Podwodne krajobrazy zamknięte w akwarium, czyli o aquascapingu

autor: Marcin Wnuk, akwarysta

Aquascaping to sztuka aranżacji akwariów. To odpowiednie zestawianie ze sobą roślin oraz dekoracji w postaci korzeni i kamieni w taki sposób, by tworzyły pięknie wyglądające podwodne krajobrazy. Osoby zajmujące się aranżacją akwariów –najczęściej w stylu naturalnym –nazywane są aquascaperami lub aquadesignerami. Duży wpływ na powstawanie coraz ciekawszych aranżacji mają międzynarodowe konkursy akwarystyczne.

Podstawowe zagadnienia

• Oświetlenie – to jeden z najważniejszych elementów decydujących o prawidłowym wzroście roślin. Ważne jest, aby światło miało odpowiednią intensywność, barwę odpowiednią dla wzrostu roślin, ale także by oddawało naturalne kolory roślin i ryb.

• Filtracja – za utrzymanie akwarium w dobrej kondycji, poza okresowymi zabiegami pielęgnacyjnymi, odpowiada właściwa filtracja. Krystalicznie czystą wodę, zdrowe ryby oraz kontrolowanie glonów zapewni odpowiednio dobrany filtr. W przypadku akwarium naturalnego najczęściej stosuje się filtry kubełkowe, które zapewniają dużą objętość mediów filtracyjnych, odpowiedni przepływ wody oraz właściwą cyrkulację wody w akwarium. W takich akwariach największe znaczenie ma filtracja biologiczna i chemiczna.

• Nawozy – to bardzo szeroka i zróżnicowana grupa produktowa, w ramach której możemy znaleźć nawozy do roślin akwariowych w kilku postaciach – od sypkiej, przez różnego rodzaju granulaty, aż po specjalistyczne nawozy w płynie. Ich dobór powinien być podyktowany umiejętnościami i wiedzą oraz zapotrzebowaniem roślin na konkretne substancje odżywcze, co jest ściśle związane z gatunkiem hodowanych roślin akwariowych oraz specyfiką ich uprawy. Podawajcie nawozy. Nowe rośliny nie mają zbudowanego systemu korzeniowego i nie mogą pobierać składników odżywczych z podłoża, ale mogą je pobierać bezpośrednio z wody. Dozowanie nawozów powinno odbywać się od pierwszego dnia. • Podłoże – rośliny odżywiają się nie tylko przez wchłanianie składników odżywczych poprzez liście, pobierają je także za pomocą korzeni, dlatego dobór podłoża jest bardzo istotny. Podłoże wpływa bowiem na estetykę całego zbiornika, a jego najważniejsze funkcje to podtrzymywanie roślin i umożliwienie im prawidłowego wzrostu oraz dostarczanie substancji odżywczych w ilości wystarczającej do optymalnego rozwoju.

• Materiały aranżacyjne – korzenie lub skały jako dekoracje można spotkać w niemal każdym akwarium. Ich odpowiednia selekcja i właściwe ułożenie kompozycji ma kluczowy wpływ na to, jak akwarium będzie się prezentować. Użycie w akwarium naturalnych materiałów dekoracyjnych pomaga nam odtworzyć piękny obraz podwodnego świata. Pamiętajcie, że naturalnie pozyskiwane materiały mogą mieć różny wpływ na wodę w akwarium i jej parametry lub sprawiać różne inne problemy. Korzenie mogą pleśnieć, barwić wodę, a kamienie mogą zmieniać jej parametry lub pełnić funkcję dobrego materiału dla osiedlających się bakterii.

• Dwutlenek węgla – zadbajcie o odpowiednie poziomy tlenu i dwutlenku węgla. Głównym czynnikiem stresu w procesie adaptacji roślin z nadwodnych do podwodnych jest to, że trafiają one nagle do środowiska, w którym roślinom jest znacznie trudniej o właściwy dostęp do tlenu i dwutlenku węgla. Wymiana gazowa jest również znacznie uboższa pod wodą. Pierwiastki te są kluczowe dla procesów metabolicznych rośliny, a węgiel stanowi ponad 50 procent suchej masy roślinnej, więcej niż jakikolwiek inny składnik odżywczy.

