Automatyka 1-2/2022

TEMAT NUMERU Bezpieczna produkcja CENA 15,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 24

SPRZĘT I APARATURA 46

PRAWO I NORMY 56

Krzysztof Świat, CSI

Sygnalizacja w przemyśle

Wdrażanie automatyki na bazie AI – wyzwania praktyczne

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

1-2/2022

Roboty mobilne przyspieszają logistykę i produkcję.

Poznaj możliwości i zalety najnowszych systemów intralogistycznych, str. 38 –40

POSTAW NA ROZWÓJ ZAWODOWY Profesjonalne szkolenia dla przemysłu oraz kadry inżynierskiej

CENTRUM SZKOLENIOWE SIEĆ BADAWCZA ŁUKASIEWICZ PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP

SZKOLENIA Programowanie robotów ABB – kurs podstawowy - szkolenie u klienta

Programowanie robotów KUKA – kurs podstawowy - szkolenie w Instytucie - szkolenie u klienta

Programowanie robotów Comau – kurs podstawowy - szkolenie u klienta

Szkolenie zaawansowane z programowania robotów KUKA - szkolenie w Instytucie - szkolenie u klienta

Centrum Szkoleniowe PIAP Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP

Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Tel. 22 874 0 194, 198

www.piap.pl cspiap@piap.pl

P L A N W Y D AW N I C Z Y 2 0 2 2 WYDANIE

TEMAT NUMERU

ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY

1-2/2022

Bezpieczny przemysł

Sygnalizacja w przemyśle

3/2022

Zautomatyzowana produkcja

Systemy wizyjne i RFID

4/2022

Pomiary przemysłowe (ciśnienia, poziomu, przepływu itd.)

Komputery w przemyśle

5/2022

Druk 3D

Komunikacja bezprzewodowa

6/2022

Transformacja cyfrowa przemysłu

Roboty przemysłowe. Wyposażenie stanowisk zrobotyzowanych. Chwytaki

7-8/2022

Energia odnawialna

Silniki i napędy

9/2022

Aparatura kontrolno-pomiarowa

Kable i przewody. Systemy prowadzenia kabli i przewodów

10/2022

Sieci przemysłowe

Czujniki optyczne i zbliżeniowe

11/2022

Panele operatorskie

Osprzęt sieciowy i komunikacyjny

12/2022

Termowizja i jej zastosowanie

Sterowniki programowalne

OD REDAKCJI

Szanowni Państwo, Za nami kolejny trudny rok, naznaczony niebezpiecznymi falami epidemii koronawirusa COVID-19. W 2022 rok wchodzimy z nadzieją. Wirus słabnie, zmniejszają się obostrzenia i wkrótce będziemy żyć i pracować NORMALNIE, bo właśnie NORMALNOŚCI nam najbardziej potrzeba. Za nami pierwsze jej „jaskółki” – pierwsze targowe imprezy zorganizowane w formule stacjonarnej, tak bardzo potrzebne do normalnego funkcjonowania firm.

Tradycją jest, że każdy rok kalendarzowy rozpoczynamy od tematyki związanej z szeroko rozumianym bezpieczeństwem, tym razem bezpieczeństwem produkcji. W redakcyjnym artykule w sekcji Temat numeru szczegółowo omawiane są trzy grupy środków bezpieczeństwa, które minimalizują ryzyko wystąpienia niebezpiecznych zdarzeń. Należą do nich wczesna detekcja niebezpiecznych zachowań, sygnalizowanie ich oraz zapewnienie stosownej ochrony. Tematyka jest kontynuowana w kolejnym obszernym artykule redakcyjnym, w dziale Przegląd sprzętu i aparatury. Poruszamy problemy sygnalizacji w przemyśle, zarówno świetlnej, dźwiękowej, jak i graficznej.

Zachęcamy wszystkich do lektury wywiadu. O korzyściach z budowania strategii w oparciu o model Value Added Distributor, intensyfikacji działań w związku z wyodrębnianiem się nowych rynków wertykalnych, kierunkach rozwoju nowości technologicznych w ofercie firmy oraz planach na przyszłość opowiada Krzysztof Świat, kierownik działu komputerów przemysłowych w firmie CSI. Stałym Czytelnikom działu Prawo i normy polecamy artykuł o praktycznych aspektach wdrażania automatyki na bazie sztucznej inteligencji.

Gorąco zapraszam do lektury!

4

AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI REDAKTOR NACZELNA & ( ) * ++ ,-. /0 .1 ( * 2 *

Z BRANŻY *( 3*

REDAKCJA MERYTORYCZNA & ( ) REDAKCJA TEMATYCZNA 4 WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA & 4 ) 5 6! 7 %( 8 9 $ SEKRETARZ REDAKCJI : " ; * ++ ,-. /0 ,< * " ; 2 * *( 3* MARKETING I REKLAMA 5 6! 7 = ' * ++ ,-. /0 >0 ; *( 7 2 * *( 3* 4 * ++ ,-. // 1/ *$ 2 *

8

PRODUKTY

16

ROZMOWA

24

!

"

TEMAT NUMERU

30

38

# $ $ %&# '

42

*( 3*

PRENUMERATA I KOLPORTAŻ @ & * ++ ,-. /A -0 * 2 * *( 3* SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA @ & KOREKTA @ & @ '$ B DRUK C 6 D E # * * *

F ./// ( REDAKCJA % * 5 +/+ /+7.,1 B * ++ ,-. /0 .1 G ++ ,-. /+ +/ 2 * *( 3* *% H * WYDAWCA I 4 J = K % K ! K %K % * 5 +/+ /+7.,1 B (! L M

* N *

24

KOMPETENCJE I DOŚWIADCZENIE BUDUJĄ STABILNOŚĆ / % $ +, ! " # $ % & ' ' ( # ) $ % ( ) * # % ( % $ +,-.

# ; ( $ ; " !

6

I ; "*

!

AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI

30

BEZPIECZNA PRODUKCJA 0 (1 & # ( &. $ ( # ( 1 1 . # 1 #

. / $

# ( 1 ( #

.

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY ,

46

55

PRAWO I NORMY 0 1 3

56

RYNEK + !45

58

H " " M )

/ ( %

60

BIBLIOTEKA

64

WSPÓŁPRACA

65

46

SYGNALIZACJA W PRZEMYŚLE , # 7 ' # $ # # # # % # . + ' (

# . ) # # # # # 1 1 .

LUDZIE / # 1 ( # 6 1-2/2022

66 7

Z BRANŻY

DEFICYT KADRY NA DRODZE DO ROZWOJU CHMURY Rozwiązania chmurowe w dobie pandemii i pracy zdalnej zyskały na znaczeniu, stając się integralną częścią technologii informacyjno-komunikacyjnych wielu firm.

Analitycy firmy Gartner przewidują, że do 2025 r. ponad 85 % organizacji na świecie przyjmie strategię ukierunkowaną na rozwiązania chmurowe.

Jednak na razie duże wyzwanie dla biznesu i cyfrowej transformacji w Polsce stanowi luka kompetencyjna z zakresu cloud computing. Według McKinsey poziom wdrożenia chmury jest u nas 14-krotnie niższy niż w najbardziej zaawansowanych cyfrowo gospodarkach Europy Północnej i 1,5-krotnie niższy niż średnia dla krajów Europy Środkowo-Wschodniej.

W ramach prac nad poprawą kompetencji technologicznych w Polsce powstała innowacyjna szkoła dla dzieci

i młodzieży zainteresowanych nowymi technologiami oraz programowaniem komputerów – Giganci Programowania.

W czasie ponad sześciu lat działalności szkoły z kursów skorzystało już ponad 100 000 osób w wieku od 7 do 19 lat.

– Platformy chmurowe to nie tylko proces migracji środowisk IT, ale też stałe utrzymanie infrastruktury. Dlatego tak ważne będzie zniwelowanie niedoborów umiejętności z zakresu cloud computing. Kluczową kwestią staje się więc inwestowanie w edukację wykwalifikowanych specjalistów w Polsce już od najmłodszych lat, a jest to jednym z głównych celów Gigantów Programowania – mówi Dawid Leśniakiewicz, założyciel Gigantów Programowania.

DOBRA MARKA DLA FIRMY DRÄGER Firma Dräger otrzymała prestiżowe wyróżnienie. Tytuł Dobra Marka – Jakość, Zaufanie, Renoma jest przyznawany innowacyjnym, rozwojowym i najbardziej rozpoznawalnym markom obecnym na polskim rynku.

W ramach programu już po raz 12. zostały przeprowadzone badania mające na celu określenie wartości, aktywności oraz rozpoznawalności poszczególnych brandów. Przedmiotem analiz, dokonanych m.in. na podstawie ogólnodostępnych źródeł, zostały objęte przede wszystkim takie aspekty, jak pozycja rynkowa marek i ich progres, jakość

prezentowana przez dany produkt lub usługę oraz stopień zaufania konsumentów i klientów. Marka Dräger została doceniona przez organizatorów w kategorii Producenci sprzętu medycznego/Technologie bezpieczeństwa. Wyróżnienie w tej kategorii zostało przyznane po raz pierwszy w długoletniej historii tego plebiscytu.

Firma Dräger, założona w Niemczech w 1889 r., produkuje wyroby medyczne i z zakresu technologii bezpieczeństwa. Są one stosowane w szpitalach, straży pożarnej, służbach ratowniczych, agencjach rządowych, górnictwie i przemyśle na całym świecie. W ciągu działalności pięciu pokoleń firma przekształciła się w globalną, notowaną na giełdzie grupę. Obecnie zatrudnia ponad 15 000 pracowników na całym świecie i jest reprezentowana w ponad 190 krajach. $ %

AIUT ROŚNIE W SIŁĘ Spółka AIUT w styczniu 2022 r. przejęła większościowe udziały w krakowskiej firmie IMI Polska, specjalizującej się w budowie maszyn i stanowisk zrobotyzowanych oraz systemów bezpieczeństwa. To element strategii, której celem jest zwiększenie dostępności usług w Małopolsce i umocnienie pozycji na lokalnym rynku dostawców automatyki przemysłowej.

– Cieszę się, że znaleźliśmy właściwego partnera na małopolskim rynku dostawców automatyki przemysłowej i jestem przekonany, że decyzja o połączeniu IMI z AIUT przyniesie obu stronom długoterminowe korzyści – zaznacza Marek Gabryś, prezes AIUT. IMI Polska wdraża rozwiązania w oparciu o rozbudowaną strategię bezpieczeństwa i ma na swoim koncie ponad

8

100 pomyślnie zrealizowanych projektów, zwłaszcza dla przemysłu ciężkiego, automotive, elektrotechnicznego i spożywczego. W ramach transakcji IMI Polska zostanie biznesowo zintegrowana z działem automatyki i robotyki firmy AIUT, z określoną autonomią działań w ramach partnerskiego modelu współpracy. – Doszliśmy do momentu, w którym musieliśmy dokonać wyboru między dalszym samodzielnym rozwojem albo wzrostem u boku większego profesjonalnego partnera, jakim jest AIUT. Podjęta decyzja pozwala nam na realizację dotychczasowych projektów oraz otwiera przed nami nowe możliwości biznesowe – komentuje Leszek Gularek, prezes IMI Polska. !"#

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

TARGI HANNOVER MESSE DOPIERO W MAJU Organizator targów Hannover Messe, Deutsche Messe AG, zdecydował o przełożeniu wydarzenia w związku z obecną sytuacją pandemiczną. Targi zaplanowane pierwotnie na kwiecień odbędą się od 30 maja do 2 czerwca 2022 r. Decyzja o zmianie terminu została podjęta we współpracy z radą doradczą wystawców Hannover Messe i stowarzyszeniami partnerskimi: VDMA i ZVEI. – Ze względu na utrzymującą się wysoką zachorowalność w Niemczech i wielu sąsiednich krajach, wspólnie z naszymi wystawcami postanowiliśmy zmienić termin targów Hannover Messe. Ubiegły rok pokazał, że letnie miesiące są najlepsze dla organizacji najważniejszych wydarzeń podczas pandemii. W tej chwili nie możemy przewidzieć, czy sytuacja związana z COVID-19 ulegnie poprawie do kwietnia. Nowy termin zapewnia naszym klientom możliwie największe bezpieczeństwo planowania, aby mogli zaprezentować swoje innowacje na najważniejszych światowych targach przemysłowych – wyjaśnia

dr Jochen Köckler, dyrektor generalny Deutsche Messe AG. Hannover Messe skupi się m.in. na innowacjach w automatyzacji, cyfryzacji, elektryfikacji i efektywności energetycznej. – Dzięki nim przemysł realizuje transformację w kierunku neutralnej dla klimatu gospodarki w obiegu zamkniętym – mówi Wolfgang Weber, prezes ZVEI. Tegoroczne targi zostały skrócone o jeden dzień z uwagi na wypełniony kalendarz imprez Hannover Exhibition Centre w czerwcu. W 2023 r. Hannover Messe wróci do pięciodniowej formuły. $ & '

PROGRAM „EKO-PROWADNIK” NABIERA TEMPA Elementy maszyn wykonane z tworzywa sztucznego stały się powszechne i niezbędne w przemyśle. W wielu fabrykach standardową procedurą jest usuwanie prowadników z maszyn i wrzucanie ich do kontenerów na odpady przemysłowe.

W większości przypadków są one później spalane. Firma igus działa na rzecz ich recyklingu. W ramach wprowadzonego programu „eko-prowadnik”, klienci mogą wysyłać do igus zużyte, oczyszczone, polimerowe prowadniki – niezależnie od producenta – w zamian otrzymując od firmy voucher. Tworzywa sztuczne są następnie sortowane według rodzaju materiału, rozdrabniane i przygotowywane w celu zachowania standardów jakości w procesie produkcyjnym.

Wśród korzystających z programu jest Busch Microsystems Consult GmbH – producent maszyn. Firma stanęła w obliczu sytuacji, w której klient nie zaakceptował nowo opracowanego i zbudowanego trzyosiowego systemu robota kartezjańskiego. Musiał on zostać zdemontowany, a e-prowadniki o łącznej masie 400 kg przestały być potrzebne. Dzięki programowi „eko-recykling” rozwiązano ten problem. Liczba firm, dla których recykling tworzyw sztucznych odgrywa coraz większą rolę, szybko rośnie. Wliczając niedawny zwrot 3,4 tony w Singapurze – był to największy do tej pory pojedynczy zwrot – na całym świecie w ramach programu igus „eko-prowadnik” zebrano już prawie 17 ton, które zostały przetworzone lokalnie. &

FAULHABER ZMIENIA STRUKTURĘ ZARZĄDZANIA Specjalizująca się w rozwiązaniach napędowych i obchodząca w tym roku 75-lecie istnienia firma Dr. Fritz FAULHABER GmbH & Co. KG wprowadziła nową strukturę zarządzania. Odchodzący na emeryturę dyrektorzy zarządzający Thomas Bertolini i Gert Frech-Walter przekazali władzę nowemu, rozbudowanemu zespołowi zarządzającemu, któremu przewodniczy Karl Faulhaber, odpowiedzialny za sprzedaż i marketing. – Ich wizja znormalizowanej i zsynchronizowanej produkcji w różnych lokalizacjach była tak samo ważna dla sukcesu FAULHABER na początku nowego tysiąclecia, jak integracja międzynarodowych spółek zależnych z FAULHABER Group podczas ich wspólnej kadencji. Pełniąc funkcję dyrektorów zarządzających, odebrali liczne nagrody, m.in. Factory of the Year 2018 w kategorii doskonałej produkcji małych partii. Thomas Bertolini i Gert Frech-Walter przekazują firmę o wyjątkowo dobrej 1-2/2022

pozycji, gotową na wyzwania przyszłości – podkreśla Karl Faulhaber.

Karl Faulhaber stanął na czele firmy jako reprezentant trzeciego pokolenia rodziny założycieli. Oprócz niego w pięcioosobowym zespole zarządzającym rodzinną firmą odpowiedzialni będą również Hubert Renner (zarządzanie zamówieniami), Markus Dietz (finanse, controlling), Lutz Braun (dział kadr i dział prawny) oraz Udo Haberland (badania i rozwój, innowacje).

9

Z BRANŻY

CYFROWA TRANSFORMACJA W ZARZĄDZANIU ENERGIĄ Wsparcie w dekarbonizacji wysokoemisyjnych klientów na obszarze Unii Europejskiej, Wielkiej Brytanii, Australii i Stanów Zjednoczonych – to cel nawiązanej niedawno współpracy koncernu BP i firmy Schneider Electric.

Efektem ma być zwiększenie skali niskoemisyjnych rozwiązań energetycznych dla miast oraz klientów komercyjnych i przemysłowych w trudnych do zastąpienia sektorach, takich jak wysokoemisyjny transport i przemysł ciężki. Wzajemnie uzupełniające się możliwości obu firm na płaszczyźnie doradztwa,

projektowania, budowy i eksploatacji systemów energetycznych o obniżonej emisyjności mają ułatwić klientom osiągnięcie wyznaczonych celów w obszarze dekarbonizacji. Ponadto BP i Schneider Electric zamierzają zbadać modele biznesowe, które umożliwią zmniejszenie ryzyka inwestycji kapitałowych przez wykorzystywanie systemów energetycznych jako usługi.

Schneider Electric dostarczy ekspertyzę w zakresie dekarbonizacji oraz technologie wspierające Elektryczność 4.0, aby pomóc w tworzeniu i obsłudze krytycznych lub energochłonnych systemów. Platforma mikrosieci Schneider Electric zapewni zintegrowanie lokalnej energii odnawialnej z niezawodnymi systemami zapasowymi, w tym magazynami energii, infrastrukturą dla pojazdów elektrycznych oraz powiązanymi usługami sprzedaży detalicznej energii. ( )

PRZEJĘCIE DLA ROZWOJU OBSZARU MULTICLOUD I BEZPIECZEŃSTWA Firma Atos – działająca w obszarze chmury hybrydowej, rozwiązań SAP HANA, modernizacji aplikacji, cyfrowego miejsca pracy, edge computing, cyberbezpieczeństwa i IoT – przejęła spółkę Cloudreach, świadczącą usługi multicloud i specjalizującą się w tworzeniu aplikacji w chmurze oraz migracji do chmury. Cloudreach zatrudnia ponad 600 wysoko wykwalifikowanych pracowników w zakresie platform chmurowych, aplikacji i zabezpieczeń. Istnieje od 2009 r. Ma siedzibę w Londynie oraz biura w USA, Kanadzie, Holandii, Niemczech, Francji, Szwajcarii i Indiach. – Przejęcie firmy Cloudreach ma na celu połączenie jej możliwości z wiedzą Atos w dziedzinie

chmury – zwłaszcza w Europie – i wzmacnia wartość wcześniejszych przejęć, w tym firm Syntel, Maven Wave, Edifixio, a ostatnio VisualBI i AppCentrica.

W połączeniu z Cloudreach Atos umacnia swoją pozycję w obszarze multicloud, szczególnie jako globalny lider w dostarczaniu rozwiązań AWS. Region Northern Europe, jako największy w firmie Atos, dysponuje teraz potężną kombinacją możliwości, która pozwala na rozwój i poprawę czasu dostarczania usług cyfrowych dla naszych klientów – mówi Adrian Gregory, Acting co-CEO w Atos. Dzięki przejęciu zostanie wzmocniona współpraca z Amazon, Microsoft i Google.

REWOLUCJA W MOBILNOŚĆ CYFROWA CHMURZE W PERSPEKTYWIE KE DO 2030 R. Główne trendy w branży transportu i mobilności – rosnące ograniczenia regulacyjne, złożoność produktów, elektryfikacja, łączność, zrównoważony rozwój i nowe usługi z zakresu mobilności – wymagają przyspieszenia połączenia różnych funkcji i wiedzy specjalistycznej w ramach zwinnego i współpracującego ekosystemu.

Grupa Renault podjęła kolejny krok na drodze do technologicznej i cyfrowej transformacji, wybierając platformę 3DEXPERIENCE w chmurze firmy Dassault Systèmes do rozwoju w zakresie mobilności. W pierwszym tego typu wdrożeniu dla przedsiębiorstwa przemysłowego tej skali, Grupa Renault glo-

10

balnie zaadaptuje platformę w celu opracowania programów dla nowych pojazdów i usług z zakresu mobilności. – Nasza decyzja o wdrożeniu platformy 3DEXPERIENCE w chmurze świadczy o naszej wierze w wiodącą rolę inżynierii i cyfryzacji w naszym „Renaulution” – mówi Luca de Meo, CEO, Grupa Renault.

Renault udostępni platformę 3DEXPERIENCE w chmurze ponad 20 000 pracownikom działów rozwoju pojazdów, takich jak projektowanie, inżynieria produktu, inżynieria procesów przemysłowych, zakupy części i materiałów, szacowanie kosztów i jakość. Platforma w chmurze zapewni dostęp do tych samych systemów i oprogramowania, modelowania 3D i symulacji, aktualizowanych w czasie rzeczywistym na całym świecie. Finalnym efektem będzie m.in. redukcja kosztów i skrócenie czasu opracowywania pojazdów. $ & ( *+

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

OSZCZĘDZANIE ENERGII I MEDIÓW

KAMPUS PRZETWARZANIA DANYCH

„Zeroemisyjność, OZE, digitalizacja, automatyzacja a media produkcyjne” – to temat konferencji GBI Partners, która odbędzie się w dniach 26–27 kwietnia 2022 r. w Warszawie.

W programie przewidziano wizytę w fabryce L’Oréal Warsaw Plant. Podczas konferencji będą omawiane m.in. takie zagadnienia, jak ewolucja roli Energy Managera w przemyśle, wyzwania w kontekście zmian klimatycznych i dostosowania się do nich organizacji, wykorzystanie energii odpadowej do dalszych procesów w przemyśle FMCG, produkcja biogazu przy zakładach produkcyjnych, alternatywy zasilania zakładów produkcyjnych biogazem i podejście innowacyjne w programie oszczędzania mediów energetycznych w zakładzie (analizy ex-ante i ex-post).

',! -

DATA4, wiodący operator i inwestor na europejskim rynku centrów danych, rozpoczął proces budowy nowego kampusu centrów przetwarzania danych w Polsce. Francuska firma zainwestuje ponad 1 mld złotych w uruchomienie jednego z najnowocześniejszych kompleksów obliczeniowych w Jawczycach pod Warszawą. Docelowo na działce o powierzchni 4 ha zbudowane zostaną trzy budynki o łącznej powierzchni netto 15 000 m2 i przydziale mocy na poziomie 50 MW. Realizacja pierwszego etapu budowy jest przewidziana na I kwartał 2023 r. Budowa kampusu umożliwi DATA4 m.in. wspieranie rozwoju klientów będących dostawcami usług w chmurze w Europie Środkowo-Wschodniej.

- -

R E K L A M A

Nasze bezpieczniki zapewniają bezpieczeństwo ludziom, maszynom, systemom.

Nasze zabezpieczenie – Twoja korzyść

Niezawodnie.

SIBA Polska Sp. z o.o.

05-082 Stare Babice, ul. Warszawska 300 D tel.: 22 832 14 77, 601 241 236, 603 567 198 e-mail: siba@siba-bezpieczniki.pl www.siba-bezpieczniki.pl 1-2/2022

11

Z BRANŻY

SZTUCZNA INTELIGENCJA I INTELIGENTNE ROBOTY W MAGAZYNIE ID Logistics, jeden z wiodących międzynarodowych operatorów logistyki kontraktowej, wdrożyła 80 inteligentnych – współpracujących i autonomicznych – robotów LocusBots do zautomatyzowania systemu kompletacji zamówień i uzupełniania zapasów w jednym z magazynów e-commerce. Ich zadaniem jest przygotowanie, ładowanie i rozładowywanie zamówień, uzupełnianie zapasów, a także automatyczna optymalizacja tras przejazdu po magazynie. Roboty, przypominające małe wózki, wyposażone są w pojemniki i kosze do odbioru różnych zamówień oraz referencji produktów. Dzięki ekranowi dotykowemu, na którym wyświetlane są towary do pobrania, współpracują

z pracownikiem przygotowującym zamówienia, tym samym ułatwiając proces kompletacji i optymalizując jego wydajność.

LocusBots są w stanie samodzielnie przemieszczać się do miejsc kompletacji. Obliczają optymalną drogę przejazdu i automatycznie zapamiętują najbardziej efektywne trasy.

Wszystkie te informacje są przekazywane innym robotom.

To zwiększa ich produktywność, przy jednoczesnej optymalizacji przejazdów. Pracownicy magazynowi mogą współpracować z kilkoma robotami, co ułatwia im realizację wielu zamówień i zadań w tym samym czasie. ID Logistics jest pierwszą firmą logistyczną w Hiszpanii, która wykorzystała sztuczną inteligencję do automatyzacji śledzenia procesów operacyjnych w magazynie. !$ /

LABORATORIUM PRZYSZŁOŚCI BOSCH REXROTH Firma Bosch Rexroth udostępniła możliwość wirtualnego zwiedzania nowoczesnego showroomu Factory of the Future Lab, w którym prezentowane są rozwiązania stosowane w automatyzacji produkcji. Pracownicy Bosch Rexroth stworzyli krótki film, w którym odkrywają tajemnice nowego showroomu. Nagranie prezentuje zarówno rozwiązania, które są już wykorzystywane w automatyzacji produkcji, jak i te, które będą stosowane niebawem, zgodnie z wizją Przemysłu 4.0.

W laboratorium Factory of the Future została zbudowana linia montażowa składająca się w 95 % z produktów i oprogramowania Bosch Rexroth, m.in. sterowników PLC, komputerów przemysłowych, serwonapędów, falowni-

ków, silników, technologii przemieszczeń liniowych i techniki montażowej.

W showroomie można zobaczyć wiele rozwiązań z zakresu automatyki, takich jak robot kartezjański, robot typu delta czy kobot. Można również przyjrzeć się bardziej nietypowym projektom, jak np. manipulator planarny. Dodatkowo zaimplementowany pojazd autonomiczny AGV rodziny ActiveShuttle demonstruje przykładowe procesy logistyczne zaopatrywania stanowiska produkcji w niezbędne podzespoły. Odwiedzający mogą także dowiedzieć się, jak zintegrować świat IT (m.in. chmury i systemy analityki) z przemysłem przez zastosowanie nowoczesnych protokołów. , .

REWOLUCJA KOLEJNY TYTUŁ CYFROWA ORŁY KSZTAŁCENIA W PERSPEKTYWIE DLA RENEX KE DO 2030 R. Centrum Szkoleniowe Renex EEC po raz drugi z rzędu znalazło się w gronie laureatów plebiscytu Orły Kształcenia.

Ranking wyróżnia najlepsze firmy w branży, które wyznaczają kierunek, stawiają na rozwój i podnoszenie kwalifikacji, a dzięki temu w pełni realizują potrzeby klientów. Nagrody przyznawane są wyłącznie na podstawie ocen wystawianych przez uczestników kursów, co sprawia, że de facto stają się oni kapitułą konkursu, a program cechuje się wysoką obiektywnością.

