Automatyka 10/2017

Page 1

TEMAT NUMERU Przemysł 4.0 CENA 15,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 24

SPRZĘT I APARATURA 52

PRAWO 78

Mariusz Głowicki, ELOKON Polska

Roboty przemysłowe i współpracujące

Dylematy etyczne przy projektowaniu robotów

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

)PIOXVSRMG^RE FPSOEHE FI^TMIG^IĄWX[E %>1

www.schmersal.pl

Wibroizolatory do tłumienia wibracji, uderzeń i hałasu Wibroizolatory służą do wytłumienia drgań, powstających na skutek ruchu elementów lub niewyważenia układów wibrujących. Zabezpieczają maszynę przed zakłóceniem jej prawidłowego procesu działania, tłumią hałas, chronią posadzkę przed uszkodzeniem oraz ludzkie zdrowie.

INOX STAINLESS STEEL

Elesa+Ganter jest od 70 lat światowym liderem w produkcji standardowych elementów maszyn dla przemysłu. Najwyższa jakość, dbałość o wzornictwo, obszerny magazyn w Polsce, dostawa w 24 h to tylko niektóre z atutów naszej oferty.

W ofercie także:

Koła ręczne

o ę a

www.elesa-ganter.pl

Dźwignie nastawne

Uchwyty

Wskaźniki

p ustalające

Elementy maszyn

Stopy

Zawiasy hydrauliczny

OD REDAKCJI

Drodzy PaĹ„stwo, PaĹşdziernikowa edycja naszego miesiÄ™cznika nie po raz pierwszy poĹ›wiÄ™cona jest czwartej (r)ewolucji przemysĹ‚owej. Niemal kaĹźdego dnia sĹ‚yszymy i czytamy o PrzemyĹ›le 4.0. Tak teĹź brzmi temat bieşącego wydania. W kolejnych edycjach prezentujemy coraz ciekawsze artykuĹ‚y, w ktĂłrych nasi Współpracownicy, Klienci i Reklamodawcy przybliĹźajÄ… nowoczesne rozwiÄ…zania zwiÄ…zane z cyfryzacjÄ… przemysĹ‚u. Polecam PaĹ„stwu pakiet artykuĹ‚Ăłw na ten temat. Na szczegĂłlnÄ… uwagÄ™ zasĹ‚uguje materiaĹ‚, w ktĂłrym analizowane sÄ… polskie realia. Wyniki przeprowadzonych analiz wskazujÄ…, Ĺźe zainteresowanie firm dziaĹ‚ajÄ…cych na polskim rynku roĹ›nie, jednak wciÄ…Ĺź na drodze do PrzemysĹ‚u 4.0 piÄ™trzy siÄ™ wiele przeszkĂłd. O tym, jak sobie z nimi radzić oraz o swoich doĹ›wiadczeniach mĂłwiÄ… dyrektorzy i menedĹźerowie wiodÄ…cych na polskim rynku firm, ktĂłre mogÄ… juĹź pochwalić siÄ™ osiÄ…gniÄ™ciami w tym obszarze – KUKA Polska, Siemens Polska, FANUC Polska, ASTOR, Balluff oraz SCHUNK. W dziale PrzeglÄ…d SprzÄ™tu i Aparatury tym razem krĂłlujÄ… roboty przemysĹ‚owe, a dokĹ‚adniej mĂłwiÄ…c – roboty współpracujÄ…ce. Ich funkcjonalnoĹ›ci oraz budowa umoĹźliwiajÄ… efektywnÄ… pracÄ™ na liniach produkcyjnych ramiÄ™ w ramiÄ™ z ludĹşmi. Prezentujemy rozwiÄ…zania czoĹ‚owych producentĂłw robotĂłw przemysĹ‚owych – ABB, Comau, FANUC, Kawasaki, KUKA, NACHI, Universal Robots oraz Yaskawa. W artykule kĹ‚adziemy nacisk na poprawne nazewnictwo – propagujemy stosowanie spolszczonej nazwy „kobotâ€? zamiast angielskiej wersji „cobotâ€?. Mam Ĺ›wiadomość, Ĺźe poczÄ…tkowo wzbudzi to odruch niechÄ™ci, ale przypomnijmy sobie odlegĹ‚e czasy, gdy krĂłlowaĹ‚ termin „computerâ€?. DziĹ› juĹź nikt nie stosuje takiej nazwy. W dziale Rozmowa przybliĹźamy kolejnÄ… firmÄ™ z 25-letnim doĹ›wiadczeniem na polskim rynku. O poczÄ…tkach dziaĹ‚alnoĹ›ci firmy Elokon w Polsce, nowoczesnych systemach bezpieczeĹ„stwa i ich roli w realizacji zaĹ‚oĹźeĹ„ PrzemysĹ‚u 4.0, a takĹźe o wadze audytu bezpieczeĹ„stwa i rosnÄ…cej Ĺ›wiadomoĹ›ci odbiorcĂłw rozmawiamy z Mariuszem GĹ‚owickim, dyrektorem operacyjnym i czĹ‚onkiem zarzÄ…du Elokon Polska.

Z uwagi na coraz wiÄ™ksze moĹźliwoĹ›ci interakcji robotĂłw wyposaĹźonych w sztucznÄ… inteligencjÄ™ z ludĹşmi, projektowanie robotĂłw i pojazdĂłw autonomicznych rodzi szereg dylematĂłw etycznych w róşnych obszarach. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z 16 lutego 2017 r. zawierajÄ…ca zalecenia dla Komisji w sprawie przepisĂłw prawa cywilnego dotyczÄ…cych robotyki (2015/2103(INL)) postuluje stworzenie na poziomie Unii Europejskiej kodeksu postÄ™powania etycznego w dziedzinie robotyki, ktĂłry stanowić bÄ™dzie podstawÄ™ kontroli przestrzegania podstawowych zasad etycznych, poczÄ…wszy od fazy projektowania, konstrukcji, testowania, aĹź do fazy rozwoju robotĂłw. SzczegĂłlnie istotnym problemem jest to, czy normy prawne powinny zezwalać, by docelowo sztuczna inteligencja przewyĹźszyĹ‚a ludzkie zdolnoĹ›ci intelektualne, a jeĹ›li tak, to czy jej wykorzystywanie w pewnych obszarach Ĺźycia i dziaĹ‚alnoĹ›ci ludzkiej (np. administracja paĹ„stwowa, policja, wymiar sprawiedliwoĹ›ci) nie powinno być zabronione. WiÄ™cej na ten temat znajdÄ… PaĹ„stwo w dziale Prawo i Normy. GorÄ…co zapraszam do lektury!

4

AUTOMATYKA

Wiodący dystrybutor z zakresu automatyki, elektroniki i utrzymania ruchu. Ponad 500 000 produktów. 2 500 producentów. 80 lat doświadczenia.

PONIEWAŻ CZASEM PROBLEM JEST PALĄCY. Sytuacja awaryjna? Gwarantujemy dostawę do 24h lub do 48h. Tel. 22 22 3 11 11, bok@rspoland.com

pl.rs-online.com

SPIS TREŚCI REDAKTOR NACZELNA Małgorzata Kaliczyńska tel. (+48) 22 874 01 46 e-mail: mkaliczynska@piap.pl REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska REDAKCJA TEMATYCZNA Sylwia Batorska

Z BRANŻY

8

PRODUKTY

16

ROZMOWA 24

Innowacje w służbie bezpieczeństwa

WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Marcin Bieńkowski, Jolanta Górska-Szkaradek, Krzysztof Jaroszewski, Marcin Karbowniczek, Agnieszka Staniszewska, Marcin Zawisza, Damian Żabicki

25 lat firmy Elokon w Polsce Rozmowa z Mariuszem Głowickim, dyrektorem operacyjnym i członkiem zarządu Elokon Polska

Przemysł 4.0 w polskich realiach

28

SEKRETARZ REDAKCJI Urszula Chojnacka tel. (+48) 22 874 01 85 e-mail: uchojnacka@piap.pl

Specjalistyczne technologie urzeczywistniają koncepcję Przemysłu 4.0

40

MARKETING I REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek – menedżer tel. (+48) 22 874 01 91 e-mail: jgorska@piap.pl Sylwia Batorska tel. (+48) 22 874 00 60 e-mail: sbatorska@piap.pl

TEMAT NUMERU

Efektywność i bezpieczeństwo dzięki robotom współpracującym

42 46

Montaż w trybie Przemysłu 4.0 Prosty sposób przyspieszenia równoległego montażu bloku silnika

48

Więcej danych i optymalizacja Skalowalność w IIoT

50

Czujniki bezpieczeństwa dla robotów

PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Elżbieta Walczak tel. (+48) 22 874 03 51 e-mail: ewalczak@piap.pl SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska KOREKTA Urszula Chojnacka, Ewa Markowska, Elżbieta Walczak DRUK Zakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o. Nakład: 4000 egzemplarzy REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. (+48) 22 874 01 46, fax (+48) 22 874 02 20 e-mail: automatyka@piap.pl www.AutomatykaOnline.pl WYDAWCA Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.

6

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów promocyjnych.

24

INNOWACJE W SŁUŻBIE BEZPIECZEŃSTWA O początkach działalności firmy Elokon w Polsce, nowoczesnych systemach bezpieczeństwa i ich roli w realizacji założeń Przemysłu 4.0, a także o wadze audytu bezpieczeństwa i rosnącej świadomości odbiorców rozmawiamy z Mariuszem Głowickim, dyrektorem operacyjnym i członkiem zarządu Elokon Polska.

AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI

28

PRZEMYSŁ 4.0 W POLSKICH REALIACH Nie da się ukryć, że na naszych oczach odbywa się czwarta rewolucja przemysłowa. W odróżnieniu od poprzednich, rewolucyjnych zmian w przemyśle, tym razem implementowane nowatorskie rozwiązania cechują się ogromną różnorodnością. Łączy je tylko wspólna idea – maksymalne wykorzystanie sensorów i zbiorczego przetwarzania danych, by jak najbardziej zwiększyć wydajność produkcji, obniżyć jej koszty i usprawnić logistykę. Jak to wszystko wygląda w praktyce? Z przeprowadzonych analiz wynika, że sytuacja rysuje się dosyć ciekawie.

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Ergonomia a bezpieczeństwo w osłonach zabezpieczających

88

Szybka ścieżka projektowania nowej maszyny pakującej

90

Wszechstronne rozwiązania SCHUNK

Dokładna regulacja i efektywne chłodzenie

92

Niewiarygodnie niezawodne silniki firmy Faulhaber

Nowy chiller Blue e+ Rittal

Roboty przemysłowe i współpracujące Mechatronika w modułach obrotowych

Najwyższa precyzja

52 58 62 66

Robot LBR iiwa do wymagających zadań

Innowacyjne rozwiązania Zimmer Group z zakresu robotyki Rośnie nisza dla ramion robotycznych

68 72 75

Autonomiczny i mobilny system robota HelMo

76

PRAWO I NORMY

Robotyka w edukacji i nauce

96

APLIKACJE 98

WYDARZENIA Kolejny turniej piłkarski P+F Cup za nami

102

Jesteś gotów na cyfrową transformację?

104

Dni Praktyki IT Rittal

78

RYNEK Efektywność energetyczna dzięki rozwiązaniom Murrelektronik

80

Zapewnienie dostępu serwisowego do instalacji i maszyn

82

Enkodery Lika do stref EX z certyfikatem ATEX

87

10/2017

94

Od starego zakładu do inteligentnej fabryki

Zrobotyzowana paletyzacja i transport za pomocą AGV

Dylematy etyczne przy projektowaniu robotów

Zdalny dostęp do urządzeń i maszyn dzięki technologii VPN

BIBLIOTEKA

106

WSPÓŁPRACA

108

LUDZIE Tatiana Perczak-Szanowska, dyrektor ds. marketingu i sprzedaży WIKA Polska Sp. z o.o. sp. k.

110 7

Z BRANĹťY

KALENDARIUM

PAĹƒSTWO ĹšRODKA BIJE REKORDY W AUTOMATYZACJI

11/2017 8–9.11 Warszawa Forum Nowoczesnej Produkcji forumprodukcji.pl

14–16.11 Lublin Lubelskie Targi Energetyczne Energetics www.energetics.targi.lublin.pl

14–16.11 Warszawa Warsaw Industry Week www.industryweek.pl

16.11 Wrocław Konferencja Manufacturing Summit manufacturingsummit.pl

21–22.11 Sosnowiec MiÄ™dzynarodowe Targi Stali, Metali NieĹźelaznych, Technologii i ProduktĂłw SteelMET

Chiny w bĹ‚yskawicznym tempie staĹ‚y siÄ™ globalnym liderem automatyzacji. To najszybciej rosnÄ…cy rynek dla tego typu technologii. International Federation of Robotics prognozuje, Ĺźe sprzedaĹź maszyn w latach 2018–2020 zwiÄ™kszy siÄ™ o 15–20 proc., natomiast juĹź w 2019 r. aş 40 proc. wszystkich robotĂłw przemysĹ‚owych z globalnego rynku powÄ™druje do chiĹ„skich fabryk.

Organizacja badajÄ…ca rozwĂłj robotyki na Ĺ›wiecie wskazuje, Ĺźe za boom odpowiada przede wszystkim chiĹ„ski przemysĹ‚ elektryczny i elektroniczny, ktĂłry w 2016 r. zakupiĹ‚ 30 tys. maszyn, czyli o 75 proc. wiÄ™cej niĹź w roku poprzednim. Jedna trzecia robotĂłw pochodzi od lokalnych producentĂłw, ktĂłrzy zwiÄ™kszyli sprzedaĹź o 120 proc. – Chiny juĹź od pewnego czasu szybko siÄ™ modernizujÄ…, a przemysĹ‚ jest papierkiem lakmusowym tych zmian. Inwestycje w automatyzacjÄ™ z jednej strony sÄ… efektem zapowiedzi wielu europejskich producentĂłw o przeniesieniu produkcji na Stary Kontynent, z drugiej to naturalny proces wynikajÄ…cy z wiÄ™kszych moĹźliwoĹ›ci Chin, wyĹźszej Ĺ›wiadomoĹ›ci i potrzeby utrzymania konkurencyjnoĹ›ci – mĂłwi Piotr Rojek, prezes zarzÄ…du wrocĹ‚awskiej firmy DSR specjalizujÄ…cej siÄ™ w informatyzacji przemysĹ‚u.

www.exposilesia.plÂ

21–22.11 Sosnowiec Forum Silesia 3DPrint www.exposilesia.pl

22.11 ToruĹ„ OgĂłlnopolska Konferencja Techniczna – Optymalizacja Produkcji w branĹźy spoĹźywczej www.axonmedia.pl

28–30.11 KrakĂłw MiÄ™dzynarodowe Targi Obrabiarek, NarzÄ™dzi i UrzÄ…dzeĹ„ do ObrĂłbki MateriaĹ‚Ăłw Eurotool www.eurotool.krakow.pl

28–30.11 KrakĂłw MiÄ™dzynarodowe Targi ElementĂłw ZĹ‚Ä…cznych i Technik Ĺ Ä…czenia Fastener Poland www.fastenerpoland.pl

28–30.11 Norymberga, Niemcy Targi SPS IPC Drives

PGE DYSTRYBUCJA WDROĹťY NOWY TYP PRZEKĹ ADNIKĂ“W ABB ZakĹ‚ad ABB w Przasnyszu dostarczy do PGE Dystrybucja nowy typ przekĹ‚adnikĂłw napiÄ™ciowych o podwyĹźszonych parametrach bezpieczeĹ„stwa. Operator wymieni przekĹ‚adniki prÄ…dowe i napiÄ™ciowe na stacjach elektroenergetycznych, obsĹ‚ugiwanych przez oddziaĹ‚y w Lublinie, Warszawie, ZamoĹ›ciu i SkarĹźysku-Kamiennej. UrzÄ…dzenia bÄ™dÄ… wykorzystywane m.in. do precyzyjnych pomiarĂłw energii oraz zabezpieczenia aparatury energetycznej. Kontrakt o wartoĹ›ci ponad 1,5 mln zĹ‚otych bÄ™dzie realizowany do koĹ„ca 2018 r. W ramach zamĂłwienia ABB dostarczy 57 przekĹ‚adnikĂłw prÄ…dowych typu PA123a i 42 przekĹ‚adniki napiÄ™ciowe

typu PV123a, ktĂłre firma wprowadziĹ‚a do sprzedaĹźy w 2017 r. w ramach globalnego projektu, prowadzonego przez grupÄ™ badawczo-rozwojowÄ… z zakĹ‚adu wysokich napięć z Przasnysza we współpracy z inĹźynierami z USA i Szwecji. Konstrukcja urzÄ…dzeĹ„ produkowanych w piÄ™ciu zakĹ‚adach ABB na Ĺ›wiecie zostaĹ‚a ujednolicona i speĹ‚nia wymagania obowiÄ…zujÄ…cych norm IEC oraz IEEE. Nowe zamĂłwienie to kontynuacja dobrej współpracy ABB z PGE. W ostatnim czasie zakĹ‚ad ABB w Przasnyszu otrzymaĹ‚ takĹźe zamĂłwienie na 189 przekĹ‚adnikĂłw napiÄ™ciowych WN od spółki Enea Operator.

www.messago.de

29.11 WrocĹ‚aw Niezawodność i utrzymanie ruchu w zakĹ‚adach produkcyjnych www.axonmedia.pl

8

AUTOMATYKA

HARTING DOCENIONY ZA JAKOŚĆ Grupa Technologiczna HARTING zostaĹ‚a po raz kolejny wyróşniona. Za wyjÄ…tkowÄ… jakość oferowanych produktĂłw i rozwiÄ…zaĹ„ otrzymaĹ‚a nagrodÄ™ od producenta dziaĹ‚ajÄ…cego w branĹźy kolejnictwa – spółki Hitachi Rail. Firma HARTING, ktĂłra opracowuje i produkuje część okablowania stosowanego w pociÄ…gach Hitachi AT200 i AT300, zostaĹ‚a wybrana przez Hitachi Rail spoĹ›rĂłd ponad 150 dostawcĂłw i jest traktowana jako preferowany dostawca rozwiÄ…zaĹ„. Dostarczane okablowanie gwarantuje bezpiecznÄ… transmisjÄ™ danych. Dodatkowo w caĹ‚ym taborze kolejowym Hitachi Rail stosowany jest szeroki zakres zĹ‚Ä…cz Han, DC1 i DC2. – Bardzo cieszymy siÄ™ z tej nagrody. Jest ona potwierdzeniem nie tylko jakoĹ›ci naszych produktĂłw, ale takĹźe podkreĹ›la wiedzÄ™ HARTING w zakresie tworzenia szytych na miarÄ™ rozwiÄ…zaĹ„ dla sektora kolejnictwa – komentuje Bernd Fischer, General Manager Corporate Regional Management w Grupie Technologicznej HARTING.

MONITOROWANIE PRĄDU 24 V MODUŠOWOŚĆ – DOKŠADNIE DO POTRZEB APLIKACJI

NOWOŚĆ!

!"

ZAWIROWANIE NA RYNKU SYSTEMĂ“W ERP Najnowszy raport firmy Panorama Consulting, zatytuĹ‚owany „2017 Report on ERP Systems&Enterprise Softwareâ€?, przynosi nie najlepsze wieĹ›ci – implementacja systemĂłw ERP w chmurze obliczeniowej spadĹ‚a w 2016 r. o 21 proc. SwojÄ… niechęć do systemĂłw ERP w takim wydaniu 72 proc. respondentĂłw uzasadniĹ‚o obawÄ… o utratÄ™ danych, a 12 proc. lÄ™kiem przed wĹ‚amaniem cyberprzestÄ™pcĂłw. Z badania wynika rĂłwnieĹź, Ĺźe zmalaĹ‚ takĹźe poziom satysfakcji z usĹ‚ug Ĺ›wiadczonych przez dostawcĂłw rozwiÄ…zaĹ„. Zadowolenie ze współpracy zadeklarowaĹ‚o 26 proc. respondentĂłw – aş o 28 proc. mniej niĹź rok wczeĹ›niej. O problemach z implementacjÄ… systemĂłw ERP Ĺ›wiadczy rĂłwnieĹź fakt, Ĺźe liczba firm, ktĂłre uznaĹ‚y projekty wdroĹźeniowe za poraĹźkÄ™ wzrosĹ‚a o 19 proc. Negatywne emocje studzi fakt, Ĺźe aş 70 proc. wdroĹźeĹ„ okrzykniÄ™to sukcesem. To o 13 proc. wiÄ™cej niĹź w roku poprzednim. WzrosĹ‚a ponadto liczba respondentĂłw usatysfakcjonowanych z wyboru oprogramowania – takÄ… samÄ… decyzjÄ™ podjęłoby dzisiaj aş 89 proc. respondentĂłw.

Mico ProÂŽ Mico ProÂŽ sygnalizuje graniczne obciÄ…Ĺźenia i odĹ‚Ä…cza odpowiednie kanaĹ‚y. Opatentowany proces zaĹ‚Ä…czania dziaĹ‚a w myĹ›l zasady: „tak szybko, jak trzeba; najpóźniej, jak to moĹźliweâ€? „ System moduĹ‚owy „ Monitorowanie do 20 A/kanaĹ‚ „ Zintegrowany blok potencjaĹ‚Ăłw „ Rozbudowana diagnostyka

# $ % & ' ' ( ) *

10/2017

murrelektronik.pl

Z BRANĹťY

WKRĂ“TCE PIERWSZA EDYCJA FORUM COBOTYKI

18 paĹşdziernika 2017 r. w PrzemysĹ‚owym Instytucie Automatyki i PomiarĂłw PIAP odbÄ™dzie siÄ™ pierwsza w Polsce edycja Forum Cobotyki. Tematem przewodnim forum bÄ™dzie rola robotĂłw współpracujÄ…cych w koncepcji Przemy-

sĹ‚u 4.0 oraz ich wpĹ‚yw na podniesienie konkurencyjnoĹ›ci polskich przedsiÄ™biorstw. W trakcie wydarzenia przedstawione zostanÄ… moĹźliwoĹ›ci optymalizacji procesĂłw produkcyjnych oraz logistycznych dziÄ™ki wdroĹźeniu robotĂłw tego typu. Nie zabraknie takĹźe omĂłwienia najnowszych trendĂłw w robotyzacji, zmian prawnych wspierajÄ…cych jej rozwĂłj i korzyĹ›ci z zastosowania robotĂłw współpracujÄ…cych w zakĹ‚adach produkcyjnych. Spotkanie uatrakcyjni pokaz praktycznych aplikacji zrobotyzowanych zrealizowanych przy uĹźyciu robotĂłw współpracujÄ…cych i mobilnych. Wydarzenie bÄ™dzie teĹź okazjÄ… do wymiany doĹ›wiadczeĹ„ z zakresu robotyki. Szczegółowe informacje oraz zapisy na stronie http://forum-cobotyki.com.pl. MiesiÄ™cznik „Automatykaâ€? i portal AutomatykaOnline.pl sÄ… patronami medialnymi wydarzenia. & $

POTENCJAĹ INTELIGENTNYCH FABRYK LICZONY W BILIONACH DOLARĂ“W Inwestycje w inteligentne fabryki umoĹźliwiajÄ… Ĺ›redni wzrost wydajnoĹ›ci fabryk o 27 proc. i w najbliĹźszych piÄ™ciu latach mogÄ… wygenerować nawet 1,5 mld dolarĂłw przychodĂłw – wynika z raportu firmy Capgemini. Do koĹ„ca 2022 r. mianem inteligentnej bÄ™dzie moĹźna nazwać co piÄ…tÄ… fabrykÄ™ na Ĺ›wiecie, a wdraĹźanie nowych technologii bÄ™dzie szczegĂłlnie widoczne m.in. w sektorach lotniczym, obronnym i motoryzacyjnym. W tej chwili w branĹźy produkcji przemysĹ‚owej juĹź 67 proc. fabryk podjęło dziaĹ‚ania w kierunku cyfryzacji zakĹ‚adĂłw. Niewiele mniej, bo 62 proc. firm podjęło w tym zakresie dziaĹ‚ania w branĹźy lotniczej i obronnej. Na drugim biegunie znajdujÄ… siÄ™

firmy farmaceutyczne, gdzie co trzecie (37 proc.) przedsiÄ™biorstwo realizuje projekt cyfryzacji. Liderami inwestycji sÄ… fabryki w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej. JuĹź blisko poĹ‚owa zakĹ‚adĂłw produkcyjnych w Europie Zachodniej inwestuje w robotyzacjÄ™, technologie Big Data czy Internet Rzeczy. We Francji, Niemczech i Wielkiej Brytanii juĹź blisko poĹ‚owa badanych firm wdroĹźyĹ‚a rozwiÄ…zania w obszarze inteligentnej fabryki, przeznaczajÄ…c na to co najmniej 100 mln dolarĂłw. Dla porĂłwnania, na ten krok zdecydowaĹ‚o siÄ™ zaledwie 28 proc. fabryk w Indiach i 25 proc. w Chinach. # %' # &

POSTAWY MENEDĹťERĂ“W WOBEC PRZEMYSĹ U 4.0 W przypadku tak zĹ‚oĹźonej zmiany, jakÄ… jest transformacja w kierunku PrzemysĹ‚u 4.0, szczegĂłlnie istotnÄ… rolÄ™ odgrywajÄ… postawy menedĹźerĂłw. Z informacji uzyskanych w ostatnich trzech latach przez JarosĹ‚awa Gracela, czĹ‚onka zarzÄ…du i dyrektora ds. marketingu firmy ASTOR, na bazie kilkuset rozmĂłw z menedĹźerami firm produkcyjnych w Polsce, wyĹ‚aniajÄ… siÄ™ bardzo zróşnicowane postawy. PierwszÄ… grupÄ™ (okoĹ‚o 30 proc.) stanowiÄ… menedĹźerowie, ktĂłrzy nie sÄ… zainteresowani otoczeniem rynkowym i koncentrujÄ… siÄ™ na bieşących zadaniach operacyjnych, z postawÄ… â€žNie sĹ‚yszaĹ‚em. Nie mam czasuâ€?. Druga, najliczniejsza grupa (45 proc.), to menedĹźerowie, ktĂłrzy spotkali siÄ™ z ideÄ… PrzemysĹ‚u 4.0, ale na razie majÄ… zbyt wiele bieşących spraw operacyjnych – „SĹ‚yszaĹ‚em. Nie mam czasuâ€?. Trzecia grupa (okoĹ‚o 20 proc.) to menedĹźerowie, ktĂłrzy rozumiejÄ… szanse i zagroĹźenia i pracujÄ… wspĂłlnie z zespoĹ‚em nad koncepcjÄ…. Dobrze pasuje tutaj stwierdzenie: â€žSĹ‚yszaĹ‚em, rozumiem. Pracujemy nad koncepcjÄ…â€?. Czwarta grupa (okoĹ‚o 5 proc.) jest dość dobrze przygotowana na przyjĹ›cie 10

czwartej rewolucji i juĹź realizuje pierwsze projekty. Ostatnie, zdecydowanie najmniej liczne grono (0,01 proc.) stanowiÄ… menedĹźerowie-liderzy, ktĂłrzy majÄ… pomysĹ‚ na redefinicjÄ™ w ramach PrzemysĹ‚u 4.0 branĹźy lub kategorii branĹźowej, w ktĂłrej dziaĹ‚ajÄ…. +

AUTOMATYKA

PHOENIX CONTACT ZAPRASZA NA SEMINARIA SAFE+SECURE Jak obniĹźyć koszty i zwiÄ™kszyć dyspozycyjność maszyn i systemĂłw produkcyjnych? W jaki sposĂłb uniknąć kosztownych i niezaplanowanych przestojĂłw wskutek przepięć, wypadkĂłw i atakĂłw hakerskich? Tego wszystkiego bÄ™dzie moĹźna dowiedzieć siÄ™ w trakcie organizowanych przez firmÄ™ Phoenix Contact seminariĂłw Safe+Secure, ktĂłre odbÄ™dÄ… siÄ™ w Katowicach (24 paĹşdziernika), Krakowie (26 paĹşdziernika), Warszawie (8 listopada), GdaĹ„sku (9 listopada), WrocĹ‚awiu (14 listopada), Poznaniu (15 listopada) oraz Ĺ odzi (16 listopada). Seminaria stanowiÄ…ce wprowadzenie do teoretycznych i praktycznych aspektĂłw ochrony przeciwprzepiÄ™ciowej, bezpieczeĹ„stwa maszyn i cyberbezpieczeĹ„stwa sÄ… adresowane przede wszystkim do kadry technicznej i menedĹźerskiej oraz sĹ‚uĹźb utrzymania ruchu w zakĹ‚adach produkcyjnych. W trakcie spotkaĹ„ uczestnicy zobaczÄ… najnowoczeĹ›niejsze rozwiÄ…zania umoĹźliwiajÄ…ce zwiÄ™kszenie dyspozycyjnoĹ›ci maszyn i instalacji, a tym samym zredukowanie kosztĂłw nieplanowanych przestojĂłw, poznajÄ… typowe zagroĹźenia oraz nauczÄ… siÄ™ je rozpoznawać i eliminować. UdziaĹ‚ w seminarium jest bezpĹ‚atny, ale ze wzglÄ™du na ograniczonÄ… liczbÄ™ miejsc wymagana jest rejestracja, ktĂłrej moĹźna dokonać na stronie www.phoenixcontact/szkolenia.pl. #, ) %

BLAKE MORET PREZESEM ROCKWELL AUTOMATION 1 stycznia 2018 r. Blake Moret (na zdjÄ™ciu z lewej) obejmie funkcjÄ™ prezesa rady zarzÄ…du Rockwell Automation, zastÄ™pujÄ…c na tym stanowisku Keitha Nosbuscha, ktĂłry piastowaĹ‚ to stanowisko od 2005 r. Blake Moret jest zwiÄ…zany z firmÄ… od 1985 r., kiedy rozpoczÄ…Ĺ‚ staĹź w dziale sprzedaĹźy. W kolejnych latach pracowaĹ‚ na wielu stanowiskach, by w 2011 r. awansować na wiceprezesa odpowiedzialnego za kontrolÄ™ produkcji i rozwiÄ…zaĹ„. W lipcu 2016 r. objÄ…Ĺ‚ stanowisko prezesa i dyrektora generalnego Rockwell Automation. Rockwell Automation jest czoĹ‚owÄ… miÄ™dzynarodowÄ… firmÄ… dziaĹ‚ajÄ…cÄ… w branĹźy automatyki przemysĹ‚owej i rozwiÄ…zaĹ„ informatycznych, ktĂłra specjalizuje siÄ™ w nowoczesnych technologiach z zakresu automatyzacji produkcji. Zatrudnia 22 tys. pracownikĂłw w ponad 80 paĹ„stwach. Ponad 20 lat temu utworzona zostaĹ‚a spółka w Polsce. -

& $

10/2017

Nie istnieje bezpieczny robot‌

Oferujemy:

Ĺ˜ Pomiary prÄ™dkoĹ›ci i siĹ‚y kolizji oraz siĹ‚y nacisku robota zgodnie z wymaganiami norm PN-EN ISO 10218-1, PN-EN ISO 10218-2 i ISO/TS 15066, dziÄ™ki jedynemu dostÄ™pnemu na rynku urzÄ…dzeniu PROBms

Ĺ˜ Wsparcie w projektowaniu bezpiecznego stanowiska zrobotyzowanego bez stosowania osĹ‚on i wygrodzeĹ„ staĹ‚ych

Ĺ˜ Szkolenia obejmujÄ…ce swoim zakresem wymagania stawiane aplikacjom HRC umoĹźliwiajÄ…ce stworzenie bezpiecznego stanowiska zrobotyzowanego

Ĺ˜ System kamer bezpieczeĹ„stwa SafetyEYE do zabezpieczenia strefy pracy robota bez uĹźycia wygrodzeĹ„

RozwiÄ…zania ďŹ rmy Pilz gwarancjÄ… bezpieczeĹ„stwa! Pilz Polska Sp. z o.o. ul. Ruchliwa 15, 02-182 Warszawa, info@pilz.pl, www.pilz.pl

Z BRANĹťY

DWIE KOLEJNE FIRMY W GRUPIE BALLUFF Rodzina firm zrzeszonych pod markÄ… Balluff powiÄ™ksza siÄ™ – do eksperta w zakresie rozwiÄ…zaĹ„ zwiÄ…zanych z czujnikami i automatykÄ… doĹ‚Ä…czyĹ‚y spółki iss innovative software services

! /4 &

- / 0- .& ' 5 , 6 ) 7 8'

. $ ' $ 9 $ ' ,

0 6

&228'

,

:; , < , $ 6 8

GmbH ze Stuttgartu oraz Matrix Vision GmbH z Oppenweiler. Firma iss specjalizuje siÄ™ w dostarczaniu narzÄ™dzi, systemĂłw testowych, procesĂłw i standaryzacji w zakresie rozwoju oprogramowania, natomiast Matrix Vision – w opracowywaniu i sprzedaĹźy urzÄ…dzeĹ„ typu frame grabber, standardowych kamer przemysĹ‚owych, czujnikĂłw wideo, systemĂłw wbudowanych oraz oprogramowania w dziedzinie przemysĹ‚owego przetwarzania obrazu. – Ĺ Ä…czÄ…c naszÄ… technologiÄ™ sieciowÄ… z doĹ›wiadczeniem obu firm w zakresie programowania, zwiÄ™kszymy moĹźliwoĹ›ci dostarczania zintegrowanych rozwiÄ…zaĹ„ z dziedziny automatyki pochodzÄ…cych od jednego dostawcy. Specjalistyczna wiedza firm iss i Matrix Vision oraz ich pracownicy pozwolÄ… nam lepiej wykorzystać ogromne moĹźliwoĹ›ci rozwoju w zakresie cyfryzacji, a jednoczeĹ›nie poszerzyć ofertÄ™ sprzÄ™towÄ… i programowÄ… – podkreĹ›la Florian Hermle, dyrektor zarzÄ…dzajÄ…cy Balluff.

