Sposoby na kleszcze

autor: Marta Majewska

Wyglądają niepozornie, a mogą spowodować spore problemy –kleszcze, czyli jedne z najgroźniejszych pasożytów. Te krwiopijne pajęczaki przenoszą patogeny wywołujące u psów między innymi babeszjozę i boreliozę. W walce z nimi nie jesteśmy jednak bezradni. Jak chronić psa przed kleszczami? Jaki preparat wybrać, by zabezpieczyć czworonożnego pupila przed atakiem pasożytów?

Kleszcze –poznaj swojego psiego wroga

Kleszcze to pajęczaki zaliczane do podgromady roztoczy. Na świecie zidentyfikowano ponad 800 gatunków tych pasożytów, z czego w Polsce na stałe występuje 19 (według: Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny). Kleszcze występują niemal we wszystkich środowiskach i regionach geograficznych. Zwykle czyhają na swoje ofiary na niskiej roślinności, w miejscach wilgotnych i często uczęszczanych przez zwierzęta. Psy najczęściej są atakowane przez kleszcze, gdy węszą, ocierają się o roślinność lub tarzają się w trawie. Kiedy pasożyty wyczują czworonoga, zsuwają się z roślin i chwytają sierści, a następnie szukają dogodnego miejsca do wczepienia się. Często także dostają się na ciało psa w sposób przypadkowy, gdy zwierzę przemieszcza się między krzewami lub trawami albo pokonuje naturalne przeszkody. W ślinie pajęczaków znajdują się substancje znieczulające, które sprawiają, że ich ukąszenia są bezbolesne. Aktywność kleszczy uzależniona jest od temperatury i wilgotności. Pajęczaki żerują najintensywniej wiosną (od maja do czerwca) oraz jesienią (od września do października). Latem, w czasie upałów są mniej aktywne i chronią się w cieniu. Gdy temperatura spada poniżej zera, kleszcze zapadają w stan diapauzy, by przeczekać niekorzystne warunki. Warto jednak zauważyć, że obecnie, ze względu na łagodne zimy, kleszcze żerują przez cały rok!

Jak chronić psa przed kleszczami?

Aby uchronić psa przed kleszczami, warto starannie planować miejsca i pory przechadzek. Pajęczaki mogą czaić się w miejskim parku, w trawie na osiedlu czy w przydomowym ogrodzie, najczęściej jednak spotykane są w lasach, głównie liściastych i mieszanych, rzadziej w iglastych, na łąkach, w pobliżu jezior czy rzek oraz w okolicach ścieżek.

W sezonie wzmożonej aktywności kleszczy należy unikać spacerowania z psem po terenach gęsto zarośniętych krzewami czy wysokimi trawami. Nie można też pozwalać pupilowi na samodzielne penetrowanie roślinnych zakamar

ków. Dobowa aktywność kleszczy zmienia się w zależności od temperatury. Kleszcze są najbardziej aktywne o poranku (od 8 do 12) i po południu (od 16 do 21), dlatego na dłuższe spacery z czworonogiem najlepiej wybierać się o świcie lub w południe. Jeśli dysponujemy własnym ogródkiem, pamiętajmy o odpowiedniej pielęgnacji zieleni. Regularnie kośmy trawnik i usuwajmy chwasty. Unikajmy gęstego obsadzania ogrodu krzewami. Postarajmy się zniechęcić pajęczaki do bytowania w okolicy – posadźmy rośliny odstraszające kleszcze, na przykład kocimiętkę, lawendę, wrotycz.

W profilaktyce chorób odkleszczowych najważniejsze jest zabezpieczanie zwierzaka przed kleszczami przez zastosowanie odpowiednich preparatów. Jeśli nie uda nam się uchronić psa przed kleszczem, bardzo ważną rolę odgry

wa szybkie wykrycie i usunięcie pasożyta. Do zarażenia boreliozą czy babeszjozą dochodzi najczęściej dopiero po upływie od 24 do 48 godzin od rozpoczęcia przez kleszcza żerowania. Po każdym spacerze powinniśmy bacznie obejrzeć całe ciało psa i starannie wyczesać jego szatę za pomocą gęstego grzebienia. Zwróćmy szczególną uwagę na miejsca, gdzie skóra jest cienka i delikatna (za uszami, w pachwinach). Jeśli znajdziemy kleszcza, musimy go jak najszybciej usunąć.