Renex Electronics Education Center to największe i najdłużej działające Autoryzowane Centrum Szkoleniowe IPC w Europie Centralno-Wschodniej, które do tej pory przeszkoliło ponad

12

30 000 specjalistów w Polsce i za granicą. Centrum oferuje szkolenia z zakresu międzynarodowych norm IPC stosowanych w przemyśle elektronicznym, szkolenia ESA, PACE, a także szkolenia dotyczące zabezpieczeń antystatycznych i szerokiego zakresu robotyki. Jako Autoryzowane Centrum Szkoleniowe Yamaha Grupa Renex dostarcza również autorskie, indywidualnie opracowywane i dopasowywane do potrzeb klientów szkolenia z całego, szerokiego zakresu swojej działalności. W centrum szkoleni są specjaliści z całego świata, w tym z największych światowych firm technologicznych. Grupa szczyci się tym, że każdy kurs elektroniki przeprowadzany jest na światowej klasy narzędziach, urządzeniach i robotach dostępnych dla uczestników i partnerów w Centrum Technologiczno-Szkoleniowym Renex. .

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

POLSKIE CENTRUM TECHNOLOGICZNE DOCENIONE W SKALI ŚWIATOWEJ Gliwicka spółka Future Processing znalazła się w gronie kilku tysięcy światowych liderów, uzyskując prestiżowy Certyfikat Kincentric Best Employers. To wyróżnienie przyznawane jest od ponad 20 lat firmom w Polsce i na świecie, które w szczególny sposób dbają o rozwój i zaangażowanie pracowników. W programie wyróżniani są pracodawcy tworzący najbardziej angażujące miejsca pracy. O rzetelności badania świadczy fakt, że końcowy raport powstaje w oparciu o poufne odpowiedzi pracowników. Pytania dotyczą czterech obszarów: zaangażowania pracowników, zwinności biznesowej (agility), angażującego przywództwa oraz orientacji na ludzi. – Jesteśmy dumni z wyników badania i zdobycia tytułu Best Employers, tym bardziej, że rok 2021 był bardzo trudny

dla wielu organizacji i był egzaminem dla wielu pracodawców w kontekście podejścia do ludzi.

Zdaliśmy ten egzamin, z czego się niezmiernie cieszymy. Rok 2022 rzuca nam wiele wyzwań, ale FP na pewno pozostanie miejscem, w którym się pracuje i nawiązuje wartościowe relacje – komentuje Tomasz Ciapała, Chief People Officer w Future Processing.

Według badania Kincentric, Future Processing wyróżnia się szczególnie w obszarach współpracy w zespołach, komunikacji najwyższej kadry zarządzającej oraz możliwości rozwoju kariery w firmie. Ten ostatni obszar jest oceniany przez pracowników szczególnie wysoko – firma notuje aż 37 pkt. proc. przewagi nad europejską średnią branży IT. 0& & -

BEZPŁATNA PLATFORMA WIEDZY O APLIKACJACH WSPÓŁPRACUJĄCYCH Firma OnRobot, producent narzędzi dla robotów współpracujących, uruchomiła bezpłatną platformę, która jest źródłem wiedzy na temat aplikacji współpracujących. Learn OnRobot to platforma on-line zawierająca szczegółowe samouczki i symulacje 3D najbardziej popularnych zastosowań robotów współpracujących, takich jak obsługa maszyn, paletyzacja, pick&place oraz szlifowanie. Krok po kroku prowadzi użytkowników przez proces projektowania i wdrażania aplikacji ze wszystkimi głównymi markami kobotów i lekkich robotów przemysłowych oraz narzędziami OnRobot, takimi jak chwytaki, kamery wizyjne, zestawy do przetwarzania, a także czujniki.

Dostępna w dziewięciu wersjach językowych obszerna biblioteka dostarcza szczegółowych informacji na temat wymienionych aplikacji współpracujących. Platforma działa na komputerach, smartfonach i tabletach, zapewniając łatwy dostęp do zasobów Learn OnRobot z hali produkcyjnej podczas procesu wdrożenia. Learn OnRobot jest również pomocna w sytuacji niedoborów pracowników – przez szybkie i efektywne wdrażanie automatyzacji współpracującej, firmy mogą sprawnie reagować na trudne warunki na rynku pracy.

Udostępniana bezpłatnie na całym świecie Platforma Learn OnRobot ma trzy główne sekcje: aplikacje, produkt i integracja z robotem. Wraz z rozszerzaniem gamy narzędzi OnRobot, do platformy będą dodawane kolejne zasoby.

2 .

R E K L A M A

INTELIGENTNA PRODUKCJA REWOLUCJA CYFROWA W PERSPEKTYWIE KE DO 2030 R. DLA GIGAFABRYK BATERII Międzynarodowa Agencja Energetyczna (MAE) przewiduje, że globalna zdolność produkcyjna w przypadku baterii do pojazdów elektrycznych (EV) będzie musiała wzrosnąć w latach 2020–2025 ponad trzykrotnie, aby możliwe było zaspokojenie zapotrzebowania odpowiadającego planowanej światowej produkcji tych pojazdów. Baterie mają zajmować centralne miejsce na rynkach energetyki zarówno w dziedzinie mobilności, jak i magazynowania energii. . 1

1-2/2022

& +

13

Z BRANŻY

HANDEL W WERSJI NANO Grupa Żabka uruchomiła 25 sklepów pod nazwą Żabka Nano, wspieranych przez sztuczną inteligencję. Sklepy działają w kilku formatach, takich jak samodzielne kontenerowe automaty sprzedażowe, tradycyjne punkty brick-and-mortar czy store-in-the-store. Każdy z nich wykorzystuje technologię opracowaną w ścisłej współpracy z amerykańską firmą technologiczną AiFi. Stosowana we wszystkich sklepach platforma AiFi jest rozwiązaniem opartym na kamerach, wykorzystującym komputerową wizję machine learning do rozpoznawania

zdjętych z półek produktów i automatycznie finalizującym płatność po wyjściu ze sklepu. System nie identyfikuje klientów i nie zapamiętuje obrazu, co gwarantuje pełne zachowanie prywatności i bezpieczeństwo.

Dzięki umiejętnemu wykorzystaniu najnowszych technologii, placówki Żabka Nano są już testowane przez klientów w 25 lokalizacjach w sześciu miastach w kraju. Mogą z nich korzystać klienci w Gdańsku, Krakowie, Piasecznie, Poznaniu, Sopocie i Warszawie. Sklepy działają m.in. w centrach miast, na dworcach kolejowych, stacjach metra, na terenie uczelni czy sklepów wielkopowierzchniowych. – Jeszcze w pierwszym kwartale 2021 r. uruchomimy kolejnych kilkanaście placówek – deklaruje Tomasz Suchański, CEO Grupy Żabka.

- 4 - 1

CYFROWY BLIŹNIAK W AUTOMATYCE PRZEMYSŁOWEJ Spółka Wikpol, zajmująca się wytwarzaniem zrobotyzowanych linii paletyzacji i pakowania, wdrożyła we współpracy z firmą Siemens technologię cyfrowego bliźniaka. Przedsiębiorstwa wykorzystały digital twin m.in. do zaprojektowania transportera będącego częścią linii kompletującej torebki makaronu.

Jarosław Strug, główny automatyk programista w Wikpolu, wyjaśnia, że celem urządzenia jest ciągłe przechwytywanie produktów bez ryzyka zderzenia się komór odbiorczych mimo dużej prędkości. Testowanie zabezpieczeń, sterowania układu, a także parametrów urządzenia było możliwe dzięki modelowi cyfrowego bliźniaka współpracującego z programem sterującym.

Modele są opracowywane na komputerze klasy przemysłowej z platformą projektową systemów automatyki przemysłowej TIA Portal, wirtualnym sterownikiem PLCSIM Advanced, modułem Mechatronics Concept Designer opartym na systemie

NX, który pozwala wykorzystać modele CAD w analizie działania projektowanej maszyny, a także software’em SIMIT do przygotowywania cyfrowych odwzorowań instalacji. – Dodatek SIMIT, zawierający zintegrowaną bibliotekę obsługującą telegram 105, pozwolił nam na symulację napędów V90. Dzięki niemu mogliśmy testować kompletny program sterujący zawierający pełny hardware wraz z funkcjami technologicznymi. Pozwoliło nam to przenieść w skali 1:1 przetestowany program z symulacji do fizycznego układu – zaznacza Jarosław Strug.

- + - + & - 3

PRZEMYSŁ WALCZY O PRACOWNIKÓW REWOLUCJA CYFROWA W PERSPEKTYWIE KE DO 2030 R. Z KOMPETENCJAMI TECHNICZNYMI Przemysł zgłasza największe od lat zapotrzebowanie na pracowników z coraz bardziej wyspecjalizowanymi kompetencjami technicznymi. Rozwój automatyzacji i nowych technologii sprawia, że ten trend będzie się nasilać. Według prognoz Światowego Forum Ekonomicznego do 2025 r. powstanie 97 mln nowych stanowisk, do obsługi których będą niezbędne specjalistyczne kompetencje, a podział czasu pracy między ludźmi i maszynami będzie niemal równy. W tym samym czasie zostanie zautomatyzowanych 85 mln miejsc pracy

14

– zadania będą realizowane przez maszyny (z ewentualnym wsparciem człowieka).

W przygotowanie się na te zmiany angażują się zarówno firmy produkcyjne, jak i władze miast i samorządów. Przykładem jest nowa inwestycja w Gnieźnie. Kształcenie kompetencji przyszłości w tym mieście i okolicach ma wspierać nowa inwestycja – Stolica eXperymentu. To nowoczesne, interaktywne centrum edukacyjne na kształt warszawskiego Centrum Nauki Kopernik. W tym miejscu młodzież, a nawet dzieci będą mogły się uczyć podstaw programowania, automatyki i robotyki, poznawać zjawiska fizyczne i chemiczne oraz bardziej zaawansowane nowe technologie, jak wirtualna i rozszerzona rzeczywistość czy sztuczna inteligencja.

5 1

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

DHL PRZYSPIESZA CYFRYZACJĘ

POSTĘP DLA ŚWIATA

DHL Supply Chain, oddział Deutsche Post DHL, zawarł kontrakt z firmą Boston Dynamics, którego celem jest automatyzacja magazynów przedsiębiorstwa logistycznego rozmieszczonych w Ameryce Północnej. Na podstawie umowy DHL zainwestuje 15 mln dolarów w rozwiązania producenta robotów, a Boston Dynamics w ciągu trzech lat dostarczy flotę urządzeń Stretch, zaprojektowanych z myślą o rozładunku w centrach dystrybucji. Współpraca jest elementem strategii DHL Supply Chain o nazwie „Accelerated Digitalization”, obejmującej wdrażanie nowych technologii.

W badaniu zrealizowanym przez firmę Bosch 72 % ankietowanych uznało, że technologia czyni świat lepszym. Trzech na czterech respondentów traktuje postęp technologiczny jako klucz do walki ze zmianą klimatu. Kraje zachodnie wiążą duże nadzieje z zielonymi technologiami, a kraje azjatyckie z AI i 5G. Co ciekawe, około jedna trzecia respondentów w Stanach Zjednoczonych i Europie postrzega sztuczną inteligencję jako największe zagrożenie technologiczne. Badanie Bosch Tech Compass przeprowadzono w Chinach, Indiach, Niemczech, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. ,

- + - + & - 3 6 , $ +

R E K L A M A

// KONFERENCJE TECHNICZNE

2022 UTRZYMANIE RUCHU

www.KonferencjeTechniczne.pl 1-2/2022

ENERGIA

INTRALOGISTYKA

15

PRODUKTY

C6675 – NOWY KOMPUTER PRZEMYSŁOWY FIRMY BECKHOFF Komputer przemysłowy firmy Beckhoff C6675 stanowi połączenie najlepszych cech serwera przemysłowego C6670 i komputera C6640. Został on wyposażony w komponenty najwyższej klasy, w tym mikroprocesor Celeron, Pentium lub Core i3/i5/i7 najnowszej generacji na płycie głównej Beckhoff ATX. Koncepcja obudowy i chłodzenia zapożyczona z C6670 umożliwia między innymi korzystanie z zewnętrznych kart graficznych, co pozwala na realizację systemów uczenia maszynowego lub wizyjnych w środowisku przemysłowym. Wszystkie złącza są dostępne z góry obudowy, dzięki czemu kable połączeniowe można poprowadzić bezpośrednio przez wydzielony kanał. Ściany

boczne nie zawierają wentylatorów, co pozwala na montaż komputera bezpośrednio obok innych urządzeń w szafie sterowniczej. Wszystkie sloty są dostępne w wersjach do kart pełnej długości. Kontrolery graficzne i Ethernet są wbudowane w płytę komputera, dzięki czemu nie zajmują dostępnych slotów. C6675 zawiera dwie kieszenie do montażu napędów HDD/SSD z możliwością ich połączenia w konfiguracji RAID 1, zwiększającej poziom bezpieczeństwa danych. Dodatkowo w obudowie znajduje się kieszeń do montażu napędu DVD. Mocowania na karty rozszerzeń zapewniają odporność na udary i wibracje. Dyski, pamięć i karty rozszerzeń są łatwo dostępne. Komputer jest wyposażony w zasilacz sieciowy o zakresie napięcia wejściowego 100–240 V AC. , & +

KAMERY TERMOWIZYJNE Z AUTOFOKUSEM SERII MOBLR2 Guide Sensmart wprowadził na rynek nową serię dedykowanych do smartfonów kamer termowizyjnych z autofokusem MoblR2. W serii MobIR2 zastosowano pierwsze na świecie działające na podczerwień wbudowane moduły WLP z autofokusem, za pomocą których kamera może momentalnie uchwycić dane obiekty i wykonać ostre zdjęcia termowizyjne.

Produkty serii MobIR2 doskonale nadają się do codziennego użytku, oferują też dodatkowe funkcje, np. noktowizję i pomiar temperatury. Bezdotykowy pomiar temperatury w większości przypadków daje dokładny odczyt,

a zasięg funkcji noktowizji wynosi do 100 metrów.

W skład serii MobIR2 wchodzi model MobIR2T i MobIR 2S. Model MobIR 2T wyposażono w soczewkę 3,2 mm oraz funkcję dual-scene – jednoczesnego rejestrowania obrazu z dwóch źródeł – oraz pomiar temperatury ciała człowieka i obiektów. Dokładność do ±2 °C można przyrównać do dokładności przemysłowych narzędzi pomiarowych. Model MobIR 2S wyposażono natomiast w soczewkę 7 mm oraz funkcję noktowizji i pomiaru temperatury obiektów. '& ( + #

TRÓJWARSTWOWY E-PROWADNIK E-SKIN FLAT OTRZYMUJE KLASĘ CZYSTOŚCI ISO 1 Dla bezpiecznego prowadzenia przewodów i węży w pomieszczeniach czystych wymagane są e-prowadniki, które nie generują zanieczyszczeń. Firma igus opracowała e-skin flat — ekonomiczną, modułową alternatywę dla przewodów taśmowych. Podczas testu Fraunhofera, system zasilania dowiódł, że nie generuje cząstek obcych zgodnie z wymogami klasy czystości Cleanroom ISO 1 — nie tylko jako jednowarstwowy, ale także jako trójwarstwowy, gotowy do podłączenia system e-prowadników.

Podczas działania testerzy sprawdzali emisję w trzech kluczowych punktach. W rezultacie był on jedynym e-prowadni-

16

kiem z promieniem gięcia wynoszącym 70 mm, który otrzymał klasę czystości ISO 1 — zgodnie z normą ISO 14644-1.

System zasilania e-skin flat ma trójwarstwową konstrukcję, w której każda warstwa ma po cztery komory, zawierające e-prowadniki, przewody i węże. Można go konfigurować w zależności od scenariusza zastosowania, do maksymalnie sześciu komór na warstwę. Trójwarstwowa konstrukcja wspiera prowadniki w najniższej warstwie, co zapewnia ich stabilność.

E-skin flat przeznaczony jest do użytku w pomieszczeniach czystych, w których produkowane są diody LED, mikroczipy i półprzewodniki, charakteryzujących się małą przestrzenią i brakiem cząstek obcych. Przewody i węże można szybko zainstalować w płaskich profilach i wymienić podczas konserwacji. &

AUTOMATYKA

PRODUKTY

FANUC LR-10IA/10 – KOMPAKTOWY 6-OSIOWY ROBOT Firma FANUC wprowadziła na rynek kompaktowego 6-osiowego robota, nadającego się idealnie do obsługi maszyn i wszelkiego rodzaju zadań związanych z kompletacją w logistyce i magazynach. FANUC LR-10iA/10 waży zaledwie 46 kg i może być montowany na podłodze, w położeniu upside-down lub pod kątem. Może być również łatwo montowany na platformach mobilnych, co daje dużą elastyczność w przestrzeni roboczej. Charakteryzuje się zasięgiem 1101 mm i udźwigiem 10 kg (13 kg

w ograniczonej przestrzeni). Dzięki małogabarytowej konstrukcji i małej średnicy ramienia, nadające się idealnie m.in. do obsługi maszyn i wszelkiego rodzaju zadań związanych z kompletacją w logistyce i magazynach oraz do wymiany narzędzi w obrabiarkach. Ponadto w pełni zamknięta konstrukcja z wbudowanymi przewodami pneumatycznymi, zaworami elektromagnetycznymi i obwodami elektrycznymi oraz stopień ochrony IP67 pozwalają na pracę w środowiskach przemysłowych narażonych na występowanie pyłu, wody i mgły olejowej. Robot jest sterowany przez kontroler FANUC R-30iB Mate Plus.

0 5"

PIERWSZY NA ŚWIECIE MODUŁ LAN 10GBE W OBUDOWIE M.2 EGPL-T101 firmy Innodisk to pierwszy moduł Ethernet M.2 2280 do pojedynczego połączenia 10GbE Base-T, który jest również najmniejszym dostępnym obecnie rozwiązaniem rozszerzającym 10GbE i dziesięciokrotnie szybszym niż standardowy Ethernet. Dzięki obsłudze PCI Express Gen 3x2 moduł EGPL-T101 może zapewnić wystarczającą przepustowość dla jednego portu LAN 10GbE, odpowiedniego do wymagań szybkich sieci serwerów i aplikacji przemysłowych.

EGPL-T101 umożliwia elastyczną integrację. Jego standardowy port LAN RJ45 na małej płycie-córce zapewnia łatwe rozwiązanie do aktualizacji do sieci 10GbE przy użyciu istniejących kabli miedzianych Cat6/6A. EGPL-T101 charakteryzuje się również doskonałą kompatybilnością z sześcioma standardami sieciowymi obsługiwanymi w 10/5/2,5/1 Gbps i 100/10 Mbps, zapewniając doskonałą kompatybilność

wsteczną z istniejącą infrastrukturą sieciową. Wreszcie, EGPL-T101 oferuje przetwarzanie o wysokiej wydajności (HPC), które jest dziesięć razy szybsze niż szeroko stosowany Gigabit Ethernet przy niskim zużyciu energii. EGPL-T101 nadaje się do różnych zastosowań, w tym: widzenia maszynowego, transmisji danych w sieci, obrazowanie w wysokiej rozdzielczości do monitoringu itp. !552$!(

NOWY CZUJNIK W POSTACI PODKŁADKI KMR+ Nowy czujnik w postaci podkładki KMR+ skutecznie rozwiązuje zadania pomiaru siły w środowiskach produkcyjnych i jest szczególnie przydatny w zadaniach monitoringu. Pomaga również w niezawodnym wykonywaniu niezliczonych zadań pomiarowych w procesach rozwoju i testowania komponentów. W przeciwieństwie do zwykłych podkładek siłowych, wykorzystujących kryształy piezoelektryczne, KMR+ jest zbudowany w oparciu o tensometry (SG). Dzięki temu jest wolny od dryftu i optymalnie nadaje się do długotrwałych zadań monitoringu, w których zerowanie nie jest możliwe, takich jak monitorowanie połączeń śrubowych w turbinach wiatrowych lub przy budowie torów.

1-2/2022

Przetwornik jest hermetycznie zamknięty, posiada specjalnie zaprojektowane wejście kablowe i jest wyposażony w wodoodporny i olejoodporny przewód. Dzięki temu spełnia klasę ochrony IP68 i nadaje się do użytku na zewnątrz lub w komorach klimatycznych. Aby ułatwić użytkownikowi integrację czujnika, można go zamówić z różnymi długościami przewodu do 12 m. Oferowany jest również montaż wtyczek, co eliminuje potrzebę przedłużania kabli podatnych na błędy lub prac lutowniczych na miejscu instalacji.

KMR+ jest dostępny w 11 różnych nośnościach od 20 kN do 2 MN, z otworem centralnym zaprojektowanym dla rozmiarów gwintów od M6 do M42. , & ! 7 4 8 49 1

17

PRODUKTY

ELASTYCZNY NOWY ROBOT FIRMY YASKAWA Elastyczny 5-osiowy robot PL80 firmy Yaskawa mimo kompaktowych gabarytów ma sporo zalet. Model PL80 zapewnia udźwig 80 kg, powtarzalność 0,03 mm oraz bardzo duży zasięg w stosunku do swoich rozmiarów, wynoszący 2061 mm w poziomie i 3291 mm w pionie. Charakteryzuje się stopniem ochrony korpusu IP54 oraz stopniem ochrony nadgarstka IP67. Jest bardzo łatwy w instalacji. Podłączenie manipulatora do sterownika za pomocą pojedynczego kabla ułatwia konfigurację oraz zmniejsza koszty konserwacji

i wymaga przechowywania minimum części zamiennych.

Przewody pneumatyczne zostały poprowadzone wewnątrz konstrukcji, co zwiększa niezawodność, a rurka do instalacji kabli ułatwia prowadzenie magistrali fieldbus do górnego ramienia i/lub chwytaka. PL80 zawiera hamulce na wszystkich osiach. Jest sterowany za pomocą kontrolera YRC1000, zbudowanego zgodnie ze standardami branżowymi i nie wymaga transformatora dla napięć wejściowych z zakresu 380–480 V AC. Wymiary robota wynoszą 598 mm × 490 mm × 427 mm (W × H × D). Firma Yaskawa oferuje oprogramowanie PalletSolver do szybkiego i łatwego tworzenia wzorców paletyzacji w trybie offline. : 1

DWUKIERUNKOWY STYCZNIK HV GVB35 – 500 A/1000 V DC Bipolarne styczniki serii GVB35 firmy GIGAVAC / SENSATA należą do najbardziej ekonomicznych i wydajnych styczników mocy dostępnych obecnie na rynku. Charakteryzują się małogabarytową hermetyczną komorą stykową o stopniu szczelności IP67 & IP69K, co zapobiega powstawaniu zjawiska wydmuchu łuku elektrycznego na zewnątrz i zabrudzeniu styków. Styczniki GVB35 mogą pracować w temperaturze pracy w zakresie od –55 °C do +85 °C. Przy znamionowym napięciu pracy do 1000 V DC stycznik ten jest przystosowany do przełączania obciążeń na poziomie do 500 A w obu kierunkach

przewodzenia. Podobnie jak wszystkie zaawansowane rozwiązania przełączające GIGAVAC, styczniki te można montować w dowolnej osi lub orientacji. Ich hermetyczność pozwala na zastosowanie praktycznie w każdym trudnym środowisku. Styczniki te spełniają wymagania RoHS Reach, jak również mają certyfikację CE, UL 60947-4-1, CCC. Styczniki serii GVB35 GIGAVAC/SENSATA znalazły szerokie zastosowania m.in. w aplikacjach bateryjnych dla pojazdów elektrycznych, szybkich ładowarek DC, magazynowania energii czy też sterowania fotowoltaiką.

52;)/

ŁATWE WYPOSAŻANIE ROBOTÓW, DZIĘKI NARZĘDZIU ON-LINE QUICKROBOT OD IGUS Dzięki dodatkowym opcjom QuickRobot, firma igus oferuje bezpłatne narzędzie on-line do szybkiej konfiguracji indywidualnego systemu e-prowadników dla 418 robotów.

W celu prostego zaprojektowania indywidualnego e-prowadnika dla kobotów, robotów typu SCARA, 4-osiowych i 6-osiowych, firma igus rozszerzyła teraz możliwości swojego konfiguratora wyposażenia robota. Z poziomu narzędzia on-line użytkownicy mogą wybrać swojego robota spośród 418 różnych modeli pochodzących od 10 producentów i znaleźć optymalne zasilanie dla osi od 1 do 6.

18

Po wybraniu modelu robota, użytkownikowi wyświetlane są wszystkie kompatybilne systemy zasilania, takie jak trójwymiarowe e-prowadniki triflex R i systemy odciągu lub nowe rozwiązanie przewodowe dla robotów typu SCARA. Znajdują się tam również filmy przedstawiające poszczególne produkty, ilustrujące rzeczywiste zastosowania i ruchy e-prowadnika.

Konfigurację wspomaga wizualizacja robota i rozszerzony widok komponentów. Bardziej szczegółowe informacje na temat komponentów można znaleźć, klikając przyciski pomocy dla poszczególnych pól. Cena obliczana jest w czasie rzeczywistym. Lista części jest tworzona automatycznie. Dane CAD poszczególnych komponentów, raport w formacie PDF, a także filmy montażowe komponentów są dostępne w narzędziu jako usługa dodatkowa. &

AUTOMATYKA

PRODUKTY

ELEMENTY ZACISKOWE DO SYSTEMÓW STOŁÓW RASTROWYCH Norelem, globalna firma specjalizująca się w zakresie komponentów standardowych, oferuje elementy mocujące, stanowiące optymalne rozwiązanie do obróbki CNC, budowy osprzętu i obrabiarek, które są powszechnie stosowane w połączeniu z systemami stołów rastrowych.

Jednym z przykładów jest napinacz łańcuchowy norelem. Za jego pomocą zabezpieczany element zostaje opasany napiętym łańcuchem, który można dowolnie wydłużać, skracać i dostosowywać do elementu obrabianego, niezależnie od jego kształtu.

SITE MANAGER Z SERII RT1 ZAPEWNIA BEZPIECZNY ZDALNY DOSTĘP

Firma norelem oferuje również bardziej wyspecjalizowane wersje zacisków mimośrodowych. Wyjątkową korzyścią dla inżynierów jest to, że za ich pomocą można bezpiecznie mocować elementy obrabiane bez użycia dużych sił. Po obróceniu zacisku krzywkowego przedmiot obrabiany jest utrzymywany na miejscu z lekkim naciskiem, co zabezpiecza go przed uszkodzeniem, zarysowaniem lub zadrapaniem.

Wszystkie elementy mocujące norelem są dostępne w wielu kształtach, rozmiarach i wersjach materiałowych.

