Automatyka 9/2022 by Ł-PIAP

CENA 15,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT) AUTOMATYKA ISSN 2392-1056 INDEKS 403024 AUTOMATYKAONLINE.PL 9/2022 TEMAT NUMERU Aparatura kontrolno-pomiarowa SPRZĘT I APARATURA 44 Kable i Systemyprzewodyprowadzenia tras kablowych PRAWO I NORMY 60 Nabycie patentu ROZMOWA 24 Daniel RadomirMarzec,Ochocki, igus

Trzpienie sterowaneustalającepneumatycznie ELESA+GANTER jest międzynarodową spółką, oferującą najszerszy na rynku zakres standardowych elementów do maszyn i urządzeń przemysłowych. Dla firmy najwyższym priorytetem jest jakość, którą gwarantuje: wysoka niezawodność, perfekcyjna funkcjonalność oraz unikalne wzornictwo oferowanych produktów. elesa-ganter.pl

STAINLESS STEEL INOX

Zeskanuj kod, aby uzyskać więcej informacji Wykonane ze stali nierdzewnej Trzpienie ustalające sterowane pneumatycznie GN 817.7 (z opcjonalną kontrolą obu skrajnych pozycji) można stosować w pełni zautomatyzowanych liniach produkcyjnych. Ich obsługa nie wymaga ingerencji operatora, a sama pozycja (wysunięty/schowany) może być dodatkowo potwierdzana za pomocą czujnika. możliwość zastosowania w trudno dostępnych miejscach, uniemożliwiających ręczną obsługę odporność na korozję obsługiwane za pomocą interfejsu IO-Link Zalety:

Prezentujemy też obszerny przegląd kabli, bez których trudno sobie wyobrazić współczesną automatykę przemysłową i jej zastosowania, m.in. w energetyce, transporcie, przemyśle spożywczym. Zazwyczaj nasze wywiady przeprowadzamy z jednym rozmówcą. Tym razem firmę igus Polska reprezentują dwaj dyrektorzy zarządzający – Daniel Marzec i Radomir Ochocki. Rozmawiamy o rewolucji, której można oczekiwać w świecie przewodów, o robotach odwiedzających w fabrykach swoich klientów i najbliższych planach rozwojowych w grupie firmowych rozwiązań.

Aktualne artykuły redakcyjne poruszają uniwersalną tematykę związaną z potrzebami współczesnego przemysłu. Są to czujniki, mierniki, rejestratory, przetworniki czy analizatory, które podłączone są do systemów sterowania i systemów automatyki, stanowiąc aparaturę kontrolno-pomiarową.

Dla stałych Czytelników działu Prawo i normy mamy artykuł zawierający praktyczne wskazówki dla przedsiębiorców, którzy dbają o budowę innowacyjnej marki i jej konkurencyjność. Autorzy omawiają w nim kwestie stosowania prawa własności intelektualnej, również związane Gorącoz nabyciem patentu.zapraszamdo lektury!

Szanowni Państwo, bieżące wydanie naszego miesięcznika przekazujemy Państwu z radością, bo najbliższe w branży wydarzenie – XXXV Międzynarodowe Energetyczne Targi Bielskie Energetab odbędą się w tradycyjnej formule i zapewne odniosą duży sukces, a naszego miesięcznika oczywiście nie może tam zabraknąć (hala A, stoisko 55).

4 AUTOMATYKA OD REDAKCJI

PLAN WYDAWNICZY 2022 WYDANIETEMAT NUMERUARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY 1-2/2022 Bezpieczny przemysłSygnalizacja w przemyśle 3/2022 Zautomatyzowana produkcjaSystemy wizyjne i RFID 4/2022 Pomiary przemysłowe (ciśnienia, poziomu, przepływu itd.) Komputery w przemyśle 5/2022 Druk 3DKomunikacja bezprzewodowa 6/2022 Transformacja cyfrowa przemysłu Roboty przemysłowe. Wyposażenie stanowisk zrobotyzowanych. Chwytaki 7-8/2022 Energia odnawialnaSilniki i napędy 9/2022 Aparatura kontrolno-pomiarowa Kable i przewody. Systemy prowadzenia kabli i przewodów 10/2022 Sieci przemysłoweCzujniki optyczne i zbliżeniowe 11/2022 Panele operatorskieOsprzęt sieciowy i komunikacyjny 12/2022 Termowizja i jej zastosowanieSterowniki programowalne

6 AUTOMATYKA SPIS TREŚCI Z BRANŻY 8 PRODUKTY 16 ROZMOWA Tworzenie innowacji dla klienta i we współpracy z nim 24 Rozmowa z Danielem Marcem i Radomirem Ochockim, dyrektorami zarządzającymi w firmie igus Polska TEMAT NUMERU Aparatura kontrolno-pomiarowa 28 Technologia pomiarowa w produkcji belgijskiej czekolady 40 PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Kable i przewody 44 Systemy prowadzenia tras kablowych 2046 nowych makr w oprogramowaniu do tworzenia schematów połączeń elektrycznych EPLAN 50 E-prowadniki firmy igus 51 Mistrzowie w oszczędzaniu energii O rewolucji, której można oczekiwać w świecie przewodów, robotach odwiedzających klientów w fabrykach i planach rozwojowych w grupie rozwiązań igus mówią Daniel Marzec i Radomir Ochocki, dyrektorzy zarządzający w firmie igus Polska. T WO R Z E N I E I N N OWAC J ITWORZENIE INNOWACJI D L A K L I E N TADLA KLIENTA I W E W S P Ó Ł P R ACY Z N I MI WE WSPÓŁPRACY Z NIM 2424 REDAKTOR NACZELNA Małgorzata Kaliczyńska tel. 22 874 malgorzata.kaliczynska@piap.lukasiewicz.gov.pl01 46 REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska REDAKCJA TEMATYCZNA Sylwia Batorska WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Marcin DamianAgnieszkaJolantaBieńkowski,Górska-Szkaradek,Staniszewska,Żabicki SEKRETARZ REDAKCJI Urszula Chojnacka tel. 22 874 urszula.chojnacka@piap.lukasiewicz.gov.pl01 85 MARKETING I REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek – menedżer tel. 22 874 sylwia.batorska@piap.lukasiewicz.gov.pltel.Sylwiajolanta.gorska-szkaradek@piap.lukasiewicz.gov.pl01 91Batorska22 87400 60 PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Ewa Markowska tel. 22 874 ewa.markowska@piap.lukasiewicz.gov.pl03 71 SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska KOREKTA Ewa Markowska DRUK Zakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o. Nakład: 4000 egzemplarzy REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 874 01 46, fax 22 874 www.AutomatykaOnline.plautomatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl02 20 WYDAWCA Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów promocyjnych.

79/2022 SPIS TREŚCI

R A KO N T R O L N O - P O M I A R OWAAPARATURA KONTROLNO-POMIAROWA 2828 4444KABLE I PRZEWODYKABLE SYSTEMY PROWADZENIA TR AS K ABLOW YCHTRAS KABLOWYCH Kable i przewody prowadzone są w budynkach za pomocą systemów prowadzenia tras kablowych, w tym m.in. systemów kanałów instalacyjnych PCV, rur peszla, prowadnic, czy systemów instalacji podpodłogowych. RYNEK Han-Modular Domino 52 Wyższy poziom modułowych złączy przemysłowych GN 817.7 – trzpienie ustalające sterowane pneumatycznie 54 Roboty idą na rekord 56 Raport o stanie inteligentnej produkcji 2022 58 PRAWO I NORMY Nabycie patentu 60 Praktyczne wskazówki dla przedsiębiorców BIBLIOTEKA 64 WSPÓŁPRACA 65

Bez różnego rodzaju czujników, mierników, sensorów, rejestratorów, przetworników czy analizatorów, które podłączone są do systemów sterowania i systemów automatyki trudno wyobrazić sobie współczesny przemysł. Co więcej, jak pokazują badania, można zapobiec od 80 % do 90 % awarii monitorując stan techniczny związany z funkcjonowaniem podzespołów urządzeń, sprawdzając parametry robocze maszyny i właściwości fizyko-chemiczne czynników czy cieczy roboczych. Dzięki temu, można nie tylko zwiększyć jakość, ale również, w istotny sposób, zmniejszyć koszty produkcji i utrzymania ruchu. R U

A PA

Konferencja

VIX Automation www.vix.com.pl 9/2022

Konferencja Światowej.

Konferencja

Masters & Robots 22.09www.mastersandrobots.techŁódź Konferencja Smart Factory Sustainability & Manufacturing 22.09www.idc.comWarszawa Forum Intralogistyki 26–28.09www.forumintralogistyki.plPoznań Międzynarodowe Targi Techniki Pakowania i Etykietowania Taropak 27–30.09www.taropak.plWarszawa/Stryków/Kanie

TOP Automotive 20–22.09www.topautomotive.plKielce Targi Przemysłowej Techniki Pomiarowej oraz Badań Nieniszczących Control-Tech 21–22.09www.targikielce.pl/control-techWarszawa

Produkcja Klasy

Z BRANŻY 8 AUTOMATYKA------KONKURS FABRYKA PRZYSZŁOŚCI –WYŚLIJ ZGŁOSZENIE JUŻ DZIŚ!----JESIEŃ POD ZNAKIEM BRANŻOWYCH KONFERENCJI AXON MEDIA KALENDARIUM 6–9.09 Kielce Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego MSPO 13–15.09www.targikielce.plBielsko-Biała Międzynarodowe Energetyczne Targi Bielskie Energetab 15–16.09www.energetab.plZawiercie

Przemysł 4.0, WCM, Lean 28–30.09www.gbip.com.plNekla

Z BRANŻY 99/2022-------HARTING URUCHOMIŁ FABRYKĘ W INDIACH-----ROCKWELL AUTOMATION I EDISON ŁĄCZĄ SIŁY DLA DIGITALIZACJI PROCEDUR OPERACYJNYCH FAURECIA OPTYMALIZUJE LOGISTYKĘ AGV DZIĘKI PLATFORMIE 3DEXPERIENCE

Z BRANŻY 10 AUTOMATYKA---ŚWIATOWY LIDER INŻYNIERII CYFROWEJ BUDUJE ZESPÓŁ W POLSCE ULGA NA ROBOTYZACJĘ – IM SZYBCIEJ, TYM LEPIEJ---------CHMURA OBLICZENIOWA NA POTRZEBY ANALIZY DANYCH SATELITARNYCH

Z BRANŻY NATURALNIE O PRZEMYŚLE----// KONFERENCJE TECHNICZNE PRELEKCJE | WYSTAWCY | WARSZTATY 7 , 14 , www.KonferencjeTechniczne.pl---WSPÓŁPRACA FIRM RENEX I ARCADIA REKLAMA

Z BRANŻY 12 AUTOMATYKA---DANFOSS MODERNIZUJE INFRASTRUKTURĘ W CELU ZWIĘKSZENIA EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ PAŹDZIERNIK POD ZNAKIEM ROZMÓW O POLSKIM PRZEMYŚLE------POWSTANIE GIGAFABRYKA DLA SYSTEMÓW BATERYJNYCH

Z BRANŻY 139/2022DRUGA EDYCJA ZAWODÓW ROBO CHALLENGE----ENDRESS+HAUSER ZWIĘKSZA MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNE LEAN MANAGEMENT 23-25 LISTOPADA 2022 REKLAMA

Z BRANŻY 14 AUTOMATYKA----------BOSCH REXROTH I AGILOX WSPÓŁPRACUJĄ DLA UMOCNIENIA POZYCJI NA RYNKU ROBOTÓW AMR--BRANŻA CYFROWA DZIAŁA NA RZECZ ROZWOJU RYNKU FOTOWOLTAIKI W POLSCE WYBRANO POLSKIE PRODUKTY PRZYSZŁOŚCI

Z BRANŻY 159/2022-------ID LOGISTICS INWENTARYZACJĘMAGAZYNOWĄROBOTYZUJE----PROGNOZOWANIE ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ A DOINFRASTRUKTURAENERGETYCZNATRANSFORMACJAWPOLSCESKŁADOWANIACO2 REKLAMA

SERIA I4H SCARA – NOWE ROBOTY KLASY SPOŻYWCZEJ Firma OMRON wprowadziła do linii produktów i4H nowe roboty klasy spożywczej, zapewniające bezpieczną obsługę w branżach przetwarzania żywności, produkcji napojów i pakowania.Seriarobotów i4H SCARA wykorzystuje wysokowydajne środki smarne do pracy w warunkach bardzo wysokiego ciśnienia, opracowane specjalnie do smarowania maszyn w branży przetwórstwa żywności i napojów oraz pakowania. Oleje i smary klasy spożywczej firmy OMRON mają rejestrację NSF H1 oraz certyfikację wg ISO 21469. Klasa szczelności IP65 zapewnia również ochronę przed pyłem i wodą pod każdym kątem. Roboty z linii i4H są dostępne w wersjach o zasięgu 650 mm, 750 mm i 850 mm, co ułatwia ich obsługę w szerokim zakresie zastosowań. Są one dostępne w konfiguracjach montażu do podstawy lub na suficie oraz o długości tulei 210 mm i 410 mm, obsługują ładunki o masie do 15 Modelkg.i4H jest dostępny w wielu konfiguracjach, dzięki czemu można go dopasować do każdego stanowiska roboczego. Technologia łączności EtherCAT od firmy OMRON umożliwia synchronizację między urządzeniami automatyki. Upraszcza to zaawansowane procesy wymagające wysokiego poziomu precyzji i przepustowości, a także zapewnia kontrolę jakości dzięki integracji technologii wizyjnych.

16 AUTOMATYKA

PRODUKTY SPECJALISTYCZNY AKUMULATOR LITOWO-POLIMEROWY

I MAGAZYNOWANIA ENERGII OD EPIC POWER ERS 2G oraz P2S firmy Epic Power to gotowe do użytku systemy poprawiające wydajność energetyczną oraz zapewniające ciągłość pracy przy zanikach napięcia w aplikacjach dźwigowych i dźwignicowych.P2SodEpicPower to kompletny system zasilania dźwigów osobowych i towarowych z energii odnawialnej. Jest to rozwiązanie dedykowane zapewnieniu awaryjnego zasilania w krytycznych instalacjach dźwigowych, pozwalające na zapewnienie energii nawet do 100 przejazdów dźwigu po wyłączeniu głównej sieci zasilania. Dodatkowym atutem takich rozwiązań jest ograniczenie poboru energii w trybie standby nawet o 30 %, a większą oszczędność wprowadza możliwość ładowania akumulatorów z instalacji fotowoltaicznej off-grid.

Firma EEMB, znana z produkcji ogniw do zastosowań specjalistycznych, opracowała pakiet litowo-polimerowy odporny na działania niskiej temperatury, zgodny ze standardem militarnym. Ogniwo „kanapkowe” firmy EEMB ma pojemność nominalną wynoszącą 3500 mAh oraz napięcie nominalne 7,4 V. Tak wysokie napięcie jest możliwe dzięki połączeniu szeregowemu ogniw. Zwraca także uwagę duża wydajność prądowa ogniwa (3400 mA) i kompaktowe wymiary 30 × 32,5 × 71 mm oraz niska masa, wynosząca 130 g. Parametry i gabaryty ogniwa predysponują go do zastosowania w urządzeniach, które pracują w trudnych warunkach, np. często poddawane są zmianom temperatury otoczenia, jak np. terenowe lokalizatory GPS czy urządzenia łączności (krótkofalówki).

SYSTEMY ODZYSKIWANIA

W zwartej obudowie systemu magazynowania z superkondensatorami ERS 2G mieści się dwukierunkowa przetwornica DC/DC oraz superkondensatorowy magazyn energii odzyskanej z hamowania silnika. Magazyn ma pojemność nominalną 55 kWs. Wchodząca w skład urządzenia dwukierunkowa przetwornica napięcia przetwarza napięcie stałe ze stopnia pośredniego falownika (550–600 V DC) na napięcie stałe niezbędne do ładowania baterii superkondensatorów zainstalowanych w magazynie. Ładowanie odbywa się jedynie w fazie hamowania, natomiast w czasie poboru energii przez falownik (np. na postoju oraz podczas jazdy) moduł ERS 2G zapewnia przetwarzanie niskiego napięcia z superkondensatora na napięcie szyny prądu stałego w falowniku.

Jednostka sterująca jest wyposażona w standardowy interfejs dla najbardziej popularnych magistrali przemysłowych: EtherNet/IP, Profinet IO oraz Modbus TCP. REKLAMA

Elesa+Ganter wprowadza nowy system pomiaru przesuwu liniowego i kątowego, bazujący na czujniku oraz liniale magnetycznym, który bezprzewodowo komunikuje się z układem sterowania maszyny. Nowy produkt oznaczony MPI-R10-RF umożliwia rzeczywisty pomiar liniowy i kątowy, jednocześnie przesyłając informację o swoim położeniu drogą radiową do sterowników urządzania. Istniejący do tej pory wskaźnik położenia MPI-R10 został wzbogacony o moduł transmisji danych, który łączy się poprzez sieć z jednostką sterującą UC-RF przy użyciu fal radiowych, tworząc bezprzewodowy system do szybkiego pozycjonowania lub pomiarów. Instalacja systemu jest szybka i łatwa, ponieważ nie wymaga użycia kabli łączących jednostkę sterującą ze wskaź nikami. Wskaźnik położenia MPI-R10-RF wraz z czujnikiem magnetycznym FC-MPI i liniałem magnetycznym M-BAND-10, jest kompletnym systemem pomiaru przesuwu liniowego i kątowego (o minimalnym promieniu wynoszącym 65 mm).

ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o.

PRODUKTY SYSTEM POMIAROWY Z RADIOWĄ TRANSMISJĄ DANYCH

PRODUKTYZASILACZE

Intel Core i3-1115G4E

LAN,

DS–085 DIGITAL SIGNAGE INTEL TIGER LAKE UP3

Brother RJ-4230B należy do rodziny 4-calowych drukarek mobilnych. Urządzenie ma solidną konstrukcję, która wytrzyma upadki z wysokości 2,1 m, a klasa szczelności IP54 zapewni ochronę przed pyłem i wilgocią. Ta zaawansowana, przenośna drukarka etykiet i paragonów umożliwia wydruk z prędkością 127 mm/s w rozdzielczości 203 dpi. RJ-4230B bez problemu odnajdzie się przy zadaniach w wymagających warunkach, zwłaszcza w sektorze sprzedaży, logistyki, produkcji czy podczas pracy w terenie. Szybkość działania oraz lekka konstrukcja sprawiają, że drukarka mobilna firmy Brother jest ważnym elementem wyposażenia personelu i podnosi komfort użytkowania. Swobodę i możliwość przemieszczania zapewnia moduł Bluetooth. Do tego dostępny jest interfejs USB, który dodatkowo zwiększa liczba wariantów komunikacji. Brother oferuje szereg opcjonalnych akcesoriów, jak dedykowane baterie, paski na ramię, pokrowce, uchwyty samochodowe i ładowarki. Drukarka kompatybilna jest z systemami Windows, Android oraz iOS. DO ZADAŃ SPECJALNYCH

I BEZWENTYLATOROWY Ultracienki odtwarzacz DS-085 firmy Advantech występuje w kilku wersjach

szeregowy RS-232 oraz złącze M.2 w kluczu M, które obsługuje dyski SSD czy M.2 w kluczu E pod moduł Wi-Fi i bluetooth. Istnieje kilka sposobów montażu, w tym na szynie DIN. Produkt obsługuje: Win7 x64/ x86, Win8.1 x64, Win10 x64 i oferuje wsparcie dla

WYTRZYMAŁA DRUKARKA MOBILNA

Przy siesąipracy,ważnesystemumonitorowaniuzasilania,parametrytakiejakprądnapięciewyjściowe,przesyłanewcza-rzeczywistymina bieżąco aktualizowane. Trzy nowe zasilacze serii PS2000 firmy Beckhoff zawierają interfejs EtherCAT do zdalnej obsługi. Umożliwia on też gromadzenie danych pomiarowych AC do monitorowania sieci zasilającej oraz danych DC do monitorowania parametrów pracy zasilacza. Informacje statusu, komunikaty o błędach oraz ostrzeżenia dają użytkownikom możliwość analizy stanu pracy instalacji oraz realizację funkcji konserwacji predykcyjnej, pozwalającej skrócić czas nieplanowanych przestojów. Ustawiane w systemie sterowania progi ostrzegawcze (np. do identyfikacji przetężenia) pozwalają na definiowanie warunków sygnalizacji w konkretnych aplikacjach. Zdalny dostęp za pośrednictwem EtherCAT umożliwia również wyłączenie instalacji w przypadku przestoju maszyny lub wystąpienia awarii. Nowe zasilacze PS2000 zapewniają sprawność sięgającą nawet 96 %. Zawierają ogranicznik prądu rozruchowego i układ korekcji PFC. Różnią się między sobą mocą zna mionową, napięciem wejściowym i wydajnością prądową: PS2001-2410-1001 (24 V DC, 10 A, 240 W), PS2001-2420-1001 (24 V DC, 20 A, 480 W), PS2001-4810-1001 (48 V DC, 10 A, 480 W). Wszystkie trzy modele są produkowane w obudowach o wymiarach 124 × 117 × 48 mm.