&22

TECH-EVENT MASTERS AND ROBOTS JUĹť WKRĂ“TCE W dniach 26–28 paĹşdziernika 2017 r. w Warszawie odbÄ™dzie siÄ™ pierwsza edycja imprezy Masters and Robots. KilkudziesiÄ™ciu ekspertĂłw, przedsiÄ™biorcĂłw i profesorĂłw akademickich z zagranicy przybliĹźy tematykÄ™ nowych technologii i nowoczesnych metod zarzÄ…dzania biznesem. Patronem merytorycznym wydarzenia jest Singularity University – organizacja zaĹ‚oĹźona w 2008 r. w Kalifornii, ktĂłra zajmuje siÄ™ ksztaĹ‚ceniem kadr kierowniczych w zakresie skutecznego wykorzystywania nowych technologii. Masters and Robots to kilkadziesiÄ…t otwartych prelekcji i paneli, ale rĂłwnieĹź zamkniÄ™tych warsztatĂłw. Spektrum poruszanych tematĂłw bÄ™dzie szerokie: sztuczna inteligencja, Internet Rzeczy, transfor-

macja cyfrowa, fin-tech, smart investing, wykĹ‚adniczy rozwĂłj firm, przyszĹ‚ość HR i CSR oraz efektywne wykorzystanie mediĂłw spoĹ‚ecznoĹ›ciowych. – Problemem polskiego rynku nie jest brak pieniÄ™dzy czy odpowiedniego finansowania, lecz brak wysokiej jakoĹ›ci edukacji. DziÄ™ki współpracy z takimi organizacjami jak Singularity University jesteĹ›my w stanie mnĂłstwo tej wiedzy przenieść do kraju – mĂłwi Jowita Michalska, zaĹ‚oĹźycielka Fundacji Digital University, organizatora Masters and Robots i wyĹ‚Ä…cznego przedstawiciela Singularity University w Polsce. WiÄ™cej informacji na stronie www.mastersandrobots.tech. .& /

0 1

B&R WSPIERA EDUKACJĘ MĹ ODYCH INĹťYNIERĂ“W Dobiega koĹ„ca program praktyk i staĹźy w firmie B&R. W ramach rozwoju współpracy nauki z przemysĹ‚em firma przyjęła studentĂłw czwartego i piÄ…tego roku studiĂłw do czterech biur B&R: w Krakowie, Poznaniu, Szczecinie i Warszawie. Studenci zainteresowani rozwiÄ…zaniami automatyki B&R mogli dodatkowo odbywać praktyki w zakĹ‚adach u klientĂłw firmy, ktĂłrzy wczeĹ›niej zadeklarowali gotowość do takiej współpracy w ramach programu „Praktyki B&R w Twoim mieĹ›cieâ€?. Praktyki w B&R odbyĹ‚o latem 29 studentĂłw kierunkĂłw elektrotechnika, mechatronika, informatyka i robotyka. KaĹźdy wziÄ…Ĺ‚ udziaĹ‚ w zaawansowanym szkoleniu z zakresu systemĂłw automatyzacji B&R. W trakcie praktyk róşne grupy realizowaĹ‚y projekty zwiÄ…zane z programowaniem, wizualizacjÄ…, konfiguracjÄ…, obsĹ‚ugÄ… Automotion Studio czy komponentĂłw mapp Technology. Podsumowanie wynikĂłw pracy w zespoĹ‚ach oraz omĂłwienie prac nad danym projektem nastÄ…piĹ‚o podczas 12

spotkania podsumowujÄ…cego w gronie pracownikĂłw danego biura B&R. Jak podkreĹ›lajÄ… przedstawiciele firmy, projekt ocenili pozytywnie zarĂłwno studenci, jak i klienci B&R, w ktĂłrych zakĹ‚adach odbywali oni praktyki. 3 & $ # $ -

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

AUTOMATYZACJA PRODUKCJI W CENTRUM UWAGI 7 i 8 wrzeĹ›nia 2017 r. w Krakowie odbyĹ‚a siÄ™ 11. edycja konferencji naukowo-technicznej Process Automation, ktĂłrej partnerem technologicznym jest firma Siemens. WĹ›rĂłd tematĂłw poruszanych w trakcie prelekcji i kuluarowych dyskusji dominowaĹ‚a digitalizacja przemysĹ‚u procesowego, standardy i perspektywy w automatyce procesowej, zintegrowane projektowanie i inĹźyniering w przemyĹ›le procesowym, modelowanie instalacji procesowej oraz zarzÄ…dzanie inteligentnÄ… aparaturÄ… obiektowÄ…. W konferencji wziÄ™li udziaĹ‚ przedstawiciele firm o najwyĹźszym stopniu zautomatyzowania produkcji,

a takĹźe dostawcy technologii i integratorzy automatyki. Dyskutowano rĂłwnieĹź o korzyĹ›ciach i wyzwaniach zwiÄ…zanych z wdraĹźaniem koncepcji PrzemysĹ‚u 4.0, w tym wyzwaniach dla edukacji, budowaniu przewagi konkurencyjnej na poziomie systemĂłw sterowania produkcjÄ…, a takĹźe o minimalizacji zagroĹźeĹ„ cyberatakiem. Konferencja odbywaĹ‚a siÄ™ m.in. pod patronatem PrzemysĹ‚owego Instytutu Automatyki i PomiarĂłw PIAP. MiesiÄ™cznik „Automatykaâ€? i portal AutomatykaOnline.pl byĹ‚y partnerami medialnymi wydarzenia. & $

W KRAKOWIE POWSTAJE CENTRUM ROZWOJU OPROGRAMOWANIA AmerykaĹ„ska firma Caspio utworzyĹ‚a w stolicy MaĹ‚opolski drugie w Europie centrum rozwoju oprogramowania. OddziaĹ‚ bÄ™dzie zatrudniaĹ‚ programistĂłw C/.NET, projektantĂłw UI/UX, Scrum masterĂłw, testerĂłw i kierownikĂłw produktĂłw. Zespół zajmie siÄ™ programowaniem .NET, integracjÄ… w oparciu o API oraz tworzeniem rozwiÄ…zaĹ„ analitycznych i mobilnych. Caspio jest Ĺ›wiatowym dostawcÄ… i twĂłrcÄ… platformy cloud do tworzenia aplikacji bazodanowych bez koniecznoĹ›ci ich kodowania (tzw. low code). Platforma Caspio uĹ‚atwia tworzenie aplikacji automatyzujÄ…cych procesy biznesowe, ktĂłre sÄ… zasilane danymi z róşnych ĹşrĂłdeĹ‚ i mogÄ… siÄ™ wymieniać informacjami z innymi systemami. Platforma Ĺ‚Ä…czy w sobie potęşnÄ… bazÄ™ danych, wizualny konstruktor aplikacji oraz skalowalnÄ… infrastrukturÄ™ dostÄ™pnÄ… z poziomu chmury. – Caspio ma obec-

nie biura w czterech krajach na trzech kontynentach. DziÄ™ki temu jesteĹ›my w stanie lepiej zaspokoić szybko rosnÄ…cy popyt na korzystanie z naszej platformy. Na bazie platformy Caspio dziaĹ‚a obecnie ponad milion aplikacji, ktĂłre zostaĹ‚y stworzone przez róşne firmy z ponad stu krajĂłw. Zespół w Krakowie jest rozszerzeniem naszego globalnego zespoĹ‚u inĹźynieryjnego. Planujemy tu skupić kompetencje programistyczne na szczeblu Ĺ›rednim i zarzÄ…dzajÄ…cym â€“ mĂłwi Frank Zamani, prezes Caspio. % ( ' # & R E K L A M A

10/2017

13

Z BRANĹťY

OMRON OTWORZYĹ LABORATORIUM NA POLITECHNICE WARSZAWSKIEJ W trakcie spotkania przedstawicieli firmy Omron Electronics z pracownikami naukowymi WydziaĹ‚u InĹźynierii Produkcji Politechniki Warszawskiej odbyĹ‚o siÄ™ oficjalne przekazanie przez firmÄ™ stanowiska badawczo-dydaktycznego Omron Sysmac Safety Educational Panel. Stanowisko przeznaczone dla Instytutu Mechaniki i Poligrafii skĹ‚ada siÄ™ z elektronicznego pulpitu wyposaĹźonego w sterowniki i kontrolery bezpieczeĹ„stwa serii SYSMAC NJ. Stanowisko wyposaĹźone jest w wiele komponentĂłw automatyki przeznaczonych do tworzenia elektronicznych zabezpieczeĹ„ maszyn,

takich jak moduĹ‚y komunikacyjne, dodatkowe ukĹ‚ady wejść i wyjść bezpieczeĹ„stwa, wyĹ‚Ä…czniki awaryjne, kontaktrony, rygle, kurtyny Ĺ›wietlne i wiele innych. UrzÄ…dzenie wzbogaci bazÄ™ laboratoryjnÄ… wydziaĹ‚u, a takĹźe zwiÄ™kszy atrakcyjność zajęć z przedmiotĂłw mechanicznych oraz niezawodnoĹ›ci i bezpieczeĹ„stwa zautomatyzowanych maszyn i procesĂłw produkcyjnych. WyposaĹźenie pracowni laboratoryjnej w tego typu urzÄ…dzenie umoĹźliwi zapoznanie studentĂłw z  praktycznym podejĹ›ciem do projektowania elektronicznych ukĹ‚adĂłw bezpieczeĹ„stwa i programowania sterownikĂłw. Sprzyjać to bÄ™dzie ich wiÄ™kszej aktywnoĹ›ci w trakcie zajęć i podwyĹźszy efektywność nauczania. +$

W TARNOWIE POWSTAJE CENTRUM BADAWCZO-ROZWOJOWE GRUPY AZOTY W sierpniu 2017 r. w Tarnowie wmurowano kamieĹ„ wÄ™gielny pod budowÄ™ nowego Centrum Badawczo-Rozwojowego Grupy Azoty. Projekt zakĹ‚ada budowÄ™ dwukondygnacyjnego budynku o powierzchni 5,5 tys. m2, w ktĂłrym zlokalizowane bÄ™dÄ… laboratoria i pomieszczenia biurowe. Powstanie takĹźe poĹ‚Ä…czona z budynkiem gĹ‚Ăłwnym hala półtechnik o powierzchni caĹ‚kowitej 2,5 tys. m2. W ramach inwestycji o wartoĹ›ci blisko 88 mln zĹ‚ zrealizowane zostanÄ… prace budowlane i instalacyjne oraz zagospodarowanie terenu wokół budynkĂłw. Inwestycja obejmuje rĂłwnieĹź wyposaĹźenie pomieszczeĹ„, zakup

nowoczesnego sprzÄ™tu badawczoanalitycznego do laboratoriĂłw, prace instalacyjne i wyposaĹźenie w media pomocnicze hali półtechnik, a takĹźe zakup urzÄ…dzeĹ„ i sprzÄ™tu do prowadzenia badaĹ„ w skali wielkolaboratoryjnej i Ä‡wierćtechnicznej. Nowe centrum bÄ™dzie funkcjonować w oparciu o Chemiczne Centrum Technologii i Rozwoju, czyli jednostkÄ™ organizacyjnÄ… juĹź istniejÄ…cÄ… w strukturze Grupy Azoty. Inwestycja jest realizowana z finansowym wsparciem Ministerstwa Rozwoju w wysokoĹ›ci 20 mln zĹ‚. " &(

BEARPOL OFICJALNYM DYSTRYBUTOREM PRODUKTĂ“W GENERI Firma Bearpol zostaĹ‚a oficjalnym przedstawicielem sprzedaĹźy osprzÄ™tu przeciwwybuchowego i usĹ‚ug firmy Generi. Bearpol specjalizuje siÄ™ w dostarczaniu profesjonalnych urzÄ…dzeĹ„ i materiaĹ‚Ăłw z zakresu automatyki przemysĹ‚owej oraz elektrotechniki, a do kluczowych filarĂłw dziaĹ‚alnoĹ›ci spółki naleĹźy sprzedaĹź osprzÄ™tu przeciwwybuchowego. Spółka oferuje produkty renomowanych producentĂłw, speĹ‚niajÄ…ce najwyĹźsze wymagania okreĹ›lone w wymaganiach miÄ™dzynarodowych norm i dyrektyw dotyczÄ…cych bezpieczeĹ„stwa, m.in. wyĹ‚Ä…czniki kraĹ„cowe EX, wtyki przeciwwybuchowe, dĹ‚awnice i wiele innych komponentĂłw. IstniejÄ…ca od 1993 r. czeska firma Generi produkuje przemysĹ‚owe urzÄ…dzenia elektryczne, urzÄ…dzenia elektryczne do stref zagroĹźonych wybuchem (specjalizuje siÄ™ teĹź w naprawie i doradztwie w zakresie tego typu urzÄ…dzeĹ„), przeciwwybuchowe

14

oprawy oĹ›wietleniowe, gniazdka i wtyczki, a takĹźe obudowy ochronne (rĂłwnieĹź ogrzewane) do urzÄ…dzeĹ„ pomiarowych i regulacyjnych. ( ' "

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

W OPOLU POWSTAJE NOWA FABRYKA IFM Naleşąca do niemieckiego koncernu ifm electronic spółka ifm ecolink, ktĂłra pojawiĹ‚a siÄ™ jako pierwszy inwestor w opolskiej podstrefie WaĹ‚brzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, buduje obecnie juĹź trzeci obiekt w tym regionie. Firma rozpoczęła dziaĹ‚alność w tej lokalizacji w 2011 r. od zbudowania hali produkcyjnej, w ktĂłrej wytwarzane sÄ… okablowanie i czujniki dla automatyki przemysĹ‚owej. Od tego czasu niemiecki inwestor zbudowaĹ‚ w Opolu i oddaĹ‚ do uĹźytku w 2016 r. Centrum BadaĹ„ i Rozwoju, gdzie docelowo pracować ma 100 inĹźynierĂłw, wyksztaĹ‚conych gĹ‚Ăłwnie przez PolitechnikÄ™ OpolskÄ…. Firma Ĺ›ciĹ›le współpracuje z uczelniÄ…, przekazujÄ…c jej m.in. sprzÄ™t do ksztaĹ‚cenia studentĂłw oraz opracowujÄ…c wspĂłlnie z politechnikÄ… nowe produkty. Niedawno rozpoczęła siÄ™ budowa kolejnej hali produkcyjnej ifm ecolink. Koszt inwestycji siÄ™gnie co najmniej 13 mln zĹ‚. Obiekt, ktĂłry ma być gotowy jeszcze w tym roku, bÄ™dzie miaĹ‚ 4 tys. m2 powierzchni. W nowej hali firma planuje zatrudnić co najmniej 50 kolejnych osĂłb. #

FABRYKA PRZYSZĹ OĹšCI W DRODZE DO PRZEMYSĹ U 4.0 25 i 26 paĹşdziernika 2017 r. odbÄ™dzie siÄ™ we WrocĹ‚awiu konferencja rozproszona Fabryka PrzyszĹ‚oĹ›ci w drodze do PrzemysĹ‚u 4.0, organizowana juĹź po raz czwarty przez kilka firm dziaĹ‚ajÄ…cych w obszarze automatyzacji procesĂłw wytwarzania: Balluff, FANUC, WAGO i Lapp Kabel. W róşnych miejscach na terenie stolicy Dolnego ĹšlÄ…ska uczestnicy konferencji bÄ™dÄ… mogli zapoznać siÄ™ z rozwiÄ…zaniami dotyczÄ…cymi Fabryki PrzyszĹ‚oĹ›ci. Podczas konferencji zostanÄ… przybliĹźone najnowsze trendy i kierunki rozwoju systemĂłw sterowania oraz sposoby budowy i modernizacji zakĹ‚adĂłw produkcyjnych, umoĹźliwiajÄ…ce im najbardziej efektywny i skuteczny udziaĹ‚ w trwajÄ…cej obecnie czwartej rewolucji przemysĹ‚owej. Zgodnie z myĹ›lÄ… twĂłrcĂłw wydarzenia szczegĂłlnie istotne jest propagowanie wiedzy o istniejÄ…cych i tworzonych technologiach, ktĂłre bÄ™dÄ… realizowaĹ‚y ideÄ™ PrzemysĹ‚u 4.0 oraz pokazanie konkretnych przykĹ‚adĂłw jej realizacji. Wiele miejsca poĹ›wiÄ™cone zostanie bezpieczeĹ„stwu danych produkcyjnych i zagadnieniom współczesnego projektowania. BÄ™dzie rĂłwnieĹź mowa o rozwoju edukacji, ktĂłra powinna zapewnić odpowiednio przygotowane kadry inĹźynierskie i techniczne. Dodatkowo organizatorzy zapraszajÄ… studentĂłw wyĹźszych uczelni technicznych do udziaĹ‚u w konkursie na koncepcjÄ™ instalacji demonstracyjnej prezentujÄ…cej ideÄ™ PrzemysĹ‚u 4.0. Na zwyciÄ™zcĂłw czekajÄ… nagrody pienięşne. WiÄ™cej informacji i rejestracja on-line – na stronie www.przemysl40.pl.

PIERWSZY PATENT DLA FIRMY INTROL

Firma Introl ma na koncie pierwszy patent. We współpracy z PGE GĂłrnictwo i Energetyka Konwencjonalna opracowany zostaĹ‚ „SposĂłb i urzÄ…dzenie do pomiaru przepĹ‚ywu masowego materiaĹ‚u sypkiego zwĹ‚aszcza sorbentu transportowanego pneumatycznie lub grawitacyjnie przewodami rurowymiâ€?. RozwiÄ…zanie zostaĹ‚o zgĹ‚oszone w UrzÄ™dzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej uzyskaĹ‚o patent. WspółtwĂłrcami patentu, obok pracownikĂłw PGE GiEK, sÄ… inĹźynierowie ze spółki Introl – RafaĹ‚ Walniczek, SĹ‚awomir WÄ…sowicz i Mateusz Galonska. Katowicka spółka od 27 lat dziaĹ‚a w obszarze modernizacji, automatyzacji i kontroli zróşnicowanych procesĂłw technologicznych i naleĹźy do czoĹ‚Ăłwki polskich dostawcĂłw aparatury kontrolno-pomiarowej oraz systemĂłw automatyzacji procesĂłw przemysĹ‚owych. Firma ma bardzo szerokÄ… ofertÄ™ czujnikĂłw, poczÄ…wszy od najpowszechniejszych, po specjalne, przeznaczone do ekstremalnych warunkĂłw pracy lub nietypowych instalacji. Odbiorcami rozwiÄ…zaĹ„ Introl sÄ… m.in. gĂłrnictwo i hutnictwo, przemysĹ‚ chemiczny i petrochemiczny, energetyka, ciepĹ‚ownictwo i przemysĹ‚ stoczniowy, a takĹźe gospodarka wodno-Ĺ›ciekowa i przemysĹ‚ spoĹźywczo-przetwĂłrczy.

( - / - - ( ( ( $

R E K L A M A

&22

10/2017

15

PRODUKTY

UKĹ ADY ALL PROGRAMMABLE FIRMY XILINX Premier Farnell wprowadziĹ‚ do swojej oferty programowalne ukĹ‚ady Xilinx All Programmable. UmoĹźliwiajÄ… one projektantom wybĂłr elastycznej drogi do wdroĹźenia systemu. Nieoprogramowany ukĹ‚ad moĹźna szybko skonfigurować za pomocÄ… zaawansowanych narzÄ™dzi programistycznych oraz bibliotek. Otrzymany produkt bÄ™dzie speĹ‚niaĹ‚ swojÄ… rolÄ™ i moĹźe być wprowadzony na rynek w krĂłtkim czasie. Integracja wielu funkcji w jednym ukĹ‚adzie pozwala skrĂłcić listÄ™ elementĂłw, a przez to obniĹźyć koszty materiaĹ‚Ăłw i produkcji. Te uniwersalne ukĹ‚ady pozwalajÄ… projektantom na aktualizacjÄ™ juĹź wypuszczonych systemĂłw. UkĹ‚ady All Programmable znajdujÄ… zastosowanie w wielu sektorach, takich jak wojsko,

lotnictwo i obronność, zastosowania przemysĹ‚owe i komercyjne. StanowiÄ… one element specjalistycznego sprzÄ™tu komputerowego (od urzÄ…dzeĹ„ brzegowych w IoT do rozbudowanych serwerĂłw danych), a ich moĹźliwoĹ›ci obejmujÄ… niemal nieskoĹ„czonÄ… listÄ™ funkcji. Premier Farnell utworzyĹ‚ centrum zasobĂłw technicznych Xilinx. Jest ono prowadzone przez koordynatorĂłw technicznych ukĹ‚adĂłw All Programmable przez chat na şywo, telefon, e-mail w kaĹźdym regionie. W swojej ofercie centrum udostÄ™pnia szerokÄ… gamÄ™ zasobĂłw projektowych, majÄ…cych na celu pomoc projektantom w tworzeniu produktĂłw na rynek masowy na bazie ukĹ‚adĂłw programowalnych. .

NOWE ZAKRESY MOCY I STEROWANIA Z POWERFLEX 6000 Przemienniki Ĺ›redniego napiÄ™cia prÄ…du zmiennego Allen-Bradley PowerFlex 6000 firmy Rockwell Automation majÄ… nowe, rozszerzone moĹźliwoĹ›ci sterowania w aplikacjach o staĹ‚ym i zmiennym momencie. Najnowsza wersja zapewnia szerszy zakres napiÄ™cia – od 2,4 kV do 11 kV, 100 proc. rozruchowego momentu obrotowego i bezczujnikowe sterowanie wektorowe. PowerFlex 6000 to przemiennik Ĺ‚atwy we wdroĹźeniu, zasto-

sowaniu i konserwacji, ze standardowymi osĹ‚onami czoĹ‚owymi i moĹźliwoĹ›ciÄ… Ĺ‚atwej komunikacji w sieci EtherNet/IP. Przemiennik ten jest efektywnym kosztowo rozwiÄ…zaniem dla przemysĹ‚u cięşkiego – wszÄ™dzie tam, gdzie zapotrzebowanie na moc jest wyĹźsze. DziÄ™ki rozszerzonemu zakresowi mocy przemienniki moĹźna wykorzystywać do zastosowaĹ„ wymagajÄ…cych napiÄ™cia znamionowego do 11 kV i prÄ…du znamionowego silnika do 680 A. WewnÄ™trznie zasilane wentylatory chĹ‚odzÄ…ce ograniczajÄ… wymagania w zakresie zapewnianego przez klienta zasilania sterowania oraz kosztĂłw wyposaĹźenia i montaĹźu. StosujÄ…c opcjonalny, automatyczny bypass celek Ĺ›redniego napiÄ™cia, uĹźytkownik moĹźe utrzymać pracÄ™ przemiennika w razie ich awarii. -

& $

INNOWACYJNE ROZWIÄ„ZANIA FIRMY EATON Tegoroczne targi Energetab byĹ‚y dobrÄ… okazjÄ… do zapoznania siÄ™ z ofertÄ… firmy Eaton, w ktĂłrej waĹźnÄ… rolÄ™ odegraĹ‚y nowoĹ›ci firmy – swojÄ… premierÄ™ na targach miaĹ‚a aparatura pulpitowa M30C – Flat Front Design i nowe ukĹ‚ady SZR (samoczynnego zaĹ‚Ä…czania rezerwy) oparte na systemie SmartWire-DT. Zaprezentowano teĹź prototyp sterownika programowalnego XC-300, ktĂłrego premiera planowana jest na przyszĹ‚orocznych targach Automaticon.

16

Ostatnio opracowane ukĹ‚ady automatyki SZR o nazwie MAX-1SWD sÄ… rozwiniÄ™ciem popularnej w Polsce od ponad 10 lat serii MAX. Przy ich konstruowaniu uwzglÄ™dniono szereg aspektĂłw – obok kwestii szybszego i Ĺ‚atwiejszego montaĹźu, co zapewnia choćby zastosowany system SmartWire-DT, sprostano teĹź oczekiwaniom rynku odnoĹ›nie niĹźszej ceny moduĹ‚u. Nowe ukĹ‚ady juĹź wkrĂłtce znajdÄ… siÄ™ w ofercie Eaton. 5

AUTOMATYKA

PRODUKTY

AUTOMATYCZNE STROJENIE PĘTLI Z MAPP HYDRAULICS B&R wprowadza nowe oprogramowanie mapp Hydraulics do sterowania aplikacjami hydraulicznymi, dostarczające wiele nowych możliwości, szczególnie dla napędów o zmiennej prędkości obrotowej. Nowe elementy zapewniają łatwiejszy dostęp do zaawansowanych funkcji sterowania w zamkniętej pętli i pomagają programistom w projektowaniu, symulacji, wirtualnym uruchomieniu i diagnozowaniu systemów hydraulicznych. Dzięki funkcji autotuningu system automatycznie optymalizuje parametry pętli dla regulatora ciśnienia hydraulicznego. To zwiększa zarówno jakość, jak i wydajność systemu. Zoptymalizowane parametry kontroli ciśnienia pomagają również zapobiegać uszkodzeniom spowodowanym przeciążeniem lub kawitacją. Jeśli autotuning jest używany

podczas pracy, oprogramowanie maszyny może automatycznie skalibrować sterownik, zmieniając się w zależności od warunków otoczenia lub innych czynników, takich jak siły obciążenia lub właściwości. Inny komponent mapp Hydraulics automatycznie oblicza maksymalne wartości przyspieszenia i hamowania dla napędu hydraulicznego. Napęd porusza się autonomicznie w obszarze roboczym zdefiniowanym przez użytkownika dla danej osi hydraulicznej. To znacznie skraca czasy uruchomienia osi hydraulicznych. 3

IV GENERACJA BARDZO WĄSKICH ZASILACZY LOGO!Power Firma RS Components (RS) ma w ofercie zasilacze czwartej generacji – LOGO!Power firmy Siemens. Te nowe i bardzo cienkie zasilacze mają taką samą konstrukcję jak sterowniki logiczne LOGO!8 i zapewniają moc do 100 W w tablicach rozdzielczych. Wyróżniają się nowymi funkcjami oraz szerokim spektrum zastosowań, takich jak automatyka przemysłowa (łatwe w obsłudze maszyny do pakowania, prasy do odpadów, przenośniki taśmowe oraz systemy sortujące) oraz automatyka budynków (elementy sterujące instalacji oświetleniowych, rozbudowa systemów sterowania ogrzewaniem oraz elementy sterujące drzwiami i bramami). Zakres temperatury pracy urządzeń kształtuje się w grani-

cach od –25 °C do +70 °C. Szerokość obudowy kompaktowych urządzeń została zredukowana i wynosi od 18 mm do 72 mm, co umożliwia łatwiejszy montaż na szynach DIN w tablicach rozdzielczych lub bezpośrednio na ścianach i sufitach. Można je również zamontować w układzie jedna obok drugiej z innymi urządzeniami, np. dostarczając zasilanie do sąsiadujących inteligentnych modułów logicznych LOGO!. Gwarantując bardzo niskie zużycie energii, zarówno w trybie czuwania, jak i w trybie pracy, zasilacze LOGO!Power zapewniają sprawność do 90 proc. w całym zakresie obciążeń oraz straty mocy bez obciążenia poniżej 0,3 W. % $( R E K L A M A

10/2017

17

PRODUKTY

DSR KOLIBER – WYGODNA KOMUNIKACJA

RARROW SmartEverything DLA INTERNETU RZECZY

Dyspozytorski System RadioĹ‚Ä…cznoĹ›ci DSR Koliber spółki Radionika do komunikacji radiowej w sieciach PKP moĹźe być instalowany wzdĹ‚uĹź szlakĂłw kolejowych, zapewniajÄ…c dwustronnÄ… Ĺ‚Ä…czność radiowÄ… w paĹ›mie VHF miÄ™dzy dyspozytorem/ dyĹźurnym a abonentami i uĹźytkownikami systemu wyposaĹźonymi w radiotelefony przewoĹşne, stacjonarne lub przenoĹ›ne. Zapewnia dwustronnÄ… transmisjÄ™ audio i realizacjÄ™ poĹ‚Ä…czeĹ„ z wykorzystaniem sygnalizacji tonowej (ZEW 1, ZEW 2, ZEW 3) oraz nadawanie i odbiĂłr sygnaĹ‚u alarmu Radio-Stop. UmoĹźliwia takĹźe realizacjÄ™ bardziej zaawansowanych funkcji i opcji dostÄ™pnych w nowoczesnych sieciach radiotelefonicznych, tj. funkcji selektywnego wywoĹ‚ania (SELCALL), kodowania CTCSS/DCS i transmisji danych, odbieranie sygnaĹ‚Ăłw GPS, rejestracjÄ™ prowadzonych na kanaĹ‚ach radiowych rozmĂłw i zdarzeĹ„ oraz współpracÄ™ z innymi aplikacjami. Interfejsy diagnostyczne umoĹźliwiajÄ… zdalny nadzĂłr i monitoring systemu. Zastosowana technologia pozwala na integracjÄ™ z innymi systemami radiokomunikacyjnymi, m.in. z systemami terminali staĹ‚ych GSM-R.

RS Components wprowadza dwa rozwiÄ…zania firmy Arrow. PĹ‚yta SmartEverything LION SoM oparta jest na pĹ‚ycie Arduino wyposaĹźonej w moduĹ‚ Microchip LoRa, ktĂłry umoĹźliwia komunikacjÄ™ typu low-data-rate na duĹźe odlegĹ‚oĹ›ci. LoRa umoĹźliwia przesyĹ‚anie danych z urzÄ…dzeĹ„ takich jak czujniki pokĹ‚adowe i siĹ‚owniki do chmury w celu aktualizowania danych i kontroli informacji dla zastosowaĹ„ M2M i IoT. Dodatkowo pĹ‚yta zawiera – procesor Microchip ARM Cortex-M0+ wraz z ukĹ‚adem Microchip Crypto-Authentication, antenÄ™ 868 MHz; moduĹ‚ GPS Telit oraz akcelerometr MEMS i czujniki Ĺźyroskopu. PĹ‚yta SmartEverything ARIS IoT jest kompletnÄ… platformÄ… sprzÄ™towo-programowÄ… zbudowanÄ… wokół mikrokontrolera Renesas Synergy S7 o wysokiej wydajnoĹ›ci, wyposaĹźonego w procesor ARM Cortex-M4 o prÄ™dkoĹ›ci 240 MHz z 4 MB pamiÄ™ci flash i 640 kB pamiÄ™ci SRAM. PĹ‚yta ARIS komunikuje siÄ™ z innymi urzÄ…dzeniami i chmurÄ… przez Ethernet 10/100 lub USB i zapewnia Ĺ‚Ä…czność bezprzewodowÄ… przez Wi-Fi, Bluetooth Smart (BLE) i protokół NFC. Funkcje detekcji obejmujÄ… urzÄ…dzenia do pomiaru temperatury i wilgotnoĹ›ci oraz ruchu z uĹźyciem przyspieszeniomierza i dwuosiowego Ĺźyroskopu podĹ‚Ä…czonego przez magistralÄ™ SPI.