Seria RT1 firmy OMRON, oparta na technologii firmy Secomea, obejmuje oprogramowanie i komponenty sprzętowe niezbędne do zapewnienia wydajnej, łatwej i bezpiecznej konserwacji zdalnej. Rozwiązanie umożliwiające dostęp online uzupełnia ofertę technologii z zakresu automatyki przemysłowej firmy OMRON – pozwala znacznie wydłużyć czas pracy bez przestojów, ograniczyć liczbę niezbędnych wizyt w zakładzie.

Zdalny dostęp wpływa na ograniczenie kosztów związanych m.in. z transportem, a także na zmniejszenie emisji CO2. Montowany na szynie DIN gateway, który można umieścić w panelach sterowania maszyn, aby umożliwić zdalny dostęp na żądanie w czasie rzeczywistym na potrzeby diagnostyki sprzętu. Ma wbudowaną zaporę z certyfikatem bezpieczeństwa. Skraca czas reakcji, zmniejsza ryzyko wystąpienia sytuacji awaryjnych, pozwala odciążyć inżynierów oraz maksymalizuje dostępność i wydajność maszyn.

Site Manager minimalizuje negatywny wpływ na środowisko naturalne i zapewnia bardziej zrównoważony rozwój dzięki ograniczeniu konieczności obecności w zakładzie w celu przeprowadzenia konserwacji.

+

2 .25

ŚRUBY KULOWE WSPOMAGAJĄ WYTWARZANIE ENERGII Z RUCHU FAL

Ocean Harvesting opracował rozwiązanie, które generuje energię z ruchu fal morskich. Podstawowa koncepcja systemu zwana InfinityWEC (Wave Energy Converter, konwerter energii fal) opiera się na wykorzystaniu boi przymocowanych do dna morskiego. Fale oceaniczne powodują, że boje unoszą się i opadają, a ruch ten jest przechwytywany przez hydrauliczny system sprężyn dociskowych (siłownik hydrauliczny połączony z dużą objętością gazu) i dwie wytrzymałe śruby

1-2/2022

kulowe NSK. Nakrętki śrub kulowych łączą się bezpośrednio z cylindrem siłownika, przekształcając w ten sposób ruch liniowy góra/dół na ruch obrotowy wrzeciona śruby kulowej, który działa bezpośrednio na generator, wytwarzając energię elektryczną.

Bardzo długa żywotność śrub kulowych z serii HTF przeznaczonych do ciężkich obciążeń zdecydowała o wyborze firmy NSK jako dostawcy. Oczekuje się, że śruby kulowe wykonają 100 mln cykli obciążenia w ciągu 20 lat.

Dzięki swojej zdolności do przenoszenia bardzo ciężkich obciążeń przy jednoczesnym osiąganiu wyjątkowo długiej żywotności, śruby kulowe serii HTF nadają się również do innych zastosowań, takich jak elementy tłumiące w systemach, które pomagają chronić wysokie budynki przed skutkami trzęsień ziemi.

5(

19

PRODUKTY

NOWY KOMPENSATOR CIŚNIENIA DA 284 M40 Kompensator ciśnienia DA 284 M40 to nowy produkt STEGO, który przeciwdziała różnicy ciśnień w szafach o dużej szczelności. W przypadku nadciśnienia wewnętrzna membrana umożliwia wyprowadzenie wilgoci na zewnątrz oraz zapobiega przedostawaniu się jej, gdy powietrze przepływa przez DA 284 do wewnątrz obudowy.

Zatrzaskowe lamele mocujące zapewniają łatwy montaż. DA 284 dedy-

kowany jest do montażu w obudowach o grubości ścianki od 1 mm do 4 mm. Wodoodporna membrana i pierścień uszczelniający zapewniają klasę ochrony IP66.

Nowa wersja M12 kompensatora ciśnienia DA 284 wykonana jest z aluminium. Materiał wykonania chroni urządzenie wyrównujące ciśnienie przed korozją oraz utratą właściwości pod wpływem promieniowania UV i słonej wody. Dzięki swojej nowatorskiej membranie DA 284 osiąga o 80 % wyższy przepływ powietrza w porównaniu do podobnych produktów. (#)'2

LOGISTYKA ZAKŁADOWA W STANDARDZIE I4.0 System transportu autonomicznego ActiveShuttle drugiej generacji „widzi” obecnie więcej, jest interaktywny i samodzielnie odnajdzie drogę w złożonych obszarach produkcji.

Pojazdy ActiveShuttle całkowicie automatycznie przewożą wózki transportowe z obciążeniem do 260 kg. AGV serii ActiveShuttle można łatwo wdrażać w konkretnych procesach dzięki podejściu „Plug&Go” – pojazd po rozpakowaniu, włączeniu i wstępnym skonfigurowaniu jest gotowy do mapowania obszaru i realizacji zadań.

Druga generacja ActiveShuttle firmy Bosch Rexroth zwiększa możliwości logistyki wewnątrzzakładowej, poprawiając jednocześnie bezpieczeństwo, wydajność i elastyczność

systemów transportu samojezdnego.

Funkcja wykrywania przeszkód 3D, wykorzystująca system wizyjny zapewnia wysoki poziom ochrony obiektów i jest w stanie wykrywać przeszkody pojawiające się na trasie pojazdu. Nowa funkcjonalność w postaci zintegrowanego ekranu dotykowego, umożliwia operatorowi indywidualną konfigurację i szybkie usuwanie usterek bezpośrednio przy pojeździe AGV. Oprogramowanie zarządzające pracą floty pojazdów ActiveShuttle Management System (AMS) płynnie komunikuje się z systemami zarządzania i może realizować poszczególne zlecenia transportowe za pomocą konfigurowalnych szablonów. , .

NOWY SYSTEM RFID DO TWORZENIA ETYKIET VDA Producent i dostawca rozwiązań RFID – MasterID – zaprezentował swój nowy system dedykowany dostawcom Volkswagena i branży motoryzacyjnej do etykietowania komponentów samochodowych, zgodnie z normami koncernów zrzeszonych w VDA. Nowe rozwiązanie polskiej firmy jest odpowiedzią na problematyczny i kosztowny proces etykietowania podzespołów samochodowych specjalnymi znacznikami RFID, tak zwanymi etykietami VDA.

20

System MasterID Automotive RFID automatyzuje drukowanie i kodowanie etykiet do znakowania komponentów dla Volkswagena, a przede wszystkim umożliwia ich samodzielne generowanie przez producentów podzespołów współpracujących z tym koncernem. W przygotowaniu jest również obsługa etykiet dla innych producentów samochodów.

Firma MasterID opracowała rozwiązanie dedykowane wszystkim dostawcom podzespołów koncernu Volkswagen, a docelowo również innych producentów zrzeszonych w VDA. System MasterID Automotive RFID, o którym mowa, daje pełną kontrolę nad etykietowaniem produkowanych komponentów.

Rozwiązanie zapewnia samodzielny druk i programowanie etykiet RFID, zgodnych z VDA i wytycznymi Volkswagena, a wkrótce również innych koncernów. !$

AUTOMATYKA

PRODUKTY

ROB-EX SCHEDULER POMAGA HARMONOGRAMOWAĆ PRODUKCJĘ

NOWE, WYDAJNIEJSZE PANELE PC

ROB-EX Scheduler jest narzędziem do wspomagania planowania i harmonogramowania produkcji. Pozwala redukować czas przestojów, zoptymalizować obłożenie linii produkcyjnych oraz skrócić czas planowania.

Ponadto Scheduler posiada interfejs pozwalający na uzyskanie połączenia z systemami MES (w tym Proficy Plant Applications) oraz ERP. ROB-EX Scheduler integregując się z Proficy Plant Applications dokonuje automatycznego harmonogramowania zadań wpływających do systemu, przechowuje także dane na temat materiałów oraz posiada możliwość komunikacji z pracownikami linii produkcyjnych.

YASKAWA Panel PC z systemem Windows zaktualizowano o nowe oprogramowanie oparte na systemie Windows 10. Zwiększono pamięć roboczą do 8 GB i do 64 GB pamięci systemu operacyjnego/danych użytkownika.

Zaktualizowano system wizualizacji Movicon do wersji 11.6.

Oprogramowanie zapewnia bezpieczeństwo i niezawodność w eksploatacji aplikacji wizualizacyjnych, zwłaszcza dla technologii mobilnych. Dzięki innowacyjnej technologii XMLInside platforma Movicon zapewnia wspólne środowisko programistyczne dla HMI, SCADA, SoftLogic i analizy danych. Komputery panelowe Yaskawa z czterordzeniowym procesorem Intel Celeron J1900 do złożonych trudnych zadań sterowania i obsługi, zapewniają panel sterowania (HMI) większej mocy niż standardowy. Połączenie komputera przemysłowego z najnowocześniejszymi funkcjami wydajności i panelu dotykowego z optymalnymi opcjami wyświetlania pozwala użytkownikowi skoncentrować wysoką wydajność na najmniejszej przestrzeni. Nowe komputery panelowe są nadal dostępne w wersjach 10,1”, 15,6” i 21,5”.

<!= & +

: 1

R E K L A M A

1-2/2022

21

PRODUKTY

ZOPTYMALIZOWANA SERIA SZYBKOZŁĄCZY FEM Firma Parker Hannifin, światowy lider w dziedzinie technologii napędu i sterowania, wprowadziła dziś na rynek nową, zoptymalizowaną serię szybkozłączy FEM, które oferują zwiększone ciśnienie robocze do 350 barów i zmniejszony spadek ciśnienia, zapewniając lepsze właściwości przepływu.

Profile poprawionych i zmodernizowanych złączy serii FEM oraz FEC są zgodne z normą ISO 16028, a ich właściwości przekraczają wymagania techniczne wyszczególnione w normie ISO 16028. Serie te mogą być stosowane razem z innymi seriami zgodnymi z tą samą normą. Złącza zapewniają bezwyciekowe odłączanie i minimalne straty oleju podczas rozłączania, a ponadto są łatwe w czyszczeniu,

ponieważ obejmują zawory/korpusy o płaskiej powierzchni czołowej.

Dzięki nowej konstrukcji zaworów złącza charakteryzują się minimalnym spadkiem ciśnienia i stanowią niezwykle opłacalne rozwiązanie.

Wtyki FEM są dostępne z eliminatorem ciśnienia, co umożliwia bezproblemowe podłączanie złączy w obecności skumulowanego lub resztkowego ciśnienia. Miniaturowy zawór automatycznie eliminuje ciśnienie na etapie przyłączania.

Nowa seria FEM jest odporna na drgania i inne naprężenia mechaniczne. Niezależnie od tego, czy złącza są używane w hydraulice w maszynach mobilnych, transporcie czy budownictwie, proces podłączania oraz rozłączania jest szybki i bezpieczny, a tuleja blokująca będąca wyposażeniem standardowym zapobiega przypadkowemu rozłączeniu.

- > ?

JEDNA PLATFORMA DO WIELU ZADAŃ Czujniki wizyjne są zwykle projektowane do indywidualnych, specyficznych zadań.

Z kolei precyzyjne czujniki nowej rodziny SmartRunner Explorer 3-D mogą znaleźć zastosowanie w wielu różnych obszarach.

Technologia Time of Flight pozwala na przechwytywanie znacznie większego zakresu danych, co otwiera nowe możliwości zastosowań. Dwie wersje tego produktu — Stereo Vision i Time of Flight (ToF) — bazują na tej samej platformie i są produkowane w identycznych obudowach ze standardowym oprogramowaniem użytkownika i wyjściem danych. Redukuje to znacznie koszty integracji.

Wersja Stereo Vision zawiera dwie kamery wysokiej rozdzielczości, generujące precyzyjny obraz chmury punktów 3D. Można jej użyć do sprawdzania i zliczania obiektów oraz do pomiaru objętości mas amorficznych. Czujnik w wersji ToF zawiera kamerę o rozdzielczości VGA (640 × 480) i częstotliwości pomiaru 30 Hz. Nadaje się do zastosowań tam, gdzie wymagany jest większy zasięg pomiaru i krótki czas reakcji. Dane te mogą być wykorzystywane w takich aplikacjach, jak sterowanie bezzałogowymi systemami transportowymi.

- @0&

WEINCLOUD –PLATFORMA DO MONITOROWANIA Przedsiębiorstwa potrzebują działań, które przyspieszą ich transformację cyfrową. Jednym z takich rozwiązań jest integracja z chmurą, która odgrywa kluczową rolę w rozwoju działalności danej organizacji. Niestety liczne bariery techniczne i kosztowe powstrzymują firmy przed jej wdrożeniem. Mając na uwadze potrzeby, Weintek wprowadza nową usługę Weintek Cloud Service. Weincloud składa się z EasyAccess 2.0, istniejącej usługi zdalnego dostępu oraz nowej usługi Dashboard opartej na chmurze. Celem Weincloud jest efektywniejsze

22

wykorzystywanie zasobów cyfrowych, poprawa wydajności produkcji i lepsze monitorowanie.

Najważniejsze funkcje Weintek Cloud Service to: łatwa konfiguracja – zarządzanie kontami użytkowników, urządzeniami i tagami w ramach obsługi Weincloud, przyjazny interfejs użytkownika i wizualizacja danych Dzięki zaawansowanemu połączeniu HMI i wysokiej mocy obliczeniowej dane produkcyjne i wskaźniki wykorzystania mogą być wyświetlane w dashboardzie. Warto podkreślić, że dzięki Weincloud użytkownicy mogą uzyskać wgląd w swoje operacje z dowolnego miejsca na świecie.

Wystarczy, że otworzą przeglądarkę na swoim komputerze.

Co ważne, nie muszą dbać o szczegóły techniczne, hosting serwera czy programowanie aplikacji. & 4

AUTOMATYKA

PRODUKTY

WYTRZYMAŁY NOTEBOOK 13.3” Z NAJNOWOCZEŚNIEJSZĄ TECHNOLOGIĄ WEROCK Technologies GmbH przedstawił Rockbook X130. Nowy wytrzymały notebook z ekranem 13,3″ i procesorami Intel Tiger Lake 11 generacji przeznaczony jest do profesjonalnego stosowania w produkcji przemysłowej, motoryzacji, bezpieczeństwie publicznym i sektorach użyteczności publicznej.

Przełomową wydajność dla rozległych i złożonych projektów obiecują zastosowane w Rockbook X130 procesory: Intel Core i5 lub Core i7 z platformy Intel Tiger Lake, które są produkowane w technologii SuperFin 10 nm. Oprócz wydajności zapewniają szybkość reakcji, długi czas pracy na baterii. Dobrą grafikę notebook zawdzięcza procesorowi graficznemu Iris Xe. Efektywną pracę

umożliwia z kolei dołączony system Windows 11 Pro, a port USB-C Thunderbold 4 zapewnia szybkie połączenia między urządzeniami.

Całkowicie przeprojektowane podwozie ze stopu magnezu oferuje zwiększoną wytrzymałość przy zmniejszonej masie. Rockbook X130 ma masę 2,1 kg i jest niewiarygodnie cienki (26 mm).

Mimo to użytkownik nie musi iść na żadne kompromisy w kwestii solidności. Notebook został przetestowany na upadki z wysokości 1,22 m zgodnie z normą MIL-STD-810H, posiada certyfikat IP65, dzięki czemu jest wodoodporny i pyłoszczelny. Opcjonalnie model ten jest również dostępny z ochroną EMC zgodnie z MIL-STD-461.

A).2

PLASTIKOWE DOCISKI BOCZNE Firma norelem, oferuje trzy konstrukcje sprężynowych docisków bocznych, które różnią się siłą sprężyny.

Oferta obejmuje łącznie 42 wzory o średnicach w zakresie 6–16 mm.

Sprężynowe dociski boczne są stosowane wszędzie tam, gdzie obrabiane przedmioty i komponenty muszą być zamocowane lub dokładnie ustawione w celu ich dalszej obróbki.

W przypadku sprężynowych docisków bocznych siła mocowania działa poziomo. Są one wykorzystywane głównie w zastosowaniach, w których zanieczyszczenia lub wióry mogłyby gromadzić się na „standardowych” dociskach bocznych. Oprócz wyż-

szej odporności na wnikanie opiłków i wiórów oraz wyrywanie, nowe dociski boczne są odporne na temperaturę do +100 °C. Komponenty dostępne są w trzech głównych formach charakteryzujących się lekką, średnią i dużą siłą sprężyny, co jest odpowiednio identyfikowane za pomocą koloru niebieskiego, czerwonego i zielonego. W przypadku trzpieni docisków użytkownicy mogą wybierać między stalą hartowaną i polerowaną, stalą nierdzewną i tworzywem sztucznym (termoplastycznym). Siłę sprężyny należy dobrać zgodnie z wymaganiami danego zastosowania – dostępne są wartości w zakresie od 10 N do 160 N. Dociski boczne są montowane poprzez wciśnięcie ich w odpowiedni otwór ustalający o tolerancji H8. +

ALFA LAVAL CM CONNECT Nowy system Alfa Laval CM Connect pozwala na zdalny monitoring urządzeń wirujących w czasie rzeczywistym – niezależnie od miejsca i czasu – za pomocą komputera stacjonarnego lub urządzenia mobilnego. To rozwiązanie z dostępem do danych o każdej porze pozwala na natychmiastowe odbieranie krytycznych informacji oraz szybkie reagowanie.

Alfa Laval CM Connect monitoruje trzy parametry: wibracje, temperaturę wnętrza i całkowity czas pracy urządzeń wirujących. Wbudowany w CM Connect Bluetooth łączy do 10 bezprzewodowych monitorów drgań Alfa Laval CM, zamontowanych na pompach Alfa Laval LKH, SRU, SX i DuraCirc oraz innych urządzeniach wirujących Alfa Laval.

Dane są przesyłane do chmury za pośrednictwem sieci komórkowej 4G. Daje to pełny dostęp do danych, ich analizy w czasie rzeczywistym za pomocą intuicyjnego pulpitu nawigacyjnego.

1-2/2022

Użycie Alfa Laval CM Connect pozwala na analizę trendów pracy urządzenia wirującego, na bazie których możliwe jest zaplanowanie odpowiednich działań konserwacyjnych, oszacowanie czasu sprawności czy wydłużenia okresu eksploatacji urządzeń. Jeśli wystąpią jakiekolwiek odchylenia, użytkownik otrzyma powiadomienie w wiadomości SMS lub e-mail i będzie mógł podjąć działania w czasie rzeczywistym. Poza łączeniem bezprzewodowych monitorów drgań CM system CM Connect może również działać jako czujnik.

/ B

23

ROZMOWA

Kompetencje i doświadczenie budują stabilność Trzy dekady działalności firmy CSI 2 3 & 1 1 & + < & $ & ? 4 1 1 9 & 1 G + G 1 1 1 & 1 4& 1 3 1 ? + 3J + 1 K1 1 & + & 1 + 1 1 ? + (!6 24

AUTOMATYKA

Fot. CSI

ROZMOWA Firma CSI świętuje w tym roku 30-lecie powstania. Jakie były początki?

Naszą działalność rozpoczęliśmy od dystrybucji na rynku wojskowym komputerów modułowych z magistralą VME. W latach 90. ubiegłego wieku ten standard był w Polsce nowością, a my niejako prekursorem w zakresie systemów VME w kraju.

Rozszerzanie oferty firmy w kolejnych latach wynikało z zapotrzebowania rynku. Początkowo skupiliśmy się na dostarczaniu produktów dla wojska oraz produktów specjalizowanych, np. dla branży kolejowej.

W pierwszej fazie rozwoju wprowadziliśmy dodatkowo do oferty pamięci masowe odporne na czynniki środowiskowe, mechanikę 19” oraz monitory do pracy w rozszerzonym zakresie temperatury. Od 2000 r. systematycznie rozbudowywaliśmy gamę produktową o rozwiązania dla przemysłu.

Wychodząc naprzeciw potrzebom rynku, cały czas poszukiwaliśmy najlepszych rozwiązań dla specyficznych wymagań klientów. Jednym z oczekiwań naszych odbiorców były m.in. kompletne systemy komputerowe. W odpowiedzi, oprócz komputerów przemysłowych, urządzeń modułowych do wymagających aplikacji czy urządzeń sieciowych, rozbudowaliśmy ofertę obudów wraz z systemami kontroli klimatu, jak również asortyment przemysłowych dysków SSD i kart pamięci. Obecnie jesteśmy już oficjalnym dystrybutorem kilkudziesięciu wiodących na świecie marek.

Wśród nich możemy wyróżnić takie firmy, jak Advantech, Aaeon, Congatec, Abaco, nVent z marką Schroff, ATP, Apacer, czy Antaira. Umożliwia nam to dostarczanie oferty, którą można określić one-stop-shop. Każdy producent oferuje bowiem pewne wyróżniające się na tle innych produktów, dzięki czemu możemy – dobierając odpowiednie podzespoły – zapewnić klientowi najlepsze rozwiązanie do jego aplikacji.

Ponadto od dawna rozwijamy działalność zgodnie z modelem Value Added Distributor. Nie tylko dostarczamy produkty, ale skupiamy się również na usługach integracyjnych, 1-2/2022

doradztwie technicznym oraz serwisie posprzedażowym.

Która z trzech dekad w historii firmy odznaczyła się największą dynamiką zmian?

Dokładamy wszelkich starań, aby firma CSI rozwijała się z roku na rok.

Najbardziej dynamiczna była z pewnością trzecia dekada naszej działalności. Miało to związek m.in. z wyraźnym wyodrębnianiem się w naszym kraju coraz to nowszych rynków wertykalnych, takich jak: transport, logistyka, digital signage, e-commerce, farmacja, przetwórstwo spożywcze, AI, smart city i wiele innych. Pozwoliło nam to na rozwinięcie portfolio produktów specjalizowanych i rozpoczęcie współpracy z nowymi dostawcami, a z drugiej strony umożliwiło zdobycie specjalistycznej wiedzy charakterystycznej dla danego rynku.

Dzięki temu jeszcze lepiej rozumiemy potrzeby klientów.

Trzecia dekada to również okres transformacji przemysłu zgodnie z ideą Factory 4.0 czy IoT, opartej przede wszystkim na cyfryzacji produktów i usług. Integracja ludzi, maszyn i systemów IT to dla nas nowe możliwości rozwoju i nowe obszary wykorzystania naszych produktów.

Wszystko po to, aby firmy z nami współpracujące mogły dostosować się do potrzeb zmieniającego się rynku, w tym zoptymalizować poszczególne procesy, zautomatyzować je oraz zwiększyć bezpieczeństwo danych.

Jakie było największe wyzwanie, z którym firma zmierzyła się w ciągu trzech dekad działalności?

Na naszej 30-letniej drodze było wiele wyzwań, z którymi przyszło nam się mierzyć. Zawsze postrzegamy je jako szansę na dalszy rozwój i motywację do ciągłej pracy. Dobrym przykładem może być kryzys z 2009 r. czy upadek niegdyś kluczowego dla nas rynku gamingowego w Polsce. Aktualnie mierzymy się z poważnym wyzwaniem ogólnoświatowego deficytu komponentów elektronicznych, wywołanego m.in. przez pandemię COVID-19.

Od początku 2021 r. mamy do czynienia z niespotykaną dotąd sytuacją

na rynku w zakresie terminów realizacji dostaw. Spółka CSI od lat prowadzi model dystrybucji z wartością dodaną, oparty na multibrandingu, co daje nam możliwość wyboru najlepszego produktu spełniającego wymagania klienta. Współpraca z wieloma dostawcami pozwala nam radzić sobie z ogólnoświatowym deficytem komponentów, gdyż w wielu przypadkach możemy zaoferować alternatywny, sprawdzony produkt. Podsumowując, można śmiało założyć, że każde wyzwanie stojące na naszej drodze doprowadza finalnie do dalszego rozwoju CSI. Co uznajecie za największy dotychczasowy sukces?

Firma to przede wszystkim ludzie wchodzący w jej skład. W przypadku CSI możemy poszczycić się dużą stabilnością zespołu. To nasz zdecydowany sukces. Na 54 obecnie zatrudnione osoby aż 25 pracuje dłużej niż 10 lat, z czego 1/5 powyżej 20 lat.

Dzięki temu możemy poszczycić się wypracowanymi przez lata dobrymi kanałami komunikacji, zaufaniem do siebie, a co najważniejsze – wiedzą, jaką zdobyliśmy na przestrzeni lat i którą możemy dzielić się z naszymi klientami. Nie możemy tutaj również pominąć zaangażowania naszych pracowników, a obecnie już współwłaścicieli firmy.

Zakończenie drugiej dekady naszej działalności było jednocześnie początkiem wdrażania koncepcji pełnej partycypacji w zarządzaniu – TPIM. Po sześcioletnich przygotowaniach przekształciliśmy firmę w spółkę akcyjną, w której 48 % akcji objęli pracownicy.

Liczba akcjonariuszy-pracowników to 70 % wszystkich zatrudnionych, z czego dwóch przedstawicieli pracowników weszło w skład nowego, pięcioosobowego zarządu. Taki system zarządzania jest rzadko spotykany na rynku.

My widzimy w nim same plusy i traktujemy jego wdrożenie w kategoriach odniesionego na przełomie lat sukcesu.

Jakie branże z tych, którym CSI dostarcza swoje rozwiązania, należą do kluczowych odbiorców? Jak to się zmieniało z upływem lat?

25

ROZMOWA Komputery przemysłowe są obecnie jednymi z kluczowych elementów urządzeń i systemów. Wymaga się od nich niezawodności, pracy ciągłej, długoletniej dostępności czy odporności na trudne warunki środowiskowe. Ich zastosowania już dawno znacząco wyszły poza przemysł produkcyjny i maszynowy. Wprowadzane są do kolejnych sektorów rynku, o których już mówiliśmy oraz do nowych, które

Działanie jako dystrybutor zapewniający wartość dodaną sprawdza się również na innych rynkach. Nieobce są nam Digital Signage, smart home czy security. Nowością są m.in. projekty bazujące na sztucznej inteligencji.

Obecnie są to głównie rozwiązania krawędziowe, czyli edge computing.