Zasady tworzenia kompozycji

Aquascaping to forma sztuki, w której wyobraźnia i kreatywność odgrywają bardzo ważną rolę, ale pamiętajcie o opanowaniu podstaw, bez nich nie ruszycie z miejsca. W aquascapingu, tak samo jak w naturze, proporcja ma duże znaczenie. Oto podstawowe zasady:

Zasada trójpodziału

Trójpodział to prosta zasada kompozycji najczęściej spotykana w fotografii, malarstwie, architekturze, a także w innych dziedzinach sztuki. Przy aranżacji akwarium zasada trójpodziału polega na podzieleniu długości i wysokości akwarium na trzy części. Miejsca przecięcia się linii wyznaczają mocne punkty.

Złoty podział

Złoty podział znany również pod nazwami takimi jak: podział harmoniczny, złota proporcja, boska proporcja – to zasada stosowana w architekturze, sztuce, projektowaniu. Zakłada, że kluczowy element kompozycji powinien znaleźć się w tak zwanym mocnym punkcie. Takie mocne punkty można wyznaczyć matematycznie, obliczając miejsce złotego podziału i dzieląc odcinek na dwa mniejsze, których stosunek dłuższego do krótszego to 1 do 1,618. Aby skorzystać z tej zasady przy projektowaniu aranżacji, na początek musimy określić, gdzie znajdują się mocne punkty wskazane przez linie wyznaczające złoty podział długości i wysokości akwarium. W tym celu długość i wysokość akwarium musimy podzielić przez 2,618. W miejscach wyznaczonych przez otrzymane długości należy poprowadzić prostopadłe linie. Mocne punkty wyznaczą miejsca przecięcia tych linii.

Trzy podstawowe typy aranżacji:

• Układ wypukły (wyspowy): rośliny sadzimy nisko po bokach, a wysoko pośrodku. Jest to najłatwiejszy typ aranżacji do utrzymania dzięki łatwemu dostępowi do szyb podczas czyszczenia. • Układ wklęsły: rośliny sadzimy wysoko po obu stronach, nisko pośrodku. Teoretycznie najniższy punkt znajduje się w części centralnej zbiornika. • Układ trójkątny: najwyższe rośliny sadzimy przy ścianie bocznej jednego boku, a po przeciwległej stronie zbiornika najniższe (trawnikowe).

Rośliny w naturalnym akwarium

• Pierwszy plan to rośliny i dekoracje znajdujące się najbliżej szyby frontowej. Najczęściej w tym miejscu możemy spotkać rośliny trawnikowe lub plażę. • Drugi plan. Zadaniem roślin jest płynne połączenie pierwszego planu z trzecim planem. W tym celu wykorzystujemy rośliny, które charakteryzują się niezbyt wysokim wzrostem lub takie, które po odpowiednim przycięciu tworzą niskie zwarte kępy. • Trzeci plan ma szczególne znaczenie w kompozycji, gdyż stanowi tło dla dekoracji oraz ryb pływających w akwarium. Tu najczęściej spotyka się kępy wysokich roślin łodygowych.

Podmiana wody w akwarium

Jedną z podstawowych czynności pielęgnacyjnych, jakie należy wykonywać w akwarium, są okresowe podmiany wody. W warunkach naturalnych mamy wody płynące lub akweny znacznie większe niż nasze akwaria. W akwariach na skutek rozkładu materii organicznej, podawania nawozów i wydalania odchodów przez zwierzęta może dojść do kumulacji szkodliwych dla ryb substancji lub związków mogących powodować nadmierny rozrost glonów.

Podmiany wody mają za zadanie usuwać ich nadmiaru, a także pomagają utrzymywać parametry na poziomach odpowiednich dla ryb i roślin. Podmiany powinno się wykonywać raz w tygodniu, co pomaga usystematyzować opiekę nad akwarium, kontrolowanie parametrów oraz nawożenie roślin.

Jak wybrać akwarium

Pierwsze, nad czym powinniśmy się zastanowić, to rozmiar zbiornika. Trzeba ocenić, ile miejsca można poświecić na zbiornik. Rozmiar będzie miał też duży wpływ na koszty, jakie trzeba ponieść przy takim przedsięwzięciu. Często jest tak, że różnica 30 cm między zbiornikiem 90 cm, a 120 cm podniesie koszty o niemal jedną trzecią. Wpływ na to ma większe oświetlenie, filtracja, ilość podłoża oraz ilość roślin, która będzie potrzebna do prawidłowego obsadzenia akwarium na starcie. Czasami lepiej jest założyć akwarium mniejsze, ale z osprzętem lepszej jakości. Rozmiar będzie miał również wpływ na późniejsze koszty utrzymania. Większa ilość wody niezbędna do podmian, większe dawki nawozów, większa moc światła, to wszystko będzie generować większe koszty. W przypadku planowania wysokiego zbiornika trzeba pamiętać o tym, że jest ono bardzo niewygodne w obsłudze i wymaga mocniejszego oświetlenia.

