Dedykowane szkolenia dla różnych służb, działających w zakładach przemysłowych. Elastyczny program szkoleń dostosowany do potrzeb pracowników Państwa zakładu produkcyjnego.
Każdy Uczestnik po pomyślnym przejściu kursu otrzymuje imienny certyfikat wydany przez Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP potwierdzający jakość nabytej wiedzy.
Szkolenia uwzględniające najnowsze technologie z dziedziny robotyki, automatyki i technik pomiarowych.
Zindywidualizowany program w zależności od potrzeb i różne formy szkolenia. Mamy świadomość, że wszyscy cierpimy na brak czasu, dlatego oprócz szkolenia w siedzibie PIAP oferujemy warsztaty indywidualne w siedzibie klienta.
Szkolenia w Centrum Szkoleniowym Łukasiewicz – PIAP prowadzone są przez inżynierów praktyków, którzy dzięki wieloletniej pracy przy budowie i wdrażaniu zrobotyzowanych stanowisk przemysłowych dysponują rzetelną wiedzą, którą chcą podzielić się z Państwem.
SZKOLENIA:
Programowanie robotów ABB – kurs podstawowy
Programowanie robotów Comau – kurs podstawowy
Programowanie robotów KUKA – kurs podstawowy
Programowanie robotów KUKA – kurs zaawansowany
Dowiedz się więcej: www.piap.lukasiewicz.gov.pl; www.przemysl.piap.pl
Centrum Szkoleniowe
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa
Tel. 22 874 0 194, 198; 605 689 741
e-mail: cspiap@piap.lukasiewicz.gov.pl I www.piap.lukasiewicz.gov.pl I www.przemysl.piap.pl
Koła i zestawy kołowe do przenoszenia lekkich oraz ciężkich ładunków, przystosowane do obsługi ręcznej lub mechanicznej.
Napęd manualny (<4 km/h) lub mechaniczny (<16 km/h)
Koła z wieńcem z gumy, poliuretanu, technopolimeru i duroplastu
Obciążenie dynamiczne do 25.000 N
Średnice kół od 40 mm do 300 mm
Koła ESD o oporności elektrycznej do <109 Ω
Zestawy kołowe z obudową ze stali nierdzewnej lub stali
ELESA+GANTER jest międzynarodową spółką, oferującą najszerszy na rynku zakres standardowych elementów do maszyn i urządzeń przemysłowych.
Dla rmy najwyższym priorytetem jest jakość, którą gwarantuje: wysoka niezawodność, perfekcyjna funkcjonalność oraz unikalne wzornictwo oferowanych produktów.
elesa-ganter.pl
elesa-ganter.pl
bieżące wydanie naszego miesięcznika przekazujemy Państwu z radością, bo najbliższe w branży wydarzenie – XXXVI Międzynarodowe Energetyczne Targi Bielskie Energetab – odbędzie się w tradycyjnej formule. W dużym stopniu będzie poświęcone m.in. elektromobilności i odnawialnym źródłom energii w kontekście transformacji energetycznej w Polsce. Targi zapewne odniosą duży sukces, więc naszego miesięcznika również nie zabraknie (hala A, stoisko 2).
Aktualne artykuły redakcyjne poruszają tematykę nawiązującą do targów Energetab. Wiodący artykuł traktuje o różnych aspektach elektromobilności, w tym o optymalizacji technologii konstrukcji, diagnostyki akumulatorów oraz stacjach ładowania. Prezentujemy też obszerny przegląd urządzeń techniki łączeniowej przesyłających sygnały, dane oraz energię między elementami i komponentami automatyki. Od ich niezawodności jest uzależniona prawidłowa praca systemów automatyki.
Prezentowany w numerze wywiad poświęcony jest najważniejszym inwestycjom firmy Emerson w Polsce. O licznych projektach realizowanych w warszawskim centrum R&D oraz czynnikach, które mają kluczowe znaczenie dla utrzymania konkurencyjności rodzimego przemysłu mówi Tomasz Kosik, dyrektor generalny i członek zarządu firmy Emerson.
Stałym Czytelnikom działu Prawo i normy polecamy tym razem trzy artykuły o różnej, ale bardzo aktualnej tematyce. Znajdziemy tu informacje o prawnym podejściu do roli elektromobilności jako działania proekologicznego. Kolejna publikacja dotyczy wyników działania sztucznej inteligencji. Unia Europejska podejmuje szereg działań zmierzających do uregulowania korzystania z rozwiązań AI. Na koniec artykuł o ochronie rozwiązań technicznych w kwestii stosowania prawa własności intelektualnej, a w szczególności wzoru użytkowego.
Gorąco zapraszam do lektury!
+ Systém pre roboty ľahkej konštrukcie, koboty a konvenčné roboty
+ System dla robotów o lekkiej konstrukcji, cobotów i robotów konwencjonalnych
+ Automatizovaná výmena v zariadení
+ Zautomatyzowana wymiana w zakładzie
+ Manuálna výmena s funkciou Easy-Click
+ Ręczna wymiana z funkcją Easy-Click
+ Bardzo różnorodny wybór efektorów końcowych
+ Veľmi rozmanitý výber koncových efektorov
+ Dlhá životnosť, aj v automatizovanej trvalej prevádzke
+ Długa żywotność, także w zautomatyzowanej pracy
+ Łączne wykorzystanie głównych manipulatorów technologii (chwytanie próżniowe i mechaniczne)
+ Kombinované využitie hlavných manipulačných technológií (vákuové a mechanické uchopovanie)
THE KNOW-HOW FACTORY
THE KNOW-HOW FACTORY
REDAKTOR NACZELNA
Małgorzata Kaliczyńska
tel. 22 874 01 46
malgorzata.kaliczynska@piap.lukasiewicz.gov.pl
ZASTĘPCA REDAKTOR NACZELNEJ
Urszula Chojnacka
tel. 22 874 01 85
urszula.chojnacka@piap.lukasiewicz.gov.pl
REDAKCJA MERYTORYCZNA
Małgorzata Kaliczyńska
REDAKCJA TEMATYCZNA
Sylwia Batorska
WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA
Marcin Bieńkowski, Jolanta Górska-Szkaradek, Agnieszka Staniszewska, Damian Żabicki
MARKETING I REKLAMA
Jolanta Górska-Szkaradek – menedżer tel. 22 874 01 91 jolanta.gorska-szkaradek@piap.lukasiewicz.gov.pl
Sylwia Batorska
tel. 22 874 00 60 sylwia.batorska@piap.lukasiewicz.gov.pl
PRENUMERATA I KOLPORTAŻ
Ewa Markowska
tel. 22 874 03 71 ewa.markowska@piap.lukasiewicz.gov.pl
SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA
Ewa Markowska
KOREKTA
Ewa Markowska
DRUK
Drukarnia „PAPER & TINTA”
Barbara Tokłowska Sp. K.
Nakład: 4000 egzemplarzy
REDAKCJA
Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 874 01 46, fax 22 874 02 20 automatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl www.AutomatykaOnline.pl
WYDAWCA
Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP
Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa
Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.
Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów promocyjnych.
O najważniejszych inwestycjach firmy Emerson w Polsce, projektach realizowanych w warszawskim centrum R&D oraz czynnikach, które mają kluczowe znaczenie dla utrzymania konkurencyjności rodzimego przemysłu mówi Tomasz Kosik, dyrektor generalny i członek zarządu firmy Emerson.
Dzięki technice łączeniowej możliwe jest przesyłanie sygnałów, danych i energii pomiędzy poszczególnymi elementami i komponentami automatyki.
Elementy łączeniowe pełnią rolę spajającą, a od ich niezawodności jest uzależniona prawidłowa praca danego układu automatyki.
Jak podaje Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego, pod koniec kwietnia
2023 r. w Polsce zarejestrowanych było 73 695 samochodów elektrycznych, z czego w pełni elektrycznych pojazdów typu BEV (battery electric vehicles) 37 027, a hybryd typu plug-in (PHEV, plug-in hybrid electric vehicles) – 36 668. Liczba samochodów dostawczych i ciężarowych z napędem elektrycznym wynosiła 3924, z czego pojazdy BEV stanowiły ponad 99 %. Stale rośnie też flota elektrycznych motorowerów i motocykli, która na koniec kwietnia liczyła 17 097 sztuk.
5–8.09 Kielce
Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego MSPO www.targikielce.pl
12–14.09 Bielsko-Biała
Międzynarodowe Energetyczne Targi Bielskie Energetab www.energetab.pl
13–15.09 Kielce
Konferencja TOP Automotive www.topautomotive.pl
19–22.09 Gdańsk
Międzynarodowe Targi Kolejowe Trako www.trakoexpo.com
20.09 Olsztyn
Konferencja Efektywność energetyczna w zakładach produkcyjnych www.axonmedia.pl
21.09 Olsztyn
Konferencja Automatyzacja i robotyzacja produkcji – kierunek Przemysł 4.0 www.axonmedia.pl
27–29.09 Poznań
Międzynarodowe Targi Techniki Pakowania i Etykietowania Taropak www.taropak.pl
10/2023
3–4.10 Katowice
Konferencja Nowy Przemysł 4.0 www.nowyprzemysl.pl
4.10 Gdynia
Konferencja Niezawodność i Utrzymanie Ruchu w zakładach produkcyjnych www.axonmedia.pl
4–5.10 Katowice
Międzynarodowe Targi Obrabiarek, Narzędzi i Technologii Obróbki Toolex www.toolex.pl
24–26.10 Nadarzyn
Międzynarodowe Targi Innowacyjnych Rozwiązań Przemysłowych Warsaw Industry Week www.industryweek.pl
Coraz więcej firm automatyzuje procesy, aby zapewnić sobie konkurencyjność. Jednak koszty inwestycji – zwykle wysokie – oraz brak specjalistycznej wiedzy nadal często stanowią przeszkodę, zwłaszcza dla małych i średnich firm. Do rozwiązania tego problemu może przyczynić platforma robotyki RBTX wspierana przez firmę igus. Oferta obejmuje platformę on-line dla ekonomicznych części robotów i kompletne rozwiązania, usługę zdalnej integracji RBTXpert oraz obszary testowe w różnych miejscach na całym świecie, gdzie planowane aplikacje
klientów mogą być przetestowane na żywo przed zakupem. – Rozpoczęliśmy projekt w Niemczech w 2019 r. Ponieważ nasza oferta została dobrze przyjęta, a zapotrzebowanie stale rośnie, w ostatnich latach rozszerzyliśmy ofertę RBTX na Austrię, Francję, Wielką Brytanię, USA, Kanadę, Indie i Singapur. Wciąż jednak pracujemy nad aktywnością w innych krajach, aby sprawić, że ekonomiczna automatyzacja stanie się bardziej dostępna na całym świecie. Właśnie dlatego od tej pory oferujemy RBTX w kolejnych 10 krajach: Polska, Szwajcaria, Dania, Włochy, Japonia, Chiny, Tajwan, Korea Południowa, Wietnam i Tajlandia. Wkrótce pojawią się trzy kolejne: Hiszpania, Brazylia i Turcja – mówi Alexander Mühlens, szef działu technologii automatyzacji i robotyki w firmie igus.
Źródło: igus
27 i 28 września 2023 r. w Opolu odbędzie się trzecia edycja pierwszych w Polsce profesjonalnych zawodów w programowaniu robotów oraz budowaniu stanowisk zrobotyzowanych – Robo Challenge. Tym razem zawody będą miały wymiar międzynarodowy. Do aktywnego udziału i walki o tytuł zwycię zcy organizatorzy zapraszają zespoły reprezentujące firmy zajmujące się integracją robotów oraz uczelnie techniczne z całego kraju. Z kolei do udziału w charakterze obserwatorów zaproszone są wszystkie osoby zainteresowane oraz związane zawodowo z robotyką i automatyką przemysłową.
Na miejscu każdy będzie mógł spróbować sił w samodzielnym pro-
gramowaniu oraz poznać działanie najnowszych systemów: bezpieczeństwa, PLC, transportowych, wizyjnych, wymiany narzędzi, napędowych i wielu innych. Eksperci udzielą wsparcia w zakresie projektowania procesów zrobotyzowanych oraz po mogą w lepszym zrozumieniu oraz doborze elementów automatyki wspierających procesy. Całość uzupełni część konferencyjna, podczas której prezentowane będą najnowsze dostępne na rynku rozwiązania poświęcone zagadnieniom, technologiom i narzędziom z zakresu robotyki i automatyki przemysłowej. Więcej informacji można znaleźć na stronie https://robochallenge.pl/.
Źródło: Robo Challenge
Pod koniec lipca 2023 r. Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP oraz Defence Korea, która jest spółką zależną południowokoreańskiej firmy SONID, poinformowały o utworzeniu najnowocześniejszego salonu robotów mobilnych w Seulu, stolicy Republiki Korei. Oficjalne otwarcie zaplanowano na wrzesień.
Salon ma być nie tylko areną prezentacji produktów Łukasiewicz – PIAP i placówką eksponującą polskie możliwości naukowe i technologiczne, ale także platformą handlu produktami zbrojeniowymi między Koreą Południową a Polską i miejscem zawierania umów o współpracy rozwojowej.
Łukasiewicz – PIAP, działając na rynku koreańskim od prawie dekady, stał się zaufanym dostawcą zaawansowanych rozwiązań zrobotyzowanych. Roboty pirotechniczne Instytutu zostały wdrożone przez siły zbrojne i Policyjną Jednostkę Operacji Specjalnych Republiki Korei, demonstrując swoją niezawodność i skuteczność w różnych krytycznych operacjach. W szczególności roboty
PIAP GRYF i PIAP FENIX stały się podstawowym wyborem koreańskich klientów w operacjach rozpoznania i neutralizacji zagrożeń bombowych. Korea Południowa wykazuje duże zapotrzebowanie na roboty EOD, a rozwiązania Łukasiewicz – PIAP spełniają standardy Narodowej Agencji Policji i Administracji Programu Nabywania Sprzętu Obronnego (DAPA).
Źródło: Łukasiewicz – PIAP
25 października
2023 r., podczas targów Warsaw Industry Week, w Hali B obok wejścia południowego B16, odbędą się Multinaria organizowane z okazji 20-lecia firmy Multiprojekt. Konferencja ma formę wykładów szkoleniowych przedstawiających techniczno-przemysłowe zastosowania oferowanych przez firmę komponentów automatyki przemysłowej i robotów. Wykłady w postaci case
studies wzbudziły duże zainteresowanie słuchaczy podczas poprzedniej, marcowej edycji Multinariów. Podczas październikowych Multinariów zostaną zaprezentowane m.in. takie rozwiązania, jak nowe roboty kognitywne Neura Robotics, panele Weintek i autorskie oprogramowanie OmniMES.
Udział w wydarzeniu jest bezpłatny. Konferencja jest otwarta dla wszystkich uczestników Warsaw Industry Week, nie jest wymagana rejestracja. Więcej szczegółów można znaleźć na stronie organizatora: www.multiprojekt.pl.
Źródło: Multiprojekt
Bezprzewodowy system wskaźników DD52R-E-RF i DD51-E-RF firmy Elesa+Ganter zdobył trzy nagrody. Rozwiązanie zostało wyróżnione przez międzynarodowe jury trzech prestiżowych konkursów w dziedzinie wzornictwa przemysłowego:
German Design Award 2023 w kategorii Excellent Product Design – Industry, German Innovation Award 2023 – nagroda Special Mention w kategorii Excellence in Business to Business oraz Red Dot Design Award 2023 w kategorii Innovative Products.
System doceniono przede wszystkim za możliwość obsługi jednocześnie do 36 wskaźników położenia DD52R-E-RF i DD51-E-RF, połączonych z jednostką sterującą UC-RF, za pomocą częstotliwości radiowej zgodnej z Ethernet, Profinet lub Modbus. Rozwiązanie to jest rekomendowane do ręcznego pozycjonowania nastaw w „inteligentnych” maszynach,
gdzie wymagane są częste zmiany referencji. Minimalizacja czasu przezbrajania i błędów produkcyjnych oraz ograniczenie kosztów przestojów maszyn związanych ze zmianą referencji przekłada się na zwiększoną produktywność zakładu, oszczędność zasobów i większą wydajność. Dodatkowo system nie wymaga stosowania przewodów, co przekłada się na prosty montaż w nowych lub istniejących urządzeniach. Komunikacja wskaźników z jednostką sterującą UC-RF pozwala zaoszczędzić czas i wyeliminować błędy ludzkie podczas przezbrajania.
Źródło: Elesa+Ganter
Komisja Europejska ogłosiła listę projektów, które otrzymają dofinansowanie w ramach Europejskiego Funduszu Obronnego (EDF).
Wśród nich znalazły się dwa projekty Łukasiewicz – PIAP: SWAT-SHOAL i DeterMine. Drugi z nich to pierwszy w historii EDF projekt koordynowany przez podmiot z Polski.
Celem projektu DeterMine jest weryfikacja koncepcji modułowego, multisensorycznego i wieloplatformowego rozwiązania do wykrywania i identyfikacji ukrytych zagrożeń, w szeregu konfiguracji uwzględniających różne rodzaje takich zagrożeń i zmieniające się warunki środowiska. W ramach projektu porównywane będą rozwiązania opracowane przez różne konsorcja. W skład konsorcjum DeterMine, kierowanego przez Łukasiewicz – PIAP, wchodzą eksperci z pięciu krajów
Europy. Zaangażowane w projekt są podmioty typu MŚP, jednostki badawcze i partnerzy przemysłowi. Projekt SWAT-SHOAL rozwija koncepcję Systemu Systemów (SoS), który integruje w rój różnego typu pojazdy załogowe i bezzałogowe, aby osiągnąć większą efektywność w misjach podwodnych, takich jak obserwacja, rozpoznanie, działanie związane z minowaniem i rozminowywaniem lub wsparcie operacji desantowych. W realizację projektu SWAT-SHOAL, kierowanego przez firmę Navantia i koordynowanego technicznie przez Sener, zaangażowanych jest 20 podmiotów z 11 krajów, w tym duże spółki, jednostki badawcze, MŚP i spółki o średniej kapitalizacji.
Źródło: Łukasiewicz – PIAP
Firma Pilz, ekspert w dziedzinie automatyzacji, rozszerza swoją globalną ofertę szkoleń. Szkolenia poświęcone bezpieczeństwu maszyn organizowane przez firmę Pilz odbywają się teraz również on-line i są dostępne globalnie. Ułatwia to klientom dostęp do wiedzy i zapewnia im większą elastyczność uczestniczenia w szkoleniach poświęconych kluczowym aspektom bezpieczeństwa maszyn. Oddziały firmy Pilz oferują lokalnie szkolenia uwzględniające przepisy krajowe i międzynarodowe. Nowe, ujednolicone na poziomie międzynarodowym, kursy rozszerzają tę
ofertę. Zarówno producenci, jak i operatorzy maszyn mogą korzystać z wiedzy eksperckiej firmy, gdziekolwiek się znajdują – np. w regionach, w których Pilz nie oferuje szkoleń stacjonarnych w dogodnej dla klienta lokalizacji. Oferta jest również odpowiednia dla firm, które chcą zapewnić pracownikom ten sam poziom wiedzy w różnych lokalizacjach na świecie.
Zgodnie ze ścieżką kwalifikacji Akademii Pilz szkolenia podzielone są na cztery poziomy – od podstawowego, po eksperckie. Program obejmuje zarówno szkolenia z podstaw bezpieczeństwa maszyn, jak i specjalistyczną wiedzę na temat zasadniczych wymagań bezpieczeństwa – np. w aplikacjach zrobotyzowanych.
Źródło: Pilz
Wybór odpowiedniego sprzętu do lutowania może być nie lada wyzwaniem, zarówno dla doświadczonych profesjonalistów, jak i dla początkujących entuzjastów. Z myślą o nich Grupa Renex przygotowała poradnik, który stanowi kompendium wiedzy na temat różnych typów lutownic i ich zastosowań.
Dobór właściwego narzędzia do lutowania, nieodłącznego elementu pracy z elementami elektronicznymi, jest kluczowy dla osiągnięcia precyzyjnych i trwałych połączeń. Może on sprawiać trudność, szczególnie gdy poszukuje się lutownicy uniwersalnej, a nie zestawu różnych lutownic, odpowiednich do rodzaju poszczególnych prac. Odpowiedzi na wątpliwo-
ści można znaleźć w nowym poradniku Grupy Renex, w którym firma dostarcza szczegółowych informacji na temat tego, czym najlepiej lutować, jakie są typy lutownic, a także jakie są różnice między lutownicami kolbowymi, lutownicami z regulacją temperatury, stacjami lutowniczymi, lutownicami na gorące powietrze czy lutownicami gazowymi. Każdy z tych typów ma swoje unikalne zastosowania i zalety, które są dokładnie omówione. Dzięki temu czytelnicy mogą zrozumieć, jakie narzędzia są najlepsze do konkretnych zastosowań, co pozwala na świadomy wybór sprzętu do lutowania. Poradnik jest dostępny na stronie Renex: https://sklep.renex.pl.
Źródło: Renex
Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej (NAWA) wraz z amerykańską National Science Foundation (U.S.NSF) ogłosiły nowy program wsparcia dla ukraińskich naukowców:
IMPRESS-U. Dzięki inicjatywie NSF, jednej z największych agencji finansujących badania i edukację na świecie, blisko 8 mln dolarów przeznaczonych zostanie na wsparcie projektów naukowych i technicznych, integrujących ukraińskich naukowców ze społecznością badawczą z innych krajów. NAWA w ramach swojego zaangażowania sfinansuje projekty typu International Supplements, które zakładają rozbudowanie istniejących przedsięwzięć badawczych finansowanych przez U.S.NSF o nowe komponenty i partnerstwa z badaczami z Ukrainy i Polski.
– Cieszymy się, że właśnie teraz, kiedy Ukraina tak bardzo potrzebuje międzynarodowego wsparcia, udało się sfinalizować starania związane z uruchomieniem programu IMPRESS-U. Wierzymy, że dzięki tej inicjatywie oraz zaangażowaniu Polski, z którą Ukraina stale współpracuje, możliwa będzie integracja ukraińskich naukowców z międzynarodową społecznością badawczą. Chcemy, żeby Polska, razem z Litwą, Łotwą i Estonią, pełniły funkcję łączników między Stanami Zjednoczonymi a Ukrainą – mówi dr Dawid Kostecki, dyrektor generalny NAWA. Więcej informacji można znaleźć na stronie www.nawa.gov.pl.
Źródło: Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej, foto: National Science Foundation
Podczas Forum Gospodarczego Korea-Polska 2023, które odbyło się w Warszawie w połowie lipca, zostało podpisane porozumienie o współpracy między Forum Automatyki
i Robotyki Polskiej a Korea Association of Robot Industry (KAR) – bliźniaczą organizacją w Korei. W imieniu FAiRP porozumienie podpisał Marek Gabryś, prezes firmy AIUT oraz współzałożyciel i członek rady nadzorczej FAiRP, a stronę koreańską reprezentował Chulho Kang z Hyundai Robotics. Zawarte porozumienie to pierwszy krok w stronę strategicznego partnerstwa w obszarze współpracy biznesowej i technologicznej dla członków obu organizacji.
– Pozwoli nam ono zacieśniać współpracę gospodarczą i biznesową. W pierwszej kolejności polscy integratorzy pomogą przenosić partnerom z Korei zdolności produkcyjne i technologie do Polski i Europy. Liczymy, że tak zbudowana platforma współpracy wesprze polski przemysł w azjatyckiej ekspansji oraz pozwoli połączyć nasze wspólne siły w budowaniu przełomowych innowacji – mówi Marek Gabryś. FAiRP powstało w 2021 r. Reprezentuje polskich integratorów, dostawców i sprzedawców dostarczających rozwiązania z zakresu automatyki i robotyzacji.
Źródło: AIUT
Francuska firma Emitech otworzyła centrum testowe poświęcone kompatybilności elektromagnetycznej (EMC) sprzętu elektronicznego. Placówka działa także na potrzeby homologacji
(UN ECE R10) szerokiej gamy pojazdów, a także kwalifikacji dużych układów. Centrum ma największą (27 m × 18 m × 10,5 m) i najnowszą klatkę Faradaya zbudowaną we Francji. Jego elementem jest też hamownia podwoziowa z napędem na dwa lub cztery koła, służąca do testowania pojazdów gotowych do jazdy, która może symulować prędkość do 120 km/h i prędkość wiatru do 60 km/h, przy rozstawie osi do sześciu
metrów i nośności do sześciu ton na oś. Umożliwia ona przeprowadzenie testów także na ciągnikach siodłowych i sprzęcie rolniczym. Obiekt ma dużą przestrzeń ładunkową, która może utrzymać do 40 ton, co pozwala na umieszczenie maszyn budowlanych i sprzętu o dużym tonażu i objętości, spotykanych w różnych sektorach obrony, lotnictwa, kolei, energetyki jądrowej i przemysłu.
Emitech specjalizuje się w testach środowiskowych, poddając sprzęt naprężeniom typowym dla rzeczywistych warunków, takich jak ekstremalna temperatura, wysoka wilgotność, wibracje, wstrząsy, kurz, korozja i inne czynniki środowiskowe. Nowa inwestycja o wartości 10 mln euro jest częścią strategii mającej na celu wspieranie zrównoważonej mobilności.
Źródło: Emitech
Przedsiębiorstwa produkcyjne muszą efektywnie zarządzać energią. W odpowiedzi na wyzwania z tym związane firma Rittal rozszerzyła cyfrowy system produkcji ONCITE DPS o funkcję monitorowania energii. Eksperci w dziedzinie oprogramowania Rittal w zakładzie firmy w Haiger włączają monitoring przepływu energii do wspieranego przez IT 360-stopniowego podglądu wszystkich procesów. Urządzenia produkcyjne wyposażone są w mierniki energii, które automatycznie przesyłają zmierzone wartości do cyfrowego systemu produkcji ONCITE DPS, a dane bazowe są na bieżąco porównywane z danymi ruchowymi z produkcji oraz udostępniane w obiegu analiz, alarmów i live dashboardingu.
Przejrzyste dane dotyczące przepływu energii ułatwiają optymalizację procesów produkcyjnych pod względem zaopatrzenia w energię, zarządzanie obciążeniem do ste-
rowania zużyciem energii elektrycznej, unikanie sk oków obciążenia oraz precyzyjną koordynację dostępności i zużycia energii elektrycznej. – Dzięki rozszerzeniu oferty produktów ONCITE DPS o funkcję monitorowania energii można skorelować zużycie energii w fabryce z wytwarzanym produktem. Z tego da się wyprowadzić ślad energetyczny każdej części, aby w przyszłości mapować energetycznie zrównoważone zakłady produkcyjne w sposób reaktywny w stosunku do zasilania – podkreśla Dieter Meuser, CEO Digital Industrial Solutions w German Edge Cloud.
Źródło: Rittal
Spółka Yanmar Power Technology z sukcesem skomercjalizowała system wodorowych ogniw paliwowych, który może wspomóc dekarboniza cję przemysłu morskiego. W planach jest instalacja systemu na statkach różnego typu, w tym pasażer skich i towarowych, operujących w obszarach przy brzeżnych, gdzie tankowanie wodoru jest łatwiej dostępne.
Zgodnie z celem przyjętym przez Międzynarodową Organizację Morską (IMO), którym jest osiągnięcie zerowej emisji netto gazów cieplarnianych (GHG) do około 2050 r., sektor morski kontynuuje działania na rzecz dekarbonizacji. Firma YPT aktywnie uczestniczyła w inicjatywach Ministerstwa Ziemi, Infrastruktury, Transportu i Turystyki (MLIT) mających na celu ustanowienie wytycznych bezpieczeństwa dla stat-
ków napędzanych wodorowymi ogniwami paliwowymi oraz opracowanie planu wykorzystania wodoru w przemyśle morskim. Ponadto firma zaangażowała się w wiele inicjatyw, w tym testy nawigacyjne statków demonstracyjnych wyposażonych w wodorowe ogniwa paliwowe oraz przeprowadzanie testów tankowania wodoru pod wysokim ciśnieniem. YPT stawia na kompleksowe rozwiązania w zakresie dekarbonizacji i cyfryzacji statków, z kompleksowymi projektami obejmującymi kompletny układ napędowy statków napędzanych ogniwami paliwowymi, z uwzględnieniem magazynowania i zarządzania energią oraz systemów magazynowania wodoru.
Źródło: Yanmar Power Technology
VEGA Polska, wiodący producent czujników do pomiaru poziomu, będzie jednym z wystawców targów Symas & Maintenance, które odbędą się 18 i 19 października 2023 r. w Krakowie. Na targach Symas prezentowane są nowe produkty oraz technologie związane z obróbką i transportem materiałów sypkich. Równolegle do nich w EXPO Kraków odbywają się targi Maintenance, poświęcone utrzymaniu ruchu, planowaniu i optymalizacji produkcji. Połączenie tych dwóch szeroko obecnych w przemyśle zagadnień podczas jednego wydarzenia pozwala na kompleksową prezentację rozwiązań dla większości firm produkcyjnych.