Jak usunąć psu kleszcza?

Do usunięcia kleszcza powinniśmy użyć specjalnych narzędzi w formie szczypiec, haczyka, pętli lub pompki. Zabieg należy wykonywać w rękawiczkach ochronnych. Warto poprosić kogoś o pomoc w przytrzymaniu psa. Kleszcza najlepiej usunąć ruchem obrotowym, wykręcając w jednym kierunku. Pajęczaka trzeba chwycić tuż przy skórze, jak najbliżej miejsca wczepienia i wykręcić zdecydowanym ruchem. Nie należy ściskać odwłoku pasożyta, smarować kleszcza tłuszczem czy alkoholem – może to spowodować gwałtowne uwalnianie przez niego patogenów. Miejsce ugryzienia trzeba zdezynfekować. Warto też sprawdzić, czy w skórze nie pozostały fragmenty pasożyta. Po usunięciu kleszcza należy bacznie obserwować okolicę rany i zwracać uwagę na niepokojące objawy występujące u pupila. Jeśli u psa zauważyliśmy utratę apetytu, krew w moczu, kłopoty z poruszaniem się lub osłabienie – powinniśmy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Preparaty przeciwkleszczowe dla psa

Najskuteczniejszą bronią w walce z kleszczami są preparaty przeciwpasożytnicze. Dzielą się one na dwie podstawowe grupy: środki biobójcze i repelenty. Preparaty biobójcze zawierają substancje czynne (na przykład: fipronil, permetrynę, flumetrynę), które zakłócają funkcjonowanie układu nerwowego pajęczaków, a w rezultacie powodują ich paraliż i śmierć. Repelenty mają jedynie właściwości odstraszające – wydzielają intensywną woń, która zniechęca kleszcze do zbliżania się do zwierzęcia i utrudnia jego zlokalizowanie. W ich skład zwykle wchodzą naturalne olejki eteryczne. Innowacyjnym rozwiązaniem w profilaktyce antykleszczowej są preparaty z dimetikonem. Substancja ta działa wyłącznie na zasadzie fizycznej – tworzy na skórze czworonoga lepką powłokę, która uniemożliwia pasożytom poruszanie się i żerowanie.

Preparaty na kleszcze dla psów mogą działać na zasadzie kontaktowej (krople, spraye, obroże) lub układowej (tabletki). Środki o działaniu kontaktowym zawierają substancje, które wnikają do warstwy lipidowej naskórka, skąd rozprzestrzeniają się po całym ciele zwierzaka. W tabletkach działających systemowo znajdują się substancje przenikające do krwiobiegu. Sposób aplikacji znacząco wpływa na czas działania preparatów i ich skuteczność.

Krople (spot-on):

+ Są łatwe w aplikacji. + Dobrze sprawdzają się u psów obdarzonych długim i gęstym futrem.

- Wymagają dość częstej aplikacji (zwykle co 3-4 tygodnie).

Obroże:

+ Mają długi czas działania (zapewniają ochronę nawet przez 8 miesięcy). + Są wygodne w stosowaniu. - Muszą ściśle przylegać do skóry (nie nadają się dla zwierząt obdarzonych grubą, gęstą szatą). - Muszą być stosowane w sposób ciągły. - Mogą ulec zniszczeniu lub zgubieniu.

Spraye:

+ Zwykle mogą być stosowane nawet u młodych zwierząt. + Jeden preparat może służyć do zabezpieczenia kilku zwierzaków.

- Aplikacja jest kłopotliwa (muszą być nanoszone na całą powierzchnię ciała psa). - Zlizywanie lub wdychanie preparatu może spowodować u psa podrażniania.

Preparaty z substancjami biobójczymi:

+ Mają wysoką skuteczność działania. + Zmniejszają ryzyko chorób odkleszczowych. - U wrażliwych zwierząt mogą wywoływać reakcje niepożądane.