% $(

R E K L A M A

KONFERENCJA ROZPROSZONA

FABRYKA PR CI IV EDYCJA

25-26 ORGANIZATORZY: ! " #$ $ %& ' ( )" )* + ,% *. % $ ) / 0.%$ 1 !) / 0 $0 $ 3 ! )" 4 $!)*+ /$&

18

4 * * 7 &38 $ : WWW.PRZEMYSL40.PL

AUTOMATYKA

PRODUKTY

GENERATOR PODCIĹšNIENIA ECBP Firma Schmalz do swojej oferty wprowadziĹ‚a elektryczny generator podciĹ›nienia ECBP, ktĂłry nie wymaga zasilania spręşonym powietrzem. ECBP ma zintegrowany interfejs do Ĺ‚Ä…czenia z chwytakami oraz robotami. Sprawdzi siÄ™ szczegĂłlnie w lekkich robotach typu pick & place, ktĂłre muszÄ… transportować elementy z duşą prÄ™dkoĹ›ciÄ…. ECBP jest lekki – ma masÄ™ zaledwie 700 g i nie ma şadnych elementĂłw, utrudniajÄ…cych podĹ‚Ä…czenie do ramienia robota. PodĹ‚Ä…czenie elektryczne do pompy ustala siÄ™ za pomocÄ… 8-stykowego zĹ‚Ä…cza M12. Maksymalna wydajność ssania wynosi do 12 l/min p rz y m a k s y m a l n e j mocy prÄ…dowej 0,7 A. Interfejs danych ECBP udostÄ™pnia uĹźytkownikowi dane procesowe

i stan energii po przez moduĹ‚ komunikacyjny IO-Link. Funkcja monitorowania rozpoznaje odchyĹ‚y wystÄ™pujÄ…ce w podciĹ›nieniu, eliminujÄ…c w ten sposĂłb powstawanie bĹ‚Ä™dĂłw i zapobiega przestojom. UĹźytkownik ma róşne moĹźliwoĹ›ci dostosowania wydajnoĹ›ci pompy do procesu obsĹ‚ugi, np. ECBP moĹźe być konfigurowany bezpoĹ›rednio na urzÄ…dzeniu, przy uĹźyciu terminala mobilnego obsĹ‚ugujÄ…cego technologiÄ™ NFC lub poprzez interfejs IO-Link w systemie sterowania. Generator ECBP bÄ™dzie szczegĂłlnie przydatny w mobilnych aplikacjach zrobotyzowanych, w peĹ‚ni zautomatyzowanych procesach, jak i w stacjonarnych procesach chwytania zwiÄ…zanych z obsĹ‚ugÄ… manualnÄ…. ,$

IPsec W RipEX 1.7

10/2017

integralnoĹ›ci i szyfrowania danych, ochrony odpowiedzi, wymiany kluczy. W najnowszej wersji 1.7 RipEX zaimplementowany zostaĹ‚ zabezpieczony protokół SNMP v3 z SNMP Trap i potwierdzanie pakietĂłw SNMP INFORM. OprĂłcz konta administratora zdefiniowano dodatkowe konto zarzÄ…dzania tylko do odczytu (uĹźytkownik guest). WersjÄ™ tÄ… cechuje rĂłwnieĹź wiÄ™kszy stopieĹ„ ochrony zapewnianej przez obudowÄ™ urzÄ…dzenia elektrycznego IP51, dziÄ™ki czemu radiomodem RipEX moĹźe być teraz montowany nawet w bardzo trudnych warunkach. *&

R E K L A M A

IPsec (ang. Internet Protocol Security, IP Security) to zbiĂłr protokoĹ‚Ăłw sĹ‚uşących implementacji bezpiecznych poĹ‚Ä…czeĹ„ oraz wymiany kluczy szyfrowania miÄ™dzy komputerami. ProtokoĹ‚y tej grupy mogÄ… być wykorzystywane do tworzenia Wirtualnej Sieci Prywatnej (ang. VPN), ktĂłra zapewnia bezpieczne poĹ‚Ä…czenie do instalacji czy urzÄ…dzeĹ„ przez uwierzytelnianie uĹźytkownika. ProtokoĹ‚y IPsec uĹźyte w radiomodemie RipEX korzystajÄ… ze standardowej, dobrze sprawdzonej implementacji systemu Linux i mogÄ… być uĹźywane do Ĺ‚Ä…czenia peĹ‚nego zestawu funkcji zabezpieczajÄ…cych. Istnieje rĂłwnieĹź moĹźliwość skonfigurowania tunelu IPsec miÄ™dzy dwoma urzÄ…dzeniami RipEX lub pomiÄ™dzy RipEX a innym urzÄ…dzeniem. IPsec speĹ‚nia wszystkie oczekiwane wymagania bezpieczeĹ„stwa, zwĹ‚aszcza w zakresie uwierzytelniania,

19

PRODUKTY

VPort 36-2L – PRZEMYSĹ OWA KAMERA IP VPort 36-2L to wytrzymaĹ‚a kamera IP, ktĂłra doskonale radzi sobie w najtrudniejszych warunkach Ĺ›rodowiskowych. Jest przeznaczona dla systemĂłw monitoringu wideo instalowanych w przemyĹ›le maszynowym, transportu czy aplikacjach ITS. Kamera nagrywa obraz w rozdzielczoĹ›ci Full HD 1080P (1920 Ă— 1080). Kamera ma obiektyw z dwoma rodzajami wbudowanych przesĹ‚on P-iris o zmiennym zbliĹźeniu optycznym od 3 mm do 9 mm i od 10 mm do 23 mm, dziÄ™ki czemu moĹźna precyzyjnie regulować otwĂłr przesĹ‚ony dla zwiÄ™kszenia gĹ‚Ä™-

bi i ostroĹ›ci obrazu. Ponadto dziÄ™ki zastosowanym filtrom ICR, WDR czy DNR kamera doskonale rejestruje obraz zarĂłwno w ciÄ…gu dnia, nawet przy mocnym nasĹ‚onecznieniu, jak i w nocy. KamerÄ… moĹźna zdalnie sterować przez sieć IP z poziomu komputera, a materiaĹ‚ video moĹźe zostać wysĹ‚any przy pomocy czterech strumieni (H.264 lub MJPEG), a w przypadku utracenia poĹ‚Ä…czenia kablowego obraz moĹźe zostać zarchiwizowany na karcie SD. VPort 36-2L moĹźe być zasilany z urzÄ…dzeĹ„ PoE i pracować w szerokim zakresie temperatury od â€“40 °C do +75 °C (w przypadku wersji „ -T â€?). 5 $ & $

MODUĹ KOLOROWEGO WYĹšWIETLACZA DLA PLATFORMY WaRP7 Firma Farnell element14 wprowadziĹ‚a na rynek zintegrowany moduĹ‚ kolorowego wyĹ›wietlacza z interfejsem dotykowym wraz z zestawem do rozwoju oprogramowania Android (SDK) dla platformy rozwojowej WaRP7, ktĂłry przeznaczony jest do stosowania w ukĹ‚adach IoT oraz urzÄ…dzeniach elektronicznych do noszenia. ModuĹ‚ WaRP7 LCD zawiera standardowy wyĹ›wietlacz MIPI z interfejsami DSI (interfejs szeregowy wyĹ›wietlacza) oraz I2C (poĹ›rednik miÄ™dzy ukĹ‚adami scalonymi) i zostaĹ‚ zaprojektowany specjalnie do uĹźytku z produktami WaRP7. Ekran ma okrÄ…gĹ‚y ksztaĹ‚t, a Ĺ›rednica aktywnego obszaru wynosi 31,9 mm przy rozdzielczoĹ›ci RGB 320 Ă— 320 punktĂłw i zuĹźyciu energii 226 mW.

Platforma WaRP7 zostaĹ‚a stworzona z myĹ›lÄ… o przyspieszeniu i uĹ‚atwieniu rozwoju IoT oraz urzÄ…dzeĹ„ elektronicznych do noszenia. SkĹ‚ada siÄ™ z pĹ‚yty gĹ‚Ăłwnej, opartej na procesorze aplikacyjnym NXP i.MX 7Solo i wyposaĹźonej w zaawansowany rdzeĹ„ ARM Cortex-A7 oraz Cortex-M4 i  karty-cĂłrki. Karta-cĂłrka ma elastycznÄ… konstrukcjÄ™ ze zbierajÄ…cymi dane czujnikami oraz gniazdem rozszerzeĹ„ MikroBus z dostÄ™pem do ponad 200 pĹ‚ytek Click Boards dla uĹźytkownikĂłw. UmoĹźliwia szybkie budowanie prototypĂłw dla wszelkich rozwiÄ…zaĹ„ IoT i urzÄ…dzeĹ„ elektronicznych do noszenia. UkĹ‚ad jest teraz wyposaĹźony w peĹ‚ne wersje systemĂłw operacyjnych Android oraz Linux. .

SYSTEM MOCOWANIA PRZEWODĂ“W W KSZTAĹ CIE PLASTRA MIODU Firma igus opracowaĹ‚a unikatowy system do mocowania przewodĂłw w e-prowadnikach o ksztaĹ‚cie plastra miodu. Po wciĹ›niÄ™ciu węşy i przewodĂłw system jest zamykany, co powoduje delikatne Ĺ›ciĹ›niÄ™cie zewnÄ™trznych Ĺ›cianek wnÄ™k o strukturze plastra miodu. DziÄ™ki temu szczelnie przylegajÄ… one do przewodĂłw – struktura dostosowuje siÄ™ do Ĺ›rednicy przewodĂłw. W odróşnieniu od czÄ™sto stosowanych opasek do przewodĂłw lub innych rozwiÄ…zaĹ„ montaĹź systemu firmy igus zabiera kilka sekund (uĹźytkownik oszczÄ™dza 80 proc.

20

czasu montaĹźu). System zapewnia rĂłwnieĹź oszczÄ™dność miejsca oraz chroni przewody w e-prowadnikach. Charakteryzuje siÄ™ duşą elastycznoĹ›ciÄ… – Ĺ‚atwe otwarcie w celu wymiany przewodĂłw. DostÄ™pny jest w wersji poziomej i pionowej. Poziomy system mocowania przewodĂłw CFU.H moĹźna zainstalować warstwowo, umieszczajÄ…c róşne przewody w jednej warstwie. Jest on przykrÄ™cany od gĂłry w przedniej części elementu mocujÄ…cego i moĹźe być rĂłwnieĹź uĹźywany do dĹ‚ugich przesuwĂłw na staĹ‚ym koĹ„cu. PionowÄ… wersjÄ™ CFU.V moĹźna zaczepić do przedniej części elementu mocujÄ…cego. NastÄ™pnie wystarczy umieĹ›cić róşne przewody w pionowych rzÄ™dach. System jest szczelnie zamykany klamrÄ…, a jednoczeĹ›nie chroni przewody przed napręşeniami mechanicznymi. &

AUTOMATYKA

PRODUKTY

URZĄDZENIA DO APLIKACJI MOBILNYCH W produkcji urządzeń mobilnych często stosowane są złącza hydrauliczne, czujniki temperatury, transmitery ciśnienia i enkodery obrotowe. Jeśli wymagają połączenia ze sterownikiem, dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie modułów pasywnych Murrelektronik. Dzięki tworzenie instalacji jest szybkie i łatwe, a wiązki kablowe są zwężone lub nawet całkowicie wyeliminowane. Moduły MVP Xtreme i moduły Xtreme DB do aplikacji mobilnych są niezwykle wytrzymałe, szczelne i odporne na działanie mediów i promieniowania UV. Nawet czujniki i elementy wykonawcze oparte na CAN można z łatwością włączyć do koncepcji instalacji. Konektory Murrelektronik są solidne, wielokrotnie przetestowane i sprawdzone w praktyce. Zarówno złącza, jak i materiały przewodzące można konfigurować w zależności od potrzeb. &

Seria E5_D to nowa generacja regulatorów zbudowanych na bazie sprawdzonej platformy E5_C. Nowe regulatory zostały zaprojektowane z myślą o zapewnieniu optymalnej i automatycznej regulacji temperatury bez interwencji obsługi. Regulatory dostępne są w dwóch wielkościach – E5CD (48 mm × 48 mm) i E5ED (48 mm × 96 mm). Obie wersje umożliwiają pomiar szerokiego zakresu sygnałów z różnych czujników (12 różnych typów termopar, czujniki Pt 100/JPt 100 oraz różne sygnały liniowe prądu i napięcia). W zależności od modelu dostępne typy wyjść sterujących to wyjście przekaźnikowe 5 A/250 Vca oraz wyjście napięciowe (12 Vcc do wysterowania zewnętrznych przekaźników półprzewodnikowych). Podobnie jak w przypadku serii E5_C, dostępne są modele podstawowe bez dodatkowych funkcji oraz bardziej zaawansowane modele z obsługą wejścia zdarzeń, komunikacją szeregową RS-485 czy sygnalizacją przepalenia grzałki. Zakres napięcia zasilającego wynosi od 100 V CA do 240 V CA lub 24 V AC/DC. Seria regulatorów E5_C cechuje się prostą obsługą, wysoką dokładnością oraz wyjątkowo niezawodną regulacją. +$

10/2017

R E K L A M A

NOWA GENERACJA REGULATORÓW E5_D

21

PRODUKTY

PIROMETR Z INTERFEJSEM IO-Link FIRMY BALLUFF Firma Balluff, specjalizujÄ…ca siÄ™ w produkcji czujnikĂłw opracowaĹ‚a nowy pirometr oznaczony symbolem BTS, wyposaĹźony w interfejs IO-Link i dwa wyjĹ›cia przeĹ‚Ä…czajÄ…ce. MoĹźe on monitorować temperaturÄ™ w zakresie od 250 °C do 1250 °C, rĂłwnieĹź w obszarach trudno dostÄ™pnych i niebezpiecznych, wykrywać przemieszczajÄ…ce siÄ™ obiekty gorÄ…ce i rejestrować temperaturÄ™ – wszystko to bez koniecznoĹ›ci fizycznego kontaktu. Nowy pirometr, produkowany w wytrzymaĹ‚ej obudowie M30 ze stali nierdzewnej o stopniu ochrony IP67 jest pierwszym tego typu przyrzÄ…dem

wyposaĹźonym w wielofunkcyjny wyĹ›wietlacz tekstowy z funkcjÄ… automatycznego obracania ekranu, podobnie jak w smartfonie. Poza dwoma wyjĹ›ciami przeĹ‚Ä…czajÄ…cymi, nowy pirometr zawiera interfejs IO-Link do zdalnej konfiguracji i bezpoĹ›redniej wymiany danych z kontrolerem lub panelem sterujÄ…cym. WyjĹ›cie analogowe 4–20 mA jest dostÄ™pne opcjonalnie. Róşne warianty ustawieĹ„ i wbudowane funkcje pirometru pozwalajÄ… uĹźytkownikowi na szerokie jego stosowanie. Huty, odlewnie, przemysĹ‚ ceramiczny i huty szkĹ‚a to tylko niektĂłre z przykĹ‚adĂłw.

&22

OPROGRAMOWANIE NADZORU PROCESĂ“W HIPERWIZOR B&R wprowadza system nadzoru procesĂłw (hiperwizor) do swojego systemu automatyzacji. Oprogramowanie to zapewnia poĹ‚Ä…czenie wirtualne i dziÄ™ki temu aplikacje mogÄ… wymieniać dane miÄ™dzy systemami operacyjnymi. Windows oraz Linux mogÄ… pracować rĂłwnolegle z systemami operacyjnymi czasu rzeczywistego B&R w taki sposĂłb, Ĺźe systemy operacyjne dziaĹ‚ajÄ… niezaleĹźnie i nie wpĹ‚ywajÄ… na siebie wzajemnie. DziÄ™ki temu moĹźna np. Ĺ‚Ä…czyć aplikacje sterowania i HMI na jednym urzÄ…dzeniu PC lub wykorzystywać komputer przemysĹ‚owy zarĂłwno jako sterownik czasu rzeczywistego i sterownik edge, ktĂłry wysyĹ‚a przetworzone dane do systemĂłw wyĹźszego rzÄ™du i do chmury przez OPC UA. PoĹ‚Ä…czenie, tak jak w przypadku zwykĹ‚ego interfejsu ethernetowego, odbywa siÄ™ przy uĹźyciu standardowych protokoĹ‚Ăłw sieciowych. W miejscu poĹ‚Ä…czenia, znajduje siÄ™ zapas pamiÄ™ci, ktĂłra nie jest przy-

pisana do şadnego systemu operacyjnego. UĹźytkownik konfiguruje hiperwizor i przypisuje zasoby sprzÄ™towe w Ĺ›rodowisku programistycznym Automation Studio. Konfiguratory sÄ… zdefiniowane oddzielnie dla kaĹźdego systemu i zapewniajÄ… maksimum elastycznoĹ›ci w wykorzystaniu zasobĂłw. Podczas gdy poprzednie rĂłwnolegĹ‚e rozwiÄ…zanie byĹ‚o tworzone pod konkretnÄ… wersjÄ™ Windows’a, hiperwizor firmy B&R jest zupeĹ‚nie niezaleĹźny od stosowanego systemu operacyjnego. 3

ActiveCockpit – INTERAKTYWNA PLATFORMA KOMUNIKACJI DLA PRZEMYSĹ U WYTWĂ“RCZEGO ActiveCockpit to interaktywna platforma komunikacji dla przemysĹ‚u wytwĂłrczego, ktĂłra przetwarza i wizualizuje dane produkcyjne w czasie rzeczywistym. ActiveCockpit Ĺ‚Ä…czy aplikacje Ĺ›wiata IT, takie jak planowanie produkcji, zarzÄ…dzanie danymi dotyczÄ…cymi jakoĹ›ci i e-mailing z funkcjami oprogramowania maszyn i instalacji przemysĹ‚owych. Pozyskane informacje sĹ‚uşą podejmowaniu decyzji i optymalizacji procesĂłw. Platforma reprezentuje podejĹ›cie zgodne z koncepcjÄ… PrzemysĹ‚u 4.0, zakĹ‚adajÄ…ce zbieranie w czasie rzeczywistym, przetwarzanie i wizualizacjÄ™ wszystkich istotnych danych z zakĹ‚adu produkcyjnego w celu wymiany

22

informacji miÄ™dzy ludĹşmi, maszynami i procesami produkcyjnymi. Jej zaletÄ… jest interaktywny program do diagnostyki i optymalizacji systemĂłw i procesĂłw, jak rĂłwnieĹź zarzÄ…dzania usterkami oraz Ĺ‚atwe poĹ‚Ä…czenie z róşnymi systemami typu back-end (MES/ERP). KorzyĹ›ciami dla klienta sÄ… skuteczne decyzje podejmowane w przestrzeni dziaĹ‚u fabryki na bazie aktualnych i spĂłjnych danych kluczowych, eliminowanie marnotrawienia czasu i bĹ‚Ä™dĂłw, ze wzglÄ™du na podĹ‚Ä…czenie do kaĹźdego systemu back-end. Indywidualna aplikacja webowa moĹźe być Ĺ‚atwo zintegrowana w formie widĹźetu, stanowiÄ…c narzÄ™dzie komunikacji i informacji dla pracownikĂłw na kaĹźdym poziomie organizacyjnym, ktĂłre sĹ‚uĹźy do zorganizowanej i udokumentowanej dyskusji. , ) ,

AUTOMATYKA

PRODUKTY

PODRĘCZNIK BEZPIECZEĹƒSTWA 5 Firma Rockwell Automation wydaĹ‚a najnowszÄ… wersjÄ™ popularnej publikacji „PodrÄ™cznik BezpieczeĹ„stwa Maszynâ€? o systemach sterowania zwiÄ…zanych z bezpieczeĹ„stwem maszyn. „PodrÄ™cznik BezpieczeĹ„stwa 5â€? jest poszerzony o nowe informacje, przykĹ‚ady i obliczenia i stanowi cenne narzÄ™dzie do poznania najlepszych praktyk i przykĹ‚adĂłw rozwiÄ…zaĹ„ dla kaĹźdego, kto chce zrozumieć zakres i zasady bezpieczeĹ„stwa funkcjonalnego maszyn. To 146-stronicowe wydanie, autoryzowane przez specjalistĂłw branĹźowych, jest podzielone na rozdziaĹ‚y zawierajÄ…ce przepisy, normy, strategie, obliczenia, koncepcje projektowe, przykĹ‚ady rozwiÄ…zaĹ„ i narzÄ™dzia. Treść uaktualniono o pojÄ™cie „prawdopodobieĹ„stwo wystÄ…pienia zdarzenia niebezpiecznegoâ€? zgodnie z najnowszÄ… wersjÄ… normy EN ISO 13849-1. Wprowadzono rĂłwnieĹź wiÄ™cej opisĂłw podsystemĂłw, aby czytelnicy mogli zrozumieć normÄ™ EN ISO 13849-1 z perspektywy kalkulatora poziomu bezpieczeĹ„stwa SISTEMA instytutu IFA. PrzykĹ‚ady podĹ‚Ä…czeĹ„/systemĂłw zostaĹ‚y zaktualizowane o najnowsze urzÄ…dzenia, a nowa sekcja – produkty, technologie i narzÄ™dzia – zawiera opis produktĂłw do stosowania w bezpieczeĹ„stwie maszynowym i przedstawia je z technologicznego punktu widzenia. Jest teĹź dziaĹ‚ oprogramowania inĹźynierskiego i narzÄ™dzi wspomagajÄ…cych, ktĂłre uĹ‚atwiajÄ… tworzenie projektĂłw bezpieczeĹ„stwa maszyn. -

& $

RS Components wprowadziĹ‚ do swojej oferty wstÄ™pnie zakoĹ„czone zestawy kablowe, ktĂłre sÄ… kompatybilnym rozwiÄ…zaniem dla kluczowych produktĂłw firmy Molex. ZespoĹ‚y kablowe opracowane zostaĹ‚y z myĹ›lÄ… o wielu zastosowaniach w branĹźach – motoryzacyjnej, konsumenckiej, obronnej, przemysĹ‚owej, medycznej oraz w telekomunikacji i sieciach. PozwalajÄ… one inĹźynierom na jeszcze Ĺ‚atwiejszÄ… adaptacjÄ™ komponentĂłw poĹ‚Ä…czeniowych w nowych i istniejÄ…cych projektach, bez koniecznoĹ›ci drogich narzÄ™dzi, dĹ‚ugiego czasu produkcji i pracochĹ‚onnych procedur testowych. ZespoĹ‚y kablowe typu przewĂłd-pĹ‚ytka zostaĹ‚y wyprodukowane z zaciskami przeznaczonymi do pracy z niektĂłrymi z najbardziej popularnych produktĂłw poĹ‚Ä…czeniowych firmy Molex. NaleĹźy do nich gama produktĂłw FIT (Micro-FIT, Mini-FIT Jr. Nano-FIT oraz Mega-Fit) oraz gama zĹ‚Ä…czy CLIK-Mate, Micro-Clasp oraz Pico-Clasp. % $( "$* ( - / - - ( ( ( $

10/2017

R E K L A M A

WSTĘPNIE ZAKOĹƒCZONE ZESPOĹ Y KABLOWE MOLEX

23

ROZMOWA

+ ( ? , @

A $ 5B+ +! - # '

- , $ ,

* ( - ,

- / C # $ & GHI' C -

& & * ( -

? / @- $ @ * - $ - $ & $ " - $' $ ( / $ $ ? & 5B+ +!

# H

Innowacje

w sÅ‚użbie bezpieczeÅ„stwa 25 lat firmy ELOKON w Polsce

24

ROZMOWA

Fot. ELOKON

Okazja do naszej rozmowy jest wyjątkowa – ELOKON świętuje w tym roku 25-lecie działalności w Polsce. Co zdecydowało o tym, że wywodząca się z Niemiec firma postawiła na rozwój działalności właśnie w naszym kraju? W Niemczech ELOKON działa od lat 80. To, że spółka-córka została powołana akurat w Polsce ma pewne uzasadnienie. Osobą o jednym z najdłuższych staży pracy w naszej firmie jest obecny prezes ELOKON Polska, Marek Kusiak, który najpierw był inżynierem rozwoju w kilkuosobowej wtedy spółce niemieckiej i projektował systemy elektroniczne, do dziś – z pewnymi modyfikacjami – wciąż sprzedawane i stosowane w intralogistyce. Marek Kusiak pochodzi z naszego kraju, ale pod koniec lat 80. przeprowadził się do Niemiec i tam pojawił się pomysł, by część produkcji przenieść do Polski. Wynikało to nie tylko z kosztów działalności i możliwości, jakie już wtedy dawał polski rynek, ale także, a może przede wszystkim, z dostępności odpowiednich pracowników. Firma ELOKON globalnie działa dziś w dwóch obszarach: intralogistyce i usługach związanych z szeroko pojętym bezpieczeństwem maszyn i procesów. Polska spółka jest jednak kojarzona przede wszystkim z tą drugą działalnością. Skąd ukierunkowanie na ten obszar? W Niemczech ELOKON jest utożsamiany przede wszystkim z intralogistyką, która dała firmie początek i wciąż stanowi jej fundament – są to rozwiązania z zakresu bezpieczeństwa dla wózków widłowych, różnego rodzaju systemy bezpieczeństwa stosowane w magazynach wysokiego składowania, systemy asystenckie dla floty wózków itp. Drugi, solidny i niezależny filar działalności, czyli usługi – przede wszystkim w obszarze maszyn i procesów – został stworzony na początku XXI w., a jako ciekawostkę warto dodać, że ta działalność została najpierw uruchomiona w Polsce i dopiero później miała miejsce ekspansja w tym zakresie na innych rynkach, w tym niemieckim. Ten nowy kierunek działania był pomysłem wspomnianego już wcześniej Marka Kusiaka, który mając wiedzę o różnych produktach obecnych w intralogistyce oraz znajomość wyma10/2017

gań i przepisów europejskich w zakresie bezpieczeństwa, dojrzał możliwość zagospodarowania obszaru maszyn tego typu usługami. W międzyczasie do zespołu dołączył Stanisław Kowalewski, który jest dziś trzecim – obok Marka i mnie – członkiem zarządu ELOKON Polska i wspólnie wypracowali model działań usługowych. Taka dywersyfikacja – dwa niezależne obszary działalności – jest dobra, bo daje pewien komfort działania i spokój firmie i właścicielom. To też sprawia, że w strukturach w Polsce działają dwie spółki: ELOKON Polska świadcząca usługi oraz ELOKON Logistics, która dostarcza produkty. Jakiego rodzaju usługi oferujecie? Dzielimy nasze usługi na dwa rodzaje: dotyczące maszyn stacjonarnych, używanych do wytwarzania produktów w fabrykach oraz związane z procesami przemysłowymi, np. z produkcją chemikaliów czy paliwa. Rozgraniczamy je ze względu na inny charakter zagrożeń, które generują maszyny i procesy. Jeśli chodzi o usługi powiązane z procesami przemysłowymi, specjalizujemy się w dwóch dziedzinach: bezpieczeństwie procesowym i przeciwwybuchowym. W obu przypadkach oferujemy zarówno usługi oceny i konsultacji dotyczącej instalacji, jak i szkolenia w tym zakresie. W obszarze maszyn wachlarz naszych usług jest szerszy. Składają się na niego trzy elementy: bezpieczeństwo maszyn, automatyka przemysłowa i budowa maszyn, które często się ze sobą zazębiają. Fundament tej działalności stanowi bezpieczeństwo maszyn. W tej sferze działa w naszej firmie największa grupa osób. W Polsce jesteśmy utożsamiani przede wszystkim właśnie z działalnością w zakresie bezpieczeństwa maszyn. W obszarze bezpieczeństwa maszyn nasze usługi są kompleksowe – począwszy od oceny systemów i maszyn, przez modyfikację maszyn w pełnym zakresie, po walidację, czyli potwierdzenie bezpiecznego stanu maszyny. Jeśli chodzi o modyfikację maszyn, dokonujemy zarówno modyfikacji częściowych, jak i gruntownych, pozostawiających jedynie korpus maszyny, z pełną wymianą sterowania, napędów, hydrauliki, pneumatyki – te systemy są projektowane i wykonywane przez ELOKON. Oczywi-

ście w pewnym stopniu wspieramy się poddostawcami, ponieważ nie produkujemy podzespołów hydraulicznych, elektrycznych czy pneumatycznych. To ważne szczególnie w przypadku realizowanych przez nas rozwiązań hydraulicznych, które często wymagają nieszablonowego podejścia. W zakresie walidacji certyfikujemy różne rozwiązania i maszyny, jednak trzeba rozróżnić dwa przypadki. Pierwszy z nich to certyfikacja dobrowolna, wynikająca z tego, że klient oczekuje niezależnego potwierdzenia, iż maszyna jest w pełni bezpieczna. Drugi to deklarowanie zgodności z dyrektywą maszynową, które niekiedy jest mylone z certyfikacją. Deklarację zgodności dla maszyny zawsze wystawia producent. Jeśli to nasza firma jest producentem maszyny, to my wystawiamy deklarację. Taka sytuacja może mieć miejsce również w szczególnym przypadku, gdy wystąpimy w roli upoważnionego przedstawiciela producenta. Prowadzicie coraz szerzej zakrojoną działalność szkoleniową. Czy nie obawiacie się nieco efektu kanibalizmu – wyszkolicie klienta tak dobrze, że stracicie go jako kupującego usługę? Oczywiście to się zdarza. Jednak pamiętajmy, że aby zostać ekspertem w jakiejś dziedzinie, trzeba mieć duże doświadczenie w realizacji projektów i wdrożeń. Mamy w ofercie szkolenia fundamentalne, które budują świadomość, ale też systematyzujące podejście w określonym temacie, dotyczące wymagań dla określonych rodzajów maszyn czy zasad przeprowadzania procesu oceny ryzyka lub oceny technicznych aspektów bezpieczeństwa maszyn. Mamy też ściśle praktyczne szkolenia przeznaczone dla wybranych specjalistów w zakładach pracy, m.in. automatyków, np. z bezpieczeństwa układów sterowania maszyn. Zdajemy sobie sprawę, że w trakcie takiego eksperckiego szkolenia klient pozyskuje od nas wiedzę, dzięki której w większości przypadków może już radzić sobie potem sam. Z tymi fachowcami bardzo często spotykamy się jednak później przy realizacji nowych projektów czy kolejnych szkoleniach w innych obszarach bezpieczeństwa. 25

ROZMOWA Jak Pan ocenia współczesne podejście do tematu bezpieczeństwa maszyn i procesów w naszym kraju? Fundamentalnym celem każdej fabryki jest wytwarzanie – produkcja zawsze będzie miała pierwszeństwo ze względu na biznesowy charakter działalności właściciela zakładu. Bezpieczeństwo jest jednak niezbędne i gwarantuje utrzymanie ciągłości biznesu. Niestety, bywa, że podejście do bezpieczeństwa zmienia się dopiero wtedy, gdy dojdzie do wypadku. Nadal stykamy się z zakładami, w których bezpieczeństwo jest bagatelizowane, na szczęście coraz rzadziej. Wciąż jednak można znaleźć miejsca, gdzie myśli się krótkookresowo i brakuje strategii zapobiegającej powtórzeniu błędu. Przeszkoliliśmy w Polsce już ponad 11 tys. specjalistów z przemysłu i w czasie kilkunastu lat działalności w tym obszarze zaobserwowaliśmy, że świadomość odbiorców w zakresie bezpieczeństwa znacznie wzrosła, podobnie jak ich zasób wiedzy o bezpieczeństwie i jego roli. Wiele przedsiębiorstw zaczęło traktować bezpieczeństwo jako jeden z elementarnych punktów zarządzania firmą. To wszystko sprawia, że podejście klientów też się zmienia – oczekują fachowości i współpracy z kimś reprezentującym odpowiedni poziom merytoryczny, bo trudno jest przedsiębiorcom opanować całą wiedzę związaną z wymaganiami prawnymi i technicznymi, tym bardziej, że one cały czas się zmieniają. Dlatego potrzebne jest wsparcie. Duży nacisk kładziemy na poziom ekspercki naszych specjalistów i wiemy, że z punktu widzenia klientów spełniamy te oczekiwania. Jakie branże korzystają z rozwiązań i wsparcia ELOKON? Największym odbiorcą naszych rozwiązań i usług z zakresu bezpieczeństwa maszyn jest przemysł automotive. Znaczące grono tworzy także branża AGD, a w ostatnich latach bardzo istotną grupą stał się przemysł lotniczy. Z kolei wśród odbiorców naszych rozwiązań produktowych związanych z intralogistyką są m.in. przemysł papierniczy i spożywczy. Jesteśmy jednak obecni wszędzie, gdzie liczy się bezpieczeń26

stwo i gdzie występują zagrożenia, a więc praktycznie we wszystkich gałęziach przemysłu. W Polsce nasze produkty można znaleźć w bardzo wielu miejscach i styka się z nimi również przeciętny konsument, np. odwiedzający sklepy wielkopowierzchniowe, gdzie używane są wózki widłowe. Tematem przewodnim naszego bieżącego wydania jest Przemysł 4.0. Na ile czwarta rewolucja przemysłowa wpływa na działalność Waszej firmy i jak widzicie swoje miejsce oraz rolę w niej? Procesy przemysłowe stają się coraz bardziej niezależne od człowieka, więc stosowane w nich systemy spod znaku Przemysłu 4.0 muszą gwarantować bezpieczeństwo. Jego wdrożenie, przez tworzenie systemów, które będą je zapewniać również w przyszłości, to właśnie rola, a jednocześnie wyzwanie dla każdej firmy działającej w takim obszarze jak nasza. Dzięki temu, że ważną częścią działalności ELOKON są usługi, jesteśmy wciąż obecni w nurcie zmian i innowacji – zarówno od strony praktycznej, jak i teoretycznej, dotyczącej wymagań technicznych i prawnych. Jednym z największych wyzwań przy realizacji założeń rewolucji 4.0 jest zadbanie o pracowników, którzy pełnią np. funkcje konserwacyjne, nastawcze itp. dla maszyn. W klasycznym modelu pracy człowiek–maszyna zagrożenia były łatwo dostrzegane – np. gdy pracownik umieszczał ręce w przestrzeni narzędziowej prasy. Nad takimi zagrożeniami współczesna technika pozwala dość dobrze zapanować. Sztuką jest jednak zagwarantowanie nie tylko bezpieczeństwa człowieka stojącego przy maszynie, ale także tego, który pracuje przy zautomatyzowanych systemach i niekiedy musi wejść do środka, by zaprogramować pewne działania lub

przeprowadzić korekty w procesie – tu wciąż napotykamy wiele trudności technicznych i wyzwań. Aby zagwarantować bezpieczeństwo w takich przypadkach niejednokrotnie konieczna jest pełna ingerencja w napędy funkcjonujące w maszynach, a niekiedy ich całkowita wymiana. Z tego względu, dokonując dziś modyfikacji systemu bądź maszyny, już na etapie koncepcji identyfikujemy tego typu potrzeby i odpowiednio projektujemy napędy. Dużym wsparciem w przeprowadzeniu poprawnej modyfikacji zautomatyzowanego systemu jest pierwszy realizowany przez nas krok, czyli ocena maszyny – audyt bezpieczeństwa. To na tym etapie identyfikujemy interakcje człowieka z maszyną i możemy wskazać te najbardziej niebezpieczne. Z tego względu audyt bezpieczeństwa, chociaż nie jest obowiązkowym punktem, jest wskazany – w ostatecznym rozrachunku takie podejście się opłaca, ponieważ znacznie redukuje koszty ewentualnej późniejszej modyfikacji, bo potencjalne punkty zapalne są identyfikowane już na etapie koncepcji. Jakie wdrożenia są dla firmy największym wyzwaniem? Wśród wdrożeń, które najbardziej zapadają nam w pamięć są oczywiście te związane z wielkością obiektu, maszyny lub instalacji. Takie projekty są wyzwaniem nie ze względów technicznych, tylko z uwagi na nakład pracy, jaki musi być poniesiony przy ich realizacji. Do takich projektów zwykle należą wdrożenia realizowane w hutach czy papierniach, gdzie zwykle, ze względu na charakter procesu, mamy dodatkowo do czynienia z wąskim gardłem czasowym na dokonanie zmian. Zdarzają się także projekty skomplikowane w zakresie technicznym, gdzie

PROCESY PRZEMYSŁOWE STAJĄ SIĘ CORAZ BARDZIEJ NIEZALEŻNE OD CZŁOWIEKA, WIĘC STOSOWANE W NICH SYSTEMY SPOD ZNAKU PRZEMYSŁU 4.0 MUSZĄ GWARANTOWAĆ BEZPIECZEŃSTWO. AUTOMATYKA

ROZMOWA MARIUSZ GŁOWICKI Absolwent Wydziału Mechatroniki Politechniki Warszawskiej, konstruktor systemów bezpieczeństwa. Ma doświadczenie w projektowaniu, wdrażaniu i certyfikacji systemów bezpieczeństwa w kraju i za granicą. Zakres jego działalności to również ocena ryzyka i zgodności maszyn. Realizował projekty m.in. dla klientów z sektora energetyki, branży spożywczej, budowlanej, AGD i automotive. Autor wielu artykułów w wydawnictwach branżowych. Współpracuje z działającym przy Polskim Komitecie Normalizacyjnym KT 50 ds. Automatyki i Robotyki Przemysłowej. Certyfikowany specjalista w dziedzinie bezpieczeństwa funkcjonalnego.

