AUTOMATYKA 5/2018 by Ł-PIAP

TEMAT NUMERU Innowacyjne rozwiązania dla Przemysłu 4.0 CENA 15,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 24

SPRZĘT I APARATURA 64

RYTRO 2018 79

Łukasz Cellari, W2

Standard wymiany danych IO-Link

Konferencja Automatyków

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

5/2018

Moc, niezawodność i właściwy wybór Zestaw YJKP Do itserwoprasy differently 100% wyboru najlepszego

Cyfryzacja pneumatyki = " #$%

! ! "#$ "#% %#$& ' () * + ( ( www.festo.pl drives.danfoss.pl , www.festo.com/motionterminal

guard Wspomagający środek ochronny

INNOWACYJNA

„TARCZA OCHRONNA“

W OBSZARACH BEZPIECZEŃSTWA MASZYN

+ +

- na str. o

JE DN O UR ZĄ DZ EN IE ZA BE ZP IE CZ A DO 16 00

" # # $% & $ ' (

M. +48 22 812 71 38 | E. * ,

www.elokon.com

Prowadnice teleskopowe serii GN 1400 – GN 1460 Zastosowania: • budowa maszyn, • pojazdy specjalne, • zabudowy magazynowe • lotnictwo, • sektor medyczny oraz spożywczy (prowadnice nierdzewne, zabezpieczone smarem zgodnym z FDA – Food and Drug Administration).

Zalety nowych prowadnic: • możliwość przenoszenia obciążeń od 28 8 do 310 10 kg (na parę prowadnic) • wysuw mieści się w zakresie od 300 0d do 15 500 mm • gumowe ograniczniki wysuwu oraz me m ch han anizmyy blokujące, • zamki w pozycji wysuniętej i zsuniętej, • mechanizmy samodomykające z lub beez amortyzatora, • funkcja rozłączania szyn.

Głównym przeznaczeniem tej serii prowadnic są różnego typu systemy szuﬂadowe, w których dwie prowadnice pracują naprzeciw siebie w orientacji poziomej (patrz szkic poniżej).

Elesa+Ganter jest od 70 lat światowym liderem w produkcji standardowych elementów maszyn dla przemysłu. Najwyższa jakość, dbałość o wzornictwo, obszerny magazyn w Polsce, dostawa w 24 h to tylko niektóre z atutów naszej oferty. W ofercie także:

Koła ręczne

Pokrętła o ęt a

www.elesa-ganter.pl

Dźwignie nastawne

Uchwyty

Wskaźniki

Trzpienie p ustalające

Elementy maszyn

Stopy

Zawiasy

Osprzęt hhydrauliczny d li

OD REDAKCJI

Szanowni Państwo, Jak co roku, majowe wydanie różni się od wszystkich pozostałych – to efekt zastosowania tak zwanej wypustki. Sprawia ona trochę kłopotów redakcji oraz drukarni i nie jest wygodna do pakowania – narzekają kolporterzy. Mimo to, z uporem godnym lepszej sprawy, kultywujemy tradycję i wypustka towarzyszy kolejnej majowej edycji pisma. Dlaczego? Ten charakterystyczny element zawiera jedno ważne słowo i datę – tym razem jest to RYTRO 2018. RYTRO – i wszystko jasne. RYTRO – to słowo klucz, które od ponad 20 lat jest dokładnie rozszyfrowywane przez dużą grupę naukowców, projektantów, producentów i użytkowników – szeroko rozumianego środowiska automatyków. Rytro to bowiem nie tylko punkt na mapie czy urokliwa miejscowość w Beskidzie Sądeckim. To przede wszystkim Konferencja Automatyków, która na stałe wpisała się w ten górski krajobraz oraz w kalendarz imprez naukowo-technicznych. Na kilkudziesięciu stronach – opatrzonych nagłówkiem RYTRO 2018 – swoje doświadczenia zaprezentowali uczestnicy zbliżającego się wydarzenia. Tematem, do którego będą nawiązywać podczas konferencji prelegenci jest „Automatyka w inżynierii środowiska”.

W naszych materiałach redakcyjnych znajdą Państwo szereg interesujących informacji na temat kluczowej dla Przemysłu 4.0 digitalizacji procesów przemysłowych oraz idei inteligentnej fabryki – to w Temacie numeru. Natomiast w dziale Przegląd sprzętu i aparatury króluje standard IO-Link – coraz częściej stosowany protokół komunikacji szeregowej typu punkt-punkt, który używany jest do komunikacji z czujnikami i/lub urządzeniami wykonawczymi. Rozszerzając globalnie uznaną normę PLC IEC 61131, pozwala wymieniać trzy typy danych – procesowe, serwisowe i zdarzenia. Zachęcam też do zapoznania się z kolejną, tym razem przeprowadzoną podczas targów Automaticon, rozmową. Dotyczy ona konkurencji na rynku automatyki i instalacji przeciwpożarowych, oczekiwań odbiorców tego typu produktów oraz rozwiązań dla różnych branż. Naszym rozmówcą jest Łukasz Cellari, dyrektor operacyjny firmy W2. Pozostając w klimacie targów, polecam relację z 24. edycji Międzynarodowych Targów Automatyki i Pomiarów Automaticon, które odbyły się w dniach 20–23 marca 2018 r. i w znacznym stopniu zostały zdominowane przez dyskutowany dziś powszechnie temat Przemysłu 4.0. Stałych Czytelników działu Prawo i normy zachęcam do przeczytania artykułu o intrygującym tytule „Wynalazek tajny”. Wynalazek ten jest chroniony w sposób zdecydowanie odmienny od tych stosowanych w przypadku systemów patentowych. Gorąco zapraszam do lektury!

AUTOMATYKA

pl.rs-online.com

Kim chciałeś zostać, będąc dzieckiem? Twoja ambicja zaprowadziła Cię do świata inżynierii, a Twoje pomysły kształtują jego przyszłość. Jednak by robić to, co robisz najlepiej, potrzebujesz czasu na skupienie się na tym, co naprawdę się liczy. Jesteśmy dystrybutorem produktów dla automatyki, elektroniki i utrzymania ruchu i od 80 lat pomagamy naszym klientom osiągnąć ich cele. Wspieramy wszystkich pełnych inspiracji. Wspieramy inżynierów jutra. We’re here

Profesjonalna pomoc techniczna | Wiodący dostawcy | Dostawa do 24h lub do 48h

SPIS TREŚCI REDAKTOR NACZELNA Małgorzata Kaliczyńska tel. (+48) 22 874 01 46 e-mail: mkaliczynska@piap.pl REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska REDAKCJA TEMATYCZNA Sylwia Batorska WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Marcin Bieńkowski, Jolanta Górska-Szkaradek, Marcin Karbowniczek, Agnieszka Staniszewska, Damian Żabicki SEKRETARZ REDAKCJI Urszula Chojnacka tel. (+48) 22 874 01 85 e-mail: uchojnacka@piap.pl MARKETING I REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek – menedżer tel. (+48) 22 874 01 91 e-mail: jgorska@piap.pl Sylwia Batorska tel. (+48) 22 874 00 60 e-mail: sbatorska@piap.pl PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Elżbieta Walczak tel. (+48) 22 874 03 51 e-mail: ewalczak@piap.pl SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska KOREKTA Urszula Chojnacka, Ewa Markowska, Elżbieta Walczak DRUK Zakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o. Nakład: 4000 egzemplarzy REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. (+48) 22 874 01 46, fax (+48) 22 874 02 20 e-mail: automatyka@piap.pl www.AutomatykaOnline.pl WYDAWCA Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.

Z BRANŻY

PRODUKTY

ROZMOWA Potrzeby użytkowników coraz bardziej kształtują rynek

Rozmowa z Łukaszem Cellarim, dyrektorem operacyjnym firmy W2

TEMAT NUMERU 26 35

Innowacyjne rozwiązania dla Przemysłu 4.0 Nowy etap rewolucji przemysłowej Na drodze do „Renesansu Przemysłowego”

Bezprzewodowy monitoring instalacji dla rozwiązań IoT Cyfryzacja pneumatyki kluczem do Przemysłu 4.0 Przemysł 4.0 w praktyce

36 39 42

Modbus w chmurze

Technologia jutra dostępna już dziś

Rozwiązania firmy FANUC

System sterowania PSS 4000 zgodny z koncepcją Przemysłu 4.0 Rozwiązania bezpieczeństwa dla Przemysłu 4.0

46 50

INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA DLA PRZEMYSŁU 4.0 Czwarta rewolucja przemysłowa, nazywana też Przemysłem 4.0 (Industry 4.0, Industrie 4.0) dzieje się właśnie na naszych oczach. Polega ona na cyfrowej integracji systemów produkcyjnych oraz tworzeniu sterowanych cyfrowo sieci autonomicznych maszyn i czujników, które szeroko wykorzystują do komunikacji ze sobą, a także do porozumiewania się z nadzorującymi ich pracę ludźmi, Internet oraz różnego rodzaju inne technologie informatyczne. To właśnie na autonomicznym przetwarzaniu i przesyłaniu informacji niezbędnych do produkcji skupia się czwarta rewolucja przemysłowa.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów

6 promocyjnych.

AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI Inteligentne czujniki firmy Parker wspierają transformację w kierunku Przemysłu 4.0 Platforma PLCnext Technology z nową architekturą firmową Roboty AGV

53 54 57

Element inteligentnej fabryki

Cyfryzacja, wizualizacja i komunikacja

Ekonomiczna produkcja z rozwiązaniami B&R

Na rynek wchodzi generacja C

System MOVI-C firmy SEW-Eurodrive

PRAWO I NORMY Wynalazek tajny

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Standard wymiany danych IO-Link

STANDARD WYMIANY DANYCH IO-LINK Jako najważniejsze zalety systemu IO-Link należy wymienić przede wszystkim możliwość połączenia inteligentnych czujników oraz urządzeń wykonawczych zgodnie z ogólnodostępnym standardem określonym w normie IEC 61131-9. Połączenie każdego urządzenia w sieci odbywa się identycznie i w zakresie całego systemu automatyki.

Koncentrator czujników i elementów wykonawczych działający w interfejsie IO-Link

Kompleksowa obsługa aplikacji wykorzystujących heksafluorek siarki

Interfejs IO-Link a efektywność pracy inżynierów

Nowości w ofercie napędowej firmy Danfoss

Komunikacyjny standard Smart IO-Link w ofercie zaworów Parkera

Działania Emerson na różnych polach

„Cykl życia” gazu SF6

APLIKACJE Sprzęgła indukcyjne w fabryce Forda

Nowy wymiar przesyłu informacji

Innowacyjne przewody igus do szybkich ruchów w małych przestrzeniach

77 80

Konferencja Automatyków RYTRO 2018

Pomiary ciśnienia

Oferta Limatherm Sensor

Przewidzieć nieprzewidywalne Skamer-ACM – Integrator 4.0 5/2018

Już po raz piąty o nowoczesnej produkcji

98 100

Targi Automaticon 2018

RYTRO Automatyka w inżynierii środowiska

92 96

WYDARZENIA Efektywna produkcja w cyfrowym wymiarze

RYNEK

84 86

Dla energetyki i o energetyce

111

31. edycja targów Energetab

BIBLIOTEKA

112

WSPÓŁPRACA

114

LUDZIE Rafał Tutaj, szef działu Automatyki Elmark Automatyka

116 7

Z BRANŻY

KALENDARIUM

5/2018 21–23.05 Warszawa Szkolenie Obsługa, programowanie i uruchamianie robotów Universal Robots www.elmark.com.pl

22–23.05 Rytro Konferencja Automatyków www.skamer.pl

22–23.05 Łódź Industry 4.0 – optymalne i nowoczesne rozwiązanie dla produkcji przemysłowej www.phoenix-contact.com

22–24.05 Olsztyn Forum Jakość Dostawców www.movida.com.pl

22–25.05 Kielce Międzynarodowe Targi Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych i Gumy PLASTPOL www.targikielce.pl

24.05 Poznań-Luboń Niezawodność i utrzymanie ruchu www.KonferencjeTechniczne.pl

6/2018 5–8.06 Poznań Targi Druku i Skanu 3D Solutions www.3dsolutions.mtp.pl

5–8.06 Poznań Targi ITM www.itm-polska.pl

19–22.06 Monachium, Niemcy Międzynarodowe Targi Automatyki i Robotyki AUTOMATICA 2018 www.automatica-munich.com

INNOWACYJNA PRODUKCJA NA MIARĘ IIoT Firma Frost&Sullivan w ramach inicjatywy TechVision (stanowiącej element programu Partnerstwo na Rzecz Rozwoju) przeprowadziła analizę zatytułowaną Przemysłowy Internet Rzeczy motorem innowacji w sektorze produkcyjnym (Industrial IoT Driving Manufacturing Innovations). Analizowano technologie, które w największym stopniu przyczynią się do przekształcenia obecnych fabryk w inteligentne ekosystemy korzystające z rozbudowanego systemu połączeń cyfrowych. Dzięki postępowi w dziedzinie systemów cyberfizycznych, które odmieniają oblicze branży produkcyjnej, coraz większą rolę w najbliższej przyszłości będzie odgrywał Przemysłowy Internet Rzeczy (IIoT). Najważniejsze będą innowacyjne rozwiązania programistyczne zapewniające nowe funkcjonalności oraz charakteryzujące

się prostotą obsługi. Do zaspokojenia zmieniających się szybko oczekiwań użytkowników końcowych pracujących w różnych branżach potrzebne będą nowe aplikacje. Dzięki wdrożeniu koncepcji IoT, a także zaawansowanych technologii i rozwiązań, możliwe jest uzyskanie zarówno produkcji seryjnej, jak i masowej adaptacji produktów. Do największych wyzwań związanych z wdrożeniem nowych technologii należą: wielkość urządzeń, konieczność zapewnienia wyższego poziomu bezpieczeństwa oraz zwiększanie poziomu wiedzy w danym zakresie. Coraz większego znaczenia nabiera standaryzacja sieci komunikacyjnych, a najważniejszą platformę technologiczną dla rozwoju IoT stanowią bezprzewodowe sieci czujnikowe (WSNs).

! "

DOMINIKA BETTMAN POKIERUJE FIRMĄ SIEMENS 1 kwietnia 2018 r. Dominika Bettman objęła funkcję prezeski zarządu firmy Siemens w Polsce. Dominika Bettman od 20 lat zarządza finansami w Siemensie, a od 2009 r. pełniła funkcję CFO. Nadzoruje wielkie projekty infrastrukturalne w energetyce i kolejnictwie. – Najważniejsi są dla nas nasi klienci i rynek, także nowe rynki i nowi klienci. Reagujemy na zmiany związane z rozwojem digitalizacji i chcemy być o krok do przodu, oferując naszym partnerom technologie i rozwiązania, które pozwolą im zwiększyć konkurencyjność dziś i w przyszłości. Nasza domena to duże projekty infrastrukturalne. Jesteśmy godnym zaufania dostawcą dla segmentów energetyki, transportu, automatyki przemysłowej i technologii

budynkowych. Na każdym etapie planowania, projektowania, realizacji i serwisu stawiamy na niską emisję i zrównoważony rozwój – podkreśla Dominika Bettman. Dominika Bettman przewodzi też Forum Odpowiedzialnego Biznesu oraz zasiada w radzie nadzorczej Eurobanku. Działa na rzecz etyki i społecznej odpowiedzialności biznesu oraz różnorodności, w tym zwiększenia udziału młodych w działaniu przedsiębiorstw i w życiu publicznym oraz aktywności kobiet w gospodarce. Jest ekonomistką i finansistką – absolwentką Wydziału Handlu Zagranicznego Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie oraz Advanced Management Program IESE w Barcelonie.

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

TECHNICZNA WSPÓŁPRACA WAGO I FRONIUS POLSKA

POWSTAJE FABRYKA DETEKTORÓW PODCZERWIENI

Firmy WAGO i Fronius Polska planują podjąć współpracę w zakresie technicznej integracji sterowników WAGO PFC200 przeznaczonych do zarządzania i sterowania obiektami energetycznymi oraz falowników Fronius. Umożliwi to zbudowanie kompleksowej oferty dla klastrów energetycznych, dużych projektów gminnych (szczególnie wymagających integracji i monitorowania wielu źródeł OZE), zaawansowanego sterowania falownikami, np. mocą bierną, w oparciu o moduły pomiaru mocy WAGO, a także monitorowania i regulacji zarówno małych (< 40 kWp), jak i dużych elektrowni fotowoltaicznych, również ze względu na wymagania Operatorów Systemów Dystrybucyjnych (OSD). Komunikację z OSD zapewniają rozwiązania WAGO Solar Park Management.

Firma z Ożarowa Mazowieckiego VIGO System podpisała ze spółką Anna-Bud umowę na generalne wykonawstwo nowego zakładu produkcji detektorów podczerwieni w Ożarowie Mazowieckim. Wartość umowy to blisko 22 mln złotych. Uruchomienie fabryki, której budowa ma zakończyć się jeszcze w tym roku, pozwoli na skokowe zwiększenie mocy produkcyjnych VIGO System. Umożliwi też realizację strategii globalnej ekspansji spółki, zakładającej m.in. realizację zamówień dużych wolumenów i serii, w tym również dla odbiorców z nowych branż. Inwestycja ma także zapewnić wzrost wolumenu produkcji z obecnych 6 tys. sztuk do nawet 100 tys. detektorów rocznie. – Nowy zakład umożliwi gruntowną przebudowę procesu produkcyjnego, przekształcając nas w bardzo wydajną firmę z branży high-tech. Wyeliminowanie wąskich gardeł procesu produkcji, automatyzacja niektórych czynności, zwiększenie efektywności – wszystko to pozwoli nam przenieść się na wyższy poziom biznesowy – podkreśla Adam Piotrowski, prezes VIGO System.

#$%&

'(%&

R E K L A M A

Connecting Global Competence

Q Montaż i obsługa Q Przemysłowe przetwarzanie obrazu Q Robotyka przemysłowa Q Profesjonalna robotyka serwisowa Q Rozwiązania dla przemysłu 4.0 – IT2Industry Q technologia napędowa Q systemy pozycjonowania Q technologia sterowania Q sensoryka Q technologia zasilania Q technologia bezpieczeństwa

Informacja: Biuro Targów Monachijskich w Polsce, Warszawa tel. +48 22 620 4415, info@targiwmonachium.pl

The Leading Exhibition for Smart Automation and Robotics

June 19–22, 2018 | Munich automatica-munich.com

Z BRANŻY

WSPÓLNA INICJATYWA IFM ELECTRONIC I POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ Politechnika Śląska uruchomiła Pracownię Sensoryki i Sieci Przemysłowych, której sponsorem jest partner przemysłowy uczelni – firma ifm electronic. Laboratorium wchodzi w skład dziewięciu oddziałów Laboratorium Automatyki, Mechatroniki, Zintegrowanych Systemów Wytwarzania i Metod Zarządzania Produkcją. Pracownia została wyposażona w nowoczesne czujniki pracujące z interfejsem IO-Link, komponenty sieciowe AS-interface oraz niezbędne okablowanie systemowe. Dzięki współpracy Politechniki Śląskiej z ifm electronic studenci poznają rozwiązania Przemysłu 4.0 w zakresie akwizycji danych procesowych. Uruchomiona została również prywatna chmura danych, serwisy agentowe oraz oprogramowanie SmartObserver. Za ich pomocą, na potrzeby analizy trendu oraz zapisu historycznego, gromadzone są dane z uruchomionych w pracowni czujników. W ten sposób uczelnia prezentuje studen-

tom, na czym polega diagnostyka predykcyjna. Pracownie tego typu cieszą się ogromnym zainteresowaniem wśród studentów. Potwierdzają to wyniki rekrutacji na kierunki, na których prowadzone są zajęcia w tego typu obiektach. Dzięki dostępowi do najnowocześniejszego sprzętu młodzi inżynierowie mają możliwość prowadzenia badań, które wcześniej były poza ich zasięgiem. )

INNOWACJE Z WYKORZYSTANIEM USŁUG NOWEJ GENERACJI Szybkie przetestowanie i zweryfikowanie nowych pomysłów na cyfrowy biznes, a także stworzenie prototypu systemu IT (tzw. MVP – Minimum Viable Product) umożliwia usługa Ideation-as-a-service oferowana przez niektórych dostawców IT. Aby jednak osiągnąć pożądane wyniki, usługa musi bardzo precyzyjnie opisywać proces pracy nad stworzeniem i rozwojem innowacji, a także rezultaty projektu. Usługa Ideation-as-a-service i tego, jak należy korzystać z tego typu usług, jest tematem raportu firmy Gartner „Market Insight: Six Techniques to Maximize Digital Project Ideation Project Revenue and Margins”. Jak podkreślono w analizie dostawcy usługi muszą jasno zdefiniować

cały proces, a także jakie czynności zostaną wykonane w jej ramach, aby klienci zrozumieli, czego mogą się spodziewać po tej usłudze. Precyzyjne zdefiniowanie ról pomaga klientom w lepszym doborze uczestników projektu wewnątrz własnej organizacji, a także w łatwiejszym przekazywaniu tego, czego oczekuje się od tych osób. – Celowe eksperymentowanie, akceptacja możliwości porażki i pomaganie klientom w świadomym wykraczaniu poza ich organizacyjną strefę komfortu w myśleniu o nowych pomysłach to krytyczne elementy nowej generacji usług Ideation-as-a-service – podkreśla autor raportu Rob Addy. %

INTELIGENTNE MIASTA WYGENERUJĄ REKORDOWY DOCHÓD Według prognoz Frost&Sullivan do 2050 r. ponad 80% populacji krajów rozwiniętych będzie mieszkało w miastach, a w państwach rozwijających się ten wskaźnik przekroczy 60%. Tym zmianom będzie towarzyszyło powstawanie inteligentnych miast, usprawniające urbanizację. Eksperci Frost&Sullivan przewidują, że do 2025 r. inteligentne miasta przyniosą dochód o wartości ponad 2 bln dolarów. Przełomowe dla rozwoju takich aglomeracji będą sztuczna inteligencja, spersonalizowana opieka medyczna, wykorzy-

stanie robotów, zaawansowane systemy wspomagania kierowców (ADAS) i rozproszone źródła energii. Najszybszy rozwój inteligentnych sieci energetycznych jest prognozowany w regionie Azji i Pacyfiku. Ponad 50% wszystkich azjatyckich inteligentnych miast będzie zlokalizowanych w Chinach, a projekty z nimi związane z przyniosą do 2025 r. chińskiej gospodarce 320 mld dolarów. W USA łączna wartość rynku inteligentnych budynków, wraz z wartością czujników, systemów, urządzeń, systemów sterujących i oprogramowania, ma osiągnąć poziom 5,74 mld dolarów do 2020 r. Z kolei Europa będzie szczycić się najwyższą na świecie liczbą projektów związanych z inteligentnymi miastami, głównie ze względu na zaangażowanie w rozwój tego typu inicjatyw przejawiane przez Komisję Europejską.

AUTOMATYKA

RUSZYŁ NABÓR W KONKURSIE NA INNOWACJE 17 kwietnia 2018 r. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości rozpoczęła nabór w konkursie na inwestycje w ramach „Bonów na innowacje dla MŚP”. Firmy mogą uzyskać wsparcie w wysokości nawet 560 tys. zł na wdrożenie projektu zakończonego sukcesem we wcześniejszych konkursach w zakresie usług. Innowacja musi być opracowana w ramach usługi dofinansowanej w jednym z dotychczasowych naborów poddziałania 2.3.2 Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. Oznacza to, że ze wsparcia będą mogli skorzystać mikro-, mali i średni przedsiębiorcy, którzy mają zaakceptowany przez PARP wniosek o płatność końcową w jednym z dotychczasowych „Bonów na innowacje dla MŚP”. Aplikacje można składać do 4 stycznia 2019 r. Wsparcie obejmuje wyłącznie realizację inwestycji początkowej związanej z wdrożeniem w przedsiębiorstwie wnioskodawcy innowacji technologicznej opracowanej przez jednostkę naukową w ramach konkursu usługowego „Bonów na innowacje dla MŚP”.

Tworzymy bezpieczne miejsca pracy. Wyłączniki pozycyjne PS116 Budowa modułowa – dowolna dźwignia do każdego wyłącznika

* $ + , - + * ." /

Kompaktowe wymiary - minimum wymaganego miejsca

TRANSPORT O PODWYŻSZONYM STANDARDZIE

Łatwiejsze magazynowanie, krótszy czas montażu

Możliwość adaptacji do różnorodnych

5/2018

zastosowań

Stopień ochrony IP66 / IP67 Niezawodna praca nawet w ciężkich warunkach www.schmersal.pl

R E K L A M A

Firmy Charoen Pokphand Foods (CPF), światowy lider wśród producentów drobiu, wieprzowiny i innych produktów rolnych oraz największy na świecie producent pasz i krewetek, wprowadził w swoim tajlandzkim oddziale systemy transportowe o podwyższonych standardach higienicznych wyposażone w silniki bębnowe firmy Interroll. W związku z rosnącym popytem firma CPF musiała znacznie zwiększyć swoje zdolności produkcyjne, jednocześnie automatyzując przetwarzanie żywności, aby zaspokoić potrzeby konsumentów w Tajlandii i poza nią. Jednym z najważniejszych problemów było zapewnienie obsługi zgodnej z filozofią firmy, wymagającej higienicznego wytwarzania wszystkich produktów z kurczaka oraz 100-proc. bezpieczeństwa ich spożycia. Silniki bębnowe Interroll sprawdziły się doskonale w połączeniu z taśmami transportowymi Soliflex PRO firmy Ammeraal Beltech, są łatwe w czyszczeniu i zapewniają dużą odporność na chemikalia stosowane w przetwórstwie żywności.

Z BRANŻY

ADEUNIS I ARC INFORMATIQUE INTEGRUJĄ ROZWIĄZANIA Dwóch graczy działających na rynku technologii IoT – firmy ARC Informatique i Adeunis – stworzyło w uniwersyteckim szpitalu Grenoble Alpes system zarządzania budynkiem oparty na czujnikach IoT. Spółki zintegrowały swoje rozwiązania z istniejącym systemem zarządzania budynkiem z technologią LoRaWAN. Władzom szpitala zależało na realizacji przedsięwzięcia z wykorzystaniem posiadanego już oprogramowania BMS, bez dodatkowych warstw

programowych. Środowisko PcVue, opracowane przez ARC Informatique, stanowi system BMS zarządzający dwiema lokalizacjami szpitala. Po przygotowaniu i instalacji infrastruktury LoRaWAN przez zespół z firmy Adeunis, zainstalowano czujniki Adeunis IoT PULSE do odczytu wskazań wodomierzy w zewnętrznych lokalizacjach szpitala uniwersyteckiego w Grenoble. Inne czujniki wykrywają wahania temperatury w newralgicznych miejscach, takich jak magazyny leków. Realizacja projektu przekłada się na znaczne oszczędności zarówno podczas uruchamiania, jak i eksploatacji obiektów szpitalnych. Co więcej, instalacja infrastruktury LoRaWAN pozwala na wprowadzenie wielu nowych usług dzięki dodatkowym czujnikom zintegrowanym z unkcjami przetwarzania danych PcVue. !

KONCENTRACJA NA CHMURZE Firma Passus poinformowała o inwestycji w nową spółkę Chaos Gears, która specjalizuje się w realizacji projektów cloud dla dużych firm i instytucji, a także szybko rozwijających się start-upów. Spółka koncentruje swoją ofertę wokół chmury, a w szczególności technologii Amazon Web Services (AWS), udostępniając szereg usług i narzędzi służących automatyzacji procesu migracji oraz zarządzania infrastrukturą i aplikacjami w chmurze. – Oferta Chaos Gears jest komplementarna wobec oferty Passus, który ma w swoim portfolio rozwiązania dla dużych organizacji zapewniające bezpieczny i wydajny dostęp do chmury, m.in. firm Riverbed i Symantec. Liczymy na to, że łącząc nasze portfolio rozwiązań oraz doświadczenie w obsłudze największych polskich organizacji z kompetencjami Chaos Gears stworzymy nowy standard usług cloud, który przyśpieszy adaptację chmury przez polskie i międzynarodo-

we organizacje, a także ułatwi, zautomatyzuje i przyspieszy rozwój start-upów – mówi Dariusz Kostanek, członek zarządu w spółce Passus. *,

! "

NOWY DYREKTOR ZARZĄDZAJĄCY DASSAULT SYSTÈMES W REGIONIE EUROCENTRAL Od 30 marca 2018 r. Klaus Löckel, jako dyrektor zarządzający Dassault Systèmes w regionie EuroCentral, nadzoruje działania firmy w siedmiu krajach – Niemczech, Austrii, Szwajcarii, Czechach, Polsce oraz na Węgrzech i Słowacji. W ostatnich dwóch latach Klaus Löckel pełnił funkcję dyrektora sprzedaży we wspomnianym regionie EuroCentral. Jego nowy zakres obowiązków obejmuje m.in. wzmocnienie aktywności biznesowej Dassault Systèmes na rynkach lokalnych oraz w Europie Centralnej. Klaus Löckel jest związany z firmą Dassault Systèmes od

2013 r. Wcześniej pracował dla firm SAP i Daimler, w obu pełniąc stanowiska menedżerskie. – Dassault Systèmes stoi na czele „renesansu przemysłowego” – nowego podejścia do wynalazczości, uczenia się i produkowania, które sięga dużo dalej niż Przemysł 4.0 i w procesie wytwórczym uwzględnia rolę ludzi, sposób użytkowania produktów, oszczędność zasobów oraz zrównoważony rozwój. Naszym celem jest kształtowanie przyszłości świata przez dążenie do innowacji, przy jednoczesnym poszanowaniu tradycyjnych wartości i dostarczaniu innowatorom narzędzi służących do zdobywania oraz dzielenia know-how po to, by mogli lepiej wyobrazić sobie przyszłość przemysłu. Moim zadaniem będzie implementacja tej idei w regionie EuroCentral – mówi Klaus Löckel. 0 1

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

IGE+XAO W GRUPIE SCHNEIDER ELECTRIC Organ Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (AMF) opublikował wyniki publicznej oferty przyjaznego przejęcia zainicjowanej przez Schneider Electric Industries SAS. Oznacza to, że grupa IGE+XAO stała się częścią dużej międzynarodowej grupy Schneider Electric. Jednocześnie zachowuje autonomię – nadal będzie obsługiwać swoich klientów oraz rozwijać dotychczasową działalność we współpracy z producentami

TRANSFORMACJA CYFROWA WYZWANIEM PONAD MIARĘ?

osprzętu elektrycznego. – Z zadowoleniem przyjąłem informację o sfinalizowaniu operacji, która pozwoli na wdrożenie wielotorowej współpracy ze Schneider Electric. Dzięki temu nasi klienci, partnerzy oraz współpracownicy będą korzystać z silniejszej, bardziej innowacyjnej i szerszej obecności na arenie międzynarodowej marki IGE+XAO wspieranej przez wiodącego, międzynarodowego lidera, obecnego w ponad 100 krajach. 2018 r. zapowiada się dynamicznie w związku z pojawieniem się nowych wersji naszych flagowych rozwiązań, m.in. nowej generacji produktów SEE Electrical Building – mówi Alain Di Crescenzo, CEO IGE+XAO.

Nowe technologie informatyczne mogą zwiększyć wydajność fabryk nawet o kilkadziesiąt procent, jednak ich pełna implementacja jest poza zasięgiem większości producentów – takie wnioski płyną z najnowszego raportu Deloitte „The Fourth Industrial Revolution is here – are you ready?”. W badaniu przeprowadzonym w 19 krajach wśród 1600 menedżerów wyższego szczebla jedynie 14% ankietowanych stwierdziło, że uważają swoją organizację za w pełni gotową na cyfrową transformację produkcji. Pozostałe 86% nie postrzega swoich firm jako w pełni gotowych na szeroko zakrojoną implementację rozwiązań spod znaku Przemysłu 4.0, chociaż deklaruje, że stara się szkolić kadrę zgodnie z wymaganiami czwartej rewolucji przemysłowej. Jednocześnie jednak 65% respondentów deklaruje kontynuację bieżącego systemu edukacji pracowników, podczas gdy zaledwie 35% planuje wprowadzenie zasadniczych zmian w tej materii. Takie zmiany są tym bardziej istotne, że rosnący poziom automatyzacji i rozwój sztucznej inteligencji przybierają na sile i redefiniują miejsce człowieka w procesach produkcyjnych.

(%234$&

0 ,

R E K L A M A

5/2018

Z BRANŻY

ITM POD ZNAKIEM PRZEMYSŁU 4.0 Podczas zbliżających się wielkimi krokami poznańskich targów ITM duży nacisk będzie położony na prezentowanie rozwiązań z zakresu transformacji cyfrowej. Z myślą o tym w trakcie tegorocznej edycji będą wyodrębnione powiązane z tematem cyfryzacji ścieżki zwiedzania: „Na drodze do Przemysłu 4.0” i „Druk 3D w przemyśle”. – Najnowsze dane z gospodarki potwierdzają, że Polska ma potencjał, by być aktywnym uczestnikiem przemysłowej rewolucji. Gospodarka

rozwija się szybko, a inwestycje wreszcie ruszyły. Najbliższe targi ITM w Poznaniu pokażą, jak polskie firmy mogą zbudować przewagę nad konkurencją, by odnosić kolejne sukcesy na świecie – mówi Jerzy Wonka, dyrektor ds. rozwoju firmy InfoCredit, zajmującej się zbieraniem, dostarczaniem i analizą danych gospodarczych. Wydarzeniu zaplanowanemu na 5–8 czerwca 2018 r. towarzyszyć będą cztery dodatkowe imprezy wystawiennicze, których pokrewna tematyka wpisuje się w ideę integracji branż: Targi 3D Solutions dla przedstawicieli branży skanu i druku 3D, Targi Logistyki, Magazynowania i Transportu Modernlog dla logistyki w przemyśle, Forum Odlewnicze Focast oraz Targi Kooperacji Przemysłowej Subcontracting. 5*

MiR DOŁĄCZA DO TERADYNE Teradyne Inc. oraz udziałowcy Mobile Industrial Robots (MiR) ogłosili nabycie prywatnej spółki MiR z Odense w Danii za kwotę 121 mln euro (148 mln dolarów) netto gotówką plus 101 mln euro (124 mln dolarów przy aktualnym kursie wymiany), oczekując spełnienia określonych celów w zakresie wyników do 2020 r. MiR jest wiodącym dostawcą współpracujących autonomicznych robotów mobilnych (AMR) na potrzeby zastosowań przemysłowych. – Dołączenie do Teradyne daje nam nowe możliwości, jeżeli chodzi o inwestycje z zakresu inżynierii i rozwoju produktów, abyśmy mogli zapewnić klientom większą wartość oraz wzmocnić naszą wiodącą pozycję na rynku przemysłowych autonomicznych robo-

tów mobilnych. Ogólnoświatowy zasięg Teradyne, światowej klasy kompetencje z zakresu inżynierii i wsparcia, potencjał finansowy oraz sprawdzony model wykorzystania tych mocnych stron pomoże nam rozwijać się na nowych i istniejących już globalnych rynkach – mówi Thomas Visti, dyrektor generalny MiR. Rynek AMR jest nowo powstałą kategorią w wartym około 1,1 mld dolarów segmencie systemów logistycznych na rynku profesjonalnych usług wykonywanych z udziałem robotów i oczekuje się jego szybkiego wzrostu w następnych latach. , 5

ABB BUDUJE CENTRUM INNOWACJI I SZKOLEŃ W AUSTRII ABB zainwestuje 100 mln euro w budowę nowoczesnego kampusu innowacyjno-szkoleniowego w austriackim Eggelsbergu, gdzie swoją siedzibę ma firma B&R przejęta przez koncern w 2017 r. Będzie to największa inwestycja w dziedzinie automatyki przemysłowej w ponad 130-letniej historii ABB. Dzięki niej w Austrii powstanie około 1000 nowych miejsc pracy w obszarze zaawansowanych technologii. W nowym kampusie opracowywane będą technologie dla fabryki przyszłości, oparte na platformie ABB Ability, dzięki której produkcja odbywa się autonomicznie za pośrednictwem

inteligentnych maszyn i robotów komunikujących się za pomocą chmury. Inwestycja wpisuje się w strategię Next Level ogłoszoną przez ABB w 2014 r., która definiuje innowacje jako główną siłę napędową rentownego wzrostu. Kampus zajmie obszar 35 000 m2. Oprócz najnowocześniejszych laboratoriów badawczo-rozwojowych, które opracują i przetestują nowe technologie automatyzacji – od systemów sterowania przemysłowego po uczenie maszynowe i sztuczną inteligencję – powstanie również Akademia Automatyzacji. Jej rolą będzie szkolenie i edukacja klientów, partnerów, a także pracowników w obszarze technologii rozwijanych w kampusie. Budowa ma potrwać do 2020 r. Po jej zakończeniu jednostka w Eggelsbergu będzie jednym z największych centrów badawczo-rozwojowych ABB. $66

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

POLSKIE INNOWACJE DOCENIONE W ROSJI W trakcie XXI Moskiewskiego Międzynarodowego Salonu Wynalazków i Innowacyjnych Technologii Archimedes 2018, podczas którego 28 krajów zaprezentowało blisko 700 wynalazków, reprezentanci Polski otrzymali 11 złotych medali, dwa srebrne i jeden brązowy. W trakcie imprezy, która odbywała się w dniach 5–8 kwietnia 2018 r. Polacy zaprezentowali 14 innowacyjnych rozwiązań w różnych kategoriach tematycznych. Aż trzy złote medale trafiły do Bydgoszczy. Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy został wyróżniony za dwa rozwiązania – konstrukcję mieszalnika materiałów ziarnistych z wibracyjnym układem napędowym zataczająco-śrubowym oraz mieszadło stacjonarne do suszarki i mieszalnika materiałów ziarnistych, pracującego z wibracyjnym układem napędowym zataczająco-śrubowym. Z kolei Uniwersytet Kazimierza Wielkiego otrzymał medal za drukowany egzoszkielet pasywny dla dzieci z osłabieniem kończyn. Wśród innych złotych medalistów znalazły się m.in. Instytut Metali Nieżelaznych oraz Instytut Fizyki PAN. IMN opracował technologię otrzymywania stopów normowanych miedzi i aluminium z frakcji metalicznych pochodzących z przerobu odpadów ZSEE lub kabli miedzianych i aluminiowych, natomiast drugi – innowacyjne ogniwa fotowoltaiczne oparte na heterozłączu n-ZnO/p-Si. * $ + * -

Strona internetowa wobit.com.pl zyskała nowy wygląd, który umożliwia jeszcze szybsze i wygodniejsze niż dotąd wyszukiwanie produktów oraz usług zgodnych z oczekiwaniami odbiorców. W zależności od potrzeb użytkownicy mogą wybrać jeden produkt lub kompleksowe rozwiązanie dopasowane do wymagań określonej aplikacji. Witryna została też zoptymalizowana według wymagań urządzeń mobilnych, dzięki czemu znalezienie potrzebnych informacji jest łatwe, niezależnie od tego, jaki interfejs jest używany. Kluczowe zalety nowego serwisu internetowego to uporządkowany układ treści, wygodne przeglądanie na smartfonach i tabletach oraz łatwy dostęp do najbardziej potrzebnych zakładek. #&" 0 - + - -

5/2018

R E K L A M A

WITRYNA WObit W NOWEJ ODSŁONIE

PRODUKTY

NOWA GENERACJA REGULATORÓW TEMPERATURY Firma Omron opracowała serię regulatorów NX-TC wykorzystujących technikę regulacji adaptacyjnej. To rozwiązanie wykrywa zmiany zachodzące w procesie w wyniku regulacji i dostosowuje odpowiednio parametry członów PID. Rezultatem jest dobrze dostrojony algorytm regulatora PID oraz stabilna regulacja temperatury. W serii NX-TC specjalne czujniki temperatury z szybką detekcją umożliwiają umieszczenie ich bliżej powierzchni zgrzewania. Z kolei specjalnie opracowane wbudowane algo-

rytmy, takie jak automatyczna regulacja filtra, pomagają tłumić wahania temperatury, co daje lepszą jakość zgrzewania. Seria NX-TC została wyposażona w funkcję dostosowania wydatku wody chłodzącej, która ogranicza do minimum wahania temperatury, a jednocześnie zwiększa wydajność produkcji przy jednoczesnym zachowaniu jakości. Regulatory dostępne są w dwóch wielkościach: NX-TC2 (2 pętle o szerokości 12 mm) i NX-TC3 (4 pętle o szerokości 24 mm). Mają uniwersalne wejścia dla czujników t/c i Pt 100. Typ wyjścia sterującego – napięcie wyjściowe (PNP 24 V DC/21 mA/punkt), liniowy prąd wyjściowy (0/4–20 mA). Połączenie z magistralą Fieldbus może być realizowane za pomocą sprzęgacza komunikacyjnego przez Ethernet IP i EtherCAT. &

AUTOMATYZACJA PROCESÓW I ZAKŁADÓW PRODUKCYJNYCH Z APROL R 4.2 Firma B&R przedstawiła nową wersję systemu sterowania procesami APROL R 4.2. Rozwiązanie dla automatyzacji procesów i zakładów produkcyjnych zawiera liczne nowe funkcjonalności, jak komunikacja w chmurze OPC UA i MQTT oraz oferuje tworzenie interfejsu użytkownika w nowoczesnej formie „Dark style”. APROL R 4.2 zawiera dodatkowe opcje komunikacji SSL/TLS oraz wiele nowych funkcji optymalizujących wydajność instalacji technologicznych i procesów. Obejmują one monitorowanie wydajności, funkcje monitorowania warunków pracy, rozbudowane narzędzia analizy biznesowej oraz zoptymalizowane zarządzanie alarmami. Firma B&R rozbudowała również system APROL w zakresie sterowania procesami, dodając nowe funkcje, takie jak blok strojenia regulatorów

PID oparty na metodzie częstotliwości skończonej. Interfejs typu „Dark style” nadaje stacji operatorskiej przejrzysty, nowoczesny wygląd, ułatwia obsługę i sprawia, że jest ona bardziej intuicyjna. Ogólny stan procesu przedstawiony jest na wygodnym wykresie radarowym. Pełen zakres opcji redundancji został wprowadzony jako standardowe funkcjonalności systemu APROL. Sprawia to, że systemy o wysokiej dostępności są atrakcyjną opcją nawet dla mniejszych aplikacji. APROL obsługuje redundancję na każdym poziomie. Sieć operatorska, sieć procesowa, serwery Runtime i kontrolery mogą zostać zredundowane za pomocą standardowych komponentów. 6 ,

SYSTEM ZARZĄDZANIA BUDYNKIEM W TECHNOLOGII LoRaWAN Adeunis i ARC Informatique integrują swoje rozwiązania z istniejącym systemem zarządzania budynkiem (BMS) wykorzystującym technologię LoRaWAN. Środowisko PcVue, opracowane przez ARC Informatique, stanowi system BMS zarządzający dwiema lokalizacjami uniwersyteckiego szpitala Grenoble Alpes – GTB i GTE. Architektura LoRaWAN umożliwia ustanowienie sieci prywatnej, w szczególności w wewnętrznych i głębokich konfiguracjach wewnętrznych, a jednocześnie korzystanie z zasięgu sieci LoRaWAN „Long Range”. Po przygotowaniu i instalacji infrastruktury LoRaWAN przez zespół z firmy Adeunis, zainstalowano czujniki Adeunis IoT „PULSE” do odczytu wskazań wodomierzy oraz czujniki wahania temperatury w newralgicznych miejscach, takich jak magazyny leków.

Integracja sieci LoRaWAN w GTB PcVue pozwala na odczyt sygnałów sprzężenia zwrotnego z czujników pracujących w istniejącym systemie nadzoru BMS. Dane z czujników są uzupełniane przez PcVue o informacje na temat poziomów progowych, alarmów, krzywych itd. Integracja danych serwisowych IoT jest realizowana poprzez monitorowanie pozostałego czasu pracy baterii czujników i ich lokalizacji w budynku. Instalacja infrastruktury LoRaWAN pozwala na wprowadzenie wielu nowych usług dzięki dodatkowym czujnikom zintegrowanym z funkcjami przetwarzania danych PcVue. $

AUTOMATYKA

PRODUKTY

MAGISTRALE KOMUNIKACYJNE POD OCHRONĄ Wszechobecność Internetu oraz rozwój komunikacji Ethernet czy ProfiNet w warunkach przemysłowych wymuszają uwzględnienie dodatkowych środków ochrony, zapewniających bezpieczne działanie systemów. Już nie tylko ochrona obwodów zasilania, ale także i linii komunikacyjnych, stają się ważnymi tematami, zwłaszcza tam, gdzie koszty braku dyspozycyjności systemów czy maszyn są bardzo duże. DT-LAN- CAT. 6+ to przemysłowy adapter do ochrony przed przepięciami dla instalacji Ethernet wg klasy EA (CAT.6A), jak i dla Gigabit-Ethernet (do 10 Gb/s), Token Ring, FDDI/CDDI, ISDN, DS1. Znajduje również zastosowanie przy ochronie obwodów w komunikacji ProfiNet w aplikacjach przemysłowych, których liczba ciągle rośnie.

