AUTOMATYKA 4/2018

Page 1

TEMAT NUMERU Automatyka w branży wodno-kanalizacyjnej CENA 15,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 24

SPRZĘT I APARATURA 44

RYNEK 68

Paweł Olszak, Siemens

Elementy wykonawcze i zawory

Raport Instytutu Sobieskiego

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

4/2018

Moc, niezawodność i właściwy wybór Do it differently 100% wyboru najlepszego

Danfoss Drives liderem w produkcji elektronicznie regulowanych napędów My robimy to inaczej, wspieramy Cię na każdym kroku. Jesteśmy w 100% skoncentrowani na rozwoju, produkcji i dostarczaniu najlepszych przetwornic częstotliwości. Decydujesz właśnie o sprzęcie do swojej aplikacji? Oferujemy wolność wyboru dowolnej technologii silnikowej. Nasze marki VLT® i VACON® to najbardziej innowacyjna oferta produktowa.

drives.danfoss.pl

35=<6=İ2Ň&,2:( 6<67(0< &+:<7$.�: 35=<6=İ2Ň&,2:( ,17(/,*(171(

Chwytaki serii 5000 IO-Link + Prosta instalacja + Bezproblemowe stosowanie eksploatacji przy komponencie

KNOW-HOW FACTORY

www.zimmer-group.pl

Independent Cart Technology • Prosta integracja z systemem sterowania dzięki modułowości i skalowalności • Szybka i niezawodna kontrola ruchu zwiększająca uniwersalność i przepustowość linii produkcyjnych • Większa wydajność produkcji o co najmniej 50% • Redukcja czasu przestoju na przezbrajanie • Mniejsze zużycie energii w porównaniu z konwencjonalnymi przenośnikami

Zobacz MagneMotion w działaniu:

Automation University Special 06 - 07 czerwca 2018 Hotel Windsor, Jachranka 75 Copyright © 2018 Rockwell Automation, Inc. Allen-Bradley, Rockwell Automation and Rockwell Software are Trademarks of Rockwell Automation Inc. Trademarks not belonging to Rockwell Automation are property of their respective companies.

OD REDAKCJI

Szanowni PaĹ„stwo, Systemy wodno-kanalizacyjne niczym krwioobieg umoĹźliwiajÄ… prawidĹ‚owe funkcjonowanie wielu obiektĂłw. PoczÄ…wszy od duĹźych zakĹ‚adĂłw przemysĹ‚owych i zakĹ‚adĂłw produkcyjnych czy infrastruktury miast, a koĹ„czÄ…c na maĹ‚ych gospodarstwach domowych, kaĹźdy do prawidĹ‚owego dziaĹ‚ania potrzebuje wody. Systemy wodno-kanalizacyjne dostarczajÄ… uĹźytkownikom czystÄ… wodÄ™, odbierajÄ… i odprowadzajÄ… Ĺ›cieki, oczyszczajÄ… i uzdatniajÄ… je. Współczesne systemy wodno-kanalizacyjne sÄ… wyposaĹźone w nowoczesne systemy monitoringu i sterowania – czÄ™sto zdalne, a ĹşrĂłdĹ‚em danych sÄ… urzÄ…dzenia pomiarowe, m.in. ciĹ›nieniomierze, mierniki poziomu, temperatury i przepĹ‚ywomierze. CaĹ‚ość uzupeĹ‚niajÄ… urzÄ…dzenia wykonawcze, ktĂłre sÄ… wyjĹ›ciowymi czĹ‚onami ukĹ‚adĂłw regulacji, oddziaĹ‚ujÄ…cymi w sposĂłb bezpoĹ›redni na strumieĹ„ materiaĹ‚Ăłw lub energii przepĹ‚ywajÄ…cy przez element, gdzie odbywa siÄ™ regulacja. Gama stosowanych urzÄ…dzeĹ„ jest szeroka – siĹ‚owniki, nastawniki, zawory, a sposĂłb wykonania (pneumatyczne, elektryczne lub hydrauliczne) i zasada dziaĹ‚ania zaleĹźy od uĹźytego medium roboczego.

Szereg interesujÄ…cych informacji na temat automatyzacji branĹźy wodno-kanalizacyjnej oraz stosowanych urzÄ…dzeĹ„ znajdÄ… PaĹ„stwo w naszych materiaĹ‚ach redakcyjnych – Temat numeru oraz PrzeglÄ…d sprzÄ™tu i aparatury. CaĹ‚ość tematyki uzupeĹ‚nia rozmowa z PawĹ‚em Olszakiem, kierownikiem DziaĹ‚u Rozwoju SprzedaĹźy w firmie Siemens, ktĂłra jest poĹ›wiÄ™cona rozwiÄ…zaniom i trendom charakterystycznym dla branĹźy wodno-kanalizacyjnej, najlepszym sposobom realizacji pomiarĂłw procesowych, a takĹźe wdraĹźaniu zaĹ‚oĹźeĹ„ transformacji cyfrowej w polskim wymiarze. ZachÄ™cam teĹź do zapoznania siÄ™ z kolejnÄ… przeprowadzonÄ… rozmowÄ…. Tym razem dotyczy specyfiki polskiego rynku, perspektywicznych w zakresie robotyzacji branĹź i nowych rozwiÄ…zaĹ„ ABB, a naszym rozmĂłwcÄ… jest Robert Pacwa, kierownik DziaĹ‚u SprzedaĹźy i Marketingu Lokalnej Jednostki Biznesu Robotyki w Dywizji Robotyki i SystemĂłw NapÄ™dowych ABB. StaĹ‚ym Czytelnikom dziaĹ‚u Prawo i normy polecam artykuĹ‚ o wzorach uĹźytkowych – maĹ‚ych wynalazkach, ktĂłre mogÄ… stanowić ciekawÄ… alternatywÄ™ dla patentĂłw, co jest szczegĂłlnie cenne w przypadku prostszych rozwiÄ…zaĹ„ mechanicznych, charakteryzujÄ…cych siÄ™ stosunkowo krĂłtkim czasem Ĺźycia na rynku. Na zakoĹ„czenie proponujÄ™ zajrzeć do opracowania raportu Instytutu Sobieskiego na temat „Internet of Things (IoT) i Artificial Intelligence (AI) w Polsce. Jak wykorzystać rewolucjÄ™ technologicznÄ… Internetu Rzeczy i Sztucznej Inteligencji w rozwoju Polskiâ€?. Autorzy wyjaĹ›nili, jak integracja technologii IoT oraz AI wpĹ‚ywa na Ĺ‚aĹ„cuchy tworzenia wartoĹ›ci dodanej B-B-C. NiektĂłre informacje szokują‌ GorÄ…co zapraszam do lektury!

4

AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI REDAKTOR NACZELNA Małgorzata Kaliczyńska tel. (+48) 22 874 01 46 e-mail: mkaliczynska@piap.pl REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska

Z BRANŻY

8

PRODUKTY

16

ROZMOWA

REDAKCJA TEMATYCZNA Sylwia Batorska

Monitoring, pomiar i automatyzacja w optymalnym wydaniu

WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Marcin Bieńkowski, Jolanta Górska-Szkaradek, Krzysztof Jaroszewski, Marcin Karbowniczek, Agnieszka Staniszewska, Marcin Zawisza, Damian Żabicki

Rozmowa z Pawłem Olszakiem, kierownikiem Działu Rozwoju Sprzedaży w firmie Siemens

24

Automatyzacja i robotyzacja coraz bardziej przyjazna i opłacalna

28

Rozmowa z Robertem Pacwą, kierownikiem Działu Sprzedaży i Marketingu Lokalnej Jednostki Biznesu Robotyki w Dywizji Robotyki i Systemów Napędowych ABB

SEKRETARZ REDAKCJI Urszula Chojnacka tel. (+48) 22 874 01 85 e-mail: uchojnacka@piap.pl MARKETING I REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek – menedżer tel. (+48) 22 874 01 91 e-mail: jgorska@piap.pl Sylwia Batorska tel. (+48) 22 874 00 60 e-mail: sbatorska@piap.pl PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Elżbieta Walczak tel. (+48) 22 874 03 51 e-mail: ewalczak@piap.pl SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska KOREKTA Urszula Chojnacka, Ewa Markowska, Elżbieta Walczak DRUK Zakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o. Nakład: 4000 egzemplarzy REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. (+48) 22 874 01 46, fax (+48) 22 874 02 20 e-mail: automatyka@piap.pl www.AutomatykaOnline.pl WYDAWCA Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.

6

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów promocyjnych.

24

MONITORING, POMIAR I AUTOMATYZACJA W OPTYMALNYM WYDANIU O rozwiązaniach i trendach charakterystycznych dla branży wodno-kanalizacyjnej, najlepszych sposobach realizacji pomiarów procesowych, a także wdrażaniu założeń transformacji cyfrowej w polskim wymiarze rozmawiamy z Pawłem Olszakiem, kierownikiem Działu Rozwoju Sprzedaży w firmie Siemens.

TEMAT NUMERU 32

Automatyka w branży wodno-kanalizacyjnej Dla pompowni i przepompowni – system zdalnego sterowania i monitoring obiektów rozproszonych Wizualizacja stanu sieci wodno-kanalizacyjnej

38 42

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Urządzenia wykonawcze i zawory Wszechstronne zastosowania zaworów

44 50 AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI

32

AUTOMATYKA W BRANŻY WODNO-KANALIZACYJNEJ Rozwój automatyzacji dotyczy współcześnie praktycznie każdej gałęzi gospodarki. Jedną z branż, w której urządzenia i systemy automatyki znajdują szereg zastosowań jest branża wodno-kanalizacyjna.

44

PRAWO I NORMY 52

Małe wynalazki – wzory użytkowe Alternatywa dla patentów

RYNEK Chwytaki SCHUNK dla robotów współpracujących z człowiekiem Bezobsługowe chwytaki w technologii 3D

54 56

ABB Welcome na warszawskim Osiedlu Krzemowym

58

URZĄDZENIA WYKONAWCZE I ZAWORY Urządzenia wykonawcze są wyjściowymi członami układów regulacji, które oddziałują w sposób bezpośredni na strumień materiałów lub energii przepływających przez określony element, gdzie odbywa się regulacja.

Dataforth MAQ20 – precyzyjny system kontrolno-pomiarowy

59

MagneMotion – unikalna technologia do sterowania wieloma wózkami

60

Zastosowanie falowników Danfoss w napędach 62 hybrydowych statków Poczwórne wyróżnienie dla Grupy Zimmer

68

IOT + AI + B-B-C W ROZWOJU POLSKI 21 marca 2018 r. w gmachu Giełdy Papierów Wartościowych zaprezentowano raport Instytutu Sobieskiego na temat „Internet of Things (IoT) i Artificial Intelligence (AI) w Polsce. Jak wykorzystać rewolucję technologiczną Internetu Rzeczy i Sztucznej Inteligencji w rozwoju Polski”. W dokumencie wyjaśniono, jak integracja technologii IoT oraz AI wpływa na łańcuchy tworzenia wartości dodanej B-to-B-to-C.

Teleskopowe prowadnice GN 1400–GN 1440 odpowiednie do każdej aplikacji IoT + AI + B-B-C w rozwoju Polski

WYDARZENIA

67 68

Targowy duet: Hannover Messe i CeMAT

74

BIBLIOTEKA

76

WSPÓŁPRACA

77

LUDZIE Daniel Marzec, igus Polska

4/2018

64

78 7

Z BRANĹťY

KALENDARIUM

4/2018 18.04 WrocĹ‚aw Konferencja Czujniki dla niezawodnej i bezpiecznej produkcji www.KonferencjeTechniczne.plÂ

18–19.04 Włocławek Konferencja Przyszłość branşy producentów elektroniki www.renex.com.pl

23–26.04 Poznań Międzynarodowe Targi Energetyki EXPOPOWER www.expopower.pl

23–27.04 Hanower, Niemcy Targi Hannover Messe i CeMAT www.hannovermesse.de

25.04 KrakĂłw Konferencja Niezawodność i utrzymanie ruchu www.KonferencjeTechniczne.plÂ

5/2018 8.05 Katowice Szkolenie Bezpieczeństwo funkcjonalne maszyn www.phoenix-contact.com

21–23.05 Szkolenie ObsĹ‚uga, programowanie i uruchamianie robotĂłw Universal Robots www.elmark.com.pl

22–23.05 Rytro Konferencja Automatyków Rytro www.skamer.pl

22–23.05 Šódź Konferencja Wyzwania Industry 4.0 www.konferencja-industry40.pl

22–24.05 Olsztyn Forum Jakość Dostawców www.movida.com.pl

8

SIECI PRZEMYSĹ OWE W OBLICZU CYBERATAKĂ“W

Sieciom przemysĹ‚owym brakuje wbudowanych systemĂłw ochrony, ktĂłre sÄ… powszechnie stosowane w sieciach IT, co sprawia, Ĺźe ryzyko cyberataku roĹ›nie – wynika z badania firmy CyberX, ktĂłrego wyniki znalazĹ‚y siÄ™ w raporcie specjalnym ASTOR. PoĹ‚Ä…czenie z publicznÄ… sieciÄ… internetowÄ… zostaĹ‚o ujawnione w 32 proc. analizowanych zakĹ‚adĂłw, w aş 76 proc. placĂłwek dziaĹ‚ajÄ… niewspierane systemy operacyjne Windows, takie jak XP i 2000. 59 proc. zakĹ‚adĂłw korzysta z nieszyfrowanych haseĹ‚ w postaci zwykĹ‚ego tekstu, ktĂłre sÄ… bardzo Ĺ‚atwe do przechwycenia. NiepokojÄ…cy jest teĹź fakt, Ĺźe w niemal 50 proc. firm nie funkcjonuje program antywirusowy. W prawie poĹ‚owie badanych zakĹ‚adĂłw pracuje co najmniej jedno nieznane lub nieautoryzowane urzÄ…dzenie. Ĺšrednio 28 proc. urzÄ…dzeĹ„ w kaĹźdym zakĹ‚adzie uznawanych jest za â€žpodatneâ€? na cyberatak, czyli ich wynik bezpieczeĹ„stwa (ustalany na podstawie oceny odnalezionych

luk w zabezpieczeniach) jest niĹźszy niĹź 70 proc. (sugerowany przez CyberX poziom to 80 proc.). – Ochrona sieci OT czÄ™sto traktowana jest powierzchownie, a wiÄ™kszÄ… uwagÄ™ koncentruje siÄ™ na zabezpieczeniu sieci IT, uwaĹźajÄ…c, Ĺźe to gĹ‚Ăłwnie na nich skupiajÄ… siÄ™ cyberataki. Tymczasem coraz częściej rĂłwnieĹź sieci przemysĹ‚owe padajÄ… ofiarÄ… przestÄ™pcĂłw. UĹ‚atwia to fakt rezygnacji zakĹ‚adĂłw z oczywistych rozwiÄ…zaĹ„, takich jak zautomatyzowane aktualizacje czy kilkustopniowe mechanizmy uwierzytelniania. – mĂłwi Igor Zbyryt, dyrektor ds. cyberbezpieczeĹ„stwa w przemyĹ›le w ASTOR. Badaniem CyberX, firmy specjalizujÄ…cej siÄ™ w rozwiÄ…zaniach z zakresu cyberbezpieczeĹ„stwa, zostaĹ‚o objÄ™tych 375 sieci produkcyjnych w zakĹ‚adach ulokowanych na terenie Europy, USA oraz w regionie i Pacyfiku. Raport moĹźna pobrać na stronie: www.astor.com. pl/cyberbezpieczenstwo.

RECERTYFIKACJA CMSE Firma Pilz wraz z jednostkÄ… notyfikowanÄ… TĂœV Nord opracowaĹ‚y w 2013 r. miÄ™dzynarodowÄ… normÄ™ kwalifikowania specjalistĂłw zajmujÄ…cych siÄ™ bezpieczeĹ„stwem maszyn, wykorzystujÄ…c nowatorski program CMSE – Certified Machinery Safety Expert. Zapewnianie wiedzy jest realizowane przez okresowe i formalne szkolenia, co jest szczegĂłlnie waĹźne w odniesieniu do bezpieczeĹ„stwa maszyn. IntegralnÄ… część programu CMSE stanowi ponowna certyfikacja. Po upĹ‚ywie czterech lat od uzyskania tytuĹ‚u CMSE specjaliĹ›ci mogÄ… odnowić swĂłj certyfikat na kolejne cztery lata. Jednodniowe szkolenie pozwala uczestnikom zaktualizować wiedzÄ™ z zakresu odpowiednich norm i przepisĂłw istotnych z punktu widzenia bezpieczeĹ„stwa maszyn, a takĹźe analizowania aktualnych trendĂłw

w dziedzinie przemysĹ‚u, bezpieczeĹ„stwa i technologii. Celem jest rĂłwnieĹź wsparcie uczestnikĂłw w odnawianiu i ugruntowaniu wiedzy dotyczÄ…cej oceny ryzyka i zagadnieĹ„ bezpieczeĹ„stwa funkcjonalnego. Absolwenci szkolenia automatycznie przedĹ‚uĹźajÄ… swoje czĹ‚onkostwo w miÄ™dzynarodowej spoĹ‚ecznoĹ›ci CMSE. WiÄ™cej szczegółów na temat programu ponownej certyfikacji moĹźna znaleźć na stronie www.cmse.com.

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

DANFOSS DIGITALIZUJE SEKTOR CIEPĹ OWNICZY

Danfoss A/S i OE3i ApS rozpoczęły współpracÄ™, ktĂłrej celem jest przyspieszenie procesu digitalizacji w segmencie ciepĹ‚owniczym oraz dostarczenie skutecznych rozwiÄ…zaĹ„ kluczowych problemĂłw. Taki efekt ma zagwarantować poĹ‚Ä…czenie wiedzy przedstawicieli firmy Danfoss na temat zastosowaĹ„ i produktĂłw w obszarze ciepĹ‚ownictwa z oprogramowaniem tworzonym przez OE3i, ktĂłre sĹ‚uĹźy m.in. do przewidywania poziomu zuĹźycia ciepĹ‚a i energii oraz optymalizacji szczytowego obciÄ…Ĺźenia i temperatury przesyĹ‚u ciepĹ‚a. – Wykorzystamy poĹ‚Ä…czone siĹ‚y i synergiÄ™ w procesie dostarczania naszym klientom innowacyjnych rozwiÄ…zaĹ„ z zakresu ciepĹ‚ownictwa i pomoĹźemy im wyjść naprzeciw najwaĹźniejszym problemom, a zarazem umoĹźliwimy przyspieszenie procesu integracji odpowiednich danych oraz Internetu Rzeczy w celu dalszej optymalizacji sieci ciepĹ‚owniczych i produkcji energii – zapowiada Anton Koller, prezydent Dywizji CiepĹ‚ownictwo w Danfoss. OE3i tworzy oprogramowanie sĹ‚uşące planowaniu i optymalizacji wykorzystania energii od 2003 r. PodstawowÄ… ideÄ… dziaĹ‚alnoĹ›ci firmy jest Ĺ‚Ä…czenie wiedzy biznesowej i technicznej z moĹźliwoĹ›ciami, jakie dajÄ… najnowsze rozwiÄ…zania z zakresu komunikacji w sieci i wizualizacji za pomocÄ… najnowoczeĹ›niejszych narzÄ™dzi programistycznych. " #

NOWY PREZES FIRMY RELPOL SĹ‚awomir Bialik, dotychczasowy wiceprezes spółki Relpol – producenta przekaĹşnikĂłw – zostaĹ‚ powoĹ‚any na stanowisko prezesa firmy. FunkcjÄ™ wiceprezesa w spółce przejÄ…Ĺ‚ Krzysztof PaĹ‚gan, ktĂłry wczeĹ›niej byĹ‚ czĹ‚onkiem zarzÄ…du. SĹ‚awomir Bialik jest absolwentem Akademii Ekonomicznej we WrocĹ‚awiu (Magisterskie Studia MenedĹźerskie MBA) i Uniwersytetu ZielonogĂłrskiego w Zielonej GĂłrze (Mechanika i Budowa Maszyn). Ze spółkÄ… Relpol jest zwiÄ…zany od lat 80. Przed objÄ™ciem stanowiska prezesa peĹ‚niĹ‚ m.in. funkcjÄ™ dyrektora ds. produkcji i logistyki. Od maja 2010 r. jest dyrektorem techniczno-produkcyjnym i prokurentem firmy, a od lipca 2008 r. peĹ‚ni funkcjÄ™ prezesa zarzÄ…du spółki Relpol Elektronik w Mirostowicach Dolnych.

ZĹ OTE MEDALE TARGĂ“W AUTOMATICON ROZDANE W marcu odbyĹ‚a siÄ™ kolejna, juĹź 24. edycja MiÄ™dzynarodowych TargĂłw Automatyki i PomiarĂłw Automaticon. NieodĹ‚Ä…cznÄ… częściÄ… wydarzenia jest przyznanie ZĹ‚otych Medali – jednego z najbardziej cenionych wyróşnieĹ„ w branĹźy automatyki przemysĹ‚owej, przyznawanego od 1997 r. W tym roku komisja konkursowa uhonorowaĹ‚a tÄ… nagrodÄ… pięć produktĂłw spoĹ›rĂłd prezentowanych na targach. Naleşą do nich: IRB 14000 YuMi firmy ABB – dwuramienny robot współpracujÄ…cy z czĹ‚owiekiem; interaktywna platforma komunikacji w zakĹ‚adzie produkcyjnym ActiveCockpit Bosch Rexroth; moduĹ‚y T-Connector IP67 – komponenty systemu SmartWire-DT spółki Eaton Electric; przekaĹşniki elektromagnetyczne w wykonaniu ATEX seria 39, seria 58 i seria 66 firmy Finder Polska oraz system zarzÄ…dzania i monitorowania mediĂłw Sabur. PeĹ‚na relacja z tegorocznych targĂłw Automaticon ukaĹźe siÄ™ w kolejnym numerze miesiÄ™cznika „Automatykaâ€?. !

ROBOTY PRZYJAZNE DLA MĹšP Roboty przyciÄ…gajÄ… coraz wiÄ™ksze zainteresowanie firm z sektora MaĹ‚ych i Ĺšrednich PrzedsiÄ™biorstw. – Dotychczas maszyny pracowaĹ‚y u boku ludzi w najwiÄ™kszych fabrykach, jednak niebawem ma siÄ™ to zmienić. Obecność obdarzonych sztucznÄ… inteligencjÄ… robotĂłw w maĹ‚ych i Ĺ›rednich przedsiÄ™biorstwach to kwestia czasu – uwaĹźa Jonathan Wilkins, dyrektor marketingu w firmie EU Automation. DodatkowÄ… zachÄ™tÄ… jest fakt, Ĺźe czÄ™sto sÄ… to maszyny Ĺ‚atwe w programowaniu, wielozadaniowe i przystosowane do pracy u boku czĹ‚owieka. Ich kontrola moĹźe odbywać siÄ™ przy uĹźyciu wykorzystywanych na szerokÄ… skalÄ™ rozwiÄ…zaĹ„, takich jak sterowniki programowalne (PLC) i przemysĹ‚owe komputery (IPC), dziÄ™ki czemu koszt implementacji jest stosunkowo niski. SprawÄ™ uĹ‚atwia rĂłwnieĹź to, Ĺźe przyjazne maĹ‚ym i Ĺ›rednim przedsiÄ™biorstwom roboty wyposaĹźone sÄ… w system rÄ™cznej kontroli, ktĂłry moĹźna zastosować w celu nauczenia robota wykonywania okreĹ›lonych czynnoĹ›ci. Taka forma programowania polega na zapamiÄ™tywaniu sekwencji ruchĂłw wykonanych przez czĹ‚owieka i nie wymaga konwencjonalnego kodowania. – Wchodzimy w nowy wymiar automatyzacji, w ktĂłrym roboty funkcjonować bÄ™dÄ… u boku czĹ‚owieka jak nigdy wczeĹ›niej, dajÄ…c maĹ‚ym i Ĺ›rednim przedsiÄ™biorstwom moĹźliwoĹ›ci, ktĂłre dotychczas byĹ‚y przywilejem najwiÄ™kszych graczy – uwaĹźa Piotr Rojek z firmy DSR.

4/2018

9

Z BRANĹťY

ETHERNET KONTRA FIELDBUS PrzemysĹ‚owy Ethernet wyprzedziĹ‚ tradycyjne sieci Fieldbus pod wzglÄ™dem nowych instalacji w automatyce przemysĹ‚owej – wynika z najnowszego badania firmy HMS Industrial Networks, niezaleĹźnego dostawcy produktĂłw i usĹ‚ug w zakresie komunikacji przemysĹ‚owej i Internetu Rzeczy. PrzemysĹ‚owy Ethernet stanowi obecnie 52 proc. nowych zainstalowanych wÄ™zĹ‚Ăłw (rok wczeĹ›niej – 46 proc.), podczas gdy sieci lokalne 42 proc. (w 2017 r. – 48 proc.). Rynek sieciowy pozostaje rozdrobniony – uĹźytkownicy wciÄ…Ĺź sÄ… zainteresowani Ĺ‚Ä…cznoĹ›ciÄ… z szerokÄ… gamÄ… sieci, w zaleĹźnoĹ›ci od aplikacji. Najczęściej instalowanÄ… sieciÄ… (15 proc.) jest dziĹ› EtherNet/IP. Na kolejnych miejscach plasujÄ… siÄ™ Profinet i Profibus (po 12 proc.). RoĹ›nie rĂłwnieĹź udziaĹ‚ technologii bezprzewodowych – obecnie 6 proc. WĹ›rĂłd nich najpopularniejsza jest sieć WLAN, a nastÄ™pnie Bluetooth. W Europie i na Bliskim Wschodzie prym wiodÄ… sieci Profinet i EtherNet/IP, nadal teĹź powszechnie stosowany jest Profibus. Inne popularne sieci to EtherCAT, Modbus TCP i Ethernet

Powerlink. Rynek amerykaĹ„ski jest zdominowany przez sieci CIP, z rosnÄ…cym zainteresowaniem EtherNet/IP. Z kolei w Azji nie ma jednej wiodÄ…cej sieci. Szeroko stosowane sÄ… Profinet, EtherNet/IP, Profibus, EtherCAT, Modbus i CC-Link, a coraz popularniejsza jest sieć Ethernet CC-Link IE Field. $ ! !

ZPUE DOSTAWCÄ„ ROZĹ Ä„CZNIKĂ“W NAPOWIETRZNYCH SN DLA ENERGA OPERATOR Firma ZPUE dostarczy spółce Energa Operator 600 kompletĂłw rozĹ‚Ä…cznikĂłw napowietrznych SN nowoczesnej generacji, sterowanych drogÄ… radiowÄ…, co umoĹźliwi poprawÄ™ efektywnoĹ›ci i niezawodnoĹ›ci pracy sieci Ĺ›redniego napiÄ™cia na terenie operatora. Projekt zakĹ‚ada realizacjÄ™ inteligentnych funkcjonalnoĹ›ci, m.in. automatycznÄ… identyfikacjÄ™ uszkodzonych odcinkĂłw sieci i przywrĂłcenie zasilania u jak najwiÄ™kszej liczby odbiorcĂłw w czasie poniĹźej trzech minut od wystÄ…pienia awarii (system

FDIR). Dostarczane przez ZPUE zespoĹ‚y rozĹ‚Ä…cznikowe bÄ™dÄ… wyposaĹźone w sterowniki automatyki sieciowej SO-54SR-301 firmy Mikronika realizujÄ…ce funkcje telesterowania oraz wykrywania i sygnalizacji przepĹ‚ywu prÄ…dĂłw zwarciowych. Kontrakt jest kolejnym etapem dostaw tego typu urzÄ…dzeĹ„ do sieci Energa Operator, w ktĂłrej do tej pory pracuje juĹź ponad 1,4 tys. punktĂłw rozĹ‚Ä…cznikowych z aparatami typu THO produkcji ZPUE. – Nasze rozĹ‚Ä…czniki to element procesu automatyzacji sieci realizowany przez wszystkie spółki dystrybucyjne w Polsce. Cieszymy siÄ™, Ĺźe nasze rozwiÄ…zania otwierajÄ… kolejny etap dĹ‚ugofalowej współpracy z Energa Operator – mĂłwi StanisĹ‚aw Toborek, dyrektor Departamentu SprzedaĹźy Krajowej ZPUE. & %$

KUKA Z KOLEJNÄ„ GAZELÄ„ BIZNESU W najnowszym plebiscycie „Gazele Biznesuâ€?, organizowanym przez dziennik „Puls Biznesuâ€?, po raz kolejny znalazĹ‚a siÄ™ firma KUKA. Na gali wrÄ™czenia nagrĂłd, ktĂłra odbyĹ‚a siÄ™ 1 marca 2018 r. w Katowicach, nagrodÄ™ odebraĹ‚ Janusz JakieĹ‚a, Sales Manager firmy. Ranking „Gazele Biznesuâ€? to najbardziej prestiĹźowe wyróşnienie w naszym kraju. Nagrody sÄ… co roku przyznawane najpręşniej rozwijajÄ…cym siÄ™ podmiotom z róşnych sektorĂłw przemysĹ‚u. O miejscu firmy

10

na liĹ›cie rankingowej decyduje wyraĹźony w procentach przyrost obrotĂłw osiÄ…gniÄ™ty w ciÄ…gu trzech badanych lat. Ze wzglÄ™du na dĹ‚ugÄ… historiÄ™ oraz jasne kryteria zestawienie zapewnia uznanie wĹ›rĂłd konsumentĂłw i przedsiÄ™biorstw, dla ktĂłrych tytuĹ‚ „Gazela Biznesuâ€? Ĺ›wiadczy o dobrej kondycji i uczciwoĹ›ci wyróşnionych firm. W polskim oddziale firmy KUKA, ktĂłry z roku na rok odnotowuje wzrosty, nagroda staĹ‚a siÄ™ juĹź tradycjÄ…. %

AUTOMATYKA

PIAP SPACE WSPIERA ROZWĂ“J BRANĹťY KOSMICZNEJ 20 marca 2018 r., podczas 24. edycji MiÄ™dzynarodowych TargĂłw Automatyki i PomiarĂłw Automaticon, odbyĹ‚a siÄ™ oficjalna inauguracja dziaĹ‚alnoĹ›ci operacyjnej spółki PIAP Space, powoĹ‚anej z myĹ›lÄ… o dziaĹ‚aniu w dynamicznie rozwijajÄ…cej siÄ™ branĹźy kosmicznej w Polsce. Spółka naleşąca do wiodÄ…cego europejskiego producenta robotĂłw mobilnych – PrzemysĹ‚owego Instytutu Automatyki i PomiarĂłw PIAP – realizuje obecnie zlecenia zarĂłwno w obszarze robotyki, jak i sprzÄ™tu mechanicznego naziemnego wsparcia lotniczego MGSE (Mechanical Ground Support Equipment). PIAP Space, formalnie utworzona w lutym 2017 r., juĹź w pierwszym roku dziaĹ‚alnoĹ›ci zdobyĹ‚a zamĂłwienia o wartoĹ›ci kilku milionĂłw zĹ‚otych. – PostawiliĹ›my spółce ambitne cele. W ciÄ…gu kilku lat ma rozpocząć sprzedaĹź na rynkach komercyjnych poza ESA oraz Krajowym Programem Kosmicznym. Ĺšrodki publiczne sÄ… dla nas tylko narzÄ™dziem,

DZIAĹ OPROGRAMOWANIA PRZEMYSĹ OWEGO SCHNEIDER ELECTRIC I FIRMA AVEVA Ĺ Ä„CZÄ„ SIĹ Y

a nie celem samym w sobie. Chcemy powtĂłrzyć sukces PIAP z obszaru robotyki mobilnej, gdzie inwestycje publiczne pozwoliĹ‚y na rozwĂłj produktĂłw eksportowych – wyjaĹ›nia profesor Piotr Szynkarczyk, dyrektor PrzemysĹ‚owego Instytutu Automatyki i PomiarĂłw PIAP. PIAP Space ma aktywnie uczestniczyć w transferze technologii opracowanych w krajowych oĹ›rodkach naukowych do przemysĹ‚u. Spółka aktywnie szuka rozwiÄ…zaĹ„ polskich naukowcĂłw, ktĂłre mogÄ… zostać wykorzystane do opracowania nowych produktĂłw dla rynku inĹźynierii kosmicznej. Ze wzglÄ™du na przyjÄ™ty model biznesowy – integratora podsystemĂłw – rĂłwnie waĹźna jest współpraca z sieciÄ… poddostawcĂłw i podwykonawcĂłw, ktĂłrej zlecane sÄ… wybrane prace na poziomie dostarczenia komponentĂłw i opracowania części. '

PRACOWNICZA HOSSA W SEKTORZE PRODUKCYJNYM

Firma Schneider Electric poinformowaĹ‚a o poĹ‚Ä…czeniu naleşącego do niej dziaĹ‚u oprogramowania przemysĹ‚owego i firmy AVEVA. PoĹ‚Ä…czenie ma pozwolić na osiÄ…gniÄ™cie pozycji globalnego lidera w dziedzinie oprogramowania technologicznego i przemysĹ‚owego, a takĹźe wzmocnienie obecnoĹ›ci na kluczowych rynkach i zapewnienie kompleksowej oferty rozwiÄ…zaĹ„ w zakresie cyfrowego zarzÄ…dzania zasobami – poczÄ…wszy od symulacji procesĂłw, przez projektowanie, budowÄ™ i produkcjÄ™, aş po optymalizacjÄ™. Flagowa platforma przemysĹ‚owego Internetu Rzeczy firmy Schneider Electric – EcoStruxure – stanie siÄ™ dziÄ™ki temu bardziej atrakcyjna dla klientĂłw z sektora przemysĹ‚u i infrastruktury. Zgodnie z warunkami zawartymi w prospekcie AVEVA, firma Schneider Electric objęła po zamkniÄ™ciu transakcji 60 proc. udziaĹ‚Ăłw w Grupie AVEVA. Przedstawiciele Schneider Electric – Emmanuel Babeau (Deputy Chief Executive Officer i Chief Financial Officer) i Peter Herweck (Executive Vice President – Industrial Automation) – objÄ™li stanowiska dyrektorĂłw niewykonawczych Grupy AVEVA. Pierwszy z nich objÄ…Ĺ‚ dodatkowo stanowisko wiceprezesa.

Prognozy przewidujÄ… dalszy wzrost zatrudnienia w produkcji przemysĹ‚owej w II kwartale 2018 r. â€“ sektor ten uzyskaĹ‚ najwyĹźszy wskaĹşnik (+26 proc.) wĹ›rĂłd dziesiÄ™ciu analizowanych w kwartalnym raporcie Barometr ManpowerGroup Perspektyw Zatrudnienia, ktĂłry opracowuje agencja doradztwa personalnego ManpowerGroup. WskaĹşnik wyraĹźony w procentach oznacza róşnicÄ™ miÄ™dzy liczbÄ… pracodawcĂłw deklarujÄ…cych zwiÄ™kszanie liczby etatĂłw a tymi, ktĂłrzy planujÄ… redukcje kadrowe. W porĂłwnaniu z poprzednim kwartaĹ‚em plany rekrutacyjne pracodawcĂłw z branĹźy produkcyjnej wzrosĹ‚y o 6 punktĂłw procentowych. Przewidywania dla polskiego sektora produkcji przemysĹ‚owej oznaczajÄ… nie tylko jego wiodÄ…cÄ… pozycjÄ™ w naszym kraju, ale rĂłwnieĹź wĹ›rĂłd 26 uwzglÄ™dnionych w badaniu rynkĂłw EMEA (Europa, Bliski WschĂłd i Afryka). WyĹźszym wynikiem w tym regionie moĹźe pochwalić siÄ™ jedynie Chorwacja (+36 proc.). Za PolskÄ… uplasowaĹ‚y siÄ™ Rumunia (+25 proc.), WÄ™gry (+21 proc.) oraz Finlandia i Turcja (po +20 proc.). NajsĹ‚abiej wĹ›rĂłd rynkĂłw regionu EMEA wypadajÄ… Czechy (–5 proc.) oraz WĹ‚ochy (–1 proc.).

- $

( ) * + ,

4/2018

11

Z BRANĹťY

FABRYKA PRZYSZĹ OĹšCI MOĹťE DZIAĹ AĆ JUĹť DZIĹš Maszyny, automatyzacja, sprzÄ™t, sposoby komunikacji, a nawet pracownicy i sposĂłb, w jaki bÄ™dÄ… współpracować i komunikować z infrastrukturÄ… w fabrykach – to wszystko za 10–15 lat bÄ™dzie diametralnie róşnić siÄ™ od stanu obecnego. W jaki sposĂłb przewidywane scenariusze wpĹ‚ynÄ… na metody automatyzacji? Zdaniem przedstawicieli firmy Bosch Rexroth moĹźna okreĹ›lić wyraĹşne kierunki jej rozwoju: w przyszĹ‚oĹ›ci wykorzystywane bÄ™dÄ… zdecentralizowane systemy zarzÄ…dzania produkcjÄ…, a architektura automatyzacji bÄ™dzie jeszcze bardziej zaleĹźna od rozproszonej inteligencji oraz Ĺ‚Ä…cznoĹ›ci miÄ™dzy wszystkimi urzÄ…dzeniami uczestniczÄ…cymi w procesie produkcji. Takie rozwiÄ…zanie wymaga zapewnienia zgodnoĹ›ci sprzÄ™towej i programowej na wszystkich poziomach klasycznej piramidy automatyzacji, wĹ‚Ä…czajÄ…c w to system informatyczny przedsiÄ™biorstwa i aplikacje chmurowe. JuĹź teraz moĹźna zacząć wyposaĹźać współczeĹ›nie dziaĹ‚ajÄ…ce fabryki w rozwiÄ…zania integrujÄ…ce zainstalowane obecnie maszyny i uĹźywane

w zakĹ‚adzie systemy, m.in. MES czy ERP. RozwiÄ…zanie takie jak IoT Gateway firmy Bosch Rexroth pozwala Ĺ‚Ä…czyć sensory oraz komponenty maszyn niezaleĹźnie od istniejÄ…cego ukĹ‚adu sterowania. IoT Gateway moĹźna Ĺ‚atwo podĹ‚Ä…czyć do czujnikĂłw i sterownikĂłw innych producentĂłw, ktĂłre sÄ… zgodne m.in. ze standardami PPMP, OPC UA i OPC DA. . - + -

TECHNOLOGICZNA REWOLUCJA W PRAKTYCE Startuje ASTOR Tour 2018 – cykl bezpĹ‚atnych seminariĂłw przeznaczonych dla  integratorĂłw, firm OEM oraz uĹźytkownikĂłw systemĂłw automatyki, ktĂłre potrwajÄ… od 10 do 24 kwietnia. InĹźynierowie z firmy ASTOR po raz kolejny bÄ™dÄ… dzielić siÄ™ wiedzÄ… i doĹ›wiadczeniami – wĹ‚asnymi oraz wiodÄ…cych producentĂłw systemĂłw automatyki, robotyki i informatyki przemysĹ‚owej – w zakresie najnowszych trendĂłw w branĹźy. Podczas seminariĂłw uczestnikom zostanie udostÄ™pnionych kilka stanowisk demonstracyjnych, m.in. zrobotyzowane stanowisko obsĹ‚ugi maszyn produkcyjnych (praktyczny pokaz dziaĹ‚ania robota

Epson), monitoring zuĹźycia energii oraz analiza danych produkcyjnych w chmurze, serwonapÄ™dy Sanyo Denki przeznaczone do zaawansowanych maszyn produkcyjnych, aplikacje demonstracyjne SCADA, systemy sterowania GE oraz frezarka CNC zbudowana w oparciu o serwonapÄ™dy Astraada SRV i system sterowania Astraada One, Seminaria bÄ™dÄ… odbywać siÄ™ w Szczecinie, Poznaniu, WrocĹ‚awiu, GdaĹ„sku, Warszawie, Krakowie i Chorzowie. Szczegółowe informacje sÄ… dostÄ™pne na stronie www.astor.com.pl.

ABB WSPIERA ROZWĂ“J ELEKTROMOBILNOĹšCI W NORWEGII Firma ABB dostarczy szybkie Ĺ‚adowarki na potrzeby realizowanego w norweskim Trondheim projektu autobusĂłw elektrycznych. UĹ‚atwi to technologicznej stolicy kraju realizacjÄ™ planu uniezaleĹźnienia transportu publicznego od paliw kopalnych. Do Ĺ‚adowania modeli autobusĂłw dwĂłch róşnych producentĂłw posĹ‚uĹźy osiem Ĺ‚adowarek ABB Heavy Vehicle

Charger (HVC). BÄ™dzie to jeden z pierwszych projektĂłw na Ĺ›wiecie, w ktĂłrym autobusy elektryczne róşnych firm wykorzystujÄ… tÄ™ samÄ… technologiÄ™ Ĺ‚adowania. Ĺ adowarki HVC 450P zostanÄ… dostarczone w lutym 2019 r., a rozpoczÄ™cie ich eksploatacji zaplanowano na sierpieĹ„ tego samego roku. Ĺ adowarki ABB HVC 450P pozwalajÄ… naĹ‚adować akumulatory w czasie od trzech do szeĹ›ciu minut, a kaĹźda z nich dostarcza prÄ…d staĹ‚y o mocy 450 kW. UrzÄ…dzenia wykorzystujÄ… standard OppCharge, w ktĂłrym do poĹ‚Ä…czenia Ĺ‚adowarki z szynami przewodzÄ…cymi na dachu autobusu sĹ‚uĹźy pantograf. Ĺ adowarki zostanÄ… zamontowane na przystankach koĹ„cowych czterech linii autobusowych, z ktĂłrych kaĹźda ma dĹ‚ugość od 12 do 15 km, Ĺ‚Ä…cznie z odcinkami podmiejskimi. Autobusy bÄ™dÄ… Ĺ‚adowane na koĹ„cu trasy podczas przerwy. Ĺ adowarki naleşące do portfolio rozwiÄ…zaĹ„ cyfrowych ABB Ability umoĹźliwiÄ… operatorom zdalne monitorowanie i konfigurowanie stacji Ĺ‚adowania oraz aktywny serwis sprzÄ™tu dla zapewnienia maksymalnej dostÄ™pnoĹ›ci. ..

12

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

TME GLOBALNYM DYSTRYBUTOREM MARKI SCHURTER

PRZEMYSĹ W KOSMOSIE TO KWESTIA CZASU

Spółka Transfer Multisort Elektronik poszerzyĹ‚a zakres współpracy z firmÄ… SCHURTER, zostajÄ…c oficjalnym dystrybutorem tej marki w skali globalnej. Tym samym w ofercie Ĺ‚Ăłdzkiej spółki znalazĹ‚o siÄ™ ponad 1,2 tys. produktĂłw wiodÄ…cego szwajcarskiego producenta profesjonalnych elementĂłw pasywnych, zĹ‚Ä…czy, przeĹ‚Ä…cznikĂłw i kontrolek, kabli poĹ‚Ä…czeniowych i sygnalizatorĂłw LED oraz komponentĂłw elektromechanicznych dla sektorĂłw IT i telecom, jak rĂłwnieĹź dla przemysĹ‚u lotniczego i medycznego. W skĹ‚ad Grupy SCHURTER wchodzi 22 przedsiÄ™biorstw w 17 krajach, a 11 spoĹ›rĂłd nich ma wĹ‚asne zakĹ‚ady produkcyjne, dziÄ™ki czemu sÄ… w stanie zapewnić obsĹ‚ugÄ™ na wszystkich gĹ‚Ăłwnych rynkach. Ich dziaĹ‚alność jest koordynowana w trzech gĹ‚Ăłwnych oĹ›rodkach: SCHURTER AG w Lucernie na obszar Europy, SCHURTER Inc. w Santa Rosa na obszar Ameryki oraz SCHURTER (S) Pte. Ltd. w Singapurze na obszar Azji. OprĂłcz tego SCHURTER ma swoich przedstawicieli w okoĹ‚o 60 krajach i współpracuje z ponad 200 dystrybutorami.