Stoisko VEGA będzie jednym z pierwszych, które zobaczą odwiedzający targi Symas – firma zaprezentuje swoje portfolio czujników z naciskiem na pomiar materiałów sypkich tuż przy głównym wejściu do hali wystawienniczej, na stoisku B1. Odwiedzający będą mogli na żywo zobaczyć, jak działa pomiar radarowy z wykorzystaniem najnowszej generacji sondy THE 6X, a także jakie inne metody pomiaru poziomu stosuje się w przypadku materiałów sypkich o różnych właściwościach. Nie zabraknie też modeli demo i urządzeń testowych. Zespół VEGA Polska obecny na targach chętnie odpowie na wszystkie pytania i pomoże znaleźć rozwiązanie pomiarowe odpowiednie dla każdej aplikacji. Osoby, które chcą umówić się wcześniej na spotkanie mogą skontaktować się z firmą, pisząc na adres mailowy info.pl@vega.com.
Źródło: VEGA Polska
Firma INTechHouse, producent sprzętu elektronicznego specjalizujący się w dostarczaniu kompleksowych rozwiązań w obszarze hardware, dołączyła do grona partnerów korzystających z produktów Grupy Renex. Efektem współpracy ma być realizacja projektów m.in. w branżach budowlanej, petrochemicznej, przemysłu ciężkiego i edukacyjnej. INTechHouse korzysta z rozwiązań Reeco, brandu należącego do Grupy Renex, m.in. wysokiej jakości stacji lutowniczych, myjek ultradźwiękowych oraz stanowiska ESD wraz z osprzętem do montażu elektroniki. Te narzędzia umożliwiają tworzenie precyzyjnych prototypów oraz wprowadzanie modyfikacji w trakcie badań kompatybilności. Firma korzysta również z antystatycznej odzieży roboczej z certyfikacją ESD dostarczanej przez Grupę RENEX.
Źródło: Renex
W dniach 12–14 września 2023 r. Bielsko-Biała już po raz 36. będzie gościła wystawców i odwiedzających międzynarodowe targi Energetab. To największe w Polsce targi nowoczesnych urządzeń i technologii dla przemysłu energetycznego, zarówno konwencjonalnego, jak i opartego na odnawialnych źródłach energii. Ponad 400 wystawców z Polski i ze świata zaprezentuje swoje produkty i usługi na terenach wystawienniczych spółki ZIAD Bielsko-Biała. Targom towarzyszyć będą branżowe konferencje, seminaria, warsztaty, specjalne ekspozycje w strefach OZE, elektromobilności i prezentacje wystawców. Będzie to zatem doskonałe miejsce do rozmów na tematy aktualnych kierunków rozwoju branży energetycznej w dobie jej transformacji.
Targi Energetab to doskonała okazja do nawiązania bezpośrednich relacji biznesowych między wystawcami a inwestorami, projektantami, dostawcami usług i czołowymi przedstawicielami przedsiębiorstw energetyki, jak również przedstawicielami samorządów, gmin, miast czy organizacji działających na rzecz energetyki – zarówno z Polski, jak i z zagranicy. Tradycyjnie podczas targów odbędzie się konkurs, w którym prestiżowe medale i puchary zdobywają „szczególnie wyróżniające się produkty” zgłoszone przez wystawców. ZIAD Bielsko-Biała zachęca do rejestracji on-line na stronie energetab.pl/rejestracja-zwiedzajacych-2/. Źródło: ZIAD Bielsko-Biała
W Indiach szybko rośnie zainteresowanie rozwojem i wdrażaniem sztucznej inteligencji. Już teraz należą one do krajów najszybciej wprowadzających rozwiązania AI. Tematowi przyjrzeli się analitycy EMIS (ISI Emerging Markets Group) w raporcie „Foresight 2023 – Darkness Before Dawn”.
Wartość indyjskiego rynku sztucznej inteligencji w 2022 r. wyniosła 9,4 mld dolarów, a według prognoz w zaledwie cztery lata wzrośnie do 23 mld dolarów. Rozwój będą napędzać przede wszystkim rozwiązania AI w ramach trzech obszarów: handlu detalicznego i e-commerce, układów scalonych i czuj-
ników półprzewodnikowych oraz technologii inżynieryjnej. Jak przewiduje raport, wartość AI w handlu i e-commerce już w 2031 r. osiągnie 6 mld dolarów, wzrastając w ciągu dekady ponad 13-krotnie. Większość indyjskich firm już w 2020 r. wdrożyło jakąś formę sztucznej inteligencji. Kraj wysunął się wówczas na prowadzenie wśród głównych gospodarek, takich jak Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Japonia. W 2021 r. to Indie miały największy odsetek firm, które zaczęły używać rozwiązań AI.
Analitycy EMIS prognozują, że w najbliższych latach w Indiach uchwalone zostaną nowe przepisy dotyczące rozwoju najnowszych technologii. Szczególnie pilną kwestią jest ochrona danych osobowych, a zwłaszcza przepisy dotyczące ich przechowywania oraz przetwarzania z wykorzystaniem narzędzi AI. Źródło: Newseria
Na Politechnice Warszawskiej powstaje pierwsze polskie urządzenie do syntezy paliw sztucznych. Z CO2 i wody produkowany zostanie gaz, który będzie można następnie przekształcić w paliwa niezanieczyszczone przez związki siarki, tlenki azotu czy cząstki stałe - czyli dopuszczalne po 2035 r. Wysokiej jakości gaz syntezowy będzie produkowany w tzw. ko-elektrolizerze MCE (Molten Carbonate Electrolysis), w ramach rozwijanej na Politechnice Warszawskiej technologii węglanowych ogniw paliwowych. Wyniki projektu mają zwiększyć udział źródeł odnawialnych w produkcji energii i zredukować emisję dwutlenku węgla z sektora energetycznego. Technologia pozwala ma produkowanie paliwa w sposób zeroemisyjny
i może mieć duże znaczenie w kontekście unijnego zakazu sprzedaży samochodów spalinowych po 2035 r. Jak informuje uczelnia, zespół naukowców z Wydziału Mechanicznego Energetyki i Lotnictwa od lat pracuje nad ogniwami paliwowymi ze stopionym węglanem (MCFC – Molten Carbonate Fuel Cell). Badacze potrafią wytwarzać ogniwa, utylizować do ponownego wykorzystania i masowo produkować je metodami drukarskimi. Doskonalą również ich strukturę. Badacze zaczęli od jednego ogniwa, a obecnie pracują nad stosem ogniw paliwowych połączonych szeregowo.
Źródło: PAP Nauka w Polsce
LOGISTYKI MAGAZYNOWEJ
Największy dystrybutor części zamiennych do samochodów osobowych, dostawczych i ciężarowych w Europie Środkowo-Wschodniej, spółka Inter Cars, zdecydowała się na wymianę systemu WMS w sieci należących do niej magazynów zagranicznych. Firma postawiła na rozwiązanie PSIwms oferowane przez PSI Polska. – Szukaliśmy rozwiązania, które będzie skalowalne i pozwoli nam na dalszy rozwój firmy. Duże znaczenie miało dla nas także doświadczenie firmy w wymianie systemu WMS oraz gwarancja utrzymania stabilnego zespołu na czas wdrożenia i po uruchomieniu produkcyjnym. PSIwms to zaawansowane rozwiązanie z bogatą konfigurowalnością, które powinno zaspokajać nasze obecne i przyszłe potrzeby – wyjaśnia Krzysztof Lutrowicz, dyrektor ds. łańcucha dostaw w ILS, spółce odpowiedzialnej za dostarczanie kompleksowych usług logistycznych związanych
z magazynowaniem i dystrybucją dla podmiotów z Grupy Inter Cars oraz firm zewnętrznych.
PSI Polska będzie odpowiedzialna za wdrożenie PSIwms w sieci magazynów zagranicznych Inter Cars działających na potrzeby dystrybucji części zamiennych. PSIwms zastąpi aktualnie działający system. W ramach projektu PSI przygotuje konfiguracje dla kilku typów magazynów, które będą następnie zaimplementowane w prawie 400 magazynach w 16 europejskich krajach.
Źródło: PSI Polska
Fundacja Platforma
Przemysłu Przyszłości
rozpoczęła pierwszy
w Polsce monitoring
stanu ekosystemu
Przemysłu 4.0. Pierwsza oś badawcza dotyczy Specjalnych Stref Ekonomicznych i ma na celu rozpoznanie stanu systemu wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw w regionach.
Monitoring stanu ekosystemu przemysłu przyszłości będzie opierał się na pozyskaniu kompleksowej wiedzy z zakresu działalności SSE w Polsce. W ramach ankiety, w celu zebrania istotnych jakościowo danych, opracowano 12 pytań otwartych. Wyniki zostaną opublikowane we wrześniu 2023 r. i będą jednym z elementów składowych Raportów Regionalnych, zainaugurowanych podczas II Kongresu Radom Przyszłości. Raporty dla wszystkich woje wództw będą upublicznione pod koniec 2023 r.
Źródło: Platforma Przemysłu Przyszłości, foto: pixabay
W malezyjskim stanie Penang powstało centrum testowania chipów i czujników. Inwestycja firmy Bosch została zrealizowana kosztem około 65 mln euro. Nowe centrum testowe w Penang to już kolejna lokalizacja, w której będą realizowane tego typu prace. Do tej pory firma przeprowadzała końcowe testy swoich półprzewodników przede wszystkim w fabrykach w Reutlingen w Niemczech, w Suzhou w Chinach oraz na Węgrzech. Nowe centrum testowe ma obecnie ponad 18 000 m², które obejmują pomieszczenia czyste, powierzchnię biurową oraz laboratoria do zapewniania jakości i produkcji. Do połowy następnej dekady niemiecka grupa technologiczna planuje zainwestować kolejne 285 mln euro, a jednocześnie utworzyć 400 miejsc pracy.
Źródło: Reuters, foto: pixabay
Imago R300 to kieszonkowy, bezprzewodowy skaner kodów kreskowych. Wyróżnia się dużą funkcjonalnością, pojemną baterią, która starcza nawet na 24 h skanowania oraz ergonomicznym designem. Intuicyjne przyciski wraz z 1,44 calowym ekranem pomocniczym ułatwiają dostęp do głównych funkcji urządzenia. Czytelny wyświetlacz informuje użytkownika o stanie skanowania oraz poziomie naładowania baterii. Dzięki zastosowaniu systemu plug and play skaner jest automatycznie rozpoznawany i przygotowywany do działania. Niezwykle wydajna bateria o pojemności
1500 mAh gwarantuje długotrwałe działanie bez potrzeby częstego sięgania po ładowarkę. A całkowity czas naładowania ogniwa to tylko 3 h. Obudowa została zaprojektowana tak, aby zapewnić wygodny i pewny chwyt, co pozwala operatorowi na swobodne oraz precyzyjne skanowanie nawet w wymagających warunkach. Imago R300 bez problemu poradzi sobie z odczytem kodów 1D i 2D zarówno z ekranu, jak i kartki papieru. Skaner umożliwia odczyt kodów w trybie manualnym oraz automatycznym (handfree). R300 współpracuje z najpopularniejszymi systemami operacyjnymi jak Windows, Android czy iOS. Urządzenie sprawdzi się w sklepach, magazynach, jak i innych miejscach, gdzie niezbędne jest szybkie i precyzyjne skanowanie kodów kreskowych.
Źródło: Koncept-L
Konieczność szybkiego wprowadzenia do pracy wózka AGV spełniającego określone wymagania to wyzwanie, z którym spotykają się producenci systemów transportowych. Aby uprościć to zadanie firma SEW-Eurodrive wprowadziła do swojej oferty gotowe zestawy komponentów bundle – pakiety automatyzacyjne – pozwalające na szybkie przejście do fazy budowy, bez szczególnie dużych nakładów projektowych na mechanikę wózka. Montaż AGV przyspiesza zastosowanie przewodów prefabrykowanych. Częścią bundle jest zoptymalizowane oprogramowanie, pozwalające na skrócenie czasu uruchomienia do minimum. Jednocześnie otwarta platforma programistyczna CoDeSys oznacza możliwość implementacji nawet skomplikowanej funkcjonalności.
Dostępne są cztery bundle. Bundle zasilanie stacjonarne – system MOVITRANS w postaci gotowej do uruchomienia. Bundle zasilanie mobilne – płyta odbiorcza oraz pakiet superkondensatorów do ładowania bezstykowego i zasilania wózka podczas jazdy. Bundle platforma jezdna ze sterowaniem oraz dystrybucją energii i dodatkowym falownikiem do podłączenia dodatkowego napędu oraz bundle nawigacja – moduł nawigacji konturowej wraz ze skanerami bezpieczeństwa. Pakiety zostały przygotowane do szybkiej integracji – razem tworzą kompletny szkielet funkcjonalny wózka AGV. W razie konieczności każdy z tych pakietów może działać niezależnie i być zintegrowany z urządzeniami klienta.
Źródło: SEW-Eurodrive
BOXER-8646AI to bezwentylatorowy komputer typu Box PC PoE Embedded AI oparty na module NVIDIA Jetson AGX Orin.
BOXER-8646AI został wyposażony w interfejs Ethernet i oferuje 12 portów LAN PoE – trzykrotnie więcej niż w dotychczas dostępnych tego typu produktach, wyposażonych w moduły NVIDIA Jetson od AAEON. Przeznaczony został szczególnie dla klientów poszukujących wszechstronnego rozwiązania w obszarze Smart City.
BOXER-8645AI wyróżnia się wyjątkowym interfejsem dla urządzeń peryferyjnych. Oprócz 12 portów PoE, komputer zawiera cztery porty USB, wyjście video HDMI 2.0., po jednym porcie LAN 10G i GIGA LAN oraz cztery porty DB-9 dla takich funkcji jak: CANbus FD, RS-232/422/485 i DIO. Obsługa LPDDR5 zapewnia szybką pamięć systemową, oraz wyjątkową
prędkość transmisji danych dla urządzeń peryferyjnych, jak kamery i czujniki. Dzięki ośmiu portom GMSL2 nadaje się do aplikacji związanych z AMR (Advanced Mobile Robotics).
Komputer wyposażono w 64 GB pamięci eMMC z możliwością rozszerzenia o dodatkowy moduł M.2. System zapewnia też bogate opcje rozszerzeń dla zwiększenia możliwości komputera (M.2 2230 E-Key, M.2 3052 B-Key i gniazdo kart SIM) czy dla ułatwienia połączeń bezprzewodowych (Wi-Fi/BT i LTE).
Źródło: CSI
ABB wprowadza na rynek dwa nowe warianty robota współpracującego GoFa. GoFa 10 i GoFa 12 obsługują ładunki o masie odpowiednio do 10 kg i 12 kg z wiodącą na rynku powtarzalnością. Mają najlepsze w swojej klasie prędkości punktu środkowego narzędzia (TCP) do 2 m/s z odchyleniem 0,02 mm dla większej powtarzalności. Stopień ochrony IP67 oznacza ochronę przed wnikaniem wilgoci i pyłu. Zasięg GoFa 10 wynosi 1,62 m – o 14 % większy niż w innych kobotach tej klasy sprawia, że ten model najbardziej nadaje się do paletyzacji.
Konfigurację kobotów ułatwia narzędzie ABB Wizard, pozwalające na szybką automatyzację aplikacji poprzez manipulowanie prostymi graficznymi blokami poleceń, zamiast tworzenia skomplikowanego kodu. Aplikacja ABB SafeMove, zainstalowana fabrycznie na kontrolerze ABB FlexPendant,
zapewnia bezpieczne ograniczanie prędkości, monitorowanie postoju i nadzór kierunku ruchu.
GoFa 10 i GoFa 12 współpracują z kontrolerem OmniCore. Technologie sterowania ruchem TrueMove i QuickMove firmy ABB wraz z inteligentnymi czujnikami momentu obrotowego i położenia, zapewniają płynne ruchy. Funkcje oszczędzania energii i odzysku energii hamowania, pozwoliły zmniejszyć pobór mocy robotów o około 20 %.
Źródło: ABB
N7 Cachalot Pro II marki Newland to wytrzymały komputer mobilny do zadań specjalnych. Powstał z myślą o dużych wymaganiach eksploatacyjnych środowisk logistycznych, magazynowych oraz przemysłowych. Swoje płynne działanie zawdzięcza wydajnemu ośmior dzeniowemu procesorowi o taktowaniu 2 GHz oraz systemowi operacyjnemu Android. 4-calowy wyświetlacz HD pozwala na przejrzysty podgląd bieżących procesów i wygodną obsługę. Niski współczynnik odbicia światła umożliwia wygodne korzystanie z ekranu nawet w pełnym słońcu. Ochronę przed stłuczeniem zapewnia szkło Gorilla Glass 3, natomiast certyfikat szczelności IP65 gwarantuje odporność na pył i wodę.
Oprócz sygnałów dźwiękowych, które można indywidualnie dostosować (nawet do poziomu 90 dB), przekazuje także powiadomienia za pomocą diod LED oraz wibracji.
Zastosowana technologia skanowania
Duo Near & Far pozwala na precyzyjny odczyt kodów kreskowych.
Cachalot dzięki takim opcjom łączności, jak NFC, Bluetooth czy Wi-Fi, jest przyjaznym, intuicyjnym w obsłudze i konfiguracji narzędziem do codziennej pracy. Duży wymienny akumulator o pojemności 5100 mAh pozwala na wiele godzin nieprzerwanego działania. Komputer objęty jest programem Android Enterprise Recommended (AER) zapewniającym aktualizację oraz bezpieczeństwo systemu.
Źródło: Koncept-L
Kontron wyposaża komputery przemysłowe KBox B-201-RPL i KBox B-202-RPL w mikroprocesory Core 12. i 13. generacji zawierające do 24 rdzeni. Charakteryzują się one nie tylko dużą mocą obliczeniową, ale też szerokimi możliwościami rozbudowy przy małogabarytowej konstrukcji oraz cichą pracą przy maksymalnym poziomie szumu 34 dB(A). Mogą być stosowane w aplikacjach przetwarzania obrazu, SCADA/MES, sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego.
Komputery KBox B-201/202-RPL zawierają płytę główną Kontron mITX K3833-Q, obsługującą mikroprocesory Core i3/i5/i7/i9 12. i 13. generacji, wyposażoną w chipset Intel Q670E i dwa gniazda DIMM do montażu pamięci DDR5 o maksymalnej pojemności 64 GB. Jako pamięć masową można zastosować szybkie dyski SSD NVMe o pojemności do 1 TB.
Ponadto KBox B-201/202-RPL zawiera łatwo dostępną kieszeń
na 2,5-calowy dysk SSD lub dwa dyski SSD M.2 (RAID 1).
Dzięki dwóm portom GbE (w tym jednemu 2,5 GbE) oraz
10 portom USB (w tym
USB-C), KBox B-201/202-RPL zapewnia dużą przepustowość danych. Zawiera cztery porty DisplayPort do podłączenia wyświetlaczy. Może być zasilany napięciem 24 V DC lub 230 V AC. Istnieje możliwość komunikacji bezprzewodowej w standardzie Wi-Fi 6.
Do rozbudowy komputera KBox B-202-RPL, np. o karty graficzne lub sieciowe, przewidziano jedno lub dwa gniazda PCIe (PCIe ×16 lub 2 × PCIe ×8).
Źródło: KONTRON
Komputer de next-V2K8 firmy AAEON łączy w sobie funkcje klasy przemysłowej z mocą obliczeniową nowej generacji procesorów Ryzen z serii V2000.AMD.
Mierzący zaledwie 86 mm × 55 mm de next-V2K8 jest najmniejszym na świecie komputerem jednopłytkowym, obsługującym procesory AMD Ryzen V2000. Wyróżniają go architektura rdzeni Zen2 ×86, zintegrowana karta graficzna AMD Radeon oraz 16 GB wbudowanej pamięci LPDDR4x. Stanowi atrakcyjną platformę dla aplikacji wymagających mocy klasy przemysłowej w niewielkiej przestrzeni.
Komputer de next-V2K8 wyposażono w porty eDP i HDMI 1.4b z obsługą rozdzielczości 4K przy 30 Hz. Dzięki
temu możliwe jest jednoczesne korzystanie z dwóch wyświe tlaczy. Urządzenie zawiera port 2,5 GbE, podwójne złącza RS-232/422/485, rozbudowane funkcje I/O z wieloma szybkimi interfejsami oraz łącznie sześć gniazd USB. Dzięki temu de next-V2K8 może obsłużyć znaczną liczbę kamer i czujników peryferyjnych. Dodatkowo urządzenie pracuje w standardowym zakresie temperatury 0–60 °C. Z założenia de next-V2K8 jest dedykowany dla projektów w dziedzinie robotyki, dronów i inteligentnego transportu.
Źródło: CSI
Portfolio aplikacji HF RFID (13,56 MHz) firmy Pepperl+Fuchs z interfejsem IO-Link powiększyło się o nowy czytnik UHF. IUT-F191-IO-V1 wypełnia lukę między systemami HF i RFID, a systemami UHF, dostępnymi już w ofercie firmy. Czytnik może być stosowany, gdy zasięg wykrywania systemów HF nie jest już wystarczający, lub gdy klienci preferują rozwiązanie UHF z innych powodów. Na przykład dlatego, że UHF jest już w użyciu i powinien być stosowany konsekwentnie. W wielu zastosowaniach, odległość odczytu/ zapisu ok. 1 m jest całkowicie wystarczająca. Ponadto interfejs IO-Link umożliwia łatwą i tanią integrację z dowolnymi, działającymi już sieciami IO-Link, zapewniając krótki czasu uruchomienia i wymienność. Tryb Easy – znany
Drukarki etykiet z serii ZX1000i marki GoDEX do zastosowań przemysłowych charakteryzują się dużą wytrzymałością, prostą obsługą oraz wysoką wydajnością.
Modele ZX1200i, ZX1300i oraz ZX1600i z tej serii różnią się rozdzielczością głowicy drukującej, która wynosi odpowiednio: 203 dpi, 300 dpi oraz 600 dpi. Szybką pracę i brak przestojów zapewnia 256 MB pamięci flash oraz 256 MB SDRAM.
Na froncie urządzenia umieszczony został pokaźny ekran LCD o wielkości 3,2” oraz przyciski nawigacyjne dla lepszej
już z czytników HF RFID z interfejsem IO-Link – zmniejsza wysiłek związany z programowaniem i umożliwia łatwy dostęp do aplikacji UHF RFID. W trybie Expert dostępne są również zaawansowane opcje konfiguracyjne. Zakres zastosowań obejmuje m.in. systemy intralogistyki, w których materiały dostarczane do maszyn muszą zostać zidentyfikowane przed dalszym przetwarzaniem, aby uniknąć zakłóceń w produkcji, a produkty muszą mieć ciągłą identyfikowalność w całym procesie.
Źródło: Pepperl+Fuchs
kontroli procesów i konfiguracji ustawień. Metalowa rama urządzenia czyni je odpornym na wymagające warunki eksploatacyjne.
Logistyka, magazynowanie, dystrybucja czy produkcja to dedykowane branże, które docenią możliwości, jakie daje ten sprzęt. Będąc kompleksowym rozwiązaniem, urządzenie zawiera również dołączone przez producenta darmowe oprogramowanie GoLabel, pozwalające na generowanie etykiet z kodami 1D oraz 2D, grafikami oraz wieloma dostępnymi krojami czcionek, dzięki czemu można szybko rozpocząć drukowanie zgodnie z preferencjami użytkownika.
W połączeniu z aplikatorem AG4000T firmy GoDEX drukarka z serii ZX1000i tworzy kompatybilny, zautomatyzowany zestaw do etykietowania.
Źródło: Koncept-L
wprowadził do oferty wytrzymałe motoreduktory bez powłoki lakierniczej ECO2, wyznaczające nowe standardy w zakresie zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. Nazwa ECO2 wskazuje na dwie główne zalety: ECOlogiczny i ECOnomiczny. Oznacza to, że motoreduktory zapewniają dodatkowe korzyści, zarówno ekologiczne, jak i ekonomiczne: chronią środowisko oraz ograniczają koszty.
Oszczędności wynikają z rezygnacji z energochłonnego procesu malowania i materiałów, takich jak farby i rozpuszczalniki. Napędy ECO2 marki SEW-Eurodrive w znacznym stopniu przyczyniają się do poprawy równowagi środowiskowej. Ponadto niepowlekane komponenty ułatwiają ponowne użycie i efektywny recykling na koniec cyklu życia.
Źródło: SEW-Eurodrive
Wraz z nowymi wielkościami LMSA0 i LMSAC HIWIN dostarcza na rynek dwa kolejne silniki liniowe serii LMSA. Swoją siłę demonstrują one przede wszystkim w kompaktowych i wymagających mocy zastosowaniach w obszarze handlingu i automatyzacji.
Nie ważne, czy chodzi o małą przestrzeń lub duże ciężary, silniki liniowe serii LMSA odznaczają się bardzo dużą gęstością mocy przy bardzo płaskiej budowie. Nowy LMSA0 dzięki swojej szerokości forcera, tylko 39,5 mm jest jeszcze bardziej kompaktowy, co sprawia, że dobrze nadaje się do zastosowań w warunkach ograniczonej powierzchni miejsca. Nowy LMSAC osiąga siły szczytowe do 4458 N, które są wymagane w budownictwie maszyn specjalnych. Tak jak i wszystkie dostępne wielkości, tak i silniki liniowe LMSA0 i LMSAC są wyposażone w sprawdzony stator w wersji z pełnym odlewem epoksydowym. Dzięki temu zamontowane w nim magnesy trwałe są chronione przed oddziaływaniami mechanicznymi.
Źródło: HIWIN
Nowo opracowana przez Bosch R exroth modułowa i skalowalna pla tforma eLION do elektryfikacji maszyn samojezdnych łączy niezawodność i wysoki stopień funkcjonalności.
Poszczególne komponenty platformy eLION obejmują nie tylko wiodące pod względem technicznym silniki wysokonapięciowe i falowniki, ale także inne wysokowydajne komponenty wraz z technologią przekładni, hydrauliką i oprogramowaniem. Aby zapewnić maksymalną swobodę projektowania w ramach elektryfikacji architektury istnieją-
Kobot MAiRA to pierwszy na świecie dostępny komercyjnie robot kognitywny. Ma wbudowaną, zintegrowaną sztuczną inteligencję oraz nowatorską, bezdotykową i bezpieczną technologię do wykrywania ludzi. Ma umiejętność obserwacji otoczenia i w prosty sposób umie dostosować się do różnych środowisk przemysłowych. Odporność na wodę i pył jest potwierdzona stopniem ochrony IP65 i zapewnia ochronę nawet w najtrudniejszych warunkach. MAiRA wyróżnia się zaawansowanymi zdolnościami poznawczymi, które umożliwiają mu skuteczną współpracę zarówno w środowiskach przemysłowych, jak i w miejscach, gdzie pracuje z ludźmi.
cych i nowych pojazdów, napędy odznaczają się szerokim zakresem mocy znamionowej 20–230 kW i maksymalnymi momentami obrotowymi przekraczającymi 2500 Nm. Cztery wielkości o różnych długościach, różne uzwojenia silnika oraz warianty wysoko- i niskoobrotowe dają producentom wybór spośród ponad 80 konfiguracji.
Wszystkie silniki i falowniki eLION spełniają wymagania normy IP6K9K w zakresie szczelności. Zakres temperatury pracy wynosi od –40 °C do 85 °C, a górna granica temperatury dla silników, które mogą również pełnić funkcję stałych generatorów, to 100 °C. Odporność komponentów eLION na wstrząsy i drgania wynosi odpowiednio 50 g i 10 g. Ponadto producenci i użytkownicy mogą korzystać z szeregu funkcji bezpieczeństwa falownika zgodnych z normą ISO 13849. Źródło: Bosch Rexroth
Jego precyzja i dokładność są nieporównywalne, co sprawia, że MAiRA oferuje nieograniczone możliwości jako pomocnik, który podnosi efektywność pracy i wprowadza innowacyjne rozwiązania do różnych branż przemysłowych.
MAiRA osiąga prędkość do 4,5 m/s, cechuje się powtarzalnością na poziomie 0,01 mm i zapewnia dokładność poniżej 0,1 mm. Robotem można sterować za pomocą gestów, ponadto reaguje na polecenia głosowe i rozpoznaje ludzi. Kobot doskonale sprawdza się w pracy z człowiekiem, ponieważ słyszy, czuje i widzi otoczenie, a także z łatwością rozpoznaje ludzi w pobliżu.