Fot. ELOKON

nawet pojedyncza maszyna kryje w sobie wiele złożoności. Dzięki fachowemu i dużemu zespołowi jesteśmy jednak przygotowani na takie sytuacje. Jakie wskazałby Pan trzy czynniki sukcesu, które sprawiły, że ELOKON ma dziś silną pozycję? W filarze intralogistyki za naszym sukcesem stała odpowiednia reakcja we właściwym momencie na popyt na rozwiązania, które dziś oferujemy w tym obszarze. W przypadku usług zapotrzebowanie wyczuliśmy de facto jeszcze zanim taka potrzeba się narodziła i zanim Polska weszła w struktury UE, co oznaczało konieczność spełnienia europejskich wymagań. Zatem pierwszy czynnik sukcesu to dobry pomysł i odpowiednia strategia. Drugi czynnik to ludzie, czyli pracownicy – bez nich nie da się zrealizować żadnego planu. To dzięki nim – ich wiedzy oraz chęci poszerzania kompetencji – jesteśmy postrzegani jako firma inżynierska i bardzo kompetentna pod względem merytorycznym. Trzecim czynnikiem jest moim zdaniem sposób, w jaki współpracujemy z rynkiem i szeroko pojęta komunikacja z nim. Jesteśmy związani nie tylko z podmiotami typowo biznesowymi, ale także z różnymi uczelniami, realizujemy wspólne projekty naukowe, współpracujemy z instytucjami kształtującymi bezpieczeństwo, organizującymi różnego rodzaju seminaria i wydarzenia 10/2017

sprzyjające wymianie doświadczeń i ukierunkowaniu działań. Jakich największych wyzwań upatrujecie w najbliższej przyszłości? W Polsce na razie jesteśmy na etapie, kiedy wciąż widoczny jest rozwój firm, ale mam obawy, czy w nieodległej przyszłości nie dojdzie do sytuacji, w której przestaną się one rozwijać, ponieważ nie poradzą sobie z niską lub wręcz zerową podażą pracowników. Dlatego jeśli chodzi o naszą dziedzinę działania, jest kilka obszarów, w których powinny być skupione wysiłki. Wszystkie wiążą się z automatyzacją i zastępowaniem człowieka przy pracy, przy jednoczesnej łatwości i bezpieczeństwie żądanych ingerencji. Jeden z obszarów dotyczy wdrażania robotów współpracujących w fabrykach – dążymy do tego, by stacje wyposażone w roboty były wewnętrznie bezpieczne, tzn. zbudowane tak, by nie było konieczności stosowania różnego rodzaju dodatkowych zabezpieczeń: osłon, kurtyn, skanerów itp. Kolejne wyzwanie to rozwój i odpowiednie projektowanie narzędzi, jakich używają te roboty. Następny obszar także jest związany z autonomicznością produkcji i dotyczy różnego rodzaju pojazdów samojezdnych – transport wewnątrzzakładowy generuje masę zagrożeń. Ciekawym wyzwaniem jest także potencjalna adaptacja wspomnianych rozwiązań w przestrzeni publicznej.

„Zobowiązani tradycją, napędzani innowacyjnością” – to hasło widnieje jako motyw przewodni na stronie internetowej ELOKON. Jak przekładacie je na praktykę? To nasze motto, odzwierciedlające sposób, w jaki działamy. Wiele realizowanych przez nas projektów to projekty innowacyjne – duch innowacji przyświeca nam przy każdej realizacji, a z kolei swego rodzaju tradycją jest, że wciąż realizujemy tematy nowe i nowoczesne. Nasze rozwiązania muszą być innowacyjne, żeby współgrały z przemysłem, a bezpieczeństwo nie może odstawać od innowacji, bo ograniczałoby rozwój techniczny. Srebrny jubileusz to dobry moment do podsumowań. Jakie wydarzenia uznajecie za kamienie milowe w rozwoju firmy? Początek działalności firmy w Polsce dało przeniesienie z Niemiec części produkcji i działu inżynieryjnego produktów w logistyce, natomiast dzięki temu, że zebrała się tutaj grupa osób z dobrymi pomysłami, narodził się drugi filar działalności, który w tej chwili rozwijamy także w innych krajach, czyli działalność usługowa. Widzimy, że coraz więcej firm idzie w podobnym kierunku, co świadczy o tym, że nasz pomysł od początku był dobry. Oczywiście zdajemy sobie sprawę z rosnącej konkurencji, ale mamy świadomość naszej wartości i fachowości, dlatego kolejne lata widzę pod znakiem dalszego rozwoju i sukcesów w tym obszarze. Jako kamień milowy postrzegam również poszerzanie portfolio naszych usług – najpierw były to działania w zakresie oceny, potem wdrożeniowe, później usługi związane z automatyką i budową maszyn, a następnie procesy przemysłowe. W tych ostatnich widzimy duży potencjał, jeśli chodzi o realizację systemów bezpieczeństwa i modyfikację instalacji. Rozwijamy w tej chwili także kilka nowych pomysłów z myślą o naszej przyszłości, więc nie wykluczam, że za jakiś czas będzie okazja do rozmowy o kolejnych wyzwaniach. $ -

Urszula Chojnacka 0 + J

27

Przemysł 4.0

w polskich realiach ! 4 & M' C ,

, * - 4 - - & / ( $ - H

:

C & ( ( ,'

- & / , $ -

( $ @ ' $ $ $( $ - - - ?

,&/? 4 $ ? C @ ?H P? / - (

Q $ $ - - * ( - ,'

* / /* / - 4 M

- / @M ( & / ' * C M

/ / & ( - M

4H < - - ?

-

( R S ( ( - , - ' C & /

&/ 4 M - H Marcin Karbowniczek 28

P

rzemysł 4.0 to główny temat wielu targów i konferencji przemysłowych na całym świecie. Choć czwarta rewolucja przemysłowa jest nazywana w ten sposób głównie w Europie, a w USA częściej moşna spotkać się z terminem „Industrial Internet of Things� lub po prostu „Industrial Internet�, pojęcia te są na tyle ogólne, şe w praktyce obejmują ten sam zakres. Być moşe nawet to amerykańskie określenie jest blişsze temu, z czym Przemysł 4.0 się wiąşe. W końcu hasło IoT zostało spopularyzowane z inicjatywy firmy Intel. Ten producent półprzewodników poszukiwał sposobu na promocję nowoczesnych rozwiązań M2M i sięgnął po niewiele mówiące określenie z końca ubiegłego wieku, które spodobało się odpowiednio duşej grupie pracowników. I trzeba przyznać, şe czwarta rewolucja przemysłowa bazuje na komunikacji Machine-to-Machine na

ogromną skalę, korzystając ze wszelkich moşliwości z niej płynących.

Róşne wizje rewolucji Nadal – bo od pierwszych inicjatyw niemieckiego rzÄ…du, opatrzonych nazwÄ… „Industrie 4.0â€? minęło juĹź 6 lat – wiele osĂłb pracujÄ…cych w przemyĹ›le, ale niewczytujÄ…cych siÄ™ w prasÄ™, ani nieuczestniczÄ…cych w szkoleniach branĹźowych, deklaruje, Ĺźe nie wie co oznaczajÄ… hasĹ‚a PrzemysĹ‚ 4.0 czy Industrial IoT. Z dokĹ‚adniejszych rozmĂłw z przedstawicielami polskich firm produkcyjnych wynika, Ĺźe o ile w kaĹźdym wiÄ™kszym zakĹ‚adzie temat PrzemysĹ‚u 4.0 jest znany, to zagadnienie to jest albo róşnie rozumiane, albo tylko wybrani pracownicy „czujÄ…â€? o co chodzi w tym temacie. Wynika to w duĹźej mierze z faktu, Ĺźe maĹ‚o kto jest w stanie caĹ‚oĹ›ciowo spojrzeć na zakĹ‚ad produkcyjny, a jak wiadomo koncepcja PrzemysĹ‚u 4.0 AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU Trzy szczeble zmian Przemysł 4.0 odnosi się do niemal kaşdego aspektu działania zakładu przemysłowego. Na najnişszym szczeblu koncentruje się na technologiach. To dzięki nim moşliwe jest usprawnienie, przyspieszenie, lub zwiększenie wydajności działania poszczególnych komponentów automatyki. Dzięki licznym sensorom nowoczesne urządzenia i maszyny mają wbudowane zaawansowane funkcje diagnostyczne, których wyniki działania mogą być przekazywane do serwerów. Fakt dotarcia z komunikacją cyfrową nawet do najmniejszych elementów całego systemu sprawia, şe z łatwością moşna pobrać szczegółowe dane pochodzące z dowolnie wybranego elementu prowadzonego procesu. Dzięki temu moşna teş precyzyjnie, a jednocześnie zdalnie wpływać na parametry tych procesów. Osoba kontrolująca przebieg procesów nie musi juş poruszać się po zakładzie, by dokonywać przynosi największe efekty, jeśli jest wdraşana na kaşdym poziomie działania firmy. Dla obeznanych w temacie inşynierów utrzymania ruchu Przemysł 4.0 kojarzy się z monitorowaniem kondycji pomp, podczas gdy w przypadku kadry zarządzającej częściej pojawiają się skojarzenia z monitorowaniem łańcucha dostaw. Wszyscy mają rację, rzecz w tym, şe najczęściej znają tylko wycinek całej koncepcji.

odczytĂłw wskazaĹ„, ani by za pomocÄ… róşnych pokrÄ™teĹ‚ i przyciskĂłw zmieniać nastawy. Technologia sprawia, Ĺźe wszystko to moĹźna zrobić zdalnie, choćby za pomocÄ… tabletu. Aby to byĹ‚o moĹźliwe, konieczne jest wdroĹźenie idei PrzemysĹ‚u 4.0 na nieco wyĹźszym poziomie. Dane z poszczegĂłlnych urzÄ…dzeĹ„ przemysĹ‚owych powinny być zbierane w jednym miejscu i muszÄ… nadawać siÄ™ do wspĂłlnego przetwarzania. Wynika to z dwĂłch powodĂłw. Po pierwsze pozostawienie zebranych danych w oddzielnych zbiorach nie upraszcza korzystania z nich. Konieczność przeĹ‚Ä…czania siÄ™ miÄ™dzy wieloma systemami komputerowymi nie przyspiesza pracy ani nie uĹ‚atwia wyszukiwania zaleĹźnoĹ›ci miÄ™dzy informacjami. Dopiero integracja systemĂłw i wspĂłlne przetwarzanie danych pozwalajÄ… operatorowi na przechodzenie od ogółu do szczegółu i szybkie znajdywanie przyczyn, np. obniĹźonej jakoĹ›ci produktu.

 WIEDZĘ EKSPERCKÄ„ MOĹťNA ZAIMPLEMENTOWAĆ DO WDRAĹťANEGO SYSTEMU AUTOMATYKI. MOĹťNA WRĘCZ POWIEDZIEĆ, ĹťE BEZ TEGO APLIKACJA NIE BĘDZIE DOBRZE SPEĹ NIAĹ A SWOJEJ ROLI.

. H

REALIZACJI KONCEPCJI PRZEMYSĹ U 4.0 OZNACZA DZIAĹ ANIA NA WIELU PĹ ASZCZYZNACH TOMASZ NOWAK, DYREKTOR KUKA POLSKA Internet rzeczy, Industrie 4.0, Smart Production – nawet jeĹ›li uĹźyjemy innej nazwy, zawsze bÄ™dzie chodziĹ‚o o idealne poĹ‚Ä…czenie cyfrowego i realnego Ĺ›wiata. Firma KUKA jako wizjoner i prekursor inicjatywy PrzemysĹ‚ 4.0, w duĹźym stopniu napÄ™dza zmiany, ktĂłrych celem jest stworzenie sieciowej i inteligentnej produkcji. Wizja, kryjÄ…ca siÄ™ za kolejnÄ… rewolucjÄ… przemysĹ‚owÄ…, Ĺ‚Ä…czy czĹ‚owieka i maszynÄ™ w sieć produkcyjnÄ… i wymaga maksymalnej elastycznoĹ›ci systemĂłw. JuĹź dziĹ› istniejÄ… inteligentne maszyny, takie jak koboty i platformy, ktĂłre odzwierciedlajÄ… nasze wyobraĹźenia o robocie przemysĹ‚owym. WspółpracujÄ… one bezpoĹ›rednio z czĹ‚owiekiem, sÄ… mobilne, czerpiÄ… wiedzÄ™ z „chmuryâ€?. Kolejna generacja inteligentnych maszyn, obok normalnych robotĂłw przemysĹ‚owych posiada wszystkie umiejÄ™tnoĹ›ci wyróşniajÄ…ce

10/2017

cyber-fizyczne systemy w Internecie rzeczy. Poza tym zwiÄ™kszona zostaĹ‚a inteligencja, w celu np. bardziej precyzyjnego sterowania swoimi ruchami. RozwĂłj koncepcji Industry 4.0 niesie za sobÄ… wielowymiarowość dziaĹ‚aĹ„ przedsiÄ™biorstwa. ZwiÄ™ksza zapotrzebowania na automatyzacjÄ™ procesĂłw produkcji, czy metod i technologii wytwarzania. W efekcie pojawiajÄ… siÄ™ nowe zagroĹźenia, dlatego niezbÄ™dne jest stosowanie rozwiÄ…zaĹ„ zapewniajÄ…cych bezpieczeĹ„stwo zarĂłwno pracownikĂłw, jak i maszyn. Tym wymogom caĹ‚kowicie odpowiada zaprojektowany na wzĂłr ludzkiej rÄ™ki robot LBR iiwa, ktĂłry ze swojÄ… otwartoĹ›ciÄ… systemu, funkcjami bezpieczeĹ„stwa oraz czucia jest caĹ‚kowicie gotowy na erÄ™ Industry 4.0.

29

TEMAT NUMERU

JAKIE SĄ SZANSE I BARIERY W ROZWOJU TECHNOLOGII CYFROWYCH? TOMASZ HAIDUK, DYREKTOR BRANŻ PRZEMYSŁOWYCH, CZŁONEK ZARZĄDU SIEMENS POLSKA Industry 4.0 zmienia sposób podejścia do produkcji. Cyfryzacja wytwarzania oznacza, że na etapie projektu możliwe będzie dostosowanie produktu ściśle do potrzeb klienta. Stanowi to przełom w porównaniu z dotychczasowymi metodami opartymi na produkcji masowej i dychotomii między niskim kosztem wytwarzania, a indywidualnym podejściem do produktu. Industry 4.0 zaciera ten podział. Produkt w Industry 4.0 będzie miał cechy zindywidualizowane, dopasowane do potrzeb klienta przy zachowaniu niskich kosztów produkcji. Dotyczy to dużych korporacji, ale także firm MŚP, bardziej „elastycznych biznesowo”, którym łatwiej jest dostosować się do bieżących potrzeb rynku i wykorzystać tę rewolucyjną zmianę. Z badania Smart Industry 2017, które Siemens przeprowadził wspólnie z Ministerstwem Rozwoju na grupie MŚP wynika, że polskie przedsiębiorstwa są wciąż jeszcze zbyt zamknięte na informacje z zewnątrz i kooperację. Braki widać szczególnie

Drugim powodem jest ogromna ilość danych, jakie generują nowoczesne systemy automatyki przemysłowej. Oczujnikowanie każdego elementu zakładu i zbieranie, a następnie prezentowanie takich surowych danych operatorowi będzie przytłaczające. Jest to pierwszy problem z jakim spotykają się pracownicy utrzymania ruchu, czasem podawany jako argument przeciw wdrażaniu idei Przemysłu 4.0. Dlatego konieczne staje się przygotowanie algorytmów automatycznego, quasi-inteligentnego przetwarzania gromadzonych danych, tak by kierować uwagę operatora jedynie na istotne zdarzenia. Jednocześnie dobrą praktyką jest przygotowanie interfejsów, które pozwalają na poru-

30

we współpracy z ośrodkami naukowymi, a częstą barierą jest niedobór funduszy na zakup technologii i patentów. Istotnymi utrudnieniami we wprowadzaniu nowych technologii w firmach produkcyjnych, dostrzeganymi przez samych przedsiębiorców MŚP, są przeszkody natury formalnej, w tym punkcie respondenci badania wymieniają biurokrację, brak wsparcia czy zachęt ze strony organów publicznych. Do barier w rozwoju technologii cyfrowych zaliczyć też trzeba ograniczone możliwości finansowania, brak dostępu do wykwalifikowanych kadr oraz obawy przed ryzykiem braku zwrotu z inwestycji. To się jednak zmienia, bo do wdrażania nowych technologii zachęca coraz częściej państwo. Przykładem jest tzw. ustawa o robotyzacji, która została w lipcu podpisana przez prezydenta i weszła w życie z datą wsteczną – pierwszego stycznia 2017 r.

szanie się od ogółu do szczegółu, a to właśnie wymaga dobrej, sensownej integracji wszystkich podsystemów. Dopiero wtedy zainstalowane sensory zaczynają faktycznie przynosić korzyści. Dobre wdrożenie systemów Przemysłu 4.0 na dwóch powyższych poziomach może zwiększyć wydajność działania lub zmniejszyć koszty zakładu przemysłowego. Jak bardzo? To zależy przede wszystkim od tego, jak dawno zakład był modernizowany. Jeśli operuje na urządzeniach z przed kilku, a maksymalnie kilkunastu lat, przestrojenie fabryki pod kątem Przemysłu 4.0 na tych dwóch poziomach przyniesie – statystycznie – kilkuprocentową poprawę rentowności. W du-

żych placówkach będzie się to przekładało na duże kwoty, ale też koszt takich wdrożeń będzie znacznie większy. Dlatego aby faktycznie skorzystać z idei, z jaką wiąże się Przemysł 4.0, koncepcję tę należy wdrożyć również na trzecim poziomie, a więc w odniesieniu do zarządzania i logistyki. Ten trzeci poziom najmniej wiąże się z technologiami, a najbardziej ze stylem działania firmy, a nawet jej relacjami z kontrahentami. Dlatego w dużej mierze opiera się na ludziach i ich odpowiednim wyszkoleniu, gdzie systemy komputerowe stanowią tylko narzędzia, którymi można się posługiwać. Kluczem do sukcesu wydają się nowoczesne systemy ERP, pozwalające m.in. na automatyzację niektórych

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU kontaktów z klientami i dostawcami. Przydatne są też techniki modelowania 3D, a ostatnio nawet wirtualnej rzeczywistości, które dla klientów stanowią bardzo atrakcyjny sposób prezentacji oferowanych produktów. Co ciekawe, niektóre z innowacyjnych funkcji takich systemów już od dawna są wykorzystywane w transakcjach konsumenckich. Przykładowo, klient zamawiający niemal dowolny towar w sklepie internetowym, w ogóle nie musi bezpośrednio kontaktować się z pracownikiem sklepu, a jednocześnie cały czas ma dostęp do kompletnych informacji na temat swojego zamówienia. Za pomocą kilku kliknięć jest może opłacić zamówienie, a następnie sprawdzić stan jego realizacji. Widzi, czy towar jest w magazynie, czy został zapakowany, a jeśli go wysłano, to jaki jest numer paczki. Ten natomiast pozwala ją śledzić, określając dosyć dokładnie, gdzie akurat się znajduje i przewidzieć czas dostawy. Choć dla konsumentów możliwości te wydają się oczywiste, w przemyśle wciąż stanowią nowość. Bardzo niewiele firm udostępnia swoim kontrahentom systemy elektroniczne, które pozwalają na jakąkolwiek samoobsługę.

W zdecydowanej większości zakładów, zarówno od strony zakupów, jak i po stronie sprzedaży, znaczną część pracy wykonują ludzie, którzy na dodatek często nie są w stanie odpowiadać na nieco bardziej szczegółowe zapytania kontrahentów. Tymczasem przygotowanie odpowiednich systemów komputerowych, mających połączenie z serwerami obsługującymi maszyny produkcyjne pozwoliłoby znacznie podnieść jakość obsługi klienta (czy nawet dostawcy), przy jednoczesnym zmniejszeniu jej kosztów. I choć część osób wciąż będzie preferowało kontakt z człowiekiem, w rzeczywistości szybciej i sprawniej będzie można uzyskać wartościowe informacje za pomocą systemu komputerowego. A dzięki ich większej szczegółowości pozwoli to kontrahentom lepiej zaplanować własne operacje i w ten sposób podnieść wydajność. Specjaliści zajmujący się Przemysłem 4.0 i wdrażaniem tej koncepcji są zgodni, że dopiero kompleksowe zaimplementowanie tych idei na wszystkich wymienionych poziomach prowadzi do realnych i to całkiem dużych korzyści. Niestety, optymalne przygotowanie takich aplikacji wca-

le nie jest łatwe. Wymaga zarówno spojrzenia z zewnątrz na prowadzone w zakładzie procesy, jak i znajomości specyfiki branży, w której firma operuje. Istotne jest nie tylko obeznanie z technologiami, ale po części nawet psychologii, która nierzadko stanowi trudną do pokonania przeszkodę na drodze do sukcesu.

Co można zyskać? Promotorzy idei Przemysłu 4.0 obiecują dosyć dużo korzyści z implementacji nowoczesnych rozwiązań. Opracowany w ubiegłym roku, raport PwC na temat Industry 4.0 i bazujący na odpowiedziach ponad 2000 firm z całego świata, które wypełniły ankiety wskazuje, że nowoczesne rozwiązania przemysłowe powinny pozwalać zmniejszać koszty działania zakładów przemysłowych w tempie 3,6 proc. rocznie, przynajmniej do 2020 r. Co ważne, oszczędności te mają pochodzić zarówno z usprawnień wewnątrz firm, jak i wynikających z współpracy firm między sobą. W tym drugim aspekcie chodzi przede wszystkim o łańcuchy dostaw, które powinny lepiej funkcjonować dzięki rozwiązaniom Przemysłu 4.0.

. H %

PRZEMYSŁ 4.0 TO WYZWANIE DLA PRZEMYSŁU I SZKOLNICTWA JĘDRZEJ KOWALCZYK, PREZES ZARZĄDU FANUC POLSKA Idea Przemysłu 4.0 coraz śmielej wkracza w rzeczywistość produkcji przemysłowej na całym świecie. W związku z tym atuty w postaci niskich kosztów pracy czy atrakcyjnej lokalizacji – w przypadku krajów takich jak Polska – powoli przestają mieć znaczenie. Dziś liczy się nowoczesna technologia, a także umiejętne wykorzystanie możliwości, które ona ze sobą niesie, bo te są praktycznie nieograniczone. Przemysł 4.0 to ogromne wyzwanie dla producentów technologii takich jak FANUC. Nasi konstruktorzy muszą nieustannie wyprzedzać rynek i szukać rozwiązań spełniających coraz bardziej wyśrubowane potrzeby użytkowników – zarówno obecne, jak i te, które dopiero pojawią się w przyszłości. Jednak przed jeszcze większym wyzwaniem stoją firmy inżynierskie wdrażające te rozwiązania. Kreatywność inżynierów w bezpośredni sposób decyduje o efektach wykorzystania technologii w produkcji. Jest to szczególnie ważne ponieważ dziś już wiadomo, że problemem nie jest dostęp do najnowszej technologii czy możliwości sfinansowania jej zakupu. Największym ograniczeniem rozwoju, a zarazem wyzwaniem, z którym sektor przemysłu będzie mierzył się w nadchodzących latach jest brak wykształ-

10/2017

conej i kreatywnej kadry, potrafiącej wykorzystać choć część potencjału tkwiącego w technologii. Inteligentne maszyny mogą wesprzeć wszystkie obszary produkcji, dlatego właśnie dziś warto otwierać się na współpracę z maszynami i aktywnie poszukiwać nowych zastosowań dla robotów czy obrabiarek. By móc skutecznie rozwiązać problem braku kadry technicznej potrzebne są przemyślane działania na wielu etapach i szczeblach rynku. Niestety, firmy nie są w stanie dokonać tego bez pomocy państwa. Nie da się ukryć, że najważniejsza jest edukacja. To już na etapie edukacji szkolnej, młodzież w szkołach zawodowych – których obecnie praktycznie nie ma – powinna mieć możliwość bezpośredniego kontaktu z najnowszą technologią. Dobrze wyjaśniona teoria uwzględniająca trendy i osiągnięcia liderów automatyzacji powinna być uzupełniona jak największą liczbą praktcznych zajęć z użyciem inteligentnych maszyn. Tylko wspólne i spójne działania sektora przemysłu i państwa są w stanie wykształcić ludzi, którzy będą umieli nie tylko z technologii korzystać, ale również ją dalej rozwijać.

31

TEMAT NUMERU

WDRAŻANIE PRZEMYSŁU 4.0 WYMAGA ZMIANY ORGANIZACJI ŁAŃCUCHA WARTOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA ARKADIUSZ RODAK, LIDER DS. CONSULTINGU PRZEMYSŁU 4.0, ASTOR Obecnie coraz więcej firm zapoznaje się z tematyką Przemysłu 4.0 lub już planuje szacowanie możliwości, jakie niosą ze sobą inicjatywy Czwartej Rewolucji Przemysłowej. Zainteresowanie wzmagają rosnące oczekiwania klientów dotyczące większej elastyczności w zakresie indywidualizacji zamówień, podniesienia jakości wytwarzanych produktów oraz skrócenia czasu realizacji zleceń. Firmy, które zastanawiają się nad rozwiązaniami Przemysłu 4.0, powinny rozpocząć proces od autorefleksji dotyczącej gotowości do wdrożenia nowoczesnych technologii i oceny realnych korzyści związanych z wdrożeniem. W pierwszej kolejności należy odpowiedzieć sobie na pytanie – czy moja fabryka jest już Fabryką 3.0, czyli fabryką zautomatyzowaną (lub zrobotyzowaną) w zakresie realizacji produkcji

Jednocześnie mówi się o wzroście przychodów na poziomie 2,9 proc. rocznie (w tym samym okresie), wynikającym z możliwości oferowania nowych produktów i usług oraz poprawianiem jakości dotychczas wytwarzanych. Usprawnienia mają koncentrować się na digitalizacji działań firm, a więc w dużej mierze na dostarczaniu informacji w postaci cyfrowej, nie tylko obejmującej więcej danych, ale i pozwalającej na łatwe, komputerowe przetwarzanie. To wszystko ma się odbyć kosztem ponad 900 mld USD, ponoszonym na modernizację zakładów w każ-

i gromadzenia danych produkcyjnych? Jeżeli krok związany z automatyzacją został już wykonany wtedy droga do osiągnięcia korzyści z transformacji do Fabryki 4.0 z całą pewnością będzie mniej wyboista, a osiągnięcie zakładanych celów realne. Wdrażanie rozwiązań Przemysłu 4.0 wiąże się nie tylko z wyborem i implementacją nowych technologii, ale także z równoległą zmianą koncepcji organizacji łańcucha wartości przedsiębiorstwa. Wyzwaniem stojącym przed firmami wdrażającymi jest także odpowiednie przygotowanie kadry (managerów, inżynierów i operatorów) do zmian, ponieważ tylko dzięki takim połączonym działaniom transformacja może zakończyć się powodzeniem.

dym roku w tym okresie. Co ciekawe, suma ta jest tylko nieznacznie niższa niż suma oszczędności i dodatkowych zysków, jakie mają być spowodowane przez wprowadzone zmiany w latach objętych prognozą, ale nie oznacza to, że nie warto ponosić tych wydatków. Trzeba pamiętać, że korzyści z inwestycji przemysłowych czerpie się przez bardzo wiele lat i dlatego wdrażanie idei Przemysłu 4.0 jest sumarycznie opłacalne. Ponad połowa firm ankietowanych przez PwC uważa, że w ich przypadku koszty inwestycji zwrócą się już w przeciągu dwóch lat, a więc bardzo szybko. Dzięki temu zmoderni-

zowane linie produkcyjne oraz procesy będą w kolejnych latach przynosić już same korzyści, bez dodatkowych kosztów. Nieco inne wyniki otrzymaliśmy z ankiety, którą samodzielnie przeprowadziliśmy wśród kilkudziesięciu polskich przedsiębiorstw. Najczęściej pojawiającą się odpowiedzią odnośnie pytań na temat czasu zwrotu z planowanych inwestycji w rozwiązania Przemysłu 4.0 było 5 lat, przy czym trzeba zaznaczyć, że wiele firm nie miało opracowanych, kompletnych planów inwestycyjnych. Dużym problemem w porównywaniu działań

POSTĘP TECHNICZNY WYMAGA ZMIANY SYSTEMU KSZTAŁCENIA GRZEGORZ BANAKIEWICZ, MANAGER DS. ROZWOJU I PROJEKTÓW PARTNERSKICH, BALLUFF Przygotowanie kadr technicznych na progu zbliżającego się Przemysłu 4.0, to proces, któremu towarzyszy obecnie szereg zmian systemu edukacji w Polsce. Złożoność problemu tkwi w tym, że podczas dynamicznie zachodzących zmian w przemyśle, trzeba się jak najszybciej uporać z reformą szkolnictwa zawodowego oraz wyższego technicznego. Szansą natomiast jest to, że aby nadążyć za nowoczesnym przemysłem, potrzebne są właśnie zasadnicze zmiany w kształceniu technicznym i nowe podejście do współczesnych procesów wytwarzania. Pojawia się coraz częściej zapotrzebowanie na specjalistów o innych niż dotychczas umiejętnościach zawodowych, którzy w dobie Internetu Rzeczy, z niespotykaną dotąd ilością danych w procesach przemysłowych, będą zdolni obsługiwać elastyczne systemy produkcyjne, reagujące w tzw. czasie rzeczywistym. Postęp techniczny zaczyna generować nowe środowisko, które można nazywać początkami istnienia prze-

32

strzeni cyber-fizycznej, a to wymaga większych niż do tej pory umiejętności od przyszłej kadry. Producenci poszukują obecnie specjalistów z zakresu informatyki, automatyki czy mechatroniki, których wiedza teoretyczna dorównuje praktycznej. Sprawdzone wzorce kształcenia dualnego to natomiast kierunek, w którym podąża współczesna edukacja techniczna w wielu krajach Europy. Warto więc zdać sobie sprawę z faktu, że sama szkoła czy uczelnia ze swoimi zasobami często już nie wystarcza. Kadry muszą być szkolone również bezpośrednio tam, gdzie najszybciej zachodzą zmiany i najpilniej potrzebne są nowe umiejętności, czyli w przemyśle. Istotą dobrego przygotowania przyszłych kadr technicznych, do nadchodzącej czwartej rewolucji przemysłowej, jest więc bezpośrednia i ścisła współpraca szkół zawodowych oraz uczelni z przemysłem.