Układ elektryczny realizuje ochronę wszystkich ośmiu dróg. Ogranicznik może być też stosowany do aplikacji Power over Ethernet (PoE+), Mode A i Mode B. Może być również stosowany w energetyce do ochrony transmisji zgodnej ze standardem IEC 61850. Adapter przyłączany jest wtykami RJ45, również ekranowanymi. Przy montażu mechanicznym na szynie DIN/TH następuje elektryczne połączenie z obwodem PE. Tam, gdzie jest brak szyn nośnych, do przyłączenia adaptera do lokalnej szyny PE używa się wkładki z przewodem. Przed kontrolą izolacji wtyki komunikacyjne należy odłączać, aby ogranicznik nie uległ zniszczeniu. PHOENIX CONTACT Sp. z o.o. 7 6 - 89:8; " <=$ 8>:<>9 # 7 9> <;? @A >@ ---7 B ! 7

PODWÓJNY CHWYTAK FIRMY On Robot Kopenhaska spółka Osvald Jensen zwiększyła wydajność obrabiarek CNC, wyposażając je w chwytaki RG2 Dual Grippers firmy On Robot, które istotnie skróciły czas jednostkowy oraz umożliwiły kontynuowanie produkcji po opuszczeniu warsztatu przez operatorów. Chwytaki RG2 służą do załadunku do załadunku i rozładunku obrabiarek sterowanych numerycznie. Roboty wprowadzają część, oczekują na zakończenie procesu, wyjmują gotowy wyrób i wprowadzają nowy. Chwytak firmy On Robot pozwala na znaczne skrócenie czasu jednostkowego produkcji. Podczas gdy pojedynczy chwytak wykonuje zadanie w 27 sekund, podwójnemu zajmuje to zaledwie 15 sekund – zaoszczędzając dla firmy 12 sekund na każdym cyklu. Tak więc przez prostą modernizację obrabiarek sterowanych numerycznie i wyposażenie ich w chwytaki RG2

Dual Gripper firmy On Robot można niewielkim nakładem środków istotnie zwiększyć wydajność swoich maszyn. Elastyczny, szybki i oferowany w przystępnej cenie chwytak to inwestycja uwalniająca znaczny potencjał ukryty w dotychczas posiadanym parku obrabiarek CNC. Inną zaletą RG2 jest zdolność do kontynuacji pracy pod nieobecność operatora. Gdy ludzie zakończą pracę, a ostatni wychodzący zgasi za sobą światło, cobot i współpracujące chwytaki nadal pracują, istotnie zwiększając wydajność. Operatorom pozostaje tylko załadowanie surowców do magazynów. & , " R E K L A M A

5/2018

PRODUKTY

KOMPAKTOWY OSCYLOSKOP 20 MHz DO URZĄDZEŃ RS Pro RS Pro 2205A-20 to najmniejszy z oscyloskopów oferowany przez RS Components. Podłączany i zasilany złączem USB oferuje pasmo 20 MHz oraz generator arbitralnych przebiegów falowych. Parametry techniczne – maksymalna częstotliwość próbkowania 200 MS/s, zwiększona programowo rozdzielczość do 12 bitów, szybkie przesyłanie strumieniowe USB do 1 MS/s do przechwytywania przebiegów generatora falowego o długości do 100 milionów próbek. Zakres wejść skalowalny od ±50 mV do ±20 V. Doskonała integralność sygnałowa, zakłócenia poniżej 150 ˬV RMS oraz zniekształcenia harmoniczne –50 dB sprawiają, że może być stosowany w układach cyfrowych i analogowych. Wbudowane źródło sygnałowe może działać jako

standardowy generator sygnałów (sinusoidalnych, prostokątnych, trójkątnych itp.) z programowalną funkcją przeszukiwania (Sweep), lub jako 12-bitowy generator arbitralnych przebiegów falowych 1,5 MS/s. Mimo niewielkich wymiarów, zapewnia wiele funkcji w standardzie, m.in. analizator widma FFT, segmentowa pamięć przechwytywania na 16 tys. próbek, kanały obliczeniowe, automatyczne pomiary w dziedzinie czasowej i częstotliwościowej, trwałe kolory i tryby wyświetlania XY, a także testowanie ograniczenia maskowania. Zaawansowane wyzwalanie cyfrowe umożliwia uzyskanie przebiegów o dużej stabilności i dokładnej rozdzielczości z pojedynczym progiem LSB. Funkcja dekodowania szeregowego (magistrala CAN, magistrala LIN, SPI, I2C, I2S, UART i inne) umożliwia wyświetlanie wyników w formie tabelarycznej i kolorowym formacie graficznym oraz używanie wydajnych funkcji filtrowania, wyszukiwania i eksportowania. , C

COPA-DATA WPROWADZA NA RYNEK NOWE WERSJE OPROGRAMOWANIA Firma COPA-DATA przedstawia nowe wersje oprogramowania zenon 8.00 i zenon Analyzer 3.20. Wprowadza ono szereg usprawnień stworzonych z myślą o inteligentnych fabrykach i dystrybucji energii oraz obliczeń na potrzeby analiz predykcyjnych. W oprogramowaniu zenon 8.00, za sprawą zoptymalizowanej dystrybucji danych między sterownikiem a środowiskiem Runtime, przetwarzanych jest na pojedynczym ekranie ponad 10 tys. modyfikacji zmiennych w ciągu jednej sekundy. Wydajność redundancji sieci zwiększono o ponad 50%. Z kolei moduł Industrial Maintenance Manager został w pełni połączony z Equipment Modeling, co upraszcza zarządzanie danymi uzyskiwanymi z maszyn a także kalendarzami przeglądów i konserwacji.

Oprogramowanie umożliwia automatyczne zatwierdzanie podstawowych receptur oraz wprowadza nowe funkcjonalności w zarządzaniu zmianami produkcyjnymi. Przetwarzane dane w modułach Alarm Message List, Chronological Event List oraz w trendach i raportach mogą być filtrowane według zmian produkcyjnych. Nowe funkcje w oprogramowaniu zenon Analyzer 3.20 obejmują satystyczną kontrolę procesów oraz możliwość tworzenia i analizowania najczęściej stosowanych raportów SPC. W przyszłości osoba tworząca projekt w zenon Analyzer 3.20 będzie mogła skonfigurować model predykcyjny w narzędziu Prediction Model Manager. To nowe narzędzie stanowi część środowiska zenon Analyzer Management Studio (ZAMS). C&*$:0$5$

NOWE ROZMIARY TERMINALI INTERNETOWYCH T50 B&R dodaje dwa nowe rozmiary dla serii Power Panel T50. Od teraz dostępnych jest pięć rozmiarów do wyboru z przekątnymi w zakresie od 5” do 15,6”. Wszystkie modele T50 wyposażone są w szklane wielodotykowe ekrany. Terminale HMI odznaczają się zwartą budową, łatwą konfiguracją i nadają się do konstrukcji maszyn klasy premium. Gesty, takie jak przybliżenie i przesunięcie zapewniają intuicyjną obsługę. Dzięki zaawansowanemu sprzętowi, który spełnia wysokie wymagania sieciowe HMI, Power Panel T50 może być wykorzysty-

wany do implementacji aplikacji opartych na technologiach Web lub VNC. Panele z serii T są dostarczane ze zintegrowaną stroną serwisową. Strona serwisowa otwiera się bez konieczności instalacji i umożliwia dostosowanie ustawień, takich jak adres IP, serwer DHCP lub wygaszacz ekranu bezpośrednio na urządzeniu. Power Panel serii T50 jest wyposażony w interfejs Gigabit Ethernet oraz jest dostępny z opcjonalnie zintegrowanym switchem, który umożliwia proste okablowanie daisy-chain. 6 ,

AUTOMATYKA

PRODUKTY

DELIKATNY SENSORYCZNY ŚRUBOKRĘT Do prac ręcznych i w zautomatyzowanych układach można zastosować systemy śrubokrętów z miniaturowymi czujnikami firmy n-gineric. Przeznaczone są one do bardzo bezpiecznego montażu niezwykle małych śrubek (od gwintów M0,6), takich, jakie znajdziemy np. w telefonach komórkowych, smartwatchach i „klasycznych” zegarkach. Połączenia gwintowe M5 pasują do kilku wymiarów trzpieni śruby. Aby zapewnić niezawodny proces dokręcania śrub, ich trzpienie wyposażono we wbudowany czujnik momentu obrotowego/kąta obrotowego, który w niezwykle precyzyjny sposób mierzy moment obrotowy działający na połączenie gwintowe oraz kąt obrotowy bezpośrednio nad uchwytem tarczy. Zasada pomiaru momentu obrotowego oparta jest na pomiarze odkształceń za pomocą czujnika naprę-

żenia. Zasilanie elektroniki wirnika realizowane jest bezstykowo (indukcyjnie) przez układ cewek. Niezależnie od tego 2000 pomiarów momentu obrotowego na sekundę w formie szergu bitów przesyłanych jest optoelektronicznie z wirnika do układu stojana, gdzie dane te są ponownie dekodowane, tj. wyznaczane 1:1 bez strat. Proces dokręcania śrub, w którym trudno wychwycić moment między zbyt luźnym dokręceniem śruby (bez siły blokującej) a uszkodzeniem połączenia śrubowego (wskutek przekręcenia) można kontrolować za pomocą wielostopniowego dokręcania precyzyjnego. Bezszczotkowy napęd charakteryzuje się niezwykle długim cyklem żywotności, co kwalifikuje system śrubokrętów do produkcji masowej w warunkach pracy 24/7. B "

RS Components wprowadził do oferty generatory funkcyjne/arbitralne z serii TGF3000, zapewniające wysoką w swojej klasie wydajność oraz korzystny stosunek jakości do ceny. Seria TGF3000 obejmuje najnowsze generatory funkcyjne/arbitralne przebiegów falowych obsługujące zakres częstotliwości do 160 MHz oraz dwa pełne kanały, które mogą działać jako niezależne generatory, współpracować lub działać w trybie śledzenia. Urządzenia z tej serii umożliwiają także precyzyjne sterowanie fazą między kanałami z rozdzielczością do 0,001 stopnia.

Urządzenia te zapewniają szeroką gamę wbudowanych przebiegów falowych oraz niestandardowych przebiegów, które mogą być wykorzystane z częstotliwością próbkowania do 800 MS/s i odtwarzania do 80 MHz. Możliwe jest także generowanie przebiegów falowych przy użyciu komputera i oprogramowania do edycji. Do innych funkcji należy możliwość generowania impulsów o wysokiej rozdzielczości i niskich zakłóceniach oraz białego szumu w szerokim paśmie. Dostępna jest także szeroka gama modulacji w trybach bramki (Gate), generowania paczek impulsów (Burst) oraz przeszukiwania (Sweep), które mogą być obsługiwane za pomocą wewnętrznych lub zewnętrznych źródeł wyzwalania. Seria TGF3000 obejmuje dwa modele: TGF3162 – generator 160 MHz oraz TGF3082 – generator 80 MHz. , C

5/2018

R E K L A M A

GENERATORY FUNKCYJNE/ARBITRALNE

PRODUKTY

TABLETY PRZEMYSŁOWE NOWEJ GENERACJI Tab-Ex 02 Tablet przemysłowy Tab-Ex 02 nadaje się do zastosowań w aplikacjach IoT oraz ułatwia wymianę danych z systemami SCADA/DCS, firmowymi systemami planowania zasobów (SAP, IBM Maximo), systemami zarządzania projektami i wspomaganymi komputerowo systemami planowania. Jako urządzenie lekkie i małogabarytowe, Tab-Ex 02 nadaje się do prowadzenia inwentaryzacji, śledzenia przepływu materiałów, zarządzania łańcuchem dostaw i zarządzania zasobami. Tab-Ex 02, oparty na najnowszym tablecie Samsung Galaxy Tab Active2, pracuje pod kontrolą systemu operacyjnego Android 7.1 Nougat oraz zawiera wydajny mikroprocesor Octa Core, taktowany zegarem 1,6 GHz i 3 GB pamięci RAM. Dzięki temu firma ecom daje technologiczne podstawy do realizacji złożonych aplikacji łączących ludzi, procesy

i systemy za pośrednictwem IoT. Udoskonalona część sprzętowa Tab-Ex 02 umożliwia m.in. identyfikację obiektów w instalacji z wykorzystaniem aplikacji rozszerzonej rzeczywistości. Oprogramowanie dostarcza użytkownikowi wszystkich danych w czasie rzeczywistym, jak również udostępnia je w sieci firmowej. Rzeczywistość rozszerzona zapewnia większą przejrzystość i dostępność danych oraz szybszy i bezpieczniejszy przebieg procesów – od planowania, po nadzór i utrzymanie systemu. Tab-Ex 02 stanowi część opracowanego przez ecom systemu Mobile Worker z łącznością bezprzewodową, obejmującego smartfony, tablety, urządzenia peryferyjne i oprogramowanie. *

3 B

3D LASER NEXT 2141 Prima Power ogłosiła wprowadzenie na rynek nowej maszyny 3D Laser Next 2141, wykorzystującej laser światłowodowy i dostępnej w różnych konfiguracjach. Objętość robocza Laser Next 2141 jest duża (4140 mm × 2100 mm × 1020 mm). Jej cechy technologiczne pozwalają na obróbkę zarówno części trójwymiarowych, jak i dwuwymiarowych, a także łatwe przechodzenie z cięcia w spawanie. Laser Next 2141 zachowuje równowagę między prędkością, precyzją i niezawodnością. Napędy liniowe na osiach głównych, bezpośredni napęd głowicy ogniskującej oraz zaawansowane systemy sterowania zapewniają najwyższą dynamikę w swoim segmencie rynku, przy prędkości jednej osi wyno-

szącej 120 m/min i prędkości przebiegu 208 m/min. Łączy się to z dużą dokładnością (Pa i Ps=0,03 mm) w bardzo dużej przestrzeni roboczej i z najlepszą całkowitą wydajnością sprzętu. Laser Next 2141 wyposażony jest w laser światłowodowy o mocy 3 kW i 4 kW, charakteryzujący się lepszą ochroną przed odbiciami wstecznymi, opatentowaną wysoce reaktywną przesłoną elektroniczną oraz wysoką integracją z systemem. Laser Next 2141 jest zgodny z założeniami Industry 4.0 i ma innowacyjne rozwiązania umożliwiające produkcję cyfrową i komunikację w chmurze. Ta wydajna i elastyczna maszyna wchodzi w interakcję z otoczeniem, dając możliwość zdalnego monitorowania, sterowania i przewidywania procesu produkcji w celu uzyskania najwyższej jego wydajności. * * -

ODPORNE NA WIBRACJE KONDENSATORY ALUMINIOWE RS Components oferuje kondensatory do montażu powierzchniowego (SMD) 260 CLA-V, 246 CTI-V i 250 CRZ-V oraz kondensatory przewlekane 246 RTI-V i 250 RMI-V łączą dużą odporność na wibracje z niską impedancją i długim czasem eksploatacji. W ofercie jest pięć serii elementów do montażu powierzchniowego oraz elementów przewlekanych o odporności na wibracje odpowiednio 30g oraz 50g. Kondensatory z certyfikatem AEC-Q200 charakteryzują się małą impedancją (nawet do 18 mΩ przy 100 kHz), umożliwiającą lepsze filtrowanie oraz długim czasem eksploatacji – do 10 000 godzin. Dostępne są kondensatory o pojemności od 150 µF do 10 000 µF w zakresie napięć od 6,3 V do 100 V. Kondensatory do montażu powierzchniowego 260 CLA-V, 246 CTI-V i 250 CRZ-V dostępne są w wersji sześciostykowej

i zwiększają elastyczność przetwarzania dzięki spełnieniu wymogów JEDEC J-STD-020 dotyczących lutowania rozpływowego w trudnych warunkach. Urządzenia 246 RTI-V i 250 RMI-V z wyprowadzeniami przewlekanymi wyposażone są w okrągłą obudowę aluminiową z zaworem nadmiarowym w izolacji z niebieskiej tulei PET. Wszystkie kondensatory są odporne na przeładowanie i rozładowanie, dlatego ich prąd szczytowy nie jest ograniczony. Kondensatory są w pełni zgodne z RoHS i zawierają płynny elektrolit o właściwościach uszczelniających. Nadają się do zastosowań związanych z wygładzaniem, filtrowaniem i buforowaniem w układach SMPS i zasilaczach DC/DC. , C

AUTOMATYKA

PRODUKTY

STEROWNIKI GUARDLOGIX Sterowniki firmy Allen-Bradley GuardLogix 5580 i Compact GuardLogix 5380 umożliwiają realizację systemu bezpieczeństwa na poziomie SIL 2/PLd do SIL 3/PLe. Dzięki tej skalowalności można zoptymalizować projekt systemu bezpieczeństwa, a nawet obniżyć jego koszty, zapewniając zgodność z aktualnymi przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa maszyn. Wydajne sterowniki mają dużą moc obliczeniową – uzyskują krótsze czasy reakcji i mniejsze odległości bezpieczne. Pozwala to na konstruowanie mniejszych maszyn, oszczędność miejsca w hali produkcyjnej oraz zwiększenie efektywności pracy operatorów. Sterowniki te mają większe możliwości komunikacyjne. Wbudowany interfejs Gigabit Ethernet w sterownikach GuardLogix 5580 i Compact GuardLogix 5380 zapewnia wyższe parametry komunikacji pod kątem obsługi rosnącej liczby inteligentnych urządzeń. Wraz ze zintegrowanym środowiskiem projektowym Studio 5000 oraz serwonapędami Kinetix 5700, wspierają funkcje bezpiecznego zatrzymania, bezpiecznej prędkości, bezpiecznej pozycji i funkcje monitorowania bezpieczeństwa.

PEŁNA KONTROLA W ZASIĘGU RĘKI www.br-automation.com/factoryautomation

, - $

PRZYCISKI DO MONTAŻU

, C

5/2018

APROL Factory Automation Inteligentne rozwiązania dla Twojej fabryki

< APROL EnMon -

Kompletny monitoring energii

< APROL ConMon -

Monitoring warunków pracy to zredukowany czas przestoju i niższe koszty utrzymania ruchu

< APROL PDA R E K L A M A

RS Components wprowadza do oferty ponad 150 nowych przycisków do montażu wpuszczanego firmy Schneider Electric z linii Harmony XB5F. Oferta przycisków skierowana jest do osób budujących panele i urządzenia sterowania oraz inżynierów zajmujących się utrzymaniem ruchu. Nowa gama przycisków została zaprojektowana z naciskiem na niezawodność. Produkty z tej rodziny przeznaczone są do różnych zastosowań przemysłowych, od branży chemicznej, przez spożywczą, opakowań i motoryzacyjną, aż po rozwiązania automatyki w budynkach. Przy ich projektowaniu szczególną wagę przywiązywano do spełnienia wymogów maszyn i elektrycznych paneli sterowania, działających w trudnych warunkach, więc są one zgodne z wymaganiami międzynarodowych norm IEC i UL. Produkty z tej gamy mają także lepszą wytrzymałość mechaniczną i odporność na wstrząsy, zapewniają klasę ochrony IP66, IP67, IP69 lub IP69K i rozszerzony zakres temperatur roboczych od –40 °C do +70 °C. Dostępne są w wersji z korpusem z tworzywa sztucznego i utrzymane są w żywych kolorach.

Monitorowanie linii, inteligentne zarządzanie produkcją, szybkie przetwarzanie i analizowanie danych

PRODUKTY

SAMOUCZEK DO MONTAŻU I DEMONTAŻU ŁOŻYSK

RockStar ModuPlug

Zainteresowani najlepszymi praktykami z zakresu montażu i demontażu łożysk przy użyciu narzędzi mechanicznych, mogą zarejestrować się na platformie szkoleniowej Akademia NSK (www.nskacademy.com) i skorzystać z samouczka z zakresu Programu Wartości Dodanej – AIP. Uczestnicy mogą indywidualnie pracować z modułem zawierającym kurs, materiał wideo i kwestionariusz, otrzymując certyfikat po pomyślnym ukończeniu szkolenia. W przypadku montażu łożysk moduł szkoleniowy wyjaśnia, jak dobrać wielkość pierścieni i tulei udarowych z zestawu montażowego FTN333 NSK. Właściwa kombinacja elementów gwarantuje, że siły montażowe nie będą przenoszone na elementy toczne łożysk, co pozwala uniknąć potencjalnych uszkodzeń. Demontaż łożysk przy użyciu zestawu ściągaczy BPN62, niepowodujący uszkodzeń wału czy obudowy, uwzględnia dokładne umieszczenie ramienia na bieżni łożyska oraz gwarancję równomiernej siły ściągającej.

Od przemysłowych systemów łączeniowych oczekuje się coraz większej wydajności. Nie tylko muszą zapewniać bezpieczny przesył danych, sygnałów i zasilania, ale ważne jest również, aby jak najwięcej funkcji zmieścić w jak najmniejszej przestrzeni instalacyjnej. Do rodziny niezawodnych złącz przemysłowych HDC RockStar firmy Weidmüller dołączyła seria ModuPlug. Jest to nowa generacja złącz konfigurowalnych, pozwalających na dowolną kombinację funkcji związanych z zasilaniem, przesyłaniem sygnałów oraz danych w jednym złączu. System RockStar ModuPlug wyznacza nowy standard w zakresie funkcjonalności, elastyczności i prostoty instalacji. Zajmuje mniej miejsca, ograniczając koszty w porównaniu ze złączami o wkładach z niewymiennymi stykami oraz innymi systemami modułowymi dostępnymi na rynku. To rozwiązanie wysokowydajne oraz gotowe na przyszłe wymagania, zapewniające więcej możliwości oraz mniej wysiłku związanego z projektowaniem.

# D

R E K L A M A

AUTOMATYKA

PRODUKTY

ENERGOOSZCZĘDNE ROZWIĄZANIA Firma ABB zaprezentowała innowacje z zakresu automatyki budynkowej, które obejmują cały energetyczny łańcuch wartości: od wytwarzania energii po jej zużycie, zarządzanie energią, digitalizację, a nawet elektromobilność. REACT 2 to nowy wysokonapięciowy inwerter solarny, służący do przechowywania energii słonecznej, który może zapewnić niezależność energetyczną domu na poziomie 90%. W połączeniu z systemem automatyki budynkowej ABB Free@Home, umożliwia kontrolę zużycia energii, rozkładając ją tak, aby chwilowe wzrosty poboru energii były zminimalizowane, przy zachowaniu niezależnej produkcji mocy. Zwiększając swój zasięg w obszarze HVAC (ogrzewanie, wentylacja i klimatyzacja) budynków komercyjnych w standardzie

KNX, ABB przedstawia rozwiązanie ClimaECO. Rozwiązanie z zakresu automatyzacji bazujące na ABB i-bus KNX, dzięki któremu efektywność energetyczna może być zwiększona nawet o 30%. EQmatic Energy Analyzer to rozwiązanie do zarządzania danymi, zebranymi za pomocą wskaźników M-bus lub Modbus, mierzących prąd, gaz, wodę i ciepło. Pozwala firmom na zmniejszenie zużycia energii nawet o 20%. Nowe portfolio ABB integruje funkcjonalność dwóch istniejących już rozwiązań firmy do monitorowania energii z opartą na chmurze platformą ABB Ability, aby jeszcze lepiej pozyskiwać, przechowywać i analizować dane dotyczące zużycia energii w budynkach. $66

ELASTYCZNA PLATFORMA DO SZYBSZEGO PROJEKTOWANIA URZĄDZEŃ IoT Firmy RS Components, Cypress Semiconductor Corp. i Mikroelektronika stworzyły nowy zestaw rozwojowy Clicker 2 dla PSoC 6, umożliwiający szybsze tworzenie prototypów wyposażonych w mikrokontrolery PSoC 6 o bardzo niskim zużyciu energii. Mikrokontrolery PSoC 6 zapewniają zaawansowane możliwości obliczeniowe w energooszczędnych urządzeniach, takich jak punkty końcowe IoT lub inne małe produkty z zasilaniem bateryjnym. Dwurdzeniowa architektura produktów łączy procesory Arm Cortex M4 oraz Arm Cortex M0+ w ramach jednego układu, co zapewnia elastyczność podczas przydzielania zadań i umożliwia uzyskanie optymalnej wydajności i energooszczędności. Najlepsza w tej klasie, elastyczna architektura umożliwia podłączanie różnego rodzaju czujników i tworzenie niestandardowych interfejsów. Nieobciążające

systemu, najnowocześniejsze zabezpieczenia wykorzystujące zaufane środowisko wykonywania (TEE) zapewnia ochronę podczas uruchamiania, przechowywania danych, a także zapewnia zaawansowane algorytmy szyfrowania, niewymagające używania pamięci zewnętrznej ani elementów zabezpieczeń. Projektanci mogą teraz szybko wdrażać własne projekty PSoC 6, używając nowego zestawu rozwojowego Clicker 2. Płytka zawiera urządzenie PSoC 63 Connectivity Line, zgodne z technologią Bluetooth 5 i upraszczające jej łączenie z różnymi urządzeniami. Dwa oddzielne złącza mikrobus, pozwalają na rozbudowę zestawu przy użyciu płytek click board. , C

KANAŁY GRZEBIENIOWE I WENTYLATORY FILTRUJĄCE Aby zapewnić kompleksowość swojej oferty, firma Weidmüller rozszerzyła asortyment komponentów do szaf sterowniczych o kanały grzebieniowe i energooszczędne wentylatory filtrujące. Nowe wentylatory i komponenty do sterowania temperaturą szafy zapewniają działanie w różnych warunkach. Z powodu zmniejszonego zużycia energii oraz jednoczesnego zwiększenia natężenia przepływu powietrza, wentylatory z filtrem zapewniają bezpieczne i ekonomiczne chłodzenie szaf sterowniczych. Ponadto faliste wkłady filtracyjne IP55, dzięki zwiększonej powierzchni trzykrotnie wydłużają czas pracy w porównaniu

do wkładów konwencjonalnych. Dopracowane szczegóły, takie jak mechanizm zatrzaskowy na wszystkich czterech rogach czy funkcjonalne pokrywy klapkowe, umożliwiają szybki montaż bez użycia narzędzi, co powoduje oszczędność czasu i kosztów. Postępująca cyfryzacja przemysłu zwiększa udział aktywnej elektroniki w szafach sterowniczych, co prowadzi do gęstszego upakowania znajdujących się w nich podzespołów. Nasze wentylatory filtrujące umożliwiają wydajne chłodzenie aparatury i w ten sposób wydłużają okres eksploatacji podzespołów elektronicznych. # D

0 - + - -

5/2018

ROZMOWA

Potrzeby użytkowników coraz bardziej kształtują rynek

& + + - J - B - B " - - - K B J B " J - L C + M #N7 Firma W2 jest obecna na rynku od 1999 r. Przez wiele lat oferowaliście Państwo rozwiązania z zakresu instalacji przeciwpożarowych, ale kilka lat temu portfolio zostało rozszerzone również o propozycje z branży automatyki. Jak wypada porównanie tych dwóch obszarów z perspektywy Waszej działalności? Z pewnością rynek instalacji przeciwpożarowych jest bardziej hermetyczny. Ma też swoje ograniczenia. Oczywiście pojawiają się nowe produkty i urządzenia, ale są to najczęściej modyfikacje już istniejących – trudno zaproponować w tej branży coś odkrywczego i całkowicie odmiennego od obecnych na rynku rozwiązań. Automatyka pojawiła się w naszej ofercie w roku 2010. Sukcesywnie uzupełniamy ofertę o kolejne rozwiązania z tego obszaru, przy czym bardzo często powstają one – lub są modyfikowane – zgodnie ze zgłaszanymi nam przez klientów potrzebami. Cały czas uważnie obserwujemy ten rynek. Czy czujecie silną konkurencję na rynku dla swoich rozwiązań? W obszarze sygnalizacji przeciwpożarowej praktycznie nie mamy polskich konkurentów, którzy byliby w stanie dostarczyć rozwiązania zgodne z wymaganiami obecnych norm. Rynek instalacji przeciwpożarowych jest bardzo restrykcyjny – nikt nie kupi rozwiązania bez odpowiednich świa24

dectw, certyfikatów itp., a nie każda firma ma możliwości i chęci, by spełnić te wymagania i przejść odpowiednie testy. W przypadku automatyki oczywiście sprawa przedstawia się inaczej, ponieważ rynek jest znacznie bardziej konkurencyjny i zróżnicowany. Jakie oczekiwania zgłaszają dziś odbiorcy? Mamy zapytania np. o rozwiązania przeciwwybuchowe. Zdarzają się też prośby o wykonania specjalne – przykładowo jeden z klientów powiedział,

ŁUKASZ CELLARI

Z firmą W2 jest związany od 10 lat. Jest absolwentem Wyższej Szkoły Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego w Warszawie na kierunku Handel zagraniczny. Jego hobby to nowinki techniczne i technologiczne.

że jest bardzo zainteresowany jednym z naszych sygnalizatorów, ale chciałby, by wykonać dla niego produkt w kolorze niebieskim. Tak właśnie potrzeby klientów przekładają się na rozszerzanie naszej oferty o modyfikacje istniejących rozwiązań. Na podobnej zasadzie zaoferowaliśmy najpierw sygnalizator RGB SO-Ad2, który może pokazać do siedmiu kolorów na jednym kloszu, a kolejną wersją było to samo rozwiązanie z liczbą kolorów ograniczoną do trzech, ale z dodanym dźwiękiem. Często więc eksperymentujemy w obrębie istniejących wyrobów, uwzględniając różne sugestie i opinie. Jakie branże są głównymi odbiorcami Państwa rozwiązań? Jeśli chodzi o produkty z działu automatyki, są to przede wszystkim integratorzy i instalatorzy – firmy zajmujące się obsługą w dziedzinie automatyki. W przypadku rozwiązań z zakresu instalacji przeciwpożarowych oraz sygnalizatorów spektrum odbiorców jest bardzo szerokie i obejmuje praktycznie wszystkie branże oraz wszelkie obiekty użyteczności publicznej, które muszą spełnić wymagania ochrony przeciwpożarowej. Nasze sygnalizatory z działu automatyki są np. stosowane w przemyśle ciężkim, przy taśmach transportowych w kopalniach, a opcje wodoodporne m.in. w basenach i rzeźniach. Mamy też wielu klientów z firm produkcyjnych – nasze rozwiązania AUTOMATYKA

ROZMOWA doskonale sprawdzają się np. w dźwigach jeżdżących po prowadnicach.

Fot. W2

A które z produktów sygnalizacyjnych oferowanych przez W2 cieszą się największą popularnością? Z pewnością do takich rozwiązań należą proste wersje kolumn, np. dwu- lub trzykolorowe, zarówno z dźwiękiem, jak i bez. Sygnalizator RGB SO-Ad2 również znalazł wielu zwolenników. Dużym zainteresowaniem cieszą się także sygnalizatory, na których można nagrywać komunikaty głosowe. Na zakończonych niedawno targach Automaticon prezentowaliście kilka rozwiązań. Które z nich było wystawienniczym hitem? Całkowitą nowością, przyciągającą powszechną uwagę, był wizualny system zarządzania produkcją – urządzenie, które umożliwia bezpośredni kontakt między brygadzistą czy kierownikiem produkcji a pracownikami na hali. Pracownicy u siebie na stanowisku mają panele sterownicze, które stanowią

RYNEK INSTALACJI PRZECIWPOŻAROWYCH JEST BARDZO RESTRYKCYJNY – NIKT NIE KUPI ROZWIĄZANIA BEZ ODPOWIEDNICH ŚWIADECTW, CERTYFIKATÓW ITP., A NIE KAŻDA FIRMA MA MOŻLIWOŚCI I CHĘCI, BY SPEŁNIĆ TE WYMAGANIA I PRZEJŚĆ ODPOWIEDNIE TESTY. kluczowy element systemu. W komplecie z nimi dostarczamy naszą autorską aplikację i oprogramowanie, a opcjonalnie również kolumnę sygnalizacyjną. Pracownicy otrzymują na wspomniane panele zlecenia bezpośrednio od brygadzisty, zaznaczają też na nich etap swojej pracy – np. przerwa, jej zakończenie itp. Jednocześnie brygadzista lub kierownik może zobaczyć na swoim komputerze czy tablecie wszelkie występujące na hali i sygnalizowane przez system problemy, jak awarie, przestoje itp. – wystarczy, że zo-

stanie przygotowany plan hali, na którym zostaną oznaczone poszczególne stanowiska. W systemie wbudowana jest również komunikacja, dzięki której pracownik może sam wysłać wiadomość do kierownika. Działa ona oczywiście również w drugą stronę – kierownik może np. uzupełnić zlecenie w systemie, wysyłając do pracownika zaktualizowane informacje. , -

Urszula Chojnacka AUTOMATYKA R E K L A M A

KLUCZEM

DO SUKCESU

PRENUMERUJ Wydawca: Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP 5/2018 Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa, e-mail: automatyka@piap.pl

CZYTAJ

WSPÓŁPRACUJ

www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka 25

TEMAT NUMERU

Innowacyjne rozwiązania dla Przemysłu 4.0 Czwarta rewolucja przemy - - J * A7@ X( A7@ ( A7@Z + . - / B B7 * ) - + + + B - - B ) - B + - - +K + "K J - . +K B . [ ( J + B ) 7 5 - / - ) + ". B + . - - + - 7

zięki takim technologiom jak chmura obliczeniowa, analiza Big Data czy Internet Rzeczy możliwy jest dostęp do każdej informacji w dowolnym czasie i z dowolnego miejsca na Ziemi. Dzięki Przemysłowi 4.0 możliwa jest też ekonomicznie opłacalna i bardzo elastyczna produkcja zindywidualizowanych lub małoseryjnych wyrobów, opracowanych pod ścisłe potrzeby klienta. Często czwartą rewolucję przemysłową określa się też jako przejście do przemysłowych systemów cyfrowo-fizycznych. Co ciekawe, termin Przemysł 4.0 stworzony został na potrzeby niemieckiego rządu i dotyczył ogółu strategii związanych z wdrażaniem wysokozaawansowanych cyfrowych technik i technologii do tradycyjnego przemysłu. Po raz pierwszy użyto go w 2011 r. podczas targów w Hanowerze.

Digitalizacja procesów przemysłowych W przemyśle digitalizacja procesów produkcyjnych dotyczy przede wszystkim pionowych i poziomych proce-

sów wytwórczych odpowiadających za tworzenie finalnego produktu, czyli tak zwanych pionowych i poziomych łańcuchów wartości. Jak wiadomo, aby proces produkcyjny odbywał się w sposób prawidłowy, ludzie, maszyny oraz systemy IT muszą wymieniać ze sobą informacje w trakcie produkcji. Informacje te mogą być wymieniane zarówno w obrębie fabryki, jak i w obrębie różnych systemów IT działających w przedsiębiorstwie. Przemysł 4.0 obejmuje swoim zasięgiem cały łańcuch wartości, od złożenia zamówienia, przez dostarczenie komponentów do produkcji, a na wysyłce towaru do klientów, a następnie na usługach posprzedażowych, skończywszy. Środowisko Przemysłu 4.0 wspiera te procesy zapewniając dostęp do praktycznie każdej informacji, w dowolnym czasie, z dowolnego miejsca. Wszelkie dane dotyczące procesów operacyjnych, wydajności procesów oraz zarządzania jakością, jak również planowania procesów są dostępne w czasie rzeczywistym. Co więcej mogą być wspierane przez rozszerzoną rze-

JAKIE KORZYŚCI DAJE WDRAŻANIE ROZWIĄZAŃ ZGODNYCH Z KONCEPCJĄ PRZEMYSŁU 4.0? ZBIGNIEW PIĄTEK, PREZES FIRMY BECKHOFF AUTOMATION W POLSCE. Istotną korzyścią, jaką możemy osiągnąć z wdrażania rozwiązań zgodnych z koncepcją Przemysłu 4.0, jest podłączenie wielu urządzeń w różnych lokalizacjach do jednego systemu chmurowego. Dzięki takiemu rozwiązaniu skalowanie, wizualizacja i zaawansowana analiza danych stają się niezwykle łatwymi narzędziami zarządzania. Następstwem wdrażanych zmian jest zdecydowana redukcja kosztów. Na uwagę zasługuje również prosta komunikacja i wymiana danych między samymi urządzeniami. W przy-

padku jednego z elementów koncepcji Przemysłu 4.0. – Internetu Rzeczy, warto zaznaczyć, że przy korzystaniu z odpowiednich narzędzi i oprogramowania, możemy przetworzyć ogromne ilości danych (Big Data), wyszukać w nich powtarzające się wzorce oraz monitorować stan poszczególnych elementów maszyn i procesów technologicznych. Jest to najlepszy sposób na zwiększenie wydajności produkcji i uniknięcie nieprzewidzianych przestojów maszyn.

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

KONSEKWENCJĄ PRZEMYSŁU 4.0 JEST WZROST PRODUKTYWNOŚCI ANDRZEJ SOLDATY, ZAŁOŻYCIEL INICJATYWY DLA POLSKIEGO PRZEMYSŁU 4.0 ORAZ LIDER PROJEKTU PLATFORMA PRZEMYSŁU PRZYSZŁOŚCI W MINISTERSTWIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I TECHNOLOGII

7 !

Efekty związane z wdrażaniem Przemysłu 4.0 należy oceniać między innymi w aspekcie biznesowym, operacyjnym, społecznym czy też oddziaływania na środowisko. Jedną z najczęściej dokumentowanych konsekwencji Przemysłu 4.0 są zmiany produktywności. Zarówno prognozy, jak i konkretne doświadczenia firm, które już dokonały wdrożeń rozwiązań tworzących Przemysł 4.0 potwierdzają ten fakt. Przemysł 4.0 to konwergencja technologii operacyjnych i technologii informatycznych, a więc wykorzystanie możliwości, jakie niosą nowoczesne rozwiązania w zakresie przesyłania i przetwarzania danych, bezpośrednio oddziałujące na łańcuch kreowania wartości w przemyśle. Uzyskiwany skokowy wzrost produktywności widoczny jest w odniesieniu do stopnia wykorzystania maszyn i urządzeń, pracy ludzkiej, zaangażowanego kapitału, energii i surowców.

czywistość (Augmented Reality) oraz zoptymalizowane w zintegrowanej sieci IT przedsiębiorstwa. Integracja pionowa wychodzi poza działania wewnętrzne firmy, i sięga od dostawców po klientów. Innymi słowy, obejmuje wszystkich kluczowych partnerów łańcucha wartości. Wykorzystuje się tu technologie umożliwiające identyfikację i śledzenie produktu oraz zintegrowane planowanie i realizację zadań w czasie rzeczywistym. Digitalizacja procesów przemysłowych polega na zastąpieniu wszystkich analogowych procesów wytwórczych, w tym tradycyjnej obróbki mechanicznej, produkcyjnymi systemami cyfrowo-fizycznymi, które są w maksymalnym stopniu zautomatyzowane i sterowane cyfrowo. Innymi słowy, tradycyjne obrabiarki zastępowane są obrabiarkami numerycznymi lub zrobotyzowanymi gniazdami produkcyjnymi, skomunikowanymi z systemem IT przedsiębiorstwa, zautomatyzowane autonomiczne roboty transportowe zaczynają np. odpowiadać za całą logistykę wewnętrzną i magazynową, eliminując wózki widłowe. Z kolei wszystkie znajdujące się na terenie zakładu czujniki, w tym czujniki systemów automatyki przemysłowej i sterowania produkcją, łączone są w jedną wspólną sieć Przemysłowego Internetu Rzeczy (Industry Internet of Things). 5/2018

Nie mniej ważną konsekwencją Przemysłu 4.0 dla przedsiębiorstw uczestniczących w transformacji jest możliwość korzystniejszego pozycjonowania w globalnych łańcuchach wartości. Bezpośredni dostęp do informacji o doświadczeniu klienta pozwala wytwórcy na wykorzystanie tego know-how dla rozwoju własnego produktu i ukształtowania jego unikalnych cech. Dzięki temu wzrasta wartość danego ogniwa w łańcuchu wartości i jego wynikowa rentowność. Efekt jest szczególnie widoczny w sytuacji, gdy wykorzystując rozwiązania Przemysłu 4.0 wytwarza się produkty personalizowane, przy kosztach odpowiadających produkcji masowej. Źródłem korzyści biznesowych jest również zmiana modeli biznesowych przez oferowanie serwisów połączonych z wyrobami fizycznymi, dzięki możliwości bieżącego monitorowania przez producenta funkcjonowania jego wyrobów.

Proces transformacji cyfrowej wyrobów obejmuje z kolei m.in. rozszerzenie ich funkcjonalności o cyfrowe elementy, np. inteligentne czujnikilub urządzeń komunikacyjne. Dzięki temu można pozyskiwać dane na temat wykorzystania produktu, a także udoskonalać go w taki sposób, by lepiej odpowiadał rosnącym wymaganiom klientów.

Cyfrowa Fabryka – Digital Factory Digitalizacja procesów przemysłowych prowadzi do powstania cyfrowej lub inteligentnej fabryki (Smart Factory), a zachodzące w niej procesy wytwarzania często określa się mianem Digital Manufacturing. Cyfrowa fabryka ma umożliwiać przeprowadzenie praktycznie całego procesu produkcyjnego z minimalnym udziałem ludzi. Narzędzia produkcyjne mogą w większości przypadków same modyfikować swoje działanie, przystosowując się do nowych zadań – wystarczy przesłać im odpowiednie polecenia wprost z inżynierskiego systemu CAD, SCADA czy MES (Manufacturing Execution System) czyli Systemu Realizacji Produkcji. Wydanie poleceń automatycznie włącza także moduły potrzebne do wykonania danego procesu i wyłącza te już niepotrzebne. Dzięki temu producenci mogą realizować zamówienia nisko seryjne, a nawet produ-

kować pojedyncze sztuki po kosztach standardowej produkcji seryjnej. Inteligentna fabryka potrafi samodzielnie zarządzać przebiegiem procesu produkcyjnego, w tym samodzielnie podejmuje decyzje o przydziale i kolejności wykonywania prac. Co więcej, automatycznie i na bieżąco zatrudnionym w niej pracownikom na halach produkcyjnych rozdziela zadania, np. 27

TEMAT NUMERU

BARIERĄ JEST BRAK MIARODAJNYCH INFORMACJI O ROZWIĄZANIACH RAFAŁ WIĘCKO, PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP Organizatorzy konferencji, szkoleń i kursów na temat Przemysłu 4.0 wykazują bardzo duże zainteresowanie wdrażaniem rozwiązań cyfrowych. W przypadku firm produkcyjnych jest ono mniejsze. Czasem nawet ich przedstawiciele twierdzą, że pojęcie to nie jest im znane. Nie do końca jest to prawda. Producenci urządzeń automatyki oferują wyroby już sygnowane emblematem 4.0, i wszystkie te rozwiązania, w których zastosowaniu widzą korzyść przedsiębiorcy, są sukcesywnie wdrażane w ich zakładach. W przypadku bardziej zaawansowanych urządzeń – sterowników PLC, paneli HMI czy robotów przemysłowych, ich producenci nie zawsze udostępniają szerszych informacji. Choć o prowadzeniu prac zmierzających w kierunku digitalizacji produkcji, której elementem są ich urządzenia mówią często, jednak zawsze dość enigmatycznie. Barierą jest zatem brak miarodajnych informacji o samych roz-

za pomocą tabletów lub smartfonów. Zbiera też informacje zwrotne o przebiegu procesu produkcyjnego z hal produkcyjnych, w tym kolekcjonowane są na bieżąco raporty produkcyjne, m.in. o liczbie braków lub przestojów (planowanych, awaryjnych, losowych). Fabryka sama oblicza dokładne terminy realizacji poszczególnych zleceń (dzień, godzina, minuta) i przesyła te dane do systemu ERP, co umożliwia menedżerom zarządzanie terminami wykonania poszczególnych zleceń. Jednym z takich systemów dostępnych na rynku polskim jest IPOsystem (Intelligent Production Organization System – www.iposystem.com.pl), który samodzielnie steruje pracą Andrychowskiej Fabryki Maszyn DEFUM SA, zakładami Ice Group, Kingstal, Zakładami Obróbki Precyzyjnej Łabędy czy Fabryką Urządzeń Kolejowych. Cyfrowa fabryka zarządza pracownikami i w sposób ciągły sprawuje kontroluję 28

wiązaniach, a tym bardziej korzyściach płynących z wdrożenia, zwłaszcza że ich wprowadzenie pociąga za sobą dość wysokie koszty, związane m.in. z licencjami oprogramowania, opracowaniem nowych gniazd produkcyjnych, szkoleniami i utrzymaniem wysoko kwalifikowanych pracowników. Wdrożenia nowych rozwiązań można obserwować w takich dziedzinach, jak druk 3D, obróbka na maszynach numerycznych, projektowanie obwodów drukowanych, zautomatyzowany montaż pakietów elektronicznych. Znane są rozwiązania fragmentaryczne, związane z rozszerzoną diagnostyką na poziomie czujników i względnie niskopoziomowych, ale istotnych elementów linii technologicznych. Predykcja potencjalnych źródeł awarii przez wskazywanie podzespołów nadmiernie wyeksploatowanych ułatwia planowanie prac wykonywanych podczas rutynowych

nad terminowością i jakością ich pracy. Do obowiązków komputerowego systemu sterującego pracą cyfrowej fabryki należy kontrola stanów magazynowych, a także zarządzanie zamówieniami części, kontrola stanu surowców i komponentów, zarządzanie współpracą z poddostawcami i kooperantami. System może odpowiadać również za procesy kontroli jakości, nadzorować serwis, a także biura konstrukcyjne i technologiczne. Dodatkowo do elementów cyfrowej fabryki zalicza się automatyzację

przeglądów, racjonalizuje zakupy podzespołów zapasowych, pozwala uniknąć przestojów spo wodowanych awariami linii, co przekłada się na wymierne oszczędności. Do szerszego użytku wprowadzane jest stale udoskonalane oprogramowanie do modelowania pracy robotów przemysłowych na linii technologicznej, zdolne do automatycznego generowania kodu aplikacji użytkowej. Systemy MES są już praktyką stosowaną we współczesnych zakładach produkcyjnych. Wykorzystanie narzędzi typu PLM wciąż jest niewielkie, ze względu na znaczące koszty licencji. Jednak zmiany są widoczne, sukcesywnie postępują wraz z udoskonalaniem urządzeń, oprogramowania, ułatwiając utrzymanie linii, różnego rodzaju logistykę i realizację nowych projektów inwestycyjnych.

procesów planowania strategicznego, operacyjnego i procesowego, a także kosztorysowanie. Coraz częściej inteligentne fabryki korzystają z algorytmów sztucznej inteligencji (AI – Artificial Intelligence) i przetwarzania dużej ilości danych Big Data. Zastosowanie sztucznej inteligencji w typowych aplikacjach przemysłowych może doprowadzić do rewolucyjnej zmiany architektury zarządzania produkcją. Dzięki AI maszyny i linie produkcyjne będą mogły samodzielnie i autonomicznie podejmować decyzje, m.in. w razie wystąpienia awarii i problemów, zapewniając nieosiągalny jeszcze dzisiaj poziom efektywności, przy jednoczesnej minimalizacji udziału czynnika ludzkiego.

Internet Rzeczy Aby cyfrowa fabryka mogła działać ,potrzebny jest krwioobieg wymiany informacji. Nie chodzi tu jednak o przewodową, czy bezprzewodowa komunikację, ale ogólnie – o możliwość wymiany danych między AUTOMATYKA

7 $0\

TEMAT NUMERU urządzeniami. Obecnie rozproszone, inteligentne komponenty systemów automatyki przemysłowej to urządzenia wyposażone we własne układy przetwarzania danych i oprogramowanie sterujące. Aby mogły realizować więcej niż tylko zaprogramowane uprzednio sekwencje ruchów, inteligentne urządzenia wykonawcze potrzebują na bieżąco dostępu do danych i poleceń z systemu sterującego. Musi być też wysyłana informacja zwrotna o wykonaniu zadania, np. zmianie położenia do systemu do sterowania. Ponadto niezbędne jest zbieranie informacji z czujników w czasie rzeczywistym, tak aby na podstawie zmieniających się warunków reagować na zdarzenia na linii produkcyjnej. Taka sieć połączonych ze sobą jednoznacznie identyfikowalnych czujników i systemów automatyki przemysłowej oraz maszyn wykonawczych (roboty, obrabiarki numeryczne), które mogą autonomicznie gromadzić oraz samodzielnie przetwarzać zebrane przez siebie dane,

a także komunikować się ze sobą, i która zintegrowana jest z firmową infrastrukturą IT przez analogię do Internetu Rzeczy), nazywa się Przemysłowym Internetem Rzeczy, czyli IIoT (Industrial Internet of Things). Według raportu Markets & Markets IoT in Manufacturing Market – Global Forecast to year 2021, w najbliższych latach rynek IIoT będzie rósł średnio o 27% rocznie, a jego wartość 2021 r. wyniesie ponad 20 mld dolarów, a więc trzy razy więcej niż obecnie. Zdaniem autorów raportu, czynnikami, które mają decydujący wpływ na rozwój IIoT jest konieczność przejęcia kontroli nad infrastrukturą produkcyjną, monitorowaniem kosztów jej utrzymania oraz wydajności, a także nad automatyzacją przepływu i gromadzenia danych. W 2015 r. wśród metod gromadzenia danych z produkcji, nadal dominowały metody wymagające działań człowieka. Integrację układów sterowania maszyn z oprogramowaniem przemysłowym w celu automatycznej akwizycji danych

zadeklarowało ok. 36% polskich firm (Badanie ASTOR 2016). Warto w tym miejscu podkreślić, że automatyczne gromadzenie danych produkcyjnych jest jednym z najważniejszych elementów nowoczesnej fabryki, który zarazem umożliwia wprowadzanie zmian, jakich wymaga czwarta rewolucja przemysłowa.