JuĹź w najbliĹźszej dekadzie na rynek mogÄ… trafić produkty z oznaczeniem „Made in Spaceâ€?. Stany Zjednoczone podjęły juĹź kroki prawne, majÄ…ce na celu legalizacjÄ™ obrotu mineraĹ‚ami wydobywanymi z przelatujÄ…cych w pobliĹźu asteroid. Za krok w stronÄ™ kosmicznego przemysĹ‚u moĹźna uznać projekty firmy Made in Space, ktĂłra przy pomocy towarowej kapsuĹ‚y SpaceX Dragon dostarczyĹ‚a na miÄ™dzynarodowÄ… stacjÄ™ kosmicznÄ… maszynÄ™ do produkcji Ĺ›wiatĹ‚owodu. JeĹ›li wszystko pĂłjdzie zgodnie z planem, kalifornijski start-up uruchomi w kosmosie pierwszÄ… w historii produkcjÄ™ dĂłbr. W tej dziedzinie widoczne sÄ… takĹźe polskie akcenty. W ubiegĹ‚ym roku polskie firmy wyspecjalizowane w robotyce kosmicznej, obserwa c j a c h p l a n eto i d i integracji systemĂłw kosmicznych podpisaĹ‚y umowÄ™ konsorcjum EX-PL, ktĂłrego celem jest realizacja szeregu projektĂłw z obszaru gĂłrnictwa kosmicznego. W skĹ‚ad konsorcjum EX-PL weszĹ‚y firmy specjalizujÄ…ce siÄ™ w robotyce kosmicznej, obserwacjach planetoid i integracji systemĂłw kosmicznych: ABM Space, Cilium Engineering, Creotech Instruments i Sybilla Technologies. DziaĹ‚aniom konsorcjum towarzyszy współpraca z grupÄ… obserwatorĂłw i partnerĂłw, w tym PrzemysĹ‚owym Instytutem Automatyki i PomiarĂłw PIAP oraz mĹ‚odymi zespoĹ‚ami tworzÄ…cymi przyszĹ‚e rozwiÄ…zania dla kosmicznego gĂłrnictwa.

$* /0% $

! * + , R E K L A M A

Z BRANĹťY

PRZEMYSĹ 4.0 – KONFERENCJA PHOENIX CONTACT W dniach 22–23 maja 2018 r. w Šodzi odbÄ™dzie siÄ™ organizowana przez Phoenix Contact konferencja pod hasĹ‚em „Wyzwania Industry 4.0â€?. To juĹź trzecia edycja spotkania, ktĂłre co roku przyciÄ…ga praktykĂłw i liderĂłw przemysĹ‚u. Wydarzenie adresowane jest do menedĹźerĂłw produkcji, inĹźynierĂłw automatyki przemysĹ‚owej i utrzymania ruchu oraz specjalistĂłw IT i programistĂłw PLC. Jak powinna lub moĹźe wyglÄ…dać innowacyjna produkcja? Jak moĹźna skutecznie wdroĹźyć nowoczesne technologie do produkcji? Na te i inne pytania bÄ™dzie moĹźna uzyskać odpowiedzi w trakcie spotkania. Ponadto zaprezentowane zostanÄ… innowacyjne rozwiÄ…zania i narzÄ™dzia, ktĂłre usprawniajÄ… produkcjÄ™, w tym platforma programistyczna PLCnext Technology, serwis chmurowy Proficloud i oprogramowanie narzÄ™dziowe PC WORX Engineer. ProducentĂłw maszyn z pewnoĹ›ciÄ… zainteresuje temat bezpieczeĹ„stwa funkcjonalnego przy projektowaniu, produkcji, eksploatacji i modyfikowaniu urzÄ…dzeĹ„.

W drugim dniu konferencji odbÄ™dÄ… siÄ™ warsztaty praktyczne, ktĂłre umoĹźliwiÄ… poznanie PLCnext – nowej, otwartej platformy pozwalajÄ…cej na stosowanie preferowanych przez uĹźykownikĂłw jÄ™zykĂłw programowania (zarĂłwno zgodnych z IEC 61131-3, jak i jÄ™zykĂłw wysokiego poziomu). UdziaĹ‚ w konferencji jest bezpĹ‚atny. Wymagana jest rejestracja na stronie www.konferencja-industry40.pl. - + /

AUTOMATYZACJA W SPAWALNICTWIE POD KONTROLÄ„ Od 6 do 8 marca 2018 r. w Centrum Szkoleniowym KUKA odbyĹ‚y siÄ™ Dni Spawania. Firma postanowiĹ‚a zorganizować tego typu wydarzenie w odpowiedzi na ogromne zainteresowanie, z jakim spotkaĹ‚o siÄ™ wczeĹ›niejsze Seminarium Spawalnicze w Gliwicach, gdzie eksperci firmy przybliĹźyli tematykÄ™ automatyzacji procesĂłw spawalniczych. WychodzÄ…c naprzeciw oczekiwaniom odbiorcĂłw w Centrum Szkoleniowym KUKA zorganizowano kolejne poĹ›wiÄ™cone tym zagadnieniom spotkanie, a o tym, jak duĹźe jest zapotrzebowanie

na wiedzÄ™ w zakresie robotyzacji procesĂłw spawalniczych w przedsiÄ™biorstwach Ĺ›wiadczy tempo, w jakim listy uczestnikĂłw zostaĹ‚y zamkniÄ™te. Podczas Dni Spawania inĹźynierowie i eksperci KUKA omĂłwili najnowsze trendy w zakresie automatyzacji procesĂłw spawalniczych, a takĹźe zaprezentowali niezawodne roboty spawalnicze oraz paczki technologiczne. W spotkaniu wziÄ…Ĺ‚ rĂłwnieĹź udziaĹ‚ przedstawiciel firmy Kemppi, ktĂłry wygĹ‚osiĹ‚ referat dotyczÄ…cy spawalniczych ĹşrĂłdeĹ‚ energii. % , /$$ )!,0

TAURON WSPĂ“Ĺ PRACUJE Z EPRI NA RZECZ INNOWACJI W marcu 2018 r. w Warszawie zostaĹ‚a podpisana umowa o współpracy Tauron i amerykaĹ„skiego Electric Power Research Institute (EPRI). Pierwsze dwa programy badawcze realizowane przez EPRI, w ktĂłrych bÄ™dzie uczestniczyĹ‚ Tauron, dotyczÄ… magazynowania energii – jednego z najwaĹźniejszych wyzwaĹ„ dla dystrybucji i efektywnej energetyki rozproszonej (Energy Storage and Distributed Energy Resources) oraz identyfikacji potrzeb odbiorcĂłw energii elektrycznej (Understanding Energy Utility Customer).

14

IstniejÄ…cy od 1972 r. EPRI współpracuje aktualnie z ponad tysiÄ…cem podmiotĂłw sektora energetycznego na Ĺ›wiecie i ma na koncie ponad 900 opatentowanych rozwiÄ…zaĹ„ w obszarach wytwarzania energii elektrycznej, dystrybucji, a takĹźe modernizacji sieci, efektywnoĹ›ci energetycznej, cyberbezpieczeĹ„stwa, rozproszonych ĹşrĂłdeĹ‚ energii i ochrony Ĺ›rodowiska. – Tauron zyskuje pozycjÄ™ lidera w przygotowywaniu rozwiÄ…zaĹ„ umoĹźliwiajÄ…cych zarzÄ…dzanie nowoczesnÄ… infrastrukturÄ… elektroenergetycznÄ…. Klienci uzyskajÄ… dostÄ™p do zarzÄ…dzania zuĹźyciem, poborem energii i rozliczeniami, co przyczyni siÄ™ do szybkiej ekspansji w Polsce Internetu Rzeczy. Współpraca z EPRI to kolejny krok w budowie potencjaĹ‚u innowacyjno-badawczego na globalnym poziomie – ocenia wiceminister energii Andrzej Piotrowski.

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

REKORDOWE PRZYCHODY UR

PROGRAM DLA INĹťYNIERĂ“W 4.0 ASTOR i Nowe Motywacje – firmy bÄ™dÄ…ce liderami w obszarach automatyzacji, produkcji oraz szkoleĹ„ i treningu menedĹźerskiego – stworzyĹ‚y unikalny w skali europejskiej Program Rozwoju Kompetencji InĹźyniera 4.0. To owoc kilkuletnich badaĹ„ i kilkudziesiÄ™cioletniego doĹ›wiadczenia, ktĂłry Ĺ‚Ä…czy w sobie wszystkie elementy niezbÄ™dne współczesnej kadrze technicznej. Skoncentrowany na rozwoju inĹźynierĂłw i dopasowany do poziomu kompetencji organizacji umoĹźliwia poznawanie oraz doskonalenie interdyscyplinarnych umiejÄ™tnoĹ›ci. Pozostaje jednoczeĹ›nie ukierunkowany na realizacjÄ™ celĂłw biznesowych. Zaawansowane narzÄ™dzia diagnostyczne zapewniajÄ… elastyczność, co pozwala dopasować program do realnych potrzeb organizacji, zgodnie ze strategicznymi kierunkami rozwoju. WiÄ™cej informacji na temat programu moĹźna znaleźć na stronie https://www.astor.com.pl/industry4/.

Firma Universal Robots osiÄ…gnęła w 2017 r. przychody w wysokoĹ›ci 170 mln dolarĂłw (1,125 mld koron duĹ„skich). W porĂłwnaniu z wczeĹ›niejszym rokiem oznacza to 72-proc. wzrost. – Bezprecedensowy wzrost przychodĂłw zawdziÄ™czamy rosnÄ…cej Ĺ›wiadomoĹ›ci ekonomicznych zalet naszych wiodÄ…cych na rynku robotĂłw współpracujÄ…cych w coraz szerszym obszarze zastosowaĹ„ oraz zaangaĹźowaniu pracownikĂłw i partnerĂłw na rzecz wyboru tej technologii. W 2018 r. spodziewamy siÄ™ dalszego wzrostu przychodĂłw, o co najmniej 50 proc. Oczekuje siÄ™, Ĺźe w nadchodzÄ…cych latach segment kobotĂłw nadal bÄ™dzie jednym z kluczowych czynnikĂłw wzrostu rynku automatyki – mĂłwi JĂźrgen von Hollen, prezes Universal Robots von Hollen. Za wynikiem finansowym firmy w 2017 r., ktĂłry przekroczyĹ‚ ustanowiony w 2013 r. cel w wysokoĹ›ci miliarda koron duĹ„skich, stojÄ… przede wszystkim imponujÄ…ce przychody za czwarty kwartaĹ‚. SiÄ™gnęły one 54 mln dolarĂłw – byĹ‚ to najlepszy kwartaĹ‚ w historii firmy. % 1

,

" ( 2 ( ( !

R E K L A M A

Connecting Global Competence

Q Montaş i obsługa Q Przemysłowe przetwarzanie obrazu Q Robotyka przemysłowa Q Profesjonalna robotyka serwisowa Q Rozwiązania dla przemysłu 4.0 – IT2Industry Q technologia napędowa Q systemy pozycjonowania Q technologia sterowania Q sensoryka Q technologia zasilania Q technologia bezpieczeństwa

Informacja: Biuro TargĂłw Monachijskich w Polsce, Warszawa tel. +48 22 620 4415, info@targiwmonachium.pl

The Leading Exhibition for Smart Automation and Robotics

June 19–22, 2018 | Munich automatica-munich.com

PRODUKTY

RODZINA SZYBKICH KAMER PHANTOM V2640/2040 Phantom v2640 to obecnie najszybsza kamera na Ĺ›wiecie oferujÄ…ca przepustowość na poziomie 26 Gpx/s przy rozdzielczoĹ›ci 4 Mpx.  Oparta na budowie kamer z serii UHS oferuje wszechstronność i niezrĂłwnanÄ… dynamikÄ™ sensora przy ultra wysokiej jakoĹ›ci rejestrowanych scen. Przy maksymalnej rozdzielczoĹ›ci 2048 Ă— 1952 pikseli kamera umoĹźliwia rejestracje z prÄ™dkoĹ›ciÄ… 6 600 klatek na sekundÄ™. Przy redukcji rozdzielczoĹ›ci do formatu 1080p prÄ™dkość roĹ›nie do 11 750 klatek na sekundÄ™. UĹźytkownik dostaje do dyspozycji trzy nowe tryby pracy kamery: CDS (Corellated double sampling) – tryb wysokiej jakoĹ›ci, HS (High-speed) – tryb wysokich prÄ™dkoĹ›ci i Binning (tylko w kamerach wyposaĹźonych w sensor mono) – tryb biningu. $/ !

OKRÄ„GĹ E GNIAZDA M12 Z SYSTEMEM SZYBKIEGO Ĺ Ä„CZENIA PUSH-PULL Phoenix Contact wprowadza do oferty pierwsze okrÄ…gĹ‚e gniazda M12 z systemem szybkiego Ĺ‚Ä…czenia push-pull, kompatybilne ze zĹ‚Ä…czami innych producentĂłw. WystÄ™pujÄ… one w wersjach jednoczęściowych do montaĹźu na fali (A- i D-coded), dwuczęściowych do lutowania przepĹ‚ywowego (A-, D- i X-coded) oraz z wiÄ…zkÄ… przewodĂłw (A- i D-coded). System Ĺ‚Ä…czenia push-pull zapewnia szybkÄ… i wygodnÄ… instalacjÄ™ wtyku w gnieĹşdzie z sygnalizacjÄ… prawidĹ‚owego poĹ‚Ä…czenia za pomocÄ… klikniÄ™cia. NieprawidĹ‚owe osadzenie wtyku powoduje jego wysuniÄ™cie z gniazda przez wewnÄ™trznÄ… spręşynkÄ™. Nowe gniazda zawierajÄ… stalowy oplot 360, skutecznie eliminujÄ…cy zewnÄ™trzne zaburzenia elektromagnetyczne, rĂłwnieĹź w aplikacjach naraĹźonych na silne udary i wibracje, znajdujÄ…c zastosowania m.in. w taborze kolejowym. - + /

R E K L A M A

16

AUTOMATYKA

PRODUKTY

ACME DuraPAC Pro – NOWA GENERACJA KOMPUTERĂ“W Z EKRANEM 4K PrzenoĹ›ny komputer Acme DuraPAC Pro jest wydajnym i odpornym na uszkodzenia urzÄ…dzeniem, przystosowanym do aplikacji mobilnych i trudnych warunkĂłw pracy. DziÄ™ki aluminiowej obudowie urzÄ…dzenie jest lekkie, jak na swoje gabaryty, oraz odporne na uszkodzenia. Nowa wersja komputera DuraPAC Pro moĹźe być wyposaĹźona w monitor 4K o przekÄ…tnej 17,3â€?, a takĹźe w pojemnoĹ›ciowy ekran dotykowy, pozwalajÄ…cy na pracÄ™ bez klawiatury. Jasność ekranu na poziomie 300 cd/m 2 pozwala swobodnie korzystać z urzÄ…dzenia rĂłwnieĹź w sĹ‚onecznym Ĺ›wietle. Komputer wyposaĹźony jest w wydajny pro-

cesor i7-6800K i 16 GB pamiÄ™ci DDR4. DziÄ™ki dodatkowym slotom Acme DuraPAC Pro moĹźna wyposaĹźyć w karty rozszerzeĹ„, co umoĹźliwia zastosowanie go w rozbudowanych aplikacjach. Komputer jest takĹźe kompatybilny z kamerÄ… sferycznÄ… wyposaĹźonÄ… w cztery szerokokÄ…tne obiektywy. Oprogramowanie producenta LiveStudio, dodatkowe porty XLR, USB, HDMI, SDI i kamera sferyczna, to wszystko sprawia, Ĺźe DuraPAC Pro jest wszechstronnym urzÄ…dzeniem wykorzystywanym w mediach cyfrowych.

ROZWIÄ„ZANIA W DZIEDZINIE CZYTANIA KODĂ“W KRESKOWYCH

MINIATUROWE CZUJNIKI LASEROWE SERII O300

ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o.

3 4 ! ( 56 789758 : ( 9: 3 ;; 55< 5= <5 (((3 ! 3 !3

Firma Cognex Corporation wprowadziĹ‚a na rynek kompleksowÄ… rodzinÄ™ rozwiÄ…zaĹ„ do skanowania kodĂłw kreskowych. Najnowsze produkty zaprojektowane zostaĹ‚y z myĹ›lÄ… o uĹ‚atwieniu pracy w sektorze logistycznym i produkcyjnym. WyposaĹźony w inteligentne algorytmy odczytu kodĂłw kreskowych i optykÄ™ mobilny terminal MX-1502 z interfejsem wizyjnym, szybko dostosowuje siÄ™ do pracy w standardowym, dĹ‚ugim i rozszerzonym zakresie skanowania, aby niezawodnie odczytać kody 1D i 2D i kody DPM w odlegĹ‚oĹ›ci od 15 cm do nawet 10 m. Podobnie jak MX-1000, mobilny czytnik MX-1502 charakteryzuje siÄ™ moduĹ‚owÄ…, wytrzymaĹ‚Ä… konstrukcjÄ…, obsĹ‚uguje urzÄ…dzenia z systemem iOS i Android oraz moĹźe być uĹźywany w wymagajÄ…cych warunkach magazynowych i przemysĹ‚owych. Czytnik MX-100 redefiniuje opcjÄ™ skanowania za pomocÄ… smartfonĂłw. Ĺšwietnie sprawdzi siÄ™ w przypadku mniej wymagajÄ…cych aplikacji przemysĹ‚owych, w terenie. Oprogramowanie Cognex Mobile Barcode SDK to wydajne narzÄ™dzie dla wszystkich aspektĂłw mobilnego skanowania kodĂłw kreskowych. UmoĹźliwia uĹźytkownikowi dostosowanie i utrzymanie jednej aplikacji dla wszystkich urzÄ…dzeĹ„ w danym miejscu. Licencja SDK doĹ‚Ä…czona jest do wszystkich mobilnych terminali i czytnikĂłw kodĂłw kreskowych  Cognex. DostÄ™pna jest rĂłwnieĹź oddzielnie dla wiÄ™kszoĹ›ci urzÄ…dzeĹ„ z systemem iOS i Androidem, niezaleĹźnie od platformy lub oprogramowania.

Nowe czujniki optyczne z serii O300 sprawdzajÄ… siÄ™ przy wykrywaniu bardzo maĹ‚ych obiektĂłw i szczelin. DziÄ™ki skupionej wiÄ…zce lasera – o Ĺ›rednicy do 0,1 mm w najwęşszym punkcie oraz wysokiej powtarzalnoĹ›ci wynoszÄ…cej 0,1 mm, nawet bardzo maĹ‚e obiekty sÄ… detekowane z wysokÄ… precyzjÄ…. Czas odpowiedzi, poniĹźej 0,1 ms, pozwala na zastosowanie czujnikĂłw w bardzo szybkich procesach wymagajÄ…cych duĹźej przepustowoĹ›ci. Konstrukcja, zapewniajÄ…ca dokĹ‚adne wyrĂłwnanie strumienia Ĺ›wiatĹ‚a lasera z osiÄ… otworĂłw montaĹźowych (qTarget), pozwala zagwarantować duşą dokĹ‚adność pracy. Metoda konfiguracji bezkontaktowej (qTeach) umoĹźliwia Ĺ‚atwe i wygodne dla uĹźytkownika uruchomienie i skalibrowanie czujnika. SĹ‚abe strony przyciskĂłw i potencjometrĂłw regulacyjnych zostaĹ‚y tutaj wyeliminowane dziÄ™ki nowej metodzie konfiguracji odpornej na przypadkowe rozkalibrowanie zapewniajÄ…c maksymalnÄ… niezawodność caĹ‚ego systemu. SpoĹ›rĂłd piÄ™ciu trybĂłw pracy czujnikĂłw warto wyróşnić SmartReflect, czyli unikalnÄ… barierÄ™ Ĺ›wietlnÄ…, niewymagajÄ…cÄ… zastosowania odbiornika. Nawet obiekty refleksyjne o Ĺ›rednicy 0,5 mm mogÄ… być niezawodnie wykrywane z odlegĹ‚oĹ›ci do 250 mm. Interfejs IO-Link umoĹźliwia ich szybkÄ… i Ĺ‚atwÄ… konfiguracjÄ™ we wszelkiego typu systemach ze standardowymi komponentami sieciowymi. Ponadto, Ĺ‚atwo moĹźna zdobyć i przeanalizować dodatkowe dane, potrzebne np. do konserwacji predykcyjnej.

/ +

. !

4/2018

17

PRODUKTY

KAMERA DLA WYMAGAJÄ„CYCH APLIKACJI Nowa generacja kamer VE od Banner Engineering umoĹźliwia poĹ‚Ä…czenie intuicyjnej obsĹ‚ugi czujnika wizyjnego iVu z zaawansowanymi moĹźliwoĹ›ciami wczeĹ›niejszej generacji kamer P4. Darmowe oprogramowanie Vision Manager zapewnia wiele zaawansowanych narzÄ™dzi dedykowanych do trudnych aplikacji. Oprogramowanie pozwala takĹźe na modyfikowanie parametrĂłw programu w trakcie pracy. Przy zamontowaniu opcjonalnej osĹ‚ony na obiektyw, razem z wytrzymaĹ‚Ä… metalowÄ… obudowÄ…, kamera osiÄ…ga stopieĹ„ ochrony IP67. Daje to moĹźliwość wykonywania testĂłw, pomiarĂłw oraz sprawdzania iloĹ›ci oraz parametrĂłw elementĂłw nawet w najmniej przyjaznych warunkach.

Dwuliniowy wyĹ›wietlacz z przyciskami daje uĹźytkownikowi moĹźliwość zmiany programu podczas pracy a takĹźe pozwala weryfikować bĹ‚Ä™dy urzÄ…dzenia. WyĹ›wietlacz pokazuje takĹźe informacjÄ™ o adresie IP, adresie MAC oraz ustawionej prÄ™dkoĹ›ci przesyĹ‚ania danych. W Ĺ›rodku kamery VE znajduje siÄ™ matryca CMOS, ktĂłra jest dostÄ™pna w trzech rozdzielczoĹ›ciach 0.3, 1.3 i 2 mp. Poza tym do dyspozycji jest pięć optycznie izolowanych programowalnych wejść/wyjść oraz wejĹ›cie wyzwalajÄ…ce co daje uĹźytkownikowi wiele swobody przy konfigurowaniu kamery. Kamera ma wyjĹ›cie kontrolujÄ…ce zewnÄ™trzne oĹ›wietlenie. Kamera moĹźe być stosowana w sieciach Ethernet, przy wykorzystaniu protokoĹ‚Ăłw: Profinet, Ethernet/IP oraz Modbus TCP.

NOWY PRZENOĹšNIK DO TRANSPORTU PRODUKTĂ“W GĹ Ä˜BOKO MROĹťONYCH Nowa moduĹ‚owa platforma transportowa (MCP) firmy Interroll dla systemĂłw schĹ‚adzania i gĹ‚Ä™bokiego mroĹźenia, ze zdecentralizowanÄ… technologiÄ… napÄ™dowÄ… RollerDrive, zyskuje obecnie szerszy zakres zastosowaĹ„. Systemy logistyki mogÄ… teraz korzystać z beznaporowego transportu produktĂłw w zakresie temperatury do â€“30 °C. Pozwala to zmniejszyć nakĹ‚ad pracy fizycznej w niskiej temperaturze i zapewnić bezpieczniejsze Ĺ›rodowisko pracy. Platforma MCP oferuje elastycznÄ… i skalowalnÄ… konfiguracjÄ™ bazujÄ…cÄ… na standardowych komponentach plug-and-play. Dostosowuje siÄ™ do potrzeb transportowych i oferuje elastyczność w zakresie modernizacji w przyszĹ‚oĹ›ci. KorzyĹ›ciÄ… dla uĹźytkownikĂłw koĹ„cowych jest niskie zuĹźycie energii, prowadzÄ…ce do ograniczonych kosztĂłw operacyjnych.

Interroll rozszerza rĂłwnieĹź ofertÄ™ elektrobÄ™bnĂłw nowej generacji o wersje DM 0113 i DM 0138, o szerszym zakresie Ĺ›rednic. Nowa generacja napÄ™dĂłw oferuje szerokÄ… gamÄ™ korzyĹ›ci: mocniejsze waĹ‚ki i Ĺ‚oĹźyska kulkowe zapewniajÄ… szczegĂłlnie dĹ‚ugÄ… Ĺźywotność, a wyjÄ…tkowo stabilna przekĹ‚adnia obiegowa umoĹźliwia przeniesienie duĹźego momentu obrotowego przy maĹ‚ym poziomie haĹ‚asu podczas pracy. Wszystkie elektrobÄ™bny nowej generacji charakteryzujÄ… siÄ™ najwyĹźszym stopniem ochrony IP69K, co oznacza, Ĺźe mogÄ… być szybciej i Ĺ‚atwiej czyszczone od tradycyjnych motoreduktorĂłw. '

WYCINARKA LASEROWA Platino Fiber Evo Prima Power wprowadza na rynek nowÄ… wersjÄ™ wycinarki laserowej Platino Fiber Evo wraz z systemem automatycznego zaĹ‚adunku i rozĹ‚adunku Compact Server. Platino Fiber Evo jest wyposaĹźone w źrĂłdĹ‚a lasera Ĺ›wiatĹ‚owodowego (o mocy 2, 3, 4 i 6 kW), ktĂłre zapewniajÄ… uĹźytkownikowi wysokÄ… wydajność i jednoczeĹ›nie duşą produktywność. Maszyna charakteryzuje siÄ™ niĹźszym zuĹźyciem energii i mniejszym oddziaĹ‚ywaniem na Ĺ›rodowisko – co jest zgodne z wyznawanÄ… przez firmÄ™ zasadÄ… Green Means. DziÄ™ki skrĂłceniu cyklĂłw czasowych i niezawodnoĹ›ci procesu wycinarka ma niezwykle wysokÄ… wydajność. Trzy zestawy funkcjonalne zapewniajÄ… jeszcze lepsze dostosowanie do zmiennych potrzeb produkcyjnych. Smart cut zapewnia

18

szybszÄ… obrĂłbkÄ™ materiaĹ‚Ăłw do gruboĹ›ci 5 mm, Max cut powoduje szybszÄ… obrĂłbkÄ™ grubszych materiaĹ‚Ăłw, ktĂłre zapewniajÄ… redukcjÄ™ czasu cyklu nawet do â€“40 proc. Natomiast Night cut zapewnia zaawansowanÄ… kontrolÄ™ w celu zabezpieczenia procesu wypalania i ciÄ™cia i nadaje siÄ™ do intensywnej produkcji. Platino Fiber Evo to zaawansowane urzÄ…dzenie, ktĂłre potrafi sprostać skomplikowanym zadaniom. UĹźytkownik moĹźe wpĹ‚ywać na zachowanie maszyny nie tylko z poziomu programowania, ale rĂłwnieĹź z poziomu konsoli. Nowa, kompaktowa budowa zapewnia wiÄ™kszÄ… oszczÄ™dność miejsca. UrzÄ…dzenie wyposaĹźone jest w system zaĹ‚adunku i rozĹ‚adunku Compact Server. ! (

AUTOMATYKA

PRODUKTY

NOWE WYMIARY TERMINALI INTERNETOWYCH T50 B&R dodaje dwie nowe wielkoĹ›ci dla serii Power Panel T50. Od teraz dostÄ™pnych jest pięć typĂłw do wyboru z przekÄ…tnymi w zakresie od 5â€? do 15,6â€?. Wszystkie modele T50 wyposaĹźone sÄ… w szklane wielodotykowe ekrany.  Terminale HMI odznaczajÄ… siÄ™ zwartÄ… budowÄ…, Ĺ‚atwÄ… konfiguracjÄ… i nadajÄ… siÄ™ doskonale do konstrukcji maszyn klasy premium. Gesty takie jak przybliĹźenie i przesuniÄ™cie zapewniajÄ… intuicyjnÄ… obsĹ‚ugÄ™. DziÄ™ki zaawansowanemu sprzÄ™towi, ktĂłry speĹ‚nia wysokie wymagania sieciowe HMI, Power Panel T50 moĹźe być stosowany do implementacji aplikacji opartych na technologiach Web lub VNC. Panele z serii T sÄ… dostarczane ze zintegrowanÄ… stronÄ… serwisowÄ…. Strona serwisowa otwiera siÄ™ bez koniecznoĹ›ci instalacji i umoĹźliwia dostosowanie ustawieĹ„, takich jak adres IP, serwer DHCP lub wygaszacz ekranu bezpoĹ›rednio na urzÄ…dzeniu. Power Panel serii T50 jest wyposaĹźony w interfejs Gigabit Ethernet oraz jest dostÄ™pny z opcjonalnie zintegrowanym switchem, ktĂłry umoĹźliwia proste okablowanie daisy-chain.Â

RASPBERRY PI 3 MODEL B+ Farnell element14 wprowadziĹ‚ na rynek Raspberry Pi 3 Model B+, najszybszÄ… i najmocniejszÄ… jak dotÄ…d wersjÄ™ tego komputera. Raspberry Pi 3 Model B+ zostaĹ‚ zbudowany w oparciu o nowy, 4-rdzeniowy, 64-bitowy procesor aplikacyjny Broadcom BCM2837, taktowany zegarem 1,4 GHz, co czyni go o 15 proc. szybszym niĹź Raspberry Pi 3 Model B. DziÄ™ki temu komputer oferuje zwiÄ™kszonÄ… wydajność, istotnÄ… zarĂłwno w zastosowaniach profesjonalnych, jak i w róşnego rodzaju aplikacjach hobbystycznych. PozostaĹ‚e usprawnienia zostaĹ‚y przygotowane z myĹ›lÄ… o rosnÄ…cym rynku projektĂłw profesjonalnych, w ktĂłrych omawiana pĹ‚ytka stanowi komputer wbudowany. WĹ›rĂłd ulepszeĹ„ znalazĹ‚y siÄ™ m.in. dwupasmowy interfejs sieci bezprzewodowej LAN, oparty na nowym ukĹ‚adzie scalonym firmy Cypress, wspierajÄ…cym Wi-Fi IEEE 802.11ac na czÄ™stotliwoĹ›ciach 2,4 GHz i 5 GHz oraz Bluetooth 4.2 oraz szybszy interfejs ethernetowy (Gigabit Ethernet przez USB 2.0, pozwalajÄ…cy uzyskać maksymalnie 300 Mb/s). Technologia Power over Ethernet bÄ™dzie wspierana przez nowÄ…, oficjalnÄ… pĹ‚ytkÄ™ rozszerzeĹ„ PoE dla Raspberry Pi.

.>

?

! @A R E K L A M A

Ă‚ƧĆ“Ç—Ç?Ĺ Ă°Ĺ‘ ƛŠİ LJ Ć“ĆŻÄŒğƯ̸

MAINTENANCE ˴͈ sĹ Ä°Ä“Ç—Ç?ŢðƓŭēŭLJě ðĆ“Ä´Ĺ Ă‚ƧĆ“Ç—Ç?ŠðŢŠð ÂŚĆŻÄŒğƯ͆ ÂŁĹ—ðŢŭLJðŢŠð Š€Ć?ƧÇ?Ĺ Ă°Ĺ—Ĺ Ç—Ă°ÄŒĹ‘Ĺ ÂŁĆ“Ĺ­Ä“ĆŻĹ”ÄŒĹ‘Ĺ

4/2018

19

PRODUKTY

PGI W KAMERACH MONOCHROMATYCZNYCH Technologia optymalizacji obrazu PGI to unikatowa kombinacja funkcji debayeringu 5 Ă— 5, color-anti-aliasingu, redukcji szumu i wyostrzania. Zastosowanie jej znaczÄ…co uproĹ›ciĹ‚o, a nawet umoĹźliwiĹ‚o wykorzystanie inspekcji wizyjnej w przypadkach dotychczas niemoĹźliwych do zrealizowania. Firma Basler oferuje ulepszonÄ… wersjÄ™ opatentowanej technologii optymalizacji obrazu PGI w kamerach monochromatycznych. Redukcja szumu oraz opcja wyostrzania zostaĹ‚y perfekcyjnie zaadoptowane do wymagaĹ„ kamer monochromatycznych. W odróşnieniu od kamer kolorowych, w kamerach monochromatycznych nie jest potrzebna korekcja barwna (debayering). W rezultacie wykorzystywane mogÄ… być nieobrobione obrazy oraz maksymalna prÄ™dkość prze-

twornika obrazu. PGI umoĹźliwia szybsze przetwarzanie obrazu, a wraz z nim wyĹźsze przepustowoĹ›ci, ktĂłre zapewniajÄ… dodatkowe oszczÄ™dnoĹ›ci w caĹ‚ym Ĺ‚aĹ„cuchu przetwarzania obrazu i jednoczeĹ›nie pozwalajÄ… na znacznÄ… optymalizacjÄ™ jakoĹ›ci obrazu. DziÄ™ki nowej funkcjonalnoĹ›ci Stacked ROI inspekcja moĹźe odbywać siÄ™ na kliku obszarach zainteresowania, w tym samym czasie. Pozwala to zwiÄ™kszyć szybkość i zredukować ilość danych podczas odczytu. ZarĂłwno technologia PGI, jak i Stacked ROI dostÄ™pne jest w modelach kamer ace U i ace L z przetwornikami obrazu SONY Pregius i PYTHON od ON Semiconductor.

ROZWIÄ„ZANIA CONNECTED SERVICES WSPOMAGAJÄ„ CYFROWÄ„ TRANSFORMACJĘ RozwiÄ…zania Connected Services obejmujÄ… ocenÄ™ stanu aktualnego, fazÄ™ projektu oraz wdroĹźenia przemysĹ‚owej infrastruktury sieciowej. Wsparcie i monitorowanie wydajnoĹ›ci urzÄ…dzeĹ„, w tym zdalny monitoring zasobĂłw oraz predykcja w zakresie cyberzagroĹźeĹ„, cyberbezpieczeĹ„stwa sieci produkcyjnych, realizowana jest przez usĹ‚ugÄ™ IaaS (Infrastructure-as-a-Service, Infrastruktura jako Serwis). W ramach tej usĹ‚ugi oraz otrzymanego wsparcia aplikacyjnego oraz produktowego, przedsiÄ™biorstwa w sposĂłb bezpieczny i efektywny mogÄ… pozyskiwać dane produkcyjne bezpoĹ›rednio z procesĂłw wytwĂłrczych. Analiza pozyskanych danych pomaga udoskonalić procesy i produkcjÄ™ przez lepsze wykorzystanie zasobĂłw, zwiÄ™kszenie wydajnoĹ›ci przy jedno-

czesnym zmniejszeniu ryzyka utraty produkcji i szybszym wprowadzeniu produktĂłw na rynek. RozwiÄ…zania Connected Services zaczynajÄ… siÄ™ od zbudowania bezpiecznej i wydajnej infrastruktury. UsĹ‚ugi z zakresu sieci i cyberbezpieczeĹ„stwa obejmujÄ… ocenÄ™ i projekt, wsparcie techniczne, szkolenie IT/OT, zdalny monitoring, wykrywanie zagroĹźeĹ„ i odzyskiwanie danych, wdroĹźenie gotowego rozwiÄ…zania, rozwiÄ…zania sieciowe z gotowych moduĹ‚Ăłw oraz monitorowanie i zarzÄ…dzanie sieciÄ…. UsĹ‚ugi te mogÄ… przyspieszyć integracjÄ™ nowego sprzÄ™tu i systemĂłw, znacznie zwiÄ™kszyć bezpieczeĹ„stwo i pomĂłc zmniejszyć czas przestoju, zapewniajÄ…c dostÄ™p do zasobĂłw technicznych. (

!

MINIATUROWE CZUJNIKI LINKOWE DO PRODUKCJI WIELKOSERYJNEJ Firma Micro-Epsilon, ktĂłrej WObit jest przedstawicielem w Polsce, ma najwiÄ™kszÄ… ofertÄ™ czujnikĂłw linkowych. Miniaturowe czujniki linkowe wireSENSOR MK sÄ… specjalnie zaprojektowane do zastosowaĹ„ w produkcji wielkoseryjnej. Ich solidna i kompaktowa konstrukcja umoĹźliwia Ĺ‚atwÄ… integracjÄ™ w ograniczonych przestrzeniach. OprĂłcz wersji analogowych z potencjometrem, wyjĹ›ciem prÄ…dowym lub napiÄ™ciowym dostÄ™pne sÄ… wersje cyfrowe z enkoderem inkrementalnym lub absolutnym. UĹźytkownik otrzymuje produkt o korzystnej relacji ceny do wydajnoĹ›ci, ktĂłry umoĹźliwia obniĹźenie kosztĂłw w procesie produkcyjnym. Sprawdzona rodzina czujnikĂłw linkowych wireSENSOR jest dostÄ™pna w wielu wymiarach,

20

ksztaĹ‚tach i wariantach. Zakresy pomiarowe moĹźna wybierać od 50 mm do 50 000 mm w wielu róşnych skalach. SzczegĂłlnÄ… cechÄ… jest tu zwartość czujnika dla odpowiedniego zakresu pomiarowego. Na przykĹ‚ad Ĺ›rednica najmniejszej wersji czujnika wynosi zaledwie 30 mm, a zakres pomiaru wynosi 750 mm. DostÄ™pnych jest wiele wyjść analogowych i cyfrowych. Obudowy wykonane sÄ… z tworzywa sztucznego lub aluminium. PoniewaĹź w konstrukcji czujnika zastosowano tylko elementy o wysokiej precyzji, charakteryzuje siÄ™ on dĹ‚uĹźszym niĹź przeciÄ™tny okresem uĹźytkowania. Czujniki linkowe idealnie sprawdzÄ… siÄ™ wszÄ™dzie tam, gdzie wymagany jest pomiar odlegĹ‚oĹ›ci i kÄ…tĂłw pochylenia. : ,

AUTOMATYKA

PRODUKTY

OBUDOWY HAN M – OCHRONA PRZED WNIKANIEM WODY Zgodnie z IEC 60529 nowe wersje przelotowych obudĂłw gniazd chroniÄ… przed silnym strumieniem wody (IP66) oraz przed czasowym zanurzeniem w wodzie na gĹ‚Ä™bokoĹ›ci 1 m (IP67). Specjalny koĹ‚nierz w obudowie gniazda Han M chroni przed wnikaniem wody do wnÄ™trza zĹ‚Ä…cza – chroniÄ…c kontakty i poĹ‚Ä…czenie. Obwodowy koĹ‚nierz nie tylko uszczelnia obudowÄ™ gniazda zewnÄ™trznie, ale takĹźe chroni uszczelkÄ™ przed Ĺ›lizganiem. Dodatkowo uszczelka jest bardziej stabilna w porĂłwnaniu do dotychczasowych wersji – moĹźe skompensować nierĂłwnoĹ›ci, co prowadzi do ochrony przed penetracjÄ… wody. Obudowy gniazd serii Han M wprowadzane do oferty poszerzajÄ… zakres obudĂłw HARTING w rozmiarach: 6B, 10B, 16B, 24B. Aplikacje sÄ… lepiej chronione przed czynnikami zewnÄ™trz-

NOWA GENERACJA SOFT-STARTERĂ“W DO SYSTEMĂ“W NAPĘDOWYCH

nymi. Dodatkowo seria Han M to oszczÄ™dność miejsca w porĂłwnaniu do obudĂłw o stopniu ochrony IP68, ktĂłre sÄ… znaczÄ…co wiÄ™ksze. Obudowy serii Han M sÄ… stosowane w szeregu aplikacji, np. w dĹşwigach, suwnicach czy w szafach sterowniczych. W tego typu aplikacjach bezpieczeĹ„stwo operacji poddane jest ekstremalnym warunkom Ĺ›rodowiskowym oraz wpĹ‚ywie pogody. Obudowy tej serii sÄ… optymalnym rozwiÄ…zaniem do zastosowaĹ„ zewnÄ™trznych. HARTING Polska Sp. z o.o.

3 " @@* 8A9A;5 : ( 3 5@ <8; B@ 5@* # + 5@ <87 A; @< 9! C- 3 ! (((3- 3

OSCYLOSKOPY ROHDE & SCHWARZ RTC1000 I RTM3000

Siemens wprowadza do oferty nowÄ… generacjÄ™ soft-starterĂłw Sirius 3RW5, adresowanych zarĂłwno do prostych, jak i wymagajÄ…cych systemĂłw napÄ™dowych. NadajÄ… siÄ™ one do współpracy z trĂłjfazowymi silnikami asynchronicznymi o mocy od 5,5 kW do 1200 kW, umoĹźliwiajÄ…c Ĺ‚atwe i ekonomiczne wdraĹźanie w przyszĹ‚oĹ›ci nowych koncepcji maszyn. MogÄ… dostarczać dane z systemu zasilania do MindSphere, otwartego systemu operacyjnego dla IoT, pracujÄ…cego w chmurze obliczeniowej. MajÄ… wbudowane funkcje monitorowania czasu rozruchu, automatycznej parametryzacji dla róşnych charakterystyk rozruchowych, zatrzymania pompy w celu unikniÄ™cia nadmiernych skokĂłw ciĹ›nienia oraz monitorowania parametrĂłw z generowaniem ostrzeĹźeĹ„ i alarmĂłw przekroczenia wartoĹ›ci granicznych. Ponadto sÄ… odporne na fluktuacje napiÄ™cia w linii zasilajÄ…cej. DziÄ™ki zastosowaniu nowoczesnej, hybrydowej techniki przeĹ‚Ä…czania zapewniajÄ… duşą sprawność energetycznÄ… i dĹ‚ugi czas bezawaryjnej pracy. KolejnÄ… zaletÄ… soft-starterĂłw 3RW5 jest moĹźliwość dostarczania danych do narzÄ™dzi CAx, jak np. Eplan. 3RW5 mogÄ… być Ĺ‚atwo konfigurowane i oddawane do eksploatacji w oparciu o standardowÄ… procedurÄ™ w TIA Portal przy wykorzystaniu oprogramowania inĹźynieryjnego Soft Starter ES. PoĹ‚Ä…czenie z systemem automatyki moĹźe być realizowane za pomocÄ… róşnych typĂłw interfejsĂłw, jak Profinet/ Profibus czy Modbus.

Firma Farnell element14 wprowadziĹ‚a do oferty dwa nowe rodzaje oscyloskopĂłw firmy Rohde & Schwarz, cechujÄ…ce siÄ™ dobrÄ… wydajnoĹ›ciÄ… i korzystnym stosunkiem jakoĹ›ci do ceny. RTC1000 to oscyloskop dla szerokiego grona uĹźytkownikĂłw, ktĂłrzy szukajÄ… urzÄ…dzenia z profesjonalnymi funkcjami, ale dostÄ™pnego w bardzo atrakcyjnej cenie. Oscyloskop ma rĂłwnieĹź moĹźliwość modernizacji, dziÄ™ki czemu stanowi dobrÄ… inwestycjÄ™, ktĂłra w przyszĹ‚oĹ›ci nie straci na wartoĹ›ci. Podstawowe cechy R&S RTC1000 to prĂłbkowanie do 2 GSa/s i pamięć do 2 MSa, pomiary z niskim poziomem szumu dziÄ™ki zastosowaniu najnowoczeĹ›niejszych przetwornikĂłw analogowo-cyfrowych oraz róşnorodne funkcje pomiarowe i szybkie uzyskiwanie wynikĂłw. UrzÄ…dzenie jest aparaturÄ… typu 10-w-1 i peĹ‚ni funkcje – oscyloskopu, analizatora logicznego, analizatora protokoĹ‚Ăłw, generatora fal i wzorcĂłw, cyfrowego woltomierza, testera komponentĂłw, analizatora czÄ™stotliwoĹ›ci i testera z uĹźyciem maski. RTM3000 pozwala zachować bezpieczeĹ„stwo inwestycji, przy bardzo atrakcyjnej cenie. Jest to wiÄ™cej niĹź oscyloskop, gdyĹź moĹźe pracować jako analizator logiczny, analizator protokoĹ‚Ăłw, generator fal i wzorcĂłw oraz cyfrowy woltomierz. Ma teĹź specjalne tryby pracy, umoĹźliwiajÄ…ce prowadzenie analizy czÄ™stotliwoĹ›ci, testowanie z uĹźyciem masek i dĹ‚ugotrwaĹ‚Ä… akwizycjÄ™ danych. UĹźytkownicy mogÄ… szybko i efektywnie diagnozować wszelkiego rodzaju systemy elektroniczne.