Źródło: Multiprojekt
AAEON wprowadził na rynek nowy model MAX-Q670A. Jest to pierwsza płyta główna w formacie MicroATX z procesorami Intel Core 13. generacji. Ta przemysłowa płyta główna jest o wyjątkowej prędkości PCIe Gen 5, poczwórnym interfejsie LAN oraz licznymi funkcjami rozbudowy. Zapewnia użytkownikom wszechstronne zastosowanie, elastyczność funkcji i wysoką wydajność pracy. MAXQ670A obsługuje zróżnicowaną gamę procesorów Intel Core 12. i 13. generacji. Najbardziej zaawansowane z nich oferują 8 rdzeni P, 16 rdzeni E i 32 wątki. Zaawansowane technologie dostępne na tej platformie obejmują Intel TCC do obliczeń
w czasie rzeczywistym, Intel vPro Enterprise dla solidnego bezpieczeństwa oraz technologię Intel Turbo Boost Max 3.0. Największą innowacją, jaką płyta MAX-Q670A prezentuje, jest jej wyposażenie. Osiem dysków SATA III z obsługą RAID 0, 1, 5, 10 oraz dwa sloty M.2 2242/2280 M-Keys gwarantują szybki transfer danych za sprawą czterolinowego połączenia PCIe Gen 4. Dzięki dwóm slotom PCIex16 Gen 5 MAX-Q670A może pomieścić wiele modułów rozszerzeń, takich jak karty graficzne, z dodatkową opcją instalacji dwóch 8-kanałowych kart na slot. Płyta zapewnia znacznie bardziej zróżnicowane możliwości w porównaniu do poprzednich modeli z serii o wydajności PCIe Gen 3.
Źródło: CSI
Phoenix Contact wprowadza nową rodzinę zasilaczy AC/DC i DC/DC CHARX do systemów dużej mocy, takich jak infrastruktura e-mobility. Moduły można montować bezpośrednio w standardowych, 19” szafach stosowanych w stacjach ładowania pojazdów elektrycznych. Nadają się one do stacji ładowania off-highway, mikrosieci prądu przemiennego, sieci wysokiego napięcia DC oraz aplikacji z zakresu magazynowania energii i elektrolizy wodoru. Zasilacze CHARX z wejściem 3-fazowym pracują z napięciem 350–530 V AC, co pozwala na ich instalację w dowolnym regionie geograficznym. Zakres napięcia wejściowego modułów DC/DC wynosi 300–825 V DC. Wszystkie wersje oferują szeroki zakres napięcia wyjściowego 150–1000 V DC, a ich wydajność prądowa sięga 100 A dla wersji jednokanałowych CHARX PS-M2/30 kW oraz 5 × 63 A + 6 A dla 6-kanałowego CHARX AC-DIS/150 kW. Funkcja śledzenia punktu maksymalnej konwersji mocy (MPPT), pozwala zmaksymalizować moc oddawaną do obciążenia przy współpracy z instalacją fotowoltaiczną.
Źródło:Phoenix Contact
Inteligentne, programowalne mierniki serii VOM do pomiaru i analizy on-line mętności i zawarto ści cząstek stałych w różnego rodzaju cieczach, charakteryzują się krótkim czasem odpowiedzi, dużą dokładnością i powtarzalnością pomiaru 0,1 %. Innymi zaletami mierników VOM są: prosta kalibracja użytkownika (1- lub 2-punktowa) lub linearyzacja użytkownika do 16 punktów oraz sa modiagnostyka przyrządu i wykonanie higienicz ne. Mierniki mogą być montowane w rurociągach i zbiornikach przy użyciu jednego z szerokiej gamy przyłączy montażowych i adapterów lub specjal nych, opatentowanych zaworów kulowych PASVE.
Szeroka gama wykonań przyrządów to wersje kompaktowe lub rozdzielne, z wyświetlaczem lub bez wyświetlacza, dla temperatury procesu do 100 °C lub 140 °C, szeroki wybór przyłączy elektrycznych i procesowych oraz opcjonalnie zaworów PASVE umożliwiających montaż/demontaż przyrządu pod ciśnieniem. Do wyboru są wykonania z materiałów takich jak: SS316L, Hastelloy C 276, Tytan, Duplex, PEEK itp.
Źródło: SATRON
Czujniki konfokalne ConfocalDT IFD2410
i IFD2415 oferują wysoką wydajność, mieszcząc w swojej obudowie zintegrowany kontroler wraz z Ethernetem przemysłowym.
Czujniki są stosowane m.in. do precyzyjnych pomiarów odległości i grubości w maszynach inspekcyjnych online, współrzędnościowych maszynach pomiarowych, robotyce, druku 3D, monitorowaniu grubości szkła płaskiego i kontenerowego oraz do testowania podzespołów elektronicznych.
W przypadku materiałów przezroczystych czujnikami
ConfocalDT można wykonywać pomiary wielowarstwowe
do 5 warstw. Aktywna regulacja czasu ekspozycji matrycy CCD umożliwia szybkie i stabilne pomiary na zmiennych powierzchniach, nawet przy dynamicznych procesach pomiarowych do 25 kHz.
Zajmująca niewiele miejsca obudowa o stopniu ochrony IP65 umożliwia szybką integrację z urządzeniami i maszynami, ponieważ nie jest wymagany przewód światłowodowy. Bezpośrednia integracja ze sterownikiem PLC jest możliwa dzięki zintegrowanemu interfejsowi Industrial Ethernet (EtherCAT).
Zaletami czujników konfokalnych ConfocalDT IFD2410 i IFD2415 są: wysoka rozdzielczość i szybkość pomiaru, łatwa integracja (nie jest wymagany światłowód) i intuicyjna obsługa poprzez interfejs sieciowy Ethernet (EtherCAT). Czujniki zostały zoptymalizowane pod kątem zastosowania w przemyśle. Źródło: Micro-Epsilon
Niemiecka firma Doepke wprowadziła na rynek system e.Guard umożliwiający ciągłe monitorowanie prądów upływu i pełny wgląd w stan izolacji instalacji elektrycznej. Oparty jest na przekładnikach prądowych dokonujących pomiaru prądu upływu o wartości do 30 A w zakresie 0–100 kHz oraz oprogramowaniu analizującym sygnały z tychże urządzeń.
Ponadto system e.Guard oferuje ustawianie progów alarmowych oraz informację o ich przekroczeniu, generowanie komunikatów o zdarzeniach awaryjnych w formie mailowej lub powiadomień na urządzenia mobilne, pełną wizualizację wybranych częstotliwości prądów oraz wartości sumarycznych, dostęp do danych historycz-
nych i przewidywanie zachowań przyszłych zdarzeń.
W zależności od potrzeb do dyspozycji jest jeden z pięciu poziomów systemu e.Guard, które różnią się między sobą liczbą zintegrowanych przekładników, dostępem do danych pomiarowych, czasem i pojemnością przechowywania informacji, poziomem zaangażowania uczenia maszynowego do przewidywania przyszłych zdarzeń.
System dedykowany jest do nadzorowania miejsc, w których nie powinno dojść w nagły sposób do wyłączenia zasilania.
Źródło: EL-TEAM
Przetwornice częstotliwości są częścią systemu modułowego NORD i charakteryzują się zintegrowanym interfejsem Ethernet, obsługą IIoT, pełną możliwością podłączania i kompaktową konstrukcją. Falowniki mogą być stosowane w szerokim zakresie prędkości, co pozwala na redukcję wariantów, na przykład w dużych systemach intralogistycznych. Zdecentralizowane przetwornice częstotliwości występują teraz w dwóch wariantach: NORDAC ON – przeznaczony dla mocy do 2,6 kW i NORDAC ON+ do 3 kW. Oba mają zintegrowane interfejsy Industrial Ethernet. Protokoły ko-
munikacyjne, na przykład Profinet, EtherNet/IP lub EtherCAT, można łatwo parametryzować. Aktualizacje oprogramowania układowego można również wdrażać za pośrednictwem sieci Ethernet. To sprawia, że przetwornice częstotliwości NORDAC ON/ON+ są optymalnie przystosowane do integracji w środowiskach IIoT. Dzięki złączom wtykowym NORDAC ON/ON+ jest ekonomicznym rozwiązaniem plug-and-play do zastosowań intralogistycznych. Jest wyposażony w wydajny sterownik PLC dla funkcji zbliżonych do napędu. Może przetwarzać dane z podłączonych czujników i siłowników, inicjować sekwencje sterujące oraz przekazywać dane napędu i aplikacji do centrum sterowania, komponentów sieciowych lub do pamięci masowej w chmurze.
Źródło: NORD Napędy
Pierwszy autonomiczny kontroler robota RBX-I2000 oferuje precyzyjną dokładność pozycjonowania, zapewniajc wielokanałową synchronizację z kamerami Velodyne, Xsens i stereo.
Procesor Intel (i7/i5/i3/Celeron) 11. generacji z 4 rdzeniami i 8 wątkami do precyzyjnego przetwarzania algorytmicznego sprawia, że RBX-I2000 ma moc niezbędną do sprzętowej synchronizacji czasu z czterema portami wyjściowymi PPS oraz ToD. Zostaje w ten sposób usprawniona fuzja czujników na dwóch złączach.
RBX-I2000 obsługuje do 64 GB dwukanałowej pamięci DDR4 3200 MHz oraz klucz M.2 M PCIe Gen4 ×4 NVMe SSD do 2 TB. Ponadto GbE × 4, HDMI 2.0 × 1. rozbudowany interfejs RS-232/485, USB 3.0 × 4, CANbus, GPIO czy 8-bitowe DIO są w stanie zapewnić integrację wielu urządzeń peryferyjnych.
Urządzenie ma również gniazdo rozszerzeń zawierające M.2 E Key 2230 oraz mPCIe (1 × dla modułu GPS, 1 × dla magistrali PEAK CANbus).
Dzięki 4-kanałowym portom synchronizacji kontroler jest w stanie zapewnić bardziej precyzyjne dane dotyczące dokładności położenia za pośrednictwem szerszej gamy czujników, przy czym każdy port obsługuje dwa kanały 9600 bps i 115200 bps. I to właśnie, wraz z synchronizacją czasu T-BOX i wbudowaną 9-osiową obsługą IMU Xsens MTi-670, umożliwia kontrolerowi robota wykorzystanie Movella Xsens RTK do generowania danych pozycyjnych na poziomie centymetra, a także danych sygnałowych ze zintegrowanego skryptu 3D LIDAR SLAM.
Źródło: CSI
O najważniejszych inwestycjach firmy Emerson w Polsce, projektach realizowanych w warszawskim centrum R&D oraz czynnikach, które mają kluczowe znaczenie dla utrzymania konkurencyjności rodzimego przemysłu mówi Tomasz Kosik, dyrektor generalny i członek zarządu firmy Emerson.
W tym roku firma Emerson świętuje 30 lat działalności w Polsce. Czy może Pan przybliżyć początki i kamienie milowe z historii firmy? Jak większość międzynarodowych koncernów, pojawiliśmy się w Polsce zaraz po przemianach ustrojowych. 30 lat to szmat czasu i wiele się wydarzyło. Zaczynaliśmy z wielu stron, pod różnymi markami, które były wówczas niezależne lub należały do innych koncernów, jak np. systemy sterowania dla elektrowni z grupy Westinghouse, zawory i aparatura pomiarowa Fisher-Rosemount, rozwiązania pomiarowe Mobrey czy pneumatyczne Asco. Zdobywaliśmy przyczółki, a potem budowaliśmy naszą obecność. Na przestrzeni minionych lat nastąpiło wiele procesów konsolidacyjnych, zrealizowaliśmy też bardzo dużo inwestycji w naszą infrastrukturę w Polsce. Obecnie zatrudniamy w naszym kraju ponad 1000 osób, mamy centrum inżynierskie dla tego regionu Europy, globalny hub R&D i fabrykę komponentów, ale co najważniejsze – wspieramy handlowo i technicznie naszych klientów i to klienci są naszym największym kapitałem.
Wspomniał Pan o inwestycjach. Wiemy, że Emerson regularnie inwestuje w innowacyjne technologie i rozwój parku maszynowego. Jakie inwestycje zostały zrealizowane w ostatnich latach?
Dwiema największymi inwestycjami ostatnich lat w Polsce były rozbudowa mocy produkcyjnych w Łodzi oraz budowa centrum R&D w Warszawie. Obie inwestycje to zaangażowanie kapitału na poziomie kilkudziesięciu milionów dolarów i stworzenie wielu miejsc pracy.
Jakie są cele warszawskiego hubu R&D Emerson i jakie branże są wspierane dzięki jego działalności?
Jesteśmy globalną firmą technologiczno-inżynieryjną i dostarczamy szeroką gamę innowacyjnych produktów oraz rozwiązań dla różnych branż na całym świecie. Wierzymy, że aby możliwe było sprostanie wyzwaniom, które tworzą tak szybko zmieniające się rzeczywistość i technologia, również nasze rozwiązania muszą nieustannie się rozwijać. I właśnie nad rozwojem, ale
także tworzeniem nowych rozwiązań pracują inżynierowie w centrum R&D w Warszawie. Nasz zespół badawczy pracuje m.in. nad zaawansowanymi układami pomiaru i analizy drgań sto-
system diagnostyki, dostarczający mniej doświadczonym użytkownikom czytelną diagnozę stanu technicznego maszyny w interfejsie przeglądarki internetowej.
NA LEPSZE ZROZUMIENIE PROCESÓW
PRODUKCYJNYCH ORAZ NA
IDENTYFIKACJĘ OBSZARÓW, W KTÓRYCH
MOŻNA ZMNIEJSZYĆ KOSZTY ENERGII
I SUROWCÓW CZY KOSZTY ZWIĄZANE
Z OBSŁUGĄ MASZYN.
sowanymi w diagnostyce procesowej oraz nad rozwojem jednego z globalnych systemów DCS. To są rozwiązania uniwersalne dla praktycznie każdej gałęzi przemysłu.
Jakie projekty są aktualnie realizowane w warszawskim centrum R&D? Centrum R&D aktywnie uczestniczy w pracach nad rozwojem naszych produktów tworzonych z myślą o monitorowaniu, diagnostyce i podwyższaniu niezawodności maszyn. W projekcie rozwoju oprogramowania
AMS Machine Works tworzona jest wspólna platforma diagnostyczna dla wielu naszych urządzeń pomiarowych. Warto wymienić takie urządzenia, jak przenośny analizator drgań
AMS 2140, bezprzewodowy monitor drgań AMS Wireless Vibration Monitor, systemy ciągłego monitorowania drgań
AMS Asset Monitor – ciągła diagnostyka z wykorzystaniem analityki Edge oraz
AMS 6500 ATG – system zabezpieczeń maszyn zgodny ze standardem API 670.
AMS Asset Monitor jest rozwijany w Warszawie we współpracy z naszym ośrodkiem w Niemczech. To nowoczesne urządzenie pomiarowe wspierające użytkownika poprzez regularną, automatyczną analizę charakteru drgań, w celu wczesnego wykrywania symptomów typowych uszkodzeń różnych rodzajów maszyn. Urządzenie współpracuje z oprogramowaniem AMS Machine Works, ale może być także wykorzystywane jako samodzielny, inteligentny
Czy Emerson współpracuje z innymi firmami, instytucjami lub uczelniami w ramach działalności centrum R&D? Oczywiście, nasze centrum R&D współpracuje z różnymi podmiotami, w tym z jednostkami naukowymi. Nie wszystkie projekty mają charakter laboratoryjny. Aktualnie we współpracy z Politechniką Warszawską rozpoczynamy realizację projektu z zakresu rozwoju i modernizacji małej energetyki wodnej. Wnosimy wieloletnie praktyczne doświadczenie uzyskane podczas wielu wdrożeń automatyki dla energetyki konwencjonalnej oraz tej opartej na odnawialnych źródłach energii. Kilka wydziałów politechniki posiada też stanowiska laboratoryjne wyposażone w nasze produkty, które są wykorzystywane do zadań edukacyjnych.
Firma Emerson należy do globalnych dostawców rozwiązań z zakresu automatyki do sterowania procesami przemysłowymi. W jakich procesach tkwi największy potencjał automatyzacji? Praktycznie w każdym sektorze przemysłu. Otoczenie ekonomiczne zmienia się tak dynamicznie, że jedyną metodą jest ciągła optymalizacja procesów. Przykładowo jednym z priorytetów firm przemysłowych jest dziś efektywność energetyczna, a także redukcja emisji cieplarnianych i innych szkodliwych wpływów na środowisko. Tutaj dużą rolę mogą odegrać oferowane przez nas rozwiązania zarówno do monitorowania emisji, jak i optymalizacji procesów.
Kolejny przykład dotyczy branży farmaceutycznej. W obliczu presji cenowej zakłady produkcyjne idą w kierunku modernizacji i transformacji cyfrowej, aby móc szybciej wprowadzać na rynek produkty oraz zwiększać elastyczność, wydajność i niezawodność zakładów. Kluczowymi obszarami tej transformacji są przyspieszenie łańcucha produkcji, zapewnienie elastyczności i integralności wszystkich procesów operacyjnych, a także dostęp do danych, ich analiza i podejmowanie decyzji w czasie rzeczywistym.
W naszym portfolio mamy szereg rozwiązań dla branży farmaceutycznej i przeprowadziliśmy już wiele podobnych transformacji. Z naszego doświadczenia wynika, że jednym z kluczowych czynników, które umożliwiają osiąganie zamierzonych efektów w wyniku wprowadzenia nowych cyfrowych rozwiązań, jest przemyślana odgórna strategia. Powinna ona uwzględniać ogólne cele biznesowe firmy i plan działania, ale jednocześnie rozwiązywać problemy operacyjne i zapewniać podnoszenie kompetencji pracowników, tak by operacje wykonywane do tej pory przez ludzi mogły być skutecznie zastąpione przez cyfrowe systemy. Konieczne jest także ulepszenie standardowych procedur operacyjnych, żeby uwzględniały tę transformację.
Dyrektor generalny i członek zarządu Emerson. Kieruje aktywnością firmy Emerson na terenie Polski, krajów bałtyckich i Ukrainy. Swoją karierę w koncernie Emerson rozpoczął w 1999 r. Zajmował różne stanowiska w Polsce i Europie, a od 2016 r. pełni rolę dyrektora generalnego i członka zarządu. Tomasz Kosik jest absolwentem Wydziału Mechatroniki Politechniki Warszawskiej. Ukończył również studia MBA w Akademii Leona Koźmińskiego oraz studia podyplomowe w zakresie zarządzania finansami w Szkole Głównej Handlowej.
DLA DALSZEGO SUKCESU POLSKIEJ
GOSPODARKI BĘDZIE MIAŁ KOSZT ENERGII.
Pandemia i konieczność bardzo szybkiego wprowadzenia na rynek nowych szczepionek pokazały, jak istotne jest wdrażanie cyfrowych rozwiązań i automatyzacja produkcji leków. Dostęp do odpowiednich technologii i specjalistów, którzy potrafią je błyskawicznie wdrożyć, ma kluczowe znaczenie dla natychmiastowego zaspokojenia globalnych, a także lokalnych potrzeb w zakresie opieki zdrowotnej. Pozwala także przeciwdziałać
negatywnym skutkom inflacji i wzrostu kosztów produkcji.
Czy według Pana nasz kraj nadąża za ogólnoświatowymi trendami technologicznymi, a polskie firmy efektywnie korzystają z ich dobrodziejstw?
Zawsze jest pole do poprawy, ale ogólnie Polska nie odstaje od światowych standardów. Nasze rozwiązania służą automatyzacji, digitalizacji i optymali-
zacji procesów przemysłowych. Patrząc np. na liczbę wdrożeń produktów i rozwiązań, takich samych jak stosowane przez najnowocześniejsze koncerny na świecie, jesteśmy w dobrym miejscu. Stosując najnowsze technologie, takie jak IIoT, a w szczególności uczenie maszynowe, pomagamy firmom z branży przemysłowej w osiągnięciu doskonałości operacyjnej, poprawie bezpieczeństwa, obniżeniu kosztów i zwiększeniu produktywności. Nasze rozwiązania przekładają się na realne oszczędności finansowe i ograniczenie zużycia energii, a tym samym zmniejszenie wpływu na środowisko. Na tym generalnie polega walka konkurencyjna w środowisku przemysłowym w ciągle zmieniającym się otoczeniu biznesowym.
Które z rozwiązań z zakresu cyfrowej transformacji może przynieść najwięcej korzyści firmom produkcyjnym – Internet Rzeczy, sztuczna inteligencja, cyfrowy bliźniak, Big Data, inne? Które z nich będą szczególnie intensywnie rozwijały się w najbliższych latach?
Jeśli chodzi o dane i ich analizę, Internet Rzeczy i Big Data to obecnie technologie, o których mówi się najwięcej. Wdrożenie ich w przemyśle umożliwia monitorowanie procesów produkcyjnych w czasie rzeczywistym oraz szybką reakcję na ewentualne problemy, co przekłada się na zwiększenie efektywności operacyjnej i poprawę jakości produktów. Dodatkowo pozwala na optymalizację kosztów i zwiększenie bezpieczeństwa pracowników oraz maszyn w fabrykach. IoT i analiza Big Data pozwalają na lepsze zrozumienie procesów produkcyjnych oraz na identyfikację obszarów, w których można zmniejszyć koszty energii i surowców czy koszty związane z obsługą maszyn. Wdrożenie nowych technologii przyczynia się również do zwiększenia innowacyjności i poprawy świadomości rynkowej, co może przekładać się na tworzenie nowych produktów i większą konkurencyjność na rynku.
Czy i jaką przewagę konkurencyjną ma polski przemysł na tle innych krajów, zwłaszcza europejskich? Jakie są jego mocne strony?
Przez ostatnie 30 lat siłą polskiego przemysłu była wysoka produktywność, dostęp do wykwalifikowanej i zmotywowanej kadry, niezwykłe połączenie kreatywności i elastyczności oraz oczywiście niskie koszty.
w tym głównie źródła odnawialne i jądrowe – oraz w sieci dystrybucyjne. Przy utrzymaniu dotychczasowych czynników przewagi konkurencyjnej i korzystaniu z taniej energii możemy skutecznie walczyć na rynku.
OSTATNICH LAT W POLSCE BYŁY
ROZBUDOWA MOCY PRODUKCYJNYCH
W ŁODZI ORAZ BUDOWA CENTRUM R&D W WARSZAWIE.
W najbliższym czasie ogromne, jeśli nie decydujące znaczenie dla sukcesu polskiej gospodarki będzie miał koszt energii. Aby skutecznie konkurować z innymi gospodarkami europejskimi czy globalnymi, musimy mieć dostęp do pewnej i taniej energii elektrycznej. Dlatego tak ważne są obecnie inwestycje w dywersyfikację źródeł paliw energetycznych – miks źródeł wytwarzania,
Jakie sektory są głównymi odbiorcami rozwiązań firmy Emerson? Nasze rozwiązania są dostosowane do potrzeb przedsiębiorstw przemysłowych o różnej wielkości. Oferujemy szereg rozwiązań dla różnych branż, takich jak przemysł energetyczny, chemiczny, petrochemiczny, farmaceutyczny, spożywczy i wiele innych. Historycznie największą bazę zainstalowanych produk-
ROZMOWA
tów mamy w energetyce wytwórczej, przemyśle chemicznym i rafineryjnym. Na bieżąco monitorujemy rozwój polskiego rynku, w tym pojawianie się nowych sektorów, choćby w ramach globalnego trendu nearshoringu. Dzięki doświadczeniu naszych pracowników z różnych światowych rynków możemy podzielić się z naszymi klientami doświadczeniem i najlepszymi praktykami z wdrożeń automatyzacji.
Jakie są plany firmy na najbliższe lata? Nie mogę zdradzić szczegółów, ale będzie ekscytująco. Domykamy kilka ciekawych akwizycji i wprowadzamy nowe produkty uzupełniające nasze portfolio. To, co dzieje się w polskiej gospodarce również pozwala nam z optymizmem patrzeć w przyszłość.
Rozmawiała
Urszula Chojnacka AUTOMATYKA
ZAREZERWUJ TERMIN
3-4 października 2023 r. Międzynarodowe Centrum Kongresowe w Katowicach
Fot. EmersonJak podaje Polski Związek
Przemysłu Motoryzacyjnego, pod koniec kwietnia 2023 r. w Polsce zarejestrowanych
było 73 695 samochodów elektrycznych, z czego w pełni elektrycznych pojazdów typu
BEV (battery electric vehicles)
37 027, a hybryd typu plug-in (PHEV, plug-in hybrid electric vehicles) – 36 668. Liczba samochodów dostawczych i ciężarowych z napędem elektrycznym wynosiła 3924, z czego pojazdy BEV stanowiły ponad
99 %. Stale rośnie też flota elektrycznych motorowerów i motocykli, która na koniec kwietnia liczyła 17 097 sztuk.
Jak widać z przedstawionych danych, elektromobilność w naszym kraju przestaje być li tylko pustym ekologicznym sloganem. Flota pojazdów elektrycznych zaczyna w dynamiczny sposób rosnąć. W podobnym tempie zaczyna też rosnąć liczba stacji do ładowania pojazdów i niezbędne zaplecze techniczno-serwisowe. Przyjrzyjmy się zatem bliżej szeroko rozumianej elektromobilności.
W większości wypadków elektromobilność, określana też z języka angielskiego terminem elektromobility, kojarzy się przede wszystkim z samochodami elektrycznymi, a w mniejszym stopniu z motocyklami, skuterami i rowerami elektrycznymi. Wiele osób utożsamia z tym terminem również pojazdy hybrydowe, a więc takie, które mogą poruszać się zarówno dzięki silnikom elektrycznym, jak i spalinowym. Jed-
nak to nie jedyne znaczenie terminu elektromobilność. Pod tym pojęciem kryją się bowiem wszystkie zagadnienia dotyczące użytkowania samochodów z napędem elektrycznym, które mogą odnosić się również do technicznych i eksploatacyjnych aspektów pojazdów elektrycznych oraz technologii i infrastruktury ich ładowania, w tym systemów automatyki, produkcji akumulatorów i stosowania magazynów energii. Pojęcie elektromobilności dotyczy także kwestii związanych z przemysłem motoryzacyjnym oraz rynkiem aftermarket, w tym wytwarzaniem, kupowaniem, serwisowaniem, używaniem i recyklingiem takich pojazdów. Nie można też zapominać o elektromobilności jako szeregu kwestii socjologiczno-społeczno-prawnych. Najważniejsze są w tym przypadku kwestie ekologiczne. Elektromobilność ma bowiem ogromne znaczenie dla polepszenia stanu środowiska naturalnego, przyczyniając się do zmniejszenia ilości
szkodliwych związków azotu i dwutlenku węgla, emitowanych do atmosfery przez środki transportu.
Fabryki akumulatorów
Obecnie Polska jest drugim co do wielkości na świecie producentem akumulatorów do samochodów elektrycznych. Nasz kraj, według danych z 2022 r. udostępnionych przez Polski Związek Paliw Alternatywnych, ustępuje tylko Chinom i wyprzedza takie potęgi jak USA, Niemcy czy Japonia. Jednak to, na co warto zwrócić uwagę, to ogromna dominacja Chin w tym segmencie rynku.
W Państwie Środka produkowanych jest obecnie aż 77 % akumulatorów (ich łączna moc to 893 GWh) dla elektromobilności. Udział Polski to zaledwie 6 % (73 GWh), a w USA wytwarza się 5,8 % akumulatorów (70 GWh). Co ciekawe, w Korei Południowej i Japonii produkuje się zaledwie 1 % (12 GWh) akumulatorów do pojazdów elektrycznych, a na tym tle dość mocna jest ich produkcja na Węgrzech (38 GWh) i w Niemczech (31 GWh) – po około 3 % światowej produkcji. Trzeba tu jednak wspomnieć, że w Niemczech i na Węgrzech planowane są obecnie ogromne „akumulatorowe” inwestycje, które sprawią, że Polska spadnie w tym rankingu na czwarte lub piąte miejsce w ciągu kilku najbliższych lat.
Obecną wysoką – drugą – pozycję nasz kraj osiągnął dzięki dużym inwestycjom zagranicznych firm, które zdecydowały się otworzyć u nas fabryki akumulatorów przeznaczonych do pojazdów EV. W Polsce zlokalizowana jest największa w Europie fabryka baterii samochodowych, uruchomiona przez LG Energy Solution w Biskupicach Podgórnych pod Wrocławiem, a także największa europejska fabryka systemów magazynowania energii, należąca do szwedzkiego producenta baterii Northvolt w Gdańsku. LG Energy Solution Wrocław dysponuje obecnie 86 GWh mocy produkcyjnej, które na koniec tego roku mają wzrosnąć do 115 GWh. Oznacza to możliwość dostarczania akumulatorów do produkcji ponad 1,5 mln samochodów elektrycznych rocznie. Inne wiodące „akumulatorowe” inwestycje w Polsce zrealizowały ko-
reańska spółka SK Nexilis i niemiecka Mercedes-Benz. Oprócz zakładów produkcyjnych, firmy zaczęły otwierać w Polsce centra technologiczne związane z rozwojem elektromobilności, z których największe, ulokowane w Krakowie, należy do szwedzko-chińskiego koncernu samochodowego Volvo-Geely. Do 2027 r. możliwości produkcyjne akumulatorów w Polsce mają osiągnąć wartość 200 GWh. Poza obecnymi już w Polsce firmami, inwestycje planują m.in. Umicore, Capchem, Guotai Huarong i BMZ. Co ciekawe, akumulatory litowo-jonowe do pojazdów EV stanowią już ponad 2,4 % polskiego eksportu. Wartość tego sektora wzrosła 38-krotnie w ciągu ostatnich sześciu lat – z około 1 mld zł w 2017 r. do ponad 38 mld zł w 2022 r.