Intel

18 AUTOMATYKA

SIECIOWE Z INTERFEJSEM ETHERCAT

USB

ULTRACIENKI ODTWARZACZ WYDAJNY procesorowych: 6305E, i Core Połączenie z grafiką IrisXe czyni go innowacyjnym rozwiązaniem dedykowanym dla aplikacji Digital Signage. Ma podwójny Gigabit Ethernet. Smukła obudowa ułatwia konserwację oraz integrację w ograniczonych miejscach. Jego wymia ry to jedynie: 180 × 190 × 19 mm. Masa to zaledwie 0,87 kg. Wyposażony w monitor pozwala na wyświetlanie obrazów w rozdzielczości 4K (3840 × 2160), zapewniając doskonałe wrażenia wizualne. Dzięki zintegrowanej grafice Intel iRIS Xe istnieje możliwość wyświetlania obrazu na kilku ekranach za pośrednictwem portów HDMI. Pracuje bezawaryjnie w temperaturze 0–40 °C oraz jest zasilany napięciem 19 V DC. Maksymalna pamięć RAM DDR4 wynosi 32 GB. Wyposażony jest w szeroki wachlarz interfejsów komunikacyjnych, m.in.: × 2.0, 2 × USB 3.0, 1 × Audio, 4 × HDMI, × port systemu LINUX. Dzięki certyfikatowi Energy Star odtwarzacz jest dużo bardziej przyjazny dla środowiska. Obsługuje WebAccess/ SignageCMS w celu intuicyjnego zarządzania treścią oznako wania, zdalnego monitorowania i sterowania oraz interfejsy API WISE-PaaS/DeviceOn i oprogramowania wbudowanego. Posiada następujące certyfikaty: UL, CB, CCC, BSMI, CE, FCC klasa B, CCC, BSMI. Przedstawiany player DS-085 można stosować wszędzie tam, gdzie istotne jest wyświetlanie obrazu o bardzo wysokiej rozdzielczości.

Intel Celeron

i5-1145G7E.

WYŚWIETLACZE KURTYNY BEZPIECZEŃSTWA O ZASIĘGU DO 6 M

Oferta produktów bezpieczeństwa firmy Leuze rozszerzyła się o fotoelektryczne kurtyny serii ELC 100, zapewniające bezdotykową ochronę miejsc pracy. Stanowią one tańszą alternatywę dla kurtyn wcześniejszej serii MLC 500 i mają zasięg roboczy do 6 m. Występują w wersjach do ochrony palców i dłoni o rozdzielczości odpowiednio: 17 mm i 30 mm. Pole ochronne sięga do krawędzi obudowy, dzięki czemu podczas integracji nie powstają żadne martweKurtynystrefy. serii ELC 100 są dostępne w wersjach o wysokości pola chronionego 300, 600, 900, 1200 i 1500 mm. Charakteryzują się dużą odpornością na wstrząsy i wibracje. 4-pinowe połączenia i obrotowe wsporniki zapewniają krótki czas montażu. Kurtyny ELC 100 nie wymagają konfigurowania. Mogą pracować w temperaturze otoczenia od 0 °C do 55 °C. Charakteryzują się stopniem ochrony IP65 i odpornością na wibracje do 5 g. Winstar, producent wyświetlaczy LCD i OLED, oferuje nowe urządzenia WF70A2 – m.in. do zastosowań przemysłowych. Siedmiocalowe wyświetlacze LCD-TFT mogą też być stosowane w drukarkach 3D, samochodach, smart home czy zaawansowanych urządzeniach biurowych. Obok bazowego, podstawowego przedstawiciela serii, jakim jest WF70A2TIAGDNN0#, wyświetlacze oznaczone nazwami WF70A2TIAGDNGA# oraz WF70A2TIGGDNGA# wyposażone są również w pojemnościowe ekrany dotykowe oraz zaawansowane kontrolery ILI2130. Technologia pojemnościowa oznacza większą odporność rozwiązania na uszkodzenia oraz możliwość obsługi wielodotykowej. Zwiększony kontrast i wysoka jasność gwarantują dobrą widoczność wyświetlanychKontrolerinformacji.ekranu dotykowego pozwala na pracę wybranych modeli w trudniejszych warunkach – spełnia on standardy dla przemysłu, dzięki czemu urządzenie jest odporne na wilgoć i może działać w temperaturze od –20 °C do 70 °C. Wyświetlacze z serii WF70A2 sprawdzają się również w środowiskach o dużym poziomie zaburzeń elektromagnetycznych.

LCD-TFT

KAMERA 3D Z WBUDOWANYM PROCESOREM GRAFICZNYM

199/2022 PRODUKTY

Małe koszty, możliwość szybkiego wdrożenia oraz duża elastyczność aplikacji to najważniejsze zalety nowej rodziny inteligentnych kamer 3D rc_visard. Dzięki zintegrowanemu procesorowi graficznemu i wbudowanym modułom oprogramowania, kamery te umożliwiają samodzielne przetwarzanie obrazów przestrzennych. Przetworzone informacje, takie jak punkty pobrania, mogą być przekazywane bezpośrednio do robotów, bez potrzeby korzystania z zewnętrznego komputera. Wbudowany pakiet oprogramowania sprawia, że korzystanie z rc_visard jako czujnika wizyjnego jest bardzo łatwe. Opcjonalny pakiet oprogramowania rc_reason oferuje dodatkowe, inteligentne narzędzia do określonych zadań. Zintegrowany interfejs GigE Vision obsługuje połączenie z komputerem PC, zwiększając funkcjonalność kamer 3D.

Dane można dalej przetwarzać i tworzyć samodzielne aplikacje 3D. Korzystając z estymacji Ego-Motion, kamery rc_visard określają własną pozycję i orientują się z milimetrową precyzją przy bardzo małym opóźnieniu. Dokładne dane o ruchu są generowane nawet w obecności wibracji. Intuicyjny interfejs sieciowy umożliwia łatwą konfigurację. Wiele kamer rc_visard może również z łatwością współpracować w tym samym obszarze roboczym. Kamery rc_visard są w stanie rejestrować do 1,2 mln punktów danych i osiągają częstotliwość rejestracji do 25 Hz, w zależności od wybranej rozdzielczości roboczej. Zawierają identyczne, monochromatyczne czujniki obrazu CMOS 1/3”, pracujące w trybie global shutter.

Rittal już siedem lat temu wprowadził na rynek serię klimatyzatorów szaf sterowniczych Blue e+, które pracują niezwykle wydajnie, oszczędzając nawet 75 % energii. Teraz rodzina produktów powiększyła się o nowe klimatyzatory o niższych klasach mocy – 300, 500 i 1000 W – pod nazwą „Blue e+ S”. Są to kolejne inteligentne urządzenia w rodzinie Blue e+ nastawione na maksymalną efektywność, redukcję śladu węglowego i obniżanie kosztów. Zastosowana technologia łącząca heat pipe i komponenty z regulacją inwerterową przyczyniają się do oszczędności. Heat pipe działa bez sprężarki, zaworu rozprężnego czy innych regulatorów i dlatego nie potrzebuje energii elektrycznej, z wyjątkiem zasilania wentylatora. W zależności od wytworzonej w szafie sterowniczej energii cieplnej i aktualnej temperatury otoczenia chłodzenie może odbywać się za pomocą samej heat pipe. Dopiero wtedy, gdy z szafy musi zostać odprowadzona duża energia cieplna lub gdy temperatura otoczenia jest bardzo wysoka, włącza się dodatkowe chłodzenie sprężarkowe. Sprężarka i wentylatory dysponują napędem z regulacją inwerterową umożliwiającą dopasowanie obrotów do aktualnych potrzeb. Dzięki temu temperatura w szafie sterowniczej jest stała, co skutkuje znacznie wyższą efektywnością energetyczną niż przy tradycyjnych klimatyzatorach. Nowe klimatyzatory mają seryjnie wbudowany interfejs IoT, który pozwala na inteligentne monitorowanie klimatyzatorów w cyfrowym otoczeniu i bardzo łatwe połączenie z nowym portalem Rittal Smart-Service.

MINIATUROWY TRÓJDROŻNY ZAWÓR ELEKTROMAGNETYCZNY

Pierwotnie zaprojektowany jako zawór dwudrożny do powietrza i gazów obojętnych w przenośnych urządzeniach medycznych, zawór serii 090 charakteryzuje się małymi gabarytami i żywotnością 50 milionów cykli. Ponieważ nowa konfiguracja trójdrożna może pełnić te same funkcje mieszania i rozdzielania, co para zaworów dwudrożnych, dodatkowo ułatwia projektowanie małych, bardzo precyzyjnych systemów dostarczania gazu, m.in. do urządzeń home-care.

SZAF

Emerson rozszerza ofertę miniaturowych zaworów elektromagnetycznych ASCO serii 090 o nowy zawór trójdrożny, umożliwiający realizację mniejszych systemów kontroli gazu w tlenoterapii, terapii uciskowej i analizatorach gazów.

SERIA

PRODUKTY MAŁOGABARYTOWY, AUTONOMICZNY ROBOT MOBILNY Autonomiczny robot mobilny MP1000R firmy Bosch Rexroth może bezpiecznie i autonomicznie transportować gotowe produkty, komponenty i surowce w fabrykach lub magazynach, oferując elastyczność podobną do obsługiwanych przez człowieka wózków paletowych, wózków widłowych lub holowników. Poza zmniejszeniem ryzyka wypadku, MP1000R zapewnia większą elastyczność w procesach obsługi materiałów. Ma udźwig do 1000 kg, szybkość do 1,5 m/s. Akumulator litowy o pojemności 39 Ah wystarcza na 8 h pracy. Korzystając z oprogramowania lokalizatora ROKIT opracowanego przez Bosch Rexroth, robot może autonomicznie nawigować w bardzo dynamicznych środowiskach, bez dodatkowej infrastruktury, realizując równoczesną lokalizację i mapowanie. Zapewnia wykrywanie przeszkód w pełnym zakresie 360°. Zawiera zderzaki antykolizyjne oraz przyciski zatrzymania awaryjnego z przodu i z tyłu obudowy. Dzięki małogabarytowej konstrukcji (1090 × 830 × 275 mm) i zerowemu promieniowi skrętu, robot idealnie nadaje się do pracy w ciasnych przestrzeniach i korytarzach o szerokości 1400 mm. Dokładność na poziomie ±10 mm umożliwia zarówno podawanie materiałów na linię produkcyjną, pracę w procesach produkcyjnych WIP (Work In Progress), jak i transport gotowych produktów. KLIMATYZATORÓW STEROWNICZYCH BLUE E+

20 AUTOMATYKA

Podobnie, jak wszystkie zawory serii 090, nowy zawór trójdrożny zapewnia maksymalizację przepływu gazu oraz charakteryzuje się dużym współczynnikiem przepływu do gabarytów, optymalnym w przypadku zastosowań w przenośnych urządzeniach medycznych. Korpus zaworu został wykonany z tworzywa PBT z uszczelkami z trwałego elastomeru fluorowęglowego (FKM). Siłownik zaworu łączy dużą niezawodność z małym poborem mocy, wydłużając czas pracy na baterii. Zawór może pracować z napięciem zasilania 12 lub 24 V DC. Jest przeznaczony do zastosowań wewnątrz budynków. Jego dopuszczalny przepływ wynosi 0,072 CV, a dopuszczalne ciśnienie gazu to 30 psi.

KOMPUTER DOTYKOWY TC8300 DLA HANDLU Nowy komputer dotykowy TC8300 to rozwiązanie dla branży Auto ID. Innowacyjna konstrukcja Zebra Technologies przeznaczona jest do kompletacji towarów w magazynie, przy identyfikacji wyrobów na taśmie produkcyjnej oraz przy przyjmowaniu dostaw w sklepach czy zarządzaniu zapasami.

PRZEMYSŁOWY ROUTER BEZPIECZEŃSTWA

Podsieci o identycznych zakresach adresów IP można szczególnie łatwo zintegrować za pomocą NAT 1:1. Routing IP steruje ruchem danych między podsieciami, a segmentacja na podsieci zmniejszaPrzemysłowyobciążenie.router bezpieczeństwa firmy Weidmüller oferuje opcje routingu statycznego lub dynamicznego, dzięki czemu jest idealnie przygotowany do przyszłych wymagań. Dzięki zintegrowanej sieci 4G. Modem mobilny LTE umożliwia nawiązanie niezawodnego połączenia z siecią WWW nawet bez dostępu do Internetu na miejscu.

IE-SR 4TX-LTE/4G-EU

Przemysłowy router bezpieczeństwa IE-SR 4TX-LTE/4G-EU firmy Weidmüller to odpowiednie rozwiązanie dla wszystkich obszarów związanych z bezpieczeństwem. Zapora sieciowa Industrial Security Router z funkcją stateful inspection monitoruje i filtruje dane przetwarzane przez protokół TCP/IP. Przekazywanie adresów IP/portów i segmentacja sieci zapewniają większe bezpieczeństwo sieci. IPsec i OpenVPN służą do bezpiecznej komunikacji poprzez szyfrowanie i integralność danych. Zintegrowana w routerze technologia VPN doskonale nadaje się do bezpiecznego zdalnego dostępu do komponentów i systemów w odległych sieciach oraz obsługuje usługę zdalnego dostępu opartej na Open VPN. Systemy zdalnego dostępu można szybko i łatwo skonfigurować za pośrednictwem chmury u-link Weidmüller.

Komputer dotykowy charakteryzuje się zaawansowanymi funkcjami oraz licznymi opcjami skanera, które umożliwiają rejestrację kodów 1D oraz 2D, odczyt formularzy, a także bezpośrednich oznaczeń części. Ponadto TC8300 można wyposażyć w 13 Mpix kamerę, która potrafi nie tylko wykonywać zdjęcia i wideo, ale również obsługuje rzeczywistość rozszerzoną.

Komputer mobilny Zebry ma obudowę odporną na kurz i wodę (klasa szczelności IP65), znosi upadki z wysokości 2,4 m oraz wielokrotne wstrząsy. Urządzenie wyposażono w procesor Qualcomm 660 o taktowaniu 2,2 GHz oraz nawet 8 GB pamięci RAM i 128 GB pamięci Flash (zależnie od wybranej wersji) i działa w oparciu o intuicyjny system Android. Szybką i niezawodną łączność bezprzewodową zapewniają moduły Wi-Fi (MU-MIMO), Bluetooth 5.0 i opcjonalnie NFC. Wydajna bateria PowerPrecission+ 7000 mAh gwarantuje długotrwałą pracę bez ładowania. TC8300 to zaawansowana platforma przeznaczona do pracy w magazynie, na hali produkcyjnej czy też w przestrzeni sklepowej.

Firma Leuze wprowadziła na rynek pierwszy na świecie system bezpiecznego pozycjonowania za pomocą kodów kreskowych. FBPS 600i umożliwia wykrywanie bezpiecznej pozycji przy użyciu tylko jednego urządzenia. W przeszłości producenci systemów musieli wykorzystywać do wykrywania pozycji dwa czujniki i dwie różne technologie. Obecnie nie ma już takiej potrzeby – nowy system bezpiecznego pozycjonowania za pomocą kodów kreskowych FBPS 600i firmy Leuze umożliwia wykrywanie pozycji za pomocą tylko jednego czujnika. Czytnik FBPS 600i jest podłączony do jednostki analizującej bezpieczeństwo przez dwa interfejsy SSI i jest odpowiedni do zastosowań wymagających dużej wydajności. Urządzenie jest połączone z jednostką analizującą bezpieczeństwo (np. z przemiennikiem częstotliwości) za pośrednictwem dwóch interfejsów SSI.

219/2022 PRODUKTY SYSTEM POZYCJONOWANIA ZA POMOCĄ KODÓW KRESKOWYCH

FBPS 600i wymaga mniej miejsca w systemie, a nakład prac związanych z instalacją został znacząco ograniczony. Charakteryzuje się szybkim czasem reakcji na błąd, wynoszącym zaledwie dziesięć milisekund. Nowy system bezpiecznego pozycjonowania za pomocą kodów kreskowych jest instalowany na układnicy lub wózku transferującym, a taśma z kodami kreskowym jest przymocowana na przeciwległym stojaku. Przy każdej operacji skanowania FBPS 600i odczytuje wiele kodów z taśmy, za pomocą których oprogramowanie określa bardzo precyzyjne wartości pozycji.

Duńska firma Kassow Robots wprowadziła na rynek 7-osiowy kobot KR810 o masie własnej 34 kg, udźwigu 18 kg i zasięgu 100 mm, przeznaczony do współpracy z ludźmi w ograniczonych przestrzeniach. Jest on wystarczająco mocny, aby obsługiwać maszyny z ciężkimi metalowymi i plastikowymi komponentami oraz wykonywać zadania pick & place przy dużych obciążeniach. Siódma oś, czyli „przegub nadgarstka” umożliwia współpracę człowieka z robotem. Pozwala uzyskać małą powierzchnię montażową (160 × 160 mm), zwiększoną manewrowość oraz zwiększony zakres ruchu przy wykonywaniu takich zadań, jak załadunek i rozładunek ciężkich części w przemyśle metalowym oraz podnoszenie ciężkich przedmiotów w sektorze spożywczym. Siódma oś umożliwia również ciągłe dozowanie, spawanie i usuwanie materiału, niezależnie od kąta dostępu, bez konieczności zmiany orientacji ramienia. Projektanci stanowisk roboczych mogą umieścić robota na ścianie, ułatwiając pracownikom dostęp do komputerowych systemów sterowania numerycznego, tokarek, form wtryskowych i innych typów maszyn. KR810 można łatwo zaprogramować na dowolnym poziomie wiedzy technicznej, od inżyniera po operatora maszyny. Jest to proste zadanie, polegające na ustawieniu ramienia robota w odpowiedniej pozycji i zarejestrowaniu kluczowych punktów. Opracowane przez firmę Kassow oprogramowanie zajmie się resztą.