Sterowanie w systemach Industry 4.0 Podstawowymi elementami wykonawczymi niezbędnymi do przeniesienia produkcji w cyfrową erę są zdigitalizowane systemy sterowania. Chodzi tu o sterowanie systemami automatyki, gniazdami produkcyjnymi, automatycznym transportem czy o systemy komunikacji z człowiekiem. Za pracę tych wszystkich urządzeń odpowiadają komputery przemysłowe i to one są głównym elementem pozwalającym na budowę Przemysłowego Internetu Rzeczy, Cyfrowej Fabryki czy wreszcie na końcu stworzenie systemu zarząR E K L A M A

5/2018

TEMAT NUMERU

JAKIE SĄ GŁÓWNE BARIERY IMPLEMENTACJI ROZWIĄZAŃ CYFROWYCH? MACIEJ SAKOWICZ, SPECJALISTA DS. PRODUKTÓW HMI, MULTIPROJEKT Barierą we wdrażaniu rozwiązań cyfrowych w małych firmach jest przeważnie długi okres zwrotu z inwestycji. W tych przedsiębiorstwach nadal wiele procesów przebiega w sposób analogowy – za pośrednictwem człowieka. Są to po prostu tańsze rozwiązania. Sądzę jednak, że sytuacja w najbliższych latach się zmieni, ponieważ coraz większe znaczenie ma wydajność procesów. Wymusza to konieczność przesuwania kapitału w stronę innowacji

dzania i sterowania przedsiębiorstwem zgodnego z Industry 4.0. IPC (Industrial PC), czyli komputer przemysłowy to bardzo uniwersalny produkt. W praktyce przemysłowej spotkać się można z całą gamą tego typu urządzeń – począwszy od komputerów w wersji Box PC, które najbardziej przypominają tradycyjne pecety, przez komputery typu embedded, komputery panelowe, terminale POS, urządzenia jednopłytkowe. Coraz częściej spotkać się też można z systemami serwerów kasetowych, które odpowiadają za sztuczną inteligencję systemu Przemysłu 4.0 lub analizę Big Data zebranych danych produkcyjnych bezpośrednio w środowisku przemysłowym bez przesyłania ich do systemu IT przedsiębiorstwa. Podstawową różnicą między komputerem przemysłowym, a zwykłym firmowym pecetem lub serwerem jest znacznie większa odporność na trudne, przemysłowe warunki pracy. Komputer

i rozwoju, aby dorównać kroku konkurencji. Duże firmy ze względu na skalę produkcji zwykle łatwiej zgadzają się na inwestycje długoterminowe. Ukierunkowane są one na takie efekty, jak szybszy obieg informacji, łatwiejsze przezbrajanie maszyn, więcej danych procesowych dostępnych do analizy. Jest to oczywisty kierunek rozwoju.

IPC, w zależności od konkretnego zastosowania, musi wytrzymywać zarówno wysoką, jak i niską temperaturę pracy, szoki termiczne, wstrząsy mechaniczne, zakłócenia elektromagnetyczne, skoki napięć powodowane włączaniem i wyłączaniem obrabiarek, a nawet pracę w zapylonych i bardzo wilgotnych pomieszczeniach. Komputery przemysłowe muszą też niejednokrotnie spełniać wymagania europejskiej dyrektywy ATEX dotyczącej systemów pracujących w strefach zagrożonych wybuchem – np. w kopalniach.

Komponenty i budowa komputerów IPC Do budowy komputerów IPC wykorzystuje znacznie bardziej wytrzymałe wersje komponentów elektronicznych, które przystosowane są do szerszego zakresu temperatury pracy. Dzięki temu przemysłowe pecety mogą prawidłowo pracować w temperaturze poniżej –20 °C lub w temperaturze przekra-

GŁÓWNE TECHNOLOGIE I ZJAWISKA ZWIĄZANE Z IMPLEMENTACJĄ TECHNOLOGII PRZEMYSŁU 4.0 WG BADANIA FIRMY ASTOR 2015 – Przemysłowy Internet Rzeczy, Industrial Internet of Things – czyli możliwość globalnego działania firmy, wygodny dostęp do potrzebnych danych oraz zdalna kontrola nad przebiegiem procesu. – Autonomiczne systemy wytwarzania – tworzenie inteligentnych fabryk, które autonomicznie organizują proces produkcji i elastycznie reagują na zmiany wymogów. – Nowoczesne systemy wsparcia dla służb utrzymania ruchu – stosowanie algorytmów prewencyjnych do przewidywania wystąpienia awarii oraz wdrażanie urządzeń mobilnych zapewniających stały dostęp do kompletu dokumentacji i zestawu parametrów pracy linii dla SUR. – Robotyzacja – wdrażanie elastycznych gniazd produkcyjnych opartych na robotach przemysłowych, użycie robotów przystosowanych do kooperacji z człowiekiem.

czającej 100–120 °C. Wszędzie, gdzie to tylko możliwe, stosuje się chłodzenie pasywne wyłącznie za pomocą radiatorów, co zwiększa ich niezawodność, ze względu na brak ruchomych części. W przemyśle sporym problemem może być też działanie wilgoci, która dostając się do wnętrza obudowy może powodować zwarcia lub korozję podzespołów. Dlatego na rynku bardzo często spotykane są komputery IPC o stopniu ochrony IP67 lub IP68. Podczas konstruowania maszyn IPC unika się stosowania mechanicznych dysków twardych i zastępuje je znacznie bardziej odpornymi na wstrząsy napędami SSD. Obecnie najczęściej stosuje się łatwe w montażu i wymianie moduły M.2. Aby uniknąć kłopotów związanych z silnymi wibracjami (np. komputer zamontowany jest bezpośrednio w obrabiarce lub na linii produkcyjnej), stosuje się specjalne, beznaprężeniowe luty. Dzięki temu zabezpiecza się podzespoły zamontowane na płytce drukowanej przed możliwością przerwania elektrycznego kontaktu między komponentami spowodowanego wstrząsami. Większe części mocowane są dodatkowo z użyciem elastycznych wypełnień (pianek) tłumiących drgania. Standardem w konstrukcjach IPC jest też stosowanie różnego rodzaju podkładek pozwalających w elastyczny i trwały sposób przymocować płytkę drukowaną do obudowy. Obudowa zapewnia też szczelność przed zewnętrznymi zakłóceniami elektromagnetycznymi. Stosowane w komputerach przemysłowych przewody i gniazda są również standardowo ekranowane. AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU Kolejnym problemem przy konstruowaniu komputerów przemysłowych jest ich przewidywana żywotność, która nie może być krótsza niż 5 lat nieprzerwanej pracy. Okazuje się, że zmiana jednostki sterującej produkcją na nowszą wymaga zazwyczaj kompleksowej modernizacji instalacji, gdyż nowe urządzenie może nie być w pełni kompatybilne ze wszystkimi zainstalowanymi w fabryce urządzeniami. Banalna, z punktu widzenia zwykłego użytkownika, aktualizacja sterowników w środowisku przemysłowym może za sobą pociągnąć konieczność dopasowania pozostałych elementów systemu automatyki przemysłowej. Dlatego producenci komputerów przemysłowych projektują je tak, aby zapewnić im sprawny serwis przez 10–15 lat po ich wprowadzeniu do sprzedaży.

Rodzaje maszyn IPC Zależnie od przyjętych kryteriów klasyfikacji, komputery przemysłowe podzielić można na kilka grup. Najczęściej stosowanym przez producentów komputerów IPC podziałem jest ich podział na komputery: kompaktowe, panelowe, jednopłytkowe oraz

maszyny IPC Box, które określane są też mianem Box PC. Jednopłytkowe komputery SBC (Single Board Computer) stosowane są w różnego rodzaju systemach wbudowanych, nazywanych z języka angielskiego embedded. Tego typu komputery IPC przeznaczone są przede wszystkim do wykorzystania w większych systemach i urządzeniach automatyki przemysłowej, które są projektowane bezpośrednio przez nabywcę lub przez integratora systemu Industry 4.0.

Komputery te sprzedawane są w postaci niewielkiej, nieobudowanej płytki drukowanej z zainstalowanymi na niej wszystkimi niezbędnymi do pracy komputera elementami, w tym z wlutowanym procesorem, pamięcią i kartą graficzną. Co ważne, wszystkie złącza mogą być albo wlutowane przy krawędziach płytki, albo sygnały wyprowadzane są przez złącza pinowe, do których podłącza się odpowiednie urządzenia

peryferyjne, jak klawiatury czy ekrany. Na rynku funkcjonuje kilka standardów związanych z wielkością komputerów, z których najpopularniejszymi są obecnie PC-104, EBX, EPIC, Nano-ITX oraz Pico-ITX. Urządzenia jednopłytkowe mogą występować w wersjach zamontowanych obudowanych. Najczęściej spotkać się można wówczas z komputerami przystosowanymi do montażu na szynie DIN. Tego typu jednopłytkowe komputery IPC produkowane są przez takie firmy jak Advantech, Siemens, B&R czy Beckhoff Automation. Komputery jednopłytkowe w przeważającej większości oferowane są jako urządzenia z pasywnym chłodzeniem. Ze względu na małe rozmiary, komputery jednopłytkowe znajdują zastosowanie właściwie w każdej gałęzi przemysłu. Do budowy komputerów jednopłytkowych wykorzystuje się zazwyczaj niskonapięciowe wersje procesorów zgodnych z x86 – począwszy od prostych układów Intel Atom, przez procesory z serii Celeron i Pentium, a na zaawansowanych kościach z rodziny Core i7 kończąc. Na rynku dostępne są też modele komputerów jednopłytkowych bazujących na procesorach firmy AMD – w tym najnowszych układów Ryzen, np. MI988-A Mini-ITX firmy iBASE. Bardzo popularne są też układy ARM. Standardowym wyposażeniem jest karta sieciowa Ethernet, rzadziej montuje się bezprzewodowe moduły Wi-Fi.

7 ' \

ZNACZENIE TECHNOLOGII IT W APLIKACJACH PRZEMYSŁOWYCH ROŚNIE ŁUKASZ MATUSZEWSKI, REGIONALNY DYREKTOR SPRZEDAŻY, KUBLER Czwarta rewolucja przemysłowa to przede wszystkim proces integracji technologii internetowych z procesami produkcyjnymi w przemyśle. Przejawia się on wzrostem znaczenia technologii IT w aplikacjach przemysłowych. W polskich zakładach proces ten widoczny jest już nie tylko na poziomie podstawowych szczebli komunikacji systemowej. Rozwój technologii wymuszony jest przez oczekiwany wzrost wydajności, który wymaga coraz krótszych procesów produkcyjnych. Sama idea Przemysłu 4.0 kładzie główny nacisk na wykorzystanie łączności, inteligencji i przejrzystości, co prowadzi do spadku kosztów operacyjnych oraz wzrostu zadowolenia klientów. W przemyśle to czas jest jednym z najistotniejszych czynników, który w procesie produkcji

5/2018

wymusza konieczność uzyskania szybkiej interakcji między komputerami centralnymi, wykonawczymi a urządzeniami końcowymi. Najpopularniejsze sieci, takie jak EtherNet/IP, dzięki możliwościom diagnostycznym oraz szybkiemu przepływowi informacji, stają się znakomitym narzędziem w rękach administratora, który będąc w jednym miejscu, może sprawować pełną kontrolę nad wszystkimi zachodzącymi procesami w wielu, oddalonych od siebie fabrykach. Dodatkowym atutem Ethernetu jest możliwość łatwej i praktycznie nieograniczonej rozbudowy struktury urządzeń. Co istotne, sieć taka jak Ethernet nie wymaga budowy struktury w postaci pierścienia lub gwiazdy.

TEMAT NUMERU

CYFROWE PROCESY WYMAGAJĄ NOWOCZESNYCH CZUJNIKÓW I ROZWIĄZAŃ KOMUNIKACYJNYCH MAREK ŁOZOWSKI, KIEROWNIK REGIONALNY POLSKA PÓŁNOCNO-WSCHODNIA, PEPPERL+FUCHS W scenariuszu przyszłości – w pełni połączonej sieci inteligentnej produkcji – czujniki gotowe do komunikacji odgrywają istotną rolę. Należą do nich czujniki, które same się monitorują, aplikacje w których czujniki i elementy wykonawcze koordynują swoje procesy i funkcje, wspierają procesy za pomocą autonomicznych, samoorganizujących i optymalizujących się jednostek. Niezależnie od zastosowania, dzięki koncepcji Sensorik 4.0, firma Pepperl+Fuchs toruje drogę do Przemysłu 4.0, udostępniając

Konstrukcje panelowe Ważną rodziną urządzeń przemysłowych niezbędnych w Inteligentnej Fabryce są komputery panelowe. Urządzenia te charakteryzują się zintegrowanym,

innowacyjne rozwiązania do realizacji przyszłych procesów. Seria Sensorik 4.0 obejmuje czujniki do detekcji lub pomiarów, a także elementy do identyfikacji, tym samym wspomaga wzrost wydajności komunikacji dwukierunkowej i bezpieczeństwa danych nawet w terenie. Dodatkowo tego typu czynniki napędzające rozwój, zapewniają najlepszą możliwą elastyczność, przejrzystość i dostępność instalacji.

niem, nawet wtedy, kiedy operator ma ubrane grube rękawice ochronne. Komputery panelowe, pod względem swojej budowy, przypominają zwykłe konsumenckie komputery typu

DIGITALIZACJA PROCESÓW PRZEMYSŁOWYCH POLEGA NA ZASTĄPIENIU WSZYSTKICH ANALOGOWYCH PROCESÓW WYTWÓRCZYCH, W TYM TRADYCYJNEJ OBRÓBKI MECHANICZNEJ, PRODUKCYJNYMI SYSTEMAMI CYFROWO-FIZYCZNYMI, KTÓRE SĄ W MAKSYMALNYM STOPNIU ZAUTOMATYZOWANE I STEROWANE CYFROWO. najczęściej dotykowy, wyświetlaczem. Stosowane są przede wszystkim jako terminale operatorskie lub stanowiskowe stacje robocze. Co ciekawe, tego typu komputery sprzedawane są zarówno z chłodzeniem pasywnym – tu obudowa spełnia funkcję radiatora, a dodatkowe chłodzenie zapewnione jest przez otwory umieszczone z tyłu panelu, jak i rozwiązania z wentylatorami – z wymuszonym obiegiem powietrza. W przypadku paneli dotykowych spotkać się można aż z czterema rozwiązaniami technologicznymi. Oprócz znanych z konsumenckich tabletów i smartfonów dotykowych ekranów rezystancyjnych i pojemnościowych, stosowane są ekrany dotykowe na podczerwień czy ultradźwiękowe. Pozwalają one na swobodne sterowanie urządze32

All-in-One, ale są mniejsze. Typowy ekran ma wielkość od 5,5˝ do 13˝, a rozdzielczość to zwykle 720 px. Zależnie od wymagań danej aplikacji, nośnikiem danych w komputerze panelowym jest albo karta pamięci flash z systemem operacyjnym albo wbudowany dysk SSD M.2. Komputery te często pozwalają na montaż kart rozszerzeń przy wykorzystaniu złączy PCI Express x1 lub x4 . Istotny może też być stopień ochrony IP oraz możliwość montażu w szafach sterowniczych maszyn i urządzeń. Maszyny tego typu w swoim wnętrzu skrywają najczęściej procesory Intel Core i3/i5/i7 oraz obsługują do 8 GB lub 16 GB pamięci RAM. Standardem są wyjścia HDMI, mini DisplayPort, porty COM, złącza USB 3.0 oraz porty LAN. Wiele modeli może być zasilanych w trybie

AT, czyli komputer uruchamia się natychmiast po włączeniu zasilania. Typowo pozwalają one na pracę w temperaturze od –20 °C do +75 °C, co pozwala stosować je w większości aplikacji na otwartym powietrzu, np. w górnictwie odkrywkowym czy w przemyśle cementowym.

Komputery kompaktowe Kolejną rodzinę komputerów przemysłowych stanowią komputery kompaktowe. Są to w pełni funkcjonalne, niewielkie pod względem wymiarów maszyny przeznaczone do aplikacji, w których wolna przestrzeń jest bardzo mocno ograniczona – na przykład wewnątrz maszyn budowlanych. Najważniejszą cechą tych komputerów jest to, że są one w całości chłodzone pasywnie. Co więcej – w wypadku tych komputerów – metalowe, zazwyczaj aluminiowe obudowy wyposażone są dodatkowo w specjalne użebrowanie rozpraszające ciepło. Brak wentylatora sprawia, że maszyny te pracują nie tylko cicho, ale są przede wszystkim odporne na zapylenie i wibracje, dzięki czemu można je stosować w każdej, nawet najtrudniejszej aplikacji przemysłowej. Mimo niewielkich gabarytów, komputery kompaktowe cechują się wyjątkowo bogatym wyposażeniem w porty komunikacyjne. Standardem są złącza HDMI, DisplayPort, DVI, D-Sub, COM, LPT, USB, w tym USB Type-C, Thunderbolt 3, 2–3 gniazda LAN, czytnik kart flash, a także bezprzewodowa komunikacja Wi-Fi i Bluetooth. Charakteryzują się też dużą mocą obliczeniową. Maszyny te standardowo wyposażane są w ukłaAUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

ROBOTY WPASOWUJĄ SIĘ W KONCEPCJĘ PRZEMYSŁU 4.0 TOMASZ OFIARA, ELMARK AUTOMATYKA SP. Z O.O. Wdrażanie rozwiązań zgodnych z koncepcją Przemysłu 4.0 daje wiele korzyści, w tym łatwość w dostępnie do danych, czy możliwość ich obróbki oraz przedstawienia w przejrzystej oraz przystępnej postaci. Interoperacyjność urządzeń Przemysłu 4.0 pozwala na dołączenie ich do Internetu Rzeczy (IoT) w dowolnym środowisku fabrycznym. Produkty te ciągle ewoluują, dzięki aktualizacjom oprogramowania, przez co są w stanie sprostać ciągle zmieniającym się wymaganiom. Kolejną wartością jest łatwość konfiguracji i programowania – do uruchomiania urządzenia nie jest wymagana specjali-

dy Intel Core i3/i5/i7, a także w nowe procesory AMD, czego przykładem może być platforma Digital Signage Player Si-324 tajwańskiej firmy iBase. Standardem są dyski SSD i pamięć RAM o pojemności dochodzącej nawet do 16 GB.

IPC Box Ostatnią, najbardziej zbliżoną do standardowych komputerów klasy PC są przemysłowe komputery IPC Box, określane mianem Box PC. Urządzenia te dostępne są w obudowach typu tower lub z mocowaniem zgodnym z 19-calowym systemem RACK, który standardowo używany jest w serwerach. Dzięki temu komputer IPC Box może być zamontowany w zwykłej szafie serwerowej. Urządzenia typu box mają większe możliwości rozbudowy oraz pozwalają na swobodną wymianę komponentów. Duża obudowa umożliwia instalację wydajniejszych systemów chłodzenia, montaż kilku napędów SSD, a nawet mechanicznych dysków twardych połączonych w macierz RAID. Maszyny te odpowiadają za sterowanie całymi procesami technologicznymi, przetwarzanie zebranych przez IIoT danych oraz komunikację z firmową siecią IT. Coraz częściej instaluje się na nich systemy sztucznej inteligencji. Moc obliczeniowa maszyn IPC Box pozwala na realizowanie zadań związanych ze sterowaniem, archiwizacją danych oraz wizualizacją parametrów produkcji. Komputery PC Box wstosuje się do zarządzania całymi ciągami technologicznymi i do dynamicznego sterowania procesami wytwarzania i optymalizacji wykorzystania maszyn. Ponieważ komputery te nie są narażone bezpośrednio na trudne, przemysłowe warunki pracy, spotkać w nich można również standardowe komponenty serwerowe.

styczna wiedza. System fizyczno-cyfrowy jakim jest na przykład robot współpracujący firmy Universal Robots pozwala na osiągnięcie wszystkich tych korzyści. Dodatkowym atutem jest brak potrzeby stosowania kosztownych wygrodzeń, które zajmują dużo miejsca, ponieważ roboty te mogą pracować bezpośrednio z ludźmi. Stosując tego typu rozwiązania możemy liczyć na zwiększenie wydajności, przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów produkcji.

Reorganizacja produkcji umożliwia również uzyskanie znacznych oszczędności. Kluczem do sukcesu będzie wykorzystanie zintegrowanych systemów planowania i harmonogramowania produkcji z dokładnością do pojedynczej maszyny, gniazda czy linii produkcyjnej. Rozwiązania tego rodzaju integrują dane pochodzące z całej firmy, począwszy od czujników, po systemy planowania zasobów przedsiębiorstw. Dodatkowe dane to informacje pochodzące z poziomych łańcuchów wartości, np. dane o stanach magazynowych czy wielkości składanych zamówień. Kluczowa jest tu optymalizacja prowadzenia prac związanych z utrzymaniem ruchu R E K L A M A

Wytwarzanie rozproszone Zmiana organizacji produkcji związana z wprowadzeniem zasad charakterystycznych dla Przemysłu 4.0 przekłada się na znaczny wzrost elastyczności wytwarzania. Może się ono odbywać w sposób rozproszony, lokalnie w ramach przedsiębiorstwa lub globalnie w ramach różnych lokalizacji fabryk, co powoduje z kolei zmianę modelu relacji producent–konsument. Podstawową zmianą jest odejście od modelu masowej produkcji, gdzie klient był zdany na inicjatywę producenta. Nowy model zakłada personalizację produkcji i wiąże się ze ścisłą współpracą producenta z klientem. 5/2018

TEMAT NUMERU PRZEMYSŁ 4.0 TO INTELIGENTNE URZĄDZENIA WYMIENIAJĄCE SIĘ INFORMACJAMI ZA POŚREDNICTWEM INTERNETU DARIUSZ MIERZEJEWSKI, DYREKTOR DS. SPRZEDAŻY INTERFEJSY PROCESOWE, PEPPERL+FUCHS W instalacjach przemysłowych urządzenia pomiarowe wytwarzają ogromne ilości informacji, np. o stanie maszyn czy też o warunkach otoczenia. Do tej pory dane te nie były prawie wcale wykorzystywane, ponieważ nie były przekazywane do systemów sterowania. Obecnie mogą być one przekazywane za pośrednictwem technik cyfrowych do chmury, gdzie są dostępne dla wszystkich systemów funkcjonujących w zakładzie. Umożliwia to ciągłe monitorowanie stanu urządzeń oraz planowania działań służb utrzymania ruchu z odpowiednim wyprzedzeniem. Pozwala również optymalizować

dla urządzeń produkcyjnych, pomagająca przewidzieć obciążenie linii produkcyjnej i czas bezawaryjnej pracy maszyn.

W drodze do Przemysłu 5.0 Wprowadzanie koncepcji Przemysłu 4.0 budzi ogromne obawy o rolę człowieka w przyszłym wytwarzaniu produktów i podziale dóbr. Pojawiają się pomysły wprowadzenia dochodu gwarantowanego czy prawnego wymuszenia opodatkowania pracy maszyn. Humanizacyjną odpowiedzią na zagrożenie, jakie stanowi ograniczanie roli człowieka w Przemyśle 4.0, jest koncepcja Przemysłu 5.0. Pojęcie Industry 5.0 wprowadził w 2015 r. Michael Rada, prezes International Business Center of Sustainable Development. W koncepcji Przemysłu 5.0 człowiek oraz maszyna tworzyć mają funkcjonalną całość, co jest już pewnym elementem również w czwartej rewolucji przemysłowej. Szczególnie dotyczyć to ma robotów, które mają działać wraz z ludźmi jako urządzenia kooperujące, w sposób bezpośredni i interaktywny. W fabrykach strefy pracy robota oraz człowieka mają zachodzić na siebie i się integrować, w przeciwieństwie R E K L A M A

procesy produkcyjne, w zależności od informacji o warunkach, położeniu oraz o dostępności poszczególnych urządzeń. Dzięki temu uzyskuje się oszczędności surowców i mediów stosowanych podczas produkcji. Aby właściwie ocenić procesy produkcyjne, odpowiednie informacje powinny pochodzić z danych zebranych z wielu czujników, przez łączenie informacji z różnych platform oprogramowania. Odpowiednia analiza i wizualizacja zebranych danych umożliwia dogłębną optymalizację procesów.

do obecnych, rozdzielonych modeli pracy. Takie współpracujące roboty stać będą na czele kolejnej rewolucji przemysłowej, która będzie się manifestować większą współpracą człowieka oraz robota w miejscu pracy. Zmiana modelu współpracy na linii człowiek–robot jest też jednym z kluczowych elementów wytwarzania rozproszonego. Optymalizacja produkcji pod zamówienie klienta sprawia, że już dzisiaj pojawia się grupa urządzeń nazywanych robotami współpracującymi (collaborative robots), które od podstaw są zaprojektowane do pracy z ludźmi i ze względu na to muszą korzystać z rozwiązań sterowania zapewniających bezpieczeństwo pracy – m.in. sztuczna inteligencja i algorytmy rozpoznawania obrazu w czasie rzeczywistym, które pozwalają przewidzieć zachowania ludzi nawet w stanie emocjonalnego wzburzenia – np. gwałtowne wtargnięcie w obszar pracy robota. Roboty współpracujące, nazywane też kobotami są tańsze niż roboty tradycyjne – średnio od dwóch do czterech razy – i mogą zastępować tradycyjne maszyny w wielu aplikacjach. Przykładowo mogą to być zastosowania związane z produkcją motoryzacyjną, aplikacje w przemyśle metalowym, spożywczym i farmaceutycznym, a także przy precyzyjnym montażu elektroniki oraz przy wytwarzaniu sprzętu medycznego. Roboty współpracujące mogą być wykorzystywane w większości firm zajmujących się produkcją – niezależnie od ich wielkości czy branży. Doskonale nadają się do takich zadań jak podnoszenie i umieszczanie przedmiotów (pick&place), polerowanie, formowanie wtryskowe, obsługa maszyn, pakowanie i paletyzacja, montaż, wkręcanie, klejenie czy spawanie. Koboty stanowią znakomitą szansę na rozwój dla firm z sektora MŚP. Przedsiębiorstwa te muszą na bieżąco dostosowywać swój asortyment produkcyjny do zmieniających się preferencji kontrahentów. Instalacja kobotów pozwala szybko reagować na pojawiające się zmiany w trendach rynkowych, dzięki czemu mogą podtrzymywać swoją konkurencyjność rynkową, ale to temat na oddzielny artykuł.

$]5& $5^ $

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

Nowy etap rewolucji przemysłowej Na drodze do „Renesansu Przemysłowego” * A7@ - . ) + - - B - / KJ _ - - B / 7 * - + + + - + " - + - B J - / - +K B - B ) - B B 7

eśli przyjmiemy, że w dzisiejszych czasach wartość stanowi doświadczenie klienta związane z użytkowaniem produktu, a nie produkt sam w sobie, to przemysł na miarę XXI w. można zdefiniować jako unikalne połączenie procesów projektowania, produkcji i wzajemnej wymiany doświadczeń. W tym kontekście koncepcję Przemysłu 4.0 należałoby sprowadzić jedynie do cyfryzacji wypracowanych w przeszłości procesów, a nie traktować jako przyszłość branży produkcyjnej. Model ten nie przyjął się zresztą w Chinach, Korei Południowej ani w Stanach Zjednoczonych. Powodów takiej sytuacji można doszukiwać się w tym, że pominięty został czynnik ludzki oraz kwestie związane z użytkowaniem produktów, nie wspominając o aspektach oszczędności i zrównoważonego rozwoju. Firmy, które w przyszłości zmienią obraz przemysłu, nie będą tymi z najbardziej zautomatyzowanymi systemami produkcyjnymi, a tymi, które najlepiej rozwiną swoje zasoby wiedzy i know-how, a także których środowisko biznesowe będzie anga5/2018

żować klientów i podwykonawców jako pełnoprawnych partnerów w procesie kreowania wartości.

Integracja usług Zjawisko, z którym mamy do czynienia dzisiaj można określić mianem „Renesansu Przemysłowego” przynoszącego nowe sposoby postrzegania świata, pracy nad wynalazkami, uczenia się, produkowania i handlu. Nowe (nowatorskie) firmy przemysłowe tworzą nowe (nowatorskie) rozwiązania dla nowego typu klientów. Przykładowo kiedy nasi obyci w świecie technologii klienci myślą o „mobliności”, ich myśli nie wędrują już w kierunku branży motoryzacyjnej. Ich innowacyjne ekosystemy koncentrują się na wymyślaniu inteligentnych systemów transportu nowej generacji powstających we współpracy z lokalnymi władzami, przedstawicielami handlu i mieszkańcami. To wystarczający powód do tego, żeby połączyć „sektor miejski”, zintegrowane usługi, zarządzanie zasobami i planowanie urbanistyczne. W takim ujęciu tradycyjny podział przemysłu na branże jest przestarzały.

Ewolucja działań W realiach przemysłu XXI w. o wiele mniej uwagi poświęcamy przepływowi części i półfabrykatów, a skupiamy się raczej na możliwościach użytkowania i wirtualnych modelach – to wszystko w warunkach gospodarki napędzanej przez dane. „Nowa gospodarka” jest zorganizowana wokół platform internetowych (marketplace’ów), na których spotykają się popyt i podaż – zarówno te generowane przez lokalnych, jak i globalnych uczestników rynku.

Te cyfrowe platformy „doświadczeń”, funkcjonujące już w medycynie, przemyśle i systemach urbanistycznych, stanowią rzeczywistą infrastrukturę XXI w. Przekształciły model działania branży handlu detalicznego, transportu czy hotelarstwa, a w najbliższej przyszłości przekształcą również przemysł. Wraz ze wzrostem znaczenia rozszerzonej rzeczywistości, realistycznych symulacji cyfrowych oraz cyfrowych doświadczeń, technologie cyfrowe rewolucjonizują sposób, w jaki pozyskujemy wiedzę. Podobny wpływ na ludzkość miało wynalezienie druku.

Nowy wymiar postrzegania Sztuczna inteligencja nie zastąpi ludzkiego umysłu, ale ułatwi dostęp do wiedzy i know-how. Zatem aby sprostać potrzebom pracowników przyszłości, nacisk powinien być położony na cyfrowe platformy, które w efektywny sposób łączą wiedzę podręcznikową i laboratoryjną z „cyfrowym doświadczaniem świata”. Szkolenia zawodowe, które obecnie obejmują jedynie wycinek procesu są bardzo nieefektywne – powinny stać się multidyscyplinarne i uwzględniać kursy prowadzące do zdobycia cenionych i pożądanych przez pracodawców kwalifikacji. Jesteśmy na drodze do „Renesansu Przemysłowego” na miarę XXI w., opartego na całkowicie nowym sposobie postrzegania, w którym świat realny łączy się z cyfrowym, a do głosu dochodzą nowe sposoby wymiany informacji i interakcji między branżami i technologiami. Bernard Charlès C2& 0 1

TEMAT NUMERU

Bezprzewodowy monitoring instalacji dla rozwiązań IoT - - B $5( C # X$C#Z M $5( - K J - +K - K K - /- * - ( , 7 - +K K +. " . +K - - 7 CB + + " " X- . /_ + " + Z J . - + - +K " _ - - + 7 + " - . - B - + X- + - / ?`? b Z ) ! " \ , #$E7 * - - - B $C# +K + - C = = 6 - " - B B " M B7

adiomodemy ACW zapewniają łatwą i ekonomiczną budowę bezprzewodowej sieci komunikacyjnej i jej elastyczną adaptację do indywidualnych potrzeb. Urządzenia wyposażone w wewnętrzne anteny, wejścia i wyjścia (analogowe i cyfrowe) czy wbudowane czujniki umożliwiają realizację w praktyce założeń Przemysłowego Internetu Rzeczy. W zależności od indywidualnych uwarunkowań komunikacja może odbywać się w sieci lokalnej w trybach Modbus master/slave (868 MHz), w sieci Sigfox lub LoRaWAN. Transmisja może być realizowana cyklicznie lub zdarzeniowo. Po przekroczeniu określonego progu wartości (progi są konfigurowane indywidualnie przez użytkownika) moduł może wysłać za pośrednictwem chmury alert e-mailem lub SMS-em. W jednej aplikacji możliwe jest monitorowanie

tysięcy pomiarów z wielu oddalonych czujników – sieć można łatwo rozbudować w dowolnym momencie, dodając lub przenosząc modemy. W wersjach standardowych obudowy radiomodemów serii ACW są zabezpieczone zgodnie ze stopniem ochrony IP65 i pracują w temperaturze od –20 °C do +55 °C. Wersje specjalne (np. ACW-WL do detekcji wycieków) są przygotowane do pracy w rozszerzonym zakresie temperatury (od –25 °C do +70 °C) i mają wodoodporną obudowę zabezpieczoną zgodnie ze stopniem ochrony IP68. Do pracy w strefach zagrożonych wybuchem przeznaczone są modele z certyfikatem ATEX (np. model ACW-MR2Ex z certyfikatem ATEX dla strefy 2, 22). W nielicencjonowanym paśmie 868 MHz i trybie Modbus modemy serii ACW mogą wymieniać dane z radiomodemami ARM-SE (i innymi

* K - B - K ( 5 J - $C#

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

z serii ARM firmy ATIM), tworząc sieci monitoringu i sterowania instalacjami o dowolnej topologii. •

7 "

Konfiguracja modemów z poziomu PC Konfigurator ACW to bezpłatna aplikacja umożliwiająca konfigurację modułów ATIM Cloud Wireless z poziomu komputerów PC. Aplikacja dostępna jest dla systemów operacyjnych Windows 32/64 oraz 7/8/10. Można ją pobrać ze strony firmy www.sabur.com.pl. Radiomodemy serii ACW pracujące w sieciach Sigfox i LoRaWAN mogą być zarządzane z poziomu bezpiecznej platformy internetowej ATIM Cloud Wireless. Przyjazna wizualizacja platformy umożliwia szybkie sprawdzenie stanu pracy modułów ACW i ich lokalizacji, a także prostą analizę danych na wykresach i uaktywnienie alertów przesyłanych za pomocą e-maili lub SMS-ów. W skład rodziny ATIM Cloud Wireless wchodzą: • A-GATE LoRaWAN – zapewnia komunikację z urządzeniami działającymi w standardzie komunikacji bezprzewodowej LoRa (w ofercie ATIM moduły serii ACW/LW8-xxx). Udostępnia dane z czujników przez stronę webową lub przekazuje dane do zewnętrznych serwerów sieciowych (albo aplikacji użytkownika)

•

• •

•

• •

5/2018

dostępnych lokalnie lub w sieci (platforma ATIM Cloud Wireless, TTN, Loriot, Actility itp.). ACW-TH – radiomodem z cyfrowym czujnikiem temperatury i wilgotności przeznaczony do monitorowania parametrów klimatu w pomieszczeniach (np. w biurowcach, obiektach użyteczności publicznej i budynkach przemysłowych). Znakomicie realizuje zadania w obiektach o wysokiej efektywności energetycznej typu Smart Buildings. ACW-TMD1 – radiomodem z zewnętrznym cyfrowym czujnikiem temperatury, przeznaczony do kontroli temperatury w odległych miejscach. Informuje o stanach alarmowych i przekroczeniach ustalonych progów. Może monitorować np. pracę zamrażarek i łańcuchów chłodniczych, a także stanowić element systemów zwiększania efektywności energetycznej i innych inteligentnych aplikacji. Moduł w wersji ACW-TM2D jest wyposażony w dwie sondy z czujnikami temperatury, które pozwalają na indywidualny pomiar w dwóch różnych miejscach. ACW-TM1 – radiomodem z wejściem analogowym dla czujnika Pt 100. ACW-MR2 – radiomodem z wbudowanymi dwoma wejściami cyfrowymi przeznaczony do monitorowania stanów urządzeń. Doskonale sprawdza się także w transmisji impulsów z liczników (np. energii, ciepła lub wody). Jest dostępny również w wykonaniu EX, dla stref zagrożonych wybuchem. i np. zbierania danych z liczników gazu (model ACW-MR2Ex, certyfikat ATEX dla strefy 2, 22). ACW-DIO – radiomodem 433/868 MHz z wbudowanym cyfrowym wejściem i wyjściem. ACW-DA – radiomodem z wejściem cyfrowym i analogowym. ACW-WL – radiomodem z detektorem wycieków, przeznaczony do wykrywania wycieków w odległych

* ) $5( C #

• • • •

lokalizacjach (np. w sieciach ciepłowniczych lub wodociągowych). Jest przystosowany do pracy pod ziemią i w rozszerzonym zakresie temperatury (od –25 °C do +70 °C). Ma wodoodporną obudowę zabezpieczoną zgodnie ze stopniem ochrony IP68. ACW-GW – radiomodem z bramą do sieci Sigfox. ACW-DI – radiomodem 433/868 MHz z wbudowanym wejściem cyfrowym. ACW-RS – radiomodem z portem szeregowym RS. ACW-DIN-RS, ACW-DIN-DA, ACWDIN-DIO – radiomodemy do montażu na szynie DIN, z zewnętrzną anteną.

Zalety ATIM Cloud Wireless ATIM Cloud Wireless umożliwia bezprzewodowy monitoring instalacji w trudno dostępnych obszarach lub miejscach, gdzie nie można podłączyć okablowania. Gwarantuje też optymalizację kosztów wdrażania i utrzymania systemu dzięki bardzo małemu zużyciu energii, nielicencjonowanej częstotliwości (bez kart SIM i kosztów wykupu częstotliwości radiowej) oraz bez konieczności kładzenia kabli, co przekłada się na łatwy montaż i włączanie/przenoszenie nowych urzą37

TEMAT NUMERU Sieci komunikacyjne

* ) $5( C #

dzeń w sieci. Rozwiązanie umożliwia budowanie sieci bezprzewodowej krok po kroku, w tempie dostosowanym do indywidualnych wymagań oraz monitoring wszystkich czujników i urządzeń w jednej aplikacji − nawet 20 tys. pod jedną stacją bazową. ATIM Cloud Wireless to także oszczędność czasu przy analizie danych – wszystkie urządzenia są dostępne z jednego miejsca (platforma ACW).

Nielicencjonowane pasmo częstotliwości radiowej (ISM) umożliwia transmisję danych na duże odległości (kilkanaście kilometrów w terenie niezabudowanym) i pracę w trybach Modbus Master oraz Slave lub Mirror. Wąskopasmowa technologia bezprzewodowej transmisji danych LoRaWAN przeznaczona dla rozwiązań z zakresu Internetu Rzeczy jest bezpłatna (działa w nielicencjonowanym paśmie ISM 868 MHz). Umożliwia dwukierunkową transmisję na duże odległości – podobnie jak w przypadku pasma ISM (do kilkunastu kilometrów w terenie niezabudowanym – przy bardzo małym poborze mocy. Prędkość przesyłu danych wynosi od 300 bit/s do 10 kbit/s. Transmisję zabezpiecza algorytm szyfrujący AES (na poziomie urządzenia i sieci). Sigfox to z kolei wąskopasmowa sieć pakietowej transmisji danych dla niskonapięciowych aplikacji Internetu

Rzeczy. Jednokierunkowa sieć działa w paśmie 868 MHz, pozwalając na budowanie energooszczędnych sieci o małej prędkości i dużym zasięgu. Prędkość przesyłu danych wynosi 100 bit/s. Bezpieczeństwo zapewnia szyfrowanie uwierzytelniania, ale komunikaty nie są szyfrowane. Najważniejsze zalety standardów LoRaWAN i Sigfox to duży zasięg, niskie zużycie energii, możliwość podłączenia dużej liczby urządzeń do jednej stacji bazowej (do 20 tys.) i dostęp do danych w chmurze internetowej. Użytkowanie tych sieci wiąże się jednak z koniecznością wykupu dostępu do domeny internetowej (roczny abonament dla każdego urządzenia).

SABUR Sp. z o.o. 7 * - <@< @N:9?8 # - 7 NN 8A; A< 8< ) ! NN 8A; A< 8@ : " d " 7 7 ---7 " 7 7

R E K L A M A

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

Cyfryzacja pneumatyki

7 "

kluczem do Przemysłu 4.0 Pneumatyka jest technolo K + K J - - 7 g - / K . + " + - B B- K - - K + + 5 '52 - - - . * A7@ . + K K_ 8@ + B -7 i J - . + - K . - B - 7

5/2018

odobnie jak smartfony wywróciły do góry nogami rynek telekomunikacji mobilnej dekadę temu, tak teraz Festo Motion Terminal rewolucjonizuje technikę automatyzacji. Nowa metoda integrowania funkcji połączona z aplikacjami programowymi uprości cały łańcuch wartości, począwszy od projektowania i zaopatrzenia, przez magazynowanie, aż po późniejsze procesy takie jak utrzymanie ruchu. Pod nieco niepozornym wyglądem zewnętrznym i klasyczną konstrukcją charakterystyczną dla produktów Festo kryje się udoskonalenie techniczne oparte na najnowszych osiągnięciach technologii informatycznych. P R O M O C J A

Przemysł 4.0 w praktyce Technologia piezo, zintegrowane czujniki skoku i ciśnienia oraz sterowanie przy użyciu aplikacji programowej motion apps otwiera nowe perspektywy przed producentami maszyn i urządzeń. Połączenie w Festo Motion Terminal mechaniki, elektroniki i oprogramowania przekształca urządzenie pneumatyczne w element koncepcji Przemysłu 4.0 oraz zapewnia elastyczność produkcji. Modyfikacji funkcji pneumatycznych oraz przystosowania do nowych formatów dokonuje się przy użyciu aplikacji, zmieniając odpowiednie parametry. Zintegrowane inteligentne czujniki, zaprojektowane z myślą o realizacji zadań zwią39

TEMAT NUMERU zanych ze sterowaniem, diagnostyką i uczeniem maszynowym, eliminują potrzebę stosowania dodatkowych komponentów. Klucz produktu (unikatowy 11-znakowy kod alfanumeryczny) pełni rolę mapy cyfrowej, przekazując informacje o produkcie i ułatwiając identyfikowalność. Parametryzacja wykonywana jest za pośrednictwem serwera sieciowego, bez konieczności stosowania dodatkowego oprogramowania do konfiguracji. Możliwa jest również integracja interfejsów w standardach zgodnym z koncepcją Przemysłu 4.0, takich jak OPC-UA.

Aplikacje motion apps Po uruchomieniu terminala VTEM można za pośrednictwem aplikacji motion apps uzyskać dostęp do dziesięciu funkcji – od podstawowych modyfikacji funkcji zaworów rozdzielających po energooszczędne sterowanie ruchem oraz od charakterystyki proporcjonalnej po różne profile ruchu. Dzięki opcji szybkiej aktywacji nowych funkcji projektanci maszyn mogą stworzyć podstawowy rodzaj maszyny, a następnie wybrać odpowiednie aplikacje, aby wyposażyć ją w różne funkcje i właściwości, zgodnie z wymaganiami klienta. Kolejne aplikacje są w fazie rozwoju. Dzięki nowej platformie automatyzacji użytkownicy mogą wybierać i modyfikować funkcje jednym naciśnięciem przycisku – bez uciążliwej i żmudnej instalacji oraz bez konieczności wymiany elementów sprzętowych lub montażu dodatkowych komponentów. Ułatwia to produkcję na specjalne zamówienia, nawet w pojedynczych sztukach.

Wybierana cyfrowo wartość ciśnienia pozwala na ograniczenie siły pneumatycznej do poziomu wymaganego w danym zastosowaniu, umożliwiając tym samym elastyczne dostosowanie do ruchów posuwistych i zwrotnych oraz do różnych obciążeń. Napęd ECO ogranicza zużycie sprężonego powietrza do wymaganego poziomu minimalnego pod warunkiem, że w położeniu końcowym nie są potrzebne siły dociskające lub przytrzymujące. Pozwala to na zaoszczędzenie do 70% energii w porównaniu z normalnym trybem pracy, w zależności od rodzaju zastosowania.

pozycjonowanie wstępne z operacją prasowania–wtłaczania zależnie od siły realizowaną w kolejnym etapie procesu. Zmniejszone zostało również zużycie energii, przy jednoczesnym ogranicze-

BĄDŹ O JEDEN KROK PRZED INNYMI Festo Motion Terminal zapewnia ogromne korzyści producentom maszyn i urządzeń, których maszyny i instalacje mają następujące wymagania: − częste zmiany parametrów (ciśnienie, czas ruchu, prędkość), − różne profile przyspieszenia oraz/lub prędkości, − maksymalne skrócenie czasu cyklu (patrz: system Soft Stop), − ograniczony dostęp do napędów (napędy zabudowane wewnątrz maszyn), − wysokie wymagania w zakresie regulacji ciśnienia, − efektywność energetyczna (ruchy krótkie i szybkie lub powolne i długie), − stałe czasy cyklu (samoregulujące się), − konstrukcja zapewniająca łagodne warunki pracy komponentów i minimalizująca drgania (płynne, kontrolowane ruchy), − wysokie wymagania w zakresie diagnostyki (np. przecieku), − ochrona know-how.

Wymierna energooszczędność

Niższe koszty i mniejszy stopień złożoności

Nowa platforma automatyzacji bazuje na zintegrowanym podejściu do kwestii energooszczędności. Aplikacje motion apps oraz funkcja diagnostyki przecieku pozwalają zmniejszyć zużycie energii podczas pracy maszyn. Niemniej jednak energooszczędna technologia piezo odgrywa równie istotną rolę we wstępnym etapie sterowania zaworów proporcjonalnych. Zużycie powietrza można elastycznie dostosować do określonych wymagań przy użyciu aplikacji „Ustawiany poziom ciśnienia” oraz „Napęd ECO”.

Festo Motion Terminal umożliwia zarówno realizację ruchów z dużą prędkością i siłą, jak i diagnostykę przecieku przy kosztach znacznie niższych niż w przypadku rozwiązań dostępnych obecnie na rynku. Przykładowo w porównaniu z rozwiązaniami elektrycznymi wymagana jest mniejsza liczba sterowników, ponieważ w przypadku zastosowania terminalu VTEM jeden sterownik może sterować aż ośmioma napędami. W przyszłości możliwe będą również zastosowania takie jak pneumatyczne

niu wymaganej przestrzeni montażowej aż o 65%. W porównaniu z innymi technologiami rozwiązania oparte na Festo Motion Terminal stanowią ekonomiczną alternatywę, nawet dla funkcji realizowanych pneumatycznie. Zamiast trzech elementów, czyli zaworu, regulatora ciśnienia i czujnika ciśnienia, potrzebny jest tylko jeden – zawór.

Większa efektywność urządzeń Przejrzyste dane diagnostyczne oraz samooptymalizujące się algorytmy, które samoczynnie zapobiegają zużyciu oraz AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

Funkcje zaworów

$ % &'(

Zawór proporcjonalny

Ustawiany poziom

Soft Stop X . ((( -7 N@>?Z

Diagnostyka przecieku

Proporcjonalna

na zasilaniu i odpowietrzeniu

Proporcjonalna regulacja ! " # X . (( -7 N@>?Z

wpływom czynników zewnętrznych, przyczyniają się do zwiększenia całkowitej efektywności urządzeń. Możliwość natychmiastowej zmiany danych oraz optymalizacji procesów za pomocą jednego naciśnięcia przycisku sprawia, że usprawnienia procesów i jednolity standard urządzeń stają się rzeczywistością. To ogromny krok w przód w stosunku do zaworów regulujących przepływ, które do tej pory wymagały ręcznego ustawienia sterowania prędkością. Przypisywanie funkcji za pośrednictwem oprogramowania to dodatkowa korzyść w postaci ochrony przed nieuprawnioną ingerencją oraz zabezpieczenia wiedzy specjalistycznej. Proponowane rozwiązanie uprości również obsługę techniczną maszyn i urządzeń, jako że długie listy części zamiennych

i szybko zużywających się elementów odejdą w niepamięć. Od teraz użytkownicy mogą trzymać w magazynie części zamiennych tylko jeden komponent, który można zamontować natychmiast, bez konieczności ponownego nastawiania. Jest to możliwe dzięki temu, że dane parametryczne są przesyłane do zaworu za pośrednictwem sterownika systemu Motion Terminal. Dodatkową korzyścią jest większa trwałość użytkowa urządzeń w technologii piezo.

zalety pneumatyki, takie jak wytrzymałość oraz łatwość rozruchu i eksploatacji, z korzyściami, które dotychczas zarezerwowane były wyłącznie dla serwopneumatyki lub elektrycznych systemów automatyzacji przeznaczonych do realizacji złożonych zadań z zakresu sterowania ruchem. Oznacza to, że w przyszłości to rozwiązanie będzie w stanie zastąpić wyspecjalizowane funkcje pneumatyki i automatyzacji elektrycznej.

