Automatyka 4/2022 by Ł-PIAP

TEMAT NUMERU Pomiary przemysłowe CENA 15,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 26

SPRZĘT I APARATURA 42

PRAWO I NORMY 58

Marek Gabryś, AIUT

Komputery w przemyśle

Mediacje we wdrażaniu automatyki i robotyki

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

4/2022

%JHJUBM "VUPNBUJPO $PNQBOZ

4UXØS[ [ OBNJ TXPKǌ GBCSZLǗ QS[ZT[ PǴDJ *OUFMJHFOUOF D[VKOJLJ EPTUBSD[BKǌDF T[FSFHV EPEBULPXZDI EBOZDI P QSPEVLDKJ B E[JǗLJ LPNVOJLBDKJ *0 -JOL QP[XBMBKǌDF OB T[ZCLǌ J XZHPEOǌ [NJBOǗ JDI QBSBNFUSØX QPE LPOLSFUOF QPUS[FCZ QSPEVLDZKOF 4ZTUFNZ *0 EP [CJFSBOJB J QS[FUXBS[BOJB JTUPUOZDI EBOZDI [ QSPDFTV [ NPȈMJXPǴDJBNJ MPLBMOFHP BVUPOPNJD[OFHP TUFSPXBOJB 4ZTUFNZ JEFOUZGJLBDKJ 3'*% KFEOB [ LMVD[PXZDI UFDIOPMPHJJ X GBCSZDF QS[ZT[ PǴDJ VNPȈMJXJBKǌDB ǴMFE[FOJF QSPEVLDKJ VTQSBXOJBKǌDB QSPDFTZ MPHJTUZD[OF QS[FQ ZXV NBUFSJB ØX J [BS[ǌE[BOJB HPUPXZNJ QSPEVLUBNJ 5VSDL $MPVE PSB[ QF OB HBNB VS[ǌE[Fǩ EPTUǗQPXZDI EP QS[FDIPXZXBOJB J BOBMJ[Z EBOZDI X DINVS[F V BUXJBKǌDZDI QPEFKNPXBOJF EFDZ[KJ CJ[OFTPXZDI XXX UVSDL DPN UDT

Standardowe Elementy Maszyn Pakiet korzyści dla branży przemysłowej.

Katalog główny 048 Ponad 60.000 produktów dostępnych w jednym miejscu. Zamów swój bezpłatny egzemplarz na elesa-ganter.pl

Darmowe pobieranie plików CAD (2D i 3D) Obserwuj nas na YouTube

Sklep internetowy 80 000 produktów w ofercie Zakupy już od 1 sztuki Atrakcyjny system rabatowy Codzienna aktualizacja stanów magazynowych Indywidualne warunki sprzedaży przenoszone do konta w sklepie Dostawa towaru z polskiego magazynu w 24 h

ELESA+GANTER jest międzynarodową spółką, oferującą najszerszy na rynku zakres standardowych elementów do maszyn i urządzeń przemysłowych. Dla firmy najwyższym priorytetem jest jakość, którą gwarantuje: wysoka niezawodność, perfekcyjna funkcjonalność oraz unikalne wzornictwo oferowanych produktów. elesa-ganter.pl

OD REDAKCJI

Szanowni Państwo, Z radością informujemy, że po dwuletniej przerwie związanej z pandemią koronawirusa, podczas której wiodące targi innowacyjnych technologii przemysłowych Hannover Messe odbywały się on-line, w tym roku wydarzenie powraca w formie stacjonarnej. Hasłem przewodnim imprezy zaplanowanej na przełom maja i czerwca 2022 r. będzie „Transformacja przemysłowa”. Polecamy relację z poprzedzającej targi międzynarodowej konferencji prasowej Hannover Messe Preview 2022, zorganizowanej on-line w połowie marca. Zapraszamy do zapoznania się ze stałymi formatami. Obydwa materiały redakcyjne – Temat numeru oraz Przegląd sprzętu i aparatury – podejmują tematykę rozwiązań kluczowych, od zawsze stosowanych w przemyśle, ale coraz bardziej nowoczesnych urządzeń. Omawiane rozwiązania to systemy pomiarowe, które gwarantują bieżącą kontrolę prawidłowego przebiegu procesu technologicznego, wysoką dokładność i precyzję działań oraz mogą przyczyniać się do bezpieczeństwa produkcji. Uzupełnieniem są komputery przemysłowe, które realizują inteligentne zarządzanie produkcją, sterowanie oraz obsługę systemów SCADA skupiających wszystkie dane procesowe w stabilnej i bezpiecznej strukturze i o odpowiedniej mocy obliczeniowej. Tym samym wpisują się doskonale w ideę Przemysłu 4.0 i Internetu Rzeczy.

Jak w każdym numerze polecamy rozmowę, tym razem odpowiedzi na pytania udziela Marek Gabryś, prezes firmy AIUT. Z wywiadu dowiemy się m.in. o powołaniu do życia Forum Automatyki i Robotyki Polskiej oraz planach budowy portfela specjalistycznych spółek technologicznych, które w przyszłości będą mogły się usamodzielnić. Stałym Czytelnikom działu Prawo i normy polecamy artykuł, w którym poruszona jest tematyka skomplikowanego i długotrwałego procesu wdrażania w obszarze automatyzacji i robotyzacji. W takiej sytuacji nie trudno o spory. Warto ich unikać – zapewne pomogą tu mediacje, które coraz częściej są automatyzowane. Gorąco zapraszam do lektury!

AUTOMATYKA

P L A N W Y D AW N I C Z Y 2 0 2 2 WYDANIE

TEMAT NUMERU

ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY

1-2/2022

Bezpieczny przemysł

Sygnalizacja w przemyśle

3/2022

Zautomatyzowana produkcja

Systemy wizyjne i RFID

4/2022

Pomiary przemysłowe (ciśnienia, poziomu, przepływu itd.)

Komputery w przemyśle

5/2022

Druk 3D

Komunikacja bezprzewodowa

6/2022

Transformacja cyfrowa przemysłu

Roboty przemysłowe. Wyposażenie stanowisk zrobotyzowanych. Chwytaki

7-8/2022

Energia odnawialna

Silniki i napędy

9/2022

Aparatura kontrolno-pomiarowa

Kable i przewody. Systemy prowadzenia kabli i przewodów

10/2022

Sieci przemysłowe

Czujniki optyczne i zbliżeniowe

11/2022

Panele operatorskie

Osprzęt sieciowy i komunikacyjny

12/2022

Termowizja i jej zastosowanie

Sterowniki programowalne

SPIS TREŚCI REDAKTOR NACZELNA Małgorzata Kaliczyńska tel. 22 874 01 46 malgorzata.kaliczynska@piap.lukasiewicz.gov.pl REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska REDAKCJA TEMATYCZNA Sylwia Batorska WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Marcin Bieńkowski, Jolanta Górska-Szkaradek, Agnieszka Staniszewska, Damian Żabicki

Z BRANŻY

PRODUKTY

ROZMOWA Myśleć lokalnie, działać globalnie – strategia dla ekspansji technologii 26 Rozmowa z Markiem Gabrysiem, prezesem firmy AIUT

TEMAT NUMERU 36

SEKRETARZ REDAKCJI Urszula Chojnacka tel. 22 874 01 85 urszula.chojnacka@piap.lukasiewicz.gov.pl

Pomiary przemysłowe

MARKETING I REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek – menedżer tel. 22 874 01 91 jolanta.gorska-szkaradek@piap.lukasiewicz.gov.pl

Komputery w przemyśle

Edge Computing i komputery przemysłowe – co warto wiedzieć?

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Sylwia Batorska tel. 22 874 00 60 sylwia.batorska@piap.lukasiewicz.gov.pl PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Ewa Markowska tel. 22 874 03 71 ewa.markowska@piap.lukasiewicz.gov.pl SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska KOREKTA Ewa Markowska DRUK Zakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o. Nakład: 4000 egzemplarzy REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 874 01 46, fax 22 874 02 20 automatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl www.AutomatykaOnline.pl WYDAWCA Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.

MYŚLEĆ LOKALNIE, DZIAŁAĆ GLOBALNIE – STRATEGIA DLA EKSPANSJI TECHNOLOGII O wadze działania nie tylko w skali globalnej, ale także lokalnej, celu powołania do życia Forum Automatyki i Robotyki Polskiej, planach budowy portfela specjalistycznych spółek technologicznych, które w przyszłości będą mogły się usamodzielniać oraz innych aspektach funkcjonowania na rynku w obecnych uwarunkowaniach mówi Marek Gabryś, prezes firmy AIUT.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów

promocyjnych.

AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI

RYNEK Szybkozłącza wtykowe GN 1050

Wyzwania? Zapraszamy do środka!

Potrójna współpraca momentu obrotowego, prędkości i precyzji

Projektowanie technologicznej teraźniejszości i przyszłości 56

PRAWO I NORMY Mediacje jako narzędzie w przedsięwzięciach wdrożeniowych z zakresu automatyki i robotyki 58

WYDARZENIA Digitalizacja i zrównoważony rozwój

Deutsche Messe AG promuje Hannover Messe 2022

BIBLIOTEKA WSPÓŁPRACA

64 65

LUDZIE Piotr Wiśniewski, CEO Platformy Robotów DBR77

POMIARY PRZEMYSŁOWE Pomiary stanowią jedne z kluczowych zagadnień związanych z procesami przemysłowymi. Zapewniają bieżącą kontrolę prawidłowego przebiegu procesu, umożliwiają osiąganie wysokiej dokładności i precyzji działań oraz mogą przyczyniać się do bezpieczeństwa produkcji.

KOMPUTERY W PRZEMYŚLE Przemysł 4.0, Internet Rzeczy, cyfrowa fabryka i inteligentne zarządzanie produkcją, zautomatyzowane magazyny, systemy sterowania czy systemy SCADA wymagają odpowiedniej sprzętowej podstawy systemu, skupiającej wszystkie dane procesowe w stabilnej i bezpiecznej strukturze i o odpowiedniej mocy obliczeniowej. Takie wymagania, przy jednoczesnym zachowaniu możliwości pracy w trudnych warunkach przemysłowych i zapewnieniu stabilnej i ciągłej obsługi nawet najbardziej wymagających aplikacji oferują komputery przemysłowe.

4/2022

Z BRANŻY

ŁUKASIEWICZ – PIAP W FINALE ROZGRYWEK KONKURSU SPACE RESOURCES CHALLENGE ! "# $ % % ! "& " ' ( ) * $ ( ' ( #& + ,.,/ & ' ) ) #& ' /0 ' % * ) ) # ) ) # & + ) ( 1 ( /.. $ ) & + ' 2 ' ( ( 1 & + )

,.,/ & 3 ) $ ' )) '2 4 ) $ ) 4 5 ) # ( 5 ) # #& ' ' ) & 6 ( )2 ) ' 2 ) '4 ) ) ( 4 ,.,, & 7 # 8 # ) % ' ' ' * ' ( * &

PLATFORMA PRZEMYSŁU PRZYSZŁOŚCI PRACUJE NAD STANDARDAMI KSZTAŁCENIA W GOSPODARCE 4.0 ! ' ) ) 4 2 1 4 ' 3 ( %) ' J&.& 6 ) ' ' ) ) ) ) 2 # # ' ( ' ) & > ( ) # ) # ' & ' ) ' ' 2 4 ) ) ( # ' ) # ) 8 3 ( %) ' J&.& % -

'2 ' ' 2 1 # ( ) ' 5 # ) 8 ( & + ' # ) ) # ( ) ) & : ) ' 2 ) 2$ ( ) 5 & * ' # ( ) ' # ) ' ) J&.& ) ' E C ) ' '2 K % + $ L # M % & E ) ) ) J&.$ ) ) '2 ) ' & $ # # %

SOFTWARE RÉPUBLIQUE – EKOSYSTEM INNOWACJI NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ, BEZPIECZNEJ I INTELIGENTNEJ MOBILNOŚCI 9 $ : ; $ 7 $ ! < $ => =# ) 45 ( ? !@ ( A & = ' '$ ( ' ' ( 4 & ( 4 ) ' B ' ' ( # C ) ' ' 4 # # B $ ) ( 4 # ' ) 2 # ) D ) E # F& ) G ) /H $ C '2 ) 5 ' ' ' ) ) 8

? !@ ( A & + ' ) 2 C ' ( ) ) # ( & ) ) /I ... D 4 ) ? !@ ( A ) ) # 2$ ' ( $ 4 ( ) #F$ # D '2 # ) C # ( ) /. ' #$ 4 ' #F$ 2) ) ) &

! "#

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

ENDRESS+HAUSER WZMACNIA LOGISTYKĘ < % ) N3 ( ) 2) 5 '2 4 2 2 2 < ( " 7 ' O $ ' ) & 6 ) ' 1 ' 4 8 # % ) N3 & < ( 5 < # # ( ) ' $ ) ' # & < ( ) ) '2 ) ' ( # ) ' ' ) ) 4 =# + $ 1 ' '& + < ( " 7 ' O % ) N3 ' 2 ) & : ' ( ( 2 & 7( ( ' ) & ) 2) 5 ) 2 ) 4 2 5 & # ) ,.,/ &$ ) 45 ,.,, &

How much real production exists in the virtual world?

& '(

MAGAZYNOWANIE ENERGII – PIERWSZA FABRYKA W POLSCE

) * $ + , -

4/2022

The Leading Exhibition for Smart Automation and Robotics

June 21– 24, 2022 | Munich automatica-munich.com

R E K L A M A

P ,.,, ,.,0 & * ) M # ( ) 1 ( $ ' ) ( )2 4 ) ( C' #& : ' ( ( ) # ) 5 ( )2 ) ' $ ' $ ' # # ) & ' 2 1 ( $ ( 1 8 ' " # ) 2 2 2 : 3 ) =% O=:$ ) C# $ % ) * $ ) '2 2 2 = ) &

FIND ALL ANSWERS HERE. AUTOMATICA 2022

Information: Biuro Targów Monchijskich w Polsce Tel. +48 22 620 4415, info@targiwmonachium.pl

Z BRANŻY

TRZY ZASADY CYBERBEZPIECZEŃSTWA INFRASTRUKTURY PRZEMYSŁOWEJ WEDŁUG ROCKWELL AUTOMATION 9 ! $ ' '2 ) ' $ # )$ 5$ ( 5 ( 8 1 = ' ) 2) 2) 2) (& ) ) 2) ) ) & : # ) ' 5 ) 5 ' 4 ) $ ( ) 5 ( ) ) ) 2) & : ) 2 '2 ) 8$ '2 & + ) $ ) 5 ' $ ) 5 2 45 4 ) & + 5 # ) 8 4 $ '2 ) ' $ ' &

) 8 $ '2 4 ( $ ) '2 ) & = ) ) ( $ ) 5 4 2 $ ) 5 # # ( ' 4 # ( # ) ) ( ' ) ' ( ( 8 $ 2 ' '& / #

„ZIELONA” CYFRYZACJA ) ' ) 5 4 $ 2 1 ' 1 ' $ ' Q # 8R ' ( ) MM Q> ) # ) ' B 1 ' 'R& M ) 1 ' 2 E SGI ) ) # ) ' # "# $ + #$ P $ ' $ ' $ + ' M 6' ) #& ! ) ) '2 /, # #$ # ' $ ) ' & S/ T ) $

) ) Q #R & ) ( 1 C # ) ) & M ) ' ) $ ( $ ' ) (2) '2 # ) ' $ ( ' ' ' # 45 ) ' $ ( '2 1 ' ) 2 8 =& U ) 4 & > ) '2 C $ ) ) ' 45 ) ' ) 4 5 2 ' ! ) : ) $ ) & ' 2 8 1 # ( ' MM& ..

OMRON Z NOWYM REWOLUCJA CYFROWA DYREKTOREM W PERSPEKTYWIE GENERALNYM KE DO 2030 R. DZIAŁU AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ W EUROPIE 9 ) " V $ ) 4 ) ) '2 ) ) 0S 7 $ ) ) ' %>% & U 2 * $ ) U $ ( ) 5 ( ' ) & ( # ' =& * ) 7 ( ' ' ) ) ) ) # ( # #$ ) ( ) %>% & 9 ) " V ) ,./I & ) # ' ) ) & %>% & + ) 2 ) 1 -

' 7 L < ,.,.$ '2 ) 2 '$ ) ' ' ' ) ' ) ' Q E E C R& M ) ' & > ' 4 ) ' # ) 7 ,.0. %>% & P ) ) ( ' 45 ) 4 & P ) # $ $ ( ' ' '2 ) ) # ) ' ) ( # # 8 ) 4 9 ) " V & 0#

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

RENEX DYSTRYBUTOREM PRODUKTÓW CRM SYNERGIES < ! X 2 ) ( ' 2 # 8 2 2 "!> & /YYG & ' ( ' ) )2 # 4 # ) ' ' 4 ( #$ ' ) ' ' # ) % & 71 1 ) ( ) ' ( ' ' # ' ' 4 #& ) ) 2 & & 1 $ ( & 1 & ) "!> 1 ' 2 ) # ) ' ) #$ ) # ) 4 8 ( # ( # B $ $ ' & 9 ) 2 # & U 4 ( ) ) 2 ' 2 "!> & = ' ) $ ' 2 2 2 1 2 ) ( ) ' & * ' ) ) # 2 8 ' 4 '2 > C= 5 ) = 5$ 4 ! X < & + # ) $ ' ) ' 1 !%P%Z$ ) ( )2 ) ) " = # C ! X& / ,

MILIARDY OSZCZĘDNOŚCI DLA BRANŻY PRODUKCYJNEJ ) J. ) ) ) 4 '( # ) 9 E ( 5 ) ' $ '2 1 45 2 # ) & + ( ' ' ) ' ' 2 5 ) ' ) 2 # ) '2 5 # ' 45& % 9 E ) 4 '2$ 2 2 5 ' '2 ' ( ' #$ ( 4 & + ) # $ ) ) ) ) # 2 8$ ) ) ' ' 5 2 ,. T& P ' ) 9 E ' Q9 : ( B > 1 R ) 4 $ ' ( 1 4 ' ( # # 4 & P ' '$ ( //I$, ) ) $ ( "# & P ' # ' # ( ) ( % DJ.$0 ) ) F$ 6' ) # D,G$, ) ) F ) D,,$G ) ) F& ! #

20-LECIE TARGÓW ELEKTROTECHNIKA

R E K L A M A

P '( % # $ /I /S ,.,0 &$ ( )2 ' ( & 1 ' 4 ) '2 & & # ( #$ ' ( $ $ ! $ # $ ' 2 '2 # ) ' ,.& ) # )( )2 $ ) ' ' ) W ) ( ) ( ' 'W $ ) W ( ) ) # ( ) 2 ( 8 ) ) & 1 ! #

4/2022

Z BRANŻY

ITM INDUSTRY EUROPE: STABILNE ROZWIĄZANIA NA TRUDNE CZASY + ( ' ) ' => ) % & K ) $ 0/ ' ) 0 ,.,, &$ 2 5 ( & ' 4 J&.$ ) ' 45 ) # & ! )( )2 > ) $ ( 9 & P 4 2 ' ) ' ( ) : D& F$ # # ( ) # Q= # ) ( 8 1 R& 2 ( ( 8 1 ' ) 1 ' 8 & = $ ) 2 $ 4 $ ( ) ) ' 2) ' 2) '$ 2 ' $ ' ) #&

) ' ) ' => ) % ' ' ( ) ) * ) P X & = ) & + ' ) ' 4 $ $ ) $ ' ! D =F$ 1 #$ # ' # # $ ( ) ' ' ' : = & = 2 ( * ) P X & 2 + 3

NOWOCZESNE TECHNOLOGIE I WIRTUALNA RZECZYWISTOŚĆ 9 $ )2 '2 ) J&.$ ' ) ' 4 $ ) ' ) # # ) ( 2) 8 ) # & + # ) ) ' ' ' <> D E < ) > F& = ) # # $ # ' L ! DL!F$ ( X$ & <> C $ )

$ 2 ( '2 ) ' 4 & 7) <> ) 2 $ 1 ' $ ' & E < ) > D <> F 1 ' ' ) 4 ,.,/ & ' ) ( < 9 & 7) ' ) ) 8 ( 2) 8 ) # 8 # #& 5 #

CZESKI WOLTAIR REWOLUCJA CYFROWA ZACZYNA W PERSPEKTYWIE DZIAŁALNOŚĆ KEWDO POLSCE 2030 R. I STAWIA NA MAGAZYNY ENERGII P ) ( ' ) ' # # ' C + & 9 ' ' ' ) ' ) ) ' ) ) #$ '( # 4 2 # ' ' 1 ' 2 2 1 & C ) ' ) & U ) ) # 1 #$ '2 #

2 1 1 2 ) ' $ ' 4 8 2 8 # # ) ' #$ ) ' 4 # & 7( ' /I. ... ' & = ( '2 ) $ ) 2 & M ) '2 ' ) ) ) ( ' ( ) $ ) ( ' " # ') ' K% 8 M $ < > + & 4 /

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

NOWE SZKOLENIA ENDRESS+HAUSER

ROZWIĄZANIA CHMUROWE: 3 MLD ZŁOTYCH W 2022 R.

% ) N3 ,.,, & 8 ( & +4 ) # ' $ # ) : K ' 4 $ 5 ) ( # & + # 2 ) ( # 2) 8 ) ) ) & ( ' ' & & # $ ) 2) 8& > ' ) 8 ' $ ) # C $ & & # + 3 !=$ $ ( > )( & + ' )( )2 ) 2 $ ) # ' ) # > & + ' 1 ' & & ) & &

P ( 2 # & = ( ' ) & 6 >! Q! ) # # ,.,/& ' ,.,/ ,.,GR $ 45 # ' ( '2 0. T ) & ) '2$ ,., & 45 ) 2 0 ) #& 6 ) ) 1 '2 >! ' /.. T 2 8 M,M ) # 1 ' & K) ) 1 # ) # = ) ( # ) S$I T&

& '(

) * $ + , -

R E K L A M A

Z BRANŻY

PERŁOWY JUBILEUSZ CSI 9 " ( # ) 0.& & : 45 /YY, & ) ) ( ' ) # 2 L>% ' & ! 1 ' # # ( & U ) 8 ( & & $ ) #$ 2) 8 ) # ) '2 # ' 2) 8 # ( ) 1 # /YR $ ' [ #& 7( ' ) ( 2 8 ) )2 # 4 ) #$ )E #$ $ ( $ L 2 # \$ = $ $ " $ = &

" ) ( #$ & & $ & 7 1 ' 1 E $ 2 ) ( & " ) ) ) L )) ) : ( ) ) $ 1 ' ' $ ) ) # ) & P ( # # # ) # ) $ ' $ ' ) " ' ' 5& 4!