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU firm jest róşny poziom wiedzy osĂłb, ktĂłre zajmujÄ… siÄ™ inwestycjami, jak rĂłwnieĹź róşny szczegółowy zakres ich kompetencji. Tak jak to zostaĹ‚o wczeĹ›niej wspomniane, spojrzenie na ideÄ™ Industry 4.0 silnie zaleĹźy od tego, skÄ…d wywodzi siÄ™ dany pracownik, czym zajmowaĹ‚ siÄ™ wczeĹ›niej i jakie ma wyksztaĹ‚cenie. MoĹźna powiedzieć, Ĺźe w polskich przedsiÄ™biorstwach jest niestety wzglÄ™dnie niewiele osĂłb, ktĂłre sÄ… w stanie potraktować omawiany temat caĹ‚oĹ›ciowo. DuĹźe rozbieĹźnoĹ›ci w szacunkach odnoĹ›nie korzyĹ›ci pĹ‚ynÄ…cych z implementacji rozwiÄ…zaĹ„ klasy PrzemysĹ‚ 4.0 widać rĂłwnieĹź w raporcie PwC, ale jednoczeĹ›nie sÄ… one dosyć rĂłwnomiernie rozmieszczone na obszarze caĹ‚ego Ĺ›wiata. Oznacza to mniej wiÄ™cej tyle, Ĺźe dziÄ™ki globalizacji niezaleĹźnie od regionu, zakĹ‚ady przemysĹ‚owe borykajÄ… siÄ™ z podobnymi problemami i czwarta rewolucja przemysĹ‚owa jest na podobnym etapie zaawansowania.

ROZWIJAMY POLSKI PRZEMYSLOWY INTERNET RZECZY

Problemy WdroĹźenie idei Industry 4.0 w firmie nie jest jednak wcale takie Ĺ‚atwe. Problem caĹ‚oĹ›ciowego postrzegania przedsiÄ™biorstwa to jedno, ale sÄ… teĹź inne trudnoĹ›ci. PierwszÄ… z nich sÄ… finanse. Naturalnie ponoszenie nowych inwestycji kapitaĹ‚owych czÄ™sto nie jest tym, czego pragnÄ… udziaĹ‚owcy. Wynika to w duĹźej mierze z niepewnoĹ›ci prowadzenia biznesu, szczegĂłlnie w rejonach, w ktĂłrych wystÄ™pujÄ… róşnego rodzaju zagroĹźenia. A te obecnie pojawiajÄ… siÄ™ niemal na caĹ‚ym Ĺ›wiecie i sÄ… spowodowane albo zmianami politycznymi, lokalnymi konfliktami zbrojnymi czy niestabilnoĹ›ciÄ… walut i rosnÄ…cym zadĹ‚uĹźeniem paĹ„stw. Dlatego wnioskowanie o nowe inwestycje nie jest Ĺ‚atwe.

Czy zaczÄ™li PaĹ„stwo wdraĹźanie idei PrzemysĹ‚u 4.0?

! " # $ #% # $ $ IÂ?Č•YPKG % $ $ % !

Pewnym sposobem na ominięcie tego problemu jest stopniowa modernizacja urządzeń i systemów, finansowana z budşetu operacyjnego. Jest to moşliwe poniewaş komponenty automatyki stosowane we wdroşeniach Industry 4.0 z powodzeniem mogą realizować pracę wielu starszych urządzeń. Co prawda są droşsze niş bezpośrednie zamienniki dotychczas stosowanych podzespołów, ale zazwyczaj teş cechują się lepszą dokładnością, szybkością czy energooszczędnością. Moşna więc stopniowo modernizować 10/2017

R E K L A M A

- * -

www.elmodis.com 33

TEMAT NUMERU

INŻYNIEROWIE 4.0 KORZYSTAJĄ NA WSPÓŁPRACY UCZELNI Z PRZEMYSŁEM MAŁGORZATA STOCH, DYREKTOR AKADEMII ASTOR W wiedzę przyszli inżynierowie wyposażani są na uczelniach – powstaje coraz więcej kierunków studiów, będących odpowiedzią na zapotrzebowanie ciągle zmieniającego się przemysłu. Inżynierowi 4.0 pozostaje jeszcze zdobycie doświadczenia przez kontakt z nowoczesnymi technologiami w „naturze”. Ten aspekt kształcenia uczelnie realizują coraz bardziej popularyzując współpracę z przemysłem. Studenci coraz częściej wysyłani są na kursy lub warsztaty „do źródeł”, czyli do przedsiębiorstw, które w konkretnych branżach dostarczają innowacyjne produkty i rozwiązania. Współpraca miedzy szkołami a firmami prywatnymi to świetna okazja, by pokazać młodym ludziom, jakie są najnowsze tendencje na rynku technologicznym i przygotować ich do zadań, jakie będą wykonywać w przyszłym miejscu pracy. Nie możemy zapominać też o funkcjonującej na rynku

zakład przemysłowy, nie zmieniając jego sposobu funkcjonowania, aż do momentu, gdy nakłady inwestycyjne potrzebne na zakończenie modernizacji spadną do niewysokiego poziomu. Wtedy wystarczy zainwestować w nowe oprogramowanie, uzupełnić sprzęt o niezbędne komponenty i opracować nowe zasady działania, wpisujące się w idee czwartej rewolucji przemysłowej. Inną trudnością związaną z nowymi pomysłami na działania przemysłowe jest przekonanie do nich ludzi – w tym przede wszystkim pracowników. Aby w pełni korzystać z możliwości, jakie dają nowoczesne systemy automatyki, pracownicy muszę zmienić swoje zwyczaje. Wiele osób woli bowiem

pracy kadrze technicznej, która ma już wiedzę i niezbędne doświadczenie. To na czym należałoby się skupić, to kompetencje miękkie. Do tego oczywiście potrzebna jest otwartość na zmianę ze strony samego inżyniera oraz wsparcie organizacji, w której pracuje. Dlatego kluczowym elementem składającym się na sukces transformacji przedsiębiorstwa do standardów Fabryki 4.0 jest zaangażowanie kierownictwa oraz działów HR w budowanie odpowiedniej polityki kadrowej w zakresie wsparcia rozwoju pracowników. Stworzenie kompleksowych programów rozwojowych wymaga dużej pracy na kilku etapach. A to co powinno być istotą tych programów to nacisk na promowanie interdyscyplinarności, która powinna być ich fundamentem.

wykonywać niektóre operacje ręcznie lub współpracujące z innymi ludźmi, mimo że jest to metoda bardziej czasochłonna. Wykorzystanie maszyn i systemów informatycznych pozwala skrócić czas oczekiwania na informacje i wnioskowania na temat stanu procesów. Zmniejsza też zapotrzebowanie na kontakt między ludźmi i ogranicza liczbę osób niezbędnych do zdobycia kompletnych informacji i podjęcia decyzji. Takie zmiany nie są jednak mile widziane przez część personelu, który woli trzymać się dawnych przyzwyczajeń. W związku z tym powstaje ryzyko, że nawet po zainwestowaniu dużych środków we wdrożenie, pracownicy będą stosować dotychczasowe metody działania

Czy wdrażając rozwiązania Przemysłu 4.0 będziecie Państwo korzystali z pomocy zewnętrznych konsultantów?

- * -

i inwestycja nie przyniesie oczekiwanych korzyści. Oczywiście potrzebne są także dodatkowe szkolenia techniczne, dzięki którym personel nie tylko będzie chciał, ale przede wszystkim umiał posługiwać się nowoczesnymi narzędziami informatycznymi. Co prawda wiele z systemów automatyki, prezentowanych jako sposoby na wdrożenie Przemysłu 4.0 w firmie jest reklamowanych jako bardzo przejrzyste i łatwe w użyciu, ale trzeba pamiętać o ogromnym wzroście dostępnych informacji w postaci tzw. Big Analog Data, co jest częstą konsekwencją implementacji systemów IoT. To prawda – nowe 34

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU systemy są bardzo wygodne w obsłudze i pozwalają intuicyjnie grupować dane, ale większość pracowników jest przyzwyczajona do pracy ze znacznie mniejszą ilością informacji. Dotyczy to szczególnie osób w starszym wieku, a więc i z większym doświadczeniem. Istnieje obawa, şe ich dotychczasowa, cenna wiedza przestanie być uşyteczna, gdy pojawią się nowoczesne systemy. W rzeczywistości jest to tylko częściowo prawdą. Wiedzę ekspercką moşna zaimplementować do wdraşanego systemu automatyki. Moşna wręcz powiedzieć, şe bez tego aplikacja nie będzie dobrze spełniała swojej roli. Co więcej, nowa instalacja jest zazwyczaj jej pozbawiona i w praktyce trzeba ją następnie stopniowo implementować w postaci algorytmów. Jest to czasochłonny proces, który moşe przebiegać latami. Warto przy tym wspomnieć o innej obawie, która często pojawia się, gdy rozwaşane są próby rewolucjonizowania sposobu pracy zakładu przemysłowego. Pracownicy nierzadko obawiają się utraty swoich stanowisk pracy i bycia zastąpionymi przez maszyny. To fakt – celem automatyzacji bardzo często jest wyręczenie człowieka z wielu obowiązków, ale trzeba przy tym zauwaşyć, şe zazwyczaj chodzi o obowiązki najbardziej şmudne, nudne, czy wręcz niebezpieczne. Tyle şe przykła-

dowa rozbudowa parku maszyn choć z jednej strony zmniejsza zapotrzebowanie na pracowników stojących przy linii produkcyjnej, to z drugiej strony zwiększa zapotrzebowanie na operatorów i serwisantów tych maszyn. A to często oznacza, şe osoby, które dotąd wykonywały meczącą i niekorzystną dla zdrowia pracę mogą wciąş zajmować się podobną produkcją, ale w inny sposób, w bardziej komfortowych warunkach. W podobny sposób, doświadczeni inşynierowie utrzymania ruchu, zamiast ręcznie monitorować pracę maszyn mogą nauczyć się korzystać z nowych systemów i stopniowo przenosić do nich swoją wiedzę, co moşe

poskutkować jej lepszym wykorzystaniem. I o ile inwestorzy chętnie jak najszybciej zastąpiliby zbędny personel tańszymi w utrzymaniu systemami komputerowymi, to w rzeczywistości kompletne wdroşenia Przemysłu 4.0 są bardzo czasochłonne, właśnie ze względu na długotrwałe dostosowywanie instalacji do specyfiki procesów prowadzonych w danym zakładzie oraz na przenoszenie wiedzy pracowników do systemów komputerowych.

Bezpieczeństwo informatyczne Spośród wszystkich problemów, jakie pojawiają się w trakcie omawiania

. H % $( ' ,

W JAKI SPOSĂ“B PRZYGOTOWAĆ KADRĘ TECHNICZNÄ„ DO NADCHODZÄ„CEJ CZWARTEJ REWOLUCJI? MICHAĹ KOT, DYREKTOR SPRZEDAĹťY REGIONALNEJ, SIEMENS POLSKA Naszym zdaniem naleĹźy w pierwszej kolejnoĹ›ci postawić na poprawÄ™ edukacji. To wĹ‚aĹ›nie system ksztaĹ‚cenia ma kluczowe znacznie na drodze do sukcesu przedsiÄ™biorstw we współczesnej gospodarce opartej na wiedzy. Siemens ma wĹ‚asnÄ… wizjÄ™, jak taka edukacja techniczna powinna wyglÄ…dać. Naszym zdaniem najlepsze efekty daje tzw. ksztaĹ‚cenie dualne. ZakĹ‚ada ono udziaĹ‚ przedsiÄ™biorstw w przygotowaniu zawodowym przyszĹ‚ych specjalistĂłw, pozwalajÄ…c przyszĹ‚ym inĹźynierom zdobywać wiedzÄ™ i umiejÄ™tnoĹ›ci praktyczne dostosowane do wymogĂłw i potrzeb pracodawcĂłw. Odpowiedni profil ksztaĹ‚cenia, dobrany pod kÄ…tem potrzeb pracodawcy, skraca rĂłwnieĹź okres adaptacji pracownika w miejscu pracy. Siemens wypracowaĹ‚ wĹ‚asne autorskie programy ksztaĹ‚cenia dualnego od lat funkcjonujÄ…ce w Niemczech pod nazwÄ… Akademia Siemensa. Natomiast w Berlinie powoĹ‚aliĹ›my Centrum Edukacji Mechatronicznej na prawach szkoĹ‚y wyĹźszej z certyfikacjÄ… miÄ™dzynarodowÄ…. W Polsce wykorzystaliĹ›my takĹźe tÄ™ metodykÄ™

10/2017

organizacji ksztaĹ‚cenia dualnego wdraĹźajÄ…c program mechatroniki wspĂłlnie z PolitechnikÄ… LubelskÄ…. OprĂłcz dyplomu politechniki absolwent otrzymuje certyfikat Siemensa. Studenci biorÄ… udziaĹ‚ w rozwiÄ…zywaniu rzeczywistych problemĂłw, z ktĂłrymi spotykać siÄ™ bÄ™dÄ… w zakĹ‚adzie pracy. Ćwiczenia nie odbywajÄ… siÄ™ wyĹ‚Ä…cznie w warunkach laboratoryjnych, ale oparte sÄ… na najnowoczeĹ›niejszych systemach mechatronicznych, wykorzystywanych w przemyĹ›le. Na tej współpracy zyskuje student, Siemens oraz uczelnia. A w koĹ„cowym rozrachunku przemysĹ‚ polski uzyskuje dostÄ™p do wykwalifikowanych inĹźynierĂłw zdolnych obsĹ‚uĹźyć współczeĹ›nie stosowane rozwiÄ…zania mechatroniczne. Po ukoĹ„czeniu takich studiĂłw absolwenci bÄ™dÄ… mogli podjąć pracÄ™ w dowolnej firmie i od razu efektywnie pracować na stanowisku inĹźynierskim. To takie poczwĂłrne Win-Win-Win-Win.

35

TEMAT NUMERU

JAKIE WYZWANIA STOJĄ PRZED WDRAŻAJĄCYMI IDEE PRZEMYSŁU 4.0? MICHAŁ CHAJA, INŻYNIER DS. SPRZEDAŻY, SCHUNK Przedsiębiorstwa mające w planach transformację i wdrożenie rozwiązań z zakresu Przemysłu 4.0 staną przed trzema głównymi wyzwaniami. Pierwszym będzie sfinansowanie całej operacji. Zakład powinien być wyposażony w silną infrastrukturę, która pozwoli na automatyzację i informatyzację produkcji. Jeszcze większym wydatkiem będzie inwestycja w zaawansowane technologie oraz we wspierające ich oprogramowanie. Co za tym idzie konieczne będzie stworzenie przez firmy długookresowego planu inwestycji. Drugim wyzwaniem będzie cyberbezpieczeństwo. Podłączenie całego zakładu do Internetu wiąże się z ryzykiem ataku hakerskiego. Takie ataki powodują nie tylko straty finansowe, lecz mogą się wiązać z zagrożeniem życia ludzkiego. Z tego powodu

tematu Przemysłu 4.0, zdecydowanie najpoważniejszym, a być może nawet wciąż niedocenianym, jest zagrożenie bezpieczeństwa systemów przemysłowych. Już sam Internet Rzeczy polega na podłączeniu wszelkich urządzeń elektronicznych do sieci, a więc i jego przemysłowy odpowiednik bazuje na tym samym. Konwergencja technologii informatycznych z przemysłowymi prowadzi do nowych zagrożeń. Wiążące się z tym ryzyko jest bardzo duże. W przeciągu ostatnich kilku lat każdego roku powstawały nowe zagrożenia wirusami i atakami, które powodowały wielomilionowe straty w firmach na całym świecie. W 2017 r. byliśmy świadkami sytuacji, gdzie jed-

ważne jest stworzenie odpowiedniej polityki bezpieczeństwa oraz inwestowanie w produkty o bezpiecznej architekturze. Trzecim ważnym wyzwaniem, przed którym staną firmy są niedobory kadrowe. Na rynku pracy brakuje wyspecjalizowanych inżynierów, potrafiących połączyć różne specjalizacje, np. automatykę z informatyką. Przedsiębiorcy powinni zacieśnić współpracę z uczelniami, tak aby ich zapotrzebowanie na wyszkolone kadry miało odwzorowanie w programach nauczania.Jeśli firmy sprostają wspomnianym wyzwaniom czeka je duży wzrost wydajności operacyjnej i produktywności.

nego dnia niemal wszystkie komputery w firmie padały ofiarą ataku za sprawą wirusa Petya, który żądał okupu. Wykorzystywał on względnie niedawno odkrytą lukę w systemie operacyjnym Windows, po cichu instalował się na komputerach w otoczeniu sieciowym, by po pewnym czasie uśpienia i namnażania – zaatakować. Co ciekawe, wirus ten nawet nie był nastawiony na zarobek, gdyż szybko można było odkryć, że jego twórcy nie są w stanie zweryfikować, kto okup opłacił, a kto nie, a więc wpłacanie jakichkolwiek środków na ich konto nic nie da. Wirusy takie jak ten mogą być więc tworzone nie tyle po to, by bezpośrednio na nich zarobić, ale by spowodować

problemy w firmie i uniemożliwić jej funkcjonowanie. W momencie gdy Przemysłowy Internet Rzeczy się upowszechni, liczba firm zagrożonych atakiem znacznie wzrośnie, a co więcej, będą to różne zakłady przemysłowe, których nawet krótki przestój kosztuje krocie. Niestety, ratunkiem nie jest zastosowanie systemu operacyjnego, innego niż Microsoft Windows. Luki pojawiają się także w innym oprogramowaniu, czego dobrym przykładem jest błąd Heartbleed ujawniony w 2014 r. I o ile w przypadku systemów konsumenckich, można przyjąć, że częste aktualizacje oprogramowania są najlepszym sposobem na uniknięcie problemów, w rzeczywistości przemysłowej bęCo stanowi w Państwa firmie istotną przeszkodę we wdrażaniu idei dzie to trudne w realizacji. Oprogramowanie przemysłowe zazwyczaj nie Przemysłu 4.0? zmienia się tak szybko, a inżynierowie utrzymania ruchu starają się unikać aktualizacji, o ile nie są one konieczne. Wynika to z obaw przed różnicami w działaniu starszej i nowszej wersji systemu. Aktualizacje często trudno cofnąć, a nowy system może błędnie realizować specyficzne zadanie, które składa się na proces przeprowadzany w zakładzie. Oznacza to, że sama aktualizacja może stanowić zagrożenie, gdyż jest w stanie niekiedy doprowadzić do wstrzymania produkcji.

Jak wdrożyć Przemysł 4.0? - * -

36

Omówione zagrożenia oraz poziom wiedzy i rozumienia zagadnień związanych z czwartą rewolucją przemysłową AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU wskazują, że za wdrażanie rozwiązań Przemysłu 4.0 najlepiej WYZWANIA STOJĄ firm, PRZED WDRAŻAJĄCYMI IDEE PRZEMYSŁU 4.0? nieJAKIE zabierać się samemu. Większość z którymi rozmaMICHAŁ CHAJA, INŻYNIER SPRZEDAŻY, SCHUNK wialiśmy w trakcie powstawania tegoDS. artykułu albo nie miało żadnego konkretnego, kompleksowego planu implementacji nowych rozwiązań, albo starało się oprzeć na pomysłach zewnętrznych konsultantów. Można powiedzieć, że ta druga grupa była w lepszej sytuacji, bo wyprzedza swoją konkurencję. Trzeba jednak uważać, by nie wpaść w pułapkę w postaci odgórnego ograniczenia się do rozwiązań tworzonych przez jedną firmę. Praktycznie wszyscy znaczący producenci automatyki i systemów przemysłowych widzą w Przemyśle 4.0 nie tylko duży potencjał ale i szansę na zarobek. Firmy te tworząc własne rozwiązania, starają się jak najszybciej je spopularyzować, co pozwoliłoby następnie oferować swoje i powiązane ze swoimi produkty właśnie opierając się na ich popularności. Przewagę w tym zakresie mają firmy, którym udało się wcześniej spopularyzować autorskie rozwiązania przemysłowego Ethernetu. Dostawcy też dosyć dobrze zdają sobie sprawę z ograniczeń wiedzy na temat Przemysłu 4.0 i starają się prezentować tę koncepcję tak, by najbardziej pasowała do tego, co sami oferują. Jest to oczywiście naturalne i szczęśliwie oferowane rozwiązania są zazwyczaj dobrze przemyślane, a ich całościowe zastosowanie pozwala uzyskać bardzo dobre rezultaty. Producenci automatyki zatrudniają też specjalistów od wdrożeń, którzy pomagają planować strategię klientów, biorąc pod uwagę zarówno czynniki ekonomiczne, konkurencję, sytuację rynkową, techniczną, jak i dotychczas stosowane narzędzia. Wydaje się, że skorzystanie z takich usług i zlecenie modernizacji, a raczej ułożenia planu modernizacji zakładu przemysłowego jest najlepszym wyjściem dla zdecydowanej większości polskich przedsiębiorców z branży przemysłowej. Oddanie tego zadania w ręce specjalistów, którzy dobrze znają temat pozwoli uniknąć błędów, a jednocześnie umożliwi ocenę zakładu z obiektywnego, zewnętrznego punktu widzenia, a więc dostrzeżenie zjawisk, szans i problemów, które z wewnątrz firmy mogą być niewidoczne. Wtedy jedyną trudnością jest wybór dostawcy, który najlepiej przeprowadzi ten proces i będzie mógł zaoferować komponenty i systemy optymalnie pasujące do specyfiki modernizowanego zakładu. Stäubli posiada w swojej ofercie szeroką gamę wysokowydajnych

Niezmienna wydajność w najczystszej postaci

robotów czteroosiowych i sześcioosiowych w wykonaniu standar-

Kiedy dołączyć do rewolucji?

10/2017

dowym i specjalnym. Roboty spełniają najwyższe standardy w najbardziej wymagających aplikacjach przemysłowych.

Man and Machine www.staubli.com

R E K L A M A

Skoro wiadomo już, jakie korzyści niesie Przemysł 4.0, jakie się z nim wiążą zagrożenia i jak zabrać się do przeprowadzenia nowych wdrożeń, pozostaje pytanie - kiedy to zrobić? Odpowiedź na nie nie powinna być zaskakująca – jest taka sama, jak w przypadku chyba większości planowanych procesów, tj. „jak najszybciej”. Wynika to z dwóch czynników. Po pierwsze, jak już zostało wspomniane, korzyści płynące z zastosowania nowoczesnych procedur i digitalizacji procesów można czerpać przez długi czas po wdrożeniu. W odróżnieniu od planów rozbudowy parku maszynowego, które należałoby dostosowywać do koniunktury na rynku, modernizacje w stylu Przemysłu 4.0 nie będą podnosiły kosztów utrzymania, co mogłoby się przełożyć na dodatkowe straty w gorszych latach. Nowoczesne systemy informatyczne oraz oczujnikowanie procesów w ogólności prowadzi do zmniejszenia

Staubli Łódź Sp. z o.o., +48 42 6368504, staubli.pl@staubli.com

37

TEMAT NUMERU

WSPÓŁPRACA CZŁOWIEKA Z ROBOTEM W INDUSTRY 4.0 MUSI BYĆ BEZPIECZNA TOMASZ NOWAK, DYREKTOR KUKA POLSKA Bardzo ważnym aspektem czwartej rewolucji przemysłowej jest kooperacja człowieka z robotem, a co za tym idzie kwestia bezpieczeństwa. Niezwykle istotne jest przełamanie barier oraz świadomości, iż człowiek może bezpośrednio współpracować z maszyną. KUKA, wprowadzając na rynek robota LBR iiwa, stworzyła podwaliny dla nowej współpracy człowieka z robotem w Industry 4.0, czyli bezpośredniej i bezpiecznej współpracy bez zabezpieczeń ochronnych. Robot LBR iiwa, będący częścią Smart Factory, dzięki technologii wysokiej czułości potrafi uczyć się od

kosztów operacyjnych. Co więcej, nie należy się też spodziewać, że systemy te nagle znacznie stanieją. To fakt, że stanowią jeszcze pewnego rodzaju nowość, ale wcale nie bazują na wykorzystaniu niezwykle drogich, nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Przemysł 4.0 tak naprawdę polega na sprytnym, kompleksowym wykorzystaniu zasobów i technik dostępnych od

człowieka. Dzięki połączeniu z „chmurą” może on samodzielnie sprawdzać, optymalizować i dokumentować wyniki swojej pracy. W fabryce przyszłości możliwości zastosowań są niemal nieograniczone. LBR iiwa udowadnia, że można wcielić w życie wizje Industry 4.0. Już dziś roboty pracują ramię w ramię z człowiekiem, rozszerzając jego możliwości: aby pracownik mógł wykonać swoją pracę w sposób bardziej efektywny, ergonomiczny, precyzyjny i skoncentrowany.

lat, które zdążyły już stanieć, np. komunikacja cyfrowa, inteligentne czujniki oraz przetwarzanie danych w chmurze. Po drugie, zwlekanie z modernizacją sprawia, że zakład przestaje być konkurencyjny. Mamy 2017 rok, a więc Przemysł 4.0 jest z nami już 6 lat i jest mocno promowany przez rządy uprzemysłowionych państw na całym świecie. Nowe, elektroniczne usługi,

na jakie pozwala czwarta rewolucja przemysłowa są stopniowo wdrażane w kolejnych firmach i jeśli nie dołączy się do tego ruchu, zostanie się w tyle. Dlatego zignorowanie tematu zdecydowanie nie jest dobrym rozwiązaniem. Marcin Karbowniczek AUTOMATYKA

R E K L A M A

KLU

DO

PRENUMERUJ 38

Wydawca: Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa, e-mail: automatyka@piap.pl

CZYTAJ

WSPÓŁPRACUJ

www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

Specjalistyczne technologie urzeczywistniajÄ… koncepcjÄ™ PrzemysĹ‚u 4.0 : & A $ , ) ,'

- ( / - (4 - - '

$ C - @M - (

( & - ( / & & * ( /@ # $ & GHI / 4

- @ ?H

M

ike Lomax, kierownik ds. elektryfikacji w firmie Bosch Rexroth, zwrĂłciĹ‚ uwagÄ™ na kilka dziedzin rozwoju, ktĂłre przekĹ‚adajÄ… siÄ™ na gwaĹ‚towny wzrost liczby sektorĂłw wykorzystujÄ…cych moĹźliwoĹ›ci oferowane przez PrzemysĹ‚ 4.0. Przeczy to wynikom najnowszego raportu SAP wskazujÄ…cym, Ĺźe tylko okoĹ‚o 1/5 firm z Wielkiej Brytanii wdraĹźa strategiÄ™ PrzemysĹ‚u 4.0. Kluczowym aspektem PrzemysĹ‚u 4.0 jest Ĺ‚Ä…czność umoĹźliwiajÄ…ca współpracÄ™ maszyny z czĹ‚owiekiem, polegajÄ…cÄ… na gromadzeniu w czasie rzeczywistym ogromnych iloĹ›ci danych i ich zoptymalizowanej analizie. Firma Bosch Rexroth jest pionierem w dziedzinie PrzemysĹ‚u 4.0 â€“ w peĹ‚ni wdroĹźyĹ‚a juĹź tÄ™ koncepcjÄ™ w wielu zakĹ‚adach, miÄ™dzy innymi w Homburgu, Lohr oraz Blaichach w Niemczech, zajmujÄ…cych siÄ™ produkcjÄ… komponentĂłw hydraulicznych do zastosowaĹ„ mobilnych oraz przemysĹ‚owych. – WdroĹźenie koncepcji PrzemysĹ‚u 4.0 byĹ‚o technicznie moĹźliwe juĹź od pewnego czasu, ale dopiero teraz staĹ‚o siÄ™ dostÄ™pne dla wiÄ™kszej liczby producentĂłw, nawet tych, ktĂłrzy prowadzÄ… dziaĹ‚alność od dawna. Obecnie moĹźliwoĹ›ci w zakresie dostÄ™pu do Internetu, Ĺ‚atwego w uĹźyciu oprogramowania i sprzÄ™tu, lokalizacji GPS, mocy

40

obliczeniowej i opcji przechowywania danych sÄ… znacznie wiÄ™ksze niĹź kiedykolwiek wczeĹ›niej. Jednak tym, co stanowi rzeczywistÄ… róşnicÄ™, jest znacznie wiÄ™ksza dostÄ™pność nowych, opĹ‚acalnych technologii ukierunkowanych na wykorzystanie przez producentĂłw prawdziwej wartoĹ›ci Internetu Rzeczy – wyjaĹ›niĹ‚ Mike Lomax. Gromadzenie kluczowych danych w czasie rzeczywistym wymaga duĹźej liczby bardzo dokĹ‚adnych czujnikĂłw o najwyĹźszych parametrach – takie czujniki sÄ… obecnie powszechnie dostÄ™pne w korzystnych cenach, dziÄ™ki zastosowaniu sprawdzonej technologii uĹźywanej w telefonii komĂłrkowej. JednoczeĹ›nie wyspecjalizowane zĹ‚Ä…cza speĹ‚niajÄ…ce zaĹ‚oĹźenia koncepcji PrzemysĹ‚u 4.0 (urzÄ…dzenia do zbierania i transmisji danych) moĹźna po prostu zainstalować na sprzÄ™cie znajdujÄ…cym siÄ™ w zakĹ‚adzie, gdzie bÄ™dÄ… zbierać informacje w czasie rzeczywistym i przesyĹ‚ać je do chmury. W wielu przypadkach pozwala to uniknąć przeprojektowywania sprzÄ™tu lub zakupu nowego zakĹ‚adu. To szczegĂłlnie waĹźne, poniewaĹź wiele zakĹ‚adĂłw byĹ‚o zaprojektowanych nawet dekadÄ™ temu, kiedy to tempo rozwoju technologicznego byĹ‚o wolniejsze, a moĹźliwoĹ›ci oferowane przez Internet Rzeczy byĹ‚y znane w znacznie węşszym zakresie. P R O M O C J A

Oznacza to, Ĺźe wdroĹźenie koncepcji PrzemysĹ‚u 4.0 nie zawsze wiÄ…Ĺźe siÄ™ z ponoszeniem znacznych nakĹ‚adĂłw finansowych lub tworzeniem nowego zakĹ‚adu produkcyjnego – w wielu przypadkach kluczowe jest optymalne zastosowanie obecnie dostÄ™pnych specjalistycznych technologii w poĹ‚Ä…czeniu z posiadanym wyposaĹźeniem, tak aby umoĹźliwić pozyskiwanie danych, ktĂłre moĹźna wykorzystywać w czasie rzeczywistym w procesie decyzyjnym dotyczÄ…cym produkcji. – Raport SAP wskazuje na minimalne wykorzystanie moĹźliwoĹ›ci w tym zakresie, jednak nasze doĹ›wiadczenia mĂłwiÄ… co innego. W rzeczywistoĹ›ci jest to obszar, w ktĂłrym obserwujemy zwiÄ™kszone zaangaĹźowanie producentĂłw OEM. SÄ… oni bardzo zainteresowani tym, w jaki sposĂłb moĹźna dziÄ™ki specjalistycznym technologiom lepiej wykorzystać moĹźliwoĹ›ci istniejÄ…cego parku maszynowego i przeksztaĹ‚cić go tak, aby speĹ‚niaĹ‚ zaĹ‚oĹźenia koncepcji PrzemysĹ‚u 4.0 â€“ podsumowaĹ‚ Mike Lomax.