!

?

! @A

4/2018

21

PRODUKTY

MODUĹ HYBRYDOWY TBIP UZUPEĹ NIA PORTFOLIO FIRMY TURCK Turck oferuje TBIP – kolejny hybrydowy moduĹ‚ wejść/wyjść, ktĂłry Ĺ‚Ä…czy wyjĹ›cia bezpieczne i standardowe w jednym urzÄ…dzeniu – w tym przypadku dla protokoĹ‚Ăłw Ethernet/IP oraz CIP Safety. ModuĹ‚ TBIP moĹźe być swobodnie dopasowany do sytuacji panujÄ…cej na maszynie oraz operować jako zdalny kontroler bezpieczeĹ„stwa. Funkcje bezpieczeĹ„stwa mogÄ… być takĹźe konfigurowane oraz testowane bez koniecznoĹ›ci podĹ‚Ä…czenia do sterownika bezpieczeĹ„stwa. Wysoki stopieĹ„ ochrony IP65/IP67/ IP69K pozwala na wykorzystanie w najbardziej wymagajÄ…cych Ĺ›rodowiskach. Projekty zdecentralizowanych instalacji oraz koncepcyjnych maszyn moduĹ‚owych mogÄ… być realizowane bez potrzeby przygotowywania szaf sterowniczych.

TBIP oferuje dwa bezpieczne wejĹ›cia do podĹ‚Ä…czenia elementĂłw, takich jak kurtyny Ĺ›wietlne czy przyciski wyĹ‚Ä…czenia awaryjnego. Cztery uniwersalne wejĹ›cia/ wyjĹ›cia konfigurowalne sĹ‚uşą do podĹ‚Ä…czenia sygnaĹ‚Ăłw standardowych, zdolnych przeĹ‚Ä…czać do 2 A. Dwa z dostÄ™pnych wejść/wyjść mogÄ… być takĹźe podĹ‚Ä…czone jako mastery IO-Linkowe. W poĹ‚Ä…czeniu z hubami I/O firmy Turck, uĹźytkownicy mogÄ… podĹ‚Ä…czyć do 32 dodatkowych sygnaĹ‚Ăłw wejść/wyjść. ZarĂłwno kanaĹ‚y standardowe jak i kanaĹ‚y IO-Link moduĹ‚u TBIP mogÄ… być rozĹ‚Ä…czone wewnÄ™trznie w aplikacjach bezpieczeĹ„stwa, zapewniajÄ…c znacznie prostsze podĹ‚Ä…czenie sygnaĹ‚Ăłw pomocniczych.

ELEMENTY ANTYWIBRACYJNE DVF Wibroizolatory stoĹźkowe DVF.6 i DVF.7 to nowość dostÄ™pna w ofercie firmy Elesa+Ganter. Zainstalowano w nich stal nierdzewnÄ… w poĹ‚Ä…czeniu z elementem tĹ‚umiÄ…cym z kauczuku silikonowego (MVQ) w kolorze szarym (RAL 7040), certyfikowanym zgodnie z FDA. Taka kombinacja materiaĹ‚Ăłw umoĹźliwia zastosowanie wibroizolatorĂłw DVF w maszynach i urzÄ…dzeniach spoĹźywczych, farmaceutycznych lub medycznych w celu minimalizacji niepoşądanych drgaĹ„ i redukcji haĹ‚asu. Nowe wibroizolatory charakteryzujÄ… siÄ™ duşą odpornoĹ›ciÄ… na korozjÄ™, mogÄ… pracować w kontakcie z chemikaliami i w bardzo szerokim zakresie temperatury – od +200 °C do â€“50 °C . Standardem jest twardość 55 w skali Shore

A, natomiast twardość 40 i 70 sÄ… moĹźliwe na zamĂłwienie dla odpowiedniej liczby urzÄ…dzeĹ„. Nowe elementy wibroizolacyjne sÄ… dostÄ™pne w wersji DVF.6 z trzpieniem gwintowanym oraz DVF.7 z wtopkÄ… z otworem gwintowanym i znakomicie uzupeĹ‚niajÄ… szerokÄ… gamÄ™ wibroizolatorĂłw wykonanych z gumy naturalnej NR o róşnych ksztaĹ‚tach i twardoĹ›ciach. Zastosowane materiaĹ‚y pozwalajÄ… na uĹźycie wibroizolatorĂłw serii DVF w aplikacjach medycznych, farmaceutycznych lub spoĹźywczych, nawet w bezpoĹ›rednim kontakcie z produktem spoĹźywczym, do czego dostÄ™pne dotychczas wibroizolatory nie nadawaĹ‚y siÄ™. D $ E)

INTELIGENTNE ZĹ Ä„CZA MODUĹ OWE OprĂłcz niezawodnych i sprawdzonych e-prowadnikĂłw oraz elastycznych przewodĂłw, firma igus oferuje rĂłwnieĹź gotowe, konfekcjonowane i kompletne systemy zasilania o nazwie igus. Aby jeszcze bardziej usprawnić Ĺ‚Ä…czenie przewodĂłw, igus – specjalista motion plastics, opracowaĹ‚ nowatorskie zĹ‚Ä…cze

wtykowe. W oparciu o zĹ‚Ä…cze oraz system moduĹ‚owy, moduĹ‚y wtykowe mogÄ… być indywidualnie konfigurowane. W ich przypadku, obudowa moĹźe być wyposaĹźona maksymalnie w cztery róşne wkĹ‚adki wtykowe. Obudowy sÄ… poĹ‚Ä…czone ze sobÄ…, co umoĹźliwia nieograniczone zmiany moduĹ‚u dla poszczegĂłlnych szerokoĹ›ci i wysokoĹ›ci. Akcesoria, takie jak pĹ‚yty montaĹźowe, etykiety, elementy zamykajÄ…ce oraz róşne systemy montaĹźu przewodĂłw umoĹźliwiajÄ… zĹ‚Ä…czom moduĹ‚owym poĹ‚Ä…czenie siÄ™ w kompletny Ĺ‚aĹ„cuch moduĹ‚u wtykowego. ZĹ‚Ä…cza moduĹ‚owe mogÄ… być dowolnie dostosowane do wypeĹ‚nienia i geometrii danego e-prowadnika, w jednej lub kilku warstwach. MajÄ… wiele zastosowaĹ„, np. na koĹ„cu staĹ‚ym e-prowadnika lub na koĹ„cu ruchomym, miÄ™dzy dwoma e-prowadnikami lub do wprowadzania przewodĂłw w skrzynkach przyĹ‚Ä…czeniowych lub szafach sterowniczych.

22

AUTOMATYKA

PRODUKTY

PICOMAG – PRZEPŠYWOMIERZ ELEKTROMAGNETYCZNY

PostÄ™pujÄ…ca automatyzacja i optymalizacja procesĂłw przemysĹ‚owych prowadzi do wzrostu zapotrzebowania na proste, bezobsĹ‚ugowe oraz niezawodne przyrzÄ…dy pomiarowe o niewielkich wymiarach. Nowy Picomag, mierzÄ…c nie tylko przepĹ‚yw cieczy przewodzÄ…cych, ale takĹźe ich temperaturÄ™, zaspokaja te potrzeby. DziÄ™ki wbudowanemu Bluetooth i aplikacji SmartBlue konfiguracja przyrzÄ…du jest wyjÄ…tkowo szybka i prosta. Róşnorodne sygnaĹ‚y wyjĹ›ciowe, obejmujÄ…ce takĹźe IO-link, pozwalajÄ… na Ĺ‚atwÄ… integracjÄ™ z systemami nadrzÄ™dnymi, czyniÄ…c Picomag gotowym na wyzwania PrzemysĹ‚u 4.0. Niewielkie wymiary i zwarta konstrukcja pozwalajÄ… na montaĹź przepĹ‚ywomierza Picomag na dowolnych rurociÄ…gach o Ĺ›rednicy do DN50, nawet przy bardzo ograniczonej przestrzeni. Gama przyĹ‚Ä…czy technologicznych obejmuje gwinty rurowe (R), stoĹźkowe (NPT), wewnÄ™trzne, przyĹ‚Ä…cza sanitarne Tri-Clamp i Victaulic. Picomag jest zoptymalizowanym pod wzglÄ™dem kosztĂłw rozwiÄ…zaniem dla zastosowaĹ„, w ktĂłrych nacisk kĹ‚adzie siÄ™ na wysokÄ… powtarzalność (Âą0,2 proc.) i wiarygodność pomiaru. Typowym obszarem zastosowaĹ„ sÄ…: monitoring odbiorĂłw wody, ukĹ‚ady chĹ‚odzenia oraz minimalizacja zuĹźycia mediĂłw energetycznych przez instalacje technologiczne.

FOTOELEKTRYCZNY CZUJNIK ODLEGĹ OĹšCI BOD 23 Automatyzacja fabryki wymaga niezawodnego i precyzyjnego pomiaru odlegĹ‚oĹ›ci od obiektĂłw w wielu róşnych zastosowaniach. Roboty czÄ™sto wykorzystujÄ… tego typu czujniki do sprawdzenia poĹ‚oĹźenia elementĂłw podczas spawania i innych procesĂłw. Najnowszy czujnik fotoelektryczny BOD 23 firmy Balluff wykorzystuje technikÄ™ pomiarowÄ… Time-of-Flight pozwalajÄ…cÄ… precyzyjnie mierzyć duĹźe odlegĹ‚oĹ›ci od obiektĂłw o róşnych wĹ‚aĹ›ciwoĹ›ciach powierzchni. Zawiera, w zaleĹźnoĹ›ci od wersji, wyjĹ›cie analogowe (od 0 V do 10 V, od 4 mA do 20 mA) lub interfejs IO-Link o szerokich moĹźliwoĹ›ciach parametryzacji, przyciski konfiguracyjne i gniazda sygnaĹ‚owe M12. Zapewnia zakres pomiarowy do 5 m, rozdzielczość 5 mm, powtarzalność 0,024 proc. FS i dokĹ‚adność 0,6 proc. FS. Jest produkowany w obudowie o stopniu ochrony IP69K, co pozwala na zastosowania rĂłwnieĹź w instalacjach wymagajÄ…cych czÄ™stego mycia ciĹ›nieniowego. Zakres dopuszczalnej temperatury pracy tego modelu wynosi od â€“40 °C do +60 °C. .

##

" ( 2 ( ( !

R E K L A M A

$ E 0

R E K L A M A

4/2018

23

ROZMOWA

Monitoring, pomiar i automatyzacja w optymalnym wydaniu ( I - - - - , J ( 9 2 2*

2 - , - 2 ! ( ( -* J ( J 9 J # ! 2 # ( 2 ( ! ( ! ! ( ! ( ! !*

( ! " ( 2 J ( K ! ! 3

24

AUTOMATYKA

Fot. Siemens

ROZMOWA W bieżącym wydaniu naszego miesięcznika wiodącym tematem jest automatyzacja w branży wodno-kanalizacyjnej. Siemens dostarcza m.in. rozwiązania dla tego sektora. Jakie rodzaje urządzeń notują dziś największe zainteresowanie odbiorców? W aplikacjach z tej branży podstawową wielkością mierzoną jest oczywiście przepływ wody i ścieków, a także innych mediów używanych w procesach uzdatniania czy oczyszczania. Podstawowym urządzeniem pomiarowym stosowanym w branży wodno-kanalizacyjnej jest niezmiennie przepływomierz elektromagnetyczny. W ostatnich latach przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne tworzą systemy monitoringu sieci wodociągowych, w których podstawowym urządzeniem pomiarowym jest przepływomierz elektromagnetyczny z zasilaniem bateryjnym. Można go zainstalować w dowolnym miejscu sieci, a konstrukcja czujnika pozwala nawet na montaż bezpośrednio w ziemi, bez konieczności budowania komory pomiarowej. Podłączenie tego typu przepływomierza do systemu telemetrycznego umożliwia szybką identyfikację wycieków, jak również monitorowanie przepływów w poszczególnych gałęziach. W następnej kolejności po przepływomierzach elektromagnetycznych szerokie zastosowanie znajdują przetworniki ciśnienia oraz urządzenia do ciągłego pomiaru poziomu lub sygnalizacji poziomu. W aplikacjach, które nie wymagają dużej dokładności pomiarowej jako alternatywa dla przepływomierzy elektromagnetycznych stosowane są również ultradźwiękowe przepływomierze bezinwazyjne. Umożliwiają montaż urządzenia pomiarowego bez konieczności opróżniania i rozcinania rurociągu oraz bez przerywania procesu. Innym ciekawym rozwiązaniem, które pozwala na zredukowanie kosztów montażu przy zachowaniu dużej dokładności pomiarowej – na poziomie 0,5 proc. – jest przepływomierz ultradźwiękowy SONOKIT, który instaluje się na istniejącym rurociągu bez konieczności jego rozcinania. Jest to szczególnie opłacalne w przypadku średnic rurociągów powyżej DN500, a dalsze oszczędności można osiągnąć dzięki zastosowaniu 4/2018

specjalnych narzędzi, umożliwiających montaż sond na nieopróżnionym rurociągu. Jak z perspektywy ostatnich lat ocenia Pan poziom automatyzacji w branży wodno-kanalizacyjnej? Obecnie branża wodno-kanalizacyjna niewiele odbiega pod tym względem od innych branż przemysłowych. Zarówno w obiektach nowo budowanych, jak i modernizowanych powszechne jest wykorzystywanie systemów sterowania klasy DCS, takich jak Simatic PCS 7, które dotychczas stosowane były głównie w energetyce, przemyśle chemicznym czy branży spożywczej i farmaceutycznej. Dotyczy to nie tylko dużych obiektów, jak np. oczyszczal-

w tym obszarze przekłada się na modyfikację portfolio takich firm jak Siemens? Ustawa Prawo Wodne z dnia 20 lipca 2017 r. nie precyzuje w sposób szczegółowy kwestii związanych z urządzeniami pomiarowymi przeznaczonymi do monitorowania poboru wód oraz odprowadzania ścieków do wód. Mamy nadzieję, że w najbliższej przyszłości zostaną opublikowane przepisy szczegółowe regulujące tę kwestię. Niemniej jednak firma Siemens oferuje przepływomierze przeznaczone do rozliczeń zgodnie z Dyrektywą 2014/32/ EU Parlamentu Europejskiego i Rady z 26 lutego 2014 r. dla urządzeń pomiarowych (MID) w zakresie średnic DN50 do DN1200.

W APLIKACJACH, KTÓRE NIE WYMAGAJĄ DUŻEJ DOKŁADNOŚCI POMIAROWEJ JAKO ALTERNATYWA DLA PRZEPŁYWOMIERZY ELEKTROMAGNETYCZNYCH STOSOWANE SĄ RÓWNIEŻ ULTRADŹWIĘKOWE PRZEPŁYWOMIERZE BEZINWAZYJNE. nia ścieków „Czajka” w Warszawie, ale również oczyszczalni średniej wielkości – np. oczyszczalnia ścieków w Piotrkowie Trybunalskim. Tego typu instalacje nie różnią się zasadniczo od instalacji w przemyśle chemicznym czy energetyce, gdyż procesy technologiczne, którymi należy sterować, są procesami ciągłymi, a tego typu zakłady pracują w cyklu 24-godzinnym. Z tego względu wymagania klientów branży wodno-kanalizacyjnej są obecnie zbliżone do oczekiwań odbiorców z innych branż przemysłowych. Oprócz automatyzacji sterowania technologią uzdatniania czy oczyszczania możliwa jest zdalna diagnostyka urządzeń pomiarowych oraz diagnostyka predyktywna, co pozwala uniknąć poważniejszych awarii i przestojów instalacji. W ostatnich miesiącach została znowelizowana ustawa Prawo wodne. Czy zmiana przepisów prawnych

Z prognoz firmy MarketsandMarkets wynika, że światowy rynek mierników przepływu, którego wartość systematycznie rośnie, będzie w 2019 r. wart blisko 8 mld dolarów, a na czele najpopularniejszych rozwiązań pozostaną przepływomierze elektromagnetyczne. Jak pod tym względem prezentuje się polski rynek? Zdecydowanie przepływomierze elektromagnetyczne stanowią ilościowo największą część sprzedaży ogółu dostarczanych na rynek przepływomierzy. Wynika to z faktu, że można je zastosować do pomiarów w większości aplikacji, gdzie występują ciecze przewodzące, np. woda i jej roztwory, ścieki komunalne i przemysłowe, kwasy, zasady czy mleko, śmietana, napoje itp. Decydującą rolę odgrywa w tym przypadku cena, która w stosunku do właściwości pomiarowych jest dla tego typu przepływomierzy korzystna niezależnie od branży. Nawet w przypad25

ROZMOWA ku przemysłu chemicznego, w którym występują ciecze silnie korozyjne, ale przewodzące, a pomiar prowadzony jest w strefie zagrożenia wybuchem, zastosowanie przepływomierza elektromagnetycznego jest optymalnym cenowo rozwiązaniem. Ponadto tego typu mierniki mają łatwe do spełnienia wymagania montażowe, jak np. stosunkowo krótkie wymagane odcinki prostoliniowe. Aplikacji, w których nie da się zastosować przepływomierzy elektromagnetycznych jest zdecydowanie mniej i należą do nich pomiary przepływu cieczy nieprzewodzących typu ciekłe węglowodory, woda zdemineralizowana, woda w zamkniętych obiegach ciepłowniczych, oleje spożywcze itp. Z tego względu w przemyśle rafineryjnym czy petrochemicznym oraz ciepłownictwie przepływomierze elektromagnetyczne znajdują ograniczone zastosowanie jedynie w instalacjach pomocniczych. Pomiary przepływu stosuje się w różnych branżach i procesach technologicznych. Jakie kluczowe elementy powinny decydować o doborze metody pomiaru oraz właściwego przepływomierza? Na ile istotnym czynnikiem przy wyborze jest koszt rozwiązania?

dział techniczny klienta specyfikacja przetargowa nie zawsze gwarantuje, że zakupiony towar będzie spełniał oczekiwania użytkownika końcowego. Aby zagwarantować dobór właściwego przepływomierza, pracownicy wsparcia technicznego naszej firmy zawsze kierują się danymi procesowymi, takimi jak rodzaj mierzonego medium, jego ciśnienie i temperatura, zakres przepływu, oczekiwana dokładność pomiarowa oraz inne wymagania, np. montażowe czy materiałowe. Dopiero na podstawie takiego doboru, jeśli dostępne jest więcej niż jedno rozwiązanie, w celu optymalizacji przyjmowane jest kryterium ceny. W przypadku trudnych aplikacji, gdzie występuje kilka rozwiązań i każde z nich ma zarówno wady, jak i zalety, wybór rozwiązania pozostawiamy klientowi. W najbliższych latach zaczną obowiązywać nowe wymagania prawne związane z dziedziną analityki pomiarowej. Na ile dużym wyzwaniem będzie to dla działających w tym sektorze firm? Nowe wymagania prawne wprowadzają bardziej restrykcyjne limity dopuszczalnej ilości zanieczyszczeń, takich jak dwutlenek siarki, tlenek azotu i pyły, a dla elektrowni i elektrociepłowni

W OSTATNICH LATACH PRZEDSIĘBIORSTWA WODNO-KANALIZACYJNE TWORZĄ SYSTEMY MONITORINGU SIECI WODOCIĄGOWYCH, W KTÓRYCH PODSTAWOWYM URZĄDZENIEM POMIAROWYM JEST PRZEPŁYWOMIERZ ELEKTROMAGNETYCZNY Z ZASILANIEM BATERYJNYM. Cena jest niestety obecnie kluczowym elementem wyboru urządzenia. Wprowadzane coraz częściej przez działy zakupów platformy zakupowe, na których dostawcy startują w aukcjach, powodują, że jakość urządzenia czy właściwości metrologiczne i użytkowe schodzą na dalszy plan. Nawet precyzyjnie napisana przez 26

spalających węgiel rozszerzają listę monitorowanych składników o rtęć, chlorowodór, amoniak i fluorowodór. Termin przewidziany na dostosowanie instalacji do nowych wymogów wynosi cztery lata od dnia publikacji decyzji w Dzienniku Urzędowym Komisji Europejskiej i upływa w połowie 2021 r. Zaostrzenie rygorów emisyjnych jest

bardziej wyzwaniem finansowym niż technicznym, zwłaszcza w przypadku mniejszych obiektów energetycznych, które nie były do tej pory objęte stałym monitoringiem emisji spalin. Elektrownie i elektrociepłownie, które już monitorują emisję spalin w sposób ciągły, również muszą zmodernizować istniejące układy pomiarowe, aby spełnić nowe wymogi. W tym przypadku jednak zmiana nie jest aż tak rewolucyjna. Ponadto inwestycje w systemy odsiarczania i odazotowania spalin, które zostały przeprowadzone w ostatnich latach w większości dużych elektrowni i elektrociepłowni umożliwiają spełnienie wymagań nowych, zaostrzonych norm dotyczących emisji. Co najczęściej generuje błędy w pomiarach? Jeśli chodzi o systemy do ciągłego monitoringu emisji spalin w energetyce, metodologia pomiarów jest na tyle opanowana i powtarzalna, że nie występują w tym obszarze poważniejsze problemy. Wyzwanie tkwi natomiast w systemach do monitoringu emisji w przemyśle, a w szczególności w przemyśle chemicznym i petrochemicznym oraz hutnictwie. Najistotniejszym elementem w takim przypadku jest układ przygotowania próbki. Nawet dogłębna znajomość procesu nie daje gwarancji sukcesu, gdyż nie zawsze udaje się prawidłowo przygotować próbkę do analizy, a dodatkowo pojawiające się interferencje skrośne pochodzące od różnych składników mogą zakłócić pomiar. Często pojawiają się problemy z korozją części zastosowanych w takim układzie i nie zawsze udaje się je całkowicie wyeliminować, co wiąże się z koniecznością okresowej wymiany szybko zużywających się elementów. W praktyce każdy taki system jest niepowtarzalny i niejednokrotnie trzeba go modyfikować w trakcie zdobywania doświadczenia podczas eksploatacji. Nieodzownym elementem pomiarów procesowych jest rejestracja i transmisja danych. Jak idealnie połączyć jedno z drugim? Funkcje rejestracji i archiwizacji danych są integralną częścią obecnie AUTOMATYKA

ROZMOWA stosowanych w przemyśle systemów sterowania, jak np. w Simatic PCS 7. W zależności od architektury oraz liczby wejść/wyjść taki system, podobnie jak ubranie u krawca, jest „szyty na miarę”. Taka skalowalność jest ogromną zaletą, gdyż klient płaci tylko za to, co w danym momencie jest mu potrzebne, bez utraty funkcjonalności, a w przyszłości może system bez problemu rozbudowywać. Nadal najczęściej stosowanym sygnałem z urządzeń pomiarowych jest sygnał analogowy 4–20 mA z komunikacją HART lub bez niej. W przypadku większych oraz nowych instalacji stosowana jest komunikacja cyfrowa Profibus. W małych aplikacjach, jak np. pompownie, używany jest również protokół komunikacyjny Modbus. W pomiarach, które nie są kluczowe ze względu na sterowanie procesem, a zmiany wielkości mierzonej są powolne – np. monitoring stanów magazynowych – można stosować komunikację radiową z wykorzystaniem protokołu HART, tzw. wireless HART. Istotne znaczenie z punktu widzenia niezawodności systemu sterowania mają zastosowane komponenty sieciowe, które za pośrednictwem protokołów cyfrowych Profibus lub Profinet przesyłają do systemu dane z oddalonych wysp wejść/wyjść. W przypadku ważnych instalacji procesowych, pracujących w ruchu ciągłym, klient wymaga przede wszystkim, aby zarówno system sterowania, jak i komponenty sieciowe pochodziły od jednego producenta – zapewnia to bezpieczeństwo całej instalacji. W tym przypadku znaczenie mają nawet nieistotne z pozoru elementy, jak wtyczki czy przewody. Istotnym wymaganiem jest również umożliwienie komunikacji dwustronnej między systemem a inteligentnym urządzeniem pomiarowym, gdyż tylko dzięki temu można w pełni wykorzystać funkcje zdalnej diagnostyki. Siemens oferuje różnego typu urządzenia w ramach Totally Integrated Automation. Które z nich cieszą się największą popularnością? Nasza firma bez wątpienia jest liderem na rynku automatyki w zakresie syste4/2018

PAWEŁ OLSZAK Absolwent Politechniki Warszawskiej Wydziału Samochodów i Maszyn Roboczych. Kierownik Działu Rozwoju Sprzedaży w firmie Siemens, z którą związany jest od 2003 r. Od 18 lat zajmuje się w aparaturą kontrolno-pomiarową i aplikacjami urządzeń pomiarowych we wszystkich branżach przemysłowych.

mów sterowania i dlatego największą popularnością wśród klientów niezmiennie cieszą się produkty z rodziny Simatic. W procesach dyskretnych występujących w różnych branżach, np. w przemyśle samochodowym czy maszynowym, szerokie zastosowanie znajdują sterowniki programowalne z rodziny Simatic S7-1200 i S7-1500, natomiast w procesach ciągłych występujących w przemyśle chemicznym, petrochemicznym, spożywczym – system sterowania klasy DCS, jakim jest Simatic PCS 7. Obecnie klienci coraz częściej wymagają, aby wszystkie komponenty automatyki pochodziły od jednego producenta. Siemens jako jeden z nielicznych dostawców na rynku może zaoferować sterowniki programowalne czy system DCS wraz z urządzeniami infrastruktury sieciowej, aparaturą łączeniową oraz aparaturą kontrolno-pomiarową. Wszechobecnym dzisiaj tematem są Przemysł 4.0, Internet Rzeczy i Przemysłowy Internet Rzeczy. Siemens ma w tym obszarze bardzo mocną pozycję. Jakie są Pana obserwacje odnośnie realizacji założeń tej transformacji w praktyce na polskim rynku? Siemens jest wiodącą firmą technologiczną w zakresie Przemysłu 4.0, toteż nie tyle reagujemy na ten trend, co sami go kreujemy. Inwestując w najnowocześniejsze rozwiązania związane z przechowywaniem danych przemysłowych w chmurze, czego efektem jest już działająca platforma MindSphere, czy tworząc cyfrowe bliźniaki instalacji przemysłowych nasza firma jest centrum kompetencji w tym

zakresie. Świadomość przedstawicieli świata przemysłu rośnie, co jest optymistycznym sygnałem. Z badania Smart Industry 2017, które Siemens przeprowadził wspólnie z Ministerstwem Rozwoju na grupie MŚP, wynika jednak, że polskie przedsiębiorstwa są wciąż jeszcze zbyt zamknięte na informacje z zewnątrz i kooperację. Braki widać szczególnie we współpracy z ośrodkami naukowymi, a częstą barierą jest niedobór funduszy na zakup technologii i patentów. Istotnymi utrudnieniami we wprowadzaniu nowych technologii w firmach produkcyjnych, dostrzeganymi przez samych przedsiębiorców MŚP, są przeszkody natury formalnej. W tym punkcie respondenci badania wymieniają biurokrację oraz brak wsparcia czy zachęt ze strony organów publicznych. Do barier w rozwoju technologii cyfrowych trzeba też zaliczyć ograniczone możliwości finansowania, brak dostępu do wykwalifikowanych kadr oraz obawy przed ryzykiem braku zwrotu z inwestycji. To się jednak zmienia, podobnie jak zmienia się poziom świadomości zagrożeń. Ubiegłoroczny atak hakerski na wiele europejskich przedsiębiorstw, w tym również polskich, spowodował ogromny wzrost zainteresowania tym tematem, a co za tym idzie – wiele inwestycji związanych z poprawą stanu bezpieczeństwa. Trzeba pamiętać, że Przemysł 4.0 to pewien etap rozwoju szeroko pojętej cyfryzacji obejmującej obszary zastosowań od Przemysłowego Internetu Rzeczy, przez technologię chmury, aż po produkty wirtualne. Pod tym względem nasz przemysł jest bardzo zróżnicowany, a poziom przygotowania zależy od branży. Bardzo dobrze rozwinięty cyfrowo jest sektor automotive, szczególnie producenci OEM. Rynek motoryzacyjny od dawna przoduje i wymusza przemiany w całej produkcji przemysłowej. Obserwujemy także duży postęp w przemyśle procesowym, gdzie cyfryzacja i bezpieczeństwo procesów są głównymi elementami zmian. ! (

Urszula Chojnacka AUTOMATYKA

27

ROZMOWA

K * ( - ( , 2 , J -

( - ( I - .. ! ( ! , ! (I* ( ! "

J Q 2 R . , ( " ( 2 ,

! ( 4 V ( - ..3

Automatyzacja i robotyzacja coraz bardziej przyjazna i opĹ‚acalna 28

AUTOMATYKA

ROZMOWA Jednym z rozwiązań nagrodzonych na tegorocznych Międzynarodowych Targach Automatyki i Pomiarów Automaticon był dwuramienny robot ABB – IRB YuMi 14000. Co stanowi jego wyróżnik na tle znacznie bardziej spopularyzowanymi dziś na rynku wersjami jednoramiennymi? Zaletą jest przede wszystkim większa elastyczność zastosowania i możliwość wykorzystania go w pracach montażowych, które do tej pory były zarezerwowane wyłącznie dla człowieka. Dzięki dwóm ramionom robot potrafi chwycić dwa elementy w taki sposób, jak czyni to człowiek. Nawet rozpiętość ramion IRB YuMi 14000 i ich zasięg są zbliżone do tych charakterystycznych dla ludzkiego ciała. To moim zdaniem ciekawy wyróżnik.

Fot. ABB

W jakich branżach może znaleźć zastosowanie to rozwiązanie? IRB YuMi 14000 jest robotem typowo przemysłowym. Jego udźwig jest ograniczony do pół kilograma, ponieważ został zaprojektowany głównie z myślą o elektronice i montażu urządzeń takich jak telefony, smartfony, czy tablety. Dodatkowo praca z detalami o małych wagach pozwala na bezpieczną pracę robota obok człowieka bez wygradzania maszyny. Tego typu produktów i ich wariantów w tym sektorze wciąż przybywa, wolumeny produkcji są duże, a operacje montażowe nierzadko uciążliwe. Często jest to monotonna praca wymagająca dużej precyzji. Wiele z tych czynności można zrobotyzować dzięki takim rozwiązaniom jak nasze. Większość producentów robotów zwykle w pierwszej kolejności wprowadza na rynek wersje jednoramienne, dopiero później rozszerzając niekiedy ofertę o warianty dwuramienne. ABB rozpoczęło od tej drugiej wersji. Czy można spodziewać się, że w ofercie pojawi się również robot jednoramienny? To prawda, zaczęliśmy niejako od drugiej strony, proponując najpierw robota z dwoma ramionami. Dzięki temu mogliśmy odróżnić się od konkurencji, ponieważ roboty dwuramienne są na razie w zdecydowanej mniejszości. Pod koniec ubiegłego roku podczas Interna4/2018

POPYT NA MOBILNE ROZWIĄZANIA ZE STRONY ODBIORCÓW JEST OGROMNY, ROŚNIE WIĘC RÓWNIEŻ POPYT ZE STRONY PRODUCENTÓW NA ROBOTYZACJĘ, KTÓRA POZWOLI ZOPTYMALIZOWAĆ PROCESY PRODUKCYJNE I ZAGWARANTUJE WIĘKSZĄ PRECYZJĘ. tional Robotics Exhibition (iREX) 2017 w Tokio odbył się przedpremierowy pokaz naszego najnowszego robota współpracującego w wersji jednoramiennej, który już niedługo pojawi się na rynku. W wielu przypadkach dwa ramiona nie są konieczne – do obsługi prostszych procesów wystarczy jedna „ręka”, a robot jednoramienny jest też oczywiście bardziej korzystny cenowo. Jaka jest strategia ABB w zakresie rozszerzania oferty? Stawiamy na kompleksowe uzupełnianie naszego portfolio. Przykładem jest właśnie robot IRB YuMi 14000, który powstał, ponieważ nie mieliśmy wcześniej w ofercie rozwiązań do montażu. Z kolei IRB 1200 został wprowadzony jako uzupełnienie wachlarza mniejszych robotów przemysłowych. Rozwijamy ofertę tak, by zapewnić pełne pokrycie zapotrzebowania rynku – począwszy od małych robotów, po duże, dbając również o urozmaicenie w zakresie udźwigu, czy zasięgu. Na niedawno zakończonych targach Automaticon firma ABB pojawiła się jako wystawca po kilkuletniej przerwie. Co zdecydowało o powrocie? Najkrócej mówiąc, przesądziło o tym zapotrzebowanie klientów. Mieliśmy coraz więcej zapytań, czy spotkamy się na targach i czy będzie możliwość obejrzenia z bliska naszych rozwiązań. Pytania płynęły z różnych sektorów, dlatego przygotowaliśmy stanowisko obejmujące rozwiązania z zakresu robotyki, sterowania i napędów. Dodatkowym czynnikiem przemawiającym za powrotem na targi Automaticon była chęć zaprezentowania naszych rozwiązań i przypomnienia się klientom, a także dotarcia do no-

wych odbiorców i zainteresowania ich naszymi nowościami. Jakie nowości, poza wspomnianym wcześniej nagrodzonym robotem IRB YuMi 14000, zaprezentowaliście na targach? Duże zainteresowanie budził czujnik ABB Ability Smart Sensor zamontowany na silniku. Dzięki dołączeniu takiego czujnika do dowolnego silnika można szybko i łatwo sczytywać parametry i informacje o pracy silnika, jego zużyciu itp., a wszystko odbywa się zdalnie. Dodatkową zaletą jest stosunkowo niski koszt rozwiązania w połączeniu z bogatym wachlarzem możliwych do odczytania i przeanalizowania danych. Prezentowaliśmy także rozwiązania z zakresu sterowania, np. sterownik PLC AC500-S zintegrowany z układem safety. Na naszym stoisku można było ponadto obejrzeć celkę demonstracyjną do montażu pendrive’ów. Pomysł zrodził się, gdy zgłosił się do nas klient zainteresowany robotyzacją montażu tego typu urządzeń. Wiele rozwiązań, zgodnie z obecnym trendem, prezentowaliśmy cyfrowo, wyświetlając informacje i symulacje na monitorach. Wzbogaciliśmy tę prezentację, udostępniając okulary VR, dzięki którym można było obejrzeć wirtualne stanowiska produkcyjne przygotowane w ABB RobotStudio – autorskim programie naszej firmy do programowania robotów off-line. W których branżach robotyzacja postępuje dziś najbardziej dynamicznie? Do wyróżniających się należy wspomniany wcześniej przemysł elektroniczny, który wciąż prężnie się rozwija. Coraz więcej osób ma smartfon, a czasem dwa i dodatkowo tablet. Modele urządzeń 29

ROZMOWA zmieniają się w błyskawicznym tempie, wraz z postępującym rozwojem technologicznym. Co więcej, często mamy tu do czynienia z niewielkimi i krótkimi partiami produkcyjnymi, np. po 30–50 sztuk, przy bardzo dużej różnorodności. Popyt na mobilne rozwiązania ze strony odbiorców jest ogromny, rośnie więc również popyt ze strony producentów na robotyzację, która pozwoli zoptymalizować procesy produkcyjne i zagwarantuje większą precyzję. Do innych mocnych i perspektywicznych branż należy automotive – zarówno producenci, jak i poddostawcy komponentów mają do czynienia z wieloma procesami, w których automatyzacja i robotyzacja są wskazane. Należą do nich np. przemieszczanie ciężkich elementów, spawanie, zgrzewanie, czy obsługa maszyn. Zapotrzebowanie na tego typu aplikacje jest duże i mamy wiele zapytań z rynku. Kolejny sektor – zarówno w Polsce, jak i w Europie – w którym robotyzacja postępuje coraz szybciej, to przemysł spożywczy. Zwrot ze zrobotyzowania procesów w tej branży następuje o wiele szybciej niż w wielu innych gałęziach przemysłu. Wynika to m.in. z faktu, że w ostatnich latach narastała presja płacowa i pensje zatrudnionych przy takich pracach osób szybko rosły. Do tego doszły problemy ze znalezieniem chętnych do pracy, co stanowiło tym większy problem, że w przemyśle spożywczym mamy do czynienia z dużymi wolumenami i szybką zmiennością produktów. Pojawia się wiele wariantów opakowań, gramatur czy smaków, toteż istotna jest duża elastyczność. Zapewniają ją właśnie roboty. Dzięki nim znacznie łatwiej rozszerzyć ofertę o nowe warianty niż w przypadku zastosowania „sztywnej” automatyki. Mocna pozycja przemysłu spożywczego wśród gałęzi gospodarki i fakt, że Polska eksportuje dużo artykułów spożywczych, oznaczają dla nas dodatkowe szanse w zakresie jeszcze intensywniejszego rozwoju aplikacji w tym sektorze, zwłaszcza w odniesieniu do takich procesów, jak pakowanie czy paletyzacja. Wśród innych branż, w których popyt na robotyzację również jest duży, można wymienić AGD. W mojej opinii we wszystkich wspomnianych gałę30

ROBERT PACWA Absolwent Politechniki Śląskiej, kierunku Automatyki i Robotyki na Wydziale Mechanicznym Technologicznym. W firmie ABB pracuje od 2012 r. Zawodowo z branżą robotyki jest związany od 2006 r. – początkowo jako kierownik projektów aplikacji zrobotyzowanych, a obecnie jako kierownik działu sprzedaży robotyki ABB w Polsce.

ziach przemysłu zapotrzebowanie na roboty rośnie równolegle i równie szybko. Zainteresowanie rozwiązaniami z obszaru automatyzacji i robotyzacji rośnie, ale czy ten trend obserwuje Pan również w sektorze Małych i Średnich Przedsiębiorstw, zważywszy że taka inwestycja pozostaje dość kosztowna? Widzę coraz większy wzrost zainteresowania również ze strony mniejszych podmiotów. Koszty automatyzacji czy robotyzacji nie zmniejszyły się znacząco, ale wspomniane wcześniej kłopoty z pozyskaniem pracowników oraz rosnący koszt utrzymania zasobów ludzkich sprawiły, że nawet dla małych firm taka inwestycja staje się opłacalna i coraz mniejsze firmy zgłaszają się do nas z zapytaniem o tego typu rozwiązania. Mniejsze podmioty często mają inne potrzeby niż duże. Czy tworzycie z myślą o nich odmienne rozwiązania albo realizujecie inne niż tradycyjne podejście? Sektor MŚP to często firmy, którym w pierwszej kolejności trzeba dostarczyć know-how i pomóc w wybraniu operacji, które mogą zrobotyzować. W przypadku, gdy firma dopiero rozpoczyna przygodę z robotyzacją, wybieramy na początek zwykle prostsze procesy, a dopiero później bardziej zaawansowane. Wraz z przygotowaniem stanowiska dostarczamy komplet wiedzy, np. z zakresu przeprogramowania robota, czy przezbrojenia przy wprowadzaniu nowego produktu. To oczywiście oznacza, że firma musi zadbać o odpowiednie kadry – programistów, automatyków i innych inżynierów. Staramy się prze-

prowadzić ją przez te zmiany w możliwie najłagodniejszy sposób. Czy małe firmy mogą liczyć na nieco niższe koszty automatyzacji i robotyzacji? Wdrażając aplikacje korzystamy ze swojego sprzętu, a jeżeli inwestycja dotyczy integracji stanowiska, kupujemy go po cenach rynkowych – nie mamy rabatów cenowych na zakup komponentów ze względu na to, że budujemy mniejsze stanowisko, czy dla mniejszej firmy. Wartością dodaną, którą możemy jednak zaoferować mniejszym podmiotom jest wsparcie – zarówno początkową pomoc, o której wspomniałem wcześniej, jak i późniejszą „opiekę” w postaci naszego serwisu czy możliwości skorzystania z oferty naszego Centrum Szkoleniowego. Tematyka szkoleń w centrum, które niedawno zostało przeniesione z Aleksandrowa Łódzkiego do Warszawy, jest bogata. Można w nim pogłębić wiedzę m.in. z zakresu obsługi, serwisu czy programowania robotów, a także stosowania bardziej zaawansowanych funkcji i opcji. Centrum Szkoleniowe to nie jedyna forma dostępu do wiedzy zaproponowana przez ABB – podobną rolę spełnia rozbudowane niedawno Regionalne Centrum Aplikacji Zrobotyzowanych ABB. Z czego wynika fakt, że to ostatnie koncentruje się na rozwiązaniach dla sektora spożywczego? Regionalne Centrum Aplikacji Zrobotyzowanych to jedno z centrów kompetencji ABB, które są tworzone z myślą o gromadzeniu wiedzy i zasobów skupionych wokół określonej dziedziny. W poszczególnych państwach centra specjalizują się w różnych dziedzinach, by nie tworzyć takich samych ośrodków w każdym z krajów. W Polsce skupiliśmy się na rozwijaniu kompetencji w zrobotyzowanych aplikacjach pakowania i paletyzacji, czyli w głównej mierze jest to przemysł spożywczy, farmaceutyczny, kosmetyczny i tzw. home care z uwagi na zagęszczenie rynku firmami produkcyjnymi z tych sektorów, a głównie sektora spożywczego. Mamy tu nie tylko zespół pracowników specjalizujących się w rozwiązaniach dla rynku spożywczego, ale również sprzęt odpowiedni AUTOMATYKA

ROZMOWA do przeprowadzenia testów i zademonstrowania możliwości, jakie dają takie aplikacje. Niedawno zorganizowaliśmy w tym ośrodku otwarte dni poświęcone procesom pakowania dla reprezentantów ABB z krajów ościennych i ich klientów. Dostarczamy bowiem rozwiązania nie tylko bezpośrednio na polski rynek, ale również do krajów europejskich, pomagając kolegom z innych oddziałów ABB w doborze rozwiązań i przygotowaniu oferty. Część obserwatorów rynku twierdzi, że w przyszłości roboty w dużej mierze zastąpią pracę ludzi. Jakie jest Pana zdanie? Często się o tym mówi, ale dane rynkowe pokazują coś innego. W Polsce mamy obecnie sześcioprocentowe bezrobocie i nie spotkałem się z tym, by ktoś stracił pracę dlatego, że w jego firmie wdrożono roboty. Jest raczej odwrotnie – pracodawcy szukają osób do pracy właśnie w związku z przeprowadzoną automatyzacją czy robotyzacją.