RYNEK CYBERBEZPIECZEŃSTWA: 2 MLD ZŁOTYCH W 2022 R. 6 ' >! Q! ( ( 8 ,.,/& ' ,.,, ,.,GR $ ,.,/ ,.,, ) ) 1 ' ) ) ( ( 8 ' & + 45 , ) & + ,.,. &$ # # ) # ) 1 # $ 2 8 ( ( ( 8 ) ) 2 ) 2 "7L :C/Y$ ' ) # # ) ( ) "=$ ' ( ( ) ( 2 2& + 1 1 ' $ ) ' ' '4 ) 2 )

# $ ) #$ ' # ) 2 $ L P& 2 ( # # ( $ ) # ) # ( ) 4 2 ) ) & ! ,.,/ )( & " '$ # ( # ) ( ) $ ' ' ) ( ) 8 # ) & < )( 2 # 2 8 1 # '2 ) $ # ) ' 4 ( ( 8 ,.,/ & IH T& ) * $ + , -

KIERUNEK: EDGE AI %) $ ' ) 1 ' 1 ' $ ' # ' & P '( 45 ' ) ) ' ) # ' ) # 1 # 2) 8 ) ( & 9 < ) ' $ ' ) ,.,I & ) # # ( ) # # ) ' ) # Q # R& 2 %) ' ' ' # 2) 8 ( '2 # ) & 14

' 2 ) ( '$ ) ' $ '2 ) 45 ) ) ' '2 ) ' ) ) ' 4 $ ( ( ) # ) # ) # & : ' ) # ( 5 ( 2) 2 # 4 2 ) 2 4 ) # # #$ # ) ' ) & '2$ ) ,.0I & ( # 1 # 1 ' $ 2 2 1 # 2) ! $ 25 ) /... T$ /SI 6M D ( ' F ) ,/J, 6M& )

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

CLS IMATION W GRONIE PARTNERÓW VERSABOX "O > $ ) 2 8 ) ' ) 2 ) ' ' L M X ) # ( ( #& 9 ( )2 ) 5 ' 1 ) ' K=7P7>^_+7!* ' 4 ' # # # ) ' + #$ 3 $ 9 ' ' # M X& + "O ) L M X ) # # % & : 2 "O ) ' # ) # #

'2 # & 6 ( ( ( ( 4 $ ) ) '2 ( ) ' 4 4 ) ' # ' 4 U ( > # $ L M X ) ) ) ) ) 2& "O > ' ) ( "O $ ) ( S. ) 2 ) # ' 1 ' # ) ) $ 1 '2 ' $ ) $ ' & 6 . ,

FIRMA IGUS PIERWSZYM NA ŚWIECIE PRODUCENTEM Z ATESTEM UL DLA BEZHALOGENOWYCH PRZEWODÓW TPE 9 $ ' ) 4 $ 1 KO +> ' 8 ' ' K ) O ( DKOF ' ) = %$ '2 ) ) ) # # & ' '2 $ ( # ) = % 2 5 # ' 4 & P ' K ) O ( DKOF ' ' ) ' ' # K ( 8 ) & 7) /HYJ & '

$ ( ) 5$ 2 ) ) ) & # 5 ' ' ) # '4 '& 7 # ) 2 & + ) 8 P ) 7 # ' DP9 F 2 2 )2 2 2 4 ) # # K 2 '2 ) & : ' ( 5 4 ) /.JJ ) # [ X KO& : ' ' ) ,.. ) = %$ ) ' 45 1 ) KO > ' ] $ ) ) & ) # [ X &

ENERGETYKA ODNAWIALNA: PONAD 390 MLN ZŁ DLA KONSORCJÓW PRZEMYSŁOWO-NAUKOWYCH P ) " M ) 8 ! ' ) # QP # R& P ( 2 / ) 0. ,.,, & ' 5 ) ' ' 8 # & : ' C # 0Y0 & * ' ) ) ( B Q% R /,I$Y $ Q% ) ) #R /,I$Y Q% D FR /J/$, &

4/2022

: 2 2 5 ' C $ ) '2 # ) $ ' ' ' ) ) ( ' ' ' ) ' ' ) '& O ) ' 2 ( 5 2 ) ( & : 5 ) 4 $ ' ( ) 8 ) #$ ( ) 8 #$ ' # ) ) #& QP # R 2 4 '& 1

PRODUKTY

PRZEKAŹNIKI PROGRAMOWALNE MILLENIUM SLIM W ofercie TME pojawiły się nowe przekaźniki programowalne marki CROUZET. Należą do urządzeń serii Millenium Slim, która swoją nazwę bierze od wąskiej, kompaktowej obudowy o szerokości 17,5 mm (moduł osadzany na szynie DIN lub instalowany płasko na panelu). Rozwiązanie to zostało opracowane z myślą o oszczędności przestrzeni w szafie sterowniczej i z powodzeniem może zastąpić obecne już na rynku standardowe kontrolery logiczne. Urządzenia serii Millenium Slim mają osiem konfigurowalnych wejść/wyjść i dostępne są w dwóch wersjach zasilania: 24 V DC lub 110–240 V AC. Przyłączenia elektrycznego dokonuje się za pomocą zacisków śrubowych. Artykuły mają klasę szczelności IP20, jednak mogą praco-

wać w środowisku o dużej wilgotności (do 95 %, o ile nie zachodzi skraplanie), w zakresie temperatury od –20 °C do 40 °C. Spełniają także wymagania norm odporności mechanicznej na uderzenia i wibracje (IEC/EN 60068). Wygodnym rozwiązaniem jest metoda dokonywania nastawy przekaźników: Millenium Slim obsługiwane są poprzez interfejs Bluetooth za pomocą bezpłatnego oprogramowania CrouzetSoft. Mogą zostać szybko zaprogramowane zarówno z użyciem PC, jak i smartfona. Aplikacje ułatwiają przystosowanie przekaźnika do wymogów konkretnej aplikacji – zawierają również szereg przykładowych konfiguracji, dzięki którym docelowa nastawa przebiegnie bez problemu. 3 &

SUSTAINABLE INNOVATION INTELLIGENCE Firma Dassault Systèmes ogłosiła wprowadzenie „Sustainable Innovation Intelligence”, rozwiązania do oceny cyklu życia produktu, które umożliwia firmom zminimalizowanie negatywnego wpływu produktów, materiałów i procesów na środowisko oraz przyczynia się do rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym. Dostępne w ramach platformy 3DEXPERIENCE firmy Dassault Systèmes chmurowe rozwiązanie obejmuje cały łańcuch wartości i w unikalny sposób integruje bazę ecoinvent zawierającą

dane o ponad 18 tys. procesów przemysłowych i rolniczych, w ramach wirtualnego projektowania, rozwoju produktu, inżynierii produkcji, operacji i logistyki. „Sustainable Innovation Intelligence” opiera się na bazie danych inwentaryzacji cyklu życia produktu opracowanej przez ecoinvent, stowarzyszenie non-profit, którego zbiory danych mierzą i dostarczają informacji na temat zasobów naturalnych pobieranych ze środowiska, zanieczyszczeń uwalnianych do wody i gleby, emisji uwalnianych do powietrza, produktów wymaganych w innych procesach oraz produktów ubocznych, a także odpadów wytwarzanych w różnych sektorach na poziomie globalnym i regionalnym.

! "#

ROZWIĄZANIA DLA LOGISTYKI MAGAZYNOWEJ Firma NORD DRIVESYSTEMS, oferuje różnorodne rozwiązania w zakresie napędów dynamicznych, które są odpowiednie dla zastosowań w logistyce magazynowej. Zdecentralizowany falownik NORDAC ON został opracowany dla technologii przenośników poziomych w magazynowaniu, a wariant NORDAC ON+ do współpracy z nowym silnikiem synchronicznym IE5+. Produkt charakteryzuje się zintegrowanym interfejsem Ethernet, łatwością konserwacji dzięki pełnej podłączalności i wyjątkowo kompaktową konstrukcją – zapewniając ekonomiczne i inteligentne rozwiązanie typu plug-and-play dla środowisk IIoT. Ten kompaktowy i inteligentny falownik można zamontować bezpośrednio na motoreduktorze. Obejmuje niższe zakresy mocy do 2,2 kW i ma funkcję oszczędzania energii w zakresie częściowego obciążenia.

Seria NORDAC FLEX SK 205E to kompaktowy, elastyczny i energooszczędny przemiennik częstotliwości oferuje szeroki zakres mocy do 22 kW i umożliwia potencjalne oszczędności energii, zwłaszcza podczas pracy przy częściowym obciążeniu. Falownik może być używany do sterowania standardowymi silnikami asynchronicznymi, wysoko sprawnymi silnikami synchronicznymi i silnikami z hamulcem. Można go zainstalować w pobliżu napędu w terenie lub bezpośrednio na silniku. Przyłącza kabli zasilających i danych są dostępne w wersji wtykowej. Zdecentralizowany system umożliwiają krótkie kable silnika i enkodera, a także zasilające do czujników. Informacja zwrotna z enkodera może być uwzględniona na przykład dla systemów transportowych ze sterowaniem położeniem. )0/

) +7

AUTOMATYKA

PRODUKTY

ODPORNE NA WSTRZĄSY I WIBRACJE KASETY EUROPACPRO Kasety EuropacPRO wyróżnia wysoka odporność na wstrząsy i wibracje do 5 g we wszystkich kierunkach osiowych, zgodna z niemieckimi normami „Bahn”. Ponadto kasety mają bardzo dobre parametry tłumienia zakłóceń elektromagnetycznych EMC, zgodne z IEC 61587-3. Ich konstrukcja zapewnia wytrzymałość na obciążenia do 7,5 kg, do 11 kg i do 15 kg, w zależności od wersji. Stopień ochrony wynosi IP20. Wytrzymała, modułowa konstrukcja, zapewniająca indywidualne konfiguracje pozwala natomiast na bardzo szeroką gamę wariantów wysokości (od 2 U do 9 U), szerokości (od 20 HP do 84 HP) i głębokości (od 175 mm do 1000 mm). Występuje też opcja montażu wewnętrznego z płytą montażową lub montaż kombinowany (3–6 U). Ofertę uzupełnia

wiele akcesoriów montażowych, jak panele przednie, prowadnice, szyny montażowe, czy zaciski ESD zabezpieczające przed wyładowaniami elektrostatycznymi. W obrębie rozwiązań EuropacPRO wyróżnić można kasety do zabudowy płytek drukowanych wpinanych w złącza, w plater lub w magistralę oraz z szyną przesuwną. Dostępne są rozwiązania z ekranowaniem EMC lub bez, wersje uniwersalne typu F, wersje „Light” z panelem bocznym typu L i „Heavy”, w których wspornik 19″ jest mocno przymocowany do panelu bocznego (spawany na zimno). Ich konstrukcja jest w pełni zgodna z IEEE 11001.1 i umożliwia montaż kart z uchwytami do systemów CompactPCI i VME64x. 4!

WERYFIKATOR JAKOŚCI KODÓW DATAMAN 475V Weryfikator jakości kodów DataMan 475V to szybkie i łatwe diagnozowanie problemów za pomocą kolorowej animacji, bogate w dane wizualne narzędzia diagnostyczne. DataMan 475V zapewnia weryfikacja i raportowanie jakości bezpośrednio na linii produkcyjnej, zapobiegając odpadom i kosztownym reklamacjom zwrotnym. Natychmiastowa informacja zwrotna i intuicyjna diagnostyka wizualna zapewniają operatorom możliwość identyfikowania i korygowania problemów związanych z drukowaniem i kontrolą procesu w miarę ich występowania. Dla każdego zweryfikowanego kodu można archiwizować szczegółowe raporty w celu zapewnienia identyfikowalności, statystycznej kontroli. Oprogramowanie DataMan 475V do weryfikacji jakości kodów zapewnia intuicyjną, wizualną informację diagno-

styczną. Przypisuje ogólną ocenę do kodu w oparciu o pomiary parametrów jakościowych zdefiniowanych przez ISO. Parametry te mierzą kilka czynników, które wpływają na zdolność czytnika kodów do identyfikacji i dekodowania kodu, maksymalizując szybkość odczytu procesu. Weryfikator jakości kodów DataMan 475V zapewnia dane, które mogą być wykorzystane do diagnostyki w czasie rzeczywistym, archiwizacji wyników w celu zapewnienia identyfikowalności i zgodności, czy też agregacji do analizy statystycznej procesu. 4 ,

WYJĄTKOWA PRĘDKOŚĆ I DYNAMIKA Silnik krokowy AM3248 firmy FAULHABER podnosi poprzeczkę w zakresie takich osiągów, jak prędkość i moment obrotowy. Oferowana maksymalna prędkość obrotowa 10 000 obr./min to pięciokrotność możliwości podobnych silników krokowych. Połączenie z przekładnią o przełożeniu 100:1 zapewnia moment obrotowy o wartości 5 Nm. To wszystko przy średnicy zaledwie 32 mm. Dzięki temu nowy silnik jest idealnie dostosowany do szerokiej gamy zastosowań w dziedzinach takich jak przemysł lotniczy, automatyzacja laboratoriów, duże systemy optyczne, produkcja półprzewodników, robotyka i drukowanie 3D. Wielobiegunowy, dwufazowy silnik krokowy AM3248 wykonuje 48 kroków na obrót i zapewnia bardzo wysoki 4/2022

statyczny moment obrotowy o wartości 85 mNm. Od momentu uruchomienia silnik pracuje z dużą prędkością, a dzięki małej bezwładności może być przeznaczony do zastosowań wymagających błyskawicznego przyspieszenia i szybkich zmian kierunku. Nowa konstrukcja łożyskowania jeszcze bardziej wydłuża już długi okres eksploatacji silnika tego typu. Wydajność, jaką osiąga silnik w swojej klasie w połączeniu z przekładnią 32 GPT, nie ma sobie równych na rynku. Silnik jest kompatybilny z enkoderem magnetycznym IE3. Te właściwości i opcje sprawiają, że silnik idealnie nadaje się do różnych wymagających zastosowań. 5 89( .&/

PRODUKTY

CELA PALETYZUJĄCA Z ROBOTEM PRZEMYSŁOWYM Z myślą o paletyzacji z niezmienną jakością i precyzją firma FlexLink oferuje dwa rozwiązania do paletyzacji zamkniętych opakowań (np. kartonów, pudełek) w dynamicznych branżach produktów konsumpcyjnych: paletyzator z robotem przemysłowym RI20 oraz paletyzator z robotem współpracującym RC10. Robot do paletyzacji RI20 umożliwia przenoszenie ładunków o masie do 15 kg przy 12 cyklach na minutę, a ponieważ nie wymaga mocowania do podłogi, jest mobilnym rozwiązaniem pasującym do wielu linii produkcyjnych. Konfiguracja robota paletyzującego jest prosta dzięki

przejrzystej konstrukcji interfejsu. Poza panelem sterowanie paletyzacją dostępne jest również na tablecie. Dwie pozycje ładowania palet umożliwiają ciągłą pracę robota do paletyzacji RI20, a udoskonalony system bezpieczeństwa zapewnia bezpieczną współpracę z operatorami. Gdy w obszarze bezpieczeństwa wykrywany jest ruch, produkcja nie zostaje zatrzymana, ale następuje zmniejszenie prędkości z jaką działa ramię przemysłowego robota paletyzującego. Oprogramowanie Robot Config pozwala operatorowi stanowiska paletyzującego szybko zaprojektować nowy wzór palety lub załadować istniejący, w tym międzywarstwy oraz regulację położenia etykiety. Funkcja „przeciągnij i upuść” eliminuje błędy projektowe, a utworzenie pierwszej konfiguracji z jego pomocą nie zajmuje więcej niż 10 minut. 5 ,9

PIROMETR LAND AL EQS DO POMIARU ALUMINIUM Pirometr nowej generacji z cyfrowym przetwarzaniem promieniowania IR jest przeznaczony do aplikacji w procesie produkcji produktów aluminiowych. Pirometry AL EQS jest pirometrem wielodetektorowym ze specjalnym algorytmem obliczeń temperatury aluminium. Dzięki cyfrowemu przetwarzaniu promieniowania IR nie jest już wymagane kil-

ka typów pirometrów dla różnych miejsc wyciskania lub walcowania aluminium – jeden typ pirometru może być stosowany w kilku miejscach na linii produkcyjnej. Opatentowany LED koloru zielonego jest dobrze widoczny na aluminiowej powierzchni i pozwala łatwo wycelować w profil. !+: : :

AUTONOMICZNY ROBOT DO TRANSPORTU ŁADUNKÓW PALETOWYCH Formica 2 to niezawodny i najsilniejszy autonomiczny robot mobilny typu AMR z rodziny pojazdów transportowych AIUT Formica. Robot wyposażony został w podnośniki palet, dzięki czemu zapewnia bezzałogowy transport ciężkich i gabarytowych ładunków paletowych o masie do 1500 kg na produkcji i w magazynie. Formica 2 automatycznie i bez operatora pobiera towary z poziomu posadzki, transportuje je i dostarcza w dynamicznym otoczeniu, stanowiąc bezpieczną alternatywę dla tradycyjnych wózków widłowych. Zastosowane zaawansowane, certyfikowane systemy bezpieczeństwa oraz

systemy nawigacji swobodnej gwarantują pełną kontrolę obszaru, w jakim porusza się Formica 2, pozwalając m.in. na swobodną pracę ludzi w przestrzeni aktywności robota i szybkie wdrożenie – bez ingerencji w infrastrukturę zakładu. Dzięki wykorzystanym technologiom Formica 2 samodzielnie wybiera optymalną trasę dostawy, wykrywa i omija nagle pojawiające się przeszkody, strefy o dużym natężeniu ruchu i obszary wyłączone. Ponadto robot dostosowuje prędkość do obciążenia, zapewniając bezpieczny przewóz zwłaszcza ciężkich i niestandardowych (w tym wysokich) ładunków. Unikatowy moduł Black Box z systemem kamer umożliwia wgląd w historię aktywności pojazdu, a najnowszej generacji akumulatory długi czas pracy na baterii (8–10 godzin) i niezwykle szybkie ładowanie automatyczne. Roboty AIUT Formica są częścią kompleksowego systemu intralogistycznego AIUT. 83

AUTOMATYKA

PRODUKTY

BEZPRZEWODOWY PUNKT DOSTĘPOWY ARS-7235-5E-AC Antaira powiększa ofertę urządzeń komunikacyjnych o bezprzewodowy punkt dostępowy ARS-7235-5E-AC z funkcją routera i pięcioma portami Gigabit Ethernet (10/100/1000 Base-T). Został on zaprojektowany do zastosowań w sieciach przemysłowych i korporacyjnych. Obsługuje standard IEEE 802.11a/b/g/n/ac. Pracą sekcji bezprzewodowej steruje dwuzakresowy (2,4/5 GHz) chipset SoC IPQ4029 produkcji Qualcomm zapewniający szybkość transmisji do 867 Mb/s. ARS-7235-5E-AC może być zasilany napięciem z zakresu 9–48 V DC. Występuje w wersjach na dwa zakresy temperatury otoczenia: standardowy od –10 do +60 °C i rozszerzony od –35 do 70 °C. Jest produkowany w obudowie o wymiarach 155 × 115 × 46 mm, przystosowanej do montażu na ścianie lub na szynie DIN. Pozostałe cechy: tryby pracy WLAN: AP/Client/Bridge/Repeater/Router; zakresy częstotliwości: 2,402...2,482 GHz (25 dBm), 4,92...5,92 GHz (24 dBm); antena: 2 × zewnętrzne gniazdo SMA 3 dBi @ 2,4 GHz, 5 dBi @ 5 GHz (obsługa MIMO, Dual 2Tx/2Rx); obsługiwane protokoły: IP, TCP, UDP, ARP, BOOTP, ICMP, HTTP, HTTPS, DNS Proxy, NTP, Dynamic DNS, SMTP, SNMP; obsługiwane standardy szyfrowania: WPA, WPA2, WPA3, WEP, TKIP, AES, RADIUS, 802.1x/ EAP. Model ARS-7235-5E-AC jest objęty 5-letnią gwarancją.

43-CALOWY WYŚWIETLACZ DLA SYSTEMÓW DIGITAL SIGNAGE Nowy wysokokontrastowy 43-calowy wyświetlacz LCD P430HVN01.4 firmy AUO zapewnia zwiększoną jasność na poziomie 500 cd/m2, wysoki kontrast 4000:1 oraz pełne kąty obserwacji – 89°/89°/89°/89°. Takie parametry zapewniają pełną czytelność prezentowanych treści nawet w intensywnie oświetlonych pomieszczeniach. Ze względu na ograniczony zakres temperatury pracy (0–50 °C) najlepiej sprawdzi się w aplikacjach wewnątrz pomieszczeń, np. jako nośnik informacji w przychodniach, szpitalach, dworcach oraz lotniskach, jak i komercyjnego – w handlu, a także w restauracjach lub kawiarniach. Długa żywotność LED, wynosząca co najmniej 50 000 h, umożliwia bezawaryjną pracę wyświetlacza LCD w trybie ciągłym, przez całą dobę. 8 #

3 ;

CZYTNIK KODÓW KRESKOWYCH O ELASTYCZNEJ KONFIGURACJI OMRON rozszerza rodzinę czytników kodów MicroHAWK o nowy model. V440-F to czytnik o dużej rozdzielczości z możliwością konfigurowania na bieżąco. Umożliwia równoczesny odczyt dziesiątek miniaturowych kodów kreskowych w zastosowaniach, w których w polu widzenia znajduje się wiele produktów oznakowanych kodami kreskowymi. Może być również skonfigurowany do odczytu z dużej odległości, do wyszukiwania wielu kodów w szerokim polu widzenia lub do odczytu kodów na obiektach poruszających się z dużą prędkością. Intuicyjny i sprawdzony interfejs użytkownika WebLink umożliwia łatwą konfigurację wstępną oraz jej późniejszą modyfikację w zależności od konkretnych zastosowań. Zaawansowane algorytmy dekodowania sygnału zapewniają niezawodny odczyt niezależnie od rodzaju

4/2022

powierzchni (w tym przezroczystych i odbijających światło). Z kolei obsługa standardów PoE, EtherNet/IP i Profinet zapewnia niezawodną łączność z sieciami automatyki przemysłowej. Czujnik czytnika o rozdzielczości 5 megapikseli pracuje w trybie global shutter, dwurdzeniowy mikroprocesor zapewniają szybkość rejestracji obrazu do 35 fps oraz opcje montażu obiektywu z wykorzystaniem mocowania C, pozwalające na użycie obiektywów makro i telecentrycznych o szerokim polu widzenia i dużym zasięgu. Zestawy koncentrycznych, punktowych i pierścieniowych oświetlaczy wraz z szeroką gamą przewodów i wsporników ułatwiają instalację kompletnego systemu odczytu kodów. 0 /0)

PRODUKTY

NOWA GENERACJA WAG PLATFORMOWYCH OHAUS Corporation, jeden z największych na świecie producentów urządzeń do ważenia oraz wyposażenia laboratoriów i instrumentów analitycznych, ogłosił wprowadzenie na rynek nowej generacji wag platformowych Defender 3000. Wagi platformowe z serii Defender 3000 z nowymi miernikami wyposażonymi w czytelne podświetlane wyświetlacze LCD oraz szybsze oprogramowanie zorientowane na rezultaty zapewniają płynną realizację każdego zadania, począwszy od prostych, codziennych operacji ważenia przemysłowego. Nowa linia Defender 3000 zapewnia nie tylko większe niż kiedykolwiek wcześniej wyświetlacze, ale też zaktualizowane oprogramowanie do ważenia, liczenia sztuk, ważenia kontrolnego i sumowania, które działa szybciej niż dotąd. Wielokolorowe podświetlane wyświetlacze LCD informują o osiągnięciu masy docelo-

wej w wybranych trybach. Są one umieszczone w solidnej obudowie ze stali nierdzewnej lub tworzywa ABS, odpornej na ciągłe użytkowanie niezależnie od tego, czy waga służy do podstawowego ważenia przemysłowego, czy też jest eksploatowana w trudniejszych warunkach. W serii Defender3000 dostępne są platformy w wymiarach od 305 × 355mm do 600 × 800 mm i o zakresach ważenia 15–600 kg, przy zachowaniu wytrzymałości i niezawodności wszystkich komponentów. Wagi zostały opracowane z myślą o stałej i niezawodnej obsłudze codziennych potrzeb z zakresu ważenia, a interfejs użytkownika i szybkie, wiarygodne wyniki są tu najwyższym priorytetem. 0( 8!

KARTY MICRO SD SDT5R0 POLECANE DLA BRANŻY TRANSPORTOWEJ

Karty micro SD SDT5R0 polecane są głównie dla branży transportowej. Są wykonane w technologii pSLC Flash, co gwarantuje wytrzymałość do 30 tys. cykli PE. Proponowane pojemności to: 8 GB, 16 GB, 32 GB i 64 GB.

Karty micro SD SDT5R0 sprawdzą się w trudnych warunkach środowiskowych, gdyż pracują w temperaturze: od –25 °C do 85 °C. SP SMART IoT Sphere zapewniającą usługę w chmurze z alarmami i powiadomieniami, która monitoruje i analizuje stan produktów SP Flash. Mają wbudowane odporne oprogramowanie SPOR z możliwością uniknięcia awarii w przypadku nagłej utraty zasilania lub niestabilnego napięcia. 4!

OBUDOWY MULTIPACPRO DO MONTAŻU EURO KART Dobre rozwiązanie dla ochrony urządzeń elektronicznych stanowią MultipacPRO firmy nVent Schroff. Te kompletne obudowy stosuje się do montażu podzespołów elektronicznych, takich jak karty euro i płytki drukowane PCB lub do instalacji niestandardowych komponentów. Wykonane z aluminium lub stali z powłoką aluminiowo-cynkową. Są bardzo dobrze ekranowane EMC, zgodne z VG 95373 część 15 lub IEC 61587. Co więcej, wykorzystując dodatkowy zestaw uszczelniający EMC, można zwiększyć tłumienność obudowy przy 1 GHz z 30 dB do 60 dB. Wymiary MultipacPRO są skonfigurowane dla formatów euro kart i zgodne z normami: EC 60297-3-100, 101, 105 – wysokości od 1 U do 5 U oraz głębokości od 220 mm do 460 mm.

Pokrywa górna i płyta dolna występują w trzech wersjach: z pokrywą pełną, perforowaną oraz z otworami pod wsporniki do poziomego montażu kart. Wysoka stabilność obudów zapewniona jest dzięki panelowi bocznemu z profilu aluminiowego. Płyta montażowa natomiast stosuje się do mocowania ciężkich elementów. Kasety mają stopień ochrony na poziomie IP20, a na życzenie klienta istnieje możliwość ich doszczelnienia do stopnia ochrony IP40. W zakresie akcesoriów do kaset multipacPRO, dostępne są m.in. prowadnice teleskopowe do montażu obudowy w szafie rack 19” zapewniające łatwy dostęp do urządzenia przez wysunięcie go z szafy. 4!

AUTOMATYKA

PRODUKTY

DŹWIGNIE PRZEŁĄCZAJĄCE ELC I ELCR Seria dźwigni przełączających ELC oraz ELCR to precyzyjnie zaprojektowane elementy, w których nie ma przypadkowych kształtów i otworów. Całość została zaprojektowana

mechanizmu. Niepełne, niepoprawne i przypadkowe przestawienie mechanizmu regulacji grozi jego zniszczeniem, podobnie jak współpracujących z nim elementów. Dzięki rozwiązaniom Elesa+Ganter takich problemów można skutecznie uniknąć. Na zdjęciu dźwignie serii ELCR (z lewej strony) i dźwignie serii ELC (z prawej). Wymienne i różne kolory zaślepek to domena linii Elecolors, do której należą obydwie serie.

ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o.

z myślą o poprawie funkcjonalności, komfortu użytkowania i możliwości personalizacji. Wykorzystanie ich w urządzeniach ułatwi pracę operatorom i pozwoli zapobiec przypadkowym błędom oraz niewłaściwemu użytkowaniu

: ! <= ! * >?@?>> : == ABA A> <A + # ; CC? >=> C>> @# +D @ : #:+ : @ :+

R E K L A M A

4/2022

PRODUKTY

ZŁĄCZA TRANSFORMATOROWE DO TABORU KOLEJOWEGO Firma HARTING opracowała nowe złącza transformatorowe do taboru kolejowego, zoptymalizowane pod kątem zapewniania długiej żywotności. Złącze Han HPR HPTC (High Performance Transformer Connector), przystosowane do pracy w ciężkich warunkach środowiskowych, są przeznaczone do łączenia konwertera z transformatorem. Charakteryzują się stopniem ochrony IP69K. Występują w wersjach o dopuszczalnym prądzie przewodzenia 400, 850 i 1400 A oraz o napięciu znamionowym 3,6 kV i 4,8 kV. W odróżnieniu od wcześniejszych konstrukcji z osłonami z tworzywa sztucznego, zapewniają znacznie dłuższy czas bezawaryjnej pracy. Pokrywa zewnętrzna jest demontowalna, co ułatwia montaż. W przypadku usterki wystarczy otworzyć pokrywę obudowy, dzięki czemu nie ma konieczności przerywania wszystkich połączeń. Do tej pory systemy dystrybucji energii w obszarach podpodłogowych opierały się na standardzie UIC 552. Każdy z interfejsów w tych systemach wymaga własnej technologii instalacji

i musi być przechowywany oddzielnie. Dzięki Han HPR Train Power Line (TPL) wszystko staje się o wiele łatwiejsze: teraz występuje tylko jeden całkowicie zmontowany rozdzielacz Y jako standardowy interfejs, a także pojedyncze bieguny do wtykowego łączenia kabli. W konsekwencji TPL staje się jednolitym systemem zasilania we wszystkich wagonach. Jest również lżejszy niż w przypadku dotychczasowych rozwiązań: różnica masy instalacyjnej dla pojedynczego wagonu jest mniejsza o około 10 kg. ( /3 )2

MAŁE MODUŁY I OSIE SILNIKÓW LINIOWYCH Inżynierowie z firmy JUNG Antriebstechnik u. Automation GmbH JA2 odpowiedzieli na zapotrzebowanie branży farmaceutycznej, sektora analitycznego oraz technologii medycznej na niewielkie, lecz funkcjonalne rozwiązania automatyczne, tworząc nowy modułowy system mechatroniczny QuickLab. Małe moduły silników liniowych QM02 o skoku do 160 mm i osie silnika liniowego QA02 dla skoków do 220 mm pozwalają przy zachowaniu wysokiej dynamiki i dokładności realizować zastosowania o krótkim skoku, np. w technologii laboratoryjnej i analitycznej lub w systemach testowania. Dzięki konstrukcji mechanicznej i precyzyjnym prowadnicom połączonym z dwoma wózkami kulkowymi moduły i osie zyskują dużą sztywność i zapewniają wysoką powtarzalność podczas pozycjonowania w zakresie ± 50 µm

pomimo lekkiej konstrukcji i niewielkiej poruszającej się masy. W zależności od obciążenia możliwe są prędkości jazdy do 3 m/s i przyspieszenia do 50 m/s2. Dzięki możliwości indywidualnego łączenia osi i modułów można realizować procesy obejmujące chwytanie i umieszczanie, jak również automatyczne rozwiązania do oddzielania, grupowania, testowania lub powlekania próbek lub innych wrażliwych produktów. Dzięki szerokości 22 mm QuickLab doskonale zaspokaja zapotrzebowanie na miniaturowe jedno- i wieloosiowe systemy obsługi. Ponadto oferowane są kompatybilne akcesoria, takie jak kompensacja siły ciężkości, magnetyczne hamulce podtrzymujące, zewnętrzne czujniki położenia oraz płyty adaptera. 5 89( .&/

OSIOWE KONDENSATORY ELEKTROLITYCZNE VISHAY Oferta TME została rozszerzona o osiowe kondensatory elektrolityczne marki VISHAY. Dzięki swoim parametrom elementy producenta wykazują się wysoką bezawaryjnością w aplikacjach ogólnego przeznaczenia: zasilaczach impulsowych, jak również stanowią komponenty urządzeń mobilnych i sprzętu pomiarowego. Kondensatory te mogą pracować w temperaturze nawet 125 °C (zależnie od modelu). Zostały przystosowane do

napięć od 10 V do 450 V DC i występują w wariantach o pojemności od 10 µF do 4,7 mF. W ramach nowej oferty dostępne są warianty charakteryzujące się dodatkowymi właściwościami, jak mniejsze wymiary, kwalifikacja AEC-Q200, niskie ESR umożliwiające pracę z wysokimi prądami tętnień, a także z elementami o przedłużonej żywotności. Wszystkie kondensatory osiowe od VISHAY dostępne są bezpośrednio z magazynów TME, dzięki czemu maksymalnie skracany jest czas wysyłki. 3 &

AUTOMATYKA

PRODUKTY

DWUKIERUNKOWE INTERFEJSY DLA INTELIGENTNEGO DOMU

BUFOR FIFO - TRANSPORT PALETEK Z PŁYTKAMI PCB

Nice BiDi-Shutter – wielofunkcyjny, jednoi dwukierunkowy interfejs, do inteligentengo zarządzania żaluzjami – umożliwia zintegrowanie mechanicznych silników rurowych z systemem inteligentnego domu. Centrala Yubii Home połączona z interfejsem BiDi-Shutter oraz z czujnikiem światła, automatycznie reaguje na zmiany jasności w pomieszczeniu. Nice BiDi-Awning – interfejs jedno- i dwukierunkowy – do inteligentnego zarządzania markizami – chroni środowisko wewnętrzne przed ciepłem i bezpośrednim działaniem promieni słonecznych, zapewniając większy komfort i oszczędności w użytkowaniu klimatyzatora. Nice BiDi-Switch – interfejs jedno- i dwukierunkowy do inteligentnego zarządzania oświetleniem i urządzeniami elektrycznymi – umożliwia zintegrowanie oświetlenia i odbiorników elektrycznych z systemem inteligentnego domu. Oświetleniem calego pomieszczenia można zarządzać za pomocą jednego urządzenia, nawet zdalnie, za pośrednictwem aplikacji. Nice BiDi-Dimmer – interfejs jedno- i dwukierunkowy, do inteligentnego zarządzania intensywnością oświetlenia – umożliwia zarządzanie oświetleniem przez zintegrowanie go z systemem inteligentnego domu. Dzięki Nice BiDi- Dimmer i centrali Yubii Home możliwe jest tworzenie wielu scenariuszy opartych na codziennych rutynach i preferencjach. BiDi-Dimmer jest kompatybilny z najczęściej używanymi typami żarówek.

Bufor pozwala na magazynowanie paletek z płytkami PCB zachowując zasadę FIFO. Winda, napędzana silnikiem serwo, odkłada paletki na kolejne półki bufora, a rozładunek odbywa się na transporter pasowy. Układ może być doposażony w system transportu załadowczego oraz rozładowczego. Komunikacja z urządzeniami współpracującymi odbywa się poprzez interfejs SMEMA. Całość wykonana została w standardzie ESD. 23 +: : :

)

CZYTNIKI KODÓW DATAMAN 280 Stacjonarne czytniki kodów kreskowych serii DataMan 280 oferują szybkie dekodowanie, łatwą konfigurację i nowe możliwości Przemysłu 4.0, takie jak wizualizacja z poziomu przeglądarki internetowej i monitorowanie wydajności w niewielkiej obudowie. DataMan 280 został zaprojektowany, aby lepiej obserwować elementy w łańcuchach dostaw produkcyjnych i logistycznych, rozwiązując szeroki zakres skomplikowanych zastosowań kodów 1D, 2D i bezpośredniego znakowania części (DPM). Możliwy jest odczyt kodów kreskowych z etykiet jednocześnie na pudełkach i paletach, również przez folie odbijające światło. Najnowsze opatentowane algorytmy i technologia dekodowania umożliwiają odczytywanie kodów

4/2022

z defektami oraz o niskiej rozdzielczości z dużą prędkością, w tym kody QR. Technologia High Dynamic Range (HDR) poprawia jakość obrazu oraz kontrast, w wyniku czego poprawia się obsługa kodu i umożliwia większe pokrycie dla lepszej wydajności. Technologia High-Speed Liquid Lens (HSLL) dynamicznie ustawia ostrość bez żadnych części mechanicznych, w celu rozwiązywania szybkich i zmiennych aplikacji przy użyciu mniejszej liczby kamer w krótszym czasie. DataMan 280 w połączeniu z Cognex Edge Intelligence (EI) zapewnia łatwą łączność z przeglądarką internetową, zarządzanie urządzeniami i monitorowanie wydajności. 4 ,

Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP od ponad 50 lat oferuje polskim podmiotom i partnerom zagranicznym rozwiązania wykorzystujące najnowsze technologie z dziedziny robotyki, automatyki i technik pomiarowych. Instytut powstał w 1965 roku, a od kwietnia 2019 roku jest częścią Sieci Badawczej Łukasiewicz.

www.piap.pl Znajdź nas również na:

Specjalizujemy się w budowie aplikacji przemysłowych z wykorzystaniem robotów, dostarczając kompleksowe i innowacyjne rozwiązania zarówno dużym, średnim, jak i małym przedsiębiorcom. www.przemysl.piap.pl. Oferujemy także rozwiązania z zakresu automatyki i robotyki w systemach bezpieczeństwa, w tym specjalistyczne roboty mobilne dla wojska, policji i służb specjalnych. www.antyterroryzm.com. Opracowujemy również nowoczesne technologie kosmiczne oraz rozwiązania z zakresu druku 3D dla przemysłu. Mamy duży potencjał badawczy, projektowo-konstrukcyjny oraz wykonawczy i długoletnie doświadczenie w pracach badawczo-rozwojowych. Bogate zaplecze badawcze i techniczne jest zgrupowane w specjalistycznych laboratoriach Instytutu, z których wiele ma charakter unikatowy w skali kraju i jest wyposażonych w sprzęt najnowszej generacji. Jesteśmy zdobywcą wielu prestiżowych nagród w dziedzinie innowacji, w tym: Godła Teraz Polska, tytułu Polski Produkt Przyszłości oraz medali międzynarodowych targów innowacji m.in. w Belgii, Niemczech, Szwajcarii, Chinach i Kanadzie. Otrzymaliśmy również nominację do Nagrody Gospodarczej Prezydenta RP. Działamy aktywnie na rzecz transferu technologii i promocji robotyki. Organizujemy Międzynarodowe Targi Automatyki i Pomiarów AUTOMATICON oraz międzynarodową Konferencję Naukowo-Techniczną AUTOMATION. Jesteśmy też wydawcą kwartalników naukowych PAR i JAMRIS oraz miesięcznika branżowego Automatyka i serwisu AutomatykaOnline.pl. Organizujemy także Dzień Robotyki dla użytkowników robotów przemysłowych oraz seminarium i warsztaty RoboScope dla operatorów robotów mobilnych.

Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202 02-486 Warszawa +48 22 87 40 164 +48 22 87 40 221 piap@piap.lukasiewicz.gov.pl

www.piap.pl

ROZMOWA

Myśleć globalnie, działać lokalnie – strategia dla ekspansji technologii 0 - 1* J 1* + J 5 # # / - 1* + ; - + $ + 1 ; + ; ;* + % -7 L # 7 # M ; + ; $ 1 - ; ; # 2 - %* + N # 83: 26

AUTOMATYKA

Fot. AIUT

ROZMOWA AIUT jest dziś największym polskim integratorem automatyki przemysłowej. Wachlarz działalności Grupy jest wyjątkowo szeroki – począwszy od automatyzacji i robotyzacji procesów produkcyjnych oraz intralogistyki, przez rozwiązania IT, po inżynierię procesową i inne. Który z obszarów jest najważniejszy w rozwoju AIUT na polskim rynku? Przez ponad 30 lat działalności udało nam się zbudować silny zespół inżynierski, który dziś liczy ponad 600 specjalistów i rozbudować kompetencje firmy w wielu obszarach, dostosowując nasze rozwiązania i specjalizacje do zmieniających się potrzeb rynku. Obecnie AIUT to przede wszystkim integrator systemów sterownia, linii produkcyjnych oraz zautomatyzowanych systemów intralogistycznych i magazynowych. Dostarczamy zaawansowane systemy automatyki, zrobotyzowane stanowiska oraz całe linie technologiczne – co istotne, projektowane i budowane w Polsce. To stąd nasze rozwiązania wyjeżdżają w świat, w tym również do rodzimych fabryk. Staramy się możliwie kompletnie odpowiadać na wyzwania Przemysłu 4.0 i wspierać naszych klientów na każdym etapie cyfrowej transformacji: od części mechanicznej po systemy IT wspomagające produkcję. Co ważne, nasza strategia współpracy z klientami zakłada partnerstwo. Oznacza to tyle i aż tyle, że do realizacji podchodzimy kompleksowo i długoterminowo, wspierając firmy od etapu projektowania procesu do końca cyklu życia inwestycji, a nie wyłącznie w okresie wdrożenia czy gwarancji. Wypracowane przez lata specjalizacje pozwalają nam zaprojektować i wyposażyć całą fabrykę czy magazyn zautomatyzowany i elastycznie reagować na pojawiające się wyzwania. Nie ograniczają nas rynki i branże. Sami tworzymy też innowacje i dostosowujemy rozwiązania do indywidualnych potrzeb klientów. Automatyzacja i robotyzacja produkcji, to jak Pani wspomniała nie jedyny filar naszej działalności w Polsce i na świecie. Mocno zaznaczamy też naszą pozycję m.in. na rynku rozwiązań Smart City. Pierwszy dział telemetrii AIUT powstał 20 lat temu, dzięki 4/2022

czemu dziś nasze systemy to dojrzałe i cenione w wielu krajach rozwiązania do zdalnego monitoringu zbiorników paliw oraz miejskich sieci dystrybucji wody, ciepła i gazu. Aktualnie realizujemy w tym zakresie duże wdrożenie m.in. w Omanie. Jesteśmy również jednym z czołowych dostawców rozwiązań smart metering na polskim rynku w branży wodno-kanalizacyjnej. Obecnie współrealizujemy największe tego typu wdrożenie w kraju dla Miejskiego

zwrot w kierunku automatyzacji procesów intralogistycznych oraz magazynowych. Badania pokazują, że dziś trzy razy więcej szefów firm jest gotowych digitalizować i automatyzować swoje zakłady, niż było to przed pandemią. Naszą rolą jako integratora jest wspieranie ich na drodze cyfrowego rozwoju oraz dopasowywanie rozwiązania do realnych potrzeb i możliwości inwestora. Tu wyzwania pojawiają się już na początku, w odniesieniu do prze-

PATRZĄC NA PRODUKCJĘ NASZYCH KLIENTÓW W PERSPEKTYWIE 10 LAT, SPODZIEWAM SIĘ ZAAWANSOWANEJ INFORMATYZACJI AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ, A CO ZA TYM IDZIE, KOMPLETNEGO PROCESU PRODUKCYJNEGO ODZWIERCIEDLONEGO CYFROWO. Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji we Wrocławiu. Swoim zasięgiem obejmie ono całe miasto i docelowo ponad 70 000 liczników, automatyzując odczyty wodomierzy, rozliczenia z mieszkańcami i zarządzanie siecią. Nasze systemy pozwalają miastom kontrolować rzeczywisty pobór wody, ciepła czy gazu, efektywnie planować zakup danego medium, eliminować potencjalne awarie oraz szybko i precyzyjnie wykrywać wycieki w ramach sieci. To rozwiązania urzeczywistniające wizję Inteligentnych Miast. Pozostając w temacie zautomatyzowanej produkcji – z jakimi największymi wyzwaniami w tym obszarze trzeba się dziś mierzyć? Realia rynku pracy i niedoboru siły roboczej sprawiają, że zakłady coraz chętniej inwestują w automatyzację i robotyzację produkcji, dziś jeden z głównych wyznaczników konkurencyjności firm. Polska nie jest pod tym względem wyjątkiem. W okresie pandemii COVID-19 luka kadrowa stała się jeszcze bardziej odczuwalna, co umocniło na rynku holistyczne podejście do automatyzacji. Efektem jest wzmożona cyfryzacja i m.in. silny

konania przedsiębiorcy – zwłaszcza rodzimego, który wciąż jest bardziej konserwatywny – do wyboru danego systemu automatyki przemysłowej. Polscy przedsiębiorcy chcą korzystać ze sprawdzonych rozwiązań i dokładnie analizują korzyści z wdrożenia. Bardzo świadomie inwestują. Jednak obecnie, kiedy argumenty za automatyzacją i digitalizacją są dość jednoznaczne, chętnie wybierają wiarygodnych partnerów, którzy w otwartym modelu współpracują z zespołem inżynierskim zamawiającego, zapewniając przekazanie wiedzy o systemie i możliwość samodzielnej jego obsługi oraz wprowadzania zmian. Czy może Pan przybliżyć wdrożenie, które było najbardziej wymagające albo najciekawsze w historii firmy? Jeśli chodzi o nasze realizacje, obecnie około 50 % aktywności biznesowej AIUT wiąże się z branżą motoryzacyjną. Jesteśmy wieloletnim partnerem technologicznym największych światowych koncernów z sektora automotive, dla których projektujemy, budujemy i wdrażamy pod klucz zrobotyzowane linie produkcyjne – np. do produkcji 27

ROZMOWA siedzeń samochodowych – i magazyny automatyczne. Współpracujemy również z polskimi i zagranicznymi dostawcami podzespołów i mamy na tym rynku ugruntowaną pozycję. Aktywnie działamy też dla innych branż. Jedną z naszych rodzimych realizacji jest w pełni zautomatyzowana linia produkcyjna słupów aluminiowych wykonana dla producenta kompleksowych zestawów oświetlenia zewnętrznego. Inwestycja ciekawa nie tylko z uwagi na sam produkt, ale również stopień skomplikowania, produkcja dotyczyła bowiem słupów różnej wysokości. Linia została wdrożona i działa w fabryce klienta, gdzie gotowy słup opuszcza taśmę co cztery minuty. Warta przytoczenia jest też historia naszej ponad 20-letniej już współpracy z jednym ze światowych liderów w branży opakowań. Tu niesztampowym zadaniem było zaprojektowanie i uruchomienie kilkusetmetrowej linii transportowej, a wyzwaniem przyspieszenie procesu transportu opakowań, co zrealizowaliśmy z powodzeniem i dziś działamy dla tej firmy już w ośmiu fabrykach na świecie. Przez lata zgromadziliśmy potencjał inżynierski, który pozwala nam na realizację nawet bardzo skomplikowanych projektów. Jednym z bardzo aktualnych i niestandardowych przypadków jest realizacja linii produkcyjnej innowacyjnych maseczek medycznych polskiego producenta. W takich sytuacjach wyzwań dostarcza sam produkt, a tu konkretnie gumka, która każdorazowo w odpowiednich parametrach musi być automatycznie łączona z pozostałymi elementami maseczki. Taki projekt wymagał od nas niesamowitej precyzji pracy rozwiązania w wyznaczonych ramach czasowych. Linia działa już w fabryce klienta na Dolnym Śląsku. Oferujecie usługi jako dostawca rozwiązań z zakresu automatyki przemysłowej oraz jednocześnie integrator rozwiązań dla przemysłu. W którym z tych obszarów jest obecnie widoczny większy popyt na usługi AIUT? 28

Jesteśmy przede wszystkim integratorem systemów przemysłowych. Mamy wieloletnie doświadczenie, zaawansowane narzędzia i technologie, zaplecze oraz przekrojową, bogatą wiedzę ekspercką i inżynierską – atrybuty, których suma pozwala nam na realizację nawet bardzo skomplikowanych projektów automatyki w oczekiwanym, wysokim, bezbłędnym standardzie i relatywnie krótkim czasie. Ważne, aby klient miał świadomość korzyści, jakie przynosi mu współpraca z integratorem. Odpowiadamy za wprowadzenie odpowiedniego planu utrzymania systemu z mechanizmami prewencyjnymi i predykcyjnymi, zarządzaniem częściami zapasowymi, poszerzoną gwarancją – to wszystko wpływa na bezpieczeństwo wykorzystania pełnych możliwości dostarczonego rozwiązania przez wiele lat. Co warto podkreślić, jako integrator zapewniamy niezależność i dostarczamy przekrojową wiedzę o najnowszych dostępnych na rynku rozwiązaniach, przeznaczonych dla przemysłu i software’owych. To wartość, która pozwala na zbudowanie rozwiązania z najbardziej właściwych „elementów” pod względem potrzeb klienta. Pamiętajmy, że każdy problem operacyjny, który potrafimy rozwiązać szybciej i lepiej niż inni, staje się naszą przewagą konkurencyjną, dając szansę na zdobycie nowych rynków, zbudowanie długotrwałej relacji z nowymi klientami i wzmocnienie powiązań partnerskich. Stąd nasze działania w zakresie tworzenia autorskich rozwiązań. Dotyczy to m.in. systemów intralogistycznych i robotów mobilnych AIUT Formica – które są dziś marką uznaną m.in. przez globalnego lidera rynku automotive – czy kompleksowych systemów telemetrycznych, linii urządzeń do monitoringu zbiorników paliwowych oraz nowoczesnych rejestratorów AIUT na wodomierze czy gazomierze, wykorzystujących rozwiązania z zakresu IoT. Przykładowo obecnie nasz produkt jest najbardziej popularnym rozwiązaniem do zdalnych odczytów liczników gazu na rynku indyjskim. To pokazuje, że potrafimy zbudować silną markę na bazie naszych produktów i kompleksowo działać na różnych rynkach.

Jakie branże dominują wśród odbiorców rozwiązań AIUT? Wzrost zainteresowania automatyzacją jest naturalną konsekwencją zarówno scenariuszy, jakie były wynikiem pandemii, jak i organicznego rozwoju zakładów. Wzmożone absencje pracowników spowodowane COVID-19 pokazały, jak łatwo jest przerwać ciągłość działania fabryki, która swoją produkcję realizuje w modelu tradycyjnym. Jednocześnie pojawiła się konieczność sprostania nowym oczekiwaniom klientów końcowych, którzy coraz częściej chcą produktów personalizowanych, co oznacza, że zakłady poszukują rozwiązań pozwalających uelastycznić i przyspieszyć proces produkcji. Odpowiedzią jest automatyzacja, która jako optymalizacja procesu jest nieprzerwanie realizowana w branży motoryzacyjnej, z którą AIUT ściśle współpracuje już od trzech dekad. Jednak w wyniku pandemii profil przedsiębiorstw, które chcą dziś automatyzować procesy ulega zmianie. Obok automotive ustawiają się nowe branże. Zmiany w przekroju klientów zainteresowanych automatyzacją i robotyzacją widzimy w spływających do nas zapytaniach i dobrze obrazuje je ostatni raport „World Robotics 2021” opublikowany przez Międzynarodową Federację Robotyki (IFR). Wskazuje on, że to branża elektroniczna była największym odbiorcą robotów przemysłowych w 2020 r. Na automatyzację mocno otwiera się też rynek e-commerce, który w związku ze światową pandemią przeżywa skok rozwojowy. Tu automatyzacja magazynów i centrów logistycznych jest niezbędnym warunkiem dalszego rozwoju firm. Warto zwrócić uwagę na skalę pewnych problemów. Jak pokazują analizy rynku, nawet ponad 15 % zamówień w magazynach, gdzie kompletowaniem i pakowaniem towarów zajmują się ludzie, bywa realizowanych błędnie. Dla firmy oznacza to duże straty. Automatyzacja tych procesów pozwala nawet pięciokrotnie przyspieszyć operacje związane z przyjęciem, sortowaniem czy kompletacją zamówień, oszczędzając czas i środki. Rozwiązania podlegają AUTOMATYKA

ROZMOWA też ciągłemu doskonaleniu, zwłaszcza w ostatnich latach, kiedy uwaga branży skupiła się na automatyzacji i robotyzacji intralogistyki. Procesy dostaw wewnętrznych podlegają obecnie wzmożonej automatyzacji, co napędza rozwój systemów intralogistycznych i robotów mobilnych typu AMR. AIUT ma w swojej ofercie takie rozwiązania. Co doradzacie inwestorom? Zakładam, że nasze podejście mocno nas wyróżnia. Wyszliśmy z założenia, że AMR to nie rozwiązanie z półki, a cały system obejmujący integrację z linią lub magazynem, załadunek/ wyładunek, integrację mechaniczną

cenia, a także odwzorowuje pełen ruch pojazdów i symuluje prędkości zależne od obciążenia, dając pełen obraz przyszłego rozwiązania. To pozwala stronom odpowiednio się przygotować. Finalnie, jeśli AMR/AGV jest uzasadnionym rozwiązaniem, oceniamy również, czy dla danego wdrożenia będziemy wykorzystywać któryś z obecnie stosowanych pojazdów z rodziny Formica czy należy zaprojektować nowy, idealnie dopasowany do zadania. W mojej opinii warto obrać strategię stopniowego budowania zaufania do nowych technologii, co oznacza wdrażanie wybranego systemu etapowo. Pozwoli to również na szybsze osiąganie rezultatów i częściową weryfikację celów.