)&*+( *

Uproszczenia dla fabryk przyszłości Rozwiązanie Festo Motion Terminal VTEM oparte jest na połączeniu technologii cyfrowej z pneumatyką. To zdumiewająca innowacja, która łączy w sobie

i 7 # - 7 - 9 @8:@;@ , 7 NN 9>> A> @@ ) ! NN 9>> A> @N : ) q d) 7 ---7) 7 = ---7) 7

TEMAT NUMERU

Przemysł 4.0 w praktyce Modbus w chmurze * A7@ * - ( , - K B - " " ) - /- (57 b - K - + - / - + " + 7 &" . K - + . ) - K K - + - J J - 7 , # -

przeszłości istniały podobne urządzenia i usługi, można też było tworzyć podobne aplikacje do tych współczesnych, jednak było to znacznie trudniejsze i bardziej kosztowne niż dziś. Obecnie tworzenie rozwiązań i usług w chmurze jest najtańsze i najprostsze w historii, co jeszcze bardziej zwiększa powszechność usług i produktów z zakresu IIoT i Przemysłu 4.0.

Opis topologii W tej chwili uruchomienie serwera bądź maszyny wirtualnej zgodnych z wymaganiami konkretnej aplikacji u najpopularniejszych dostawców chmurowych – takich jak AWS, Azure lub Google Cloud platform – wymaga od użytkownika tylko „wyklikania” konfiguracji. Ponadto dostawcy udostępniają coraz więcej usług działa42

& - 5B * 3 $#

jących bezserwerowo (serverless) – dostawca dostarcza jedynie wąską funkcjonalność, z której użytkownik korzysta, zajmując się wszystkim, co dzieje się pod maską. Oznacza to, że użytkownik nie musi zajmować się konfiguracją czy utrzymaniem serwerów i może skupić się nad samą funkcjonalnością. Jedną z takich usług jest tzw. IoT Core AWS, który jest gotowym brokerem protokołu MQTT. W artykule opisana została integracja oprogramowania ThingsPro na komputerze UC-8112-LX firmy Moxa z usługą AWS IoT Core oraz dalsze przetwarzanie danych. Oprogramowanie ThingsPro ma funkcję zbierania danych z urządzeń Modbus RTU/TCP, więc niewielkim kosztem i nakładem sił można zbudować rozwiązanie do odczytu danych z urządzeń używających protokołu Modbus (takich jaki liczniki energii, liczniki mediów, czujniki ciśnienia, dataloggery itp.) i eksportować takie dane do chmury, np. w celu archiwizacji, dalszej analizy czy wizualizacji. P R O M O C J A

ThingsPro Oprogramowanie ThingsPro firmy Moxa można zainstalować na komputerze UC-8112 tego samego producenta. Jego główną funkcją jest automatyczne odpytywanie urządzeń Modbus RTU lub TCP Slave oraz udostępnianie bądź wysyłanie tych danych dalej. Komputer ten może udostępniać dane za pomocą znanego ze świata IT interfejsu RESTful API oraz za pomocą Modbus TCP jako slave. Dalsze przesyłanie danych jest możliwe dzięki temu, że w oprogramowaniu zaimplementowane są klient AWS IoT, ogólny klient MQTT oraz klient Sparkplug, a konfiguracja odbywa się przez przeglądarkę. Przesyłanie i udostępnianie danych Modbus nigdy nie było tak proste i intuicyjne. Komputer UC-8112-LX można wyposażyć w moduł HSPA lub LTE, dzięki czemu może wysyłać np. dane pomiarowe i diagnostyczne z farmy wiatrowej, gdzie nie ma przewodowego dostępu do sieci WAN. AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU Zdalny dostęp jest możliwy za pomocą szyfrowanego połączenia OpenVPN. Sama konfiguracja jest intuicyjna. Na początku należy ustawić interfejs sieciowy i dodać szablon odczytywanych rejestrów Modbus. Następnym krokiem jest dodanie adresów portów hostów, z których dane będą odczytywane (w przypadku Modbus TCP) lub skonfigurowania portów szeregowych dla Modbus RTU. Na końcu można sprawdzić czy konfiguracja jest poprawna, klikając „TEST” w ustawieniach interfejsu Modbus. Jeśli użytkownik chce wysyłać dane do chmury AWS, wystarczy, że skonfiguruje klienta AWS IoT oraz doda „Rzecz” w konsoli AWS IoT. Po dodaniu wystarczy pobrać dwa certyfikaty, klucz, topic, adres endpoint, port i wprowadzić oraz zaimportować te dane w konsoli ThingsPro. Jeśli użytkownik nie popełnił nigdzie błędu, to od teraz przy każdej zmianie wartości rejestru Modbus wartość ta będzie wysyłana do AWS IoT protokołem MQTT. Konieczne jest oczywiście, by komputer miał dostęp do Internetu – komórkowo lub przez Ethernet.

5 - K +K - / v55 - . $#

]C:?>>N $# ( 5 C - -" -

rok od założenia konta można testować większość usług za darmo, w pewnych limitach. Ceny standardowe za usługi też nie są zbyt wygórowane, np. jeśli do AWS IoT pięć komputerów UC-8112-LX będzie wysyłać jedną wiadomość o wielkości 274 bajtów co minutę, a każda z takich wiadomości wywoła jedną akcję, to miesięczny koszt usługi IoT Core wyniesie zaledwie około dolara. Jeśli każda taka wiadomość będzie uruchamiała akcję, np. funkcję Lambda, wówczas w przypadku stosunkowo prostej funkcji trwa-

5B * - - B ]C:?>>N:\4 M !

7 2 $

AWS IoT Core Dzięki usłudze AWS IoT Core, świadczonej na zasadzie SaaS (oprogramowanie jako usługa) użytkownik nie martwi się o serwery, na których świadczona jest usługa oraz o budowę i utrzymywanie świadczonego oprogramowania. W rzeczywistości jest to broker protokołu MQTT, czyli serwer, z którym łączą się klienci, aby wysyłać lub odbierać dane. Do założenia konta w AWS wystarczy karta kredytowa i 15 minut. Przez pierwszy 5/2018

jącej 500 ms i alokującej 320 MB pamięci RAM, koszt usługi wyniesie również około dolara miesięcznie. Jeśli na koniec użytkownik chciałby zapisywać te dane w usłudze S3 (dysk chmurowy) właśnie za pośrednictwem funkcji w usłudze Lambda, wtedy na koszt S3 składałoby się 0,0245 dolara za 1 GB przechowywanych danych miesięcznie oraz 1,2 dolara za wszystkie akcje zapisu. Łatwo policzyć, że miesięczny całkowity koszt tych usług wyniesie około 3,3 dolara

w przypadku, jeśli w S3 przechowywane byłoby maksymalnie 4 GB danych, czyli około 11,22 złotych (3,4 złotego/dolar). To niska kwota, biorąc po uwagę funkcjonalność, jaką się zyskuje.

Podsumowanie Komputer UC-8112 wraz z oprogramowaniem ThingsPro i usługami chmurowymi tworzą bardzo ciekawą i synergiczną mieszankę, która umożliwia tworzenie nowoczesnych aplikacji w myśl idei Przemysłu 4.0 i IIoT. ThingsPro umożliwia wysyłanie danych z sieci przemysłowych do dostawców chmurowych, a tam dalszą ich obróbkę, przetwarzanie, wizualizowanie, wysyłanie powiadomień e-mail/sms, uczenie maszynowe, przechowywanie, wizualizowanie, upublicznianie i wiele więcej. Jeśli nawet z jakichś przyczyn użytkownik chce tylko przechowywać dane w S3 AWS, a korzystać z usług innego dostawcy, np. hostingu – odczytywanie danych za pomocą dostarczanych API i SDK Amazona nie stanowi problemu. Możliwości jest wiele, dlatego ThingsPro jest bardzo elastycznym rozwiązaniem do łączenia danych z sieci przemysłowych z usługami chmurowymi i innymi aplikacjami. , # -

ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o. 7 E - 9` @8:@98 # - :# 7 NN 99< 9; <9 NN 99? ;; N8 ) ! NN 99< 9; <` : d 7 7 ---7 7 7

TEMAT NUMERU

Technologia jutra dostępna już dziś Rozwiązania firmy FANUC FANUC od lat jest niekwestionowanym liderem innowacji, J B- _ . +K K "K N@ - - B - ) " B /- 7 i - " B CEC - KJ - - - K - - - + 7 - - " " " - + + +K . ". - J + + 7 # " - + - + - + B ". K_ " + - +K + J - - - B + - / K + + >@@ 7

szystkie produkty marki FANUC, tworzone w duchu manufactured efficiency (efektywność wypracowana na każdym poziomie), bazują na zaawansowanych technologicznie napędach i sterowaniach CNC, rozwijanych przez firmę już od lat 50. XX w. Konsekwentne udoskonalanie autorskich systemów sterowania FANUC przekłada się na coraz wyższy poziom zaawansowania technologicznego wszystkich produktów powstających w japońskich zakładach producenta, tj. robotów, laserów oraz bezkonkurencyjnych robomaszyn, które z roku na rok stają się coraz szybsze, coraz bardziej niezawodne i coraz lepiej dopasowane do zmieniających się potrzeb rynku na całym świecie.

Na miarę potrzeb Przemysłu 4.0 FANUC z roku na rok poszerza ofertę o nowości produktowe wpisujące się w ideę Przemysłu 4.0. Dzięki temu użytkownicy mogą znaleźć innowacyjne rozwiązania umożliwiające łączenie maszyn i robotów (w tym także konkurencyjnych) w zdalnie zarządzaną sieć, stałe monitorowanie stanu parku P R O M O C J A

maszynowego w celu analizowania danych z produkcji i optymalizowania jej parametrów (m.in. oprogramowanie MT-LINKi), a także diagnostyki prewencyjnej (m.in. funkcja iRDiagnostic pozwalająca na samodiagnozowanie się urządzeń), która zapobiega nieprzewidzianym przestojom produkcji. Doceniają to zarówno klienci, jak i eksperci, m.in. z Massachusetts Institute of Technology, którzy umieścili firmę FANUC w rankingu 13 światowych liderów w obszarze sztucznej inteligencji – World’s 13 Smartest Artificial Intelligence Companies. Firma FANUC została doceniona m.in. za imponujące osiągnięcia w dziedzinie samouczenia się robotów.

System FIELD – platforma IoT Przykładem produktu, który został oddany w ręce producentów z myślą o przekształcaniu współczesnych fabryk w inteligentne fabryki przyszłości, czyli smart factories, jest system FIELD – FANUC Intelligent Edge Link and Drive System. Ta otwarta platforma IoT łączy nie tylko maszyny CNC oraz roboty, ale także sterowniki PLC, AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU Aktywna konserwacja i wzrost efektywności System FIELD poszerza możliwości funkcjonującego już z wielkim sukcesem rozwiązania FANUC ZDT (Zero Down Time), które zostało stworzone, by ograniczyć liczbę kosztownych, nieplanowanych przestojów produkcji. System ZDT proaktywnie wykrywa potencjalne problemy sprzętowe czy procesowe i informuje o nich zanim pojawi się nieprzewidziany przestój. To pozwala firmie FANUC i jej partnerom zaplanować i przeprowadzić konserwację w momencie planowanej przerwy, aby nie zakłócić procesu produkcji. Odpowiednia aplikacja alarmuje personel serwisowy FANUC i jego klientów o potrzebie konserwacji i wymiany części. Części zamienne są automatycznie wysyłane do fabryki, dzięki czemu docierają na miejsce na czas, przed kolejną, zaplanowaną konserwacją. Ten rodzaj aktywnej i planowanej konserwacji maszyn pozwala osiągnąć ogromne oszczędności i znacznie różni się od obecnie stosowanej konserwacji sprzętu i programów serwisujących. Powszechne zastosowanie systemu bazującego na sztucznej inteligencji

w fabrykach przyczyni się do zwiększenia niezawodności maszyn, jakości, elastyczności oraz szybkości produkcji. W efekcie przełoży się na podniesienie poziomu efektywności parku maszynowego (OEE) oraz zwiększenie opłacalności produkcji.

Ramię w ramię Innym przykładem produktu, który został stworzony z myślą o nieuchronnej transformacji fabryk, są roboty współpracujące FANUC linii CR, które mogą pracować ramię w ramię z człowiekiem, bez konieczności instalowania tradycyjnych systemów bezpieczeństwa, np. w postaci kurtyn lub wygrodzeń. Pierwszy robot z tej serii – model CR-35iA o udźwigu 35 kg – pojawił się w Europie na początku 2015 r. Dziś FANUC proponuje producentom cztery modele „zielonych” robotów zróżnicowane pod względem udźwigu, który może wahać się od 4 kg do 35 kg. FANUC POLSKA Sp. z o.o 7 5 # N 8N:A@9 # 7 9> 99` `> `@ ---7) 7

Fot. FANUC

urządzenia peryferyjne oraz czujniki w tzw. system samokształceniowy. Służy do zbierania i konsolidowania danych dotyczących produkcji w celu bieżącego optymalizowania przebiegu poszczególnych procesów, a w efekcie podniesienia poziomu produktywności i zapewnienia ciągłości produkcji. FIELD nie tylko umożliwia na terenie zakładu obsługę danych pochodzących z wielu urządzeń (bez konieczności wysyłania ich do zewnętrznej chmury), ale również wprowadza technologię „rozproszonego kooperacyjnego uczenia głębokiego” (distributed cooperative deep learning) opracowaną przez firmę Preferred Networks. Ta technologia umożliwia robotom samodzielne uczenie się sposobu realizacji zadań, które mają wykonać w celu wsparcia produkcji, a także kolaborację wielu połączonych ze sobą maszyn. Maszyny, które już zakończyły proces nauki mogą dzielić się wiedzą z innymi maszynami, co znacznie skraca czas uczenia i synchronizowania maszyn do realizacji celów produkcyjnych. Zastosowanie tej technologii znacznie poszerza możliwości producentów i sprawia, że proces wdrażania robotów do produkcji staje się znacznie szybszy i tańszy.

5/2018

TEMAT NUMERU

System

sterowania PSS 4000 zgodny z koncepcją Przemysłu 4.0 C K " - - B - B . - - - B + ~ K - + ) + - - +K J B + . - - B 7 # - +K J - B - " J - -7 - * A@@@ M * J - +. - - " / . - + K J / 7

otychczas rozwiązania automatyki najczęściej opisywano w kontekście ich niezależnych funkcji, zwracając uwagę na ich możliwości, takie jak zapewnienie bezpieczeństwa, sterowanie, tworzenie wizualizacji czy system kontroli ruchu. Duża liczba systemów i architektur zwiększa złożoność instalacji. System sterowania PSS 4000 pozwala na tworzenie łatwych w obsłudze rozwiązań z obszaru automatyzacji i bezpieczeństwa. Jego koncepcja zakłada połączenie funkcji sterowania standardowego z realizacją funkcji bezpieczeństwa. Umożliwia wykorzystanie zalet zdecentralizowanej struktury systemu sterowania bez konieczności zwiększania jego złożoności, która występuje zazwyczaj w sytuacji rozproszenia programów na różnych sterownikach. Przekłada się to na uproszczenie obsługi przy jednoczesnym zwiększeniu standaryzacji. P R O M O C J A

Decentralizacja w połączeniu z elastycznością W odróżnieniu od tradycyjnych systemów sterowania, w których jeden centralny sterownik monitoruje zakład lub maszyny oraz przetwarza wszystkie sygnały, PSS 4000 umożliwia modułowy podział funkcji sterowania. Dane dotyczące procesów, dane związane z bezpieczeństwem i informacje diagnostyczne są wymieniane za pośrednictwem sieci Ethernet. Z punktu widzenia funkcji sterowania nieistotne jest miejsce wykonywania poszczególnych sekcji programu. Zamiast scentralizowanego sterownika użytkownik ma do dyspozycji rozproszone zasoby sprzętowe w ramach jednego, centralnego projektu. Konfiguracja, programowanie i diagnostyka wszystkich sterowników w sieci odbywa się z poziomu centralnego projektu. Przekłada AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU znane języki zdefiniowane w normie IEC 61131-3. W przypadku realizacji funkcji bezpieczeństwa użytkownicy mogą skonfigurować programy za pomocą wbudowanych, gotowych do użycia bloków funkcyjnych. Jeśli rozważane jest zastosowanie pełnej gamy możliwości języka programowania, konieczne jest opracowanie kompleksowego programu, a także przeprowadzenie procesu walidacji zgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa.

7 *

Proste użytkowanie i tworzenie oprogramowania

się to na prostotę i standaryzację obsługi w skali całego projektu. W efekcie, zgodnie z koncepcją Przemysłu 4.0, linie i maszyny można dzielić na niezależnie funkcjonujące bloki, którymi można łatwo zarządzać. System PSS 4000 wspiera mechatroniczne podejście, uniezależniając proces programowania od dostawcy sprzętu. Decyzja o tym, który element programu użytkownika i na jakim module określonego urządzenia zostanie uruchomiony, podejmowana jest po uwzględnieniu wszystkich trzech aspektów: mechanicznego, elektrycznego i automatyzacyjnego. Przeniesienie funkcji na oprogramowanie zapewnia użytkownikom elastyczność i skalowalność, zmniejsza różnorodność sprzętu oraz upraszcza czynności związane z utrzymaniem i diagnostyką. Do programowania wykorzystywane są powszechnie 5/2018

Połączenie automatyzacji z bezpieczeństwem wymaga wykorzystania pełnego zakresu języków programowania przeznaczonych dla sterowników PLC – również wtedy, gdy funkcje bezpieczeństwa są zaprogramowane. Im mniej wyjątków producenci układów sterowania muszą uwzględniać w swych zbiorach instrukcji związanych z bezpieczeństwem, tym mniej ograniczeń funkcjonalnych. PSS 4000 potrafi sprostać tym wyzwaniom dzięki oprogramowaniu PAS4000, które obejmuje szereg edytorów i modułów wspierających realizację zadań automatyzacji oraz zadań związanych z bezpieczeństwem. Projektanci mają do dyspozycji prosty, graficzny edytor programowy PASmulti, który ma bogatą bibliotekę certyfikowanych bloków programowych. Użytkownicy mogą dodawać własne moduły programowe. PAS4000 oferuje edytory przeznaczone do pracy ze schematami drabinkowymi (LD), listami instrukcji (IL) oraz tekstem strukturalnym (STL). Co w tym wyjątkowego? Po raz pierwszy edytory IEC 61131-3 otrzymały oznaczenie LVL (Limited Variability Languages) dla obszarów automatyzacji przemysłowej, spełniając tym samym wszystkie niezbędne wymogi dotyczące tworzenia własnego oprogramowania zabezpieczającego w sposób określony w normach, takich jak PN-EN 62061 i PN-EN ISO 13849-1. Środowisko programowania nie różni się od innych edytorów opracowanych zgodnie z normą IEC 61131-3, co znacznie upraszcza

obsługę. Przykładowo personalizowane moduły programowe pisane przez użytkowników w PAS IL można bezproblemowo przenieść do PASmulti. Dzięki temu możliwe jest tworzenie skomplikowanych projektów o przejrzystej strukturze zawierających komponenty programowe z różnych edytorów.

Sterowniki PSSuniversal – PLC, multi i I/O System sterowania PSS 4000 składa się z komponentów sprzętowych, oprogramowania, komunikacji Ethernet, protokołu SafetyNET p oraz zróżnicowanych edytorów programowych opracowanych z myślą o różnych sektorach, z blokami funkcyjnymi podzielonymi pod względem zastosowań. Komponenty sprzętowe obejmują zróżnicowane sterowniki o różnych klasach wydajności. Sterowniki PSSuniversal PLC sprawdzają się w dużych aplikacjach opartych na architekturze rozproszonej, np. na liniach produkcyjnych bądź w przemyśle przetwórczym, a nawet w nietypowych zastosowaniach, takich jak systemy załadunkowe lub systemy regulacji śluz. Te programowalne sterowniki logiczne (PLC) otwierają drogę do wdrażania nowych rozwiązań. Pozwala to np. na bezpieczny zapis i monitorowanie parametrów takich jak pozycja i prędkość. Sterowniki PSSuniversal multi można stosować jako mniejsze sterowniki w sieci systemowej – wraz ze sterownikiem PSSuniversal PLC lub PSSuniversal I/O – albo jako urządzenia samodzielne. Jako sterowniki w układzie otwartym mogą znaleźć zastosowanie w istniejących już strukturach sterowania. Można je wykorzystywać w maszynach niezależnych lub w niewielkich, połączonych ze sobą liniach. Sterowniki PSSuniversal I/O wykorzystywane są do zdecentralizowanej obsługi sieci, a także do przesyłania sygnałów związanych i niezwiązanych z bezpieczeństwem do sterownika. Duża różnorodność modułów peryferyjnych pozwala na ich ekonomiczne dostosowanie do zapotrzebowania na sygnały I/O w ramach określonej aplikacji oraz zapewnia wysoki poziom elastyczności. 47

Łączenie ethernetowe przy użyciu protokołu SafetyNET p

nelu obsługującego i konserwującego maszyny.

Modularyzacja samodzielnych maszyn i elementów instalacji oraz tworzenie z nich jednostek mogących działać autonomicznie lub w sieci wymaga posiadania potężnych sieci komunikacyjnych. Ważnym elementem systemu PSS 4000 jest możliwość łączenia za pośrednictwem sieci Ethernet z użyciem protokołu SafetyNET p. Takie rozwiązanie pozwala na połączenie w sieć wszystkich podzespołów sterowania oraz przesyłanie danych związanych i niezwiązanych z bezpieczeństwem. Transfer sygnałów sterowania w sieci SafetyNET p odbywa się w systemie, który ma mieszaną strukturę fizyczną, jednak logicznie jest rozdzielony, działa zatem bez wykorzystania sprzężenia zwrotnego. Sieć SafetyNET p jest certyfikowana do poziomu bezpieczeństwa SIL 3 zgodnie z normą IEC 61508, w związku z czym jest odpowiednia do aplikacji, w których bezpieczna komunikacja za pośrednictwem SafetyNET p zapewnia ochronę perso-

Bezproblemowa wymiana danych Jako system otwarty PSS 4000 może współpracować z dodatkowymi sieciami, innymi niż SafetyNET p. PSS 4000 wspiera też zróżnicowanie językowe z perspektywy technicznej: sterowniki PSSuniversal PLC wspierają różne protokoły komunikacyjne w zależności od kraju i regionu, np. protokół Profibus, który jest stosowany w Europie, EtherNet/IP często stosowany w USA i Azji oraz protokoły EtherCAT, CANopen i Modbus TCP. Dlatego w przypadku PSS 4000 nie występują problemy związane z wymianą danych w ramach szerokiego spektrum systemów sterowania zewnętrznych dostawców – niezależnie od kraju, regionu, sektora czy rodzaju maszyny.

zróżnicowanych modułów przeznaczonych dla różnych gałęzi przemysłu. W ten sposób rozwiązania firmy Pilz wpisują się w aktualny trend ukierunkowany na przenoszenie funkcji do oprogramowania. Jeśli bezpieczeństwo stanowi integralny element ogólnej funkcji instalacji czy maszyny, możliwe jest wdrażanie rozwiązań automatyzacyjnych, które spełniają wymagania w zakresie wydajności i dostępności instalacji, a zarazem są proste i przejrzyste. Decydując się na PSS 4000, klienci otrzymują jeden system, jeden tryb komunikacji i jedno narzędzie do obsługi wszystkich zadań automatyzacji. Umożliwia to uproszczenie obsługi przy jednoczesnym zwiększeniu standaryzacji.

PILZ POLSKA Sp. z o.o.

Kompleksowa realizacja zadań automatyzacji Istnieje również możliwość dodania do systemu sterowania PSS 4000

7 , B - >8 @N:>?N # - 7 NN ??A 9> @@ ) ! NN ??A 9> @; : ) d 7 ---7 7 = :*\

AUTOMATYKA

7 *

TEMAT NUMERU

O FIRMIE Pilz jest światowym liderem w dziedzinie bezpieczeństwa maszyn i ludzi. Oferuje na całym świecie rozwiązania dostosowane do indywidualnych wymagań Klientów ze wszystkich gałęzi przemysłu. Obejmują one innowacyjne produkty oraz kompleksowe usługi.

PRODUKTY

Koncentrujemy się na opracowywaniu rozwiązań systemowych, które w zależności od potrzeb mogą znaleźć zastosowanie zarówno z prostymi, niewielkimi maszynami, jak i z dużymi, pracującymi w sieci instalacjami.

USŁUGI Tym co nas szczególnie wyróżnia jest bogata oferta usług pozwalająca na ocenę istniejącego stanu bezpieczeństwa maszyn i linii W naszej ofercie znajdują się produkty, dzięki którym możliwe produkcyjnych, a także na ich dostosowanie do wymagań minijest zabezpieczenie praktycznie każdej maszyny czy linii pro- malnych lub zasadniczych, obejmująca: x Opracowywanie analizy ryzyk dla ocenianych maszyn i linii dukcyjnej, należą do nich: x przekaźniki bezpieczeństwa w wykonaniu realizującym poje- produkcyjnych; dyncze funkcje oraz w pełni konﬁgurowalne; x Przygotowanie koncepcji bezpieczeństwa w celu eliminacji wykrytych zagrożeń i niezgodności; x kurtyny świetlne oraz bariery optyczne;

x czujniki; x wyłączniki; x panele diagnostyczne oraz wizualizacyjne; x sterowniki bezpieczeństwa; x systemy sterowania realizujące także funkcje bezpieczeństwa (PSS 4000).

Dysponujemy również rozwiązaniami, które idealnie wpisują się w założenia koncepcji Industrie 4.0:

x Projektowanie rozwiązań poprawiających stan bezpieczeństwa; x Wdrożenia pozwalające na zmodernizowanie i dostosowanie istniejących układów bezpieczeństwa;

x Walidacja układów bezpieczeństwa po wdrożeniu; x Analiza LOTO – przegląd procedur klienta wraz z propozycją rozwiązań poprawiających istniejący stan;

x Certyﬁkacja CE dla maszyn i linii produkcyjnych; x Ocena zakładu (Plant Assesment), która pozwala klientom na właściwe zaplanowanie inwestycji;

x Okresowe przeglądy układów bezpieczeństwa; x System automatyki PSS4000 wraz z wizualizacją PASvisu; x PIT estop active – wyłącznik awaryjny informujący o swej deak- x Pomiary prędkości i kolizji dla aplikacji HRC za pomocą urządzenia PROBms

tywacji w przypadku wyłączenia modułu maszyny, na którym jest zainstalowany;

x Szkolenia produktowe oraz z zakresu norm i przepisów, w tym

x SDD – moduł dedykowany do rozbudowanej diagnostyki czujni-

nowy program szkoleń CMSE (Certiﬁed Machinery Safety Expert).

ków safety połączonych szeregowo;

x Industrial PI – Gateway dzięki, któremu możliwe jest przesyłanie informacji procesowych do chmury np. ze sterownika PSS4000.

ROZWIĄZANIA Pomagamy opracować optymalne rozwiązanie sterowania – niezależnie od tego, czy głównym celem jego wdrożenia jest standaryzacja zabezpieczeń, zapewnienie bezpieczeństwa i standaryzacja w obrębie jednego systemu czy kompletna automatyzacja.

Połączenie oferty produktowej z usługami opartymi na wiedzy i doświadczeniach naszych inżynierów, czyni naszą ofertę unikalną na rynku.

Pilz Polska sp. z o.o. Ul. Ruchliwa 15 02-182 Warszawa Tel. 22 884 71 00 Fax 22 884 71 09 www.pilz.pl info@pilz.pl

TEMAT NUMERU

Rozwiązania bezpieczeństwa dla Przemysłu 4.0 g - - . /_ " - K B - +. _ J . +K - + B " + - B -7 - + - + - +7 * ./_ B . - - + + - - - B 7 K " + ) + J _ - ) + + + - + + + M -7 -

obserwacji firmy ELOKON wynika, że wśród rozważań na temat Przemysłu 4.0 wcale lub bardzo rzadko poruszana jest kwestia bezpieczeństwa. Dla porządku należy zaznaczyć, że samo hasło bezpieczeństwa pojawia się przy rozmowach o czwartej rewolucji przemysłowej, ale głównie w kontekście cyberbezpieczeństwa, a w znacznym uproszczeniu – ochrony infrastruktury Przemysłowego Internetu Rzeczy i danych przed niepożądanym dostępem lub ingerencją. Te rozważania nie dotyczą natomiast wprost bezpieczeństwa człowieka, któremu nowa technologia ma służyć. Niewątpliwie koncepcja Przemysłu 4.0 zakłada dużą autonomizację procesów wytwórczych, co w założeniu eliminuje z nich człowieka. Ale czy

na pewno? Być może pytanie powinno raczej brzmieć: w jakim stopniu? W artykule podjęto próbę przeanalizowania aspektów zagadnienia bezpieczeństwa ludzi w systemach czwartej rewolucji przemysłowej.

Ryzyko pod kontrolą W dziedzinie bezpieczeństwa maszyn i procesów miarą bezpieczeństwa jest ryzyko. Bezpieczeństwo to stan bez nieakceptowalnego ryzyka. Ryzyko definiuje się jako wypadkową kombinacji prawdopodobieństwa wystąpienia szkody i wagi tej szkody. Inaczej rzecz ujmując – jest ono wszędzie tam, gdzie występują energie niszczące i w konsekwencji związane z nimi zagrożenia, a na ich styku pojawia się człowiek. Obecność człowieka w strefach zagrożenia jest uwzględniona w większości metod szacowania ryzyka pod postacią parametru ekspozycji. Dobrym sposobem na jego redukcję jest eliminacja lub znaczące ograniczenie udziału człowieka w procesie wytwórczym. W okresie tzw. trzeciej rewolucji przemysłowej (w której jeszcze niewątpliwe w dużej mierze trwamy) założenie ograniczenia człowieka w procesie często udawało się zrealizować dzięki jednemu z jej fundamentów – automatyzacji produkcji. Wiele niebezpiecznych i trudnych zadań było automatycznie realizowanych przez maszyny i instalacje, co ograniczało ekspozycję operatora w obszarach zagrożenia. Obecność w strefie ograniczała się np. do zadań kontrolnych, nastawiania procesu, korekt i wszelkich aktywności związanych z konserwacją maszyn P R O M O C J A

i ich utrzymaniem w ruchu. Oczywiście w zautomatyzowanej metodzie wytwarzania wykorzystywano szereg rozwiązań cechujących się dużą dynamiką ruchów, olbrzymimi siłami, dużymi prędkościami itp. To ostatecznie klasyfikowało procesy jako bardzo ryzykowne, właśnie ze względu na stopień ciężkości szkód, które w takich miejscach mogłyby wystąpić. Dla takich rozwiązań konieczne było stosowanie środków obniżających ryzyko do poziomu akceptowalnego podczas eksploatacji. Założenie jak największej autonomiczności systemów wytwarzania według koncepcji Przemysłu 4.0 (bazującej na „inteligencji maszynowej” i przejawiającej się w samoczynnym realizowaniu niezautomatyzowanych lub częściowo zautomatyzowanych dotychczas zadaniach okołoprodukcyjnych, takich jak: rozruch, zasilanie w niezbędne materiały, organizacja produkcji, przezbrajanie, strojenie, korekty czy konserwacje) jeszcze bardziej ogranicza ekspozycję człowieka na zagrożenia pochodzące od energii niszczących występujących w maszynach. W krótkim okresie całkowite wyłączenie człowieka z wymienionych zadań wydaje się trudne do wyobrażenia – przynajmniej dla niektórych rodzajów produkcji. Jednocześnie w wielu gałęziach przemysłu zadania ludzi przeniosą się na projektowanie i symulowanie systemów, koordynację i ocenę ich pracy, częściową instalację, pierwsze rozruchy, deinstalację i złomowanie. Niemniej jednak pewne interakcje człowieka w instalacjach Przemysłu 4.0 trzeba zakładać. AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU Rodzaje zagrożeń

7 2

Systemy produkcyjne zbudowane w oparciu o filozofię czwartej rewolucji przemysłowej mają służyć ludziom i muszą być dla nich bezpieczne. Wewnątrz obszaru, gdzie usytuowany będzie taki system wytwarzania istotnym – nierozpatrywanym dotychczas – zagrożeniem dla człowieka wydaje się być pewna nieprzewidywalność zdarzeń. Można przypuszczać, że system produkcyjny 4.0, w dążeniu do optymalizacji pracy będzie wykonywał wymienione wcześniej operacje w oparciu o algorytmy i kolejność działania nie tak zrozumiałe i przewidywalne dla operatora, jak ma to miejsce w dzisiejszych „klasycznych” zautomatyzowanych ciągach technologicznych. Drugim istotnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa obsługi jest potencjalne przenikanie się obszarów wytwórczych z obszarami wspólnymi dla ludzi. Szczególnym czynnikiem zagrażającym są różne środki transportu wewnątrzzakładowego. Samojezdne wózki, rozwiązania AGV itp. już teraz goszczą w wielu fabrykach, generując szereg wyzwań z zakresu organizacji i bezpieczeństwa. W ramach różnych opracowań dotyczących istoty czwartej rewolucji przemysłowej wyróżnia się dwie płaszczyzny architektury systemu. Pierwsza z nich jest związana z komunikacją i IT. Tak jak wspomniano we wstępie, z tym nieodłącznie wiążą się zagadnienia cyberbezpieczeństwa. Drugą – namacalną – są elementy fizyczne, takie jak maszyny, roboty, systemy transportu i obrabiane materiały. Oczywiście bezpieczeństwo ludzi musi być zapewnione koherentnie. Niekoniecznie jednak będzie ono gwarantowane tylko przez jeden konkretny element. Niepożądany dostęp lub ingerencja w płaszczyźnie komunikacji i IT będzie skutkować określoną reakcją elementów fizycznych, więc to one będą bezpośrednio zagrażać ludziom. Bardziej rozsądny wydaje się podział na rozwiązania bezpieczeństwa w obszarze IT i niezależne rozwiązania bezpieczeństwa dla fizycznych elementów systemu.

Dwa rodzaje rozwiązań bezpieczeństwa Rozwiązania, które zagwarantują bezpieczną pracę części fizycznej sys5/2018

temu produkcyjnego 4.0 można podzielić na dwie grupy. Pierwszą z nich są wszelkie rozwiązania bezpieczeństwa instalowane dla lub na elementach wchodzących w skład systemu produkcyjnego 4.0. Drugą są rozwiązania funkcjonalne, związane ze sposobem pracy urządzeń i narzucające im pewne brzegowe parametry bezpieczeństwa. Zakładając relatywnie niską ekspozycję człowieka w strefach pracy systemów Industry 4.0 oraz potencjalnie wysoką częstość reorganizacji layoutu, można rozważyć najważniejsze właści-

sygnalizacja wibracjami. Po przekroczeniu strefy ochronnej (w zależności od indywidualnych ustawień) system wyłącza ruchy niebezpieczne lub całkowicie zatrzymuje maszynę. Po opuszczeniu przez pracownika strefy ostrzegania parametry działania maszyny wracają do pierwotnych ustawień. W przypadku naruszenia stref ochronnych i zatrzymania maszyny ponowne uruchomienie wymaga przeprowadzenia procedur resetowania i ponownego uruchamiania. ELOguard pozwala na konfigurowanie stref ostrzegania i stref ochron-

) B - 2\&

wości, jakimi powinien cechować się system bezpieczeństwa instalowany dla elementów w aplikacji w technologii 4.0. Należy do nich zaliczyć: duży zasięg działania, łatwość instalacji, elastyczność działania i konfiguracji czy niezawodność transmisji. Rozwiązaniami, które powinny znaleźć szerokie zastosowanie w autonomicznych systemach produkcyjnych powinny być te, które zapewniają automatyczne wykrywanie pojawienia się człowieka w strefie niebezpiecznej i umożliwiają wprowadzenie aplikacji w stan bezpieczny dla człowieka.

System ELOguard Do wspomnianych rozwiązań można zaliczyć ELOguard – innowacyjny system firmy ELOKON, który monitoruje sytuacje zagrożenia w czasie rzeczywistym. W chwili, gdy osoba wchodzi w obszar strefy ostrzegania na maszynie uruchamia się sygnalizacja świetlna oraz/i akustyczna, a na znaczniku personalnym, w który wyposażony jest pracownik dodatkowo uruchamia się

nych o dowolnych kształtach: prostokątnych, owalnych lub indywidualnie dopasowanych do potrzeb danej aplikacji. Dzięki temu uzyskuje się pełną swobodę w konfiguracji stref, co przekłada się na możliwość zrealizowania wszystkich wymogów klienta. W zależności od liczby wykorzystanych anten możliwe jest skonfigurowanie strefy o dowolnej wielkości. System ELOguard składa się z modułu obsługującego anteny oraz anten usytuowanych w pobliżu nadzorowanego obszaru. Pracownicy wyposażeni są w znaczniki personalne (tzw. TAGi) komunikujące się z zainstalowanymi antenami. Te znaczniki stanowią ich osobistą ochronę. Komunikacja między tymi urządzeniami odbywa się w sposób ciągły za pomocą sygnałów radiowych wysokiej częstotliwości. Ustalenie pozycji osoby wyposażonej w znacznik personalny jest dokonywane na podstawie pomiaru tzw. czasu przelotu sygnału radiowego. W ten sposób system ELOguard monitoruje strefy wokół maszyny oraz reaguje w przy51

TEMAT NUMERU padku wykrycia znacznika w zdefiniowanej strefie. Wykrycie przez system monitorowanej osoby w zdefiniowanej strefie ostrzegawczej lub ochronnej powoduje wcześniej zdefiniowaną interakcję z maszyną, np. zatrzymanie jej ruchów niebezpiecznych lub/i wygenerowanie sygnałów ostrzegawczych. Dodatkowo znacznik personalny ostrzega pieszego sygnałem akustycznym, świetlnym i wibracyjnym. System ELOguard może być wykorzystany wszędzie tam, gdzie nie ma możliwości zastosowania optycznych urządzeń ochronnych (skanery laserowe, kurtyny świetlne) oraz odgradzających systemów ochronnych (wygrodzenia, osłony). Doskonale sprawdza się jako rozwiązanie dla instalacji Przemysłu 4.0. Dzięki dużej elastyczności działania poprawia bezpieczeństwo ludzi w ciągach technologicznych wyposażonych w systemy transportu wewnątrzzakładowego (przenośniki, windy, wózki samojezdne itp.), systemach zrobotyzowanych (roboty przemysłowe i nowoczesne roboty współpracujące) czy różnego rodzaju obszarach wyrzutu i składowania materiału.

ka (lub inną przeszkodą) dochodzi do zatrzymania ruchu bądź wycofania ramienia. To samo wymaganie dotyczy również wyposażenia technologicznego i przedmiotu obrabianego. Z punktu widzenia bezpieczeństwa kluczowe jest ograniczenie parametrów ruchu do wartości progowych przyjętych na etapie oceny ryzyka. Zakładając zastosowanie w systemie Przemysłu 4.0 tego typu rozwiązań, redukcja ryzyka w aplikacji jest na pewno prostsza.

Nie tylko technika radiowa Poza rozwiązaniami opartymi na technice radiowej w systemach produkcyjnych fabryki 4.0 na pewno znajdzie się miejsce dla znanych już urządzeń bezpieczeństwa, z powodzeniem stosowanych w maszynach i systemach transportu. Na pewno warte uwagi są nadal skanery laserowe najnowszej generacji oraz różne rozwijane systemy optyczne. Nie należy pomijać rozwiązań wdrażanych i rozwijanych wraz z robotami współpracującymi. Mowa tutaj o rozwiązaniach z konstrukcją bezpieczną samą w sobie. Ograniczenie mocy i sił ruchów robota, które jest możliwe przy parametryzacji robotów współpracujących, to znakomity środek ochronny, eliminujący zagrożenia albo zmniejszający ryzyko z nimi związane dzięki zmianie właściwości konstrukcyjnych lub eksploatacyjnych maszyny, bez użycia osłon lub urządzeń ochronnych. Dzięki specjalnie zaprojektowanym robotom w przypadku ich kontaktu z ciałem człowie52

g 2\&

Gwarancję bezpieczeństwa będzie zapewniała również właściwa parametryzacja urządzeń wykorzystanych do systemu produkcyjnego 4.0. W celu podwyższenia nienaruszalności bezpieczeństwa warto przemyśleć i ewentualnie zastosować ograniczenia w zakresie zdalnej parametryzacji i nastaw elementów systemu produkcyjnego. Łatwość sieciowej konfiguracji niestety niekoniecznie idzie w parze z bezpieczeństwem. Dla krytycznych elementów racjonalne wydaje się stworzenie niezależnych od infrastruktury IIoT obwodów sterujących,

rekonfigurowanych lokalnie przez operatora. Wówczas potencjalne zagrożenia związane z naruszeniem cyberbepezpieczeństwa nie mogłyby doprowadzić do dramatycznych w skutkach zdarzeń. Oczywiście tego typu ograniczenia powinny być poprzedzone merytoryczną analizą i symulacją skutków zdarzeń wykonaną przez przyszłych Inżynierów 4.0.

Aspekty kadrowe i prawne Technologia Przemysłu 4.0 stopniowo będzie coraz częściej spotykana w zakładach pracy. W kontekście bezpieczeństwa obsługi jednym z największych wyzwań przy wdrażaniu systemu opartego na założeniach rewolucji 4.0 jest zadbanie o pracowników, którzy pełnią różnego rodzaju funkcje konserwacyjne, nastawcze itp. dla elementów systemu. Dzięki rozwiązaniom elastycznym i łatwo konfigurowalnym, w dużej mierze niezależnym od infrastruktury wnętrza systemu, to sprostanie temu wyzwaniu będzie możliwe. Wyzwaniem formalnym, które obecnie nie jest rozpatrywane w żadnych opracowaniach, jest sposób ujmowania systemu produkcyjnego 4.0, jako całości, przez pryzmat dzisiejszych wymagań prawnych. Dyrektywa Maszynowa 2006/42/WE nie obejmuje systemów wyposażonych w „inteligencję maszynową”, zdolnych do komunikacji w chmurze czy autonomicznej rekonfiguracji. Wynika to z tego, że wspomniane cechy mogą prowadzić do zmiany zakresu zastosowania maszyny czy wprowadzenia w niej kompletnie nowych, niewystępujących wcześniej zagrożeń. Znamienny jest brak norm bezpieczeństwa w tej dziedzinie. Jeśli chcemy mieć gwarancję harmonijnego rozwoju bezpieczeństwa, system techniczno-prawny w tym obszarze również wymaga rewolucji 4.0. - +

ELOKON 7 5 - NN @A:NN? # - 7 NN ?>N 9> <? : ) d 7 ---7 7

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

Inteligentne

czujniki firmy Parker wspierają transformację w kierunku Przemysłu 4.0 * b M /- - - B . - - - + - A7@ . - + B + - - - B *? C* 7 C + +K ) + + J - /_ - ) + + - - J = " 7

7 2 * b M

skład funkcjonalności opisanej przez firmę Parker Hannifin pojęciem „inteligentna pneumatyka” wchodzą trzy główne części składowe: czujniki, procesory i protokoły komunikacyjne. W ramach projektu, który wymagał przeglądu zastosowań dostępnych czujników w pneumatyce, firma stworzyła serię P8S CPS. W miarę upływu czasu technologiczne know-how zdobyte w trakcie tego procesu będzie stanowiło siłę napędową kolejnych projektów automatyzacji

5/2018

fabryki, z tą przewagą, że krzywe uczenia się i czas wprowadzenia produktu na rynek będzie można znacznie skrócić.

na regulować podczas lub po montażu za pomocą panelu dotykowego albo, w zależności od wariantu, IO-Link.

Łatwe mocowanie i regulacja

Wyzwania inżynierii pod kontrolą

Czujnik P8S CPS do ciągłego pomiaru pozycji tłoka w cylindrze umożliwia prowadzenie szybkich, precyzyjnych i bezkontaktowych pomiarów o wysokiej rozdzielczości. Co ważniejsze, detekcja bezpośrednia magnesu tłoka jest osiągana bez konieczności stosowania oddzielnych przetworników położenia lub dodatkowej mechaniki. W przypadku siłowników, prowadnic liniowych i chwytaków o popularnych wymiarach rowka T czujniki P8S CPS mogą być montowane bez użycia dodatkowych akcesoriów, natomiast siłowniki innych typów, np. round-rod, tie-rod i siłowniki profilowane (oraz siłowniki z rowkiem trapezowym), można montować przy użyciu prostego adaptera. Zewnętrzne mocowanie czujnika na tłoku siłownika pozwala od samego początku zaoszczędzić czas i zmniejszyć koszty, ponieważ nie ma skomplikowanych wymogów odnośnie połączeń, nie jest też potrzebne nawiercanie trzonu tłoka. Ponadto dzięki żeberkom ustalającym na boku, czujnik utrzymuje pozycję nawet przed przykręceniem śruby i nie wypada. Wytrzymała śruba przytrzymuje czujnik w odpowiedniej pozycji podczas pracy, nawet gdy jest narażony na wstrząsy i wibracje. Ustawienia czujnika moż-

Czujniki P8S CPS w sposób ciągły dostarczają dane za pośrednictwem sygnałów analogowych, danych procesowych IO-Link lub elastycznych punktów przełączania (dioda LED wskazuje stan wyjścia). Stałe przesyłanie danych dotyczących położenia ulepsza funkcjonalność oprogramowania siłowników pneumatycznych i napędów, dzięki czemu są bardziej „inteligentne”, a w rezultacie bardziej uniwersalne. Dzięki temu możliwe jest sprostanie wyzwaniom inżynierii w takich dziedzinach, jak monitorowanie jakości i sterowanie procesami, w szczególności na rynkach towarów konsumpcyjnych, np. opakowań. Przemysł transportu i montażu małych elementów, budowy maszyn i elektroniki oraz zastosowań energii słonecznej również odniosą korzyść ze stosowania takiego rozwiązania. Zarówno wersje analogowe, jak i IO-Link są dostępne w zakresach pomiarowych od 32 mm do 256 mm. Zakres temperatury roboczej wynosi od –25 °C do +75 °C, natomiast obudowy mają stopień ochrony IP67. Więcej informacji można znaleźć na www.parker.com/pde/cps .