Moim zdaniem robotyzacja nigdy nie wyeliminuje całkowicie pracy człowieka. Ludzie zawsze będą potrzebni – do obsługi robotów, kontroli jakości itp. Roboty to tylko maszyny, którymi trzeba sterować. Pewne jest natomiast, że zmienią się specjalizacje i kompetencje pracowników. Tu upatruję istotnej roli uczelni, które muszą odpowiednio przygotować studentów na przyszłość i wykształcić odpowiedni personel. Czy ABB współpracuje ze szkołami wyższymi, by przybliżyć tę rzeczywistość? Jak najbardziej. Współpracujemy z uczelniami, zatrudniając studentów na stażach, dzięki czemu nabywają praktycznego obycia w przedsiębiorstwie produkcyjnym tworzącym zrobotyzowane aplikacje. Podejmujemy też dodatkowe działania. W ramach jednej z inicjatyw edukacyjnych firma ABB udostępnia bezpłatnie uczelniom wyższym licencje do oprogramowania ABB RobotStudio. RobotStudio jest

programem płatnym, a studenci oraz pracownicy uczelni mogą korzystać z niego nieodpłatnie. Kolejną inicjatywą skierowaną do studentów jest konkurs RobotStudio Challenge – konkurs dla studentów, w ramach którego studenci mają za zadanie przygotować symulację w RobotStudio spełniającą określone kryteria. Nagrody w konkursie są bardzo atrakcyjne, a autor najlepszej symulacji ma dodatkowo możliwość odbycia miesięcznego płatnego stażu w robotyce ABB w Warszawie. Część osób, które w wyniku konkursu trafiły do nas na staż, została potem w naszej firmie. Dzięki temu proces wdrożenia takiego pracownika, który zwykle zajmuje trzy, cztery miesiące, zmalał niemal do zera. To nas bardzo zachęciło do kolejnych tego typu działań, które na podobnej zasadzie będziemy organizować również w tym roku. ! (

Urszula Chojnacka % W R E K L A M A

KLUCZEM

DO SUKCESU

PRENUMERUJ Wydawca: Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP 4/2018 Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa, e-mail: automatyka@piap.pl

CZYTAJ

WSPÓŁPRACUJ

www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka

31

TEMAT NUMERU

Automatyka w branşy

wodno-kanalizacyjnej RozwĂłj automatyzacji dotyczy ( Z J 2 V 3 R I

, J* ( 2 I

! ! 2 2I

( 2 , J

( 9 2 3

Agnieszka Staniszewska

P

oczÄ…wszy od duĹźych zakĹ‚adĂłw przemysĹ‚owych, a koĹ„czÄ…c na maĹ‚ych gospodarstwach domowych, kaĹźdy do normalnego funkcjonowania potrzebuje wody. Naturalnym efektem jest rĂłwnieĹź to, Ĺźe zuĹźyta woda musi być odprowadzona. Jedna z najpowszechniejszych drĂłg, ktĂłrÄ… przebywa woda uĹźytkowa, ma swĂłj poczÄ…tek w ujÄ™ciu wody gruntowej lub powierzchniowej. UjÄ™cie wody jest wyposaĹźone w urzÄ…dzenia do uzdatniania. NastÄ™pnie za pomocÄ… sieci wodociÄ…gowych woda dociera do poszczegĂłlnych odbiorcĂłw, po czym zuĹźyta, w formie Ĺ›ciekĂłw, pĹ‚ynie sieciÄ… kanalizacyjnÄ… do oczyszczalni. Tam Ĺ›cieki poddawane sÄ… procesowi oczyszczania, aby mogĹ‚y być w sposĂłb bezpieczny z powrotem

32

odprowadzone do Ĺ›rodowiska. Czasami na drodze wody lub Ĺ›ciekĂłw znajdujÄ… siÄ™ przepompownie. OczywiĹ›cie w przypadku braku sieci kanalizacyjnej, Ĺ›cieki mogÄ… być transportowane do oczyszczalni za pomocÄ… specjalnie do tego celu przeznaczonych pojazdĂłw. Jak Ĺ‚atwo zauwaĹźyć, obiektami zwiÄ…zanymi z branşą wodno-kanalizacyjnÄ…, w ktĂłrych urzÄ…dzenia i systemy automatyki znajdujÄ… najwiÄ™ksze zastosowanie sÄ… ujÄ™cia wody oraz oczyszczalnie Ĺ›ciekĂłw.

Charakterystyka Ĺ›rodowiska Podczas doboru odpowiednich urzÄ…dzeĹ„ automatyki do budowy systemĂłw dla branĹźy wodno-kanalizacyjnej warto poĹ›wiecić trochÄ™ uwagi na charakterystykÄ™ Ĺ›rodowiska, w ktĂłrym bÄ™dzie funkcjonowaĹ‚ dany system. KluczowÄ… dla prawidĹ‚owego i bezawaryjnego dziaĹ‚ania urzÄ…dzeĹ„ w Ĺ›rodowisku wodnym jest ich odporność na wilgoć. W zaleĹźnoĹ›ci od miejsca, w ktĂłrym jest umieszczone dane urzÄ…dzenie automatyki, zmieniajÄ… siÄ™ wymagania w stosunku do tej odpornoĹ›ci. WaĹźnym parametrem technicznym w takiej sytuacji okazuje siÄ™ być stopieĹ„ ochrony obudowy urzÄ…dzenia. Wskazuje on deklarowanÄ… odporność danego

komponentu na kontakt z wodÄ…. Warto rĂłwnieĹź zwrĂłcić uwagÄ™ na rodzaj materiaĹ‚u, z ktĂłrego wykonany jest dany element automatyki, w szczegĂłlnoĹ›ci, jeĹźeli ma on bezpoĹ›redni kontakt z uzdatnionÄ… wodÄ….

Technologie pomiarowe We wszystkich obiektach zwiÄ…zanych z branşą wodno-kanalizacyjnÄ… zastosowanie znajdujÄ… urzÄ…dzenia pomiarowe, wĹ‚Ä…czajÄ…c w to róşnego rodzaju czujniki, ktĂłre sÄ… fundamentalnym elementem kaĹźdego systemu automatyki. Monitorowanie ciĹ›nienia, poziomu, temperatury, przepĹ‚ywu to tylko niektĂłre z potrzeb, ktĂłre mogÄ… zaspokoić urzÄ…dzenia automatyki. CiĹ›nienie wody powinno być kontrolowane w caĹ‚ej sieci wodociÄ…gowej. KaĹźdorazowy niekontrolowany spadek ciĹ›nienia na danym odcinku sieci jest sygnaĹ‚em do dziaĹ‚ania dla odpowiednich sĹ‚uĹźb, jest to bowiem oznaka nieprawidĹ‚owoĹ›ci w dziaĹ‚aniu systemu – wycieku lub innej powaĹźnej awarii. Kontrola ciĹ›nienia umoĹźliwia szybkie reagowanie na niepoşądane sytuacje i minimalizowanie strat materialnych. Kolejnymi obiektami, w ktĂłrych znajduje zastosowanie pomiar ciĹ›nienia, sÄ… przepompownie. CiĹ›nienie jest kluczowym parametrem, ktĂłry wskazuje AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

U PODSTAW MODELU SIECI WODOCIĄGOWEJ LEŻĄ PRECYZYJNE POMIARY WACŁAW BYLINA, INŻYNIER SPRZEDAŻY SYSTEMU ASIX, DZIAŁ SPRZEDAŻY I MARKETINGU, ASKOM

? 3 .$ ) *

? ,

Weryfikowany na bieżąco, w celu optymalnego sterowania siecią, hydrauliczny model sieci wodociągowej brzmi chyba ciekawie dla każdego specjalisty z branży wodno-kanalizacyjnej. Większość przedsiębiorstw z tej branży już ma lub właśnie wdraża bazodanowe systemy do inwentaryzacji infrastruktury dystrybucji wody w technologii GIS. Jeśli do tego dodamy zbierane zdalnie z użyciem dowolnej techniki (łącza światłowodowe, komunikacja bezprzewodowa itp.) pomiary, to brakuje jedynie nadrzędnego systemu do bieżącego przeliczania modelu hydraulicznego. Zastosowane w tym celu oprogramowanie może równocześnie pełnić rolę systemu eksperckiego, podpowiadającego operatorowi, jak optymalne sterować siecią lub rozwiązywać problemy w sytuacjach ekstremalnych, np. w przypadku uszkodzeń sieci lub rozprzestrzeniania się w niej skażeń. Aby tak się stało trzeba jednak połączyć dwa światy – statycz-

na prawidłowość działania tego typu obiektów. Przykładem przetwornika ciśnienia, który nadaje się do omawianych zastosowań jest urządzenie z oferty firmy Danfoss Polska. Chodzi o produkt MBS 4500. Wyróżnia go możliwość regulacji zera i zakresu. Przetworniki mogą mieć różny zakres pomiarowy – nawet do 600 barów. Dopuszczalna temperatura medium, którego ciśnienie jest mierzone powinna mieścić się w dosyć szerokim zakresie od –40 °C do 85 °C. Stopień ochrony urządzenia to IP65. Kolejnym parametrem charakteryzującym prawidłowo funkcjonujący system wodno-kanalizacyjny jest odpowiedni poziom cieczy w różnego typu zbiornikach.

4/2018

nego opisu sieci dystrybucji w technologii GIS oraz bieżącej akwizycji i przetwarzania danych. Na rynku pojawiają się już rozwiązania pozwalające na realizację takich systemów i wydaje się, że producenci systemów SCADA, przeznaczonych do akwizycji danych z dowolnego obiektu, dostrzegli szansę na zagospodarowanie nowej niszy produktowej, wnosząc nową jakość w narzędzia sterowania obiektem rozproszonym, jakim jest sieć wodno-kanalizacyjna. Powoli systemy GIS, które mają za zadanie jedynie inwentaryzację elementów sieci stają się tak przestarzałe, jak stare telefony komórkowe przy współczesnych smartfonach. Pamiętać jednak należy, że u podstaw każdej automatyki leżą precyzyjne pomiary (w tym wypadku realizowane zdalnie) oraz nowoczesna armatura. Tylko na tej bazie możliwe jest wdrażanie systemów wspomnianych wyżej.

Poziom cieczy jest kontrolowany w takich obiektach jak: studnie, zbiorniki podziemne, otwarte zbiorniki na terenach ujęć wody, różnego rodzaju zbiorniki otwarte i zamknięte w oczyszczalniach ścieków czy zbiorniki do gromadzenia ścieków u odbiorców wody niemających dostępu do sieci kanalizacyjnych. Odpowiedni poziom wody lub ścieków, który mieści się w ściśle określonym zakresie, wskazuje na prawidłowe funkcjonowanie systemu, drożność wszystkich jego elementów oraz bezawaryjną pracę urządzeń automatyki. Przykładowym typem czujnika, który umożliwia pomiar poziomu cieczy w zbiorniku jest czujnik ultradźwiękowy. Przedstawicielami tego typu sensorów są produkty serii F65 pochodzące z oferty firmy Pepperl+Fuchs. Wspomniane czujniki są dostępne w trzech wersjach o różnych zakresach pomiarowych, co umożliwia ich stosowanie w zbiornikach o różnej wielkości. Dostępne są wersje z wyjściem analogowym do ciągłego monitoringu poziomu cieczy oraz z dwoma wyjściami przełączającymi, które umożliwiają sygnalizację minimalnego i maksymalnego poziomu. Oczywiście, jeżeli jest mowa o cieczach, nie można zapomnieć o takim

parametrze jak przepływ. Ten również powinien być kontrolowany na wszystkich etapach pozyskiwania i dostarczania wody oraz odprowadzania i oczyszczania ścieków. Monitorowanie tej wielkości zapewnia, podobnie jak poprzednich, możliwość szybkiego lokalizowania ewentualnych usterek i sprawnego ich usuwania. Jednym z produktów do zastosowania w celu pomiaru przepływu w rurociągach jest przepływomierz FlowPak znajdujący się w ofercie firmy Wika Polska. Cechuje go bardzo nikły wpływ na strumień przepływu, ograniczenie strat ciśnienia do minimum oraz brak wymagań związanych z prostymi rurami dolotowymi i wylotowymi. Innym produktem umożliwiającym kontrolę przepływu w rurociągach jest dedykowany do tego celu przepływomierz elektromagnetyczny MAG 8000 z oferty firmy Siemens. Wyróżnia go możliwość bezpośredniego zakopania w ziemi oraz stopień ochrony IP68. Dane pozyskiwane za pomocą tego przepływomierza można odczytywać na wyświetlaczu, zgrać je na komputer za pomocą łącza IrDA lub pozyskać za pomocą wyjścia impulsowego z użyciem zewnętrznego rejestratora. Przydatna może okazać się możliwość transmisji pozyskanych w ten sposób danych za pomocą sieci GSM. 33

TEMAT NUMERU Regulacja przepływu Podczas rozważań na temat procesu pozyskiwania wody, jej transportu oraz oczyszczania ścieków warto zwrócić uwagę na tematykę zaworów, dzięki którym można regulować przepływy. Jedną z firm, która oferuje tego typu elementy są Zakłady Automatyki POLNA. W jej ofercie można przykładowo znaleźć zawory regulacyjne typu Z33. Cechami charakterystycznymi tego produktu są szerokie zakresy temperatury oraz średnic – do 300 mm. Wyróżnikiem opisywanych zaworów jest to, że mogą być wyposażone w siłowniki pneumatyczne obrotowe membranowo-sprężynowe lub tłokowe. Do pozycjonowania zaworów można wykorzystywać enkodery obrotowe, które zapewniają precyzyjną regulację przepływu cieczy. Jeżeli na którymś etapie przesyłu wody lub ścieków zależy użytkownikowi na precyzyjnej regulacji przepływu może zastosować przepływomierz oraz zawór z systemem sterowania wyposażonym w enkoder. Jedną z propozycji z bazy enkoderów obrotowych do tego typu zastosowań można odnaleźć w portfolio firmy Posital Fraba. Chodzi o urządzenia z serii IXARC, których cechami charakterystycznymi są: duży zakres temperaturowy pracy – od –40 °C do 85 °C, stopień ochrony dochodzący nawet do IP69K oraz rozdzielczość do 16 bitów. Wśród urządzeń z tej serii można wyróżnić enkodery przyrostowe, absolutne jednoobrotowe oraz absolutne wieloobrotowe.

Pozyskiwanie wody Jednymi z głównych zadań branży wodno-kanalizacyjnej jest pozyskiwanie i uzdatnianie wody. Do ich realizacji służą ujęcia wody gruntowej i powierzchniowej oraz stacje uzdatniania wody. Pozyskana i uzdatniona woda jest następnie za pomocą sieci wodociągowej dostarczana do odbiorców – zakładów produkcyjnych i gospodarstw domowych. 34

Warto prześledzić proces pozyskiwania wody na przykładzie ujęcia wody powierzchniowej. Najpierw woda z rzeki lub zbiornika kierowana jest do wstępnego oczyszczenia z zanieczyszczeń mechanicznych. Następnie jest pompowana do kolejnych obiektów, które odpowiadają za jej uzdatnienie. Uzdatnianie polega na realizacji różnego rodzaju procesów fizycznych i chemicznych – przykładowo filtracji z użyciem rozmaitych filtrów czy koagulacji, której zadaniem jest wprowadzenie do wody substancji chemicznych powodujących wytrącanie się osadów, te są następnie oddzielane od wody. Między kolejnymi etapami uzdatniania wody może wystąpić konieczność jej pompowania. Na wyjściu stacji uzdatniania znajdują się zbiorniki wyrównawcze, których zadaniem jest zapewnianie ciągłości dostaw wody do odbiorców. Zbiorniki takie są punktem łączącym ujęcie wody z siecią wodociągową rozprowadzającą wodę po ściśle określonym terenie. Każdy z etapów pozyskiwania i uzdatniania wody jest zautomatyzowany. Oprócz czujników i urządzeń pomiarowych do urządzeń automatyki, które znajdują zastosowanie w ujęciach i stacjach uzdatniania wody można zaliczyć: pompy, przemienniki częstotliwości, sterowniki programowalne, panele operatorskie oraz urządzenia do przesyłu danych. Głównym elementem każdego ujęcia i stacji uzdatniania wody jest zazwyczaj centralna sterownia i dyspozytornia. W związku z tym urządzenia automatyki znajdujące się na terenie obiektów odpowiedzialnych za pozyskiwanie i uzdatnianie wody muszą wpisywać się w koncepcję, której głównym założeniem jest scentralizowany monitoring i sterowanie.

minąć tematyki związanej z procesem oczyszczania ścieków. Aby móc odprowadzić użytą do celów gospodarczych wodę do środowiska, należy ją oczyścić. Różnego rodzaju zanieczyszczenia w postaci cieczy i ciał stałych, jak detergenty, odpadki żywnościowe, fekalia muszą zostać usunięte. Dzieje się to wieloetapowo, dlatego oczyszczalnie ścieków są często umiejscowione na stosunkowo dużych obszarach. Stąd wynika potrzeba centralnego zarządzania rozproszonymi obiektami. Najczęściej ścieki są najpierw oczyszczane w sposób mechaniczny. Stosunkowo duże ciała stałe, które dostały się do obiektu oczyszczalni, muszą zostać usunięte w pierwszej kolejności. Do tego celu stosuje się różnego rodzaju kratownice, sita, rozdrabniacze i separatory. Następnie wstępnie oczyszczone ścieki są poddawane procesom chemicznym i biologicznym w celu osiągnięcia na wyjściu parametrów fizycznych i chemicznych pozwalających na oddanie wody do środowiska. Metody biologiczne polegają na wprowadzeniu do ścieków różnego rodzaju bakterii oraz mikroorganizmów, które rozkładają niepożądane substancje. Metody chemiczne to np. koagulacja i neutralizacja. Do sprawnego działania oczyszczalni potrzebne są różnego rodzaju urządzenia oraz systemy automatyki. Bez nich nie byłoby możliwe zapewnienie odpowiedniej wydajności. Jak na każdym etapie przesyłu wody i ścieków,

Automatyka w służbie środowisku Czyniąc rozważania na temat branży wodno-kanalizacyjnej, nie sposób poAUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

NIEOCENIONE SĄ ROZWIĄZANIA ELASTYCZNE Z MOŻLIWOŚCIĄ ŁATWEJ ROZBUDOWY KRZYSZTOF GETKO, PRODUCT MANAGER SYSTEMY SZAF I OBUDÓW/RAS, RITTAL Branża wodociągowo-kanalizacyjna stwarza szczególnie trudne warunki pracy dla systemów automatyki. Jednym z tematów, do którego warto podejść z uwagą są systemy szaf i obudów do zabudowy automatyki. Temat ten często bywa marginalizowany, a urządzenia traktowane są tylko jako „skorupy”. Tak naprawdę stanowią one podstawową i bezpośrednią ochronę dla serca wszystkich procesów produkcyjnych, czyli systemów automatyki. Uwzględnienie tych rozwiązań w koszcie całej aplikacji to kilka do kilkunastu procent, mimo że odpowiadają za bezpieczeństwo urządzeń wartych wielokrotnie więcej. Należy mieć świadomość, że oszczędności poczynione na szafach mogą prowadzić do kosztownej wymiany elementów znajdujących się wewnątrz, nie mówiąc już o gigantycznych kosztach związanych z postojem procesu produkcyjnego. W obiektach z branży wodociągowo-kanalizacyjnej nieustannie należy podwyższać standardy pracy i modernizować instalacje,

tak i w oczyszczalniach, zastosowanie znajdują wszelkiego rodzaju czujniki i urządzenia pomiarowe. Dodatkowo pojawia się potrzeba stosowania czujników związanych z parametrami chemicznymi.

? 3 " # * Q4

Zautomatyzowane pompowanie Częstokroć woda i ścieki na swojej drodze przepływu muszą pokonywać różnice wysokości. Za tego typu zadania odpowiadają przepompownie. Takie obiekty można znaleźć na terenie ujęć wody, oczyszczalni ścieków oraz na trasie przepływu jako jeden z elementów sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej. Przepompownia w oczyszczalni ścieków może być pierwszym ogniwem całego procesu, dzięki któremu ścieki są transportowane na odpowiednią wysokość, aby później za pomocą grawitacji przemieszczać się do kolejnych etapów oczyszczania. Ciekawym rozwiązaniem związanym z tym zagadnieniem może pochwalić się firma Phoenix Contact. Chodzi o dedykowany do pomp kanalizacyjnych układ sterowania o nazwie PumpControl. Zapewnia on szybką parametryzację sterowania pompami za pomocą przeglądarki internetowej, oszczęd4/2018

dlatego nieocenione będą rozwiązania elastyczne, z możliwością łatwej rozbudowy, zapewniające kompatybilność i dostępność części zamiennych na przestrzeni wielu lat. Warto wybierać sprawdzone produkty – charakteryzujące się wysoką jakością stosowanych materiałów i kontrolą jakości. Dobierając szafy sterownicze należy wziąć pod uwagę rodzaj aplikacji, w której będą zastosowane oraz warunki panujące bezpośrednio w otoczeniu szaf, takie jak temperatura, wilgotność, obecność związków chemicznych w powietrzu. Ostatnia, ale również bardzo istotna kwestia to serwis. Regularna kontrola szaf sterowniczych oraz systemów klimatyzacji to gwarancja ich wieloletniej pracy, dlatego dobrze jest współpracować z partnerem, który oferuje możliwość serwisowania urządzeń. W przypadku firm międzynarodowych ważne jest, aby firma świadcząca usługi miała serwis na całym świecie.

ność czasu i środków oraz możliwość zdalnego sterowania za pomocą sieci komórkowej. Pozwala to na znaczne przyspieszenie procesu parametryzacji układów przepompowni. Innym interesującym produktem w swoim portfolio może pochwalić się firma Sabur. Jest to gotowy system dedykowany do pompowni i przepompowni odpowiedzialny za sterowanie i monitoring obiektów rozproszonych. Wspomniany system wykorzystuje wizualizacje na stronach internetowych i stanowi alternatywę dla systemów SCADA, której niewątpliwą zaletą jest bezlicencyjny charakter. W skład opisywanego rozwiązania wchodzą sterownik nadrzędny oraz sterowniki obiektowe w wykonaniu przemysłowym połączone siecią komunikacyjną. Sterownik nadrzędny może obsługiwać do 100 stacji, pozwala na wysyłanie wiadomości informujących o alarmach np. za pomocą komunikatorów SMS, a jego głównym zadaniem jest obsługa wszystkich sterowników obiektowych podłączonych do systemu. Dyspozytorzy systemu mogą monitorować obiekt i sterować systemem w sposób zdalny, np. za pomocą sieci komórkowej. System umożliwia wyświetlania wykresów historycznych, kontrolę dostępu, automatyczne logo-

wanie danych do pamięci sterownika i ich przesyłanie do wskazanej lokalizacji na serwerze. Do sterowania pompami firma ASTOR proponuje dedykowaną dla branży wodno-kanalizacyjnej serię przemienników częstotliwości Astraada Drive CHV160. Umożliwiają one sterowanie kaskadą składającą się z dziewięciu pomp załączanych automatycznie w zależności od aktualnego ciśnienia w rurociągu. Ważną funkcjonalnością jest możliwość ustawienia ośmiu różnych wartości ciśnienia referencyjnego w zależności od aktualnego zapotrzebowania. Warto wspomnieć o takich opcjach, jak funkcje oszczędzania energii, alarmy związane z nieprawidłowym ciśnieniem w ciągu, automatyczne przełączanie pomp w razie wykrycia awarii czy kontrola poziomu cieczy. W standardzie przemienniki z tej serii są wyposażone w port RS-485. Kolejne urządzenie tego typu można znaleźć w portfolio firmy ABB. Chodzi o dedykowany dla branży wodno-kanalizacyjnej przemiennik ACQ580. Jego wyróżnikami są bezczujnikowe obliczanie przepływu, możliwość sterowania wieloma pompami jednocześnie, kontrola poziomu oraz funkcje oszczędzania energii. 35

TEMAT NUMERU Inspekcje rurociągów Dosyć powszechną praktyką stosowaną w przypadku konieczności dokonywania przeglądu wodociągów lub rur kanalizacyjnych jest stosowanie kamer inspekcyjnych. Wiąże się to często z wpuszczaniem do rurociągów pojazdów specjalnych, które z kamerą na pokładzie dokonują penetracji sieci wodociągowych lub urządzeń kanalizacyjnych. Dzięki takim zabiegom oszczędza się czas oraz środki, które należałoby poświęcić, gdyby inspekcji dokonywać w sposób tradycyjny. W przypadku wykrycia nieszczelności istnieje możliwość wprowadzenia do rury odpowiednio dociętej maty z włókna szklanego z żywicą chemoutwardzalną, dzięki której awaria może być szybko usunięta. Pojazdy zdalnie sterowane mogą również posłużyć do bieżącej konserwacji lub czyszczenia rurociągów. Przykładowo firma ABE Complex Technology proponuje w swojej ofercie kamerę samojezdną CT400AX, która jest przeznaczona do inspekcji kanalizacji o średnicach mieszczących się w zakresie do 150 mm do 400 mm. Urządzenie wykonano z aluminium, mosiądzu i stali nierdzewnej, dzięki czemu ma dużą odporność na trudne warunki, w których musi pracować. Kamera może być wyposażona w nadajnik, laser służący do pomiaru szczelin oraz czujnik ciśnienia azotu, którym napełniony jest wózek. Inną propozycją jest kamera samojezdna 9050 firmy GDrexl, która ma głowicę obrotową w dwóch płaszczyznach. Ciekawym rozwiązaniem jest moduł rozszerzający, dzięki któremu można zwiększyć zakres stosowania kamery do większych średnic rur.

36

Moduł ten umożliwia regulację wysokości, na której umieszczona jest głowica. Kamera może być wyposażona w zintegrowany nadajnik położenia, ma również oświetlenie LED dużej mocy.

Zarządzanie – klucz do sukcesu Jednym z kluczowych zagadnień, które należy poruszyć podczas rozważań na temat automatyzacji w branży wodno-kanalizacyjnej jest zarządzanie. Od tego, w jaki sposób zarządzana jest cała sieć urządzeń i obiektów związanych z daną siecią wodno-kanalizacyjną zależy efektywność jej działania.

niezawodnością i bezawaryjnością urządzeń wchodzących w jego skład. Chodzi tu o takie urządzenia jak sprzęt komputerowy służący gromadzeniu i przetwarzaniu danych, urządzenia sieciowe umożliwiające przesyłanie danych na duże odległości, ale również o standardowe urządzenia automatyki, jak przemienniki częstotliwości, sterowniki PLC czy panele operatorskie. Inną ważną cechą, na którą należy zwrócić uwagę podczas projektowania wydajnego systemu sterowania i monitoringu w branży wodno-kanalizacyjnej jest funkcjonalność dostępnego oprogramowania. Warto również zwracać uwagę na elastyczność dane-

KLUCZOWĄ DLA PRAWIDŁOWEGO I BEZAWARYJNEGO DZIAŁANIA URZĄDZEŃ W ŚRODOWISKU WODNYM JEST ICH ODPORNOŚĆ NA WILGOĆ. Charakterystyczną cechą omawianej branży jest rozproszony charakter poszczególnych elementów systemu. Dużą wydajność pracy danego systemu można osiągać dzięki zdalnemu sterowaniu oraz monitorowaniu obiektów znajdujących się w danej sieci. Ważną cechą może również okazać się możliwość zdalnej naprawy drobnych usterek. Takie podejście oszczędza czas poświęcany na oględziny sieci oraz zapewnia szybką lokalizację źródeł występowania problemu. Możliwe jest też raportowanie oraz gromadzenie danych, co znacząco ułatwia udoskonalanie systemu oraz pomaga zapobiegać występowaniu niepożądanych sytuacji w przyszłości. Dzięki scentralizowanej kontroli nad rozproszonymi obiektami sieci można również zadbać o zabezpieczenie przed nieuprawnionym dostępem do nich. Wszystkie wymienione aspekty prowadzą oczywiście do znaczącej redukcji kosztów zarządzania i eksploatacji sieciami wodno-kanalizacyjnymi. Warto zastanowić się nad tym, czym powinien charakteryzować się wydajny system umożliwiający zdalne sterowanie i monitoring. Przede wszystkim

go systemu, ważne jest to, aby móc go w prosty sposób przebudować lub rozbudować w razie wystąpienia takiej konieczności. Może się bowiem okazać, że dana sieć wodno-kanalizacyjna będzie rozbudowywana, dostosowywana do odpowiednich norm lub obiekty wchodzące w jej skład będą remontowane, przebudowywane lub przenoszone. Powyższa analiza wskazuje na to, że warto pochylić się na chwilę nad przykładowymi systemami monitoringu i sterowania.

Systemy monitoringu i sterowania Jednym z produktów oferowanych na rynku związanym z poruszaną tematyką jest oprogramowanie FactoryTalk firmy Rockwell Automation. Jest to użyteczne rozwiązanie do kontroli systemów wodno-kanalizacyjnych. Dostęp do danych procesowych całego systemu w czasie rzeczywistym umożliwia bieżące monitorowanie stanu urządzeń, ważną cechą produktu jest jego skalowalność. Innym produktem jest platforma Wonderware, którą oferuje firma ASTOR. Zapewnia ona obsługę od 250 do ponad miliona zmiennych, możliwość zbierania i analizowania danych AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU historycznych, system zarzÄ…dzania i kontroli dostÄ™pu. WaĹźnÄ… cechÄ… tego produktu jest uniwersalność – jeden standard pozwala na obsĹ‚ugÄ™ pojedynczych obiektĂłw, ale rĂłwnieĹź caĹ‚ych systemĂłw. Firma VIX Automation rĂłwnieĹź posiada w swojej ofercie ciekawe rozwiÄ…zania dla branĹźy wodno-kanalizacyjnej, ktĂłre opierajÄ… siÄ™ na narzÄ™dziach GE Digital. JednÄ… z propozycji jest wizualizacja poszczegĂłlnych obiektĂłw z uĹźyciem narzÄ™dzi SCADA – iFIX lub Cimplicity wspierana centralnÄ… zakĹ‚adowÄ… bazÄ… danych zbudowanÄ… w oparciu o GE Historian. OczywiĹ›cie do caĹ‚oĹ›ci moĹźna uzyskiwać dostÄ™p mobilny, a sytuacje alarmowe sÄ… sygnalizowane za pomocÄ… e-maili oraz wiadomoĹ›ci SMS. Podczas rozwaĹźaĹ„ na temat systemĂłw wspomagajÄ…cych dziaĹ‚anie sieci wodno-kanalizacyjnych warto wspomnieć o systemach informacji geograficznej (GIS), ktĂłre uĹ‚atwiajÄ… ewidencjÄ™ danych dotyczÄ…cych rozmieszczenia poszczegĂłlnych elementĂłw i obiektĂłw sieci. Mapy urzÄ…dzeĹ„ wodociÄ…gowych i kanalizacyjnych pozwalajÄ… na powiÄ…zanie wszystkich dostÄ™pnych informacji z poszczegĂłlnymi komponentami i umieszczenie ich w konkretnej przestrzeni.

? 3 :' * /

PrzesyĹ‚ danych Dla prawidĹ‚owego i bezawaryjnego dziaĹ‚ania systemĂłw zarzÄ…dzania, monitoringu i sterowania potrzebny jest niezawodny system przesyĹ‚u danych. Jednym z moĹźliwych rozwiÄ…zaĹ„, dziÄ™ki ktĂłremu urzÄ…dzenia automatyki mogÄ… przesyĹ‚ać dane jest stosowanie radiomodemĂłw. Omawiane urzÄ…dzenia charakteryzuje maĹ‚a prÄ™dkość transmisji danych. PrzykĹ‚adem radiomodemu VHF/UHF jest produkt RipEX z oferty firmy Karcz Polska. Jego wyróşnikami sÄ… unikatowy, bezkolizyjny protokół transmisji danych oraz moĹźliwość komunikacji na odlegĹ‚ość powyĹźej 50 km. UrzÄ…dzenie jest wyposaĹźone w port Ethernet, dwa porty RS-232 oraz diagnostyczny port USB. Warto rĂłwnieĹź zwrĂłcić uwagÄ™ na dziaĹ‚anie w licencjonowanym paĹ›mie radiowym oraz obecność wbudowanego firewalla, ktĂłry zapewnia bezpieczeĹ„stwo przesyĹ‚u danych. 4/2018

InnÄ… metodÄ… transferu danych jest sieć komĂłrkowa. ZaletÄ… tego typu komunikacji jest moĹźliwość transmisji bezprzewodowej na duĹźe odlegĹ‚oĹ›ci. Aby komunikacja mogĹ‚a zaistnieć naleĹźy zadbać o interfejsy jÄ… umoĹźliwiajÄ…ce. MogÄ… one wystÄ™pować w formie oddzielnych podzespoĹ‚Ăłw lub w formie wbudowanej w urzÄ…dzenie automatyki. Zazwyczaj opisywany typ transmisji jest wykorzystywany do przesyĹ‚ania niewielkich iloĹ›ci danych. Typowym przykĹ‚adem jest informowanie za pomocÄ… wiadomoĹ›ci SMS o wystÄ…pieniu awarii. RozwĂłj technologiczny sieci komĂłrkowych poszerza moĹźliwoĹ›ci wykorzystywania ich do zastosowaĹ„ przemysĹ‚owych. WadÄ… stosowania tego typu Ĺ‚Ä…cznoĹ›ci jest uzaleĹźnienie od operatora sieci komĂłrkowej oraz moĹźliwość wystÄ…pienia przerw w poĹ‚Ä…czeniu. Odpowiednim dla branĹźy wodno-kanalizacyjnej urzÄ…dzeniem zapewniajÄ…cym transmisjÄ™ danych przez sieć komĂłrkowÄ… jest GSM Datalogger DA4, ktĂłry moĹźna znaleźć w ofercie firmy Tekniska Polska PrzemysĹ‚owe Systemy Transmisji Danych. Wspomniane urzÄ…dzenie jest przeznaczone do dĹ‚ugotrwaĹ‚ego gromadzenia danych. Charakteryzuje je bardzo niskie zuĹźycie energii, moĹźliwość wysyĹ‚ania danych do dyspozytorni lub na telefony komĂłrkowe w formie wiadomoĹ›ci SMS. WiadomoĹ›ci z zapisanymi wartoĹ›ciami kontrolowanych parametrĂłw sÄ… wysyĹ‚ane w ustalonych przez uĹźytkownika odstÄ™pach czasu. IstotnÄ… zaletÄ… urzÄ…dzenia jest szeroki wachlarz dostÄ™pnych protokoĹ‚Ăłw komunikacyjnych takich jak Modbus, HTTP, SMS tekstowy, SMS binarny, RDS, co czyni je elastycznym i uniwersalnym. DziÄ™ki temu Ĺ‚atwym staje siÄ™ zintegrowanie tego produktu z istniejÄ…cym system monitoringu i zarzÄ…dzania. OprĂłcz wspomnianych wyĹźej urzÄ…dzeĹ„ do przesyĹ‚u danych w branĹźy wodno-kanalizacyjnej uĹźywa siÄ™ rĂłwnieĹź routerĂłw Wi-Fi, switchy i konwerterĂłw przemysĹ‚owych. Korzystanie

z sieci Wi-Fi zapewnia duĹźe prÄ™dkoĹ›ci przesyĹ‚u danych, ale jej zasiÄ™g jest stosunkowo niewielki, a urzÄ…dzenia w konkretnych lokalizacjach muszÄ… być wyposaĹźone w Ethernet. Ponadto przy korzystaniu z tego typu transmisji danych wystÄ™puje duĹźa podatność na zakĹ‚Ăłcenia.

Podsumowanie BranĹźa wodno-kanalizacyjna jest niezwykle waĹźnÄ… gaĹ‚Ä™ziÄ… gospodarki, ktĂłra wpĹ‚ywa bezpoĹ›rednio na şycie kaĹźdego czĹ‚owieka. Codziennie wszystkie gospodarstwa domowe oraz zakĹ‚ady przemysĹ‚owe zuĹźywajÄ… mnĂłstwo wody, ktĂłrÄ… trzeba pozyskać, uzdatnić oraz przetransportować do miejsca poboru, a nastÄ™pnie, juĹź w formie Ĺ›ciekĂłw, przetransportować do miejsca oczyszczania, po to aby w zgodzie z obowiÄ…zujÄ…cymi normami zwrĂłcić do Ĺ›rodowiska. Aby dostÄ™p do wody uĹźytkowej byĹ‚ nieprzerwany, nieustannie nad caĹ‚ym procesem czuwajÄ… ludzie, ktĂłrzy korzystajÄ… z dobrodziejstw, ktĂłre przynosi automatyka. Powszechna automatyzacja obiektĂłw zwiÄ…zanych z branşą wodno-kanalizacyjnÄ… umoĹźliwia szybkie reagowanie na wszelkiego typu nieprawidĹ‚owoĹ›ci. Zdalna kontrola obiektĂłw, monitoring podstawowych wĹ‚aĹ›ciwoĹ›ci fizycznych i chemicznych, moĹźliwość ingerowania w rozproszony system jest moĹźliwa dziÄ™ki obecnoĹ›ci w systemach wodno-kanalizacyjnych wielu czujnikĂłw, przetwornikĂłw, zaworĂłw, sterownikĂłw, pomp, napÄ™dĂłw i tym podobnych urzÄ…dzeĹ„. Po raz kolejny moĹźna przekonać siÄ™, Ĺźe współczeĹ›nie przebieg wielu procesĂłw odbywa siÄ™ przy udziale urzÄ…dzeĹ„ i systemĂłw automatyki. Agnieszka Staniszewska ' 9 . % 4

37

TEMAT NUMERU

Dla pompowni i przepompowni – system zdalnego sterowania i monitoring obiektów rozproszonych System monitoringu obiektów rozproszonych jest przeznaczo J ( ( -

, (* - I , *

ekonomicznie i w prosty sposĂłb ( \ ( tem nadzoru i sterowania.

S

ystem wykorzystuje wizualizacje prezentowane na stronach internetowych i stanowi doskonaĹ‚Ä… alternatywÄ™ dla niewielkich aplikacji SCADA. Co istotne, jest bezlicencyjny, a do jego konfiguracji nie sÄ… potrzebne specjalne narzÄ™dzia ani zaawansowana wiedza z zakresu programowania. RozwiÄ…zanie jest oparte na sterownikach PLC firmy Saia Burgess Controls i korzysta z wbudowanych w nie technologii webowych i IT.

Komunikacja realizowana jest za pomocÄ… Ethernetu i/lub GSM.

Dla kogo? System zostaĹ‚ stworzony z myĹ›lÄ… o uĹźytkownikach, ktĂłrzy chcÄ… wdroĹźyć nowoczesne rozwiÄ…zania, ale nie zapominajÄ… o kosztach rozwoju systemu automatyki w caĹ‚ym cyklu Ĺźycia instalacji, w tym kosztach eksploatacji i serwisu. Adresatami rozwiÄ…zania sÄ… rĂłwnieĹź przedsiÄ™biorstwa obsĹ‚ugujÄ…ce wiele

( - ! ! * ( !

2 ! , ( ! I ! (

38

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

Zrzut ekranu z aplikacji wizualizacyjnej sterownika obiektowego

powtarzalnych i rozproszonych obiektĂłw (np. pompownie, tĹ‚ocznie, studnie albo wÄ™zĹ‚y cieplne) i chcÄ…ce je poĹ‚Ä…czyć w jeden system do monitorowania i sterowania ‒ z dostÄ™pem on-line w dowolnym czasie i z dowolnego miejsca.

Jak to dziaĹ‚a? System skĹ‚ada siÄ™ ze sterownika nadrzÄ™dnego (stacji master) i sterownikĂłw obiektowych poĹ‚Ä…czonych sieciÄ… komunikacyjnÄ…. SÄ… to przemysĹ‚owo wykonane, swobodnie programowalne sterowniki PLC, dostarczane wraz z gotowymi do uĹźycia, konfigurowalnymi aplikacjami wizualizujÄ…co-sterujÄ…cymi. Do konfiguracji systemu potrzebny jest tylko komputer PC z przeglÄ…darkÄ… internetowÄ…. DostÄ™p do aplikacji moĹźliwy jest z poziomu: − komputera PC za poĹ›rednictwem przeglÄ…darki internetowej (wymagana obsĹ‚uga Java), − urzÄ…dzenia mobilnego: smartfona lub tabletu z systemem Android lub iOS, − lokalnego panelu operatorskiego.

Fot. Sabur

Sterownik nadrzÄ™dny Stacja master jest odpowiedzialna za zbieranie danych z obiektĂłw oraz scentralizowane udostÄ™pnianie informacji przez przeglÄ…darkÄ™ www. Ma wbudowanÄ…, gotowÄ… do uĹźytku aplikacjÄ™ wizualizacyjno-sterujÄ…cÄ…, z funkcjÄ… automatycznego dodawania nowych obiektĂłw do systemu monitoringu i sterowania. Sterownik nadrzÄ™dny jest wyposaĹźony w karty SD, a dodatkowo moĹźe zapisywać dane 4/2018

& 2 ( 2 9 2I 2 (, ( 2

( ( V

w bazach danych MySQL. W sytuacjach alarmowych sterownik wysyĹ‚a zdefiniowanym uĹźytkownikom powiadomienia o alarmach e-mailem i/lub SMS-em (do realizacji tej funkcji wymagany jest zewnÄ™trzny modem GSM). RolÄ™ stacji master moĹźe peĹ‚nić dowolny sterownik serii Saia PCD firmy Saia Burgess Controls z wbudowanym Automation Serverem i bardziej pojemnÄ… pamiÄ™ciÄ… (np. Saia PCD1. M2160, E-Controller i sterowniki Saia PCD3.Power). NajwaĹźniejsze zadania realizowane przez sterowniki nadrzÄ™dne: − monitorowanie pracy wszystkich podĹ‚Ä…czonych do systemu obiektĂłw, − obsĹ‚uga do 100 stacji (moĹźliwość rozszerzenia liczby obsĹ‚ugiwanych stacji do okoĹ‚o 200), − wyĹ›wietlanie parametrĂłw podĹ‚Ä…czonych stacji na gĹ‚Ăłwnym ekranie w postaci tabeli, − automatyczne rozpoznawanie wĹ‚Ä…czanych do systemu stacji (wraz z rosnÄ…cÄ… liczbÄ… obiektĂłw rozszerzane sÄ… zestawienia w tabelach), − monitorowanie stanu komunikacji ze stacjami – operator jest informowany o kaĹźdym przypadku przerwy w komunikacji, − monitorowanie sygnaĹ‚Ăłw alarmowych ze stacji oraz rejestracja alarmĂłw w dzienniku alarmĂłw bieşących/historycznych, − wysyĹ‚anie wiadomoĹ›ci SMS/e-mail informujÄ…cych o alarmach, − wyĹ›wietlanie dokumentacji dla kaĹźdej ze stacji (plik PDF jest przechowywany w pamiÄ™ci sterownika lub lokalizacji sieciowej),

− podglÄ…d aplikacji wizualizacyjnej dowolnego obiektu i zmiany parametrĂłw sterowania, − synchronizacja czasu sterownika z zewnÄ™trznym serwerem przez SNTP, − kontrola dostÄ™pu do aplikacji – logowanie uĹźytkownikĂłw ze zdefiniowanymi prawami dostÄ™pu.

Sterowniki obiektowe Sterowniki obiektowe sÄ… rĂłwnieĹź wyposaĹźone w aplikacjÄ™ wizualizacyjno-sterujÄ…cÄ… z wbudowanym konfiguratorem. UwzglÄ™dnia on typowe obiekty (np. pompownie, tĹ‚ocznie, wÄ™zĹ‚y cieplne) i pozwala je szybko i sprawnie konfigurować i uruchamiać przez przeglÄ…darkÄ™ www. Wbudowana aplikacja wizualizacyjno-sterujÄ…ca zapewnia peĹ‚ny nadzĂłr nad pracÄ… obiektu wraz z moĹźliwoĹ›ciÄ… zmiany parametrĂłw. Sterownik udostÄ™pnia dane bieşące i historyczne, takĹźe w oparciu o wykresy, a dostÄ™p do danych realizowany jest przez przeglÄ…darkÄ™ www. Zapisane dane w postaci plikĂłw CSV sÄ… cyklicznie przesyĹ‚ane do sterownika centralnego lub na dysk komputera. Zadania sterownikĂłw obiektowych realizujÄ… sterowniki Saia PCD1. M2110-R1. NajwaĹźniejsze zadania realizowane przez sterowniki obiektowe: − sterowanie pracÄ… obiektu, − monitorowanie pracy obiektu z uĹźyciem aplikacji wizualizacyjnej, − konfiguracja pracy sterownika za pomocÄ… konfiguratora wbudowanego w aplikacjÄ™ wizualizacyjnÄ… – moĹźliwość definiowania typu obsĹ‚ugiwa39

TEMAT NUMERU

−

− −

− − −

− −

nego obiektu (np. pompownia jednopompowa, dwupompowa; tłocznia z przepływomierzem lub bez; węzeł cieplny o dowolnym schemacie, zaawansowana parametryzacja obiektu w ramach funkcji konfiguratora (np. nazwa, adres, współrzędne geograficzne, parametry pomp, kanałów itp.), rejestracja alarmów w dzienniku alarmów bieżących i historycznych, wysyłanie e-maili z informacjami o alarmach (konfiguracja obsługi wysyłania maili z poziomu aplikacji webowej), logowanie danych do pamięci sterownika w postaci plików CSV, przesyłanie plików CSV do zdefiniowanej lokalizacji na serwerze, wyświetlanie wykresów historycznych, np. dotyczących poziomu ścieków, pracy pomp itp., kontrola dostępu do aplikacji – logowanie użytkowników, bezpośrednie przejście do aplikacji

wizualizacyjnej sterownika nadrzędnego, − obsługa komunikacji GSM (za pomocą zewnętrznego modemu pracującego w standardach 3G/4G LTE). Sterowniki Saia PCD mają wbudowaną technologię Automation Server, czyli następujące funkcjonalności: serwer www, serwer FTP, klient poczty e-mail, obsługa systemu plików, obsługa plików CSV i kart pamięci SD. Do synchronizacji zegara czasu rzeczywistego stosowany jest protokół SNTP, a do diagnostyki w sieciach informatycznych – protokół SNMP. Obsługa modemów GSM realizowana jest przez standardowe bloczki funkcyjne F-box.