JEŚLI CHODZI O PODEJŚCIE DO WDROŻENIA, ZDECYDOWANIE NAJWAŻNIEJSZE JEST PLANOWANIE – TO ETAP, KTÓRY KOSZTUJE NAJMNIEJ W CAŁYM PROJEKCIE, A POZWALA UNIKNĄĆ ROZCZAROWAŃ PRZY WDROŻENIU. WARTO MYŚLEĆ PERSPEKTYWICZNIE, CZYLI KOMPLEKSOWO OCENIAĆ PRZEPŁYW TOWARÓW, OBECNIE I W HORYZONCIE KILKU NASTĘPNYCH LAT. i na poziomie systemów IT. Dostarczamy kompleksowe rozwiązanie intralogistyczne, którego częścią są kastomizowane roboty transportowe typu AMR. Jeśli chodzi o podejście do wdrożenia, zdecydowanie najważniejsze jest planowanie – to etap, który kosztuje najmniej w całym projekcie, a pozwala uniknąć rozczarowań przy wdrożeniu. Warto myśleć perspektywicznie, czyli kompleksowo oceniać przepływ towarów, obecnie i w horyzoncie kilku następnych lat. Ważny krok to symulacja zaprojektowanego systemu intralogistycznego w procesach u klienta i jego ocena. Pozwala na to nasza wirtualna platforma wdrożeniowa. System uwzględnia m.in. plan produkcji, aktualną mapę zakładu czy magazynu, istniejące trasy i możliwe zakłó4/2022

Jak widzi Pan obraz produkcji za 10 lat, zważywszy na rozwój rozwiązań Przemysłu 4.0 i Internetu Rzeczy? Koncepcja Przemysłu 4.0 zakłada szeroko pojętą cyfryzację procesów przemysłowych w obrębie danego przedsiębiorstwa, co zapewni jedynie integracja systemów z dziedziny automatyki, informatyki, IoT i logistyki. Mówimy o stworzeniu spójnego komunikacyjnie ekosystemu, w ramach którego wszystkie procesy będą monitorowane i analizowane w celu jak najlepszego zarządzania w oparciu o rzeczywisty stan fabryki. Predykcyjne i prewencyjne utrzymanie instalacji – predictive and preventive maintenance – to jeden z elementów takiego rozwiązania. Takie systemy, zbudowane na bazie

nowych technologii, mogą nie tylko informować o konieczności napraw, ale przede wszystkim pozwalają przewidzieć m.in. możliwe awarie czy braki magazynowe, zabezpieczając ciągłość produkcji. Rozwiązania Przemysłu 4.0, które my jako integrator i producent systemów automatyki wdrażamy, dostarczają nie tylko informacji z systemów czy czujników, ale przede wszystkim pozwalają na bieżąco analizować pozyskane dane, dając wytyczne dla pracy maszyn oraz działów utrzymania ruchu. To potrafimy już dziś, z tym, że skala wdrożeń tych rozwiązań w myśl koncepcji Przemysłu 4.0 i budowy kompletnego ekosystemu przemysłowego jest jeszcze niewystarczająca, choć stale rośnie. Dlatego patrząc na produkcję naszych klientów w perspektywie 10 lat, spodziewam się zaawansowanej informatyzacji automatyki przemysłowej, a co za tym idzie, kompletnego procesu produkcyjnego odzwierciedlonego cyfrowo. W dobie rosnącej potrzeby personalizacji produktów masowych wzrost automatyzacji i robotyzacji procesów produkcyjnych, ale i magazynowych, pozwoli również na efektywną produkcję krótkich serii i szybkie przezbrojenie. Nasze doświadczenia pokazują, że w polskich firmach ten nurt wzmożonej cyfryzacji dopiero się zarysowuje i jest naturalną konsekwencją rozwoju zakładu. Wzrost produkcji i jej skali lub złożoność procesów powodują, że automatyzacja staje się wymogiem. Takie firmy potrzebują nowoczesnych rozwiązań, zwłaszcza jeśli same mają klientów, którzy nowoczesne systemy zarządzania produkcją i magazynem już u siebie wdrożyli i podobnych standardów wymagają również od swoich partnerów biznesowych. Stąd tak duży nacisk na cyfryzację i systemy traceability. W styczniu Grupa AIUT przejęła udziały w firmie IMI Polska, specjalizującej się m.in. w budowie stanowisk zrobotyzowanych i opracowywaniu systemów bezpieczeństwa. Skąd decyzja o takiej akwizycji i jakie są spodziewane efekty? 29

ROZMOWA Z uwagą obserwujemy firmy, zwłaszcza z obszaru automatyki, które efektywnie działają na rynkach lokalnych. Jesteśmy dumni, że IMI Polska stało się częścią grupy AIUT, dzięki czemu zyskaliśmy właściwego partnera na małopolskim rynku dostawców automatyki przemysłowej. Tego typu konsolidacja sił pozwala nam szybko

dziś przedsiębiorstwa oczekują od nas szybkiej reakcji, czyli lokalnej obecności. To filar naszej strategii rozwoju. Od lat budujemy inżynierskie centra kompetencji na kluczowych światowych rynkach, zapewniając przedsiębiorstwom bezpośrednie wsparcie. Poza centralą i filiami w Polsce, mamy oddziały w Chinach, Indiach, USA,

JEŚLI CHCEMY MYŚLEĆ O ROZWOJU POLSKIEGO RYNKU I KONKUROWAĆ Z ZAGRANICZNYMI GRACZAMI, POTRZEBNE JEST ROZWIJANIE BRANŻOWEJ WSPÓŁPRACY KRAJOWYCH PRZEDSTAWICIELI RYNKU AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ, STĄD POWOŁANIE W 2021 R. FORUM AUTOMATYKI I ROBOTYKI POLSKIEJ, KTÓREGO JESTEŚMY WSPÓŁZAŁOŻYCIELEM I CZŁONKIEM. rozbudować zespół kompetencyjny i sprawnie realizować duże projekty, dzieląc je między nasze zespoły. Ponadto zyskujemy struktury lokalne, co jest kluczowym elementem naszej strategii rozwoju i dotarcia do klientów z danego regionu, w tym przypadku do przedsiębiorstw prowadzących swoje biznesy w Krakowie i okolicach. Posiadanie struktur lokalnych pozwoli nam jeszcze lepiej i szybciej odpowiadać na ich potrzeby. Warto też podkreślić, że mniejsze firmy widzą szansę na rozwój w strukturach dużych doświadczonych graczy, takich jak AIUT, dlatego takie partnerstwa są coraz chętniej realizowane przez obie strony. Czy w strategii wzmacniania pozycji AIUT w Polsce większy nacisk kładziony jest na rozwój lokalny czy centralny? Zdecydowanie inwestujemy w rozwój struktur lokalnych, tak w Polsce, jak i na świecie. W ostatnich dwóch latach otworzyliśmy łącznie cztery nowe lokalizacje – w tym w Rzeszowie i Łodzi – by być bliżej klienta. Lokalizacja i regionalizacja łańcuchów dostaw to kierunek dla całej branży. Zwłaszcza 30

Kanadzie, Niemczech oraz Rumunii. Ich zadaniem jest wsparcie przy wdrożeniu i nadzór nad eksploatacją systemów. W czasie pandemii, zamykania granic i utrudnień w związku z zakazem przemieszczania się osób, posiadanie struktur lokalnych okazało się podwójnie ważne. To, że mieliśmy fachowców na miejscu dało nam wyraźną przewagę i stanowi impuls do dalszego rozwijania naszych zespołów. Dziś zatrudniamy łącznie blisko 1000 pracowników w 15 lokalizacjach firmy na świecie. I po raz kolejny powtórzę głośno to, o czym mówię od lat, mając nadzieję, że będzie to również sygnałem do rozwoju dla innych rodzimych firm, niezależnie od branży: ekspansja polskiej technologii bez lokalnych, międzynarodowych zespołów nie byłaby możliwa. Jeśli chcemy myśleć o rozwoju polskiego rynku i konkurować z zagranicznymi graczami, potrzebne jest też rozwijanie branżowej współpracy krajowych przedstawicieli rynku automatyki przemysłowej, stąd powołanie w 2021 r. Forum Automatyki i Robotyki Polskiej, którego jesteśmy współzałożycielem i członkiem. To tu dzia-

łające w Polsce firmy mogą łączyć swój potencjał, wykorzystywać swoje specjalizacje i kompetencje. Obserwujemy, że coraz częściej klientem jest rodzimy przemysł. To inwestorzy, którzy potrzebują partnera, a nie podwykonawcy. Znajdą go w FAiRP, które zrzesza wiarygodnych i odpowiedzialnych dostawców rozwiązań przemysłowych. Jakie są kluczowe punkty w strategii firmy na najbliższe lata? Niedostępności materiałowe, brak pracowników, galopujące ceny energii i gazu, nowe uwarunkowania środowiskowe, rewolucje w systemie prawnym – wszystko to powoduje, że należy stawiać przede wszystkim na elastyczność, zarówno w zakresie projektowanych rozwiązań, jak i strategii rozwoju, która w naszym przypadku zakłada wspomniane wcześniej tworzenie struktury rozproszonej, krajowej i międzynarodowej. Obecność na rynkach klienta to jeden z filarów naszej strategii wzrostu. Ważnym punktem jest też dywersyfikacja – zarówno samej oferty, jak i w zakresie dotarcia do nowego profilu klienta. Mam tu na myśli zwłaszcza rynek elektroniki, ale też sektor e-commerce, gdzie chcemy mocno zaznaczyć swoją obecność. Niezmiennie będziemy skupiać się na realizacji dużych inwestycji związanych z budową zrobotyzowanych linii produkcyjnych z systemem traceability. Zamierzamy też rozwijać nasze kompetencje i rozwiązania w zakresie automatyki magazynowej i systemów intralogistycznych. Jednak nic bez ludzi. To specjaliści są fundamentem naszej firmy i niezwykle ich cenimy. Na pewno w kolejnych latach będziemy rozbudowywać nasz kapitał wiedzy inżynierskiej. Ponieważ w wybranych segmentach rynku nasze autorskie rozwiązania radzą sobie świetnie, planujemy również w ramach wspólnego portfela budowę specjalistycznych spółek technologicznych, które w przyszłości będą mogły się usamodzielnić. / #

Urszula Chojnacka

AUTOMATYKA AUTOMATYKA

Buduj niezawodne systemy

IE T EC H N

o w a od 25 o w a od 25 m

z 0

REN

K TA

NY YN

TA AT

A K LIE

IE T EC H N

U G

A K LIE

! ! !""

U G

W SP

ZYST N E CE

O K A OFER

OKA O

FER

PETENTN OM

W MAGAZYNIE MAG

MOCNA PO

ZAWSZE

o % !"

KI AR

OWANE M OM

NZC

Automation24

JFEE>%FFDEFFLN IH p przede wszysttkim m! N 4 ! !"` !" ! ` !" ! # ! $ !" # ! $ % # ! $ ! & '(

DEE @ZG G % * % J J FE FE> >%% FD E F L N I

N F ?H HI G %* * % JFE *% J F E > % FDEE F L N I

8 @ 9 9 9 :? 8 V [ J 1 ! # ! $ !" ! 1 ! # ! $ * Q # ! $ # ! $ N # ! $ % ! ! # ! $ [ # ! $

/ 98 > 8 :8 = @ 9:8 V 1 # ! $ S >?H DH > D N # ! $ >GHE / N # ! $ +N*/ N # ! $ N% %D NVW=/,,X E # ! $ H 2 # ! $

JFFE>%%FD DEFLN IH I I FD D]G%DF G >^0 0H HI IFF Z

@? ? E C 0E F G % N N F ? @ZC D F JFF E>% E > % FD E FFL L N N I I I

. 8 :8 ]@ @ 1 !" # ! $ J ! " ! Monitory zatrzymania

8 @ 8 89 9 > 8 <:8 : Q I 1 ! # ! $ I 1 ! # ! $ > ] % # ! $ 0 ! > 1 ! # # ! ? 1 ! 21 # ! $ @ !

"# !"$"& ' () *

# *

!8 9 @ 8 :? > 8 :8 V 9 <:8 89 :; > P # ! $ > P ! Q! > P # ! $ P Rozszerzenia styków

?\\ [FF . @9 > 8 :8 = @ @@8 8<@8 = J !" 2 ! ? 2 # ! $

+ $, , #-. . " / $ " !+ 1#-# # 367

)* +,-,.-/,//- 0 ! 1 2 !" #

!8 8 9:; 8 <8 = > 8 > ? 8 @9 :; :8 ?J 8 8 Q : :; :8 V 8 89? X: < $ [ \

> > ? @ ? BC BCD C D E F G %H HI JFF E > % FD E FFL L N N I I I

! $ - * 1 ! # -

879 ://; 7+, <. <. ,,9,, /7 /,== /7 :# 1 ;

4 5 6 /7-

I\?jhG%HGF >?H0@* \ 8 24 e :;

b> 8 :8

?< # 19 # " f

od +</ 1

od / /<f 1

I 1 !! # # ! $ !! !

* QQ # # ! $ !!" ! !" !! !"

!#g c !e1_b#b/ I 1 ! # ! $ ?X%0 & NN>

9 X !h7 * Q 7 & 0 2 !

0 2 !" !" =,f, 0 !" ! 1 * ! +/ l +V

D ! Vf 0 1 * ! +. l /. l =+ E 2 P [F0

od 77. 1*

o = 7,< 1 od

[ # ! $ c & !

11 !! !

! @V [ # ! $ & NH N 4 N 6

/! : 1 # 2 ! & >

0 # ! Q! ! !" 2 ! !" I Q! 2 # 2 & standardowe Qb ! ! B !" ! ! > 2g gN )> 1 ! = 2 2 #

h 1 : ; ! ! ! # ! # D : ; ! ! E 2 1 # ! [ ` !" ! # ! !" 0 !" !" 2 2

od V+7 1

od 99V 1

H ! Qbb !! # # ! $

% 2 # # !

! ^! _ 3( @ 1 !" #

! ^! #$+ _!^(`))b)c ()b)##) > 1 ! ! %0 & N

! $ & N

0 ` 2 ! + I I Qb ! //`f 0 # Q 0 1 # ! P # ! $ +N*= 1 # ! $ +N*/

0 & ! ! !" ! ?X%0 Qb 1 ! # # ! 2 # ! 1 ! # ! $ D ! 1 ! Q ! [F0 E 4 ! !" ! !"

! ; I ! 24

/ @ j ))) Q[ 9:; 9 Q ? 89:; _)) ))) @ Q

V 89

# :9? : 9 k X @ 67 * [ ? : V 9:; ? 8

: :; :8 > V

: <V 67e7l V @8 > 8 @ @ 6p) 8 q

! ! !

!"" ##

! $

D q ! q N q !" # ! $ q N ! 1 ! q @ ! 2 ! 1 ! q E # ! ! q !" q H# u N 4 ! q HQ 1 q !" 1 ! q E q G

# 24

` c

879 ://; 7+, <. <. # ,,9,, /7 /,== /7 :# 1 ;

4 5 6 /7-

6 /7-

WIEDZA I PRAKTYKA

DLA INŻYNIERÓW I MENEDŻERÓW

Redakcja AUTOMATYKA Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Marketing tel. 22 87 40 191, 22 87 40 060 e-mail: automatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka

TEMAT N TEMAT NUMERU UMERU

Pomiary przemysłowe # L 1 ; L ; + # + # # : O + 1L - JL L 7 + + - + * # J 1L L 1 % + 1 # L + M 7 - + + 1 Agnieszka Staniszewska

zeroki wachlarz zadań pomiarów świadczy o niekwestionowanej potrzebie ich stosowania. Potwierdzeniem tego faktu jest również dostępność bogatej oferty komponentów i urządzeń pomiarowych na rynku automatyki.

Pomiary poziomu Wśród pomiarów przemysłowych dosyć częste zastosowanie znajduje pomiar poziomu. Wszelkie zbiorniki oraz magazyny stosowane w ciągu linii technologicznych lub jako elementy maszyn i urządzeń wymagają sprawdzania aktualnego poziomu ich napełnienia. Brak surowców czy półproduktów wymaga uruchomienia określonych procesów odpowiedzialnych za ich 36

uzupełnienie. Najczęściej cały opisany proces odbywa się w sposób w pełni zautomatyzowany lub półautomatyczny z dostarczaniem surowców lub półproduktów w formie manualnej i pomiarem wraz z ewentualną sygnalizacją w formie zautomatyzowanej. Protoplastą pomiarów poziomu jest linijka, dzięki której można za pomocą zmysłu wzroku zmierzyć poziom i w przypadku osiągnięcia ustalonej wartości uzupełnić zapasy w zbiorniku czy magazynie. Ze względu na brak ergonomii oraz niską efektywność, rozwiązanie takie nie jest stosowane w nowoczesnych przedsiębiorstwach. Problematyczne może być również przeprowadzanie takiej formy pomiarów w miejscach trudno dostępnych, a takimi bez wątpienia są wnętrza zbiorników. Inną przeszkodą może okazać się agresywne chemicznie środowisko. Powszechnym przykładem pomiaru poziomu w zbiorniku, z którym duża część społeczeństwa kiedykolwiek się zetknęła, jest poziom paliwa w pojeździe. Sygnalizowanie przybliżonego napełnienia zbiornika i niskiego poziomu paliwa wymusza wykonywanie określonej czynności – uzupełnienia paliwa w celu dalszego użytkowania pojazdu. Podobnie poziom mierzony jest w procesach przemysłowych, a wyniki pomiaru wpływają na określone działania systemu. Wśród przemysłowych

pomiarów poziomu można wyróżnić dwa typy. Jeden z nich charakteryzuje się ciągłością pomiaru i wyższą dokładnością, drugi reagowaniem wyłącznie na przekroczenie określonej wartości granicznej. Drugi typ pomiarów można utożsamiać z pomiarami punktowymi. Najczęściej punkty pomiarowe umieszcza się na szczycie oraz przy podstawie zbiornika czy magazynu, dzięki czemu zapewniona jest odpowiednio ochrona przed przepełnieniem oraz możliwość sygnalizowania zbytniego ubytku surowca. Można również wyposażyć zbiornik w pośrednie punkty pomiarowe. W danym punkcie znajduje się czujnik, który przełącza swój stan. Warto jednak zwrócić uwagę na to, że czujnik wchodzi w kontakt z materiałem, a więc ulega przez to szybszemu zużyciu. Ponadto punkty pomiarowe wymagają starannego doboru, należy również wziąć pod uwagę zachowanie materiału czy surowca. Przykładowo drobny, sypki materiał, tj. piasek może osypywać się nierównomiernie i pozostawać na innym poziomie przy każdej ze ścianek zbiornika. Należy zatem zwrócić uwagę na umiejscowienie czujników przełączających względem kanału zasypu oraz kanału odprowadzającego surowiec ze zbiornika. Jedną z metod pomiaru poziomu jest metoda ultradźwiękowa. Do wnętrza zbiornika emitowany jest sygnał AUTOMATYKA

5 : + , -

TEMAT NUMERU akustyczny, który po odbiciu od materiału czy surowca znajdującego się w zbiorniku, a którego pomiar poziomu jest dokonywany, jest rejestrowany przez sondę. Wyznacznikiem poziomu jest czas między emisją a rejestracją sygnału akustycznego. Znając parametry zbiornika oraz umiejscowienie sondy, można wyznaczyć poziom jego zapełnienia. Metoda nie sprawdza się w przypadku dużego zapylenia lub powstawania piany w zbiorniku, ponieważ otrzymywany wynik pomiarowy jest nieprawidłowy. Pojawianie się zapylenia lub piany jest najczęściej zjawiskiem towarzyszącym uzupełnianiu zbiornika w surowiec. Problemem jest też wysoka wrażliwość na wszelkie anomalie zachodzące wewnątrz zbiornika. Algorytm działania czujnika powinien uwzględniać możliwość powstawania fałszywych pomiarów spowodowanych odbiciami np. od mieszadeł czy elementów grzejnych i odpowiednio je odfiltrowywać. Przykładem wykorzystania ultradźwiękowego pomiaru poziomu może posłużyć produkt z oferty firmy Emerson – Mobrey MSP900 – polimerowy, o stopniu ochrony IP68, którego zaletą jest zintegrowanie z czujnikiem temperatury. Podobna zasada działania charakteryzuje metodę laserową. Z tą różnicą, że sygnał akustyczny jest zastępowany emisją wiązki laserowej. Poziom określany jest na podstawie czasu, który upłynął między emisją, a rejestracją wiązki przez odbiornik. Wadą omawianej metody jest wrażliwość elementów optycznych na zabrudzenia, co ma szczególne znaczenie np. w przypadku wysokiego stopnia zapylenia. Kolejną metodę przemysłowego pomiaru poziomu stanowi metoda radarowa. Charakteryzuje ją wysoka odporność na zmiany właściwości surowca w zbiorniku, jak temperatura, ciśnienie czy gęstość. Wpływ na pomiar ma natomiast stała dielektryczna materiału, którego poziom jest badany. Sonda radarowa może być wyposażona w falowód, najczęściej przytwierdzony do dna zbiornika, aby nie istniało ryzyko jego zetknięcia ze ściankami zbiornika. Za przykład zastosowania metody falowodowej może posłużyć produkt znajdujący się w ofercie firmy Sick – 4/2022

LFP Inox. Charakteryzują go szeroki dopuszczalny przedział temperaturowy medium oraz możliwość wykrywania punktów przełączeniowych. Inną metodą pomiaru poziomu stosowaną w przemyśle jest metoda pojemnościowa. Ściana zbiornika oraz sonda czujnika to dwie elektrody, dzięki którym powstaje kondensator. Pomiędzy nimi znajduje się surowiec lub materiał, którego poziom jest mierzony. Na podstawie pomiaru pojemności między elektrodami pustego oraz pełnego zbiornika można wyznaczyć granicz-

w rurociągach, gazociągach, obwodach chłodzenia, pompach oraz wymiennikach ciepła, systemach dozujących. Głównym celem stosowania urządzeń mierzących przepływ jest wczesne wykrywanie ewentualnych nieszczelności. Ponadto pomiary przepływu umożliwiają kontrolowanie prawidłowości przebiegu procesów technologicznych i regulowanie pracy urządzeń wykonawczych, tak aby zapewnić płynność produkcji, ale jednocześnie unikać sytuacji, w których zbyt niski przepływ wpływa na

ALGORYTM DZIAŁANIA CZUJNIKA POWINIEN UWZGLĘDNIAĆ MOŻLIWOŚĆ POWSTAWANIA FAŁSZYWYCH POMIARÓW SPOWODOWANYCH ODBICIAMI NP. OD MIESZADEŁ CZY ELEMENTÓW GRZEJNYCH I ODPOWIEDNIO JE ODFILTROWYWAĆ. ne wartości pojemności, które należy oczywiście odpowiednio skalibrować, uwzględniając wpływ stałej dielektrycznej na pojemność. Zmiana poziomu materiału czy surowca będzie powodować zmianę pojemności kondensatora. Należy pamiętać, że metoda pojemnościowa wymusza bezpośredni kontakt materiału poddawanego pomiarowi poziomu z elektrodami. Ma to wpływ na ich zużywanie, szczególnie widoczne w kontakcie z materiałami ściernymi. W przypadku cieczy popularnym sposobem pomiaru poziomu jest zastosowanie pływaka z układem magnetycznym. Zapewnia on rejestrowanie zmian poziomu cieczy, w której się znajduje. Przykładem komponentu wykorzystującego tę metodę jest NESOS RO1 LS znajdujący się w ofercie firmy Jumo. Charakteryzują go aluminiowa obudowa oraz możliwość podłączenia termopary lub przełącznika temperatury.

Pomiary przepływu W przemyśle częstokroć należy dokonywać pomiarów przepływu. Dotyczy to zarówno gazów, cieczy, jak i materiałów sypkich. Przepływ badany jest

brak efektywności produkcji. Ponadto dane z urządzeń pomiarowych można wykorzystać do celów informacyjnych dla obsługi systemu automatyki. Przepływomierze można podzielić na dwie grupy – mechaniczne i elektryczne. Do pierwszej z nich zaliczają się komponenty objętościowe, manometryczne, zmiennoprzekrojowe oraz z otwartym kanałem, zaś do drugiej magnetyczne, impulsowe, ultradźwiękowe, masowe Coriolisa oraz wirowe Vortex. Do tych ostatnich można zaliczyć komponent z oferty firmy AP Automatyka – 212 Huba Control. Służy on do pomiaru przepływu cieczy, opcjonalnie za jego pomocą można określać temperaturę płynu. Przykładem przepływomierza masowego Coriolisa jest produkt z portfolio firmy Introl – TRICOL TCM. Charakteryzuje go wykonanie obudowy ze stali, maksymalny przepływ 230 000 kg/h, możliwość pomiaru przepływu cieczy, gazów, powietrza, paliw i chemikaliów. Ciekawą funkcjonalnością jest zapewnienie zintegrowanego pomiaru ciśnienia. Za przykładowy przetwornik ultradźwiękowy może posłużyć urządzenie znaj37

TEMAT NUMERU dujące się w ofercie firmy Kamstrup – ULTRAFLOW. Jego długą żywotność zapewnia wykonanie z mosiądzu lub stali nierdzewnej oraz brak elementów ruchomych. Jest to komponent dedykowany do wykorzystywania w instalacjach cieplnych.