P R O M O C J A

PARKER HANNIFIN SALES CEE S.R.O. * ( , 7 , - ? @N:N<8 # - 7 NN 89< NA @@ ) ! NN 89< NA @< : - - d 7 ---7 7

TEMAT NUMERU

Platforma

PLCnext Technology z nową architekturą firmową i J J - + . -K B . " - K - " _ - - " - / K " B B - - B7 5 - ) *\C ! 5 B J - - - B " B +. B +. - + - B - - 7 5 B J - B 7 Andre Brand Andreas Weichelt 54

bok klasycznych języków normy IEC 61131-3, tzn. schematu bloków funkcyjnych (FBD), schematu drabinkowego (LD), sekwencyjnego schematu funkcjonalnego (SFC) i tekstu strukturalnego (ST), programowalne sterowniki logiczne (PLC) będą w przyszłości programowane coraz częściej w językach wysokiego poziomu, np. C++ czy C#. Ponadto programowanie oparte na modelu, np. MATLAB/Simulink, jest używane głównie w aplikacjach techniki sterowania. Jednak czasami inżynierowie automatycy mogą nie brać pod uwagę tych charakterystycznych dla Przemysłu 4.0 i Internetu Rzeczy języków, z uwagi na to, że są one dla nich nowe. Jednocześnie muszą mieć świadomość dodatkowych wymagań w dziedzinie łączności oraz rosnącej P R O M O C J A

wagi bezpieczeństwa. Aby ułatwić przystosowanie się do zmieniających się warunków, firma Phoenix Contact opracowała platformę PLCnext Technology, na bazie której powstają sterowniki nowej generacji. Pierwsze urządzenie, Axiocontrol PLC AXC F 2152, zaprezentowano na targach SPS IPC Drives 2017 w Norymberdze (fot. 1).

Wykonanie kodu mieszanego w czasie rzeczywistym PC Worx Engineer to nowe otoczenie inżynieryjne dostępne dla programistów, którzy chcą nadal pisać kod sterujący zgodnie z IEC 61131-3. Narzędzie umożliwia zarówno wygodne programowanie w klasycznych językach PLC, jak i konfigurację sterownika oraz podłączonych magistrali obiektowych. AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU Ponadto można stworzyć system wizualizacji działający na sterowniku, który może być wyświetlany na odpowiednim terminalu operatorskim za pomocą przeglądarki internetowej (fot. 2). W zakresie programowania języka wysokiego poziomu (C++ lub C#) Phoenix Contact przywiązuje wielką wagę do narzędzi, które już sprawdziły się wśród użytkowników. Dla tych narzędzi wtyczki do Eclipse i Visual Studio będą dostępne bezpłatnie, dzięki czemu programiści języka wysokiego poziomu mogą nadal pracować w swoim ulubionym otoczeniu. Generowany przez nich kod będzie zintegrowany jako biblioteka z PC Worx Engineer albo bezpośrednio przesłany do sterownika za pomocą odpowiednich narzędzi. Składa się on z programów IEC 61131-3 i języka wysokiego poziomu, z których każdy ma przypisany równy status. Instancje programów są tworzone za pośrednictwem PC Worx Engineer lub przy zastosowaniu prostych plików XML. Równie łatwe jest formułowanie zadań, które są następnie przydzielane instancjom programu w celu ich przetworzenia. Następnie Execution and Synchronization Manager (ESM) sterownika wykonuje kod w czasie rzeczywistym. PLCnext Technology umożliwia również łączenie programów z różnych dziedzin w jedno zadanie (fot. 3).

7 *B ! C

Połączenie wszystkich sterowników PLCnext z Proficloud Global Data Space (GDS) odpowiada za przekazywanie danych między instancjami programu. Komunikacja, która także jest konfigurowana, dzięki zastosowaniu inteligentnych mechanizmów buforowych jest synchroniczna. Oznacza to, że wartość obliczana w ramach szybkiego zadania o wysokim priorytecie, a następnie wykorzystana przez kod wolnego zadania o niskim priorytecie nie zmienia się w ciągu cyklu zadania o niskim priorytecie. Dlatego PLCnext Technology gwarantuje, że zapytanie o wartość na początku cyklu zapewnia taką samą wartość na jego końcu, nawet jeżeli zadanie o wysokim priorytecie obliczy w międzyczasie nową wartość (fot. 4). 5/2018

przez Phoenix Contact wspiera przedsiębiorstwa przy przejściu na technologie cyfrowe. Jako otwarta i skalowalna platforma Internetu Rzeczy Proficloud, poza inteligentną komunikacją i sieciową technologią sterowania, wyróżnia się usługami w chmurze i kompleksową analizą danych. Wysoki poziom bezpieczeństwa danych jest zapewniony przez cały czas, co umożliwia użytkownikowi pełne korzystanie ze wszystkich zalet i zapewnia swobodę podczas przejścia na erę cyfrową.

Dostęp do sterownika – tylko po uwierzytelnieniu Fot. 1. E - - $4C N>8N - K $!

Elementem PLCnext Technology jest także rejestrator danych, za pomocą którego dane mogą być cyklicznie zapisywane – w stałych odstępach czasu lub w sposób zsynchronizowany z określonymi zadaniami PLC. Wartości są przechowywane w sterowniku lub na jego karcie SD, a stamtąd przekazywane do komputera osobistego, np. na potrzeby długoterminowej archiwizacji. Alternatywnie możliwe jest rejestrowanie wartości w buforze pierścieniowym. Dokonywany w nim zapis może zostać zatrzymany za pomocą przerzutnika w celu oceny postępu danych przed i po punkcie uruchomienia przerzutnika. Kolejną cechą PLCnext Technology jest zintegrowanie połączenia każdego sterownika PLCnext z Proficloud. To rozwiązanie chmurowe opracowane

W ostatnich latach celem hakerów stały się nie tylko różne komponenty IT, ale i sterowniki specyficzne dla danej branży. Dlatego podczas opracowywania PLCnext Technology firma Phoenix Contact położyła szczególny nacisk na kwestię bezpieczeństwa – nikt nie uzyska dostępu do poszczególnych sterowników bez odpowiedniego uwierzytelnienia. Zamawiając nowe urządzenie użytkownik musi najpierw określić za pomocą interfejsu sieciowego, którzy użytkownicy mogą obsługiwać sterownik i ustalić ich uprawnienia. Aby to zrobić użytkownik loguje się, używając niepowtarzalnego hasła nadrukowanego na PLC, a następnie określa użytkowników zgodnie z procedurą RBAC (kontrolą dostępu bazującą na rolach). W większych systemach, w których instaluje się kilkanaście sterowników lub w których różni użytkownicy pracują na jednym sterowniku, nadanie uprawnień za pomocą

Fot. 2. - *\C ! K - K . - *C # ! 2

TEMAT NUMERU

Fot. 3. , J . - K . - + - *\C !

Fot. 4. * ) B - % " 0 X%0 Z 2! B X2 Z

PRACA NAD OPROGRAMOWANIEM Z UWZGLĘDNIENIEM OPINII Od ubiegłorocznych targów Hannover Messe rośnie liczba przedsiębiorstw zajmujących się automatyką, które korzystają z możliwości zdobycia wstępnego, praktycznego doświadczenia w pracy z nową platformą PLCnext Technology na próbkach programu i wersjach beta. W ramach aktywnej wymiany zdań ze społecznością pierwszych użytkowników i kompleksowego wsparcia środowiska lokalnego firma Phoenix Contact gromadzi cenne informacje zwrotne i uwzględnia je w procesie tworzenia programu. Systemy zamknięte mają wiele ograniczeń. Ogromne zainteresowanie międzynarodowe i wyrażane opinie potwierdzają fakt, że PLCnext Technology zapewnia rozwiązanie tego problemu – specjaliści praktycznie z każdej branży mogą czerpać korzyści ze stosowania otwartej platformy. Jej często wymieniane zalety obejmują łatwą integrację otwartego oprogramowania oraz połączenie i skalowalność wielu funkcji w jednym urządzeniu dzięki zastosowaniu języków wysokiego poziomu lub MATLAB/Simulink.

indywidualnych interfejsów sieciowych bywa niezwykle czasochłonne lub nawet niemożliwe. W takich przypadkach administrator sieci stosuje protokół LDAP (prosty protokół dostępu do katalogów), aby z serwera centralnego, z użyciem równie bezpiecznego protokołu sieciowego, dotarły do rozdysponowanych sterowników dane dotyczące sposobu logowania. System zabezpieczenia dostępu opiera się na zintegrowanym układzie TPM (Moduł Zaufanej Platformy) – chipie zintegrowanym ze sterownikiem, który zapewnia urządzeniu dodatkowe podstawowe funkcje bezpieczeństwa. Takiemu „sejfowi” podczas produkcji PLC nadawany jest unikatowy certyfikat. To gwarantuje, że tylko komponenty oprogramowania firmowego oznaczone przez Phoenix Contact i program rozruchowy mogą zostać uruchomione. Mechanizm wyklucza manipulacje ze strony osób trzecich, ponieważ nie będą one w stanie odpowiednio oznaczyć zmanipulowanych 56

komponentów oprogramowania, a co za tym idzie – komponenty te nie zostaną uruchomione.

Dodawanie programów i modułów oprogramowania do systemu operacyjnego PLCnext Technology wykorzystuje popularny wbudowany system operacyjny Linux, który może pracować w czasie rzeczywistym dzięki sprawdzonej nakładce czasu rzeczywistego zapewnionej przez stowarzysznie OSADL (Open Source Automation Development Lab). Oznacza to, że Linux może niezawodnie przejąć zadania sterowania. Luki bezpieczeństwa są naprawiane na bieżąco przez stale powiększającą się społeczność Linuxa, zanim hakerzy mogliby wykorzystać je do ataków. Z tego względu firma Phoenix Contact będzie w przyszłości udostępniać łatki niemal natychmiast po tym, jak uzyska wiedzę o zagrożeniach. Linux umożliwia także dodanie do systemu operacyjnego in-

nych ciekawych i pożytecznych narzędzi – stosownie do potrzeb – za pomocą narzędzi do zarządzania pakietami. Ponadto moduły oprogramowania i biblioteki utworzone na miejscu mogą zostać udostępnione innym użytkownikom przez Proficloud. Phoenix Contact zapewni również tym kanałem dostęp do należących do firmy sprawdzonych bibliotek bloków funkcyjnych. Kolejną integralną częścią PLCnext Technology jest serwer OPC UA (zunifikowana architektura OPC) działający na sterowniku, który umożliwia m.in. komunikację z systemem wizualizacji. Dzięki temu wymiana danych może następować także między różnymi sterownikami lub innymi urządzeniami opartymi na OPC UA. Korzystanie z transmisji standardowym OPC UA zapewnia wysoki poziom bezpieczeństwa danych, ponieważ tylko uprawnieni użytkownicy mogą uzyskać dostęp do komponentów. Dzięki opisanemu zakresowi działania PLCnext Technology spełnia różne wymagania programistów i użytkowników, a otwartość i spełnienie wymagań norm umożliwia realizację przyszłych trendów i zadań. Więcej informacji można znaleźć na stronie www.phoenixcontact.de/plcnext. Andre Brand Andreas Weichelt 0 *\C *B ! C 2 % "b

PHOENIX CONTACT Sp. z o.o. 7 6 - 89:8; 8>:<>9 # 7 9> <; ?@ A>@ ---7 B ! 7

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

Roboty AGV Element inteligentnej fabryki W inteligentnym organizmie no- + ) " + K - B - " + 7 i - +K - - " _ - - - B " + B - _ - " -7

7 *B ! C #&"

ednym z elementów adaptacyjnego modelu interlogistycznego, który pozwala na wydajną, wysoce zindywidualizowaną produkcję masową, są samojezdne roboty mobilne, produkowane m.in. przez firmę WObit. Roboty MOBOT AGV zostały zaprojektowane z myślą o maksymalnym zwiększeniu wydajności produkcji. Ich budowa pozwala na wyposażenie w dowolny wózek transportowy. W zależności od sposobu jego wykonania mogą przewozić palety, kuwety czy drobne detale. MOBOT AGV mogą zahaczać wózki samodzielnie oraz być załadowywane ręcznie lub automatycznie za pomocą innego robota przemysłowego. Po zsynchronizowaniu robota AGV z oprogramowaniem zarządzającym magazynem albo po wyposażeniu stacji lub maszyn produkcyjnych w odpowiednie czujniki, MOBOT AGV może

5/2018

być wzywany w pełni automatycznie do wykonania określonego zadania. Zadania mogą być również zlecane przez człowieka – sposób realizacji zależy od stopnia zautomatyzowania procesów w przedsiębiorstwie.

Bezpieczna praca z trzema opcjami nawigacji Roboty MOBOT AGV mogą być wyposażone w jeden z trzech systemów nawigacji: system bazujący na kamerze śledzącej linię kolorową, czujnik magnetyczny wykrywający taśmę magnetyczną oraz system laserowego mapowania terenu. Ten ostatni wykorzystuje skanery laserowe do skanowania przestrzeni i określania położenia robota bez konieczności stosowania jakichkolwiek dodatkowych, zewnętrznych elementów poza obiektami naturalnie występującymi w pomieszczeniu. Bezpieczeństwo działania wózków samojezdnych zapewniają skanery bezpieczeństwa. Nawet podstawowa konfiguracja pozwala na pracę robota w bezpośrednim kontakcie z ludźmi. Roboty MOBOT AGV wyposażone są w akumulatory pozwalające na pracę od 8 do 12 godzin, w zależności od obciążenia i ich wykorzystania.

Maksymalna swoboda ruchu W skład rodziny robotów MOBOT AGV wchodzą: eRunner, CubeRunner, EcoRunner, FlatRunner

P R O M O C J A

(dostępny również w wersji HT) oraz nowy FlatRunner MW, który może transportować ładunki o masie aż do 1500 kg. Nowy robot mobilny w rodzinie MOBOT AGV to pierwszy model charakteryzujący się nieograniczoną swobodą poruszania się, możliwą dzięki opracowaniu układu napędowego wyposażonego w koła typu Mecanum wheel. Umożliwia on wykonywanie ruchu zarówno w przód i w tył, jak również przemieszczanie się do boku, a także po skosie, bez konieczności wykonywania manewrów zawracania, a nawet obracania. Tej nieograniczonej mobilności towarzyszy bardzo duża precyzja pozycjonowania, pozwalająca na dojazd do wyznaczonego punktu z dokładnością do ±1 mm, nawet w ograniczonej przestrzeni. Zastosowanie robotów z rodziny MOBOT AGV wpływa na poprawę bezpieczeństwa oraz wydajności i pozwala w bardzo przejrzysty sposób zaprojektować i zaplanować cykl dostaw w zakładzie produkcyjnym, zarówno w zakresie gospodarki materiałowej, jak i transportu wyrobów gotowych. Więcej informacji o MOBOT AGV oraz innych robotach przemysłowych produkowanych przez WObit można znaleźć na stronie www.wobit.com.pl.

PPH WObit E.K.J. Ober s.c. 0." >` `N:@A8 * - 7 `> NN N9 ANN ) ! `> NN N9 A<; : - " d- " 7 7 ---7- " 7 7

TEMAT NUMERU

Cyfryzacja, wizualizacja i komunikacja Ekonomiczna produkcja z rozwiązaniami B&R , K J /_ + - + - +K J / ." - + + K _ +K7 6 , . - - - ) + - + + B J - K ." - B / 7 / K 7

rzemysłowy Internet Rzeczy stawia nowe wyzwania dotychczasowym architekturom sieciowym.

Architektura Edge – większa wydajność sieci W związku z zapotrzebowaniem na wstępne przetwarzanie danych uzyskanych z maszyn chętnie wybieranym rozwiązaniem jest architektura Edge. Gwarantuje ona kompleksowe podejście do problemu: zaspokaja zapotrzebowanie na komunikację w czasie rzeczywistym i zapewnia niezbędną funkcjonalność przetwarzania danych.

Możliwości komunikacyjne Funkcjonalność architektury Edge zależy od tego, w jakim stopniu łączone maszyny i urządzenia są w stanie dostarczać informacje o ich dostępności i wykorzystaniu. Zwiększenie funkcjonalności można osiągnąć, wyposażając maszyny w komponenty, które umożliwiają rejestrację i przekazywanie danych o stanie.

Bliźniaki cyfrowe (Digital Twins) dla zaawansowanej analityki Wirtualizacja umożliwia konstruowanie modeli opisowych w celu symulacji zachowania systemu sterowania ruchem lub pętli sterujących. Dzięki temu na wczesnym etapie można określić wyzwania, z jakimi zmierzymy się w przyszłości. Dla zapewnienia optymalnej współpracy w sieci maszyny muszą być wyposażone w interfejsy semantyczne. W ten sposób mogą dostarczać dane o procesach w wysokiej rozdzielczości do celów zaawansowanej analityki lub integracji z systemami o powiązaniach funkcjonalnych. 58

P R O M O C J A

Programowanie bazujące na modelach Połączenie elementów i dyscyplin automatyki – czujników, komputerowej obróbki danych, komunikacji i sterowania – skutkuje większą złożonością oprogramowania w projektach inżynierskich. Prostym sposobem tworzenia inteligentnych rozwiązań w zakresie oprogramowania jest zastąpienie ręcznego wpisywania rozległego kodu modelem złożonym z bloków funkcyjnych.

Szybsze wdrożenie z wykorzystaniem programowania obiektowego Biblioteka ponad 500 bloków funkcyjnych, która ciągle rośnie, pomaga radykalnie ograniczyć czas i koszty implementacji procesów maszynowych w oprogramowaniu sterującym. Specjalne komponenty stworzone dla Przemysłowego Internetu Rzeczy można sprawnie włączać w istniejące rozwiązania z dziedziny automatyki. Dzięki kilku szybkim ustawieniom możliwe jest np. wykorzystanie ich do wizualizacji parametrów OEE na maszynie.

SZEROKIE MOŻLIWOŚCI − kompleksowe rozwiązania z dużym potencjałem rynkowym − w pełni skalowalne rozwiązania w zakresie sprzętu − rozległe przetwarzanie danych na styku IT i OT (Edge Processing) − komunikacja od czujnika do chmury

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

Longterm archiving

Cloud services

Machine learning Business intelligence

Cloud services Cloud services

Data archive Data compression

Connectivity

Security

Automation A utom omation PC

Control

Edge Connect

Ciągły monitoring gwarancją solidnego planu Dzięki predykcyjnemu utrzymaniu ruchu użytkownicy mogą nieprzerwanie monitorować stan techniczny maszyny i wykorzystywać zebrane na ten temat dane do obliczania terminów serwisowania. Takie podejście zapobiega występowaniu nieplanowanych przestojów i istotnie zwiększa dostępność urządzeń. Specjalnością B&R są zaawansowane technologie zbierania, obróbki i udostępniania danych dla wszystkich uczestników procesu.

7 6 , $ * -

Monitoring energii Dzięki pozyskiwaniu danych o wszystkich mediach – od energii elektrycznej po gaz ziemny i olej opałowy, a nawet sprężone powietrze – możliwa jest automatyczna i kompleksowa rejestracja całkowitego zużycia energii. Obliczenie i podgląd wielkości zużycia i kosztów znacznie ułatwia wdrażanie 5/2018

Edge Embedded

NAJWAŻNIEJSZE CECHY OPC UA TSN − jednolite rozwiązanie komunikacyjne dla każdej aplikacji − w 100% oparty na otwartych standardach − zintegrowane bezpieczeństwo

systemów zarządzania energią zgodnie z ISO 50001. Ocena i wizualizacja danych historycznych umożliwia analizę zużycia energii na różnych poziomach szczegółowości, w celu dokładnego określenia związków przyczynowo-skutkowych.

OPC UA TSN komunikacyjną przyszłością Integracja całej komunikacji od poziomu ERP do poziomu procesu jest głównym wymogiem wobec dzisiejszych, najbardziej zaawansowanych syste-

Edge Controller

mów produkcji. Aby ściślej powiązać technologie informatyczne z automatyzacją, operatorzy instalacji coraz częściej sięgają po otwarty standard OPC UA. Dotychczasowe ograniczenia tego standardu w zakresie możliwości sterowania w czasie rzeczywistym zostały rozwiązane dzięki mechanizmowi TSN (Time-Sensitive Networking). Tym samym OPC UA TSN stanowi kompletne rozwiązanie komunikacyjne dla wszystkich aplikacji. B&R, biorąc czynny udział w rozwoju tej technologii, integruje OPC UA TSN z własnym portfolio produktów.

B&R AUTOMATYKA , & 0*5(67 * 7 7 B - >@ `>:>N; * 7 `> ?A` @8 @@ : )M 7 d" : 7 ---7" : 7

TEMAT NUMERU

Na rynek wchodzi generacja C System MOVI-C firmy SEW-Eurodrive MOVI-C to nie tylko nowa generacja falowników SEW-Eurodrive ~ . wej najnowszej generacji zapro+ - / K + 7 % + C " - J / + +K J + B - B SEW-Eurodrive serii falowników, B + 6 6 czy Moviaxis. MOVI-C to skon - K - + B - J ) - - - . oraz oprogramowania i bibliotek ) + 7 *# $

worząc MOVI-C, firma SEW-Eurodrive nie tylko korzystała z bogatego doświadczenia w dziedzinie techniki napędowej, w której jest liderem, ale przede wszystkim uwzględniła znaczenie automatyzacji w rozwoju współczesnego przemysłu.

Kompleksowe i gotowe rozwiązania Współczesne linie produkcyjne są wyposażane w coraz większą liczbę urządzeń technologicznych i transportowych, a w każdym z takich urządzeń 60

zastosowanych jest od kilku do kilkunastu napędów. Jak można zauważyć, linie produkcyjne czy transportowe nie są obecnie projektowane od podstaw, czyli od pojedynczych urządzeń czy aplikacji napędowych, lecz z użyciem już kompletnych modułów funkcyjnych. Modułami funkcyjnymi mogą być windy technologiczne, grupy przenośników, roboty spawalnicze, wózki AGV, centra obróbcze itp. Są to zwykle wcześniej zaprojektowane i gotowe rozwiązania, które ewentualnie modyfikuje się lub wybiera warianty z bazy danych. Sterowanie modułami funkcyjnymi polega na zarządzaniu ruchem zainstalowanych tam i współzależnych napędów, oczywiście przy zapewnieniu niezmiennie perfekcyjnego sterowania pojedynczymi silnikami. Budowa linii produkcyjnych oparta na blokowych komponentach a nie na pojedynczych urządzeniach wymaga odpowiednio bardziej złożonych funkcjonalności oraz modułowości urządzeń sterowniczych. Takie właściwości ma MOVI-C Controller zaprojektowany do zarządzania pracą grup falowników.

Wszechstronne maszyny Automatyzacja to kolejny po mechanizacji etap przemysłowego rozwoju, w którym całość lub część wytwarzania produktów odbywa się z użyciem niemal wyłącznie maszyn. Maszyny działają zgodnie z programami sterowników nadrzędnych, elementy automatyki przemysłowej połączone są systemami P R O M O C J A

komunikacyjnymi, a pojedyncze czynności lub rozbudowane sekwencje ruchów organów wykonawczych są powtarzalne szybko, cyklicznie i perfekcyjnie. Maszyny coraz częściej wyposażane są nawet w funkcje samokalibracji, zatem funkcje człowieka zredukowane są do wgrywania oprogramowania, kontroli jakości wyrobu i prewencyjnego serwisu.

Generacja C – odpowiedź na wymagania współczesnej automatyzacji Wymogi przemysłu jutra w dziedzinie automatyzacji to przede wszystkim: − modułowość komponentów automatyki, − zaawansowane oprogramowanie inżynierskie do obsługi urządzeń, − kompatybilność urządzeń ze standardowymi systemami komunikacyjnymi, − dostęp do bibliotek z gotowymi funkcjonalnościami, które wystarczy parametryzować, − zdalna diagnostyka przez Ethernet. Falowniki MOVI-C i kontrolery generacji C w pełni spełniają powyższe oczekiwania, umożliwiając realizację najbardziej wyrafinowanych funkcji samych napędów, a jako kompleksowy system pozwalają na automatyzację procesów również dzięki oprogramowaniu. System operacyjny generacji C i oprogramowanie inżynierskie MOVISUITE z blokami funkcyjnymi MOVIKIT to bezdyskusyjnie rozwiązania z najwyższej półki. Dzięki dużej funkcjonalności AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU oprogramowania użytkownik może intuicyjnie wybierać warianty pracy, parametryzować bloki funkcyjne i tworzyć zaawansowaną automatyzację procesów.

Fot. SEW-Eurodrive

System w parze z oprogramowaniem i techniką sterowania Generację C tworzą MOVI-C – modułowy system automatyki i MOVISUITE – oprogramowanie inżynierskie. MOVI-C to stworzone od podstaw kompletne rozwiązanie do automatyzacji procesów technologicznych, na które składają się cztery podstawowe moduły: − oprogramowanie inżynierskie MOVISUITE, − technika sterowania MOVI-C Controller, − systemy przetwornic częstotliwości osiowych i indywidualnych, − technika napędowa kompatybilna z MOVI-C. Zaletą korzystania z systemu MOVI-C SEW-Eurodrive jest możliwość użycia wszystkich komponentów od jednego kompetentnego dostawcy – począwszy od motoreduktorów, przez falowniki, po zaawansowany system sterowania. Oprogramowanie inżynierskie MOVISUITE to jedno wspólne narzędzie umożliwiające parametryzację i uruchomienie wszystkich urządzeń wchodzących w skład MOVI-C. Do kluczowych cech MOVISUITE należą: − szybkie uruchamianie urządzeń dzięki unikalnej i zoptymalizowanej budowie interfejsu użytkownika, − proste podłączanie do wspieranych urządzeń przez ustandaryzowane interfejsy komunikacyjne, − oprogramowanie umożliwiające stworzenie projektu dla MOVI-C Controller przy użyciu standardowych języków programowania, zgodnych z IEC 61131-3, − szybka i prosta parametryzacja lub diagnostyka modułów funkcyjnych MOVIKIT, − zintegrowany katalog wszystkich powiązanych komponentów, takich jak motoreduktory, silniki, przekładnie, falowniki szafowe czy falowniki w wersjach decentralnych. Technika sterowania, czyli moduł MOVI-C Controller to urządzenie i platfor5/2018

ma umożliwiająca szybkie i proste uruchomienie nawet najbardziej wymagających funkcjonalności maszyn. Bazując na gotowych bibliotekach wchodzących w skład platformy MOVIRUN minimalizuje konieczność przygotowywania własnego programu, co skraca czas potrzebny do realizacji założeń projektowych uruchamianych urządzeń i maszyn. MOVI-C Controller został zaprojektowany w czterech klasach wydajności: − Power – sterowanie do 32 osi interpolowanych oraz do 32 osi pomocniczych, − Power Eco – sterowanie do 16 osi interpolowanych oraz do 16 osi pomocniczych, − Advanced – sterowanie do ośmiu osi interpolowanych oraz do ośmiu osi pomocniczych, − Standard – sterowanie do dwóch osi interpolowanych oraz do sześciu osi pomocniczych. Rozwiązanie to zapewnia elastyczność i skalowalność układów automatyzacji.

Bogaty wachlarz zalet Nowa gama produktów ma wiele zalet. Wśród nich są: − możliwość użycia osi jedno- i dwufalownikowych, − zastosowanie w silnikach asynchronicznych, synchronicznych i elektrocylindrach, a niebawem również w silnikach liniowych, − optymalizacja wielkości komponentów techniki szafowej, − sieć SBusPLUS (EtherCAT) na standardzie każdego falownika MOVIDRIVE, − wsparcie dla protokołu CiA 402, − STO (Safe Torque Off) w kategorii PL e – standard w napędach falownikowych, − możliwość łatwej diagnostyki osi przez sieć SBus lub Ethernet, − Single Cable Technology – możliwość zastosowania jednego kabla hybrydowego do przyłączenia silnika (przewody siłowe, zasilanie hamulca, czujnik temperatury TF i enkoder w jednym kablu hybrydowym), − szeroka gama zintegrowanych funkcjonalności. MOVI-C integruje wszystkie produkty tej grupy w jeden spójny system oparty na jednej logice i jednym oprogramo-

waniu inżynierskim. Dotyczy to wersji falowników System (indywidualnych) i Modular (osiowych) oraz kontrolerów, a w niedalekiej przyszłości także falowników z zakresu techniki decentralnej. Warto zauważyć, że zastosowanie wyłącznie najnowszych komponentów przyniosło m.in. znaczącą redukcję gabarytów falowników generacji C, przekładającą się na istotne zmniejszenie potrzebnej przestrzeni w szafach sterowniczych.

Standard na lata Standaryzacja i gwarancja wieloletniego wsparcia dla oferowanych systemów to kolejne wymogi światowego przemysłu. Globalna automatyzacja wymusza istnienie ograniczonej liczby standardów dla komponentów i rozwiązań technicznych oraz wymaga wieloletniej ich dostępności z możliwością ich aktualizacji. W przeciwnym wypadku istota automatyzacji, czyli szybkie rozbudowywanie i integracja nowych linii produkcyjnych dla podwyższenia produktywności nie byłyby możliwe. To zrozumiałe, ponieważ realizacja szybkich przemian w przemyśle wymaga unifikacji i stabilności zasobów. Zasadą SEW-Eurodrive jest dostarczanie użytkownikom produktów i rozwiązań, które można używać nawet przez dziesięciolecia. Zgodnie z tą zasadą podzespoły elektroniczne w generacji C były sprawdzane nie tylko pod względem jakości, ale również ich wieloletniej dostępności u producentów. Z kolei gwarancja wieloletniego wsparcia przez SEW-Eurodrive dla wszystkich oferowanych produktów i rozwiązań jest uznaną już przez klientów tradycją firmy. Biorąc pod uwagę powyższe, MOVI-C spełnia wszystkie warunki, aby stać się standardem SEW-Eurodrive w obszarze automatyzacji – rozwiązaniem spełniającym oczekiwania użytkowników przez kolejne dekady. *# $ J

*&68&9 (: ;<& ,(=*>7 * 7 5 B 8 ;N:8>? L [ 7 AN N;< @@ @@ e-mail: sew@sew-eurodrive.pl www.sew-eurodrive.pl

PRAWO I NORMY

OLIWIA CZARNOCKA rzecznik patentowy POLSERVICE, Kancelaria Rzeczników Patentowych

Wynalazek tajny Wynalazek tajny jest szcze + - K + B - - +K + - / jest stosowana w systemach - B7 , - K K " / " - - + +K . " + / zachodzi uzasadniona potrze" " " . - / " +7

rtykuł 56 ustawy Prawo własności przemysłowej określa definicję wynalazku tajnego – jest nim wynalazek dokonany przez obywatela polskiego, który dotyczy obronności lub bezpieczeństwa państwa. Wynalazkami dotyczącymi obronności państwa są w szczególności różne rodzaje broni lub sprzętu wojskowego oraz sposoby walki. Wynalazkami dotyczącymi bezpieczeństwa państwa są przede wszystkim środki techniczne stosowane przez służby państwowe uprawnione do wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych, a także nowe rodzaje wyposażenia i sprzętu oraz sposoby ich wykorzystywania przez te służby.

Szczegółowe rodzaje rozwiązań Pewne doprecyzowanie rodzajów rozwiązań, które mogą podlegać utajnieniu wskazano w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 23 lipca 2002 r. w sprawie wynalazków i wzorów użytkowych dotyczących obronności lub bezpieczeństwa państwa. Takimi rozwiązaniami mogą być w szczególności rozwiązania z zakresu broni, amunicji, materiałów wybuchowych lub środków przymusu bezpośredniego, urządzeń celowniczych, obserwacyjnych i dalmierczych stosowanych w sprzęcie bojowym, bojowych pojazdów mechanicznych, samolotów, śmigłowców i okrętów wojennych, 62

środków wykrywania i niszczenia min morskich i lądowych, środków i metod maskowania sprzętu bojowego oraz wykrywania zamaskowanego sprzętu, środków przeprawowych i desantowych, umocnień i schronów bojowych, obiektów infrastruktury transportu, systemów obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej, środków i sposobów dowodzenia wojskami, środków specjalnych informatyki, komunikacji i transportu lądowego, powietrznego lub wodnego, mających zastosowanie w działaniach bojowych lub przy wykonywaniu czynności operacyjno-rozpoznawczych, sposobów przeciwdziałania dywersji radioelektronicznej, środków wykrywania i pomiarów skażeń promieniotwórczych, chemicznych i mikrobiologicznych, specjalnych środków łączności przewodowej i bezprzewodowej, specjalnych środków technicznych, wyposażenia i sprzętu stosowanych przy wykonywaniu czynności operacyjno-rozpoznawczych, a także ochrony informacji niejawnych. Urząd Patentowy nie rozstrzyga o tajności wynalazku. Wynalazek może być uznać za tajny przez Ministra Obrony Narodowej, Ministra Spraw Wewnętrznych lub Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Ściśle tajne, tajne, poufne lub zastrzeżone Po uznaniu wynalazku za tajny właściwy organ nadaje mu jedną z klauzuli – AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY ściśle tajne, tajne, poufne lub zastrzeżone. Informacje o takim wynalazku podlegają ustawie o ochronie informacji niejawnych z 5 sierpnia 2010 r. Zgodnie z art. 5 tej ustawy informacjom niejawnym nadaje się klauzulę „ściśle tajne”, jeżeli ich nieuprawnione ujawnienie spowoduje wyjątkowo poważną szkodę dla Rzeczypospolitej Polskiej, tj.: − zagrozi niepodległości, suwerenności lub integralności terytorialnej RP, bezpieczeństwu wewnętrznemu lub porządkowi konstytucyjnemu RP, sojuszom lub pozycji międzynarodowej Rzeczypospolitej Polskiej, − osłabi gotowość obronną Rzeczypospolitej Polskiej, − doprowadzi lub może doprowadzić do identyfikacji funkcjonariuszy, żołnierzy lub pracowników służb odpowiedzialnych za realizację zadań wywiadu lub kontrwywiadu, którzy wykonują czynności operacyjno-rozpoznawcze (jeżeli zagrozi to bezpieczeństwu wykonywanych czynności lub może doprowadzić do identyfikacji osób udzielających im pomocy w tym zakresie), − zagrozi lub może zagrozić życiu lub zdrowiu funkcjonariuszy, żołnierzy lub pracowników, którzy wykonują czynności operacyjno-rozpoznawcze, lub osób udzielających im pomocy w tym zakresie, − zagrozi lub może zagrozić życiu lub zdrowiu świadków koronnych. Klauzulę „tajne” nadaje się, jeżeli nieuprawnione ujawnienie informacji spowoduje poważną szkodę dla Rzeczypospolitej Polskiej przez to, że: − uniemożliwi realizację zadań związanych z ochroną suwerenności lub porządku konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej, − pogorszy stosunki Rzeczypospolitej Polskiej z innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi, − zakłóci przygotowania obronne państwa lub funkcjonowanie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, − utrudni wykonywanie czynności operacyjno-rozpoznawczych prowadzonych w celu zapewnienia bezpieczeństwa państwa lub ściga5/2018

nia sprawców zbrodni przez służby lub instytucje do tego uprawnione, − w istotny sposób zakłóci funkcjonowanie organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, − przyniesie stratę znacznych rozmiarów w interesach ekonomicznych Rzeczypospolitej Polskiej. Klauzula „poufne” jest nadawana, jeżeli nieuprawnione ujawnienie takich informacji spowoduje szkodę dla Rzeczypospolitej Polskiej przez to, że: − utrudni prowadzenie bieżącej polityki zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej, − utrudni realizację przedsięwzięć obronnych lub negatywnie wpłynie na zdolność bojową Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,

zagranicznej, bezpieczeństwa publicznego, przestrzegania praw i wolności obywateli, wymiaru sprawiedliwości albo interesów ekonomicznych Rzeczypospolitej Polskiej.

Konsekwencje tajności Po uznaniu wynalazku za tajny Urząd Patentowy RP nie kontynuuje postępowania, a więc patent nie zostanie udzielony. Prawo do patentu przechodzi na własność Skarbu Państwa, reprezentowanego przez organ uprawniony, który wydał postanowienie o uznaniu za wynalazek tajny. Jeśli klauzula tajności zostanie uchylona, Urząd Patentowy może kontynuować wstrzymaną wcześniej procedurę udzielania patentu. Po przeprowadzeniu pozytywnej oce-

ZGŁASZAJĄCEMU WYNALAZEK, KTÓRY TRACI PRAWO DO PATENTU NA RZECZ SKARBU PAŃSTWA NA SKUTEK UZNANIA WYNALAZKU ZA TAJNY, PRZYSŁUGUJE ODSZKODOWANIE. − zakłóci porządek publiczny lub zagrozi bezpieczeństwu obywateli, − utrudni wykonywanie zadań służbom lub instytucjom odpowiedzialnym za ochronę bezpieczeństwa lub podstawowych interesów Rzeczypospolitej Polskiej, − utrudni wykonywanie zadań służbom lub instytucjom odpowiedzialnym za ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa obywateli lub ściganie sprawców przestępstw i przestępstw skarbowych oraz organom wymiaru sprawiedliwości, − zagrozi stabilności systemu finansowego Rzeczypospolitej Polskiej, − wpłynie niekorzystnie na funkcjonowanie gospodarki narodowej. Klauzulę „zastrzeżone” nadaje się, jeżeli nie nadano tym informacjom wyższej klauzuli tajności, a ich nieuprawnione ujawnienie może mieć szkodliwy wpływ na wykonywanie przez organy władzy publicznej lub inne jednostki organizacyjne zadań w zakresie obrony narodowej, polityki

ny merytorycznej takiego zgłoszenia właścicielem patentu staje się Skarb Państwa. Zgłaszającemu wynalazek, który traci prawo do patentu na rzecz Skarbu Państwa na skutek uznania wynalazku za tajny, przysługuje odszkodowanie. Zgodnie z art. 59 ustawy Prawo własności przemysłowej wysokość odszkodowania powinna odpowiadać wartości rynkowej wynalazku. Odszkodowanie może być wypłacone jednorazowo lub w częściach co rok, jednak nie dłużej niż przez pięć lat. Jeśli strony nie mogą się porozumieć co do kwoty odszkodowania, zostaje ono ustalane przez uprawniony organ państwa. Zgodnie z art. 284 ust. 5 ustawy prawo własności przemysłowej wielkość odszkodowania i zasady jego wypłacania mogą być przedmiotem postępowania przed sądem cywilnym na zasadach ogólnych. Oliwia Czarnocka 63

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Standard wymiany danych IO-Link i +- J + (&:\ J - _ - J - /_ K B + - K - - B . / - (2C `>><>:;7 * K J K - " - . - 7 : " ? !

tosując standard IO-Link automatyk ma do dyspozycji narzędzia programowe, za pomocą których parametryzuje poszczególne urządzenia. Narzędzia te mają również za zadanie wspieranie konfiguracji oraz zarządzania danymi. Ważna jest przy tym nie tylko szybka konfiguracja, ale i łatwe uruchomienie systemu. Narzędzia programowe zapewniają szybką aktualizację dokumentacji zwłaszcza w odniesieniu do elementów wykonawczych i czujników. System IO-Link to proste i standardowe okablowanie, co gwarantuje zredukowanie liczby różnych interfejsów,

zarówno urządzeń wykonawczych jak i czujników. Ponadto czujniki mają zunifikowany interfejs bez względu na stopień skomplikowania. Ograniczana jest liczba typów i podzespołów, a także zyskuje się oszczędność miejsca zabudowy. Dowolną kombinację urządzeń (czujniki, elementy wykonawcze) zgodne ze standardem IO-Link można łączyć w masterze IO-Link z modułami bez IO-Link. System IO-Link gwarantuje spójną komunikację między urządzeniami wykonawczymi i czujnikami a sterownikiem odpowiedzialnym za zarządzanie danymi. Ważny jest dostęp do wszystkich danych procesowych oraz informacji o urządzeniu i danych dotyczących diagnostyki. Diagnostyka może być wykonywana zdalnie i realizowana do poziomu elementów wykonawczych oraz czujników, dzięki czemu minimalizowana jest liczba przestojów i awarii systemu przy możliwości skutecznego optymalizowania serwisu i zabezpieczeniu produkcji. Możliwa jest również dynamiczna zmiana parametrów elementów wykonawczych i czujników przez sterownik. Zmianę parametrów oraz zmianę algorytmu sterowania można wykonać z poziomu panelu operatorskiego. W przypadku wymiany modułu ważna jest automatyczna parametry-

zacja, co minimalizuje przestoje. Wymianę modułów można przeprowadzić w prosty sposób bez konieczności używania dodatkowych narzędzi, a system jest zabezpieczony przed wpisaniem niewłaściwych parametrów. Trzeba mieć na uwadze zintegrowaną identyfikację urządzeń, a także identyfikację dołączonego modułu. Maszyna będzie sprawnie funkcjonować również po wymianie modułu.

Komponenty systemu IO-Link Typowy system IO-Link bazuje na kilku stałych komponentach – IO-Link master i IO-Link device (np. moduły IO, głowica RFID, czujnik, zawory itp.). Do wymiany danych i zasilania komponentów służy standardowy, nieekranowany kabel 3- lub 5-żyłowy. Konfigurowanie i parametryzowanie systemu IO-Link bazuje na wspomnianych już uniwersalnych narzędziach inżynierskich. Stacja IO-Link master ma za zadanie nawiązanie połączenia między stacjami IO-Link device i systemem automatyki. Stację IO-Link najczęściej instaluje się w szafie sterowniczej lub jako zdalną wyspę IO montowaną bezpośrednio na obiekcie. Oprócz tego stacja IO-Link master zapewnia komunikację z systemem nadrzędnym za pomocą różneAUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY go rodzaju przemysłowych połączeń sieciowych. Ponadto może łączyć się bezpośrednio za pomocą wewnętrznej magistrali. Warto podkreślić, że stacja IO-Link master może być wyposażona w kilka portów (kanałów). Z kolei stacja IO-Link device może mieć połączenie do jednego z portów bazując na komunikacji punkt-punkt. Nie stanowi ona typowej sieci polowej.

Parametry elektryczne Standardowa transmisja danych wykorzystuje sygnał o napięciu 24 V, przez co ma wysoką odporność na zakłócenia. Czujniki – np. ciśnienia czy optyczne, łączą się z magistralą IO-Link za pomocą typowego złącza M12. Nie ma przy tym potrzeby uziemiania połączenia i stosowania kabli ekranowanych. Złącze M12 IO-Link ma standaryzację w zakresie przewodów a sygnał jest oddzielony od zasilania. Trzeba pamiętać o konieczności implementacji w masterze. Czwarte wyjście złącza ma dowolne przeznaczenie.

7 %2

Cechy modułów IO-Link W przypadku rozproszonych modułów IO do niedawna największą grupę stanowiły urządzenia wykorzystujące komunikację przez interfejs RS-485, zwykle z wykorzystaniem protokołu Modbus RTU. Obecnie wykorzystuje się rozproszone moduły IO, gdzie interfejsem komunikacyjnym jest Ethernet, a komunikacja odbywa się z wykorzystaniem protokołów sieciowych, przy czym najczęściej jest to Modbus TCP. Obsługiwane przez moduły protokoły komunikacyjne mają istotne znaczenie przy integracji modułów IO z urządzeniami takimi jak sterowniki, kontrolery PAC czy komputery przemysłowe oraz z oprogramowaniem SCADA/HMI. Wbudowany często w moduły IO serwer www pozwala na zdalną konfigurację, monitoring czy akwizycję danych z poziomu przeglądarki internetowej. Coraz częściej do zasilania modułów wykorzystuje się technologię PoE (Power over Ethernet), co pozwala ograniczyć ilość okablowania. Przesył danych i zasilanie odbywa się za pomocą jednego kabla upraszczając infrastrukturę. W warunkach przemysłowych obok prostego montażu mo5/2018

dułów (najczęściej szyna DIN) istotną rolę odgrywa odporność na trudne warunki środowiskowe. Chodzi tu np. o możliwość pracy w szerokim zakresie temperatury mieszczącym się między 25 °C a 75 °C. Przydatna jest możliwość przeprowadzenia diagnostyki pojedynczego portu – np. wykrycia zwarcia, przeciążenia, braku komunikacji itp. W niektórych modułach IO przewidziano wejścia cyfrowe z możliwością konfiguracji liczników. Zazwyczaj przewiduje się ich pojemność wynoszącą 32 bity przy częstotliwości 1 kHz i minimalnej szerokości impulsu wynoszącej 0,5 ms. Stan niski cechuje wartość 0–6,5 V DC, a wysoki 12–24 V DC przy impedancji wejścia wynoszącej 2,2 kΩ. Większość oferowanych na rynku modułów wejść/ wyjść może współpracować z komputerami pracującymi z typowymi systemami operacyjnymi. Najczęściej wywo-

ryfikowanie pomiaru, który przesyła główny przetwornik.

Rynek modułów IO-Link W ostatnim czasie na rynku modułów IO dostępna jest oferta zarówno znanych jak i renomowanych produktów oraz mniej znanych ale popularnych urządzeń producentów dalekowschodnich. Moduły IO-Link są ciągle rozwijane technologicznie oraz wzbogacane o nowe funkcjonalności. Nabyć można układy IO różnych producentów przeznaczone do wielu zastosowań, obejmujących funkcjonalnie większość systemów automatyki projektowanych na potrzeby przemysłu. Istotnym trendem w zakresie oferowanych na rynku modułów IO jest spadek cen przy jednoczesnym wzroście funkcjonalności urządzeń. Możliwości dostępnych na rynku rozwiązań niewiele różnią się od sie-

OBSŁUGIWANE PRZEZ MODUŁY PROTOKOŁY KOMUNIKACYJNE MAJĄ ISTOTNE ZNACZENIE PRZY INTEGRACJI MODUŁÓW IO Z URZĄDZENIAMI TAKIMI JAK STEROWNIKI, KONTROLERY PAC CZY KOMPUTERY PRZEMYSŁOWE ORAZ Z OPROGRAMOWANIEM SCADA/HMI. ływanie modułów może odbywać się przy użyciu biblioteki DLL lub bezpośrednio przez protokół TCP/IP. Warto zwrócić uwagę na moduły przeznaczone do systemów akwizycji oraz przetwarzania sygnałów wejściowych i wyjściowych bezpośrednio na maszynach przemysłowych. Dane pomiarowe można grupować w pakiety ze znacznikiem czasowym. Jest możliwe przeprowadzenie operacji obejmujących uśrednianie, wyliczanie wartości szczytowych i interpolację. Odpowiednie algorytmy przetwarzają dane na postać cyfrową bezpośrednio w module. W przypadku niektórych modułów z wejściami cyfrowymi niejednokrotnie przewiduje się przetwornik pomiarowy odpowiadający za we-

bie dlatego o wyborze rozwiązania – oprócz marki producenta – decyduje również cena, która w niektórych przypadkach jest czynnikiem najważniejszym, branym pod uwagę przy planowaniu inwestycji. Dalszy spadkowy trend cenowy jest zatem nieunikniony.

Moduły do trudnych warunków eksploatacyjnych Moduły przemysłowe tak jak większość urządzeń przeznaczonych do przemysłu muszą być przede wszystkim odporne na działanie niekorzystnych warunków zewnętrznych (zapylenie, wilgotność, temperatura itp.) oraz mieć odpowiednie zabezpieczenia elektryczne. Ważna jest przy tym szyb65

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY PRODUCENT

ADAM

BALLUFF

EATON

Typ urządzenia Liczba wejść Szerokość [mm] Głękość [mm] Wysokość [mm] Zasilanie [V]

ADAM-6251 16 brak danych brak danych brak danych 10–30 DC

BNI0098 2 32,4 68 181,5 19,2–30 DC

618-AC-RE 212314 12 107,5 58,5 110 100–230 AC

Inne

interfejs – 2 porty 10/100 Base-TX (switch), Modbus/TCP, 16 kanałów wejściowych cyfrowych, częstotliwość zliczania – do 3 kHz, izolacja – 2,5 kV, pobór mocy – 2,7 W

maks. obciążenie prądowe 8 A, temperatura pracy – do 60 °C, maks. czas odpowiedzi 20 ms

dozwolone napięcie wejściowe 0–264 V, wyjściowe 100–240 V, 6 wyjść, prąd wyjściowy – 16 A

ka konfiguracja oraz wsparcie przez oprogramowanie producentów sterowników. Nie bez znaczenia jest także uniwersalność komunikacji, bowiem moduły przemysłowe pracują zazwyczaj w standaryzowanych protokołach komunikacyjnych.