Ostatnio rozwijamy również naszą ofertę o automotive, logistykę oraz rozwiązania dla robotyki. Ciekawost-

ZA NAJBARDZIEJ PRZEŁOMOWĄ TECHNOLOGIĘ OSTATNICH LAT WŚRÓD NOŚNIKÓW PAMIĘCI MOŻNA UZNAĆ 3D NAND FLASH JAKO ALTERNATYWĘ DLA POWOLI OSIĄGAJĄCEJ JUŻ SWOJE MOŻLIWOŚCI TECHNOLOGICZNE 2D NAND FLASH. ZAMIAST CIĄGLE ZMNIEJSZAĆ PŁASKIE PAMIĘCI NAND, NAKŁADAMY KOLEJNE WARSTWY PAMIĘCI JEDNA NA DRUGĄ W 3D NAND, CO POZWALA ZWIĘKSZYĆ ICH POJEMNOŚĆ. dopiero się wyodrębniają. Jako CSI ciągle podążamy za zmianami rynkowymi, ponieważ zależy nam, aby być stabilnym partnerem dla naszych klientów – takim, który dzieli się z nimi zebranym przez lata doświadczeniem i wiedzą, jak również wspiera ich w procesach posprzedażowych i serwisie zakupionego sprzętu. Jest wiele branż, z którymi współpracujemy od lat, dokładnie znamy ich specyfikę i potrzeby działających w ich obrębie firm. Wśród nich możemy śmiało wyróżnić przemysł, transport – zwłaszcza rynek kolejowy, a ponadto automatykę, energetykę, elektronikę, branżę spożywczą czy medyczną.

Nie odchodzimy też od naszych korzeni. 30 lat temu rozpoczęliśmy działalność od sektora wojskowego i on pozostaje dla nas jednym z priorytetowych rynków. Cały czas poszukujemy też nowych rozwiązań oraz dostawców, aby zapewnić odpowiedni sprzęt wszędzie tam, gdzie wymagane jest zastosowanie specjalizowanych systemów komputerowych.

26

ką jest wykorzystywanie naszych produktów również w branży metalowej, lotniczej, a nawet w rolnictwie. Jednocześnie cały czas obsługujemy rynki związane z zastosowaniami komercyjnymi, głównie w obszarze branży foto.

W strukturach CSI funkcjonują cztery działy przemysłowe. Czy może Pan przybliżyć nam szczegóły?

Odpowiadając na zapotrzebowanie rynku, rozszerzaliśmy ofertę o kolejnych dostawców. Wyodrębnienie czterech głównych filarów naszej działalności związanych z szeroko rozumianym rynkiem przemysłowym było niejako konieczne.

Dział komputerów przemysłowych IPC powstał w wyniku współpracy z jednym z liderów na rynku przemysłowym, firmą Advantech.

Dziś w ofercie komputerów przemysłowych mamy urządzenia dostępne we wszystkich wiodących standardach i wykonaniach. Dostarczamy m.in. komputery panelowe, kompaktowe i jednopłytkowe, monitory, table-

ty oraz przemysłowe płyty główne.

Obecnie rozszerzamy ofertę o komputery przeznaczone dla rozwiązań z zakresu AI firmy Aaeon, z procesorami ARM lub Intel klasy Atom. Dwa lata temu – rozpoczynając współpracę z firmą Congatec – powiększyliśmy także portfolio produktowe o modułowe komputery przemysłowe w standardzie COMe, SMARC i Q7, przeznaczone do pracy w ekstremalnych warunkach, występujących w środowisku przemysłowym. Ściśle współpracując z zapleczem technicznym działu komputerów przemysłowych, w którym pracuje dwa razy więcej osób niż w dziale handlowym, możemy realizować nawet bardzo złożone integracje, spełniając wymagania klienta w zakresie parametrów technicznych, dedykowanego systemu operacyjnego czy certyfikacji. W ostatnich latach, dzięki komplementarnej ofercie w zakresie systemów komputerowych i mechaniki 19” oraz stale poszerzanym kompetencjom softwarowym, wypracowaliśmy własne produkty, które znalazły zastosowanie np. w bardzo wymagających systemach sterowania ruchem kolejowym – SRK. Drugi dział – obudów przemysłowych – bazuje głównie na współpracy z firmą nVent i marką Schroff.

Specjalizowane obudowy mechaniczne stanowią ważną grupę naszego asortymentu i są w praktyce niezbędne, aby oferować kompletne systemy komputerowe. Asortyment obejmuje szafy serwerowe i teleinformatyczne, szafy rackowe z ekranowaniem EMC, szczelne elektromagnetycznie kasety 19”, obudowy, klimatyzatory oraz systemy komputerowe CompactPCI serial, VME64x, ATCA i mTCA. Ostatnio nawiązaliśmy współpracę z firmą Teknokol, której produkty idealnie uzupełniają ofertę i zaspokajają potrzeby naszych klientów. Są to wysokiej klasy ramiona nośne HMI, systemy typu kiosk i ultralekkie obudowy dla stoisk operatorskich – HMI. Trzecim działem przemysłowym jest dział pamięci Flash. Wprowadzenie tego typu wyrobów zamiast dysków wirujących było w przemyśle naturalną koleją rzeczy. Po 30 latach AUTOMATYKA

ROZMOWA od ich dodania do naszej oferty możemy dostarczyć klientom praktycznie każdy rodzaj pamięci Flash NAND, tj. SLC, MLC, 3D TLC – zarówno nowości technologiczne, jak też produkty, których cykl życia trwa niezmiennie od 20 lat. Ponadto oferujemy ich wykonania specjalne – zgodne z takimi normami, jak m.in. MIL-STD-810F – które mogą pracować w ekstremalnych warunkach występujących w środowisku przemysłowym i przy dużych narażeniach mechanicznych, w tym np. zaniku zasilania. Przemysłowe pamięci Flash wyróżniają się również sprzętowym szyfrowaniem AES standardzie FIPS 140-2 czy zastosowaniem materiałów odpornych na korozję z certyfikacją ANSI/ ISA 71.04 G3.

Nie możemy też zapominać o komunikacji przemysłowej, jako uzupełnieniu pełnej oferty zaawansowanych systemów komputerowych.

CSI proponuje w tym zakresie urządzenia przeznaczone ściśle do pracy w ciężkich warunkach. Zapewnia to ciągłą, stabilną pracę i doskonały

nież karty z nowoczesnymi procesorami sygnałowymi DSP, karty do pracy wieloprocesorowej i karty bazujące na programowalnych modułach FPGA. Zajmujemy się też tematyką systemów wizyjnych, w szczególności systemami śledzenia celu.

CSI należy do czołowych polskich dostawców kompletnych rozwiązań systemów komputerowych dla przemysłu. Jakie nowości technologiczne wprowadzacie do oferty?

Nowości technologiczne możemy wyróżnić w każdym z omówionych wcześniej naszych działów przemysłowych. Nowością w komputerach przemysłowych, a jednocześnie swego rodzaju zmianą rewolucyjną są komputery oparte na nowych generacjach niskoprądowych procesorów Intel z serii Elkhart Lake i Tiger Lake, zaprojektowanych z myślą o urządzeniach IoT. Do niedawna nowe procesory różniły się co prawda nieco od poprzednich generacji, ale w większości były to adaptacje procesorów z rynku

OBSERWACJE RYNKU POZWOLIŁY NAM WYCIĄGNĄĆ WNIOSEK, ŻE W NAJBLIŻSZYCH LATACH NAJBARDZIEJ ROZWOJOWE WYDAJĄ SIĘ BYĆ M.IN. PROJEKTY OPARTE NA MODUŁACH I TECHNOLOGIACH SOM/COM. monitoring systemów automatyki.

Znajdziemy tu przede wszystkim całą gamę switchy ethernetowych pozwalających zaimplementować dowolną konfigurację sieciową, z systemami bezprzewodowymi włącznie.

Do wymienionych działów trzeba dodać jeszcze ten, od którego wszystko się zaczęło – dział komputerów wojskowych z nowymi technologiami, tworzonymi przez naszych dostawców na potrzeby sektora wojskowego i aplikacji specjalizowanych. Nasi klienci znajdą tutaj modułowe komputery w standardzie VPX, moduły z procesorami graficznymi GPGPU zgodne z najnowszą technologią CUDA do obliczeń wykorzystujących przetwarzanie równoległe, jak rów1-2/2022

komercyjnego. Tu mamy układy od początku przeznaczone na rynek IPC. Zostały zaprojektowane do działania w rozszerzonym zakresie temperatury pracy, z zauważalnym przyrostem wydajności przy niższym poborze prądu, a do tego skokowym wzrostem wydajności grafiki. Wzrost wydajności zintegrowanych układów graficznych UHD w Elkhart Lake jest około dwukrotny w stosunku do poprzedniej generacji, a dla Iris Xe – prawie trzykrotny. W przypadku Tiger Lake mamy również możliwość wyświetlania czterech niezależnych strumieni wideo w rozdzielczości 4K. W tym zakresie Intel dogonił AMD. Do systemów obliczeniowych o dużej wydajności HPC (High

Performance Computing) wyprodukowano również szafy serwerowe, np. Varistar CP. Dzięki nim zapewniona jest większa obciążalność statyczna konstrukcji, do 1600 kg, i lepsza organizacja przewodów w szafie.

Ograniczamy w ten sposób energochłonność nowoczesnych centrów danych, ponieważ uzyskujemy finalnie mniejszy opór powietrza oraz zmniejszenie zgięć przewodów. Dodatkowo wspomniane szafy można doposażyć w wymienniki ciepła o wysokiej wydajności, które mogą odprowadzić ciepło do 40 kW z wnętrza szafy.

Za najbardziej przełomową technologię ostatnich lat wśród nośników pamięci można natomiast uznać 3D NAND Flash jako alternatywę dla powoli osiągającej już swoje możliwości technologiczne 2D NAND Flash. Zamiast ciągle zmniejszać płaskie pamięci NAND, nakładamy kolejne warstwy pamięci jedna na drugą w 3D NAND, co pozwala zwiększyć ich pojemność. Od 2020 r. na rynku producentów pamięci ruszył wyścig polegający na zwiększaniu liczb warstw pamięci NAND Flash 3D TLC i QLC, zaś w przypadku producentów kontrolerów – na algorytmy wydłużające żywotność układów oraz spójność i poprawność danych.

Na uwagę zasługują m.in. technologie VPX i GPGPU w dziale komputerów wojskowych. Technologia VPX została zaprezentowana na targach Bus & Board (VITA) już w 2004 r., ale dopiero w ostatnich latach zyskuje na popularności, głównie ze względu na rosnącą liczbę producentów i spadające ceny. VPX, zdefiniowany przez grupę roboczą VITA (VME International Trade Association) jako ANSI / VITA 46.0-2019), zapewnia modułom wymianę danych przez nowoczesne, bardzo szybkie szeregowe łącza komunikacyjne. Standard VPX został zaprojektowany specjalnie z myślą o zastosowaniach obronnych. VPX zachowuje istniejące standardy eurocard VME – podwójnej 6U i pojedynczej 3U, a ponadto wspiera istniejące standardy nakładek PCI – PMC i XMC. Przewagą VPX nad VME jest zastosowanie szybkich połączeń szeregowych, takich jak PCI Express, RapidIO, 27

ROZMOWA Infiniband i 10 Gigabit Ethernet.

Technologie te zastępują tradycyjną komunikację łączami równoległymi.

Dodatkowo technologia Switched Fabric wspiera implementację systemów wieloprocesowych. To, wraz z nowoczesnymi procesorami graficznymi NVIDIA i najnowszymi generacjami procesorów – np. Intela – czyni moduły VPX idealnymi do aplikacji cyfrowego przetwarzania sygnałów.

GPGPU (General-Purpose Computing on Graphics Processing Units – obliczenia ogólnego przeznaczenia na

zasobów. Naszą rolą, jako dystrybutora systemów komputerowych, jest transfer wiedzy oraz nowinek technicznych ze wszystkich działów przemysłowych, odpowiednia selekcja rozwiązań i ostatecznie ich integracja przez nasz dział techniczny.

Ostatnio opracowujemy też gotowe produkty, które nie były dostępne na rynku. Staramy się zaproponować rozwiązania pozwalające na uproszczenie budowy urządzenia, poprawę parametrów maszyny, a przede wszystkim zwiększenie jej

INTEGRACJA LUDZI, MASZYN I SYSTEMÓW IT TO DLA NAS NOWE MOŻLIWOŚCI ROZWOJU I NOWE OBSZARY WYKORZYSTANIA NASZYCH PRODUKTÓW. układach GPU) to nowoczesne procesory graficzne, które poza obliczeniami związanymi z grafiką komputerową umożliwiają również wykonywanie obliczeń ogólnego przeznaczenia, tak jak CPU. Dzięki temu GPU znalazły zastosowanie w przetwarzaniu równoległym w aplikacjach specjalnych, gdzie wiele instrukcji wykonywanych jest równocześnie, bardzo istotnie przyspieszając obliczenia. Wśród producentów przoduje firma NVIDIA, której procesory są zaimplementowane na płytach takich producentów, jak Wolf czy Abaco, których rekomendujemy do aplikacji wojskowych.

Jacy odbiorcy przeważają – poszukujący wybranych komponentów czy tacy, którym zależy na gotowych, kompletnych rozwiązaniach, wraz z ich integracją?

Przyjęliśmy model dystrybucji VAD, czyli z wartością dodaną i od tej strony znają nas klienci. Oczywiście są odbiorcy, którzy potrzebują tylko konkretnych podzespołów, jednak największa grupa naszych klientów oczekuje mniej lub bardziej kompletnych rozwiązań. Niektórzy partnerzy przesyłają do nas swoją część sprzętu, a cały proces integracji odbywa się w CSI. Zyskują w ten sposób oszczędność czasu i swoich własnych 28

niezawodności. Priorytetem jest dla nas wzrost konkurencyjności produktów naszych klientów. Do grupy odbiorców dołączają coraz częściej firmy software’owe, które w naturalny sposób oczekują od nas kompleksowej usługi w zakresie integracji sprzętowej.

Co najbardziej liczy się dziś dla odbiorców rozwiązań CSI z branży przemysłowej?

W naszym odczuciu najważniejsza jest wiedza i wsparcie klienta w tym zakresie na każdym etapie procesu zakupowego, poczynając od doboru sprzętu, aż po wsparcie posprzedażowe. Wszystko po to, aby użytkownik końcowy otrzymał rozwiązanie jak najlepiej dopasowane do jego wymagań, a na etapie wdrażania projektu zminimalizował koszty związane z ewentualnym niepoprawnym doborem sprzętu oraz jego serwisem.

Chcemy dzielić się wiedzą w zakresie niuansów technicznych również przez naszą stronę csi.pl. W tym celu powstała zakładka Consulting techniczny, gdzie opisujemy zagadnienia, o jakie najczęściej pytają nas klienci.

Zawsze można także porozmawiać z naszymi inżynierami. Cena oczywiście pozostaje ważna, jednak zdecydowana większość klientów zna już

pojęcie TCO – całkowity koszt posiadania – i ma pełną świadomość, że często pozorna oszczędność na etapie zakupu generuje później dodatkowe koszty, np. serwisowe czy wynikające z przestoju produkcji. A koszty te już znacząco przekraczają cenę droższego, ale sprawdzonego i niezawodnego sprzętu.

Co daje firmie CSI przewagę konkurencyjną?

Większość handlowców w naszej firmie ma staż pracy dłuższy niż 15 lat, a w dziale technicznym CSI pracuje niemal dwa razy więcej osób niż w dziale handlowym. Możemy więc poszczycić się rozległą wiedzą, doskonale znamy rynek i wdrażane zmiany technologiczne. Cały czas dbamy również o poszerzanie naszych kompetencji i podążanie za obecnymi trendami w poszczególnych branżach. Nie zamykamy się przy tym na rynki wertykalne, z którymi współpracujemy od lat, ale i poszukujemy nowych. Daje nam to dużo satysfakcji zawodowej, a nasi klienci mogą mieć pewność, że proponowane rozwiązania są odpowiednio dobrane do ich aplikacji i spełniają wszystkie wymagania techniczne danego projektu.

Niewątpliwą zaletą naszej firmy jest multibranding, dzięki czemu oferujemy możliwość wyboru z bogatego wachlarza naszego asortymentu najlepszego produktu, który spełnia wymagania danej aplikacji. Klient może też liczyć na kompleksową obsługę i wsparcie na każdym etapie projektu. Przykładowo w dziale obudów przemysłowych oferujemy montaż podzespołów, modyfikacje obudów czy wstępną integrację komponentów. Możemy też opracować produkt spełniający wymagania klienta w zakresie parametrów technicznych, systemu operacyjnego, jak i certyfikacji albo przygotować komplementarną ofertę w obszarze systemów komputerowych i mechaniki 19’’ z odpowiednim zapleczem software’owym. Model Value Added Distributor, o którym już wspomniałem, to w tym przypadku nasza przewaga konkurencyjna.

AUTOMATYKA

ROZMOWA Jaka jest strategia firmy na najbliższe lata?

Dla CSI jednym z rynków priorytetowych pozostanie rynek wojskowy i nadal będziemy podążać za jego rozwojem oraz potrzebami, jak czynimy to od 30 lat. Chcemy też pozostać jednym z liderów dla naszych klientów wojskowych. Nasza formuła współpracy – bazująca na bezpośrednich kontaktach „face-to-face”, gdzie pracujemy bezpośrednio z inżynierami klientów nad doborem optymalnych podzespołów elektronicznych z oferty naszych producentów do danej aplikacji – sprawdziła się. Pozostaje nam tylko ciągłe podnoszenie kompetencji handlowców i inżynierów wsparcia technicznego w ramach przyspieszającego rozwoju nowych technologii implementowanych w aplikacjach wojskowych. Nowe technologie – m.in. z mocniejszymi procesorami i większą mocą obliczeniową oraz bardzo szybkimi łączami komunikacyjnymi – stawiają nam wyższe wymogi

w zakresie konfiguracji, kompatybilności elektromagnetycznej, poprawności i stabilności zasilania czy chłodzenia, w szczególności w odniesieniu do rozbudowania przez nas oferty integracji systemów komputerowych.

W najbliższym czasie dominującą nową technologią w aplikacjach typu high-end będą dla nas moduły komputerowe we wspomnianym już wcześniej standardzie VPX – często z komputerami graficznymi NVIDIA „na pokładzie” – które wraz z ogromną ofertą modułów programowalnych FPGA przenoszą nowe systemy w inny wymiar. Oczywiście nie zaniedbujemy starych rozwiązań, jak VME, CompactPCI, PC104+ czy komputery typu PCBox, dla których ciągle jest miejsce w mniej wymagających aplikacjach. Obserwacje rynku pozwoliły nam wyciągnąć wniosek, że w najbliższych latach najbardziej rozwojowe wydają się być m.in. projekty oparte na modułach i technologiach SOM/COM. W tym zakresie rozwijamy

naszą ofertę i szkolimy się, aby zaspokoić najbardziej wymagające potrzeby klientów.

Na bazie gotowych przemysłowych płyt głównych, dostarczanych przez producentów, z którymi współpracujemy od lat, produkujemy nowe generacje produktów marki CSI. W tym kierunku planujemy się rozwijać. Cały czas zależy nam na utrzymaniu przewagi rynkowej, jaką daje działalność w modelu Value Added Distributor i zapewnienie naszym klientom – oprócz zaawansowanych rozwiązań dopasowanych do danej aplikacji – także wsparcia posprzedażowego oraz serwisu. Podsumowując, strategią naszej firmy po 30 latach jej działalności jest bycie stabilnym partnerem dla klientów oraz dzielenie się z nimi doświadczeniem i zgromadzoną wiedzą specjalistyczną.

Rozmawiała Urszula Chojnacka "#2 #: R E K L A M A

www.enex.pl

1-2/2022

29

TEMAT N TEMAT NUMERU UMERU

Bezpieczna produkcja W przestrzeniach produkcyj 1 4 &49 7 4& 3 1 + 49 + + 1 J 1 9 6 L + 1 ochrony jest wczesna detekcja 4 1 & 4 1 + 7 1 J 1 & & 1 7 4 1 6 4 + + 4 1 7 + 4 1 1 1 9 4 1 4 6 # + ? + 1 9 + 1nieniu stosownej ochrony jest odpowiednio zaprojektowany + &49 + 7 1 J & 9 + 1 1 + 1 + + 1 J 1 & 1 9 & 4 46 Agnieszka Staniszewska 30

K

ażda przestrzeń produkcyjna adekwatnie do rodzaju działalności, swojej specyfiki i wielkości, powinna być zabezpieczona za pomocą odpowiednio dobranych środków. Jednym z najprostszych przykładów dbania o bezpieczeństwo, a jednocześnie najpowszechniejszym, jest ochrona przeciwpożarowa przestrzeni produkcyjnych. Obejmuje ona zarówno wymagane prawem podstawowe elementy, tj. odpowiednio rozmieszczone instrukcje, gaśnice, węże gaśnicze, hydranty, tablice informujące o drogach ewakuacji, jak i zwiększające bezpieczeństwo czujniki zadymienia, systemy sygnalizacji czy kamery termowizyjne kontrolujące temperaturę miejsc o wysokim potencjale ogniotwórczym. Innym powszechnym sposobem zapewniającym zwiększenie bezpieczeństwa w przestrzeniach produkcyjnych jest system kontroli dostępu. Redukuje on możliwość pojawienia się niepożądanych i nieprzeszkolonych osób w strefach prac maszyn i urządzeń. Podobną funkcję spełnia system monitoringu, który dodatkowo może przyczynić się do ochrony mienia.

Bezpieczeństwo ponad wszystko Skutki wystąpienia niepożądanych zdarzeń mogą dotyczyć zdrowia i życia ludzkiego oraz środków materialnych takich jak wyposażanie przestrzeni produkcyjnej czy znajdujące się w niej maszyny i urządzenia. Uszkodzenie środków materialnych przynosi straty finansowe, może unieruchomić produkcję na określony czas, może stać się przyczyną osłabienia kondycji przedsiębiorstwa, a w skrajnych przypadkach spowodować jego upadek. Jednak najczęściej zniszczenia i uszkodzenia są możliwe do naprawy lub odbudowy.

Inaczej rzecz ma się z niebezpiecznymi zdarzeniami z udziałem ludzi. Mogą one prowadzić do nieodwracalnej utraty zdrowia, trwałej niepełnosprawności, a w skrajnych przypadkach do utraty życia.

Dlatego wiele przedsiębiorstw za główną zasadę swojej działalności przyjmuje dążenie do osiągnięcia możliwie najwyższego poziomu bezpieczeństwa produkcji. Sentencja „Safety first”, czyli bezpieczeństwo ponad wszystko, która przyświeca coraz częściej przedsiębiorcom, doskonale AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU zasad bezpieczeństwa może skończyć się trwałym uszczerbkiem na zdrowiu lub śmiercią. Z każdym przedsiębiorstwem współpracują inspektorzy ds.

BHP, z którymi można konsultować pojawiające się wątpliwości dotyczące bezpieczeństwa.

Podstawowym środkiem zabezpieczającym pracownika jest odpowiedni strój oraz adekwatne do wykonywanej pracy wyposażenie w akcesoria i sprzęt.

Poruszając się po hali produkcyjnej,

alizacja kolejnych założeń filozofii 5S eliminuje z przestrzeni produkcyjnej zbędne przedmioty i urządzenia, wyznacza miejsca i obszary przeznaczone do składowania poszczególnych przedmiotów, surowców, narzędzi, strefy ruchu pieszego, przeznaczone do ruchu wózków widłowych, stanowiska robocze, obszary pracy maszyn i urządzeń. Realizacja filozofii 5S jest gwarantem dobrego rozgraniczenia stref zagrożonych i bezpiecznych. Do

SENTENCJA „SAFETY FIRST”, CZYLI BEZPIECZEŃSTWO PONAD WSZYSTKO, KTÓRA PRZYŚWIECA CORAZ CZĘŚCIEJ PRZEDSIĘBIORCOM, DOSKONALE OBRAZUJE ROSNĄCĄ W SPOŁECZEŃSTWIE ŚWIADOMOŚĆ TEGO, JAK WAŻNE JEST BEZPIECZEŃSTWO W PRZEMYŚLE. obrazuje rosnącą w społeczeństwie świadomość tego, jak ważne jest bezpieczeństwo w przemyśle. Stawianie go ponad każdą inną wartość jest jednocześnie gwarantem stawiania zdrowia i życia ludzkiego ponad maksymalizację zysków.

0 6 -

Zasady BHP Na bezpieczeństwo w przestrzeniach produkcyjnych wpływ ma stosowanie się przez pracowników do zasad BHP, czyli związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy. Każdy pracownik już na początku swojej kariery zawodowej musi obowiązkowo uczestniczyć w szkoleniu, na którym zostaje zaznajomiony ze specyfiką przedsiębiorstwa oraz swojego stanowiska pracy pod kątem zachowania bezpieczeństwa.

Ponadto takie szkolenie służy uczuleniu na możliwe wystąpienie sytuacji niebezpiecznych. Choć mogłoby się wydawać, że zasady oraz reguły przedstawiane na takim szkoleniu nie są realizowane w rzeczywistości, należy być świadomym, że stosowanie się do nich jest konieczne, aby móc bezpiecznie kończyć każdy dzień na swoim stanowisku pracy. Ignorowanie 1-2/2022

należy być wyposażonym w obuwie bezpieczne, czyli takie, które redukuje możliwość poślizgu oraz uszkodzenia stopy. Niezbędna jest również odpowiednia odzież dostosowana do warunków środowiskowych oraz specyfiki maszyn i urządzeń znajdujących się na hali. Przykładowo spawacz powinien być ubrany tak, aby ochraniać całe ciało przed ekspozycją. W zależności od warunków środowiskowych należy pamiętać o ochronie słuchu (słuchawki tłumiące zbyt głośne dźwięki), ochronie wzroku (okulary i maski zabezpieczające przed ciałami obcymi lub szkodliwymi dla wzroku promieniami świetlnymi), ochronie układu oddechowego (maski z filtrami zabezpieczające przed zapyleniem, środkami szkodliwymi i toksycznymi jak klej) oraz ochronie dłoni (rękawice ochronne).

Idea 5S W ideę bezpiecznego przemysłu wpisuje się filozofia 5S (selekcja, systematyka, sprzątanie, standaryzacja, samodyscyplina). Wdrożenie jej w przedsiębiorstwie w znaczącym stopniu pomaga utrzymywać wysoki poziom bezpiecznej produkcji. Re-

odpowiedniego oznakowania i opisania poszczególnych miejsc, obszarów i stref służą farby, taśmy, etykiety, tabliczki, znaczniki, pojemniki, regały.

Utrzymaniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa służy regularne sprzątanie, najlepiej według uprzednio przygotowanego harmonogramu, który jest dostosowany do specyfiki miejsca. Dobrą praktyką jest wyposażenie pracowników w tzw. kąciki czystości, w których znajdują się podstawowe narzędzia do sprzątania tj. miotła, mop, szufelka czy wiadro. Należy pamiętać, że szeroko pojęty porządek redukuje ryzyko uszkodzeń ciała przykładowo o wystające elementy, ostre krawędzie czy narzędzia pozostawione w nieprzeznaczonych do tego celu miejscach.

Uszkodzenia ciała mogą występować również w wyniku występowania zabrudzeń na posadzce czy śliskiej nawierzchni.