Najnowszy modułowy komputer przemysłowy conga-B7XI w standardzie COMe type 7 Basic od firmy congatec bazuje na bardzo wydajnych procesorach Intel Xeon D z rodziny Ice Lake. Maksymalna ilość obsługiwanej pamięci operacyjnej to 128 GB DDR4 w czterech slotach SODIMM po max 32 GB każdy. Conga-B7XI dedykowany jest dla producentów wielorakich urządzeń. Jednak w szczególności, dzięki wysokiej wydajności sprawdzi się w urządzeniach telekomunikacyjnych i wysokowydajnych serwerach. Ponadto znajdzie zastosowanie w maszynach wirtualnych oraz innych aplikacjach pracujących w ciężkich warunkach środowiskowych. Conga-B7XI udostępnia użytkownikom następujące interfejsy temperatury w ekstremalnych środowiskach, a jednocześnie oferują funkcje analizy i alarmowania. Nadają się idealnie do systemów wczesnego wykrywania pożarów i monitorowania warunków zewnętrznych. W obu kamerach stosowana jest technologia Flexible Scene Enhancement (FSX), zapewniająca bardzo ostry obraz o drobniejszej teksturze, pokazujący subtelniejsze szczegóły krawędzi dostarczane przez wbudowaną kamerę na zakres widzialny, której obraz jest nakładany na obraz termowizyjny.

komunikacyjne: 2,5 GbE, 4 × 10 GBE (z CEI/KS/SFI), 16 × PCI Express GEN 4.0, 16 × PCI Express GEN 3.0, 4 × USB 3.0, 4 × USB 2.0, 2 × SATA III (6 Gbps), SPI, 2 × UART i 8 linii GPIO. Wstępuje w dwóch wersjach temperaturowych: standard 0–60 °C oraz industrial –40–85 °C. Jego miniaturowe wymiary to zaledwie 125 × 95 mm. Moduł może pracować pod kontrolą systemu operacyjnego Mi crosoft Windows 10 | Microsoft Windows 10 IoT Enterprise | Microsoft Windows IoT 10 Core, Linux, YOCTO, Android i RTS Hypervisor. Nad poprawnością działania czuwa programowalny Watchdog. Ponadto dostępny jest również moduł szyfrowania TPM 2.0. Producent udostępnia do celów projektowych płytę bazową conga-X7EVAL z wyprowadzeniami interfejsów oraz kompletny development kit. KAMERY A500F/A700F DO MONITOROWANIA TEMPERATURY Kamery termowizyjne A500f i A700f firmy FLIR umożliwiają wykrywanie wysokiej

Kamery A500f i A700f, produkowane w obudowach o stopniu ochrony IP67, zostały przystosowane do pracy w temperaturze otoczenia od –30 °C do 50 °C. Mogą być zasilane w standardzie PoE z transmisją danych i zasilania po tym samym kablu, co zmniejsza ryzyko uszkodzeń. Zapewniają dokładność pomiaru równą ± 2 °C. Są kompatybilne ze standardem ONVIF oraz obsługują protokoły IIoT, takie jak MQTT i RESTful API. Kamery różnią się rozdzielczością czujnika termicznego (464 × 348 pikseli w przypadku A500f i 640 × 480 w przypadku A700f) oraz zakresem pomiarowym (–20–1500 °C w przypadku A500f i –20–2000 °C w przypadku A700f).

22 AUTOMATYKA PRODUKTY NOWY 7-OSIOWY KOBOT O UDŹWIGU 18 KG

ULTRAWYDAJNY MODUŁ COME TYPE 7 BASIC Z ICE LAKE

239/2022 PRODUKTY

Renex rozszerzył ofertę marki Reeco o nowy produkt – lampę do stref EPA o nazwie Luminos LED ESD. Jest to lampa stanowiskowa, przeznaczona do oświetlania pola roboczego przed użytkownikiem siedzącym przy biurku bądź stanowisku pracy. Zastosowane diody LED o mocy 24 W generują światło o CCT od 5700 do 6000 K, tj. zbliżonej do słonecznego, a w połączeniu z konstrukcją klosza pozwalają na równomierne i szerokie rozprzestrzenianie światła. Wysięgnik lampy jest mocowany do blatu i ma długość 112 cm, dzięki czemu może być stosowany z większością standardowych stołów roboczych. Wzmocnione przeguby pozwalają przy tym na jego optymalne i ergonomiczne ustawienie przed użytkownikiem. Urządzenie zostało opracowane i wytworzone z myślą o działaniu w tzw. strefach EPA. Spełnia wytyczne normy IEC 61340-5-1 określającej standardy ochrony przyrządów elektronicznych przed elektrycznością statyczną.

LAMPA DO ROBOCZYCHSTANOWISK

EFEKTYWNE TERMOSTATY DLA FIRM PRODUKCYJNYCH

Aby sprostać ki3DPowerSSDgowe,małezapotrzebowaniurosnącemunawytrzy-przetwarzaniebrze-nowaseriadyskówMEC3H0SfirmySiliconztechnologiąflashTLCwykorzystujeszybinterfejsPCIe4.0zciągłą prędkością odczytu i zapisu odpowiednio do 7200 MB/s oraz 6800 MB/s. Dyski są zgodne ze standardami NVMe 1.4 i są dostępne w pojemnościach do 3840 GB. Zapewniają niskie opóźnienia, szybki dostęp do pamięci masowej i dużą pojemność w urządzeniach o wzmocnionej konstrukcji. Seria MEC3H0S działa niezawodnie w szerokim zakresie temperatury: od –40 °C do 85 °C. Ponadto zastosowano w niej 12-warstwową płytkę drukowaną o wysokim standardzie, która nie zawiera części ruchomych, co zapewnia jej większąAbystabilność.przeciwdziałać nieprzewidywalnym i niestabilnym warunkom pracy oraz zapewnić bezpieczeństwo danych, w serii MEC3H0S zastosowano zaawansowaną technologię ochrony danych. Są one zgodne z protokołami TCG Opal 2.0, dzięki czemu wszystkie informacje są przechowywane w kontrolerze SSD. Dane te są szybko szyfrowane i odszyfrowywane wewnątrz systemu, bez wpływu na jego wydajność. Co więcej, 256-bitowe szyfrowanie sprzętowe AES, jakie zastosowano w dyskach MEC3H0S firmy Silicon Power, wykorzystuje algorytm symetryczny, zapewniając najsilniejszy i najbardziej wytrzymały standard szyfrowania na rynku.

DYSK DO APLIKACJI EDGE COMPUTING

Efektywne termostaty dla firm z serii FLZ składają się z urządzeń w trzech opcjach. Dostępne są ze stykiem rozwiernym/zwiernym i ze stykami przełącznymi. Regulują temperaturę wewnątrz szaf sterowniczych wspólnie z urządzeniami grzewczymi. Termostaty użyte łącznie z wentylatorami filtrującymi – o kodach: FLZ510, FLZ520, FLZ 530 – pozwalają na oszczędność energii i czasu co znacznie usprawnia procesy produkcyjne. Zakres temperatury pracy waha się w przedziale od –40 °C do 80 °C. Mocowanie odbywa się zatrzaskiem do profili 35 mm zgodnie z normą EN 60715. Dostępne są ze stykami: NC/NO, NC/NC i NO/NO. Seria termostatów bliźniaczych FLZ to trzy niezależnie załączane termostaty, o kodach: FLZ541, FLZ542, FLZ543. Zakres ich temperatury pracy waha się w przedziale od –20 °C do 80 °C. Higrostaty z serii FLZ włączają urządzenia ogrzewające lub wentylatory filtrujące w szafach sterowniczych, kiedy zaprogramowana wartość wilgotności względnej zostanie przekroczona. Elektroniczne urządzenia łączone składają się z termostatu i higrostatu, aby dzięki temu niezależnie monitorować wilgotność względną i temperaturę. W ofercie CSI znaleźć można dwa produkty firmy Pfannenberg o kodzie: FLZ600 i FLZ610. Model FLZ 600 może pracować w zakresie temperatury od 0 °C do 60 °C (stopień ochrony IP30), a system FLZ 610 w przedziale od –20 °C do 60 °C (ma stopień ochrony IP20).

-Niezmiennie, od wie--- --24 AUTOMATYKA ROZMOWA innowacjiTworzenie DANIEL MARZEC

------- ---- ----259/2022 ROZMOWA igusFot. CHCEMY STWORZYĆ SKLEP INTERNETOWY, W KTÓRYM KLIENT BĘDZIE MÓGŁ SKONFIGUROWAĆ GOTOWEGO ROBOTA, WYPOSAŻONEGO W NARZĘDZIA I KOMPONENTY, A NASTĘPNIE ZAMÓWIĆ PRZEZ INTERNET KOMPLETNY ZESTAW. RADOMIR OCHOCKI

------------------------------26 AUTOMATYKA ROZMOWA RYNEK DĄŻY DO PROWADZENIA SYGNAŁÓW STEROWANIA, ZASILANIA ORAZ KOMUNIKACJI JEDNYM PRZEWODEM. DLATEGO PRZEWODY HYBRYDOWE DO SERWONAPĘDÓW SĄ SWEGO RODZAJU REWOLUCJĄ I W PRZYSZŁOŚCI BĘDĄ ZASTĘPOWAĆ KLASYCZNE PRZEWODY SERWO ORAZ ENKODEROWE. DANIEL MARZEC -------

-----------Urszula Chojnacka AUTOMATYKA REKLAMA KLUCZEM DO SUKCESU PRENUMERUJ CZYTAJ WSPÓŁPRACUJ www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz –Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa e-mail: automatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl RADOMIR OCHOCKI -ROZMOWA

28 AUTOMATYKA TEMAT NUMERU

kontrAparaturaolno-pomiarowa ---------

Pomiar parametrów maszyn ich działaniado prawidłniezbędnychowego

Systemy sterowników AKPiA gwarantują kontrolę nad każdym pojedynczym procesem produkcyjnym, zapewniają poprawę bezpieczeństwa pracy i eliminują przyczyny powstawania błędów produkcyjnych. Dzięki systemom aparatury kontrolno-pomiarowej i automatyki można przewidywać z wyprzedzeniem awarię maszyn i maksymalnie eliminować błędy związane z czynnikiem ludzkim przy produkcji. Sterowniki AKPiA znajdują zastosowanie w firmach produkcyjnych, magazynach i centrach logistycznych. Najczęściej stosowane są w przemyśle: motoryzacyjnym, spożywczym, chemicznym, meblarskim, podczas produkcji elementów budowlanych, a także w branży FMCG. Mierniki, i charakterografydetektoryrejestratory, Niezależnie od tego, czy daną wielkość fizyczną mierzymy w sposób bezpo-

Każda fabryka, każda linia technologiczna, każda maszyna i urządzenie, czy wreszcie każdy system sterowania wymaga odpowiedniej aparatury dostosowanej do prowadzenia pomiarów właściwych dla danej technologii oraz charakterystyki użytkowej wykorzystanego na linii produkcyjnej sprzętu i podzespołów.

Za prowadzenie wszelkiego typu pomiarów w przemyśle odpowiedzialne są nie tylko czujniki pomiarowe, ale również aparatura kontrolno-pomiarowa i współpracujące z nimi systemy automatyki. Tego typu kompleksowe rozwiązania pomiarowe bardzo często w literaturze określane są skrótem AKPiA, czyli Aparatura Kontrolno-Pomiarowa i Automatyka.

299/2022

TEMAT NUMERU średni czy pośredni, czy mierzona wielkość jest wielkością elektryczną, mechaniczną czy optyczną, przyrządy pomiarowe służące do ich pomiaru podzielić można na trzy podstawowe grupy – mierniki, rejestratory i detektory, a ze względu na funkcję metrologiczną, na przyrządy pomiarowe, kontrolne i Zacznijmyużytkowe.odtego, czym jest miernik. Miernik to po prostu przyrząd pozwalający określić mierzoną wielkość fizyczną. Wielkość ta może być przedstawiona za pomocą podziałki, tak jak w przyrządach analogowych, bądź też za pomocą cyfr przedstawiających bezpośrednio jej wartość. W tym wypadku mamy do czynienia z miernikami cyfrowymi. Chyba najprostszym możliwym miernikiem jest zwykła szkolna linijka z milimetrową podziałką. Prostym, analogowym miernikiem jest też termometr rtęciowy do mierzenia temperatury za naszym oknem. Jak można się domyślić, nieco szerszym pojęciem jest przyrząd pomiarowy. Termin ten obejmuje bowiem nie tylko nieco bardziej skomplikowane urządzenia pomiarowe, pozwalające na rejestrację mierzonych wartości, ale również różnego rodzaju generatory pomiarowe, analizatory czyJeśliwzorce.chodzi o rejestratory, a więc przyrządy umożliwiające rejestrację mierzonych wartości, to obecnie w przemyśle wykorzystuje się wyłącznie urządzenia cyfrowe. Pozwalają one na zapis mierzonych w czasie rzeczywistym wartości na wbudowanej pamięci flash lub na zewnętrznych, cyfrowych nośnikach, w tym nośnikach znajdujących się w sieci lub w chmurze. To właśnie dlatego nowoczesne, cyfrowe rejestratory wyposażane są niemal zawsze w różne interfejsy komunikacyjne, w tym karty sieciowe, pozwalające na swobodne przesyłanie i składowanie mierzonych wartości do systemów bezpośrednio sterujących procesem technologicznym, takich jak sterowniki PLC czy systemy SCADA. Warto nadmienić, że spotykane w przemyśle rejestratory oferują zwykle proste funkcje skalowania mierzonego sygnału i jego rejestrację w jednostkach fizycznych. Ponadto często są one wyposażane w wyjścia alarmowe pozwalające sygnalizować przekroczenia dopuszczalnych dla danego procesu wartości granicznych. Ostatnią grupą urządzeń pomiarowych systemów automatyki są detektory stosowane w chwili, gdy badany sygnał nie możne być zarejestrowany bezpośrednio i musi być zamieniony na inną formę możliwą do obserwacji lub rejestracji. Detektory można podzielić na detektory cząstek, np. detektory cząstek elementarnych, detektory tlenomierdutranzystory,elektromagnetycznego,promieniowanianp. foto-detektoryzmianyskła-chemicznego,np.spektrometry,ze,jonometry,detektory

ZMIERZA ROZWÓJ APARATURY KONTROLNO-POMIAROWEJ? MARIUSZ SZWAGRZYK, MARKETING DIRECTOR, ENDRESS+HAUSER POLSKA

W JAKIM

Pierwszy kierunek rozwoju jest zbieżny z tym, którego doświadczamy w zasadzie w każdej dziedzinie naszego życia. Jest nim cyfryzacja. Ponad 80 % urządzeń pomiarowych dostarczanych do przemysłu przez Endress+Hauser to sprzęt inteligentny. Co to oznacza? Urządzenia te potrafią dostarczać dokładne dane pomiarowe i diagnostyczne zarówno do systemu sterowania, jak i do przemysłowej chmury obliczeniowej, z której są dostępne w trybie 24/7/365, w tym również przez urządzenia mobilne, dla kadry zakładu, systemu zarządzania produkcją oraz dla podmiotów z jego ekosystemu (poddostawców surowców, odbiorców produktów gotowych, zewnętrznych służb technicznych itd.). W efekcie, skuteczne prewencja i predykcja w zakresie zaopatrzenia, sprzedaży i utrzymania ruchu stają się dziś czymś zupełnie naturalnym. Przemysłowy Internet Rzeczy to zagadnienie zdefiniowane ponad 10 lat temu. Dziś jego rolą w pomiarach przemysłowych jest dostarczać możliwie dużą ilość danych pomiarowych i diagnostycznych do przemysłowej chmury obliczeniowej. Dzięki temu możliwe staje się szybkie i celne wnioskowanie w oparciu o archiwizowane zbiory Big Data. Kadry zakładów przemysłowych wykorzystują tę technologię do podejmowania właściwych decyzji we właściwym czasie w zakresie m.in. optymalizacji zużycia energii i surowców do produkcji, planowania zaopatrzenia i sprzedaży oraz utrzymania ciągłości ruchu. Każdy zakład, inwestujący w Przemysłowy Internet Rzeczy, zyskuje przewagę konkurencyjną na rynku. Drugi kierunek to galopująca miniaturyzacja i masowe rozpowszechnianie się sond i przetwor ników pomiarowych o podstawowej funkcjonalności, głównie wśród producentów maszyn i linii technologicznych. Niezwykle cenna jest bezobsługowość i w wielu przypadkach umiejętność szybkiej adaptacji do systemu sterowania (plug & play), którymi to cechami ta grupa urządzeń się wyróżnia. W Endress+Hauser wdrażamy rocznie kilkanaście nowych produktów z tej grupy, w tym z komunikacją IO-Link, Ethernet-APL i Modbus TCP. KIERUNKU

Przyrządy pomia rowe kontri aparaturaolno-pomia

30 AUTOMATYKA TEMAT NUMERU

rowa

Ze względu na swoją specyfikę, pracownicy SUR stosują sprzęt mobilny czyli tak zwaną aparaturę przenośną.

• sprzęt do kompleksowej diagnostyki urządzeń elektrycznych i pomiarów wielkości mechanicznych, • sprzęt kontrolny, pozwalający sprawdzić i wywzorcować czujniki oraz urządzenia pomiarowe na stałe zamontowane w maszynach czy na linii produkcyjnej.

stężeniowe oraz na detektory zmian parametrów fizycznych.

Najprościej definiując, przyrząd pomiarowy to proste urządzenie będące pojedynczym miernikiem, do którego może być podłączony jeden lub kilka czujników. Typowym miernikiem jest multimetr cyfrowy, pozwalający na ręczny pomiar napięcia, natężenia prądu, rezystancji, czasami mocy – nic więcej. Służy po prostu do odczytu mierzonej wartości. Innym przykładem może być suwmiarka, śruba mikrometryczna czy termometr. Aparatura pomiarowa to dużo bardziej złożone urządzenie, o dużo większych możliwościach technicznych. Może zwykle pracować samodzielnie bez udziału

Mimo że tego typu urządzenia nie są standardowo wykorzystywa ne w przemyśle jako takim, to warto jeszcze wspomnieć o ostatniej grupie urządzeń pomiarowych, a mianowicie charakterografach. Jest to sprzęt służący do przeprowadzenia pomiarów pozwalających określić charakterystykę mierzonego elementu. Z charakterografem spotkać się można przede wszystkim tam, gdzie wyznacza się charakterystyki prądowo-napięciowe elementów półprzewodnikowych, takich jak tranzystory, diody czy analogowe układy scalone.

ślonychwaćpomiarów,rejestrowaćczłowieka,wartościwykony-jewściśleokre-odstępachczasuitp.Cowię-cej,częstoapara-turąpomiarowąmożebyćsystemautomatycznegopomiarumierzonychwartości,składającysięzkilkupojedynczych mierników podłączonych np. do sterownika PLC lub komputera przemysłowego. Dobrym przykładem aparatury pomiarowej może być automatyczny oscyloskop cyfrowy, za pomocą którego można przeprowadzić zarówno proste pomiary, jak i sprawdzić charakterystyki sygnałów i je zapisać, oraz wysłać dane za pośrednictwem sieci Ethernet na firmowy serwer do dalszej analizy. Służby Utrzymania Ruchu Zanim przejdziemy do omówienia urządzeń stosowanych na liniach produkcyjnych, zatrzymajmy się na chwilę przy aparaturze kontrolno-pomiarowej i miernikach wykorzystywanych przez Służby Utrzymania Ruchu.