- Nie można stosować ich u zwierząt młodych, chorych czy osłabionych. - Mogą być szkodliwe dla dzieci i zwierząt (kotów, królików) zamieszkujących dom.

Preparaty z olejkami eterycznymi:

+ Działają łagodnie – nadają się dla szczeniąt, zwierząt wrażliwych i chorych. + Rzadko wywołują skutki uboczne. + Mają właściwości pielęgnacyjne. - Nie chronią przed chorobami odkleszczowymi. - Wydzielają intensywny zapach, który może być drażniący dla czworonogów i ich opiekunów.

Preparaty z dimetikonem:

+ Działają jedynie na powierzchni skóry – są bezpieczne i nietoksyczne dla zwierząt i ich opiekunów. + Nie mają zapachu. + Pozytywnie oddziałują na skórę i sierść – mają właściwości zmiękczające i nawilżające. - Na ich skuteczność duży wpływ mają warunki środowiskowe – po kąpieli czy spacerze w deszczu konieczna jest ponowna aplikacja.

Tabletki:

+ Mają wysoką skuteczność. + Działają nawet przez 3 miesiące. + Zapewniają ochronę psom lubiącym kąpiele, ekstremalne przechadzki oraz przebywającym na terenach o wysokiej liczeb- ności pasożytów. + Można stosować je u psów z alergią kontaktową. + Często pozwalają zwalczyć pasożyty wewnętrzne. - Nie chronią przed atakiem kleszczy (działają dopiero po rozpo- częciu żerowania pasożytów). - U niektórych psów mogą wywołać poważne skutki uboczne. - Nie można ich stosować u zwierząt chorych, wrażliwych, osłabionych, w podeszłym wieku.

Podsumowanie:

• Profilaktyka przeciwkleszczowa u psów powinna być prowadzona przez cały rok. Szczególną czujność należy jednak zachować wiosną i jesienią. • Odpowiednie pory i trasy spacerów mogą pomóc uchronić psa przed atakiem kleszczy. • Szybkie usunięcie kleszcza znacznie zmniejsza ryzyko chorób odkleszczowych. • Preparat na kleszcze powinien być dopasowany do rodza- ju okrywy włosowej, wielkości, trybu życia i stanu zdrowia zwierzęcia. ⬙

Okiem behawiorysty

autor: Dagmara Mieszkis-Święcikowska, lekarz weterynarii, behawiorysta

Musimy oswoić się z tym, że kleszcze są aktywne przez cały rok, a zatem ryzyko, że nasz zwierzak będzie miał kontakt z pasożytem i zarazi się od niego jedną z chorób odkleszczowych, jest naprawdę realne. Ryzyko oczywiście można zmniejszyć, o ile odpowiednio zadba się o profilaktykę przeciwkleszczową –najlepiej przez cały rok kalendarzowy.

Poza regularnym stosowaniem preparatów przeciwkleszczowych trzeba pamiętać o jeszcze jednym ważnym aspekcie, a mianowicie o dokładnym oglądaniu zwierzaka po powrocie z każdego spaceru, również tego wokół bloku. Najlepiej zawczasu przygotować sobie odpowiednie podłoże – jasny ręcznik, chodnik lub kocyk, i zabawić się w… pogromcę kleszczy. Na przygotowanym jasnym podłożu stawiamy zwierzaka. Najpierw przeczesujemy jego sierść rękami, by upewnić się, czy jakiś kleszcz nie wbił się już w skórę, a następnie sięgamy po szczotkę lub grzebień i dokładnie wyczesujemy całą sierść. Zawsze dokładnie sprawdzamy każdą część ciała, szczególną uwagę zwracamy na miejsca predysponowane: pachwiny, pachy, okolicę szyi, za uszami. Ten patent polecam wszystkim właścicielom. Z pewnością dzięki niemu łatwiej uda się pozbyć kleszczy – na białym ręczniku czy kocyku szybciej można dostrzec wędrujące pajęczaki niż na kaflach czy panelach.

Polecamy: www.okiembehawiorysty.pl