Kolejną zaletą rozwiązania jest jego długi, co najmniej 15-letni (gwarancja producenta) cykl życia, zgodnie z koncepcją Peace of Mind (która zapewnia „spokój ducha” zarówno właścicielom, jak i służbom technicznym obiektu). Aplikacje dla sterowników zostały przygotowane w sposób umożliwiający ich jak najbardziej uniwersalne zastosowanie w różnego typu instalacjach. To istotne zwłaszcza w przypadku sterownika nadrzędnego, którego wykorzystanie nie ogranicza się do systemów monitoringu obiektów pompowych czy węzłów cieplnych. Aplikacje dla sterowników nadrzędnych i obiektowych można rozbudowywać o nowe funkcjonalności za pomocą pakietu narzędziowego Saia PG5.

Dlaczego warto? System monitoringu i sterowania dla obiektów rozproszonych to bezlicencyjne rozwiązanie, które nie wymaga stosowania platformy SCADA. Zarówno wizualizację, jak i sterowanie zapewnia jedno urządzenie – sterownik PLC.

SABUR Sp. z o.o.

3 ( <7<* 7;95B8 : ( 3 ;; 8A= A< 8<* # + ;; 8A= A< 87 e-mail: sabur@sabur.com.pl www.sabur.com.pl

R E K L A M A

40

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

Wizualizacja stanu sieci

wodno-kanalizacyjnej . J ( 9 2

V , (

! ( 2 ! 9 2I ( 9 ( - ( ( 3 / J ! J

( ! Z \ ( 2 ` !9 ! ( ! (

V 2 * ( J 9 ( 2 2I ( I ( 9 ( I V -

3

42

P

odobnie jak wszystkie branĹźe zwiÄ…zane z dystrybucjÄ… mediĂłw, rĂłwnieĹź branĹźa wodociÄ…gowa siÄ™ga po narzÄ™dzia do inwentaryzowania zasobĂłw w oparciu o aplikacje klasy GIS (Geographic Information System). UmoĹźliwiajÄ… one gromadzenie w bazach danych informacji o poszczegĂłlnych elementach skĹ‚adowych sieci oraz nanoszenie na mapy jej elementĂłw. DziÄ™ki temu administrator sieci dystrybucyjnej moĹźe Ĺ‚atwo dotrzeć do danych np. na temat pojedynczych odcinkĂłw rurociÄ…gĂłw czy punktĂłw poboru wody. Stale uaktualniana baza jest pomocna przy planowaniu remontĂłw i budowaniu nowych przyĹ‚Ä…czy. Takie systemy majÄ… jednak pewnÄ… wadÄ™: nie zapewniajÄ… ciÄ…gĹ‚ego podglÄ…du stanu medium

P R O M O C J A

i elementĂłw sieci, poniewaĹź pomiary nie sÄ… realizowane w czasie rzeczywistym. Dodanie bieşących pomiarĂłw do istniejÄ…cych schematĂłw mapowych daĹ‚oby operatorom potęşne narzÄ™dzie do zarzÄ…dzania sieciÄ…, zwĹ‚aszcza w sytuacjach kryzysowych. DziĹ› moĹźna to juĹź zrealizować – rozwiÄ…zaniem problemu jest poĹ‚Ä…czenie funkcji systemu SCADA i aplikacji GIS.

PoĹ‚Ä…czenie zalet SCADA i aplikacji masowej NaturalnÄ… cechÄ… oprogramowania SCADA jest akwizycja danych pomiarowych i ich prezentacja na ekranie komputera. Oznacza to, Ĺźe Ĺ‚atwiej doĹ‚oĹźyć do tego typu oprogramowania funkcje importu map i informacji z systemu

AUTOMATYKA

GIS, niĹź wbudować narzÄ™dzia akwizycji i przetwarzania danych w istniejÄ…ce systemy mapowe. Nowa jakość w postaci dziaĹ‚ajÄ…cej w czasie rzeczywistym aplikacji GIS Ĺ‚Ä…czy zalety systemu SCADA i aplikacji mapowej. Zgodnie z takim podejĹ›ciem rozbudowano autorski system Asix firmy ASKOM o dodatkowe funkcje, pozwalajÄ…ce na: − uĹźycie podkĹ‚adĂłw mapowych OpenStreetMap do budowania interfejsu operatora i umieszczania na nich informacji pomiarowych, przy czym mapy mogÄ… być przez operatora powiÄ™kszane i pomniejszane, − automatyczny, wykonywany cyklicznie za poĹ›rednictwem plikĂłw ESRI lub bazy MS SQL import danych o zinwentaryzowanej sieci transportu mediĂłw, − prezentacjÄ™ bieşących danych pomiarowych na mapach z uĹźyciem techniki warstw, ktĂłre mogÄ… być dynamicznie wĹ‚Ä…czane i wyĹ‚Ä…czane, np. w zaleĹźnoĹ›ci od stopnia powiÄ™kszenia mapy,

− uaktualnianie pozycji ĹşrĂłdeĹ‚ informacji o współrzÄ™dnych geograficznych (np. Ĺ›ledzenie pojazdĂłw) z moĹźliwoĹ›ciÄ… ich lokalizowania (pozycjonowania) na mapie. PodkĹ‚ady mapowe mogÄ… być uĹźywane w trybie on-line i off-line lub mogÄ… być dostarczone w postaci plikĂłw graficznych (rastrowych lub wektorowych), gdy nie sÄ… dostÄ™pne dane dla zastrzeĹźonych terenĂłw.

Mobilne i wielofunkcyjne narzÄ™dzie Aplikacja platformy Asix bazuje na implementacji systemu SCADA, zapewniajÄ…c uĹźytkownikowi wszystkie przypisane do systemu narzÄ™dzia, w szczegĂłlnoĹ›ci w zakresie sterowania, raportowania, recepturowania i archiwizacji zdarzeniowej, alarmowania oraz zdalnego dostÄ™pu przez urzÄ…dzenia mobilne i przeglÄ…darki webowe. DziÄ™ki temu uzyskuje siÄ™ wielofunkcyjne i mobilne narzÄ™dzie sterowania i diagnostyki sieci wodno-kanalizacyjnej, informujÄ…ce na bieşąco

o awariach i nieprawidĹ‚owoĹ›ciach nawet w najodleglejszych odcinkach sieci. Ciekawa i unikalna jest opcja współpracy z dziaĹ‚ajÄ…cym w tle, uaktualnianym i weryfikowanym na bieşąco modelem hydraulicznym sieci. Wsparciem przy implementacji jest wiedza i doĹ›wiadczenie naukowcĂłw z Politechniki ĹšlÄ…skiej w Gliwicach. To dodatkowe narzÄ™dzie do zarzÄ…dzania sieciÄ… w czasie jej eksploatacji, rĂłwnieĹź w sytuacjach kryzysowych, umoĹźliwia podejmowanie szybkich i optymalnych decyzji, np. w przypadku awarii części infrastruktury lub zatrucia wody w okreĹ›lonym punkcie. Optymalne sterowanie sieciÄ… i przewidywanie sposobu propagacji skaĹźeĹ„ majÄ… w tym przypadku podstawowe znaczenie.

ASKOM Sp. z o.o.

3 R3 ( @<* AA9@77 ) ( 3 <; <7 @B @77* # + <; <7 @B @7@ 9! , C !3

(((3 !3

R E K L A M A

CENA 15,00

ZĹ (W TYM

TEMAT NUMER U Monitor

8 % VAT)

ROZMOWA 26

Tomasz To omasz assz Wi Wieland, Wie ieela and, SEW-Euro S EW EWW-Eu Euro ro odrive drrive ivve

owanie i sterowa

SPRZĘT I

nie procesa

APARATURA

Panele operators

60

mi i produkc

jÄ…

AUTOMA TYKA kie

AUTOMATICON

Przewodn

ISSN 2392-105

6

INDEKS 403024

69

ik po targach

AUTOMA TYKAONL

INE.PL

3/2018

HARTING Han ÂŽ Dla pewnego Ĺ‚Ä…czen

ia w przem yśle

“

? 3 !

TEMAT NUMERU

HARTING rozu moje codziennmie e wyzwania.

“

Han Ž. Niezawo dne połącze nie.

One Rang e. No Limit s: www.HAR TING.pl

P L A N W Y DAW N I C Z Y 2 0 1 8 Ǥ ĆŽ Ä‚ Ăƒ Âą Ć ÄŁ ÄŠ Äł Âą Ǥ Ä‚ ø ç Ć á ÂŚ Äł Âą ĆŻ WYDANIE

TEMAT NUMERU

ARTYKUĹ PRZEGLÄ„DOWY

NADSYĹ ANIE MATERIAĹ Ă“W

KALENDARIUM BRANĹťOWE (DOD. KOLPORTAĹť WYDANIA)

1-2/2018 1 2/2018

Bezpieczeństwo w przemyśle B i ń t śl

Elementy El t bezpiecznej b i j automatyki t t ki

08.01.2018 08 01 2018

INDUSTRYMEETING 2018, 2018, ENEX; ENEX; INDUSTRYMEETING WARSAW PACK

3/2018

Monitorowanie i sterowanie procesami i produkcjÄ…

Interfejsy operatorskie

08.02.2018

EUROLAB, AUTOMATICON

4/2018

Automatyka w branĹźy WOD-KAN

Elementy wykonawcze i zawory

05.03.2018

PNEUMATICON, DNI DRUKU 3D, SPAWALNICTWO, INENERG + OZE, LOGISTEX, EXPOPOWER, GREENPOWER

5/2018

Innowacyjne rozwiÄ…zania dla PrzemysĹ‚u 4.0

Komunikacja IO-link

05.04.2018

WOD-KAN, PLASTPOL, KONFERENCJA AUTOMATYKĂ“W RYTRO, ITM INNOWACJE-TECHNOLOGIEMASZYNY

6/2018

Cyberbezpieczeństwo

Pomiary bezkontaktowe

07.05.2018

ITM INNOWACJE-TECHNOLOGIEMASZYNY

4/2018

43

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

UrzÄ…dzenia wykonawcze i zawory

% I ( ( I

( 2Z ( ! ! ( 2 * 2I

( , , Z ! ! ( ,

( 2I - Z ! * , (

V 2 3

U

wzglÄ™dniajÄ…c rodzaj energii zasilajÄ…cej urzÄ…dzenia wykonawcze mogÄ… być elektryczne, pneumatyczne i hydrauliczne. UrzÄ…dzenia te wykonujÄ… okreĹ›lony rodzaj pracy – np. siĹ‚owniki i nastawniki zapewniajÄ… sterowanie strumieniami materiaĹ‚Ăłw lub energii. Nastawniki strumienia

44

materiaĹ‚Ăłw to chociaĹźby zawory regulacyjne współpracujÄ…ce z siĹ‚ownikami oraz nastawniki bÄ™dÄ…ce samodzielnymi czĹ‚onami wykonawczymi regulatorĂłw. W kaĹźdej grupie moĹźna wyróşnić szereg urzÄ…dzeĹ„. RĂłwnieĹź siĹ‚owniki dzielimy na elektryczne, pneumatyczne i hydrauliczne. SiĹ‚owniki elektryczne to przede wszystkim siĹ‚owniki elektromagnetyczne cechujÄ…ce siÄ™ prostÄ… budowÄ… bazujÄ…cÄ… na elektromagnesie. SiĹ‚owniki tego typu najczęściej znajdujÄ… zastosowanie w aplikacjach dwupoĹ‚oĹźeniowych. Wytwarzane siĹ‚y osiÄ…gajÄ… do 30 kN, natomiast przesuniÄ™cie osiÄ…ga do kilku centymetrĂłw. Warto wspomnieć o siĹ‚ownikach silnikowych, gdzie elementem napÄ™dowym jest silniki elektryczny lub krokowy. Moce takich siĹ‚ownikĂłw osiÄ…gajÄ… do kilku watĂłw a wytwarzane siĹ‚y majÄ…

do 100 kN. PrzesuniÄ™cie wynosi do kilkunastu centymetrĂłw. OsobnÄ… grupÄ™ stanowiÄ… siĹ‚owniki pneumatyczne, ktĂłre cechuje prosta konstrukcja przy wiÄ™kszej odpornoĹ›ci na dziaĹ‚ania warunkĂłw Ĺ›rodowiskowych. W praktyce siĹ‚owniki pneumatyczne mogÄ… mieć postać siĹ‚ownikĂłw tĹ‚okowych o sile do 50 kN przy przesuniÄ™ciu do 100 cm. UrzÄ…dzenia tego typu najczęściej znajdujÄ… zastosowanie przy dwupoĹ‚oĹźeniowym sterowaniu przepustnic, klap itp. Z kolei pneumatyczne siĹ‚owniki membranowe wytwarzajÄ… siĹ‚y do 100 kN, przy przesuniÄ™ciu nieprzekraczajÄ…cym 10 cm. W zaleĹźnoĹ›ci od potrzeb wybiera siÄ™ wersjÄ™ z ustawnikiem pozycyjnym, czyli pozycjonerem lub z precyzyjnym bezstopniowym sterowaniem wrzecionem. Nie mniej waĹźne w aplikacjach przemysĹ‚owych sÄ… rĂłwnieĹź siĹ‚owniki AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Fot. Socla

hydrauliczne. Najczęściej mają one konstrukcję tłokową. Siła urządzeń tego typu niejednokrotnie przekracza 1 MN. Siłowniki hydrauliczne są nieodzownym elementem maszyn wymagających dużych mocy – dźwigi, podnośniki, prasy itp. Nastawniki klasyfikuje się uwzględniając rodzaj nastawnika (zaworu). Nastawniki strumienia gazów lub cieczy to przede wszystkim zawory regulacyjne zmieniające strumień gazów, cieczy lub pary w przewodach rurowych. Siłowniki elektryczne lub pneumatyczne mogą napędzać różnego typu zawory regulacyjne, co zapewnia zmianę strumienia. Trzeba również wspomnieć o urządzeniach dławiących wykorzystujących różne konstrukcje z napędami elektrycznymi lub pneumatycznymi. Jako podstawowe urządzenia dławiące będące nastawnikami strumienia cieczy lub gazów należy wymienić przepustnice i zasuwy. Ich spektrum zastosowania obejmuje instalacje z cieczami, które zawierają zanieczyszczenia mechaniczne. Przepustnice współpracują również z cieczami lepkimi i zawiesinami. Niejednokrotnie wykorzystuje się zawory grzybkowe odpowiadające za przepływ cieczy lub gazów, gdzie między wejściem a wyjściem zaworu panuje duża różnica ciśnień. Nie mniej ważne są zawory kulowe, w których elementem dławiącym jest kula z otworem, przy czym urządzenia tego typu nie wymagają odciążenia. Należy przy tym mieć na uwadze odporność na zanieczyszczenia mechaniczne. Z kolei zawory membranowe to elementy dławiące z elastyczną membraną gumową, teflonową, elastomerową i kompozytową. Zawory membranowe bardzo często wykorzystuje się w instalacjach z płynami agresywnymi. Jako nastawniki wymienia się również urządzenia dozujące, sterowniki półprzewodnikowe, przetwornice częstotliwości, łączniki półprzewodnikowe, a także przekaźniki elektromagnetyczne i nastawniki prądu elektrycznego.

Siłowniki elektryczne W zależności od potrzeb dobiera się siłowniki elektryczne z napędem elek4/2018

trycznym z tyłu, z boku oraz z paskiem zębatym. Wszystkie te urządzenia znajdują zastosowanie w aplikacjach, wymagających przemieszczeń liniowych oraz wysokiego stopnia pozycjonowania przy zachowaniu powtarzalności i dokładności. Siłowniki wykorzystują śrubę kulową, którą obraca silnik elektryczny. Ważne jest przy tym zewnętrzne tłoczysko. Niektóre typy siłowników zaprojektowano pod kątem aplikacji z osią pionową, systemów montażowych, testowania systemów, a także paletyzacji i napędów. Warto wspomnieć o siłownikach liniowych z paskiem zębatym. Niektóre urządzenia tego typu bazują na klasycznej dobudowie złączy wału, dzięki czemu jest możliwe jednoczesne napędzanie kilku osi współbieżności za pomocą jednego silnika napędowego. Kluczową rolę odgrywa specjalna konstrukcja obudowy kołnierza zapewniająca możliwość dokładnego nastawiania osi. Zaletą takiego rozwiązania jest oszczędność czasu przeznaczona na dostosowanie osi podczas instalacji. Właściwość taka szczególnie sprawdzi się podczas wymiany urządzenia. Specjalne taśmy chronią wnętrze urządzenia przed zanieczyszczeniami i uszkodzeniami mechanicznymi bez względu na pozycję montażową. Siłowniki elektryczne określa kilka parametrów. Przede wszystkim ważna jest średnica (np. ʔര50 mm), maks. dynamiczne obciążenie na śrubie (np. 4690 N), maks. statyczne obciążenie na śrubie (np. 2380 N), maks. siła ciągu, maks. prędkość (np. 190 mm/s) i maks. dozwolony moment obrotowy (np. 7,5 Nm). Specjalne siłowniki elektryczne dobiera się do aplikacji wymagających szybkiej pracy. Niektóre urządzenia tego typu bazują na śrubie z gwintem trapezowym i wyłącznikach krańcowych, których położenie sygnalizują diody LED. Firma Festo oferuje m.in. siłowniki elektryczne ESBF o sile posuwu do 17 kN. Urządzenia są dostępne w sześciu wielkościach od 32 mm do 100 mm. Warto wspomnieć o gładkich powierzchniach, co jest szczególnie istotne chociażby w przemyśle spożywczym. Dzięki specjalnym zabezpieczeniom tłoczysko ma ochronę przed obrotem, natomiast ich prowadzenie wykorzystuje łożyska

ślizgowe. Ważna jest również jednostka prowadząca z łożyskami kulkowymi o wysokiej obciążalności na przenoszenie sił poprzecznych. Takie rozwiązanie zapewnia nie tylko dużą obciążalność na przenoszenie sił poprzecznych ale również większe zabezpieczenie przed obrotem. Konfigurowanie siłowników elektrycznych firmy Festo wspomaga oprogramowanie WebConfig. Dzięki niemu można dobrać podstawowe funkcje bezpośrednio z chmury. Z kolei szereg predefiniowanych i przetestowanych kombinacji udostępnia oprogramowanie wymiarujące Positioning Drives. Tym sposobem można skonfigurować maksymalnie siedem położeń siłownika zaraz po uruchomieniu systemu. Konfiguracja siłowników w takim rozwiązaniu przebiega bardzo szybko. W pierwszej kolejności trzeba połączyć się przez Internet z chmurą Festo, po czym wprowadza się klucz typu siłownika, którym jest kod typu. W następnej kolejności pobiera się plik z parametrami oraz podłącza sterownik silnika do komputera za pomocą interfejsu Ethernet. Następnie trzeba zapisać rekord danych w sterowniku silnika oraz skonfigurować i zapisać zestawy parametrów. Z oferty firmy Pneumat System można wybrać m.in. siłowniki liniowe ELZ. Jako podstawowe parametry tych urządzeń należy wymienić średnicę (ʔര25, 32, 40, 63 mm), maks. obciążenie (80, 300, 550, 1000 N), maks. przyspieszenie/opóźnienie (10 m/s2), a także maks. liczbę obrotów wejścia (2660, 2570, 2420, 3000 obr./min) oraz maks. prędkość 2, 3, 4, 6 m/s).

Siłowniki pneumatyczne Siłowniki pneumatyczne to najczęściej urządzenia jedno- lub dwustronnego działania. Urządzenia jednostronne działają tylko w jednym kierunku. W zależności od potrzeb siła może być ciągnąca lub pchająca a powrót do położenia spoczynkowego (pierwotnego) odbywa się dzięki sprężynie. W siłownikach dwustronnych siła jaka powstaje w efekcie działania ciśnienia generuje ruch tłoka w obu kierunkach. W efekcie siłowniki tego typu są nieodzownym elementem aplikacji, gdzie wymaga się ruchu w jedną stronę oraz ruchu powrotnego. Uwzględniając 45

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY PRODUCENT

AIR-COM

CAMOZZI

FESTO

HAFNER

Model

Seria 60, 61, 62 siĹ‚ownik pojedynczy, podwĂłjnego dziaĹ‚ania, magnetyczny, z amortyzacjÄ… 1–10 brak danych

Seria DSBC

Seria Solid

siĹ‚ownik znormalizowany zgodne z ISO 15552

siłowniki dwustronnego działania

0,5–10 w zaleĹźnoĹ›ci od wersji

0,5–10 M10 dla średnicy 32 mm

aluminium

aluminium

aluminium

poliuretan

poliuretan

poliuretan

brak danych

1–2800

10–2500

Średnica tłoka [mm]

Zgodne z normami ISO 6432 siĹ‚ownik pneumatyczny dwustronnego i jednostronnego dziaĹ‚ania 0,5–10 brak danych profil – stal nierdzewna, pokrywy – aluminium poliuretan 100–500 – siĹ‚owniki dwustronnego dziaĹ‚ania, 50 â€“ siĹ‚owniki jednostronnego dziaĹ‚ania 8–25

32–125

32, 40, 50

Temperatura pracy [°C]

od â€“20 do 80

32–125 w zaleĹźnoĹ›ci od wersji: od –40 do 80, od –50 do 80

od â€“20 do 80

od â€“20 do 80

Typ modułu pneumatyki Ciśnienie robocze [bar] Gwint Materiał korpusu Materiał uszczelnienia Skok tłoka [mm]

: , ( ! # ( !

konstrukcjÄ™ siĹ‚owniki mogÄ… być kompaktowe, beztĹ‚oczyskowe, o krĂłtkim skoku, a takĹźe typu tandem i przeponowe (membranowe). SiĹ‚owniki beztĹ‚oczyskowe cechuje brak amortyzacji, przy czym skok z reguĹ‚y jest niewielki i nie przekracza 200 mm. MateriaĹ‚y wykonania konstrukcji cechujÄ… siÄ™ maĹ‚Ä… masÄ…, a montaĹź wyposaĹźenia dodatkowego nie powoduje zwiÄ™kszenia gabarytĂłw urzÄ…dzenia. Niejednokrotnie zastosowanie znajdujÄ… siĹ‚owniki z krĂłtkim skokiem. DziÄ™ki niewielkim wymiarom urzÄ…dzenia tego typu doskonale sprawdzajÄ… siÄ™ w miejscach o ograniczonej przestrzeni. SiĹ‚owniki przeponowe (membranowe) jak element roboczy wykorzystujÄ… przeponÄ™, a  siĹ‚owniki typu tandem bazujÄ… na dwĂłch siĹ‚ownikach tej samej Ĺ›rednicy. UrzÄ…dzenia majÄ… poĹ‚Ä…czenie szeregowe ze wspĂłlnym tĹ‚oczyskiem, przez co siĹ‚y obu siĹ‚ownikĂłw sÄ… sumowane. Warto rĂłwnieĹź wspomnieć o siĹ‚ownikach wielopoĹ‚oĹźeniowych. W urzÄ…dzeniach tego typu napÄ™d wykorzystuje dwa lub wiÄ™kszÄ… liczbÄ™ siĹ‚ownikĂłw dwupoĹ‚oĹźeniowych umoĹźliwiajÄ…c wykonywanie wiÄ™cej niĹź dwĂłch poĹ‚oĹźeĹ„ roboczych. W wielu aplikacjach montowane sÄ… siĹ‚owniki kompaktowe. Cechuje je krĂłtka zabudowa oraz niewielkie 46

wymiary. UrzÄ…dzenia tego typu moĹźna nabyć jako siĹ‚owniki dwustronnego dziaĹ‚ania, a takĹźe z gwintem zewnÄ™trznym i wewnÄ™trznym. Nie brakuje rĂłwnieĹź aplikacji wykorzystujÄ…cych siĹ‚owniki z zabezpieczeniem antyobrotowym. Ich konstrukcja zapobiega obrotowi tĹ‚oczyska podczas pracy. Jako materiaĹ‚y wykonania siĹ‚ownika wykorzystuje siÄ™ aluminium – profil i pokrywy, natomiast uszczelnienia wytwarza siÄ™ z kauczuku akrylonitrylo-butadienowego NBR i poliuretanu. Stal nierdzewna to materiaĹ‚, z ktĂłrego wykonuje siÄ™ tĹ‚oczyska. Z oferty firmy Norgren wybrać moĹźna m.in. siĹ‚owniki pneumatyczne wykonane ze stali nierdzewnej, ktĂłre sÄ… przeznaczone do miejsc o wysokiej korozji. Z myĹ›lÄ… o aplikacjach wymagajÄ…cych krĂłtkiego skoku przy duĹźej mocy zaprojektowano siĹ‚owniki mieszkowe. Warto rĂłwnieĹź wspomnieć o siĹ‚ownikach z prowadnicÄ… i podwĂłjnym tĹ‚oczyskiem o wysokich parametrach prowadzenia, natomiast w instalacjach wymagajÄ…cych pracy obrotowej zamiast liniowej wykorzystuje siÄ™ siĹ‚owniki obrotowe z waĹ‚kiem zÄ™batym o dwustronnym dziaĹ‚aniu przy kÄ…cie obrotu do 360°. BogatÄ… ofertÄ™ w zakresie siĹ‚ownikĂłw pneumatycznych ma rĂłwnieĹź firma Pneumatig. Oferuje ona m.in. siĹ‚owniki

zderzakowe z wysuniÄ™tym tĹ‚oczyskiem ze specjalnie wzmocnionÄ… budowÄ…. Takie rozwiÄ…zanie doskonale sprawdzi siÄ™ w aplikacjach wymagajÄ…cych zatrzymywania poruszajÄ…cych siÄ™ elementĂłw na liniach produkcyjnych. TĹ‚ok jest wyposaĹźony we wkĹ‚adkÄ™ magnetycznÄ… a korpus w rowek typu T, dziÄ™ki czemu moĹźna zastosować czujnik poĹ‚oĹźenia tĹ‚oka. Ciekawym rozwiÄ…zaniem sÄ… rĂłwnieĹź siĹ‚owniki wykonane w standardzie UNITOP. Cechuje je niewielka masa oraz krĂłtka zabudowa, dziÄ™ki czemu jest moĹźliwy montaĹź w miejscach o trudnym dostÄ™pie.

SiĹ‚owniki hydrauliczne Elementem roboczym w siĹ‚owniku hydraulicznym moĹźe być tĹ‚ok, nurnik lub membrana. Jest on umieszczony w cylindrycznym korpusie. Do przestrzeni roboczej jest wtĹ‚aczana ciecz, ktĂłra przesuwa element roboczy lub odksztaĹ‚ca membranÄ™. Tym sposobem inicjuje siÄ™ ruch posuwisty tĹ‚oczyska. OgĂłlna klasyfikacja dzieli siĹ‚owniki na modele jedno- i dwustronnego dziaĹ‚ania. W siĹ‚ownikach jednostronnego dziaĹ‚ania suw roboczy jest wykonywany tylko w jednym kierunku, zaĹ› w modelach dwustronnych suwy robocze odbywajÄ… siÄ™ w obu, przeciwstawnych kierunkach. SiĹ‚owniki hydrauliczne AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY MARTECH

NORGREN HERION

PARKER

PNEUMAT SYSTEM

PREMA

MX ISO 6432 INOX

RA/8032/M/200

Seria P1D-B…

QF080.0100

BSPT 11.018D.0050

siłownik nierdzewny

siłownik szpilkowy

siłownik pneumatyczny

siłownik kompaktowy

siłownik pneumatyczny bezsmarowy

0,5–10 6,8 mm

1–10 BSP 1/8˝

0,5–10 M6–M12

1–10 M10

1–10 M10

stal nierdzewna

stal nierdzewna

aluminium

aluminium

aluminium

poliuretan

kauczuk nitrylowy

poliuretan

poliuretan

poliuretan

100

200

94–160

100

50

16, 20, 25

12

32-125

80

25

od –20 do 90

od –20 do 80

od –20 do 80

od –20 do 80

od –20 do 80

jednostronnego działania wymagają powrotu tłoka do pozycji wyjściowej, tym samym, usunięcia z komory cieczy roboczej. Dla uzyskania tego efektu niejednokrotnie uwzględnia się sprężynę ściskaną podczas suwu roboczego. To właśnie ona odpowiada za powrót tłoka. Są również konstrukcje, w których powrót tłoczyska wykorzystuje masę własną. Zasięg suwu roboczego siłownika jest ograniczany długością tłoczyska. Hydrauliczne siłowniki jednostronnego działania to przede wszystkim modele o zastosowaniu uniwersalnym, przeznaczone do większości aplikacji wymagających dużych sił przy zapewnieniu niewielkich rozmiarów. Siłowniki tego typu najczęściej są wykonywane ze stali chromowo-molibdenowej. Wiele maszyn przemysłowych wymaga zastosowania siłowników małogabarytowych z konstrukcją do zabudowy w miejscach o ograniczonej przestrzeni. Chodzi w szczególności o aplikacje bazujące na podnoszeniu, prostowaniu, poziomowaniu i ustawianiu. Nabyć można również siłowniki jednostronnego działania z powrotem sprężynowym przeznaczone do pracy przelotowej, stosowane np. podczas prac wymagających wywołania wstępnych naprężeń w śrubach fundamentowych. 4/2018

Mówiąc o siłownikach podwójnego działania trzeba wspomnieć o modelach standardowych, blokowych i samoblokujących. Siłowniki podwójnego działania to również modele blokowe. Bardzo często wyposaża się je w system bezpośredniego zasilania olejem z kanałów, które są nawiercone w płytach. Na rynku oferuje się siłowniki wykonane ze stopów lekkich. Jako ich zalety wymienia się przede wszystkim wysoki poziom ochrony antykorozyjnej. W niektórych wersjach przewidziano zabezpieczenie przed wypchnięciem tłoka. W razie potrzeby można uwzględnić siłowniki z wydrążonym tłokiem. Znajdują one zastosowanie przy rozciąganiu oraz napinaniu kabli i lin, a także montażu i demontażu kół, tulei czy też wymienników ciepła. Firma Ponar oferuje m.in. cylindryczne siłowniki tłokowe typu UCJ1F i UCJ2F. Czynnikiem roboczym jest olej hydrauliczny o lepkości 10–450 mm2/s przy ciśnieniu nominalnym 20 MPa. Maksymalna prędkość pracy siłownika wynosi pracy 0,5 m/s. Powłokę tłoczyska stanowi chrom techniczny (25 ˬm). Z kolei z oferty firmy Amet wybrać można siłowniki dwustronnego działania HFR/HFR2S. Są one zasilane przez czynnik roboczy o ciśnieniu do 250 bar. Zakres średnic tłoka wynosi 25–100 mm,

natomiast zakres średnic tłoczyska to 16–50 mm. Skoki odbywają się w zakresie 50–1000 mm. Mocowanie wykorzystuje otwór/tuleje.

Przekaźniki Zasada działania przekaźników bazuje na zmianie określonej wielkości fizycznej wejściowej takiej jak chociażby temperatura, ciśnienie, napięcie, prąd itp. tak, że w przypadku przekroczenia pewnej wartości wielkości dochodzi do skokowej zmiany wielkości wyjściowej. Przekaźniki o tradycyjnej konstrukcji wykorzystują elektromagnes. Tym sposobem prąd, który płynie przez cewkę generuje pole elektromagnetyczne a następnie przyciąga lub odciąga styki. W zależności od wersji przekaźniki mają różne styki. W przypadku styków zwiernych dochodzi do ich zamykania przez działanie kotwicy, z kolei w stykach rozwiernych styki są otwierane. Oprócz tego przekaźniki mogą bazować na stykach przełączających. Z kolei w stykach przełącznych bezprzerwowych dochodzi do przełączenia wraz przeciągnięciem kotwicy a następnie zestyk zwierny jest zamykany przed rozwarciem styku rozwiernego. Warte uwagi są przekaźniki miniaturowe. Są one nieodzownym elementem w systemach energoelektroniki, auto47

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY matyki i instalacji alarmowych. Mimo niewielkich wymiarów zdolność łączeniowa przekaźników tego typu osiąga do 16 A. Przekaźniki miniaturowe niejednokrotnie montuje się w obwodach drukowanych oraz w gniazdach wtykowych. Przekaźniki przeznaczone do pracy z większymi prądami bardzo często uwzględnia się w układach sterowania silników elektrycznych. W praktyce pod-

F&F, Farnell, Gamma, Maritex, Masters, MBB, Merazet, Micros, PF Elektronic, Relpol, Sabur, Semics, Soyter, TME, Tyco, Zettler Elektronics.

Zawory Najczęściej montowane zawory w przemyśle to konstrukcje kulowe i zwrotne. Ich zadanie to nie tylko funkcja zaporowa ale również regulacja, dławienie

SPECJALNE SIŁOWNIKI ELEKTRYCZNE DOBIERA SIĘ DO APLIKACJI WYMAGAJĄCYCH SZYBKIEJ PRACY. łączenie obwodów zasilających i sterujących wykorzystuje złącza konektorowe lub zaciski śrubowe. Do sprawdzenia stanu zadziałania przekaźnika służą specjalne wskaźniki – mechaniczne lub bazujące na diodach LED. Z myślą o przekaźnikach oferuje się szereg akcesoriów chociażby takich jak specjalne gniazda pozwalające na montaż przekaźników. Odpowiednie gniazda umożliwiają montaż sygnalizatorów czy ograniczników przeciwprzepięciowych. Warto również wspomnieć o akcesoriach w postaci przycisków testujących czołowych z funkcją blokowania, wewnętrznych wskaźnikach zadziałania z sygnalizacją czy elementach tłumiących przepięcia. Niejednokrotnie zastosowanie znajdują przekaźniki półprzewodnikowe (SSR), pozwalające na pracę z prądami o natężeniu 5–150 A przy napięciu wyjściowym 24–480 V AC oraz 5–200 V DC. W zależności od potrzeb wybiera się urządzenie jedno- lub trójfazowe. W systemach automatyki bardzo często wykorzystywane są przekaźniki interfejsowe. Pozwalają one na separowanie wejść lub wyjść urządzeń automatyki, zwłaszcza w instalacjach z przekaźnikami programowalnymi. Na budowę typowego przekaźnika interfejsowego składa się przekaźnik elektromagnetyczny, moduł sygnalizacyjno-przeciwprzepięciowy, gniazdo wtykowe oraz obejma wyrzutnikowa. Jako przykładowych producentów i dostawców przekaźników należy wymienić m.in.: Astat, Compart Automation, Elfa Elektronika, Elhurt, 48

i zwrot. W instalacjach przemysłowych nie brakuje również zaworów zaporowo-zwrotnych i bezpieczeństwa. Zawory pozwalają na zamykanie wylotów, otworów oraz regulowanie przepływu gazów lub cieczy w przewodach. Oferowane na rynku zaworu bazują na konstrukcji tłokowej i kulowej. W zaworze tłokowym wraz z kręceniem kurka następuje wsuwanie lub wysuwanie tłoka, a co za tym idzie, zamykanie przepływu. Z kolei w zaworach kulowych zastosowanie znajduje kula z przelotem. W momencie obracania kurka otwiera się lub zamyka zawór w efekcie zmiany ustawienia osi przeloty w stosunku do korpusu. Pod kątem konkretnej aplikacji dobierane są też odpowiednie zawory – zamykające, regulacyjne, bezpieczeństwa zwrotne, rozdzielcze. W przypadku zaworów zamykających wykorzystywane są skrajne położenia zawieradła, zatem otwór przepływający jest całkowicie otwarty lub zamknięty. Uwzględniając ruch zawieradła oraz sposób w jaki zmienia się przekrój otworu przepływowego trzeba mieć na uwadze przede wszystkim zawory przykrywające. W urządzeniach tego typu zawieradło przemieszcza się prostopadle do powierzchni, która uszczelnia gniazda. Warto również wspomnieć o zaworach wzniosowych, a także klapach i zaworach membranowych. Z kolei w zaworach zasłaniających zawieradło przesuwa się z jednoczesnym stykaniem do powierzchni uszczelniającej gniazda. W wielu instalacjach montowane są zawory zasuwowe. Chodzi tutaj

przede wszystkim o rurociągi z większymi średnicami, gdzie trzeba odcinać przepływ medium. Trzeba pamiętać, że zawory nie umożliwiają regulowania przepływu, bowiem występują znaczne opory przepływu. Ponadto ich charakterystyka odbiega od charakterystyki liniowej ale przy zapewnieniu prostoliniowego przepływu. Wiele aplikacji bazuje na zaworach kurkowych z elementem zamykającym w postaci obrotowego stożka lub walca z osią obrotu prostopadłą do kierunku przepływu. Przepustnice nie tylko regulują, ale i odcinają media, takie jak powietrze, para wodna, woda przemysłowa, woda pitna itp. Instalacje z przepustnicami są nieodzownym elementem infrastruktury przemysłu koksochemicznego, rafineryjnego, petrochemicznego, a także chemicznego i energetycznego.

Zawory regulacyjne Zawory regulacyjne to podstawa w zakresie elementów wykonawczych w automatyzacji procesów przemysłowych. Armatura tego typu reguluje ilość przepływającego czynnika zmieniając przekrój otworu przepływającego. Zawory regulujące niejednokrotnie są zamknięciem pętli regulacyjnej – np. regulatora PID. Kluczowym parametrem zaworu regulacyjnego jest jego charakterystyka , np. szybkootwierająca, liniowa, stałoprocentowa (logarytmiczna). W aplikacjach przemysłowych dużym uznaniem cieszą się zawory z charakterystyką stałoprocentową ze względu na liniowy sposób regulacji przepływu. Zawory tego typu regulują w zakresie 10–90 proc. otwarcia. Z kolei charakterystyka liniowa umożliwia regulację w zakresie 30–70 proc. ale trzeba mieć na uwadze małą dokładność regulacji. Specjalne zawory projektuje się do miejsc, w których występuje niskia temperatura. W konstrukcji urządzeń tego typu istotną rolę odgrywa grzyb odciążony, z kolei elementy odlewane zaworu i siłownika wykonuje się ze staliwa. Specjalny silikon jest materiałem wykonania części elastomerowej siłownika (membrana). Trzeba mieć również na uwadze zawory minimalnego przepływu, które AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY najczęściej stosuje się w układach recyrkulacji pomp w kotłach energetycznych. W takich aplikacjach ważna jest ochrona pompy przed przeciążeniami cieplnymi i hydraulicznymi w przypadku, gdy odbiór wody jest mały ale przy zagwarantowaniu minimalnego przepływu w obwodzie obejściowym pompy. Konstrukcja zaworów minimalnego przepływu jest antykawitacyjna z czynnymi i biernymi strukturami dławiącymi. To właśnie tym sposobem urządzenie może pracować w funkcji regulacyjnej oraz załącz/wyłącz. Korpus zaworu bardzo często jest zintegrowany z głowicą, co zmniejsza liczbę źródeł nieszczelności. Druga strona korpusu ma zabezpieczenie w postaci zamknięcia samouszczelniającego. Bardzo dobrą szczelność uzyskuje się dzięki zamykaniu ciśnieniem. Zakłady Automatyki Polna oferują m.in. zawory regulacyjne typ Z. Urządzenia tego typu znajdują zastosowanie w układach automatyki i zdalnego sterowania oraz przy regulacji

przepływu cieczy i gazów. Dzięki odpowiednio dobranym materiałom spektrum zastosowania zaworów obejmuje przede wszystkim przemysł chemiczny, ciepłowniczy, energetyczny, papierniczy, spożywczy oraz górnictwo. Zawory typu HCVA1 firmy Intec znajdują zastosowanie w obecności niskiego i średniego działania erozji. Urządzenia tego typu wykorzystuje się do regulacji wszystkich rodzajów cieczy oraz pary przy małym i średnim spadku ciśnienia. Jeżeli występuje ciężka kawitacja, flashing lub przepływ dławiony w sposób ciągły, to uwzględnia się zewnętrzne urządzenia ochronne w postaci dyfuzorów lub kryz. Warto również wspomnieć o zaworach regulacyjnych GESTRA V726 FoxTop. Są one przystosowane do pracy w temperaturze od –200 °C do 450 °C. Konstrukcja zaworu jest jednosiedziskowa, przelotowa/trójdrogowa. Zastosowanie urządzeń tego typu obejmuje instalacje związane z regulacją przepływu, gazów, par

i cieczy. Do wyboru jest również wersja z płaszczem grzejnym. Z kolei zawór regulujący zCON z oferty firmy Zetkama cechuje stałoprocentowa charakterystyka przepływu przy regulacji 50:1. Kołnierze montażowe są zgodne z normą EN 1092-2. Spektrum zastosowania tych zaworów obejmuje przede wszystkim instalacje wody przemysłowej, klimatyzacje, chłodnictwo i ciepłownictwo. Na etapie wyboru odpowiedniego urządzenia wykonawczego analizuje się przynajmniej kilka czynników ze szczególnym uwzględnieniem konkretnych warunków aplikacyjnych. W przypadku zaworów regulacyjnych ważny są właściwości fizyczne i sposób transportowania regulowanego medium. Ponadto istotna jest dokładność i zakres regulacji, a także rodzaj sterowania zaworem.

AUTOMATYKA

R E K L A M A

16 - 18 października 2018 TARGOM TOWARZYSZY:

60. Międzynarodowa Konferencja Spawalnicza „Spawalnictwo w dobie przemysłu 4.0” Organizator: Instytut Spawalnictwa

Międzynarodowe Targi Spawalnicze Czołowe Targi Spawalnicze w Europie Środkowo-Wschodniej Poprzednia edycja ExpoWELDING 2016 w liczbach

174

WYSTAWCÓW

250

REPREZENTOWANYCH MAREK

5000

ZWIEDZAJĄCYCH

18

REPREZENTOWANYCH KRAJÓW

ul. Braci Mieroszewskich 124 | 41-219 Sosnowiec | expowelding@exposilesia.pl 4/2018

www.expowelding.pl

49

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Wszechstronne zastosowania zaworĂłw procesowych Znormalizowany elektrozawĂłr f 4/ 4 % ! ! V ( * V !

! J ( \ ( ( -

J ( , - !