Warto zwrócić uwagę na kilka szczegółów. Dobrze sklejone akwaria mają spasowane dokładnie szyby w każdym narożniku. Wewnątrz klejonych narożników nie ma wałka silikonu, a w spoinie po zalaniu akwarium wodą nie mają prawa pojawiać się bąbelki powietrza. Grubość szkła jest dobierana tak, aby nie było konieczności wklejania szpetnych wzmocnień, ale to jest możliwe tylko w akwariach do pewnych wymiarów. To odróżnia najwyższej jakości akwaria od klejonych przez producentów, którzy nie potrafią tego zrobić należycie. Optymalne wydaje się akwarium o rozmiarach 90 × 45 × 45 cm i pojemności 182 l brutto, do którego łatwo jest dobrać dobrej jakości komponenty, takie jak filtry i oświetlenie.

Glony w akwarium –sposoby zwalczania

Glony w akwarium to rzecz naturalna. Mogę zaryzykować stwierdzenie, że występują w każdym akwarium. Skala występowania glonów może być różna, co sprawia, że w jednym widzimy plagę i wysyp glonów, a w innym trzeba się mocno przyglądać, aby je dojrzeć. W utrzymaniu glonów pod kontrolą pomaga nam kilka gatunków ryb i bezkręgowców.

Krewetka Amano

Krewetki Amano to najczęściej spotykane krewetki w akwariach z roślinami. Są doskonałym lekarstwem na glony w akwarium, szczególnie te zielone. Ich skuteczność zauważyć można dopiero przy odpowiedniej liczbie krewetek w akwarium. Przyjmuje się, że jedna krewetka przypada na 4–6 litrów.

W świeżo założonych akwariach wprowadzamy je po około siedmiu dniach od startu. Należy pamiętać o dobrym zabezpieczeniu podłoża, jeśli mamy w akwarium strome zbocze lub plażę z piasku. Krewetki potrafią skutecznie zsunąć taką górkę i przenosić ziarenka podłoża na piasek.

Otocinclus affinis

Otosy to ryby bardzo spokojne i towarzyskie. Nie należy ich trzymać w ilości mniejszej niż cztery osobniki. Mimo że jest to ryba mało wymagająca, jest bardzo wrażliwa na złe parametry wody. Należy szczególną uwagę przykładać do zapobiegania gwałtownym zmianom parametrów wody. W odpowiedniej ilości doskonale radzi sobie z glonami zielonymi, brunatnicami i okrzemkami. Do nowego akwarium w celu zapobiegania glonom można je wprowadzić już w pierwszym tygodniu. Jeden otosek powinien przypadać na 10–15 litrów wody w akwarium. Dorosłe egzemplarze osiągają do 4 cm długości. Możliwe jest rozmnożenie otosów w akwariach dekoracyjnych.

Wyślij zgłoszenie na aquascapingcontentest.pl

Crossocheilus siamensis

Kosiarka to kolejna ryba, która dobrze czuje się w ławicy składającej się z kilku osobników. Ryba ruchliwa o łagodnym usposobieniu. W naszych akwariach ryby te dorastają do 12 cm. Doskonale radzi sobie z różnego rodzaju glonami zielonymi. W nielicznych przypadkach zauważyć można kosiarki zrywające kępki krasnorostów. Zasiedlając akwarium, wpuszczamy jedną rybę na 20–30 litrów wody.

Neritina natalensis

Doskonałym sprzymierzeńcem w walce z glonami jest także ślimak potocznie nazywany zebra. Dorasta do 2,5 cm długości. Nie rozmnaża się w zastraszającym tempie, więc nie ma powodów do obaw, że spotka nas plaga ślimaków, tym bardziej że podobnie jak u krewetek Amano larwy znoszone są do morza, gdzie żywią się planktonem. W przypadku zbiorników odkrytych należy uważać, gdyż ślimaki te mają tendencję do wychodzenia z akwarium.

Molinezja

Mało kto wie, że molinezje to doskonała broń w walce z glonami. Potrafią skutecznie żywić się różnego rodzaju glonami zielonymi, brunatnicami i okrzemkami. Molinezje w niespotykany sposób potrafią sobie poradzić z sinicami, co potwierdziły także nasze testy. Skutecznie zwalczają błonę białkową.

Wszystkie wymienione gatunki stosujemy w akwariach już po kilku dniach od startu. Aby były skuteczne, wymagana jest odpowiednia ilość osobników z każdego gatunku. ⬙