Ze względu na charakterystykę i zastosowania aparaturę tę można podzielić na dwie grupy:

319/2022 TEMAT NUMERU

ZAAWANSOWANE URZĄDZENIA MUSZĄ BYĆ PROSTE I UNIWERSALNE MATEUSZ GALONSKA, INŻYNIER SERWISU VEGA POLSKA

W skład pierwszej grupy wchodzą urządzenia do szeroko rozumianych pomiarów elektrycznych, aparatura do pomiaru wibracji, akcelerometry, analizatory ultradźwiękowe i rentgenowskie, wszelkiego rodzaju przenośne wagi, kamery termowizyjne lub czujniki do pomiarów temperatury, a także zwykłe suwmiarki, śruby mikrometryczne, a niekiedy czujniki zegarowe do pomiaru wielkości mechanicznych.Dotejgrupy zalicza się wszelkiego typu kalibratory pozwalające na weryfikację, czy urządzenia pomiarowe nadal oferują wyniki pomiarów mieszczące się w założonej klasie dokładności, przenośne czujniki gazów czy kamery termowizyjne wykorzystywane do sprawdzania poprawności działania zamontowanych w maszynachWartopirometrów.zauważyć, że niezależnie od tego, do której grupy urządzeń przenośnych należy dany przyrząd, widać wyraźną tendencję do maksymalnego uproszczania ich obsługi. Duży nacisk kładzie się też na integrację przenośnych urządzeń pomiarowych z oprogramowaniem, a także wyposaża się je w szereg interfejsów komu nikacyjnych, w tym pozwalające na łączność bezprzewodową. Kolejnym trendem konstrukcyjnym, jest budowanie urządzeń łączących w sobie kilka funkcji pomiarowych, tak aby pracownicy SUR nie musieli nosić ze sobą „po całym zakładzie”, kilku lub kilkunastu przyrządów pomiarowych. Niemal każdy, stosowany profesjonalnie mobilny przyrząd pomiarowy i przenośny miernik, jest w stanie gromadzić dane pomiarowe w pamięci, z której można je przegrać do obsługującej je aplikacji. Coraz częściej dane te można wysłać bezpośrednio, np. za pomocą interfejsu Bluetooth lub przez Wi-Fi wprost do oprogramowania zainstalowanego na telefonie komórkowym. Zauważalną tendencją w ich budowie jest również to, że aparaturę przenośną wyposaża się w duże wyświetlacze graficzne po zwalające na łatwe jednoczesne zobrazowanie kilku parametrów pomiarowych oraz na tworzenie w czasie rzeczywistym czytelnych wykresów. Mobilny sprzęt jest też coraz częściej dużo bardziej kompaktowy i znacznie bardziej wygodny w użyciu niż jeszcze kilka lat temu. Mierniki o największych możliwościach pomiarowych charakteryzują się również coraz większą dokładnością i rozdzielczością, zbliżoną do sprzętu typowo laboratoryjnego, wykorzystywanego na przykład do wzorcowania. Urządzenia instalowane na maszynach i na liniach produkcyjnych Do tej grupy aparatury kontrolno-pomiarowej i automatyki zalicza się

Obecnie rozwój aparatury kontrolno-pomiarowej zmierza w kierunku uniwersalności, prostej i szybkiej konfiguracji bez skomplikowanych modułów. Odchodzi się już od scenariusza, w którym klient otwierając katalog produktów miał do wyboru dziesięć różnych sond radarowych do pomiaru poziomu pracujących na trzech różnych częstotliwościach. Wybór konkretnego rozwiązania nie był prosty, a klient nie miał pewności, czy wybrał odpowiednią częstotliwość. Obecnie producenci starają się maksymalnie uprościć zarówno dobór urządzenia, jak i sam proces parametryzacji, a następnie uruchomienia. Dobrym przykładem jest nowa sonda radarowa VEGAPULS 6X, która nadaje się do wszystkich zastosowań, niezależnie od tego, czy mierzone medium jest ciekłe czy stałe, gorące, zimne lub o właściwościach agresywnych. Dzięki temu nie trzeba już wybierać spośród wielu różnych modeli sond. Uproszczenie zaczyna się już na etapie konfiguracji urządzenia. Na podstawie podanych parametrów i warunków procesowych konfigurator sam proponuje urządzenie pomiarowe dopasowane do konkretnych potrzeb. VEGAPULS 6X to pierwsza sonda na świecie, która w zależności od wymagań może zostać wyposażona w różne moduły i pracować na jednej z trzech częstotliwości – 80 GHz, 26 GHz lub 6 GHz. Prostsze jest także uruchomienie urządzenia na miejscu. Dotychczas musieliśmy ustawić aż piętnaście parametrów sondy radarowej, teraz jest ich tylko siedem. Nie potrzeba już też specjalnych modułów do ustawienia sondy. W przypadku czujnika z komunikacją Bluetooth wystarczy telefon, tablet lub laptop – wykorzystanie darmowego oprogramowania VEGA Tools lub PACTware pozwala sprawnie sparametryzować sondę.

Korzystają one z szeregu czujników zewnętrz nych i są wyposażone w całą gamę różnorodnych wejść sygnałowych, w tym wejść uniwersalnych, wejść termoparowych, złączy PT oraz analogowych wejść prądowo-napięciowych. Dzięki temu mogą one nie tylko mierzyć temperaturę w różnych punktach, ale również w pewnym zakresie sterować procesem technologicznym. Internet Rzeczy, jego rola w pomiarach Coraz częściej rolę aparatury kontrolno-pomiarowej w systemach automatyki przemysłowej przejmują urządzenia Przemysłowego Internetu Rzeczy (IIot) współpracujące bezpośrednio ze sterownikami PLC i komputerami przemysłowymi. Tego typu sensory wyposażone są standardowo w moduły komunikacyjne, najczęściej zgodne z przewodowym standardem Ethernet lub bezprzewodowym Wi-Fi, rzadziej Bluetooth. Dzięki temu mogą aktywnie wysyłać rejestrowane wartości pomiarów bezpośrednio realizującegofunkcjęreprzemysłowe,czynejaknadrzędnych,do urządzeńtakichspecjalizowa-sterownikiPLCkomputeryktó-pełniąwówczasmiernikapo

przede wszystkim systemy pomiarów wielkości elektrycznych, termometry, ultradźwiękowe czujniki napełnienia zbiorników i silosów, różnego rodzaju wagi tensometryczne, manometry i przepływomierze mierzące w sposób ciągły ciśnienie i przepływ medium procesowego w fazie ciekłej lub gazowej, a także czujniki położenia, czujniki ruchu i aparaturę optyczną oraz wizyjną, w tym kamery, mierzące wielkość i parametry części wytwarzanych na linii produkcyjnej. W wypadku mierników elektrycznych, jest to sprzęt dostosowany zwykle do montażu na standardowej szynie DIN. Najczęściej spotykamy się z takimi miernikami jak wolto mierze, amperomierze, analizatory sieci 1-fazowych i 3-fazowych, które pozwalają na ciągłe pomiary w czasie rzeczywistym głównych parametrów elektrycznych sieci takich jak: napięcia, prąd, częstotliwości, współczynnik mocy, moc czynną i bierną oraz energię aktywną i bierną, a także sprawdzają jakość dostarczanej do urządzeń produkcyjnych energii dzięki możliwości pomiarów THD. Kolejną grupą urządzeń montowanych w systemach automatyki przemysłowej, które dostosowano do montażu w szafach sterowniczych są różnego rodzaju urządzenia pomiarowe wykorzystywane do monitoringu i regulacji temperatury.

32 AUTOMATYKA TEMAT NUMERU

miary w czasie rzeczywistym. Dzięki możliwości dwustronnej komunikacji sensor IIoT może wykonywać pomiar tylko na wyraźne żądanie odczytu wysłane przez element nadrzędny, co zmniejsza obciążenie sieci, a do datkowo wydłuża czas pracy urządzenia, zwłaszcza jeśli zasilane jest z własnych akumulatorów lub baterii. Dzięki wykorzystaniu czujników i urządzeń zgodnych z założeniami Przemysłowego Internetu Rzeczy można zbierać i rejestrować dane i informacje w czasie rzeczywistym na temat realizowanych procesów, operacji technologicznych i całej produkcji eliminując nie tylko bra ki, ale również sterując inteligentną fabryką. Zebrane w ten sposób dane pozwalają usprawnić działania, zoptymalizować dostawy i logistykę wewnątrzzakładową, dostosować produkcję do potrzeb konkretnego

W przemyśle najczęściej dokonywanymi pomiarami są pomiary elektryczne i pomiary wielkości mechanicznych. Jeśli chodzi o te pierwsze, to oprócz standardowo wykonywanych pomiarów napięcia, natężenia prądu, rezystancji czy mocy w kluczowych dla procesu sterowania punktach zwią zanych z zasilaniem urządzeń, wykonywany jest cały szereg pomiarów diagnostycznych. Mają one wykryć możliwość wystąpienia awarii, zanim ona rzeczywiście nastąpi. Do tego typu pomiarów najczęściej stosuje się multimetry cyfrowe, które pozwalają na pomiar kilku fizycznych wielkości elektrycznych. Są to przede wszystkim pomiary prądów, napięć, rezystancji. W droższych, bardziej zaawansowanych modelach możliwy jest również pomiar częstotliwości, pojemności, mocy czynnej, biernej, pozornej i innych często nieelektrycznych wielkości takich jak temperatura czy wilgotność. Nowoczesne, cyfrowe multimetry charakteryzują się możliwością automatycznej zmiany zakresów pomiarowych, dzięki czemu pracownik Służb Utrzymania Ruchu nie musi przewidywać, jaka może być wartość mierzonego parametru, tak aby nie uszkodzić urządzenia. Co więcej, automatyczna zmiana zakresów pomiarowych umoż liwia na swobodne pomiary parametrów zarówno dla urządzeń elektronicznych, jak i Uniwersalneenergetycznych.multimetry pozwalają na wykonywanie pomiarów wartości rzeczywistych i skutecznych, a także wyposażone są we własną pamięć, co ułatwia gromadzenie danych pomiarowych i generowanie, w wypadku wyposażenia urządzenia w graficzny wyświetlacz, różnego rodzaju wykre sów w czasie rzeczywistym dla mierzonych wielkości. Warto zauważyć, że niektóre zaawansowane multimetry z graficznym wyświetlaczem łączą w sobie również funkcję oscyloskopu.

Pomiary i innemagnetyczne,elektryczne,optyczne

Wybór dostępnych na rynku multimetrów jest ogromy – od prostych urządzeń za kilkadziesiąt złotych, po bardzo precyzyjne urządzenia laboratoryjne czy sprzęt dopuszczony do pracy w atmosferze wybuchowej, czyli zgodny z wymaganiami ATEX. Ten

Z punktu widzenia systemu AKPiA, wykorzystywane są tu dokładnie te same czujniki, które stosuje się w tradycyjnych systemach kontrolno-pomiarowych automatyki. Różnica tkwi w dodatkowym, inteligentnym interfejsie komunikacyjnym, który pozwala oddalić czujnik od miernika nawet o setki metrów. Miernikiem może być tu dowolny sterownik PLC lub komputer przemysłowy, który odbiera sygnały i wysterowywuje urządzenia wykonawcze. Dodatkowo odpowiada za przesyłanie informacji o wykonanych przez inteligentne sensory pomiarach do systemu nadzorującego pracę linii produkcyjnej, czy systemy sterowania maszyny bądź zrobotyzowanego gniazda. Informacje te mogą trafiać dalej do systemu SCADA odpowiedzialnego za realizację i monitoring całego procesu technologicznego, a stąd (po przetworzeniu) do systemu ERP lub BI przedsiębiorstwa.

339/2022 TEMAT NUMERU zamówienia, a także lepiej wykorzystać zasoby i poprawić jakość obsługi klienta. Co więcej, wykorzystanie elementów Internetu Rzeczy i funkcjonalności Inteligentnej Fabryki pozwala zminimalizować ryzyko wystąpienia awarii, co przyczynia się do zwiększenia kontroli nad całym procesem technologicznym i zmniejsza obciążenie Służb Utrzymania Ruchu. Jeśli chodzi o koncepcję wykorzystania urządzeń pomiarowych zgodnych z założeniami Przemysłowego Internetu Rzeczy, to tak naprawdę idea sprowadza się do zastąpienia klasycznych czujników pomiarowych ich inteligentnymi odpowiednikami wyposażonymi w interfejsy komunikacyjne i systemy umożliwiające pr zechowywanie zarejestrowanych danych, a więc w pamięć własną, która nie musi być zbyt duża, jeśli informacje pomiarowe są wysyłane do urządzeń nadrzędnych w czasie zbliżonym do czasu rzeczywistego. Innymi słowy, inteligencja czujnika sprowadza się tu do wstępnego p rzetworzenia mierzonej wartości na sygnał cyfrowy, bądź liczbę odpowiadającą jego wartości, zarejestrowanie pomiaru w pamięci podręcznej i wysłaniu wartości pomiaru do urządzenia nadrzędnego za pomocą interfejsu komunikacyjnego.

Tego typu sprzęt wykorzystywany jest najczęściej przez techników odpowiedzialnych za uruchomienie linii produkcyjnej i Służby Utrzymania Ruchu. Oczywiście, w zaawansowane modele w multimetrów wyposaża się również serwisantów uruchomiających linie produkcyjne czy dokonujących na praw maszyn i systemów automatyki na miejscu u klienta.

W praktyce przemysłowej bardzo często stosuje się mierniki cęgowe, które są swego rodzaju rozwinięciem grupy multimetrów. Najważniejszą zaletą jest możliwość pomiaru wartości prądów w przewodach bez konieczności przerywania ciągłości obwodu elektrycznego. Nowoczesna aparatura tego typu umożliwia wykonywanie pomiarów nie tylko prądu mierzonego cęgami, ale też różnych wielkości elektrycznych, w tym częstotliwości, oraz wartości magnetycznych, jak natężenie pola czy strumienia ma gnetycznego. Co ważne, dobre mierniki cęgowe mogą mierzyć z dużą dokładnością prądy o niewielkiej, mikroamperowej wartości, zarówno dla prądu stałego, przemiennego, jak i przemiennego ze składową stałą. Bardziej zaawansowane modele poradzą sobie też z pomiarami wirowaniaOddzielnąfaz. grupę urządzeń pomiarowych stanowią mierniki rezystancji izolacji i uziemienia. Wykorzystywane w przemyśle mierniki izolacji pozwalają na pomiar rezystancji bardzo małym prądem, dzięki czemu mierniki te oferują zakres pomiarowy prze kraczający nawet 100 GΩ. Wartość napięcia pomiarowego można wy brać z zakresu 50, 100, 250, 500 oraz 1000 V lub, w zależności od budowy

34 AUTOMATYKA TEMAT NUMERU w młynach, elewatorach czy w elektrowniach opalanych węglem bądź miałemInnymiwęglowym.słowy,na rynku dostępne są modele gorsze i lepsze, bardzo dokładne i takie, których wskazania są obarczone sporym błędem. Bez problemu kupimy też model bardzo funkcjonalny, rozbudowany z graficznym wyświetlaczem i funkcją oscyloskopu czy charakterografu, jak i wyjątkowo proste i tanie modele. W sprzedaży są też wyjątkowo trwałe i odporne na przeciążenia modele oraz takie, które zabezpieczone są w podstawowy sposób, za to są bardzoProducenci,tanie. dostępne na rynku multimetry dzielą na kilka segmentów. Pierwszy, to sprzęt o podstawowej funkcjonalności. Są to tanie modele o umiarkowanej dokładności i rozdzielczości. Dla użytkownika najważniejszy jest tutaj jednak stosunek jakości do ceny, tak aby sprzęt cechował się wystarczającą trwałością i odpornością na typowe przeciążenia. Drugą grupę stanowią urządzenia bardziej zaawansowane. Są t o typowe przemysłowe mierniki o większej dokładności pomiarowej i rozdzielczości, które realizują też więcej funkcji. Sprzęt ten zapewnia dokładny pomiar do 3, 4 miejsc po przecinku. Charakteryzuje się też szerszym zakresem pomiarowym, umożliwiającym mierzenie wielkości o niewielkich wartościach, a jednocześnie pozwala na prowadzenie pomiarów wielkości „energetycznych” związanych z trójfazowym napięciem zasilającym doprowadzonym do maszyn i urządzeń. Co ważne urządzenia przemysłowe spełniają też wyższe normy w zakresie bezpieczeństwa użytkowania i mają odporne na uszkodzenia mechaniczne obudowy, co jest niezbędne przy noszeniu ich w miejsce pomiaru przez SUR. Do trzeciej kategorii zalicza się sprzęt laboratoryjny o największych możliwościach pomiarowych, bardzo wysokiej dokładności i rozdzielczości wynoszącej 6–8 cyfr lub więcej. Urządzenia te charakteryzują się dużymi możliwościami pomiarowymi i funkcjonalnością. Obecnie standardem jest wyposażenie miernika w wyświetlacz graficzny, często w moduł oscyloskopu i w gniazdo do podłączenia czujnika temperatury czy wilgotności, które służą np. do kompensacji prowadzonych pomiarów. Mierniki cęgowe, pomiary i uziemieniarezystancji

Przetworniki produkowane są w najróżniejszych formach, począwszy od modułu mont owanego fabrycznie w sterowniku, poprzez niezależne moduły przystosowane do montażu na szynie DIN, na tzw. modelach głowicowych skończywszy.

Pirometry i termowizja Bezkontaktowe pomiary temperatury są realizowane za pomocą pirometrów lub kamer termowizyjnych.

Ich zaletą, oprócz braku fizycznego kontaktu z mierzonym obiektem, jest możliwość kontroli temperatu ry w trudno dostępnych miejscach.

Aby maszyna lub linia produkcyjna prawidłowo działały, niezbędny jest też monitoring różnego rodzaju fizycznych wielkości nieelektrycznych. Nie chodzi tu jednak o same pomiary mechaniczne, ale pomiary takich wielkości fizycznych jak ciśnienie, temperatura czy szybkość przepływu. Na tej podstawie można już odpowiednio sterować elementami wykonawczymi maszyny, podzespołu linii produkcyjnej. W tej grupie wielkości fizycznych najczęściej monitoruje się temperaturę, ciśnienie, wilgotność, szybkość przepływu i poziom napełnienia zbiorników lub silosów. Pomiar temperatury w warunkach przemysłowych może być prowadzony na dwa sposoby. Pierwszym z nich to prostsza i tańsza metoda kontaktowa, drugą są wszelkiego rodzaju metody bezkontaktowe. W pierwszym wypadku wykorzystuje się przede wszystkim wszelkiego rodzaju czujniki rezystancyjne nazywane termistorami oraz termopary. Zaletą pierwszej grupy czujników kontaktowych jest ich szeroka oferta obejmująca różnego rodzaju obudowy, sposoby montażu i podłączenia. Z kolei termopary sprawdzają się miejscach trudno dostępnych. Stosuje się je tam, gdzie panuje wysokie ciśnienie, np. wewnątrz elementów wykonawczych maszyn hydraulicznych lub w aplikacjach związanych z przetwórstwem tworzyw sztucznych przy pomiarach temperatury wtrysku. Istotnym elementem biorącym udział w procesie pomiaru temperatury jest przetwornik. Jego zadaniem jest przetworzenie sygnału otrzymywanego z czujnika na sygnał elektryczny.

359/2022 TEMAT NUMERU miernika, w sposób płynny od 50 V do 1000 V, zwykle z dokładnością do 10 V. Pomiar prowadzony jest metodą dwu- lub trójprzewodową za pomocą specjalnego adaptera wpinanego do gniazda sieciowego.