, \ ( ( ( (

, J - ( -

! ( -3 R -

- ( ( I * ( 2 Z\

( 2 ( ( - ! (3 & I 2

( J 2 2 Z 3

50

Z

awĂłr VSNC NAMUR sprawnie i pewnie steruje jako pilot zaworĂłw procesowych przepĹ‚ywem wielu rodzajĂłw mediĂłw – cieczy, gazĂłw czy materiaĹ‚Ăłw sypkich – w róşnych warunkach, co sprawia, Ĺźe sprawdza siÄ™ rĂłwnie dobrze w branĹźy chemicznej, farmaceutycznej, wodnej czy spoĹźywczej. Jest to moĹźliwe dziÄ™ki szerokiemu zakresowi funkcji zaworu i rozszerzonemu zakresowi temperatury: od â€“20 °C do +60 °C.Â

Poprawa efektywnoĹ›ci dziÄ™ki uszczelnieniu Prosta kombinacja uszczelnienia powietrza wylotowego zwiÄ™ksza efektywność zaworu. Nowy zawĂłr pilotowy moĹźe być Ĺ‚atwo zaadaptowany do stosowania z napÄ™dami zarĂłwno jednostronnego, jak i dwustronnego dziaĹ‚ania, zapewniajÄ…c jeszcze wiÄ™kszÄ… elastyczność. ObrĂłcenie uszczelki o 180° zmienia zawĂłr 5/2 w zawĂłr P R O M O C J A

3/2. W przypadku zaworu 3/2 powietrze wylotowe jest kierowane przez uszczelkÄ™ do komory ze spręşynami siĹ‚ownika. Chroni to komorÄ™ przed dziaĹ‚aniem zanieczyszczonego powietrza z otoczenia i gwarantuje dĹ‚uĹźszÄ… Ĺźywotność napÄ™du pneumatycznego.

WiÄ™ksza sprawność i wiele zastosowaĹ„ Elastyczny interfejs elektryczny zwiÄ™ksza sprawność dziaĹ‚ania zaworu. Specjalnie dla stref zagroĹźonych wybuchem Festo oferuje osprzÄ™t (cewki) zgodny z ATEX i IECEx, a takĹźe systemy elektromagnetyczne do stref 1 i 2 z atestem NEC 500 oraz systemy dla klasy 1 (dziaĹ‚ 1 i 2). MoĹźliwość montaĹźu wszystkich wspomnianych cewek o róşnym stopniu ochrony na jednym i tym samym wytrzymaĹ‚ym trzpieniu (wykonanym ze stali nierdzewnej) przekĹ‚ada siÄ™ na róşne zastosowania zaworu VSNC. AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

? 3 ?

DANE TECHNICZNE

Funkcja zaworuÂ

5/2 bistabilny 5/2 lub 3/2, moĹźliwa konwersja 5/3 zasilony 5/3 odpowietrzony 5/3 zamkniÄ™ty

SposĂłb uruchomieniaÂ

elektryczny

Normalny przepĹ‚yw nominalnyÂ

800–1350 l/min

CiĹ›nienie roboczeÂ

1,5–10 barów

StopieĹ„ ochronyÂ

IP65 IP67 zgodnie z IEC 60529 z gniazdem wtykowym

Zgodność z wymaganiami norm

VDI/VDE 3845 (NAMUR)

Rodzaj sterowaniaÂ

z pilotem

Zasilanie pneumatyczne pilotĂłwÂ

wewnętrzne

Kierunek przepĹ‚ywuÂ

jednokierunkowy

WyĹ›wietlanie stanu sygnaĹ‚uÂ

za pomocÄ… osprzÄ™tu

Czas pracy ciÄ…gĹ‚ejÂ

100 proc.

Medium roboczeÂ

spręşone powietrze według ISO 8573-1:2010 [7:4:4]

Uwagi odnoĹ›nie medium roboczegoÂ

moĹźliwa praca na powietrzu olejonym (po rozpoczÄ™ciu olejenia jest ono wymagane przy dalszej pracy)

Znak CEÂ

wedĹ‚ug dyrektywy EU-Ochrona Ex (ATEX) wedĹ‚ug dyrektywy EU dla niskich napięć

Klasa odpornoĹ›ci na korozjÄ™ CRCÂ

2

Temperatura medium i otoczenia

od â€“20 °C do +60 °C

4/2018

Proste zamawianie WstÄ™pnie skonfigurowane i zmontowane zawory skracajÄ… czas i nakĹ‚ad pracy zwiÄ…zany z montaĹźem i instalacjÄ…. Z myĹ›lÄ… o wygodzie klienta firma Festo stworzyĹ‚a prosty moduĹ‚owy system, ktĂłry istotnie upraszcza proces zamawiania. Kompaktowy (w peĹ‚nym zakresie) osprzÄ™t, w tym takĹźe zawory dĹ‚awiÄ…ce i szybkiego odpowietrzania, znaczÄ…co uĹ‚atwia i przyspiesza proces zamawiania.

FESTO Sp. z o.o. R 3 : (

3 ( 5* 7897=7 3 ;; 5@@ A@ 77* # + ;; 5@@ A@ 7; 9! # q C# 3 ! (((3# 3 !v- 9 (((3# 3

51

PRAWO I NORMY

OLIWIA CZARNOCKA rzecznik patentowy POLSERVICE, Kancelaria RzecznikĂłw Patentowych

Małe wynalazki – wzory uşytkowe Alternatywa dla patentów Procedura udzielania prawa na ( J ( 2

J (

( 3 ! ! ! ( J ( ! I ( \ (I

(V (*

2 ( - ( I

! - -* - 2I -

V ( ! !

J 3

52

O

chrona wzorĂłw uĹźytkowych po raz pierwszy na Ĺ›wiecie zostaĹ‚a wprowadzona w 1891 r. w ustawie niemieckiej. W polskim ustawodawstwie wzory uĹźytkowe wprowadzono ustawÄ… z 1924 r. o ochronie wynalazkĂłw, wzorĂłw i znakĂłw towarowych, w ktĂłrej definiowano wzĂłr uĹźytkowy jako rozwiÄ…zanie o â€žnowej postaci przedmiotu, ujawnionej w tym wzorze, a wystÄ™pujÄ…cej w ksztaĹ‚cie, w rysunku, w barwie lub w materiale przedmiotu. (‌). JeĹźeli nowość postaci ma na celu podniesienie poĹźytku, wzĂłr nazywa siÄ™ uĹźytkowym.â€? Współczesna, okreĹ›lona w ustawie Prawo wĹ‚asnoĹ›ci przemysĹ‚owej z 2000 r., definicja wzoru uĹźytkowego nieznacznie odbiega od tej pierwszej z 1924 r. Zgodnie z art. 94 ustawy Prawo wĹ‚asnoĹ›ci przemysĹ‚owej „Wzorem uĹźytkowym jest nowe i uĹźyteczne rozwiÄ…zanie o charakterze technicznym, dotyczÄ…ce ksztaĹ‚tu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwaĹ‚ej postaciâ€?. Nowe walory estetyczne rozwiÄ…zania nie stanowiÄ… argumentu za uznaniem rozwiÄ…zania za wzĂłr uĹźytkowy. RozwiÄ…zanie moĹźe dotyczyć ksztaĹ‚tu przedmiotu, czyli jego zewnÄ™trznego wyglÄ…du, ale tylko w takim zakresie, w jakim jest ono zwiÄ…zanie z funkcjÄ…

technicznÄ…, jakÄ… ma do speĹ‚nienia. KsztaĹ‚t rozwiÄ…zania z reguĹ‚y jest istotny w rozwiÄ…zaniach jednoelementowych. RozwiÄ…zanie dotyczÄ…ce budowy odnosi siÄ™ do wytworu wieloelementowego, w ktĂłrym poszczegĂłlne elementy sÄ… ze sobÄ… poĹ‚Ä…czone funkcjonalnie i fizycznie. RozwiÄ…zanie dotyczÄ…ce zestawienia odnosi siÄ™ do zestawienia co najmniej dwĂłch odrÄ™bnych części, ktĂłre podczas współdziaĹ‚ania realizujÄ… wspĂłlny cel. TrwaĹ‚a postać rozwiÄ…zania oznacza, Ĺźe rozwiÄ…zanie musi być uksztaĹ‚towane przestrzennie, a wiÄ™c wzorem uĹźytkowym moĹźe być jedynie przedmiot, przykĹ‚adowo maszyny i ich podzespoĹ‚y. Wymagania tego nie speĹ‚niajÄ… wytwory bezpostaciowe, takie jak ciecze, maĹ›ci czy pasty, a takĹźe sposoby wytwarzania. Podobnie ukĹ‚ady elektryczne czy pneumatyczne nie bÄ™dÄ… mogĹ‚y stanowić wzoru uĹźytkowego, o ile usytuowanie poszczegĂłlnych elementĂłw nie bÄ™dzie miaĹ‚o wpĹ‚ywu na ich dziaĹ‚anie. TrwaĹ‚a postać rozwiÄ…zania nie zamyka drogi ochronie na rozwiÄ…zania, w ktĂłrych zastosowane sÄ… ruchome elementy, pod warunkiem, Ĺźe ruch ten speĹ‚nia okreĹ›lonÄ… funkcjÄ™ technicznÄ…. AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY Stwierdzenie nowości i użyteczności Po dokonaniu zgłoszenia wzoru użytkowego do Urzędu Patentowego RP urząd bada, czy rozwiązanie spełnia wymóg nowości i użyteczności. Nowość wzoru użytkowego stwierdza się, jeśli rozwią-

RP sprawdzane jest spełnienie wymogów formalnych zgłoszenia. Następnie urząd przygotowuje sprawozdanie o stanie techniki, w którym wskazuje dokumenty opisujące podobne rozwiązania. Jest to wstępna informacja dla zgłaszającego dotycząca szans

WŁAŚCICIEL PRAWA OCHRONNEGO MOŻE DOWOLNIE ROZPORZĄDZAĆ SWOIM PRAWEM, A ZATEM MOŻE JE SPRZEDAĆ LUB UDZIELIĆ LICENCJI. zanie nie stanowi stanu techniki. Przez stan techniki rozumie się wszystko, co przed datą dokonania zgłoszenia wzoru użytkowego do Urzędu Patentowego RP zostało ujawnione gdziekolwiek w jakiejkolwiek postaci, np. ustnej czy pisemnej, przez wystawienie lub stosowanie. Co ważne, nie jest istotne, czy ktokolwiek zapoznał się z ujawnionym rozwiązaniem – wystarczy sam fakt możliwości udostępnienia rozwiązania. Aby Urząd Patentowy stwierdził brak nowości, musi wykazać istnienie rozwiązania o cechach identycznych. Określenie użyteczności doprecyzował pkt 2 art. 94 ustawy Prawo własności przemysłowej, mianowicie „Wzór użytkowy uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeżeli pozwala ono na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów.” Sam pomysł nowego zastosowania znanego przedmiotu nie stanowi wzoru użytkowego. Zgodnie z decyzją Komisji Odwoławczej przy Urzędzie Patentowym „Nie może być zarejestrowany jako wzór użytkowy przedmiot, który pod wzglądem kształtu, układu, zestawienia i konstrukcji jest identyczny ze znanym wcześniej innym przedmiotem. Pomysł zastosowania znanego przedmiotu dla celu innego aniżeli był dotychczas stosowany nie ma cech wzoru użytkowego, gdy nie wprowadza żadnych istotnych zmian w kształcie, układzie lub zestawieniu przedmiotu”.

Udzielenie prawa wyłącznego Po dokonaniu zgłoszenia wzoru użytkowego w Urzędzie Patentowym 4/2018

na udzielenie prawa ochronnego. Po około 18 miesiącach od dokonania zgłoszenia następuje jego publikacja i każdy może zapoznać się z rozwiązaniem. W następnej kolejności rozwiązanie jest badane pod względem merytorycznym. W trakcie tego badania mogą być brane pod uwagę dokumenty wskazane w sprawozdaniu ze stanu techniki. Badanie merytoryczne może zakończyć się wydaniem decyzji o udzieleniu prawa wyłącznego lub odmowie udzielenia tego prawa. Udzielenie prawa ochronnego na wzór użytkowy stwierdza się przez wydanie świadectwa ochronnego. Czas trwania prawa ochronnego wynosi dziesięć lat od daty dokonania zgłoszenia wzoru użytkowego w Urzędzie Patentowym.

wynalazczy i nadawać się do przemysłowego stosowania, natomiast wzór użytkowy musi być nowy i użyteczny. W procedurze przed Urzędem Patentowym RP można zmienić zgłoszenie wynalazku na zgłoszenie wzoru użytkowego – jest to tzw. konwersja. Taka możliwość powstaje, gdy zostanie stwierdzone, że wynalazek nie spełnia wymogu poziomu wynalazczego – zgodnie z art. 38 ustawy Prawo własności przemysłowej zgłaszający może wówczas, w toku rozpatrywania zgłoszenia wynalazku lub w okresie dwóch miesięcy od daty uprawomocnienia się decyzji o odmowie udzielenia patentu, złożyć wniosek o udzielenie prawa ochronnego na wzór użytkowy. Czynności odwrotnej nie można wykonać. Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego korzystania ze wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza to, że właściciel prawa może zakazać osobie trzeciej korzystania ze wzoru, jeśli ta osoba wytwarza, używa, oferuje, wprowadza do obrotu lub importuje dla tych celów produkt będący przedmiotem chronionego wzoru użytkowego. Właściciel prawa ochronnego może dowolnie rozporządzać swoim prawem, a zatem może je sprzedać lub udzielić licencji.

ABY URZĄD PATENTOWY STWIERDZIŁ BRAK NOWOŚCI, MUSI WYKAZAĆ ISTNIENIE ROZWIĄZANIA O CECHACH IDENTYCZNYCH. Wzór użytkowy a wynalazek Ciekawym zagadnieniem jest istnienie wspólnej płaszczyzny dla wzorów użytkowych i wynalazków. Wynalazek i wzór użytkowy to rozwiązania o charakterze technicznym i w pewnych przypadkach dane rozwiązanie może spełniać wymagania zarówno wzoru, jak i wynalazku. Oczywiste jest, że nie dotyczy to sposobu wytwarzania ani wytworów bezpostaciowych. Aby rozwiązanie uzyskało patent, musi być nowe, mieć poziom

Alternatywa dla patentu Procedura udzielania prawa na wzory użytkowe trwa krócej niż udzielania patentu na wynalazek. W przypadku prostszych rozwiązań mechanicznych, których czas życia na rynku nie jest za długi, a konieczność ochrony jest wskazana, ochrona przewidziana dla wzorów użytkowych stanowi ciekawą alternatywę dla patentów. Oliwia Czarnocka 53

RYNEK

Chwytaki SCHUNK dla robotĂłw współpracujÄ…cych z czĹ‚owiekiem & ( ( 2 - ( -( RQ@ K ! /0%4

( ( -( 0 /* ( 2 , Z ( !3 " V ! ( J - 2 ( ( -(

V 2 ( ( !3 J { ! | ! J ( 2I 2 ( * V # ! ( ( -

2 -* Z ( ( - 2 -3 : Z -( ( 2I /0%4 ! ! ( \

( I (

! ( 2 3

O

d robotĂłw, ktĂłre zastÄ™pujÄ… pracownika, do robotĂłw, ktĂłre sĹ‚uşą jako pomocni koledzy – robotyzacja staje w obliczu nowego trendu, ktĂłry stanowi ogromne wyzwanie dla producentĂłw komponentĂłw.

Megatrend: współpraca czĹ‚owieka z robotem JeĹ›li peĹ‚na automatyzacja lub linie montaĹźowe nie sÄ… najbardziej eko54

nomicznÄ… z moĹźliwych opcji, konieczne jest wyselekcjonowanie poszczegĂłlnych procesĂłw oraz ich podziaĹ‚ miÄ™dzy ludzi i roboty. W takiej sytuacji autonomiczne koboty, czyli roboty pracujÄ…ce w bezpoĹ›rednim kontakcie z ludĹşmi, mogÄ… wykonywać nieergonomiczne lub monotonne zadania, jak pomoc P R O M O C J A

V , (

i inteligentne ( V } -(

( 2I RQ@

K ! /0%4 *

-

! ! (

(

( ,

AUTOMATYKA

RYNEK Ludzie i roboty współpracujÄ…cy jako zespół – przykĹ‚adowe zadania z wykorzystaniem chwytakĂłw współpracujÄ…cych firmy SCHUNK Chwytak współpracujÄ…cy MPG-plus

? 3 /0%4

Chwytak współpracujący EGP

BranĹźa: Elektroniczna Zakres współpracy: WspĂłlny montaĹź podzespoĹ‚Ăłw mechatronicznych Aplikacja: Robot wyposaĹźony w chwytak współpracujÄ…cy MPG plus precyzyjnie montuje komponenty elektroniczne w obudowie. KoĹ„cowy montaĹź i testy funkcjonalne przeprowadzane sÄ… przez pracownika. KorzyĹ›ci: ZwiÄ™kszenie efektywnoĹ›ci dziÄ™ki rĂłwnoczesnemu przebiegowi procesĂłw oraz przejÄ™ciu przez robota zadaĹ„ wymagajÄ…cych duĹźej koncentracji

BranĹźa: Automotive Zakres współpracy: WspĂłlny montaĹź cięşkich podzespoĹ‚Ăłw Aplikacja: Robot wyposaĹźony w chwytak współpracujÄ…cy EGP przenosi adaptery silnikĂłw do bloku silnika, ustawia je i utrzymuje w pozycji podczas montaĹźu Ĺ›rub. KoĹ„cowe dopasowanie oraz montaĹź Ĺ›rub przeprowadzane sÄ… przez pracownika. KorzyĹ›ci: Poprawa ergonomii i zwiÄ™kszenie efektywnoĹ›ci dziÄ™ki rĂłwnoczesnemu przebiegowi procesĂłw

Chwytak współpracujący WSG

BranĹźa: Kontrola jakoĹ›ci Zakres współpracy: WspĂłlna obsĹ‚uga detalu w strefach zagroĹźenia Aplikacja: Sprawdzenie jakoĹ›ci odlewanych z aluminium uchwytĂłw montaĹźowych przy uĹźyciu urzÄ…dzenia rentgenowskiego. Robot wyposaĹźony w chwytak współpracujÄ…cy WSG wykonuje zadania w strefach objÄ™tych promieniowaniem rentgenowskim. PrzerĂłbka lub usuwanie komponentĂłw przeprowadzane sÄ… przez pracownika. KorzyĹ›ci: Ochrona zdrowia pracownika

Chwytak współpracujący EGN

BranĹźa: Automotive Zakres współpracy: WspĂłlny montaĹź cięşkich podzespoĹ‚Ăłw Aplikacja: Robot wyposaĹźony w chwytak współpracujÄ…cy EGN pracuje jako „inteligentny podnoĹ›nikâ€? do obsĹ‚ugi felg. Pracownik prowadzi chwytak do felgi manualnie i ustawia jÄ… wewnÄ…trz opony. Po ustawieniu felgi sÄ… montowane przez pracownika. KorzyĹ›ci: Poprawa ergonomii i przenoszenie cięşkich przedmiotĂłw

w podnoszeniu lub pozycjonowaniu Ĺ‚adunku. Redukuje to pracÄ™ fizycznÄ… ludzi i czyni proces bardziej wydajnym. JednoczeĹ›nie ludzie i roboty, pracujÄ…c ramiÄ™ w ramiÄ™, oszczÄ™dzajÄ… niezbÄ™dnÄ… przestrzeĹ„ roboczÄ… i zwiÄ™kszajÄ… elastyczność. W przyszĹ‚oĹ›ci liczba systemĂłw robotyki pomocniczej bÄ™dzie rosnąć, szczegĂłlnie w zakresie aplikacji montaĹźu, a niezawodne chwytaki, funkcje bezpieczeĹ„stwa, czujniki i peĹ‚na integracja na poziomie komponentĂłw, bÄ™dÄ… kluczowe. Jako lider kompetencji systemĂłw chwytakowych i technologii 4/2018

mocowaĹ„ firma SCHUNK jest gotowa na to nowe wyzwanie.

Praca zespoĹ‚owa w automatyzacji produkcji Róşne formy współpracy miÄ™dzy ludĹşmi i robotami definiujÄ… typy obszarĂłw roboczych oraz form kontaktu. Im bliĹźej ludzie i roboty współpracujÄ… ze sobÄ…, tym wiÄ™cej technologii i komponentĂłw potrzeba, by speĹ‚nić wymagania bezpieczeĹ„stwa okreĹ›lone w odpowiednich standardach i normach. Przez ponad 30 lat firma SCHUNK wyznacza standardy technologicz-

nych innowacji i rozwiÄ…zaĹ„ chwytakowych, a wprowadzajÄ…c na rynek chwytak współpracujÄ…cy, wpisuje siÄ™ w trend rozwoju partnerstwa czĹ‚owieka i robota. Zadaniem chwytakĂłw współpracujÄ…cych jest bezpoĹ›rednia interakcja i komunikacja z ludĹşmi oparta na trzech podstawowych zasadach wynikajÄ…cych z norm bezpieczeĹ„stwa: • nigdy nie powodujÄ… uszkodzeĹ„ podczas chwytania, • zawsze wykrywajÄ… kontakt z czĹ‚owiekiem, • nigdy nie tracÄ… chwytu detalu. Do cech najbardziej wyróşniajÄ…cych chwytaki współpracujÄ…ce SCHUNK naleşą elastyczna powĹ‚oka zewnÄ™trzna z zaokrÄ…glonymi krawÄ™dziami, zintegrowana ochrona przed utratÄ… detalu oraz panel LED, uĹźywany jako interfejs do komunikacji z czĹ‚owiekiem. Bezpieczny napÄ™d zapewnia zarĂłwno szeroki zakres siĹ‚y chwytania, jak i bezpieczeĹ„stwo funkcjonalne. W przypadku przerwania procesu, jak i podczas zatrzymania awaryjnego, zapewnione jest bezpieczne i niezawodne trzymanie przenoszonego elementu. Chwytaki stale kontrolujÄ… czynniki w swoim otoczeniu za pomocÄ… czujnikĂłw, przetwarzajÄ…c nastÄ™pnie dane za pomocÄ… zintegrowanego oprogramowania. W razie nieplanowanego kontaktu z czĹ‚owiekiem automatycznie ograniczajÄ… siĹ‚Ä™ chwytania. Specjalnie zaprojektowane techniki chwytania oraz pomiar siĹ‚y w palcach chwytaka pozwalajÄ… na dostosowanie zachowaĹ„ chwytakĂłw współpracujÄ…cych w czasie rzeczywistym, w zaleĹźnoĹ›ci od tego, czy chwytany jest przedmiot czy ludzka rÄ™ka. Chwytaki współpracujÄ…ce firmy SCHUNK sÄ… zaprojektowane zgodnie z instrukcjami normy DIN EN ISO 10218 dotyczÄ…cej wymagaĹ„ bezpieczeĹ„stwa dla robotĂłw przemysĹ‚owych, z uwzglÄ™dnieniem wymagaĹ„ instrukcji zawartych w przyszĹ‚ej normie DIN EN ISO 20218.

SCHUNK INTEC Sp. z o.o.

3 ( A7 * 789877 3 ;; 5;6 ;8 77* # + ;; 5;6 ;8 ;8 9! # C 3 - 3 ! (((3 - 3 !

55

RYNEK

BezobsĹ‚ugowe chwytaki w technologii 3D Chwytaki wykonane w technologii druku 3D z trybologicznego tworzywa sztucznego '@87 ( 2I V

! 2I -* ( 2I V \ tom nawet do 85 proc. kosztĂłw oraz do 70 proc. czasu przezbrojenia.

56

K

iedy orzeĹ‚ chwyta zdobycz, dostosowuje swĂłj chwyt do jej rozmiaru w bĹ‚yskawicznym tempie. W przemyĹ›le pakujÄ…cym taka Ĺ‚atwość przystosowania pozostaje jednak nadal w sferze marzeĹ„. Zazwyczaj stosowane w tym sektorze chwytaki metalowe, wykorzystywane np. do umieszczenia pokrywek na sĹ‚oikach, majÄ… zwykle jeden format, co jest powaĹźnym ograniczeniem. W konsekwencji zmiana produktu oraz dopasowanie odpowiedniego chwytaka wymaga poĹ›wiÄ™cenia nawet kilku tygodni. AlternatywÄ… jest zastosowanie trwaĹ‚ych i lekkich chwytakĂłw z tworzywa sztucznego, wykonanych przy uĹźyciu technologii druku 3D z trybofilamentĂłw firmy igus, ktĂłre umoĹźliwiajÄ… zaoszczÄ™dzenie do 85 proc. kosztĂłw oraz 70 proc. czasu przezbrojenia. Od 2015 r. firma igus oferuje trybologicznie zoptymalizowane filamenty P R O M O C J A

do drukowania w technologii 3D. MajÄ…c do dyspozycji dane CAD części, z Ĺ‚atwoĹ›ciÄ… moĹźna je wyprodukować w procesie wytwarzania przyrostowego, a nawet wykonać z samosmarownych tworzyw sztucznych iglidur, ktĂłre zostaĹ‚y ulepszone pod kÄ…tem zuĹźycia i tarcia.

W obliczu wyzwania Trybofilamenty firmy igus stosowane sÄ… juĹź przez wiele firm. JednÄ… z nich jest Carecos Kosmetik GmbH. Spółka borykaĹ‚a siÄ™ z powaĹźnym problemem. KaĹźda zmiana produktu wymagaĹ‚a zmiany stosowanych w maszynach pakujÄ…cych chwytakĂłw, ktĂłrych zadaniem byĹ‚o uchwycenie pokrywek, a nastÄ™pnie nakrÄ™cenie ich na pojemniki. W tym przypadku firma decydowaĹ‚a siÄ™ na skomplikowanÄ… obrĂłbkÄ™ chwytaka wykonanego z aluminium. Taki wybĂłr oznaczaĹ‚ jednak nie tylko AUTOMATYKA

RYNEK koszty rzędu 10 tys. euro za jedną część, ale też znaczną stratę czasu – prace zajmowały aż sześć tygodni. To zbyt długi czas oczekiwania dla sektora przemysłowego, gdzie w erze rewolucji przemysłowej 4.0 coraz ważniejsza staje się możliwość produkcji nawet małych partii produktu.

Fot. igus GmbH

Rozwiązanie problemu w praktyce Chcąc obniżyć koszty oraz wyeliminować czas oczekiwania związany z wyprodukowaniem chwytaków metalowych, spółka Carecos Kosmetik GmbH początkowo podjęła próby wydrukowania chwytaków w technologii 3D ze standardowych tworzyw sztucznych, takich jak ABS oraz PLA. Efekty nie były jednak zadowalające. Z tego powodu spółka Carecos Kosmetik GmbH zwróciła się do firmy igus i dziś, dzięki materiałowi iglidur I150, dysponuje samosmarownym i bezobsługowym trybofilamentem odpowiednio zoptymalizowanym pod względem

tarcia i zużycia. Zastosowanie trybologicznie zoptymalizowanego filamentu z materiału iglidur I150 okazało się rozwiązaniem wspomnianego problemu firmy Carecos Kosmetik GmbH. Dla tego klienta okazał się on produktem idealnym – wyjątkowo stabilnym i jednocześnie odpornym na uderzenia. Wydrukowanie chwytaka w technologii 3D przy użyciu tego rozwiązania zajmowało zaledwie 10–12 godzin.

Mniejsze koszty, krótszy czas Niemal każdy element chwytaka jest ruchomy, a poszczególne części ślizgają się po sobie lub są łożyskowane za pomocą odpowiednich pinów lub sworzni, toteż są narażone na ciągłe zużycie. Części metalowe często muszą być wyposażone w oddzielne łożyska, zaś sworznie muszą być z reguły smarowane. Zastosowanie materiału iglidur i150 w druku 3D pozwoliło firmie zaoszczędzić około 85 proc. kosztów oraz 70 proc. czasu potrzebnego na przez-

brojenie w porównaniu do wcześniej wybranej technologii chwytaków aluminiowych. Co więcej, chwytaki wykonane z tworzyw sztucznych są siedem razy lżejsze niż metalowe.

Maksymalna odporność na zużycie Firma igus oferuje także pięć innych filamentów do drukowania elementów odpornych na ścieranie, które można zastosować w najróżniejszych aplikacjach. W porównaniu do materiałów standardowych, takich jak polilaktyd (PLA), wyjątkowo wydajne materiały igus są do 50 razy bardziej odporne na ścieranie niż materiały standardowe i mogą być wytwarzane na wszystkich standardowych drukarkach 3D.

IGUS Sp. z o.o.

3 " ( @;@/* 7;9;<A : ( 3 ;; B6< 85 57* # + ;; B6< 6@ 6= 9! # C 3

www.igus.pl R E K L A M A

Trybo innowacje: Drukowane tak dokładne jak wtryskiwane

Odwiedź nas: Dni Druku 3D, Kielce – Hala B | Plastpol, Kielce – Hala C Stoisko C1

Filament do drukowania w technologii 3D elementów polimerowych o dużej odporności na ścieranie Trybofilamenty iglidur to jedyne materiały do drukowania 3D elementów ślizgowych. Zużycie jest do 50 razy mniejsze niż w przypadku innych materiałów do druku 3D. Nowe wyniki badań pokazują, że drukowane części z materiału iglidur , mają taką samą odporność na ścieranie jak elementy produkowane metodą wtryskową z tego samego tworzywa! Możliwość zakupu filamentu lub gotowych wydrukowanych elementów: igus.pl/trybo-drukowanie ®

®

plastics for longer life

®

Sp. z o. o. ul. Działkowa 121C, 02-234 Warszawa Tel. 22 863 57 70 Faks 22 863 61 69 info@igus.pl igus 4/2018 ®

57

RYNEK

ABB Welcome na warszawskim Osiedlu Krzemowym 4 ! ( ! ( J 2 , ! : (

( (

2 ( ! ! # ( .. : ! *

, 2! ( ! J 8<<

3

D

zięki systemowi ABB Welcome, składające się z dziewięciu budynków wielorodzinnych warszawskie osiedle juş na poziomie deweloperskim zaplanowane zostało z myślą o inteligentnych rozwiązaniach dla domu. To największa jak dotąd w Polsce instalacja tego systemu, dającego podstawy do zastosowania kolejnych rozwiązań smart home, których celem jest zwiększenie bezpieczeństwa, komfortu i wygody mieszkańców. – Nasze rozwiązanie zapewnia stabilną pracę setek stacji wewnętrznych, rozsianych po wielu budynkach i oddalonych od siebie o kilkadziesiąt metrów. Co bardziej istotne z perspektywy lokatora, umoşliwia opcję zastosowania indywidualnie, w kaşdym lokalu, bramki IP, dzięki której uşytkownik będzie mógł odebrać połączenie na urządzeniach mobilnych (smartfon, tablet) w dowolnym miejscu na świecie – mówi Jarosław Grabowski, Product Marketing Manager, ABB.

58

W ramach zamówienia, ABB dostarczy na osiedle na warszawskim Mokotowie kompletny system domofonowy: tj. 525 domofonów wewnętrznych ze standardowymi słuchawkami audio, 14 wyposaşonych w kamery domofonów zewnętrznych ulokowanych w dziewięciu budynkach osiedla, a takşe jedną konsolę portierską. ABB Welcome jest systemem umoşliwiającym zintegrowanie go z kolejnymi rozwiązaniami typu smart home. Zapewnia on m.in. standard „video ready�, pozwalający uşytkownikom na prostą zamianę słuchawki audio na panel wideo, w przypadku chęci korzystania z takiej funkcjonalności. Rozszerzone funkcje ABB Welcome pozwalają teş na połączenie się za pośrednictwem domofonu z sąsiadem z tej samej klatki, jak równieş przekierowanie do niego połączeń przychodzących podczas naszej nieobecności. Poza moşliwością odbierania połączeń domofonowych za pomocą smartfona z kaşdego miejsca na świecie, gdzie istnieje połączenie z Internetem, funkcja ta umoşliwia stały, zdalny podgląd otoczenia oraz opcję robienia zdjęć. W sytuacji, gdy uşytkownik nie moşe odebrać połączenia przez swoje urządzenie mobilne, stacja wykonuje trzy fotografie osobie dzwoniącej domofonem do mieszkania i prze-

syła je w postaci wiadomości e-mail uşytkownikowi. Moşliwe jest równieş ustawienie przekierowania połączeń domofonowych do konsoli portierskiej, np. na czas wakacyjnego wyjazdu. To sprawia, şe mieszkanie jest bezpieczniejsze. Domofony wewnętrzne mają opcję dodatkowej konfiguracji i integracji z konsolami portierskimi. Przykładowo, wciśnięcie wybranego, odpowiedniego przycisku będzie sygnałem dla portiera, şe w mieszkaniu potrzebna jest pomoc. ABB Welcome to jedno z narzędzi, które ułatwia wdraşanie kolejnych rozwiązań typu smart home. Przy wymianie domofonu słuchawkowego na siedmiocalową stację wideo, ABB Welcome będzie mogło być podłączone do systemu ABB-free@home, a domofon będzie wspólnym panelem sterowania dla systemów. Rynek inteligentnego budownictwa dynamicznie się rozwija i według prognoz firmy badawczej Ovum do 2021 r. na świecie zostanie sprzedanych 192 mln sztuk urządzeń dla inteligentnych domów. O systemie ABB-free@home pisaliśmy dokładniej w numerze 3/2017 miesięcznika Automatyka, str. 130–132. ( (

! ( K ! ..

AUTOMATYKA

RYNEK

Dataforth MAQ20 – precyzyjny system kontrolno-pomiarowy Dataforth to firma pocho I ( &2 -* 2 2I V

( 2 ( 2

( ( ! ( -*

2 (* I ! 2 - ! ( 9 ! ( -3

:Z # ( -

I ( I 2 ˆ;7 }

! 9 ! (

( J 2I V JI Z I , !

( , ! ! ( 'v 3

? 3 ..

M

AQ20 jest systemem moduĹ‚owym, na ktĂłry skĹ‚ada siÄ™ magistrala szkieletowa, moduĹ‚ interfejsowy oraz moduĹ‚y wejść/wyjść. Magistrala szkieletowa, przystosowana do montaĹźu na szynie DIN, zapewnia zasilanie moduĹ‚Ăłw oraz komunikacjÄ™ miÄ™dzy nimi. W zaleĹźnoĹ›ci od wybranego modelu magistrala szkieletowa umoĹźliwia zamontowanie moduĹ‚u interfejsowego oraz 4, 8, 16 lub 24 moduĹ‚Ăłw wejść/wyjść. Kolejnym skĹ‚adnikiem systemu MAQ20 jest moduĹ‚ interfejsu komunikacyjnego. Do dyspozycji uĹźytkownika jest interfejs Ethernet, USB oraz RS-232 lub RS-485. Komunikacja odbywa siÄ™ za pomocÄ… protokoĹ‚u Modbus TCP (przez interfejs Ethernet) lub Modbus RTU (pozostaĹ‚e interfejsy). ModuĹ‚ komunikacyjny ma rĂłwnieĹź slot na kartÄ™ SD. MoĹźna na niej lokalnie gromadzić dane pomiarowe, ktĂłre nastÄ™pnie mogÄ… być pobrane przez FTP.

4/2018

DuĹźy wybĂłr moduĹ‚Ăłw I/O Producent przewidziaĹ‚ bardzo szeroki wybĂłr moduĹ‚Ăłw wejĹ›ciowych i wyjĹ›ciowych. Wszystkie wyposaĹźono w izolacjÄ™ galwanicznÄ… 1500 Vrms. SygnaĹ‚y wejĹ›ciowe sÄ… filtrowane od zakĹ‚ĂłceĹ„, a w przypadku wejść termoparowych moduĹ‚y sÄ… wyposaĹźone w zaawansowanÄ… kompensacjÄ™ zimnego zĹ‚Ä…cza (CJC). Dataforth oferuje szeroki wybĂłr moduĹ‚Ăłw wejĹ›ciowych i wyjĹ›ciowych, co zapewnia znacznÄ… elastyczność systemu. ModuĹ‚y wejść prÄ…dowych i analogowych wystÄ™pujÄ… w wersjach oĹ›miokanaĹ‚owych (wejĹ›cia róşnicowe) oraz 16-kanaĹ‚owych (wejĹ›cia ze wspĂłlnÄ… masÄ…), zaĹ› moduĹ‚y wejść termoparowych – w wersjach oĹ›miokanaĹ‚owych. ObsĹ‚ugiwane sÄ… termopary typu J, K, T, R i S. Dla kaĹźdego kanaĹ‚u moĹźna indywidualnie ustawić alarmowanie i uĹ›rednianie. ModuĹ‚y do pomiaru temperatury czujnikami rezystancyjnymi (Pt 100, Ni 120) wystÄ™pujÄ… w dwĂłch wersjach – szeĹ›ciokanaĹ‚owej – pomiar dwu- lub trĂłjprzewodowy oraz piÄ™ciokanaĹ‚owej – pomiar czteroprzewodowy. Pomiar czÄ™stotliwoĹ›ci moĹźe być realizowany za pomocÄ… oĹ›miokanaĹ‚owego moduĹ‚u w zakresie od 1 Hz do 1 MHz. Najnowszy w ofercie jest czterokanaĹ‚owy moduĹ‚ do pomiarĂłw realizowanych w ukĹ‚adzie mostka. JeĹźeli chodzi o moduĹ‚y wyjść analogowych dostÄ™pny jest moduĹ‚ oĹ›miu wyjść napiÄ™ciowych oraz oĹ›miu wyjść prÄ…dowych. OprĂłcz tego dostÄ™pne sÄ… moduĹ‚y wejść/wyjść cyfrowych oraz wyjść przekaĹşnikowych.

Sterowanie PID Dwa pakiety oprogramowania – ReDAQ Shape oraz IPEmotion – wspierają P R O M O C J A

system MAQ20, zapewniajÄ…c kontrolÄ™ pÄ™tli PID. MAQ20 obsĹ‚uguje do 32 pÄ™tli regulacji PID – moĹźliwa jest zaawansowana konfiguracja i monitorowanie. Typowe zastosowania regulatora PID obejmujÄ… kontrolÄ™ przepĹ‚ywu pary, wody i chemikaliĂłw, kontrolÄ™ poziomu zbiornika, regulacjÄ™ temperatury wymiennika ciepĹ‚a/reaktora oraz sterowanie ciĹ›nieniem. MAQ20 moĹźe rĂłwnieĹź współpracować z oprogramowaniem LabVIEW. Dataforth udostÄ™pnia rĂłwnieĹź serwer OPC oraz biblioteki programistyczne.

PrzemysĹ‚owe wykonanie System MAQ20 zasilany jest napiÄ™ciem 7–34 V DC. Producent zastosowaĹ‚ izolacjÄ™ 1500 Vrms oraz zabezpieczenie przed przypadkowym podĹ‚Ä…czeniem zasilania do wejĹ›cia. WyjÄ…tkowo szeroki jest zakres temperatury pracy: od â€“40 °C do +85 °C. MAQ20 to bardzo ciekawa propozycja dla wymagajÄ…cych aplikacji kontrolno-pomiarowych. System wyróşnia siÄ™ duşą dokĹ‚adnoĹ›ciÄ… pomiarĂłw Âą0,035 proc., izolacjÄ… galwanicznÄ…, szerokim zakresem temperatury oraz niskim kosztem w przeliczeniu na kanaĹ‚.

! " # $%

3 4 ! ( 56 789758 : ( 9: 3 ;; 55< 5= <5* ;; 55B == ;8 # + ;; 55< 5= <6 9! ! C ! 3 !3

(((3 ! 3 !3

59

RYNEK

MagneMotion – unikalna technologia do sterowania wieloma wĂłzkami V ( - V ( ( - ! ,* ( 2 !

I * ! ( J ( ! (

( J 2I ! J ( Z ( ( ( ! -

2 23 -

J - ( ( ( - ! * (

(

! * ( 2I

( * J ! 2

! (3 -

( (V ( -* -

! ( ( -* I ( ( I ( 2 I

(I ( 2 - Z ( ! (

2 ( 3

60

T

e unikalne systemy napÄ™dowe majÄ… skalowalne, rozproszone architektury, ktĂłre umoĹźliwiajÄ… bezpieczne i wydajnie zarzÄ…dzanie wieloma wĂłzkami, sterujÄ…c nimi za pomocÄ… sieci komunikacyjnej. ZapewniajÄ… niezaleĹźnÄ… kontrolÄ™ pozycji, prÄ™dkoĹ›ci, przyspieszenia i zrywu kaĹźdego produktu na linii oraz inteligentne zarzÄ…dzanie przepĹ‚ywem produktĂłw w celu uzyskania maksymalnej przepustowoĹ›ci. Rozproszona komunikacja miÄ™dzy moduĹ‚ami sterujÄ…cymi umoĹźliwia wyjÄ…tkowÄ… skalowalność. Wbudowana autodiagnostyka i detekcja defektĂłw pozwalajÄ… na szybkÄ… identyfikacjÄ™ problemĂłw.

Silniki liniowe z magnetycznym napÄ™dem Strona pierwotna silnika jest wbudowana w konstrukcjÄ™ silnika, w zamkniÄ™ty tor w systemie iTRAK lub konfigurowalny zĹ‚oĹźony tor w systemie MagneMotion. Strona wtĂłrna silnika znajduje siÄ™ w poszczegĂłlnych wĂłzkach i ma postać magnesu staĹ‚ego z ziem rzadkich. SiĹ‚a napÄ™dowa jest wytwarzana przez prÄ…d w cewkach zasilajÄ…cych umieszczonych w korpusie toru. Sterowanie amplitudÄ… i fazÄ… prÄ…du wytwarza pole magnetyczne napÄ™dzajÄ…ce wĂłzek. Gdy wĂłzek porusza siÄ™ wzdĹ‚uĹź toru, amplituda i polaryzacja pola sÄ… dostosowane tak, aby uzyskać najbardziej wydajnÄ… siĹ‚Ä™ napÄ™dowÄ…. Czujniki magnetyczne umieszczone wzdĹ‚uĹź toru pozwalajÄ… na precyzyjne P R O M O C J A

i ciÄ…gĹ‚e Ĺ›ledzenie wĂłzka, eliminujÄ…c potrzebÄ™ stosowania zewnÄ™trznych urzÄ…dzeĹ„ i uĹ‚atwiajÄ…c uĹźycie tej techniki liniowej.

Technologia MagneMotion a rozwiÄ…zania konwencjonalne Zalety technologii niezaleĹźnych wĂłzkĂłw w stosunku do rozwiÄ…zaĹ„ konwencjonalnych: – zwiÄ™kszona niezawodność przy mniejszej liczbie części podlegajÄ…cych zuĹźyciu, – przyspieszanie i hamowanie niezaleĹźne od tarcia, – polepszona wydajność i precyzja sterowania pozycji, – cichy, bezkolizyjny i bezuderzeniowy ukĹ‚ad transportowy, – pokonywanie stromoĹ›ci niezaleĹźne od tarcia, – brak zasilania i sterowania umieszczonego na wĂłzkach, – sterowanie wieloma wĂłzkami poruszajÄ…cymi siÄ™ po zĹ‚oĹźonych trajektoriach, – bez przesyĹ‚ania sygnaĹ‚Ăłw komunikacyjnych lub sterujÄ…cych do poruszajÄ…cego siÄ™ wĂłzka.

Indywidualne sterowanie W systemie iTRAK kaĹźdy wĂłzek jest niezaleĹźnÄ… osiÄ… pozycjonowanÄ…, dziÄ™ki czemu sterownik PAC wysokiego poziomu umoĹźliwia synchronizacjÄ™ kaĹźdego wĂłzka z osiami zewnÄ™trznymi, takim jak systemy robotowe AUTOMATYKA

RYNEK czy ukĹ‚ady krzywkowe. ZaletÄ… takiego podejĹ›cia jest to, Ĺźe kaĹźdy wĂłzek moĹźe być indywidualnie sterowany w kaĹźdym miejscu na torze przez caĹ‚y czas. UmoĹźliwia to nie tylko przypisanie krzywki ruchu zewnÄ™trznych systemĂłw synchronicznie dla kaĹźdego wĂłzka, ale takĹźe pozwala sÄ…siednim wĂłzkom na skoordynowanÄ… zmianÄ™ wzglÄ™dnego odstÄ™pu przy obsĹ‚udze aplikacji skĹ‚adowania.