& H <& XIZ[XIG' IZ9Z\I : - H ZZ ]\^ X^ ]_' 2 ) ZZ ]`^ ^] \` 9$ ( - H ,a* , ) ,H(

---H* , ) ,H(

AUTOMATYKA

Firma Bosch Rexroth jako wiodący dostawca komponentów i systemów z zakresu automatyzacji i zarazem firma produkująca te komponenty bierze aktywny udział w postępującej kolejnej rewolucji przemysłowej pod hasłem Przemysł 4.0. Dzięki zebranym doświadczeniom z własnych zakładów produkcyjnych z całego świata oraz szerokiej ofercie systemowej, jesteśmy w stanie zaoferować rozwiązania z zakresu automatyzacji i sposobu produkcji począwszy od produkcji jednostkowej aż po masową. Automatyzacja połączona ze światem cyfrowym prowadzi w produkcji do szybszego i bardziej elastycznego procesu wytwarzania, zwiększa wykorzystanie materiałów, jak również minimalizuje okresy przestoju i zmniejsza zakres i czas koniecznych napraw. Wprawiamy w ruch: Dołącz z nami do Przemysłu 4.0.

boschrexroth.com/connected-automation

TEMAT NUMERU

Efektywność i bezpieczeĹ„stwo dziÄ™ki robotom współpracujÄ…cym

: C * - - ( ( &/? , $ C ( C M 4 ( ( -4 2 - @ ( -

( & / 9$ - , * ( - ( - -H

P

rzemysĹ‚ 4.0 na nowo okreĹ›la role maszyn automatycznych i czĹ‚owieka w ich wspĂłlnej pracy. Od wielu lat automatyka systematycznie poprawiaĹ‚a warunki pracy, umoĹźliwiaĹ‚a bowiem ludziom radzenie sobie z trudnymi, mÄ™czÄ…cymi i niebezpiecznymi zadaniami, zapewniajÄ…c im wyĹźszÄ… pozycjÄ™ w procesie, a jednoczeĹ›nie zwiÄ™kszajÄ…c ich skuteczność i produktywność oraz poprawiajÄ…c jakość rezultatu finalnego. Obecnie potrafimy osiÄ…gać taki sam stopieĹ„ poprawy, czerpiÄ…c z uksztaĹ‚towanej, bliskiej i bezpoĹ›redniej współpracy miÄ™dzy czĹ‚owiekiem i maszynÄ…. Ta współpraca, dziÄ™ki Comau, nie ogranicza siÄ™ juĹź wyĹ‚Ä…cznie do obsĹ‚ugi robotĂłw ani uĹźywania w zastosowaniach przemysĹ‚owych jedynie robotĂłw o ograniczonym udĹşwigu lub o niewielkich wymiarach.

AURA – Advanced Use Robotic Arm WkrĂłtce w dziedzinie robotyki pojawi siÄ™ innowacyjny produkt: AURA (Advanced Use Robotic Arm). DziÄ™ki niemu po raz pierwszy moĹźliwa bÄ™dzie prawdziwa współpraca miÄ™dzy robotami o duĹźym udĹşwigu i ludĹşmi. Przeniesienie funkcji robotĂłw współpracujÄ…cych na maszyny o duĹźym udĹşwigu oznacza, Ĺźe kaĹźdy sektor przemysĹ‚owy moĹźe wdroĹźyć w swoich procesach bezpieczne zastosowania. 42

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU Wzrost znaczenia robotów współpracujących Coraz częściej na rynku pojawiają się aplikacje budowane w oparciu o roboty, które mogą pracować w bezpośredniej bliskości z człowiekiem, czyli koboty. Wspierają one ludzi w czynnościach monotonnych i powtarzalnych, które wymagają m.in. dokładności i wydajności. Roboty współpracujące są wyposażone w szereg czujników, które mają zapewnić maksymalne bezpieczeństwo pracy na stanowisku. Koboty pracują ramię w ramię z operatorem, poprawiając wydajność stanowiska pracy. Wśród zastosowań robotów współpracujących są m.in. aplikacje montażowe, przenoszenia, zadań pomiarowych czy inspekcji detali.

Wykorzystaliśmy zmysły

na coś, jak przy odpieraniu ataku. Robot, który chce współpracować, musi być w stanie wchodzić w interakcje z człowiekiem, a żeby mógł to robić, niezbędne są mu opisane wcześniej „ludzkie” cechy. Roboty tego typu są wyposażone w czujniki zainstalowane pod warstwą powłoki ochronnej w celu zapewnienia całkowitego bezpieczeństwa. Jednym z unikalnych rozwiązań Comau

Fot. Comau

Robot AURA jest zainspirowany ludzkimi interakcjami. W kontaktach z innymi ludźmi wykorzystujemy nasze zmysły, zwłaszcza dotyk i wzrok. Gdy obserwujemy ruchy innych osób, możemy „poruszać się” razem z nimi po otaczającej nas przestrzeni. Nasze

postrzeganie innych przez dotyk kieruje naszymi działaniami i reakcjami tak, jak robi to wzrok – niezależnie od tego, czy inna osoba znajduje się w środku czy na krawędzi naszego pola widzenia, wzrok odpowiednio kieruje naszym zachowaniem. Z kolei gdy chcemy wejść z kimś w kontakt, dotykamy lub pchamy daną osobę w konkretnym kierunku, co jest jeszcze lepiej widoczne, gdy nasze ciała reagują instynktownie

10/2017

43

TEMAT NUMERU

Rozszerzona współpraca bez kompromisĂłw AURA to unikalna koncepcja techniczna w dziedzinie współpracujÄ…cych robotĂłw, a przede wszystkim antidotum na wiele problemĂłw generowanych przez obecne rozwiÄ…zania. PoĹ‚Ä…czone, zintegrowane zastosowanie czujnikĂłw i sterownikĂłw sprawia, Ĺźe roboty współpracujÄ…ce Comau mogÄ… być instalowane w dowolnej pozycji, nawet na suficie, i to bez koniecznoĹ›ci zapobiegania wibracjom. DziÄ™ki rozwiÄ…zaniu AURA dotychczasowe kompromisy w zakresie designu, ukĹ‚adu i zajmowanej przez roboty przestrzeni zostanÄ… wyparte przez liczne, unikalne korzyĹ›ci. Naleşą do nich: zarzÄ…dzanie wysokim udĹşwigiem, systemy w peĹ‚ni współpracujÄ…cych robotĂłw, zapobieganie kolizjom, dostosowana technologia Hollow Wrist w modelu NJ4, technologia odporna na wibracje, miÄ™kka i czuĹ‚a powĹ‚oka pokrywajÄ…ca maszynÄ™, inteligentna regulacja prÄ™dkoĹ›ci w zaleĹźnoĹ›ci od stref o róşnym stopniu ryzyka, inteligenty interfejs oraz zastosowanie szeĹ›ciu elementĂłw odpowiadajÄ…cych za bezpieczeĹ„stwo: skanera lasero44

wego, czujnika zbliĹźeniowego, czujnika kontaktowego, czujnika siĹ‚y nadgarstka, systemu wizyjnego i zapewniajÄ…cej peĹ‚ne pokrycie powĹ‚oki piankowej. Firma Comau zastosowaĹ‚a technologie wdroĹźone w robotach AURA rĂłwnieĹź w innych swoich urzÄ…dzeniach – poza robotami Comau oferuje rĂłwnieĹź współpracujÄ…cy chwytak i stół obrotowy. Oba elementy uzupeĹ‚niajÄ… ofertÄ™ systemu współpracujÄ…cego Comau – pierwszego na Ĺ›wiecie tego typu systemu w dziedzinie robotyki przemysĹ‚owej. Poza technologiÄ…, ktĂłrÄ… dzieli wspĂłlnie z robotami, we współpracujÄ…cym stole obrotowym zastosowano dodatkowo technologiÄ™ SEA (Series Elastic Actuation), obejmujÄ…cÄ… spręşynÄ™ poĹ‚Ä…czonÄ… z podwĂłjnym enkoderem, aby stół „poddawaĹ‚ siÄ™â€?, gdy zostaje popchniÄ™ty przez operatora. Z kolei chwytak jest wyposaĹźony w czujnik siĹ‚y/momentu zamontowany na koĹ‚nierzu robota i uĹźywa tych samych warstw bezpieczeĹ„stwa, co robot.

Fot. Comau

jest sterowanie czuĹ‚oĹ›ciÄ…: AURA Ĺ‚Ä…czy w sobie jednoczesne postrzeganie bliskoĹ›ci czĹ‚owieka – lub komponentu zautomatyzowanego – oraz kontaktu z nim i intensywnoĹ›ci tego kontaktu. PoĹ‚Ä…czone zastosowanie tego rodzaju technologii, korzystajÄ…cej ze skanerĂłw laserowych do dynamicznej identyfikacji pozycji osĂłb, umoĹźliwia caĹ‚kowite zatrzymanie ruchu robota, gdy jest on juĹź bardzo blisko pracownika lub doszĹ‚o do zetkniÄ™cia z nim. To jednak nie wszystko. Gdy robot AURA zostanie dotkniÄ™ty, przestaje siÄ™ poruszać i moĹźe reagować zgodnie z oczekiwaniami operatora, a zainstalowane w nim czujniki mogÄ… być uĹźywane jako przyciski. RozwiÄ…zanie to obejmuje rĂłwnieĹź „wzrokâ€? – system wizyjny, wbudowany w moduĹ‚y sterujÄ…ce robotem, przekazuje dane dotyczÄ…ce bliskoĹ›ci osĂłb w obszarze dziaĹ‚ania robota, umoĹźliwiajÄ…c specjalnemu oprogramowaniu przewidywanie jego ruchĂłw i zmienianie odpowiednio trajektorii.

COMAU POLAND Sp. z o.o. & H & XII' G\9XII , H \Z ZX] dG IZ' \Z ZX] dd `` 9$ * H( a $ &H $ ---H $ &H $

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

MontaĹź w trybie PrzemysĹ‚u 4.0 Prosty sposĂłb przyspieszenia rĂłwnolegĹ‚ego montaĹźu bloku silnika ( / @M' @M

$& / +#%90 /

( - - , , # $ 9 & GHI ( - , /

,- - - , (

$ C& * & - ( 9 $ @ $ / $H . $

. - &/ , '

* ( - M /- 4 9 - - - (

( /4 # $ & GHI'

/ $ $ C - 9 $ , $& ( -

& - $ $ $H

Z

astosowanie jednostki chwytaka do montaĹźu silnika jednoznacznie pokazuje wydajność i elastyczność systemu: blok silnika, uszczelka, tĹ‚oki, gĹ‚owica cylindra i Ĺ›ruby sÄ… rĂłwnolegle chwytane i mocowane w dwĂłch etapach. Tajemnica tkwi w metodzie rĂłwnolegĹ‚ego montaĹźu, ktĂłry jest szybszy i taĹ„szy niĹź montaĹź sekwencyjny i moĹźe być wykonany przy zastosowaniu napÄ™du serwopneumatycznego bÄ…dĹş elektrycznego, takiego jak napÄ™d z paskiem zÄ™batym ELGA-TB-KF lub siĹ‚ownik elektryczny ESBF-BS.

Adaptacja i elastyczność DziÄ™ki zdecentralizowanej inteligencji wyspy zaworowej CPX/VTSA kompaktowe chwytaki rĂłwnolegĹ‚e HGPL-B z podciĹ›nieniowymi chwytakami i generatorem podciĹ›nienia OVEM zapewniajÄ… elastyczne i uniwersalne rozwiÄ…zanie 46

P R O M O C J A

procesĂłw chwytania. WytrzymaĹ‚a wyspa zaworowa VTSA o wysokiej wartoĹ›ci przepĹ‚ywu doskonale współpracuje z platformÄ… automatyzacji CPX. Koncepcja inteligentnej diagnostyki CPX skraca przestoje, a to z kolei zwiÄ™ksza dostÄ™pność i ogranicza koszty dziaĹ‚ania. Jednostki chwytaka mogÄ… być dopasowane do indywidualnych wymagaĹ„ klienta. DziÄ™ki inteligentnej konstrukcji takie rozwiÄ…zanie jest szybsze niĹź konwencjonalne chwytaki, a ponadto jest wyposaĹźone w peĹ‚nÄ…, zintegrowanÄ… technologiÄ™ czujnikĂłw i komponentĂłw mechanicznych oraz umoĹźliwia bezpoĹ›rednie przetwarzanie sygnaĹ‚Ăłw. Sterownik CODESYS CPX-CEC ze stopniem ochrony IP65/67 zapewnia kompaktowy, lokalny system sterowania jednostkÄ… chwytaka. DziÄ™ki temu chwytak nie wymaga szafki sterujÄ…cej, co pozwala AUTOMATYKA

( / @M / ,- $ ? * M ( - - & , - $

- A / # $ & GHI

. 2 &/

* 9A $

& ( 2 $4 * - ?

%# . H # 2 $ $& &/

/ * - $

( & / $ : ( - - %#f[7 - $ 2 &/? /' - 4 - ? ( $&

zaoszczÄ™dzić przestrzeĹ„ juĹź na etapie planowania. Wszystkie magistrale Fieldbus oraz przemysĹ‚owy Ethernet, a takĹźe standard OPC-UA PrzemysĹ‚ 4.0 sÄ… dostÄ™pne jako interfejsy. Â

Szkolenie 4.0

Zrozumienie w peĹ‚ni zautomatyzowanych technologii produkcji i wiedza o budowie i programowaniu cyfrowych sieci systemu grajÄ… kluczowÄ… rolÄ™. Bez nich przyszli pracownicy nie bÄ™dÄ… mogli

Generowanie dodatkowych danych to jedno, ale ich interpretacja i dochodzenie do wĹ‚aĹ›ciwych wnioskĂłw to coĹ› zupeĹ‚nie innego. Pracownicy, a takĹźe uczniowie

. H .

! (4

( $ 4* $

5B" 9 9 .

szkół zawodowych i uczelni technicznych muszÄ… zatem zdobyć wiedzÄ™ w zakresie koncepcji PrzemysĹ‚u 4.0. 10/2017

obsĹ‚ugiwać i optymalizować systemĂłw w celu opracowania elastycznych, inteligentnych elementĂłw, a tym samym zapewnić niezbÄ™dnej uniwersalnoĹ›ci i adaptacyjnoĹ›ci systemĂłw. Festo Didactic oferuje cyberfizyczne

systemy nauczania oraz platformÄ™ badawczÄ… CP Factory, ktĂłra symuluje stacje robocze w realnym zakĹ‚adzie produkcyjnym. Szkolenie obejmuje m.in. programowanie systemĂłw, architekturÄ™ sieci, efektywność energetycznÄ… i zarzÄ…dzanie danymi. Platforma umoĹźliwia rozwijanie i testowanie elastycznych rozwiÄ…zaĹ„ programistycznych, ktĂłre nastÄ™pnie mogÄ… znaleźć zastosowanie w produkcji.

FESTO Sp. z o.o. < H : - & H - ]' I`9IdI H ZZ ]XX GX II' 2 ) ZZ ]XX GX IZ 9$ 2 e( a2 H $ ---H2 H $[, 9 & ---H2 H(

47

TEMAT NUMERU

WiÄ™cej danych i optymalizacja Skalowalność w IIoT S ( $ - - - 4 / C &$ / 4@ - ,' $ '

/ 2 & & H - / - '

( - ( &/? -

4@ - H $ - 4

' $ - 4 / - & - $ & $ / ? /

( - @ ? 4 - /? / - / @ ' / @ - 4 / (

/ / - 4 4 - ? $ & # $ - & H

48

A

by zakĹ‚ad przemysĹ‚owy pracowaĹ‚ wydajnie, naleĹźy zadbać o wiele czynnikĂłw, takich jak współpraca miÄ™dzy poszczegĂłlnymi maszynami w zmieniajÄ…cych siÄ™ warunkach eksploatacji, zapewnienie ciÄ…gĹ‚ego Ĺ‚aĹ„cucha dostaw części, surowcĂłw, paliw i innych zaleĹźnych od specyfiki zakĹ‚adu, znalezienie sposobĂłw na utrzymanie ciÄ…gĹ‚oĹ›ci produkcji w przypadku przestojĂłw pojedynczych maszyn oraz wiele innych. To zadania wymagajÄ…ce pracy wielu ludzi róşnych specjalizacji, a efekty w znacznej mierze zaleşą od iloĹ›ci danych, ktĂłre majÄ… do dyspozycji. W obecnej epoce powszechnej automatyzacji i wdraĹźania coraz bardziej zaawansowanych systemĂłw informatycznych inĹźynierowie i managerowie sÄ… wspierani przez wiele narzÄ™dzi, ktĂłre umoĹźliwiajÄ… uzyskiwanie przez zakĹ‚ady satysfakcjonujÄ…cych wynikĂłw. W wielu zakĹ‚adach jednak automatyzacja nadal nie jest zaawansowana. NiezaleĹźnie od stopnia automatyzacji zawsze istniejÄ… moĹźliwoĹ›ci optymalizacji pracy zakĹ‚adu w celu maksymalizacji jego wydajnoĹ›ci. P R O M O C J A

Nowoczesna analiza Od pewnego czasu roĹ›nie popularność wdraĹźania PrzemysĹ‚owego Internetu Rzeczy (ang. IIoT, Industrial Internet of Things), ktĂłry umoĹźliwia osiÄ…ganie coraz wiÄ™kszej wydajnoĹ›ci przy uĹźyciu juĹź dostÄ™pnych Ĺ›rodkĂłw (maszyn, instalacji). PodstawÄ… tej nowoczesnej technologii jest zautomatyzowana wymiana danych miÄ™dzy urzÄ…dzeniami pomiarowymi, sterownikami PLC i innymi urzÄ…dzeniami rejestrujÄ…cymi pomiary procesowe na obiekcie a moduĹ‚ami integracji i przetwarzania danych. Te z kolei sÄ… Ĺ‚Ä…czone w sieci lokalne (tworzÄ…c warstwÄ™ EDGE lub FOG Computing), a nastÄ™pnie, za poĹ›rednictwem Internetu, z chmurÄ…. W systemach wykorzystujÄ…cych IIoT czÄ™sto stosowana jest bezprzewodowa transmisja danych, co zmniejsza koszty i uĹ‚atwia integracjÄ™ ze wzglÄ™du na brak koniecznoĹ›ci budowy infrastruktury sieciowej. Jest to istotne zwĹ‚aszcza w duĹźych zakĹ‚adach przemysĹ‚owych, gdzie maszyny rozmieszczone sÄ… na duĹźej powierzchni. Sama wymiana danych nie jest niczym nowym w automatyce. NowaAUTOMATYKA

TEMAT NUMERU torski jest sposĂłb ich wykorzystania. Celem jest uczynienie ze zgromadzonych danych narzÄ™dzia do optymalizacji pracy maszyn, a w efekcie caĹ‚ego zakĹ‚adu. Wymagane jest zatem po pierwsze utworzenie zbioru danych zebranych z jak najwiÄ™kszej liczby maszyn, w dalszej kolejnoĹ›ci ich obrĂłbka i analiza z zastosowaniem zaawansowanych algorytmĂłw, a nastÄ™pnie przetworzenie ich do postaci umoĹźliwiajÄ…cej interpretacjÄ™ i wdroĹźenie rozwiÄ…zaĹ„ wynikajÄ…cych z przeprowadzonych analiz. Im wiÄ™cej maszyn jest monitorowanych i im dĹ‚uĹźej prowadzone sÄ… analizy, tym bardziej kompletna staje siÄ™ baza wiedzy. Kluczowe znaczenie w tym przypadku ma czas. W trakcie eksploatacji maszyny pracujÄ… pod róşnymi obciÄ…Ĺźeniami, w zmiennych warunkach, moĹźliwe jest wiÄ™c sprawdzenie, jak zachowujÄ… siÄ™ w róşnych obszarach charakterystyk eksploatacyjnych. Zmienne sÄ… rĂłwnieĹź warunki otoczenia i materiaĹ‚y, z ktĂłrymi pracujÄ… maszyny, moĹźna wiÄ™c wyciÄ…gać wnioski dotyczÄ…ce ich wpĹ‚ywu na wydajność. W trakcie pracy maszyny ulegajÄ… zuĹźyciu i awariom, a IIoT moĹźe być pomocny w uzyskaniu informacji o symptomach poprzedzajÄ…cych awariÄ™, skutkĂłw, jakie sÄ… przez nie wywoĹ‚ywane, a finalnie – w dĹ‚ugoczasowej predykcji stanu maszyny.

zmniejszenie kosztu jednostkowego optymalizacji danej maszyny. Zgromadzenie danych dla jednej maszyny trwa dĹ‚ugo, ale wraz ze wzrostem liczby maszyn objÄ™tych systemem optymalizacji czas uzyskania satysfakcjonujÄ…cej iloĹ›ci danych jest o wiele krĂłtszy. Co wiÄ™cej, malejÄ… koszty wdroĹźenia systemu, takie jak koszt oprogramowania, urzÄ…dzeĹ„, infrastruktury, utrzymania serwerĂłw, opĹ‚acenia usĹ‚ug transferu danych i miejsca na dane w chmurze. Dlatego z punktu widzenia optymalizacji kosztĂłw istotne jest podĹ‚Ä…czenie do systemu jak najwiÄ™kszej liczby maszyn. WdraĹźanie systemĂłw stosujÄ…cych IIoT jest zwiÄ…zane z rosnÄ…cym uĹźyciem wielu zaawansowanych narzÄ™dzi. Potrzebne sÄ… urzÄ…dzenia zdolne do re-

a takĹźe predykcji stanu i optymalizacji eksploatacyjnej maszyn napÄ™dzanych za pomocÄ… silnikĂłw elektrycznych. Unikalne rozwiÄ…zanie Elmodis bazuje na pomiarach i zaawansowanym przetwarzaniu wielkoĹ›ci elektrycznych (prÄ…d i napiÄ™cie). Zintegrowane Ĺ›rodowisko oferowane przez Elmodis jest oparte na wykorzystaniu PrzemysĹ‚owego Internetu Rzeczy w zakresie moduĹ‚Ăłw integracji i przetwarzania danych, algorytmĂłw obliczeniowych w nich zawartych, komunikacji miÄ™dzy moduĹ‚ami bezpoĹ›rednio i za poĹ›rednictwem chmury oraz dostÄ™pu do wynikĂłw analiz przez Internet. Ogromne moĹźliwoĹ›ci IIoT wynikajÄ… w duĹźej mierze ze skalowalnoĹ›ci i liczby urzÄ…dzeĹ„ tworzÄ…cych system. Same narzÄ™dzia informatyczne i rozwiÄ…zania

jestracji duĹźej iloĹ›ci danych z czÄ™stotliwoĹ›ciÄ… dostosowanÄ… do typu mierzonych wielkoĹ›ci. Aby zarejestrowane dane miaĹ‚y wartość, wymagane jest opracowanie algorytmĂłw ich przetwarzania, czyli przeĹ‚oĹźenie wymagaĹ„ stawianych systemowi na jÄ™zyk matematyki. Konieczne sÄ… rĂłwnieĹź instrumenty (infrastruktura sieciowa, protokoĹ‚y komunikacji) do wymiany danych miÄ™dzy urzÄ…dzeniami oraz przesyĹ‚ania danych do chmury.

sprzÄ™towe nie stanowiÄ… wartoĹ›ci dodanej, jeĹ›li nie sÄ… zaopatrywane w odpowiedniÄ… ilość danych rejestrowanych z odpowiedniÄ… jakoĹ›ciÄ… w trakcie pracy monitorowanych maszyn. Beneficjentami rozwiÄ…zaĹ„ z zastosowaniem PrzemysĹ‚owego Internetu Rzeczy mogÄ… wiÄ™c najszybciej stać siÄ™ zakĹ‚ady przemysĹ‚owe, w ktĂłrych jest zainstalowanych wiele maszyn, pod warunkiem kompleksowego objÄ™cia zakĹ‚adu systemem, w ktĂłrym zastosowano tÄ™ technologiÄ™.

Walor kompleksowości

PrzemysĹ‚owy Internet Rzeczy jest technologiÄ…, ktĂłra jest aktualnie w fazie intensywnego rozwoju. Pionierem wykorzystania IIoT jest na polskim rynku firma Elmodis, oferujÄ…ca zintegrowane systemy monitorowania i diagnostyki,

C ( /

. H 5 $

KrĂłtszy czas, niĹźsze koszty Przetwarzanie i analiza danych sÄ… wykonywane na kilku poziomach. Po pierwsze w punktach wÄ™zĹ‚owych, czyli moduĹ‚ach integracji i przetwarzania danych (edge computing), dziÄ™ki czemu moĹźliwe jest czerpanie wiedzy na temat pojedynczych maszyn. Po drugie, dziÄ™ki komunikacji i przetwarzaniu danych miÄ™dzy wÄ™zĹ‚ami lokalnie (fog computing), badane sÄ… wzajemne oddziaĹ‚ywania róşnych maszyn współpracujÄ…cych ze sobÄ…, a takĹźe zachowanie podobnych maszyn na terenie danego zakĹ‚adu. Po trzecie za poĹ›rednictwem Internetu i algorytmĂłw dziaĹ‚ajÄ…cych w chmurze (cloud computing) analizowane sÄ… dĹ‚ugoterminowe wyniki dla maszyn eksploatowanych w róşnych warunkach. WielkÄ… zaletÄ… takiego dzielenia danych miÄ™dzy róşnymi maszynami jest 10/2017

ELMODIS Sp. z o.o. 9$ $ a $ H $ ---H $ H $

49

TEMAT NUMERU

Czujniki bezpieczeństwa dla robotów & -? 4 - , /

/

( / - $ * - - /?

&/ * ( - H *

( M - - $

? * ( - '

/ -

( - , -&H

50

J

eĹ›li zaangaĹźowanie czĹ‚owieka w proces produkcyjny nie jest konieczne lub jest niepoşądane, maszyny i urzÄ…dzenia stanowiÄ…ce potencjalne ĹşrĂłdĹ‚o zagroĹźenia dla ludzi sÄ… odgradzane od otoczenia mechanicznymi elementami zabezpieczajÄ…cymi. WejĹ›cie do stref pracy robotĂłw jest zasadniczo niezbÄ™dne tylko w celach serwisowych. DostÄ™p jest moĹźliwy przez drzwi bezpieczeĹ„stwa, ktĂłre

P R O M O C J A

muszÄ… być zabezpieczone specjalnymi czujnikami wykrywajÄ…cymi ich otwarcie i wysyĹ‚ajÄ…cymi sygnaĹ‚ nakazujÄ…cy zatrzymanie maszyny, co umoĹźliwia bezpiecznÄ… jej obsĹ‚ugÄ™.

Opcje montaĹźu i bezpieczeĹ„stwa W zaleĹźnoĹ›ci od wymagaĹ„, rodzaju zabudowy i warunkĂłw brzegowych aplikacji stosuje siÄ™ czujniki o róşnej budowie i sposobach aktywacji. W przypadku montaĹźu ukrytego bardzo ekonomicznym rozwiÄ…zaniem sÄ… czujniki magnetyczne PSENmag, natomiast czujniki zapewniajÄ…ce maksymalnÄ… swobodÄ™ montaĹźu i zapewniajÄ…ce najwyĹźszy stopieĹ„ ochrony przed nieuprawnionym manipulowaniem to czujniki oparte na technologii RFID, np. PSENcode. JeĹ›li urzÄ…dzenia zabezpieczajÄ…ce muszÄ… zostać zainstalowane w pobliĹźu strefy niebezpiecznego ruchu, np. ze wzglÄ™du na brak miejsca, trzeba wziąć pod uwagÄ™ niebezpieczeĹ„stwo zwiÄ…zane z dĹ‚ugim wybiegiem maszyny. W takiej sytuacji naleĹźy bezwzglÄ™dnie zastosować zabezpieczenia mechaniczne. Do wszystkich ograniczeĹ„ technicznych dziaĹ‚ania czujnikĂłw dochodzi jeszcze duĹźa liczba wariantĂłw sprzÄ™towych, co umoĹźliwia realizacjÄ™ niemal wszystkich scenariuszy monitoringu. Czujniki PSENcode znajdujÄ… zastosowanie w procesie montaĹźu nadwozi samochodowych przy uĹźyciu robotĂłw, a jeden czujnik umoĹźliwia monitorowanie nawet trzech pozycji. MoĹźliwe obszary zastosowania to aplikacje, w ktĂłrych wymagana jest rÄ™czna interwencja – np. podawanie i odbieranie blaszanych elementĂłw ze stanowiska AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU pracy robota otoczonego kratÄ… ochronnÄ…. W przypadku aplikacji z uĹźyciem robotĂłw, przy ktĂłrych konieczna jest np. kontrola czĹ‚owieka, doprowadzanie części lub dalsza obrĂłbka, jako dodatkowÄ… ochronÄ™ stosuje siÄ™ czÄ™sto rĂłwnieĹź mechanizmy ochronne dziaĹ‚ajÄ…ce na zasadzie bezdotykowej, takie jak np. kurtyny Ĺ›wietlne. Ponadto konieczne moĹźe okazać siÄ™ zapewnienie ochrony przed wtargniÄ™ciem w postaci zainstalowanych poziomo kurtyn Ĺ›wietlnych lub skanerĂłw laserowych. W niektĂłrych przypadkach optymalnym rozwiÄ…zaniem jest zastosowanie mat bezpieczeĹ„stwa – np. w sytuacji, gdy moĹźliwość zastosowania systemĂłw optycznych jest ograniczona ze wzglÄ™du na warunki brzegowe zwiÄ…zane z danym procesem, takie jak pyĹ‚, dym, mgĹ‚a czy para wodna. W przypadku współdzielenia obszaru roboczego przez czĹ‚owieka i robota dÄ…Ĺźy siÄ™ do zapewnienia bezpieczeĹ„stwa aplikacji za pomocÄ… komponentĂłw i funkcji bezpieczeĹ„stwa wbudowanych w roboty lub umieszczonych na nich. PrzykĹ‚adowo funkcje zapewniajÄ…ce bezpieczeĹ„stwo ruchĂłw robota Ĺ‚Ä…czy siÄ™ z czujnikami bezdotykowymi, wbudowanymi w robota czujnikami momentĂłw lub umieszczonymi na robocie czujnikami dotykowymi. Ruchy robotĂłw w tego typu aplikacjach sÄ… zwykle znacznie wolniejsze niĹź w przypadku w peĹ‚ni zautomatyzowanych aplikacji. Tego rodzaju koncepcje bezpieczeĹ„stwa stosuje siÄ™ obecnie w robotyce usĹ‚ugowej w zakresie współpracy czĹ‚owieka z robotem. Po uwzglÄ™dnieniu innych wymagaĹ„ bezpieczeĹ„stwa moĹźna je rĂłwnieĹź zastosować przy wdraĹźaniu aplikacji.