Różnorodność produkcji
Przemysł motoryzacyjny używa obecnie trzech typów akumulatorów –kwasowo-ołowiowych, niklowo-wodorkowych i litowo-jonowych. Jednak z punktu widzenia samochodów elektrycznych EV i elektromobilności najbardziej efektywne (wysokowydajne) są baterie litowo-jonowe. Oferują one bardzo dobrą żywotność, niejednokrotnie przekraczającą przewidzianą trwałość pojazdu. Do ich zalet zaliczyć również należy wysoką gęstość energii, która jest kluczowym parametrem pozwalającym myśleć o zamianie silnika spalinowego na elektryczny.
wych takich marek, jak Tesla, Ford, Renault, Hyundai, Kia czy aut produkowanych przez koncerny Volkswagen Group oraz Stellantis. Mocnymi stronami akumulatorów LG Energy Solution są wysoka pojemność i wydajność oraz niewielkie wymiary.
W akumulatorach firmy LG Energy Solution udało się uzyskać możliwość naładowania ich do 80 % pojemności w zaledwie 30 minut i osiągnąć na takim ładowaniu zasięg samochodu powyżej 500 km. Było to możliwe dzięki innowacyjnej, modułowej technologii pozwalającej dobrać kształt i pojemność zintegrowanych akumulatorów samochodowych do konkretnego modelu elektrycznego auta oraz dzięki odpowiednim modułom elektronicznym systemu BMS (Battery Management System), który zarządza pracą i ładowaniem akumulatorów.
Podwrocławski producent może również pochwalić się pierwszymi na świecie bateriami typu free-form, które pozwalają obejść ograniczenia dotyczące wymiarów i kształtu akumulatora. Baterie tego typu mogą być instalowane w różnych produktach, takich jak LEV (lekkie pojazdy elektryczne) i rowery elektryczne, ale również w elektronarzędziach, bezprzewodowych słuchawkach oraz urządzeniach IT, takich jak smartfony czy laptopy.
Jak już wspomniano, największym producentem akumulatorów w Europie jest w tej chwili LG Energy Solution w Biskupicach Podgórnych. Obecnie firma ta zajmuje się produkcją baterii litowo-jonowych, stosowanych w samochodach elektrycznych i hybrydo-
Na polskim rynku zasilania pojazdów elektrycznych działa również szereg mniejszych firm. Jedną z nich jest Wamtechnik – firma zajmująca się zgrzewaniem i produkcją pakietów ogniw, w tym ogniw litowo-jonowych oraz ich integracją w różnego rodzaju systemach obejmujących również systemy elektromobilności. Wamtechnik opracował m.in. pierwszy na świecie wysokonapięciowy, wymienialny przez użytkownika, system zasilania elektrycznych skuterów i motocykli. Konstrukcja mechaniczna jest oparta na trzech modułach z systemem kasowania luzu wewnątrz cell-holderów. Motocykl podczas pracy pobiera moc szczytową 25 kW (34 KM). Prąd
pracy wynosi wówczas około 100 A, zaś napięcie około 250 V. Z tego względu w wymiennym systemie akumulatorów zastosowano hermetyczne przekaźniki na każdym obwodzie baterii, układając je ściśle w obudowie, z zachowaniem odstępów izolacyjnych od obudowy. Podczas pracy bateria rozgrzewa się do około 65 °C, a po zakończeniu pracy musi ostygnąć do temperatury 40 °C, aby można było ponownie ją ładować. Moduł musi być więc wyposażony w system rozprowadzania ciepła wewnątrz pakietu. Konstruktorom udało się skrócić czas chłodzenia akumulatorów do akceptowalnych przez użytkownika 45 minut.
Wamtechnik dostarcza też pakiety bateryjne do zasilania miejskich pojazdów elektrycznych SAM, produkowanych przez firmę Impact Automotive Technologies. Pakiety są oparte na ogniwach litowo-polimerowych, których pracą steruje stworzony przez Wamtechnik układ elektroniczny. Co ciekawe, system zasilania używa do chłodzenia układ ogniw Peltiera, co ma zapewnić utrzymanie optymalnych warunków pracy baterii.
Z kolei firma Battery Guru to polski producent baterii litowo-jonowych, który zajmuje się seryjną produkcją akumulatorów do pojazdów elektrycznych i projektowaniem na zamówienie klienta baterii związanych z szeroko pojętą elektromobilnością. Baterie produkowane przez markę Battery Guru stosowane są m.in. w skuterach elektrycznych, robotach, microcarach, mobilnych kawiarniach, rowerach elektrycznych, deskorolkach i hulajnogach elektrycznych, dronach, elektrycznych wózkach dla osób niepełnosprawnych oraz jednostkach pływających. Produkcja modułów ogniw realizowana jest na automatycznych zgrzewarkach, co gwarantuje powtarzalne jakościowo łączenie pakietów ogniw.
Produkcja i eksploatacja akumulatorów wykorzystywanych w elektromobilności wymaga odpowiedniej diagnostyki. Szczególnie istotna jest szczelność baterii litowo-jonowych, zarówno podczas produkcji, jak i w trakcie eksploatacji pojazdów elek-
trycznych. Jakiekolwiek rozszczelnienie akumulatora może doprowadzić bowiem do samozapłonu, a użyte do jego produkcji komponenty będą dostarczały tlen podtrzymujący reakcję spalania – nawet bez dostępu powietrza z zewnątrz. Stanowi to poważny problem dla strażaków gaszących palące się elektryki, o czym co chwila jest głośno w mediach.
Odpowiednią aparaturę diagnostyczną produkuje m.in. firma ATEQ, która jest dostawcą zaawansowanych urządzeń pomiarowych do kontroli jakości produkcji. Producent ten specjalizuje się w testowaniu szczelności podzespołów, a także w pomiarach przepływu oraz pomiarach parame-
maksymalnego przecieku powietrza zachowana będzie wodoszczelność komponentów, zgodnie ze specyfikacjami określonymi klasami szczelności IP5X lub IP6X.
trów elektrycznych dla przemysłu motoryzacyjnego. W pojazdach spalinowych zamontowane są setki różnych części, które już na etapie produkcji wymagają testów szczelności. Należą do nich elementy silnika i skrzyni biegów, układ paliwowy i hamulcowy, klimatyzacja, system chłodzenia silnika itp.
Jak już zostało wspomniane, w elektrykach newralgiczna jest szczelność akumulatora. Nawet śladowa ilość wody przedostającej się z otoczenia może stanowić zagrożenie, mogące prowadzić do pożaru. Najpopularniejszymi metodami kontroli szczelności wyrobów są pomiary ciśnieniowe, z wykorzystaniem powietrza. Standardowo dokonuje się pomiarów spadku ciśnienia związanego bezpośrednio z przeciekiem lub pomiarów spadku przepływu powietrza. Na tej podstawie można wyznaczyć, dla jakiego
Parametr wodoszczelności ma szczególne znaczenie dla akumulatorów, w przypadku których niedopuszczalne jest przedostanie się nawet śladowych ilości wody. W elektromobilności dodatkową trudność w testowaniu tych komponentów stanowi ich duża objętość, co ogranicza czułość badania za pomocą metod powietrznych. Oferowana przez ATEQ aparatura i przetworniki różnicy ciśnień o wysokiej rozdzielczości, a także opatentowana metoda kompensacji wpływu warunków otoczenia na pomiar (technologia DNC) pozwalają na wykonanie szybkich, stabilnych i bardzo precyzyjnych testów szczelności przy masowej produkcji samochodów elektrycznych i montowanych w nich akumulatorów. Urządzenia współpracują z linią produkcyjną, zapewniając pełną automatyzację procesu kontroli jakości. Podczas pracy baterii wytwarzana jest duża ilość ciepła, niezbędne jest więc stosowanie układów chłodzenia, najczęściej w formie odpowiednich wymienników ciepła zawierających ciecz chłodzącą na bazie glikolu. Przedostanie się tej cieczy do elementów akumulatora może również spowodować pożar. W tym przypadku także stosuje się precyzyjne metody testowania szczelności, które bazują na pomiarze spadku ciśnienia lub pomiarze przepływu masowego powietrza. Innym ważnym parametrem podlegającym testom jest drożność kanałów chłodzenia w wymienniku, którą testuje się np. odpowiednimi przepływomierzami firmy ATEQ, co przy wykorzystaniu szeregu detektorów pozwala zlokalizować wydobywający się gaz.
Gotowy, przetestowany i zamontowany w samochodzie elektrycznym akumulator trzeba naładować. Obecnie produkowane samochody elektryczne (Electric Vehicle, EV) podzielić można na samochody zasilane wyłącznie z akumulatorów (Battery Electric
Vehicle, BEV) oraz dwa rodzaje pojazdów hybrydowych – Plug-in Hybrid Electric Vehicle (PHEV) i klasyczne samochody hybrydowe określane jako Hybrid Electric Vehicles (HEV). Samochody hybrydowe charakteryzują się niewielkimi dziennymi przebiegami oraz możliwością codziennego ładowania pojazdu. Samochody typu plug-in różnią się od klasycznych pojazdów hybrydowych możliwością ich ładowania z sieci energetycznej. Klasyczne hybrydy doładowywane są wyłącznie za pośrednictwem wbudowanego w nie silnika spalinowego. Proces ładowania samochodów elektrycznych może odbywać się przy użyciu prądu zmiennego za pośrednictwem wbudowanej w samochód EV ładowarki lub bezpośrednio prądem stałym. W pierwszym przypadku ładowarka odpowiada za prostowanie prądu i sam proces ładowania akumulatorów. W drugim stacja ładująca podaje do samochodu prąd stały, dzięki czemu proces jest znacznie szybszy i bardziej wydajny. Wszystkie stacje szybkiego ładowania bazują na technologii ładowania prądem stałym. Warto wspomnieć, że korzystając z gniazdka domowego, również za pośrednictwem przydomowej ładowarki, zawsze ładujemy samochód prądem zmiennym. Prądem zmiennym ładujemy również na stacjach dostępnych za darmo przy obiektach komercyjnych, takich jak biurowce, centra handlowe, kina, hotele czy obiekty użyteczności publicznej. Wynika to z tego, że stacje do ładowania prądem zmiennym są znacznie tańsze niż stacje stałoprądowe i firmy lub urzędy udostępniające punkty ładowania nie chcą ponosić wysokich kosztów zakupu stacji.
Istnieją różne rodzaje gniazd ładowania. Obecnie standardy opracowywane są przez producentów pojazdów, którzy nie są zainteresowani ich unifikacją oraz pełnym ujednoliceniem. W Europie spotykamy dwa główne standardy gniazd do ładowania pojazdów EV. Są to stałoprądowe standardy CCS („Combo”) z wtyczkami typu 1 (Combo 1) lub typu 2 (Combo 2) oraz CHAdeMO, a także dwa typy standardu do ładowania prądem zmiennym.
Technologia szybkiego ładowania z zastosowaniem wtyczki do ładowania prądem stałym (Combo) gwarantuje, że pojazdy otrzymają wystarczającą ilość energii w ciągu kilku minut, a nie kilku godzin.
Do naładowania samochodu elektrycznego potrzebna jest nie tylko wtyczka w jednym z omówionych standardów, ale również odpowiednie okablowanie.
OBECNIE POLSKA JEST DRUGIM
CO DO WIELKOŚCI NA ŚWIECIE
PRODUCENTEM AKUMULATORÓW
DO SAMOCHODÓW ELEKTRYCZNYCH.
NASZ KRAJ, WEDŁUG DANYCH Z 2022 R.
UDOSTĘPNIONYCH PRZEZ POLSKI ZWIĄZEK
PALIW ALTERNATYWNYCH, USTĘPUJE
TYLKO CHINOM I WYPRZEDZA TAKIE
POTĘGI JAK USA, NIEMCY CZY JAPONIA.
Standard CCS (Combine Charging System) to system umożliwiający ładowanie pojazdów prądem o mocy do 350 kW, a CHAdeMO spotykany jest we wszystkich szybkich ładowarkach o mocy 50 kW. Jeśli chodzi o prąd zmienny, to typ 1 złączy występuje w gniazdach domowych, a typ 2 dotyczy stacji wolnego ładowania. Co ważne, amerykańska Tesla posługuje się adapterem CHAdeMO. Ładowanie w standardzie IEC 62196, czyli przez gniazdo typu 2, jest domeną aut europejskich.
Długi czas ładowania zniechęca wielu właścicieli samochodów do przesiadki na pojazdy elektryczne.
Do jego dostawców należy m.in. fima HARTING, która od lat dostarcza okablowanie ładujące do samochodów i pojazdów elektrycznych. W ofercie dostępne są przewody do ładowania spełniające wszystkie standardy światowe –kable do ładowania prądem zmiennym, trójfazowym lub stałym o napięciu od 230 V do 1000 V. Są wśród nich przewody do ładowania w trybie Mode 2 (wyposażone w zintegrowane monitorowanie temperatury i wykrywanie prądu zakłóceniowego DC) oraz przewody do ładowania w trybie Mode 3.
Portfolio produktów HARTING
Automotive obejmuje rozwiązania spełniające europejskie standardy
interfejsu ładowania Combo Type-2 do szybkiego ładowania prądem stałym o mocy 200 kW. Produkty te mają aprobaty i certyfikaty odpowiednie dla wszystkich szczególnych sektorów rynku i wymogów prawnych na całym świecie. W przypadku przewodów do ładowania wtyczka typu 1 dla prądu zmiennego (opracowana dla USA, Japonii i Korei Południowej) jest certyfikowana zgodnie z UL, CE i JET / PSE, a wtyczka typu 2 dla rynku europejskiego jest zgodna z UL/VDE. Chińska wtyczka GB firmy HARTING spełnia zaś wymagania normy CQC chińskiego urzędu standaryzacji (China Quality Certification Centre).
Przewody do ładowania HARTING
Automotive są dostępne w różnych wersjach dostosowanych do wszystkich globalnie standaryzowanych interfejsów ładowania AC, jak również do ładowania DC o wysokiej mocy z CCS Combo. Dzięki temu pasują one do trzech różnych systemów złączy na całym świecie. Warianty specjalne mogą być stosowane jako wymienne zestawy kablowe do użytku z ładowarkami wewnątrzkablowymi (IC-CPD). Co więcej, specjalnie ekranowane komponenty sieci zaprojektowane z myślą o maksymalnej kompatybilności EMC – takie jak przełączniki Ethernet, kable sieciowe i złącza PCB – zapewniają niezawodny transfer danych, zwłaszcza w zakresie wysokoprądowym, gwarantując tym samym nieprzerwany proces transmisji.
Proces ładowania
Najprostszym sposobem naładowania samochodu elektrycznego jest podłączenie go do zwyklej jedno- lub trójfazowej domowej sieci elektrycznej. Trzeba jednak pamiętać, że wartość prądu ła-
dowania ograniczona jest w tym przypadku do maksymalnie 16 A i 3 kW Aby obejść te ograniczenia, stosuje się w domach czy budynkach mieszkalnych tzw. ładowarki domowe określane też mianem domowych stacji ładowania lub „wallboksów”, od nazwy własnej jednego z najbardziej popularnych producentów tego typu urządzeń na świecie. Można je łatwo montować w domach wolnostojących, blokach i wspólnotach mieszkaniowych, a także wyposażyć w nie indywidualne miejsca parkingowe, np. w firmie. Pracują one w trybie ładowania 1 lub – znacznie częściej –w trybie 2, co wymaga przygotowania domowej infrastruktury elektrycznej.
cechą jest możliwość ładowania samochodów elektrycznych i hybrydowych z gniazdem typu 1 lub 2, a długość dołączonego kabla może wynosić nawet 7 m. Moc ładowania to 7 kW, 4 kW, 11 kW lub 22 kW z pełną ochroną przepięciową (detekcja prądów DC 6mA). Ciekawą opcją jest zintegrowany licznik energii elektrycznej.
Ładowarki domowe i firmowe
Interesującym rozwiązaniem jest Wallbox Copper SB – kompletna stacja ładowania samochodów elektrycznych o mocy od 3,7 kW do 22 kW. Podobnie jak wcześniej opisywana, również ta
STACJE DC, CZYLI STACJE
STAŁEGO. JEDNĄ Z NAJWIĘKSZYCH
GNIAZD ŁADOWANIA.
Obecnie jednym z najczęściej wybieranych modeli stacji ładowania firmy Wallbox jest stacja Wallbox Pulsar Max. Na polskim rynku koszt jej montażu to około 5 tys. złotych. Stacja charakteryzuje się typowymi funkcjami Internetu Rzeczy. Wyposażona jest w moduł łączności 4G oraz w kartę sieciową WiFi/Bluetooth, co pozwala sterować nią za pomocą smartfona z poziomu aplikacji myWallbox. Najważniejszą jej
stacja może komunikować się ze światem przez sieć WiFi i Bluetooth, a także Ethernet. Wyposażona jest w gniazdo typu 2 i zintegrowany licznik energii. Nietypowym rozwiązaniem jest natomiast czytnik kart RFID, który można zintegrować z kartami ID wydawanymi pracownikom firmy. Dzięki temu do ładowarki mogą podłączyć pojazdy jedynie ci pracownicy, którzy mają nadane odpowiednie uprawnienia.
Marki wszystkie Nissan, Mitsubishi, Kia, Hyundai, Chevrolet Tesla, Renault, VW/Audi, Mercedes, BMW BMW, VW
Pochodzenie Japonia, USA, Korea Europa Europa Japonia, Korea
europejski standard ładowania DC; zawiera
Dodatkowe informacje standard USA/japoński
Zastosowanie
Niedawno na polskim rynku zadebiutowała ładowarka Commander2s. Jej dodatkowe funkcje obejmują aplikację myWallbox Business charging backend, czyli oprogramowanie do zarządzania wieloma użytkownikami i różnymi opcjami płatności. Również i tu znalazł zastosowanie czytnik kart RFID, a dzięki wspomnianej platformie myWallbox Business, pozwalającej na zarządzanie wieloma użytkownikami, ładowarkami i lokalizacjami, możliwe jest zbieranie danych i generowanie statystyk ładowania i płatności w czasie rzeczywistym. Ładowarka może pracować jako ładowarka do użytku publicznego – np. w centrach handlo-
europejski standard ładowania AC; zaadaptowany przez wszystkich producentów w Europie
zintegrowaną wtyczkę
Type-2 do ładowania AC oraz dodatkowe
piny do ładowania DC; w USA istnieje odmiana z wtyczką Type-1
japoński standard ładowania DC
ładowanie domowe, ładowanie publiczne ładowanie domowe, ładowanie publiczne szybkie ładowanie w trasie szybkie ładowanie w trasie
wych – i pozwala na wdrożenie takich opcji płatności, jak Pay-per-Charge lub Pay-per-Month.
Innym producentem ładowarek, o którym warto wspomnieć, jest niemiecka firma Weidmüller. Oferuje ona na polskim rynku rodzinę stacji ładujących do samochodów elektrycznych AC SMART, składającą się z trzech linii produktowych: E CO, VALUE I ADVANCED. AC SMART ECO to wydajny, autonomiczny zestaw ścienny przystosowany do potrzeb standardowego domu. Najważniejszą jego cechą jest możliwość integracji z istniejącą instalacją elektryczną, co pozwala wyeliminować konieczność przepro-
wadzania kosztownych remontów. Aby wydajnie ładować pojazd elektryczny, stacja ładująca może być połączona z siecią za pośrednictwem interfejsów z każdym istniejącym układem automatyki budynkowej. Maksymalna moc ładowania wynosi od 7,4 kW do 22 kW. Stacja ładowania pozwala na przyłączenie zasilania jedno- i trójfazowego (odpowiednio 230 V/2 A, 400 V/16 A lub 32 A). Wyposażona jest w złącze typu 2 lub dołączony pięciometrowy kabel do ładowania typu 2.
Z kolei stacja ładująca AC SMART VALUE jest rozwiązaniem do ładowania pojazdów elektrycznych w budynkach wielorodzinnych lub
nieruchomościach z kilkoma miejscami parkingowymi. W celu stałej alokacji poszczególnych punktów ładowania lub zapobieżenia nieautoryzowanemu dostępowi można aktywować uwierzytelnianie użytkownika za pomocą RFID/NFC lub aplikacji mobilnej. Wbudowane zarządzanie obciążeniami wtórnymi statycznie zapobiega przeciążeniu istniejącej instalacji elektrycznej i efektywnie rozdziela dostępne zasoby na wszystkie podłączone stacje ładujące pojazdów elektrycznych. Dzięki zintegrowanemu systemowi pomiaru zużycia energii można rejestrować dane dotyczące zużycia energii, a w razie potrzeby przesyłać je i przetwarzać za pośrednictwem aplikacji mobilnej lub sieci. Możliwa jest również integracja z istniejącym już układem automatyki budynkowej w celu realizacji dwukierunkowego sterowania ładowaniem opartego na sieciach.
Ostatnia linia produktów firmy Weidmüller powstała z myślą o potrzebach firm oraz osób prowadzących działalność gospodarczą i gmin w środowisku półpublicznym. Stacja ładująca dla pojazdów elektrycznych AC SMART ADVANCED ma wszystkie cechy techniczne i funkcjonalne potrzebne do profesjonalnego, komercyjnego stosowania w zakresie ładowania pojazdów elektrycznych. Właściwości te obejmują bezpieczne i wygodne stero-
wanie dostępem przez bezprzewodowy interfejs RFID/NFC, aplikację mobilną lub linię elektroenergetyczną połączoną bezpośrednio z samochodem.
Dostępna jest rejestracja danych ładowania zgodna z MID i bezpieczna komunikacja back-end za pośrednictwem interfejsu OCPP 1.6 przy użyciu sieci Ethernet, WiFi lub 4G. Wbudowany system zarządzania obciążeniami wtórnymi zapewnia efektywne i ekonomiczne użycie istniejącej instalacji elektrycznej, nawet w przypadku montażu kilku stacji naściennych, dzięki czemu można efektywnie wykorzystać potencjał energii fotowoltaicznej wytwarzanej na dachu budynku.
m.in. takich, jak informacja o tym, czy samochód został prawidłowo podłączony i czy proces ładowania został już zakończony. Stacja wyposażona jest w kabel o długości 4 m z wtykiem typu T2 (standard EC 62196-2).
Do producentów stacji ładowania dołączyła niedawno firma Autel, producent systemów diagnostycznych i testerów dla warsztatów samochodowych. Seria MaxiCharger AC przeznaczona jest do ładowania pojazdów napięciem przemiennym o maksymalnej mocy 22 kW. Małe wymagania prądowe sieci energetycznej sprawiają, że urządzenia znakomicie sprawdzają się w instalacjach przydomowych, na parkingach
OBECNIE TRZECH TYPÓW AKUMULATORÓW
– KWASOWO-OŁOWIOWYCH, NIKLOWO-WODORKOWYCH
I LITOWO-JONOWYCH. JEDNAK Z PUNKTU
WIDZENIA SAMOCHODÓW ELEKTRYCZNYCH
EFEKTYWNE – WYSOKOWYDAJNE –SĄ BATERIE LITOWO-JONOWE.
Dobrą rynkową ceną, nieprzekraczającą 3,5 tys. złotych, charakteryzują się domowe stacje ładowania firmy Teison. Stacja ładowana typu Wallbox pozwala ładować samochody elektryczne mocą do 22 kW, którą można regulować. Dostępna jest też opcja nadzorowania i zarządzania parametrami ładowania, co jest przydatne w sytuacji, gdy chcemy korzystać z zainstalowanej na dachu fotowoltaiki. Podstawowe zarządzanie stacją obejmuje dodawanie użytkowników oraz sprawdzanie statusów pracy stacji. Dostępne są też zaawansowane statystyki zużycia energii, kosztów, aktywnych sesji, danych historycznych w czasie rzeczywistym oraz moduł generowania raportów. Całością można sterować z poziomu aplikacji mobilnej.
Dzięki sygnalizacji świetlnej na obudowie urządzenia użytkownik jest informowany o statusach pracy urządzenia,
oraz w niewielkich warsztatach naprawy samochodów bez wcześniej przygotowanej sieci wysokoprądowej. Jest to o tyle ważne, że małe warsztaty coraz częściej serwisują pojazdy elektryczne.
Najważniejszymi funkcjonalnościami są możliwość rozliczania kosztów ładowania przez pracownika w domu, opcja udostępnienia odpłatnego ładowania w rozliczeniu zarówno za kWh, jak i za czas, integracja z fotowoltaiką i ochrona przyłącza, a także możliwość wgrania swojego zdjęcia czy filmu na ekran urządzeń. Będzie on wyświetlony podczas bezczynności oraz jako wygaszacz w trakcie ładowania. Mobilna aplikacja Maxicharge pozwala zarządzać procesem ładowania z każdego miejsca i w każdej chwili. Rozbudowany system baz danych oparty na chmurze umożliwi zaś dokładną analizę parametrów ładowania oraz pomoże w doborze optymalnej taryfy prądowej.
W dużych stacjach ładowania pojazdów, stacjach DC, które montowane są w miejscach publicznych, specjalizuje się polska firma Sigma Technology & Energy Solution. W jej ofercie znajdziemy również mniejsze stacje typu Wallbox, dostarczane przez szereg renomowanych producentów, w tym takie systemy, jak Eve Single Pro-Line, Zaptec Go czy Enelion Lumina.
Stacje DC, czyli stacje stałoprądowe, to rozwiązania, które umożliwiają ekspresowe ładowanie samochodów elektrycznych za pomocą prądu stałego. Jedną z największych zalet tych urządzeń jest możliwość konfiguracji typów gniazd ładowania. Dodatkowo
dostępny jest zaawansowany interfejs użytkownika. Stacja ładowania samochodów elektrycznych tego typu sprawdzi się doskonale w miejscach, gdzie kierowcy spędzają mniej niż pół godziny. Wśród nich można wymienić takie lokalizacje, jak węzły komunikacyjne, centra handlowe czy stacje paliw.
W ofercie Sigma Technology & Energy Solution znajdziemy takie stacje DC, jak np. Siemens CPCM – kompaktową stację ładowania o mocy od 50 kW/DC do 120 kW/DC. Dzięki możliwości dostarczania mocy do 120 kW, samochody elektryczne można naładować do 80 % pojemności baterii nawet w ciągu 15–20 minut. Dostępne są wykonania z trzema najpopularniejszymi międzynarodowymi standardami złączy DC: CCS, CHAdeMO oraz AC typ 2. Stacja doskonale nadaje się do zainstalowania w przestrzeni publicznej (np. miejskich stacjach paliwowych oraz parkingach miejskich i sklepowych), a interfejs wyświetlacza oraz kolorystykę wykonania można dostosować
do specyfikacji operatora stacji czy potrzeb wizerunkowych zamawiającego.
Kompaktowa stacja CPCM pozwala na jednoczesne ładowanie prądem stałym i przemiennym. Co ważne, lista upoważnionych użytkowników może być przechowywana w pamięci stacji, aby umożliwić pobieranie opłat, nawet gdy sieć teleinformatyczna nie działa. Stacja ładowania może dzielić moc między dwa złącza DC równolegle i w tym samym czasie także ładować pojazd ze złącza AC. Pozwala to na ładowanie aż trzech pojazdów jednocześnie.