Standaryzacja objawiająca się w postaci odpowiedniej dokumentacji, instrukcji i harmonogramów oraz samodyscyplina pracowników sprzyjają wysokiemu poziomowi bezpieczeństwa na hali produkcyjnej. Stanowią one ukoronowanie procesu wdraża31

TEMAT NUMERU nia filozofii 5S w przedsiębiorstwie.

Samo wdrożenie rozwiązań w duchu omawianej filozofii jest czasochłonne i wymaga zaangażowania wszystkich użytkowników przestrzeni produkcyjnych. Choć może się wydawać, że to marnotrawienie czasu i różnego rodzaju środków, z czasem jednak zalety płynące z realizacji tej filozofii zrekompensują ten trudny okres wytężonej pracy.

Bezprądowe środki ochrony W przestrzeniach produkcyjnych można stosować różnego rodzaju środki służące bezpieczeństwu – fizyczne, optoelektroniczne czy elektroniczne oraz wszelkiego rodzaju środki informacyjne. Do tych ostatnich należą plansze i tablice zawierające instrukcje związane z ochroną przeciwpożarową, bezpieczeństwem i higieną pracy, regulaminy pracy, zasady funkcjonowania obiektu, plany ewakuacji. Ponadto jako środki informacyjne służą wszelkie tabliczki i piktogramy rozmieszczone w przestrzeni produkcyjnej tj. oznakowanie dróg ewakuacyjnych, odpowiednie opisanie wejść do poszczególnych pomieszczeń, oznakowanie stref, obszarów i miejsc, znaki zakazu lub nakazu regulujące zasady przebywania w przestrzeniach produkcyjnych np. znak nakazu konieczności stosowania ochrony słuchu lub znak zakazujący wstępu osobom nieupoważnionym do danej strefy produkcyjnej. Do grupy środków informacyjnych w przestrzeniach produkcyjnych należy również

32

zaliczyć znaki poziome znajdujące się na posadzkach, tj. linie rozgraniczające strefy i obszary, podpisy, piktogramy.

Dobrym przykładem oznakowania poziomego są przejścia dla pieszych prowadzące przez strefy dedykowane poruszaniu się wózków widłowych.

Do fizycznych środków ochrony stosowanych w przestrzeniach przemysłowych można zaliczyć ścianki, płoty i ogrodzenia, które w sposób trwały uniemożliwiają przedostawanie się ludzi i obiektów do stref, w których ich obecność jest niepożądana. Wspomniane elementy uniemożliwiają przemieszczanie się w nieuporządkowany sposób. Dzięki nim powstaje sieć dróg i tras, którymi mogą przemieszczać się ludzie i obiekty w sposób najbezpieczniejszy z możliwych. Ich integralnymi częściami są drzwi i furtki, które umożliwiają kontrolowany i skanalizowany ruch osób i obiektów.

Częstokroć konieczne jest czasowe wyłączenie jakiegoś obszaru lub drogi z użytkowania, np. podczas remontu, prac konserwacyjnych lub prowadzenia prac załadunkowych. Wtedy pomocne okazuje się rozstawienie przenośnych barier. Pełnią one funkcję ostrzegawczą jednocześnie zwiększają bezpieczeństwo w przestrzeniach produkcyjnych na czas trwania zmienionych warunków. Podobne zastosowania mają biało-czerwone pachołki, które są umieszczane w niestandardowych miejscach tymczasowego składowania lub postoju przedmiotów i urządzeń. Przykładowo może zdarzyć

się, że jakiś przedmiot jest na tyle długi, że nie mieści się w wyznaczonej strefie do jego składowania. Wtedy wystająca poza strefę część jest znakowana wspomnianymi pachołkami.

Ocena bezpieczeństwa urządzeń Oprócz ogólnych zabezpieczeń przestrzeni produkcyjnych należy pamiętać o zabezpieczeniu każdego urządzenia i maszyny, które współtworzy linie produkcyjne. Należy stosownie zabezpieczyć miejsca, w których może dojść do fizycznego kontaktu obsługi lub osób trzecich z urządzeniem, a w konsekwencji do uderzenia lub zgniotu.

Proces produkcji zautomatyzowanego urządzenia wymaga zastosowania wytycznych zawartych w Dyrektywie Maszynowej 2006/42/WE. Procedura oceny zgodności pod kątem bezpieczeństwa rozpoczyna się od oceny ryzyka, której celem jest określenie potencjalnych zagrożeń podczas użytkowania gotowego urządzenia oraz określenie jego ograniczeń. Należy dokonać oszacowania prawdopodobieństwa wystąpienia danej sytuacji niebezpiecznej. Uwzględniając wyniki oceny ryzyka oraz mając na uwadze wszystkie aktualnie obowiązujące normy, powstaje koncepcja systemu bezpieczeństwa, który musi być zintegrowany z podstawowym system automatyki. Koncepcja powinna zawierać tylko niezbędne elementy, aby nie ograniczać zbytnio potencjału produkowanych urządzeń.

Po wdrożeniu zaprojektowanych rozwiązań związanych z bezpieczeństwem należy dokonać ponownej oceny ryzyka. Jej wynikiem powinno być wystawienie deklaracji zgodności oraz oznaczenie urządzenia znakiem CE. Prawidłowy przebieg ponownej oceny ryzyka jest gwarantem dobrego przygotowania urządzenia na wystąpienie ewentualnych sytuacji niebezpiecznych. Należy pamiętać, że niebezpieczeństwa, których nie można zlikwidować za pomocą środków ochrony wybranych podczas oceny zgodności z Dyrektywą Maszynową, należy wykazać w części dotyczącej bezpieczeństwa w instrukcji obsługi urządzenia.

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

JAK WYGLĄDA POLSKI RYNEK ZABEZPIECZEŃ PRZEMYSŁOWYCH? JAKIE URZĄDZENIA/SYSTEMY CIESZĄ SIĘ NAJWIĘKSZYM ZAINTERESOWANIEM? CZY CENA JEST DOMINUJĄCYM KRYTERIUM DOBORU? MAREK PETZ - STARSZY SPECJALISTA - SIEĆ BADAWCZA ŁUKASIEWICZ - PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP W kraju dostępne są wszelkie istniejące na rynku systemy zabezpieczeń, potwierdzone wymaganymi certyfikatami UE. W stanowiskach zrobotyzowanych najczęściej stosuje się konwencjonalne ogrodzenia uniemożliwiające fizyczny dostęp człowieka: siatka z odpowiednimi oczkami i odstępem od strefy niebezpiecznej bądź ogrodzenie pełne dla stanowisk spawalniczych; drzwi ryglowane w pracy AUTO; kurtyna świetlna od strony operatora (muszą być spełnione wymagania czasu dobiegu).

Te zabezpieczenia nie są wymagane przy stanowiskach z kobotami, należy jednak pamiętać, że niebezpieczne mogą być same narzędzia kobotów, np. ostre krawędzie chwytaków. Pojawiają

0 6

Środki ochrony urządzeń Najprostszą formę zabezpieczenia poszczególnych urządzeń stanowią grodzenia, które wyznaczają strefę bezpieczną i uniemożliwiają jej opuszczenie w sposób nieświadomy. Ich uzupełnieniem są furtki, które umożliwiają przeprowadzanie przeglądów, akcji serwisowych i prac konserwatorskich.

Inną formę zabezpieczeń stanowią osłony. Można podzielić je przyjmując za kryterium ich ruchomość. Osłony stałe są nieruchome, przyspawane lub przykręcone i nie można zmienić ich położenia bez użycia narzędzi, zaś osłony ruchome pozwalają na czasowy dostęp do elementów potencjalnie niebezpiecznych. Izolowanie ze wszystkich stron wybranego elementu ruchomego jest możliwe dzięki zastosowaniu obudowy, której usunięcie wymaga użycia odpowiedniej techniki i narzędzi.

Uzupełnieniem mechanicznych środków ochrony są komponenty optoelektroniczne. Jedną z grup tego typu urządzeń są bariery i kurtyny świetlne. Znajdują one zastosowanie w miejscach, w których umieszczone na stałe zabezpieczenia mechaniczne nie sprawdzą się, ponieważ konieczne jest czasowe dopuszczanie operatora systemu do danej strefy, np. w celu dostarczenia surowca lub odbioru gotowych elementów lub produktów. Dzięki barierom i kurtynom świetlnym moż1-2/2022

się także koboty o coraz większych udźwigach, nawet powyżej 30 kg. Tu trzeba rozpatrywać również ryzyko wynikające z noszenia w bliskości operatora o tak dużej masie.

Ciągle dość rzadko stosuje się certyfikowane czujniki odległości, spowalniające aż do zatrzymania pracę robota przy zbliżaniu się człowieka. Wynika to z pewnej niewiary w ich poprawne działanie w trudnym środowisku przemysłowym.

System bezpieczeństwa jest integralną częścią stanowiska zrobotyzowanego, jego koszt ma zwykle niewielki udział w koszcie całego stanowiska, wydaje się więc, że nie jest brany pod uwagę jako kryterium wyboru.

liwe jest zabezpieczenie przejścia na czas pracy maszyny z użyciem emitowanych przez te komponenty promieni świetlnych. Do prawidłowego działania omawianych urządzeń konieczne jest precyzyjne rozmieszczenie elementów, które działają parami – najczęściej jeden z elementów stanowi emiter, a drugi odbiornik. Nieotrzymanie przez odbiornik wszystkich nadanych promieni świetlnych oznacza, że w polu widzenia barier lub kurtyn znajduje się niepożądany obiekt. Bariery od kurtyn różnią się gęstością emitowanych promieni.

Bariery służą do ochrony stref wokół maszyn i wykrywania sylwetki, zaś kurtyny są montowane bezpośrednio na maszynie i służą do detekcji mniejszych elementów i poszczególnych części ciała, np. dłoni operatora.

Podczas doboru omawianych komponentów należy zwrócić uwagę na ich rozdzielczość, wysokość chronionej strefy, maksymalną odległość, na którą można oddalić emiter i odbiornik, maksymalny czas reakcji, klasę bezpieczeństwa, stopień ochrony, warunki, w których może pracować oraz możliwość zastosowania muttingu lub skorzystania z zaślepienia.

Mutting to użyteczna funkcjonalność, którą aktywuje się w przypadku, gdy w trakcie procesu produkcyjnego dopuszczalne jest przemieszczenie się operatora przez chroniony obszar, np. w celu załadunku surowców. Za-

ślepienie jest funkcjonalnością umożliwiającą czasowe, świadome ignorowanie jednego lub kilku sąsiadujących ze sobą promieni. Przykładem zastosowania może być przejazd podłużnego elementu przez obszar wykrywania, np. do strefy rozładunkowej.

Bariery i kurtyny można znaleźć w ofercie wielu firm z branży automatyki. Przykładowe serie świetlnych kurtyn bezpieczeństwa to: EFEST04 (z oferty firmy Grein), SF4B-C (Panasonic), SLLCR40 (Turck) oraz deTec i miniTwin4 (Sick). Ostatnia z wymienionych charakteryzuje się tym, że każda kurtyna pracuje do połowy w trybie odbiornika, zaś na drugiej połowie w trybie nadajnika. Wspomniana seria deTec dzięki NFC i dedykowanej aplikacji umożliwia diagnostykę z użyciem smartfona.

Na uwagę zasługują również bariery świetlne SLB 240/440 z oferty firmy Schmersal. Stanowią one dobre rozwiązanie w przypadku ograniczonego miejsca, ponieważ charakteryzują się bardzo zwartą konstrukcją, a producent opisuje je jako najmniejsze bariery na rynku. Obie wersje są dostępne z przyłączem kablowym lub wtykowym i mają zasięg sięgający 15 m.

Do komponentów optoelektronicznych można zaliczyć również skanery bezpieczeństwa, które umożliwiają kontrolę określonych stref i detekcję obiektów i ludzi w swoim zasięgu. Skanery chronią strefy o kształcie wycin33

TEMAT NUMERU ków koła. Ich wielkość zależy od kąta widzenia oraz maksymalnych promieni strefy ochronnej i ostrzegawczej.

Podczas doboru skanera należy też zwrócić uwagę, na rozdzielczość urządzenia, maksymalny czas reakcji oraz parametry charakteryzujące warunki środowiskowe, w których może pracować komponent. Przykładowe skanery bezpieczeństwa to: skaner O32C (znajdujący się w ofercie firmy Omron), skaner SD3 (Panasonic), PSENscan (Pilz), S3000 Cold Store (Sick), SX5-B (Turck).

Kolejną grupę komponentów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo stanowią maty bezpieczeństwa. Ich aktywacja następuje w przypadku pojawienia się na nich operatora, osoby postronnej lub jakiegoś obiektu. Ważnym parametrem charakteryzującym każdą matę bezpieczeństwa jest siła aktywacji wyrażana dla danego pola. Dla ujednolicenia za pole przyjmuje się zazwyczaj koło o średnicy 80 mm. Pozostałe istotne parametry to powierzchnia i wymiary maty bezpieczeństwa oraz wyrażany w milisekundach maksymalny czas reakcji. Maty sprawdzają się najczęściej w sytuacji, w której proces wymaga czasowego pozwolenia na przejazd w wyznaczonym wcześniej miejscu wózka widłowego w celu załadunku surowca lub rozładunku gotowych produktów.

Ze względu na podatność na uszkodze-

34

nia krawędzi mat są one odpowiednio zabezpieczane i profilowane. Niektóre maty mogą być łączone, wtedy należy również zwracać uwagę na sposób poprowadzenia okablowania między poszczególnymi modułami maty. Przykładowe dostępne na rynku automatyki maty bezpieczeństwa to: maty ASK-1T (ABB), TO/MO/MZ (Grein), UMA (Omron), PSENmat (Pilz) oraz SMS5 (Schmersal).

Do komponentów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo należy również zaliczyć listwowe wyłączniki bezpieczeństwa. Wspomniane elementy aktywują się podobnie jak maty bezpieczeństwa pod wpływem nacisku na ich powierzchnię. Mają podłużny kształt, element czuły na nacisk zamontowany jest w profilu gumowym.

Całość jest umieszczana najczęściej na krawędziach ruchomych elementów maszyn, drzwi czy pojazdów, np. wózków autonomicznych AGV. Podczas doboru odpowiedniego modelu należy zwrócić uwagę na maksymalny kąt aktywacji, możliwość łączenia listew, długość listwy, sposób ochrony elementu aktywnego, możliwy sposób podłączenia. Przykładowe rodziny naciskowych listew bezpieczeństwa to: listwy TT (ABB), SL/BK (Automatech), GAMMA SYSTEM (Instom), SE-P (Schmersal). Te ostatnie występują

w wersji o wysokości 40 mm i 70 mm.

Producent zapewnia o kompensowaniu zabrudzeń i zawilgoceń profilu.

Informacje pozyskiwane za pomocą komponentów optoelektronicznych są przetwarzane przez dedykowane do tego celu sterowniki bezpieczeństwa i w formie gotowych sygnałów sterujących wysyłane do napędów urządzeń wykonawczych. Zadaniem sterowników bezpieczeństwa jest wyzwalanie zatrzymań awaryjnych, bieżąca kontrola stanu sensorów bezpieczeństwa oraz reagowanie na działania dokonywane przez operatora systemu. Przygotowany przez projektantów systemu automatyki algorytm sterujący, który jest implementowany w sterowniku, odpowiada za stosowne reagowanie na bieżącą sytuację wokół zabezpieczanego urządzenia.

Sterowniki bezpieczeństwa można znaleźć w ofercie wielu firm z branży automatyki, np. Instom (modułowe sterowniki REER z serii MOSAIC), Omron (seria NX), Turck (seria SC26) czy Pilz (seria PNOZmulti 2). Ta ostatnia stanowi drugą generację kompaktowych sterowników bezpieczeństwa, które charakteryzują się stosunkowo niewielkimi wymiarami, modułowym charakterem, możliwością konfigurowania i oprogramowania za pomocą dedykowanego narzędzia PNOZmulti

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

WYKORZYSTANIE MOCY PRZEMYSŁOWEGO INTERNETU RZECZY WYMAGA TROSKI O CYBERBEZPIECZEŃSTWO RAFAŁ BIEŃ, HEAD OF INDUSTRIAL COMMUNICATIONS AND IDENTIFICATION, SIEMENS POLSKA Procesy przemysłowe są zazwyczaj złożone, dlatego zarówno urządzenia, jak i systemy automatyki nie mogą mieć żadnych słabych punktów. Minimalizacja potencjalnego zagrożenia dla personelu, instalacji i środowiska jest absolutnym priorytetem w każdym zakładzie przemysłowym. W Siemens mówimy o tzw. Safety Integrated, czyli o rozwiązaniu, które pozwala na prostą implementację, eksploatację i modyfikację funkcji. Dostarczane przez nas urządzenia, w tym sterowniki SIMATIC zapewniają maksymalny poziom bezpieczeństwa i tolerancji na uszkodzenia. Uzupełniają je technologie sieciowe PROFIBUS i PROFINET umożliwiające ochronę komunikacji między kontrolerem i rozproszonymi modułami wejścia-wyjścia aż do urządzeń obiektowych.

W ostatnim czasie na znaczeniu zyskuje cyberbezpieczeństwo.

Przemysłowy IoT wraz z innowacyjnym oprogramowaniem opartym na analizie dużych zbiorów danych, wykorzystanie zaawansowanych czujników i sztucznej inteligencji (AI) otwiera przed branżą nowe możliwości. Jednak wykorzystanie mocy przemysłowego Internetu Rzeczy wymaga troski o cyberbezpieczeństwo.

Podejście firmy Siemens opiera się na holistycznej koncepcji Defense in Depth, bazującej na zaleceniach normy IEC 62443. Sednem koncepcji jest ochrona na trzech poziomach: bezpieczeństwa zakładu, bezpieczeństwa sieci oraz integralności systemu. Ten wie-

Configurator. Jednostki bazowe są uzupełniane o moduły wejść i wyjść oraz moduły komunikacyjne. Dostępne są również moduły SecurityBridge, które zabezpieczają sterowniki przed nieuprawnionym dostępem do sieci i potencjalnymi atakami.

0 6

Wyłączniki bezpieczeństwa Do środków ochrony urządzeń należą również awaryjne przyciski bezpieczeństwa, czyli powszechnie znane czerwone przyciski o charakterystycznym kształcie grzybka. Są one umieszczane na maszynach i urządzeniach w miejscach łatwo dostępnych, w których najczęściej przebywa operator, np. koło pulpitu sterującego lub systemu wymiennych stołów roboczych. Ich głównym zadaniem jest przekazanie do sterownika bezpieczeństwa informacji o zgłoszeniu przez operatora lub osobę postronną nieprawidłowości w działaniu systemu sterowania. Taka informacja jest impulsem do bezpiecznego zatrzymania urządzeń wykonawczych w możliwie jak najkrótszym czasie.

1-2/2022

lowarstwowy model utrudnia atakującym wtargnięcie do systemu zakładu i spowodowanie szkód. Dzięki takiemu podejściu funkcje i usługi związane z bezpieczeństwem sieci oraz integralnością systemu od razu połączone są z przemysłową infrastrukturą DMZ (strefa zdemilitaryzowana). Dzięki strefie DMZ, wyposażonej w zapory firewall, systemy OT mogą pozostać odseparowane od korporacyjnych systemów IT. Zrealizowana w ten sposób segmentacja sieci zabezpiecza ją przed nieautoryzowanym dostępem z zewnątrz. W podejściu tym zapory firewall działają nie tylko jako filtry ruchu portów urządzeń sieciowych, ale analizują także dane na poziomie aplikacji. Usługi, które mają się pojawić w strefie DMZ, np. dostęp zdalny, wymiana plików i Active Directory udostępniane są jako maszyny wirtualne na oddzielnym hoście. Co więcej, sama strefa DMZ opiera się na koncepcji zerowego zaufania (zero-trust security), dlatego komunikacja między maszynami wirtualnymi w obrębie strefy odbywa się wyłącznie przez firewall.

Podczas tworzenia bezpiecznego połączenia każde urządzenie powinno zostać zweryfikowane, a oprogramowanie, które na nim działa, autoryzowane. Ustanowienie „łańcucha zaufania” zaczyna się od najniższej warstwy - sprzętowej. Celem tej strategii jest zapobieganie wykonywaniu niebezpiecznego kodu, który mógłby pochodzić z zewnątrz.

Ciekawą alternatywą dla standardowych rozwiązań ręcznych są nożne wyłączniki bezpieczeństwa. Sprawdzają się w sytuacji, gdy niemożliwe lub niewygodne jest zastosowanie rozwiązań ręcznych, np. w prasach, gilotynach, nawijarkach, giętarkach. Firma .steute oferuje omawiane nożne wyłączniki w tradycyjnej formie przewodowej, ale również w wersji bezprzewodowej.

W skład zestawu bezprzewodowego wchodzą odbiornik radiowy z anteną magnetyczną, przewód do parowania, ładowarka oraz w zależności od modelu wyłącznik 1- lub 2-pedałowy z osłoną ochronną lub bez niej.

Kolejną alternatywę dla standardowego wyłącznika stanowią linkowe wyłączniki bezpieczeństwa. Są to linki będące swoistym przedłużeniem przycisku grzybkowego. Zatrzymanie awaryjne jest realizowane w przypadku stwierdzenia naciągu linki, a więc może być aktywowane przez operatora lub osobę znajdującą się w pobliżu na całej swojej długości. Jest to rozwiązanie doskonale sprawdzające się w przypadku systemów transportowych i przenośni-

kowych. Zerwanie lub przecięcie linki powinno również aktywować funkcje bezpieczeństwa.

W kontekście bezpiecznego użytkowania maszyn i urządzeń należy wspomnieć również o zastosowaniu różnorodnych czujników, które odpowiadają za kontrolę prawidłowego funkcjonowania danego systemu automatyki. Przykładem są wyłączniki krańcowe, które informują system sterowania o pojawieniu się urządzenia wykonawczego w miejscu, w którym nie powinien się ono znaleźć. Jest to zabezpieczenie przed uszkodzeniem komponentów maszyn lub urządzeń.

Innym przykładem są czujniki elektromechaniczne umieszczane na osłonach lub drzwiach maszyny, które sygnalizują ich otwarcie. Mogą przyjąć formę urządzeń mechanicznych, rygli elektromagnetycznych lub czujników zawiasowych.

Sygnalizatory O występowaniu zagrożeń i sytuacji niebezpiecznych informują montowane na urządzeniach i liniach produk35

TEMAT NUMERU

Napędy a bezpieczeństwo Ogromny wpływ na bezpieczeństwo produkcji mają napędy. To one odpo-

wiadają za wprawianie w ruch urządzeń wykonawczych, a te z kolei mogą być potencjalnym źródłem występowania sytuacji niebezpiecznych. Oczywiście na sposób działania napędów wpływ ma dedykowany system sterowania.

Ważne są jednak szybkość i sposób

reakcji napędu na wykryte za pomocą detektorów niebezpieczeństwa.

Wbudowane funkcje bezpieczeństwa – bezpieczne wyłączenie momentu, zatrzymanie napędu, zapobieganie przekroczeniu zdefiniowanego limitu prędkości, dedykowane wyjście cyfrowe do sterowania hamulcem mogą stanowić o wysokim stopniu zabezpieczenia danego układu napędowego.

Bezpieczny przemysł Powyższe rozważania na temat bezpieczeństwa w przemyśle wskazują na mnogość metod oraz środków, które służą minimalizacji ryzyka występowania sytuacji niebezpiecznych podczas realizacji procesów produkcyjnych.

Od przedsiębiorców zależy to, w jaki sposób podchodzą do kwestii bezpieczeństwa, czy traktują je priorytetowo i przedkładają ponad wszystko. Oczywiście im wyższy stopień zabezpieczeń, tym większy koszt produkcji. Szczególne dbanie o bezpieczeństwo wymaga odpowiedniej ilości środków finansowych oraz poświęcenia nakładów czasowych. Należy odpowiednio wyważać między stosowanymi środkami bezpieczeństwa a stopniem zautomatyzowania i skomplikowania procesu.

Niezwykle ważne jest stosowanie się do treści obowiązujących norm, które stanowią drogowskazy dla projektantów systemów automatyki.

Agnieszka Staniszewska M& 1 N -! ' & 1 & 9 1 G 1 2,."(5

R E K L A M A

AUTOMATYCZNIE WIEM WIĘCEJ...

36

W W W . A U T O M AT Y K A O N L I N E . P L

AUTOMATYKA

0 6 #&

cyjnych sygnalizatory wizualne i dźwiękowe. Jednoznaczność wysyłanych przez nie komunikatów ułatwia szybką reakcję operatora danego systemu na zaistniałą sytuację. Sygnalizatory mogą występować jako pojedyncze lampy, komponenty w wersji kompaktowej lub w postaci modułowej. Ostatnie z rozwiązań jest najbardziej elastyczne, umożliwia również łatwą rekonfigurację w razie wystąpienia takiej potrzeby.

Elementy wizualne mogą występować w formie źródła światła ledowego, błyskowego i żarowego i przyjmować cztery podstawowe barwy: czerwoną, żółtą (pomarańczową), zieloną i niebieską.

Każdej barwie przypisane jest określone znaczenie – kolejno: wystąpienie sytuacji awaryjnej, trwanie cyklu produkcyjnego, możliwość bezpiecznego dostępu do urządzenia oraz konieczność interwencji operatora przewidzianej w cyklu produkcyjnym, np. załadowania stołu roboczego.

PIAP – NOWY WYMIAR ROBOTYZACJI

Myślisz o robotyzacji?

Odkryj nowy wymiar robotyzacji Twojej produkcji z PIAP

Kompleksowa realizacja projektów przemysłowych

Zaawansowane zaplecze projektowo-wytwórcze

Renomowani dostawcy podzespołów

Nowoczesne Centrum Szkoleniowe

Ponad 150 inżynierów

Przeszło 250 wdrożeń w obszarach automatyki i robotyki

Serwis gwarancyjny i pogwarancyjny

Ponad 200 robotów zainstalowanych w zakładach produkcyjnych

Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 8740 194, 22 8740 442 e-mail: marketing@piap.lukasiewicz.gov.pl www.przemysl.piap.pl

TEMAT N TEMAT NUMERU UMERU

Automatyzacja dostaw na produkcji i w magazynie Roboty mobilne AMR z nowymi możliwościami Wprowadzane do fabryk i magazynów autonomiczne roboty mobilne (Autonomous . .Q + & 9 9 & 496 $ G + + 7 wa jest nie tylko automatyzacja & 1 1 1 G G 1 1 7 1 & & 4 6 Kompleksowe systemy intralo 1 49 3 1 9 J V 9 . 1 + + & + &49 1 G +& 3 4 1 7 1 6 38

A

utomatyzujące transport wewnętrzny roboty mobilne zapewniają wzrost produktywności, zwiększają wydajność logistyczną zakładu, przyspieszają procesy dostaw wewnętrznych i skutecznie redukują koszty operacyjne.