Z kolei proste mierniki, które pozwalają na pomiar uziemień, przystosowane są do prowadzenia pomiarów metodą techniczną czyli metodą niskoczęstotliwościową. Pozwalają one na wykonanie pomiaru ciągłości połączeń ochronnych i wyrównawczych. Pomiar rezystancji przeprowadzany jest metodą dwuprzewodową (2p). W bardziej zawansowanych modelach przewidziano również możliwość pomiaru ciągłości połączeń wyrównawczych i ochronnych prądem 200 mA z funkcją autozerowania, zgodnie z normą PN-EN 61557-4. Droższe, bardziej zaawansowane modele mierników uziemienia pozwalają na pomiar metodą techniczną trój- i czteroprzewodową (3p, 4p). W niektórych modelach pomiar jest przeprowadzany przy użyciu prądu o częstotliwości 125 Hz. W ten sposób uzyskano wysoki poziom odporności na zakłócenia pochodzące z sieci energetycznej. Urządzenia te standardowo oferują opcję związaną z możliwością pomiaru rezystywności gruntu i niskich rezystancji. W sklepach dostępne są też przyrządy przeznaczone do pomiarów uziemień w energetyce, gdzie zakres pomiarowy, zgodnie z normą PN-EN 61557, zaczyna się od 0,30 Ω. Pomiary temperaturanieelektrycznychwielkości–

36 AUTOMATYKA

Pomiary wizyjne Pomiary wizyjne, w warunkach przemysłowych, wykorzystywane są najczęściej do pomiaru wielkości geometrycznychi kontroli jakości wykonania obiektów przemieszczających się pod obiektywem kamery wyposażonej w przetwornik CMOS. Jeśli chodzi o pomiary, to systemy wizyjne pozwalają na bezkontaktowy pomiar wielkości elementów o nietypowych kształtach, pomiary średnic otworów, pomiary szczelin, rowków czy kanalików w elementach formowanych maszynowo. Jednak o takie pomiary, jak wysokość wytłoczonego profilu, ilość produktów w trakcie wytwarzania, pozycjonowania i prowadzenie robota jest dziś ciągle bardzo trudne. Ograniczenia te nie są jednak związane z jakością metody, ponieważ kamery wizyjne mogą mieć wysoką rozdzielczość, ale możliwością zastosowania odpowiednich algorytmów przetwarzania obrazu i wynalezienia metody pomiarowej, która tak naprawdę nie została stworzona do zadańPomiarowemetrologicznych.systemywizyjne wykonywane są na indywidualne zamówienia i jakość ich pracy oraz dokładność pomiarów zależy od zastosowanych algorytmów i mocy obliczeniowej, jaką można użyć do danego zadania. Często wykorzystuje się metodę triangulacyjną, która wymaga użycia kilku, przynajmniej trzech kamer CMOS o dużej rozdzielczości, co podnosi kosztypomiarowego.stanowiska Istotne jest też zapewnienie odpowiedniegoWysokiejoświetlenia.jakości obiektyw, dobry element CMOS do tworzenia obrazu oraz zastosowanie mocnych procesorów sygnałowych DSP pozwala na bardzo szybki pomiar obrazu bez zniekształceń. Zastosowanie metody triangulacyjnej sprawia, że pomiarowe systemy wizyjne mogą być z powodzeniem wykorzystywane w zadaniach metrologicznych. Niestety, w warunkach przemysłowych wizyjne systemy pomiarowe wymagają co jakiś czas precyzyjnej kalibracji, co podnosi i tak niemałe koszty ich instalacji i późniejszej eksploatacji. Najważniejszą zaletą tego typu systemów jest szybkość działania i możliwość montażu bezpośrednio na stanowiskach obróbczo-transportowych. Pomiary ciśnienia Oprócz pomiarów ciśnienia dokonywanych za pomocą tradycyjnych czujników mechanicznych czyli różnego rodzaju manometrów, coraz częściej pomiary ciśnienia realizuje się przy użyciu czujników elektronicznych takich jak tensometry, czujniki piezorezystancyjne i pojemnościowe. Ich zaletą jest możliwość bezpośredniego wykorzystywania sygnału pomiarowego w układach rejestrujących i regulacyjnych, co dość mocno utrudnione jest w wypadku tradycyjnych manometrów, wymagających stosowania przetwornika.

TEMAT NUMERU Pomiary bezkontaktowe pozwalają też na bezproblemowy pomiar bardzo wysokiej temperatury panującej np. w wielkim piecu czy na walcowni, bądź wszędzie tam, gdzie temperatura może dochodzić do kilku tysięcy stopni. Zazwyczaj za pomocą pirometrów mierzy się temperaturę w granicach od –65 °C do 1250 °C. Obudowa czujnika zapewnić może wysoki stopień ochrony IP, nawet do IP68, i pracę w atmosferze wybuchowej ATEX. Niektóre czujniki dostosowane są do wykrywania gorących obiektów w ruchu. Pirometry mogą występować jako oddzielne czujniki montowane na stałe na linii produkcyjnej, jak i w postaci przenośnego miernika z ekranem graficznym, gdzie pomiar wykonuje bezpośrednio człowiek.

Większość nowoczesnych kamer pozwala na automatyczne wyszukiwanie zimnych i gorących przedmiotów, rejestruje datę i czas pomiaru oraz korzysta z aplikacji do analizy zdjęć i tworzenia protokołów kontroli niezbędnych dla SUR. Coraz częściej standardem jest tu łączność bezprzewodowa umożliwiająca wysyłanie zdjęć wprost do smartfona lub firmowej infrastruktury IT.

Z kamer termowizyjnych korzysta się do prowadzenia pomiarów temperatury obiektów w ruchu lub do kontroli temperatury różnych, często wielkogabarytowych obiektów, w tym silników, transformatorów linii energetycznych, taśmociągów itp. Jak można się domyślić, kamery termowizyjne są bardzo chętnie stosowane przez Służby Utrzymania Ruchu. Zakres pomiarowy zależy od czujnika. Najlepsze modele pozwalają na pomiar temperatury od –120 °C do kilku tysięcy stopni, niemniej wykorzystuje się tu typowy zestaw kilku detektorów o różnym zakresie czułości temperaturowej – niestety, na jednym czujniku nie da się zapewnić tak szerokiej rozpiętości pomiaru temperatury.

Zasada działania tensometrycznych czujników ciśnienia bazuje na wykorzystaniu zjawiska zmiany rezystancji drutu oporowego na skutek przyłożonej do niego siły. W wypadku manometrów, tensometry montowane są na membranie, a jej odkształcanie pod wpływem ciśnienia wywieranego przez mierzone medium na membranę sprawia, że zmienia się również siła nacisku na czujnik. Prowadzi to do zmiany rezystancji drutu oporowego. Największą wadą tensometrycznych sensorów ciśnienia, jest duża zależność czułości i dokładności pomiaru od sposobu umieszczenia czujnika na powierzchni czynnej membrany, zaletą – wysoka odporność na wibracje i uderzenia. W czujnikach piezorezystancyjnych siła przykładana jest wprost do krzemowej powierzchni sensora. W ten sposób uzyskano znaczną czułość oraz wysoką dokładność pomiaru ciśnienia. Ponadto właściwości fizykochemiczne krzemu pozwalają na pomiar bardzo małych ciśnień, rzędu pojedynczych milibarów. Wykonaną z krzemu membranę z naniesionym na niej za pomocą technik litograficzno-epitaksjalnych zestawem sensorów piezorezystancyjnych umieszcza się w hermetycznej obudowie. Przestrzeń między czujnikiem a zewnętrzną membraną wypełnia się cieczą manometryczną, którą najczęściej jest olej syntetyczny. Zewnętrzna membrana uginając się, napiera na olej, a ten na membranę czujnika. Wadą tego typu rozwiązań jest wpływ rozszerzalności tempera turowej cieczy na pomiary, dlatego minimalizuje się przestrzeń między zewnętrzną membraną a krzemową membraną czujnika.

379/2022 TEMAT NUMERU

Istnieje kilka rodzajów przepływomierzy, które podzielić można na mechaniczne i elektryczne. Przepływomierze mechaniczne dzieli się na konstrukcje objętościowe, manometryczne, zmiennoprzekrojowe oraz przepływomierze z otwartym kanałem. W drugiej grupie wyróżnia się przepływomierze magnetyczne, impulsowe, ultradźwiękowe, Coriolisa i przepływomierze typu Vortex.

Objętościowe przepływomierze mechaniczne działają na zasadzie pomiaru szybkości napełniania i opróżniania określonej objętości. Najczęściej do odmierzanie gazów i paliw ciekłych stosuje się przepływomierze łopatkowe. W wypadku przepływomierzy manometrycznych w pomiarach wy korzystuje się zjawisko różnicy ciśnień między wejściem i wyjściem układu pomiarowego. Ich zaletą jest stosunkowo niskaPrzepływomierzecena. zmiennoprzekrojowe, nazywane też rotametrami charakteryzują się stożkową budową i obecnością pływaka, którego położenia wyznacza aktualny przepływ. Stosuje się je zarówno do pomiaru przepływu cieczy, jak i gazów. Ostatnią grupę przepływomierzy mechanicznych stanowią przepływomierze z otwartym kanałem. Tutaj prędkość przepływu określa się na podstawie poziomu cieczy w pionowej rurce. elektrycznePrzepływomierze Działanie przepływomierzy elektromagnetycznych opiera się na zjawisku indukcji elektromagnetycznej Faradaya. Przewodzące medium porusza się w rurociągu przez powierzchnię prostopadłą do kierunku pola magnetycznego generowanego przez cewki. Elektrody mierzą różnicę

Jak można się domyślić, zasada działania czujników pojemnościowych polega na zmianie pojemności. Cienka, krzemowa membrana umieszczana jest między okładzinami, tworząc w ten sposób kondensator. Ciśnienie medium, uginając membranę wpływa na pojemność tak zbudowanego kondensatora, która to pojemność przetwarzana jest na sygnał wyjściowy. Czujniki pojemnościowe są umieszczane w szczelnej obudowie wypełnionej olejem i wyposażonej w membranę wykonaną najczęściej ze stali nierdzewnej. W tym miejscu warto podkreślić fakt, że standardowe przetworniki ciśnienia na wyjściu podają analogowy sygnał prądowy lub napięciowy, zaś progra mowalne, sygnał cyfrowy. Jak można się domyślić, wyposażone są one w przetwornik analogowo-cyfrowy oraz mikroprocesor, który też odpowiada za ewentualną kompensację pomiarową oraz wstępną obróbkę sygnału, tak aby bez problemu mógł być wysyłany do nadrzędnych elementów systemu au tomatyki. Pomiary przepływu Pomiary przepływu dotyczą przepływu gazów, cieczy oraz materiałów sypkich takich jak mąka, piasek, ziarno czy cement. Pomiary przepływu niezbędne są przede wszystkim we wszelkiego typu systemach dozujących oraz w gazociągach i rurociągach. Pozwalają one też kontrolować prawidłowość przebiegu procesu technologicznego i wykryć nieszczelności instalacji.

38 AUTOMATYKA TEMAT NUMERU

Pomiary poziomu Ostatnią, często wykorzystywaną grupą aparatury kontrolno-pomiarowej w przemyśle jest sprzęt do pomiaru poziomu. Pozwala on monitorować zarówno poziomu cieczy, jak i ma teriałów sypkich w różnego rodzaju zbiornikach i silosach, jak również bezpośrednio w systemach podawczych i transportowych. W pomiarach poziomu wykorzystuje się dwa typy czujników: kontaktowe i bezkontaktowe. Najprostszą metodą jest tu kontaktowa metoda mechaniczna realizowana za pomocą pływaka i ciężarka na lince. Jednak ze względu na dużą niedokładność, metoda ta stosowana jest coraz rzadziej i zastąpiły ją metody hydrostatyczne, ultradźwiękowe i laserowe, a także metody elektryczne. Hydrostatyczne pomiary poziomu bazują na sprawdzaniu ciśnienia wytwarzanego przez słup cieczy, którą napełniany jest zbiornik. Dokładność pomiaru zależy wprost od dokładności wykorzystanego manometru. W wypadku pomiarów poziomu za pomocą lasera lub ultradźwięków, odpowiednie czujniki umieszcza się nad mierzonym medium, a ich kontakt z medium jest możliwy tylko w przypadkach awaryjnych. Pomiar odległości odbywa się na zasadzie znalezienia różnicy faz fali dźwiękowej lub świetlnej i na tej podstawie wyznaczana jest wysokość. W wypadku pomiarów elektrycznych wykorzystuje się przede wszystkim metodę rezystancyjną i pojemnościową. Pierwsza z nich bazuje na wskazaniach sondy w postaci metalowego pręta. Przez pręt ten płynie prąd, o jego wielkość zależy od miejsca, do którego odsłonięty jest pręt, czyli od wysokości, do jakiej dochodzi medium w zbiorniku. Druga metoda polega na badaniu zmiany pojemności między sondą pomiarową a ścianką zbiornika. analizaAutomatycznadanych Niezależnie od pomiaru i metody pomiarowej, dane przekazane przez systemy AKPiA muszą być w jakiś sposób przetworzone i opracowane. Najbardziej wygodną metodą opracowania i wizualizacji wyników pomiarowych są systemy SCADA. Pozwalają na bieżąco wizualizować parametry instalacji procesowej lub ilustrują działanie linii technologicznej i przekazują te dane do systemów IT przedsiębiorstwa – na przykład do systemu klasy ERP. Obecnie do przetworzenia ogromnych ilości danych zbieranych przez czujniki IIoT pracujące w Inteligentnej Fabryce coraz częściej wykorzystuje się systemy uczenia maszynowego i algorytmy sztucznej inteligencji. Umożliwiają przetworzenie ogrom nych ilości napływających w czasie rzeczywistym danych i analizę ich pod kątem możliwych zaburzeń procesu.

Dzięki temu możliwe jest nie tylko elastyczne sterowanie produkcją, tak aby nie tworzyły się wąskie gardła, ale również przewidywanie nadchodzących awarii, tylko na podstawie zmian w aktualnych danych. Co więcej, systemy sztucznej inteligencji potrafią zaproponować rozwiązania zanim pojawią się kłopoty oraz podpowiedzieć, jak takie problemy rozwiązano w przeszłości i co można było zrobić lepiej. Ale to już temat na zupełnie inny artykuł.

potencjałów proporcjonalną do prędkościPrzepływomierzeprzepływu. ultradźwiękowe dokonują pomiaru prędkości prze pływu na podstawie pomiaru różnicy czasów przejścia fali ultradźwiękowej. Fala emitowana jest naprzemiennie między dwoma czujnikami pomiarowymi zamontowanymi na rurociągu. Mierzona różnica czasów przejścia jest proporcjonalna do prędkości cieczy w rurociągu.Zaletąobu metod jest bezkontaktowy pomiar, brak spadku ciśnienia oraz możliwość ich wykorzystania do pomiaru przepływu materiałów sypkich. W tym ostatnim przypadku ultradźwięki można zastąpić promieniowaniemPrzepływomierzerentgenowskim.masowe, zwane też przepływomierzami Coriolisa wykorzystują siłę bezwładności czyli siłę Coriolisa, której kierunek wyznaczony jest przez iloczyn wektorowy prędkości liniowej i obrotowej. Wartość siły jest proporcjonalna do masy poruszającego się ciała oraz iloczynu wektorowego składowych prędkości. W przepływomierzu Coriolisa ruch obrotowy zastąpiono oscylacyjnym (drganiami) rury pomiarowej. Występujące w układzie bezwładności powodują opóźnienie fazy drgań rury w części dolotowej oraz jej przyspieszenie na odcinku wylotowym. Układ elektroniczny dokonuje pomiaru

Vortex,przepływomierzystrumieniastawiefazowego,przesunięciainatejpodokreślawartośćmasy.Zasadadziałaniatypuzwanychteżprzepływomierzamiwi-rowymiwykorzystujeteorięścieżkiKarma-na.Zgodnieznią,poumieszczeniuwstrudzepłynuelementuonie-opływowymkształciepowstająnaprzemiennewiry.Wirytesąpropor-cjonalnedonatężeniaprzepływumedium.Częstotliwośćwystę-powaniawirówjestpo-wiązanabezpośrednio

z prędkością mierzonego medium i średnicą czujnika.

PIAP – NOWY WYMIAR ROBOTYZACJI Myślisz o robotyzacji? Odkryj nowy wymiar robotyzacji Twojej produkcji z PIAP Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 8740 194, 22 8740 442 e-mail: www.przemysl.piap.plmarketing@piap.lukasiewicz.gov.pl przemysłowychKompleksowarealizacjaprojektówZaawansowanezapleczeprojektowo--wytwórcze podzespołówRenomowanidostawcyNowoczesneCentrumSzkoleniowe Ponad 150 inżynierów 250Przeszłowdrożeńwobszarachautomatykiirobotyki gwarancyjnySerwis i pogwarancyjny zainstalowanych200Ponadrobotówwzakładachprodukcyjnych

TEMAT NUMERU AUTOMATYKA40

delez wykorzystują ten surowiec do produkcji czekoladek, zajączków wielkanocnych, Mikołajków, batonów oraz lodów. Cukiernie, kawiarnie i czekoladziarnie używają go do polew, trufli i do napełniania rogalików. Barry Callebaut współpracuje ze swoimi klientami, aby zapewnić właściwe receptury czekolady, uwzględniające specyfikę ich produktów. Przykładem mogą być lody Magnum, znane z chrupiącej polewy czekoladowej, którą udało się opracować dzięki innowacjom tej firmy. Spojrzenie za kulisy belgijskiego oddziału daje wgląd w innowacyjność opartą na tradycji i historii. Kiedy mówimy o czekoladzie,--pomiapTechnologiaTechnologiaomiarowarowa w produkcji belgijskiej czekolady

PROMOCJA

Nad spokojną miejscowością Wieze, godzinę drogi na północny zachód od Brukseli, unosi się zapach czekolady. Mówi się, że wszyscy Belgowie są wierni swojej czekoladzie i pralinkom. Nabiera to szczególnego znaczenia w liczącej 2600 mieszkańców gminie Wieze, gdzie znajduje się największa na świecie fabryka czekolady. Barry Callebaut produkuje tutaj rocznie około 350 000 ton najlepszych wyrobów kakaowych. Służą jako surowiec dla przemysłu spożywczego i szacuje się, że stanowią około 25 % czekolady konsumowanej na całym świecie. Firmy takie, jak Nestlé, Unilever i Mon-

Zadanie dla ceramicznej celi pomia rowej Do zastosowań w zbiornikach czekolady VEGA poleca przetworniki ciśnienia VEGABAR z niezwykle wytrzymałą ceramiczną celą pomiarową.Wprawdzie zlicowane membrany metalowe są zwykle najlepszym wyborem do zastosowań higienicznych, jednak w przypadku tego medium ceramiczna cela pomiarowa CERTEC marki VEGA oferuje wiele więcej – charakteryzuje się higieniczną, zlicowaną konstrukcją oraz modułową koncepcją

419/2022 TEMAT NUMERU Superfood Ziarna kakaowca, dzięki ponad 20 000 bioaktywnych składników, są uznawane za nowy rodzaj tzw. superfood. Produkcja czekolady, podobnie jak produkcja wina, wymaga wiedzy i doświadczenia. W handlu, ze względu na pochodzenie, miejsce i rok zbioru, rozróżnia się kakao konsumpcyjne i kakao szlachetne. Wyroby Barry Callebaut są odpowiednio zróżnicowane i obejmują zarówno najdelikatniejsze dekoracje czekoladowe dla haute cuisine, jak i pasty orze chowe, nadzienia i kremy, a także gotowe mieszanki do deserów i sosów. Aby dostarczać wymagane rodzaje czekolady we właściwych ilościach, przechowuje się je w zbiornikach w temperaturze około 40 °C. Każdy ze zbiorników z podwójnym dnem ma pojemność, która wystarczyłaby na wyprodukowanie około miliona pralinek. Zbiorniki są podgrzewane wodą, a odpowiedni stan masy jest podtrzymywany dzięki pracy mieszadeł.