. H #

Dynamiczna ochrona strefy bezpieczeĹ„stwa W przypadku współpracy czĹ‚owieka z robotem obsĹ‚ugujÄ…cym wiÄ™ksze Ĺ‚adunki przedstawione wczeĹ›niej koncepcje zapewnienia bezpieczeĹ„stwa stajÄ… siÄ™ niewystarczajÄ…ce. W tej sytuacji niezbÄ™dne jest znacznie wiÄ™ksze stopniowanie obserwacji zdarzeĹ„. Konieczne jest np. rozróşnienie, czy czĹ‚owiek znajduje siÄ™ w promieniu wystÄ™powania niebezpiecznych ruchĂłw (strefa ostrzegania), czy teĹź wkroczyĹ‚ 10/2017

juĹź do strefy o zwiÄ™kszonych wymogach bezpieczeĹ„stwa (strefa bezpieczeĹ„stwa). W idealnym przypadku strefy te powinno dać siÄ™ regulować w sposĂłb dynamiczny, np. wytyczajÄ…c je na podstawie zakresu ruchu maszyny lub robota objÄ™tych monitoringiem bezpieczeĹ„stwa. DziÄ™ki temu moĹźliwe jest zorganizowanie w takim Ĺ›rodowisku współpracy miÄ™dzy czĹ‚owiekiem a robotem, dla ktĂłrej statyczne mechanizmy zabezpieczajÄ…ce sÄ… niewystarczajÄ…ce. Nowe, oparte na zastosowaniu kamer rozwiÄ…zania umoĹźliwiajÄ… bezpieczne monitorowanie pĂłl i stref bezpieczeĹ„stwa w przestrzeni wielowymiarowej. W ten sposĂłb dziaĹ‚a np. system kamer 3D SafetyEYE do monitorowania stref niebezpiecznych. DziÄ™ki moĹźliwoĹ›ci dziaĹ‚ania w trzech wymiarach tego typu systemy czujnikĂłw otwierajÄ… nowe moĹźliwoĹ›ci w zakresie projektowania aplikacji. Co wiÄ™cej, na poszczegĂłlnych etapach procesu moĹźna od nowa definiować ustawienia stref bezpieczeĹ„stwa. Dalszy rozwĂłj w tym obszarze uwarunkowany jest potrzebami przyszĹ‚ych aplikacji – poĹ‚Ä…czenie bezpiecznego robota z systemem kamer bezpieczeĹ„stwa 3D oraz wzmoĹźonÄ… komunikacjÄ… moĹźe umoĹźliwić scalenie i optymalizacjÄ™ oddzielonych od siebie etapĂłw procesu. Bezpieczny

robot zna swoje bezpieczne poĹ‚oĹźenie, bezpiecznÄ… prÄ™dkość i bezpieczny kierunek ruchu, a system kamer bezpieczeĹ„stwa zna poĹ‚oĹźenie obiektĂłw (ludzi) w zasiÄ™gu pracy robota. Zamiast bezwzglÄ™dnego unieruchamiania maszyn system bÄ™dzie mĂłgĹ‚ w przyszĹ‚oĹ›ci reagować bardziej elastycznie, unikajÄ…c niepotrzebnych przestojĂłw, a tym samym prowadzić do wzrostu wydajnoĹ›ci procesĂłw produkcyjnych. Dotychczas nie udaĹ‚o siÄ™ stworzyć uniwersalnego robota ani systemu czujnikĂłw, ktĂłry zapewniaĹ‚by bezpieczeĹ„stwo we wszystkich moĹźliwych do przewidzenia aplikacjach. Wymogi w zakresie bezpieczeĹ„stwa sÄ… zawsze uzaleĹźnione od danej aplikacji. Do stworzenia bezpiecznego Ĺ›rodowiska pracy robota konieczne jest caĹ‚oĹ›ciowe uwzglÄ™dnienie robota, narzÄ™dzia i obrabianego przedmiotu oraz innych maszyn stosowanych w procesie, np. urzÄ…dzeĹ„ do przeĹ‚adunku materiaĹ‚Ăłw. W praktyce oznacza to, Ĺźe kaĹźda aplikacja wymaga indywidualnej oceny pod wzglÄ™dem bezpieczeĹ„stwa.

PILZ POLSKA Sp. z o.o. & H & , - X`' IZ9X^Z : - H ZZ ^^G ]X II' 2 ) ZZ ^^G ]X Id 9$ 2 a( H(

---H( H $[( 9#B

51

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Roboty przemysĹ‚owe i współpracujÄ…ce * ( $ -

@- ( - /? 4 - , , ( $ &H

C / $ / ( & /

$ * /&C * , 2& / - MH < C * / 2 * /&

( * $ * H

< - ( -

* ( $ - $

$ ?( M - - ( - C /? /

*

( / - - , - , ( $ - ,H '

- $ $ - / $ &/ -' ,

$ - ( (& /?

* - - ( ( &/? ,'

( & / 4 $ H

* ( $ - ( - $ $ C - M

- - , / ,

( / H Marcin Karbowniczek

52

W

 obiegowej opinii, wĹ›rĂłd ludzi niezwiÄ…zanych z automatykÄ…, sĹ‚owo robot kojarzy siÄ™ z humanoidalnÄ…, metalowÄ… maszynÄ…, ktĂłra moĹźe swobodnie siÄ™ poruszać i zastÄ…pić czĹ‚owieka w wielu zadaniach. I o ile w rzeczywistoĹ›ci jest jeszcze bardzo daleko do takiego stopnia zaawansowania technologii, by to byĹ‚o moĹźliwe, od pewnego czasu wydaje siÄ™, Ĺźe ludzkość znowu zaczęła zmierzać w kierunku realizacji tej wizji.

Klasyczne roboty przemysĹ‚owe Typowy robot przemysĹ‚owy to wciÄ…Ĺź stacjonarna maszyna, przystosowana i zaprogramowana do wykonywania okreĹ›lonego zadania. MogÄ… być klasyfikowane w zaleĹźnoĹ›ci od budowy, do najbardziej popularnych naleşą: do najbardziej popularnych naleşą: • przegubowy, przypominajÄ…cy budowÄ… ramiÄ™ czĹ‚owieka, • kartezjaĹ„ski, w ktĂłrym poszczegĂłlne silniki najczęściej sĹ‚uşą do pozycjonowania robota w jednej z trzech prostopadĹ‚ych do siebie osi, • SCARA, wyposaĹźone w trzy stopnie swobody, z ktĂłrych dwa to rĂłwnolegĹ‚e do siebie osie obrotowe, a jeden pozwala na ruch postÄ™powy, • rĂłwnolegĹ‚y (typu delta), gdzie koĹ„cĂłwka robocza powieszona jest na wiÄ™cej niĹź jednym ramieniu (a wiÄ™c ma wiÄ™cej niĹź jednÄ… pÄ™tlÄ™ kinematycznÄ…). PoszczegĂłlne rodzaje budowy predestynujÄ… roboty danego typu do konkretnych rodzajĂłw zastosowaĹ„, choć finalnie, zalecane aplikacje dla wskazanej maszyny zaleşą teĹź od innych parametrĂłw, takich jak wymiary i zasiÄ™g

robota, jego udĹşwig, szybkość, a nawet szczelność. Ze wzglÄ™du na budowÄ™, roboty przegubowe Ĺ›wietnie sprawdzajÄ… siÄ™ w zadaniach paletyzacji, spawania i pakowania. Ich ramiona pozwalajÄ… na docieranie w zakÄ…tki obiektĂłw pod róşnymi kÄ…tami. CzÄ™sto majÄ… teĹź duĹźy udĹşwig. Roboty kartezjaĹ„skie dobrze sprawdzajÄ… siÄ™ we wszelkiego rodzaju aplikacjach przenoszenia. Ich obszar roboczy ma ksztaĹ‚t prostopadĹ‚oĹ›cianu i moĹźe być dosyć duĹźy, bez komplikacji budowy maszyny. Niestety, sumarycznie zajmujÄ… dosyć duĹźo miejsca. Trudno teĹź zabezpieczyć ich prowadnice przed kurzem. Roboty typu SCARA umoĹźliwiajÄ… bardzo szybkie ukĹ‚adanie elementĂłw. Nie majÄ… duĹźego udĹşwigu, ale zastosowanie dwĂłch obrotowych, rĂłwnolegĹ‚ych przegubĂłw czyni je niezwykle szybkimi. PozwalajÄ… na utrzymywanie staĹ‚ego przyspieszenia w ruchu, przy zachowaniu duĹźej dokĹ‚adnoĹ›ci. Roboty rĂłwnolegĹ‚e natomiast nie tylko pozwalajÄ… szybko ukĹ‚adać i przenosić elementy, ale w ograniczonym stopniu mogÄ… teĹź znaleźć inne zastosowanie. Ich duşą zaletÄ… jest zwiÄ™kszona sztywność i precyzja ruchu, co wynika wĹ‚aĹ›nie z nadmiarowej liczby ramion. Nie zajmujÄ… teĹź wiele przestrzeni, gdyĹź najczęściej podwieszone sÄ… pod sufitem lub na innym, staĹ‚ym ramieniu.

DobĂłr robota WybierajÄ…c robota przemysĹ‚owego do aplikacji naleĹźy przede wszystkim zwrĂłcić uwagÄ™ na jego udĹşwig. Dotyczy to wszystkich rodzajĂłw robotĂłw i pozwala okreĹ›lić, czy maszyna bÄ™dzie moAUTOMATYKA

. H . & ' &

PRZEGLÄ„D SPRZĘTU I APARATURY gĹ‚a przenosić obiekty lub podĹ‚Ä…czone do niej koĹ„cĂłwki robocze. UdĹşwig naleĹźy porĂłwnywać pod kÄ…tem dopuszczalnej masy i momentu bezwĹ‚adnoĹ›ci, a wiÄ™c takĹźe z uwzglÄ™dnieniem przewidywanej szybkoĹ›ci ruchu. Trzeba przy tym zauwaĹźyć, Ĺźe dane katalogowe podawane przez producentĂłw sÄ… zazwyczaj zawyĹźone, albo zaprezentowane w sposĂłb, ktĂłry moĹźe zmylić nabywcÄ™. Maksymalne obciÄ…Ĺźenie robota prawie nigdy nie jest obciÄ…Ĺźeniem, z jakim robot moĹźe poruszać siÄ™ z maksymalnÄ… szybkoĹ›ciÄ…. W praktyce podawana szybkość maksymalna moĹźe być osiÄ…gniÄ™ta przy nie wiÄ™cej niĹź poĹ‚owie maksymalnego obciÄ…Ĺźenia, a czÄ™sto nawet przy jej czwartej lub trzeciej części. Dodatkowo dopuszczalna szybkość moĹźe być teĹź ograniczona, gdy nie zastosuje siÄ™ dodatkowych mechanizmĂłw bezpieczeĹ„stwa. To nie wszystko, bo maksymalna masa uwzglÄ™dnia wszelkie dodatkowe elementy osprzÄ™tu robota, montowane na jego ramieniu, a wiÄ™c samÄ… koĹ„cĂłwkÄ™ roboczÄ…, jej narzÄ™dzia, przewody i czujniki. Sam chwytak moĹźe mieć masÄ™ kilku kilogramĂłw. To bardzo istotne by uwzglÄ™dnić jÄ…, mimo Ĺźe czasem trudno jÄ… z gĂłry oszacować, jeĹ›li planowane wdroĹźenie jest nowatorskie. Dlatego dobierajÄ…c robota warto nieco przeszacowywać warunki pracy, by na koniec nie okazaĹ‚o siÄ™, Ĺźe nie moĹźe on poprawnie funkcjonować. PrzeciÄ…Ĺźenie moĹźe bowiem przyspieszyć jego zuĹźycie. JednoczeĹ›nie instalacja zbyt duĹźego robota oznacza w praktyce nadmiarowe koszty i zajÄ™cie niepotrzebnie duĹźej przestrzeni. DuĹźe roboty teĹź czÄ™sto poruszajÄ… siÄ™ wolniej niĹź mniejsze. DecydujÄ…c siÄ™ na robota przemysĹ‚owego warto teĹź przemyĹ›leć, jak szybko musi pracować. CzÄ™sto instalacja robota ma na celu skrĂłcenie czasu cyklu potrzebnego na wytworzenie produktu. Trzeba jednak pamiÄ™tać, Ĺźe wydajność maszyny na linii produkcyjnej jest zaleĹźna od wydajnoĹ›ci pozostaĹ‚ych etapĂłw procesĂłw produkcyjnych. Nie warto siÄ™gać po niezwykle szybkiego, drogiego robota, ktĂłry bÄ™dzie musiaĹ‚ dĹ‚ugo czekać na dostarczenie mu produktĂłw do obrĂłbki. Co wiÄ™cej, 10/2017

jeĹ›li juĹź mamy maszynÄ™ umoĹźliwiajÄ…cÄ… wykonywanie szybszych ruchĂłw, lepiej zaprogramować jÄ… by poruszaĹ‚a siÄ™ wolniej. Najczęściej pozytywnie wpĹ‚ywa to na şywotność jej i podĹ‚Ä…czonych kabli, a wiÄ™c rzadziej bÄ™dÄ… ulegaĹ‚y usterkom.

DuĹźa moc to duĹźa siĹ‚a Wszystkie rodzaje robotĂłw stosuje siÄ™ przede wszystkim po to, by zastÄ…pić czĹ‚owieka urzÄ…dzeniem silniejszym, szybszym i bardziej precyzyjnym. W drugiej kolejnoĹ›ci celem jest takĹźe wyeliminowanie zagroĹźenia Ĺźycia i zdrowia czĹ‚owieka podczas pracy w niebezpiecznych warunkach. Tyle, Ĺźe sam robot rĂłwnieĹź stanowi zagroĹźenie dla czĹ‚owieka. Wynika to z siĹ‚, jakimi siÄ™ posĹ‚uguje. Ramiona robotĂłw albo osiÄ…gajÄ… duĹźe prÄ™dkoĹ›ci, albo przenoszÄ… bardzo duĹźe obciÄ…Ĺźenia, w zaleĹźnoĹ›ci od aplikacji. W obu przypadkach oznacza to, Ĺźe nabierajÄ… duĹźego pÄ™du. WyjÄ…tkami sÄ… np. zadania takie jak spawanie, gdzie szybkość ruchu nie jest duĹźa przez caĹ‚y czas, a koĹ„cĂłwka robocza wcale nie jest bardzo cięşka, ale tak czy inaczej – ruch dosyć masywnego, sztywnego, metalowego ramienia powoduje zagroĹźenie dla osĂłb znajdujÄ…cych siÄ™ w bezpoĹ›redniej okolicy. Dlatego typowe roboty przemysĹ‚owe pracujÄ… zawsze (za wyjÄ…tkiem zakĹ‚adĂłw w krajach trzeciego Ĺ›wiata, gdzie nie dba siÄ™ o bezpieczeĹ„stwo pracownikĂłw) albo w klatce, albo otoczone kurtynami bezpieczeĹ„stwa, ktĂłre wstrzymujÄ… pracÄ™ urzÄ…dzenia gdy tylko coĹ› siÄ™ przedostanie przez zabezpieczenia. Stosowane sÄ… róşne techniki osĹ‚on – oprĂłcz

wspomnianych juĹź kurtyn mogÄ… to być skanery laserowe albo – uĹźywane najczęściej pomocniczo – maty naciskowe, ktĂłre wykrywajÄ… wejĹ›cie na nie. To wszystko sprawia, Ĺźe roboty tego typu nie mogÄ… wyglÄ…dać ani dziaĹ‚ać tak, jak na filmach science-fiction. Nie mogÄ… bowiem wchodzić w interakcje z czĹ‚owiekiem. Teraz jednak sytuacja ta siÄ™ zmienia.

Roboty współpracujÄ…ce Od pewnego czasu na rynku zaczęły pojawiać siÄ™ tzw. roboty współpracujÄ…ce. ZostaĹ‚y one zaprojektowane tak, by nie stanowiĹ‚y zagroĹźenia dla ludzi pracujÄ…cych w ich bezpoĹ›redniej okolicy. StaĹ‚o siÄ™ to moĹźliwe dziÄ™ki wykorzystaniu szeregu szybkich sensorĂłw, wykrywajÄ…cych zmiany siĹ‚ dziaĹ‚ajÄ…cych na robota oraz przez modyfikacjÄ™ dopuszczalnych parametrĂłw pracy maszyny. Roboty współpracujÄ…ce (pojawiajÄ…ce siÄ™ angielskie okreĹ›lenia to: colaborative robots, cooperative robots, cobots) nie bijÄ… rekordĂłw w szybkoĹ›ci pracy, ani w dopuszczalnym udĹşwigu, ale dziÄ™ki moĹźliwoĹ›ci pracy wspĂłlnie z ludĹşmi sÄ… w stanie wykonywać zadania, ktĂłrych wczeĹ›niej maszyny nie daĹ‚yby rady samodzielnie realizować. Nowe moĹźliwoĹ›ci wynikajÄ… przede wszystkim z faktu poĹ‚Ä…czenia ludzkiej inteligencji i zrÄ™cznoĹ›ci z precyzjÄ… i siĹ‚Ä… maszyny. Algorytmy rozpoznawania obrazĂłw i sztucznej inteligencji, choć z kaĹźdym rokiem stajÄ… siÄ™ coraz bardziej zaawansowane, wciÄ…Ĺź nie radzÄ… sobie, albo radzÄ… niezbyt dobrze z wieloma czÄ™stymi problemami. CzĹ‚owiek pracujÄ…cy w bezpoĹ›rednim sÄ…siedztwie robota moĹźe wspomagać ma53

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY PRODUCENT

ABB

COMAU

FANUC

Model ZasiÄ™g [mm] UdĹşwig [kg] Liczba stopni swobody StopieĹ„ ochrony Zakres temperatury pracy [°C] HaĹ‚as [dBA] Powtarzalność [mm] Maksymalna szybkość [mm/s] Moc maksymalna [W] Masa [kg]

YuMi 559 0,5 7 IP30 brak danych brak danych 0,02 1500 170 38 robot dwuramienny – sumaryczny zasiÄ™g, udĹşwig i liczba przegubĂłw dwa razy wiÄ™ksze niĹź podane w tabeli

AURA NJ4 110 2210 110 6 IP65 brak danych brak danych 0,07 brak danych brak danych 685

CR-35iA 1813 35 6 IP67/IP54 0–45 70 0,08 750 1000 990

Uwagi

robot jeszcze niedostÄ™pny w oficjalnej ofercie

PRODUCENT

KUKA

NACHI

NACHI

Model ZasiÄ™g [mm] UdĹşwig [kg] Liczba stopni swobody StopieĹ„ ochrony Zakres temperatury pracy [°C] HaĹ‚as [dBA] Powtarzalność [mm] Maksymalna szybkość [mm/s] Moc maksymalna [W] Masa [kg]

LBR iiwa 14 R820 820 14 7 IP54 5–45 75 0,15 brak danych brak danych 30

MZ04-01 541 4 6 IP40 (opcjonalnie IP67) 0–45 70 0,02 brak danych 400 26

MZ04E-01 541 4 6 IP40 (opcjonalnie IP67) 0–45 70 0,02 brak danych 400 25

Uwagi Tab. : * $ * - 2 ( & -

szynÄ™, uĹ‚atwiajÄ…c jej realizacjÄ™ zadaĹ„ w trudniejszych przypadkach. Bywa teĹź, Ĺźe czĹ‚owiek podaje robotowi elementy do obrĂłbki, dziÄ™ki czemu unika siÄ™ budowy skomplikowanego systemu podajnikĂłw i programowania wizji maszynowej. Częściej jednak to maszyna podaje czĹ‚owiekowi przedmiot do pracy, utrzymujÄ…c go w odpowiedniej pozycji, podczas gdy czĹ‚owiek wykonuje juĹź konkretnÄ… operacjÄ™ na obiekcie. Innym ze sposobĂłw podziaĹ‚u zadaĹ„ jest przekazanie tych bardziej niewygodnych lub niebezpiecznych robotowi. 54

PrzykĹ‚adowo, jeĹ›li dana czynność wymaga precyzji, jakiej nie moĹźe osiÄ…gnąć czĹ‚owiek w rÄ™kawicach ochronnych, a praca bez rÄ™kawic grozi skaleczeniami. Czynność tÄ™ moĹźna powierzyć robotowi, o ile tylko jego koĹ„cĂłwka robocza bÄ™dzie w stanie dotrzeć tam, gdzie powinna. ZbliĹźona sytuacja mogĹ‚aby wystÄ…pić, gdy niektĂłre czynnoĹ›ci wymagajÄ…c pracy w bardzo wysokiej temperaturze, na ktĂłrÄ… koĹ„cĂłwka robocza robota jest odporna. Co wiÄ™cej, instalacja robota współpracujÄ…cego bywa sumarycznie taĹ„-

sza niĹź klasycznego, mechanicznego ramienia. Nie ma potrzeby wprowadzania ogromnych modyfikacji automatyzowanego stanowiska, nie trzeba tego stanowiska wydzielać ani instalować elementĂłw ochronnych. Robot współpracujÄ…cy wymaga tylko instalacji i zaprogramowania, tak jak nowy pracownik wymaga wyznaczenia mu miejsca pracy i przeszkolenia. Robot współpracujÄ…cy jest bezpieczny w uĹźyciu, gdyĹź wykrywa kolizje z innymi obiektami i bĹ‚yskawicznie reaguje na nie. Z zaĹ‚oĹźenia nie powiAUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY FANUC

FANUC

KAWASAKI

KUKA

CR-7iA 717 7 6 IP67 0–45 64,7 0,02 1000 500 53

CR-7iA/L 911 7 6 IP67 0–45 64,7 0,03 1000 500 55

duAro1 150 2 4 brak danych 5–40 brak danych 0,05 brak danych 2000 200 robot dwuramienny typu SCARA – sumaryczny udźwig i liczba przegubów dwa razy większe niż podane w tabeli

LBR iiwa 7 R800 800 7 7 IP54 5–45 75 0,1 brak danych brak danych 22

UNIVERSAL ROBOTS

UNIVERSAL ROBOTS

UNIVERSAL ROBOTS

YASKAWA

UR3 500 3 6 IP64 0–50 70 0,1 1000 250 11

UR5 850 5 6 IP54 0–50 72 0,1 1000 325 18,4

UR10 1300 10 6 IP54 0–50 72 0,1 1000 500 28,9

Motoman HC10 1200 10 6 IP20 0–40 brak danych 0,1 brak danych 1000 47 robot jeszcze niedostępny w oficjalnej ofercie

nien być groźniejszy od człowieka, który tak samo może w trakcie ruchu uderzyć osobę znajdującą się w otoczeniu, ale błyskawicznie się zatrzyma. Roboty współpracujące działają w ten sposób dzięki czujnikom siły, zamontowanym w przegubach. Monitorują siłę potrzebną do ruchu i gdy ta zaczyna odbiegać od przewidzianej, wstrzymują pracę lub nawet powracają do pozycji bezpiecznej. Dodatkowym zabezpieczeniem jest pokrywanie robota współpracującego miękkimi materiałami oraz 10/2017

pozbawienie go ostrych krawędzi i kantów, a także schowanie wszelkich przewodów wewnątrz obudowy. W efekcie jakiekolwiek uderzenia nie będą powodować takich szkód, jak zderzenia z klasycznymi robotami o twardszym wykończeniu. Bardziej zaawansowanym rozwiązaniem jest doposażenie robota w amortyzowane osłony, które dodatkowo pozwalają absorbować wstrząsy. Taki zabieg zmniejsza ryzyko zranienia człowieka do minimum. Pozostaje tylko zagrożenie wynikające z dzia-

łania końcówki roboczej, która sama w sobie nie musi już być bezpieczna dla człowieka. Niemal wszystkie aktualnie oferowane przemysłowe, stacjonarne roboty współpracujące zostały zebrane w tabeli. Nie obejmuje ona jednak robotów, które nie zostały zaprojektowane z góry do współpracy z człowiekiem. Niektórzy producenci oferują bowiem możliwość doposażenia robota w akcesoria, które czynią go bezpiecznym do pracy bez otoczenia klatek bezpieczeństwa. 55

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Normy bezpieczeństwa robotów współpracujących Pojawienie się robotów współpracujących na rynku mocno wpłynęło na zmianę sposobu postrzegania maszyn tego typu. Konieczne stało się opracowanie nowych zasad bezpieczeństwa, związanych z działaniem robotów. Dotychczasowe wykluczały pracę maszyny „ramię w ramię” z człowiekiem. Dlatego półtora roku temu, organizacja ISO przygotowała nową specyfikację techniczną ISO/TS 15066, w której rozwinięto standard ISO 10218, opisujący wymagania bezpieczeństwa dla robotów przemysłowych. W dokumencie precyzyjnie zdefiniowano, co wpływa na bezpieczeństwo człowieka pracującego z robotem oraz jakie warunki muszą być spełnione, by pracę uznać za bezpieczną. Norma odnosi się przy tym zarówno do wdrażania, jak i samego projektowania robotów, przy okazji umożliwiając szacowanie ryzyka. Proces szacowania ryzyka sprowadza się przede wszystkim do wskazania wszelkiego rodzaju zagrożeń. Ich kompleksowa ocena jest kluczowa, ale podobnie ważne jest także ograniczenie tego ryzyka do poziomów wymaganych przez treść normy. Warto zapoznać się z tekstem normy, jeśli rozważa się wdrożenie robota współpracującego. Specyfikacja zawiera bowiem także przydatne wskazówki, które pomagają odpowiednio zaprojektować stanowisko robota i zainstalować go. Co ciekawe, w dokumencie znalazły się również informacje na temat kategorii progów bólu. Spełnienie wymagań normy ISO 10218 jest dobrym sposobem na wywiązanie się z obowiązku zapewnienia zgodności instalacji z europejskimi dyrektywami, a przede wszystkim z dyrektywą maszynową (2006/42/ EC „MD”), w której zharmonizowano normy ISO 10218-1, ISO 19218-2 i ISO 13849-1.

Roboty mobilne Rozwój robotów współpracujących można uznać za rozpoczęty na początku drugiej dekady tego wieku. To wtedy zaczęły pojawiać się na targach branżowych, a obecnie ma je w ofercie więk56

szość liczących się producentów robotów przemysłowych, choć niektórzy dopiero zaprezentowali pierwsze konstrukcje tego typu. Natomiast w ostatnich dwóch latach na targach zaczęły być prezentowane roboty nowszej klasy, które we współpracy z ludźmi idą jeszcze dalej. Są to roboty mobilne. W tym momencie warto dokonać pewnego rozróżnienia. Klasyczne roboty mobilne, sterowane zdalnie przez operatora są znane od wielu lat. Niemałe sukcesy na tym polu odnosi rodzimy Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP, w którym opracowano urządzenia tego typu przeznaczone do stosowania w wojsku i siłach porządkowych. Nowopowstające roboty mobilne są samodzielne i dzięki wyposażeniu w szereg czujników, nie muszą być zdalnie sterowane przez człowieka. Użyteczność robotów mobilnych jest silnie uzależniona od ich stopnia zaawansowania, a więc w dużej mierze inteligencji. Powstała też ogólna klasyfikacja, pozwalająca na ocenę samodzielności robota. Roboty pierwszej generacji to maszyny odtwarzające zadany im ruch. Nie są w stanie go zmieniać, ale wiernie go naśladują. Grupa ta obejmuje większość zainstalowanych dotąd robotów przemysłowych, niewyposażonych w żadne dodatkowe czujniki. Roboty drugiej generacji muszą być wyposażone w proste sensory pozwalające na wykrywanie obiektów, rozróżnianie ich barw, czy nawet kształtów. Mogą wykonywać zaprogramowane ruchy w zależności od danych pochodzących z czujników. Bardzo wiele robotów obecnie instalowanych w przemyśle należy do tej generacji. Trzecia generacja wymaga użycia systemu wizyjnego, albo innych podsystemów umożliwiających np. komunikację głosową z maszyną. Można tu już mówić o pewnego rodzaju sztucznej inteligencji, gdyż systemy wizyjne często są realizowane z użyciem algorytmów klasyfikowanych jako SI. W praktyce grupa ta obejmuje najbardziej zaawansowane wdrożenia robotów, jakie obecnie są konstruowane. Wiele robotów współpracujących również należy do tej grupy.

Czwarta generacja to roboty o sterowaniu adaptacyjnym, a piąta – roboty w pełni inteligentne. Stanowią one dopiero pieśń przyszłości. Odpowiednio przygotowane systemy wizyjne, wraz z wykorzystaniem szeregu innych czujników i interfejsów komunikacyjnych pozwalają na opracowanie nowej klasy robotów mobilnych, które poruszają się samodzielnie. Choć maszyny tego typu wciąż stanowią nowość, korzyści płynące z ich użycia są tak duże, że w niektórych zakładach przemysłowych zaczynają być wdrażane na masową skalę. Dużą zaletą robotów mobilnych jest brak ograniczenia do jednego, niewielkiego stanowiska pracy. Nie trzeba dostarczać im obiektów do obróbki, ponieważ to robot może poruszać się między stanowiskami. Ma to szczególne znaczenie w dużych zakładach, gdzie wymiary obrabianych produktów są duże. Częściej jednak roboty mobilne są używane w celu usprawnienia logistyki. Robot mobilny może bowiem służyć jako samobieżny, autonomiczny transporter. W wersji uproszczonej może być obsługiwany przez człowieka, który wskazuje mu punkt docelowy, ale za sprawą technologii komunikacji bezprzewodowej robotem może zdalnie sterować komputer. Dzięki temu maszyna może przenosić obiekty z miejsca na miejsce, robiąc to szybciej i sprawniej niż człowiek. Odpowiednie zaprojektowanie przenośnika sprawi, że transportowane obiekty nigdy nie wypadną i nie ulegną zniszczeniu, a sam robot się nie „nadwyręży” i nie uszkodzi. Wiele robotów mobilnych może działać na tej samej przestrzeni dzięki centralnemu sterowaniu komputerowemu lub z użyciem wbudowanych czujników. W tym drugim przypadku można mówić o zarysie tzw. inteligencji kolektywnej, gdzie wiele prostych maszyn, wyposażonych w czujniki i niezbyt złożone algorytmy realizuje razem zadanie, które wydaje się być inteligentnie nadzorowane. Chyba najlepszym przykładem takich aplikacji są roboty mobilne w dużych halach centr logistycznych, jak np. w oddziałach firmy Amazon. Zastosowanie niewielkich, AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

. H 0

płaskich robotów nie tylko pozwala nawet kilkukrotnie skrócić czas potrzebny na skompletowanie zamówienia. Inną zaletą jest możliwość znacznie gęstszego ustawienia regałów z produktami, gdyż roboty mobilne są w stanie wjeżdżać pod regał, poodnosić go i w ten sposób przemieszczać po hali zakładu. Alternatywnym, bardziej autonomicznym zastosowaniem robotów mobilnych jest ich wykorzystanie np. do podawania leków w szpitalach. Okazuje się, że taka metoda dawko-

wania tabletek jest bardziej niezawodna i tańsza w utrzymaniu, niż gdy zajmują się tym pielęgniarki. Pozwala to też odciążyć personel i pozostawić go do dyspozycji pacjentów. Robot może sam poruszać się między ludźmi, bez potrącania ich. Czujniki i systemy wizyjne oraz zdalna komunikacja pozwalają omijać przeszkody i komunikować się z centralą. Ruch robota może być rejestrowany, dzięki czemu można później sprawdzić, czy dane zadanie zostało poprawnie wykonane. Postęp w technologii robotów mobilnych sprawił, że producenci tacy jak np. Kuka zaczęli oferować mobilne maszyny wyposażone w ramiona robotów przegubowych. Pozwalają one bardziej elastycznie organizować pracę w zakładach fabrycznych, dynamicznie przyporządkowując zasoby do zadań, w zależności od aktualnych potrzeb. Roboty mogą poruszać się w oparciu o różnego rodzaju znaczniki – etykietki w postaci kodów graficznych, z użyciem pętli indukcyjnych albo znaczniki RFID. Al10/2017

ternatywna metoda to zastosowanie w pełni autonomicznej nawigacji, podobnej jak ta stosowana w nowoczesnych, automatycznych samochodach, które po prostu stale monitorują swoje otoczenie i na podstawie rozpoznawania obrazów określają swoją pozycję i wykrywają przeszkody. Oczywiście ramiona robotów instalowanych na mobilnych platformach muszą spełniać wymagania stawiane robotom współpracującym, dzięki czemu nie ma potrzeby odgradzania ich

i mieć większy udźwig, a ich dodatkowe czujniki mogły co najwyżej pomagać sprawniej identyfikować obiekty na taśmie produkcyjnej. Roboty współpracujące pozwalają na wykonywanie czynności, których „w pojedynkę” nie można sensownie realizować i dlatego pełnią tak ważną rolę. Potwierdzają to analizy rynkowe. Zgodnie z badaniami firmy ABI Research, do końca 2020 r. wartość rynku robotów mobilnych powinna przekroczyć 1 miliard USD, a więc wzrosnąć około 10-krotnie w ciągu 5 lat. Wielu producentów jest świadomych tych trendów i dlatego rozwijają swoje oferty robotów współpracujących. Prawdziwą rewolucją będzie natomiast popularyzacja autonomicznych, przemysłowych robotów mobilnych, które nie tylko będą współpracować z ludźmi, ale i poruszać się z nimi. Dzięki temu robot faktycznie będzie realną alternatywą względem człowieka, gdyż będzie umożliwiał łatwą realokację zasobów – nawet łatwiejszą niż w przypadku ludzi, gdyż przeszkolenie go do nowego zadania będzie trwało tyle, co wgranie nowego programu. Otworzy to także rynek robotów przemysłowych bardziej na świat konsu-

NOWE MOŻLIWOŚCI WYNIKAJĄ PRZEDE WSZYSTKIM Z FAKTU POŁĄCZENIA LUDZKIEJ INTELIGENCJI I ZRĘCZNOŚCI Z PRECYZJĄ I SIŁĄ MASZYNY. od ludzi. To wszystko sprawia, że roboty tego typu dobrze współpracują nie tylko z człowiekiem ale i działają w grupie, precyzyjnie realizując zadania i zastępując ludzi.