Automatyzacja z wykorzystaniem autonomicznych robotów mobilnych może przynieść dużo większe korzyści, jeśli zostaną też strategicznie wykorzystane na produkcji. – Pandemia pokazała, że zakłady o wysokim stopniu automatyzacji i robotyzacji są mniej wrażliwe na problemy zewnętrzne. Fakt ten popycha rynek w kierunku wzmożonej robotyzacji i cyfryzacji procesów. Dlatego m.in. tak silny jest rozwój zrobotyzowanych systemów transportowych. Dynamika P R O M O C J A

wzrostu tego rynku w ciągu ostatnich dwóch lat, zobrazowana w raporcie Międzynarodowej Federacji Robotyki IFR „World Robotics 2021 – Service Robots” pokazuje, że jesteśmy gotowi szybko odpowiedzieć dojrzałym technologicznie rozwiązaniem na nagłe potrzeby przemysłu. I nie chodzi tu wyłącznie o automatyzację dostaw wewnętrznych, ale o uelastycznienie głównego procesu produkcyjnego, co zapewniają np. nasze systemy i roboty mobilne Formica – wskazuje Marek Gabryś, prezes firmy AIUT, która jest największym polskim integratorem automatyki przemysłowej, dostawcą zrobotyzowanych linii i stanowisk produkcyjnych, systemów intralogistycznych, magazynowych, IT oraz IoT. AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU ale i firmy z sektora e-commerce.

– Przedsiębiorstwa szukają rozwiązań, które uwolnią ich załogę od wykonywania powtarzalnych zleceń transportowych i zagwarantują stabilność procesów. Odpowiedzią są roboty mobilne. My poszliśmy o krok dalej i zaprojektowaliśmy kompleksowy system intralogistyczny, w ramach którego roboty transportowe AMR z rodziny AIUT Formica mogą być stosowane w charakterze nośników produktów i zasobów produkcyjnych, automatyzując przepływ towarów w obrębie zakładu i magazynu. Mogą również pełnić rolę mobilnego stanowiska produkcyjnego, stanowiąc nowe ogniwo elastycznej linii produkcyjnej. Roboty te są bezpieczne we współpracy z człowiekiem i mogą być szybko rekonfigurowane do nowych zadań, bez konieczności zatrzymania głównego procesu produkcyjnego – co ma miejsce w przypadku klasycznych linii produkcyjnych i wytwarzania krótkich serii produktowych – tłumaczy Marek Drewniak, kierownik sekcji badań i rozwoju w dziale automatyki w AIUT.

Kluczowa kastomizacja Różne potrzeby firm sprawiają, że oczekiwana jest coraz większa elastyczność w oferowaniu systemów transportu zrobotyzowanego.

Otwartość na kastomizację wyróżnia jednak nielicznych dostawców.

– Jesteśmy firmą inżynierską i domyślnie zakładamy projekt dopasowania rozwiązania do indywidualnych potrzeb zakładu. W przypadku systemów intralogistycznych i naszych robotów AMR Formica ten temat rozwiązujemy już na etapie projektowym, m.in. dzięki wirtualnym wdrożeniom. Dla nas kastomizacja robota czy sprzętu pasywnego nie stanowi problemu w realizacji zamówienia.

Traktujemy AMR nie jako rozwiązanie z półki, a cały system obejmujący integrację z linią lub magazynem, załadunek/wyładunek, integrację mechaniczną i na poziomie systemów IT. Takie jest też oczekiwanie klienta – zauważa Marek Gabryś.

Wirtualne wdrożenie Zmiany spowodowane pandemią COVID-19 wymusiły na dostawcach

Fot. AIUT

Zmiana reguł Szybciej, bezpieczniej i wydajniej. Tak pracują roboty mobilne AMR, które coraz częściej zastępują w zakładach i magazynach tradycyjne wózki widłowe. Autonomiczne pojazdy, oprócz zadań transportowych, mogą zostać zintegrowane z linią produkcyjną i stać się jej nowym elastycznym ogniwem. Mogą także samodzielnie pobierać określone towary, w tym wytwarzane produkty, co oznacza zmianę reguł w zarządzaniu logistyką i produkcją. To potencjał, który został przez rynek wyraźnie zauważony, czego potwierdzeniem jest rosnąca skala inwestycji w automatyzację transportu wewnętrznego. Dziś w kolejce chętnych po roboty mobilne ustawia się już nie tylko przemysł, 1-2/2022

39

TEMAT NUMERU

Ramię w ramię: roboty współpracujące i mobilne Dzisiejsze roboty mobilne automatyzują transport dowolnych materiałów. Masa i wielość towarów prze40

stają mieć znaczenie, producenci mogą bowiem dostosować pojazd do specyfiki produktów, jak również wyposażyć robota w dodatkowe akcesoria. Rozszerzać będzie się też autonomia działania samego robota, który zespolony np. z robotem kolaboracyjnym będzie mógł samodzielnie pobierać elementy ze wskazanych lokalizacji. – Projektowane przez nas roboty AMR z rodziny Formica mogą zostać wykorzystane w charakterze nośników produktów oraz samojezdnych maszyn zdolnych wykonywać ustalone zadania produkcyjne na swoim pokładzie. Nasze rozwiązanie umożliwia użycie robota kolaboracyjnego jako manipulatora służącego do umieszczania produktów na autonomicznej platformie, jak również do rozładunku. Wykraczamy więc poza funkcje transportowe i wprowadzamy nową jakość w zarządzaniu produkcją i magazynem – mówi Marek Drewniak.

Integracja z kobotem pozwala na różne scenariusze wdrożenia robota AMR. – Po pierwsze projektujemy jednostki mobilne, które dzięki integracji z kobotem są zdolne do odbierania detali bezpośrednio z linii produkcyjnej i dalszego transportu.

Wspólnie działamy na rzecz zielonej i konkurencyjnej Europy

AIUT Sp. z o.o. & 6 A 1 XXY ZZ;X[\ ' 1 6 Y] ^^_ Z[ [[ e-mail: info@aiut.com www.aiut.com

AUTOMATYKA

Fot. AIUT

zmianę w podejściu do realizacji projektów. Wpłynęły na rozwój i akceptację technik zdalnego wdrożenia.

Standardem stały się też metody wirtualnego projektowania i weryfikacji poprawności rozwiązań przed fizyczną instalacją. – Symulacja zaprojektowanego systemu intralogistycznego na procesach klienta i jego ocena to kluczowy etap w naszej pracy. Pozwala na to wirtualna platforma wdrożeniowa AIUT Qursor. System ten uwzględnia m.in. plan produkcji klienta, aktualną mapę zakładu czy magazynu, istniejące trasy i możliwe zakłócenia, odwzorowuje pełen ruch pojazdów i symuluje prędkości zależne od obciążenia, dając pełen obraz przyszłego rozwiązania. To pozwala stronom odpowiednio się przygotować i ocenić, czy dla danego wdrożenia będziemy wykorzystywać któryś z obecnie stosowanych pojazdów z rodziny Formica, czy należy zaprojektować nowy, idealnie dopasowany do zadania – dodaje prezes AIUT.

Taka jednostka może również realizować tożsame zadania w magazynie, pobierając i odkładając elementy bezpośrednio z lub na regały. Druga możliwość odnosi się do stworzenia mobilnego stanowiska produkcyjnego, gdzie kobot będzie wykonywał określone zadania produkcyjne na pokładzie pojazdu. Trzecia opcja pozwala na tworzenie robotów wspierających prace serwisowe – w takim przypadku AMR zintegrowany z kobotem staje się mobilnym asystentem technicznym, który realizuje określone operacje serwisowe lub może wspierać w tych czynnościach pracę człowieka, np. podając mu narzędzia i transportując osprzęt. Skupiamy się jednak na dwóch pierwszych wariantach – podsumowuje Marek Drewniak, który jest również prowadzącym projekt „Automated Guided Vehicles integrated with Collaborative Robots for Smart Industry Perspectiv” z ramienia AIUT. Projekt pn. „Automated Guided Vehicles integrated with Collaborative Robots for Smart Industry Perspectiv” realizowany jest przez AIUT Sp. z o.o. w konsorcjum z Politechniką Śląską oraz Western Norway Uniwersity of Applied Sciences w ramach programu POLNOR 2019 Call i dofinansowany przez Islandię, Lichtenstein i Norwegię w ramach funduszy EOG i funduszy norweskich na lata 2014– 2021, nr umowy NOR/POLNOR/ CoBotAGV/0027/2019.

NAJLEPSI

Redakcja AUTOMATYKA Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Marketing tel. 22 87 40 191, 22 87 40 060 e-mail: automatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka

Pamiętaj o prenumeracie na 2022 rok

TEMAT NUMERU

Jeden system sterowania w kilku opcjach 0 + $ % &4 1 9zanie REGARD 3000 dla stacjonarnych systemów detekcji gazów, które zapewnia nie tylko 1 + 7 1 3 4 6

W

szędzie tam, gdzie na co dzień monitoruje się gazy, najważniejsze jest jedno.

W przypadku wystąpienia alarmu należy natychmiast powiadomić personel odpowiedzialny za bezpieczeństwo oraz wszystkich pozostałych współpracowników. Muszą oni wiedzieć o możliwym zagrożeniu związanym z wyciekiem gazu lub innymi krytycznymi zdarzeniami – nie tylko w centrum sterowania, ale również na miejscu.

Wyzwanie: duża odpowiedzialność za bezpieczeństwo wszystkich Codzienne monitorowanie gazów wiąże się z wieloma wyzwaniami.

Przykładem może być wykrywanie i informowanie o wycieku w odpowiednim czasie. Odpowiedzialni za bezpieczeństwo pracownicy oraz wszyscy pozostali współpracownicy w zagrożonym obszarze muszą zostać jak najszybciej poinformowani o potencjalnym zagrożeniu. Dane środowisko pracy nie jest odpowiednio oświetlone lub występują 42

P R O M O C J A

elementy konstrukcyjne ograniczające widoczność? W takiej sytuacji tym ważniejsze jest zainstalowanie przyciągającego wzrok urządzenia i systemu ostrzegania przed gazem, który natychmiast informuje odpowiedzialnych za bezpieczeństwo pracowników oraz wszystkich współpracowników. Dzięki temu mogą oni udać się w bezpieczne miejsce i podjąć odpowiednie środki zaradcze.

Rozwiązanie: dobra widoczność z daleka W przypadku alarmu liczy się każda sekunda – personel musi mieć możliwość natychmiastowego sprawdzenia stanu systemu detekcji gazu. Oświetlenie stanu w systemie pozwala zachować kontrolę nad sytuacją. Różne kolory sygnalizują odpowiednio: pracę bez zakłóceń, wystąpienie usterki czy alarm gazowy.

Centralny podgląd dzięki połączonemu systemowi Monitorowanie różnych gazów jest jednym z codziennych zadań w zakładzie przemysłowym. Jeśli na miejscu AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU funkcjonuje już kilka autonomicznych systemów detekcji gazów, centralny podgląd wszystkich systemów byłby korzystny dla odpowiedzialnych za bezpieczeństwo pracowników i personelu na miejscu. Sterowanie i konfigurowanie wszystkich systemów z jednego centralnego punktu to nie tylko oszczędność czasu i pieniędzy, ale także inwestycja w większe bezpieczeństwo.

Fot. Dräger

Wyzwanie: nadzorowanie różnych systemów W przypadku, gdy system sterowania monitoringiem gazów był rozbudowywany przez lata, zdarza się, że wiele różnych rozwiązań funkcjonuje w tym samym czasie. Niełatwym zadaniem jest codzienne utrzymanie i kontrola każdego z nich. Wymaga to znacznych nakładów czasu i personelu. Taka sytuacja może mieć również negatywny wpływ na poziom występujących błędów.

Rozwiązanie: połączenie poszczególnych systemów w jeden

rozwiązanie, które dobrze wpasowuje się w istniejącą przestrzeń.

Personel odpowiedzialny za bezpieczeństwo może w takim przypadku kontrolować i konserwować systemy z jednego miejsca. Takie rozwiązanie jest pomocne nie tylko w codziennej pracy, ale również w przypadku wystąpienia incydentu.

Wyzwanie: dostosowanie nowego systemu do istniejących warunków

Dopasowanie do wymagań klienta – montaż w szafie sterowniczej lub na ścianie Przy zakupie nowego systemu detekcji gazów, jednym z pierwszych i podstawowych pytań będzie to, gdzie go umieścić. Jeśli w zakładzie zastosowana jest już szafa sterownicza dla systemu sterowania produkcją, sensowne jest zintegrowanie tam również nowego systemu ostrzegania przed wyciekiem gazu. Jeśli nie ma możliwości zintegrowania go z istniejącymi strukturami, preferowane jest urządzenie o kompaktowej konstrukcji –

Jednym z pierwszych pytań przed rozpoczęciem budowy nowej hali produkcyjnej lub modernizacji istniejących obiektów jest to, gdzie zainstalować nowy system detekcji gazów. Szczególnie, jeśli ważna jest integracja nowego systemu z istniejącymi urządzeniami, np. gdy musi on pasować do istniejącej szafy sterowniczej monitorującej proces produkcyjny.

Ważną rolę w wyborze miejsca instalacji mogą również odgrywać inne aspekty.

Szczególnie wtedy, gdy nowy system ma się bezproblemowo dopasować do istniejącego środowiska. W tym przypadku korzystna byłaby kompaktowa konstrukcja. Idealnym rozwiązaniem jest takie, które pozostawia kilka możliwości wyboru, również w odniesieniu do późniejszych zmian konstrukcyjnych.

Fot. Dräger

R E K L A M A

1-2/2022

43

Rozwiązanie: elastyczne możliwości instalacji Rozwiązanie REGARD 3000 umożliwia zintegrowanie stacji dokującej bezpośrednio w szafie sterowniczej i zamontowanie jednostki obsługowej (wyświetlacza) w drzwiach szafy sterowniczej.

Możliwe jest również zastosowanie inteligentnej, kompaktowej konstrukcji skrzynki sterownika i zamontowanie jej bezpośrednio na ścianie. W ten sposób można idealnie zintegrować nowy system z dotychczasowymi ustawieniami.

Kompaktowa obudowa dostępna jest w dwóch kolorach: szarym i czarnym.

Jasność i kolor światła statusowego

44

zapewniają dobrą widoczność stanu instalacji już z daleka. Dzięki temu każdy pracownik zakładu jest informowany o aktualnym stanie systemu ostrzegania przed wyciekiem gazu, a codzienne kontrole są łatwiejsze.

nie spełnia nowych potrzeb. W takim przypadku praktycznym rozwiązaniem jest rozszerzenie funkcjonalności już zainstalowanych komponentów, np. przez dodanie nowych modułów przekaźnikowych lub bramki.

Elastyczne możliwości rozbudowy dzięki systemowi modułowemu

Rozwiązanie: system, który rośnie wraz z potrzebami

Jeśli zakres funkcji lub wielkość systemu detekcji gazu nie odpowiada już aktualnym potrzebom, wymagane jest rozwiązanie, które albo „rośnie” wraz z zakładem, albo umożliwia elastyczną aktualizację. Najlepiej takie, by nie było konieczne wstrzymanie procesów produkcji lub przestój całego działu przez dłuższy czas, a jedynie podczas instalacji niezbędnych, nowych komponentów.

System Dräger REGARD 3000 można rozszerzać o dodatkowe moduły przekaźnikowe lub moduł bramki.

W zależności od pożądanych funkcji lub wielkości systemu możliwe jest rozszerzenie o moduły wejścia lub wyjścia, 4–20 mA/HART, wyjście przekaźnikowe lub moduł wyjścia bramki. W ten sposób system pozostaje elastyczny i „rośnie” wraz z zakładem. Modułowy system detekcji gazów można wyposażyć w maksymalnie jeden moduł wejścia, jeden moduł przekaźnikowy i jeden moduł bramki. Kolejną zaletą jest to, że wprowadzanie zmian nie wymaga wstrzymania procesów produkcji na dłuższy czas.

Wyzwanie: dostosowanie systemu detekcji do nowych potrzeb W przypadku rozbudowy zakładu lub zakupu nowych zbiorników do chłodzenia istnieje wiele powodów, aby dostosować funkcjonujący system detekcji gazów do zmieniających się wymagań zakładu przemysłowego.

Często osoby odpowiedzialne zdają sobie sprawę, że wielkość istniejącego systemu detekcji gazów nie odpowiada nowym wymaganiom lub zakres funkcji

DRÄGER POLSKA Sp. z o.o. ul. Posag 7 Panien 1 02-495 Warszawa tel. 22 243 06 58, fax 22 243 06 59 e-mail: sprzedaz.safety.pl@draeger.com www.draeger.com

AUTOMATYKA

Fot. Dräger

TEMAT NUMERU

TACHOGRAFY KOLEJOWE D Pomiar i rejestracja: prędkości, przebytej drogi, pozycji geograficznej oraz sygnałów dwustanowych i analogowych z różnych urządzeń pojazdu.

D Zdalny odczyt parametrów pracy pojazdu.

D Łatwość dostosowania systemu do wymagań użytkownika oraz możliwość późniejszej modernizacji bez konieczności wymiany na nowy.

D Panele operatorskie LCD (od 7“ do 15“) umożliwiają czytelną prezentację parametrów.

D Pomiar i rejestracja prędkości z dokładnością 0,1 km/h.

D Przetworniki prędkości o stopniu ochrony IP68, zakresie temperatury pracy od –40 °C do 70 °C, odporne na wstrząsy i udary.

D Rejestracja danych: w dedykowanych kartach pamięci, umożliwiających nieprzerwany zapis informacji co najmniej 100 dni.

D Dodatkowe moduły diagnostyczne pozwalające na szybką ocenę i diagnostykę stanu czujników pojazdu i sygnałów tachografu.

Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 8740 140, 22 8740 231, 667 703 250 e-mail: tachograf@piap.lukasiewicz.gov.pl www.piap.pl

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Sygnalizacja w przemyśle ( 4 31 1 G 1 ? 1 + 1 1 + & 4 1 + & + 1 1 1 1 9 1 + 1 &

& 4 6 G3 4 1 + 1 4 4+&49 1 9 3 & 49 46 4 & & & 1 + 1 1 1 &+ + 1 + 1 + 4 1 + + + 7 1 7 1 4 46

46

J

eśli chodzi o ilościowe wykorzystanie urządzeń sygnalizacyjnych, to poza przemysłem, najwięcej sygnalizatorów stosowanych jest w budynkach i wszelkiej infrastrukturze budowlanej. Następna, w kolejności będzie branża handlowa, wliczając w to sklepy, magazyny i hurtownie. Dalej będą to pojazdy, lotnictwo oraz branża morska, a na samym końcu strefy specjalne i wojskowe.

Funkcje sygnalizacji świetlnej, graficznej i dźwiękowej w przemyśle Podstawową funkcją sygnalizatorów jest funkcja informacyjna. Funkcja ta ma znaczenie w chwili, gdy występuje konieczność zasygnalizowania określonych i wymaganych informacji na temat statusu urządzenia, procesu, procedury, zezwolenia lub jego braku.

Takie urządzenia nie ostrzegają przed niebezpieczeństwem, a przekazują jedynie powiadomienia o błędzie, infor-

mację o zajętości urządzenia bądź strefy, wadach jakościowych produktu lub braku wad produktu, a także o brakach w materiale do obróbki. Wyświetlana jest także informacja, że wszystko działa prawidłowo, co pozwala operatorowi szybką weryfikację stanu urządzeń czy linii.

Najczęściej do celów informacyjnych, a także do omawianych w dalszej cześci funkcji ostrzegania i funkcji alarmowej, wykorzystywane są kolumny świetlne lub po prostu wyświetlacze graficzne, takie jak ekrany LCD/ HMI, montowane bezpośrednio na maszynie lub służące do sterowania linią produkcyjną. W przypadku wyświetlaczy LCD/HMI jest to po prostu ich dodatkowa funkcja związana ze sterowaniem i komunikacją z operatorem. Informacja taka może być też wyświetlana na panelu operatorskim np. systemu SCADA. We wszystkich tych przypadkach wyświetlane są na ekranie, najczęściej wyskakujące, migająAUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY ce okienka w określonym kolorze lub grafiki przypominające np. sygnalizację świetlą, wymagające reakcji ze strony operatora. Nie będziemy tej funkcji wyświetlaczy graficznych i systemów sterowania produkcją więcej tu omawiać.

Kolejną funkcją sygnalizatorów jest funkcja ostrzegania. Wykorzystuje się ją w chwili, gdy urządzenie sygnalizacyjne ma ostrzegać o sytuacji niecodziennej, nietypowej lub w sytuacji krytycznej.

Urządzenie może ostrzegać o występującym już problemie lub o tym, że problem dopiero wystąpi. Funkcja ostrzegania może mieć również zastosowanie, gdy urządzenie ponownie jest gotowe do pracy, np. po załadowaniu surowca do produkcji, lub gdy wymagane jest od operatora zachowanie ostrożności bądź zwiększona uwaga, a także gdy niepodjęcie jakiegokolwiek działania może przyczynić się do awarii lub sytuacji zagrażającej, a także gdy proces wyszedł poza ramy swojej normalnej pracy, ale nie jest jeszcze w stanie krytycznym.

Ostatnią funkcją sygnalizatorów, jest funkcja alarmowa. Urządzenia sygnalizujące awarię mają zastosowanie, gdy występują zdarzenia stanowiące zagrożenie dla życia lub zdrowia człowieka, a także zagrożenie dla środowiska, powodujące zniszczenie linii produkcyjnej lub materiału. Tego typu funkcja jest funkcją krytyczną, która wymaga od operatora natychmiastowego podjęcia działań w celu zapobieżenia potencjalnym stratom czy uszkodzeniom maszyny bądź linii BARWA LAMPY SYGNALIZATORA Czerwona

Żółta/żółto-pomarańczowa

Zielona

Niebieska

6 ,

Biała

produkcyjnej. Do tego typu sytuacji alarmowych należą wszelkie krytyczne zmiany procesu produkcyjnego, wyciek szkodliwych dla ludzi i środowiska substancji, awarie urządzeń, zacięcie się maszyn, niespodziewane zatrzymania czy włamania na teren zakładu. Oprócz kolumn sygnalizacyjnych i komunikatów alarmowych na wyświetlaczach

nistra Gospodarki z 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn Dz.U. nr 199, poz.1228.

W myśl zawartych w dyrektywie maszynowej przepisów (pkt 1.7.1.2.

Urządzenia ostrzegawcze): „W przypadku, gdy zdrowie i bezpieczeństwo osób może być zagrożone przez defekt w działaniu maszyny pozostawionej

CORAZ WIĘKSZE ZNACZENIE MA KOMUNIKACJA SIECIOWA I MOŻLIWOŚĆ ZDALNEJ KONTROLI SYGNALIZATORÓW ORAZ STEROWANIA NIMI. operatorskich, wykorzystuje się tu migające na czerwono sygnalizatory świetlne i alarmowe syreny dźwiękowe.

Normy dotyczące sygnalizacji Jak już wspomniano, sygnalizatory wykorzystuje się ze względu na konieczność zastosowania ostrzegawczych urządzeń sygnalizacyjnych w maszynach i na liniach produkcyjnych czy w elementach infrastruktury budynkowej i transportowej ze względu na ochronę procesu technologicznego, maszyn i przede wszystkim bezpieczeństwa ludzi. Dodatkowym czynnikiem jest określona przepisami konieczność sygnalizowania zagrożeń. Obowiązek ten wynika z dyrektywy maszynowej 2006/42/WE opublikowanej 9 czerwca 2006 r. i obowiązującej od 29 grudnia 2009 r. na mocy Rozporządzenia Mi-

SYGNAŁ DŹWIĘKOWY

bez nadzoru, maszyna musi być wyposażona w odpowiednią dźwiękową lub optyczną sygnalizację ostrzegawczą. W przypadku, gdy maszyna jest wyposażona w urządzenia ostrzegawcze, sygnały tych urządzeń muszą być jednoznaczne i łatwo dostrzegalne.

Operator musi mieć zawsze możliwość sprawdzenia działania urządzeń ostrzegawczych. Wymagania wspólnotowych dyrektyw szczególnych dotyczące barw i sygnałów bezpieczeństwa muszą być przestrzegane.”

System ostrzegania i informowania sygnałami dźwiękowymi oraz wizualizacyjnymi został szczegółowo opisany w szeregu polskich norm oraz w ustawie Szczegółowe zasady stosowania znaków i sygnałów bezpieczeństwa Dz.U. z dnia 28.06.2002 r. Polskie normy opisujące sposoby znakowania maszyn i urządzeń to odpowiednio:

KATEGORIA INFORMACJI

– seria krótkich impulsów, – płynne zmniejszanie lub zwiększanie częstotliwości, – schodkowa sekwencja dwóch lub trzech tonów

– stan niebezpieczeństwa, – nienormalny stan pracy

– krótki pojedynczy dźwięk, czas trwania dłuższy niż 0,3 s.

– ostrzeżenie

– sygnał o stałej częstotliwości, – brak sygnału

– stan normalny, – informacja o ustaniu niebezpieczeństwa

– dwa lub trzy dźwięki, każdy o stałej częstotliwości

– konieczność podjęcia obowiązkowego działania przez obsługę

– dźwięk dwutonowy, inne dźwięki

– w zależności od wewnętrznych ustaleń przedsiębiorstwa/producenta

Tab. 1. ( 1 1 + 4 1 1 1 G 1 1 3 1 + + 1 & - + 5 + +

1-2/2022

47

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY MODUŁOWE KOLUMNY SYGNALIZACYJNE PRODUCENT

•

•

•

•

48

AUER

EATON

TURCK

Model

Eco-Modul 50/70

SL4/SL7

TL70

Napięcie zasilania

24 V DC/230 V AC

24 V DC/230 V AC

12–30 VDC/1100–240 VAC

Typ oświetlenia (LED/OLED/żarowe/inne)

LED

LED

LED

Liczba modułów

do 6

do 5

od 1 do 5

Średnica

50 mm lub 70 mm

40 mm lub 70 mm

70 mm

Mocowanie

bezpośrednie, kątowe, kolumna – proste, kątowe

bezpośrednie, kątowe, kolumna – proste, kątowe

bezpośrednie proste, kątowe

Pobór prądu

300 mA

bd

bd

Stopień ochrony IP

IP66

IP66

IP65

Moduł akustyczny

brzeczyk 100 dB(A)

brzeczyk 100 dB(A)

brzeczyk 110 dB(A)

Zakres temperatury pracy

–30 °C do +60 °C

–20 °C do +50 °C

–40 °C do +50 °C

Sterowanie (cyfrowe/analogowe/ magistrale/inne)

cyfrowe, AS-i

SmartWire-DT

cyfrowe/analogowe

Rodzaj sygnalizacji świetlnej (ciągłe, błyskowe itp.)

migające, ciągłe, błyskowe, obrotowe, stroboskopowe

migające, ciągłe, błyskowe

ciągłe, impulsowe, obrotowe, nieregularna częstotliwość błysków, modulacja jasności, stroboskopowe

Obecność trybu testu

tak

tak

tak

Komunikacja LAN/magistrala przemysłowa (Ethernet, MODBUS, Profibus, Profinet, CAN itp.)

nd

bd

WLAN, IO-Link (dostępne w TL50)

Komunikacja bezprzewodowa (WIFI/RFID/Inne)

nd

bd

moduł Wi-Fi 2,4GHz, moduł 900 MHz

Zgodność z systemami Internetu Rzeczy

nd

nie

tak

Wbudowana pamięć, procesor, czujniki itp.

nd

nie

bd

PN-EN 981+A1:2010 Bezpieczeństwo maszyn. System dźwiękowych i wizualnych sygnałów niebezpieczeństwa oraz sygnałów informacyjnych, PN-EN 842+A1:2010 Bezpieczeństwo maszyn. Wizualne sygnały niebezpieczeństwa. Ogólne wymagania, projektowanie i badanie, PN-EN 61310-1:2009 Bezpieczeństwo maszyn. Wskazywanie, oznaczanie i sterowanie. Część 1: Wymagania dotyczące sygnałów wizualnych, akustycznych i dotykowych, Szczegółowe zasady stosowania znaków i sygnałów bezpieczeństwa Dz.U. z dnia 28.06.2002r.