Dla operatora oznacza to dodatkową pracę, ponieważ musi skompensować dryft przez ponowną kalibrację. Ceramiczne cele pomiarowe CERTEC działają praktycznie bez dryftu. Twardość materiału ceramicznego ogranicza ich zakres ruchu w taki sposób, że wykazują zdecydowanie mniejsze zmęczenie materiału.

Orzechy lub łupiny ziaren kakao nie stanowią problemu.

VEGABAR są certyfikowane zgodnie ze specy fikacjami projektowymi norm 3-A oraz EHEDG i wykazują się wysoką odpornością termiczną i chemiczną. Urządzenia są wolne od dryftu i zbudowane na bazie bezolejowej celi pomiarowej. Są odporne na działa nie cieczy, w których występują frakcje stałe o właściwościach ściernych.

– Czujniki z metalowymi celami po miarowymi wypadają zdecydowanie gorzej – wyjaśnia Natalie Waldecker, która jako product manager pomiaru ciśnienia w firmie VEGA jest odpowiedzialna za długoterminową stabilność działania urządzeń. Dryft jest zjawiskiem, które powoli wkrada się do technologii pomiaru ciśnienia. Należy to uwzględnić w przypadku przetworników z metalowymi celami pomiarowymi. Dryft długoterminowy należy do „normalnych” oznak zmęczenia materiału, które pojawiają się wraz ze starzeniem się cel pomiarowych. Im częściej cienka membrana metalowa jest poddawana obciążeniu, tym mniej precyzyjnie powraca do zadanego punku zerowego.

W wymagających warunkach fabryki Callebaut generacja przetworników ciśnienia VEGABAR od 1990 r. dzia ła niezawodnie i niemal bez dryftu.

Dwa przetworniki ciśnienia VEGABAR zainstalowane na dolnym i górnym króćcu zbiornika stanowią system pomiarowy różnicy ciśnień. Na tej podstawie obliczany jest poziom napełnienia niezawodnie nadzorujący dopływ do linii produkcyjnej. Wartości pomiarowe są przekazywane do systemu sterowania procesem. Zbiorniki, których poziom napełnienia spadnie poniżej zdefiniowanej wartości granicznej są uzupełniane w określonych ramach czasowych.

Przetwornikiprzyłączy.ciśnienia

30 lat działaniabezproblemowego

To idealne rozwiązanie w przypadku czekolady, która jest gęsta i lepka. Dzięki wytrzymałej ceramicznej celi pomiarowej, pomiar w zbiornikach magazynowych pozostaje stabilny.

42 AUTOMATYKA TEMAT NUMERU VEGA Polska sp. z o.o.

bracjami.wydłużająceleSamokalibrującepomiaroweznacznieczasmiędzyrekaliGotowi na przyszłość W Wieze działa raczej laboratorium przyszłości niż fabryka. Nic nie zmienia się tak szybko, jak trendy w przemyśle spożywczym. Jeszcze przed trzema czy czterema dekadami dzieci dorastały, mając do wyboru dwa rodzaje czekolady: „jasna czy ciemna?“. Dzisiaj niezliczone rodzaje czekolady wypełniają całe rzędy półek w supermarketach. Wybór jest praktycznie nieograniczony. Trendy obejmują produkty bezmleczne i o zredukowanej ilości cukru. Pracownicy Barry Callebaut sięgają m.in. po mleko owsiane, cukier palmowy, płatki musli i jak dotąd są na prowadzeniu – wprowadzają in nowacje i korzystają z dynamiki rynku. Zalety pomiaru różnicy ciśnień Zbiorniki magazynowe w Wieze były już napełniane mieszankami o rozmaitej konsystencji i strukturze. Od nowych kreacji dla gastronomii, po polewy do ciast dostępne w su permarkecie – firma Callebaut jest przygotowana na przyszłość, podobnie jak technologia pomiarowa stosowana w zbiornikach magazynowych. Elektroniczne przetworniki ciśnienia przyczyniają się do bezpiecznego zarządzania procesem, precyzyjnej i efektywnej kontroli oraz regulacji. Zasadniczo wszystkie czujniki ciśnienia VEGABAR mogą realizować tego rodzaju pomiar, ponieważ w połą czeniu z drugim czujnikiem tworzą elektroniczny system różnicy ciśnień. W porównaniu z rozwiązaniem pomiarowym instalacja jest uproszczona, ponieważ może być wykonana bez izolacji termicznej. Jednocześnie system zapewnia wyższą dokładność i jest niezależny od wpływu temperatury. Przetworniki są połączone kablem i instalowane pojedynczo. Podsumowanie Niezależnie od jakości produktu końcowego, filozofia firmy Callebaut wymaga identycznej, bezkompromisowej staranności na wszystkich liniach produkcyjnych – zaczynając od stosowanych surowców, a kończąc na technologii pomiaru. Dzięki pomiarowi różnicy ciśnień VEGABAR, firma Barry Callebaut w belgijskiej miejscowości Wieze może realizować zautomatyzowane procesy i zapewnić stałe napełnienie zbiorników. Gwarantuje to nieprzerwaną produkcję i skutecznie zapobiega kosztownym przestojom w procesie technologicznym.

Kable i do transmisjiprzewodydanych

i przewodyKableKable

nych PVC bez ekranu) i LiYCY (przewód do transmisji danych z ogólnym ekranowaniem PVC). W przypadku występowania sygnałów podatnych na zakłócenia, zalecane jest stosowanie ekranowanych przewodów do transmisji danych w e-prowadniku.

Na rynku dostępnych jest kilka różnych rodzajów przewodów do transmisji danych – każdy z nich służy do określonych celów. Najczęściej sto sowane są przewody koncentryczne, światłowodowe i skrętki.

Przewody koncentryczne są najstarszym, choć wciąż stosowanym typem przewodów do przesyłu danych. Na rynku dostępne są kable koncentryczne dwuwarstwowe (twinshield –folia-oplot), trójwarstwowe (trishield – folia-oplot-folia), a nawet czterowarstwowe (quadshield – oplot-folia-oplot-folia). Za przewodzenie sygnału elektrycznego odpowiada wewnętrzny przewód wykonany najczęściej z litego drutu miedzianego, który otoczony jest izolacją, a ta osłoną, złożoną zwy-

44 AUTOMATYKA PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Systemy prowadzenia tras kablowych ---wych. P rofesjonalne trasy kablowe muszą gwarantować odpowiednią ochronę przewodów przed uszkodzeniami mechanicznymi, a w niektórych aplikacjach – także przed działaniem ognia czy substancji agresywnych.

Informacje między maszynami są przesyłane za pomocą przewodów i kabli do transmisji danych. Transmisja może następować m.in. w systemach komputerowych lub pomiędzy urządzeniami aparatury kontrolno-pomiarowej. Informacje są przetwarzane na sygnały napięciowe lub prądowe, które często są projektowane jako sygnały 0–10 V lub 4–20 PrzewodymA. do transmisji danych oferowane są zwykle w dwóch wersjach –jako nieekranowane lub ekranowane. Często są one klasycznie określane jako LiYY (przewód do transmisji da-

459/2022 PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

W przypadku stref najbardziej niebezpiecznych, czyli 0 (w których występuje stężenie gazów i pary wodnej) oraz 20 (gdzie występuje pył) stosować można wyłącznie obwody elektryczne iskrobezpieczne, izolowane, w których minimalna wartość napięcia testowego między żyłą przewodu z ziemią, żyłą przewodu a ekranem, ekranem a ziemią wynosi co najmniej 500 V AC lub 750 V DC. Z kolei między przewodami powinna być zachowana odporność co najmniej podwójna (1000 V AC i 1500 V DC). Istotna jest także pojemność między żyłami oraz żyłami a ekranem, która nie powinna przekraczać 200 pF/m oraz wartość indukcyjności, która nie powinna przekraczać 1 µH/m lub 30 µH/Ω dla obwodów przenoszących prąd do 3A. Średnice pojedynczych drutów lub drutów żył wielodrutowych nie powinny być mniejsze niż 0,1 mm. W obiektach, w których istnieje ryzyko pożaru, należy zastosować kable ognioodporne (trudno palne lub samogasnące). Odporność kabli na ogień może być określana w minutach (chodzi o czas, w jakim właściwości kabla nie ulegają poważnym zmianom pod wpływem ognia). Izolacja kabli ognioodpornych jest w stanie wy trzymać nawet przez ponad 180 min w temperaturze 750 °C, a przy tym są one w stanie poprawnie działać przez ok. 90 min. Do budowy warstwy izolacyjnej tego typu kabli najczęściej wykorzy stuje się mieszanki specjalnych polimerów i środków, które chronią przed ogniem, takich jak wodorotlenek aluminium.Narażenie na ogień może także powodować uwalnianie się toksycznych związków. Dlatego w takim przypadku, w miejscach przebywania ludzi stosuje się kable nie tylko odporne na ogień, ale także bezhalogenowe. W przemyśle często stosowane są także przewody odporne na agresywne media, takie jak oleje, smary, paliwa

TechnokabelFot. kle z 1, 2, 3 lub 4 warstw metalowego oplotu i Nowszympaska.typem przewodów do transmisji danych jest skrętka, która produkowana jest bez ekranowania (U/UTP – nieosłonięta, nieekranowana), ale także z pojedynczym lub podwójnym ekranem. Skrętki nieekranowane to skręcone pary żył otoczone jedynie polimerowym płaszczem. Tego typu przewody powinny być stosowane do połączeń o długości mniejszej niż 10 m i nie powinny być prowadzone w pobliżu przewodów zasilających. Przewody Ethernet S/UTP są ekranowane za pomocą miedzianego oplotu lub folii aluminiowej pomiędzy parami żył a polimerowym płaszczem. Z kolei w przewodach FTP (foliowana skrętka) ekranowane są poszczególne pary rdzeni. Przewody S/UTP i FTP stosowane są do okablowania krótkich i średnich odległości, nieprzekraczających 10 m. Przewody sieciowe z podwójnym ekranowaniem to S/STP (osłonięta skrętka ekranowana, w której rdzenie są ekranowane indywidualnie) i S/FTP (osłonięta folią skrętka ekranowana, w której rdzenie są ekranowane parami). Oba rodzaje przewodów mają dodatkowe ekranowanie między rdzeniami i zewnętrznym płaszczem z tworzywa sztucznego. Stosowane są przy odległościach większych niż 25 m. Warto także przybliżyć rodzaje przewodów sieciowych Ethernet, oznaczone skrótem Cat., z określeniem szybkości transmisji (od 3 do 8). Najbardziej popularne są przewody Cat.6, obsługujące szybkość do 1 Gb/s przy długości do 100 m lub Cat.6a (ekranowane), obsługujące większe szybkości transmisji na dłuższych przewodach. Nowszym rodzajem przewodu miedzianego, obsługującego szybkość do 10 Gb/s z taktowaniem 600 MHz przy odległości do 100 m, jest przewód Cat.7. Wyposażony jest w cztery indywidualnie ekranowane pary przewodów oraz w dodatkowe ekranowanie, chroniące przed elektronicznymi zakłóceniami magnetycznymi. Przewody sieciowe Cat.7 najczęściej stosowane są w centrach danych i służą do połączeń szkieletowych między serwerami, przełącznikami sieciowymi i urządzeniami pamięci masowej. Przykładem tego typu przewodu jest kabel BUS Profibus L2 (7-w) z żyłą giętką, produkowany przez firmę Helukabel. Stosuje się go do połączeń urządzeń działających w systemie Profibus (L2-BUS), nadaje się do połączeń ruchomych. Uwagę zwracają specjalna konstrukcja żyły roboczej, na którą składa się siedem drucików oraz powłoka ze specjalnego PVC. Żyła przewodu zaizolowana jest pianką PE Kolor. Konstrukcję przewody stanowią dwie żyły i dwie linki. Rolę separatora pełni ekran z folii AL. i ekran z plecionki CU pobielanej. Powłoka zewnętrzna wykonana jest z PVC w kolorze fioletowym, a średnica zewnętrzna kabla wynosi ok. 7,8 mm. Do prowadnic łańcuchowych, magistrali Profibus oraz w przemyśle maszynowym zastosowanie znajdują także przewody do przesyłu danych firmy LAPP. Są to przewody hybrydowe, UNITRONIC BUS PB FD P COMBI. Składają się one z pięciu żył – linek Cu. Wykorzystany w tym przewodzie ekran to oplot z cynowanych drutów miedzianych. Kabel zaizolowany jest PUR-em w fioletowym kolorze. Średnica zewnętrzna przewodu wynosi 10,1 mm. Przewód ten może pracować w zakresie temperatur od –40 °C do 80 °C, przy napięciu znamionowym 100 V.

Kable i eksploatacyjnychdo trudnychprzewodywarunków

i inne produkty ropopochodne, sole, kwasy, tłuszcze czy inne związki chemiczne, a także zmienną temperaturę, ekstremalne zjawiska atmosferyczne, opary, wodę czy ścieki. Na rynku oferowanych jest wiele rozwiązań do tego typu aplikacji, które różnią się zastosowanym tworzywem w powłoce izolacyjnej. W zależności od tego, czy przewód ma być odporny na produkty ropopochodne, sole, czy kwasy, stosuje się np. warstwę izolacyjną z mieszanin polichlorku winylu (PVC), poliuretanu (PUR) bądź polietylenuDobrym(PE). przykładem przewodów stosowanych w trudnych warunkach, są przewody typu NSSHÖU, produkowane przez firmę Helukabel. Są one odporne na uszkodzenia mechaniczne, wynikające m.in. z rozdarcia, cięcia czy ścierania. Wykazują także wysoką odporność na działanie agresywnych substancji, takich jak oleje, smary czy chemikalia. NSSHÖU nie jest wrażliwy również na oddziaływanie wody czy promieniowania ultrafioletowego. Te wszystkie cechy sprawiają, że używany jest do zasilania maszyn i urządzeń nawet w takich miejscach, jak kopalnie odkrywkowe czy wyrobiska, a zatem tam, gdzie występują wysokie obciążenia mechaniczne.

W przemyśle górniczym i innych gałęziach przemysłu ciężkiego stosowane są też przewody TITANEX oraz TITANEX PREMIUM, w których zastosowana została wysokiej jakości opona zewnętrzna z elastomeru usieciowanego, podwyższająca odporność kabla na uszkodzenia mechaniczne. Co istotne, opona ta wykazuje także dużą odporność na oleje, działanie wody i promieniowania UV. W obu opisanych przewodach wykorzystano kolorystykę zgodną z DIN VDE 0293-308. Do zasilania odbiorów w budynkach i obiektach o podwyższonych wymaga niach p.poż, w tym w wieżowcach, centrach handlowych, muzeach i teatrach czy szpitalach mogą być stosowane kable energetyczne ognioodporne BiTflame 1000 0,6/1kV 5x16 FE180/E90 PH90 drut Bitner. Posiadają one klasę zachowania funkcji E90, co oznacza, że przez 90 minut zapewnić zasilanie lub sterowanie w warunkach pożaru.

PRODUCENTBELDENBITNERLAPP KABEL Typ kablaRS485 2x2x24AWG BiT E-BUS-H 2x2x0,8UNITRONIC LiYCY 2x0,75 Klasa żyły klasa 5 = giętkiklasa 1 = jednodrutowyklasa 5 = giętki Materiał żyły CuCuCu Identyfikacja żył po kolorzepo kolorzepo kolorze Kolor izolacji czarnyzielonyszary Kabel bezhalogenowy zgodnie z normą EN 50267-2-2 nietaknie Ekran wspólny folia + oplotfoliaoplot Liczba żył 442

Tego typu kabli używa się do zasilania i sterowania odbiornikami, takimi jak pompy, urządzenia przeciwpożarowe czy oświetlenie. Kluczowe jest, aby zainstalowane zostały na odpo wiednich systemach nośnych, przebadanych zgodnie z DIN 4102-12. Kable ognioodporne, wykonane są w całości z materiałów bezhalogenowych, a zatem nie emitują szkodliwych substancji w czasie pożaru. Doskonale sprawdzają się w urządzeniach przemysłowych, liniach technologicznych, a także w maszynach pracujących w pomieszczeniach suchych i wilgotnych, a także do instalacji na zewnątrz. Ich powłoka jest odporna na promieniowanie UV. Koryta i drabinkowekablowe Do prowadzenia kabli stosowane są różnego rodzaju kanały, w tym ko ryta kablowe i drabinkowe. Spośród najbardziej popularnych wymienić można korytka pełne lub perforowane wykonane z blach stalowych, a także korytka siatkowe zbudowane z prętów stalowych, a także drabinki kablowe wykonane z połączeń płaskowników i prętówPodczasstalowych.projektowania trasy kablowej opartej na kanałach, konieczne jest uwzględnienie istniejących

46 AUTOMATYKA PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

przeszkód oraz planowanego obciążenia, powodowanego ciężarem instalowanych przewodów. W ofertach producentów znaleźć można korytka wąskie, które dedykowane są do zastosowań dla pojedynczych kabli lub przewodów, ale również szerokie (do 600 mm). Długość korytek zwykle wynosi 2000, 3000, 6000 lub 8000 mm. Grubość blachy, z której są wykonane, waha się od 0,7 mm do 2 mm. Korytka mogą się także różnić wysokością ścianek bocznych. Odmianą metalowych systemów nośnych służących do prowadzenia tras kablowych są drabiny kablowe. Mają one bardziej wzmocnioną konstrukcję w stosunku do korytek, charakteryzuje je także wyższa nośność, a co za tym idzie, możliwość prowadzenia w nich ciężkich kabli energetycznych o dużych przekrojach. W ofertach producentów znaleźć można drabinki ogólnego przeznaczenia, samonośne, morskie, pionowe i przeciwpożarowe.

479/2022 PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Drabinki pozwalają także na wykonanie przęseł dłuższych i o większych odstępach między podpo rami – dotyczy to zwłaszcza drabinek samonośnych (tzw. szerokorozpiętościowych).Dziękiażurowejkonstrukcji drabin kablowych, kable i przewody są dobrze chłodzone. Na rynku znaleźć można drabinki o wysokości burt bocznych do 200 mm oraz szerokości do 1000 mm. Ze względu na miejsce i warunki, w jakich będą spełniać swoje zadanie, może w nich być zastosowany różny poziom ochrony przed korozją. W wersji podstawowej jest to stal cynkowana metodą Sendzimira. Można się także spotkać z oznaczeniami F (stal cynkowana metodą zanurzeniową), E (stal kwasoodporna) i L (lakierowana w standardowym kolorze RAL).