Pomiary ciśnienia Kolejną wielkością, której pomiary w warunkach przemysłowych są dosyć powszechnym zjawiskiem, jest ciśnienie. Największymi odbiorcami produktów wykorzystywanych do pomiarów ciśnienia są branże energetyczna, chemiczna oraz petrochemiczna. Ciśnienie można kontrolować za pomocą manometrów lub z użyciem komponentów elektronicznych. Pierwsze z nich pełnią głównie funkcje informacyjne i nie są zbyt użyteczne w systemach w pełni zautomatyzowanych. Komponenty elektroniczne zapewniają możliwość wykorzystywania wyników pomiarów do rejestrowania zdarzeń związanych z ciśnieniem. Ponadto wspomniane komponenty mogą stanowić element układów regulacyjnych ciśnienia, pełniąc rolę sprzężenia zwrotnego. Jednym z podstawowych zadań, które pełni pomiar ciśnienia jest wykrywanie nieszczelność w układach. Wyciek skutecznie obniża ciśnienie, co umożliwia szybką reakcję układu sterowania. Pomiar pełni w ten sposób również funkcję bezpieczeństwa, ponieważ wyciek może stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzkiego lub środowiska. Kontrolowanie wycieków i nieszczelności ma również wymiar czysto ekonomiczny. Wśród komponentów elektronicznych używanych do wyznaczania bieżącego ciśnienia panującego w układzie można wyróżnić elementy tensometryczne, piezorezystancyjne oraz pojemnościowe, przetworniki standardowe oraz programowalne. W czujnikach piezorezystancyjnych pod wpływem przyłożenia ciśnienia na powierzchni pomiarowej pojawiają się ładunki elektryczne. Z kolei czujniki pojemnościowe są wyposażone w membranę, która jest pokryta warstwą przewodzącą, w ten sposób stanowiąc jedną z okładzin kondensatora. Ugięcie membrany w chwili przyłożenia ciśnienia, powoduje zmianę odległości 38

między nią a elektrodą, a więc w konsekwencji wzrost pojemności. Duża czułość takich urządzeń pozwala na używanie ich do pomiaru małych ciśnień. Przykładowym programowalnym czujnikem ciśnienia jest model SDE5 znajdujący się w portfolio firmy Festo. Jego zakres pomiarowy sięga 10 barów. Jest wyposażony w diodę statusową LED widoczną z każdej strony czujnika, ponadto ma wyłącznik ciśnieniowy. Przykładowym komponentem pojemnościowym jest propozycja firmy Endress + Hauser – ceramiczny Ceraphire, który ma również ceramiczną membranę. Jego wyróżnikiem jest przystosowanie do pracy z mediami agresywnymi chemicznie. Za przykład piezorezystancyjnego przetwornika może posłużyć produkt z oferty firmy Jumo – wykonany ze stali nierdzewnej dTrans p30. Miejsca jego uszczelnień zastąpiono spawami, a zakres pomiarowy osiąga aż 600 barów, zaś temperatura maksymalna medium, którego ciśnienie jest badane, może osiągać do 1200 °C. Przykładem przetwornika, który jest wykonany w wersji przeciwwybuchowej i spełnia założenia ATEX jest produkt firmy Wika – IS – 3. Materiałem, z którego wykonana jest jego obudowa jest stal nierdzewna, a medium, którego ciśnienie określa, może być ropa lub gaz ziemny.

Pomiary temperatury Kolejną wielkością, której pomiarów często dokonuje się w warunkach przemysłowych jest temperatura. Jej

wartość jest szczególnie ważna w takich branżach jak spożywcza, farmaceutyczna, chemiczna, tworzyw sztucznych. Nikogo nie trzeba przekonywać do tego, że zachowanie odpowiednich warunków termicznych w przypadku produkcji i przechowywania produktów spożywczych, leków i preparatów farmaceutycznych, jest niezwykle ważne. Wpływa to bezpośrednio na zdatność do spożycia oraz jakość i wartościowość produktów, a więc przekłada się na zdrowie i samopoczucie konsumentów oraz pacjentów. Zachowanie odpowiedniej temperatury w przypadku przemysłu chemicznego oraz tworzyw sztucznych ma znaczenie dla bezpieczeństwa produkcji oraz efektu końcowego danego procesu. Reakcje chemiczne zachodzące podczas przetwarzania są w dużym stopniu uzależnione od warunków środowiskowych, w tym od prawidłowej temperatury. Badanie bieżącej wartości temperatury jest warunkiem koniecznym dla zachowania prawidłowości odpowiednich procedur. Wskazania czujników i urządzeń pomiarowych pełnią rolę informacyjną i ostrzegawczą, najczęściej aktywnie uczestniczą w procesie sterowania maszynami i urządzeniami. Informacja o wartości temperatury może być prezentowana na dedykowanym wyświetlaczu lub wśród innych kontrolek i wskaźników na ekranie pulpitu sterowniczego. Samo przekroczenie ustalonych wcześniej wartości granicznych może być sygnalizowane za pomocą lampek kontrolnych. Można również wyznaczyć strefę ostrzegawczą, która stanowi łagodne przejście między pożądanym zakresem wartości a wartościami niedopuszczalnymi dla danego procesu. Zarejestrowanie zmiany wartości temperatury na niemieszczącą się w założonym przedziale powinno wywoływać określone działanie układu sterowniczego. Musi być ono zgodne z wcześniej poczynionymi ustaleniami. Na podstawie wspomnianych ustaleń musiało nastąpić zaimplementowanie odpowiedniego algorytmu. Przykładem reakcji układu sterującego na przekroczenia jest zatrzymanie procesu i odpowiednie zasygnalizowanie tego działania wizualnie lub akustycznie. AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

5 : * + , -

Inną reakcją może być uruchomienie chłodziarki lub wentylatora. W tym przypadku należy zadbać o prawidłowe ustawienie histerezy dla zminimalizowania liczby przełączeń trybu pracy wspomnianych urządzeń. Często zdarza się, że dany komponent ma zintegrowany czujnik temperatury, a jego układ elektroniczny i sterujący dbają o zatrzymanie pracy w przypadku przekroczenia pożądanego zakresu temperaturowego lub pozwalają na łatwy odczyt informacji o aktualnej sytuacji termicznej komponentu. Przykładowo wrzeciono może mieć status przegrzania, który można wykorzystać w układzie sterującym ploterem frezującym do zatrzymania procesu frezowania. Przykładem czujnika temperatury, który działa na podczerwień w sposób bezkontaktowy jest produkt firmy Balluff – czujnik BTS o dokładności 1 % oraz szerokim zakresie temperaturowym i wysokim stopniu ochrony – IP67. Kolejnym bezkontaktowym czujnikiem temperatury jest komponent z oferty firmy Turck – T-Gage zbudowany ze stali nierdzewnej, który może badać dowolny rodzaj medium. Wśród komponentów do przemysłowego pomiaru temperatury można obok czujników wyróżnić pirometry i kamery termowizyjne. Przykładowe pirometry to: stacjonarny Pyro NFC z oferty firmy Limatherm Sensors, którego konfiguracja i odczyt danych jest możliwa za pomocą telefonu wyposażonego w NFC oraz przenośny VIR50 z portfolio firmy Extech, który ma wbudowaną kamerę. Wśród kamer termowizyjnych można znaleźć takie produkty jak: w ofercie Flir Systems przenośna kamerę T1020 z blisko 770 tysiącami punktów na matrycy oraz możliwością nagrywania filmów radiometrycznych i opatentowaną metodą wykrywania zarysów obiektów w czasie rzeczywistym, w ofercie firmy Fluke przenośną kamerę Ti450 SF6 charakteryzującą się możliwością detekcji wycieku gazów, wyposażeniem w dalmierz laserowy wspierający dobór optymalnej ostrości.

Pomiary wilgotności Inną wielkością, której pomiarów dokonuje się w przemyśle jest wilgotność. Powody stosowania pomiarów 4/2022

wilgotności są tożsame z tymi, dla których badana jest temperatura. Higrometry można podzielić na dwie grupy – pierwsza korzysta z metod higroskopowych i zaliczyć do niej można czujniki rezystancyjne oraz pojemnościowe, druga z kolei korzysta z metod kondensacyjnych. W przypadku tych drugich pomiaru wilgotności dokonuje się w sposób pośredni, używając do tego wskazań temperatury. Przykładowym higrometrem, który wykorzystuje zjawisko pochłaniania fal podczerwonych jest miernik NIR-6000 znajdujący się w ofercie firmy Introl. Zapewnia on możliwość pomiaru wilgotności materiałów sypkich oraz masowych.

Pomiary masy Kolejną wielkością fizyczną, której pomiarów dokonuje się w przemyśle, jest masa. Kontrola odpowiedniego odmierzania surowców i półproduktów znajduje zastosowanie w wielu branżach. W branży spożywczej nieprawidłowe proporcje mogą wpłynąć negatywnie na walory smakowe produktu końcowego, jego konsystencję lub czas dalszej obróbki, w ostateczności może również spowodować problemy zdrowotne konsumentów. Skutkiem takich zaniedbań mogą być kłopoty wizerunkowe i finansowe zakładu produkcyjnego. W branży farmaceutycznej i kosmetycznej kontrola masy składników leków, preparatów oraz kosmetyków ma znaczenie dla skuteczności ich działania, walorów estetycznych oraz smakowych. W omawianych przypadkach niedowaga lub nadwaga danego

składnika jest szczególnie krytyczna, ponieważ ma bezpośredni wpływ na stan zdrowotny pacjenta i konsumenta. W branży chemicznej odpowiednie proporcje wpływają na powodzenie danej reakcji oraz mają ogromny wpływ na bezpieczeństwo produkcji. Masa odgrywa znaczącą rolę w procesie pakowania i transportu. Opakowania oraz pojemniki muszą być wypełnione odpowiednią masą produktów, w innym przypadku może dojść do ich przepełniania, a potem w konsekwencji do wysypywania się lub wylewania nadmiarowej porcji. Z kolei niedowaga jest niedopuszczalna ze względu na aspekty prawne oraz wizerunkowe przedsiębiorstwa. Podobnie jak z opakowaniami jednostkowymi ma się sprawa z opakowaniami zbiorczymi oraz umieszczaniem produktów na paletach lub w kontenerach. Ten aspekt pakowania ma wpływ na kwestie związane z transportem. Warto bowiem zauważyć, że urządzenia oraz pojazdy służące do transportowania mają określoną ładowność, która nie może być ze względu na bezpieczeństwo przekraczana.

Pomiary zużycia mediów Z tematem pomiarów przemysłowych wiąże się również monitoring zużycia mediów – prądu, wody i ciepła. Jest on przydatny do celów optymalizacji produkcji, zapewnia rzetelną informację o zużyciu danego medium przez konkretne urządzenie lub grupę urządzeń, umożliwia dokładniejsze szacowanie kosztów produkcji, przydaje się w pro39

TEMAT NUMERU cesie wyceny jednostkowej produkcji. Wśród komponentów automatyki do monitoringu zużycia wody można znaleźć przepływomierze elektromagnetyczne tj. produkt firmy Endress + Hauser – Picomag z wyświetlaczem prezentującym całkowitą objętość, aktualny przepływ, bieżącą temperaturę cieczy oraz ewentualne wystąpienia alarmów. Innym przedstawicielem omawianego typu urządzeń są przetworniki ultradźwiękowe, np. Ultrimis W firmy Apator, prezentujący bieżący przepływ, całkowitą objętość oraz graficzne symbole alarmów, wyposażony w baterię o żywotności sięgającej 16 lat. Do monitoringu zużycia ciepła mogą posłużyć ultradźwiękowe przetworniki przepływu, tj. komponent firmy Kamstrum – Multical 603, który charakteryzuje się wysoką maksymalną, dopuszczalną temperaturą wody sięgającą 180 °C oraz dużym przepływem nominalnym sięgającym 1000 m3/h. Urządzeniami związanymi z energoelektroniką, które znajdują zastoso-

wanie w pomiarach przemysłowych są mierniki wielofunkcyjne i analizatory parametrów sieci. Wśród nich można znaleźć komponenty przenośne oraz przeznaczone do umieszczenia na szynie. Duża część z nich ma wbudowany wyświetlacz, który pełni funkcję informacyjną. Przykładem innego rozwiązania jest przenośny analizator PQM-711 firmy Sonel, który współpracuje z tabletem parowanym za pomocą Wi-Fi. Przydatna może się również okazać funkcja rejestracji zdarzeń. Mierniki wielofunkcyjne oraz analizatory sieciowe mogą badać takie wielkości jak: napięcie zmienne, prąd przemienny, częstotliwość, moc czynną, bierną oraz pozorną, współczynnik mocy, harmoniczne napięcia i prądu, asymetrię napięcia i prądu. Przykładowym przenośnym analizatorem z funkcją rejestracji danych jest LN45 z oferty firmy Lumel – analizator z ekranem TFT, obsługujący takie interfejsy jak Wi-Fi, USB, LAN i opcjonalnie GPS. Innym komponentem tego typu jest analizator 437 Series II z oferty firmy Fluke.

Podsumowanie Powyższy katalog typów pomiarów, które są wykonywane w przemyśle jest otwarty. W niniejszym przeglądzie wymieniono podstawowe wielkości, których pomiar jest niezbędny na różnych etapach procesów produkcyjnych. Trudno wyobrazić sobie zautomatyzowane linie produkcyjne bez dokonywania na nich różnego typu pomiarów. Ich wyniki mają znaczący wpływ na działanie systemu, ponieważ stanowią źródło bieżących danych procesowych. Na ich podstawie można sterować urządzeniami wykonawczymi, jak napędy, komponenty pneumatyczne, prezentować bieżący stan procesu za pomocą wizualizacji lub wskaźników i kontrolek oraz realizować wcześniej zaimplementowane algorytmy sterujące. Agnieszka Staniszewska 2 + - L +7 0./8!)

R E K L A M A

AUTOMATYKA

NIE ROBIMY STU RZECZY. PRODUKUJEMY JEDNĄ, UNIWERSALNĄ SONDĘ RADAROWĄ. THE 6X®. JUŻ DOSTĘPNA! Cokolwiek chcesz mierzyć, niezależnie od częstotliwości – VEGAPULS 6X da sobie radę. Powiedz nam, czego potrzebujesz, a my skonﬁgurujemy naszą nową sondę radarową do pomiaru poziomu tak, żeby spełniała Twoje wymagania. Z VEGAPULS 6X pytanie o to, który czujnik będzie właściwy, jest zbędne – a Twoje życie staje się prostsze.

VEGA. HOME OF VALUES. www.vega.com/radar

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Komputery w przemyśle # <:>* / * $ $ - L + 1L* # # * # # !4 # 1L + 1 + 7 1 + # * + 1L 1 + - 1 - + 1 + 1 # - 1: 3 # * + 1 # ; # J % + ; ; + # ; + - 1 L 1 - 1- 1 # 1L ; + 1 + 1L #+ + # :

#+ + # $ # + + # # # <:> # /

PC (Industrial PC), czyli komputer przemysłowy to bardzo uniwersalny produkt stosowany w wielu branżach. W praktyce przemysłowej spotkamy się z całą gamą tego typu urządzeń – począwszy od wersji Box PC, poprzez komputery typu embedded, komputery panelowe, terminale POS, urządzenia jednopłytkowe, systemy HMI, a na dużych systemach serwerów kasetowych sterujących produkcją i działaniem całej fabryki skończywszy.

Konstrukcja komputera IPC Podstawową różnicą między komputerem przemysłowym a zwykłym pecetem jest odporność na trudne, przemysłowe warunki pracy. Wydawałoby się, że jeśli komputer został zbudowany ze sprawdzonych komponentów (np. zgodnych z wojskową, amerykańską normą MIL-STD-810) renomowanych marek i nie popełniono przy jego budowie żadnych istotnych błędów konstrukcyjnych, to powinien być wyjątkowo niezawodny i z powodzeniem może być stosowany w przemyśle. Niestety nie jest to prawda, co wynika z zupełnie innych warunków pracy, na jakie narażone są komputery przemysłowe. Komputer IPC, w zależ-

ności od konkretnego zastosowania, musi często wytrzymywać wysoką lub niską temperaturę pracy, szoki termiczne, wstrząsy mechaniczne, zakłócenia elektromagnetyczne, skoki napięć powodowane włączaniem i wyłączaniem obrabiarek, a nawet pracę w zapylonych i bardzo wilgotnych pomieszczeniach. Cześć maszyn, np. pracujących w kopalniach węgla kamiennego, musi dodatkowo spełniać normy bezpieczeństwa i wymagania europejskiej dyrektywy ATEX dotyczące konstruowania urządzeń pracujących w strefach zagrożonych wybuchem. To dlatego komputery przemysłowe są projektowane w specjalny sposób. Przede wszystkim wykorzystuje się do ich budowy znacznie bardziej wytrzymałe wersje komponentów elektronicznych, które przystosowane są do znacznie szerszego zakresu temperatury pracy. Takie części mogą prawidłowo pracować w temperaturze poniżej –20 °C lub w temperaturze przekraczającej 100–120 °C. Ten drugi przypadek jest o tyle istotny, że nawet bez ekstremalnych warunków na zewnątrz, we wnętrzu obudowy komputera zamontowanego w mało przewiewnym środowisku, na przykład wewnątrz obrabiarki, może na skutek nagrzewania się podzespołów, panować znacznie wyższa temperatura niż w domowym pececie czy serwerze. Co ważne, w konstrukcji komputerów przemysłowych, unika się stosowania mechanicznych dysków twardych, które niemal w całości zastąpiono odpornymi na wstrząsy, całkowicie elektronicznymi napędami SSD. Obecnie najczęściej stosuje się łatwe w montażu, niewielkie napędy w postaci modułów M.2, które przypominają moduły DIMM pamięci RAM. AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY STOPNIE OCHRONY PRZED OBCYMI CIAŁAMI STAŁYMI PIERWSZA CYFRA KODU IP XX

KRÓTKI OPIS STOPNIA OCHRONY

OKREŚLENIE

Bez ochrony

–

Ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 50 mm i większej

Próbnik przedmiotowy, kula o średnicy 50 mm, nie może wchodzić całkowicie (cała średnica próbnika nie może przejść przez otwór w obudowie).

Ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 12,5 mm i większej

Próbnik przedmiotowy, kula o średnicy 12,5 mm, nie może wchodzić całkowicie (cała średnica próbnika nie może przejść przez otwór w obudowie).

Ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 2,5 mm i większej

Próbnik przedmiotowy, kula o średnicy 2,5 mm, nie może wchodzić całkowicie (cała średnica próbnika nie może przejść przez otwór w obudowie).

Ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 1,0 mm i większej

Próbnik przedmiotowy, kula o średnicy 1,0 mm, nie może wchodzić całkowicie (cała średnica próbnika nie może przejść przez otwór w obudowie).

Ochrona przed pyłem

Przedostanie się pyłu nie jest całkowicie wykluczone, ale pył nie może wnikać w takich ilościach, aby zakłócić prawidłowe działanie aparatu, lub zmniejszać bezpieczeństwo.

Ochrona pyłoszczelna

Pył nie może wnikać.

STOPNIE OCHRONY PRZED WODĄ DRUGA CYFRA KODU IP XX

KRÓTKI OPIS STOPNIA OCHRONY

OKREŚLENIE

Bez ochrony

–

Ochrona przed pionowo padającymi kroplami wody

Pionowo padające krople wody nie wywołują szkodliwych skutków.

Ochrona przed pionowo padającymi kroplami wody przy wychyleniu obudowy do 15°

Pionowo padające krople wody przy wychyleniu obudowy o dowolny kąt do 15° od pionu w każdą stronę nie wywołują szkodliwych skutków.

Ochrona przed natryskiwaniem wodą

Woda natryskiwana pod dowolnym kątem do 60° od pionu z każdej strony nie wywołuje szkodliwych skutków.

Ochrona przed bryzgami wody

Woda rozbryzgiwana na obudowę z dowolnego kierunku nie wywołuje szkodliwych skutków.

Ochrona przed strugą wody

Woda lana strugą na obudowę z dowolnej strony nie wywołuje szkodliwych skutków.

Ochrona przed silną strugą wody

Woda lana silną strugą na obudowę z dowolnej strony nie wywołuje szkodliwych skutków.

Ochrona przed skutkami krótkotrwałego zanurzenia w wodzie

Obudowa zanurzona krótkotrwale w wodzie, w znormalizowanych warunkach dotyczących ciśnienia i czasu powinna uniemożliwiać wnikanie takiej ilości wody, która powodowałaby szkodliwe skutki.

Ochrona przed skutkami ciągłego zanurzenia w wodzie

Obudowa ciągle zanurzona w wodzie, w warunkach uzgodnionych między wytwórcą i użytkownikiem, lecz bardziej surowych niż według cyfry 7, powinna uniemożliwiać wnikanie takiej ilości wody, która powodowałaby szkodliwe skutki.

Tab. 1. ! + ; - * #L )@&) P> ?=Q

5 : &! #

Chłodzenie pasywne Co więcej, aby zwiększyć niezawodność komputerów IPC i maksymalnie wyeliminować ruchome części, wszędzie, gdzie to tylko możliwe, stosuje się chłodzenie pasywne – wyłącznie za pomocą radiatorów. Z kolei obudowy muszą zapewnić odpowiednią wy4/2022

trzymałość mechaniczną i odporność na warunki środowiskowe w jakich pracują komputery IPC. Często obudowy te dostosowane są do montażu na szynie DIN, dzięki czemu można je bez problemu zamontować w szafach sterowniczych, maszynach czy systemach automatyki przemysłowej.

W warunkach przemysłowych istotnym problemem jest też wilgoć, która dostając się do wnętrza obudowy komputera IPC może powodować zwarcia lub korozję jego podzespołów. Dlatego na rynku bardzo często spotykane są komputery IPC ze stopniem ochrony IP67, a nawet IP68. 43

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY W celu uniknięcia problemów związanych z wibracjami, do budowy komputerów przemysłowych wykorzystuje się specjalne, beznaprężeniowe luty. Dzięki temu zabezpieczyć można elektroniczne podzespoły zamontowane na płytce drukowanej przed zagrożeniem związanym z możliwością przerwania elektrycznych ścieżek, styków i kontaktów pomiędzy komponentami a płytką na skutek drgań. Większe części mocowane są dodatkowo z użyciem elastycznych wypełnień (pianek) tłumiących drgania. Wykorzystuje się też różnego rodzaju podkładki, które pozwalają w trwały i jednocześnie elastyczny sposób przymocować płytkę drukowaną do komputera IPC. Obudowa musi też zapewniać odpowiednią „szczelność” przed zewnętrznymi zakłóceniami elektromagnetycznymi, które pochodzić mogą od pracujących silników indukcyjnych stanowiących napęd obrabiarek, maszyn i urządzeń na linii produkcyjnej. Istotne jest też to, że standardowo stosowane

w komputerach przemysłowych przewody i gniazda są ekranowane. Warto też wspomnieć, że mocniejsze komputery przemysłowe swoją budową przypominają typowe rozwiązania serwerowe. Przystosowane są też do montażu w 19-calowych szafach serwerowych i umieszczane w dostosowanych do montażu w tych szafach obudowach typu RACK. Co ciekawe, do niedawna „na produkcji” szafy serwerowej można było szukać z przysłowiową świecą, dziś takie rozwiązania zadomowiły się w przemyśle i standardowo montowane są w budynkach fabrycznych, a nawet bezpośrednio w pobliżu linii produkcyjnej. Oczywiście szafa taka jest wówczas zrealizowana w tak zwanym wykonaniu przemysłowym.

Żywotność i dostęp do części Komputer IPC musi charakteryzować się też znacznie wyższą żywotnością i niezawodnością działania – oznacza to, że muszą wytrzymywać co najmniej

kilka lat nieprzerwanej pracy. Wynika to z faktu, że wszelkie zmiany w instalacji przemysłowej, które nie prowadzą do zwiększenia wydajności produkcji, a jedynie są związane z utrzymaniem ruchu i, co więcej, wymagają wstrzymania funkcjonowania linii technologicznej, są kosztowne i wykonywane tak rzadko, jak to tylko możliwe. Co gorsza, wymiana komputera IPC na nowocześniejszy model, o ile nie jest związana z unowocześnieniem całej linii produkcyjnej, ze względu na kompatybilność sprzętowo-programową stanowi nie lada wyzwanie i jest zwykle nieopłacalna. Co gorsza, zmiana komputera, który steruje produkcją wymaga modernizacji całej instalacji przemysłowej, gdyż nowy sprzęt często nie jest w pełni kompatybilny pod względem softwarowym i często hardwarowym ze wszystkimi zainstalowanymi na linii urządzeniami. Nawet aktualizacja sterowników w środowisku przemysłowym może za sobą pociągnąć konieczność dopasowania pozostałych elementów sys-

JEDNOPŁYTKOWE KOMPUTERY SBC PRODUCENT

ADVANTECH

ASUS

ASROCK INDUSTRIAL

Model

MIO-5395

TINKER BOARD S

SBC-210D

Procesor

Intel Xeon E-2276ME

Rockchip RK3288 (ARM Cortex A17, SoC)

Intel Celeron J1900

Liczba rdzeni

Taktowanie

2,8 GHz

1,8 GHz

2 GHz

RAM

max. 64 GB DDR4 2400 MHz

DDR3 2GB

max 8GB DDR3L

Pamięć masowa

SATA3, M.2 B-Key 2280/3042

16 GB eMMC; micro SD 3.0

1 × mSATA, 2 × SATA 3.0, 1 × SATA PWR

USB/RS-232

6 × USB 2.0 / 1 × RS-232

4 × USB 2.0

6 × USB 2.0, 2 × USB 3.0, 3 × COM (RS-232), 1 × COM (RS-232/422/485)

Złącza wideo

1 × HDMI, 1x DisplayPort, 1 × LVDS

1 × HDMI

1 × HDMI, 1 × VGA, 1 × LVDS/eDP

Ethernet

2 × RJ45 (Gigabit)

1 × RJ45 (Gigabit)

2 × GbE (RJ45)

Wi-Fi/Bluetooth

nie/nie

802.11 b/g/n, Bluetooth v4.0

nie/nie

Temperatura pracy

od 0 °C do 60 °C

Tab. 2. R - # 1 + ; #+ 4 7+ ; + #

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY temu automatyki przemysłowej, do zmienionej charakterystyki urządzenia pracy komputera sterującego produkcją. Dlatego producenci komputerów przemysłowych projektują je tak, aby zapewnić im sprawny serwis przez co najmniej 10 do 15 lat od wprowadzenia ich na rynek. Dlatego też bez problemu, można w środowisku przemysłowym znaleźć podzespoły, które zniknęły z rynku konsumenckiego, nawet kilkanaście lat temu – i co więcej, cały czas są produkowane.