Kolejną stacją ładowania w ofercie Sigma Technology & Energy Solution jest ABB Terra. Stacje szybkiego ładowania Terra DC – Terra 94, Terra 124 oraz Terra 184 to szybkie ładowarki prądu stałego. Są one przeznaczone do wygodnego ładowania wszystkich pojazdów elektrycznych, również przyszłych modeli z wysokonapięciowymi systemami akumulatorowymi. Dzięki kompaktowym wymiarom stacje te
są idealne do stosowania w miastach, a ich elastyczność umożliwia zwiększenie mocy zasilania do 180 kW i jednoczesne ładowanie do trzech pojazdów. Nie wszędzie jednak infrastruktura elektryczna pozwala na swobodny montaż stacji DC. Tam, gdzie nie jest to możliwe, wykorzystuje się wolnostojące stacje ładowania AC. Sprawdzą się doskonale w centrach handlowych, na osiedlach mieszkaniowych czy przy obiektach biurowych. Stosuje się je tam, gdzie ładowanie może odbywać się nieprzerwanie przez kilka godzin. W ofercie Sigma Technology & Energy Solution znajdziemy m.in. stacje Enelion Vertica i Enelion Vertica Cable. Stacje te charakteryzują się obudową z anodowanego aluminium, co sprawia, że są odporne na warunki
atmosferyczne, ich montaż jest łatwy i intuicyjny, a wymiana modułu ładującego zajmuje mniej niż dwie minuty. Wygodne podłączenie samochodu zapewnia zainstalowany przewód z wtykiem typu 1 lub 2. Dzięki spiralnej konstrukcji kabel nie plącze się i auto-
matycznie wraca na swoje miejsce po zakończeniu procesu ładowania. Ciekawe rozwiązania, które sprawdzą się wszędzie tam, gdzie nie można zainstalować wolnostojącej stacji ładowania pojazdów oferuje firma Alumast. W jej ofercie znajdują się bowiem stacje ładowania, które mogą być wbudowane w uliczne słupy oświetleniowe. Smartpole Charger – bo tak nazywa się system firmy Alumast – to innowacyjna ładowarka łącząca w sobie funkcję ładowania oraz oświetlenia ulicznego. Instalacja nie wymaga uzyskania zgód i pozwoleń na budowę, nie ma też potrzeby rozbudowy istniejącej sieci elektrycznej. Tzw. ładowanie normalne (do 22 kW) to optymalne rozwiązanie dla miejsc, w których właściciele samochodów elektrycznych zatrzymują się na dłuższy czas. Przy ładowaniu jednofazowym z mocą 7,4 kW pełne
STANDARDY GNIAZD DO ŁADOWANIA
POJAZDÓW EV. SĄ TO STAŁOPRĄDOWE STANDARDY CCS („COMBO”)
Z WTYCZKAMI TYPU 1 (COMBO 1) LUB
TYPU 2 (COMBO 2) ORAZ CHADEMO, A TAKŻE DWA TYPY STANDARDU DO ŁADOWANIA PRĄDEM ZMIENNYM.
naładowanie samochodu elektrycznego wyposażonego w baterię 40 kWh zajmuje około sześciu godzin – dzięki temu np. goście w hotelu mogą naładować baterię w swoim samochodzie, a klienci korzystający z centrum fitness, basenu czy restauracji w czasie około dwóch godzin mogą doładować baterię o ponad 15 %. Alumast Smartpole Charger idealnie sprawdzi się w takich lokalizacjach – wykorzystując istniejącą infrastrukturę zasilającą oświetlenie na parkingu. można bez problemu udostępnić klientom ładowanie samochodów elektrycznych.
Magazyny energii
Oddzielnym zagadnieniem związanym z elektromobilnością są magazyny energii. Magazyn energii to urządzenie, które może przechować energię elektryczną i oddać ją o dowolnej porze. Tego typu rozwiązania przydają się w momencie, gdy chcemy naładować samochód elektryczny własną energią, wytworzoną przez panele fotowoltaiczne np. w porze nocnej. Jest to bardzo przydatne rozwiązanie zarówno dla firm ładujących swoją flotę nocą, jak i zwykłych użytkowników będących prosumentami energii elektrycznej, którzy chcą zaoszczędzić prąd pobierany z sieci w porze nocnej. W przypadku publicznych stacji ładowania magazyny energii mogą stanowić bufor umożliwiający nieprzerwane ładowanie, zwłaszcza w tych lokalizacjach, w których mogą występować problemy z ciągłością dostaw prądu, a więc na terenach słabo zurbanizowanych.
Inteligentny system magazynowania energii elektrycznej to system pozwalający na ładowanie i rozładowanie magazynu w trybach dostosowanych do potrzeb użytkowników.
W odróżnieniu od generatorów magazyn energii korzysta ze zgromadzonego prądu bez hałasu, użycia paliwa i konieczności konserwacji.
W przypadku stacji ładowania magazyn energii pozwala na ładowanie samochodu większą mocą niż moc przyłączeniowa, nawet do 150 kW/DC.
Producentem tego typu systemów jest polska firma NRG Storage, będąca częścią grupy NRG Projekt. Jej magazyny energii to wysokiej jakości
zespoły akumulatorów wykonanych w technologii litowej (LiFePO4 – LFP). Magazyn energii pozwala przechować energię elektryczną z fotowoltaiki, wiatraka czy małej elektrowni wodnej. Magazyny energii w technologii LiFePO4 współpracują z systemem BMS nadzorującym działanie magazynu. System BMS steruje maksymalnymi prądami ładowania i rozładowania, kontroluje temperaturę modułów oraz napięcie. Dobrej jakości magazyn energii zapewnia nawet 20 lat bezpiecznej pracy z fotowoltaiką. Zestawy inwerter z magazynem energii dostępne są w wersjach jednofazowych oraz trój-
fazowych, o mocach inwertera 3 kW, 10 kW, 100 kW, 250 kW i 500 kW.
Recykling
Ostatnią fazą życia produktów związanych z elektromobilnością jest ich recykling. O ile recykling pojazdu elektrycznego nie stanowi problemu, o tyle kłopotliwa jest utylizacja akumulatorów. W procesie recyklingu akumulatorów można odzyskać nawet 95 % pierwiastków chemicznych, które nadają się do ponownego użycia w produkcji nowych ogniw. To dlatego firma Bosch Rexroth przygotowała system, który ułatwia proces
głębokiego rozładowywania akumulatorów poddawanych recyklingowi. System transportowy TS 5 firmy Bosch Rexroth odpowiada za dostarczanie ogniw akumulatorów o różnych wymiarach i typach na odpowiednie stanowiska rozładowywania diagnostycznego, a następnie do gniazd demontażu. Modułowy system automatyzacji ctrlX AUTOMATION, obsługiwany
przez platformę sterowania ctrlX CORE i system napędowy ctrlX DRIVE, rozładowuje ogniwa akumulatorów na specjalnym stanowisku. Urządzenia wchodzące w skład systemu automatycznie wykonują kontrolę wstępną oraz przeprowadzają proces głębokiego rozładowania z inaktywacją chemiczną. Następnie realizowana jest końcowa kontrola procesu rozładowania. W przy-
padku ręcznego rozładowywania i demontażu recykling zajmował 24 godziny. Automatyczny proces trwa niecały kwadrans, zapewnia optymalną ochronę pracownikom i znacznie ogranicza ryzyko pożaru. Co ciekawe, zastosowane w procesie transportu napędy ctrlX DRIVE odzyskują energię pochodzącą z procesu rozładowywania akumulatorów. Zintegrowana przetwornica prądu stałego i zmiennego przekazuje energię do obwodu pośredniego, który zasila inne urządzenia na linii, zapewniając dodatkowe oszczędności. Nadmiar energii może być też oddany do publicznej sieci energetycznej. W ten sposób stanowisko rozładowywania akumulatorów zmniejsza nie tylko zapotrzebowanie na zewnętrzną energię całej instalacji recyklingu, ale ogranicza również emisję CO2, redukując całkowity ślad węglowy, jakim charakteryzuje się konkretny egzemplarz samochodu elektrycznego.
e-mobilność
Podłącz. Naładuj. Zmień przyszłość.
Stacje ładujące EV AC SMART.
Nowa rodzina stacji ładujących do pojazdów elektrycznych, oferująca inteligentne rozwiązania ładowania. Dostępne wersje dla domów, budynków wielorodzinnych i obiektów komercyjnych.
Elektromobilność rewolucjonizuje przemysł motoryzacyjny, stając się nie tylko znaczącą alternatywą dla tradycyjnych pojazdów spalinowych, ale także motorem postępu w dziedzinie technologii i ekologii. Nowoczesne rozwiązania systemowe i produktowe odgrywają kluczową rolę w usprawnianiu procesu tworzenia ogniw baterii, które stanowią serce napędu samochodów elektrycznych.
Zdaniem analityków firmy ifm electronic, lidera w dziedzinie produkcji nowoczesnych czujników, rozwiązań i systemów do zastosowań w automatyce i robotyce, świat motoryzacji stanął w ostatnich latach w obliczu największej transformacji od długiego czasu. – Konwencjonalny silnik spalinowy konkuruje z napędami hybrydowymi i elektrycznymi. Aktualne prognozy wskazują na silny wzrost produkcji pojazdów elektrycznych. Przewiduje się, że do 2035 r. odsetek pojazdów zasilanych z akumulatorów osiągnie około 59 %. Nasza firma koncentruje się na kilku obszarach
związanych z e-mobilnością, w szczególności na produkcji baterii litowo-jonowych oraz silników elektrycznych – zauważa Aleksandra Banaś, prezes ifm electronic.
Procesowa podstawa
Bezsprzecznie bazowym, ale jednocześnie najdroższym komponentem samochodu elektrycznego są baterie litowo-jonowe. Wynika to po części z wykorzystywania w ich produkcji nieodnawialnych surowców, ale także ze skalowalności produkcji. – Producenci baterii oraz firmy zajmujące się inżynierią maszyn i systemów muszą
optymalizować swoje procesy wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. Wzrost wydajności wraz z mniejszą liczbą odrzutów przy zachowaniu stałej jakości odgrywają tu kluczową rolę – uściśla Aleksandra Banaś. Firma ifm electronic oferuje w tym zakresie szereg rozwiązań, na które składają się zarówno specjalistyczny sprzęt, jak i oprogramowanie. W ten sposób można proaktywnie zdigitalizować produkcję, zapewniając tym samym wysoką jakość na wszystkich etapach produkcji elektrod do ogniw baterii – mieszania, powlekania, kalandrowania, cięcia czy suszenia. Podczas mieszania materiały
aktywne, rozpuszczalniki i spoiwa są łączone w celu stworzenia pasty elektrodowej zwanej zawiesiną. Mieszanie i rozprowadzanie odbywa się w zbiorniku ze stali nierdzewnej za pomocą narzędzia mieszającego.
Awaria maszyny może prowadzić do utraty materiału niezbędnego do produkcji zawiesiny bateryjnej. Elementy obrotowe, takie jak łożyska, mogą ulec awarii z różnych powodów, w tym przeciążenia czy tarcia. Stosując rozwiązania diagnostyki wibracyjnej w systemach mieszania, można zwiększyć dostępność systemu, utrzymać przepustowość procesu i zminimalizować straty materiału.
Szybka diagnostyka – Dzięki ciągłej diagnostyce możliwa jest konserwacja oparta na faktycznych potrzebach. Pozwala to na obniżenie kosztów w porównaniu z czasochłonnymi konserwacjami. Wczesne wykrywanie za pomocą diagnostyki drgań i monitorowania prędkości obrotowej na łożyskach tocznych pozwala na szybkie rozpoznanie uszkodzeń silnika, zanim zdążą się one powiększyć. Dzięki temu można zapobiec nieplanowanym przestojom – tłumaczy Piotr Szopiński, kierownik działu technicznego ifm electronic.
Kolejnym ważnym parametrem w procesie mieszania, obok prędkości obrotowej, jest temperatura. Ma wpływ na lepkość, decydując o jakości zawiesiny i powlekanej folii nośnej w kolejnym etapie procesu. Czujniki temperatury IO-Link przekazują mierzone wartości w pełni w formacie cyfrowym. Eliminowane są procesy transformacji, mogące prowadzić do niedokładności. Czujnik temperatury TCC realizuje również samokontrolę, aby zachować dokładność pomiaru. Jeśli wykryje dryf, sygnalizuje to natychmiast, zapewniając w ten sposób odpowiednią jakość procesu pomiędzy okresami kalibracji.
Czujniki te są przeznaczone do dokładnych i spójnych pomiarów temperatury w agresywnym środowisku. Dodatkowo elektroniczne przepływomierze SA pracują bez ruchomych części mechanicznych i mogą mierzyć temperaturę w niezawodny, stały sposób. Z kolei przepływomierz SD monitoruje natę-
żenie przepływu, ciśnienie oraz temperaturę sprężonego powietrza i dostarcza danych o instalacji, które mogą zapobiec awariom.
W procesie suszenia pasta elektrodowa jest nakładana na folię nośną za pomocą dysz szczelinowych, zazwyczaj po obu stronach. Następnie pokryte folie nośne są dostarczane w sposób ciągły do znajdującej się za nimi suszarki flotacyjnej. Folia nośna porusza się po sinusoidalnej ścieżce przez różne strefy temperaturowe. Toksyczny rozpuszczalnik uwolniony w wyniku odparowania musi być w całości zebrany poprzez ekstrakcję. Następnie można go odzyskać i poddać recyklingowi. Po wysuszeniu elektrody muszą ostygnąć i zostać ponownie zwinięte. – Folia nośna jest dostarczana do ciągu technologicznego za pomocą rolki. Jeśli pusta rolka zostanie wykryta zbyt późno, nie można przygotować wymiany rolki i musi ona zostać wykonana w krótkim czasie. Powoduje to zatrzymanie produkcji. Dokładny pomiar średnicy rolki macierzystej zapobiega tej przerwie. Pomiar średnicy w czasie rzeczywistym umożliwia wymianę rolki poza czasem produkcji. W przypadku powlekania ciągłego, cewka jest zmieniana w locie, a pozycja folii samoprzylepnej musi być wykrywana. Ogólnym efektem jest zwiększenie dostępności systemu – wymienia Piotr Szopiński.
Czujniki ultradźwiękowe firmy ifm zapewniają bezdotykową detekcję niezależnie od koloru, przezroczystości czy właściwości powierzchni obiektu. Dzięki temu idealnie nadają się do folii nośnych, które mogą być odblaskowe. Produkty z rodziny OGD, charakteryzujące się pierwszą klasą ochrony laserowej, mogą również precyzyjnie wykrywać odległość do błyszczących powierzchni metalowych. W połączeniu z IO-Link umożliwia to także rozpoznanie stopnia refleksyjności i ustalenie położenia folii samoprzylepnej.
Niewielkie zarysowania lub uszkodzenia folii nośnej mogą skutkować poważnymi błędami w gotowym ogniwie, co ostatecznie prowadzi do kosztownych
odrzutów. Uszkodzenia można wykryć na wczesnym etapie dzięki technologii przetwarzania obrazu. Precyzyjne wykrywanie obiektów i analizę jest łatwo wdrożyć dzięki czujnikowi wizyjnemu O2D w połączeniu z bezpłatnym oprogramowaniem ifm Vision Assistant. – Efektywne, obustronne powlekanie wymaga precyzyjnego sterowania krawędzią wstęgi, tak aby przesunięcie pomiędzy dwoma warstwami było jak najmniejsze, a najlepiej nie występowało. W tym celu krawędź wstęgi jest stale skanowana optycznie. Precyzyjne sterowanie zmniejsza liczbę odrzutów i obniża koszty. Do kontroli krawędzi wstęgi można zastosować optyczne czujniki wykrywania obiektów oraz czujniki profilu. W połączeniu z dopasowanym oprogramowaniem zapewnia to precyzyjne pomiary – opisuje Piotr Szopiński. Aby zapewnić ciągłe suszenie elektrod powlekanych po obu stronach, należy mierzyć i kontrolować temperaturę w różnych strefach. Wymagany jest równomierny przepływ powietrza i jednorodny rozkład temperatury. Niezauważone odchylenia mogą prowadzić do obniżenia jakości, co spowoduje dodatkowe koszty.
Sucha perfekcja
Przed kalandrowaniem wysuszona folia elektrody jest statycznie rozładowywana. Elektrodę czyści się również przed
i po procesie zagęszczania, który obejmuje także odciąganie spalin. Zagęszczanie za pomocą górnego i dolnego walca zapewnia lepszy kontakt cząstek i wyższą gęstość energii objętościowej. Na koniec kalandrowania walec elektrody jest ponownie zwijany i przekazywany do kolejnego etapu procesu.
Cewka katodowa lub anodowa jest wkładana do maszyny do cięcia wzdłużnego, w której największa cewka macierzysta jest cięta na mniejsze. Proces cięcia jest realizowany przez kilka równoległych ostrzy. Cząstki cięcia są oczyszczane z pasków elektrody za pomocą wyciągu, a następnie poszczególne cewki są zwijane i przenoszone do następnego etapu procesu w skrzyniach próżniowych. – Powleczone i wstępnie wysuszone zwoje są przesuwane na specjalne podajniki, a następnie umieszczane w piecu próżniowym w temperaturze do 150 °C. W czasie suszenia trwającego od 12 do 30 godzin z kręgów usuwana jest wilgoć resztkowa i pozostałości rozpuszczalnika – reasumuje Piotr Szopiński.
Bezbłędna eliminacja
Za sprawą nowoczesnych systemów analizy drgań i precyzyjnej, cyfrowej transmisji danych przez IO-Link można dostrzec potrzeby konserwacyjne fabryki czy zakładu produkcyjnego. Dodatkowo można długoterminowo zapla-
nować konserwację i zminimalizować ryzyko nieplanowanych przestojów. Do wyboru są różne rozwiązania, od czujników, przez infrastrukturę, po narzędzia do oceny gromadzonych danych.
W ofercie rynkowej dostępne jest obszerne portfolio produktów służących do efektywnej automatyzacji, a przede wszystkim digitalizacji etapów pracy i rozwoju przedsiębiorstwa – kamery 3D, czujniki odległości lub położenia i wiele innych. Dzięki nieskomplikowanej technologii komunikacyjnej jest to możliwe również w istniejących zakładach. W ten sposób można nie tylko utrzymać, ale i poprawić wyniki produkcyjne.
Jakość produktu końcowego jest zależna od precyzyjnej realizacji każdego pojedynczego etapu przetwarzania. Rozwiązania z zakresu monitorowania pomagają stale kontrolować ogólny stan systemu i jego komponentów. W efekcie możliwe jest wczesne wykrycie niewyważenia, zużycia narzędzi i innych czynników mogących mieć wpływ na obniżenie jakości oraz ich wyeliminowanie.
HARTING uważa konsekwentną rozbudowę infrastruktury ładowania za kluczowy czynnik sukcesu elektromobilności: szybkie i płynne, wolne od zakłóceń ładowanie, a także gęsta sieć punktów ładowania to podstawowe warunki udanej transformacji mobilności.
Firma HARTING od wielu lat wyposaża uznanych światowych producentów samochodów w odpowiednie kable ładujące, które dostarcza do klienta końcowego wraz z pojazdem. Do klientów prywatnych trafiają pokładowe kable do ładowania pojazdów we wszystkich powszechnych światowych standardach oraz rozwiązania dla stale rozwijającego się obszaru infrastruktury ładowania w sektorze publicznym.
Łatwa konfiguracja
HARTING oferuje producentom ładowarek naściennych i pozostałych stacji ładowania dowolnie konfigurowalne kable ładowania AC i DC w różnych klasach wydajności, które mogą być płynnie zintegrowane z odpowiednią aplikacją ładowania przez producenta. W zakresie zewnętrznych połączeń przewodów ładujących w naszym portfolio znajdują się standardowe gniazda ładowania typu 2 wyposażone w blokadę mechaniczną lub magnetyczną. Asortyment produktów uzupełniają gniazda wtykowe do montażu naściennego, umożliwiające proste i bezpieczne przechowywanie wtyczki ładującej.
Elastyczne projektowanie
Produkty HARTING spełniają ponadto wiele wymagań, które są istotne w zastosowaniach związanych z ładowaniem. Różnego typu adaptery PCB pozwalają klientom elastycznie projektować komponenty sterujące
i wygodnie integrować nowe moduły z istniejącymi aplikacjami.
Specjalnie ekranowane komponenty sieci zaprojektowane z myślą o maksymalnej kompatybilności EMC, takie jak switche ethernetowe, przewody sieciowe i złącza PCB, zapewniają niezawodny transfer danych, zwłaszcza w zakresie wysokoprądowym, gwarantując tym samym nieprzerwany proces transmisji.
Dzięki różnorodnym innowacyjnym produktom, takim jak technologia preLink lub złącze sieciowe VarioBoot, a także indywidualnym projektom poszczególnych komponentów łączeniowych, klienci końcowi mają zapewnioną maksymalną elastyczność w projektowaniu i integracji swoich komponentów.
HARTING Polska Sp. z o.o. ul. Duńska 11, 54-427 Wrocław tel. 71 352 81 71 e-mail: pl@harting.com www.harting.com
Liczba pojazdów elektrycznych dynamicznie rośnie, a ponadto coraz więcej osób rozważa zakup samochodu elektrycznego. Według aktualnych prognoz firmy Statista udział pojazdów elektrycznych wyniesie w 2025 r. 11,1 %, a do 2030 r. aż 24,4 %. Będzie to wymagało szybkiej rozbudowy infrastruktury ładowania. W tym celu potrzebne będą niezawodne i wydajne stacje ładowania, które mogłyby zaspokoić wszystkie potrzeby użytkowników, a jednocześnie oferować elastyczność, pozwoli sprostać wymaganiom przyszłości. Poza ładowaniem, powinny także obsługiwać dodatkowe funkcje.
Weidmüller opracował nową rodzinę stacji ładowania AC SMART, będącą odpowiedzią na te wymagania. Mogą one być wykorzystywane do standardowego ładowania w poszczególnych punktach, jak i w stacjach (tzw. charging park), gdzie można je zintegrować z inteligentnymi sieciami. Oferują interfejsy
LAN, WLAN i Bluetooth, aplikację mobilną i opcjonalny moduł bezprzewodowy (4G/LTE), rejestrację danych zużycia zgodną z MID, a także innowacyjną komunikację z pojazdem Powerline.
Inteligentne i gotowe
na zmiany
Ładowarki do pojazdów elektrycznych AC SMART EV zostały zaprojektowane z myślą o szerokim zakresie wymagań i są dostępne w wersjach od 7,4 kW do 22 kW. Mogą być stosowane jako klasyczne, pojedyncze rozwiązanie, np. w prywatnych garażach, ale także
rozwiązanie łączone z inteligentną siecią. Oznacza to, że ładowarkę EV można komunikacyjnie zintegrować z siecią elektryczną, aby zapewnić inteligentne dynamiczne zarządzanie obciążeniem i ładowaniem, co umożliwi optymalne wykorzystanie generowanej oraz zużywanej energii.
Dzięki inteligentnym możliwościom sieciowym ładowarki AC SMART nadają się również do użytku w komercyjnych zastosowaniach. Standardowo ładowarki EV są wyposażone w interfejsy LAN, WLAN i Bluetooth. Wygodna aplikacja na smartfony oraz wbudowany serwer WWW upraszczają konfigurację, pozwalają na monitorowanie stanu, a także umożliwiają zarządzanie funkcją ładowania, np. przez komunikację RFID lub Powerline z samochodem. Możliwość aktualizacji systemu sterującego gwarantuje, że ładowarka będzie się nadal rozwijać, aby sprostać przyszłym wymaganiom. AC SMART to jedyne tego typu urządzenia na rynku oferujące powyższe funkcje.
Zrównoważona koncepcja
Dzięki trzem liniom – ECO dla domów jednorodzinnych, VALUE dla budynków wielorodzinnych i ADVANCED dla firm – seria AC SMART może spro-
stać różnym wyzwaniom. Konstrukcja AC SMART jest wysoce zrównoważona dzięki wysokiej jakości komponentom i materiałom, certyfikowanej produkcji i instalacji oraz przyjaznej dla użytkownika koncepcji obudowy.
wielorodzinnych, właściciele firm czy pracownicy firm instalacyjnych i konserwacyjnych. Oferuje ona wiele korzyści, takich jak wygodna obsługa, inteligentna praca w sieci oraz atrakcyjny i przemyślany projekt, dzięki któremu
Korzyści dla użytkowników, operatorów i instalatorów
Rodzina ładowarek AC SMART EV, jak żadna inna koncepcja ładowania na rynku, odpowiada na potrzeby różnych docelowych odbiorców – niezależnie od tego, czy są to właściciele domów jednorodzinnych, budynków
instalacja i konserwacja są wyjątkowo proste. Modułowość i wysoka żywotność umożliwiają opcje rozbudowy i aktualizacje w przyszłości. Dzięki tym wszystkim zaletom seria AC SMART EV zapewnia kompleksowe i pionierskie rozwiązania do zastosowań prywatnych lub komercyjnych.
Dzięki technice łączeniowej możliwe jest przesyłanie sygnałów, danych i energii pomiędzy poszczególnymi elementami i komponentami automatyki. Elementy łączeniowe pełnią rolę spajającą, a od ich niezawodności jest uzależniona prawidłowa praca danego układu automatyki.
rynku rozwiązania, które idealnie wpisze się w konkretne zapotrzebowanie.
Już na etapie projektowania systemu automatyki należy zadbać o dobranie odpowiednich połączeń. Powinny charakteryzować się wysokim stopniem niezawodności, dzięki czemu układy automatyki nie będą narażone na awarie, przy założeniu przeprowadzania regularnych przeglądów oraz dokonywania niezbędnych prac konserwacyjnych.
łu przewodzącego, najczęściej miedzi. Żyły mogą mieć przekrój kołowy lub w kształcie wycinka koła. Rozróżnia się żyły jedno- i wielodrutowe, które są wykonane przez skręcenie określonej liczby drutów. Większą giętkość żyły zapewnia większa liczba drutów o mniejszej średnicy przekroju. W polskich normach wyróżnia się cztery klasy giętkości – 1 i 2, które dotyczą przewodów nieruchomych oraz 5 i 6 dotyczące przewodów przeznaczonych do ruchu.
Jedną z kategorii produktowych w dziedzinie automatyki stanowią elementy łączeniowe. Ze względu na różnorodność protokołów komunikacyjnych, sposobu przesyłu sygnałów i danych oraz parametrów przesyłu energii oferta firm w tym zakresie jest niezwykle bogata. Mnogość rodzajów dostępnych przewodów i złączy daje nadzieję na znalezienie na
Komponenty i urządzenia automatyki wymagają zasilania. Aby je dostarczyć, konieczne jest użycie przewodów, które dla systemów automatyki są tym, czym dla człowieka naczynia krwionośne. Przewody mogą również służyć do transmisji danych i przekazywania sygnałów pomiędzy poszczególnymi elementami danego układu.
Przewody mogą być używane w różnych konfiguracjach. Każdy ma określoną liczbę żył wykonanych z materia-
Żyły przewodów mogą mieć izolację, ale nie jest to warunkiem koniecznym. Materiały stosowane jako izolacja to: PVC (polichlorek winylu) o dobrych właściwościach termoplastycznych i wysokim stopniu trwałości, PP (polipropylen) o wysokiej odporności chemicznej na kwasy, zasady i rozpuszczalniki organiczne, PE (polietylen) o niewielkiej ścieralności i odporności na korozję naprężeniową, XLPE (usieciowany polietylen) o jeszcze lepszej odporności mechanicznej
i temperaturowej oraz TPE (elastomery termoplastyczne), czyli mieszanki twardych materiałów termoplastycznych, jak polipropylen i poliamid z miękkim kauczukiem z dodatkiem modyfikatorów i wypełniaczy.
Przewody dostępne na rynku mogą być ekranowane, co zapobiega zakłóceniom przez zewnętrzne zaburzenia elektromagnetyczne. Wśród materiałów stosowanych do tworzenia ekranu przewodu można wyróżnić cynowane druciki miedziane oraz folię aluminio-
wane w celu zwiększenia odporności na płomienie. Zasadniczą ich wadą jest szkodliwość dla zdrowia, dlatego coraz częściej rezygnuje się z ich używania. Płaszcze przewodów wykonane z materiałów bezhalogenowych (np. TPE) mają dodatki chroniące przed płomieniami, które nie są szkodliwe dla środowiska i w przypadku pożaru nie uwalniają toksycznych halogenów.
Dobierając przewód, należy uwzględnić temperaturę pracy, w której może być stosowany. Warto zwrócić uwagę
PRZEWODY MOGĄ BYĆ UŻYWANE W RÓŻNYCH KONFIGURACJACH.
KAŻDY MA OKREŚLONĄ LICZBĘ
ŻYŁ WYKONANYCH Z MATERIAŁU
PRZEWODZĄCEGO, NAJCZĘŚCIEJ MIEDZI.
ŻYŁY MOGĄ MIEĆ PRZEKRÓJ KOŁOWY LUB
W KSZTAŁCIE WYCINKA KOŁA. ROZRÓŻNIA
SIĘ ŻYŁY JEDNO- I WIELODRUTOWE,
KTÓRE SĄ WYKONANE PRZEZ SKRĘCENIE
OKREŚLONEJ LICZBY DRUTÓW.
wą. W niektórych przewodach realizowane są jednocześnie oba sposoby ekranowania.