Dzięki korytom systemowym firmy Baks możliwe jest montowanie tras kablowych na każdym obiekcie budowlanym, w tym w halach o rozpiętości konstrukcji nośnej równej 6,8 m lub 10 m. Takie parametry uzyskane zostały za sprawą dużych odległości między podporami, wynoszącymi nawet do 12 m oraz dużych dopuszczalnych obciążeń wynoszących przy podporach co 12 m, obciążenie kablami do 50 kg/m. To z kolei umożliwiają specjalne profile burt. Systemy te pozwalają też na produkcję koryt i drabin samonośnych na odcinkach sięgających nawet 12 m długości, co z kolei niesie ze sobą korzyści wynikające ze zmniejszenia liczby połączeń odcinków prostych, a tym samym prowadzi do oszczędności materiału i krótszego czasu montażu. Na uwagę zasługuje też gęsta perforacja zastosowana na całej długości w bokach, łącznikach i szczeblach. Dzięki niej montaż wsporników, kształtek i innych elementów instalacji (np. puszek, czujników czy kamer) nie wymaga wiercenia. Producent oferuje kompletny system, wraz z kolankami, trójnikami, czwórnikami, łukami, redukcjami i pokrywami. Wykorzystanie tych elementów pozwala na swobodne uformowanie trasy kablowej, w krótkim czasie, fachowo i z zachowaniem estetyki. Kable chronione są przed pro mieniowaniem UV, a także uszkodzeniami mechanicznymi i zanieczyszczeniami.Wartotakżezwrócić uwagę na duże promienie kształtek (R = 500 mm), co pozwala na prowadzenie nawet bardzo grubych kabli. Uzupełnieniem systemu drabin są kolanka, trójniki dostawne oraz łączniki uniwersalne – umożliwia to wykonanie zmiany kierunku lub rozgałęzienia. Producent oferuje szeroki zakres wymiarów – wysokość boku może wynosić 100–200 mm, szerokość 100–600 mm, a grubość blachy 1,5–3,9 mm. Dzięki temu możliwe jest dobranie optymalnego koryta lub drabiny do różnych potrzeb, co redukuje cenę trasy kablowej. Parametry wytrzymałościowe są wysokie także dzięki temu, że burty drabin i koryt samonośnych są wzmocnione głębokimi przetłoczeniami na całej długości, a do tego wykonane są z blachy o grubości do 3 mm. Pozwala to na stosowanie rozstaw podpór 6–12 m. Peszle i rury osłonowe Przewody mogą być także prowadzone w rurach osłonowych, w tym karbowanych (peszlach). Peszle są rurami elektroinstalacyjnymi, w których umieszczane są m.in. kable elektryczne, telefoniczne czy światłowody. Najczęściej wykonane są z PVC, jednak spotkać można także peszle metalowe, które zapewniają dodatkowo ochronę przed opiłkami metalu, wiórami czy gryzoniami, jednak nie nadają się do zastosowania w miejscach narażonych na wilgoć. Karbowanie na tego typu rurach ułatwia tworzenie łuków, bez kompromisu dla trwałości rury osłonowej. Peszle pełnią także funkcję ochronną – stosowane są zwykle tam, gdzie istnieje ryzyko uszkodzenia przewodu elektrycznego bądź jego zapłonu, w tym m.in. w posadzce czy pod podjazdami. Rura peszla zabezpiecza przewód także przed dużym naciskiem, kontaktem z wilgocią i zanieczyszczeniami. Swoją

TECHNOKABELZAMEL LiYCY 10x0,5 300/300VLIYCY 10x1 300/300V klasa 5 = giętkiklasa 5 = giętki CuCu po kolorzepo oplotoplotszaryszarycyfrachnienie1010

48 AUTOMATYKA PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY funkcję spełnia zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz pomieszczeń. Peszle umożliwiają też skuteczny fizyczny rozdział kabli, np. w szachtach teletechnicznych. Można je układać w bruzdach w ścianie przed otynko waniem lub w podłogach przed położeniem wylewki. Peszel stosowany jest także do prowadzenia instalacji elektrycznej natynkowo oraz wewnątrz ścian zabudowanych płytami gipsowoRurykartonowymi.osłonowe karbowane (peszle) występują w wersjach zbrojonej (posiadającej dodatkowe wzmocnienia), niepalnej (nierozprzestrzeniającej płomienia), bezhalogenowej (tego typu kable podczas spalania nie emitują szkodliwych gazów), odpornej na promieniowanie UV oraz ze szwem, który ułatwia nałożenie peszla na kabel bez konieczności jego przecięcia.

Podpodłogowe trasy kablowe Ze względu na estetykę pomieszczeń, często stosowaną metodą prowadzenia tras kablowych są podłogowe kanały związane z jastrychem, które pozwalają na efektywne wykorzystanie przestrzeni pod podłogą. Instalowane są bezpośrednio na betonowym stropie, a następnie zalewane jastrychem.

Do łatwiejszego prowadzenia instalacji powinno się ją układać w prostych odcinkach, a przy łukach układać jak największy promień. Dużym ułatwieniem jest zastosowanie peszla z tzw. pilotem. Pilot ułatwia wsunięcie przewodu elektrycznego bez dzielenia rury karbowanej na odcinki. Do łączenia rur stosuje się specjalne złączki. Ważną kwestią jest odpowiedni dobór średnicy peszli do kabla. W ofercie producentów znaleźć można dość szeroki wybór średnic rur Ø12–ProdukowanyØ50 mm. przez firmę Flexicon lekki, elastyczny peszel z nylonu (PA6) cechuje się wysoką trudnopalnością i odpornością na ścieranie. Jest w stanie wytrzymać temperaturę od –40 °C do 120 °C (statycznie) i od –20 °C do 100 °C (dynamicznie). Oferowany jest w dwóch kolorach – czarnym lub szarym.Rura ma karbowaną strukturę. Z akcesoriami FPA sygnowana jest stopniem IP66, a z akcesoriami FPAX –stopniem IP66+67+68+69K. Peszel ten wykazuje także wysoką wytrzymałość na ściskanie (60 kg/100 mm dla rozmiaru 21 mm) oraz rozciąganie (30 kg z akcesoriami FPA i FPAX oraz 20 kg z akcesoriami FLK). Rura osłonowa firmy Instalplast wykonana jest z polietylenu o wysokiej gęstości PE-HD. Materiał ten wykazuje się dużą odpornością chemiczną, w tym na mocne kwasy i zasady czy łagodne środki utleniające i redukujące. Jego istotną cechą jest też duża wytrzymałość na obciążenia udarowe oraz temperatury w zakresach od –30 °C do 75 °C. Rury osłonowe do kabli produkowane przez Instalplast oferowane są w kolorach niebieskim i czerwonym, ale możliwe są indywidualne zamówienia rur o niestandardowych kolorach.

Tego typu system, na który składają się także puszki oraz inne akcesoria, umożliwia doprowadzenie gniazd silno- i słaboprądowych bezpośrednio do stanowiska pracy. Jest to szczególnie komfortowe w przypadku pomieszczeń open-space. W podpodłogowych trasach kablowych najczęściej stosowane są kanały całkowicie zalewane wylew ką betonową (ich walorem jest to, że instalacja jest niewidoczna, ale dostęp do niej możliwy jest tylko przez puszki podłogowe), kanały współpoziome (umieszczane są na równi z wylewką, następnie przykrywa się je ruchomą pokrywą, co powoduje, że dostęp do instalacji możliwy jest na całej długości), kanały do podłóg podwójnych i podniesionych (w tym przypadku instalacja prowadzona jest w wolnej przestrzeni pod płytami lub w specjalnie tworzonych korytarzach) i kanały napodłogowe (jako rozwiązanie alternatywne, w przypadku braku możliwości prowadzenia instalacji w warstwie wylewki). W każdym z tych wariantów kanał powinien być zajęty tylko w połowie. W pozostałej, wolnej przestrzeni w przyszłości można dokładać kolejne przewody. Warto zauważyć,

PRZEGLĄD SPRZĘTU I

EL-PUK kanał podłogowy UBK związany z jastrychem przeznaczony jest do dużych obciążeń i stanowi otwartą część dolną kanału. W skład kompletnego zestawu wchodzi jeden spód kanału dla dużych obciążeń UBK, trzy pokrywy ślepe kanału dla dużych obciążeń UBKD, dwa profile boczne UBKPR oraz dodatkowe materiały montażowe i połączeniowe. Możliwe jest zamó wienie indywidualne niestandardowych wymiarów. Z kolei oferowany przez tego samego producenta kanał UBKP wyposa żony jest w pokrywę ślepą wykonaną z blachy ryflowanej ocynkowanej ogniowo, którą umieszcza się na profilach bocznych dolnej części kanału. Pokrywa przeznaczona jest do montażu na kanałach UBK łączonych z wylewką, również do dużych obciążeń. Pokrywy są ryflowane zgodnie z EN 10025/DIN 59220, dzięki czemu wykazują właściwości antypoślizgowe R 10/V 10, co zgodne jest z BGR 181 i DIN 51130.

Podsumowanie Na rynku oferowanych jest szereg kabli i przewodów do transmisji danych. Różnią się one od siebie m.in. liczbą żył, izolacją czy sposobem ekranowania (są też przewody nieekranowane). Przewody mogą charakteryzować się odpornością na uszkodzenia mechaniczne, substancje żrące czy ogień, mogą też być chronione w trudnych warunkach przez odpowiednio dobrane korytka i trasy kablowe. Korytka to podpory stanowiące stałe podłoże dla wykonywanej instalacji, a ich użycie usprawnia wykonanie montażu, zwłaszcza w przypadku dużej liczby przewodów. Korytka ułatwiają także wymianę kabli lub rozbudowę instalacji. Są też estetycznym wykończeniem okablowania prowadzonego naściennie.

APARATURYREKLAMAże w przypadku tego typu instalacji kanały najlepiej jest położyć jeszcze przed wylaniem i związaniem betonu. Na etapie projektowym konieczne jest także uwzględnienie obciążenia, jakie zwykle występuje we wszystkich pomieszczeniach, przy czym w obiektach domowych i biurowych wystarczy odporność na standardowe obciążenia do 1500 N. Należy także wziąć pod uwagę to, w jaki sposób czyszczone są podłogi, bowiem w przypadku, gdy instalacja może być narażona na kontakt z wodą, trzeba dobrać puszki podłogowe i punkty zasilania o odpowiedniej odporności na wilgoć. Podejmując decyzję o poprowadzeniu instalacji w podłodze, trzeba pamiętać, aby zapewnić możliwość ich wymiany bez potrzeby naruszania konstrukcjiProdukowanybudynku.przez

50 AUTOMATYKA PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY ----2046 nowych makr w oprogramowaniu do tworzenia schematów połączeń elektrycznych EPLAN PROMOCJA IGUS Sp. z o.o. Planowanie projektu szafy sterowniczej, czyli codzienna rutynapopularny i obecnie uznawany za stan----na projektowanie ----Szybka i wizualizacjaintuicyjna ----

519/2022 PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY ------- ------H ------Mistrzowie w oszczędzaniu energii PROMOCJA IGUS Sp. z o.o.

irma HARTING towarzyszy transformacji przemysłowej i wspiera ją od ponad 70 lat. W latach 40. i 50. pierwsze udane produkty – elektryczne artykuły konsumenckie do codziennego użytku – zapoczątkowa ły kolejny etap rozwoju. Młody inżynier Wilhelm Harting odkrył, że złącza są ważną, podstawową technologią dla przemysłu – i opracował standardowe złącze HARTING Han, które jest obecnie standardem dla prostokątnych złączyDietmarprzemysłowych.Hartingbyłbardzo świadomy potencjału tej technologii, dlatego postawił na jej rozwój po dołączeniu do firmy w 1967 r. Jego wytężona praca doprowadziła do wprowadzenia w latach 90. pierwszego złącza modułowego Han-Modular, kolejnego kamienia milowego w rozwoju firmy. Było to pierwsze złącze, które mogło przesyłać zasilanie, sygnały, dane, a nawet sprężone powietrze jednocześnie, w jednej osłonie lub obudowie. Ta seria zrewolucjonizowała rynek. Wsparcie przemysłowejtransformacji Prawie 30 lat później świat ponownie staje przed wyzwaniami wielkiej transformacji. Aby sprostać im w obszarze

Wyższy poziom modułowych złączy przemysłowych Fundamentem dzisiejszej2

DominoDHan-ModularHan-Modularomino

Heiko Meier PROMOCJA

52 AUTOMATYKA RYNEK

„kostek”Dostosowywaniedoprojektu

Heiko HARTINGMeierPolska Sp. z o.o.

•

Kostki domina mają dwa oddzielne kwadraty – każdy moduł domina składa się z dwóch bloków lub „kostek”. Powierzchnia stykowa Han-Modular jest podzielona na dwie części. W efekcie do dyspozycji jest prawie kwadratowa powierzchnia, na której można zmieścić większe styki. Kostki obsługują konfigurację niestandardowych złączy, które są precyzyjnie dostosowane do wymagań projektu. W jednym module można połączyć przesył zasilania, sygnału i danych oraz sprężonego powietrza, a także styki męskie i żeńskie.

• mniejsze, lekkie złącza pozwalają zaoszczędzić do 50 % miejsca, kompatybilność z istniejącymi komponentami serii Han-Modular –standardem rynkowym dla modułowych złączy przemysłowych, wparcie zrównoważonego rozwoju dzięki konsekwentnej modularyzacji, • skrócony czas instalacji – w jednym interfejsie można połączyć kilka rodzajów połączeń, maksymalna elastyczność, skalowalna do indywidualnych wymagań projektu. miejsce

•

W efekcie zmniejsza się liczba wymaganych interfejsów na daną jednostkę. Dzięki tej technologii połączeń złącza są mniejsze i lżejsze, a w jednym złączu mieści się więcej modułów i ich typów niż wcześniej.

•

539/2022 RYNEK

ZALETY MODUŁÓW HAN-MODULAR DOMINO

energetyki i cyfryzacji, konieczne jest przygotowanie się na przyszłość, ponieważ transformacja ta wymaga wspomagających ją technologii. Taką technologię reprezentują złącza, umożliwiając bezpieczny i bezbłędny przesył zasilania, danych i sygnałów. Technologia złącz musi również podążać za globalnymi megatrendami i oferować klientom wartość dodaną, taką jak zrównoważony rozwój. Moduły Han-Modular Domino firmy HARTING to kolejny etap rozwoju złącza modułowego. Nowa seria przede wszystkim spełnia wymagania przemysłu dotyczące oszczędności miejsca instalacji i masy. Użytkownicy modułów Han-Modular Domino mogą zaoszczędzić do 50 % przestrzeni instalacyjnej, np. integrując różne typy transmisji w jednym module. Moduł Domino przyczynia się do redukcji kosztów i ochrony zasobów w produkcji, ponieważ do wyprodu kowania mniejszych komponentów potrzeba mniej energii i materiałów. Dotyczy to również logistyki, która korzysta z oszczędności miejsca i masy złącza, a także z większej elastyczności jego zastosowań. Modułowość zwiększa możliwości stosowania mniejszych elementów, które można ułożyć obok siebie w ramach zawiasowych. Poszczególne moduły można ponownie wykorzystać jako platformę, a zrównoważony rozwój to zmiana na plus. Mniej pracy, niższe koszty energii Korzyści z modułów Han-Modular Domino odnoszą również Instalatorzy. Dzięki skróceniu czasu montażu zmniejsza się całkowity nakład pracy, co wpisuje się w megatrend zmian demograficznych, prowadzący do niedoboru wykwalifikowanych pracowników. Dodatkowo lżejsze i mniejsze interfejsy wspierają dekarbonizację. Jeden z głównych producentów kolejowych obliczył, że eksploatacja pociągu pozwala zaosz czędzić 14 000 euro w kosztach energii na każdy kilogram masy w ciągu 40-letniego okresu eksploatacji. Kalkulacja oparta jest na cenach energii z 2015 r. Dziś wartość jest znacznie wyższa ze względu na wzrost kosztów.

-------PROMOCJA GN 817.7 817.7 – trzpienie ustalające– trzpienie sterowane pneumatycznie

Trzy warianty Trzpienie GN 817.7 są dostępne w trzech wersjach, które różnią się funkcjonalnością (fot. 3): • Typ D – pneumatyczne sterowanie w obu kierunkach (dwustronnego działania). Trzpień w tej wersji Fot. 1.

trzpieni ustalających na bardziej rozbudowany wariant, jakim niewątpliwie jest GN Działanie817.7.czujnika w trzpieniach GN 817.7 jest oparte na technologii magnetycznej z elementem innowacji, ponieważ umożliwia nie tylko kontrolę obu skrajnych pozycji pracy, ale również ich odróżnienie od siebie. Czujnik ma zamontowany na przewodzie moduł obsługowy z dwiema diodami LED, informującymi o osiągnięciu jednej ze skrajnych pozycji. Moduł wyposażony jest też w przycisk „uczenia się”, dzięki któremu można zaprogramować obie skrajne pozycje czujnika. Można również tego dokonać bezpośrednio w układzie sterowania za pomocą interfejsu IO-Link.

O pracowanie nowego trzpienia ustalającego było dużym wyzwaniem dla działu R&D, ponieważ do tej pory w ofercie firmy Elesa+Ganter nie było podobnego rozwiązania. Produkt musiał być zaprojektowany od podstaw. Bardzo innowacyjnym, a zarazem praktycznym rozwiązaniem jest czujnik położenia –jeden czujnik kontroluje obie skrajne pozycje pracy trzpienia ustalającego. Łatwa zamiana bez konstrukcyjnychmodyfikacji

54 AUTOMATYKA RYNEK

Do tej pory w ofercie Elesa+Ganter był dostępny trzpień ustalający z czujnikiem GN 817.6 (fot. 2), jednak był on obsługiwany ręcznie, a czujnik kontrolował jedynie jedną ze skrajnych pozycji (była to pozycja wysunięta szpilki). Nowe trzpienie pneumatyczne umożliwiają zamianę z trzpieniami GN 817.6 bez konieczności przeprowadzania modyfikacji konstrukcyjnych. Dzięki temu, w przypadku modernizacji, istnieje możliwość zmiany

Fot. 2. Fot. 3.Typ DTyp ATyp E

• Typ E – wycofanie szpilki przez zadziałanie pneumatyki, wysu nięcie szpilki za pomocą sprężyny (jednostronnego działania).

559/2022 RYNEK nie ma sprężyny, a ruch szpilki odbywa się na skutek zadziałania układu pneumatycznego.

• Typ A – wysunięcie szpilki przez układ pneumatyczny, wycofa nie szpilki za pomocą sprężyny (jednostronnego działania).

Szerokie zastosowanie Ciśnienie pracy trzpieni ustalających GN 817.7 powinno zawierać się w przedziale 4–6 barów. Czujnik ma stopień ochrony IP67, więc może być stosowany nawet w wymagającychOpisywanyaplikacjach.trzpień idealnie sprawdzi się w aplikacjach, które: • wymagają wysokiej odporności na korozję, • pracują w cyklu automatycznym, • wymagają funkcjonalności trzpienia ustalającego, ale jego lokalizacja uniemożliwia ręczną obsługę lub jest bardzo trudna do zrealizowania, • z powodu bezpieczeństwa pracy lub samej specyfiki procesu wymagają potwierdzenia skrajnych pozycji trzpienia do układu sterowania maszyny, • dotyczą procesów w pełni zautomatyzowanych, nieobsługiwanych przez Trzpieńoperatora.GN817.7 może być szczególnie interesujący dla producentów zautomatyzowanych maszyn i linii produkcyjnych dla wielu branż, poczynając od automotive, a kończąc na branży spożywczej czy farmaceutycznej. W małych gabarytach uda ło się zmieścić wiele przydatnych funkcjonalności. Dodatkowo, biorąc pod uwagę fakt, że w ostatnim czasie wszystkie gałęzie przemysłu zmierzają w kierunku pełnej automatyzacji –minimalizując konieczność ręcznych przezbrojeń – trzpień GN 817.7 ide alnie wpisuje się w aktualne trendy. W przypadku prowadzenia nowego projektu zachęcamy do kontaktu z działem technicznym Elesa+Ganter, który służy pomocą w znalezieniu optymalnego rozwiązania każdego problemu natury technicznej. POLSKA Sp. z o.o.