5 :

Rodzaje komputerów przemysłowych Zależnie od przyjętych kryteriów klasyfikacji, komputery przemysłowe podzielić można na kilka podstawowych grup. Wyróżnia się tutaj komputery kompaktowe, panelowe, jednopłytkowe oraz maszyny IPC Box, które określane są też mianem Box PC. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, że coraz większą popularnością cieszą się platformy Open Source, takie jak Arduino

czy Raspberry Pi. Komputery te spotkać już można w wielu prostych systemach automatyki domowej czy systemach nadzoru. Pojawiają się też w sterowaniu procesami przemysłowymi. Obecnie w systemach automatyki przemysłowej najczęściej wykorzystuje się jednopłytkowe komputery typu SBC (Single Board Computer). Są one stosowane w różnego rodzaju systemach typu embedded, np. w panelach HMI, które wykorzystywane są do sterowania obrabiarkami CNC oraz urządzeniach automatyki przemysłowej projektowanych bezpośrednio przez nabywcę lub przez integratora systemów automatyki przemysłowej. Komputery SBC mają postać niewielkiej płytki drukowanej, na której zainstalowane są wszystkie niezbędne do pracy

DFI

MSI IPC

HU553-N-4010U

MS-98F6

Intel Core i3-4010U

Intel N2930

1,70 GHz

1,83 GHz

max 8 GB DDR3L

do 8 GB DDR3L RAM

2 × SATA 3.0

1 × mSATA

4 × USB 3.0, 2 × USB 2.0, 1 × RS-485, 2 × RS-232

1 × USB 3.0, 7 × USB 2.0, 6 × COM

2 × DP, 1 × LVDS

Wyjście VGA, HDMI oraz LVDS

2 × GbE (RJ45)

2 × Intel GbLAN

nie/nie

od 0 °C do 60 °C

od –10 °C do +60 °C

4/2022

. 4 + J 1 # R @5 C>=:SS - * * # R SS

komputera elementy, w tym procesor, pamięć, interfejsy sieciowe i, jeśli jest potrzebna, karta graficzna. Co ważne, wszystkie niezbędne złącza mogą być tu albo wlutowane przy krawędziach płytki, albo sygnały wyprowadzane są poprzez piny, do których podłącza się odpowiednie wtyczki. Z założenia konstrukcja jednopłytkowego komputera przystosowana jest do stosowania go w końcowym urządzeniu. Do budowy jednopłytkowych komputerów wykorzystuje się obecnie różnego rodzaju procesory zgodne z architekturą ARM lub energooszczędne, mobilne wersje procesorów z rodziny x86, począwszy od niskonapięciowych modeli procesorów Celeron i Pentium, a na mobilnych, wysokowydajnych kościach z rodziny Core i7/i9, na najnowszej, 12. generacji skończywszy. Na rynku dostępne są też modele komputerów jednopłytkowych bazujących na procesorach firmy AMD, choć należą one do rzadkości. Standardowym wyposażeniem nowoczesnych komputerów jednopłytkowych jest gigabitowa karta sieciowa Ethernet lub moduł Wi-Fi, w tym coraz częściej zgodny ze standardem Wi-Fi 5/6, a nawet najnowszym 6E. W wielu przypadkach, dzięki odpowiedniemu złączu krawędziowemu, istnieje możliwość samodzielnego zamontowania brakującego, bezprzewodowego modułu komunikacyjnego w chwili, gdy będzie on potrzebny. Jak można się domyślić, w komputerach SBC wykorzystuje się typowe porty USB (2.0, 3.1 Gen 1, Gen 2) oraz montuje dwustronne złącza w formacie USB-C – takie jak w telefonach komórkowych. Standardem są też 45

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY „nieśmiertelne” przemysłowe porty szeregowe RS-232 i RS-485, które ze zwykłych komputerów zniknęły kilkanaście lat temu. Wynika to stąd, że w przemyśle z portów tych do dziś korzysta wiele urządzeń, w tym obrabiarki numeryczne i sterowniki PLC, z którymi komunikuje się przemysłowy komputer IPC. Na tych interfejsach implementowane są też przemysłowe protokoły komunikacyjne, np. Modbus.

Box PC W odróżnieniu od komputerów jednopłytkowych, komputery Box PC są to w pełni funkcjonalne maszyny o niewielkich wymiarach, które zamknięto w obudowach dostosowanych do pracy w warunkach przemysłowych. Bardzo często w tej grupie urządzeń obudowa jest jedno-

cześnie radiatorem odprowadzający ciepło z jej wnętrza, co eliminuje konieczność stosowania wentylatorów. Urządzenia te dostępne są też w obu-

rzystanie standardowych rozwiązań infrastruktury IT. W miarę duża obudowa pozwala na instalację wydajniejszych, pasywnych

KOMPUTER IPC MUSI CHARAKTERYZOWAĆ SIĘ TEŻ ZNACZNIE WYŻSZĄ ŻYWOTNOŚCIĄ I NIEZAWODNOŚCIĄ DZIAŁANIA – OZNACZA TO, ŻE MUSZĄ WYTRZYMYWAĆ CO NAJMNIEJ KILKA LAT NIEPRZERWANEJ PRACY. dowach, umożliwiających ich montaż w skrzynkach sterowniczych systemów automatyki (szyna DIN) lub zgodnych z 19-calowym systemem RACK, który pozwala na łatwe wyko-

systemów chłodzenia oraz na montaż kilku standardowych napędów SSD M.2, kart rozszerzeń w formacie mini PCI Express lub w wypadku większych konstrukcji, nawet na montaż pełnowy-

KOMPUTERY BOX PC/RACK PRODUCENT

ADVANTECH

IBASE

MOXA

Model

MIC-770

SR301-Q316I

MC-1111-E4

Procesor

Gniazdo LGA1151 na procesory Core i3/i5/i7 8 i 9. generacji

NXP ARM Cortex-A53 i.MX 8M

Intel Atom E3845

Liczba rdzeni

w zalezności od modelu procesora

Taktowanie

w zalezności od modelu procesora

2,4 GHz

1,91 GHz

RAM

do 64 GB

3 GB LPDDR4 RAM

2 GB

Karta graficzna

w zależności od modelu pprocesora + obsługa modułów iModule

ARM Cortex HD Video

Wbudowana Intel HD

Pamięć masowa

2,5" SATA HDD, mSATA, RAID 0, 1, 10, 5

16 GB eMMC

1 × karta CFast

USB/RS-232

8 × USB 3.x, wewnętrzny port USB 2.0, 2 × RS-232/422/485

2 × USB 3.0, 1 × RS-232/422/485, 2 × RS-232, 1 × Mini-USB OTG, 8 × GPIO

2 × RS232/485, 2 × USB 2,0, czytnik SD

Złącza wideo

VGA, HDMI, opcjonalnie dodatkowe HDMI lub DVI

1 × HDMI 2.0

VGA + DisplayPort

Ethernet

2 × Gigabit Ethernet

1 × RJ45 GbE LAN

4 × Giga LAN

Łączność bezprzewodowa

modułu iModule

możliwości instalacji kart Wi-Fi/4G/LTE

opcja – moduły Wi-Fi, 3G, LTE, GPS

Typ obudowy/rodzaj komputera

komputer modułowy

chłodzenie pasywne

szyna DIN

Temperatura pracy

od –10 °C do +50 °C

od –10 °C do 60 °C

od –40 °C do 70 °C

Tab. 3. R - # #+ 4 + . , 4 7+ ; + #

AUTOMATYKA

5 : 0V

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY miarowych kart PCI Express. Z założenia montowane są tu również niskonapięciowe, dobrze znane ze świata pecetów procesory Intela lub AMD. Komputery kompaktowe to z kolei miniaturowe komputery Box PC, które przeznaczone są do aplikacji, gdzie ilość wolnego miejsca jest bardzo mocno ograniczona, na przykład przy sterowaniu robotami. Najważniejszą ich cechą jest to, że są one w całości chłodzone pasywnie i, w odróżnieniu od pełnowymiarowych komputerów Box PC, ich metalowe, zazwyczaj aluminiowe obudowy wyposażone są z zewnątrz w specjalne użebrowanie rozpraszające ciepło. Warto podkreślić, że brak wentylatorów sprawia, że maszyny te pracują nie tylko bezszelestnie, ale są przede wszystkim odporne na zapylenie i wibracje.

Komputery panelowe i systemy HMI Grupą urządzeń przemysłowych, wywodzących się z komputerów kompaktowych są komputery panelowe (panel PC) i systemy HMI (Human-Machine Interface), które charakteryzują się tym, że są wyposażone w zintegrowany, najczęściej dotykowy wyświetlacz. Dzięki temu, że łączą funkcjonalność komputera i monitora, wykorzystywane są przede wszystkim jako terminale operatorskie lub stanowiskowe stacje robocze. Takie komputery mogą być zawieszone na ścianie, przymocowane do maszyny, wbudowane w pulpit sterowniczy lub szafę.

SIEMENS

NEOUSYS TECHNOLOGY

SIMATIC Rack IPC347E

Nuvo-8108GC-XL

Intel Core i5-4570S

Intel Xeon E lub Core i7/ i5

w zalezności od modelu procesora

3,6 GHz

w zalezności od modelu procesora

16 GB

do 128 GB pamięci ECC

Intel HD 4600

NVIDIA RTX 30 do modelu RTX 3080

500 GB HDD/SSD

2 × HDD/SSD, 2 × M.2, 2 × mSATA

6 × USB 2.0 Type-A, 2 × RS232/422/485

4 × USB 3.1 Gen2 (10 Gbps), 4 × USB 3.1 Gen1 (5 Gbps), 2 × RS-232/422/485

1 × HDMI, 1 × DVI-D

VGA, DVD-D, DisplayPort

2 × Gigabit Ethernet

opcja

RACK PC, 19", 4U

przetwarzanie brzegowe

od –20 °C do 60 °C

od –25 °C do 50 °C

4/2022

. , 6=PSP

Występują także wersje umożliwiające montaż podtynkowy. Głównym zadaniem panelu HMI jest pośredniczenie pomiędzy człowiekiem, a maszyną. Panel operatorski odbiera oraz przekazuje sygnały z maszyn i innych obiektów, zbiera dane dotyczące ich działania i realizacji procesu oraz wizualizuje monitorowany obiekt lub proces. Dodatkowo w przypadku przekroczenia wartości progowych lub wystąpienia sytuacji niebezpiecznej, może wyświetlać alarmy. Z kolei komputer panelowy jest urządzeniem znacznie bardziej uniwersalnym, bliższym standardowym pecetom z wbudowanym monitorem, czyli komputerom klasy All-in-One (AIO). Komputery panelowe bardzo często stosowane są jako środowisko uruchomieniowe dla systemów SCADA i mogą służyć do wizualizacji procesu, gromadzenia danych z linii produkcyjnej, ich archiwizowania, analizy, w tym analizy z wykorzystaniem algorytmów sztucznej inteligencji, oczywiście jeśli dysponują odpowiednią mocą obliczeniową, oraz alarmowania i wysyłania komunikatów o stanie procesu. Podstawowym interfejsem, jeśli chodzi o komputery panelowe, jak i panele operatorskie HMI jest ekran/ panel dotykowy. Zarówno w jednym, jak i drugim przypadku spotkać się można aż z czterema rozwiązaniami, spośród których użytkownik może wybrać taki typ panelu dotykowego, który najlepiej dopasowany jest do jego potrzeb bądź specyfiki obsługi maszyny bądź urządzenia. Dostępne są tu nie tylko komputery panelowe i panele HMI z dotykowym ekranem rezystancyjnym i pojemnościowym, a więc ekranami dotykowymi, które stosowane są w tabletach czy smartfonach, 47

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY ale również z ekranami dotykowymi na podczerwień i ultradźwiękowymi. Te dwa ostatnie pozwalają na swobodne sterowanie urządzeniem, nawet w sytuacji kiedy pracownik ma ubrane grube rękawice ochronne. Jak już wspomniano, komputery panelowe, pod względem swojej budowy, przypominają zwykłe komputery typu All-in-One, czyli takie, które spotkać można na przykład bardzo często w sklepach czy aptekach. Asortyment przekątnej stosowanych paneli jest bardzo szeroki. Znaleźć tu można na przykład niewielkie dotykowe ekrany LCD o przekątnej 5,5″, jak również wbudowane monitory panelowe, których przekątna osiąga nawet 52″ i więcej. Jednak typowy ekran ma tu wielkość od 5,5″ do 13″, a rozdzielczość to zwykle 720 px lub 1080 px, choć coraz częściej, w przypadku dużych przekątnych, zdarzają się ekrany o rozdzielczości 2K czy 4K. Co ciekawe pojawiają się też panele z dużo bardziej wyraźnymi wy-

świetlaczami AMOLED czy OLED, które oferują realistyczne odwzorowanie barw i duży kontrast.

Komputery dla Przemysłu 4.0 i Internetu Rzeczy Przejdźmy teraz do Przemysłu 4.0, Przemysłowego Internecie Rzeczy i systemów Cyfrowej Fabryki (Smart Factory). Te technologiczne trendy, co oczywiste, bardzo mocno wpływają na rozwój rynku komputerów IPC. Produkcja jest tu bowiem całkowicie, lub w ogromnym stopniu zautomatyzowana i opiera się na komunikowaniu maszyn ze sobą bez udziału człowieka. Niezbędne są tu komputery przemysłowe, które będą w stanie samodzielnie, przy wykorzystaniu sztucznej inteligencji, sieci neuronowych czy głębokim uczeniu maszynowym, zarządzać produkcją. Takie komputery są już dostępne na rynku. Przykładem są maszyny wykorzystujące układ Intel Movidius Myriad X. Jed-

nostka ta to układ przetwarzania obrazu wyposażony w specjalny akcelerator Neural Compute Engine. Wykorzystuje on algorytmy wnioskowania głębokiej sieci neuronowej, a w połączeniu z dysponującymi dużą mocą obliczeniową rdzeniami SHAVE i pamięcią o wysokiej przepustowości, Movidius Myriad X idealnie sprawdza się w systemach rozpoznawania obrazu w czasie rzeczywistym, a więc we wszystkich zastosowaniach widzenia maszynowego, w tym rozpoznawania twarzy. W tym miejscu warto wspomnieć modułach Nvidia Jetson TX2. Moduł ten wyposażony jest w dwurdzeniowy procesor Nvidia Denver 2 o taktowaniu 2 GHz oraz koprocesor ARM Cortex-A57 2 GHz, a także układ graficzny Nvidia Pascal z 256 rdzeniami CUDA. Płytka została wyposażona w 4 GB pamięci RAM oraz 16 GB pamięci eMMC. Jetson TX2 jest jednopłytkowym komputerem przeznaczonym do rozwiązań wykorzystujących algorytmy sztucznej

KOMPUTERY EDGE AI PRODUCENT

AAEON

Model

BOXER-8120AI-A1-1010

VPC-3350S-AI-A10

BOXER-8521AI-A1-1010

Procesor

HMP Dual Denver 2+Quad ARM A57

Intel Atom x5-E3940

NXP i.MX 8M SoC (Quad-core Cortex-A53, plus Cortex-M4F)

Liczba rdzeni

2+4

Taktowanie

brak danych

1,80 GHz

brak danych

RAM

8 GB LPDDR4

max 8 GB DDR3L

1 GB DDR4,

GPU/AI

NVIDIA Jetson TX2

2 × Intel Myriad X VPU

Google Edge TPU

Złącza wideo

1 × HDMI 2.0

1 × HDMI, 1 × DP

1 × HDMI 2.0

Pamięć masowa

32 GB eMMC 5.1

1 × SATA

8 GB eMMC

USB/RS-232

2 × RS-232, 2 × USB 3.2 Gen 1

2 × USB 3.2 Gen 1, 2 × RS-232/422/485 E

2 × USB 3.2 Gen 1, 2 × USB 2.0, 1 × DB-9 RS-232/485

Ethernet

4 × LAN (Gigabit)

4 × PoE Ports, 1 × LAN

1 × RJ45 GbE LAN & PoE/PD(802.3at)

Temperatura pracy

od –20 °C do 50 °C

od –20 °C do 60 °C

od –5 °Cdo 50 °C

Tab. 4. R - # #+ & 7+ ; + #

AUTOMATYKA

5 : . ; $$

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY inteligencji i głębokie uczenie maszynowe. Dzięki niewielkim wymiarom, 87 mm × 50 mm, może być stosowany w niewielkich produktach, takich jak małe roboty czy koboty, systemy transportu wewnętrznego czy drony. Konkurencyjnym rozwiązaniem jest Google Coral. Jest to pierwsze urządzenie typu Edge TPU (Tensor Processing Unit), będące wektorowym koprocesorem wspierającym funkcje uczenia maszynowego. Bazuje na opracowanym przez Google’a dedykowanym układzie scalonym. W sprzedaży dostępny jest m.in. model Coral USB Accelerator, który dzięki gniazdu USB można podłączyć do dowolnego komputera korzystającego z systemu Linux w celu przyspieszenia wnioskowania uczenia maszynowego. Google Coral, podobnie jak Jetson TX2 koncentruje się na scenariuszach związanych z przetwarzaniem obrazu. Umożliwia budowanie rozwiązań związanych z wykrywaniem i klasyfikacją obiektów na zdjęciach

AAEON

oraz na obrazach rejestrowanych przez kamery. Zarówno Movidius Myriad X, Google Coral, jak i Jetson TX2 to tak zwane systemy Edge AI. Edge AI to rozwiązania, w których algorytmy sztucznej inteligencji implementuje się bezpośrednio na urządzeniu zbierającym dane. Tak jak wspomniano, może być to robot, system logistyki wewnętrznej, dron, inteligentny system monitoringu itp. Co ważne, w przeciwieństwie do klasycznych sposobów przetwarzania danych związanych ze sztuczną inteligencją, w systemach Edge AI nie ma potrzeby przesyłania danych na serwer lub do chmury. Zmiana miejsca przetwarzania danych na urządzenie końcowe okazuje się szczególnie ważna kiedy szybkość przetwarzania danych ma kluczowe znaczenie i nie można pozwolić sobie nawet na najmniejsze opóźnienia związane z przesyłaniem danych, a więc w autonomicznych systemach automatyki przemysłowej. Edge AI pomaga w wykrywaniu przyszłych usterek maszyn na podstawie odczytów z sensorów. Wspiera też automatyzację procesu kontroli jakości, gdzie stosuje się algorytmy przetwarzania obrazu do rozpoznawania, klasyfikacji produktów czy, jak wspomniano, śledzenia obiektów znajdujących się w pobliżu urządzeń.

Mobilne komputery przemysłowe BOXER-8410AI-A1-1010 ARM Cortex A17 4 1,8 GHz 4 GB DDR4 HiSilicon Hi3559A 1 × port DB-9 32 GB eMMC 1 × USB 3.2 Gen 1 Type A, 1 × USB 2.0 Type A, 1 × Micro USB Type B (USB 2.0), 2 × DB-9 RS-232 2 × RJ45 GbE LAN od 0 °C do 60 °C

4/2022

Oddzielną grupę przemysłowych komputerów IPC stanowią komputery mobilne. Obok tradycyjnych komputerów przenośnych, które obejmują przenośne urządzenia ręczne, naramienne i montowane w pojazdach, w firmach pojawiają się też trwałe tablety przemysłowe. Warto zwrócić uwagę na fakt, że większość modeli przenośnych komputerów IPC dostosowana jest do potrzeb konkretnych branż, takich jak magazynowanie, logistyka, produkcja, opieka medyczna czy handel. Podobnie jak bezprzewodowe skanery, komputery przenośne czytają kody kreskowe zarówno 1D jak i 2D, standardowo obsługują również technologię RFID. W przemyśle, podstawowym zadaniem komputerów mobilnych jest przechwytywanie danych, a więc służą

8 #+ #+ 4 4P>B= N # . ; $$

do wprowadzania danych z produkcji, odczytów z urządzeń, w tym kodów kreskowych itp. Mogą być wyposażone zarówno w ekran dotykowy, jak i fizyczną, nierzadko podświetlaną klawiaturę. Bardzo często swoim wyglądem przypominają smartfony, ale mogą dysponować większą mocą, na przykład dotycząca przetwarzania obrazu. Standardem jest tu bezprzewodowa łączność Wi-Fi, a często wyposażone są w moduł LTE, pozwalający na komunikacje przez sieć operatora telefonii komórkowej. Jeśli chodzi o procesor, to dominuje tu architektura ARM i system operacyjny Android. Standardem jest tu gniazdo kart pamięci micro SD i pojemny akumulator o pojemności minimum 3000–3500 mAh, co spełnia wymagania ciągłej pracy przez całą zmianę. Bardzo często konstrukcja akumulatora pozwala na jego podmianę, tak aby urządzenie było gotowe natychmiast do pracy na drugiej zmianie. Na zakończenie warto wspomnieć o tabletach i komputerach przemysłowych wykonanych w formacie Rugged. Jest to sprzęt przeznaczony do pracy w ciężkich warunkach przemysłowych, na przykład w kopalniach odkrywkowych, w cementowniach czy po prostu na budowie. Komputery takie odporne są na kurz, pył, deszcz, często może być też zanurzony w wodzie do głębokości dwóch metrów, wysoką (do 150 °C) i niską (do –50 °C) temperaturę, a także na uderzenia czy wręcz na przejechanie po nim samochodem lub lżejszą maszyną budowlaną.

830 3W

PRZEGLĄD S PRZEGLĄD SPRZĘTU PRZĘTU I A APARATURY PARATURY

Edge Computing i komputery przemysłowe – co warto wiedzieć? Edge Computing jest jed # # + 7+ 1L 1 $ # 1 $ 1: R + N # J 1L 1 L 1 J - 3* J 03* 7 1 % $ % : 4 # 1 & 4 #+ Z [ L 7 1L #+ + # Z [ # 1L $ # 1 + # 1Z

rocesy związane z transformacją gospodarki wywierają coraz większy wpływ na życie całego społeczeństwa. Rosnąca liczba przedsiębiorstw wykorzystuje nowoczesne narzędzia IT i OT, które przyczyniają się do wzrostu wydajności produkcyjnej, zapewniają elastyczność zarządzania biznesem, a także umożliwiają automatyzację operacji technologicznych. Szybki dostęp do informacji, a co za tym idzie – do danych, staje się kluczowy do podejmowania decyzji “tu i teraz”. Odczyt, analiza i archiwizacja

dużej ilości danych z produkcji wymaga implementacji nowych rozwiązań, takich jak na przykład Edge Computing.

Znaczenie Edge Computing dla czwartej rewolucji przemysłowej Pojęcie Edge Computing, czyli przetwarzania brzegowego, zakłada decentralizację mocy obliczeniowej w kierunku źródeł danych w celu zwiększenia wydajności przetwarzania informacji. Jest to także innowacyjny sposób łączenia maszyn, linii i procesów produkcyjnych z usługami umieszczonymi w chmurze.

Wydajne zarządzanie produkcją za pomocą Edge Computing Infrastruktura lokalna, na której opiera się Edge Computing, ma co najmniej kilka zalet. Poprzez decentralizację urządzeń odpowiedzialnych za P R O M O C J A

obróbkę danych można między innymi: • ograniczać opóźnienia i analizować trwające procesy w czasie rzeczywistym; • filtrować i zmieniać dane w informacje; • zwiększać granulację i dokładność danych; • obniżać koszty obsługi wewnętrznej aparatury sieciowej; • zwiększać bezpieczeństwo cyfrowe. Wszechstronność przetwarzania brzegowego otwiera możliwości kompleksowej poprawy jakości funkcjonowania firmy. Ponadto elastyczność Edge Computing pozwala dopasowywać parametry pracy systemu do specyficznych wymagań danej branży. Właśnie dlatego rozproszona architektura IT znajduje zastosowanie w wielu różnych gałęziach przemysłu. Dzięki niej każdy zakład produkcyjny może jeszcze AUTOMATYKA

5 : / 4 * / #

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY skuteczniej radzić sobie z presją optymalizacji, koniecznością zapewnienia ciągłości działania linii produkcyjnych lub integrowaniem stanowisk roboczych i biurowych pod kątem wymiany danych.

odznaczają się podwyższoną odpornością na warunki środowiskowe i okazują się być niezawodne podczas długotrwałej pracy. Cechuje je wysoka wytrzymałość, dzięki czemu nawet silne wstrząsy lub uderzenia mechaniczne nie powodu-

w czasie rzeczywistym. Komputery przemysłowe ASEM 6300P zapewniają komfortowe użytkowanie zaawansowanych platform wizualizacyjnych i są polecane jako rozwiązanie do aplikacji szytych na miarę Industry 4.0.

Komputery przemysłowe i rozwój Internetu Rzeczy

ją poważnych uszkodzeń. Nowoczesne komputery przemysłowe współpracują z oprogramowaniem wspierającym zarządzanie zakładem produkcyjnym. Ciekawym tego typu rozwiązaniem są na przykład kompatybilne z oprogramowaniem FactoryTalk View SE komputery panelowe Allen-Bradley ASEM 6300P.

Edge Computing i komputery przemysłowe w Twojej firmie

Rozwój innowacyjnych koncepcji, takich jak Edge Computing, prowadzi do stopniowego wdrażania idei Internetu Rzeczy (IoT). To termin, który oznacza jednoznaczne identyfikowanie określonych urządzeń (rzeczy) w sieci oraz gromadzenie za ich pomocą dużych ilości informacji cyfrowych. Sztuczna inteligencja wspiera te operacje poprzez koordynację funkcjonowania jednostek lokalnych i globalnej infrastruktury chmurowej. Efektywną obsługę przetwarzania brzegowego i wykorzystanie zalet Internetu Rzeczy w firmie zapewniają zaawansowane technologicznie urządzenia takie jak komputery przemysłowe. Specjalnie zaprojektowany sprzęt przeznaczony do skutecznego zarządzania rozproszonym systemem zasobów jest dziś nieodłącznym elementem wyposażenia każdego zakładu produkcyjnego. Wydajne układy CPU gwarantują szybką obróbkę i transmisję danych, co pozwala kontrolować poszczególne procesy bez większych opóźnień.