Moduły IO-Ethernet Dzięki modułom IO-Ethernet zyskuje się stabilny przesył danych między warstwą sterowania a poziomem wykonawczym. W modułach tego typu najczęściej znajdują zastosowanie protokoły Ethernet Profinet, Ethernet/IP i EtherCAT. W niektórych modułach wykorzystywany typ protokołu ustawia się bezpośrednio w module za pomocą przełącznika obrotowego. Dzięki modułom IO-Ethernet zyskuje się kompleksowe funkcje diagnostyczne poprawiające transparentność całego procesu przesyłu danych. Diody LED wskazują stan każdego kanału. W efekcie można szybko wykonać czynności diagnostyczne, które są zalecane dla danego kanału. Istotną rolę odgrywa wbudowany serwer www. To właśnie dzięki niemu zyskuje się zdalny dostęp do parametrów sieciowych – bramki, maski podsieci, adres IP. 66

Ważną cechą jest tzw. zdecentralizowana inteligencja, umożliwiająca stosowanie modułu w mniejszych układach bez względu na panele zdalnego sterowania. Moduł dokonuje autonomiczną ocenę parametrów, natomiast informacje trafiają do sterownika PLC tylko wtedy, gdy są potrzebne. Takie rozwiązanie pozwala zmniejszyć obciążenie systemów wyższego poziomu przy jednoczesnej poprawie czasu reakcji. Jest to szczególnie istotne w kontekście scenariuszy realizowanych w ramach Przemysłu 4.0. Niektóre moduły wykorzystują specjalne złącza zasilania, dzięki czemu uzyskuje się wyższą obciążalność prądową, do 16 A. Takie rozwiązanie zapewnia wyższe obciążenie szczytowe a instalacja elektryczno-sterująca wymaga mniej kabli. W wielu aplikacjach wykorzystuje się moduły IO-Ethernet wyposażone we wbudowany master IO-Link. Urządzenia tego typu bardzo często są zastosowane do realizacji komunikacji między elementami wykonawczymi a panelem sterowania. Moduły IO-Ethernet również mogą być wyposażone w całkowicie zamkniętą obudowę, co zapewnia stabilną pracę w trudnych warunkach środowisko-

wych, łącznie z oddziaływaniem skrajnej temperatury. Do wyboru jest również kilka możliwości montażowych modułu.

Bezprzewodowy przesył danych Wiele aplikacji przemysłowych wymaga bezprzewodowej transmisji sygnałów oddalonych. Co prawda technologie bezprzewodowe są dostępne na rynku od kilkunastu lat ale stosunkowo nowym rozwiązaniem jest bezprzewodowa komunikacja w sieci Ethernet. Potrzeba stworzenia takich rozwiązań wynika z bardzo szybkiego rozwoju Ethernetu, który, jak wiadomo, oprócz dużej szybkości transmisji gwarantuje wysoki poziom bezpieczeństwa i odporność na zakłócenia. Możliwe jest przy tym zbudowanie jednolitej platformy wymiany danych w całym systemie. Obecnie w większości instalacji standard komunikacji jest oparty wyłącznie na Ethernecie. Stąd u projektantów i integratorów tak duże zainteresowanie opisanymi rozwiązaniami. Bezprzewodowa komunikacja dodatkowo ogranicza koszty instalacji. Nie ma bowiem potrzeby układania kanałów komunikacyjnych i przewodów. Ponadto zyskuje się szybsze wdrożenie systemu. W efekcie nowe rozwiązania AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY IFM

SCHNEIDER ELECTRIC

SICK

SIEMENS

WAGO

AC2468 4 60 27 118,2 26,5–31,6 DC

TM3DI16G 16 27,4 84,6 90 24 DC

SIM4000 14 147 164,5 272 24 ±10% DC obsługiwane produkty: rozwiązania wizyjne 2D, wizyjne czytniki kodów, czytnik kodów kreskowych, czujniki pomiaru przemieszczeń, SICK AppStudio, Ethernet, Profinet, EtherNet/IP, EtherCAT, port szeregowy, CAN, USB, 4 wejścia optoizolowane, 7 wejść/wyjść

6ES7231-4HD32-0XB0 4 45 75 100 24 DC

8DI 24V DC 3,0ms 750-430 8 12 65 100 24 DC

wejście napięciowe, wejścia prądowe, złącze zaciskowe, rozdzielczość wyjść analogowych – 12 bit

napięcie wejściowe (0) od –3 V DC do +5 V DC napięcie wejściowe (1) od 15 V DC do 30 V DC, prąd wejściowy dla sygnału (1) – 2,8 mA, zacisk sprężynowy

pobór prądu z sieci AS-i – 250 mA, obciążalność wejść – 200 mA, graniczna obciążalność prądowa wejścia – 15 mA, wejścia cyfrowe zabezpieczone przeciwzwarciowo, zasilanie wejść – AS-i

prąd wejściowy dla (1) 2,5 mA, zacisk sprężynowy

układów IO są przygotowane do współpracy z bezprzewodowymi interfejsami komunikacyjnymi. Warto wspomnieć o możliwości rozbudowy diagnostyki zarówno samych interfejsów jak i poszczególnych kanałów pomiarowych. Wynika to stąd, że funkcjonalność taka jest bardzo często wymagana w dużych zakładach produkcji ciągłej oraz w systemach odpowiedzialnych za bezpieczeństwo.

Urządzenia ze standardem IO-Link – przegląd oferty rynkowej Z oferty firmy Turck wybrać można m.in. kompaktowe moduły Profibus DP, DeviceNet, CANopen, Interbus, AS-interface, Modbus TCP, Ethernet/IP i Profinet IO. Moduły mają obudowy ze stopniem ochrony IP67. Materiał, z którego są wykonane obudowy to tworzywo sztuczne wzmacniane włóknem szklanym a złącza – z aluminium. Obudowy są w pełni uszczelnione i są odporne na wstrząsy oraz wibracje. Do zabudowy we wnętrzu szafy przeznaczone są moduły o stopniu ochrony IP20. Firma Pepperl+Fuchs oferuje m.in. moduły IO-Ethernet z wbudowanym masterem IO-Link. Urządzenie za5/2018

pewnia bezproblemową komunikację między czujnikami obsługującymi IO-Link a panelem sterowania. Jest możliwe podłączenie maksymalnie ośmiu urządzeń IO-Link. Należy podkreślić, że dostępne są cztery kanały dla czujników oraz cztery kanały przeznaczone do podłączenia elementów wykonawczych. Moduł master IO-Link zapewnia łatwą diagnostykę i bezproblemową parametryzację na każdym poziomie. Z oferty ifm elektronic wybrać można m.in. moduły IO serii ClassicLine przeznaczone do stosowania w terenie, z technologią szybkiego montażu, również w strefach niebezpiecznych. Oprócz tego oferowane są moduły CompactLine przeznaczone do bezpiecznych połączeń w trudnych warunkach oraz SmartLine, czyli moduły do montażu w szafach sterowniczych. Natomiast moduły ProcessLine są wykonane ze stali nierdzewnej o klasie ochrony IP69K – zastosowań w przemyśle spożywczym. W niektórych aplikacjach sprawdzą się moduły z podświetlanymi przyciskami o dużej jasności. W zakresie modułów IO warto zwrócić uwagę na urządzenia firmy Balluff, łączące czujniki binarne i analogowe oraz elementy wykonawcze z poziomem sterowania przez magistralę

danych. Moduły takie zapewniają funkcje pozwalające na przetwarzanie sygnałów jednocześnie przy rozszerzonych możliwościach diagnostycznych. Dzięki różnym formom konstrukcyjnym i technologiom podłączania zyskuje się odpowiednie rozwiązania pod kątem różnych aplikacji również w skrajnych warunkach otoczenia. Firma Advantech oferuje m.in. moduły bazujące na dwóch interfejsach Ethernet 10/100 Base-TX. Możliwa jest też obsługa protokołu Modbus/TCP. Użytkownik może skorzystać z funkcjonalności dwóch portów sieciowych realizujących kaskadowe połączenie modułów bez konieczności używania przełączników sieciowych. Bezpieczeństwo przesyłu danych zwiększa funkcja auto-bypass. Z oferty firmy Festo wybrać można m.in. terminale CPX-P pracujące w dwóch trybach – Stand-alone oraz z wyspą zaworową MPA-S. Obsługiwane są protokoły Profibus DP, Profinet, DeviceNet, Ethernet/IP, Modbus TCP. Moduły wykorzystują wejścia/wyjścia EExi Namur oraz Non Ex Namur. Z kolei wyspy zaworowe VTSA z terminalem CPX tego samego producenta bazują na połączeniach elektrycznych przez płyty przyłączeniowe z możliwością 67

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

realizacji wielu funkcji pneumatycznych związanych z bezpieczeństwem. Sterowanie odbywa się przez fieldbus lub blok sterownika, przy czym można uwzględnić maks. 32 pozycje zaworowe/maks. 32 cewki przy możliwości podłączenia 10 modułów elektrycznych. Ponadto do dyspozycji są wejścia/wyjścia cyfrowe, wejścia/wyjścia analogowe, a także możliwość parametryzacji wejść i wyjść wraz z zintegrowaną diagnostyką i koncepcją prewencyjnych przeglądów. Z kolei czujniki Smart Sensors z oferty SICK cechują się m.in. funkcjami diagnostycznymi pozwalającymi odpowiednio wcześnie wykryć odchylenia od standardowego przebiegu, zapobiegając przy tym wystąpieniu awarii w systemach automatyki. Wynika to stąd, że urządzenia tego typu w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa pracy mogą wygenerować odpowiedni sygnał. Nie mniej ważna jest łatwa kompensacja zakłóceń w efekcie unikania nieprawidłowych przełączeń oraz stabilna praca w rożnych zastosowaniach. Wzzard firmy Rugged to bezprzewodowe moduły węzłowe o architekturze typu mesh, które są przeznaczone do współpracy z sensorami zewnętrznymi. Sieć typu mesh bazuje na samoistnej i nadzorowanej dodatkowej bramie kontrolnej. Jeden moduł może gromadzić dane z kilku czujników podłączonych do wejść/ wyjść cyfrowych, termoparowych czy analogowych. Nowe węzły pomiarowe można dodawać lub usuwać w dowolnym momencie. Bezprzewodowa sieć 802.15.4e SmartMesh IP samodzielnie konfiguruje węzły w swojej strukturze. Dane pomiarowe są zbierane przez bramę centralną poprzez protokół 68

MQTT-SN, która udostępnia je później w protokole MQTT. Jednocześnie urządzenie poddaje monitorowaniu jakość sygnału, a w przypadku wystąpienia silniejszych zakłóceń brama automatycznie przekierowuje transmisje na inny, wolny kanał. Urządzenie STXPNS001 firmy ASTOR jest interfejsem komunikacyjnym przeznaczonym do pracy w sieci Profinet. Interfejs obsługuje do 32 modułów wejść/wyjść RSTi a dzięki wbudowanym portom Ethernet z obsługą protokołu Profinet jest możliwa wymiana danych w sieci z szybkością 10/100 Mbit/s. Interfejs może współpracować w sieci o topologii liniowej lub gwiazdy. Ważne jest wyposażenie modułu w punkty do testowania. Podczas pracy systemu można sprawdzić poprawność jego działania. Urządzenie obsługuje do 32 modułów IO. Firma Siemens oferuje m.in. laserowe czujniki odległości PXO z IO-Link. Zaletą jest duża dokładność pomiaru, a zakres jest regulowany – 80–300 mm. Czujnik wyposażono w dwa przyciski umieszczone na obudowie. Do konfiguracji urządzenia można wykorzystać zintegrowane narzędzie konfiguracyjne. Jest możliwe kontrolowanie funkcji wyzwalania czujnika oraz uśrednianie pomiarów. Z oferty firmy Siemens wybrać można również czujnik ultradźwiękowy SIMATIC PXS. Ma on cylindryczną obudowę, a strefa działania wynosi do 1 m przy niewielkiej strefie martwej. Interfejs IO-Link pozwala na przypisanie parametrów czujnika dla takich funkcji jak uśrednianie tłumienia lub pomiar zależny od czasu. Z oferty firmy Phoenix Contact wybrać można m.in. hybrydowe rozruszniki silnika CONTACTRON, które obsługują standard IO-Link. Urządzenia tego

typu odpowiadają za sterowanie silnikiem udostępniając przekaźnik bezpieczeństwa. W efekcie zyskuje się szybkie i niezawodne włączanie silników oraz przełączanie kierunku ich pracy. Z kolei dzięki wersji sieciowej zapewniono kompleksową komunikację między warstwą obiektową a warstwą sterowania, co pozwala na łatwe przesyłanie danych procesowych. Warto zwrócić uwagę na możliwość elastycznego stosowania, zarówno w rozproszonych szafach sterowniczych, jak i w rozdzielniach centralnych. Trzeba przy tym podkreślić podwyższoną dyspozycyjność systemu, która wynika z określenia terminów przeglądów w oparciu o dane procesowe. Trwałość urządzenia zapewnia technologia hybrydowa. Rozrusznik ma zwartą obudowę.

Podsumowanie IO-Link to standard protokołu komunikacji szeregowej zgodny z wymaganiami normy IEC 61131. Komunikacja tego typu wykorzystuje połączenie typu punkt-punkt (point-to-point) między czujnikiem lub elementem wykonawczym a modułem interfejsu. Obecnie wiele elementów wykonawczych (siłownik, serwonapęd, falownik itp.) i czujników bazuje na mikroprocesorach przeznaczonych do konfigurowania, zmiany ustawień czy przechowywania wartości ustawień. Dzięki standardowi IO-Link jest możliwa transmisja danych, które zawierają stany przełączenia łącznie z danymi procesowymi urządzeń. Ważna jest przy tym możliwość wymiany komunikatów diagnostycznych i informacji nastawionych parametrów dotyczących procesów. Oprócz właściwości funkcjonalnych na etapie wyboru modułów IO-Link bierze się pod uwagę wiele aspektów funkcjonalnych i środowiskowych. Chodzi przede wszystkim o właściwości takie jak temperatura pracy, odporność na zakłócenia, możliwości diagnostyczne, parametry komunikacyjne, technologia wykonania, typ obudowy, zabezpieczenia, intuicyjna konfiguracja, możliwość łatwej rozbudowy itp. : " ? ! $]5& $5^ $

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Koncentrator czujników

i elementów wykonawczych działający w interfejsie IO-Link 6 )) ) - - - +K - ) + (&:\ 7 E - - K $ : :& - - + /_ - . " - 7

7 5 6 ))

zięki nowemu koncentratorowi marki Balluff czujniki i elementy wykonawcze mogą być zasilane w ramach jednego modułu, co znacząco wpływa na ich wydajność. Projektanci urządzenia zadbali przede wszystkim o to, by

rozwiązanie All-in-One było w pełni bezpieczne – właśnie dlatego koncentrator wykorzystuje separację galwaniczną, zapewniającą 5/2018

bezpieczne odłączenie poszczególnych czujników i elementów wykonawczych, przy jednoczesnym zachowaniu jak najwyższego poziomu bezawaryjności.

Gwarancja bezpieczeństwa Najnowszy koncentrator marki Balluff charakteryzuje się wytrzymałą, metalową obudową, możliwością podłączenia kilku czujników i elementów

wykonawczych jednocześnie, a przede wszystkim jest urządzeniem przystosowanym do komunikacji w interfejsie IO-Link. Najważniejsze cechy koncentratora dotyczą jednak bezpieczeństwa. Urządzenie jest izolowane galwanicznie (jak zostało wcześniej wspomniane wykorzystana została separacja galwaniczna), co oznacza, że jednoczesna praca czujników i elementów wykonawczych jest możliwa, P R O M O C J A

a ryzyko zakłóceń zredukowano do minimum. Ponadto wspomniana izolacja umożliwia bezpieczne odłączanie sygnałów wyjściowych, a obecność interfejsu IO-Link pozwala na precyzyjną diagnostykę urządzenia i monitorowanie jego pracy.

Kluczowe cechy Do najważniejszych cech innowacyjnego koncentratora Balluff należą: • podłączanie sygnałów wejściowych i wyjściowych do jednego modułu w celu optymalizacji czasu i efektów pracy, • bezpieczne odłączanie sygnałów wyjściowych dzięki zastosowaniu izolacji galwanicznej, • łatwa diagnostyka urządzenia dzięki połączeniu z interfejsem IO-Link oraz dzięki diodom LED sygnalizującym status koncentratora, • wytrzymała obudowa IP67 pozwalająca na pracę urządzenia w trudnych warunkach (w tym w wysokiej temperaturze), • obsługa do ośmiu cyfrowych wejść i wyjść.

BALLUFF Sp. z o.o. 7 % N>$ 8A:8>` # : " ))d" ))7 7 9> <?N @; @@ ) ! 9> <<? A; <@ ---7" ))7

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Interfejs IO-Link a efektywność pracy inżynierów

# :

większenie efektywności pracy to jedno z kluczowych wyzwań każdego przedsiębiorstwa. Skuteczna optymalizacja produkcji umożliwia lepsze wykorzystanie zasobów firmy, a tym samym oszczędza czas i pieniądze. W odpowiedzi na rosnące potrzeby inżynierów powstał system IO-Link, czyli pierwsza na świecie ustandaryzowana technologia IO (zgodna z wymaganiami normy IEC 61131-9), służąca do komunikacji z czujnikami i elementami wykonawczymi. Stosowana jest w wielu gałęziach przemysłu: P R O M O C J A

przemyśle samochodowym, spożywczym, stalowym i metalurgicznym, produkcji maszyn mobilnych, obrabiarek czy energetyce wiatrowej.

Niezastąpione czujniki i interfejsy Efektem nowych inwestycji, dynamicznego rozwoju maszyn oraz spopularyzowania koncepcji Przemysłu 4.0 jest nieustanny wzrost zapotrzebowania na tradycyjne czujniki, które w systemach automatyki przemysłowej wykorzystywane są m.in. do wykrywania AUTOMATYKA

7 )

Czujniki to podstawa codzien + J -7 ( ) + (&:\ - - - . B ) - / +K - - ) + - K + 7

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

5/2018

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

i określania cech obiektów, kontroli pracy urządzeń i przebiegu całego procesu, a także zapewnienia bezpieczeństwa pracy. Trudno wyobrazić sobie halę produkcyjną, w której czujniki nie byłyby obecne. Coraz powszechniejsze staje się również wykorzystywanie interfejsów komunikacyjnych, które stosuje się do przesyłania wartości pomiarowych z czujników, jak również do parametryzacji i kontroli pracy poszczególnych elementów systemu automatyki. Najpopularniejszy jest standard IO-Link. Roman Majerský z Zimmer Group na łamach „Automatyki” (nr 4/2017, str. 48–49 – przyp. red.) porównuje ten system do USB przemysłu maszynowego – oba są połączeniem peer-to-peer z dwukierunkową komunikacją, oba są szeregowe i oba biją swoją konkurencję na głowę.

Niezawodna transmisja System IO-Link gwarantuje brak utraty wartości pomiarowych, które przesyłane są w pełni cyfrowo, zastępując obarczoną ryzykiem błędów transmisję sy72

gnałów analogowych. Umożliwia także pomiar i przesył wielu wartości procesowych, których analiza jest niezbędna do prawidłowego sterowania procesami. Transmisja danych bazuje na sygnale 24 V, dzięki czemu zminimalizowano zewnętrzny wpływ na sygnał. Dodatkowym ułatwieniem pracy inżynierów jest to, iż master, który zapisuje parametry podłączonych czujników, a następnie przesyła je do sterowników, natychmiast wykrywa zwarcie czy przerwanie przewodu. Zebrane dane są dostępne do analizy bez konieczności przerywania pracy. Po wymianie starych lub uszkodzonych czujników poprzednie ustawienia są automatycznie zapisane w nowych urządzeniach. W efekcie wymiana staje się bardzo prosta i szybka. Dodatkowo, aby uniknąć niechcianych manipulacji, interfejs IO-Link umożliwia zablokowanie przycisków kontrolnych urządzenia.

Podsumowanie IO-Link zapewnia inżynierom zwiększoną wydajność procesów technolo-

gicznych (opcje parametryzacji dostosowane do różnych warunków produkcji, szybsze operacje zmiany narzędzi), redukcję kosztów maszyn (inteligentne urządzenia uniwersalne, jeden moduł I/O, standardowe złącza M5, M8, M12), prac inżynierskich (automatyczna dokumentacja parametrów podczas fazy inżynierskiej) i montażowych (automatyczne ustawianie poprzednich parametrów) oraz lepszą dostępność maszyn (zmniejszenie czasu przestoju, mechanizmy oszczędzające koszty). Więcej informacji na temat wsparcia globalnej produkcji przez ifm można znaleźć na stronie www.ifm.com/pl # : J +

IFM ELECTRONIC Sp. z o.o. 7 #. - 9 40–105 Katowice 7 <N 9@ 8` A@@ ) ! <N 9@ 8` A88 : ) 7 d ) 7 ---7 ) 7 =

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Komunikacyjny

standard Smart IO-Link

w ofercie zaworów Parkera W ramach globalnego zaan J - - +. - + B - N@>9 7 M * b M - - - + K / B - - - B - - (&:\ 7 ] J - +K " K " -. - - B ) * 7

7 ) * b M

oduł, który jest niezależny od protokołów opartych na standardzie Ethernet i rozwiązaniach innych dostawców, zapewnia współpracę w standardzie plug&play u klientów stosujących już Ethernet w standardzie przemysłowym. Oznacza to, że można uzyskać podobną wydajność i ograniczenie stopnia złożoności układu przy niższych kosztach. Nowa technologia komunikacyjna umożliwia łatwą i prostą zabudowę urządzeń, tym bardziej, że – podobnie jak w przypadku wszystkich powszechnie stosowanych magistral obiektowych i systemów automatyzacji – użytkownicy nie muszą odbywać szkolenia w zakresie obsługi nowego protokołu. Dodatkowo konfigurację sieci można zapisać w kodzie i przenieść na urządzenie bez konieczności programowania.

5/2018

Dokładniejsza kontrola i diagnostyka Technologia zaworów połączonych umożliwia klientom firmy Parker wprowadzenie inteligentnego i zdecentralizowanego sterowania, co pozwala na lepszą, o wiele bardziej oszczędną i prostszą kontrolę maszyna–maszyna, zwłaszcza w przypadku maszyn małych i średnich rozmiarów. Ze względu na fakt, że producenci OEM chcą zapewnić służbom utrzymania ruchu więcej danych na temat wydajności w krótszym czasie, IO-Link oferuje szybszą diagnostykę parametrów krytycznych (niedostępną w konwencjonalnych rozwiązaniach dyskretnych), która może okazać się niezbędna w zapobieganiu przestojom produkcyjnym.

Oszczędność czasu i kosztów Modernizacja polegająca na wdrożeniu IO-Link pozwala klientom firmy Parker Hannifin znacząco skrócić czas potrzebny do przeprowadzenia procedur rozruchowych i konfiguracji. Tym samym możliwe jest obniżenie kosztów robocizny i szybsze wprowadzenie produktu na rynek. Zastosowanie złączy 25-wtykowych/D-Sub przekłada się na wiele korzyści, ponieważ wykonywanie licznych połączeń i rozwiązywanie P R O M O C J A

problemów w przypadku szeregu rozproszonych awarii jest czasochłonne i kosztowne. Z kolei standardowe, nieekranowane, pięciowtykowe przewody i złącza przełączników zbliżeniowych pomagają zoptymalizować stany magazynowe części zamiennych i obniżyć koszty nawet pięciokrotnie w stosunku do przewodów przeznaczonych do określonych protokołów. Jednocześnie nadal można odnosić korzyści z podobnie funkcjonującej diagnostyki i wydajności, jak w przypadku bardziej rozbudowanych metod połączeń magistrali obiektowych. Ponadto zastosowanie IO-Link zapewnia inżynierom systemów elastyczność w projektowaniu architektury układu sterowania przy mniejszej liczbie węzłów sieci Ethernet. Mniejszy, główny moduł IO-Link wspomaga również budowę maszyn o mniejszych gabarytach. Więcej informacji na temat standardu komunikacyjnego IO-Link znajdą Państwo na naszej stronie internetowej: www.parker.com/pde/IO-Link.

PARKER HANNIFIN SALES CEE S.R.O. * ( , 7 , - ? @N:N<8 # - 7 NN 89< NA @@ ) ! NN 89< NA @< : - - d 7 ---7 7

APLIKACJE

Sprzęgła indukcyjne

w fabryce Forda Nowy wymiar przesyłu informacji Wycofywanie produktów sty + - J - + 7 - K - ) " - - + >9 " B %2& " + . - K7 0 + B " - . / - B K - - B " + - J . + B J - +K " - - - - + ) + 7

esty z użyciem pustej palety dowiodły, że zastosowanie bezprzewodowej technologii pozwala całkowicie wyeliminować problemy mechaniczne i poprawić efektywność produkcji. Dla firmy Ford jest

" %2& komory silnika

to wystarczający powód, aby w przyszłości wyposażać linie produkcyjne w nieulegające zużyciu sprzęgła indukcyjne wyposażone w interfejs IO-Link. Gwarantuje to stabilność procesorów i wydłuża czas gotowości urządzeń do pracy. Ponadto zastosowanie interfejsu IO-Link wpisuje się w założenia Przemysłu 4.0 i znacząco ułatwia kontrolę linii produkcyjnych. W przemyśle motoryzacyjnym mamy do czynienia z dużą złożonością procesów, jak i samych linii produkcyjnych. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów, firma Balluff oferuje innowacyjne, „szyte na miarę” rozwiązania, które często pozwalają zrewolucjonizować cały proces. Tak właśnie stało się w przypadku fabryki Forda.

Efektywna zmiana złączy na sprzęgła indukcyjne Balluff Jeszcze niedawno do realizacji procesu w obrębie zautomatyzowanych

linii spawalniczych w fabryce Forda, wymagane było zastosowanie mechanicznych połączeń, które pozwalały 17 paletom GEO wykonywać ruch obrotowy. Każda z nich oprócz wyspy zaworowej zawierała szereg urządzeń, które gwarantowały podłączenie do nadrzędnego systemu sterowania ze sterownikiem PLC. Sworznie pozycjonujące gwarantowały, że położenia układów pneumatycznych i elektrycznych przenośnej palety i stacji bazowej pokrywają się ze sobą. Doprowadzane sprężone powietrze zaciska obrabiany element. Okrągłe złącze dostarcza zasilanie i dane. W 2014 r. producent dotychczas stosowanych złączy wycofał z oferty elektryczny moduł stykowy i rozpoczęto poszukiwania odpowiedniego produktu zastępczego. Wymiana na porównywalny produkt konkurencji była niemożliwa, ale firma Ford była otwarta na innowacyjne rozwiązania niemechaniczne. – Firmy Ford i Balluff od lat utrzymują

" %2& B- . - - + X . + - B +Z . M 6 )) " K B - +

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

7 6 ))

APLIKACJE

* %2& X - +Z B- . - . - B K - - "

- - B - - +/ - +K %2& - +/ - / - *\C

g " - (&:\ + - - - K %2&

bliskie relacje partnerskie. Gdy dowiedzieliśmy się o problemie, natychmiast zaproponowaliśmy nasze rozwiązanie: sprzęgła indukcyjne z interfejsem IO-Link. Ich zalety to przede wszystkim bezstykowe zasilanie i przesył danych przez szczelinę powietrzną. Koniec

ze zużyciem mechanicznym lub uszkodzeniami przewodów; sprzęgła indukcyjne umożliwiają łatwy i szybki montaż oraz są całkowicie bezserwisowe – podkreśla Ulrich Balwanz, kierownik ds. kluczowych klientów z branży motoryzacyjnej w firmie Balluff.

Zastosowanie interfejsu IO-Link stwarza nowe możliwości w diagnostyce i parametryzacji współpracujących urządzeń. Elementy wykonawcze i czujniki są podłączone do mastera IO-Link za pomocą standardowego przewodu ze złączami M12. R E K L A M A

5/2018

APLIKACJE

E - + J J - - + N@>9 7 ~ - + `?

BEZSTYKOWE, SZYBKIE I NIEZAWODNE: SPRZĘGŁA INDUKCYJNE BIC Wiele powodów i liczne obszary zastosowań przemawiają za stosowaniem bezstykowego przesyłu danych i zasilania. Zasada funkcjonowania jest zadziwiająco prosta: kiedy aktywne powierzchnie obu elementów (bazowego – element stały i zdalnego – element przenośny) sprzęgła indukcyjnego są ustawione naprzeciwko siebie, element stały generuje zasilanie (12 V/500 mA) dla modułu przenośnego (zasilona cewka wytwarza pole elektromagnetyczne). W efekcie następuje przesył danych. Dwukierunkowy system BIC firmy Balluff wykorzystuje interfejs IO-Link, umożliwiając równoczesne sterowanie elementami wykonawczymi i zbieranie sygnałów z czujników za pośrednictwem koncentratora sygnałów I/O. Warto zauważyć, że z punktu widzenia infrastruktury systemu sprzęgło indukcyjne jest elementem niewidocznym i traktowane jest jako połączenie przewodowe, a instalacja oparta jest na zasadzie plug&play. Uruchomienie systemu BIC nie wymaga konfiguracji ani integracji.

„Empowered by IO-Link” oznacza, że sprzęgło indukcyjne jest gotowe do komunikowania się dosłownie w chwili wyjęcia z opakowania.

Pomyślny rezultat testów Testy sprzęgła indukcyjnego Balluff BIC przebiegły pomyślnie. – Testowaliśmy alternatywne systemy i dostawców, jednak końcowa analiza wskazała na sprzęgła z interfejsem IO-Link firmy Balluff ze względu na dużą niezawodność i wytrzymałość – mówi Michel Dang, inżynier technologii produkcji 76

w firmie Ford. W celu sprawdzenia możliwości przetwarzania danych nowych systemów firma Ford najpierw wyposażyła jedną paletę i stację dokującą w sprzęgła indukcyjne, moduł rozszerzeń oraz master IO-Link w odpowiedniej stacji dokującej. – Po trwającym miesiąc okresie testowym oraz nawet 3 tys. cykli dokowania dziennie system nie wykrył ani jednego błędu sygnału diagnostycznego. Był to bardzo mocny argument za podjęciem decyzji o dalszej rozbudowie systemu – dodaje Michel Dang.

W międzyczasie linia spawalnicza została w pełni wyposażona w system sprzęgieł indukcyjnych firmy Balluff, obejmujący wszystkie 17 mobilnych palet GEO. Dopiero po nawiązaniu połączenia ze stacją dokującą i wykryciu prawidłowego osadzenia i bezpiecznego zaciśnięcia obrabianego elementu, robot spawalniczy otrzymuje zezwolenie na rozpoczęcie pracy. Procedura ta jest powtarzana tysiące razy w każdej stacji, a bezprzewodowe sprzęgła indukcyjne zapewniają jej bezproblemową realizację. Wprowadzenie systemu spowodowało, że w 2017 r. nowy Ford Fiesta zjeżdżał z linii produkcyjnej w zakładzie w Kolonii z częstotliwością dwóch samochodów co 68 sekund. – Sprzęgła indukcyjne firmy Balluff wykazały odporność na trudne warunki przemysłowe. Obecnie planujemy zastosować system w dodatkowej linii spawalniczej wyposażonej w 21 palet GEO – twierdzi Michel Dang.

BALLUFF Sp. z o.o. 7 % N>$ 8A:8>` # : " ))d" ))7 7 9> <?N @; @@ ) ! 9> <<? A; <@ ---7" ))7

AUTOMATYKA

RYNEK RYNEK

Innowacyjne przewody igus do szybkich ruchów w małych przestrzeniach - " - - - +K . " B B - B . / +K " . 7 E - J + ~ - - B ! C & 5 - " / . - J - +K + JK /_7 %- + K J - /_ - : - B - - + + B B J - B7

7 6 )) % "b

lastyczność przewodu chainflex CFSOFT została uzyskana dzięki zastosowaniu specjalnej i innowacyjnej konstrukcji żył. Poszczególne żyły wykonane są z miękkiej miedzi, a w procesie produkcji poddawane są specjalnemu procesowi sznurowania oraz skręcania, co sprawia, że cały przewód wykazuje większą elastyczność oraz miękkość w porównaniu z tradycyjnymi przewodami elastycznymi. Umożliwia to zastosowanie nowej serii w bardzo dynamicznych aplikacjach na małej przestrzeni, a także w różnych branżach, np. w przemyśle półprzewodników, gdzie stosuje się e-prowadniki o bardzo małym promieniu gięcia. Prowadzą one przewody w bardzo szybkich i krótkich przesuwach, o długości 0,5–1 m, np. w automatach montażowych SMD.

5/2018

* - - + - +K - : - - . - - +K B B7 # - C & 5 " - - . . -

Bez wpływu na ruch Konwencjonalne przewody napierają na e-prowadnik, zmieniając jego ułożenie. W przypadku przewodu CFSOFT ten problem nie istnieje, a jego elimancję umożliwiło zastosowanie bardzo giętkiego materiału. Dzięki temu innowacyjne przewody sprawdzają się przy promieniu gięcia 5 × d oraz mogą być stosowane w pomieszczeniach czystych klasy 2.

Gwarantowana niezawodność CFSOFT zapewnia bardzo wysoki stopień planowania bezpieczeństwa. Przez trzy lata był poddawany testom w warunkach roboczych w największym w branży laboratorium testowym igus o powierzchni 2750 m2. Wyniki badań są brane pod uwagę w procesie rozwoju produktu oraz sprawdzaP R O M O C J A

ne na dostępnym on-line kalkulatorze żywotności. To sprawia, że firma igus jest jedynym producentem na świecie, który daje gwarancję na 36 miesięcy lub 10 mln cykli zgięć. Przewód CFSOFT można zamówić on-line w dowolnej długości lub w formie gotowego przewodu konfekcjonowanego. Można go skonfigurować za pomocą narzędzi dostępnych on-line, co pozwala na dopasowanie go do aplikacji stosowanych przez klienta. W systemie readychain można go również zainstalować w e-prowadnikach.

IGUS Sp. z o.o. 7 0 - >N>C @N:N<A # - 7 NN ?`< 89 9@ ) ! NN ?`< `> `; : ) d 7 ---7 7

RYTRO 2018

Automatyka w inżynierii środowiska Konferencja Automatyków RYTRO 2018 i J NN7 + - + +K . - , J B " J + ) + $ -7 % - + M :$C 5 - - J / M 7 # ) + - - " K - - B B + + +K - - + - / B B7

dniach 22–23 maja 2018 r. do Rytra zjadą organizatorzy i uczestnicy XXII Konferencji Automatyków. Konferencja tradycyjnie odbędzie się pod merytorycznym patronatem prof. dr hab. inż. Ryszarda Tadeusiewicza z Katedry Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej Akademii Górniczo-Hutniczej z Krakowa. Patronat honorowy objęli Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. Tegoroczne hasło wydarzenia to „Automatyka w inżynierii środowiska”.

Głównym celem tej naukowo-technicznej konferencji jest integracja automatyków z różnych środowisk, dlatego do udziału w spotkaniu zapraszani są przedstawiciele nauki z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, Politechniki Warszawskiej, Śląskiej i Rzeszowskiej, oraz Państwowych Wyższych Szkół Zawodowych z Tarnowa, Nowego Sącza i Oświęcimia, kadra inżynieryjno-techniczna dużych zakładów przemysłowych i biur projektowych (dyrektorzy techniczni, główni automatycy i energetycy), szczególnie z terenów Polski południowo-wschodniej, przedstawiciele branżowej prasy technicznej i portali internetowych oraz przedstawiciele organizatorów (prezesi, dyrektorzy). Od początku inicjatorem, głównym organizatorem i sponsorem konferencji jest firma Skamer-ACM z Tarnowa, a tegorocznymi współorganizatorami i jednocześnie sponsorami są firmy: ABB, AUMA Polska, Danfoss Polska, Emerson Process Management, Helukabel, Jumo, Limatherm Sensor, Lumel, Pepperl+Fuchs, Siemens, Turck, Weidmüller oraz WIKA Polska. Pierwszy dzień konferencji podzielony został na dwie części. W pierwszej z nich zaplanowano m.in. wystąpienia naukowców z czterech uczelni technicznych, przedstawiciela Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii, Małopolskiego Centrum Przedsiębiorczości,

Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z Krakowa oraz przedstawiciela organizatorów z referatem tematycznym. W drugiej części pierwszego dnia konferencji zaplanowano prezentacje firm będących organizatorami spotkania. Podczas wystąpień ich przedstawiciele zaprezentują najnowsze osiągnięcia w obszarze produkcji urządzeń, pomiarów i automatyki oraz systemów sterowania i zarządzania produkcją w różnych gałęziach gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem rozwiązań związanych z hasłem konferencji. Zaprezentowane rozwiązania będą potwierdzeniem roli automatyki w inżynierii środowiska. Drugi dzień konferencji przeznaczony jest na warsztaty tematyczne. Równolegle w dwóch salach konferencyjnych odbędą się prezentacje organizatorów spotkania. Uczestnicy będą mieli okazję szczegółowo poznać wybrane tematy i przedstawiane rozwiązania. W tym samym czasie w głównej sali konferencyjnej wszyscy zainteresowani będą mogli zapoznać się z produktami firm będących organizatorami i porozmawiać z ich przedstawicielami na ekspozycyjnych stoiskach firmowych. Jolanta Górska-Szkaradek AUTOMATYKA

RYTRO 2018

XXII Konferencja Automatyków Rytro 2018 CZWARTA REWOLUCJA TECHNICZNA Prof. dr hab. inż. Ryszard Tadeusiewicz, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

PATRONAT MERYTORYCZNY:

PLATFORMA PRZEMYSŁU PRZYSZŁOŚCI – INICJATYWA MINISTERSTWA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I TECHNOLOGII

prof. dr hab. inż. Ryszard Tadeusiewicz

Dr inż. Andrzej Soldaty, mgr inż. Jarosław Gracel, Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii

Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie

AUTOMATYKA W INŻYNIERII ŚRODOWISKA – PRACE PROWADZONE W INSTYTUCIE AUTOMATYKI I ROBOTYKI POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ Prof. dr hab. inż. Jan Maciej Kościelny, Politechnika Warszawska

STEROWNIKI, REGULATORY I OPROGRAMOWANIE OPRACOWANE W POLITECHNICE RZESZOWSKIEJ Prof. dr hab. inż. Leszek Trybus, Politechnika Rzeszowska

NOWE TECHNOLOGIE W OBSZARZE KSZTAŁTOWANIA POPYTU I PODAŻY ENERGII ELEKTRYCZNEJ Prof. dr hab. inż. Tadeusz Skubis, Politechnika Śląska

ZIELONE STREFY ENERGETYCZNE Prof. dr hab. inż. Ireneusz Soliński, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

ANALIZA DANYCH NIEUPORZĄDKOWANYCH – JAK W TECHNICE I BIZNESIE OPANOWAĆ NADMIAR INFORMACJI I WYDOBYĆ Z NIEGO ISTOTNĄ WIEDZĘ Dr inż. Andrzej Izworski, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

MOŻLIWOŚCI DOFINANSOWANIA PROJEKTÓW REALIZOWANYCH PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWA W ZAKRESIE OZE I B+R Dr Rafał Solecki, Małopolskie Centrum Przedsiębiorczości

DOFINANSOWANIE ZADAŃ ZE ŚRODKÓW WFOŚiGW W KRAKOWIE Mgr inż. Robert Bażela, dr inż. Paweł Korczak WFOŚiGW w Krakowie

AUTOMATYKA W INŻYNIERII ŚRODOWISKA Mgr inż. Paweł Tomaszewski, Skamer-ACM 5/2018

PATRONAT HONOROWY:

HASŁO KONFERENCJI: Automatyka w inżynierii środowiska

ORGANIZATORZY: ABB AUMA POLSKA DANFOSS POLSKA EMERSON PROCESS MANAGEMENT HELUKABEL JUMO LIMATHERM SENSOR LUMEL PEPPERL+FUCHS SIEMENS SKAMER-ACM TURCK WEIDMÜLLER WIKA POLSKA

CEL KONFERENCJI: • przedstawienie tendencji w systemach pomiarów i automatyki • promocja najnowszych wyrobów producentów urządzeń pomiarów i automatyki • wzajemne poznanie i integracja środowiska automatyków (naukowcy – projektanci – producenci – użytkownicy)

RYTRO 2018 W KONFERENCJI WEZMĄ UDZIAŁ: • naukowcy z AGH, Politechnik: Warszawskiej, Rzeszowskiej i Śląskiej, Państwowych Wyższych Szkół Zawodowych z Tarnowa, Nowego Sącza i Oświęcimia, przedstawiciele Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii, WFOŚiGW w Krakowie oraz Małopolskiego Centrum Przedsiębiorczości • kadra inżynierska największych zakładów przemysłowych i biur projektowych (dyrektorzy, główni automatycy i energetycy), głównie z regionu Polski południowo-wschodniej • przedstawiciele organizatorów – prezesi, dyrektorzy • przedstawiciele prasy technicznej i portali internetowych

WEIDMÜLLER

DANFOSS

JUMO EKRAN

EMERSAON ABB

Sala konferencyjna EKRAN

WEJŚCIE HELUKABEL

WIKA

TURCK

LUMEL

PEPPERL+FUCHS

LIMATHERM SENSOR

SIEMENS

AUMA

SKAMER

Your Global Automation Partner

AUTOMATYKA

RYTRO 2018

RYTRO R YTRO 2 2018 018

Pomiary ciśnienia

Oferta Limatherm Sensor + . - J B - K B B B7 JK / - . " - . X " Z J - 7 # J / + - / X N8 " `@@@ " Z - K K _ J J pomiarowe, takie jak rurka 6 " " ment puszkowy.

Fot. Limatherm Sensor

anometry spełniają bardzo ważną funkcję zabezpieczenia procesu bez konieczności doprowadzania zasilania, co jest bardzo ważne w awaryjnych sytuacjach. Uwzględnienie wytycznych i wskazówek zawartych w normie EN 837-2 gwarantuje odpowiedni dobór urządzenia. Należy przede wszystkim upewnić się, że medium nie powoduje korozji części, które się z nim stykają. Bardzo ważnym aspektem jest zabezpieczenie manometrów przed występującymi na instalacji drganiami. Zapewnia to wypełnienie układu pomiarowego gliceryną lub olejem w przypadku wbudowania dodatkowych urządzeń elektrycznych. Rodzaj cieczy wypełniającej dobiera się w zależności od temperatury pracy i amplitudy drgań. Dodatkowym atutem zalania manometru jest ochrona przed nagłymi pikami ciśnienia, korozją lub skraplaniem. Zabezpieczenie przed niekontrolowanym wzrostem ciśnienia stanowią dodatkowe elementy, tj. tłu-

5/2018

miki pulsacji umieszczone w kanale dolotowym lub zawory odcinające układ pomiarowy przy nastawionej wartości. Maksymalne ciśnienie w układzie nie może przekraczać 75% górnej skali w przypadku ciśnienia statycznego oraz 65% w przypadku ciśnienia dynamicznego.

Szczegółowe wymagania Manometry można rozbudowywać o dodatkowe elementy: separatory membranowe, zanurzeniowe i rurkowe. Są stosowane w przypadku, gdy medium mierzone jest zanieczyszczone, lepkie, zawiera substancje stałe lub gdy pracują w higienicznych i sterylnych warunkach, umożliwiając czyszczenie i dezynfekcję. Materiały z jakich wykonane są elementy mające kontakt z medium zależą od warunków procesowych. Bezpośredni wpływ ma temperatura procesu. Dopuszczalne temperatury medium to: dla przyłącza procesowego z mosiądzu – 100 °C (niewypełnione i wypełnione) lub 70 °C (wypełnione z obudową z tworzywa); dla przyłącza procesowego ze stali nierdzewnej – przy obudowie ze stali nierdzewnej bez wypełnienia 200 °C, z wypełnieniem 100 °C, a przy obudowie z tworzywa bez wypełnienia 100 °C, a z wypełnieniem 70 °C. Dokładność urządzeń oferowanych przez Limatherm Sensor zależy od konfiguracji manometru, średnicy tarczy, rodzaju układu pomiarowego oraz temperatury medium i jest zgodna z wymaganiami obowiązującej normy EN 837-1. Kształtuje się w zakresie od P R O M O C J A

0,1% do 2,5%. Podstawowymi jednostkami wskazania są bar i MPa z możliwością zmiany na inne, tj. mmWS, kg/cm2, kPa, mbar. Standardowo manometry są skalowane w temperaturze 20 °C. Granica błędu przy odchyleniu o 10 °C od temperatury odniesienia może wynosić, zgodnie z normą EN 837-3, do 0,4%. Istnieje możliwość kalibracji w innej temperaturze adekwatnej do tej występującej w instalacji.

Kompleksowe wsparcie Limatherm Sensor proponuje pełną paletę urządzeń do lokalnego pomiaru ciśnienia wraz z dodatkowym osprzętem. Przedstawiciele firmy służą profesjonalnym doradztwem w zakresie doboru do danej aplikacji, jak i kosztorysowaniem do powstałych projektów. Zapewniamy najwyższą jakość dostarczanych produktów zgodnych z wymaganiami użytkownika, inwestora oraz projektanta. Na życzenie klienta dokonujemy wzorcowania manometrów, co potwierdza ich zgodność z obowiązującymi normami. Produkty Limatherm Sensor znalazły swoje zastosowanie na wielu instalacjach w Polsce, jak i poza jej granicami.

LIMATHERM SENSOR Sp. z o.o. ul. Tarnowska 1, 34-600 Limanowa tel. 18 337 99 00, fax 18 337 99 10 e-mail: info@limathermsensor.pl www.limathermsensor.pl

RYTRO R YTRO 2018

Przewidzieć

nieprzewidywalne Wiedza o sytuacjach, które +K K _ " . J 7 5 +. /_ . " - ". - " . + " - " ~ . K_ ~ " . - " + - + +. / 7 C + . - - _ - * + + - B + + B & + . J 7 ( - /_ - "7

akkolwiek nierealnie by to nie brzmiało – i kojarzyło się ze szklaną kulą – przewidywanie awarii jest możliwe! I to na bazie pomiarów oraz twardych dowodów. Takim zagadnieniem zajmuje się predykcyjne utrzymanie ruchu. To temat nieprawdopodobnie szeroki i oparty m.in. na przewidywaniu stanów maszyny na podstawie zgromadzonych wcześniej danych. Wymaga również zrozumienia ograniczeń związanych z użytkowaniem maszyn. Stosowanie tej metody ma sens oczywiście tylko w sytuacji, gdy nakłady poniesione przy jej wprowadzaniu zwrócą się w oszczędnościach osiągniętych w zakresie konserwacji.