Elesa+GanterFot. ELESA+GANTER

rokiem. Ze względu na utrzymujący się trend w kierunku automatyzacji i ciągłe innowacje technologiczne, popyt w różnych branżach osiągnął wysoki poziom. W 2021 r. przekroczono nawet przedpandemiczny rekord 422 000 instalacji w 2018 r. – mówi Milton Guerry, prezes IFR. W ubiegłym roku IFR szacował, że w 2021 r. sprzedaż robotów rok do roku wzrośnie o 13 %, do około 435 000 sztuk. Dwukrotnie lepsze wyniki od zakładanych najlepiej obrazują potencjał robotyki i perspektywy jej rozwoju. Przemysł elektroniczny i motoryzacyjny wiodą prym Branża elektroniczna utrzymuje kolejny rok z rzędu miejsce lidera wśród sektorów stanowiących główne motory wzrostu sprzedaży robotów w uję ciu globalnym. W 2021 r. zanotowała 132 000 instalacji (wzrost o 21 %), zaś drugi w kolejności sektor moto ryzacyjny – 109 000 (wzrost o 37 %). Na kolejnych pozycjach uplasował

Rok 2021 będzie można prawdopodobnie zaliczyć do absolutnych rekordzistów w globalnym ujęciu sprzedaży robotów przemysłowych. 486 800 sprzedanych sztuk – taki stan pokazują wstępne dane za ubiegły rok, opublikowane przez IFR –oznacza nie tylko wzrost o blisko 65 000 w porównaniu z najlepszym w historii rokiem 2018, ale także dwukrotne przebicie w stosunku do wcześniejszych założeń. – Instalacje robotów na całym świecie znacznie wzrosły, co sprawia, że rok 2021 jest najbardziej udanym

Urszula Chojnacka

56 AUTOMATYKAAUTOMATYKA --

idąRobotynarekord

Różnice między regionami Sprzedaż robotów systematycznie idzie w górę w Europie, obu Amerykach oraz w Azji/Australii, ale to ten ostatni region notuje najwyższy wynik – wzrost liczby sprzedanych egzemplarzy jest o jedną trzecią wyższy niż rok wcześniej, co przekłada się na blisko 355 000 sztuk.

579/2022

Azja pozostaje największym rynkiem robotów przemysłowych na świecie – przypada na nią 73 % wszystkich robotów wdrożonych w 2021 r. Najwięcej z nich trafiło do przemysłu elektronicznego (123 800), motoryzacyjnego (72 600) oraz metalowego i maszynowego (36 400). W przypadku Ameryk przyrost sprzedaży jest oceniany na 27 %, zaś Europa, która także ma na koncie dwucyfrowy wzrost, zamyka stawkę z wynikiem 15 %. Na wynik Starego Kontynentu można patrzeć dwojako. Z jednej strony jest to ostatnie miejsce wśród wymienionych, ale z drugiej – najlepszy wynik w historii. Wdrożenia w Europie, po dwóch latach spadków, nie tylko znowu idą w górę, ale osiągnęły rekordową wartość – 78 000 sztuk (najlepszy dotąd wynik, zanotowany w 2018 r., to blisko 76 000 sztuk). Silny wzrost popytu W Europie widoczny jest przede wszystkim w sektorze metalowo-maszynowym (15 500 instalacji, +50 %) oraz tworzyw sztucznych i wyrobów chemicznych (7700 instalacji, +30 %). Urszula Chojnacka

RYNEKREKLAMAsię przemysł metalowy i maszynowy (57 000 instalacji, +38 %), który wy przedził sektor tworzyw sztuczne i wyrobów chemicznych (22 500 instalacji, +21 %) oraz branżę żywności i napojów (15 300 instalacji, +24 %).

Raport Rockwell Automation ujawnił również najważniejsze wyzwania, z którymi branża produkcyjna zmagała się w ciągu ostatniej dekady. Należą do nich przede wszystkim: niedobór wykwalifikowanych pracowników, ograniczanie ryzyka, zakłócenia w łańcuchu dostaw.

58 AUTOMATYKAAUTOMATYKA

Badanie stanu rozwoju nowoczesnej automatyzacji zostało przeprowadzone przez Plex Systems, podmiot należący do Rockwell Automation, we współpracy z firmą Hanover Research, zajmującą się analizami rynku. Respondenci stanowili grupę 321 podmiotów – firm produkcyjnych Jak wynika z badania poziomu produkcyjnych, którego rezultaty opublikowano w „The 2022 State of Smart Manufacturing tzw. inteligentnej produkcjitrzech producentów wykorzy Sylwia Batorska

raportu przewidują, że trend ten utrzyma się w najbliższych latach, ponieważ połączenie analiz opartych na danych, szybkości i automatyzacji nigdy nie było bardziej dostępne. Na popularności zyskuje szczególnie modularyzacja oprogramowania, która pozwala na stopniowe adoptowanie nowych, coraz bardziej zaawansowanych technologii. Do tego dochodzi świadomość producentów, że dzięki przyspieszeniu wdrażania inteligentnej produkcji stają się oni odporniejsi na szybko zmieniającą się sytuację na Istotnarynku. w tym procesie adopcji nowoczesnych technologii jest coraz bardziej atrakcyjna stopa zwrotu z inwestycji. Największe producentówwyzwania

Raport o stanieRaport o stanie produkcjipinteligentnejinteligentnejrodukcji20222022 z całego świata. Badanie miało na celu analizę obecnego stanu i kondycji inteligentnej produkcji (smart manufacturing), zdefiniowanie wyzwań przed którymi stoją firmy produkcyjne, a także oczekiwań dotyczących przyszłości sektora produkcyjnego. Inteligentna produkcja przyspiesza Zgodnie z definicją inteligentna produkcja jest to organizacja i optymalizacja w czasie rzeczywistym procesów biznesowych, fizycznych i cyfrowych w fabrykach i w całym łańcuchu do staw. Zasoby i procesy są zautomatyzowane, zintegrowane, monitorowane i stale oceniane w oparciu o wszystkie dostępne informacje w czasie możliwie najbliżym czasu rzeczywistego. Rockwell Automation wskazuje, że wdrożenie inteligentnej produkcji w 2022 r. przyspieszyło (wzrost o 50 % w stosunku do 2021 r. ), co oznacza, że dwóch na trzech producentów korzysta obecnie z jakiejś formy inteligentnego komponentu produkcyjnego. Autorzy

Wzrasta producentówświadomość

Jak pokazują analizy, coraz większe znaczenie mają obserwowane od dwóch lat problemy typowe dla sektora produkcyjnego. Według producentów, w czołówce wyzwań, z jakimi muszą mierzyć się przedsiębiorstwa przemysłowe są m.in. rosnąca złożoność i nieprzewidywalność łańcuchów dostaw, a także rosnąca liczba nieobsadzonych stanowisk, połączona z luką kompetencyjną. Przykładowo, choć 78 % firm produkcyjnych dysponuje rozwiązaniami wspierającymi planowanie łańcucha dostaw, to aż 38 % przedstawicieli takich przedsiębiorstw zapowiada zamiar zwiększenia inwestycji w tym obszarze, ponieważ obecnie wykorzystywane rozwiązania są uznawane za niewystarczające. Co ciekawe, aż 75% respondentów biorących udział w badaniu podsumowanym na łamach Raportu o Stanie Inteligentnej Produkcji w 2022 r. postrzega technologię jako kluczowe rozwiązanie problemów niedoborów pracowników. Z drugiej strony, przedsiębiorstwa produkcyjne, które prezentują się jako zaawansowane technologicznie, są bardziej atrakcyjne dla potencjalnych pracowników. technologiena “przereklamowane”Boom

Za kluczowe dla możliwości rozwoju działalności w wielu organizacjach produkcyjnych uznawane są technologie, które jeszcze kilka lat temu określano mianem “przereklamowanych”. Należą do nich m.in. chmura obliczeniowa, rozszerzona rzeczywistość, sztuczna inteligencja oraz automatyzacja i robotyzacja konkretnych procesów. Pomagają one firmom pokonywać wyzwania związane z niedoborem wykwalifikowanych pracowników, zarządzaniem łańcu chem dostaw i ograniczaniem ryzyka.

Ponadto zyskująca na popularności rozszerzona rzeczywistość, pomaga szybko wdrożyć nowych pracowników i przyciągnąć nowe talenty. Dzięki zidentyfikowanym obszarom i zaleceniom zawartym w opracowaniu, a także dołączonej do raportu liście kontrolnej, można samodzielnie przemyśleć plan działania dla własne go przedsię biorstwa, aby skutecznie wdrożyć rozwiązania należące do technologii inteligentnej produkcji. Cały raport jest dostępny na stronie www.rockwellautomation.com.internetowej Sylwia Batorska AUTOMATYKA AutomationRockwellFot.

9/2022 RYNEK

Są one głównymi przeszkodami w rozwoju branży od lat, ale ich przyczyny zmieniają się z roku na rok. W ostatnim czasie wzrosły także wymagania związane z zarządzaniem środowiskowym, społecznym i korporacyjnym. Zdaniem autorów raportu, kluczem do rozwiązania tych i innych barier w rozwoju efektywnej produkcji jest nowoczesna technologia. Inteligentna produkcja wykorzystując generowanie dużych zasobów danych na poziomie zakładu, skuteczniejszą łączność maszyn i ludzi, czyli elementy Przemysłowego Internetu Rzeczy, oraz już w miarę przystępne cenowo nowe technologie, czyni pracę w zakładzie efektywniejszą i poszerza ludzkie możliwości.

60 AUTOMATYKA PRAWO I NORMY-----Nabycie patentu Praktyczne wskazówki dla przedsiębiorców MONIKA JADACKAMACIEJ CIEŚLAK Pz nabyciem patentu – co, gdzie i kiedy? PRAWO DO PATENTU JEST PRAWEM ZBYWALNYM, CO W PRAKTYCE OZNACZA, ŻE PRZEDSIĘBIORCA – JAKO PODMIOT UPRAWNIONY DO PATENTU NA WYNALAZEK – MOŻE PRZENIEŚĆ SWOJE PRAWO DO TAKIEGO PATENTU NA INNY PODMIOT.

619/2022 PRAWO I NORMY-RP?---Patenty a przewaga---------Podsumowanie---Monika Jadacka PRZENIESIENIE PRAW CO DO ZASADY STANOWI NANARZECZNIKAWYNIKA,PROCEDURĘ,NIESKOMPLIKOWANĄJEDNAKZDOŚWIADCZEŃŻEFACHOWAPOMOCPATENTOWEGOPOZWALAUNIKNIĘCIEBŁĘDÓWIWPŁYWAPRZYSPIESZENIEPROCEDURY. WNIOSEK O DOKONANIE ZMIANY WPISU W REJESTRZE MOŻE ZOSTAĆ ZŁOŻONY DO UPRP PRZEZ PRZEDSIĘBIORCĘ SAMODZIELNIE LUB PRZEZ PEŁNOMOCNIKA DZIAŁAJĄCEGO W JEGO IMIENIU, NP. RZECZNIKA PATENTOWEGO, KTÓRY ŚWIADCZY POMOC PRAWNĄ I TECHNICZNĄ W SPRAWACH WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ.

Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP od ponad 50 lat oferuje polskim podmiotom i partnerom zagranicznym rozwiązania wykorzystujące najnowsze technologie z dziedziny robotyki, automatyki i technik pomiarowych. Instytut powstał w 1965 roku, a od kwietnia 2019 roku jest częścią Sieci Badawczej Łukasiewicz. www.piap.pl Znajdź nas również na:

transferu technologii i promocji robotyki. Organizujemy Międzynarodowe Targi Automatyki i Pomiarów AUTOMATICON oraz międzynarodową Konferencję Naukowo-

Jesteśmy zdobywcą wielu prestiżowych nagród w dziedzinie innowacji, w tym: Godła Teraz Polska, tytułu Polski Produkt Przyszłości oraz medali międzynarodowych targów innowacji m.in. w Belgii, Niemczech, Szwajcarii, Chinach i Kanadzie. Otrzymaliśmy również nominację do Nagrody Gospodarczej Prezydenta RP. Działamy aktywnie na rzecz -Techniczną

Opracowujemy również nowoczesne technologie kosmiczne oraz rozwiązania z zakresu druku 3D dla przemysłu Mamy duży potencjał badawczy, projektowo-konstrukcyjny oraz wykonawczy i długoletnie doświadczenie w pracach badawczo-rozwojowych. Bogate zaplecze badawcze i techniczne jest zgrupowane w specjalistycznych laboratoriach Instytutu, z których wiele ma charakter unikatowy w skali kraju i jest wyposażonych w sprzęt najnowszej generacji.

Specjalizujemy się w budowie aplikacji przemysłowych z wykorzystaniem robotów, dostarczając kompleksowe i innowacyjne rozwiązania zarówno dużym, średnim, jak i małym przedsiębiorcom. www.przemysl.piap.pl

AUTOMATION. Jesteśmy też wydawcą kwartalników naukowych PAR i JAMRIS oraz miesięcznika branżowego Automatyka i serwisu AutomatykaOnline.pl Organizujemy także Dzień Robotyki dla użytkowników robotów przemysłowych oraz seminarium i warsztaty RoboScope dla operatorów robotów mobilnych.SiećBadawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202 02-486 Warszawa +48 22 87 40 164 +48 22 87 40 piap@piap.lukasiewicz.gov.pl221 www.piap.pl

Oferujemy także rozwiązania z zakresu automatyki i robotyki w systemach bezpieczeństwa, w tym specjalistyczne roboty mobilne dla wojska, policji i służb specjalnych. www.antyterroryzm.com.

64 AUTOMATYKA

BIBLIOTEKAALGORYTMY

OPTYMALIZACJA OPERACJI WYTWÓRCZYCH Symulacja i wizualizacja 3D należą do filarów technologicznych nowoczesnego przemysłu, który podlega procesom transformacji w kierunku cyfryzacji procesów w całym łańcuchu wartości, będącej sercem idei Przemysłu 4.0. W książce wskazano możliwości, jakie daje technologia symulacyjna, w szczególności dyskretne systemy symulacyjne w obszarze zarządzania produkcją i procesami pomocniczymi, a także pokreślono rolę, jaką odgrywa symulacja w Przemyśle 4.0. W książce zawarto podstawowe informacje wprowadzające w zagadnienia modelowania i symulacji, kompleksowy przegląd zastosowań symulacji od poziomu produktu przez proces wytwarzania aż do poziomu fabryki i ich ścisłego powiązania z pozostałymi technologiami Przemysłu 4.0. Pokazano obszary wzajemnego przenikania symulacji z koncepcjami realizacji systemów cyber-fizycznych, cyfrowego bliźniaka, pionowej i poziomej integracji systemów, analiz Big Data, IoT oraz rzeczywistości rozszerzonej czy rzeczywistości wirtualnej.

PRODUKCYJNYCH RYZYKO SYSTEMÓW PRODUKCYJNYCH OCENA, KATEGORYZACJA I WARTOŚCIOWANIE STRAT

SYMULACJA PROCESÓW

ROJOWE W HARMONOGRAMOWANIU PROCESÓW PRODUKCYJNYCH

Systemy zaawansowanego planowania i harmonogramowania APS (Advanced Planning & Scheduling) wspierają menedżerów i planistów w optymalizacji scenariuszy produkcyjnych. Systemy stosują algorytmy optymalizacyjne oparte na różnego rodzajach metaheurystykach (w tym algorytmy rojowe), które umożliwiają takie harmonogramowanie produkcji, aby zlecenia zostały zrealizowane w jak najkrótszym czasie, przy uwzględnieniu narzuconych kryteriów. Algorytmy rojowe, mimo że naśladują bardzo różne zachowania, charakteryzują się wspólnym schematem przetwarzania. Populacja jest inicjalizowana wraz z kilkoma rozwiązaniami generowanymi losowo lub za pomocą prostych heurystyk. Rozwiązania początkowe są oceniane za pomocą wartości funkcji celów lub funkcji przystosowania. Proces iteracyjny polega na powtarzaniu aż do wystąpienia kryterium zatrzymania. Najlepsze rozwiązanie i odpowiadająca mu wartość funkcji celu jest efektem algorytmu.

Zarządzanie ryzykiem staje się dzisiaj nieodłącznym elementem efektywnego zarządzania przedsiębiorstwem będąc jednym z coraz częściej stosowanych sposobów zwiększenia jego konkurencyjności. Prezentowana książka daje gotowe do wykorzystania sposoby lepszej oceny ryzyka niż dotychczas często używana metoda FMEA (Failure Mode and Effects Analysis), która poza zaletami ma też liczne wady. Opracowana metoda oceny ryzyka i strat składa się z dziewięciu etapów i sprawdza się w praktyce gospodarczej, czego dowody można znaleźć w rozdziałach poświęconych jej zastosowaniu w praktyce. Jak ocena ryzyka jest istotna dla przedsiębiorstw dowodzi fakt, że w najpopularniejszych normach ISO 9001 położono nacisk na wdrożenie do systemów zarządzania jakością uwzględniających ryzyko. Takie podejście dostarczy menedżerom i inżynierom w przedsiębiorstwach produkcyjnych narzędzie, na podstawie którego łatwo można podejmować i uzasadniać decyzje o wdrażaniu programów naprawczych.

659/2022 WSPÓŁPRACA AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL ..................................................................................................... 43 AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL ........................................................................................................................... 11 PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ ...................................................................................................................................... 15 ELESA+GANTER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 737 70 47, WWW.ELESA-GANTER.PL .......................................................................................... 3, 17, 54–55 HARTING POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 352 81 71, WWW.HARTING.COM ......................................................................................................I OKŁ., 52–53 IGUS SP. Z O.O. TEL. 22 863 57 70, WWW.IGUS.PL ........................................................................................................................... 49, 50, 51 JUNGHEINRICH POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 3328800, WWW.JH.PL ......................................................................................................................................... III OKŁ. BRAINSTORM GROUP TEL.+48 32 202 31 38, WWW.BRAINSTORM.BIZ.PL ...................................................................................................... 13 PTAK WARSAW EXPO TEL. 48 518 739 124, WWW.WARSAWEXPO.EU ............................................................................................................... 57 SIEĆ BADAWCZA ŁUKASIEWICZ – PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL ......................................................................................................... II OKŁ., 39, 62–63 TARGI LUBLIN SA TEL. 81 458 15 11, WWW.TARGI.LUBLIN.PL .............................................................................................................................17 VEGA POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 747 76 00, WWW.VEGA.COM ......................................................................................................... 40–42, IV OKŁ.

Redakcja AUTOMATYKA Sieć Badawcza Łukasiewicz –Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Marketing: tel. +48 22 87 40 191, +48 22 87 40 060 e-mail: www.AutomatykaOnline.pl/Automatykaautomatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl Redakcja AutomatykaOnline.pl Sieć Badawcza Łukasiewicz –Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Marketing: tel. +48 504 12 66 18 e-mail: www.AutomatykaOnline.plredakcja@automatykaonline.pl Z NAMI JUŻ DZIŚ POZNASZ PRZEMYSŁ JUTRA

NIE ROBIMY STU RZECZY. ROBIMY JEDNĄ, ALE DOBRZE! THE 6X ®. JUŻ DOSTĘPNA! W ﬁrmie VEGA wiemy o tym od ponad 60 lat: im prościej, tym lepiej. Dlatego nowa sonda radarowa do pomiaru poziomu nie jest dostępna w stu różnych wersjach, tylko w jednej, ale perfekcyjnie dopracowanej. VEGAPULS 6X jest wszechstronna, absolutnie niezawodna i działa w każdych warunkach procesowych. VEGA. HOME OF VALUES. www.vega.com/radar

Automatyka 9/2022

Articles inside

2046 nowych makr w oprogramowaniu do tworzenia schematów połączeń elektrycznych EPLAN

Raport o stanie inteligentnej produkcji 2022

Kable i przewody

Roboty idą na rekord

Technologia pomiarowa w produkcji belgijskiej czekolady

Han-Modular Domino