Co charakteryzuje komputery przemysłowe? Nowoczesne komputery przemysłowe, w porównaniu do typowych układów PC, 4/2022

Komputery ASEM zapewniają interfejs HMI w zakresie koncepcji połączonego przedsiębiorstwa (Connected Enterprise) firmy Rockwell Automation. Urządzenia te występują jako samodzielne jednostki typu all-in-one z ekranami dotykowymi oraz umożliwiają szybkie i wygodne zarządzanie danymi czy sterowanie sprzętem na hali produkcyjnej. Z tego powodu znajdują zastosowanie wszędzie tam, gdzie zachodzi potrzeba nieustannego kontrolowania procesów wytwórczych

Ograniczanie opóźnień podczas obsługi infrastruktury IT i OT odgrywa coraz większą rolę nie tylko w dużych, ale także małych i średnich przedsiębiorstwach. Szeroko pojęta innowacyjność wdrażanych rozwiązań decyduje o konkurencyjności, dlatego też coraz większa ilość graczy na rynku decyduje się na wprowadzanie w swoich firmach elementów Edge Computing, takich jak profesjonalne komputery przemysłowe. Zachęcamy do kontaktu z ekspertami RAControls, którzy pomogą zidentyfikować korzyści, jakie może przynieść wdrożenie rozwiązań Edge Computing w Państwa firmie.

RACONTROLS SP. Z O.O. : % SS=* <>@?SQ : B= ACC AA >>* $ , '<C B= ACC AA S> @# D :+ : :+

RYNEK

54 &*5Ŕč 5

2/4&*2 УТЧТ Firma Elesa+Ganter wprowa $ 1 - L : M + - - 1 # + 7 # # # 1 : ! - L 2) S>?> # J - * 1 % - + + L #+ # L L #: R 1 7 :

Fot. 1. L - L 2) S>?> # 2) S>?>:S

! "#! $ %& '( ) & * & +) & & +) , + & & . & & + ) & . / & + & & . / (, 0121 * . & (, 0121 0 %& . 3* 04 & 5 & 6 0 + & & P R O M O C J A

7 & & 8 . 9 & + & + & ) & & , + + . & & 3+ & 4 / & & & : + 82 , 3* 94 ; . (, 0121 (, 0121 0 . 3<=4 & 3<>4 ? & AUTOMATYKA

RYNEK

Fot. 2. ! - L 1 5 9: R 1 9 # J #+ 17 + 7M J ;* + + ; ;

d5 FD Maks. FZ Maks. gwintowany GN 1050.1

Fot. 3. ! - L 2) S>?> ^+ + 1_ 2) S>?>:S ^+ 1_

Wymiar nominalny

d2 wtykowe

C01

C07

C01

M12

Fot. 4. ! - L 2) S>?> # 1L - LJ B? )

FR Maks.

. (, 0121 7 . + . 3* 24 @ %& '( * . . 3* 746 A @ 5 & . & A ? 5 . & ) B . : & & & ) & ? / ) & & * . /

5 : & '2

ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o. : ! <= * ! >?@?>> : == ABA A> <A + # ; : P>Q QS< ?>> $ , == ABA A> <C @# +D @ : #:+ : @ :+ Fot. 5. # J 2) S>?>:=

4/2022

RYNEK

Wyzwania? Zapraszamy do środka! Potrójna współpraca momentu obrotowego, prędkości i precyzji R # +7 # #* + # L + ; M +: - * % - 7% L : O + # L J M * 1 + $ # ; # - # # + 1L # + + # :

otychczas zastosowanie tradycyjnych systemów zawsze oznaczało pójście na kompromis. Apertury w wydrążonych wałach zazwyczaj były dość małe, same napędy powolne i ciężkie, a mechaniczna integracja wymagała mnóstwa pracy. Teraz nowy bezpośredni napęd oferuje obiecującą alternatywę. Jego apertura ma średnicę 40 mm (fot. 1), a dzięki technologii silnika krokowego osiąga równowagę między prędkością i momentem obrotowym a wielkością i masą. Istnieje wiele technologii napędów i rozwiązań dostępnych w przypadkach, w których potrzebna jest centralna apertura. W praktyce jednak każde z nich ma swoje wady. Przykładowo

w hybrydowych silnikach krokowych średnica otworu w wale jest zazwyczaj ograniczona do około 10–12 mm ze względu na niezbędne elementy miedziane lub magnetyczne. Z uwagi na ich wielobiegunową konstrukcję silniki obrotowe mogą być konstruowane z większą aperturą, jednak nie mogą osiągać wysokich prędkości ze względu na dużą masę. W dodatku są stosunkowo drogie i niejednokrotnie trudne w integracji. Dlatego często stosowane są stoły obrotowe z otworem pośrodku, napędzane „zwykłymi” silnikami. Tego rodzaju rozwiązania z kolei wymagają przekładni oraz złożonych mechanizmów. Wynikający z tego nieunikniony luz międzyzębowy musi zostać zrównoważony za pomocą wyszukanych środków, zanim ten typ silnika zostanie wykorzystany do zastosowań wymagających dużej precyzji. W znaczący sposób wpływa to na integrację systemową. Co więcej, wykorzystuje się w nich wiele zużywających się części, w związku z czym mają wysokie wymagania dotyczące konserwacji. Stoły obrotowe uruchamiane hybrydowym silnikiem krokowym są również często wybierane, jednak ich wadą jest duża wielkość oraz masa, niezbędne do osiągania wysokiej wydajności. Do tej pory nieP R O M O C J A

Fot. 1.

Fot. 2.

Fot. 3.

AUTOMATYKA

RYNEK łatwo było znaleźć praktyczne rozwiązanie dla sytuacji, w których niezbędna była odpowiednio duża apertura.

Nowe podejście – nowe możliwości Firma FAULHABER, specjalista w dziedzinie napędów, podjęła się stworzenia kompletnie nowego rozwiązanianapędowego wykorzystującego silnik krokowy z serii DM66200H, zaprojektowany specjalnie do zastosowań wymagających dużej apertury (fot. 2). Przy całkowitej średnicy 66 mm, wał ma bardzo duży otwór o średnicy 40 mm. Jego grubość wynosi jedynie 24 mm, a masa tylko 218 g. Taki kompaktowy napęd jest łatwy w montażu i wymaga bardzo niewiele przestrzeni. Wirnik z otworem bezpośrednio napędza układ mechaniczny, który rozłożony jest naokoło apertury, bez potrzeby transmisji (fot. 3). Dzięki temu nie ma luzu międzyzębowego, który musiałby być kompensowany. Nowy napęd z drążonym wałem, początkowo opracowany z myślą o optyce i fotonice, stwarza również interesujące możliwości w wielu innych zastosowaniach – takich jak napędy kół, w których wały napędowe muszą przechodzić przez silnik ze względu na ograniczoną przestrzeń lub przy tworzeniu protez kolan lub ramion. Można go użyć, gdy trzeba przeprowadzić kable przez aperturę lub w przypadku, gdy gazy, ciecze lub sygnały świetlne mają przechodzić przez środek silnika. Poza zastosowaniem w optyce – np. w stojakach do mikroskopu, przysłonach fotograficznych, obiektywach zmiennoogniskowych, sterownikach wiązki lasera itd. – można go zastosować do wielu innych zadań związanych ze sterowaniem i pozycjonowaniem. Typowe zastosowania obejmują także obrotnice, podstawy anten oraz wywietrzniki gazów i powietrza.

“That’s one small step for a man, one giant leap for mankind.” Neil Armstrong, 21th July 1969

Silniki krokowe FAULHABER

One Step ahead

Bezpośredni napęd oparty jest na sprawdzonej technologii silników krokowych FAULHABER. Wielobiegunowy, dwufazowy silnik z magnesami stałymi osiąga 200 kroków na obrót. Wysoka rozdzielczość wynosząca 1,8° w trybie pełnego kroku umożliwia dokładne wykonanie pozycjonowania podczas działania w pętli otwartej. Silnik osiąga dynamiczny moment obrotowy wynoszący 200 mNm i może przenosić odpowiednio duże obciążenia. Maksymalny statyczny moment obrotowy wynosi 307 mNm, a w przypadku wzmocnienia – nawet 581 mNm. Hamulce są więc niepotrzebne. Osiągalne są prędkości do 2000 obr./min. Kompaktowy napęd bezpośredni oferuje więc idealną równowagę między prędkością a momentem obrotowym do wielu zastosowań. Pozwala na ciągłą pracę bez konieczności konserwacji, gdyż jedynym elementem zużywającym się są łożyska. Dostępne są modyfikacje dostosowane do konkretnych zastosowań, np. do określonych smarów, modyfikacji uzwojeń, kabli i łączników oraz listew mocujących.

Gdy wymagana jest niezawodność i wytrzymałość, silniki krokowe FAULHABER przybliżą Ci osiągnięcie wyznaczonego celu. www.faulhaber.com/am3248/en FAULHABER Polska sp. z o.o. info@faulhaber.pl

FAULHABER POLSKA Sp. z o.o. : 2 A* P>@=>< : PS =AC A= ?B @# $ D$ ; - :+ :$ ; - : #

4/2022

R E K L A M A

5 : FAULHABER

Wysoka wydajność w optymalnych kombinacjach

WE CREATE MOTION

RYNEK

Projektowanie technologicznych trendów R # 7 # 1 % + # + 1 * - # 1 # 1 % 3 - 1 # 1 7 + L: 3 #+ # + * J * % - J * J L - : 4 J * 1 + + 1L % J M # JL 7 + # 1 ; J % ;:

rendy w świecie IT mają coraz większe przełożenie na biznes i przemysł. Pandemia przyniosła wzrost zainteresowania automatyzacją i chmurą, ale w najbliższych latach znaczący wpływ będą miały także inne kierunki rozwoju. Bez wątpienia jednym z nich jest rozwój rozwiązań z zakresu cyberbezpieczeństwa. Coś, co zawsze miało ogromne znaczenie, obecnie zaczyna stanowić czynnik krytyczny, co jest spowodowane rosnącym zagrożeniem cyberatakami. Z danych firmy Check Point wynika, ż prawie 90 % organizacji zetknęło się z próbą hakerską, a dla 85 % wyzwaniem jest zapewnienie bezpie-

czeństwa w zakresie korzystania z cloud computing, tak popularnego w dobie pandemii.

Biga Data, AI i NLP Wzmacnianie cyberbezpieczeństwa jest jednym z siedmiu trendów w świecie IT wytypowanych przez ekspertów 7N – międzynarodowej firmy specjalizującej się w kontraktowaniu i konsultingu IT. Wśród innych trendów znalazły się m.in. Biga Data i sztuczna inteligencja. COVID-19 przysłużył się znacznemu przyspieszeniu rozwoju scyfryzowania w niemal wszystkich sektorach gospodarki, za czym idzie konieczność przetwarzania coraz większej ilości danych. Z raportu firmy Gartner wynika, że aż 80–90 % z nich jest obecnie nieustrukturyzowana, a tempo wzrostu nowych surowych danych jest trzy razy wyższe niż danych ustrukturyzowanych. W odniesieniu do sztucznej inteligencji wiele firm, które potencjalnie mogłyby korzystać z jej dobrodziejstw, uważa, że AI to przyszłość lub domena gigantów technologicznych. Według prognoz 7N w tym obszarze także nastąpi zmiana, a technologia będzie upowszechniać się również wśród mniejszych graczy. Trendom w świecie IT przyjrzał się też Ośrodek Przetwarzania Informacji Państwowego Instytutu Badawczego. Dalszy dynamiczny rozwój branży i wzrost wykorzystania najnowszych technologii IT – zarówno w świecie szeroko pojmowa-

nego biznesu, jak i w świecie nauki – to główne przewidywane kierunki, jakie obierze IT w 2022 r. Zarówno OPI PIB, jak i firma 7N wskazują na rosnącą popularność NLP, czyli przetwarzania języka naturalnego, co wiąże się z rozwojem sztucznej inteligencji. Dotyczy to wszystkich aspektów NLP, począwszy od tego, by komputer rozumiał, przetwarzał i umiał wykorzystywać język do odpowiednich działań, przez mechanizmy filtrowania, po wsparcie w tłumaczeniach. Ten ostatni punkt ma jeszcze swoje słabe strony. Większość modeli tworzona jest dla języka angielskiego, istnieje więc duże zapotrzebowanie na polskie algorytmy. OPI PIB intensywnie pracuje nad ich rozwojem, a w ubiegłym roku udostępnił dwa modele – Polish RoBERTa base v2 oraz przeznaczony do zadań związanych z generowaniem tekstu model GPT-2.

Everything as a Code (EaaC) – pożądany model automatyzacji IT Automatyzacja w organizacjach z branży IT jest jednym z głównych trendów technologicznych, wskazanych w raporcie Deloitte Tech Trends 2022. Postępująca złożoność środowisk informatycznych oraz konieczność zapewnienia stabilności i dostępności systemów to tylko jedne z motywatorów do wdrażania outsourcingu powtarzalnych zadań i procesów w obszarze IT. Dzięki temu zyskuje się AUTOMATYKA

5 : + , -

RYNEK spójność procesów i możliwość zintensyfikowania działań w zakresie innowacji. Jak podkreślono w raporcie, automatyzacja IT na dużą skalę wyraźnie wskazuje dziś na transformację w kierunku modelu EaaC, zarówno w zakresie infrastruktury, jak i systemów oraz aplikacji. Coraz silniej zaznacza swoją obecność trend, który można określić mianem „bezpieczeństwo jako kod”. Według ekspertów 7N ciekawym trendem może być też automatyzacja z wykorzystaniem low-code/no-code i code gen, czyli generatorów kodów. Na razie jednak to raczej technologiczna ciekawostka niż masowe rozwiązanie. Jest jednak bardzo prawdopodobne, że jego popularność będzie szybko rosła, ponieważ dzięki niemu można stosunkowo łatwo tworzyć aplikacje bez zaawansowanej wiedzy z zakresu programowania. Korzystanie z tych rozwiązań może częściowo wyeliminować problem deficytu programistów oraz zmniejszyć finansowe zaangażowane związane z ich zatrudnianiem.

Raport Deloitte wskazuje również na modyfikację rozwiązań chmurowych. Obecnie narzędzia z obszaru cloud computing ewoluują w stronę wyspecjalizowanych platform tworzonych dla zaspokojenia strategicznych i operacyjnych potrzeb poszczególnych sektorów rynku. Zdaniem ekspertów firmy w najbliższych dwóch latach będzie szybko rosła liczba firm i organizacji, które zainteresują się wykorzystaniem technologii chmurowych w swoim biznesie.

Przyszły i teraźniejszy wymiar inwestycji Przemysł coraz bardziej potrzebuje nowoczesnych technologii informatycznych i przeznacza na te innowacje coraz większe nakłady. Rosnące wydatki na wdrożenie najnowszych rozwiązań technologicznych to trend – pewniak, ponieważ od tego prędzej czy później będzie zależeć być albo nie być firmy. Dziś często jest to remedium na rozwiązanie problemu niedoboru kadry odpowiednich specjalistów.

Bardzo dobrze rokującym trendem jest stawianie przez firmy na rozbudowę działów B+R oraz kooperacja ze światem nauki. Jednym z takich przykładów jest podjęcie przez OPI PIB współpracy z firmą VIVE Textile Recycling. Jej przedmiotem jest prowadzenie badań przemysłowych i prac rozwojowych ukierunkowanych na opracowanie innowacyjnego procesu identyfikacji wytwarzanych produktów z wykorzystaniem nowoczesnych metod uczenia maszynowego. Efektem będzie wzmocnienie efektywności procesu produkcyjnego, modernizacja linii doświadczalno-produkcyjnej i wprowadzenie zautomatyzowanego, wysokowydajnego procesu identyfikacji produktu, co dodatkowo przyczyni się do znacznego ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów. Proces będzie bazował na specjalnych algorytmach rozpoznawania obrazu z zakresu sztucznej inteligencji. Urszula Chojnacka 830 3W

R E K L A M A

// KONFERENCJE TECHNICZNE

2022 UTRZYMANIE RUCHU

www.KonferencjeTechniczne.pl 4/2022

ENERGIA

INTRALOGISTYKA

PRAWO I NORMY

WOJCIECH LEDER + 9!R

Mediacje jako narzędzie w przedsięwzięciach wdrożeniowych z zakresu automatyki i robotyki 7 7 J + #+ * * # 1L 1 1 + + : ) J # 1 + # J M 7 + : R + 1 # + %M # 1 + h ; ; L * 1 + 1 : R # + 1 # 7 # 1 ; # # + # J 1* N + L # # + 1 * # 1L # 17 # 1 # 0 + / :

przypadku przedsięwzięć wdrożeniowych mamy do czynienia z interdyscyplinarnym zespoleniem wielu różnych dziedzin prawa: począwszy od prawa własności intelektualnej do programów i systemów niejednokrotnie powstających na zamówienie ad casum danego zleceniodawcy wdrożenia, przez sprawy związane z ochroną danych, prawami pracowników, ochroną tajemnic przedsiębiorstwa, a skończywszy na zagadnieniach związanych z wykonywaniem skomplikowanej wieloetapowej umowy cywilnej na wykonanie dzieła, dostarczenie towaru czy wykonanie usług. W tak zakrojonych sprawach mediacje wydają się atrakcyjną alternatywą dla sporu sądowego. Można je dopasować nie tylko do konkretnego przypadku, ale nawet etapu przedsięwzięcia wdrożeniowego. Ponadto z racji konieczności konsultacji i innych form współpracy zamawiającego z wykonawcą wdrożenia w naturalny sposób są predestynowane do mediacji. Już na etapie sporządzania umowy warto podjąć kroki ułatwiające przeprowadzenie mediacji w razie sytuacji spornej, dopasowując przyszłą mediację do

warunków konkretnego etapu przedsięwzięcia wdrożeniowego. Pojęcie mediacji należy rozumieć szeroko. Nie tylko jako rozwiązywanie sporów już wynikłych ze stosunku łączącego strony, ale też zapobieganie im. W nauce mówi się także o „premediacjach”, których celem nie jest zażegnanie sporu, ale wspomożenie strony w procesie wynegocjowania skutecznej umowy. Rola firm konsultingowych angażowanych w przedsięwzięcia wdrożeniowe może zdradzać podobne quasi-mediacyjne cechy. Wspólne, angażujące zlecającego i wykonawcę, wdrażanie automatyki w naturalny sposób przenika się z naturą mediacji.

Koncyliacyjne aspekty przedsięwzięcia wdrożeniowego W pracach z zakresu automatyki podkreśla się, że „procesy wdrażania są najistotniejszymi, bo najbliżej związanymi z użytkownikiem, fazami cyklu życia systemu informatycznego”1. Wdrażanie to moment, w którym system informatyczny zespala się ze środowiskiem, w jakim działają ludzie – pracownicy podmiotu zlecającego automatyzację. O niepowodzeniu AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY wdrożenia decydują często tak subiektywne czynniki, jak „nieporęczność, brak jasno określonych odbiorców albo brak odpowiedniej atmosfery, motywacji personelu”2. Ta zależność pokazuje, że nawet najlepiej zaprojektowany system informatyczny bez odpowiedniego wdrożenia będzie bezskuteczny albo po prostu nieużywany. Wdrożenie zakłada wzajemną współpracę nie tylko zlecającego z wykonawcą, ale także „współpracę” pracowników z systemem, w którym działania pracowników ulegają automatyzacji, a system – przez ścisłe zespolenie z załogą – przestaje być zewnętrznym ciałem obcym w życiu firmy. Zakładając źródłosłów media-

dwóch podmiotów (…), z których każdy dąży do realizacji własnych celów (interesów) i napotyka na przeciwdziałanie pozostałych uczestników konfliktu”4. W modelu tzw. mediacji transformatywnej, zakłada się przejście od sytuacji konfliktu do takiego sposobu ukształtowania sporu, żeby potrzeby obu stron w maksymalny sposób zostały zaspokojone. W przedsięwzięciach wdrożeniowych ten stan jest naturalny – samym założeniem wdrożenia jest stworzenie i uruchomienie systemu, który będzie realizował potrzeby zlecającego. Dlatego mediacja jest dobrym narzędziem rozwiązywania ewentualnych sporów wynikłych z zaburzeń współpracy uczestników wdrożenia.

JUŻ NA ETAPIE SPORZĄDZANIA UMOWY WARTO PODJĄĆ KROKI UŁATWIAJĄCE PRZEPROWADZENIE MEDIACJI W RAZIE SYTUACJI SPORNEJ, DOPASOWUJĄC PRZYSZŁĄ MEDIACJĘ DO WARUNKÓW KONKRETNEGO ETAPU PRZEDSIĘWZIĘCIA WDROŻENIOWEGO. cji rozumianych bardziej jako medium oznaczające pośrednika niż medias (środek, centrum), można zaryzykować tezę, że wdrożenie jest mediacją sensu largo człowieka z systemem informatycznym. Teoretycy mediacji podkreślają, że w każdym sporze współistnieją ze sobą na różnych poziomach trzy czynniki: konflikt, interes i potrzeba3. Nawet gdy proces wdrażania przebiega pomyślnie i zgodnie z założeniami umowy, we współpracy podmiotów w niego zaangażowanych można wyszczególnić liczne interesy i potrzeby, na razie bez konfliktu. Celem wdrożenia jest właśnie realizacja potrzeb i interesów zlecającego, z kolei w trakcie przedsięwzięcia wdrożeniowego wykonawca ma wiele jednostkowych interesów związanych z realizacją planu – np. podawanie dokładnych danych czy działania konsultingowe. Ten stan stabilizacji ulega zaburzeniu w momencie pojawienia się konfliktu, czyli „układu skierowanych przeciw sobie zachowań co najmniej 4/2022

Klauzule mediacyjne w umowach wdrożeniowych Potencjalna konfliktogenność wdrożeń wynika z faktu, że „sam proces wdrożeniowy nosi cechy projektu: jest nowatorskim działaniem (przedsięwzięciem) posiadającym określony cel i realizowanym przez ludzi w ramach określonego czasu i zasobów”5. Prace nad projektem muszą uwzględniać specyfikę zlecającego. W przypadku pominięcia tych różnic tworzy się system, który może nie zadziałać z powodu wskazanych już wcześniej subiektywnych czynników – po prostu nie jest dostatecznie dobrze dopasowany do osób z niego korzystających. Aby zmaksymalizować szanse powodzenia wdrożenia, należy stworzyć dobre ramy dla współpracy zamawiającego z wykonawcą, do czego służy dobrze sporządzona umowa wdrożeniowa. Przedsięwzięcia wdrożeniowe dzielą się na wiele etapów. Na każdym z nich może zaistnieć potencjalny spór. Etapy te najlepiej przedstawić na kon-

kretnym przykładzie wdrożenia – np. systemu MES (Manufacturing Execution System). Jego celem jest wspieranie procesów produkcji przez automatyzację czynności pracowników. Typowa umowa na dostarczenie MES obejmuje wdrożenie, dostosowanie, transport, zapewnienie pełnej funkcjonalności systemu, uruchomienie, przeszkolenie, niekiedy także późniejszy serwis w ramach gwarancji. Zawarcie umowy poprzedzają następujące etapy: ustalanie warunków technicznych, konsultacje, negocjowanie ceny. Każdy z tych etapów ma odmienną dynamikę i rodzi inne problemy. Te rozróżnienia wynikają z interdyscyplinarności działań, których trzeba się podjąć przy wdrożeniu i z tej przyczyny – różnych przecinających się obszarów interesów. Często w umowach wdrożeniowych zamieszczone są bardzo ogólne klauzule dotyczące polubownego rozwiązywania sporu, np.: „wszelkie spory wynikające z niniejszej umowy lub pozostające w związku z nią będą rozwiązywane w trybie mediacji”6. Niekiedy nie ma nawet takiej klauzuli i możliwości polubownego rozwiązania sporu ograniczają się do bieżącego ustalania na drodze konsultacji szczegółów warunków technicznych, których nie da się ustalić wyczerpująco na początku wdrożenia. Sporządzając umowę, warto być jednak bardziej skrupulatnym i uwzględnić specyfikę różnych etapów wdrożenia. Przykładowo na etapie negocjowania wzrostu ceny za rozszerzenie zakresu prac (np. przez powiększenie systemu o nieplanowany moduł) można wprowadzić maksymalną cenę albo uwzględnić, że faktury mogą być wystawione tylko na te moduły, które zostały zaakceptowane. Można też określić, kto ma brać udział w mediacjach, kto ma pełnić rolę mediatora, uzależniając te cechy od etapu wdrożenia. Inny będzie charakter mediacji w krytycznym momencie przedsięwzięcia, np. w trakcie uruchomienia systemu, gdy nie będzie czasu na szerokie omówienie problemu. W tym przypadku warto ograniczyć mediacje do rozwiązania kluczowych kwestii. Odmienna sytuacja wystąpi w trakcie etapów polegających na pracy z ludźmi – np. w szkoleniu pracowni59

PRAWO I NORMY

WOJCIECH LEDER Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego na kierunku Prawo w ramach Indywidualnych Studiów Międzyobszarowych. W trakcie studiów realizował projekty badawcze, m.in. z zakresu prawa autorskiego i własności intelektualnej, ale także filmoznawstwa, wiedzy o mediach i dziennikarstwa. Obecnie student studiów podyplomowych Mediacja i inne metody alternatywnego rozwiązywania sporów na Uniwersytecie Jagiellońskim.

ków. Wtedy można pozwolić sobie na szersze mediacje. W dużych projektach warto też sprecyzować skład poszczególnych komisji biorących udział w mediacjach, tak by odpowiadał kompetencjom pracowników zamawiającego i wykonawcy. W przypadku konfliktu na etapie szkolenia warto, aby w mediacjach wziął udział przedstawiciel pracowników, a przy uzgadnianiu warunków technicznych – specjalista działu technicznego itp. W sytuacji spornych interesów stron głównym celem mediacji jest zawarcie ugody, dlatego wskazówką w redagowaniu klauzuli mediacyjnej może być treść art. 917 Kodeksu cywilnego:

nie spornych o tak odmiennym charakterze, jak szkolenie pracowników, negocjowanie ceny czy weryfikowanie warunków technicznych. Wszystkie te problemy najskuteczniej rozwiążą mediacje – szybkie, elastyczne oraz idące w parze z duchem współpracy naturalnym dla wdrożeń.