? 3 (

!

WybĂłr trybu sterowania System MagneMotion moĹźe takĹźe być sterowany w trybie osiowym po zastosowaniu silnikĂłw z obsĹ‚ugÄ… SYNC-IT wraz z kontrolerami Allen-Bradley ControlLogix lub CompactLogix oraz wykorzystaniem programu profili ruchu w oprogramowaniu Studio 5000 Logix Designer. MagneMotion zapewnia takĹźe sterowanie w trybie „odpal i zapomnijâ€? (jak w przypadku rakiet samonaprowadzajÄ…cych siÄ™). Sterownik PAC wysokiego poziomu, wydaje kaĹźdemu wĂłzkowi polecenie gdzie ma znaleźć siÄ™ wĂłzek, a system sterowania wĂłzkami sam wybiera Ĺ›cieĹźki ruchu, prÄ™dkoĹ›ci oraz dystans do kolejnych wĂłzkĂłw. Tryb ten jest idealny dla ukĹ‚adu zĹ‚oĹźonego z wielu Ĺ›cieĹźek, z rozbudowanÄ… topologiÄ…, gdzie wĂłzki muszÄ… siÄ™ poruszać od jednej stacji (pozycji) do nastÄ™pnej. System sterowania zarzÄ…dza Ĺ›cieĹźkami i przepĹ‚ywem wĂłzkĂłw, realizujÄ…c jednoczeĹ›nie obsĹ‚ugÄ™

4/2018

GĹ Ă“WNE ZALETY SYSTEMĂ“W NIEZALEĹťNYCH WĂ“ZKĂ“W TRANSPORTOWYCH: 1. Magnesy poruszane sÄ… przez cewki niezaleĹźnie zasilane energiÄ… – magnesy i wĂłzki nie majÄ… Ĺźadnej inteligencji, – niska masa ruchoma zwiÄ™ksza sprawność energetycznÄ…. 2. Cewki sÄ… nieruchome – nie ma potrzeby stosowania giÄ™tkiego okablowania lub pierĹ›cieni Ĺ›lizgowych, – mniejsze zuĹźycie części, a wiÄ™c ograniczenie akcji dla sĹ‚uĹźb utrzymania. 3. Pozycja absolutna jest mierzona w zamkniÄ™tej pÄ™tlli sterowania bez koniecznoĹ›ci stosowania zewnÄ™trznych urzÄ…dzeĹ„. 4. Technologia pozwalajÄ…ca na zaprojektowanie wysokoprzepustowych i uniwersalnych maszyn: – moĹźliwość zastosowania silnikĂłw (torĂłw) prostych, zakrzywionych, a takĹźe zjazdĂłw i rozjazdĂłw, – silniki moĹźna Ĺ‚Ä…czyć, w celu uzyskania zĹ‚oĹźonych ukĹ‚adĂłw ruchu, – obsĹ‚uga ponad 1000 niezaleĹźnie sterowanych wĂłzkĂłw. WiÄ™cej informacji o technologii MagneMotion znajduje siÄ™ na stronie: www.magnemotion.com

antykolizyjnÄ…. MoĹźliwość Ĺ‚Ä…czenia obu trybĂłw pracy pozwala na zapewnienie uniwersalnoĹ›ci, przy zminimalizowaniu programu sterownika PLC.

OszczÄ™dność energii Technologia niezaleĹźnych wĂłzkĂłw zapewniajÄ…c uniwersalność, skalowalność i Ĺ‚atwość uĹźytkowania, zdecydowanie ogranicza zuĹźycie energii w porĂłwnaniu z konwencjonalnymi systemami przenoĹ›nikĂłw. Wynika to z potrzeby zasilania tylko tych cewek, ktĂłre wymagane sÄ… do ruchu wĂłzkĂłw.

Aplikacje automatyki przemysĹ‚owej wykorzystujÄ…ce przenoĹ›niki taĹ›mowe i Ĺ‚aĹ„cuchowe, siĹ‚owniki pneumatyczne lub hydrauliczne oraz napÄ™dy Ĺ›rubowe, to tylko kilka przykĹ‚adĂłw, w ktĂłrych silniki liniowe mogÄ… być realnÄ…, nowoczesnÄ… i wydajnÄ… alternatywÄ….

ROCKWELL AUTOMATION

3 (I ( AA/* 7@95=5 : ( 9! ( ( C 3 (

3 ! (((3 (

! 3 !v v

61

RYNEK

Zastosowanie

falownikĂłw Danfoss w napÄ™dach hybrydowych statkĂłw 4 V I !

2I V VZ 2 2 ! ! ( - , (

V ( - 2 (

! , -3 : ( ( I

! ( V - , ( ( 9 ! !

! ! ( # ( ! "/v /3

P

oszukiwanie odnawialnych ĹşrĂłdeĹ‚ energii oraz produkcja czystej energii stajÄ… siÄ™ dziĹ› priorytetem. Jednym z obszarĂłw, w ktĂłrych tkwi duĹźy potencjaĹ‚ do innowacji sÄ… napÄ™dy statkĂłw morskich. Jednostki te potrzebujÄ… duĹźej iloĹ›ci energii elektrycznej zarĂłwno podczas rejsu, jak i postoju w portach.

Obecnie jest ona w 98 proc. wytwarzana przez generatory napÄ™dzane duĹźymi silnikami diesla, ktĂłre nierzadko sÄ… zasilane paliwami niskiej jakoĹ›ci, a emisja zanieczyszczeĹ„ jest bardzo duĹźa i czÄ™sto przekracza dopuszczalne normy. Obecne dyrektywy – IMO (International Marine Organization – agencji ONZ) oraz Unii Europejskiej znaczÄ…co ograniczajÄ… emisjÄ™ zwiÄ…zkĂłw siarki i azotu w spalinach jednostek morskich. Stosowanie czystszego paliwa, jak gaz pĹ‚ynny (LNG), jest jednym z rozwiÄ…zaĹ„, jednak peĹ‚ny efekt ograniczenia emisji uzyskamy dopiero po zastosowaniu napÄ™du hybrydowego spalinowo-elektrycznego. Taka hybrydyzacja jest cechÄ… nowo produkowanych jednostek pĹ‚ywajÄ…cych (urzÄ…dzenia on-board). Jest takĹźe coraz częściej obecna w rozwiÄ…zaniach w portach (system OnShore), gdzie statki mogÄ… Ĺ‚adować akumulatory ukĹ‚adu napÄ™dowego.

Fot. 1. % - , (

62

P R O M O C J A

RozwiÄ…zania hybrydowe Elastyczność systemu przetwarzania energii wiÄ…Ĺźe siÄ™ z czasowym jej magazynowaniem. Zasobnik energii w postaci baterii akumulatorĂłw wraz z systemem falownikĂłw DC/AC pozwala elastycznie reagować na zmiany obciÄ…Ĺźenia. NapÄ™dy hybrydowe nowo produkowanych statkĂłw umoĹźliwiajÄ… zredukowanie zuĹźycia paliwa o 20–30 proc. w porĂłwnaniu do tradycyjnych. Taki napÄ™d pozwala na wyĹ‚Ä…czenie gĹ‚Ăłwnego lub wĹ‚Ä…czenie mniejszego silnika diesla, a takĹźe na napÄ™d tylko przy uĹźyciu silnika elektrycznego zasilanego z akumulatorĂłw z falownikiem DC/AC. W przypadku jednostek pomocniczych i holownikĂłw napÄ™dy gĹ‚Ăłwne przez dĹ‚ugi czas pracujÄ… na biegu jaĹ‚owym, nie pokonujÄ…c drogi. W tym przypadku idealnym rozwiÄ…zaniem jest zastosowanie ukĹ‚adu hybrydowego z akumulatorami uĹźywanymi w okresach pracy jaĹ‚owej bÄ…dĹş manewrĂłw na maĹ‚ych odlegĹ‚oĹ›ciach. Podobna sytuacja wystÄ™puje w przypadku promĂłw pokonujÄ…cych maĹ‚e odlegĹ‚oĹ›ci. PrzykĹ‚adem takiej realizacji jest napÄ™d hybrydowy dwĂłch promĂłw pasaĹźerskich operujÄ…cych na rzece IJ w Amsterdamie z napÄ™dami gĹ‚Ăłwnymi o mocy 250 kW. NapÄ™d elektryczny wĹ‚Ä…czany jest w trakcie dokowania i podczas rĂłwnomiernej prÄ™dkoĹ›ci promu. NapÄ™d diesla pracuje tylko podczas przyspieszania i w sytuacji duĹźego przeciÄ…Ĺźenia jednostki. Sercem napÄ™du jest system hybrydowy, ktĂłry skĹ‚ada siÄ™ z silnika spalinowego z generatorem, silnika elektrycznego AC, baterii akumulatorĂłw i magistrali prÄ…du staĹ‚ego z faAUTOMATYKA

RYNEK

lownikami przetwarzajÄ…cymi energiÄ™ DC na prÄ…d przemienny do napÄ™du jednostki. UkĹ‚ad współpracy jednostki pĹ‚ywajÄ…cej z sieciÄ… elektrycznÄ… portu stanowi rĂłwnieĹź element systemu hybrydowego i pozwala na â€žkonsumpcjÄ™â€? czystszej energii, zamiast wytwarzać jÄ… przez generator z silnikiem diesla. Firma Danfoss oferuje rozwiÄ…zania z falownikami 12-pulsowymi, z aktywnym moduĹ‚em AFE (Active Front End) oraz systemem DC/DC. Falowniki do współpracy z sieciÄ… portu majÄ… odpowiednie oprogramowanie Micro-Grid umoĹźliwiajÄ…ce zwrot energii do sieci zasilajÄ…cej.

Dopasowanie do aplikacji

Fot. 2. ! ( "/ # ( ! "/v /

W zaleĹźnoĹ›ci od potrzeb rozwiÄ…zanie ukĹ‚adu hybrydowego jest dopasowane do specyfiki konkretnej aplikacji. Technologia budowy systemu hybrydowego opiera siÄ™ na zastosowaniu standardowych moduĹ‚Ăłw inwerterĂłw DC/AC, DC/DC i falownikĂłw AFE. Na fot. 2 pokazano moduĹ‚owy system do Ĺ‚adowania baterii akumulatorĂłw. W trakcie pracy bezawaryjnej z sieci zasilajÄ…cej Ĺ‚adowana jest bateria akumulatorĂłw. W przypadku braku zasilania ukĹ‚ad z falownikiem DC/AC wytworzy napiÄ™cie przemienne do zasilania systemu.

? 3 " #

Magazynowanie energii W praktyce czÄ™sto zachodzi konieczność zastosowania rozwiÄ…zania, w ktĂłrym dodatkowe ĹşrĂłdĹ‚o energii jest umieszczone blisko ukĹ‚adu napÄ™dowego i w przypadku zaniku zasilania sieciowego ukĹ‚ad lokalnie dostarczy energiÄ™ do zasilania napÄ™du. Taki ukĹ‚ad, przedstawiony na fot. 3, pozwala tworzyć róşne konfiguracje, rozbudowÄ™ oraz wymianÄ™ baterii akumulatorĂłw. System magazynowania i przetwarzania energii umoĹźliwia: − wygĹ‚adzanie szczytĂłw zapotrzebowania energii (optymalizacja przepĹ‚ywu energii miÄ™dzy sieciÄ… zasilajÄ…cÄ… a lokalnym zasobnikiem energii), − przesuniÄ™cie poboru energii na czas taĹ„szej taryfy i zwrot energii w okresie droĹźszej taryfy, − podtrzymanie zasilania krytycznych urzÄ…dzeĹ„ podczas zaniku napiÄ™cia sieci. 4/2018

Fot. 3. K 2 - , ( V / ( I I "/

! ! # ( "/v / ( "/v"/ , ! (3 2 (

- , ( !

Szeroki wachlarz moĹźliwoĹ›ci Firma Danfoss/Vacon oferuje kompleksowe rozwiÄ…zanie poczÄ…wszy od koncepcji do realizacji systemu u klienta wraz z zapewnionym serwisem. Wszystkie urzÄ…dzenia systemu (inwertery DC/DC, falowniki, moduĹ‚y AFE) pochodzÄ… od jednego dostawcy. RozwiÄ…zanie jest skalowalne i bazuje na falownikach z rodziny Vacon NXP dla szerokiego zakresu mocy. System moĹźe być Ĺ‚atwo rozbudowany w zaleĹźnoĹ›ci od potrzeb. Do magazynowania energii moĹźna wykorzystać szerokÄ… gamÄ™ ogĂłlnie dostÄ™pnych baterii akumulatorĂłw. W artykule ograniczono siÄ™ do przedstawienia przykĹ‚adu hybrydowego napÄ™du statku. Obszar aplikacji, w ktĂłrych

moĹźna stosować róşne konfiguracje ukĹ‚adu hybrydowego jest jednak znacznie szerszy i obejmuje maszyny gĂłrnicze, lokalne elektrownie wiatrowe i wodne czy elektrociepĹ‚ownie. Szczegółowe informacje dotyczÄ…ce przetwornic czÄ™stotliwoĹ›ci Danfoss Drives moĹźna znaleźć na stronie internetowej: www.drives.danfoss.pl.

DANFOSS POLAND Sp. z o.o.

3 /- ( 8 789B;8 ) ( 3 ;; 588 76 6B* # + ;; 588 75 7@ 9! , C # 3 ! (((3 1 3 # 3

SCHULZ INFOPROD Sp. z o.o. (((3 - 9 # 3

63

RYNEK

GPP5000

Poczwórne wyróşnienie dla Grupy Zimmer ) & !! ( J 2

konkursu iF Design Award w kategorii Industry/Skilled I I

iF Design Award 2018 i tym sa! ! V

(

Z( ( 2 ( ( ( 3 4 (

2 ( 2 I

Z( 2V ( ( ( } ? '

? ! " )!,03

64

P

restiĹźowy znak jakoĹ›ci za znakomite wzornictwo przemysĹ‚owe w tegorocznym konkursie iF Design Award otrzymaĹ‚y pneumatyczny chwytak rĂłwnolegĹ‚y GPP5000 – pneumatyczny podzespół State of the art, ktĂłry w czasie eksploatacji na robotach i portalach obsĹ‚ugowych przekonuje przede wszystkim znakomitymi wĹ‚aĹ›ciwoĹ›ciami mechanicznymi, takimi jak prowadnice ze stali nierdzewnej oraz kompletne uszczelnienie zgodne ze standardem dla stopnia ochrony IP67. ZaletÄ… drugiego nagrodzonego produktu, hybrydowego chwytaka centrujÄ…cego GPD5000IL, ktĂłry rĂłwnieĹź cechuje siÄ™ znakomitymi wĹ‚aĹ›ciwoĹ›ciami mechanicznymi, jest m.in. zinP R O M O C J A

tegrowany system sterowania IO-Link z zaworem pneumatycznym. Ta pionierska technologia zapewnia bardzo krĂłtki czas reakcji i radykalnie lepszÄ… efektywność energetycznÄ… w porĂłwnaniu z konwencjonalnymi chwytakami pneumatycznymi. Jako podzespół najwyĹźszej jakoĹ›ci doskonale speĹ‚nia oczekiwania klientĂłw. Zintegrowany system czujnikĂłw wykrywa poĹ‚oĹźenie szczÄ™k chwytaka i dziÄ™ki temu umoĹźliwia nie tylko monitorowanie procesu, lecz np. takĹźe identyfikacjÄ™ obrabianych przedmiotĂłw na podstawie ich Ĺ›rednicy, ktĂłra jest mierzona podczas procesu chwytania. Chwytak GPD5000IL stanowi niezwykle energooszczÄ™dny podzespół zgodny z zaĹ‚oĹźeniami PrzemysĹ‚u 4.0. AUTOMATYKA

RYNEK Nagrodę iF Design Award otrzymał również elektryczny chwytak centryczny GED5000, który łączy w sobie doskonałe właściwości mechaniczne z zaawansowaną koncepcją napędu elektrycznego i nowo opracowaną platformą sterowania. Te cechy, w połączeniu ze zintegrowaną technologią czujników i komunikacją przez łącze I/O, zapewniają klientowi istotną wartość dodaną. Przykładowo możliwe jest przesyłanie danych o stanie parametrów roboczych (condition monitoring) do układu sterowania przez nadrzędny IO-Link master lub ich wizualizacja na urządzeniach mobilnych bezpośrednio w miejscu użytkowania produktu dzięki aplikacji opracowanej przez Zimmer Group. Ponadto można wybrać 31 wstępnie zaprogramowanych rekordów danych aplikacji, dostosować je do potrzeb użytkownika lub zapisać w pamięci. Chwytak GED5000 jest produktem wpisującym się w Przemysł 4.0 w najlepszym tego słowa znaczeniu. Elektryczny chwytak równoległy GEP2000 – czwarty nagrodzony produkt – to jest innowacja dla technologii Przemysłu 4.0 w segmencie średnich cen. Ma właściwości komunikacyjne i sensoryczne charakterystyczne dla linii chwytaków premium Grupy Zimmer w połączeniu z prowadnicą aluminiowo-stalową i uszczelnieniem według standardu IP40. Oferowany jest w wersji kompaktowej po bardzo atrakcyjnej cenie.

GPD5000IL

? 3 & !! )

Wzornictwo i funkcjonalność Jury konkursu w uzasadnieniu pochwaliło zrównoważone podejście w zakresie nagrodzonych produktów do zużycia zasobów naturalnych w produkcji i eksploatacji. Jako dodatkową wartość użytkową oceniono czytelny język programowania i funkcjonalny podział. Wymagania przemysłu dotyczące podzespołów i układów są wysokie, ponieważ są one stosowane w bardzo wielu branżach i muszą umożliwiać dostosowywanie ich do różnych scenariuszy pracy. Jednocześnie pełnią odmienne funkcje i są obsługiwane przez personel o różnych kwalifikacjach. To wymaga przejrzystego i nieskomplikowanego projektu produktu. 4/2018

GED5000

65

RYNEK

ROMAN MAJERSKĂ? MANAGING DIRECTOR ZIMMER GROUP Bardzo cieszÄ™ siÄ™ z otrzymanej niedawno prestiĹźowej nagrody iF Design Award, poniewaĹź jest to potwierdzenie procesu innowacji, jaki prowadzi Grupa Zimmer. Trzy lata temu zaoferowaliĹ›my klientom typoszereg chwytakĂłw 5000, ktĂłre znaczÄ…co przewyĹźszajÄ… obecne na rynku produkty innych firm – wprowadziliĹ›my dĹ‚ugo oczekiwany nowy produkt, na ktĂłry byĹ‚o duĹźe zapotrzebowanie. Produkty sprzedajemy w cenach niĹźszych niĹź zbliĹźone produkty konkurencyjne. JednoczeĹ›nie nasze rozwiÄ…zania zapewniajÄ… znacznie lepszÄ… wydajność i wzornictwo, ktĂłre zostaĹ‚o doceniĹ‚o jury konkursu iF Design Award 2018. W Niemczech mamy rozbudowane centrum rozwoju, ktĂłre dziaĹ‚a na rzecz poprawy jakoĹ›ci naszych produktĂłw. PrzykĹ‚adem jest wspomniany wczeĹ›niej typoszereg chwytakĂłw 5000,

nad ktĂłrym intensywnie i bez rozgĹ‚osu pracowaliĹ›my przez sześć lat. Jako producent gwarantujemy pracÄ™ tych produktĂłw nawet przez 30 milionĂłw cykli. Innowacje nastÄ™pujÄ… bardzo szybko i pomagajÄ… rywalizować z konkurencjÄ…. PoczyniliĹ›my ogromne postÄ™py, jeĹ›li chodzi o chwytaki pneumatyczne i elektryczne z komunikacjÄ… IO-Link. CieszÄ™ siÄ™, Ĺźe nasza nowa seria chwytakĂłw jest bardzo wysokiej jakoĹ›ci i speĹ‚nia bardzo wyĹ›rubowane parametry pracy. PrzykĹ‚adowo nasze chwytaki majÄ… stopieĹ„ ochrony IP64 w wersji podstawowej, co wyróşnia je wĹ›rĂłd innych dostÄ™pnych na rynku. Oznacza to, Ĺźe klient otrzymuje o wiele wiÄ™cej za mniejsze pieniÄ…dze – w porĂłwnaniu z innymi rozwiÄ…zaniami dostÄ™pnymi na rynku koszt jest niĹźszy nawet o 10 proc.

Funkcja wzornictwa przemysĹ‚owego jest zĹ‚oĹźona i wielowarstwowa. W idealnym przypadku wzornictwo komunikuje wartość marki, wyostrza jej percepcjÄ™ i przekonuje funkcjonalnoĹ›ciÄ… produktĂłw. Ta ostatnia cecha czÄ™sto jest oczywiĹ›cie na pierwszym planie, ale dziÄ™ki pozostaĹ‚ym produkty przemysĹ‚owe oddziaĹ‚ujÄ… na emocje klienta. JeĹ›li wzĂłr ma oddziaĹ‚ywać dĹ‚ugoterminowo i trwale, nie powinien być zorientowany na chwilowe trendy, modÄ™ i tymczasowy rozgĹ‚os, lecz – jak w przypadku Zimmer Group – być synonimem funkcjonalnoĹ›ci, trwaĹ‚oĹ›ci, jakoĹ›ci i innowacyjnoĹ›ci, co zapewnia jasna i rozpoznawalna forma. Ta ostatnia zapewnia czytelny podziaĹ‚ produktĂłw na funkcjonalne jednostki i umoĹźliwia uĹźytkownikowi juĹź na pierwszy rzut oka wychwycenie funkcji nawet zĹ‚oĹźonych produktĂłw oraz ich intuicyjnÄ… i bezpiecznÄ… obsĹ‚ugÄ™. WzĂłr komunikuje zatem duşą rozpoznawalność, przekaz marki i funkcjÄ™. JednoczeĹ›nie zapewnia odbiorcy szybkie i Ĺ‚atwe rozróşnianie poszczegĂłlnych rodzin produktĂłw.

Idealne poĹ‚Ä…czenie PodzespoĹ‚y przemysĹ‚owe w zakresie wzornictwa dajÄ… projektantom znacznie mniejsze pole manewru niĹź np. towary konsumpcyjne, zatem wyzwanie jest tym wiÄ™ksze. W ostatnich latach szczegĂłlnie jeden aspekt staĹ‚ siÄ™ przedmiotem uwagi. Wyzwaniem byĹ‚o poĹ‚Ä…czenie z jednej strony kompatybilnoĹ›ci z zasadami zrĂłwnowaĹźonego rozwoju i ochronÄ… inwestycji, a z drugiej strony – z coraz krĂłtszymi cyklami innowacyjnymi w zwiÄ…zku z szybkim rozwojem otoczenia PrzemysĹ‚u 4.0. Grupie Zimmer udaĹ‚o siÄ™ rozwiÄ…zać ten problem przez zastosowanie strategii wieloproduktowej platformy. Celem Grupy Zimmer, jako jednego z liderĂłw technologii w dziedzinie automatyzacji, jest rĂłwnieĹź informowanie klientĂłw o wydajnoĹ›ci produktĂłw przez doskonale opracowane wzornictwo oraz speĹ‚nienie oczekiwaĹ„ „fabryki wiedzyâ€? (the know-how factory).

ZIMMER GROUP POLSKA 3 EAB 85A 86= ==6* EAB 66A <A< 5<B* EA;@ A; A<<@ 5BB 9! ! 3! 2 C !! 9 3 GEP2000

66

AUTOMATYKA

RYNEK

Teleskopowe prowadnice GN 1400–GN 1440 odpowiednie do kaşdej aplikacji Firma Elesa+Ganter wprowa # (

teleskopowe ogĂłlnego prze 3 " V !

( ( * -

( ! !* ( ! # 2 ! ! J ( Z ! , IJ ;B

<@7 � V ( ‘

( ( I I ( ( 2 3

D

o tej pory spółka Elesa+Ganter oferowaĹ‚a wyĹ‚Ä…cznie prowadnice liniowe i rolkowe (seria GN 2402–GN 2428) wykonane z ulepszanych cieplnie materiaĹ‚Ăłw o duĹźej precyzji i odpornoĹ›ci na zuĹźycie. Nowa gama prowadnic teleskopowych GN 1400–GN 1440 uzupeĹ‚nia dotychczasowÄ… ofertÄ™ o wykonania z walcowanej blachy o szerokim zakresie noĹ›noĹ›ci i o dodatkowe funkcjonalnoĹ›ci oraz umoĹźliwia indywidualny wybĂłr materiaĹ‚Ăłw.

? 3 & !! ) * $ E)

Kilka moĹźliwoĹ›ci wysuwu Wysuw nowych prowadnic mieĹ›ci siÄ™ w zakresie 300–1500 mm. Pojedyncza prowadnica skĹ‚ada siÄ™ z  dwĂłch, trzech lub czterech szyn, poĹ‚Ä…czonych kulkowymi Ĺ‚oĹźyskami liniowymi, osadzonymi w stalowych koszykach. DziÄ™ki takiemu rozwiÄ…zaniu moĹźliwe jest częściowe wysuniÄ™cie (minimum 75 proc. dĹ‚ugoĹ›ci szyny ze-

4/2018

wnętrznej), pełne (minimum 100 proc.) oraz zwiększone (minimum 150 proc.).

Dodatkowe opcje Nowe prowadnice teleskopowe majÄ… wiele dodatkowych opcji wyposaĹźenia lub funkcji: • gumowe ograniczniki wysuwu oraz mechanizmy blokujÄ…ce, • zamki w pozycji wysuniÄ™tej i zsuniÄ™tej, • mechanizmy samodomykajÄ…ce z amortyzatorem lub bez, • funkcjÄ™ rozĹ‚Ä…czania szyn. MoĹźliwe sÄ… rĂłwnieĹź inne wykonania specjalne, przygotowane zgodnie z indywidualnymi potrzebami klienta.

Dla róşnych sektorĂłw przemysĹ‚u GĹ‚Ăłwnym przeznaczeniem serii prowadnic GN 1400–GN 1440 sÄ… róşnego typu systemy szufladowe, w ktĂłrych dwie prowadnice pracujÄ… naprzeciw siebie w orientacji poziomej (patrz szkic poniĹźej). Nowe prowadnice sÄ… odpowiednie do zastosowaĹ„ w wielu branĹźach przemysĹ‚u, takich jak budowa maszyn, pojazdy specjalne, zabudowy magaP R O M O C J A

zynowe i warsztatowe, lotnictwo, sektor medyczny oraz spoĹźywczy (w tym ostatnim przypadku w standardowym wykonaniu dostÄ™pne sÄ… prowadnice nierdzewne, zabezpieczone smarem zgodnym z FDA – Food and Drug Administration).

Prosty dobĂłr Mimo szerokiego zakresu moĹźliwych konfiguracji, prowadnice zostaĹ‚y pogrupowane z uwzglÄ™dnieniem kilku norm i przedstawione w przejrzysty sposĂłb na osobnych kartach katalogowych. Zestawienie wszystkich modeli prowadnic, ich parametrĂłw technicznych i dostÄ™pnych funkcji w formie tabeli pozwala szybko wytypować odpowiednie rozwiÄ…zanie. Co rĂłwnie istotne, bardzo jednoznaczny i czytelny dla uĹźytkownika jest sposĂłb przedstawienia otworĂłw montaĹźowych szyn. ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o.

3 4 ( ;<* '( 789877 3 ;; 5<5 57 A5* BB8 7;7 =77 # + ;; 5<5 57 AB 9! C 9 3 !3

(((3 9 3

67

RYNEK

IoT + AI + B-B-C w rozwoju Polski 21 marca 2018 r. w gmachu ) ( : Z ( - (

' , !

{' # - �' ‘ K

'

� '‘ ( 3 R ( \ ( 2V - I '

2 ' 2

( ( 2 |3 : ! ( 2 Z * 2 2

- ' ' ( (

- ( ( Z

2 .9 9.9 9/3

68

A

utorzy raportu sformuĹ‚owali szereg rekomendacji dziaĹ‚aĹ„, ktĂłre powinien podjąć polski rzÄ…d w celu maksymalnego wykorzystania szans zwiÄ…zanych z nowÄ… rewolucjÄ… technologicznÄ…. Podali rĂłwnieĹź listÄ™ polskich firm, ktĂłre juĹź biorÄ… w niej udziaĹ‚, budujÄ… wartość dodanÄ… polskiej gospodarki oraz chcÄ… siÄ™ dynamicznie rozwijać i dostarczać innowacyjne usĹ‚ugi i produkty rĂłwnieĹź polskiemu rzÄ…dowi, spółkom Skarbu PaĹ„stwa i polskim obywatelom.

Internet Rzeczy (IoT) Jednym z kluczowych elementĂłw czwartej rewolucji przemysĹ‚owej jest Internet Rzeczy. IoT obejmuje rozwiÄ…zania od prostych sensorĂłw do zaawansowanych robotĂłw, udostÄ™pniajÄ…c infrastrukturÄ™ komunikacyjnÄ…, usprawniajÄ…c proces produkcji lub dostarczania usĹ‚ug. PrzykĹ‚adem rozwiÄ…zaĹ„ IoT sÄ… systemy wspomagajÄ…ce zarzÄ…dzanie zasobami energii w budynkach czy domach mieszkalnych, co zmniejsza koszty utrzymania. Inteligentny transport, powiÄ…zany z powszechnym dostÄ™pem do smartfonĂłw

i aplikacji mobilnych, tworzy rozwiÄ…zania umoĹźliwiajÄ…ce komunikacjÄ™ pieszych z kierowcami, ktĂłrzy jadÄ… w to samo miejsce. Nie tylko redukuje to koszty transportu, ale moĹźe rĂłwnieĹź przyczynić siÄ™ do zmniejszenia natęşenia ruchu drogowego i zapotrzebowania na miejsca parkingowe w duĹźych aglomeracjach. WyposaĹźenie miejsc parkingowych w sensory lub ulic w kamery i oprogramowanie analityczne pozwala informować o wolnych miejscach w czasie rzeczywistym i sugerować kierowcom najbardziej dogodne. RozwiÄ…zania IoT sÄ… stosowane w przemyĹ›le; umoĹźliwiajÄ… wĹ‚Ä…czenie konsumentĂłw w proces rozwiÄ…zywania problemĂłw i wyzwaĹ„ na etapie produkcji lub dostarczania produktu. PrzyczyniajÄ… siÄ™ do minimalizacji kosztĂłw (redukcja czasĂłw przestojĂłw, redukcja czasĂłw i kosztĂłw serwisu), zwiÄ™kszenia produktywnoĹ›ci, poprawy jakoĹ›ci oraz poprawa wykorzystania zasobĂłw).

Sztuczna inteligencja (AI) Sztuczna inteligencja to dziedzina wiedzy obejmujÄ…ca m.in. algorytmy AUTOMATYKA

RYNEK genetyczne i sieci neuronowe, ktĂłrych zadaniem jest tworzenie modeli zachowaĹ„ inteligentnych oraz programĂłw komputerowych symulujÄ…cych te zachowania. Obejmuje uczenie maszynowe (machine learning), ktĂłre umoĹźliwia samoistne ulepszanie systemu. CzęściÄ… uczenia maszynowego jest deep learning – zbiĂłr technik umoĹźliwiajÄ…cych przewidywanie zachowaĹ„ i dziaĹ‚aĹ„ na podstawie analizy zebranych danych i zaleĹźnoĹ›ci miÄ™dzy nimi aş po podejmowanie decyzji. RozwĂłj IoT przyczynia siÄ™ do powstawania ogromnej iloĹ›ci danych (big data). W poĹ‚Ä…czeniu z ogromnymi moĹźliwoĹ›ciami obliczeniowymi komputerĂłw (cloud computing) otrzymujemy nowe moĹźliwoĹ›ci wykorzystania algorytmĂłw AI uczenia w procesie analizy dostÄ™pnych informacji.

? 3 ' ,

Innowacyjność Polski – stan aktualny OcenÄ™ aktualnego stanu polskiej innowacyjnoĹ›ci przeprowadzono na podstawie trzech rankingĂłw OECD: 1. Better Life Index – bada 11 obszarĂłw, ktĂłre skĹ‚adajÄ… siÄ™ na tzw. lepsze Ĺźycie. Polska osiÄ…ga wyniki ponad Ĺ›redniÄ… w dwĂłch: bezpieczeĹ„stwie osobistym i edukacji (aş 91 proc. PolakĂłw w wieku 25–64 ma co najmniej wyksztaĹ‚cenie Ĺ›rednie, podczas gdy w krajach OECD liczba ta nie przekracza 76 proc.). PoniĹźej Ĺ›redniej lokujemy siÄ™ w dziewiÄ™ciu obszarach: opieki zdrowotnej, bogactwa, zatrudnienia, zachowaĹ„ spoĹ‚ecznych, zaangaĹźowania obywatelskiego, wsparcia spoĹ‚ecznego, zadowolenia z şycia, jakoĹ›ci Ĺ›rodowiska i mieszkalnictwa oraz rĂłwnowagi miÄ™dzy pracÄ… i şyciem osobistym. 2. Networked Readiness Index – mierzy usieciowienie gospodarek paĹ„stw, ktĂłre jest kluczowym elementem Internetu Rzeczy. Pierwsza piÄ…tka rankingu to Singapur, Finlandia, Szwecja, Holandia i Norwegia. W 2016 r. Polska zajęła 42. miejsce na 139 krajĂłw. 3. Corruptions Perception Index – mierzy percepcjÄ™ istnienia korupcji przez obywateli. W 2016 r. Polska zajęła 29. miejsce na 179 paĹ„stw 4/2018

z wynikiem 62 (wynik 100 oznacza brak korupcji). JesteĹ›my krajem, w ktĂłrym przez ostatnie 10 lat poziom korupcji zmniejszyĹ‚ siÄ™ najbardziej. W 2005 r. (najniĹźsza pozycja od poczÄ…tku badania w Polsce, tj. od 1996 r.) wynik wynosiĹ‚ 34.

IoT + AI w Ĺ‚aĹ„cuchu B-B-C Ĺ aĹ„cuch wartoĹ›ci jest sekwencjÄ… dziaĹ‚aĹ„ podejmowanych przez firmy, aby opracować, wyprodukować, sprzedać i dostarczać produkt lub usĹ‚ugÄ™ dla klientĂłw o jak najwiÄ™kszej dla nich wartoĹ›ci i najniĹźszych kosztach. Ĺ aĹ„cuch wartoĹ›ci w modelu Business to Business to Consumer (B-B-C) jest zbiorem procesĂłw i relacji biznesowych wystÄ™pujÄ…cych miÄ™dzy wszystkimi podmiotami wymiany gospodarczej w trakcie tworzenia wartoĹ›ci danego produktu lub usĹ‚ugi. Pierwsze B (firmy jako producenci/koproducenci sprzÄ™tu i rozwiÄ…zaĹ„ IoT i AI) dotychczas charakteryzowaĹ‚a najwiÄ™ksza bariera wejĹ›cia i kapitaĹ‚ochĹ‚onność, a rĂłwnoczeĹ›nie generowaĹ‚y najwiÄ™kszÄ… wartość dodanÄ…. Obecnie relatywnie Ĺ‚atwo jest zostać producentem sprzÄ™tu i rozwiÄ…zaĹ„ IoT i AI. Aby w Polsce powstawaĹ‚y duĹźe firmy technologiczne, paĹ„stwo musi dziaĹ‚ać proaktywnie. Trzeba znaleźć w naszym kraju firmy z obszaru IoT i AI, ktĂłre majÄ… potencjaĹ‚ stać siÄ™ Ĺ›wiatowymi liderami i wesprzeć ich rozwĂłj inwestycjami Wojska Polskiego oraz najwiÄ™kszych polskich miast i firm.

Drugie B (firmy jako usĹ‚ugodawcy i integratorzy rozwiÄ…zaĹ„ IoT i AI) to obecnie najbardziej dynamiczny obszar z wielkim potencjaĹ‚em. Polskie firmy na tym etapie Ĺ‚aĹ„cucha wymagajÄ… przede wszystkim zamĂłwieĹ„ i moĹźliwoĹ›ci sprzedaĹźy swoich produktĂłw i usĹ‚ug. Aktywna polityka zakupĂłw ze strony rzÄ…du i spółek Skarbu PaĹ„stwa jest najlepszym sposobem na ich rozwĂłj. Wsparcie w eksporcie najlepszych rozwiÄ…zaĹ„ powinno być rĂłwnieĹź elementem dziaĹ‚aĹ„ rzÄ…du. C (uĹźytkownicy oraz polityka i ekosystem, ktĂłre budujÄ… popyt na IoT i AI) to obszar, w ktĂłrym paĹ„stwo powinno skupić siÄ™ na zachÄ™caniu PolakĂłw do korzystania z rozwiÄ…zaĹ„ IoT i AI. MoĹźna to osiÄ…gnąć np. przez budowanie ekosystemu cyfrowych usĹ‚ug i stosowania nowych technologii w codziennych relacjach na linii obywatel/ mieszkaniec i urzÄ…d/usĹ‚ugodawca. Autorzy raportu jako przykĹ‚ad Ĺ‚aĹ„cucha B-B-C podajÄ… firmÄ™ UBER, ktĂłra jest dostawcÄ… platformy Ĺ‚Ä…czÄ…cej pasaĹźerĂłw z kierowcami. UBER to pierwsze B (dostawca technologii). Drugim B sÄ… kierowcy, ktĂłrzy korzystajÄ… z platformy. C to klienci, ktĂłrzy pĹ‚acÄ… za usĹ‚ugÄ™. UBER jest przykĹ‚adem tworzenia nowej wartoĹ›ci w oparciu o istniejÄ…ce technologie z zakresu infrastruktury, komunikacji, nawigacji, pĹ‚atnoĹ›ci elektronicznych, poczty e-mail. FormuĹ‚ujÄ… rĂłwnieĹź zestaw rekomendacji skierowanych do paĹ„stwa, umoĹźliwiajÄ…cych planowanie udziaĹ‚u polskich firm

69

RYNEK

na poszczególnych etapach łańcucha B-B-C, w tym analizę obecnego ich zaangażowania, przewag konkurencyjnych i planów działania.

polskich firm, które tworzą produkty z nimi związane oraz podali szczegółowe rekomendacje.

biurowych (smart workspace) jest specyficzne. To obszar, w którym tworzone mogą być nowe modele biznesowe między najemcami, inwestorami i firmami deweloperskimi. Wykorzystanie IoT w firmach wiąże się z licznymi wyzwaniami, dotyczącymi m.in. ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa i własności intelektualnej. Dane firmowe gromadzone są w różnych urządzeniach (np. telefon, komputer, sieć teleinformatyczna, serwer w chmurze obliczeniowej) i muszą być bezpieczne niezależnie od miejsca przechowywania. W tym celu powinny mieć wbudowane mechanizmy zapewniające bezpieczeństwo komunikacji i przechowywania danych. Polską firmą realizującą to założenie jest Kadromierz – producent nowoczesnych narzędzi do mierzenia czasu pracy z wykorzystaniem urządzeń mobilnych.

Obszar 1. Człowiek i jego dom 15 obszarów rynku IoT i AI Według autorów raportu polityka rozwojowa państwa powinna wspierać tworzenie popytu na produkty i usługi, które wytwarzają wartość dodaną dla polskiej gospodarki dla całego łańcucha B-B-C. Możliwe są trzy podejścia: − zwiększenie konkurencyjności własnego przemysłu za sprawą optymalnej „cyfrowej” innowacyjności, czyli wykorzystywania technologii informatycznych do usprawnienia swojej produkcji, − transformacja produktów „analogowych” wytwarzanych przez krajowe firmy w produkty cyfrowe, − przyzwyczajenie społeczeństwa (konsumenta) do korzystania z „cyfrowego” produktu. Rynek rozwiązań IoT i AI został podzielony na 15 obszarów. Polski rząd musi dla nich opracować strategię oraz wybrać elementy łańcucha B-B-C, w których kluczowe jest wspieranie krajowych firm. W każdym z tych obszarów występuje inna specyfika rynku, uwarunkowania prawne oraz gracze. Jest to szczególnie widoczne na etapie drugiego B, czyli firm usługodawczych oraz integratorów rozwiązań, gdzie można wyróżnić wiele podmiotów i różnych modeli biznesowych. W każdym z przeanalizowanych obszarów autorzy przytoczyli przykłady 70

Model B-B-C dla indywidualnego konsumenta wpływa na sposób życia, pracy, nauki i rozrywki. Zmiana ta jest wynikiem powszechnego używania urządzeń IoT i korzystania z wyników AI przez ludzi oraz rozwiązań stosowanych w ich domach. Przykładami są smartfony, sensory, analizatory obrazu, roboty i inteligentni asystenci wykorzystujący zasoby informacji z sieci i wielkich baz danych (big data). Mieszczą się tu wszystkie rozwiązania typu „smart home”, których celem jest oszczędność energii i zarządzanie bezpieczeństwem. Obszar ten jest miejscem bardzo dużej globalnej konkurencji. Jest to również obszar zbierania danych o zachowaniu i preferencjach osób, które mogą być wykorzystane przez firmy w pozostałych obszarach. Do polskich firm i rozwiązań należą: Fibaro – rozwiązania dla Smart Home, Neptis – urządzenia lokalizacyjne i interaktywne mapy, m.in. asystent kierowcy Yanosik oraz Manta – urządzenia końcowe, m.in. smartfony.

Obszar 2. Biura i miejsca pracy W łańcuchu B-B-C pierwsze B i C w dużej części pokrywa się z B i C z obszaru 1. Drugie B, zwłaszcza w obszarze ekonomii współdzielenia (sharing economy) dla inteligentnych powierzchni

Obszar 3. Handel Obszar ten można podzielić na dwie części – część związaną z wykorzystaniem nowych technologii wspomagających proces sprzedaży w tradycyjnym sklepie lub sklepie internetowym oraz część dotyczącą nowych modeli biznesowych w sprzedaży i świadczenia usług (np. płacę tylko za czas wykorzystywania towaru). Specjalizacją polskich firm są rozwiązania oparte na technologii Bluetooth Beacons – są to małe, radiowe przekaźniki sprzętowe, które umożliwiają określone działanie smartfonów, tabletów i innych urządzeń odbierających sygnał w technologii Bluetooth. Polskie firmy i rozwiązania w tym obszarze to InteliWise – wirtualny doradca i asystent do platform handlu internetowego, Synerise – rozwiązania AI dla marketingu, Estimote – innowacyjne czujniki emitujące sygnał o produkcie, Ifinity – innowacyjne czujniki stosowane w przestrzeniach miejskich i sektorach edukacji oraz kultury, Comarch beacon – innowacyjne czujniki do powszechnego stosowania w biznesie oraz Growbots – rozwiązania do automatyzacji sprzedaży.

Obszar 4. Opieka zdrowotna W tym obszarze, z potencjalnie bardzo dużą wartością dodaną dla polskiej AUTOMATYKA

RYNEK gospodarki, kluczowÄ… rolÄ™ odgrywajÄ… Ministerstwo Zdrowia oraz Narodowy Fundusz Zdrowia. Implementacja caĹ‚kowitego ucyfrowienia recept pozwoli na budowanie wielkich baz danych na temat wykorzystywania lekĂłw i efektĂłw leczenia. Jest to pole do wykorzystania nowych narzÄ™dzi analitycznych i AI, a wdroĹźenie IoT moĹźe poprawić efektywność wykorzystania sprzÄ™tu, usĹ‚ug opieki przed- i pooperacyjnej oraz diagnostykÄ™. Niestety dziĹ› tylko dwie katedry w naszym kraju uczÄ… studentĂłw medycyny teleinformatyki w medycynie. WĹ›rĂłd polskich firm i rozwiÄ…zaĹ„ sÄ… Atende Medica – rozwiÄ…zania informatyczne dla sektora medycznego, MEDICALgorithmics – producent kieszonkowych urzÄ…dzeĹ„ do EKG i jeden z najwiÄ™kszych polskich startupowych sukcesĂłw, ktĂłry prowadzi sprzedaĹź prawie wyĹ‚Ä…cznie poza PolskÄ…, silvermedia – rozwiÄ…zania dla telemedycyny, teleopieki i zdalnego monitoringu zdrowia, BRASTER – profilaktyka raka piersi, Sidly – opaska telemedyczna, Pro-PLUS – rozwiÄ…zania dla telemedycyny, M4Medical – telemedycyna w kardiografii, Diagnosis – rozwiÄ…zania dla telemedycyny i sprzÄ™t medyczny do domowego uĹźytku oraz Comarch – rozwiÄ…zania informatyczne dla szpitali.