Oczywistym jest fakt stosowania w urządzeniach sygnalizacyjnych wszystkich sygnałów dźwiękowych i wizualnych zgodnych z polskimi i europejskimi normami. Na ten fakt należy zwrócić uwagę kupując kolumny sygnalizacyjne bezpośrednio u zagranicznych producentów i dystrybutorów, szczególnie jeśli kupujemy kolumnę lub sygnalizator w Azji. Zdarza się bowiem, że tamtejsze produkty pod względem barw i sygnalizacji nie spełniają europejskich norm i standardów. W kolumnach i urządzeniach sygnalizacyjnych, zgodne z wymienionymi Polskimi Normami, stosuje się następujące barwy ostrzegawcze oraz sygnały dźwiękowe (Tabela 1).

Od większości kolumn sygnalizacyjnych stosowanych w obsłudze maszyn i linii produkcyjnych wymaga się obsługi przynajmniej dwóch barw – czerwonej i zielonej. Sygnał alarmowy może być realizowany wówczas przez inne urządzenie, np. syrenę alarmową, która niekoniecznie musi być wbudowana w kolumnę sygnalizacyjną, choć wiele modeli kolumn wyposażona jest w odpowiednie głośniki ostrzegawcze.

W praktyce najczęściej wykorzystuje się kolumny trójbarwne ze światłem żółtym umieszczonym pomiędzy barwą czerwoną i zieloną. Dodatkowe kolory stosowane są rzadziej, głownie w systemach produkcyjnych o większym stopniu skomplikowania. Coraz częAUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

SIEMENS

SIRIUS 8WD

zespół powiadamiania o awariach i niebezpieczeństwach. Może być to wówczas np. oddzielny, pojedynczy sygnalizator lub wyświetlacz graficzny w systemie SCADA lub widoczny dla wszystkich terminal operatorski zamontowany na maszynie czy linii.

Barwa zielona może być niekiedy celowo pominięta, a kolumna wskazuje wówczas jedynie sytuacje wymagające interwencji obsługi, a więc barwy czerwoną, żółtą i niebieską.

24 V DC/230 V AC LED/żarowe do 10 50 mm lub 70 mm bezpośrednie, kątowe, kolumna – proste, kątowe 50 mA/moduł IP65 tak od –20 °C do +50 °C AS-i

migające, ciągłe, błyskowe, obrotowe

tak IO-Link, Profinet

nd nd

6 ( &

bd

ściej spotyka się też kolumny z diodami RGB, które wyświetlić mogą dowolny kolor informacyjno-ostrzegawczy, a także statycznie lub dynamicznie wyświetlane komunikaty ostrzegawcze, np. słowa migające słowo AWARIA czy STOP. Niekiedy stosuje się kolumny o innych barwach niż te, które opisane są w normach i wymienione w tabeli 1.

Tego typu sygnalizatory służą wówczas wyłącznie do celów informacyjnych i są zgodnie z wewnętrznymi normami przedsiębiorstwa. Warto podkreślić, że kolumna sygnalizacyjna nie musi też obowiązkowo zawierać lampy czerwonej, pod warunkiem, że sygnał ostrzegawczy realizowany jest przez inny 1-2/2022

Sygnalizatory świetlne i dźwiękowe Sygnalizatory realizujące wymienione funkcje, ze względu na ich budowę, tradycyjnie dzieli się na trzy grupy urządzeń – sygnalizatory dźwiękowe, świetlne i świetlno-dźwiękowe. Dodatkowo wyróżnić można lampy sygnalizacyjne i wieże sygnalizacyjne niebędące kolumnami, kolumny sygnalizacyjne oraz sygnalizatory przeznaczone do stref zagrożonych wybuchem, a także sygnalizatory wykorzystywane w branży lotniczej i morskiej. Do sygnalizatorów specjalnych zalicza się również tzw. oświetlenie przeszkodowe. Mogą być to sygnalizatory instalowane na wysokich obiektach takich jak dźwigi, maszty telefonii komórkowej czy kominy. Charakteryzują się one dużą intensywnością świecenia i trwałością.

Wszystkie te, przeznaczone do zastosowań w przemyśle, magazynach, aplikacjach infrastrukturalnych, budynkowych czy w transporcie, sygnalizatory produkowane są, dosłownie, w setkach wersji różniących się zastosowanym źródłem światła, budową, materiałami obudowy, dodatkowymi osłonami itp. Proste sygnalizatory instalowane są tam, gdzie wymagany jest tylko przekaz wizualny. Dobierając sygnalizator świetlny do konkretnego zastosowania, należy mieć na uwadze nie tylko omówione wcześniej kolory, ale również rodzaj wysyłanych impulsów świetlnych (światło ciągłe, przerywane, migające, błyskowe, rotacyjne itp.), źródło światła, LED, żarówka, OLED, ksenon (najczęściej w błyskowych),

rotacyjne (LED, halogen), możliwość wyświetlania komunikatów słownych (LED RGB, OLED), napięcie zasilania, stopień ochrony, sposób montażu, a także coś, o czym się często zapomina, wielkość sygnalizatora.

Jeśli chodzi o sygnalizatory to warto dodać, że regularne miganie lub światło ciągłe może spowodować przyzwyczajenie się operatora i opóźnienie lub brak odpowiedniej reakcji.

Dlatego tam, gdzie to konieczne, w sygnalizatorach i kolumnach sygnalizacyjnych stosowana jest technologia nieregularnych błysków nazywana też EVS (Enhanced Visibility System). Tutaj elektroniczny układ sterujący generuje nieregularne błyski, co zapobiega przyzwyczajeniu się do alarmu pracowników i skraca czas reakcji.

Sygnalizatory dźwiękowe wykorzystuje się do ostrzegania lub alarmu.

Wiąże się to z tym, że sygnał dźwiękowy odbierany jest przez większą grupę pracowników znajdujących się w pobliżu maszyny czy na danym terenie, niż sygnał świetlny. Głównymi kryteriami doboru sygnalizatora dźwiękowego jest jego przeznaczenie i istniejące warunki otoczenia, które wymagają odpowiedniego natężenia i rodzaju generowanego dźwięku. Podobnie jak w przypadku sygnalizatorów świetlnych, również tutaj mamy do czynienia z wieloma wykonaniami pod względem wielkości, od wersji kompaktowych umieszczonych często w kolumnach, do dużych tubowych syren stosowanych np. w kopalniach odkrywkowych oraz funkcjonalności, np. z możliwością odtwarzania nagranych komunikatów,

- + 7 1 3 + 7 1 &+ 4 4

49

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY SYGNALIZATORY KOMPAKTOWE PRODUCENT

HIKVISION

IFM

PATLITE

Model

DS-PS1-E-WE

DV1520

LR4

Napięcie zasilania

12 V DC lub bateryjne

18–30 V DC

24 VDC/110–240VAC

Typ oświetlenia (LED/OLED/żarowe/inne)

LED

LED

LED

Wersje (liczba kolorów itp.)

1 segment czerwony/zielony/ niebieski/biały (w zalezności od wersji)

wielokolorowa, 5 segmentów

od 1 do 5 – czerwony/żółty/ zielony/niebieski/biały

Średnica

190 mm × 200 mm × 47.3 mm

70 mm

40 mm

Mocowanie

ścienne

M12

M4, M3

Pobór prądu

40 uA

< 200 mA

40–45 mA

Stopień ochrony IP

IP65

IP65

IP65

Moduł akustyczny

syrena 110 dB(A)

brak

brzęczyk 85/90 dB(A)

Zakres temperatury pracy

od –30 °C do +50 °C

od –25 °C do +50 °C

od –20 °C do +50 °C

Sterowanie (cyfrowe/analogowe/ magistrale/inne)

bezprzewodowe, dwukierunkowe, czestotliwość 868 MHz, szyfrowanie AES128

cyfrowe, 6 wejśc binarnych

cyfrowe/analogowe

Rodzaj sygnalizacji świetlnej (ciągłe, błyskowe itp.)

programowane

programowane

sygnał świetlny ciągły/świetlny przerywany 60 błysków na minutę

Obecność trybu testu

bd

tak

tak

Komunikacja LAN/magistrala przemysłowa (Ethernet, Modbus, Profibus, Profinet, CAN itp.)

Tri-X, CAN-X

IO-Link, typ transmisji COM2

nd

Komunikacja bezprzewodowa (WI-FI/RFID/inne)

868 MHz

nd

nd

Zgodność z systemami Internetu Rzeczy

nie

nd

nd

Wbudowana pamięć, procesor, czujniki itp.

tak

nd

nd

Uwagi

sygnalizator optyczno-akustyczny zewnętrzny, radiowy z zasięgiem do 1600 metrów

programowana kolumna sygnalizacyjna

czy pełniących rolę głośnika, odtwarzającego dowolny sygnał audio.

Z reguły w pomieszczeniach stosuje się sygnalizatory z natężeniem sygnału rzędu 90 dB(A), na halach produkcyjnych od 100 dB(A) do 115 dB(A), a w miejskich czy kopalnianych (w kopalniach odkrywkowych, kamieniołomach, żwirowniach) systemach alarmowych nawet powyżej 130 dB(A).

Często sygnalizatory dźwiękowy ma możliwość regulacji poziomu natężenia dźwięku o około 10–15 %, co ułatwia dopasowanie natężenia dźwięku do istniejących warunków otoczenia.

50

Sygnalizatory dźwiękowe generują dźwięk ciągły lub modulowany. Pierwszy wykorzystywany jest w sygnalizatorach pełniących funkcję sygnalizacji ostrzegawczej, na przykład podczas ruchu suwnicy, trakcie startu lub zatrzymaniu taśmociągu, przygotowania do odstrzału w kopalni odkrywkowej czy kamieniołomie itp., drugi rodzaj dźwięku ma znacznie szersze zastosowanie.

Tutaj rodzaj generowanego dźwięku jest nielimitowany i zależy od systemu sterowania i możliwości generatora.

Trzecią grupę sprzętu stanowią sygnalizatory świetlno-dźwiękowe. Sto-

sowane są wtedy, kiedy wymagana jest większa skuteczność i pewność odbioru sygnału przez pracowników, zwłaszcza w obszarze, gdzie występuje wysoki poziom hałasu. Często wykorzystuje się tu lampy błyskowe, które w istotny sposób zwiększają możliwość odbioru komunikatu alarmowego. Z kolei sygnalizacja akustyczna uzupełnia światło lampy w bardzo jasnych warunkach otoczenia. Bardzo popularne w zastosowaniu są buczki z lampą ze światłem ciągłym LED oraz syreny ze światłem błyskowym. W wielu sygnalizatorach istnieje też możliwość niezależnego AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

RITTAL

SCHNEIDER ELECTRIC

LED-Kompakt

Harmony XVC

24 V DC

24 V DC/230 V AC

LED-kompakt

LED

od 1 do 3 kolorów

2–5 kolorów

72 mm

70 mm

bezpośrednie proste, kątowe

kolumna – kątowe, proste

bd

100 mA

IP65

IP54

nie

brzęczyk 85–95 dB(A)

od –20 °C do +70 °C

od –10 °C do +50 °C

cyfrowe

analogowe/cyfrowe

ciągłe, impulsowe

ciągłe, impulsowe 60 Hz

nie

nie

wyzwalania sygnału dźwiękowego i świetlnego.

6 . )

Budowa i konstrukcja sygnalizatorów Większość dostępnych na rynku sygnalizatorów sygnalizacyjnych to stosunkowo proste urządzenia pozwalające uzyskać światło ciągłe dla poszczególnych modułów barwnych, światło migające lub błyskowe o możliwości wybrania, w zależności od modelu i producenta, kilku częstotliwości błysku oraz na prostą sygnalizację dźwiękową. Typowy instalowany w sygnali1-2/2022

określane też mianem wieży sygnalizacyjnej. Obie grupy urządzeń mogą być stosowane nie tylko w przemyśle, ale również w innych dziedzinach, przy czym kolumny spotkać można tu już raczej rzadko i w bardzo specyficznych aplikacjach, np. kontroli statusu wejść do pomieszczeń w budynkach o ograniczonym dostępie. Ze zwykłymi sygnalizatorami spotkać się można również w transporcie, logistyce, sporcie czy systemach bezpieczeństwa budynków użytku publicznego – m.in. alarmy przeciwpożarowe, kontrola wejść itp.

Jeśli chodzi o kolumny sygnalizacyjne, to na rynku funkcjonują obecnie dwa typy rozwiązań – tzw. kolumny modułowe i kompaktowe. Kolumny kompaktowe, to po prostu gotowy sygnalizator o określonej funkcjonalności.

Konstrukcja modułowa pozwala zaś na dobranie lub samodzielne zmontowanie takiej wersji, która będzie przystosowana do naszych potrzeb – można w nich w dowolny sposób zestawić barwy świateł, a w razie potrzeby dodać kolejne elementy o wymaganym kolorze. Istotne jest tu też to, że modułowa budowa kolumny pozwala na jej łatwy i szybki montaż oraz demontaż.

Najczęściej moduły łączone są ze sobą połączeniami zatrzaskowymi.

Obecnie najpopularniejsze są kolumny o średnicach 30, 50 i 70 mm.

Dobierając kolumnę warto zwrócić też uwagę na liczbę kolorów elementów świetlnych, możliwość montażu w różnych pozycjach oraz możliwość instalacji kolumny na zewnątrz budynku. Typowe obudowy kolumn sygnali-

zatorach moduł dźwiękowy pozwala na uzyskanie dwóch lub trzech trybów pracy odpowiadających sygnałom alarmowym, sygnałom ostrzeżenia i normalnej pracy. Standardem jest też możliwość regulacji natężenia dźwięku.

Najczęściej wykorzystywanym urządzeniem sygnalizacyjnym są lampy sygnalizacyjne, nazywane też sygnalizatorami oraz kolumny sygnalizacyjne A 1 4 + 7 1 3J & 4 + 1 31 1 3 3 &

51

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY SYGNALIZATORY KOMPAKTOWE PRODUCENT

W2

WERMA

WERMA

Model

KS-Ad

KOMPAKT 37

CleanSIGN

Napięcie zasilania

20–30 V DC

24 V AC/DC

24 V AC/DC

Typ oświetlenia (LED/OLED/żarowe/inne)

LED

LED

LED

Wersje (liczba kolorów itp.)

2–5 kolorów + opcjonalny moduł dźwiękowy*

czerwony, zielony, żółty, niebieski od 1 do 5 segmentów

wielokolorowa 7 barw

Średnica

75 mm

38 mm

76 mm

Mocowanie

kolumna – proste, kątowe

złącze M12 8-polowe

zaciski śrubowe

Pobór prądu

30 mA

160 mA

270 mA

Stopień ochrony IP

IP65

IP65

IP67 IP69K

Moduł akustyczny

brzęczyk 85–95 dB(A)

brzęczyk 85 dB(A)

brzęczyk 85 dB(A)

Zakres temperatury pracy

od –25 °C do +55 °C

od –20 °C do +50 °C

od –30 °C do +50 °C

Sterowanie (cyfrowe/analogowe/ magistrale/inne)

analogowe napięciowe (0–10 V DC), analogowe rezystancyjne, bezpotencjałowe, cyfrowe

cyfrowe/analogowe

cyfrowe/analogowe

Rodzaj sygnalizacji świetlnej (ciągłe, błyskowe itp.)

ciągłe, impulsowe, obrotowe, nieregularna czestotliwość błysków, modulacja jasności, stroboskopowe

ciągłe

"Migające EVS ciągłe"

Obecność trybu testu

tak

bd

bd

Komunikacja LAN/magistrala przemysłowa (Ethernet, MODBUS, Profibus, Profinet, CAN itp.)

nd

nd

nd

Komunikacja bezprzewodowa (WIFI/RFID/ Inne)

nd

nd

nd

Zgodność z systemami Internetu Rzeczy

nd

nd

nd

Wbudowana pamięć, procesor, czujniki itp.

nd

nd

nd

brak

certyfikat EHEDG, IPA Fraunhofer

Uwagi

zacyjnych zapewniają stopień ochrony przed pyłem i wodą na poziomie IP54 lub IP65/66. Zakres temperatur pracy dla kolumny sygnalizacyjnej wynosi od –25 °C do +55 °C. W sprzedaży dostępne są też modele funkcjonujące w zwiększonym zakresie temperatur od –20 °C do +70 °C. Dostępne na rynku kolumny sygnalizacyjne wytwarzane są niemal w całości z tworzywa sztucznego, które odporne jest na uderzenia, choć zdarzają się też konstrukcje wykonane z metalu.

Jako tworzywo wykorzystuje się tutaj przede wszystkim ABS oraz tworzywa 52

poliwęglanowe, z których wykonuje się klosze osłaniające źródło światła.

Obudowa kolumny pozwala na jej bezpośredni montaż na maszynie lub stosuje się konstrukcje ze słupkiem, dzięki czemu można ją umieścić ponad maszyną lub linią produkcyjną . Dzięki temu może być ona widoczna z większej odległości i nie będzie zasłaniana przez inne elementy infrastruktury produkcyjnej. Kolumny produkowane są też w wersjach przystosowanych do montażu bocznego na ścianie lub w profilu oraz słupkowe dostosowane do montażu bocznego, w których

wykorzystuje się specjalne kątowniki montażowe.

W dostępnych na rynku kolumnach sygnalizacyjnych najczęściej wykorzystuje się diody LED, a coraz częściej LED RGB. Dostępne są też modele korzystające z tradycyjnych żarówek, halogenów, lamp ksenonowych lub paneli OLED, ale te ostatnie są spotykane obecnie jeszcze dość rzadko.

W przypadku kolumn sygnalizacyjnych spotkać się też można z opcją dodatkowych sygnałów świetlnych. Najczęściej jest to efekt światła obrotowego, modulacja jasności, światło stroboAUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY skopowe, zwykle dotyczy tylko koloru czerwonego czy nieregularna częstotliwość błysków, o której wspomnieliśmy wcześniej. Kolumny sygnalizacyjne zasilane są najczęściej napięciem 12 lub 24 V DC/AC, choć spotyka się również urządzenia dostosowane do zasilania napięciem sieciowym 230 V AC.

Sterowanie i kontrola

6 #& ,

Sterowanie kolumną sygnalizacyjną jest jednym z najważniejszych elementów na jaki należy zwrócić uwagę przy wyborze odpowiedniego do modelu.

Musi być ono zgodne z wyjściami sterowania jakim dysponujemy w maszynie lub na linii, do której montować będziemy kolumnę sygnalizacyjną lub z wyjściami wykorzystywanymi w systemie automatyki przemysłowej sterującej naszą linią produkcyjną. Ma to istotne znaczenie w przypadku chęci zachowania kompatybilności systemu sygnalizacyjnego ze stosowanymi w zakładzie rozwiązaniami Internetu Rzeczy i Przemysłu 4.0 W typowej kolumnie sygnalizacyjnej mamy do dyspozycji sterowanie analogowe lub sterowanie cyfrowe. W wielu modelach spotkać się można z oboma rodzajami sterowania, a także, tak jak w obecnej od wielu lat na rynku serii kolumn sygnalizacyjnych KS-Ad firmy W2 ze sterowaniem bezpotencjałowym. Wiele kolumn ma też możliwość skorzystania z dwóch rodzajów sterowania analogowego – napięciowego i rezystancyjnego.

W kolumnach sygnalizacyjnych standardowo stosuje dwustanowe wyjścia cyfrowe. Na wejścia kolumny

podawane są sygnały o dwóch poziomach logicznych. Sterowanie takie zgodne jest z większością kontrolerów PLC i kontrolerów ruchu wykorzystanych na liniach produkcyjnych oraz w sterowaniu maszynami CNC. Dzięki temu kolumnę można bez większych problemów zainstalować na każdej nowoczesnej maszynie czy linii produkcyjnej.

Standardem stały się funkcje, które zapobiegają generowaniu przypadkowych sygnałów ostrzegawczych. Taki sygnał może się pojawić w wyniku błędnego wysterowania lub awarii układu doprowadzającego sygnały sterujące do wejść kolumny. W kolumnach, zakres wykorzystywanych funkcji obejmuje też priorytetyzację sygnałów – oznacza to, że odtwarzany jest zawsze sygnał o większym znaczeniu. Na przykład, podczas wyświetlania sygnału ostrzeżenia, w momencie pojawienia się sygnału niebezpieczeństwa, kolumna musi przełączyć się na wyświetlanie znacznie ważniejszego sygnału niebezpieczeństwa. Nowoczesne, bardziej zaawansowane kolumny sygnalizacyjne dysponują również trybem testu, który pozwala szybko, na linii produkcyjnej, sprawdzić prawidłowe działanie kolumny czy sygnalizatora.

Coraz większe znaczenie ma komunikacja sieciowa i możliwości zdalnej kontroli sygnalizatorów oraz sterowania nimi. Wykorzystuje się tu obecnie przede wszystkim standardy IO-Link i Ethernet, gdyż oba rozwiązania pozwalają bowiem zintegrować sygnalizator z istniejącymi w firmie systemami automatyki przemysłowej zgodnymi

, /# ;_[]# 1 . '

z założeniami przemysłu 4.0 i Internetu Rzeczy czy stosowanym systemem SCADA. Istotna jest też komunikacja bezprzewodowa Wi-Fi. Dzięki interfejsom sieciowym znacznie łatwiej można globalnie wizualizować stany robocze dla wielu maszyn czy linii produkcyjnych, zapewniając w ten sposób dodatkowe bezpieczeństwo.

Komunikacja bezprzewodowa przydaje się wszędzie tam, gdzie nie można dotrzeć z przewodami sygnalizacyjnymi. Stosuje się tu dwa rozwiązania – własne producentów i moduły radiowe Wi-Fi. Te drugie, to po prostu standardowe urządzenia Internetu Rzeczy, z własnym adresem karty sieciowej, tzw. MAC Adresem i adresem IP, pozwalające na swobodna komunikację, jak z każdym innym urządzeniem znajdującym się w sieci, w tym kontrolę z poziomu przeglądarki internetowej z dowolnego miejsca na świecie, jeśli w układzie sterowania kolumna zainstalowany zostanie serwer WWW. Tego typu sygnalizatory chętnie wykorzystywane są przy budowie systemu inteligentnej fabryki, która w całości sterowana jest automatycznie.

W przypadku własnych rozwiązań producentów znajdziemy zazwyczaj urządzenie sterujące podłączane do kontrolera zarządzającego pracą linii produkcyjnej bądź maszyny oraz jeden lub kilka urządzeń podrzędnych, czyli sygnalizatorów. Urządzenie sterujące łączy się drogą radiową z urządzeniami podrzędnymi i, w zależności od sygnału z podanego przez kontroler maszyny, przesyła informację do rozlokowanych . 1 #& #/_[ #/^[

1-2/2022

53

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY w różnych punktach hali kolumn sygnalizacyjnych.

Inne urządzenie radiowe, które spotykane jest w systemach kolumn sygnalizacyjnych to bezprzewodowy multiplekser radiowy. Służy on do odzwierciedlenia stanu jednej kolumny sygnalizacyjnej na innej, oddalonej kolumnie sygnalizacyjnej. Taki zestaw składa się zwykle z urządzenia nadrzędnego z anteną zewnętrzną oraz urządzenia podrzędnego z anteną wewnętrzną. Tego typu kolumny stosuje się na przykład na obu końcach długich podajników taśmowych.

Kolumny i sygnalizatory programowalne Wprowadzenie interfejsów komunikacyjnych zgodnych z przemysłowym Ethernetem i diod RGB LED, a także paneli OLED pozwoliło stworzyć kolumny i sygnalizatory programowalne. Wieża taka może generować różnego rodzaju kolorowe sygnały dopasowane do aktualnych potrzeb na całej swojej powierzchni, a nawet wyświetlać komunikaty słowne. Podział kolumny z diodami LED RGB na strefy w danym kolorze jest umowny, bo można nim sterować w sposób dynamiczny, w zależności od potrzeb. Wszystkie diody mogą świecić lub migać w dowolny sposób w różnych kolorach. Dzięki temu użytkownik

54

/ 1 ? + - / &49 + 7 1 3J 1 6 $ G 9 1 4 9 + "(, !2/ )

może samodzielnie zdefiniować strefy informacyjno-alarmowe w zależności od potrzeb.

W Inteligentnej Fabryce możliwe jest zatem przekazywanie wizualnych informacji o różnych stanach maszyny, ostrzeżeń lub instrukcji dotyczących działań jakie należy podjąć – tego typu systemy sprawdzają się jako systemy ostrzegawczo informacyjne w zrobotyzowanych gniazdach i jako „kurtyny świetlne” informujące m.in. o zakazie wejścia na dany obszar, w którym wystąpiło zagrożenie bezpieczeństwa.

Kolumny programowalne LED RGB pozwalają wizualizować wiele stanów i wyświetlać komunikaty słowne, których prezentowanie za pomocą tradycyjnych kolumn jest po prostu niemożliwe. Co więcej, ponieważ nie ma tu stałego podziału na stałe segmenty, to odpada konieczność montażu lub demontażu ewentualnych modułów w celu wprowadzenia zmian w systemie sygnalizacji.

Definiowanie pracy diodowego wyświetlacza LED RGB jest bardzo proste, podobnie jak wykonanie odpowiednich czynności programistycznych z poziomu sterownika PLC, czy komputera sterującego linią produkcyjną.