Parametry predykcyjne Jak przewidzieć awarię silnika czy pompy? Jak sprawdzić stan łożysk, które są podstawowych elementem eksploatacyjnym? Jak wykryć rozosiowanie połączenia silnik–pompa? Bezpośrednie monitorowanie jest praktycznie niemożliwe. Przykładowo idea monitorowania optycznego stanu pojedynczej kulki łożyska to coś, co spotkałoby się z uśmiechem niedowierzania. Nie musimy jednak posuwać się do tak daleko idącej kontroli stanu. 84

P R O M O C J A

Istnieją inne metody, które pośrednio umożliwiają alarmowanie z niezwykłą dokładnością, jeżeli dzieje się coś niedobrego. Zanim dojdzie do awarii, jako jedne z pierwszych sygnałów uszkodzenia pojawiają się wibracje generowane przez daną maszynę. To głównie w oparciu o te dane można skutecznie określić czy mamy czas, czy należy jak najszybciej planować wymianę określonej części. A zakres analizowanej wibracji wskazuje dość precyzyjnie źródło pochodzenia. Kolejnym istotnym parametrem jest temperatura. W początkowym stadium przed wystąpieniem permanentnej awarii pojawiają się niewielkie uszkodzenia, które powodują zwiększenie tarć i tym samym wzrost temperatury niektórych części maszyny. To jeden z głównych etapów przed ostatecznym zatrzymaniem spowodowanym awarią.

Czujnik temperatury i wibracji serii QM42 W celu zidentyfikowania problemu, zanim dojdzie do sytuacji krytycznej, można zastosować czujniki wibracji serii QM42VT1. Urządzenie służy nie tylko do pomiaru drgań, ale jako jeden z niewielu (jeżeli nie jedyny) dostępAUTOMATYKA

nych na rynku czujników dokonuje obliczeń dla tak dużej liczby parametrów, m.in. wartości skutecznej prędkości i przyśpieszenia, kurtozy, wartości szczytowej czy współczynnika szczytu. Co więcej, koszt czujnika jest wyjątkowo mały w porównaniu do korzyści, jakie zapewnia. Dodatkowo czujnik QM42VT1 monitoruje również temperaturę w zakresie od –40 °C do +105 °C.

Komunikacja Czujnik wibracji QM42 dostępny jest w wersji z interfejsem szeregowym Modbus RTU oraz w wykonaniu przeznaczonym do komunikacji bezprzewodowej. Drugi wariant idealnie nadaje się do szybkiego montażu podczas modernizacji lub jako przenośne narzędzie analizy.

Perspektywy Czujnik wibracji wsparty odpowiednim oprogramowaniem oraz kompletną ofertą automatyki marki Turck jest doskonałym narzędziem służącym do analizy pracy krytycznych elementów maszyn w zakresie wibracji i temperatury. Takie rozwiązanie, zwiększające możliwości kontroli nad parkiem maszynowym, doskonale wpisuje się w filozofię Przemysłu 4.0 i co najważniejsze – przynosi użytkownikom wymierne korzyści.

Podsumowanie Czujnik wibracji serii QM42 to bardzo skuteczne i w wielu aplikacjach niesk zbędne narzędzie do realizacji prezb dykcyjnego utrzymania ruchu. Dzięki dy szeregowi danych, jakie udostępnia sz czujnik, możliwa jest skuteczna analiza cz zachowania diagnozowanego układu. za W efekcie użytkownik zwiększa dostępność maszyn i maksymalizuje skuteczno ność wykrywania oraz usuwania awarii. no Zastosowanie wersji bezprzewodowej Za czujnika QM42 jest dodatkową zaletą cz dla modernizowanych układów. Dzięki dl komunikacji radiowej instalacja przeko bi biega bardzo szybko. Ponadto czujnik może służyć jako przenośne narzędzie m analizy. an TURCK Sp. z o.o. T 7 # - >>8 A8:?<` & 7 99 AA< A? @@ ) ! 99 AA< A? @> : d 7 ---7 7

7 5

R E K L A M A

C + - " + + . + J J - B7 * J + - + + - " + - - + " - - + / ~ "

5/2018

RYTRO 2018

Skamer-ACM – Integrator 4.0 C - . + ." +K B - B ) + B B M J B7 i ._ +K - * + - + J - B + -7 &" . 7 & . - B M B + J + - J + /_7 * J - K /- 7 , + "

odstawą rozwoju Skamer-ACM jest innowacyjność. Od 10 lat firma intensywnie działa na rzecz poprawy efektywności energetycznej w zakładach przemysłowych. Wpisuje się to idealnie w politykę energetyczną Polski. Dzięki doświadczeniu zdobytemu przy współpracy z wieloma zakładami przemysłowymi inżyniero-

wie spółki mają nie tylko wiedzę techniczną, ale znają również technologie produkcji wielu branż: paliwowo-energetycznej, chemicznej, metalurgicznej, mineralnej, spożywczej, farmaceutycznej, drzewno-papierniczej itp. Taka wiedza w połączeniu z automatyką daje przewagę nad konkurencją.

IIoT przez pryzmat SCADA, MES i ERP Skamer-ACM działa zgodnie z najnowszymi trendami. W ostatnich latach nastąpił bardzo dynamiczny rozwój działu programistycznego w firmie. Z roku na rok wzrasta liczba

P R O M O C J A

realizowanych projektów inwestycyjnych obejmujących systemy SCADA. Ze względu na rosnącą świadomość efektywnego użytkowania mediów energetycznych oprogramowanie typu SCADA wykorzystywane jest głównie do tworzenia systemów monitoringu mediów energetycznych. Inwestorzy coraz częściej decydują się na systemy informatyczne MES, dzięki którym mogą analizować kluczowe parametry. Łatwo można zlokalizować przyczynę przestojów czy awarii oraz określić przyczyny zdarzeń i na bieżąco reagować na niezgodności. System umożliwia dokładną analizę kosztów produkcji. Rejestruje wydajność maszyn, przestoje, zatrzymania awaryjne. Dzięki MES można poznać przyczyny przestojów i wad produkowanych detali. Zastosowanie systemu ma na celu optymalizację procesu produkcji, poprawę jakości, obniżenie kosztów i wzrost parametru OEE. Jesteśmy obecnie świadkami czwartej rewolucji przemysłowej. Za jej początek można przyjąć 2011 r., kiedy termin Industry 4.0 został po raz pierwszy użyty podczas targów w Hanowerze jako projekt strategii technik wysokich rządu Niemiec, promującej AUTOMATYKA

RYTRO 2018 komputeryzację procesów wytwórczych. Przemysłowy Internet Rzeczy wprowadził nową jakość. Co ważne, technologie powiązane z IIoT są coraz tańsze i często czas zwrotu inwestycji nie przekracza roku. W integracji urządzeń i wdrożeniach systemów typu SCADA, ERP, MES niezastąpione są nowoczesne firmy integratorskie, które z jednej strony znają technologię, a z drugiej mają szeroką wiedzę z zakresu systemów sterowania. Czasami barierą są protokoły komunikacyjne i ich kompatybilność. Dlatego ważne jest, aby jedna firma czuwała nad realizacją zadania od początku do końca. Oczywiście istnieje otwarta platforma komunikacyjna OPC, dzięki której integracja urządzeń jest znacznie ułatwiona, ale producent urządzenia musi udostępniać serwer OPC.

Przełom w robotyce Kolejną dziedziną, która wpisuje się w Przemysł 4.0 jest robotyka – należy odciążyć operatorów systemów i zredukować potencjalne interwencje. To również odpowiedź na ewoluujący

w ostatnich latach rynek pracy i zmiany socjologiczne. Dodatkowo czynniki ekonomiczne częściej umożliwiają dziś zakładom przemysłowym dokonywanie inwestycji w tym zakresie. Aktualnie tworzenie aplikacji sterowania to coraz częściej programowanie robotów i ich komunikacji z istniejącymi systemami. Rośnie również rola robotów współpracujących, które pracują bez stref bezpieczeństwa – to również bardzo szybko rozwijający się segment automatyki przemysłowej. Szacuje się trzykrotny wzrost sprzedaży kobotów w porównaniu z robotami przemysłowymi. Na pewno jest to przełom w zakresie współpracy robotów z ludźmi, który przekłada się na znacznie większą wydajność produkcji.

− prefabrykacja szaf sterowniczych i rozdzielni, − sprzedaż elementów automatyki, osprzętu elektrycznego i armatury przemysłowej, − katalog Automatyki (www.katalogautomatyki.pl), − serwis gwarancyjny i pogwarancyjny, − audyty bezpieczeństwa, − audyty przemysłowych sieci komunikacyjnych, − audyty energetyczne, efektywności energetycznej i technologiczne, − systemy wizualizacji i raportowania zużycia mediów energetycznych, − systemy MES, − robotyka. Więcej informacji można znaleźć na stronie www.skamer.pl.

Kompleksowa oferta

, + "

Oferta firmy Skamer-ACM jest stale rozbudowywana. Aktualnie w jej zakres wchodzą: − projektowanie, programowanie, doradztwo techniczne, dostawy, montaż, rozruch, serwis instalacji pomiarów i automatyki,

*>7 & 87' * 7 , N` <<~>@@ 5 7 A? >A `< N< A@@ ) ! >A `< N< A@> : -d 7 ---7 7

7 :$C

R E K L A M A

5/2018

RYTRO 2018

„Cykl życia” gazu SF6 Kompleksowa obsługa aplikacji wykorzystujących heksafluorek siarki

aly

sin

ce ai

Fot. 1. C J 67 g - - . K >7 - + - = N7 + / <7 6 A7 + / 87 " 6 `7 - + 67 - . K >7 B N7 K - - <7 - + = -

s is

Qua lity a

Start End

Evacuation of SF6

P ro

Evacuation

Fill ing w

is lys na

na każdym etapie koncepcji wspomnianego cyklu. Do kontroli gęstości gazu SF6 (np. w komorze rozdzielnicy izolowanej gazem) stosuje się wskaźniki gęstości gazu. Przykładowy wskaźnik przedstawiono na fot. 2. Urządzenie mierzy ciśnienie gazu SF6, adaptując się do faktycznego „zachowania się” gazu przez uwzględnienie wpływu temperatury na jego ciśnienie. W tym celu we wskaźnikach montuje się elementy kompensujące wpływ temperatury. Zasada pomiaru takiego wskaźnika gęstości gazu przedstawiona została na fot. 3. W celu monitorowania pracy komory wypełnionej gazem i uzyskania zdalnej informacji zwrotnej (w postaci sygnału alarmowego) podczas spadku gęstości gazu SF6 poniżej określonej wartości można zastosować monitory gęstości gazu, czyli wskaźniki gęstości gazu z elektrycznymi stykami przełączającymi (fot. 4) lub przełączniki gęstości gazu bez wskazania bieżącej wartości (fot. 5). W przypadku przełączników gęstości gazu, aby zapewnić dokładność punktu przełączania stosuje się zabudowaną w przełączniku, referencyjną komorę wypełnioną gazem SF6. Możliwy jest także

ition monitoring ond d uri sc ng ou op inu nt

g nin io

SF 6 ith

Co mm iss

IKA rozpoczęła działalność od produkcji ciśnieniomierzy oraz termometrów. W 1976 r., wykorzystując swoje kilkudziesięcioletnie doświadczenie w produkcji tych urządzeń, zaprezentowała pierwszy przyrząd do pomiaru gęstości gazu SF6 z kompensacją bimetaliczną, będący połączeniem obu technologii – pomiaru ciśnienia i temperatury. Od tego momentu, przez rozwój urządzeń oraz pozyskiwanie partnerów strategicznych, rozpoczął się wieloletni proces uzupełniania portfolio produktowego, którego celem stała się kompleksowa obsługa klienta pracującego z gazem SF6, zgodnie z przyjętą przez WIKA koncepcją „cyklu życia” gazu SF6 (fot. 1). Ze względów bezpieczeństwa oraz z powodu negatywnego wpływu gazu na środowisko naturalne umiejętna obsługa gazu SF6 jest równie istotna na każdym etapie i w świetle przepisów prawa powinna dokonywać jej tylko przeszkolona kadra. Urządzenia WIKA pozwalają na dokładny jakościowy i ilościowy pomiar oraz pewną (szczelną) obsługę urządzeń izolowanych heksafluorkiem siarki

f SF

e/s

er vi

P R O M O C J A

q Gas

ion at er

WIKA od ponad 40 lat rozwija ) . - " SF67 &" > 8 - - " - K - B " +K B . K /- 7 # - ) - #( $ - - - - 7 * - K - +K . - +. K M . +. J 67 + J J ~ B - + - ~ " _ J - / + / 6 - +K .7 g J - - K - + . / B + - - +K - 7

Fot. 2. # [ . / 6 ~ %0(`<

AUTOMATYKA

RYTRO 2018

Fot. WIKA

ciągły pomiar parametrów gazu przy pomocy monitorów gęstości gazów z elektrycznym sygnałem wyjściowym lub przetworników gęstości gazu. W przypadku tych drugich za pomocą jednego przyrządu możliwy jest pomiar od jednego do czterech parametrów gazu znajdującego się w komorze. Urządzenie GDHT-20 przedstawione na fot. 6 umożliwia jednoczesny pomiar gęstości, temperatury, wilgotności oraz ciśnienia, a dane przesyłane są za pomocą protokołu Modbus. Wszystkie modele wykonane są z bardzo odpornych na produkty dekompozycji gazu SF6 materiałów, a ich obudowy są hermetyczne. W hermetycznie zabudowanym układzie pomiarowym brak negatywnego wpływu ciśnienia atmosferycznego na pomiar i nie występuje kondensacja wilgoci. W celu określenia kondycji urządzenia wypełnionego heksafluorkiem siarki wykonuje się również analizę chemiczną gazu oraz szczelności urządzenia. Przyrządy do jakościowej analizy gazu SF6 oraz detektory wycieku WIKA rozwijała, wykorzystując doświadczenie dortmundzkiej firmy G.A.S, której dział urządzeń analizy gazu SF6 został włączony w struktury WIKA w 2009 r. Bardzo popularnym urządzeniem do pomiaru wycieku gazu SF6 jest ręczny detektor gazu GIR-10 wykorzystujący niedyspersyjną absorbcję w podczerwieni – NDIR (fot. 7). Pomiar oparty jest na prawie Lamberta-Beera, zgodnie z którym absorpcja promieniowania jest wprost proporcjonalna do stężenia i grubości warstwy gazu, przez który przechodzi promieniowanie. Zasada pomiaru została przedstawiona na fot. 8.

' p

-% # ]

> " # " #

20°C

+ " #

20°C

+ " #

Fot 3. g . / ` - [ . / +K

Fot. 4. . / K +K ~ %0 :>@@

Fot. 5. * K . / ~ %0 : '

Fot. 6. * - . / / - / ~ %0b5:N@

Fot. 7. 0 B - ~ %(,:>@

Łatwość obsługi i poręczność to bardzo ważne cechy urządzenia GIR-10. Operator może przenosić urządzenie na pasie zawieszonym na ramieniu, a pomiar dokonywany jest za pomocą tzw. pistoletu, co umożliwia łatwy dostęp do komory wypełnionej SF6.

Fot. 8. g B

5/2018

Zarówno urządzenie na ramię, jak i pistolet wyposażone są w czytelny wyświetlacz i diody wskazujące poziom stężenia gazu (fot. 7 i 9). W zależności od wersji GIR-10 wysyła sygnał, gdy przekroczone zostaje określone stężenie.

- ~ %(,:>@

RYTRO 2018

Fot. 9. &" K %(,:>@

Fot. 10. * + + / SF6 ~ %$>>

Do jakościowego egzaminowania heksafluorku siarki WIKA oferuje precyzyjny analizator jakości gazu SF6 model GA11 (fot. 10), który może mierzyć nawet do siedmiu parametrów testowanej mieszanki. Do cech wyróżniających urządzenie zaliczyć należy kompaktową, lekką i przenośną konstrukcję zamkniętą w przenośnej

walizce, zasilanie bateryjne, dużą dokładność, wysoką rozdzielczość, możliwość wymiany sensora w technologii plug&play oraz rozbudowy urządzenia o dodatkowe sensory, a także elastyczne zarządzanie danymi (USB, LAN, pamięć wewnętrzna). W zależności od potrzeb klienta sensor SF6 może być kalibrowany dla jednej lub obu mieszanek gazu: SF6/N2 lub SF6/CF4. W przypadku, gdy sensor jest skalibrowany dla obu mieszanek gazu użytkownik zmienia rodzaj kalibracji w oprogramowaniu urządzenia. GA11 można także skalibrować do pomiaru stężenia gazu G3. Podstawowa konfiguracja GA11 zawiera sensor do pomiaru wilgotności oraz czujnik stężenia gazu. Pomiar stężenia gazu SF6 wykorzystuje zjawisko różnej prędkości rozchodzenia się dźwięku w mieszaninach gazowych. Prędkość rozchodzenia się dźwięku w powietrzu to w przybliżeniu 330 m/s, podczas gdy w gazie SF6 dźwięk rozchodzi się z prędkością około 130 m/s. Zmierzona prędkość dźwięku jest kompensowana temperaturowo i przy pomocy mikrokontrolera zamieniana na wartość stężenia gazu. Wilgotność w urządzeniu GA11 mierzona jest przy pomocy pojemnościowego czujnika wilgotności, który budową przypomina kondensator. Warstwa wewnętrzna czujnika wykonana jest z higroskopijnego materiału nieprzewodzącego, podczas gdy warstwy zewnętrze wykonane są z przewodnika. Zmiana stałej dielektrycznej materiału higroskopijnego jest proporcjonalna

Fot. 11. * - - - - - %$>>

do wilgotności względnej w otoczeniu czujnika. Najczęściej wybieranymi sensorami dodatkowymi są czujniki mierzące stężenie objętościowe (w ppmv) SO2 oraz HF. Do mierzenia stężenia tych związków chemicznych wykorzystywany jest sensor elektrochemiczny. Działa on na zasadzie pochłaniania cząstek gazu przez warstwę elektrolitu. Pojemność elektrolitu zmienia się wraz ze zmianą liczby cząstek badanego związku w elektrolicie. Zmiana pojemności, z wykorzystaniem narzędzi oceny sygnału elektronicznego, jest konwertowana na wartość stężenia substancji. Dla dokładnego pomiaru spodziewanych wartości produktu dekompozycji gazu SF6, jakim jest dwutlenek siarki, sensory SO2 występują w różnych zakresach pomiarowych: od 0–10 ppm do 0–500 ppm. Sensor HF dostępny jest w zakresie pomiarowym 0–10 ppmv. Dodatkowe porty umożliwiają łatwy montaż towarzyszących sensorów. Dostępne są sensory mierzące stężenie takich substancji jak siarkowodór (H2S) czy tlenek węgla (CO). GA11 można uruchomić jednym przyciskiem, a pierwsze wyniki pomiaru mogą być widoczne na ekranie dotykowym już po około siedmiu minutach od chwili gotowości systemu do pracy. Wyniki są automatycznie porównywane z ustawionym progiem dla zanieczyszczonego lub zdatnego do ponownego użycia gazu SF6 (CIGRE B3.02.01, IEC albo z zgodnie z wprowadzonymi przez użytkownika danymi). Odpowiednio wyświetlają się symbole OK lub Not-OK (fot. 11). W pamięci wewnętrznej urządzenia może być przechowywanych do pięciuset wyników pomiaru, które można bezpośrednio transferować na zewnątrz za pomocą portu USB. Oprogramowanie „SF6-Q – Przeglądarka pomiarów analizatora” zawiera darmową funkcję eksportu danych do pliku PDF lub formatu CSV, co umożliwia import danych do programu Microsoft Excel lub innych programów kalkulacyjnych i programów zarządzających bazami danych. W zależności od potrzeby testowany gaz po analizie może być wpompowany bezpośrednio do zbiornika, z którego został pobrany, innego zewnętrznego zbiornika lub do zewnętrznej torby GA45 do tymczasowego przechowywania gazu SF6 (fot. 12). AUTOMATYKA

RYTRO 2018

Fot. WIKA

Fot. 12. 5 " - B - - 6 ~ %$A8

Ostatnią grupą urządzeń do obsługi gazu SF6 w portfolio WIKA są urządzenia do napełniania oraz ewakuacji – pompy ewakuacji powietrza i azotu, zestawy do napełniania i ewakuacji gazu SF6, oraz akcesoria mechaniczne, takie jak szybkozłącza, węże oraz przyłącza. Flagowym urządzeniem w tej grupie jest model GPU-2000, który umożliwia wykonanie kilku procesów przy użyciu jednego urządzenia, z zachowaniem wysokiego stopnia bezpieczeństwa oraz łatwości obsługi. GPU-2000 (fot. 13) wyposażony jest w bezolejowy kompresor i bezolejową pompę próżniową do gazu SF6 (zapobiega zanieczyszczeniu gazu), pompę próżniową do powietrza oraz zbiornik na gaz. Całość zamontowana jest na mobilnym wózku. Używając 10” dotykowego panelu kontrolnego, można przygotować komorę (ewakuacja powietrza/azotu) do napełnienia gazem SF6, napełnić oraz ewakuować gaz z komory. Możliwe tryby pracy zostały przedstawione na fot. 14. Aby zapewnić bezpieczną obsługę urządzenia, WIKA wyposażyła GPU-2000 w system bezpieczeństwa bazujący na elementach SIL 2. System bezpieczeństwa zapobiega wprowadzeniu GPU w szkodliwe/ niebezpieczne warunki pracy. Komponenty SIL 2, do których się odnosimy, to czujnik ciśnienia, waga zbiornika na gaz SF6 oraz detektor wycieku gazu oparty na technologii podczerwieni. Ten ostatni system wykrywa wyciek w zakresie pomiarowym 0–2000 ppmv i kiedy w miejscu pracy limit wycieku zostaje przekroczony detektor automatycznie przełącza system w tryb bezpieczny oraz sygnalizuje alarm operatorowi urządzenia. 5/2018

Fot. 13. %*]:N@@@ <@@: - " " 6 X - - + Z

Fot. 14. %*]:N@@@ ~ J - "

WIKA zwraca także szczególną uwagę na kwestie bezpieczeństwa związane z przepełnieniem zbiornika magazynującego gaz SF6. W teorii zbiornik na gaz może być napełniony aż po krawędź w określonej i stałej temperaturze. W praktyce ma to jednak rzadkie zastosowanie. Wzrost temperatury gazu może prowadzić do poważnych konsekwencji, np. gdy zbiornik z gazem narażony jest na ekspozycję promieni słonecznych. Ciśnienie gazu w takim zbiorniku wzrasta i gaz może uciec przez zawór bezpieczeństwa. W celu zredukowania możliwości wycieku gazu przez zawór bezpieczeństwa napełnianie zbiornika zatrzymuje się poniżej wartości 0,8 kg/l określonego przez normę IEC 6227-4. Tak działająca funkcja bezpieczeństwa pozwala na użytkowanie GPU-2000 w szerszym niż zazwyczaj zakresie temperatury otoczenia – praca do 40 °C, a przecho-

wywanie do 60 °C. Dzięki zastosowaniu specjalnych filtrów oraz węży system bezpieczeństwa GPU-2000 nie ma wpływu na szybkość ewakuacji i napełniania. Urządzenie zostało zaprojektowane w taki sposób, aby maksymalnie wydłużyć czas między koniecznymi przeglądami serwisowymi – przykładowo konserwacja kompresora gazu SF6 przewidziana jest co 2500 godzin pracy. GPU-2000 jest mobilnym urządzeniem realizującym kilka zadań. W ofercie WIKA dostępne są również urządzenia spełniające pojedyncze funkcje, tak więc klient – w zależności od zadań, jakie chce wykonywać – może zdecydować się na zakup jedynie kompresora SF6, samej pompy próżniowej lub wagi. 6;>7 ,(=*>7 * : ) d- 7 ---7- 7

RYTRO 2018

Nowości w ofercie

napędowej firmy Danfoss Falowniki VLT i VACON, mobilna aplikacja MyDrive Connect, J - -nik ruchu IMC to tylko niektóre + " ) /- - - - K B J B " J - B7

plikacja mobilna MyDrive Connect, dostępna dla systemów iOS oraz Android, służy do uruchamiania i serwisowania napędów VLT HVAC, VLT AQUA oraz VLT AutomationDrive przy użyciu łatwego połączenia za pomocą wstępnie zdefiniowanego uwierzytelniania – połączenia indywidualnego opartego na Wi-Fi (IEE 802.11).

MyDrive Connect – szybkie uruchomienie napędu VLT Konfiguracja napędu nigdy dotąd nie była tak wygodna – wystarczy się podłączyć. Bezprzewodowy panel zastępuje klasyczny panel LCP. Nie jest wymagane podłączenie przez kabel lub adapter RS-485. Znika więc konieczność ciągłego prze92

P R O M O C J A

łączania się między urządzeniem a aplikacją – obecnie wszystkie funkcje są w zasięgu ręki. Nie trzeba też być bezpośrednio przy przetwornicy – można korygować nastawy, obserwując pracę instalacji. Szybka i łatwa konfiguracja, bezpieczne połączenie, wysoka wydajność i bogaty interfejs użytkownika, a także kompatybilność z tradycyjnym LCP i bardziej rozbudowane wsparcie dla użytkownika – to tylko niektóre zalety aplikacji mobilnej MyDrive Connect. Intuicyjne widgety graficzne, wykresy aktualizowane w czasie rzeczywistym do stałego monitorowania oraz przyjazne dla użytkownika funkcje zwiększają użyteczność systemu. Wśród innych korzyści są: szybkie wyszukiwanie parametrów po ich indeksie, kopioAUTOMATYKA

RYTRO 2018 wanie parametrów do telefonu lub wewnętrznej pamięci LCP 103, bezpieczne połączenie bezprzewodowe AES (Advanced Encryption Standard), specjalny parametr pozwalający na ustawienie zachowania urządzenia w przypadku utraty połączenia lub awarii aplikacji (a także umożliwiający odzyskiwanie ustawień po przywróceniu sygnału, obsługa wielu języków oraz tryb symulacji.

7 0 )

Zintegrowany sterownik ruchu IMC Optymalizacja wydajności wymaga zastosowania w urządzeniach pracujących we wszystkich sektorach przemysłu precyzyjnego pozycjonowania oraz synchronizacji. Do takich urządzeń zaliczają się m.in. stoły obrotowe, maszyny pakujące, maszyny etykietujące, przenośniki, wytłaczarki i paletyzatory. Do tej pory operacje pozycjonowania i synchronizacji odbywały się z wykorzystaniem serwomechani-

zmów. Jednak taki sprzęt jest drogi, a oddanie go do eksploatacji jest trudne i wymaga zastosowania dodatkowego okablowania. Ponadto serwomechanizmy nie współpracują z otwartymi układami sterowania, dlatego współczynnik awarii jest

wysoki. Firma Danfoss Drives opracowała innowacyjną alternatywę dla sterowania serwo. Zintegrowany sterownik ruchu IMC umożliwia przetwornicy AC wykonywanie bardzo precyzyjnego pozycjonowania oraz synchronizacji, bez konieczności R E K L A M A

wyboru

My robimy to inaczej, wspieramy Cię na każdym kroku. Jesteśmy w 100% skoncentrowani na rozwoju, produkcji i dostarczaniu najlepszych przetwornic częstotliwości. Decydujesz właśnie o sprzęcie do swojej aplikacji? Oferujemy wolność wyboru dowolnej technologii silnikowej. Nasze marki VLT® i VACON® to najbardziej innowacyjna oferta produktowa.

www.danfoss.pl/napedy

stosowania dodatkowych modułów lub sprzętu. Możliwa jest konfiguracja IMC za pomocą oprogramowania VLT AutomationDrive FC 302. IMC gwarantuje zintegrowaną kontrolę ruchu dla pozycjonowania (absolutnego/relatywnego, homingu, touch probe), synchronizacji pozycji oraz trybów liniowego i rotacyjnego. Ponadto współpracuje ze wszystkimi technologiami silników konwencjonalnych i sterowaniem w układzie zamkniętym i otwartym, a także zapewnia bezczujnikowe ustawianie dzięki wykrywaniu momentu obrotowego. Przetwornice dostosowywane są do urządzeń przez proste ustawienie parametrów. Oznacza to, że nie jest wymagana wiedza z zakresu technologii serwomechanizmów ani znajomość języków programowania. Ponieważ nie ma potrzeby stosowania enkodera ani dodatkowych kabli, inżynieria, instalacja oraz uruchomienie trwają krócej i są mniej kosztowne.

Falowniki Danfoss VLT i VACON w układach wind i dźwigów Danfoss Drives jest wiodącym dostawcą przetwornic AC działających w sprzęcie dźwigowym, modułach

przesuwu poprzecznego i wzdłużnego suwnic, urządzeniach pomocniczych obrotu oraz sterowania w następujących typach dźwigów: − żurawie wieżowe na budowach, − dźwigi portowe do przenoszenia kontenerów, − suwnice pracujące w wielu dziedzinach przemysłu, − dźwigi morskie i przybrzeżne, − wciągarki łańcuchowe. Firma Danfoss dostarcza także napędy do wind, schodów ruchomych itp. Produkty – zarówno VLT, jak i VACON – zapewniają łatwą kontrolę prędkości i zoptymalizowaną wydajność sprzętu np. w budynkach komercyjnych oraz m i e s z ka n i o w y c h , ośrodkach narciarskich i na terenach przemysłowych na całym świecie. Dzięki tym rozwiązaniom zyskuje się wiele korzyści w zakresie jazdy układów windowych i systemów podnoszenia. Należą do nich: − zwiększony komfort jazdy dzięki płynnej kontroli hamowania oraz dużej dokładności sterowania prędkością, − zwiększona wydajność energetyczna

dotycząca ogólnego zużycia energii w trybie czuwania, jak również jej regeneracji i zwracania do sieci, − redukcja hałasu dzięki cichej pracy silników przy wysokiej częstotliwości przełączania oraz wentylatorom z funkcją regulacji prędkości, − możliwość sterowania pracą różnych typów silników, w tym silników z magnesami trwałymi, wielosegmentowych, indukcyjnych oraz synchronicznych reluktancyjnych, − szerokie możliwości w zakresie podłączania i obsługi wielu interfejsów sterowania oraz sprzężeń zwrotnych, − kompatybilność EMC oraz funkcje związane z bezpieczeństwem, które zwiększają niezawodność i bezpieczeństwo pracy sprzętu. Danfoss Drives dostarcza również spersonalizowane rozwiązania sprzętowe oraz oprogramowania, które umożliwiają bezproblemową integrację i zapewniają szeroką gamę funkcji optymalizujących system.

DANFOSS POLAND Sp. z o.o. 7 CB - 8 @8:?N8 % - 7 NN 988 @` `? ) ! NN 988 @9 @> ---7 ) 7 =

AUTOMATYKA

7 0 )

RYTRO 2018

Działania Emerson

na różnych polach

* K 2 . +K >?;@ 7 # K >N8 / 2 . " - + B B - / 7 # * M " + N8 - J 7 2 - + 8@@ "7

Warszawie Emerson Automation Solutions ma swoje europejskie centrum eksperckie dla przemysłu energetycznego oraz europejskie centrum szkoleniowe. Firma ma też odziały poza Warszawą. W Łodzi zlokalizowana jest fabryka komponentów układów automatyki pneumatycznej, natomiast w Katowicach znajdują się regionalne centra serwisowe i szkoleniowe.

Technologia PlantWeb Warszawskie centrum badawczo-rozwojowe modelowania procesów technologicznych to ośrodek, gdzie tworzone jest stosowane na całym świecie oprogramowanie symulacyjne

P R O M O C J A

oraz części informatyczne technologii PlantWeb. Koncepcja PlantWeb wprowadzona została na rynek 20 lat temu jako pierwsza na świecie architektura cyfrowego zakładu produkcyjnego. W ostatnich latach była rozbudowywana o prosty, bezpieczny oraz obejmujący całe przedsiębiorstwa dostęp do danych i analiz, umożliwiając w ten sposób zakładom produkcyjnym osiągnięcie lepszych parametrów produkcyjnych. Jest to szczególnie istotne dla energochłonnych gałęzi przemysłu, które dzięki technologii PlantWeb mogą podnieść bezpieczeństwo produkcji, poprawić jej niezawodność czy zoptymalizować zużycie energii i zasobów materiałowych. AUTOMATYKA

RYTRO 2018 jących. Z końcem września podmiot prawny Valves & Controls zmienił nazwę na Emerson Automation Solutions Final Control Polska Sp. z o.o. Dysponując know-how wielu wchłoniętych renomowanych firm, Emerson jest w stanie prezentować bardzo bogatą ofertę, zaspokajającą potrzeby najbardziej wymagających przemysłowych podmiotów. Na flagową ofertę Emerson Process Management składa się: ‒ PlantWeb – cyfrowa architektura zakładu – architektura sieciowa łącząca w jedną całość urządzenia automatyki całego zakładu, dająca jego obraz w czasie rzeczywistym, co ułatwi wspomaganie decyzji i osiąganie lepszych wyników; ‒ systemy zarządzania zasobami produkcyjnymi – systemy sterowania procesami produkcyjnymi umożliwiające poprawę wydajności, bezpieczeństwa i niezawodności; ‒ zawory i regulatory – regulacyjne, odcinające, bezpieczeństwa, siłowniki (również wykonania dla przemysłu jądrowego), aparatura zaworowa i oprogramowanie diagnostyczne – prawidłowo dopasowane urządzenia sterujące zapewniające wysoką dokładność, niezawodność i wydajność procesów produkcyjnych; ‒ rozwiązania przemysłowe – usługi z zakresu automatyki procesowej oraz zarządzania zasobami produkcyjnymi i projektami;

‒ pomiary i analityka – precyzyjna aparatura do pomiarów, w tym ciśnienia, poziomu, temperatury i przepływu lub składu gazów i cieczy; przewodowe i bezprzewodowe układy pomiarowe; kompleksowe rozwiązania z zakresu analityki mokrej i gazowej – opracowanie aplikacji, wykonanie projektu, montaż na obiekcie, uruchomienie, szkolenie oraz pełna dokumentacja projektowa; ‒ usługi projektowe – utrzymanie ruchu, doradztwo techniczne, projekty wykonane „pod klucz”; ‒ szkolenia i serwis – szkolenia w zakresie aparatury pomiarowej, zaworów i systemów sterowania oraz narzędzi softwarowych, serwis gwarancyjny i pogwarancyjny na terenie całego kraju. Oferowane urządzenia wyposażone są w funkcje diagnostyczne i komunikację cyfrową w standardzie HART i FOUNDATION Fieldbus. Emerson Process Management posiada certyfikaty ISO 9001 i 14001 oraz OSHAS 18001.

EMERSON PROCESS MANAGEMENT Sp. z o.o. 7 - N @N:`9? # - 7 NN A8? ;> @@ NN A8? ;N @@ ) ! NN A8? ;> A` : ) 7 d 7 ---7 7 = :

Technologia PlantWeb stała się podstawą programu Operational Certaint. Program ten może pomóc polskim firmom przemysłowym osiągnąć wyższe wskaźniki w zakresie bezpieczeństwa, niezawodności, produktywności oraz zarządzania energią i emisjami.

7 2 *

Kluczowe marki W kwietniu 2017 r. koncern Emerson Co. dokonał zakupu jednostki organizacyjnej Valves & Controls działającej w ramach firmy Pentair plc. Oprócz technologii napędowych połączona oferta zapewni klientom firmy dostęp do najszerszej gamy zaworów regulacyjnych, ciśnieniowych oraz odcina5/2018

WYDARZENIA WYDARZENIA

Już po raz piąty o nowoczesnej produkcji W dniach 4 i 5 kwietnia 2018 r. w warszawskim hotelu Sheraton " . ' E - + * + 7 5 - mu zorganizowana równolegle 44'(( ) + 2 2 *&#2,7 Joanna Kulik

roczystego otwarcia obu konferencji dokonał Dariusz Piotrowski, Dyrektor Generalny firmy Dell EMC w Polsce. Gościem honorowym wydarzenia był Krzysztof Tchórzewski, Minister Energii, który jako pierwszy mówił o rozwoju polskiej energetyki. Następnie uczestnicy Forum Nowoczesnej Produkcji, jak i Konferencji Energetycznej EuroPOWER wysłuchali krótkiego wystąpienia wprowadzającego na temat Planu Inwestycyjnego dla Europy (tzw. Planu Junckera), przedstawionego przez Christophera Kuhna, dyrektora departamentu ds. zarządzania portfelem mandatów w European Investment

Bank. Kolejnym prelegentem była Megan Richards, dyrektor ds. polityki energetycznej, DG Energy, Komisja Europejska, która w formie interesującego przekazu wideo przedstawiła Priorytety Pakietu Zimowego w Polityce Energetycznej Unii Europejskiej. Panel inaugurujący zakończyła debata polityków oraz przedstawicieli biznesu i nauki na temat Priorytetów Polityki Przemysłowej oraz Polityki Energetycznej w scenariuszach rozwoju Unii Europejskiej i Polski. Moderatorem dyskusji na temat możliwości, szans oraz potrzeb związanych z sektorem energetycznym w polskiej gospodarce była dr Joanna MaćkowiakPandera (prezes Forum Energii). Spotkanie to zakończyło część wspólną obu wydarzeń. Dalsza część to już dwie odrębne imprezy – jedna dedykowana uczestnikom Forum Nowoczesnej Produkcji, druga dotyczyła EuroPOWER. Pierwszy blok Forum Nowoczesnej Produkcji rozpoczął ciekawą prezentacją wprowadzającą Artur Staniec (Managing Director, Simon-Kucher&Partners) na temat wyzwań produkcji w obliczu obecnych trendów i zmieniających

się potrzeb klientów. Na uwagę zasługuje ciekawa prelekcja Grzegorza Skowronka, dyrektora handlowego w firmie IPOsystem. Następnie przeprowadzona została ożywiona debata, której przewodniczył Przemysław Ozga – redaktor naczelny pisma Production Manager. Dyskusja toczyła się głównie wokół innowacji produktowych, kastomizacji produkcji, jej wpływu na efektywność, a także o sposobach racjonalnego rozwoju firmy w dobie Przemysłu 4.0. Ostatni panel dyskusyjny w tym dniu dotyczył relacji między danymi a produkcją. Wśród znakomitych panelistów znaleźli się m.in. Paweł Stefański – prezes zarządu Balluff oraz Stefan Życzkowski – prezes zarządu firmy ASTOR. Pierwszego dnia w godzinach wieczornych odbyła się Wielka Gala Liderów Świata Energii i Produkcji, na której przedstawiono laureatów Konkursu Liderzy Świata Produkcji za 2017 r. Drugi dzień konferencji rozpoczęto innowacyjną formułą – Round Tables, która w odróżnieniu od klasycznej formy umożliwia aktywną dyskusję oraz wymianę wiedzy i doświadczeń. Przy każdym ze stolików rozmowę AUTOMATYKA

Fot. MMC Polska

WYDARZENIA prowadził ekspert w danej dziedzinie. Jednym z gospodarzy stolika poświęconego nowym trendom w robotyzacji produkcji, tj. kooperacji i kolaboracji, był Łukasz Wojtczak – pełnomocnik dyrektora ds. aplikacji przemysłowych Przemysłowego Instytutu Automatyki i Pomiarów PIAP. Z uwagi na duże zainteresowanie tematem związanym z robotyzacją, zarówno w pierwszej, jak i w drugiej rundzie stolik ten cieszył się ogromną popularnością. W tym samym dniu odbyły się jeszcze trzy bloki tematyczne. Pierwszy z nich dotyczył bezpieczeństwa zakładu produkcyjnego, integracji technologii bezpieczeństwa i automatyki, monitorowania on-line zagrożeń oraz anomalii operacyjnych w sieciach przemysłowych. Kolejny obejmował aspekty BHP, tworzenia zdrowych i komfortowych miejsc pracy. Ostatni blok tematyczny poświęcony był tematom związanym z wpływem czwartej rewolucji na sposób zarządzania, co to znaczy pracownik 4.0, lider 4.0; jakich

5/2018

umiejętności oczekują pracodawcy w dobie Przemysłu 4.0. Przebieg i tematyka konferencji dają wyraźny sygnał, jak potrzebne są tego typu spotkania. Możliwość wymiany doświadczeń między przedsiębiorcami, zapoznanie się z różnymi potrzebami przedstawicieli przemysłu, spojrzenie na nie oczami firm zajmujących się pracami B+R, stanowią o niezwykłości wydarzenia i leżą u podstaw jego popularności. Ogromne uznanie w oczach uczestników wydarzenia zdobywa również forma wymiany doświadczeń w sposób mniej formalny. Idea okrągłych stołów jest wspaniałą okazją do wysłuchania głosu ekspertów w interesujących nas sprawach, jak i do konsultacji własnych przemyśleń na gorąco z prowadzącym stół oraz z uczestnikami tej kameralnej dyskusji. Organizowane dwa razy do roku Forum Nowoczesnej Produkcji trwale wpisało się w kalendarz wielu osób ze

świata wielkiego i mniejszego przemysłu produkcyjnego. Jak podaje organizator – firma MMC Polska – w ciągu dwóch dni w tych imprezach wzięło udział ponad 580 osób. Obecność tak wielu przedstawicieli, z tak różnych obszarów krajowej produkcji jest, co wymaga jeszcze raz podkreślenia, doskonałą okazją do prowadzenia zarówno poważnych rozmów biznesowych, jak i, co równie ważne, powiększenia grona osób bliższych nam w osobistych relacjach. Interesy między firmami robią cały czas ludzie. Forum pokazuje i udowadnia, jak w dobie wszechobecnej cyfryzacji, także w kontaktach międzyludzkich, ważna i nadal pożądana jest relacja osobista przedstawicieli różnych firm i branż, również dla pojedynczych firm i biznesu w jego bardziej globalnym ujęciu. Joanna Kulik *,g2 ^ L&#^ (E 5^5]5 $]5& $5^ ( ( *& ($, # *($*

WYDARZENIA

Efektywna produkcja

w cyfrowym wymiarze Targi Automaticon 2018 NA7 + . - B 5 - $ * $ " . - B N@~N< N@>? 7 - - - / - B * A7@7 E " - / J B - K + - + " J 7 Urszula Chojnacka

arszawskie Centrum EXPO XXI od lat jest cenionym miejscem prezentowania zarówno rynkowych nowości, jak i sprawdzonych produktów oraz ich unowocześnionych wariantów. Nie inaczej było w tym roku. Zasadniczą różnicą rzucającą się w oczy było jednak znacznie częstsze firmowanie rozwiązań jako produktów odpowiadających na potrzeby Przemysłu 4.0 i realizujących założenia tej idei w praktyce.