Płaszcze przewodów mogą mieć różną barwę i być wykonane z różnych materiałów, takich jak PVC (ekonomiczne rozwiązanie przeznaczone do niskich i średnich obciążeń, o niskiej palności), TPE (o najwyższej odporności na promieniowanie UV, chemikalia i zewnętrzne czynniki) czy PUR (poliuretan) charakteryzujący się łatwością w przetwarzaniu kosztem odporności mechanicznej, wysoką olejoodpornością, dużą elastycznością oraz właściwościom umożliwiającym samogaszenie w przypadku zapłonu. Z tego względu jest chętnie stosowany w obrabiarkach.
W ofertach firm zajmujących się produkcją i dystrybucją przewodów można znaleźć przewody, których płaszcze są wykonane z materiału bezhalogenowego. Halogeny to pierwiastki z 17. grupy głównej układu okresowego, tj. fluor, brom, jod, astat, które są doda-
na podział dozwolonych zakresów temperaturowych ze względu na sposób używania przewodu. Zakres jest szerszy, gdy przewód jest zamontowany nieruchomo, a zawężony, gdy jest przeznaczony do umieszczenia w elementach ruchomych.
Innym ważnym parametrem jest minimalny promień gięcia, który trzeba
zachować przy montażu. Promień jest wyrażany jako wielokrotność średnicy zewnętrznej przewodu. Jest mniejszy dla przewodów nieruchomych i większy dla zastosowań ruchomych. Na żywotność przewodów umieszczanych w elementach ruchomych wpływa liczba gięć występujących w trakcie poruszania się tych elementów. W przypadku transmisji danych warto zwrócić uwagę na kategorię stosowanego przewodu, określającą warunki, w których można użytkować przewód bez obawy o jakość transmisji.
Złączki
Łączenie przewodów elektrycznych w sposób zaproponowany przez projektanta instalacji jest możliwe dzięki zastosowaniu odpowiednich złączek. To kolejna grupa produktowa z kategorii techniki łączeniowej. Różnorodność typów i modeli złączek pozwala na ich dopasowanie do konkretnego zapotrzebowania.
Złączki to komponenty elektroizolacyjne, których podstawowym zadaniem jest połączenie dwóch odizolowanych przewodów. Dzięki nim możliwe jest zachowanie wysokiego stopnia bezpieczeństwa, ponieważ zapobiegają powstawaniu przepięć oraz spadkom mocy. Złączki są tworzone z miedzi lub aluminium i obudowane tworzywem syntetycznym. Wtyczka umieszczona w gnieździe umożliwia bezproblemowe i szybkie łączenie obwodów. Jednym z kryteriów podziału złączek jest sposób podłączania do nich przewodów.
Przyjmując jako kryterium sposób łączenia, wśród dostępnych na rynku produktów można wyróżnić:
• złączki śrubowe – ze śrubami zaciskowymi, które zapobiegają ruchomości przyłączanych przewodów; przewody umieszczane w otworze są dociskane przez dokręcanie śruby,
• złączki z zaciskiem ruchomym –przewód włożony do otworu jest unieruchamiany przez opuszczenie zacisku; takie rozwiązanie nie wymaga użycia żadnych narzędzi,
• złączki z zaciskiem dźwigienkowym – przewód jest unieruchamiany w otworze przez przyłącze dźwigienkowe, które można obsługiwać
jedną ręką i nie wymaga ono żadnych dodatkowych narzędzi montażowych,
• złączki z zaciskiem sprężynowym – przewód wsuwany do otworu zaciska się samoistnie po osiągnięciu wyczuwalnego oporu; jest to rozwiązanie odporne na wibracje oraz pozwalające na umieszczanie przewodów z tuleją lub bez niej,
• złączki z zaciskiem sworzniowym –przeznaczone dla końcówek oczkowych i widełkowych; zapewniają dużą siłę docisku, wysoką trwałość oraz dużą powierzchnię styku i nadają się do przyłączania przewodów o dużym przekroju,
• złączki z przyłączem zaciskanym,
• złączki z przyłączem wtykowym – po stronie produktu łączeniowego znajduje się strefa wtykowa, sam wtyk wkłada się wtykając, a wyjmuje wyciągając,
• złącza z przyłączem samonacinającym – zapewniające dużą oszczędność czasu przy podłączaniu przewodów wynikającą z braku konieczności wstępnego przygotowania; metal znajdujący się na elemencie oddziela izolację podczas umieszczania przewodu.
• złącza rozbieralne – przydatne, gdy nie jest znana długość przewodu; to rozwiązanie pozwala na zachowanie elastyczności.
Jakie kryteria decydują o wyborze konkretnego modelu złącza do da-
Etherline Cat6a FLEX FCEtherline Robot PN FC
transmisja danych transmisja danych zasilanie zasilanie zasilanie
EtherCAT, EtherNet/IPProfinet, robotyka
dźwigowe, transportowe, wciągarki, podnośniki
urządzenia kontrolne DeviceNet, CANopen
ocynowana miedź ocynowana
aluminiowa + plecionka z cynowanych drucików
aluminiowa + plecionka z cynowanych drucików miedzianych
nego systemu automatyki? Jednym z nich jest liczba dostępnych torów do umieszczania w nich przewodów, czyli liczba łączonych przewodów. Ważne jest zwrócenie uwagi na rodzaj przewodów, które będą przyłączane do złącza oraz materiał, z którego zostały wykonane i powierzchnię przekroju. Istotne są informacje o kształcie i wymiarach wtyczki oraz liczbie dostępnych pinów. Na podstawie powyższego w ofertach producentów i dystrybutorów można wyróżnić złącza:
• okrągłe (koncentryczne),
• prostokątne,
• wielokątne,
• modułowe pozwalające na rozbudowę wraz z rozrastaniem się
systemu automatyki i wprowadzaniem modyfikacji,
• asymetryczne, które umożliwiają połączenie tylko w jednej pozycji,
• symetryczne, które pozwalają na podłączenie wtyczki po rotacji. Należy uwzględnić wymaganą długość odizolowanych odcinków przewodów, które są umieszczane w otworach złączki. Dobór modelu złączki wymaga dopasowania jej do warunków środowiskowych, w których będzie pracować. Konieczne jest zweryfikowanie parametrów dopuszczalnego zakresu temperaturowego, stopnia ochrony IP komponentu, gazoszczelności, pyłoszczelności oraz ewentualnej zgodności z dyrektywą ATEX.
Ponadto należy zwrócić uwagę na wytrzymałość prądową oraz mechaniczną złącza.
Złącza mogą realizować różnorodne funkcje, a ich klasyfikacja w tym zakresie przedstawia się następująco:
• złącza mocy (niskiej, średniej i wysokiej),
• złącza sygnałowe,
• złącza wysokiej częstotliwości do transmisji danych.
Koncentratory sygnałowe Kolejną kategorią produktową wchodzącą w zakres techniki łączeniowej są koncentratory sygnałowe. Ich zadaniem jest zbieranie sygnałów z wielu czujników i przetworników,
a więc ich koncentrowanie. Wspomniane komponenty znajdują zastosowanie w sieciach pomiarowych, gdzie sygnały pomiarowe są zbiorczo transmitowane do centralnych sys temów odpowiedzialnych za monitorowanie i przetwarzanie uzyskiwanych wyników pomiarowych na informacje użyteczne dla danego systemu automatyki. Jest to koncepcja zgodna z ideą decentralizacji. Zaletą koncentratorów jest łatwiejsza diagnostyka układów wynikająca z przejrzystości okablowania. Ze względu na mnogość typów złączy oraz obsługiwanych interfejsów poszczególne modele koncentratorów
różnią się liczbą i typem gniazd wejściowych oraz typem złącza wyjściowego. Ponadto można wyróżnić koncentratory pasywne i aktywne.
W ofercie firmy Balluff można znaleźć koncentratory pasywne w całkowicie zalanych obudowach zapewniających odporność na wstrząsy i wibracje oraz wysoki stopień ochrony. Dostępne są komponenty w różnorodnych konfiguracjach z przyłączami M8 i M12, z zaciskami śrubowymi i wtykowymi, ze wskaźnikami funkcji przełączania w postaci diod LED, wyposażone w przewody o różnych długościach –od 3 m do 30 m, ze stykami zwiernymi
i rozwiernymi. Łącznie oferta obejmuje ponad 150 konfiguracji. W zależności od zapotrzebowania można dobrać odpowiedni model koncentratora do danej aplikacji. Również firma Turck ma w swojej ofercie szeroką gamę pasywnych koncentratorów. W zależności od modelu do dyspozycji są cztery, sześć i osiem portów z gwintem M8 lub M12. Dostępnych jest ponad 200 modeli, dzięki czemu można znaleźć rozwiązanie wskazane dla danej aplikacji. Szeroką gamę koncentratorów oferuje także firma Phoenix Contact. Oprócz zalewanych komponentów z gwintem M8 dostępne są elementy z gwintem M12 wykonane – w zależności od przeznaczenia – z metalu lub tworzywa sztucznego. Ponadto można wybierać spośród różnych przyłączy sygnału wyjściowego. Ciekawym rozwiązaniem są koncentratory z przyłączem samonacinającym, które umożliwia bezpośrednie przyłączenie końców przewodu bez konieczności usuwania izolacji. Pozwala to znacząco oszczędzić czas poświęcony na podłączanie. W ofercie dostępne są m.in. koncentratory w higienicznej wersji wykonania przeznaczone dla branży spożywczej. Ich konstrukcja zapew-
nia łatwość czyszczenia, a zastosowana stal nierdzewna skutecznie chroni przed korozją.
Oprócz wcześniej wymienionych elementów łączeniowych w systemach automatyki zastosowanie znajdują również inne komponenty techniki łączeniowej, takie jak trójniki, rozdzielacze Y, adaptery, dławnice do szaf i terminatory.
Trójniki to rozdzielacze lub koncentratory dwóch sygnałów, które są pozbawione przewodów. Na wybór elementu wpływają typ i wymiary złącza. Trójniki powinny mieć zwartą obudowę oraz otwory montażowe.
Rozdzielacze Y działają na podobnej zasadzie, jak trójniki i pełnią w układach tożsamą rolę, z tą różnicą, że złącza są umieszczone na przewodach.
po obu stronach oraz stosowną konfiguracją wtyczek – prostą lub kątową. Wśród adapterów dostępnych w ofercie firmy Balluff można znaleźć adaptery M8, M12 i zaworowe odporne na wstrząsy i wibracje o stopniu ochrony IP67 oraz adaptery Profibus z ekranowaną obudową wykonaną z cynkowego odlewu ciśnieniowego.
Dławnice kablowe używane w szafach sterowniczych mogą mieć różne formy konstrukcyjne. Służą bezpiecznemu i szczelnemu przeprowadzeniu kabla przez obudowę szafy. Zapobie-
JAKIE KRYTERIA DECYDUJĄ O WYBORZE
KONKRETNEGO MODELU ZŁĄCZA DO DANEGO SYSTEMU AUTOMATYKI? JEDNYM
Z NICH JEST LICZBA DOSTĘPNYCH
TORÓW DO UMIESZCZANIA W NICH
PRZEWODÓW, CZYLI LICZBA ŁĄCZONYCH
PRZEWODÓW. WAŻNE JEST ZWRÓCENIE
UWAGI NA RODZAJ PRZEWODÓW, KTÓRE
BĘDĄ PRZYŁĄCZANE DO ZŁĄCZA
ORAZ MATERIAŁ, Z KTÓREGO ZOSTAŁY
WYKONANE I POWIERZCHNIĘ PRZEKROJU.
Dzięki takiej koncepcji możliwe jest przyjmowanie różnych form konstrukcyjnych komponentów. Przykładowym rozdzielaczem Y jest produkt z oferty firmy ifm EBC114, który ma podwójne gniazdo oraz wtyk M12, uszczelnioną obudowę o stopniu ochrony IP65, IP67, IP68, IP69K oraz pozłacane styki. Adaptery umożliwiają łączenie dwóch wtyczek różnego rodzaju. Dzięki nim wzrasta elastyczność połączeń. Dobór elementu polega na znalezieniu modelu z odpowiednimi przyłączami
gają załamywaniu przewodów oraz zabezpieczają przed ostrymi krawędziami. W ofercie firmy Lapp Kabel można znaleźć dławnice serii SKINTOP jedno- i wielootworowe, wykonane –w zależności od modelu – z tworzywa sztucznego, mosiądzu niklowanego lub stali nierdzewnej.
W zakresie techniki łączeniowej oferowane są również terminatory do różnorodnych dostępnych na rynku magistral, takich jak DeviceNET, Profibus czy CC-link. Ich zadaniem
jest redukcja zakłóceń powstających w trakcie przesyłania sygnałów w okablowaniu komunikacyjnym. Terminatory są montowane na zakończeniach takiego okablowania.
Komponenty każdej z wymienionych grup produktowych muszą charakteryzować się wysoką odpornością na warunki środowiskowe oraz solidną obudową lub osłoną, dzięki której ryzyko przerwania ciągłości łączenia jest ograniczone do minimum.
Użytecznym komponentem techniki łączeniowej są puszki przyłączeniowe, w których umieszcza się płytki z układami zapewniającymi określone działania, np. konwersję sygnału. W puszce jest miejsce na złącza, dzięki którym komponent zbudowany z jej użyciem może być połączony z pozostałymi elementami danego układu. Puszki zapewniają ochronę przed czynnikami zewnętrznymi oraz ograniczają dostęp pyłów i zabrudzeń. Mogą być wykonane ze stali nierdzewnej lub kwasoodpornej, co umożliwia zastosowanie ich w przemyśle spożywczym.
Połączenia bezstykowe
Alternatywą dla tradycyjnych metod łączeniowych jest bezstykowy przesył energii i danych. Eliminuje on konieczność stosowania podatnych na zużycie mechaniczne połączeń wtykowych oraz zwiększa elastyczność w zakresie montażu. Ponadto nie istnieją wtedy ograniczenia w postaci maksymalnej liczby cykli łączeniowych. Przesył energii odbywa się przez wytwarzanie pola magnetycznego przez cewkę, które jest indukowane do kolejnej cewki.
W ofercie firmy Phoenix Contact znajdują się bramki NearFi przeznaczone do bezstykowego przesyłu danych i energii przez szczelinę o szerokości 10 mm. Transmisja jest możliwa nie tylko w powietrzu, ale również przez przestrzenie niemetaliczne,
tj. szkło, drewno czy tworzywo sztuczne. Wysoki stopień ochrony IP65 gwarantuje odporność na kurz, brud i zabrudzenia, co umożliwia stosowanie komponentów także w wymagających środowiskach. Zaletą bramek NearFi jest to, że złącza elementów mogą być obrócone względem siebie, a elementy strony pierwotnej i wtórnej nie muszą znajdować się dokładnie w jednej osi. Nie jest wymagane, aby ich powierzchnie aktywne były umieszczone idealnie równolegle względem siebie. Komponenty te występują w różnych konfiguracjach – jako bramki do przesyłu energii, bramki do przesyłu danych lub elementy do przesyłu zarówno energii, jak i danych. Bramki NearFi zapewniają przesył energii do 50 W oraz transmisję danych full duplex z prędkością do 100 Mbps. Przydatnym elementem są diody LED na obwodzie, które sygnalizują optyczną gotowość łącza oraz służą celom diagnostycznym.
Bezkontaktowy przesył energii jest również możliwy za pomocą komponentów z oferty firmy Weidmüller. R ozwiązanie o nazwie FreeCon Contactless zapewnia indukcyjną transmisję mocy do 240 W. Również w przypadku tych komponentów został zapewniony wysoki stopień ochrony –IP65, który umożliwia zastosowanie bezkontaktowej metody przesyłu energii w trudnych warunkach środowiskowych. Obudowę elementów używanych
zarówno po stronie pierwotnej, jak i wtórnej stanowi malowany, cynkowy odlew ciśnieniowy. Szczelina między elementami może mieć do 5 mm. Identyczną
stosowania złączy, które zapewniają połączenie obwodów drukowanych z innymi elementami i komponentami danego układu automatyki. Złącza
ZALETĄ KONCENTRATORÓW JEST
ŁATWIEJSZA DIAGNOSTYKA UKŁADÓW
WYNIKAJĄCA Z PRZEJRZYSTOŚCI
OKABLOWANIA. ZE WZGLĘDU NA
MNOGOŚĆ TYPÓW ZŁĄCZY ORAZ
OBSŁUGIWANYCH INTERFEJSÓW
POSZCZEGÓLNE MODELE
KONCENTRATORÓW RÓŻNIĄ SIĘ LICZBĄ I TYPEM GNIAZD WEJŚCIOWYCH ORAZ TYPEM ZŁĄCZA WYJŚCIOWEGO. PONADTO
MOŻNA WYRÓŻNIĆ KONCENTRATORY
PASYWNE I AKTYWNE.
maksymalną wartość może osiągnąć przesunięcie ich środków względem siebie. Elementy stosowane zarówno po stronie pierwotnej, jak i po stronie wtórnej są wyposażone we wskaźniki LED i są przystosowane do pracy z napięciem 24 V.
Złącza PCB
Powszechnie stosowane w automatyce przemysłowej płytki PCB wymagają
mogą służyć do przesyłania sygnałów, danych oraz zasilania obwodu. Zazwyczaj złącze jest przylutowane do płytki PCB. Oprócz standardowych na rynku dostępne są złącza wielorzędowe, które umożliwiają podłączenie przewodów do gniazd umieszczonych na wielu poziomach. Pozwala to na redukcję wykorzystania powierzchni płytki PCB. Elastyczność to cecha charakteryzująca rozwiązanie z zakresu złączy PCB o nazwie har-modular, oferowane przez firmę HARTING. Jest to złącze zbudowane z wielu modułów i konfigurowane on-line za pomocą dedykowanego konfiguratora internetowego. Takie rozwiązanie zapewnia dopasowanie do konkretnych potrzeb projektanta, bez konieczności zamawiania partii wielu sztuk i prototypowania. Moduły danych, sygnałów i zasilania można dowolnie łączyć w określonych szerokościach; są one mocowane na szynie prowadzącej z elementami mocującymi po obu stronach. Umiejscowienie poszczególnych elementów jest całkowicie od siebie niezależne.
Podczas doboru złączy należy zwrócić uwagę na sposób blokowania przewodu w gnieździe. Jednym z dobr ych rozwiązań jest oferowane
przez firmę Wago blokowanie za pomocą dźwigienki. Dzięki niemu możliwe jest podłączanie przewodów do płytki PCB bez używania narzędzi. Ponadto podniesienie dźwigienki jednoznacznie wskazuje na otwarcie zacisku, co ułatwia szybką, wizualną ocenę stanu podłączeń. Proponowany sposób blokowania znajduje zastosowanie w trudno dostępnych przestrzeniach. W firmowym portfolio dostępne są złącza z dźwigienką o przekroju 0,14–25 mm2
Branża spożywcza
W przypadku niektórych aplikacji konieczne jest użycie specjalnych rozwiązań. Przykładowo branża spożywcza wymaga rozwiązań higienicznych, zapewniających bezpieczne działanie w strefach produkcji żywności.
Jedną z firm, które przygotowały serie produktowe z kategorii techniki przyłączeniowej przeznaczone dla przemysłu spożywczego jest Turck. W komponentach wyeliminowano małe szczeliny, co zapobiega gromadzeniu się zanieczyszczeń. Obudowy mają gładkie powierzchnie, a nakrętki mocujące złączy są wykonane ze stali nierdzewnej. Przewody mają niezbęd-
Z kolei firma HARTING oferuje dedykowane dla przemysłu spożywczego złącza serii Han F+B. Higieniczna i wytrzymała konstrukcja złącza jest odporna na strumienie wody oraz agresywne środki chemiczne. Gładkie powierzchnie obudowy utrudniają bakteriom gromadzenie się, a uszczelki skutecznie zabezpieczają styki wewnętrzne. Specjalne żłobienia stabili-
ALTERNATYWĄ DLA TRADYCYJNYCH
METOD ŁĄCZENIOWYCH JEST
BEZSTYKOWY PRZESYŁ ENERGII I DANYCH.
ELIMINUJE KONIECZNOŚĆ STOSOWANIA
PODATNYCH NA ZUŻYCIE MECHANICZNE
POŁĄCZEŃ WTYKOWYCH ORAZ ZWIĘKSZA
ELASTYCZNOŚĆ W ZAKRESIE MONTAŻU.
ne certyfikaty i są zgodne z wymogami stawianymi przez FDA urządzeniom dla branży spożywczej. Ponadto są odporne na środki czyszczące, mikroby i hydrolizę. Dla zastosowań w nieco mniej wrażliwych obszarach firma oferuje certyfikowane przewody o takiej samej jakości, z tą różnicą, że wtyczki mają konwencjonalną konstrukcję. Przewody mogą mieć różną długość oraz proste lub kątowe – w zależności od zapotrzebowania – wtyczki.
zują chwyt złączy, co jest rozwiązaniem niezwykle praktycznym i użytecznym np. w trakcie działań naprawczych wymagających sprawności. Produkty opisywanej serii mają stopień ochrony IP69K.
Firma Pepperl+Fuchs proponuje gamę złączy odpowiednich do działania w strefach kontaktu z żywnością. Czteropinowe złącza M8 i M12 są odporne na zmywanie dzięki odpowiedniemu doborowi materiału oraz
dobrze zaprojektowanej konstrukcji. Mają gładką powierzchnię, zaś nakrętki są radełkowane i wykonane ze stali nierdzewnej, dzięki czemu mniejsze jest ryzyko przywierania żywności. Złącza mogą być montowane w strefach narażonych na zachlapanie, mają stopień ochrony IP69, a ponadto mogą pracować w szerokim zakresie temperaturowym.
Solidne połączenie
Prawidłowy dobór elementu łączeniowego wpływa na jakość połączeń instalacyjnych. Wymagane jest zachowanie kompatybilności poszczególnych elementów, które są ze sobą łączone. Wtyczki, gniazda, przelotki, przewody, kable, koncentratory muszą być wykonane z odpowiedniego materiału, który zapewni niezawodność w działaniu oraz zachowanie możliwie wysokiego stopnia bezpieczeństwa. Na dobór elementów powinny mieć wpływ warunki środowiskowe, w których będzie pracował dany element łączeniowy – temperatura czy narażenie na czynniki zewnętrzne, tj. zachlapanie albo obecność pyłów i płynów. Portfolio produktów łączeniowych jest bogate, duża jest również liczba działających w tej branży producentów i dystrybutorów.
Agnieszka Staniszewska
Transformacja energetyczna idzie pełną parą i obejmuje wszystkie gałęzie i sektory przemysłu. Unia Europejska postawiła sobie za cel bycie światowym pionierem w walce ze zmianami klimatycznymi i osiągnięcie neutralności klimatycznej do połowy stulecia. Cele w zakresie redukcji emisji CO2 zostaną osiągnięte wtedy, gdy nie tylko dostawcy energii, ale także sektory przemysłowe znacząco przyczynią się do ich realizacji. Wyzwania stojące przed firmami, również spoza sektorów energochłonnych, są ogromne: ze względu na rosnące koszty energii coraz więcej producentów szuka nowych możliwości i przygląda się swoim procesom pod kątem wydajności.
Firma HARTING zobowiązuje się towarzyszyć swoim partnerom branżowym w osiągnięciu wskazanego celu i zgodnie z koncepcją Connectivity+ łączy produkty i rozwiązania, które m.in. generują korzyści dla społecznego megatrendu zrównoważonego ekorozwoju. Wytwarzanie, przesyłanie i magazynowanie energii, a także zrównoważone wykorzystanie zasobów wymagają know-how i wnikliwego spojrzenia z szerszej perspektywy. HARTING pomoże swoim klientom osiągnąć cele w zakresie oszczędności, ponieważ każdego dnia stawia czoła wyzwaniom związanym z wydajnym przesyłem energii.
Rozwiązania Connectivity+ stanowią istotny element transformacji energetycznej i są pod tym względem wielopłaszczyznowe. Kluczowe dla sukcesu projektów transformacji ukierunkowanej na energię są działania i środki w każdym z trzech obszarów:
• optymalizacja wydajności – jak uzyskać przenoszenie mocy z mniejszy-
mi oporami na danej powierzchni, w określonej przestrzeni montażowej i jak oszczędzać energię oraz masę produktów?
• łatwa integracja nowych technologii w związku z energią odnawialną, wodorem, ogniwami paliwowymi,
• możliwość recyklingu/ponownego użycia zastosowanego materiału. Te obszary stanowią podstawę koncepcji Connectivity+ w dziedzinie zrównoważonego rozwoju.
Niższe straty podczas transmisji Jednym ze sposobów osiągnięcia większej efektywności energetycznej jest minimalizacja strat przesyłowych. Spadek napięcia na interfejsie jest redukowany, jeśli wybrane zostaną styki o niższej rezystancji (ze względu na lepszą przewodność lub dzięki lepszym powierzchniom styku i materiałom). Firma HARTING z powodzeniem wdrożyła to rozwiązanie, wyposażając centra danych w złącza Han-Eco.
Interfejsy w czarnej obudowie z tworzywa służą do łączenia komputerów w większe jednostki obliczeniowe. Potencjał oszczędności, wynikający przede wszystkim z niższych strat napięcia na stykach Han, sumuje się do 650 000 kWh rocznie (obliczenie dokonane na przykładzie działania data center składającego się z 15 000 szaf).
W porównaniu ze średnią europejską ceną energii elektrycznej dla przemysłu (statystyki cen energii elektrycznej – Statistics Explained; europa.eu) przekłada się to na oszczędności w wysokości prawie 100 000 euro rocznie, które można osiągnąć dzięki rozwiązaniom Connectivity+.
Redukcja masy
Redukcja masy to drugi sposób uzyskania oszczędności – można ją osiągnąć przez zastosowanie lekkich materiałów do budowy złącza lub zmiany systemowe polegające na zmniejszeniu całkowitej liczby użytych interfejsów.
W przypadku przejścia z obudów metalowych na wersje z tworzywa np. do 50 % zmniejszono masę połączeń w tramwajach i pociągach, stosując nowszą generację złączy. Jest to opłacalne również w dłuższej perspektywie, ponieważ każdy kilogram masy znacznie zmniejsza zużycie w zakładanym okresie użytkowania wynoszącym 30 lat.
Pod hasłem „Connectivity+ umożliwia inne jutro” firma HARTING przed stawiła w ciągu ostatnich dwóch lat wiele nowych rozwiązań, dzięki któ rym pojazdy szynowe będą gotowe na przyszłe zastosowania. Rozwiązania z serii Han HPR TrainPowerLine, która zadebiutowała na targach InnoTrans 2022, są najlepszym przykładem produktów pomagających oszczędzać energię. Seria składa się z rozdzielacza Y i pojedynczych wtyczek Han HPR do dystrybucji zasilania w obszarze podpodłogowym. To rozwiązanie umożliwia zoptymalizowany pro cesowo i energooszczędny rozdział mocy w pojeździe szynowym. Nowy standard zdecydowanie obniża masę, nawet o 10 kg na wagon, w porównaniu z powszechnie używanymi wcześniej interfejsami UIC 552.
Optymalizacja przestrzeni to trzecia możliwa strategia osiągnięcia poprawy wydajności. Przy projektowaniu przestrzennym interfejsów wchodzą w grę różne cele. Pierwszym z nich jest zawsze osiągnięcie jak najbardziej zwartej konstrukcji. Jednak inne aspekty zrównoważonego rozwoju również odgrywają rolę – wysoka trwałość, perspektywiczne koncepcje, a także możliwie wygodny montaż.
Nowe obudowy Han HPR Compact, przeznaczone do użytku w trudnych i wymagających warunkach środowiskowych, zapewniają ten sam stopień ochrony i oferują takie same opcje wyposażenia w styki i wkłady, jak inne sprawdzone już serie Han HPR (aż do HPR EasyCon). Są węższe i bardziej płaskie niż ich odpowiedniki i mają o jedną czwartą mniejszą masę niż w przypadku porównywalnych standardów HPR. Jeśli podczas montażu okaże się, że wymagane jest więcej miejsca montażowego, użytkownicy mogą zdecydować się na dodatkowe dwa dystanse, które zwiększają całkowitą wysokość obudowy – każda o trzy centymetry.
Zalety Han HPR Compact dla zrównoważonego rozwoju nie ograniczają się jedynie do zmniejszenia masy. Dzięki nowemu standardowi
obudów wszystkie interfejsy można zaprojektować tak, aby zminimalizować wymagania przestrzenne. Jednak w dłuższej perspektywie oferują one również możliwość optymalizacji i rozbudowy. Jeśli wymagania dotyczące wydajności wzrosną, nie będzie konieczne kupowanie nowych złączy, co oznacza również mniej odpadów. Dodatkowy efekt to zmniejszenie ilości energii i materiałów wymaganych do produkcji złączy dzięki miniaturyzacji rozwiązań, np. moduły Han Domino i Han HPR Compact. Niższa masa i mniejsze wymiary redukują również wysiłek konieczny przy transporcie produktów do klientów. Jest to korzystne dla społecznego megatrendu zrównoważonego ekorozwoju i pomaga klientom w osiąganiu ich celów w zakresie oszczędzania energii.