Automatyzacja mediacji – ODR Warto, na prawach dygresji, w tym miejscu odwrócić myślenie o mediacji jako narzędziu rozwiązywania problemów wdrożeniowych, by spojrzeć na zagadnienie od strony automatyzacji mediacji. Pozostając przy przykładzie systemu MES, do jego modułów, takich jak go-

W DUŻYCH PROJEKTACH WARTO SPRECYZOWAĆ SKŁAD POSZCZEGÓLNYCH KOMISJI BIORĄCYCH UDZIAŁ W MEDIACJACH, TAK BY ODPOWIADAŁ KOMPETENCJOM PRACOWNIKÓW ZAMAWIAJĄCEGO I WYKONAWCY. W PRZYPADKU KONFLIKTU NA ETAPIE SZKOLENIA WARTO, ABY W MEDIACJACH WZIĄŁ UDZIAŁ PRZEDSTAWICIEL PRACOWNIKÓW, A PRZY UZGADNIANIU WARUNKÓW TECHNICZNYCH – SPECJALISTA DZIAŁU TECHNICZNEGO ITP. „ugoda to wynik wzajemnych ustępstw stron w zakresie istniejącego stosunku prawnego w celu uchylenia niepewności co do roszczeń”. Dla wdrożeń tym stosunkiem będzie konkretna umowa, a niepewność wyniknie z dynamiki prac nad systemem. Wdrożenie to jeden stosunek prawny, ale obejmuje całą gamę drobnych interesów i kwestii potencjal60

spodarka magazynowa, ewidencja zamówień, pakowanie, system reklamacji, można dodać jeszcze jeden – moduł zautomatyzowanego rozwiązywania sporów – Online Dispute Resolution. System ODR staje się obecnie coraz popularniejszy na fali ograniczeń w prowadzeniu mediacji przez pandemię COVID-19. W tym znaczeniu ODR

ogranicza się do klasycznych mediacji z tym zastrzeżeniem, że są prowadzone w formie telekonferencji. Jednak automatyzacja mediacji w systemie ODR znaczy coś więcej. Systemy takie jak Online Ombuds Office z 1999 r., Square Trade czy współcześnie modria. com oferowały lub oferują stronom sporu pośredniczenie w przedstawianiu wariantów rozwiązania konfliktu, wysokości negocjowanej stawki czy losowania jej wysokości bez obecności mediatora będącego żywym człowiekiem7. Systemy te – podobnie jak obecnie modria.com dla eBaya czy własny system ODR dla Allegro – pozwalają zautomatyzować rozwiązywanie sporów konsumenckich wynikłych z transakcji zawieranych w sklepach internetowych. W rezultacie system ODR okazuje się kolejnym modułem nadającym się do wdrożenia w procesie funkcjonowania e-commerce.

Podsumowanie Analizując przydatność narzędzia mediacji w przedsięwzięciu wdrożeniowym, należy dostrzec jej uniwersalność. Mediacja może zastąpić proces sądowy. Ze względu na swoją elastyczność, dopasowuje się do specyfiki kolejnych etapów wdrożenia. Możliwość wyboru osoby mediatora otwiera mediacje na aspekt niedostępny w zwykłym procesie sądowym – w sporze może uczestniczyć specjalista z konkretnej dziedziny wdrożenia, dysponujący szczegółową specjalistyczną wiedzą, często niedostępną sądowi w procesie. Mediacja dopełnia inne formy koncyliacyjnego współdziałania stron, wtedy gdy nie występuje otwarty konflikt (np. quasi-mediacje albo premediacje), a w sytuacji sporu pozwala rozwiązać go szybko i adekwatnie do warunków konkretnego etapu wdrożenia. Mediacja naturalnie wynika z charakteru przedmiotu umów wdrożeniowych i jego wysokiej zdolności ugodowej. Koncyliacyjny charakter współpracy między zamawiającym i wykonawcą należy wspierać postanowieniami umowy. Do klauzul sprzyjających mediacji można zaliczyć te, które zachęcają strony do prowadzenia form współpracy i negocjacji (premediacji), powołują zewnętrzne firmy AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY konsultingowe, powierzając im szerokie kompetencje (quasi-mediacje) oraz uwzględniają skierowanie sprawy do mediatora (klasyczne klauzule media-

tę specyfikę, dając stronom ramy do wszczęcia mediacji w razie konfliktu, a także zapobieżenie jego powstaniu. Dopasowanie ad hoc reguł mediacji do

ANALIZUJĄC PRZYDATNOŚĆ NARZĘDZIA MEDIACJI W PRZEDSIĘWZIĘCIU WDROŻENIOWYM, NALEŻY DOSTRZEC JEJ UNIWERSALNOŚĆ. MEDIACJA MOŻE ZASTĄPIĆ PROCES SĄDOWY. cyjne). Ponadto proces mediacyjny również poddaje się automatyzacji, co zaowocowało powstaniem systemu zautomatyzowanego rozwiązywania sporów ODR. Wdrożenie jest żywym procesem, szczególnie w sytuacji gdy wykonawca nie tylko dostarcza system, ale wytwarza cały produkt specjalnie dla zamawiającego. Tworzenie systemu „szytego na miarę” pociąga z kolei za sobą konieczność ciągłej współpracy. Klauzula mediacyjna powinna uwzględnić

konkretnych etapów wdrożenia może nie być możliwe w sytuacji otwartego sporu. Dlatego warto już na etapie sporządzania umowy przewidzieć taki sposób mediowania, by umożliwiał szybkie i skuteczne działanie – zgodnie z zasadą, że lepiej zapobiegać niż leczyć. W ten sposób należy precyzyjnie sformułować postanowienia umowy, zamiast wpisywać ogólną klauzulę zobowiązującą do podjęcia mediacji. Dobrze skonstruowane klauzule w umowie wdrożeniowej po-

winny uwzględniać dwa tryby pracy – standardowy, gdy strony prowadzą negocjacje i konsultacje pozbawione sporności oraz płynne przejście w tryb pracy w warunkach konfliktu, gdy mediator pomaga rozwiązać spór i powrócić do współpracy. Wojciech Leder 1

M. Miłosz, Zarządzanie projektami wdrożeniowymi – podstawy, problemy i metodyki [w:] Przedsięwzięcia wdrożeniowe – od teorii do praktyki, s. 5, Warszawa 2003.

T. Głuszkowski, A. Pamuła, A. Kaczorowska, Uniwersalne narzędzia informatyczne w eksploracji danych, [w:] Przedsięwzięcia... op. cit. s. 49.

A. Zienkiewicz, Studium mediacji. Od teorii ku praktyce, s. 20, Warszawa 2007.

Ibidem.

M. Miłosz, Zarządzanie....[w:] Przedsięwzięcia... op. cit., s. 7.

Źródło: strona Sądu Arbitrażowego przy KIG: www.sakig.pl

K. Mania, Domena internetowa jako przedmiot polubownego rozstrzygania sporów, s. 120–122, Warszawa 2016. R E K L A M A

4/2022

WYDARZENIA

Digitalizacja

i zrównoważony rozwój Deutsche Messe AG promuje Hannover Messe 2022 1 + L 1 + # L * + 1 L 1 ; ; + # ; ( } - 7 @ * # + $ # 1 1: ( # + # #+ + 1 # B> # 1 = =>== : -7 ~3 $ # 1 + # : 1 # + # 1 1 1 * L -7 + + S=> N #: + + 1L 1 # 7 1 $ 1 + 1 ( } } =>==* 1 @ + # * + - J # : Jolanta Górska-Szkaradek

koło 2500 firm zaprezentuje technologie dla fabryk i systemów energetycznych jutra, sposoby łączenia zakładów produkcyjnych w sieć, tak by działały wydajniej i oszczędzając zasoby oraz możliwości wytwarzania i przesyłania energii w sposób zrównoważony. Wśród hanowerskich wystawców pojawią się takie koncerny, jak Siemens, Bosch, Schneider Electric, Schaeffler, Microsoft, SAP i Service Now, a także wiele średniej wielkości firm przemysłowych, w tym Beckhoff, Festo, HARTING, Pepperl+Fuchs, Phoenix Contact, Wago czy Ziehl-Abegg. Nie zabraknie instytutów badawczych, jak Fraunhofer czy KIT oraz około 100 start-upów, dla których Hannover Messe to idealna platforma do nawiązywania kontaktów z przemysłem. – Ze względu na obecną globalną sytuację polityczną tematy Hannover Messe są bardziej istotne niż kiedykolwiek. W istocie chodzi o to, jak możemy zapewnić bezpieczeństwo dostaw i wzrostu w dynamicznie zmieniającym się świecie – politycznie, ekologicznie i gospodarczo – a jednocześnie przeciwdziałać zmianom klimatycznym. Kluczową rolę odegrają innowacyjne technologie – mówił dr Jochen Köckler, prezes

zarządu Deutsche Messe AG podczas marcowej konferencji.

Zielona energia i wodór a ochrona klimatu Podczas targów prym będą wiodły m.in. rozwiązania dotyczące odnawialnych źródeł energii i zielonego wodoru. – Od lat oferujemy największą europejską platformę dla branży wodorowej i ogniw paliwowych. W Hanowerze ponad 200 firm – w tym Iberdrola, Saint Gobain, Emerson, ElringKlinger, Plug Power, Siemens, Phoenix Contact, Enapter, Bosch, Hexagon Purus, Nel Hydrogen, Hydrogenious i GP Joule – przedstawi rozwiązania z zakresu zrównoważonego zaopatrzenia w energię w oparciu o wodór pochodzący z odnawialnych źródeł energii – powiedział dr Jochen Köckler.

Cyfryzacja, automatyzacja i sztuczna inteligencja w obliczu zmiany klimatu Kraje europejskie dążą do osiągnięcia neutralności klimatycznej do połowy tysiąclecia. Firmy stawiają sobie ambitne cele i realizują rewolucyjne zmiany w swojej produkcji i usługach. Podczas targów można będzie poznać technologie, które są zasobooszczędne i wydajne energetycznie, także dlatego, że procesy sterowania złożonych systemów można usprawnić dzięki nowoczesnym rozwiązaniom z zakresu inżynierii mechanicznej, elektrotechniki oraz oprogramowania.

Przykład targowej oferty przedstawicieli wystawców

Podczas Hannover Messe Preview 2022 uczestnicy konferencji mogli zapoznać się z fragmentami planowanych targowych ekspozycji, które prezentowali przedstawiciele takich firm, jak AUTOMATYKA

WYDARZENIA 3

Fot. HARTING, igus, ifm, Pepperl+Fuchs, Deutsche Messe

HARTING, Scheffler Technologies AG, Festo, ifm, igus, Schneider Electric, Instytut Fraunhofer, Pepperl+Fuchs SE, Karlsruher Institut fűr Technologie (KIT), Fabasoft, Ziehl-Abegg SE, Wago i Lapp GmbH. Werner Reichelt, dyrektor ds. sprzedaży Digital Business w Festo wyjaśnił, w jaki sposób rozwiązania digitalizacyjne mogą stworzyć realną wartość dodaną. Firma zaprezentuje m.in. Festo Automation Experience (Festo AX) – łatwe w użyciu rozwiązanie, które pozwala osiągnąć wysoką wartość dodaną z danych generowanych przez system dzięki sztucznej inteligencji (AI) i uczeniu maszynowemu. Christopher Ukatz, dyrektor zarządzający HARTING Deutschland GmbH podczas prezentacji podkreślał, że cyfryzacja i zrównoważony rozwój to nie tylko główne hasła przewodnie tegorocznych targów, ale także dwie z głównych zasad sposobu myślenia i działania HARTING. Grupa technologiczna określa tę koncepcję jako „Connectivity+” (fot. 1). Pod tym hasłem będzie prezentować produkty, rozwiązania, usługi i aplikacje, które są zgodne z megatrendami technologicznymi i społecznymi. Na stoisku HARTING pod hasłem „Wszystko dla

energii” zwiedzający będą mogli poznać wiele ciekawych rozwiązań. Interesująco przedstawia się również ekspozycja z zakresu eMobility, gdzie prezentowane będą m.in. stacje ładowania do użytku domowego po stację szybkiego ładowania. Z kolei przedstawiciele firmy igus przybliżyli temat: „Automatyka niskokosztowa made in Germany: nowy modułowy zestaw przekładni dla kobotów”. Zaprezentowano opracowanego w firmie igus lekkiego, polimerowego kobota ReBel o masie poniżej 10 kg (fot. 2). Prosta obsługa i konserwacja oraz niski koszt zakupu (poniżej 5 000 euro) sprawiają, że robotykę usługową mogą wykorzystywać małe firmy i start-upy. W ofercie firmy ifm podczas targów hanowerskich prezentowane będą m.in. wydajne urządzenia master IO-Link i odpowiednie kable z kodem L dla przemysłu spożywczego, w którym wymagane są komponenty o wysokim stopniu ochrony (fot. 3). Ciekawą ofertę przedstawiła firma Pepperl+Fuchs. Obejmuje ona m.in. nową serię precyzyjnych czujników SmartRunner Explorer 3-D (fot. 4) – dwa warianty urządzeń z własnymi systemami pomiarowymi na jednej platformie: Stereo Vision i Time-of-Flight. 4

4/2022

Umieszczone w tej samej obudowie, ze standardowym oprogramowaniem użytkownika i wyjściem danych, pozwalają znacznie zmniejszyć nakłady na integrację aplikacji 3-D.

Hannover Messe 2022 – rozbudowana tematyka Tegoroczna targowa impreza będzie trwała cztery dni z uwagi na zapełniony kalendarz imprez w hanowerskim centrum targowym. W przyszłym roku impreza powróci do swojego pierwotnego, kwietniowego terminu oraz do pięciodniowego harmonogramu. Temat przewodni targowej ekspozycji „Transformacja przemysłowa” łączy takie obszary tematyczne jak: automatyzacja, ruch i napędy, cyfrowe ekosystemy, rozwiązania energetyczne, logistyka, części i rozwiązania inżynieryjne, globalny biznes i rynki oraz Future Hub. Ponadto wiodące tematy obejmują platformy cyfrowe, Przemysł 4.0, bezpieczeństwo IT, produkcję neutralną pod względem emisji CO2, sztuczną inteligencję i logistykę 4.0. Program targów uzupełnią liczne konferencje i fora. Krajem partnerskim jest Portugalia (fot. 5). Jolanta Górska-Szkaradek AUTOMATYKA

BIBLIOTEKA AUTOMATYCZNE STEROWANIE I REGULACJA PROCESY CIĄGŁE I DYSKRETNE 7 / 8 9 ,: 8 7;<= ! "#$ %& '>' ! ) $

Książka stanowi wprowadzenie do zagadnień teorii regulacji automatycznej, co tradycyjnie składa się na podstawy automatyki. Można tu wyróżnić dwie główne części. Pierwsza z nich, na którą składają się rozdziały 1–8, zawiera opis narzędzi matematycznych stosowanych w odniesieniu do klasycznego ujęcia automatyki. Część druga (rozdziały 9, 10) poświęcona jest projektowaniu układów sterowania i automatycznej regulacji wraz z opisem podstawowych metod korekcji takich układów. Obie części odnoszą się do ciągłych i dyskretnych układów liniowych, reprezentowanych za pomocą transmitancji lub opisu w przestrzeni stanów. Na koniec przedstawione są metody stosowane w odniesieniu do układów nieliniowych. Wykład jest ilustrowany przykładami rachunkowymi, w których m.in. stosowane jest oprogramowanie MATLAB, jako wygodne narzędzie do obliczeń i sporządzania wykresów.

OPTYMALIZACJA OPERACJI WYTWÓRCZYCH OPTYMALIZACJA OPERACJI WYTWÓRCZYCH ! * ,/ ! 0 (! "#$ %& 6 ! ) $

Książka jest praktycznym poradnikiem dotyczącym wybranych metod optymalizacji procesów i operacji wytwarzania, w tym skrawania i nagniatania. Celem optymalizacji parametrycznej jest dobranie (spośród możliwych do stosowania w danych warunkach – w obszarze rozwiązań dopuszczalnych określonym ograniczeniami) takich wartości parametrów skrawania, jak prędkość vc, posuw f i głębokość skrawania ap, które zapewniają ekstremalną wartość założonego kryterium optymalizacji (funkcji celu). Natomiast w przypadku obróbki wykończeniowej przez nagniatanie – na ogół są to promień zaokrąglenia elementu nagniatającego rkr, siła nagniatania (docisku) Fn, posuw na obrót f, względnie wcisk nagniatania w i posuw na obrót f, a dla nagniatania elektromechanicznego (z elektrokontaktowym nagrzewaniem) dodatkowo natężenie prądu elektrycznego.

STEROWANIE PROCESAMI CIĄGŁYMI WYKORZYSTANIE LABVIEW W PRAKTYCE ! "#$ %& '( ! ) $

Cytując Autora, aby zaprojektować układ sterowania, konieczne jest zrozumienie sposobu działania urządzenia, którym ma być realizowane sterowanie, określenie wymagań, wybór rozwiązania, dobór parametrów oraz analiza i ocena jakości zbudowanego układu. W kolejnych rozdziałach przedstawiono opis teoretyczny tematu oraz zamieszczono przykłady ilustrujące zagadnienie. Istotnym elementem jest opis możliwości wykorzystania oprogramowania LabVIEW w zakresie modelowania i analizy układów sterowania procesami ciągłymi. Przedstawiono i krótko opisano jego dostępne funkcje oraz przykłady ich wykorzystania. W książce są dostępne trzy płaszczyzny przekazu informacji: omówienie ogólnych zagadnień (definicji, wykresów etc.); ilustracja tematu (przykłady obliczeniowe) oraz przedstawienie sposobów rozwiązania wybranych zadań za pomocą LabVIEW (opis funkcji, przykłady wykorzystania, przykłady modeli symulacyjnych i obliczeniowych). 0+ J: 64

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA

AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL ........................................................................................... III OKŁ. AUTOMATION24 GMBH TEL. 22 439 65 00; 00 800 24 2011 24 (BEZPŁATNY), WWW.AUTOMATION24.PL ...................... 31-34

AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL ......................................................................................................................... 57

BIURO TARGÓW MONACHIJSKICH W POLSCE GRZEGORZ GRABARCZYK TEL. 22 620 44 15, WWW.TARGIWMONACHIUM.PL ........................................................................................................ 9

PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ ....................................................................................................................................... 11

ELESA+GANTER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 737 70 47, WWW.ELESA-GANTER.PL .......................................................................................... 3, 21, 52–53

ENDRESS+HAUSER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 773 00 00, WWW.PL.ENDRESS.COM ......................................................................................................... IV OKŁ.

FAULHABER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 61 278 72 53, WWW.FAULHABER.COM ............................................................................................................ 54–55 GBI PARTNERS SP. Z O.O. TEL. 22 458 66 10, WWW.GBI.COM.PL ................................................................................................................................. 40

MIĘDZYNARODOWE TARGI POZNAŃSKIE SP. Z O.O. TEL. 61 869 20 00, WWW.GRUPAMTP.PL .............................................................................................................................. 21

RACONTROLS TEL. 32 788 77 00, WWW.RACONTROLS.PL ........................................................................................... I OKŁ., 50–51

SIEĆ BADAWCZA ŁUKASIEWICZ – PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL ................................................................................................................................... 24-25

PTAK WARSAW EXPO TEL. 48 518 739 124, WWW.WARSAWEXPO.EU ................................................................................................................ 61

TURCK SP. Z O.O. TEL. 77 443 48 00, WWW.TURCK.PL ............................................................................................................................. II OKŁ. VEGA POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 747 76 00, WWW.VEGA.COM....................................................................................................................................... 41

ZIAD BIELSKO-BIAŁA SA TEL. 33 813 82 00, WWW.ZIAD.BIELSKO.PL ....................................................................................................................... 13

4/2022

LUDZIE

FIRMA: DBR77 Robotics sp. z o.o. STANOWISKO: CEO Platformy Robotów DBR77

oktor nauk o zarządzaniu, menedżer z wieloletnim doświadczeniem. Absolwent Harvard Business School. W 2009 r. uzyskał stopień naukowy doktora na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Wykładowca na UMK w Toruniu oraz ekspert w ICAN Institute. Od ponad 10 lat dyrektor zarządzający przedsiębiorstwami międzynarodowymi. Twórca modelu zarządzania wg koncepcji Hyperreality. Przez pięć lat pełnił rolę CEO Maflow – globalnej firmy z branży motoryzacyjnej z oddziałami w Europie, Azji i obu Amerykach, zatrudniającej ponad 4500 pracowników. Dzięki nowej polityce rozwoju, przedsiębiorstwo odbudowało silną pozycję na rynku i wyszło naprzeciw wymaganiom klientów, czego dowodem jest szereg nagród przyznanych przez takie firmy jak: VW, Audi, BMW, Jaguar Land Rover. Za przeprowadzoną restrukturyzację został lau-

reatem nagrody TOP Manager przemysłu automotive. Pracując w Maflow stworzył program zarządzania talentami – Talent Management Maflow – opisany na łamach Harvard Business Review Polska jako integralna część studium przypadku odbudowy przedsiębiorstwa dzięki zaangażowaniu pracowników. Od 17 lat zasiada w radach nadzorczych europejskich spółek produkcyjnych oraz handlowych, odpowiadając za budowę i dobór członków zarządów oraz za tworzenie strategii z ramienia właścicieli. Od 2016 r. rozwija grupę spółek DB77, która zajmuje się optymalizacją procesów w organizacjach produkcyjnych i usługowych, a także robotyzacją produkcji na terenie Europy oraz Azji. Jest założycielem pierwszej na świecie Platformy Robotów DBR77, której celem jest wspieranie robotyzacji oraz automatyzacja produkcji w przedsiębiorstwach produkcyjnych. Platforma

Robotów DBR77 bazuje na formule marketplacu, który stanowi innowacyjną formę pozyskania robotów oraz nowoczesnych technologii na linie produkcyjne. Łączy firmy produkcyjne wymagające robotyzacji (Inwestorów) z podmiotami, które dostarczają i integrują systemy robotyczne (Integratorów). Głównym celem platformy jest nawiązanie transakcji na linii Inwestor– Integrator przez pozyskanie kompletnej wiedzy na temat oczekiwań i potrzeb Inwestora (opis wyzwania technologicznego) oraz otrzymanie od Integratorów pomysłów i koncepcji (rozwiązania technologicznego), zaspokojenia tych potrzeb. Z szeregu przedstawionych przez Integratorów projektów, Inwestor może wybrać te, które odpowiadają na jego wyzwania, tym samym rozpocząć proces zbierania ofert na ich realizację. Ważnym elementem jest to, że wyzwanie technologiczne Inwestora trafia do szerokiego grona Integratorów zarejestrowanych na platformie, oferujących różne typy robotów. Proces projektowania i analizy odbywa się w wirtualnym Studiu 3D, autorskim narzędziu zintegrowanym z Platformą Robotów DBR77, wykorzystującym technologię stosowaną i rozwijaną w grach komputerowych. Obie strony mogą w sposób szybki i prosty odwzorować pracę stanowiska produkcyjnego, linii czy magazynu wraz z symulacją pracy ludzi, robotów, wózków itp. A wszystko w przestrzeni 3D. Platforma DBR77 jest laureatem Polskiej Nagrody Inteligentnego Rozwoju 2021 w kategorii Innowacyjne technologie i badania przyszłości. Entuzjasta sportu, m.in. pływania wyczynowego, jazdy rowerowej oraz biegania. Wielokrotny uczestnik maratonów i zawodów triatlonowych Ironman. Z pasją poznaje najnowsze osiągnięcia naukowe w zakresie robotyzacji oraz sztucznej inteligencji. Twórca serii podcastów DBR77.com #Robosapies, opowiadających, jak roboty zmieniają świat ludzi. AUTOMATYKA

Fot. archiwum prywatne

Piotr Wiśniewski

:LHP\ ūH SRWU]HEXMHV] U]HWHOQHJR SDUWQHUD NWyU\ ZHVSU]H &LČ IDFKRZø ZLHG]ø L GRŋZLDGF]HQLHP

WIEDZA 2WU]\PXMHV] ZVSDUFLH QDV]\FK LQū\QLHUyZ RUD] LQQRZDF\MQH SURGXNW\ L UR]ZLø]DQLD GRVWRVRZDQH GR 7ZRLFK SRWU]HE

• ! " • # $ • % & ' • % ()) ))) &

Automatyka 4/2022

Articles inside

Piotr Wiśniewski, CEO Platformy Robotów DBR77

Edge Computing i komputery przemysłowe – co warto wiedzieć?

Pomiary przemysłowe

Myśleć lokalnie, działać globalnie – strategia dla ekspansji technologii