W duchu transformacji cyfrowej Przemysł 4.0, co nie jest zaskakujące, był słowem-kluczem w tegorocznej edycji. – Duża część dostawców prezentowała rozwiązania określane terminem Przemysłu 4.0 lub Przemysłowego Internetu Rzeczy. My również wpisaliśmy się w ten trend – nasze tegoroczne hasło przewodnie targów to zintegrowane rozwiązania IIoT. Na co dzień mamy styczność z wieloma rozwiązaniami oferowanymi przez naszych dostawców, testujemy je i sprawdzamy ich przydatność w praktyce. Internet Rzeczy (Internet of Things), analiza du1

100

żych zbiorów danych (Big Data), chmura obliczeniowa (Cloud Computing) to technologie, które umożliwiają szybki rozwój. Chętnie pomagamy klientom w ich zaadaptowaniu i optymalnym wykorzystaniu w celu usprawnienia kluczowych procesów – mówi Marek Falkowski, Business Development Manager Elmark Automatyka. Firma zaprezentowała na targach pełen zakres rozwiązań komunikacyjnych dla przemysłu, z uwzględnieniem nowych standardów i protokołów – MQTT, LORA, Dust, Sigfox. Dużym zainteresowaniem cieszyły się rozwiązania Bedrock Automation, które są nowością w Europie. – To innowacyjne i skalowalne systemy sterowania. Istotną zaletą tych produktów w obecnych czasach są zaawansowane funkcje bezpieczeństwa. Uwagę zwracały także obecne na naszym stoisku roboty kolaboratywne Universal Robots, umożliwiające szybką integrację i zapewniające krótki czas wdrożenia – mówi Marek Falkowski. Swoją premierę miał komputer Elmatic BUFFALO, który jest odpowiedzią firmy na wzrost zapotrzebowania na spersonalizowane rozwiązania w zakresie 2

AUTOMATYKA

WYDARZENIA utrzymania lokalnych baz danych procesowych, przede wszystkim na obiektach typu linie produkcyjne czy zautomatyzowane magazyny. – Wieloletnie doświadczenie w produkcji komputerów przemysłowych umożliwiło nam zbudowanie jednostki zapewniającej dużą stabilność i trwałość podczas pracy w wymagających warunkach przemysłowych oraz bezpieczeństwo przechowywanych danych – podkreśla przedstawiciel Elmark Automatyka. Personalizacja produktów to nie jedyny nasilający się trend w branży szeroko pojętej automatyki – innym jest tworzenie kompleksowych, gotowych do zastosowania rozwiązań. – Podczas targów największy nacisk położyliśmy na prezentację wykonanych przez APS w ostatnich latach i obecnie realizowanych kontraktów w branży elektryki i automatyki w systemie „pod klucz”. Dotyczyło to głównie proekologicznych inwestycji, takich jak instalacje redukcji tlenów azotu w spalinach i instalacje odsiarczania spalin na kilku obiektach energetycznych w kraju – mówi Małgorzata Baczewska, specjalista ds. marketingu w spółce APS. Zakłady produkcyjne stoją dziś w obliczu takich wyzwań jak poprawa wydajności, skrócenie czasu wprowadzania produktu na rynek czy zmniejszenie liczby cykli produkcyjnych. Z myślą o nich firma B&R przygotowała rozwiązanie sprzętowo-programowe oparte na systemie sterowania procesami APROL. Zapewnia ono bezpieczeństwo produkcyjne m.in. dzięki automatyzacji procesów śledzenia i raportowania oraz kontroli procesów produkcyjnych zgodnie z wytycznymi

GMP. Zainteresowanie budziły też stanowiska demonstracyjne najnowszych systemów transportowych ACOPOStrak oraz SuperTak. Goście mogli zapoznać się także z rozwiązaniem Orange Box służącym łatwej adaptacji inteligentnych rozwiązań w inwestycjach typu „brownfield”. Umożliwia ono odczyt i analizę danych z wcześniej nieobjętych cyfryzacją maszyn i urządzeń, a także pozyskuje dane dotyczące efektywności produkcji (OEE) oraz zużycia energii i wykonanych procesów. Tradycyjnie uwagę przyciągało stoisko Przemysłowego Instytutu Automatyki i Pomiarów PIAP, nie tylko z uwagi na demonstrowane rozwiązania i aplikacje, ale również możliwość porozmawiania na miejscu z wieloma ekspertami. – Przedstawiliśmy m.in. stanowisko z robotem KUKA KR16, noszącym skaner 3D i współpracującym z pozycjonerem DKP400, na którym umieszczony był odlew aluminiowy (fot. 4 – przyp. red.). Robot doprowadzał skaner do ustalonych pozycji, skaner wykonywał pomiar i porównywał wyniki z ustalonym wzorcem. Bardzo ciekawe stanowiska prezentowały także inne robotowe firmy: KUKA, FANUC, Universal Robots, prezentując m.in. swoje rozwiązania z zakresu robotów współpracujących. Ich możliwości są wykorzystywane coraz szerzej, a rynek robotów współpracujących rośnie bardzo szybko. Wiązane jest to również z hasłem Przemysł 4.0 – mówi Marek Petz, specjalista ds. zrobotyzowanych aplikacji przemysłowych w Przemysłowym Instytucie Automatyki i Pomiarów PIAP. PIAP zaprezentował ponadto maszynę gra-

7 ]7 CB + X$]5& $5^ $Z

werską X-Y produkcji PIAP-OBRUSN oraz nowoczesny moduł telemetryczny do rozproszonego monitoringu obiektów przemysłowych. Wśród rozwiązań z zakresu robotów kolaboratywnych w tym roku w Centrum EXPO XXI można było także zobaczyć współpracujące roboty mobilne MiR (fot. 7) – firma Mobile Industrial Robots zaprezentowała m.in. robota MiR100 w aplikacji z robotem współpracującym Universal Robots oraz MiR100 uzupełnionego o moduł nastawny w postaci stojaka umożliwiającego bezpieczne przewożenie różnych towarów o maksymalnej masie 100 kg. Rozwiązania Universal Robots były również obecne na stoiskach partnerów firmy – Elmark Automatyka i Jorgensen Cleantech, na których prezentowano możliwości robotów UR3 i UR10, a także ich kompatybilność z akcesoriami dostępnymi na platformie UR+. Zwiedzający mogli też programować roboty za pomocą ręcznego prowadzenia ramienia i ustalania wymaganej trajektorii ruchu, co znacznie upraszcza i przyspiesza tworzenie bezpiecznych aplikacji dostosowanych do indywidualnych potrzeb. Na targach wyróżniał się także prezentowany na stoisku firmy Omron robot Delta z czterema ramionami, który na liniach do podnoszenia i układania obsługuje do 300 produktów na minutę. Obecność na Automaticonie była debiutem tego rozwiązania. Z propozycjami wpisującymi się w założenia czwartej rewolucji przemysłowej zaprezentowała się również firma SCHUNK Intec, która jest liderem rynku systemów chwytakowych

5/2018

101

WYDARZENIA 5

i komponentów automatyki. Dużym zainteresowaniem na jej stoisku cieszyła się aplikacja VR. – Pokazała ona pełne spektrum produktów SCHUNK – od chwytaków, przez moduły liniowe i obrotowe, aż po elementy technologii mocowań narzędzi i przedmiotów obrabianych – wyjaśnia Marta Opala, specjalista ds. marketingu SCHUNK Intec. Wirtualny „spacer”, który zapewniła firma, umożliwił gościom zapoznanie się zarówno z komponentami automatyki, jak i oprzyrządowaniem maszyn w ich środowisku pracy. – To szczególnie przydatne w dobie coraz większej automatyzacji produkcji, gdy maszyny i roboty współpracują ze sobą. Jest to także nasz cel dla Przemysłu 4.0. Synergia SCHUNK, oparta na współpracy technologii mocowań

102

i systemów chwytakowych, pozwala na projektowanie bardziej wydajnych i zautomatyzowanych procesów produkcyjnych – podkreśla przedstawicielka SCHUNK Intec. Firma zaprezentowała szeroki zakres innowacyjnych rozwiązań i nowości. – Przedstawiliśmy m.in. pierwszy przemysłowy chwytak współpracujący EGP-C z certyfikacją Niemieckiego Ubezpieczenia od Następstw Nieszczęśliwych Wypadków DGUV, który właśnie wprowadzamy do sprzedaży. Kompaktowy dwupalczasty chwytak równoległy, wyposażony w ochronę antykolizyjną, obejmuje szeroką gamę zastosowań, od montażu małych elementów w elektronice i przemyśle towarów konsumpcyjnych, aż po aplikacje w przemyśle motoryzacyjnym – mówi Marta Opala. Rozwiązań spod znaku trans7 formacji cyfrowej nie mogło też zabraknąć na stoisku firmy igus. – Systematycznie poszerzamy ofertę dla Przemysłu 4.0. Jedną z naszych kluczowych nowości w tym obszarze prezentowanych na tegorocznych targach był moduł ECM, który umożliwia kontrolowanie, czy e-prowadnik

się nie zerwał w trakcie pracy, co mogłoby skutkować przerwaniem przewodów. W prowadniku w specjalnych separatorach umieszczona jest linka, a ponadto został w nim zamontowany czujnik pomiarowy. W przypadku, gdy linka będzie zbyt mocno naciągnięta, czujnik wyśle sygnał do modułu ECM. Z niego zostanie on przekazany do głównego modułu komunikacyjnego icom, z którego sygnały o nieprawidłowościach mogą być wysłane do sterownika maszyny czy pulpitu użytkownika, aby automatycznie zatrzymać pracę systemu – mówi Daniel Marzec, dyrektor zarządzający igus Polska. Obok rozwiązania pozwalającego kontrolować pracę prowadnika firma zaprezentowała również system CFQ, który mierzy bezpieczeństwo pracy przewodu. – Kiedyś mogliśmy przewidywać żywotność przewodu na podstawie liczby cykli pracy. To rozwiązanie idzie o krok dalej – pozwala na jej przewidywanie w czasie rzeczywistym. Jest to możliwe dzięki temu, że mierzona jest rezystancja żyły, a jej wartość wskazuje na to, czy żywotność przewodu się kończy – wyjaśnia Daniel Marzec. Wśród firm, które przedstawiły produkty nawiązujące do transformacji cyfrowej była także firma MICROSYS. – Nasze stoisko oraz nasz produkt SCADA system PROMOTIC (fot. 6 – przyp. red.) jak co roku cieszyły się zainteresowaniem nie tylko stałych, ale również nowych klientów. Nasi inżynierowie na bieżąco przystosowują system do AUTOMATYKA

7 ]7 CB + X$]5& $5^ $Z (C,& ^

WYDARZENIA potrzeb użytkowników, kierując się nowymi trendami w automatyce przemysłowej. Nowością jest dostosowanie go do wymagań Przemysłu 4.0, w tym Internetu Rzeczy i Przemysłowego Internetu Rzeczy. Jedną z wielu zalet rozwiązania jest możliwość jego użytkowania w bezpłatnym trybie PmFree z wykorzystaniem pełnego „wyposażenia” pakietu instalacyjnego. Do tego dołączamy dwie licencje webowe, również bezpłatnie. Dzięki temu bez ponoszenia kosztów licencyjnych każdy użytkownik może stworzyć dla siebie aplikację SCADA – mówi Robert Siwek, Sales Manager w firmie MICROSYS. Z kolei firma SEW-Eurodrive po raz pierwszy zaprezentowała modułowy system automatyki MOVI-C, który obejmuje oprogramowanie inżynieryjne MOVISUITE, kontrolery ruchu MOVI-C CONTROLLER, falowniki nowej generacji MOVIDRIVE oraz technikę napędową SEW-Eurodrive (fot. 9). Dzięki temu odbiorcy mają do dyspozycji kompleksowy system automatyki od jednego dostawcy. Wśród innych prezentowanych przez firmę rozwiązań znalazły się m.in. systemy napędowe dla lekkich przenośników ECDriveS i silnik LSPM z magnesami trwałymi, który pozwala na pracę synchroniczną. Z rozmów z klientami podczas targów wynika, że częstym wyzwaniem przy realizacji koncepcji cyfryzacji produkcji jest pozyskiwanie danych ze zróżnicowanych systemów sterowania czy efektywne opomiarowanie maszyn i urządzeń technicznych w celu dostar-

czenia danych do systemów warstwy wyższej typu MES czy EPR. Na to wyzwanie odpowiedziała m.in. firma Elmark Automatyka. – Zaprezentowaliśmy specjalne moduły kontrolno-pomiarowe z wbudowanym data logger i bezpośrednią komunikacją z chmurą obliczeniową czy urządzenia do agregacji danych i ich bezpiecznej komunikacji – IoT Gateway. Poza warstwą sprzętową przedstawiliśmy także oprogramowanie – IotWorX – mówi Marek Falkowski. Charakter prezentowanych rozwiązań, które umożliwiają w praktyce realizację założeń transformacji cyfrowej, świadczy o tym, że mimo wielu sceptycznych głosów w branży rynek jest coraz bliższy jej urzeczywistnienia. – Generalna konkluzja z setek rozmów, jakie przeprowadziliśmy jest taka, że na rynku trwa dobra koniunktura. Firmy rozwijają się, inwestując zarówno w dobra produkcyjne, jak i rozszerzając zasoby pracownicze. Powszechna cyfryzacja – Przemysł 4.0 i Przemysłowy Internet Rzeczy – nabiera rozpędu. Wszystko to skłania do optymizmu, w najbliższych latach czeka nas zapewne wiele nowych wyzwań i ciekawych inżyniersko zadań – ocenia Andrzej Dereń, dyrektor techniczny Turck Polska. Także w ocenie przedstawicieli firmy B&R tegoroczne targi były doskonałą okazją do wymiany informacji w zakresie nowoczesnych rozwiązań, poinformowania uczestników o nowościach sprzętowo-programowych oraz szerszego spojrzenia na wymagania Przemysłu 4.0.

Wszechstronne wsparcie produkcji i nie tylko Targi są dobrym miejscem do przypomnienia klientom rozwiązań już sprawdzonych i obecnych na rynku, ale wiele firm wykorzystuje wydarzenie jako arenę do prezentacji najnowszych osiągnięć, co jest sprawdzonym patentem na skuteczną promocję. – Nasi klienci szczególną uwagę zwrócili na czujnik wibracji – chyba jedyne na rynku rozwiązanie realizujące nie tylko pomiar drgań, ale także obliczenia parametrów, takich jak wartość skuteczna prędkości i przyspieszenia, współczynnik szczytu czy kurtoza. Razem z przyjaznym i niedrogim softwarem stanowi narzędzie do wibrodiagnostyki, doskonale wspomagające predykcyjne utrzymanie ruchu. Nie do pominięcia 10

5/2018

103

WYDARZENIA 11

jest też fakt włączenia do grupy Turck firmy Vilant specjalizującej się w integracji systemów RFID w aplikacjach związanych z szeroko pojętą logistyką i produkcją. Vilant to 20 lat doświadczeń i ponad 1000 aplikacji w 30 krajach. Dla naszych klientów to szansa na kompleksowe wsparcie ich procesów logistycznych i produkcyjnych dzięki wykorzystaniu rozwiązań i doświadczeń światowego lidera – zaznacza Andrzej Dereń. Szerokie spektrum nowatorskich produktów prezentowała na targach firma HARTING, która przedstawiła rozwiązania z zakresu elektroniki, automatyki i pneumatyki. – Jesteśmy utożsamiani przede wszystkim z ofertą złączy, ale systematycznie rozwijamy również portfolio innych produktów. Przykładem są przekładniki prądowe na szyny zasilające. Innym prezentowanym przez nas produktem, który jest odpowiedzią na współczesne wymagania, jest złącze HAN Q 1/0 przeznaczone do systemów magazynowania energii. Jest to nowatorskie

104

rozwiązanie, ponieważ umożliwia przenoszenie nawet do 100 A, mimo swoich niewielkich rozmiarów. Pozwala to zaoszczędzić miejsce, a jednocześnie spełnia oczekiwania w zakresie miniaturyzacji produktów i umieszczania coraz większej liczby elementów w małych modułach czy urządzeniach – mówi Marek Juchimiuk, menadżer produktu w firmie HARTING Polska. To założenie realizuje także inny demonstrowany na stoisku firmy produkt: przewód do czujników i automatyki – M8. – To następca M12, oferujący te same możliwości, co poprzednik, ale w wielkości zredukowanej z 12 mm do 8 mm – wyjaśnia Marek Juchimiuk. Poza miniaturyzacją w ofercie firmy coraz szersze odzwierciedlenie będzie znajdowała inna współczesna tendencja – personalizowanie produktów, czyli ich dostosowywanie do potrzeb konkretnych odbiorców. Dotyczy to m.in. wiązek, magistral czy szaf. Z myślą m.in. o wykonaniach specjalnych powstaje magazyn HARTING w niemieckim Espelkamp. Na tegorocz13 nych targach na stoisku firmy HARTING uwagę przyciągały również złącza Han Gigabit kategorii 7. – Nikt dotąd nie oferował takich prędkości w rozwiązaniach modułowych. To technologiczna nowość, która rozwiązuje istot-

ny problem, jakim jest utrzymanie prędkości transmisji na miejscach łączenia – podkreśla Marek Juchimiuk. Wśród innych nowości było również rozwiązanie światłowodowe Fiber Optic Expanded Beam (fot. 11), które nie tylko zapewnia szybką transmisję dużej ilości danych, ale co istotne – może być stosowane w trudnych warunkach, np. przy budowie dróg, tuneli, w studzienkach kanalizacyjnych itp. Goście dopisali również na stoisku firmy Schmersal-Polska. – Od lat prezentujemy rozwiązania bezpieczeństwa dla maszyn, w tym program szkoleń i seminariów obejmujących tę tematykę, a tegoroczne duże zainteresowanie tego typu usługami może być miernikiem wzrostu świadomości użytkowników. Spośród produktów największym zainteresowaniem w tym roku cieszyły się nowa blokada bezpieczeństwa AZM 400, nowy modułowy sterownik programowalny bezpieczeństwa oraz kurtyny świetlne bezpieczeństwa (fot. 14 – przyp. red.) – mówi Łukasz Wiatrzyk, dyrektor ds. bezpieczeństwa maszyn w firmie Schmersal-Polska. Duży nacisk na kwestie związane z bezpieczeństwem położyła w tym roku firma Murrelektronik. – Prezentowaliśmy skuteczne rozwiązania umożliwiające ochronę ludzi i maszyn (fot. 24 – przyp. red.), takie jak moduł MVK Safety czy przyciski E-STOP i RESET. Przedstawiliśmy także różne koncepcje okablowania instalacji z zastosowaniem modułów pasywnych i sieciowych jako ekonomiczne alternatywy dla standardowych połączeń point-to-point. Oczywiście przedstawiliśmy też flagowe rozwiązania MurAUTOMATYKA

WYDARZENIA

7 ]7 CB + X$]5& $5^ $Z

relektronik, takie jak systemy zasilania i monitorowania prądu (Emparro, Mico, Mico Pro) czy moduł Cube67 Diagnostic Gateway – mówi Tadeusz Cybulski, prezes spółki Murrelektronik. Askom zademonstrował system Asix (fot. 12). Jednym z jego wyróżników jest możliwość projektowania on-line. – Co istotne, zapewnia on obsługę standardu GIS (Geographic Information System) – nasze diagramy, czyli schematy technologiczne, mogą korzystać z map jako tła, a obiekty są umieszczane w miejscach określonych przez współrzędne geograficzne. Możemy zaimportować z innych aplikacji do systemu informacje dotyczące infrastruktury, jak rury, przewody itd., i pokazać je na mapie, łącznie z ze szczegółowymi informacjami, jak np. średnica rurociągu czy jego długość – wyjaśnia Wacław Bylina, inżynier sprzedaży systemu Asix w firmie Askom. Elementem systemu są moduły do monitorowania mediów z predefiniowanymi narzędziami do porównywania wartości i wyliczania żądanych wskaźników oraz moduły do monitorowania maszyn i wyliczania współczynników wydajności. – To wszystko składa się nie tylko na łatwość projektowania, ale również prostego rozwijania takiej aplikacji, gdy trzeba np. uwzględnić kolejne maszyny. W tej kwestii trafiliśmy w punkt, prezentując Asix Energy oraz Asix OEE – podkreśla Wacław Bylina. Firma Sabur przedstawiła m.in. system do zarządzania i monitoringu zużycia mediów Sabur (fot. 13). To kompleksowe rozwiązanie opomiarowania mediów w obiektach rozproszonych zdobyło Złoty Medal targów Automati5/2018

con. Ponadto zaprezentowane zostały m.in. rozwiązania dla automatyki budynkowej – sterowniki pomieszczeniowe PCD7.LRxx, nowa wersja środowiska PG5 2.3 do programowania urządzeń Saia Burgess Controls oraz nowa wersja środowiska ControlMaestro 2018, a także produkty firmy ASEM, w tym seria modułów ARIO500 i rozwiązanie chmurowe ASEM Uniqloud. Prezentacja firmy ABB przyciągała uwagę m.in. dzięki nagrodzonemu Złotym Medalem dwuramiennemu robotowi IRB YuMi 14000 (fot. 15), który cechuje się większą elastycznością zastosowań, również w pracach montażowych zarezerwowanych do tej pory dla człowieka. Poza robotem IRB YuMi 14000 firma zaprezentowała czujnik ABB Ability Smart Sensor zamontowany na silniku i rozwiązania z zakresu sterowania, w tym sterownik PLC AC500-S zintegrowany z układem safety. Firma igus przestawiła wiele rozwiązań z zakresu bezsmarownych łożysk dry-tech. Dużym zainteresowaniem cieszyły się m.in. polimerowe łożyska kulkowe, które mają bardzo małe opory toczenia i są bezsmarowne. – Materiał, z którego są wykonane sprawia, że świetnie sprawdzają się w trudnych warunkach pracy – chemikaliach, oparach czy wodzie. Stworzyliśmy też kompleksowy produkt – implementujemy łożyska kulkowe xirox w rolkach w etykieciarkach i transporterach. Coraz częściej też oferujemy wykonania dopasowane do potrzeb klientów – mówi Radomir Ochocki, dyrektor zarządzający igus. Wśród innych prezentowanych przez firmę rozwiązań były stoły obrotowe robolink do zastosowania

z silnikiem lub do obsługi manualnej. Nowością były przewody CFSOFT (fot. 23), które mają te same parametry pracy, żywotność i promień gięcia, jak znane już przewody klasy CF9, ale nie sprężynują, co eliminuje ryzyko podbijania prowadnika. Taką gwarancję daje budowa żył wewnętrznych umieszczonych w przewodzie, które mają specjalną strukturę oraz są odpowiednio skręcone. Firma rozwija również ofertę dla branż spoza przemysłu. – Mieliśmy coraz więcej zapytań o prowadniki do prowadzenia przewodów przy meblach ze strony przedstawicieli branży architektonicznej i meblarskiej i w odpowiedzi na nie zaczęliśmy rozwijać nową grupę produktową. Zaprojektowaliśmy specjalny, bardzo elastyczny prowadnik OCR przeznaczony właśnie do takich zastosowań. Co więcej, już niedługo będzie można znaleźć nasze rozwiązania w jednej z największych handlowych sieci budowlanych w Polsce – zapowiada Daniel Marzec. 16

105

WYDARZENIA

Na stoisku W2 największe emocje i zainteresowanie wzbudził nowy produkt firmy – Wizualny System Zarządzania Produkcją (fot. 16). – Obecnie jest on w fazie testów i już niedługo znajdzie się w seryjnej sprzedaży. Serdecznie dziękujemy za wszystkie zgłoszone uwagi dotyczące możliwości poprawy funkcjonalności produktu. Pozwoli nam to wprowadzić stosowne modyfikacje, które sprawią, że będzie on jeszcze lepszy – mówi Łukasz Cellari, dyrektor operacyjny W2. Poza wspomnianą nowością firma zaprezentowała też przekrojową ofertę urządzeń sygnalizacyjnych przeznaczonych do rozwiązań automatyki. – Podczas imprezy przeprowadziliśmy wiele rozmów o każdym z produktów. Szczególne zainteresowanie budziły wieże i kolumny sygnalizacyjne, które są klasycznym rozwiązaniem dla automatyki – dodaje dyrektor operacyjny W2. Wśród nich były m.in. wieże zasilane 24 V DC oraz 230 V AC oraz sygnalizatory SAO-Wd3 oraz SO-Ad2, które 106

mogą być stosowane w aplikacjach, gdzie nie ma miejsca na klasyczną wieżę. Wiele rozmów na stoisku firmy dotyczyło też Zewnętrznego Systemu Parkowania ZSP-01, w skład którego wchodzi czujnik ultradźwiękowy oraz puszka sterownicza. – Jako uzupełnienie zestawu przedstawiliśmy trójkolorowy zewnętrzny sygnalizator SO-Ad3. 21

Opcjonalnie zestaw można również rozbudować o wewnętrzną wieżę sygnalizacyjną. Rozwiązanie to bardzo dobrze sprawdza się w systemach dokowania pojazdów. Jako producent jesteśmy w stanie wykonać produkty o specyfikacji dostosowanej do danej realizacji – podkreśla Łukasz Cellari. Wielu stałych wystawców targów przedstawiło ciekawe nowości. Firma Faulhaber zaprezentowała m.in. nowe liniowe serwomotory DC serii LM 1483, które cechuje duża dynamika ruchu (przyspieszenie do 220 m/s2) połączona z dużą precyzją i powtarzalnością (odpowiednio do 120 µm i 40 µm). Na stoisku Elesa+Ganter wśród nowości można było obejrzeć kolumnowe wskaźniki poziomu HCV-E oraz prowadnice teleskopowe serii GN 1400–GN 1440, które umożliwiają przenoszenie obciążeń 28–310 kg (na parę prowadnic). Ich zastosowanie to przede wszystkim budowa maszyn, pojazdy specjalne, zabudowy magazynowe, lotnictwo, sektor medyczny oraz AUTOMATYKA

WYDARZENIA

7 ]7 CB + X$]5& $5^ $Z

spożywczy, dla którego przeznaczone są prowadnice nierdzewne, zabezpieczone smarem zgodnym z FDA (Food and Drug Administration). Nowością w ofercie Eldar były urządzenia firmy TrioMotion, która specjalizuje się w produkcji zaawansowanych technologicznie systemów sterowania ruchem stosowanych w automatyzacji m.in. w zakresie sterowania maszyn i robotów. Głównymi elementami są kontrolery ruchu, napędy i elementy wykonawcze (silniki lub siłowniki). Na stoisku Guenther Polska można było zapoznać się z działaniem przemysłowych czujników temperatury w wersji z lokalnym wyświetlaczem LCD, a firma Bosch Rexroth przedstawiła m.in. interaktywną platformę komunikacyjną Active Cocpit 65” przetwarzającą i wizualizującą dane z procesu produkcyjnego w czasie rzeczywistym, która otrzymała Złoty Medal targów (fot. 21). Ciekawy pomysł na obecność na targach miała firma Farnell element14, która zaprezentowała się na dwóch stoiskach – tradycyjnym, przygotowanym z myślą o stałych i nowych klientach oraz osobnym przeznaczonym dla studentów i start-upów. – Celem stworzenia drugiego stoiska było umożliwienie odwiedzającym zapoznanie się z bliska z naszymi rozwiązaniami, które można wykorzystać zarówno już w trakcie studiów, jak i w późniejszej pracy, również tej powiązanej z projektowaniem kompleksowych rozwiązań. Ten pomysł to także swego rodzaju odpowiedź na potrzebę ściślejszej kooperacji firm i uczelni – mówi Robert Rospędzihowski, dyrektor regionalny sprzedaży na Europę Wschodnią, Skandynawię 5/2018

i międzynarodowe rynki Farnell. Jak dodaje, polski rynek jest wyjątkowo ważny dla firmy. – W Europie Wschodniej mamy wzrost obrotów rzędu 40%, a Polska zajmuje pierwsze miejsce. W związku z szybkim rozwojem i coraz większą liczbą dostawców, z którymi współpracujemy, budujemy obecnie nowy magazyn w Wielkiej Brytanii. Pozwoli nam to zwiększyć dzienną liczbę wysyłek z 40 000 do 100 000 – mówi Robert Rospędzihowski. Debiut na stoisku start-upowym firmy miała płytka Raspberry Pi 3 Model B+, oparta na procesorze z poprzedniej wersji, ale nieco ulepszonym (fot. 20). – Ma dodatkową osłonę procesora odprowadzającą ciepło, nieco wyższa jest również częstotliwość taktowania – 1,4 GHz. Drugim istotnym nowym elementem tego rozwiązania jest mocniejszy układ do łączności bezprzewodowej i dwuzakresowa łączność Wi-Fi, co przekłada się na większą prędkość transferu. Zwiększona została także przepustowość złącza Ethernet – obecnie jest ona na poziomie 300 MB. Co istotne, w nowej płytce możliwe jest również zasilanie typu Power over Ethernet. Można więc zasilić płytkę jednym kablem ethernetowym – mówił Norbert Salek, Technical Support Engineer Farnell element14.

Marketingowy wymiar targów Automaticon jest obecny na mapie wydarzeń targowych w Polsce od blisko ćwierćwiecza. Poza tym, że dynamicznie ewoluują przedstawiane rozwiązania i sposób ich prezentacji, wiele elementów pozostaje stałych. – Od-

wiedzających było jak zwykle bardzo dużo, w pierwszym dniu tradycyjnie pojawiło się sporo młodzieży z wyższych uczelni i techników, przywożonych specjalnymi autokarami. Odbyło się także wiele rozmów merytorycznych, które będą miały ciąg dalszy w bezpośrednich kontaktach – mówi Marek Petz. Przedstawiciele wielu firm podkreślają, że mimo nowych możliwości współczesnej komunikacji nie zamierzają rezygnować z obecności na targach. – Mimo że w kilku ostatnich latach obserwujemy trend odchodzenia firm od formuły udziału w tradycyjnych targach na rzecz nowych kanałów marketingowych, my nadal chcemy być obecni na Automaticonie. Na dowód sensowności tej decyzji mogę zdradzić, że w ciągu czterech dni odwiedziło nas prawie 500 firm – nie tylko nasi obecni klienci, ale także nowe, ciekawe firmy z potencjałem. Tak więc z tegorocznej edycji targów jesteśmy niezwykle zadowoleni – podkreśla Andrzej Dereń. Wiele powodów do satysfakcji ma także firma igus. – Od lat mamy jedno z największych stoisk na targach, zlokalizowane w świetnym miejscu, więc nigdy nie narzekamy na brak zainteresowania. Dodatkowym wabikiem jest możliwość przyjrzenia się z bliska szerokiej gamie produktów oraz porozmawiania z wieloma przedstawicielami naszej firmy – mówi Radomir Ochocki. Zadowolenie deklaruje również Tadeusz Cybulski. – Kolejny raz mamy powody do satysfakcji. Na stoisku odbyliśmy wiele ciekawych spotkań i inspirujących rozmów na temat rynkowych trendów, nowości produktowych i sprawdzonych roz107

WYDARZENIA

wiązań. Dzięki temu możemy jeszcze lepiej reagować na potrzeby klientów i dostarczać innowacyjne koncepcje umożliwiające tworzenie inteligentnych fabryk oraz efektywne sterowanie procesami produkcji – tak istotne dla Przemysłu 4.0. Zainteresowanie naszą ofertą okazywane przez gości niezmiennie nas cieszy, ale przede wszystkim motywuje do dalszej pracy – podkreśla prezes Murrelektronik. Naturalnym zjawiskiem wydaje się lekka roszada firm pojawiających się jako wystawcy, chociaż w tym roku przybrała ona nieco większe natężenie. – Nie uszło uwadze wycofywanie się z targów dużych firm, które w poprzednich latach tworzyły wizytówkę Automaticonu. Wśród wystawców zauważyć można zwiększającą się liczbę dostawców urządzeń. Zmniejszająca się liczba odwiedzających i spotkania na stoiskach, przeważnie z obecnymi klientami, służyły podtrzymywaniu dotychczasowych relacji i prowadzeniu rozmów na temat bieżących realizacji. Po targach nasuwają się pytania: jak przekonać duże firmy do dalszego wystawiania się, w jaki sposób zagospodarować wolną przestrzeń wystawową? Może warto byłoby również zastanowić się nad skróceniem targów do trzech dni – stwierdza Małgorzata Baczewska. Roszady wśród wystawców nie zmieniły odczuć innych firm. – Niektórzy twierdzą, że Automaticon kurczy się. Rzeczywiście nie było „wielkich”, którzy wystawiali się na poprzednich targach, jak Siemens czy Phoenix Contact, ale Askom nie narzekał na brak zainteresowania ze strony odwiedzających – podkreśla Wacław Bylina. Zniknięcie 108

z tegorocznej mapy Automaticonu kilku dużych graczy nie musi jednak oznaczać, że odeszli od tej formuły na stałe. Najlepszym dowodem jest powrót po kilku latach nieobecności firmy ABB. – Jesteśmy bardzo zadowoleni. Przez wszystkie dni targów obserwowaliśmy duże zainteresowanie naszymi produktami wystawionymi na stoisku. Czy pojawimy się w przyszłym roku? Myślę że tak, będziemy znowu obecni na targach Automaticon, ponieważ tego typu wydarzenie daje duże możliwości spotkania z nowymi klientami i dotarcia do nowych firm – stwierdza Robert Pacwa, kierownik Działu Sprzedaży i Marketingu Lokalnej Jednostki Biznesu Robotyki w Dywizji Robotyki i Systemów Napędowych ABB. O kolejnej edycji myśli już także firma MICROSYS. – W przyszłym roku podczas targów Automaticon zamierzamy ambitniej podejść do prezentacji SCADA systemu PROMOTIC. Korzystając z doświadczeń na targach Amper w czeskim Brnie chcemy w ramach większej powierzchni wystawienniczej stworzyć „centrum szkoleniowe”, w którym zainteresowani zwiedzający będą mogli bezpłatnie uczestniczyć w warsztatach. W trakcie jednogodzinnych zajęć uczestnicy, pracując na przygotowanych przez nas komputerach, będą mogli zapoznać się z systemem oraz stworzyć własny projekt – zapowiada Robert Siwek. Poza ABB po kilku latach nieobecności wróciła również firma Eaton Electric i podobnie jak w przypadku ABB był to „złoty” powrót. Medal targów zdobyły moduły T-CONNECTOR IP67 – komponenty systemu SmartWire-DT służące do bezpośredniego podłączania czujni-

ków i elementów wykonawczych w obrębie obiektu. Wśród widocznych w tym roku zmian dotyczących bezpośrednio samych targów zwracało uwagę zredukowanie liczby hal. – Wyłączenie hali nr 4, która chyba nigdy nie cieszyła się dużą popularnością wśród zwiedzających, wydaje się być dobrą decyzją. Nie wpłynęło to niestety na poprawę warunków komunikacyjnych, które dodatkowo w tym roku były szczególnie uciążliwe w związku z remontami dróg w okolicy. Jak co roku poruszający się samochodami musieli uzbroić się w cierpliwość zarówno w drodze na targi, jak i przy wyjeżdżaniu z okolicy – komentuje Łukasz Wiatrzyk. Wśród postulatów dotyczących organizacji także można mówić o status quo. – Samo przygotowanie, jak i organizacja targów odbyła się bez zarzutów. Jedyne zastrzeżenie budzi fakt braku rejestracji zwiedzających – stwierdza Marek Falkowski. Każda edycja Międzynarodowych Targów Automatyki i Pomiarów Automaticon gromadzi pokaźne grono producentów, integratorów i odbiorców automatyki przemysłowej. W tym roku w Centrum EXPO XXI na blisko 10 000 m2 powierzchni zaprezentowało się ponad 300 wystawców reprezentujących 540 firm z szeroko rozumianego rynku automatyki, robotyki i pomiarów. Za rok czeka nas jubileuszowe, 25. wydanie targów Automaticon, które odbędzie się w dniach 26–29 marca 2019 r. Urszula Chojnacka $]5& $5^ $

AUTOMATYKA

7 ]7 CB + X$]5& $5^ $Z

CENA 10,00 CENA

9 772392

TEMAT WYDANI

ZŁ (W TY TYM M 8 % VAT) VAT)

A Zarządzan

ie utrzymani

ROZMOW A

10550 2

Paweł Naglik, 20 Kubler Sp. z o.o.

TECHNIK

em ruchu

A 32

Wybór systemu SCADA – czym się kierować?

SPRZĘT

w produkcji

I APARATU

AUTOMAT YKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

Kluczowy RA 44 element współczesny – przegląd ch napędów przemiennik ów częstotliwoś ci

AUTOMATY

KAONLINE. PL

& "

10/2015

+ ' , ( + 3 * 456 0%7" 8/0 ' # #

< ... do 28

Dystrybutor

switchy HARTING

www.stermag.p

000 l/min

... >

- )0 1 2 ( ' 0 %9: () 07: () 3

$ $

AUTOMATYCZNIE WIEM WIĘCEJ...

ROCZNIK 2017 W W W . A U T O M AT Y K A O N L I N E . P L

P L A N W Y DAW N I C Z Y 2 0 1 8 Ǥ Ʈ Ć Ę » Ã ± Ǥ Ă ø ç Ć ÷ ¦ ĳ ± Ư NADSYŁANIE MATERIAŁÓW

KALENDARIUM BRANŻOWE Ʈ Z ǔǤKOLPORTAŻ WYDANIA)

08 01 2018 07.05.2018

INDUSTRYMEETING 2018, ENEX; ITM INNOWACJE-TECHNOLOGIEMASZYNY

Systemy elektroenergetyczne

05.07.2018

ENERGETAB, TAROPAK

Efektywność energetyczna w produkcji

Napędy i silniki

06.08.2018

ENERGETAB, DREMA, CONTROL-TECH, POLAGRA-TECH, TAROPAK, TOOLEX

10/2018

Roboty i koboty w przemyśle

Systemy wizyjne

05.09.2018

TAROPAK, TOOLEX, MAINTENANCE, SYMAS, EXPOWELDING

11/2018

Wytwarzanie przyrostowe. Druk 3D

Podzespoły do automatyki przemysłowej

05.10.2018

EUROTOOL, ENERGETICS, WARSAW INDUSTRY WEEK

12/2018

Komunikacja i sieci przemysłowe. Oprogramowanie

Sterowniki, kontrolery i komputery przemysłowe

05.11.2018

FACILITY MANAGEMENT W ZAKŁADZIE PRODUKCYJNYM

WYDANIE

TEMAT NUMERU

1 6/2018 2/2018

B Cyberbezpieczeństwo i ń t śl

7-8/2018

Automatyzacja pakowania i transportu

9/2018

ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY El

t b bezkontaktowe i j t t ki Pomiary

TEMAT NUMERU Efektywność energetyczna w napędach elektrycznych CENA 15,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 24

SPRZĘT I APARATURA 50

WYDARZENIA 72

Jerzy Busłowski, APS

Pomiar pozycji i przemieszczenia

I Forum Cobotyki

TEMAT NUMERU Monitoring i zdalne sterowanie CENA 15,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 22

SPRZĘT I APARATURA 46

WYDARZENIA 80

Tadeusz Cybulski, Murrelektronik

Komunikacja przemysłowa

IV Forum Nowoczesnej Produkcji

AUTOMATYKA AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

11/2017

ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

Zestaw serwoprasy YJKP

Switche HARTING Ha-VIS eCon Najszersza oferta na rynku – ponad 200 różnych modeli

& ' ' ( ) - / + + 01 2

www.festo.pl

12/2017

WYDARZENIA

WYDARZENIA WYDARZENIA

Dla energetyki i o energetyce 31. edycja targów Energetab

7 g($0 6 :6

# " J +K . . - 2 5 6 2 " - +K . + J <>7 + 7 E +- . - * - +K - + + - K . B ". . - B >>~>< - / N@>? 7

5/2018

argi Energetab to nie tylko kluczowe w naszym kraju targi urządzeń, aparatury i technologii dla sektora energetyki, ale jednocześnie jedno z najważniejszych spotkań czołowych przedstawicieli przemysłu elektroenergetycznego. Co roku we wrześniu do Bielska-Białej przyjeżdżają energetycy, a na ponad 700 stoiskach prezentowane są najnowsze urządzenia elektryczne, aparatura automatyki, energooszczędne oświetlenie, rozwiązania z zakresu odnawialnych źródeł energii, a także wiele innych innowacyjnych rozwiązań dla modernizującej się energetyki – zawodowej i przemysłowej. Dla najlepszych produktów przewidziano prestiżowe nagrody – podczas imprezy, jak co roku, odbędzie się konkurs nagradzający medalami i pucharami „szczególnie wyróżniające się produkty” zgłoszone przez wystawców. Targom tradycyjnie towarzyszyć będą konferencje i seminaria, toteż wydarzenie jest nie tylko okazją do zapoznania się z nowatorskimi rozwiązaniami, ale stanowi również doskonałe forum do rozmów o aktuP R O M O C J A

alnych kierunkach rozwoju branży oraz wdrażanych innowacjach. Wydarzenie organizowane przez ZIAD Bielsko-Biała jest też doskonałą okazją do nawiązania bezpośrednich kontaktów biznesowych między wystawcami a projektantami, dostawcami usług i czołowymi przedstawicielami przedsiębiorstw energetycznych – zarówno z Polski, jak i z zagranicy. W ubiegłym roku targi Energetab odwiedziło ponad 20 tys. gości z różnych krajów, którzy mogli zapoznać się z ofertami 709 wystawców z 23 krajów Europy i Azji, a także Afryki. Ekspozycje targowe zajęły prawie 4 hektary urokliwie położonego terenu u stóp Dębowca i Szyndzielni, zarówno w nowoczesnej hali wielofunkcyjnej, jak i w pawilonach namiotowych oraz na terenach otwartych, na których wystawcy mogli ulokować ekspozycje wielkogabarytowe i ciężkie eksponaty. Więcej informacji na stronie www.energetab.pl. ;7:

: - - d 7" 7 ---7 7" 7

111

BIBLIOTEKA METODY CAD I AI W INŻYNIERII ELEKTRYCZNEJ WYBÓR PRZYKŁADÓW Z ZASTOSOWANIEM PROGRAMU MATLAB 7 $ Wydawnictwo Naukowe PWN ` qvx{| ! %# ]` qqv # | ` " %

Rozwiązania oparte na metodach sztucznej inteligencji (AI), w szczególności w odniesieniu do napędów elektrycznych i maszyn elektrycznych pracujących w systemie elektroenergetycznym, znalazły obecnie stałe miejsce w praktyce inżynierskiej. Zaistniała wobec tego potrzeba kształcenia kadry inżynierskiej w tym zakresie. Publikacja ta zawiera ćwiczenia i przykłady z trzech obszarów sztucznej inteligencji. Są to algorytmy genetyczne – estymacja parametrów modelu matematycznego obcowzbudnego silnika prądu stałego, sztuczne sieci neuronowe – neuronowy estymator prędkości obrotowej silnika prądu stałego oraz logika rozmyta i rozmyte sieci neuronowe – rozmyty regulator temperatury pieca oporowego. Książka jest kierowana przede wszystkim do studentów kierunków technicznych i informatycznych, m.in. elektrotechnika, mechatronika, automatyka i robotyka czy informatyka.

ELASTYCZNA AUTOMATYZACJA WYTWARZANIA OBRABIARKI I SYSTEMY OBRÓBKOWE ~ Wydawnictwo Naukowe PWN ` qvx{| ! %# ]` { # | ` " %

W książce omówiono formy organizacji produkcji, zagadnienia automatyzacji produkcji i środki elastycznej automatyzacji wytwarzania w zakładach przemysłu maszynowego. Przedstawiono strukturę, działanie i programowanie nowoczesnych układów sterowania programowalnego i numerycznego oraz układów diagnostyki i nadzorowania, stosowanych w systemach współczesnych obrabiarek skrawających. Opisano m.in. komponenty automatyzujące, rozwiązania techniczne i przykłady budowy obrabiarek skrawających i ich systemów. Wiele miejsca poświęcono zagadnieniu komputerowo zintegrowanej produkcji – komputerowo zintegrowanego wytwarzania CiM i projektowania współbieżnego. Książka jest przeznaczona dla studentów wydziałów mechanicznych, a także inżynierów mechaników zajmujących się w przemyśle zagadnieniami automatyzacji i robotyzacji procesów wytwarzania.

METROLOGIA W BUDOWIE MASZYN ZADANIA Z ROZWIĄZANIAMI *# 7 " | 6 " Wydawnictwo Naukowe PWN ` qvx{| ! %# ]` x}{ # | ` " %

Omawiana książka stanowi zbiór około 170 zadań dotyczących zagadnień spotykanych w procesie budowy maszyn, a związanych z tolerancją i pasowaniem wymiarów liniowych, projektowaniem sprawdzianów do otworów i wałków oraz wymiarów mieszanych. Ważnym działem jest rachunek błędów pomiarów oraz analiza wymiarowa działań matematycznych na wymiarach tolerowanych, łańcuchów wymiarowych, zamienności części maszyn. Książka jest przeznaczona dla studentów wydziałów mechanicznych, studentów studiów podyplomowych, inżynierów zajmujących się problematyką konstrukcji i technologii sprzętu pomiarowego oraz uczniów szkół średnich technicznych o profilu mechanicznym.

& - ~ J7 112

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL ..............................................................................................78

AUTOMATYKA-POMIARY-STEROWANIE SA TEL. 85 748 34 00, 85 748 34 03, WWW.APS.PL ................................................................................................... 13

AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL ................................................................................................................ 38

B&R AUTOMATYKA PRZEMYSŁOWA SP. Z O.O. TEL. 61 846 05 00, WWW.BR-AUTOMATION.COM ..............................................................................21, 58–59

BALLUFF SP. Z O.O. TEL. 71 382 09 00, WWW.BALLUFF.PL, WWW.LEUZE.PL ................................................................ 69, 74–76

BIURO TARGÓW MONACHIJSKICH W POLSCE GRZEGORZ GRABARCZYK TEL. 22 620 44 15, WWW.TARGIWMONACHIUM.PL ............................................................................................... 9

DANFOSS POLAND SP. Z O.O. TEL. 22 755 06 68, WWW.DANFOSS.PL/NAPEDY .......................................................................................92–94

PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ ..................................................................................................................... 17, 34

ELESA+GANTER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 737 70 47, WWW.ELESA-GANTER.PL .......................................................................................................... 3

ELMARK AUTOMATYKA SP. Z O.O. TEL. 22 541 84 65, WWW.ELMARK.COM.PL ............................................................................................ 33, 42–43

ELOKON TEL. 22 812 71 38, WWW.ELOKON.PL ..................................................................................................II OKŁ., 50–52

EMERSON PROCESS MANAGEMENT SP. Z O.O. TEL. 22 458 92 00, WWW.EMERSONPROCESS.COM ........................................................................95, 96–97

FANUC POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 776 61 60, WWW.FANUC.EU ..................................................................................................................... 44–45

FESTO SP. Z O.O. TEL. 22 711 42 71, WWW.FESTO.PL .......................................................................................................... I OKŁ., 39–41

ICE - AGENZIA PER LA PROMOZIONE ALL’ESTERO E L’INTERNAZIONALIZZAZIONE DELLE IMPRESE ITALIANE TEL. +39 0659921, WWW.ICE.GOV.IT ................................................................................................................. IV OKŁ. IFM ELECTRONIC SP. Z O.O. TEL. 32 70 56 400, WWW.IFM.COM/PL/PL ................................................................................................. 70, 71, 72

IGUS SP. Z O.O. TEL. 22 863 57 70, WWW.IGUS.PL ....................................................................................................................................77

114

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA

IZBA GOSPODARCZA WODOCIĄGI POLSKIE TEL. 52 376 89 25, WWW.TARGI-WOD-KAN.PL/PL .............................................................................................22

LIMATHERM SENSOR SP. Z O.O. TEL. 18 337 99 00, WWW.LIMATHERMSENSOR.PL .............................................................................................. 83

MVM SP. Z O.O. TEL. 22 87 40 230 ..................................................................................................................................................................... 109

PARKER HANNIFIN SALES CEE S.R.O. SP. Z O.O. ODDZIAŁ W POLSCE TEL. 22 573 24 00, WWW.PARKER.COM, WWW.PARKER.PL .................................................................. 53, 73

PHOENIX CONTACT TEL. 71 39 80 410, WWW.PHOENIXCONTACT.PL .......................................................................... 15, 17, 54–56 PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL ......................................................................................................................... 109, 113 PILZ POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 884 71 00, WWW.PILZ.PL ...................................................................................................................46–48, 49

PPH WOBIT E.K.J. OBER S.C. TEL. 61 222 74 22, WWW.WOBIT.COM.PL ............................................................................................................ 19, 57

RS COMPONENTS TEL. 22 223 11 11, PL.RS-ONLINE.COM ..............................................................................................................................5 SABUR SP. Z O.O. TEL. 22 549 43 53, WWW.SABUR.COM.PL ....................................................................................................... 36–38 SCHMERSAL-POLSKA SP. J. E. NOWICKA, M. NOWICKI TEL. 22 816 85 78, WWW.SCHMERSAL.PL ................................................................................................................... 11 SEW-EURODRIVE POLSKA SP. Z O.O. TEL. 42 676 53 00, WWW.SEW-EURODRIVE.PL ......................................................................................29, 60–61 SKAMER-ACM SP. Z O.O. TEL. 14 63 23 400, WWW.SKAMER.PL ..................................................................................................................86–87 TURCK SP. Z O.O. TEL. 77 443 48 00, WWW.TURCK.PL .....................................................................................................................84–85 WIKA POLSKA SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ SP. K. TEL. 54 23 01 100, WWW.WIKAPOLSKA.PL ....................................................................................................... 88–91

ZIAD BIELSKO-BIAŁA SA TEL. 33 8138200, WWW.ZIAD.BIELSKO.PL ................................................................................................................. 111

ZIMMER-GROUP TEL. +48 884 626 300, WWW.ZIMMER-GROUP.DE/PL ...........................................................................III OKŁ.

5/2018

115

LUDZIE

STANOWISKO: ) $ FIRMA: 2 $

ierwsze kroki w dziedzinie automatyki stawiał już na pierwszym roku studiów w Przemysłowym Instytucie Automatyki i Pomiarów PIAP. Atmosfera i podejście starszych kolegów zaowocowały prawie półtoraroczną współpracą przy tworzeniu różnego typu układów pomiarowych i sterujących. Przełom lat 1992 i 1993 przyniósł początek współpracy z Markiem Sikorą i firmą Elmark. Było to związane z rozpoczęciem dystrybucji sprzętu AllenBradley. Nowy dostawca i nowe wyzwania stały się fundamentem współpracy trwającej do dziś. W 1994 r., kończąc studia w Instytucie Automatyki na Wydziale Elektroniki Politechniki Warszawskiej, tworzył unikalne w tym czasie oprogramowanie komunikacyjne do sterowników SLC-500, które przez kilka lat było rozpowszechniane przez użytkowników tych sterowników.

116

25 lat pracy w Elmark to stworzenie i rozbudowa działu Automatyki związanej ze sterownikami PLC oraz technologiami pokrewnymi. W tym czasie tworzył centrum szkoleniowe Rockwell Automation, stanowiące podstawę wsparcia technicznego dla klientów i użytkowników. Te doświadczenia pomagają dzisiaj budować ogólnofirmowe Centrum Wiedzy Elmark Automatyka. Po przekształceniu firmy w 1998 r. w spółkę z o.o. został jej udziałowcem. Pojawiające się kolejne możliwości rozwoju zaowocowały rozpoczęciem współpracy z firmami Unitronics oraz HMS. W dalszym ciągu koordynując działania całego działu, koncentruje się na wspieraniu zadań związanych z robotami kolaboratywnymi Universal Robots. Działa także na rzecz projektu sterowniki.pl, związanego z portalem i wspieraniem nowych inicjatyw w branży.

Od początku swojej działalności zawodowej jest pasjonatem automatyki. Wielu uczestników szkoleń, realizowanych od 1994 r., do dziś wspomina wiedzę i sposób przekazu często bardzo zawiłych tematów. Prywatnie, gdy skończył magiczną 40-tkę, w jego życiu pojawiły się dwie pasje – taniec towarzyski oraz latanie. Licencjonowane pilotowanie samolotów poczeka pewnie do końca dekady, ale treningi taneczne stały się stałą częścią jego życia. Wspólnie z żoną Katarzyną spędzają każdą wolną chwilę na parkietach, łącząc przyjemność i zabawę z utrzymywaniem kondycji. Największymi osiągnięciami – obok uznania publiczności – stały się udziały w finałach mistrzostw Polski oraz Puchar Polski Pro-Am w tańcach latynoamerykańskich. Córka Monika, tegoroczna maturzystka, choć głównie skupia się na fizyce i chemii, to także podąża taneczną drogą rodziców. AUTOMATYKA

7 2 $

Rafał Tutaj

! " # !

9 - 13/10/2018

Odkryj nowe obszary innowacji FABBRICAFUTURA, ROBOT PLANET BOX CONSULTING, BI-MU STARTUPPER

bimu.it

UCIMU-SISTEMI PER PRODURRE

Równolegle z In parallel with

9 - 13/10/2018