Prostsza integracja nowych technologii
Najnowsze innowacje technologiczne
HARTING obejmują m.in. moduły Han-Modular Domino. W porównaniu z poprzednim modułowym standardem Han-Modular, który z powodzeniem funkcjonuje na rynku od początku lat 90., moduły są tylko o połowę mniejsze. Dwie pojedyncze kostki do przesyłania sygnałów, danych, zasilania, lub pneumatyki mieszczą się w jednym gnieździe ramki zawiasowej Han-Modular.
Dzięki prostemu systemowi blokującemu nowe moduły „domino” szybko dopasowują się do sprawdzonych już interfejsów. Poprzednie moduły nie są przestarzałe, ponieważ nadal pasują do koncepcji modułowej i będą produkowane oraz rozwijane jak wcześniej.
Obie generacje produktów mieszczą się obok siebie w jednej ramce, co oznacza, że nie trzeba wymieniać wypróbowanego i przete stowanego rozwiązania.
Ulepszone
możliwości ponownego użycia Technologia połączeń jest zrównoważona, jeśli umoż liwia ponowne użycie lub długotrwałe wykorzystanie zastosowanych zasobów. Megatrend technologiczny modułowości wiąże się z realnymi korzyściami pod względem zrównoważonego rozwoju.
Bardzo dobrym przykła dem jest rozwiązanie HARTING Connectivity+ do obsługi „ślepego łączenia” regenerowanych akumulatorów samochodowych za pomocą ramki dokującej Han, w której zestawione są złącza Han Modular. Akumulatory
REKLAMA
samochodów elektrycznych.
Podsumowanie
Współpraca z firmą HARTING przy planowaniu rozwiązań łączeniowych dla projektów przemysłowych, zwłaszcza w zakresie aspektów energetycznych –
czy to w sektorze kolejowym, czy przy wytwarzaniu energii ze źródeł odnawialnych – jest korzystna dla klienta. Od pierwszego kontaktu i projektu w konfiguratorze, przez wsparcie planowania i tworzenie próbek, aż po wstępną produkcję i montaż całych struktur wiązek kablowych, HARTING oferuje rozwiązania oszczędnościowe – koncepcje długoterminowe, ekonomiczne i zrównoważone energetycznie. Oprócz społecznego megatrendu zrównoważonego rozwoju, rozwiązania HARTING Connectivity+ odpowiadają również na wyzwania zmian demograficznych i deglobalizacji.
Branżowy Punkt Kontaktowy Przemysł 4.0 działający przy Łukasiewicz - PIAP włącza polskie firmy i jednostki naukowe w europejskie przedsięwzięcia badawcze i innowacyjne, finansowane w ramach programu Horyzont Europa.
Do naszych głównych aktywności należą:
pomoc w pozyskaniu europejskich partnerów i źródeł finansowania dla wspólnych projektów, reprezentowanie polskich podmiotów na forum międzynarodowym, or ganizowanie szkoleń, warsztatów i sesji networkingowych, prowadzenie indywidualnych konsultacji
Naszą ofertę kierujemy do firm działających w obszarach:
technologie produkcji
s ztuczna inteligencja
pr zetwarzanie w chmurze
f otonika
in teligentne sieci i usługi
Kto może skorzystać z naszego wsparcia? przedsiębiorstwa, startupy, uczelnie wyższe, jednostki naukowe, fundacje, stowarzyszenia, klastry oraz organizacje międzynarodowe.
Kontakt:
mail: bpkprzemysl@piap.lukasiewicz.gov.pl
telefon: 22 874 01 35
Koła i zestawy kołowe są nieodłącznym elementem wyposażenia maszyn i urządzeń, umożliwiającym transportowanie ciężkich i nieporęcznych przedmiotów z jednego miejsca do drugiego. Dzięki nim wiele procesów przemysłowych jest mniej czasochłonnych i bardziej wydajnych.
Wybór odpowiedniego koła musi uwzględniać specyficzne warunki pracy, a ich konstrukcja powinna być dostosowana do przepływu ruchu, masy ładunku, typu posadzki, jak również uwzględniać odporność na czynniki zewnętrzne, chemikalia, temperaturę, głośność pracy itp. W tym artykule opisujemy nowe koła i zestawy kołowe z serii RE.F1, które wyróżniają się wyjątkowymi właściwościami i mogą być stosowane w wielu branżach przemysłowych. Przedstawiamy również różnice między kołami, aby pomóc w wyborze odpowiedniego zestawu do potrzeb.
Koła RE.F1
Koła RE.F1 (fot. 1) mają wieniec wykonany z wtryskiwanego poliuretanu na korpusie z technopolimeru na bazie poliamidu. Poliuretan użyty do produkcji bieżni koła jest relatywnie miękki (85 w skali Shore A), dzięki
temu koła dobrze pokonują przeszkody. Jednocześnie wykazują doskonałą elastyczność, przy niskich oporach toczenia, cichobieżności i bardzo dobrej odporności na zużycie oraz uszkodzenia mechaniczne.
Koła z serii RE.F1 charakteryzują się odpornością na czynniki atmosferyczne, alkohole, glikole, słabe kwasy organiczne i nieorganiczne oraz parę wodną, co sprawia, że są uniwersalne i nadają się do użytku w różnych warunkach. Dostępne są również jako zestawy kołowe z obudowami stalowymi w wersji:
• stałej,
• skrętnej,
• z płytą montażową,
• z otworem przelotowym,
• z hamulcem i bez,
• dla średnic od ø80 do ø125 mm (fot. 2).
Koła RE.F1 mogą przenosić obciążenia dynamiczne do 180 kg.
Elesa+Ganter oferuje też podobne koła z wieńcem z poliuretanu o oznaczeniu RE.FF. Czym różnią się oba modele?
Zasadnicza różnica dotyczy poliuretanu zastosowanego na wieńcu. Koła RE.FF mają bieżnie z poliuretanu o twardości 55 Shore D, natomiast nowe koła RE.F1 są bardziej miękkie (twardość 85 Shore A), dzięki czemu znacznie łatwiej pokonują przeszkody. Kolejną różnicą, która wynika z omawianej cechy, jest zdolność do absorbowania drgań, ponieważ miękki poliuretan pochłania wibracje w większym stopniu niż ten użyty w kołach RE.FF, co zapewnia cichszą pracę. Koła RE.FF nie są jednak pozbawione zalet, ponieważ mogą przenosić większe obciążenia (tabela 1). Wymagają jednak do tego gładkiej powierzchni.
Aby lepiej zobrazować różnice między dwoma poliuretanowymi kołami, można przyjąć, że koła RE.FF są zbli-
żone budową do poliamidowych kół monolitycznych RE.F8, podczas gdy RE.F1 są podobne do kół z wieńcem z gumy termoplastycznej RE.G1 (fot. 3).
Profesjonalny dobór
Zestawy kołowe RE.F1 są produktami o szerokim zastosowaniu w przemyśle, charakteryzującymi się wysoką jakością wykonania i wytrzymałością na różnego rodzaju czynniki zewnętrzne. Doskonale poradzą sobie z nierównościami posadzki oraz niewielkimi przeszkodami. Jeśli szukają Państwo najlepszego rozwiązania dla swoich potrzeb, zachęcamy do skontaktowania się z naszymi doradcami technicznymi, którzy służą fachową pomocą w doborze optymalnego zestawu kołowego dla konkretnych zastosowań. Doradcy odpowiedzą na wszelkie pytania i udzielą niezbędnych informacji na temat produktów, co pozwoli na dokonanie najlepszego wyboru. Dzięki temu zyskają Państwo pewność, że wybrane koła będą spełniać wszystkie wymagania techniczne i oczekiwania w zakresie wydajności i trwałości.
Grupa Zimmer jest jednym z wiodących światowych producentów w technice manipulacji i amortyzacji liniowej, procesowej i narzędziowej oraz technologii maszyn dla wszystkich gałęzi przemysłu. Dzięki indywidualnym rozwiązaniom jest ważnym partnerem dla znanych firm z branży farmaceutycznej i technologii medycznej. Zgodnie ze sloganem „The know-how factory” Grupa Zimmer t o symbol innowacji „Made in Germany” od 1980 r.
biznesowych ma szereg specyficznych uwarunkowań i wysokie wymagania dotyczące komponentów. Technologia medyczna i farmaceutyczna nie jest wyjątkiem. Na czele listy zwykle znajdują się bardzo wysokie wymagania w zakresie jakości, trwałości i bezpieczeństwa. Wielu z tych wyzwań można sprostać dzięki standardowym produktom Zimmer przeznaczonym dla różnych sektorów technologicznych.
Wymagania przemysłu farmaceutycznego
Charakterystyka wymagań, z którymi mamy do czynienia w przemyśle farmaceutycznym dotyczy kilku aspektów:
• czyszczenie i sterylizacja – dzięki konstrukcji Hygienic Design produkty firmy są bardzo łatwe w czyszczeniu,
• tr wałe powierzchnie – rozwiązania Zimmer gwarantują odporność na agresywne środki czyszczące (nadtlenek wodoru i wiele innych),
• stopień ochrony IP – brud nie stanowi problemu, a specjalnie uszczelnione produkty pozwalają na intensywne czyszczenie,
• pomieszczenia czyste – produkty Zimmer spełniają wartości graniczne i zapewniają zmniejszoną emisję cząstek stałych zgodnie z GMP i ISO 14644,
Niezależnie od tego, czy klient potrzebuje rozwiązania do chwytania, wymiany, mocowania, obracania, podpierania, hamowania, tłumienia czy transportu, w ofercie Zimmer Group można znaleźć odpowiednie komponenty do wszystkich rodzajów operacji. Firma chętnie podejmie wyzwanie także w przypadku skomplikowanych aplikacji, dobierając kompletne rozwiązania systemowe dopasowane do wymagań klienta.
Oferta dla przemysłu farmaceutycznego i technologii medycznej Do najczęściej stosowanych produktów Zimmer Group w przemyśle farmaceutycznym i technologii medycznej należą chwytaki równoległe serii GEP2000, MGP800 i GEH6000IL, elektryczne elementy zaciskowe z serii LKE, amortyzatory przemysłowe z serii PowerStop, technologia liniowa do mocowania stołów badawczych i stołów operacyjnych oraz specjalne amortyzatory zapewniające tłumienie drgań w sztucznych stawach kolanowych i biodrowych.
Dzięki zaawansowanym technologicznie produktom i dobrze rozwiniętej sieci dystrybucji w 125 krajach Grupa Zimmer od dawna przyczynia się do rozwoju technologii klientów. Wiele branż i sektorów
• certyfikowane środki smarne – rozwiązania Zimmer spełniają wymagania rozporządzenia FDA 21 CFR 178.3570,
• zróżnicowane materiały – Zimmer używa wyłącznie substancji zatwierdzonych zgodnie z listą materiałów przyjętą przez FDA.
Chwytak serii GEP2000 –elektrycznie kompaktowy Za sprawdzoną serią dwuszczękowych chwytaków równoległych GEP2000 stoją elektryczne chwytaki do małych części dla automatyki medycznej i laboratoryjnej, które charakteryzują się m.in. swobodnym pozycjonowaniem i wykrywaniem utraty detalu. Podstawową ich cechą jest mechaniczne samoblokowanie, które zapewnia bezpieczne trzymanie przedmiotu obra-
bianego (np. rurki infekcyjne) nawet w przypadku zaniku prądu lub zatrzymania awaryjnego. Chwytaki te mają maksymalny skok przy niewielkiej przestrzeni konstrukcyjnej. Jeśli wymagany jest duży skok, chwytak musi być odpowiednio ukształtowany. W przypadku obsługi zróżnicowanych części, a jednocześnie ograniczonej przestrzeni roboczej i ograniczonym udźwigu ten chwytak jest najlep szym wyborem.
Chwytaki z serii GEP2000 cha rakteryzują się łatwą obsługą. Operator sam może wybrać, czy chce sterować chwytakiem jak zaworem przez porty I/O, czy woli wersję z interfejsem IO-Link. Niezależnie od dokonanego wy boru, oba warianty można łatwo zintegrować z własnym układem sterowania. Pozycjonowanie za pomocą IO-link umożliwia pozy cjonowanie szczęk wykonanych w wersji IL-03 i IL-43. Dzięki temu rozwiązaniu skok jest elastycznie dopasowywany do obrabianego detalu, co oszczędza czas w procesie i zapobiega zakłóceniom konturów. Chwytak może wytrzymać 10 mln cykli bez konserwacji, ma stopień ochrony IP40 lub IP54, czujnik pola magnetycznego i regulowaną siłę chwytania.
Przykład zastosowania w praktyce
Klienci stosują chwytaki GEP2000
m.in. podczas przenoszenia szklanych butelek. Chwytak jest stosowany do transportu butelek i strzykawek do maszyny napełniającej. Dzięki zinte -
growanemu rozpoznawaniu pozycji chwytaka, różne produkty mogą być wykrywane i można natychmiast zauważyć wszelkie straty.
Innym zastosowaniem chwytaka jest otwieranie i zamykanie probówek. To specjalne rozwiązanie manipulacyjne jest wykorzystywane dzięki połączeniu rotacji i chwytania jako urządzenie do zdejmowania i zakładania nakrętek na probówki. Jeden komponent ma zatem w aplikacji dwie funkcje. Stosowany jest również do etykietowania butelek lub centrowania kodów kreskowych na probówkach, aby można było je zeskanować.
Chwytak serii MGP800 –potężny i trwały Chwytaki równoległe dwuszczękowe seria MGP800 osiągają do 40 % większą siłę chwytu niż w przypadku produktów standardowych. Optymalizacja masy i siły obniża koszty aplikacji, ponieważ wszystkie komponenty mają mniejsze wymiary. Do obsługi małych części, takich jak probówki, Zimmer Group oferuje to, co najlepsze w tym sektorze – pneumatyczne chwytaki serii MGP800. Są solidne, trwałe i wydajne. Najlżejszy „maluch” Zimmer Group, bo tak określa je firma, waży zaledwie 0,008 kg. Chwytaki z tej serii mogą mieć do 50 % dłuższe szczęki chwytające niż w standardowych produktach. Maksymalne siły i momenty gwarantują elastyczne użytkowanie przy maksymalnej dynamice. Do podstawowych cech serii MGP800 należy bezawaryjna praca (10 mln cykli bez konserwacji), sprężynowe zamknięcie C, stopień ochrony IP40, czujnik pola magnetycznego i certyfikat dla czystych pomieszczeń.
Przykład praktycznego zastosowania
Standardowy chwytak pneumatyczny z serii MGP800 transportuje peny insulinowe w zakładzie produkcyjnym.
Dzięki niewielkiej konstrukcji, możliwe było zmniejszenie odstępów do minimum i umieszczenie wielu chwytaków obok siebie. Wykorzystując standardowy chwytak, Zimmer mógł zaoferować klientowi indywidualne rozwiązanie.
Chwytak serii GEH6000IL –największa wydajność
Elektryczne chwytaki równoległe o podwójnych szczękach i dużym skoku z serii GEH6000IL są wyposażone w serwonapęd ze zintegrowanym sterownikiem. Technologia napędu bezszczotkowego gwarantuje indywidualne ustawienie siły oraz regulację
położenia i prędkości. W automatyce laboratoryjnej praca odbywa się głównie przy użyciu tłukącego się szkła i tworzywa sztucznego, dlatego chwytaki mają również mechanizm samoblokujący, który zapobiega wypadnięciu butelki w przypadku awarii zasilania. Chwytaki tej serii można pozycjonować. Mają one zintegrowany czujnik i stopień ochrony IP54.
Przykład zastosowania w praktyce
Chwytak z serii GEH6000IL jest używany do transportu bardzo wrażliwych stojaków z chwiejnymi i delikatnymi probówkami w automatyce laboratoryjnej. Niestandardowy chwytak serii GEH6000IL sprawdza się szczególnie dobrze dzięki samoblokowaniu mechanicznemu, co zapobiega otwarciu i tym samym utracie stojaka w przypadku awarii zasilania.
Kubiak Pieczyk
Sztuczna inteligencja i rozwiązania na niej oparte mają aktualnie wpływ na każdy aspekt życia człowieka – począwszy od rekomendacji filmów czy seriali, przez edukację i transport, po ochronę zdrowia i bezpieczeństwo. W tej sytuacji nie dziwi, że wykorzystanie systemów sztucznej inteligencji może rodzić obawy i wątpliwości z perspektywy prawa.
Unia Europejska już od jakiegoś czasu podejmuje szereg działań mających na celu uregulowanie wprowadzania do obrotu i korzystania z rozwiązań AI. Wyrazem tego jest m.in. projekt tzw. Aktu o sztucznej inteligencji1
Unijne prace nad Aktem o sztucznej inteligencji
Temat sztucznej inteligencji przewija się w Unii Europejskiej już od kilku lat. Organy unijne co jakiś czas wydają białe księgi, komunikaty, strategie, założenia. Póki co nie ma jednak aktów prawnych, które całościowo regulowałyby kwestie związane z tworzeniem i wykorzystywaniem sztucznej inteligencji2. Nawet projekty aktów prawnych nie są jeszcze na ten moment wiążące.
W 2021 r. Komisja Europejska zaproponowała projekt rozporządzenia zwanego Aktem o sztucznej inteligencji3. W grudniu 2022 r. swoje podejście zaprezentowała również Rada Unii Europejskiej 4. Natomiast w czerwcu 2023 r. podczas głosowania nad
Aktem Parlament Europejski przyjął stanowisko5, różniące się częściowo od pierwotnego projektu zaproponowanego przez Komisję Europejską. Żadna z propozycji rozporządzenia nie zawiera definicji sztucznej inteligencji. Projekt posługuje się od początku pojęciem „systemów sztucznej inteligencji”. W brzmieniu nadanym przez Parlament Europejski system sztucznej inteligencji oznacza „system maszynowy, który został zaprojektowany do działania z różnym poziomem autonomii i który może – do wyraźnych lub dorozumianych celów – generować wyniki, takie jak przewidywania, zalecenia lub decyzje wpływające na środowiska fizyczne lub wirtualne”6
Na marginesie warto zwrócić uwagę, w jaki sposób problemy, które pojawiły się w związku z korzystaniem z takich rozwiązań, jak ChatGPT, wpłynęły na prace nad unijnym Aktem. Parlament Europejski uwzględnił pojęcie tzw. modelu generatywnego, który jest modelem sztucznej inteligencji trenowanym na szerokiej skali danych, „jest zaprojektowany z my-
ślą o ogólnym charakterze wyników i może być dostosowany do szerokiego zakresu odrębnych zadań”7
Zakres proponowanej regulacji
Akt o sztucznej inteligencji ma z założenia harmonizować przepisy regulujące tworzenie i wprowadzanie do obrotu systemów sztucznej inteligencji. Proponowane regulacje dzielą systemy sztucznej inteligencji według następujących poziomów ryzyka: niedopuszczalne ryzyko (uznawane za stwarzające zagrożenie dla ludzi), wysokie ryzyko, ryzyko umiarkowane oraz ryzyko minimalne. Ponadto projekt rozporządzenia m.in. zakazuje określonych praktyk, precyzuje obowiązki związane w szczególności z systemami AI wysokiego ryzyka nakładane na operatorów takich systemów, a także reguluje kwestie przejrzystości w odniesieniu do systemów AI. Jeżeli chodzi o dziedziny i rodzaje systemów sztucznej inteligencji, projekt rozporządzenia obejmuje w zasadzie wszystkie dziedziny poza wojskowymi. Wersja Aktu przyjęta przez Parlament Europejski wyłącza z zakresu m.in. osoby fizyczne będące operatorami sztucznej inteligencji, które korzystają z systemów AI w celach osobistych, związanych z działalnością pozazawodową.
Projekt Aktu o sztucznej inteligencji wyszczególnia praktyki dotyczące systemów AI uznawane za niedozwolone. Do nich należą m.in. systemy AI wykorzystujące techniki podprogowe czy słabości określonej grupy osób ze względu na ich wiek, niepełnosprawność ruchową lub zaburzenie psychiczne, a także ze względu na szczególną sytuację społeczną czy ekonomiczną danej osoby. Do projektu wprowadzony został również zakaz wykorzystywania systemów zdalnej identyfikacji biometrycznej „w czasie rzeczywistym” w przestrzeni publicznej, jak rozpoznawanie twarzy. Ponadto jedna z poprawek Parlamentu Europejskiego objęła zakazem wykorzystywanie kategoryzacji biometrycznej do kategoryzowania
ludzi według wrażliwych lub chronionych cech albo na podstawie wnioskowania o nich8. Wśród zakazanych systemów AI znalazły się również te, które dotyczą tzw. social scoring’u, dotąd znanego z filmu „Raport mniejszości” czy systemu wprowadzonego w Chinach. Zgodnie z treścią projektu oznacza on „ocenianie lub klasyfikowanie osób fizycznych na podstawie ich zachowań społecznych, statusu społeczno-ekonomicznego lub na podstawie znanych lub przewidywanych cech osobistych lub cech osobowości”9. Ponadto w projekcie wprowadzono zakaz odnoszący się do systemów przewidywania ryzyka ponownego popełnienia przestępstwa na podstawie profilowania danej osoby, jej wcześniejszego zachowania czy cech osobowości. W odniesieniu do organów ścigania, służby granicznej, miejsca pracy czy szkół nie będzie też możliwe wykorzystywanie systemów AI opartych na rozpoznawaniu emocji.
Jak już zostało wspomniane, w projekcie rozporządzenia systemy sztucznej inteligencji skategoryzowane są według różnych poziomów ryzyka. Na tej podstawie na dostawcę
ORGANY UNIJNE CO JAKIŚ CZAS
WYDAJĄ BIAŁE KSIĘGI, KOMUNIKATY, STRATEGIE, ZAŁOŻENIA. PÓKI CO
NIE MA JEDNAK AKTÓW PRAWNYCH,
KTÓRE CAŁOŚCIOWO REGULOWAŁYBY
KWESTIE ZWIĄZANE Z TWORZENIEM
I WYKORZYSTYWANIEM SZTUCZNEJ
INTELIGENCJI.
systemu AI nakładane są określone obowiązki. Zgodnie z tym podziałem najwięcej wymogów zostaje nałożonych na dostawców systemów AI wysokiego ryzyka. Zgodnie z projektem rozporządzenia do takich systemów należą m.in. systemy AI wykorzystywane w identyfikacji biometrycznej, w obsłudze infrastruktury krytycznej,
w edukacji, w procesach rekrutacyjnych i zatrudnieniu, systemy stosowane do oceny zdolności kredytowej, do kwalifikowalności osób fizycznych do świadczeń publicznych, w tym do usług opieki zdrowotnej czy do ubezpieczenia zdrowotnego lub ubezpieczenia na życie. Projekt Aktu zalicza do takich systemów także wykorzystywane przez organy ścigania poligrafy, a także systemy używane do oceny wiarygodności dowodów w toku ścigania przestępstw lub prowadzenia dochodzeń w ich sprawie. W tej kategorii mieszczą się również systemy wykorzystywane jako pomoc w interpretacji prawnej i stosowaniu prawa, a ponadto systemy stosowane przez organy publiczne w kwestiach związanych z zarządzaniem migracją, azylem i kontrolą granic (w tym do oceny ryzyka i bezpieczeństwa stwarzanego przez osobę, która chce wjechać na terytorium państwa członkowskiego, a także do weryfikacji autentyczności dokumentów podróży oraz wniosków o udzielenie azylu, o wydanie wizy i dokumentów pobytowych). Wersja Aktu przyjęta przez Parlament Europejski kwalifikuje jako wysokie ryzyko również systemy AI służące do wywierania wpływu na wynik wyborów lub referendum lub na zachowanie osób fizycznych podczas głosowania. Ponadto jako wysokie ryzyko uwzględniono również systemy rekomendacji stosowane przez platformy społecznościowe. Podmioty wykorzystujące systemy AI wysokiego ryzyka będą zatem podlegały szeregowi obowiązków zarówno przed zaprojektowaniem i wprowadzeniem do obrotu danego systemu AI, jak i w trakcie jego funkcjonowania. Systemy te będą musiały
Specjalizuje się w ochronie dóbr osobistych osób fizycznych i prawnych. Bliskie są jej zagadnienia ochrony wizerunku, renomy i dobrego imienia. Zaangażowana w postępowania z zakresu zwalczania nieuczciwej konkurencji. Zajmuje się także prawem własności intelektualnej, ze szczególnym uwzględnieniem prawa autorskiego, prawa reklamy i mediów. Kontakt: m.kudla@skplaw.pl. Strony internetowe: www.skplaw.pl, www.skpipblog.pl. .
być m.in. zarejestrowane w odpowiedniej bazie unijnej. Ponadto wiele wymogów związanych jest np. z przejrzystością systemów AI czy nadzorem ze strony człowieka. Przykładowo art. 13 projektu wprowadza regulację, zgodnie z którą dostawca systemu wysokiego ryzyka jest zobowiązany do zapewnienia przejrzystości funkcjonowania systemu i umożliwienia użytkownikom zrozumienia wyników działania danego algorytmu. Przejrzystość, o której mowa w proponowanych przepisach, oznacza, że „w momencie wprowadzania do obrotu systemu sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka wykorzystuje się wszystkie dostępne środki techniczne zgodnie z powszechnie uznanym aktualnym stanem wiedzy, aby zapewnić dostawcy i użytkownikowi możliwość interpretacji wyników systemu sztucznej inteligencji”10
Wersja Aktu przyjęta przez Parlament Europejski uwzględnia również obowiązek oceny działań systemu AI wysokiego ryzyka pod względem wpływu na prawa podstawowe. Co istotne, Parlament Europejski przyjął również poprawkę wprowadzającą instytucję skargi do krajowego organu nadzorczego, którą będą mogły wnieść osoby fizyczne (lub grupa osób fizycznych) przeciwko operatorom systemów sztucznej inteligencji.
Modele generatywne
W przypadku systemów wyodrębnionych jako modele generatywne, czyli systemów tworzących treści typu audio, wideo, obraz czy tekst (np. Cha tGPT), zgodnie z treścią projektu konieczne będzie spełnienie wymogów dotyczących przede wszystkim przejrzystości, tj. m.in. polegających na projektowaniu systemu w sposób zapobiegający
generowaniu nielegalnych treści oraz umożliwiający ujawnienie, że użytkownik ma do czynienia z systemem AI. Dodatkowo obowiązkowe będzie prowadzenie dokumentacji w odniesieniu trenowania modelu
uznania modeli generatywnych za system AI wysokiego ryzyka.
Jeżeli chodzi o systemy AI kwalifikowane jako ryzyko niskie lub minimalne, zastosowanie będą miały przede wszystkim obowiązki dotyczące przejrzystości, co oznacza, że użytkownik powinien mieć świadomość, iż ma do czynienia ze sztuczną inteligencją.
Podsumowanie
Obecne brzmienie Aktu o sztucznej inteligencji nie jest jeszcze ostateczne. Jako że Parlament Europejski w czerwcu 2023 r. przyjął swoje sta-
PROPONOWANE REGULACJE DZIELĄ
SYSTEMY SZTUCZNEJ INTELIGENCJI
RYZYKA: NIEDOPUSZCZALNE RYZYKO
RYZYKO, RYZYKO UMIARKOWANE ORAZ RYZYKO MINIMALNE.
na danych będących utworami objętymi prawami autorskimi. Modele generatywne będą również musiały zostać zarejestrowanie w unijnej bazie. Warto wskazać, że nałożenie tych obowiązków – zgodnie z propozycją Aktu – nie oznacza jednocześnie
1. Dalej również jako: „Akt”.
2. Stan na 01.08.2023 r.
nowisko wobec projektu, możliwe jest już przejście do kolejnych etapów pracy nad Aktem. Celem UE jest przyjęcie ostatecznej wersji rozporządzenia do końca 2023 r. 11
Marlena K udła
3. Wniosek Komisji Europejskiej z 21.04.2021 r. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej inteligencji (akt w sprawie sztucznej inteligencji) i zmieniające niektóre akty ustawodawcze Unii COM(2021) 206 final 2021/0106(COD).
4. Wniosek Rady Unii Europejskiej dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej inteligencji (akt w sprawie sztucznej inteligencji) i zmieniającego niektóre akty ustawodawcze Unii – Podejście ogólne, 25.11.2022 r., 2021/0106(COD).
5. Akt w sprawie sztucznej inteligencji. Poprawki przyjęte przez Parlament Europejski w dniu 14 czerwca 2023 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej inteligencji (akt w sprawie sztucznej inteligencji) i zmieniającego niektóre akty ustawodawcze Unii (COM(2021)0206 – C9-0146/2021 –2021/0106(COD).