Jeśli w kolumnę wbudowany jest serwer WWW i wykorzystuje ona interfejs Ethernet, programowanie sprowadza się do kliknięcia kilku przycisków na ekranie komputera i wpisaniu komunikatów, jakie mają być wyświetlane w danej sytuacji. Co ważne, przeprogramowania można dokonać nawet w trakcie pracy maszyny lub linii.

Co ciekawe, dzięki możliwości programowania, kolumna nie tylko może wizualizować bieżący stan maszyny, ale również prezentować wykresy czy wartości zmiennych fizycznych odnoszących się do procesu technologicznego. W najprostszym przypadku może być to wartość aktualnej temperatury pracy urządzenia czy poziom napełnienia zbiornika. Jak widać, czwarta rewolucja przemysłowa dotarła już do branży sygnalizatorów. Dla klientów liczy się już nie tylko możliwość doboru kolumny do potrzeb, jej jakości, estetyki czy wytrzymałości, ale też możliwość łatwego skomunikowania sygnalizatora z innymi urządzeniami oraz zarządzania i programowania kolumny z dowolnego miejsca na świecie.

"#2 #:

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD S PRZEGLĄD SPRZĘTU PRZĘTU I A APARATURY PARATURY

Bezpieczniki ultraszybkie 0 + (!, &4 9 +G 1 & 6 - 9 19 G 9 7 1 9 1 + 1 1 6

0 6 - / (!,

B

ezpieczniki o charakterystyce bardzo szybkiej (ultraszybkie) – aR lub gR – przeznaczone są do ochrony elementów półprzewodnikowych, tj. diod i tyrystorów pracujących w specjalnych warunkach. Ich cechą jest wysoka zwarciowa zdolność wyłączania, co silnie ogranicza prądy zwarciowe, przy jednocześnie minimalnej ilości energii cieplnej (całka Joule’a – I2t) wydzielanej podczas zwarcia.

Produkowane są w bardzo szerokim zakresie prądów, napięć, charakterystyk, wymiarów gabarytowych oraz sposobów mocowania: za pomocą zacisków śrubowych, w podstawach lub w gniazdach bezpiecznikowych.

Oferty producentów obejmują nie tylko wkładki bezpiecznikowe, ale także związane z nimi podstawy i gniazda bezpiecznikowe.

1-2/2022 1-2/ 12/20 2022 20 2

CHARAKTERYSTYKA BEZPIECZNIKÓW ULTRASZYBKICH OFEROWANYCH PRZEZ FIRMĘ SIBA Napięcia znamionowe

do 2000 V

Prądy znamionowe

160 mA–1600 A

Wykonanie według norm

DIN VDE 0636-4 IEC 60269-4 BD 88-4

Katalogowe i na indywidualne zamówienie Naszym zamiarem jest dostarczanie klientom jak najszerszej oferty bezpieczników ultraszybkich. Jednak z uwagi na fakt, że istnieje bardzo wiele rodzajów bezpieczników i jednocześnie wiele typów rozwiązań konstrukcyjnych stosowanych przez firmy na całym świecie, firma SIBA – poza ofertą katalogową – dostarcza także rozwiązania przygotowane na indywidualne zamówienie.

Proste zamawianie Aby zamówić bezpieczniki ultraszybkie, wystarczy skontaktować się z działem handlowym firmy SIBA w Polsce, który dysponuje pełnymi danymi technicznymi oraz wykaP R O M O C J A

zem bezpieczników oferowanych przez przodującą w tej dziedzinie firmę SIBA GmbH z Niemiec. Możemy również zaproponować zamienniki dla bezpieczników produkowanych przez inne firmy. Przy zamawianiu należy podać wartość prądu, napięcia, charakterystykę i typ obudowy, a w przypadku nietypowych rozwiązań udostępnić także szkic obudowy i końcówek podłączeniowych.

SIBA Polska Sp. z o.o. & 6 A 1 Y[[$ [_;[ ] ( , 6 @Z ]] Y] XZ ^^ @Z ]] YY \X X ;+ ; 6 1116 ; 6

55

PRAWO I NORMY

MACIEJ KUBIAK 1 /(A

Wdrażanie automatyki na bazie AI – wyzwania praktyczne A 7 !# 13 1 1 4+&49 G & 9 49 97 1 6 A 1 1 49 1 4 1 9 & G + 4 4 1 1 &4 G 4G & 4 4 6 - & 4 + 1 49 &4 1 1 3 1 4 +& 1 + & 1 J & 9 4G 4 4 1 9 1 !

1 1 & 4 6 A 1 7 1 1 7 1 3 1 4 4 1 1 + 7 !6

56

A

negdota ta oddaje pierwsze dwa istotne wyzwania praktyczne, przed jakimi stają podmioty zaangażowane we wdrażanie automatyki.

ści, o ile wykonawca realnie pozwoli im zapoznać się z kodem i architekturą systemu.

AI czy nie AI?

Drugie wyzwanie dotyczy ekosystemu regulacyjnego. Obecnie w Polsce i w UE nie mamy powszechnie obowiązujących reguł (ustaw, rozporządzeń czy dyrektyw UE), które jednoznacznie

Pierwsze wyzwanie jest związane z tym, przy których rozwiązaniach rzeczywiście mamy do czynienia ze sztuczną Inteligencją (czyli softwa-

Nieuregulowane regulacje

W PRZYPADKU BARDZO WYRAFINOWANYCH I ZAAWANSOWANYCH ROZWIĄZAŃ OPARTYCH NA SZTUCZNEJ INTELIGENCJI JEST ONA CZĘSTO OFEROWANA W FORMULE „BLACK BOX”. rem, który faktycznie cechuje zdolność do uczenia się i samodzielnego rozwiązywania problemów – bez świadomego korzystania z zaprogramowanych wcześniej algorytmów).

Na to pytanie często odpowiedzieć będą mogli inżynierowie i programi-

przesądzałyby, co wolno, a czego nie wolno przy tworzeniu i wykorzystywaniu sztucznej inteligencji. Nie istnieją też wiążące wytyczne dotyczące cech i wymogów, jakie muszą spełniać rozwiązania techniczne oparte na sztucznej inteligencji. Pojawiają AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY

się białe księgi1, komunikaty2, strategie3, założenia oraz projekty aktów prawnych 4. Żadne z nich nie są (na dzień przygotowania tego artykułu) wiążącym prawem, rozwiązania w nich proponowane często się od siebie różnią, a lobbyści i interesy różnych grup często się ścierają. Nie ma gwarancji, kiedy oraz dokładnie w jakiej formie wejdą w życie wiążące przepisy. Oczywiście istnieją regulacje, które można wykorzystywać pomocniczo (ogólne zasady prawa cywilnego, RODO etc.), niemniej jednak oznacza to, że projektując i wdrażając rozwiązania AI trzeba być gotowym na elastyczność i szybkie oraz sprawne reagowanie na rozwój wypadków i zmiany legislacyjne.

MACIEJ KUBIAK Adwokat, wspólnik współkierujący praktyką IP/TMT w kancelarii LSW, autor publikacji naukowych z zakresu prawa autorskiego i własności przemysłowej, wykładowca w Centrum Praw Własności Intelektualnych im. Hugona Grocjusza w Krakowie oraz arbiter Sądu Arbitrażowego Rynku Audiowizualnego (SARA). Specjalizuje się w ochronie prawa własności intelektualnej i prawie nowych technologii. Konsultuje przedsięwzięcia związane z innowacjami (w tym automatyką i robotyką, sztuczną inteligencją oraz wdrożeniami systemów IT i rozwiązań chmurowych), danymi osobowymi i komercjalizacją badań naukowych. Doradza również mediom, producentom i branży kreatywnej.

Kontakt: m.kubiak@lsw.com.pl.

Strony internetowe: www.lsw.com.pl, www.lswipblog.pl.

TT w sposób, którego się od nich nauczyła – daleki od oczekiwanego i akceptowalnego. Ten przypadek pokazuje, że kwestia tego, czyimi i jakiej

KWESTIA TEGO, CZYIMI I JAKIEJ JAKOŚCI DANYMI BĘDZIEMY UCZYĆ ALGORYTMY MOŻE BYĆ DECYDUJĄCYM CZYNNIKIEM PODCZAS WYBORU WYKONAWCY CZY NEGOCJACJI UMOWY. „Without data, there is no AI” Na opisanych dotąd dwóch wyzwaniach jednak nie koniec. Kolejne wiąże się z tym, że – jak słusznie wskazano w Unijnej Białej Księdze z 2020 r. dotyczącej AI – „Without data, there is no AI.” A zatem jednym z kluczowych aspektów dla efektywności działania sztucznej inteligencji są dane, na których algorytmy „trenują się” i na podstawie których wyciągają wnioski. W konsekwencji dane, którymi karmi się algorytmy są równie ważne, co sam program. Ten ostatni może bowiem działać w pełni poprawnie, gdy tymczasem na skutek niepełnych, zmanipulowanych czy tendencyjnych danych efekt działania kompletnego rozwiązania będzie absolutnie nieakceptowalny.

Dobrym przykładem jest eksperyment z chatbootem Tay na Twitterze z 2016 r. Twórcy z firmy Microsoft musieli wyłączyć go po kilkunastu godzinach, gdyż AI zaczęła odpowiadać zaczepiającym ją użytkownikom 1-2/2022

jakości danymi będziemy uczyć algorytmy może być decydującym czynnikiem podczas wyboru wykonawcy czy negocjacji umowy.

Formuła „black box” W przypadku bardzo wyrafinowanych i zaawansowanych rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji jest ona często oferowana w formule

„black box”. W praktyce oznacza to, że otrzymujemy wnioski i efekty, ale nie możemy prześledzić procesu ani odpowiedzieć sobie na pytanie, dlaczego otrzymaliśmy taki, a nie inny wynik. Czasami przyczyna tkwi w dużym skomplikowaniu, a zazwyczaj w chęci ochrony know-how i kodu wykonawcy. Utrudnia to, a czasem wręcz uniemożliwia, rozliczalność i zagwarantowanie takiego charakteru działania AI, który nie będzie dyskryminacyjny.

Podsumowując, w przypadku wdrażania rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji w przedsiębiorstwie czy instytucji trzeba nastawić się na fascynującą podróż w często jeszcze nieznane rejony. Warto zatem dobrze się do tego przygotować, zadbać o jakość danych i niuanse w umowie oraz aktywnie śledzić zmieniający się ekosystem prawny.

Maciej Kubiak

1

KE, Biała księga w sprawie sztucznej inteligencji. Europejskie podejście do doskonałości i zaufania, COM (2020) 65 final, 19.02.2020.

2

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Sztuczna inteligencja dla Europy, COM (2018) 237 final, 25.04.2018; Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Skoordynowany plan w sprawie sztucznej inteligencji, COM (2018) 795 final, 07.12.2018; Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Promowanie europejskiego podejścia do sztucznej inteligencji, COM (2021) 205 final, 21.04.2021.

3

Uchwała nr 196 Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia „Polityki dla rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce od roku 2020”.

4

Wniosek w sprawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej inteligencji (akt w sprawie sztucznej inteligencji) i zmieniającego niektóre akty ustawodawcze Unii, COM(2021) 206 final, 21.04.2021.

57

RYNEK

+ 1 1 3 <)' , . & 49 9 4 + 3 1 +& <)' -2!5# 9 4 1 1 4 6 $&7 + & + 4 & 9 Y [ 1 1 6 L + 7 1 J 3 ]_ 1

Czujniki VEGA Od prostych do kompleksowych rozwiązań 0 + <)' & & G &4 1 1 nicznych o nowe przetworniki 3 +& 6

S

zczególnym wyzwaniem w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym jest duża różnorodność zachodzących procesów. O sukcesie decyduje utrzymanie ciągłości cykli produkcji – w trakcie mieszania, napełniania, odparowywania czy podczas czyszczenia CIP/SIP. W związku z tym dla użytkowników instalacji przemysłowych ogromne znaczenie ma bezawaryjna technika pomiarowa, na której mogą polegać.

Niezawodne i trwałe przyrządy do pomiaru poziomu i ciśnienia marki VEGA od wielu lat cieszą się dużym uzna-

58

niem. Wytrzymałe, wszechstronne i przy tym łatwe w obsłudze czujniki – nawet w ekstremalnie trudnych warunkach lub przy wysokich wymaganiach higienicznych – gwarantują zwiększenie bezpieczeństwa i efektywności urządzeń.

Kompletna oferta dla pomiaru poziomu i ciśnienia Z nowymi seriami kompaktowych przetworników ciśnienia i sygnalizatorów poziomu granicznego VEGA uzupełnia paletę urządzeń pomiarowych do realizacji procesów w warunkach higienicznych.

Serie VEGABAR i VEGAPOINT są dowodem na to, że automatyzacja może być nadzwyczajnie prosta i równocześnie wysoce efektywna, bez kompromisów w zakresie bezpieczeństwa, higieny czy dokładności. Nowe czujniki są perfekcyjnie przystosowane do stanP R O M O C J A

dardowych aplikacji i jednocześnie bezkompromisowe w zakresie jakości.

Jednolity system adapterów zapewnia elastyczność potrzebną do utrzymania nakładów i zapasów magazynowych na rozsądnym poziomie. Przyłącza technologiczne można wybrać stosownie do potrzeb i dopasować do wymagań danej aplikacji.

Wyjątkowa zaleta: sygnalizator stanu przełączenia 360° Stany przełączenia są widoczne z każdej strony dzięki podświetlanemu pierścieniowi. Kolor sygnalizatora jest dobrze widoczny nawet przy świetle dziennym, również dlatego, że można go dowolnie wybrać spośród 256 barw.

Już na pierwszy rzut oka widać, czy trwa pomiar, czy wyjście przełączające zmieniło swój stan i czy w procesie występuje usterka.

AUTOMATYKA

RYNEK Uniwersalna komunikacja przez IO-Link Nowa, kompaktowa seria jest standardowo wyposażona w inteligentne rozwiązania. Protokół IO-Link gwarantuje uniwersalną i jednocześnie wyjątkowo prostą komunikację. Oznacza to, że czujniki mają ustandaryzowaną platformę komunikacyjną, która zapewnia łatwą integrację z systemem.

kowo prostej integracji w systemie i konstrukcji zoptymalizowanej pod kątem wymogów higienicznych, użytkownicy otrzymują nie tylko szeroką gamę rozwiązań do pomiaru

0 6 <)'

Bezprzewodowa transmisja wartości pomiarowych Z urządzeniami z serii VEGABAR i VEGAPOINT można komunikować się za pomocą smartfona lub tabletu.

Ułatwia to uruchomienie i obsługę szczególnie w pomieszczeniach sterylnych, do których dostęp jest ograniczony.

Nowe przetworniki ciśnienia VEGABAR i sygnalizatory poziomu granicznego VEGAPOINT są kamieniami milowymi dla firmy VEGA. Dzięki wyjąt-

L + 1 1 4 & 9 1 & 1 J + + &4 magazynowe

poziomu i ciśnienia z jednego źródła, ale także odpowiadające na potrzeby połączenie bezpieczeństwa, elastyczności i powtarzalności w procesach spożywczych i farmaceutycznych.

VEGA Polska sp. z o.o. & 6 L 1 XY _Y; X] A 1 6 ^X ^Z^ ^ [[ 1116B 6 + R E K L A M A

KLUCZEM

DO SUKCESU

PRENUMERUJ Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP 1-2/2022 Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa, e-mail: automatyka@piap.pl

CZYTAJ

WSPÓŁPRACUJ

www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka

59

RYNEK

Trzy miliony

mechanicznych pracowników 2.+$ - +-5 (4.Ŕ 2 &-454.$ Ostatnie dwa lata to czas próby dla producentów ze wszystkich 76 2 + 1 1 1 & 1 oraz bolesne niedobory su 1 1 1 G3J 1 1 4 + +& + J G G + 31 & + J & 4G6 . 9 1 + & + 4 1 G + 7 9 1 + + &6

W

! " # $ % $ & ' $ ( ' ) * ' $ $'% $ + $ , $# ' $# $ % ' . . $ )/ ' . ( 0 # $ 1 $ 2 3+124 5 -

60

' $ ( 6 ' ' ' '$. , ( . # % 6 # ' ' ( 2 , 78 ( . 2 9' : ; < 1=>?@ A' @ 2 $ .% # ' $ # (

@ B C D$ E 5 ' $ > AUTOMATYKA

RYNEK . F/ " $ 6 $ $ $ $ ( $ ' ( # G $ $ 5 ( . $ ' ' $. ' $ ' $ ' B# $ E . ' 1=>?@ 5 . (

6 $ # $ $ & . # $ ' $ A % $. ' (# % ' $ ' $ # ' ( $' ' $ G % # ( 0 # ( ' $ $. , % $ $ '$. $ : ' ' +12 % $ $# $ $ ' # $ 3HF "4 6 @ 3H "4 @ G I $ $ 3H) "4 # '$. $ 6 A' # $ ' ( '% # & $ $ 3 "4 6 '$ )F !! " '$ $ (' '( ' $ )J " 6 .(' ) # ' ) F 3 )J "4

L '$. 3 "4 B & % $ ' $ ' . G . # # $ 3H ) "4 6 ' ' $ $ # 3HF "4 5 ' M $ $. $ ' $ % $ ( $ / " N ' $ FJ) C % $ < $. $. ' % @ $. ' ' $ . ( $ ' $ % ' '% $ ' . . G ' # & B# $ E

Symboliczny wzrost

6 5 ) ' $. !

M $ / ' $ ( ' 6 $ ( ' (# $ @ > C $ 6#( '$. # % % $. .( ' ' ( ( # 5 . $ 6 M 5 $ .% % $ A' ( (# & $ ) ) / > M $ 5 $. $

6 ( $ ' $ $ ' # % # ( $ ( $ & $ & & % ' '$ ' % 9 . ' (# , % $ & $

Dobry czas dla elektroniki

6 ' ' $ ' ' $ % & ' ( % ' =K: 6 , % . # $ 3H "4 %# $ . . . # $ 6 5 ' % 1-2/2022

61

RYNEK

% ' ' $ < $. # ( & . . # % $' , B# $ E

D +12 ( ! " B # # 6 ( $ $ ) " .( # ! $ ( ! # ' $

.(' $ ( '

62

@ # $. % # # '$. < G ' # % ' # ' $ =' $ $ $. ' $ ( $ # % ( ( .

5 $ % # $ < ( , $ ' ' ( & ' '$ B# $ E

6 ' % . $ $'% # ' $ ' ' # $ % 6 ' $ $ # # 5 , $ ' $ $ ( + , I ( = , + ( ( 5 1 + 1 ? + 0 5"

AUTOMATYKA

Badania

Projektowanie

Inżynieria odwrotna

Obliczenia

Twoje potrzeby to nasze wyzwania Wytwarzanie

Doradztwo

Szkolenia

Drukarki 3D

PIAP design Laboratorium Szybkiego Prototypowania i Obliczeń Numerycznych Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa e-mail: design@piap.lukasiewicz.gov.pl I www.design.piap.pl

BIBLIOTEKA WYBRANE INTELIGENTNE METODY AUTOMATYKI I MODELOWANIA 7 / 8 0 9 : # 6;,< # $%$$' "(# &$% ' + #

Prezentowana publikacja jest zbiorem czterech obszernych tematów opracowanych przez ekspertów z Politechniki Wrocławskiej. Część 1. obejmuje Alternatywne metody rozwiązywania zagadnień brzegowych dla reaktorów cylindrycznych (Łukasz Korus). Autor przybliża specyfikację systemów dynamicznych na podstawie reaktora cylindrycznego z przepływem tłokowym. Problem jest rozwiązywany metodą różnic skończonych oraz sieci sprzężonych odwzorowań. W części 2. Modelowanie nieliniowych obiektów dynamicznych za pomocą jednokierunkowych sieci neuronowych (Krzysztof Halawa) autor na przykładzie omawia tworzenie modelu neuronowego. W części 3. Zastosowanie sztucznych sieci neuronowych do sterowania rzeczywistym obiektem cieplnym (Artur Chorążyczewski) przedstawiono na przykładzie regulatora z predyktorem NN oraz predyktora stanu naładowania. W ostatniej części Aspekty wykrywania ruchu i obecności w inteligentnych budynkach (Andrzej Jabłoński) przybliżone zostały systemy bezpieczeństwa i komfortu oraz stosowane w nich czujniki.

OPTYMALIZACJA OPERACJI WYTWÓRCZYCH POSZUKIWANIA NAUKOWE W DOBIE TRANSFORMACJI ENERGETYCZNEJ , ' - ' / 0 2 # 3456 # $%$&' "(# *%$ ' + #

„Transformacja” to termin, który dominuje w dyskusji o przyszłości energetyki. Popularnie odnoszony jest do mocy wytwórczych i ograniczany do kwestii, z czego produkować energię elektryczną, a także czym zasilać pojazdy. Problem jest jednak bardziej złożony. Dotyczy bowiem wielu zagadnień, których natura wykracza poza ramy eksponowanych medialnych polemik. Jego zawartość merytoryczna to także pytanie o to, kto będzie energię wytwarzał.

Czy będzie to system scentralizowany, czy mikrogeneracja, a może hybrydowe rozwiązania łączące obie koncepcje? Jaka będzie pozycja odbiorcy? Czy zgodnie z duchem rozwoju zrównoważonego będziemy racjonalniej gospodarowali energią, czy ograniczymy się do projektowania bardziej efektywnych urządzeń odbiorczych, sprawniejszych silników? To tylko niektóre pytania – w książce znajdziemy ich zdecydowanie więcej.

ENERGIA ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH I JEJ WYKORZYSTANIE

! " # $%$&' "(# ))* ' + #

Książka w dużej mierze jest wynikiem oryginalnych prac autorki. Opisano problematykę wzrastającego zużycia energii pochodzącej ze źródeł konwencjonalnych i towarzyszącego mu skażenia środowiska, jak również rosnącego znaczenia źródeł odnawialnych oraz zestawiono wnioski na temat światowych zasobów energetycznych, możliwości racjonalnego przetwarzania energii z uwzględnieniem strategii, ekologii i ekonomii, zagadnienia dotyczące energii wiatrowej, energii wodnej, energii biomasy, energii geotermalnej, energii słonecznej oraz konwersję energii słonecznej w elektryczną, a także rejony samowystarczalne energetycznie. Książka jest przeznaczona dla studentów szkół wyższych, studiów podyplomowych, przede wszystkim o specjalności energetyka – odnawialne źródła energii, ekologia transportu i ochrona środowiska oraz dla ekologów i inżynierów zawodowo zajmujących się odnawialnymi źródłami energii i ochroną środowiska.

2 1 N 76 64

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA

AIUT SP. Z O.O. TEL. 32 775 40 00, WWW.AIUT.COM ........................................................................................................... I OKŁ., 38–40

AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL ........................................................................................................ 5

AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL .......................................................................................................................... 15

DRÄGER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 243 06 58, WWW.DRAEGER.COM .............................................................................................................. 42–44

PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ ...................................................................................................................................... 13

GBI PARTNERS SP. Z O.O. TEL. 22 458 66 10, WWW.GBI.COM.PL ................................................................................................................................... 21

SIBA POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 832 14 77, WW.SIBA-BEZPIECZNIKI.PL ........................................................................................................... 11, 55

SIEĆ BADAWCZA ŁUKASIEWICZ – PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL .......................................................................................................... II OKŁ., 37, 45, 63

TARGI KIELCE SA TEL. 41 365 12 22, WWW.TARGIKIELCE.PL .......................................................................................................................... 29

VEGA POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 747 76 00, WWW.VEGA.COM......................................................................................................... 58–59, IV OKŁ.

1-2/2022

65

LUDZIE

Artur Thomas

FIRMA: Jungheinrich Polska

I

nżynier logistyki produkcji z bogatym doświadczeniem w realizacji wdrożeń rozwiązań intralogistycznych w wielu polskich magazynach. Tytuł inżyniera logistyki produkcji uzyskał w Wyższej Szkole Bankowej w Gdańsku w 2018 r.

Pierwsze zawodowe doświadczenia zdobywał już jako student Wydziału Elektroniki i Telekomunikacji Politechniki Gdańskiej, pracując jednocześnie w firmie Netten, gdzie od początku XXI w. odpowiadał za budowę infrastruktury IT. Od 2008 r. związany jest z firmą Jungheinrich, w której pracował kolejno w działach: sprzedaży produktów i usług serwisowych oraz wózków seryjnych.

Od 2011 r. aktywnie działa w obszarze systemów logistycznych. Przez siedem lat odpowiadał za współpracę z klientami z województwa pomorskie-

66

go, warmińsko-mazurskiego i kujawsko-pomorskiego, rozwijając segment rynku związany z urządzeniami VNA oraz technologią nawigacji magazynowej.

Od lipca 2018 r. realizuje projekty związane z automatyzacją procesów intralogistycznych. Zajmuje się m.in. projektowaniem i sprzedażą systemów automatyzacji transportu w technologii AGV/AMR dla mieszanych obszarów pracy oraz wsparciem i koordynacją projektów ASRS/AGVII (automatyczne wózki systemowe), realizowanych wspólnie z centralnymi jednostkami eksperckimi Jungheinrich AG. Bogate doświadczenie przy realizacji wielu wdrożeń sprawia, że jest częstym prelegentem konferencji i wydarzeń branżowych.

W codziennej pracy z klientem stawia na otwartą komunikację i wzajemną edukację. Kluczem do sukcesu jest dla niego zadawanie pytań, często trudnych, które umożliwiają pełną i kompleksową analizę konkretnych procesów i aplikacji. Jak sam o sobie mówi: „sprzedaję rozwiązania, a dostęp do szerokiego portfolio produktowego daje mi swobodę operacyjną i gwarancję właściwego ich doboru”.

Pasjonat nowych technologii, entuzjasta postępu i fan science fiction.

W wolnej chwili lubi układać klocki Lego, ale równie sprawnie radzi sobie z doborem i O/C podzespołów komputerowych. Szczęśliwy mąż, a ponadto ojciec ciekawego świata trzylatka.

AUTOMATYKA

0 6 1&+ 1

STANOWISKO: + 7 4 1 + 1

Z NAMI JUŻ DZIŚ POZNASZ PRZEMYSŁ JUTRA

Redakcja AUTOMATYKA Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Marketing: tel. +48 22 87 40 191, +48 22 87 40 060 e-mail: automatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka

Redakcja AutomatykaOnline.pl Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Marketing: tel. +48 504 12 66 18 e-mail: redakcja@automatykaonline.pl www.AutomatykaOnline.pl

CO JEST WAŻNIEJSZE NIŻ MILION SOND RADAROWYCH? MILION ZADOWOLONYCH KLIENTÓW. Po 30 latach pełnych sukcesów w technologii pomiarów radarowych i przekroczeniu progu 1 miliona sprzedanych sond VEGA jest gotowa na rozpoczęcie nowego rozdziału. Nie przeocz niczego, gdy będą się pisać kolejne karty tej historii. Więcej informacji wkrótce.

www.vega.com/radar