? 3 ' ,

Obszar 5. Miasto RozwiÄ…zania Smart Cities sÄ… wykorzystywane w maĹ‚ym stopniu, np. do komunikacji miÄ™dzy obywatelem i urzÄ™dem, w formie inteligentnego oĹ›wietlenia czy inteligentnych licznikĂłw. RewolucjÄ™ spowoduje zbieranie i wykorzystanie danych o dziaĹ‚aniu miasta, sĹ‚uĹźb miejskich i mieszkaĹ„cĂłw oraz szersze wdroĹźenie ekonomii współdzielenia (np. bike sharing, car sharing czy office sharing). Zebrane od uĹźytkownikĂłw i z urzÄ…dzeĹ„ dane pozwolÄ… na stworzenie nowych usĹ‚ug i lepsze dopasowanie istniejÄ…cych. By umoĹźliwić dostÄ™p do tych danych w czasie rzeczywistym, Polska powinna postawić na szybkie wdroĹźenie technologii 5G. Polskie firmy i rozwiÄ…zania z tego zakresu to Xentivo – dostawca platformy CRM i aplikacji mobilnej dla samorzÄ…dĂłw, ATENDE – dostawca rozwiÄ…zaĹ„ 4/2018

teleinformatycznych dla Smart City, Master Telecom – dostawca platformy Contact Centre z chmury, CX Systems – producent systemĂłw biletowych i pĹ‚atnoĹ›ci w transporcie miejskim, Asseco Poland – dostawca róşnych rozwiÄ…zaĹ„ teleinformatycznych, BioSolution – oĹ›wietlenie miejskie zarzÄ…dzane przez sieć operatora telekomunikacyjnego, LUG – oĹ›wietlenie miejskie zarzÄ…dzane przez sieć IP i Internet oraz Lesss – oĹ›wietlenie miejskie zintegrowane z monitoringiem, ktĂłrego obraz przesyĹ‚any jest przez sieć elektrycznÄ….

Obszar 7. Pojazdy autonomiczne

Obszar 6. Transport

Obszar 8. Fabryki i magazyny

Ten obszar wiÄ…Ĺźe siÄ™ z koncepcjÄ… Smart City. IoT jest szansÄ… na rozĹ‚adowanie korkĂłw w miastach (dziÄ™ki sensorom badajÄ…cym przepĹ‚yw ruchu w mieĹ›cie) i lepszÄ… organizacjÄ™ miejskiego transportu (dziÄ™ki analizie wielu danych w czasie rzeczywistym). IoT i AI mogÄ… rĂłwnieĹź pomĂłc w zapewnieniu staĹ‚ego monitoringu warunkĂłw na drodze oraz pobieraniu opĹ‚at na utrzymanie infrastruktury. Nowe technologie umoĹźliwiajÄ… finansowanie utrzymania infrastruktury drogowej i kolejowej, przez monetyzacjÄ™ danych o przepĹ‚ywie ludzi. WĹ›rĂłd polskich firm i rozwiÄ…zaĹ„ wskazano Romet Rental Systems – wypoĹźyczanie rowerĂłw, Panek Car Sharing – wynajem samochodĂłw w mieĹ›cie, 4 Mobility Car Sharing – wynajem samochodĂłw w mieĹ›cie, Traficar Auto na minuty – wynajem samochodĂłw w mieĹ›cie.

Polska jest europejskim liderem w produkcji duĹźych urzÄ…dzeĹ„ AGD. W przypadku produkcji zmywarek czynnoĹ›ciÄ…, ktĂłra wymaga najwiÄ™kszej liczby roboczogodzin jest montaĹź kabli w urzÄ…dzeniach. Zmiana architektury zmywarek tak, by montaĹź sprowadzaĹ‚ siÄ™ do skĹ‚adania moduĹ‚Ăłw, przeĹ‚oĹźy siÄ™ na peĹ‚nÄ… robotyzacjÄ™ produkcji. W przypadku autonomicznych urzÄ…dzeĹ„ wykorzystywanych w transporcie na terenie fabryk i magazynĂłw firmy je wytwarzajÄ…ce mogÄ… rozwijać swoje projekty w kierunku pasaĹźerskich pojazdĂłw autonomicznych. Do polskich firm i rozwiÄ…zaĹ„ (pierwsze i drugie B w Ĺ‚aĹ„cuchu B-B-C) dla PrzemysĹ‚u 4.0 naleşą: VersaBox – producent autonomicznych urzÄ…dzeĹ„ do transportu wewnÄ…trz fabryk i magazynĂłw, Robotics Inventions – producent robotĂłw sprzÄ…tajÄ…cych, ATM Croup – producent

W obszarze tym (na razie jest on w Polsce w fazie zalÄ…Ĺźkowej) bÄ™dzie realizowane hasĹ‚o „Milion polskich samochodĂłw elektrycznychâ€?. Wyzwaniem jest brak przepisĂłw regulujÄ…cych ruch i odpowiedzialność pojazdĂłw autonomicznych. Polskie firmy i rozwiÄ…zania to Pesa – producent pociÄ…gĂłw i tramwajĂłw, Solaris – producent autobusĂłw, w tym pojazdĂłw elektrycznych i Ursus – producent traktorĂłw i sprzÄ™tu rolniczego.

71

RYNEK obszarze to firma Atinea – producent oprogramowania Insta.Ling do wspomagania nauki języków obcych.

Obszar 12. Media i rozrywka Sukcesem ostatnich lat jest rozwój polskich firm sektora gier komputerowych, które kreują wartości w całym łańcuchu B-B-C. W tym obszarze wsparcie rządu jest ograniczone. Powinny być kontynuowane działania promocyjne, zwłaszcza związane z promocją Polski kanałami multimedialnymi i angażowaniem firm z sektora gier do tworzenia nowoczesnego contentu multimedialnego. Przykładem polskiej firmy jest CD Projekt – producent gier. urządzeń dla przemysłu spożywczego i Astozi – producent systemów sensorów środowiskowych.

Obszar 9. Infrastruktura Przewiduje się, że do 2020 r. w energetyce będzie najwięcej na świecie urządzeń podłączonych do Internetu, co oznacza bardzo duże wykorzystanie IoT. Polska ma wielki potencjał biznesowy wynikający z łączenia usług firm telekomunikacyjnych i energetycznych. Łączenie informacji o zużyciu energii elektrycznej z pomiarami z urządzeń IoT, wykorzystaniem algorytmów sztucznej inteligencji oraz technologii blockchain, umożliwia tworzenie nowych modeli biznesowych dla sieci inteligentnych smart grid. To działanie jest potrzebne nie tylko do lepszego wykorzystania obecnie wytwarzanej energii elektrycznej, ale do jej zapewnienia również na potrzeby planowanego rozwoju sektora pojazdów elektrycznych. Obszar ten może być generatorem wielkiej wartości dodanej w całej gospodarce narodowej. Polskie firmy i rozwiązania to Phoenix Systems – producent systemu operacyjnego dla urządzeń IoT, Apator – twórca rozwiązań w zakresie odczytu i rozliczania mediów użytkowych, Atende Software – producent oprogramowania dla energetyki i AquaRD – producent systemów optymalizacji dystrybucji zasobów wody.

Obszar 10. Rolnictwo Stosowanie w rolnictwie IoT i AI jest relatywnie proste, jednak do dziś prak72

tycznie brakuje w tym obszarze polskich firm. Powinny one wykorzystać szansę, jaką daje kreowanie rozwiązań w łańcuchu B-B-C – od zastosowania IoT i AI w uprawach, przez monitorowanie gleby, postępu wegetacji czy zawartości pestycydów, po tworzenie żywności funkcjonalnej, monitoring procesu dostawy od rolnika/producenta do konsumenta w czasie rzeczywistym oraz ochronę środowiska i agroturystykę. Szczególna wartość dodana może zostać wytworzona w dziedzinie automatyzacji zbiorów, logistyki oraz rozwiązań z obszarów współdzielenia zasobów technologicznych. Polskie firmy i rozwiązania reprezentuje tu E-stado – producent sprzętu do monitoringu zwierząt hodowlanych, np. systemu monitorowania stada krów mlecznych.

Obszar 11. Edukacja W obszarze tym istnieją niewielkie możliwości generowania dużej wartości dodanej dla B (pierwszego i drugiego) i eksportu polskich rozwiązań. Jest on jednak bardzo ważny z perspektywy odbiorców usług i produktów. Kształcenie zdalne daje dostęp do najlepszych wykładowców i nauczycieli we wszystkich szkołach w Polsce, choć programy nauczania wymagają rozbudowania. Infrastrukturę zapewni rządowy program „100 Mega na 100-lecie”, łącząc wszystkie szkoły w Polsce światłowodami, co zlikwiduje ograniczenia w szerokopasmowym dostępie do Internetu. Polski akcent w tym

Obszar 13. Usługi bankowe i finansowe Firmy technologiczne rozwijające się w tym obszarze określane są firmami FinTech. Technologie IoT i AI mają tu kluczowe znaczenie. Nowym polem jest wykorzystywanie technologii blockchain, która daje nowe możliwości zabezpieczania danych i informacji o transakcjach w sieci, a znana jest głównie dzięki pierwszej wirtualnej walucie bitcoin. Blockchain może być przełomem w obszarze technologii cyfrowych, o czym świadczy popularność tego tematu podczas Światowego Forum Ekonomicznego w Davos w styczniu 2018 r. Wśród polskich firm i rozwiązań są Billon – rozwija technologię tworzenia cyfrowej wersji walut narodowych, bNesis – platforma do łatwej integracji zewnętrznych aplikacji i systemów informatycznych sektora finansowego, ailleron – tworzy platformy rewolucjonizujące sposób inwestowania klientów indywidualnych, banków i biur maklerskich oraz Blue Media – dostawca rozwiązań płatniczych dla banków, firm telekomunikacyjnych i firm handlowych.

Obszar 14. Usługi ubezpieczeniowe IoT i AI dają zupełnie nowe możliwości w obszarze usług ubezpieczeniowych, np. powiązanie informacji zbieranej w czasie rzeczywistym o ubezpieczonym samochodzie lub linii produkAUTOMATYKA

RYNEK cyjnej z wysokoĹ›ciÄ… pĹ‚aconej skĹ‚adki. Nowe produkty sÄ… dopiero testowane. Firmy, ktĂłre szybciej wprowadzÄ… nowe modele biznesowe zapewniajÄ…ce firmom i klientom korzyĹ›ci, zdobÄ™dÄ… przewagÄ™ konkurencyjnÄ…. W Polsce wykorzystanie technologii IoT i AI zapowiedziaĹ‚o PZU, a do firm, ktĂłre juĹź to wykorzystujÄ… naleĹźy Karson Technology – firma pracujÄ…ca nad rozwiÄ…zaniami dla firm ubezpieczeniowych.

Obszar 15. Wojsko, sĹ‚uĹźby mundurowe i bezpieczeĹ„stwo W krajach z najwiÄ™kszÄ… liczbÄ… innowacyjnych firm – Stanach Zjednoczonych i Izraelu – inwestycje i zamĂłwienia sektora obrony narodowej odgrywaĹ‚y i bÄ™dÄ… odgrywać kluczowÄ… rolÄ™. Polskie firmy i rozwiÄ…zania obecne w tym obszarze to Teldat – producent systemu dowodzenia jednostkami mobilnymi, WB Electronics – producent dronĂłw i systemĂłw celowniczych, Creotech Instruments – producent urzÄ…dzeĹ„ dla przemysĹ‚u kosmicznego oraz PrzemysĹ‚owy Instytut Automatyki i PomiarĂłw PIAP – producent robotĂłw mobilnych do zastosowaĹ„ specjalnych.

? 3 ' ,

W przeĹ‚oĹźeniu na korzyĹ›ci i ryzyka W kaĹźdym z opisanych obszarĂłw sformuĹ‚owano ciekawe rekomendacje, w tym spektakularnÄ… rekomendacjÄ™ dla ostatniego obszaru – stworzenie celowego budĹźetu na wynagrodzenia dla najlepszych specjalistĂłw od informatyki, cybernetyki i robotyki, w wysokoĹ›ci co najmniej 500 tys. zĹ‚ na jeden etat rocznie. PaĹ„stwo powinno mieć zespół okoĹ‚o stu najlepszych specjalistĂłw w zakresie technologii cyfrowych i cyberbezpieczeĹ„stwa, ktĂłrym bÄ™dzie pĹ‚acić konkurencyjne w skali Ĺ›wiata wynagrodzenia. Na kolejnych stronach raportu poruszono tematykÄ™ znaczenia IoT i AI dla przyszĹ‚oĹ›ci gospodarki Polski. UwzglÄ™dniono tu trzy aspekty: rozwojowy, finansowy oraz spoĹ‚eczny. Aby Polska wykorzystaĹ‚a aktualnÄ… rewolucjÄ™ technologicznÄ… do tworzenia Ĺ‚aĹ„cucha wartoĹ›ci dodanej we wszystkich obszarach z uwzglÄ™dnieniem IoT oraz AI, a tym samym doĹ‚Ä…czyĹ‚a do grupy najbardziej rozwiniÄ™tych krajĂłw Ĺ›wiata, wszyscy obywatele muszÄ…: 4/2018

− mieć dostÄ™p do infrastruktury, ktĂłra umoĹźliwia wykorzystanie produktĂłw i usĹ‚ug IoT i AI, − mieć moĹźliwość korzystania z rzÄ…dowych programĂłw dajÄ…cych szansÄ™ na przekwalifikowanie zawodowe w momencie utraty pracy z powodu wprowadzania robotyzacji, − dbać o zatrzymywanie utalentowanych osĂłb w Polsce przez bodĹşce finansowe, wprowadzanie mechanizmĂłw promocji najzdolniejszych i tworzenie pozytywnego klimatu spoĹ‚ecznego do rozwoju ekosystemu innowacyjnoĹ›ci. DuĹźo miejsca poĹ›wiÄ™cono rĂłwnieĹź cyberbezpieczeĹ„stwu. Tym mianem okreĹ›lane sÄ… wszystkie procesy i rozwiÄ…zania technologiczne, ktĂłre zapewniajÄ… skutecznÄ… ochronÄ™ infrastruktury i danych. We wszystkich omawianych obszarach zastosowania i rozwoju IoT i AI najwiÄ™ksze ryzyka zwiÄ…zane sÄ… z dwoma zagadnieniami: ochronÄ… infrastruktury umoĹźliwiajÄ…cej korzystanie z szeroko rozumianego Internetu i technologii cyfrowych oraz ochronÄ… integralnoĹ›ci i poprawnoĹ›ci danych, a takĹźe zabezpieczeniem wĹ‚asnoĹ›ci intelektualnej i tajemnicy przedsiÄ™biorstwa.

Podsumowanie Raport – zawarte w nim dane, opisy obszarĂłw zastosowania IoT oraz AI, a takĹźe przykĹ‚ady polskich firm juĹź dziaĹ‚ajÄ…cych i dynamicznie rozwijajÄ…cych siÄ™, jak rĂłwnieĹź sformuĹ‚owane rekomendacje

– powinny być przyczynkiem do poszukiwania nisz, rozwoju istniejÄ…cych firm lub wdraĹźania przedsiÄ™wzięć typu start-up. Realizacja ambitnych celĂłw, ktĂłre mogÄ… przyczynić siÄ™ do rozwoju innowacyjnych technologii, a w efekcie koĹ„cowym zaowocować rĂłwnieĹź wzrostem PKB, nie moĹźe obyć siÄ™ bez wsparcia paĹ„stwa. Dlatego autorzy raportu sformuĹ‚owali teĹź ogĂłlne rekomendacje dla rzÄ…du: 1. Przeprowadzenie analizy caĹ‚ego Ĺ‚aĹ„cucha B-B-C w kaĹźdym z 15 obszarĂłw z uwzglÄ™dnieniem zyskĂłw i korzyĹ›ci dla gospodarki. 2. OkreĹ›lenie Ĺ›rodkĂłw w ramach budĹźetĂłw wszystkich ministerstw, ktĂłre majÄ… być przeznaczone na rozwiÄ…zania IoT i AI w sposĂłb bezpoĹ›redni lub w formie zachÄ™t finansowych. 3. Wprowadzenie ulg podatkowych dla firm i przedsiÄ™biorcĂłw wdraĹźajÄ…cych rozwiÄ…zania IoT i AI poprawiajÄ…ce rentowność firmy lub redukujÄ…ce emisjÄ™ szkodliwych substancji. 4. Wprowadzenie odpowiednich programĂłw edukacyjnych o IoT i AI dla przedsiÄ™biorcĂłw. 5. Kreowanie popytu na rozwiÄ…zania IoT i AI, przez zamĂłwienia publiczne oraz zachÄ™ty fiskalne dla inwestycji w rozwiÄ…zania, ktĂłre zgodnie z wynikiem analizy Ĺ‚aĹ„cucha B-B-C generujÄ… wartoĹ›ci dodane dla polskiej gospodarki. ( ( ! (

' ,

73

WYDARZENIA

Targowy duet:

Hannover Messe i CeMAT W dniach 23–27 kwietnia 2018 r. 5@3 ,V I V ( 4 ! - ! ( 0 1 (

" - )3 & 2 2 ( (

! 2 ( @< ( : (

# 2V (I3 :

, J 2 2 ( 2

# ! ( *

( ( 2I !*

2 I 0 (

( - Z( 3 Jolanta GĂłrska-Szkaradek

J

uĹź tylko niespeĹ‚na dwa tygodnie dzielÄ… nas od rewii innowacji, ktĂłrÄ… moĹźna bÄ™dzie zobaczyć w niemieckim Hanowerze w ramach targowego duetu, czyli odbywajÄ…cych siÄ™ jednoczeĹ›nie targĂłw Hannover Messe i CeMAT. W tym roku najwiÄ™kszym Ĺ›wiatowym targom przemysĹ‚owym Hannover Messe towarzyszyć bÄ™dzie platforma prezentujÄ…ca synergiÄ™ Logistyki 4.0 i PrzemysĹ‚u 4.0 â€“ targi CeMAT. Obie imprezy zajmÄ… caĹ‚Ä… dostÄ™pnÄ… powierzchniÄ™ wystawienniczÄ…, a w czasie ich trwania zaprezentowane zostanie, jak dziaĹ‚a fabryka przyszĹ‚oĹ›ci i jaki udziaĹ‚ ma w tym intralogistyka. Tematyka targĂłw CeMAT „Connected Supply Chain Solutionsâ€? (sieciowe rozwiÄ…zania w zintegrowanym Ĺ‚aĹ„cuchu

74

dostaw) dostarczy odpowiedzi na pytanie, w jaki sposĂłb przedsiÄ™biorstwo moĹźe stworzyć sieć swoich Ĺ‚aĹ„cuchĂłw dostaw poza oĹ›rodkami produkcji i jak je zdigitalizować. Krajem partnerskim tegorocznego wydarzenia jest Meksyk. Spółka Deutsche Messe jest czoĹ‚owym Ĺ›wiatowym organizatorem targĂłw dĂłbr inwestycyjnych, ktĂłre odbywajÄ… siÄ™ zarĂłwno na terenie Niemiec, jak i poza granicami kraju. W skĹ‚ad jej prestiĹźowego portfolio wchodzi wiele imprez targowych, wĹ›rĂłd ktĂłrych sÄ… m.in. wiodÄ…ce targi miÄ™dzynarodowe, takie jak CeMAT (intralogistyka i zarzÄ…dzanie Ĺ‚aĹ„cuchem dostaw) oraz Hannover Messe (technologie przemysĹ‚owe). WĹ‚aĹ›nie z uwagi na znaczenie wymienionych wydarzeĹ„ Przedstawicielstwo Deutsche Messe AG w Polsce – Targi Hanowerskie zorganizowaĹ‚o w lutym konferencjÄ™ prasowÄ…. Uczestniczyli w niej Marco Siebert, dyrektor International Relations Deutsche Messe AG (fot. 3), przedstawiciele Meksyku – Alejandro Negrin, ambasador Meksyku w Polsce (fot. 1) i Carlos E. Sanchez PavĂłn, dyrektor regionalny Pro Mexico (Europa&Afryka) (fot. 2) – oraz Tomasz Pisula, prezes zarzÄ…du Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu (fot. 4). Spotkanie prowadziĹ‚ Artur Talarek z Przedstawicielstwa Deutsche Messe AG w Polsce/Targi Hanowerskie.

Kraj partnerski Hannover Messe 2018 Podczas konferencji jako pierwszy zabraĹ‚ gĹ‚os przedstawiciel kraju partnerskiego, ambasador Meksyku w Polsce Alejandro

1

Negrin. – Współpraca gospodarcza z Meksykiem moĹźe w duĹźej mierze opierać siÄ™ na przewagach konkurencyjnych tego kraju, do ktĂłrych naleşą wysoki poziom innowacyjnoĹ›ci gospodarki, otwartość i chęć podejmowania partnerskiej współpracy. Te cechy sprawiajÄ…, Ĺźe wdraĹźamy coraz wiÄ™cej projektĂłw strategicznych i infrastrukturalnych, niezbÄ™dnych do zaistnienia w naszym kraju czwartej rewolucji przemysĹ‚owej. Dynamiczny rozwĂłj gospodarki Meksyku jest moĹźliwy dziÄ™ki otwartoĹ›ci, współpracy wykwalifikowanej kadry, konkurencyjnoĹ›ci kosztowej i dostÄ™pnoĹ›ci wysoko rozwiniÄ™tej infrastruktury – podkreĹ›liĹ‚ Alejandro Negrin. Gospodarka Meksyku stanowi 15. co do wielkoĹ›ci gospodarkÄ™ Ĺ›wiata. W 2017 r. kraj odnotowaĹ‚ najbardziej dynamiczny wzrost gospodarczy wĹ›rĂłd wszystkich regionĂłw Ameryki Ĺ aciĹ„skiej. UczestniczÄ…c w hanowerskich targach, najwiÄ™ksze nadzieje Meksyk pokĹ‚ada w nawiÄ…zywaniu i pogĹ‚Ä™bianiu współpracy w takich sektorach jak energetyka, AUTOMATYKA

? 3 " - )* R3 ) 9 � % W ‘

WYDARZENIA sektor medyczny, kosmonautyka, informatyka oraz silnie obecnych w strukturze gospodarki tego kraju sektorach motoryzacyjnym, elektrycznym i elektronicznym. Przez ostatniÄ… dekadÄ™ bardzo dynamicznie wzrastaĹ‚ rĂłwnieĹź poziom wymiany handlowej z PolskÄ…, czego dowodem jest m.in. otwarte niedawno biuro Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu PAIH w Mexico City. OdnoszÄ…c siÄ™ do tego, ambasador Alejandro Negrin powiedziaĹ‚: – Mam nadziejÄ™, Ĺźe ten pozytywny trend zostanie utrzymany i umocniony dziÄ™ki udziaĹ‚owi w targach hanowerskich i prezentowanych tam programach uĹ‚atwiajÄ…cych nawiÄ…zanie współpracy firmom z sektora MĹšP. DodaĹ‚ teĹź, Ĺźe jest przekonany, iş udziaĹ‚ w targach okaĹźe siÄ™ wydarzeniem wszechstronnie pozytywnym. UczestniczÄ…cy w konferencji Carlos Sanches PavĂłn (Pro Mexico) zaznaczyĹ‚, Ĺźe ideÄ… jest przedstawienie Meksyku jak o centrum innowacji i technologii. Nie wszyscy wiedzÄ…, Ĺźe Meksyk jest drugim krajem docelowym na Ĺ›wiecie, jeĹ›li chodzi o inwestycje o charakterze PrzemysĹ‚u 4.0, a ponadto jest w piÄ…tce krajĂłw najbardziej wpĹ‚ywowych, jeĹźeli chodzi o inwestycje prowadzÄ…ce do rewolucji cyfrowej PrzemysĹ‚u 4.0 oraz w dziesiÄ…tce krajĂłw uzyskujÄ…cych najwiÄ™cej patentĂłw w skali Ĺ›wiata. W Hanowerze Meksyk chce przedstawić wizjÄ™ innowacyjnej przyszĹ‚oĹ›ci tego kraju i gotowość do takiej rewolucji dziÄ™ki dobrze wyksztaĹ‚conym pracownikom, a takĹźe promować kraj jako idealnego partnera do realizacji zaĹ‚oĹźeĹ„ rewolucji cyfrowej oraz niekwestionowanego lidera w rozwijaniu i wdraĹźaniu projektĂłw inteligentnych fabryk. Stoiska Meksyku w Hanowerze zajmÄ… Ĺ‚Ä…cznie 3,5 tys. m2 powierzchni wystawienniczej w róşnych pawilonach. WĹ›rĂłd nich jest pawilon narodowy, powierzchnie zajmowane przez start-upy, PrzemysĹ‚ 4.0, zaopatrzenie dla przemysĹ‚u, badania i rozwĂłj, energetykÄ™, a takĹźe powierzchnie ekspozycyjne na targach CeMAT. W sumie udziaĹ‚ w targach weĹşmie 160 meksykaĹ„skich podmiotĂłw gospodarczych.

PrzemysĹ‚ 4.0 spotyka siÄ™ z LogistykÄ… 4.0 Jak podkreĹ›liĹ‚ w swoim wystÄ…pieniu Marco Siebert, w przemyĹ›le zachodzÄ… 4/2018

2

3

4

dynamiczne zmiany, nastÄ™puje decentralizacja energetyki, powstajÄ… w peĹ‚ni zautomatyzowane magazyny, a postÄ™pujÄ…ca cyfryzacja umoĹźliwia zdalne sterowanie zakĹ‚adami przemysĹ‚owymi. – Obecnie nie da siÄ™ obsĹ‚ugiwać tylko jednego procesu w izolacji – zauwaĹźyĹ‚ dyrektor International Relations Deutsche Messe AG. Hannover Messe to najwiÄ™ksza platforma wymiany przemysĹ‚owej na Ĺ›wiecie. W 71. edycji imprezy udziaĹ‚ weĹşmie ponad 5 tys. wystawcĂłw z 70 krajĂłw oraz dodatkowo tysiÄ…c wystawcĂłw uczestniczÄ…cych w targach logistycznych CeMAT. Organizator Deutsche Messe spodziewa siÄ™ przyjazdu 240 tys. goĹ›ci z ponad 100 krajĂłw oraz 2,5 tys. dziennikarzy z 50 krajĂłw. – GĹ‚Ăłwnymi motywacjami

do uczestnictwa jest biznes sam w sobie, zawieranie umĂłw, nawiÄ…zywanie kontaktĂłw oraz spotkania z osobami pochodzÄ…cymi z róşnych regionĂłw Ĺ›wiata, w tym nie tylko z krajĂłw o najwiÄ™kszym znaczeniu gospodarczym, ale rĂłwnieĹź z Afryki, Dalekiego Wschodu, Australii, Ameryki PoĹ‚udniowej i ŠaciĹ„skiej. DodatkowÄ… zachÄ™tÄ… jest to, Ĺźe targi inspirujÄ…, przybliĹźajÄ… innowacje i moĹźliwoĹ›ci rozwoju – kontynuowaĹ‚ Marco Siebert. ZaletÄ… targĂłw jest to, iş z jednej strony w trakcie imprezy moĹźna spotkać siÄ™ z wystawcami i zapoznać z ich rozwiÄ…zaniami, technologiami oraz innowacjami – nie tylko zobaczyć wiele ciekawych produktĂłw, ale rĂłwnieĹź sposĂłb dziaĹ‚ania tych rozwiÄ…zaĹ„ – a z drugiej strony uczestniczyć w bardzo bogatym programie konferencyjnym, ktĂłry poĹ›wiÄ™cony jest szerokiej gamie tematĂłw zwiÄ…zanych z PrzemysĹ‚em 4.0, logistykÄ… i najnowszymi, innowacyjnymi rozwiÄ…zaniami w tym zakresie. Nie bez znaczenia jest teĹź fakt, iş prezentowane sÄ… zaawansowane technologie. Temat przewodni tegorocznej ekspozycji Hannover Messe, „Integrated Industry – Connect&Collaborateâ€? (przemysĹ‚ zintegrowany, Ĺ‚Ä…czność i współpraca), silnie akcentuje obecność takich tematĂłw, jak automatyka, robotyka, sterowanie (w tym zdalne sterowanie zakĹ‚adem produkcyjnym), energetyka, odnawialne ĹşrĂłdĹ‚a energii, elektromobilność oraz logistyka. – Dzisiaj w targach uczestniczÄ… tacy wystawcy, ktĂłrych jeszcze kilka lat temu nie spodziewalibyĹ›my siÄ™, m.in. IBM, Oracle, Microsoft, SAP, Google – to jest nowy Ĺ›wiat współpracy miÄ™dzy czĹ‚owiekiem a maszynÄ… – podkreĹ›liĹ‚ Marco Siebert. UdziaĹ‚ w targach jest szansÄ… na pozyskanie nowych klientĂłw, ale rĂłwnieĹź umoĹźliwia zapoznanie siÄ™ z trendami branĹźowymi i nawiÄ…zanie relacji miÄ™dzynarodowych, spotkanie potencjalnych partnerĂłw z innych krajĂłw. Polska bÄ™dzie obecna w Hanowerze jako wystawca. Jak powiedziaĹ‚ Tomasz Pisula, nasz kraj zaprezentuje stoisko peĹ‚ne najnowoczeĹ›niejszych technologii, co ma siÄ™ przeĹ‚oĹźyć na jeszcze wiÄ™kszy sukces polskich firm niĹź przed rokiem. Jolanta GĂłrska-Szkaradek % W

75

BIBLIOTEKA MASZYNY ELEKTRYCZNE WZBUDZANE MAGNESAMI TRWAĹ YMI Tadeusz Glinka Wydawnictwo Naukowe PWN & ' ()*,/ 056 78' (,) 6 / % ' 5

Ksiąşka zawiera teorię, budowę i sposoby projektowania maszyn elektrycznych wzbudzanych magnesami trwałymi. Maszyny te stosowane jako prądnice są maszynami synchronicznymi o stałym wzbudzeniu, stosowane jako silniki mają właściwości napędowe i regulacyjne identyczne jak silniki prądu stałego, ale zamiast komutatora mechanicznego mają komutator elektroniczny. Charakteryzują się bardzo dobrymi parametrami: sprawnością, przeciąşalnością momentem, dynamiką działania i gęstością mocy w jednostce objętości. Silniki BLDC to napędy uniwersalne – stosowane są w układach napędowych maszyn roboczych, robotów i manipulatorów, w samochodach spalinowych, elektrycznych i hybrydowych, w górnictwie (wentylatory, kolejki), w sprzęcie medycznym, wojskowym (układy pozycjonowania), w urządzeniach AGD (suszarki, pralki, odkurzacze) itd. Prądnice z magnesami trwałymi są stosowane w odnawialnych źródłach energii (elektrownie wiatrowe i wodne).

SPAWANIE W OSĹ ONIE GAZĂ“W METODÄ„ TIG Jerzy Mizerski Wydawnictwo Rea & ' ()*9/ 056 78' *<) 6 / % ' 5

Prezentowana pozycja jest nowoczesnym podrÄ™cznikiem adresowanym do spawaczy i personelu nadzorujÄ…cego prace spawalnicze oraz osĂłb zajmujÄ…cych siÄ™ spawalnictwem i podnoszÄ…cych swoje kwalifikacje w róşnych formach ksztaĹ‚cenia ustawicznego. PodrÄ™cznik zostaĹ‚ podzielony na dziewięć rozdziaĹ‚Ăłw tematycznych i zawiera: wiadomoĹ›ci ogĂłlne o procesach spawania metodÄ… nietypowÄ… w osĹ‚onie gazĂłw obojÄ™tnych; zastosowanie spawania metodÄ… TIG; spawanie Ĺ‚ukiem elektrycznym w osĹ‚onie gazĂłw metodÄ… TIG; stanowisko do spawania metodÄ… TIG; urzÄ…dzenia i sprzÄ™t do spawania metodÄ… TIG; spawalność materiaĹ‚Ăłw podstawowych stosowanych w poĹ‚Ä…czeniach spawanych metodÄ… TIG; materiaĹ‚y dodatkowe stosowane w procesach spawania metodÄ… TIG; ogĂłlne zasady technologii spawania metodÄ… TIG; bezpieczeĹ„stwo i higiena pracy w procesach spawania rÄ™cznego metodÄ… TIG.

SPAWANIE W OSĹ ONIE GAZĂ“W METODAMI MAG I MIG Jerzy Mizerski Wydawnictwo Rea & ' ()*9/ 056 78' *:; 6 / % ' 5

Omawiana ksiÄ…Ĺźka, wydana wspĂłlnie ze ZwiÄ…zkiem ZakĹ‚adĂłw Doskonalenia Zawodowego, kontynuuje cykl podrÄ™cznikĂłw poĹ›wiÄ™conych poszczegĂłlnym metodom spawania. Jest nowoczesnym podrÄ™cznikiem adresowanym do spawaczy i personelu nadzorujÄ…cego prace spawalnicze oraz osĂłb zajmujÄ…cych siÄ™ spawalnictwem i podnoszÄ…cych swoje kwalifikacje w róşnych formach ksztaĹ‚cenia ustawicznego. Publikacja zawiera niezbÄ™dne zagadnienia dotyczÄ…ce procesĂłw spawalniczych w osĹ‚onie gazĂłw oraz przybliĹźa nowatorskie rozwiÄ…zania, ktĂłre znalazĹ‚y zastosowanie w wytwarzanych urzÄ…dzeniach. PodrÄ™cznik zostaĹ‚ podzielony na sześć rozdziaĹ‚Ăłw tematycznych i zawiera: wiadomoĹ›ci ogĂłlne o procesach spawania elektrodami topliwymi w osĹ‚onie gazĂłw; zastosowanie spawania metodami MAG i MIG; spawanie Ĺ‚ukiem elektrycznym; przygotowanie elementĂłw do spawania; technika spawania MAG i MIG; urzÄ…dzenia do spawania elektrodÄ… topliwÄ… w osĹ‚onie gazĂłw.

( } J3 76

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA ASKOM SP. Z O.O. TEL. 32 30 18 100, WWW.ASKOM.COM.PL ........................................................................................................42–43 AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL ...............................................................................................41 AUTOMATYKA-POMIARY-STEROWANIE SA TEL. 85 748 34 00, 85 748 34 03, WWW.APS.PL ................................................................................................... 13 AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL ................................................................................................................ 40

BIURO TARGÓW MONACHIJSKICH W POLSCE GRZEGORZ GRABARCZYK TEL. 22 620 44 15, WWW.TARGIWMONACHIUM.PL ............................................................................................. 15 DANFOSS POLAND SP. Z O.O. TEL. 22 755 06 68, WWW.DANFOSS.PL/NAPEDY .......................................................................I OKŁ., 62–63 PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ ............................................................................................................................ 23 ELESA+GANTER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 737 70 47, WWW.ELESA-GANTER.PL ....................................................................................................... 67 ELMARK AUTOMATYKA SP. Z O.O. TEL. 22 541 84 65, WWW.ELMARK.COM.PL ................................................................................................17, 23, 59 CENTRUM TARGOWO-KONFERENCYJNE EXPO SILESIA TEL. 32 78 87 596, WWW.EXPOSILESIA.PL ............................................................................................................... 49 FESTO SP. Z O.O. TEL. 22 711 42 71, WWW.FESTO.PL ....................................................................................................... 50–51, IV OKŁ. HARTING POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 352 81 71, WWW.HARTING.PL ..............................................................................................................................21 IGUS SP. Z O.O. TEL. 22 863 57 70, WWW.IGUS.PL ......................................................................................................................... 56–57 PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL ......................................................................................................................................16 PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP, PIAP DESIGN TEL. 22 874 01 94, WWW.DESIGN.PIAP.PL ..................................................................................................................... 5 ROCKWELL AUTOMATION TEL. 22 459 66 08 , WWW.ROCKWELLAUTOMATION.COM ............................................................3, 60–61 SABUR SP. Z O.O. TEL. 22 549 43 53, WWW.SABUR.COM.PL ...................................................................................................... 38–40 SCHULZ INFOPROD SP. Z O.O. TEL. 61 865 07 84, WWW.SCHULZ-INFOPROD.PL ..................................................................................... 62–63 SCHUNK INTEC SP. Z O.O. TEL. 22 726 25 00, WWW.SCHUNK.COM ....................................................................................... 54–55, III OKŁ. TARGI W KRAKOWIE SP. Z O.O. TEL. 12 644 59 32, WWW.TARGI.KRAKOW.PL ............................................................................................................ 19 ZIMMER-GROUP TEL. +48 884 626 300, WWW.ZIMMER-GROUP.DE/PL ......................................................... II OKŁ., 64–66

4/2018

77

LUDZIE

STANOWISKO: I 2I FIRMA: igus Polska

J

est jednym z dwĂłch dyrektorĂłw zarzÄ…dzajÄ…cych spółki igus Polska. Jego motto brzmi: „W şyciu bardzo waĹźne jest to, na jakich ludzi trafimy oraz jacy bÄ™dziemy dla innychâ€?. Jest przekonany, Ĺźe gdyby kaĹźdy z nas kierowaĹ‚ siÄ™ takim podejĹ›ciem, jak bohaterzy filmu „Podaj dalejâ€? w reĹź. Mimi Leder (kaĹźdy codziennie lub choćby tylko co tydzieĹ„ robi trzy dobre uczynki dla innego czĹ‚owieka), to şycie ludzi na Ĺ›wiecie byĹ‚oby duĹźo prostsze. Swoje podawanie dalej zaczÄ…Ĺ‚ juĹź dawno i jest przekonany, Ĺźe wspaniale siÄ™ sprawdza. Jest absolwentem WydziaĹ‚u Mechatroniki Wojskowej Akademii Technicznej oraz WydziaĹ‚u Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego. JuĹź na studiach prowadziĹ‚ wĹ‚asnÄ… dziaĹ‚alność gospodarczÄ…, zaĹ‚oĹźonÄ… ze Ĺ›rodkĂłw unijnych. ProwadzÄ…c warsztaty robotyczne popularyzowaĹ‚ wiedzÄ™ wĹ›rĂłd najmĹ‚odszych. ZaczynaĹ‚ jako inĹźynier sprzedaĹźy proponujÄ…c innowacyjne rozwiÄ…za78

nia firmy igus. PracÄ™ w centrali igus Polska zaczÄ…Ĺ‚ jako mĹ‚odszy menedĹźer produktu e-prowadniki. Na obecnym stanowisku odpowiada za caĹ‚y dziaĹ‚ (przewody chainflex, e-prowadniki, systemy readychain), ich lokalnÄ… produkcjÄ™, dziaĹ‚ projektowy i instalacyjny. Jako prokurent nadzoruje dziaĹ‚ finansowy i administracjÄ™. Rodzinny KraĹ›nik opuĹ›ciĹ‚ szukajÄ…c moĹźliwoĹ›ci rozwoju. Od najmĹ‚odszych lat interesowaĹ‚ siÄ™ przywĂłdztwem. ObserwujÄ…c otoczenie (rzeczywistość polskiego biznesu lat 90.) zbudowaĹ‚ wĹ‚asny styl zarzÄ…dzania, oparty na trzech zasadach. I â€“ bezwzglÄ™dny szacunek dla kaĹźdego pracownika, kaĹźdy pracownik ma być tak samo traktowany bez wzglÄ™du na stanowisko. II â€“ zespół oraz ludzie sÄ… gĹ‚Ăłwnym filarem przedsiÄ™biorstwa (nawet z najlepszego produktu bez zaangaĹźowanych ludzi firma nie bÄ™dzie poprawnie funkcjonować). III – sĹ‚uchaj swoich klientĂłw, oni zawsze majÄ… najwiÄ™cej racji oraz pomysĹ‚Ăłw!

Jego zdaniem igus to firma dziaĹ‚ajÄ…ca w oparciu o te trzy zasady – sÄ… one zgodne z filozofiÄ… przedsiÄ™biorstwa, opartÄ… na ukĹ‚adzie solarnym struktury organizacyjnej stworzonej przez prezesa Franka Blase. Jest przekonany, Ĺźe wĹ‚aĹ›nie dziÄ™ki temu tak szybko odnalazĹ‚ siÄ™ w rzeczywistoĹ›ci firmy. W ciÄ…gu piÄ™ciu lat od pracy w terenie doszedĹ‚ do stanowiska osoby zarzÄ…dzajÄ…cej firmÄ…. Prywatnie jest szczęśliwym męşem, tatÄ… maĹ‚ego Leona. Uwielbia spÄ™dzać wolny czas z rodzinÄ…, wspĂłlne spacery i podróşe. Do niedawna jego pasjÄ… byĹ‚o Ĺźeglarstwo, spÄ™dzanie wolnego czasu w gronie przyjaciół wĹ›rĂłd natury na mazurskich jeziorach. Obecnie pasjonuje siÄ™ bieganiem. Lubi ksiÄ…Ĺźki biograficzne, biznesowe i psychologiczne. Jego plan zawodowy to rozwĂłj kadry produkcyjnej w igus Polska do stu pracownikĂłw, wiÄ™ksza przestrzeĹ„ biurowa, magazynowa i produkcyjna, rozwĂłj dziaĹ‚u instalacji projektĂłw oraz znajdowanie kolejnych nowych branĹź i rynkĂłw zbytu dla produktĂłw igus. AUTOMATYKA

Fot. igus Polska

Daniel Marzec

Czujnik zbliżeniowy aby zapobiec kolizjom

Ekran dotykowy Umożliwia komunikację z chwytakiem, a także uczenie lub przełączanie na różne tryby pracy.

System czujników dotykowych Do wykrywania i rozróżniania pomiędzy detalem, a człowiekiem.

Kamera

© 2017 SCHUNK GmbH & Co. KG

Zamontowana pomiędzy palcami chwytaka w celu wykrywania otoczenia, rozróżniania i wyszukiwania przedmiotów.

Pierwszy inteligentny i bezpieczny chwytak HRC na rynku Współpracujący w każdej aplikacji. Z każdym "cobotem".

schunk.com/equipped-by

we acji

Polegasz na zautomatyzowanych zaworach procesowych. !

=ZL»NV] VZRMµ SURGXNW\ZQRϸ L SU]HZDJ» NRQNXUHQF\MQµ G]L»NL QDV]\P ]DZRURP SURFHVRZ\P L QDS»GRP SQHXPDW\F]Q\P *RWRZH GR LQVWDODFML ]H ZV]\VWNLPL NRPSRQHQWDPL ] MHGQHJR ¿UÈGÎD VSHFMDOQLH GRSDVRZDQ\PL GR 7ZRLFK Z\PDJDÆ 'ODWHJR QDV]H UR]ZLµ]DQLD ]DZV]H LGHDOQLH SDVXMµ GR Z\EUDQ\FK SU]H] &LHELH ]DZRUÈZ SURFHVRZ\FK Z SU]HP\ÏOH FKHPLF]Q\P IDUPDFHXW\F]Q\P Z WHFKQRORJLL ZRGQR ÏFLHNRZHM MDN UÈZQLHÒ Z ZLHOX LQQ\FK VHJPHQWDFK SU]HP\VÎX SURFHVRZHJR =DSUDV]DP\ GR NRQWDNWX ] QDPL L VNRU]\VWDQLD ] ]DOHW QDV]\FK UR]ZLµ]DÆ www.festo.com/process

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.