6. Tamże.
7. Tamże.
8. Zob. Art. 5 ust. 1 lit. ba) Aktu w sprawie sztucznej inteligencji. Poprawki przyjęte przez Parlament Europejski… Stan na 01.08.2023 r.
9. Akt w sprawie sztucznej inteligencji. Poprawki przyjęte przez Parlament Europejski… Stan na 01.08.2023 r.
10. Art. 13 ust. 1 Aktu w sprawie sztucznej inteligencji. Poprawki przyjęte przez Parlament Europejski… Stan na 01.08.2023 r.
11. Stan na 1.8.2023 r.
rzecznik patentowy
europejski rzecznik patentowy
zawodowy pełnomocnik EUIPO
Kancelaria Rzeczników Patentowych
J. Markieta, M. Zielińska-Łazarowicz Sp. partnerska
Do ochrony rozwiązań technicznych na gruncie prawnym prawo własności przemysłowej przewiduje różne rodzaje praw. Patent na wynalazek i prawo ochronne na wzór użytkowy chronią aspekty techniczne. Zewnętrzną postać produktu czy opakowania – ich wygląd – chroni prawo z rejestracji wzoru przemysłowego. Patent na wynalazek chroni zasadę działania (rozwiązanie problemu) – w uproszczeniu można powiedzieć, że odpowiada na pytanie: „jak coś działa?” Wzór użytkowy dotyczy budowy urządzenia – tu można zadać pytanie: „jak coś jest zbudowane?” Z kolei wzór przemysłowy odpowiada na pytanie: „jak coś wygląda?” Wszystkie trzy prawa mogą chronić jeden produkt na trzech różnych płaszczyznach, każde odpowiednio do swojego charakteru. W takiej sytuacji dochodzi do kumulacji środków ochrony w odniesieniu do jednego produktu.
Wtym artykule przyjrzymy się wzorom użytkowym i prawu ochronnemu na wzór użytkowy. Znajdują one szerokie zastosowanie do ochrony urządzeń, których konstrukcja może być oczywistym złożeniem znanych elementów.
Prawo ochronne na wzór użytkowy udzielane jest dla nowych i mających zastosowanie przemysłowe rozwiązań technicznych. Oznacza to, że w dalszym ciągu chroniona jest idea stojąca za rozwiązaniem problemu technicznego, niemniej przejawiająca się w kształtach lub budowie przedmiotu o trwałej postaci albo przedmiotu składającego się ze związanych ze sobą funkcjonalnie części o trwałej postaci. W odróżnieniu od wynalazków mamy więc wymóg trwałej postaci rozwiązania, co wyklucza z zakresu pojęcia „wzór użytkowy” sposoby postępowania oraz wyroby bezpostaciowe, takie jak proszki, ciecze czy związki chemiczne. Nie ma jednak wymogu poziomu wynalazczego – oznacza to, że wzór użytkowy może być oczywistym zestawieniem znanych elementów (cech). Warunkiem koniecznym do uzyskania prawa ochronnego jest nowość takiego zestawienia cech.
Zgłoszenie wzoru użytkowego, oprócz podania o udzielenie prawa, powinno
zawierać opis wzoru określający jego przemysłowe zastosowanie, zastrzeżenia ochronne oraz obowiązkowo rysunek przedstawiający istotne cechy techniczne wzoru. Zgłoszenia w Urzędzie Patentowym RP można dokonać samodzielnie lub za pośrednictwem rzecznika patentowego. Nie mogą służyć nam w tym zakresie pomocą adwokaci ani radcy prawni, wyłączone z działania w takim postępowaniu są też osoby bez uprawnień działające w innych postępowaniach administracyjnych na mocy zwykłego pełnomocnictwa. Opracowaniu dokumentacji zgłoszeniowej należy poświęcić dużo uwagi, gdyż po zgłoszeniu wzoru nie można dokonać uzupełnień czy dodawać cech, które nie występowały w pierwotnym tekście zgłoszenia. Nie należy również zapominać o wniesieniu opłaty urzędowej od zgłoszenia wzoru. Jeśli dokonamy zgłoszenia elektronicznego za pomocą sytemu udostępnianego przez Urząd Patentowy RP, to opłata urzędowa za zgłoszenie wyniesie 500 zł. Po dokonaniu zgłoszenia eksperci
Urzędu Patentowego ROP przygotują dla Zgłaszającego wstępną opinię dotyczącą zdolności ochronnej wzoru użytkowego, która pozwala ocenić szanse na uzyskanie prawa ochronnego. Wstępna opinia wymienia publikacje stanowiące najbliższy stan
techniki dla wzoru, przy czym przez stan techniki rozumie się publikacje ujawniające podobne lub tożsame rozwiązania dostępne do wiadomości publicznej przed datą zgłoszenia badanego wzoru. Ponadto wstępna opinia przedstawia analizę znaczenia odnalezionych publikacji w kontekście możliwości uzyskania prawa ochronnego – jeśli szanse te są niewielkie, Zgłaszający ma możliwość wycofania zgłoszenia przed publikacją i poszukiwania ochrony danego rozwiązania technicznego jako tajemnicy przedsiębiorstwa. Niemniej za każdym razem przedstawioną wstępną ocenę należy przeanalizować we własnym zakresie, ponieważ wstępna ocena może być nieprawidłowa lub mogą istnieć szanse na obronę zgłoszenia przed zarzutami braku zdolności ochronnej.
Badanie merytoryczne
W toku postępowania po upływie 18 miesięcy od daty zgłoszenia wzór użytkowy zostanie opublikowany przez Urząd Patentowy RP w formie wzmianki w Biuletynie Urzędu Patentowego RP o dokonaniu zgłoszenia wzoru, a także w postaci publikacji spełniającej wymagania określone w odpowiednich normach Światowej Organizacji Własności Intelektualnej WIPO.
Po publikacji eksperci Urzędu Patentowego przystępują do badania mer ytorycznego, formułując zarzuty dotyczące braku zdolności ochronnej wzoru. Najczęściej jest to zarzut braku nowości na tle publikacji wcześniejszych niż data zgłoszenia badanego wzoru. Zarzuty stawiane w toku postępowania należy dokładnie przeanalizować i jeśli widzimy niespójność argumentacji, należy podjąć obronę zgłoszenia, czy to przez przedstawienie kontrargumentów, czy też modyfikację zastrzeżenia ochronnego w sposób uwalniający zgłoszenie od stawianych zarzutów. W tym przypadku wymagana jest wiedza i kompetencje rzecznika patentowego; samodzielna obrona przed zarzutami stawianymi przez Urząd Patentowy RP – choć formalnie dopuszczalna – rzadko bywa skuteczna i zwykle nie prowadzi do uzyskania prawa ochronnego o satysfakcjonującym zakresie przedmiotowym.
W postępowaniu merytorycznym ocenia się przede wszystkim nowość wzoru użytkowego, według takich kryteriów, jak w przypadku wynalazku, tj. na gruncie prawa krajowego nowość wzoru musi być nowością w skali światowej. Aby rozwiązanie było nowe, nie może być ujawnione do wiadomości publicznej przed datą zgłoszenia wzoru do ochrony. Ujawnienie do wiadomości publicznej może mieć dowolną postać, np. publikacji w czasopiśmie branżowym, wystawienia wzoru na wystawie, opisania go na stronie internetowej lub opublikowania filmu przedstawiającego wzór na portalu typu YouTube.
Postępowanie zwykle kończy się około 2–2,5 roku po zgłoszeniu decyzją o udzieleniu lub odmowie udzielenia prawa ochronnego. Decyzja odmowna podlega zaskarżeniu na drodze odwołania za pomocą wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy lub na drodze sądowo-administracyjnej przez złożenie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (sąd właściwy miejscowo do rozpatrywania skarg na decyzje Urzędu Patentowego RP). Częściej postępowanie kończy się decyzją udzielającą prawo ochronne. Prawo
Zastrzeżenia stanowią definicję zbioru rozwiązań, do których wyłączność przysługuje uprawnionemu z prawa ochronnego. W praktyce podczas dochodzenia roszczeń zakazowych w postępowaniu cywilnym przed Sądem ds. Własności Intelektualnej w Warszawie (sąd właściwy rzeczowo do rozpoznawania sporów dotyczących wynalazków i wzorów użytkowych) należy wykazać, iż dane rozwiązanie konkurencji, którego komercjalizacji chcemy się sprzeciwić, ma wszystkie cechy wskazane w definicji zbioru (w zastrzeżeniu ochronnym), a tym samym jest elementem zbioru, przez co wkracza w zakres ochrony wynikający z udzielonego nam prawa wyłącznego. Posłużenie się analogią zbioru i jego definicji pozwala wyobrazić sobie, jak wygląda zakres przedmiotowy naszego prawa wyłącznego. Mamy prawo do zakazywania określonych działań wobec urządzeń/ wyrobów zdefiniowanych przez zastrzeżenie ochronne – elementów zbioru zdefiniowanego przez zastrzeżenie. Prawo ochronne na wzór użytkowy daje nam dokładnie taką samą ochronę, jak prawo z udzielonego patentu. Wraz z uzyskaniem prawa ochronne-
P O DOKONANIU ZGŁOSZENIA
EKSPERCI URZĘDU PATENTOWEGO ROP
PRZYGOTUJĄ DLA ZGŁASZAJĄCEGO
WSTĘPNĄ OPINIĘ DOTYCZĄCĄ
ZDOLNOŚCI OCHRONNEJ WZORU
UŻYTKOWEGO, KTÓRA POZWALA
OCENIĆ SZANSE NA UZYSKANIE PRAWA
OCHRONNEGO.
to, po wniesieniu opłat urzędowych związanych z publikacją i pierwszym okresem ochrony, zostaje ogłoszone w Wiadomościach Urzędu Patentowego ROP oraz potwierdzone wydaniem świadectwa ochronnego.
Zakres przedmiotowy Zakres przedmiotowy prawa ochronnego na wzór użytkowy definiują zastrzeżenia ochronne, tak jak zastrzeżenia patentowe definiują zakres przedmiotowy patentu na wynalazek.
go na wzór użytkowy nabywa się prawo wyłącznego korzystania ze wzoru w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. To uprawnienie przejawia się w tym, że dysponując prawem ochronnym na wzór użytkowy, tak jak posiadając patent na wynalazek, możemy zakazać osobie trzeciej korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy polegający na: wytwarzaniu, używaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu, przechowywaniu lub skła-
Z wykształcenia magister inżynier automatyk o specjalności robotyka. Zawodowo zajmuje się wsparciem przedsiębiorstw w zakresie prawa własności przemysłowej. Od 2003 r. stopniowo uzyskiwał uprawnienia do występowania przed Urzędem Patentowym RP oraz bezpośrednio przed Europejskim Urzędem Patentowym (EPO), Europejskim Urzędem ds. Ochrony Własności Intelektualnej (EUIPO) i Biurem Międzynarodowym Światowej Organizacji Ochrony Własności Intelektualnej (IB/WIPO).
Z powodzeniem uzyskuje patenty europejskie dla podmiotów z Polski, USA oraz Chin. Z sukcesem reprezentował uprawnionych z patentów w postępowaniach sądowych dotyczących egzekwowania naruszonych praw patentowych. Aktywnie prowadzi wykłady dla aplikantów rzecznikowskich w zakresie oceny przesłanek zdolności patentowej, zasad redagowania opisu patentowego oraz postępowań międzynarodowych. Członek stowarzyszeń i organizacji międzynarodowych zrzeszających zawodowych pełnomocników zajmujących się ochroną własności przemysłowej.
dowaniu produktów będących przedmiotem wynalazku, a także eksportowaniu lub importowaniu ich do tych celów. Nie zapominajmy również o tym, że dysponując wyłącznością możemy w drodze umowy udzielić innej osobie upoważnienia (licencji) do korzystania z naszego wzoru użytkowego (umowa licencyjna).
Różnice w skali światowej
Wzory użytkowe są najczęściej wybieraną kategorią ochrony przez przedsiębiorstwa niemieckie, a także przez podmioty chińskie. W Niemczech zgłaszanych jest rocznie około 10 000 wzorów użytkowych (w 2022 r. było ich 9469)1, natomiast w Chinach to ponad dwa miliony zgłoszeń rocznie (od stycznia do września 2022 r. w Chinach dokonano 2 143 441 zgłoszeń wzorów użytkowych, w tym 6289 z nich dokonały podmioty zagraniczne)2. W Urzędzie Patentowym RP w 2022 r. złożono 610 zgłoszeń wzorów użytkowych3 Oczywiście między tymi krajami istnieją znaczne różnice systemowe w procedurach badania zgłoszeń wzorów użytkowych (w Chinach brak badania merytorycznego, w Niemczech badanie merytoryczne tylko na wniosek zgłaszającego, w Polsce pełne badanie merytoryczne każdego ze zgłoszeń), dlatego bezpośrednie porównanie liczby samych zgłoszeń wzorów użytkowych jest tylko częściowo miarodajne. Niemniej jest to pewien wskaźnik reprezentujący stopień świadomości przedsiębiorców odnośnie istnienia tych praw.
jawia się niedostrzegana przez legislację na poziomie Unii Europejskiej potrzeba harmonizacji systemu prawnego. Można bowiem wyobrazić sobie system rejestrowy, w którym badanie merytoryczne wzoru użytkowego dotyczące weryfikacji jego nowości odbywałoby się tylko na wniosek uprawnionego i było wymagane do zainicjowania postępowania o naruszenie prawa ochronnego. Badanie merytoryczne mogłyby prowadzić urzędy krajowe państw Unii Europejskiej lub Europejski Urząd Patentowy. W pozostałych przypadkach prawo ochronne z rejestracji takiego wzoru udzielane
W P OSTĘPOWANIU MERYTORYCZNYM
OCENIA SIĘ PRZEDE WSZYSTKIM NOWOŚĆ
WZORU UŻYTKOWEGO, WEDŁUG
TAKICH KRYTERIÓW, JAK W PRZYPADKU
WYNALAZKU, TJ. NA GRUNCIE PRAWA
KRAJOWEGO NOWOŚĆ WZORU MUSI BYĆ
NOWOŚCIĄ W SKALI ŚWIATOWEJ.
Nawet z perspektywy Polski, gdzie postępowanie jest najbardziej wymagające, wydaje się, iż prawo ochronne na wzór użytkowy to niedoceniane prawo, po które względnie łatwo sięgnąć. Stosunkowo mała popularność w Polsce korzystania z procedury zgłaszania wzorów użytkowych do ochrony może wynikać z najbardziej dokuczliwej cechy systemu – długiego okresu oczekiwania na badanie merytoryczne i decyzję o udzieleniu prawa. Wady tej nie mają systemy niemiecki czy chiński. Na poziomie międzynarodowym możemy korzystać z prawa do uprzedniego pierwszeństwa i dokonywać zgłoszeń tego samego wzoru w większości pozostałych państw Unii Europejskiej, przy czym w państwach, w których wzór użytkowy nie występuje jako osobne prawo będziemy ubiegać się o ochronę patentową. W tym miejscu moim zdaniem po-
byłoby automatycznie w połączeniu z jego publikacją, analogicznie jak ma to miejsce dla wzorów wspólnotowych (chroniących wygląd zewnętrzny produktów) funkcjonujących z powodzeniem w Unii Europejskiej. W mojej ocenie jest to pomysł godny przemyślenia i przedstawienia go do dyskusji na forum wspólnotowym. Pozbawiony jest przewlekłości postępowania związanej z koniecznością przebadania każdego wzoru, a przy odpowiednio niskim poziomie opłaty urzędowej natychmiastowa ochrona rozwiązania technicznego we wszystkich krajach Unii Europejskiej mogłaby być atrakcyjnym narzędziem służącym do budowania przewag technologicznych w Europie, która nie może już konkurować kosztami pracy z krajami Azji czy Afryki.
Jarosław Markieta
1 https://www.dpma.de/english/our_office/publications/statistics/utility_models/index.html
2 https://english.cnipa.gov.cn/col/col3050/index.html
3 https://uprp.gov.pl/pl/o-urzedzie/statystyki/modul-statystyczny/wynalazki-i-wzory-uzytkowe/wynalazki-i-wzory-uzytkowe-zgloszone-przez-podmioty-krajowe-i-zagraniczne
Pakiety klimatyczne Unii Europejskiej uwzględniają walkę ze skutkami globalnego ocieplenia w sektorze transportu. Zapewnieniu zrównoważonej gospodarki oraz poprawie ochrony środowiska sprzyjają technologie proekologiczne i pozwalające zredukować emisję spalin, do czego przyczynia się m.in. elektromobilność.
Unia Europejska zainicjowała pakiet klimatyczny, który ma na celu redukcję emisji w różnych sektorach gospodarki. Inicjatywa ta dotyczy również sektora transportu drogowego, który ma duży wpływ na emisję gazów cieplarnianych, zwłaszcza w odniesieniu do przewozów ciężkich. Rozwiązania obejmują zastosowanie bardziej ekologicznych technologii, takich jak pojazdy elektryczne lub hybrydowe, które emitują mniej szkodliwych substancji i gazów cieplarnianych. Dlaczego ta kwestia jest ważna szczególnie dla Polski? – Sektor transportu to znaczący element polskiej gospodarki. Pod względem wielkości floty samochodów ciężarowych Polska zajmuje pozycję lidera
w Unii Europejskiej – w naszym kraju zarejestrowanych jest ponad 1,2 mln pojazdów ciężarowych o DMC powyżej 3,5 tony. Co więcej, polscy przewoźnicy odpowiadają za prawie 20 % wszystkich przewozów w państwach członkowskich. Chcąc sprostać unijnym planom oraz wymaganiom dotyczącym neutralności klimatycznej, firmy z branży TSL – Transport Spedycja Logistyka – stoją przed ogromnym wyzwaniem związanym z dekarbonizacją ciężkiego transportu drogowe -
go, a elektromobilność, pojazdy na prąd oraz związana z nimi infrastruktura mają wyjść naprzeciw tym wymaganiom – mówi Maciej Maroszyk, dyrektor operacyjny TC Kancelarii Prawnej.
Unia Europejska przyjęła rezolucję, w której zostało ustanowione ograniczenie emisji CO2 przez samochody osobowe i dostawcze o 100 % do 2035 r. Polska, jako lider w obszarze transportu ciężkiego, musi odegrać istotną rolę w procesie transformacji sektora, popularyzując inwestowanie w elektryczne pojazdy ciężkie. Wymaga to znaczącego przyśpieszenia wymiany pojazdów oraz rozbudowania infrastruktury ładowania. Na jakim etapie tych zmian jesteśmy obecnie?
Transformacja branży oraz wprowadzenie elektrycznych pojazdów ciężarowych związane są z inwestycją w infrastrukturę ładowania, która musi być wystarczająco rozwinięta, a tym samym dostępna na terenie całego kraju. Niestety, mimo wzrostu liczby ogólnodostępnych stacji ładowania o prawie 28 %, aktualnie w Polsce ani jedna z około 2700 stacji nie jest przeznaczona dla pojazdów powyżej 16 ton. To z kolei znacząco utrudnia migrację aktualnych flot ciężarówek do zeroemisyjnych rozwiązań.
– Oczywiście postęp w technologii akumulatorów i infrastrukturze ładowania staje się coraz bardziej widoczny, ale pod względem wprowadzenia elektromobilności w ciężkim transporcie drogowym Polska wciąż pozostaje w tyle za innymi
państwami, które intensywnie inwestują w dalszy rozwój i innowacje w tej dziedzinie. Zmiany te wiążą się z potrzebą nie tylko znaczących inwestycji finansowych, ale także większego zaangażowania – zwłaszcza sektora elektroenergetycznego oraz administracji publicznej – wskazuje Maciej Maroszyk.
Mała flota, duże koszty i brak wsparcia
Nie bez znaczenia w zaistniałych okolicznościach jest także bardzo mała flota elektrycznych samochodów ciężarowych – w 2022 r. do Polski trafiło ich raptem kilka. Dodatkowo koszty zakupu elektrycznych pojazdów ciężarowych są obecnie wyższe niż ich tradycyjnych odpowiedników. To może być utrudnieniem dla przedstawicieli branży TSL w Polsce, którzy nie będą w stanie pozwolić sobie na inwestycję w droższe pojazdy. – W naszym kraju wciąż nie ma wystarczających instrumentów, zachęcających przedsiębiorców do inwestycji w zeroemisyjne ciężarówki. Dotacje, ulgi podatkowe, preferencyjne warunki finansowania oraz rozbudowa infrastruktury ładowania są kluczowe dla zwiększenia atrakcyjności elektromobilności w sektorze ciężkiego transportu. Ponadto edukacja i szkolenia w zakresie elektromobilności mogą pomóc przedsiębiorcom zdobyć zaufanie i wiedzę niezbędną do podjęcia decyzji inwestycyjnych – ocenia dyrektor operacyjny TC Kancelarii Prawnej.
Istnieją również wyzwania związane z przeszkoleniem kierowców do obsługi elektrycznych ciężarówek. Konieczne jest zapewnienie odpowiednich szkoleń oraz wsparcia t echnicznego dla kierowców, aby mogli efektywnie korzystać z nowej technologii.
Zbyt mały zasięg Nawet jeżeli wzrośnie liczba dostępnych pojazdów w elektrycznych flotach, wiąż pozostaje problem ich zasięgu. Tego typu samochody zasilane są bateriami, które mają określoną
pojemność energetyczną – a im większa pojemność baterii, tym większy zasięg pojazdu. Obecnie dostępne na rynku elektromobile mają zasięgi rzędu kilkuset kilometrów, czyli nieporównywalnie mało w stosunku do tradycyjnych pojazdów spalinowych, które mogą przejechać setki kilometrów na jednym tankowaniu.
– Tu ponownie powraca kwestia infrastruktury ładowania – wciąż widoczny jest niedobór ładowarek, zwłaszcza
Niezależnie od przyjętych unijnych rezolucji związanych z pakietem klimatycznym, Polska wciąż nie jest jeszcze w pełni przygotowana do pełnej adaptacji do elektromobilności. Wyższe koszty początkowe, brak rozbudowanej infrastruktury ładowania oraz wiedzy i doświadczenia są głównymi czynnikami hamującymi decyzje inwestycyjne. Aby przyspieszyć transformację, konieczne jest wprowadzenie skutecznych
NIEZALEŻNIE OD PRZYJĘTYCH
UNIJNYCH REZOLUCJI ZWIĄZANYCH
Z PAKIETEM KLIMATYCZNYM, POLSKA
WCIĄŻ NIE JEST JESZCZE W PEŁNI
PRZYGOTOWANA DO PEŁNEJ ADAPTACJI DO ELEKTROMOBILNOŚCI. WYŻSZE KOSZTY
POCZĄTKOWE, BRAK ROZBUDOWANEJ
INFRASTRUKTURY ŁADOWANIA ORAZ
WIEDZY I DOŚWIADCZENIA SĄ GŁÓWNYMI
CZYNNIKAMI HAMUJĄCYMI DECYZJE
INWESTYCYJNE.
w niektórych regionach. To może utrudniać podróżowanie na długich dystansach, gdy potrzebne są częste przystanki w celu naładowania baterii. Co więcej, także i czas ładowania jest zwykle dłuższy niż czas tankowania pojazdu spalinowego. Ten problem widoczny jest obecnie nawet na poziomie samochodów osobowych – mówi Maciej Maroszyk.
TC KANCELARIA PRAWNA
instrumentów wsparcia oraz równoległe inwestycje w rozbudowę zasobów i edukację przedsiębiorców. Dzięki temu możliwe będzie osiągnięcie pozytywnych zmian w branży ciężkiego transportu i realizacja celów związanych z redukcją emisji gazów cieplarnianych.
TC Kancelaria PrawnaTC Kancelaria Prawna jest jedną ze spółek należących do grupy Trans.eu – właściciela jednej z największych giełd ładunków w Europie, która od 17 lat dostarcza innowacyjne rozwiązania dla branży transportowo-logistycznej. Specjalizuje się w prawie transportowym, dlatego większość klientów spółki to firmy z branży TSL. Głównym profilem działalności kancelarii są usługi doradcze i reprezentacja w sprawach spornych. Swoimi działaniami wspiera również inne podmioty współpracujące z branżą TSL, m.in. koncerny paliwowe i firmy leasingowe. Specjalizuje się też w dochodzeniu wierzytelności w Polsce i za granicą.
Władysław Mielczarski, Izabela Filipiak
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN
rok wydania: 2023, objętość: 300 stron, oprawa: miękka
Transformacja w społeczeństwie i gospodarce jest procesem ciągłym, prowadzonym od setek lat. Również energetyka zmieniała się ewolucyjnie. Korzystając z dobrodziejstw nowych technologii, inżynierowie stworzyli system elektroenergetyczny, który dostarcza czystej i łatwej w użytkowaniu energii elektrycznej o uniwersalnych zastosowaniach. Dzięki tym stopniowym zmianom w ostatnich dekadach mogliśmy cieszyć się niemal nieprzerywanymi dostawami stosunkowo taniej energii, a bezpieczeństwo energetyczne stało się niekwestionowaną normą. Współpraca naukowców i inżynierów w sposób ewolucyjny zapewniła ciągłe dostawy paliw oraz energii dla społeczeństwa i gospodarki, co pozwoliło osiągnąć ludzkości niespotykany dotąd w historii, wysoki poziom życia. W książce wyjaśniono zachodzące w energetyce zmiany oraz opisano aspekty techniczne, ekonomiczne i społeczne procesu transformacji energetycznej.
GENEROWANIE I MAGAZYNOWANIE ENERGII. ODPADY ENERGETYCZNE. ANALIZA CYKLU ŻYCIA
Ewa Klugmann-Radziemska (redakcja naukowa)
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN rok wydania: 2023, objętość: 360 stron, oprawa: miękka
Celem książki jest przedstawienie aktualnej wiedzy na temat wytwarzania i magazynowania energii z uwzględnieniem odpadów i ich zagospodarowania. Książka zawiera praktyczny opis tych procesów i ich wpływu na środowisko. Autorami książki są specjaliści z zakresu energetyki, w tym jej redaktor naczelna prof. dr hab. Ewa Klugmann-Radziemska – profesor Politechniki Gdańskiej, kierownik Katedry Konwersji i Magazynowania Energii, a także prodziekan ds. współpracy i rozwoju. Publikacja ma charakter podręcznika rekomendowanego studentom studiów technicznych i środowiskowych (np. takie kierunki, jak energetyka, inżynieria środowiska, ochrona środowiska), jak również kierowana jest do inżynierów energetyków, specjalistów od OZE, recyklingu, także kadry technicznej zakładów przemysłowych czy pracowników zaplecza badawczo-rozwojowego.
GOSPODARKA ENERGETYCZNA W WARUNKACH RYNKOWYCH
MODELOWANIE EKONOMIKA ZARZĄDZANIE
Waldemar Kamrat (redakcja naukowa)
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN rok wydania: 2022, objętość: 400 stron, oprawa: miękka
W publikacji poruszono tak istotne i różnorodne zagadnienia, jak aspekty formalno-prawne gospodarki energetycznej w aktualnych uwarunkowaniach rynkowych; modelowanie rozwoju sektorów energetycznych; problemy i rozwiązania w kwestiach gospodarowania energią elektryczną, ciepłem, paliwami gazowymi, magazynowaniem energii i racjonalnego użytkowania środowiska, a także ekonomika zarządzania energią oraz wielu innych. Książka skierowana jest do studentów elektrotechniki, energetyki, zarzadzania i pokrewnych kierunków na uczelniach technicznych lub ekonomicznych, ale również do praktyków – elektryków, energetyków, ciepłowników, gazowników i inżynierów różnych specjalności, projektantów i instalatorów sieci energetycznych czy pracowników zaplecza badawczo-rozwojowego.
Opracowanie – dr inż. Małgorzata Kaliczyńska
Frezowanie za pomocą robotów oznacza:
precyzję i powtarzalność niezależnie od poziomu skomplikowania geometrii
gwarancję poprawności odtworzenia dokumentacji CAD i jej skalowalność na potrzeby produkcji
różnorodność materiałów wykorzystywanych w branżach: kamieniarskiej, budowlanej, jachtowej, lotniczej i metalowej.
robota do frezowania?
PRZYGOTOWANIE symulacji procesu off-line oraz TESTY NA ŻYWO
możliwość obróbki DETALI O WYMIARACH nie przekraczających: 2m x 2m x 6m
FREZOWANIE HSM z prędkością obrotową do 20 000 obr/min
obróbka przedmiotów o zróżnicowanej gęstości: pianki, drewno, metale miękkie, aluminium, miedź, beton, kamień, granit
szkolenia i kompletne rozwiązania „pod klucz”
Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa
I e-mail: marketing@piap.lukasiewicz.gov.pl www.przemysl.piap.pl, www.piap.lukasiewicz.gov.pl
tel. 22 874 01 94