Podsumowanie Już wiele lat temu przewidywano, że roboty będą stopniowo zastępować ludzi w różnych pracach. Jak dotąd proces ten przebiegał dosyć wolno a ludzie byli zastępowani głównie na halach fabrycznych i nie tyle przez uniwersalne roboty, co przez specjalizowane maszyny. Teraz, wraz z pojawieniem się robotów współpracujących, sytuacja się zmienia. Dotychczasowe roboty mogły stawać się tylko coraz szybsze, mniejsze

mencki, gdyż maszyny te nie będą już stanowiły zagrożenia dla osób znajdujących się w ich otoczeniu i nie będą wymagały skomplikowanej obsługi. Jest bardzo prawdopodobne, że obecni producenci robotów przemysłowych będą wśród pierwszych dostawców robotów mobilnych do centrów handlowych, hoteli i biur, gdzie maszyny te będą wyręczać ludzi w prostych lub uciążliwych czynnościach. Dlatego warto bacznie obserwować tę dziedzinę techniki, by dostrzec nowe okazje, które z całą pewnością będą się pojawiały w kolejnych latach. Marcin Karbowniczek 0 + J

57

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Mechatronika

w moduĹ‚ach obrotowych Wszechstronne rozwiÄ…zania SCHUNK Wszechobecna digitalizacja 4@ / - - , 2 * '

( & / , 2 $ - / $ 4 ( /?H # 4(&/? - /

- ( & / - - - - - - - ( - ( & / , Q , - / @ '

@ & $ / H

- ,

2 * -( - - C

C # $ &

GHI ( - - C ' C $ , $ C - M / &/?

/ $ - & $ / ( & / H C -

& 4@ /

/? / ( /

$ - $ , ,

& $ / &/?H

58

J

ako lider systemĂłw chwytakowych i technologii mocowaĹ„ firma SCHUNK oferuje najszerszÄ… gamÄ™ inteligentnych komponentĂłw sĹ‚uşących elastycznej produkcji i automatyzacji. DziÄ™ki poĹ‚Ä…czeniu wieloletniego doĹ›wiadczenia z pionierskimi sukcesami i innowacyjnym podejĹ›ciem do zadaĹ„ produkcyjnych SCHUNK daje swoim klientom skuteczne, wydajne i niezawodne rozwiÄ…zania dla niemal kaĹźdej aplikacji. Dotyczy to zarĂłwno komponentĂłw chwytakowych i moduĹ‚Ăłw liniowych, jak i mechatroniki moduĹ‚Ăłw obrotowych.

P R O M O C J A

Elastyczne moduĹ‚y obrotowe Z myĹ›lÄ… o zastosowaniach montaĹźowych w elektronice, produktach konsumpcyjnych i przemyĹ›le farmaceutycznym firma SCHUNK opracowaĹ‚a miniaturowy moduĹ‚ obrotowy SCHUNK ERD. ModuĹ‚ w standardzie ma dwa zintegrowane przepusty pneumatyczne. Opcjonalnie dostÄ™pne sÄ… cztery przepusty elektryczne i certyfikowany (SIL 2) system pomiaru poĹ‚oĹźenia absolutnego. SCHUNK ERD, dostÄ™pny w trzech wielkoĹ›ciach i z trzema nominalnymi momentami obrotowymi – 0,4 Nm, 0,8 Nm i 1,2 Nm, moĹźe być stosowany do realizacji systemĂłw montaĹźowych o duĹźej wydajnoĹ›ci, duĹźej prÄ™dkoĹ›ci

AUTOMATYKA

© 2017 SCHUNK GmbH & Co. KG

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY obrotowej i dużych momentach obrotowych, spełniających również surowe wymagania dyrektyw maszynowych. Moduł obrotowy jest napędzany za pomocą bezszczotkowego silnika synchronicznego ze stałym wzbudzeniem. Jego specjalna geometria zapewnia dużą dynamikę i przyspieszenie. Ponadto dzięki zoptymalizowanym przepustom pneumatycznym sprężone powietrze jest szybciej podawane do podłączonych do modułu siłowników pneumatycznych. Czynniki te gwarantują krótki czas cyklu i wysoką wydajność. Absolutny system pomiaru położenia eliminuje konieczność czasochłonnego przeprowadzania testów referencyjnych podczas uruchamiania i po wyłączeniu awaryjnym. Poprawia się również powtarzalność, która wynosi 0,01°. Duża liczba par biegunów zapewnia generowanie przez moduł dużego znamionowego momentu obrotowego – do 1,2 Nm, nawet przy małych prędkościach. Moduł może być sterowany np. za pomocą sterowników dysków Bosch Rexroth IndraDrive CS.

www.gb.schunk.com/robotaccessories

Wszechstronny moduł obrotowy SCHUNK ERS został opracowany dla ruchu obrotowego w średnim zakresie obciążenia, który jest najczęściej stosowany. Najbardziej kompaktowy mechatroniczny moduł obrotowy wśród dostępnych obecnie na rynku osiąga znamionowy moment obrotowy 5 Nm i maksymalny moment obrotowy 17 Nm. Umożliwia projektowanie bardzo wszechstronnych i kompaktowych systemów. W aplikacjach montażowych może być używany jako moduł obrotowy lub jako mały obrotowy stół indeksujący. Moduł może obracać się z prędkością do 250 obr/min i osiągać dowolne pozycje pośrednie z powtarzalnością 0,01°. W przeciwieństwie do modułów obrotowych ze zwykłym serwomotorem ERS ma zwartą konstrukcję. Inne cechy charakterystyczne modułu to zminimalizowane luzy i tarcie, duże przyśpieszenie, duża prędkość obrotowa i wysoka precyzja. Zintegrowany opcjonalny hamulec pneumatyczny zapewnia niezawodność trzymania poszczególnych pozycji. Duże otwory przelotowe umożliwiają prowadzenie kabli i przedmiotów obrabianych, a także korzystanie z kamery. W celu umożliwienia bezprzewodowego poprowadzenia przez moduł sprężonego powietrza lub sygnałów elektrycznych, dostępna jest wersja z wbudowanymi przepustami pneumatycznymi i elektrycznymi. Moduł umożliwia transmisję za pomocą pierścienia ślizgowego do ośmiu sygnałów elektrycznych (24 V DC/2 A) i ma jeden kanał pneumatyczny o ciśnieniu do 8 barów. SCHUNK ERS jest dostępny w trzech typach o średnicy zewnętrznej 135–210 mm. Wersja z przepustem obrotowym jest oferowana w dwóch typach o średnicy zewnętrznej 170 mm i 210 mm. W celu zapewnienia maksymalnej uniwersalności sterowania moduły mogą pracować ze sterownikiem SCHUNK ECM (wersja 48 V) lub ze standardowym sterownikiem, np. firm Bosch lub Siemens (wersja 560 V). Z kolei elektrycznie napędzany moduł obrotowy SCHUNK ERM ukazuje ogromne zalety stosowania mechatroniki również przy dużych obciążeniach. Moduł łączy w sobie wiele 10/2017

Ponad 1 200 modułów dla Państwa Robota Unikalna linia standardowych modułów do mechanicznego, pneumatycznego i elektrycznego połączenia chwytaka i robota.

Przepust mediów Przepust obrotowy DDF 2

Łączenie Płyta adaptera

Kontrola Czujnik antykolizyjny i antyprzeciążeniowy OPR

Kompensacja Jednostka kompensacyjna TCU

Wymiana System szybkiej wymiany, złożony z głowicy SWK i adaptera SWA

R E K L A M A

. H % 0!

Minimalne kontury zakłócające

Jens Lehmann, legendarny bramkarz niemiecki, od 2012r. ambasador marki SCHUNK, reprezentuje bezpieczne i precyzyjne chwytanie i trzymanie.

Chwytanie NOWY chwytak PGN-plus. Teraz z permanentnym smarowaniem w prowadnicach wielozębnych.

59

PRZEGLÄ„D SPRZĘTU I APARATURY zalet, w tym duĹźe momenty obrotowe z duşą precyzjÄ…, co sprawia, Ĺźe jest idealny do precyzyjnego pozycjonowania i reorientacji cięşkich obrabianych przedmiotĂłw w produkcji samochodowej. ZwiÄ™ksza to elastyczność procesu projektowania, poniewaĹź spontaniczne zmiany w schemacie przenoszenia mogÄ… być programowane na bieşąco, w miarÄ™ jak nastÄ™puje zmiana obrabianych części. JednoczeĹ›nie skrĂłcony zostaje czas uruchomienia, gdyĹź w przeciwieĹ„stwie do pneumatycznych moduĹ‚Ăłw obrotowych moduĹ‚y ERM umoĹźliwiajÄ… precyzyjne kompensowanie tolerancji w inĹźynierii instalacji z precyzyjnym ruchem obrotowym. Ponadto podczas konfiguracji lub konserwacji moĹźliwe jest dziaĹ‚anie moduĹ‚Ăłw z mniejszÄ… prÄ™dkoĹ›ciÄ…, co nie tylko zapobiega uszkodzeniom, ale rĂłwnieĹź znacznie skraca czas potrzebny do poczÄ…tkowego uruchomienia systemu. Adaptacyjna konstrukcja moduĹ‚Ăłw ERM umoĹźliwia stosowanie wszystkich standardowych przemysĹ‚owych silnikĂłw serwo. Specjalna przekĹ‚adnia 4 Ă— 90° zapewnia optymalne dopasowanie konturĂłw moduĹ‚u obrotowego i zespoĹ‚u napÄ™dowego stosowanych w moduĹ‚ach portalowych. Standardowe otwory o Ĺ›rednicy 22 mm gwarantujÄ… bardzo zwartÄ… konstrukcjÄ™ systemu, a osiem zintegrowanych przepustĂłw pneumatycznych dostarcza spręşone powietrze do siĹ‚ownikĂłw pneumatycznych zainstalowanych za moduĹ‚em. W przypadku typu 160 ma maksymalny moment

obrotowy wynosi 75 Nm, a maksymalny moment napÄ™dowy – 2 Nm.

Kompaktowe jednostki napÄ™dowe SCHUNK oferuje trzy kompaktowe i inteligentne moduĹ‚y obrotowe o wysokiej wydajnoĹ›ci, ktĂłre sÄ… optymalnie zaprojektowane do zastosowaĹ„ przemysĹ‚owych: SCHUNK PR 2, PDU 2 i PSM 2. ModuĹ‚y majÄ… w peĹ‚ni zintegrowane elektroniczne sterowanie i zasilanie. Eliminuje to potrzebÄ™ stosowania zewnÄ™trznego sterownika i minimalizuje liczbÄ™ poĹ‚Ä…czeĹ„ kablowych, a takĹźe podatność na bĹ‚Ä™dy. ModuĹ‚y sÄ… dostÄ™pne w trzech standardowych wielkoĹ›ciach, a sterowanie jest realizowane za poĹ›rednictwem magistrali Profibus (do 12 Mbit/s) lub CAN bus (do 1 Mbit/s). Wszystkie trzy sÄ… wyposaĹźone w port USB do uruchamiania i parametryzacji za pomocÄ… komputera PC i narzÄ™dzia SCHUNK Motion Tool. Prosty manualny przeĹ‚Ä…cznik kodowy DIP umoĹźliwia Ĺ‚atwe rÄ™czne adresowanie. Status jest wskazywany

na wyĹ›wietlaczu LED. DziÄ™ki zastosowaniu przekĹ‚adni zÄ™batych harmonicznych PR 2 zaprojektowany jako moduĹ‚ obrotowy oraz PDU 2 zaprojektowany jako moduĹ‚ osi liniowych osiÄ…gajÄ… bardzo duĹźe momenty obrotowe – od 16 Nm do 184 Nm, w zaleĹźnoĹ›ci od typu. NapÄ™d bezpoĹ›redni PSM 2 jest idealny do przenoszenia maĹ‚ych obciÄ…ĹźeĹ„. Przy momencie obrotowym do 1,8 Nm kompaktowy moduĹ‚ osiÄ…ga prÄ™dkość do 4320 obr/min. We wszystkich trzech moduĹ‚ach moĹźliwa jest indywidualna kontrola poĹ‚oĹźenia, prÄ™dkoĹ›ci i momentu obrotowego. Enkoder inkrementalny zapewnia duşą dokĹ‚adność pozycjonowania i powtarzalność. Zintegrowany hamulec umoĹźliwia niezawodne trzymanie poszczegĂłlnych pozycji. NiezaleĹźnie od zastosowaĹ„ – np. wysokowydajnych dynamicznych montaĹźowych ukĹ‚adĂłw w elektronice czy swobodnie pozycjonowanych montaĹźowych stoĹ‚Ăłw obrotowych dla duĹźych przedmiotĂłw obrabianych – firma SCHUNK, mogÄ…ca pochwalić siÄ™ najbardziej rozbudowanÄ… liniÄ… moduĹ‚Ăłw mechatronicznych z ponad 300 standardowymi elementami, umoĹźliwia realizacjÄ™ kaĹźdego rozwiÄ…zania.

SCHUNK INTEC Sp. z o.o. & H #& - GI ' I`9`II # H ZZ ]Z_ Z` II' 2 ) ZZ ]Z_ Z` Z` 9$ 2 a( H ,& H $ ---H( H ,& H $

60

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

- /?

@- & , - C - - &

$ - ? / C ( H ! / * ( - ' C / &/ 4 - $ $ @ & ( & *& - '

/ &C $H $ - C /

( $ @ ( * / /? 4 @ ( /? & @- ( C&/? ( $ , x$ -yH +* - $

$ &/ * $ ,' ( (4 ,

@ / &/? 4 - ?

( -( - (

- * $H ! /

A $& A , &'

- ( @M - /

-H - $ ?' * &

2& / 4 (4 & -

&C? A $ . & , * H

Niewiarygodnie niezawodne silniki firmy Faulhaber 62

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

D

ni, kiedy tradycyjne ekipy budowlane pracowały przy kanałach, tygodniami przekopując drogi i hamując ruch uliczny, to już pieśń przeszłości. O wiele przyjemniej jest przeprowadzać inspekcję i konserwację przewodów pod ziemią. Obecnie roboty do prac kanalizacyjnych wykonują wiele zadań od wewnątrz. Odgrywają coraz istotniejszą rolę w utrzymaniu miejskiej infrastruktury. Konserwacji podlega ponad pół miliona kilometrów kanałów. Najlepiej, by odbywała się ona bez uciążliwości dla toczącego się ponad nimi życia miasta. Higieniczne odprowadzanie ścieków zawsze stanowiło wyzwanie dla ludzkości. W dolinie Indusu archeolodzy odkryli kanały drenażowe sprzed ponad 4000 lat. W pewnych miejscach w Europie nadal w użytku są kanały pochodzące jeszcze z czasów rzymskich, które zostały włączone do nowoczesnych sieci kanalizacyjnych w okresie ekspansji wielkich miast pod koniec XIX w. Od tego czasu sieci ogromnie się rozrosły. W samych Niemczech łączna długość publicznych sieci kanalizacyjnych wynosi około 500 tys. km. Do tego trzeba doliczyć około 780 tys. km sieci na prywatnych posesjach. Na całym świecie pozostaje zatem do utrzymania wiele milionów kilometrów kanalizacji. Ważne, by nie utrudniało to życia toczącego się zaledwie kilka metrów nad nimi, zwłaszcza biorąc pod uwagę szybkie tempo rozwoju miast i przywiązywanie coraz większej wagi do płynnego funkcjonowania infrastruktury.

Fot. Faulhaber

Roboty zamiast koparek Kiedyś zlokalizowanie uszkodzenia wymagało odkopywania długich odcinków podziemnych rurociągów. Dzisiaj roboty kanalizacyjne badają je bez wykonywania prac budowlanych – są wprowadzane do rury przez studzienkę lub przyłącze domowe i za pomocą wbudowanej kamery oglądają wewnętrzne ściany rury, aby zlokalizować uszkodzenie. Roboty, które są wyposażone w tzw. głowice robocze, mogą także od razu przeprowadzić wiele napraw. – Istnieją różne rodzaje robotów kanalizacyjnych. Urządzenia 10/2017

do rur o mniejszej średnicy i zazwyczaj krótszych przyłączy domowych podłączane są do wiązki kablowej i poruszane przez zwijanie oraz rozwijanie tej wiązki. Są wyposażone tylko w obrotową kamerę do analizowania uszkodzeń. Natomiast w rurach o większej średnicy stosowane są maszyny zamontowane na podwoziu i wyposażone w wielofunkcyjne głowice robocze. Takie roboty już od dawna są stosowane w rurach poziomych, a ostatnio także w pionowych. Można również zaobserwować zainteresowanie coraz mniejszymi robotami kanalizacyjnymi, które są w stanie dokonywać oceny stanu rur o mniejszej średnicy. Generalnie obszar zastosowania robotów kanalizacyjnych wyznacza średnica rur – są to rury za duże dla kamer inspekcyjnych, ale za małe dla ludzi – tłumaczy Regina Kilb, która analizuje ten rosnący segment rynku w firmie Faulhaber. Najczęściej stosowanym typem robota jest konstrukcja przeznaczona do poruszania się w prostych i poziomych kanałach o niewielkim nachyle-

niu. Samobieżne urządzenia składają się z podwozia – zazwyczaj jest to płaski, co najmniej dwuosiowy wózek – oraz głowicy roboczej z wbudowaną kamerą. Istnieją też wersje, które mogą przechodzić przez kolanka rurowe, a ponadto roboty zdolne do poruszania się nawet w rurach pionowych, ponieważ ich kółka lub gąsienice przywierają do wewnętrznej ścianki rury. Urządzenie utrzymywane jest w środku rury przez ruchome zawieszenie, a resory kompensują nieregularności oraz niewielkie zmiany przekroju poprzecznego i zapewniają niezbędną przyczepność. Te i inne roboty kanalizacyjne znajdują zastosowanie nie tylko w sieciach kanalizacyjnych, ale także w rurociągach przemysłowych, np. w przemyśle chemicznym, petrochemicznym oraz przy wydobyciu ropy i gazu. – Wymogi stawiane silnikom wbudowanym

w podwoziu są bardzo wysokie. Muszą one nieść ciężar kabli, którymi doprowadzone jest do nich zasilanie i przekazywane są obrazy z kamery. Aby było to możliwe, niezbędne są silniki o bardzo wysokiej mocy i jak najmniejszych wymiarach – podkreśla Regina Kilb.

Praca w kanale Roboty kanalizacyjne mogą być wyposażone w bardzo zróżnicowane głowice robocze do automatycznego przeprowadzania napraw, które mogą eliminować zatory, skorupy i osady albo występy powstające wskutek przekrzywienia rur, np. przez frezowanie i szlifowanie. Wypełniają niewielkie dziury w ściance rury masą uszczelniającą, którą przewożą na sobie, lub wtykają w rurę korek uszczelniający. W robotach do rur o mniejszej średnicy głowica robocza ulokowana jest bezpośrednio na końcu podwozia, a w maszynach do większych rur znajduje się na końcu wysięgnika. W takim robocie kanalizacyjnym muszą być zatem realizowane cztery różne zadania napędowe: napędzanie kółek lub gąsienic, poruszanie kamerą, napędzanie narzędzi oraz poruszanie wysięgnikiem, który ustawia je w wymaganym położeniu. W niektórych modelach zainstalowany jest jeszcze piąty napęd – do regulacji ogniskowej obiektywu kamery. Kamera musi mieć możliwość ruchu w trzech płaszczyznach, aby możliwe było obejrzenie wszystkiego pod jak najlepszym kątem. We wsporniku kamery nie ma zbyt dużo miejsca i dlatego właśnie tam potrzebne są niezwykle małe, ale pracujące z najwyższą precyzją silniki. W takim przypadku doskonale sprawdzą się płaskie i bardzo krótkie, bo mierzące zaledwie 12 mm, motoreduktory serii 1512...SR, a także większe modele z serii 2619...SR. Szeroka gama produktów Faulhaber obejmuje także silniki krokowe lub napędy bezszczotkowe o średnicy od 3 mm oraz odpowiednie przekładnie. – Biorąc pod uwagę ich wielkość, napędy te osiągają najwyższą możliwą sprawność oraz gęstość energii – mówi Regina Kilb.

Opór ciężkich kabli Niewielkie wymiary silników odgrywają istotną rolę także w podwoziu, 63

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY zwłaszcza w dobie dążenia do miniaturyzacji, która umożliwia wysyłanie urządzeń do rur o coraz mniejszej średnicy. Konstrukcja tych napędów jest inna: całe podwozie, każda oś lub każde kółko mogą być napędzane przez osobny silnik. Silniki te muszą nie tylko doprowadzić podwozie wraz z osprzętem do miejsca pracy, ale także wlec – oprócz kabli elektrycznych – ciężkie przewody pneumatyczne lub hydrauliczne. Przy zasięgu 2000 m masa tych kabli może stawiać bardzo duży opór. – Dlatego napęd musi wytwarzać bardzo wysoki moment obrotowy. Ponadto w trakcie jazdy co chwilę napotyka się przeszkody. Przeciążenia przy pełnych obrotach występują zatem regularnie. Mogą temu podołać tylko bardzo solidne silniki i przekładnie. Do takich zastosowań zalecamy sprawdzony silnik z grafitowymi szczotkami komutatora 3557 z serii CR lub ze szczotkami komutatora z metali szlachetnych 2224 z serii SR oraz nowe przekładnie typu 20/1 R i 26/1 R. Silnik może być wyposażony w sworznie promieniowe, które stanowią zawieszenie i amortyzują siły działające podczas przeciążenia – mówi przedstawicielka firmy. Silnik ramienia robota nie musi być tak silny, jak napęd obrotowy i ma więcej miejsca niż napęd do kamery. Wymagania wobec tego zespołu napędowego nie są tak wysokie jak wobec innych napędów robota kanalizacyjnego. – Do realizacji tej funkcji proponujemy bardzo szeroką gamę silników standardowych. Wśród nich są optymalne rozwiązania dla każdego wariantu – dodaje Regina Kilb.

64

one większy moment obrotowy w warunkach panujących w kanalizacji niż jest to możliwe przy użyciu napędów elektrycznych. Silnik elektryczny obywa się bez dodatkowego hydraulicznego lub pneumatycznego modułu napędowego oraz drogich i ciężkich przewodów. Potrzebuje jedynie kabla elektrycznego, który zawsze musi być podłączony. Osiągi tych silników stale rosną, w dużej mierze za sprawą know-how i ciągłych prac badawczo-rozwojowych prowadzonych przez inżynierów z firmy Faulhaber. – Przykładowo silnik typu 2057...BHS został skonstruowany z myślą o takich głowicach frezujących i rozpędza się do prędkości ponad 30 000 obr/min. To narzędzie odgrywa bardzo istotną rolę w remontach systemów typu rura w rurze, ponieważ zapewnia swobodny przepływ między rurą ochronną a główną – mówi Regina Kilb.

Zespół napędowy o niewielkich wymiarach

Rura w rurze

Napędy narzędzi muszą z definicji dostarczać jak największą moc i odznaczać się małymi wymiarami, ponieważ w głowicy roboczej zawsze pozostaje mało miejsca. Do mocnego przytrzymywania lub wielogodzinnego frezowania potrzebne są z kolei silniki o szczególnie dużej sile, które bez problemów wytrzymują długi okres pracy. Ponadto muszą sprostać konkurencji, jaką stanowią napędy pneumatyczne i hydrauliczne. Ze względu na konstrukcję wytwarzają

Obecnie w przypadku uszkodzenia rury kanalizacyjnej często nie wymienia się jej, lecz okłada od wewnątrz tworzywem sztucznym. W tym celu w rurę wciskana jest pod ciśnieniem powietrza lub wody rura z tworzywa sztucznego. Miękkie tworzywo sztuczne jest następnie naświetlane promieniami ultrafioletowymi, aby je utwardzić. Służą do tego specjalistyczne, wjeżdżające do rur roboty wyposażone w lampy o wysokiej mocy. Po wykonaniu pracy

robot wielofunkcyjny z głowicą roboczą musi jeszcze zrobić wycięcia na boczne odgałęzienia rury. Jest to konieczne, ponieważ wcześniej wszystkie wloty i wyloty rury zostały zakryte wprowadzonym do niej przewodem elastycznym. W trakcie takiej pracy jeden otwór po drugim są frezowane w twardym tworzywie sztucznym, co może zająć wiele godzin. Trwałość i niezawodność silników gwarantują zachowanie ciągłości wykonywanych prac. – Producenci robotów kanalizacyjnych mogą u nas znaleźć szeroką gamę produktów, aby wybrać odpowiedni silnik do realizacji różnych zadań w ramach tego typu prac. Dotyczy to zarówno mocy i sprawności, jak i wytrzymałości. Chętnie pomożemy też klientom potrzebującym pomocy w spełnieniu specyficznych wymogów, jeśli np. poruszanie kamerą wymaga równoległego ułożenia silnika i przekładni. Wraz z klientami tworzymy specjalne rozwiązania dostosowane do ich indywidualnych potrzeb. Takie produkty przyczyniają się do zwiększania zakresu robót kanalizacyjnych, które mogą być wykonywane pod ziemią bez angażowania ekip budowlanych – podsumowuje Regina Kilb.

FAULHABER POLSKA Sp. z o.o. & H " ]' _I9ZIG # H _X Z]^ ]Z `\' 2 ) _X Z]^ ]Z `G 9$ 2 a2 & , * H(

---H2 & , * H(

AUTOMATYKA

FAULHABER BP4

Mocne uderzenie KOLEJNA RUNDA

NOWOŚĆ

Serwomotory bezszczotkowe DC FAULHABER seria BP4

WE CREATE MOTION

W zmaganiach o najlepszą wydajność przy minimalnym ciężarze seria BP4 firmy FAULHABER udowodniła swoją najwyższą jakość. Oprócz wyjątkowego stosunku momentu obrotowego do rozmiaru, napędy mają wbudowany system czujników oraz szeroki zakres prędkości i ważą o połowę mniej niż konwencjonalne silniki o porównywalnych parametrach eksploatacyjnych. Dostępne także jako kompletne systemy kontroli ruchu z wbudowaną elektroniką sterującą dla złożonych zadań pozycjonowania w obszarze automatyki.

Więcej informacji: www.faulhaber.com/bp4/en FAULHABER Polska sp. z o.o. · info@faulhaber.pl

dff_170568_anz_bp4_205x295_pl.indd 1

18.08.17 14:42

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

NajwyĹźsza precyzja Robot LBR iiwa do wymagajÄ…cych zadaĹ„ . $ 0 ' -( - /?

na rynek robota LBR iiwa, stwo ( - - / - ( ( - * $

- # $ & GHIH -

* ( @ / * ( /

- ( ( * * (

, ,H * B - '

*4 ? 4@ ? $ . '

4 , - / & @ ( A & M 4 - ' 4 ( ? &

,$& ? $ C $

( - M' ( $ - M

&$ - M - - / /

( H

I

nteligentne koboty, takie jak LBR iiwa, wprowadzajÄ… automatyzacjÄ™ w nowe obszary. ZajmujÄ… siÄ™ zaĹ‚adunkiem maszyn lub systemĂłw logistycznych, montujÄ… przekĹ‚adnie itp., a przy tym rozpoznajÄ… np. tolerancjÄ™ w pozycjonowaniu obrabianych przedmiotĂłw lub rodzaj podzespoĹ‚u. W fabryce przyszĹ‚oĹ›ci moĹźliwoĹ›ci zastosowaĹ„ tego typu robotĂłw sÄ… niemal nieograniczone. LBR iiwa udowadnia, Ĺźe moĹźna wcielić w şycie wizje PrzemysĹ‚u 4.0. JuĹź dziĹ› roboty pracujÄ… ramiÄ™ w ramiÄ™ z czĹ‚owiekiem, rozszerzajÄ…c wachlarz jego moĹźliwoĹ›ci – tak, aby pracownik mĂłgĹ‚ wykonać swojÄ… pracÄ™ w sposĂłb bardziej efektywny, ergonomiczny, precyzyjny i skoncentrowany.

Nowa jakość Robot LBR iiwa marki KUKA definiuje wysokÄ… jakość w zakresie robotyki przemysĹ‚owej. UrzÄ…dzenie wskazuje do tej pory niedostÄ™pne dla robotĂłw obszary zastosowaĹ„ w Ĺ›rodowisku pracy. UmoĹźliwia Ĺ›cisĹ‚Ä… kooperacjÄ™ czĹ‚owieka i maszyny, co jest niezbÄ™dne w realizowaniu zadaĹ„ wymagajÄ…cych najwyĹźszej precyzji. Dlatego 66

P R O M O C J A

ma szczegĂłlne znaczenie w czynnoĹ›ciach technologicznych czy robotyce serwisowej. Inteligentny robot zostaĹ‚ stworzony na ksztaĹ‚t ludzkiej rÄ™ki, jest wyposaĹźony w czujniki momentu i siĹ‚y w siedmiu osiach, ktĂłre umoĹźliwiajÄ… precyzyjnÄ… kontrolÄ™ tych parametrĂłw w chwili oddziaĹ‚ywania na produkt. LBR iiwa z opcjÄ… kooperacji jest dostÄ™pny w dwĂłch wersjach: z maksymalnym udĹşwigiem 7 kg i 14 kg. ZasiÄ™g pierwszego wariantu to 800 mm, drugiego – 820 mm. Modele róşniÄ… siÄ™ takĹźe gramaturÄ…: masa LBR iiwa o udĹşwigu 7 kg to 23,9 kg, natomiast LBR iiwa o udĹşwigu 14 kg â€“ 29,9 kg.

KUKA Sunrise Cabinet – wyjÄ…tkowo proste sterowanie LBR iiwa jest wyposaĹźony w wysokiej jakoĹ›ci ukĹ‚ad sterowania KUKA Sunrise Cabinet, ktĂłry stanowi podstawÄ™ innowacyjnoĹ›ci i zaawansowania technologicznego nowatorskiego robota. UkĹ‚ad sterowania niemal nie wymaga konserwacji, a jego interfejs, skalowalność, solidność i wydajność AUTOMATYKA

PRZEGLÄ„D SPRZĘTU I APARATURY sprawiajÄ…, Ĺźe system daje praktycznie nieograniczone moĹźliwoĹ›ci w zakresie automatyzacji.

LBR iiwa – najlepszy w swojej klasie

. H 0

Inteligentny robot, ktĂłry wyszedĹ‚ spod rÄ™ki lidera robotyki przemysĹ‚owej, oprĂłcz wielu nagrĂłd przyznanych przez Ĺ›wiatowe instytucje, zostaĹ‚ doceniony takĹźe na krajowej arenie wystawienniczej: LBR iiwa zdobyĹ‚ ZĹ‚oty Medal Automaticon 2015 na targach w Warszawie, a ponadto otrzymaĹ‚ ZĹ‚oty Medal MiÄ™dzynarodowych TargĂłw PoznaĹ„skich Mach-Tool. Nowatorska maszyna pokonaĹ‚a ponad 500 innych produktĂłw wysokiej jakoĹ›ci i zostaĹ‚a wybrana przez niezaleĹźnÄ… komisjÄ™ zĹ‚oĹźonÄ… z ekspertĂłw z róşnych dziedzin.

KUKA Education: wiedza i doĹ›wiadczenie na przyszĹ‚ość Firma KUKA jest znana nie tylko z nowatorskich rozwiÄ…zaĹ„, ale rĂłwnieĹź

z innowacyjnego programu KUKA Education – standardowej koncepcji celi do szkoleĹ„ z zakresu robotyki w szkoĹ‚ach, na uniwersytetach i w placĂłwkach edukacji zawodowej. Gruntowna wiedza na temat robotyki i automatyzacji ma zasadnicze znaczenie dla przyszĹ‚ych specjalistĂłw. DziÄ™ki takim inicjatywom zrobotyzowane rozwiÄ…zania KUKA sÄ… jeszcze bliĹźej mĹ‚odych inĹźynierĂłw, ktĂłrzy na wĹ‚asnej skĂłrze mogÄ… przekonać siÄ™ o ich ogromnym potencjale i nieograniczonych moĹźliwoĹ›ciach. Koncepcja celi to rozwiÄ…zanie z moĹźliwymi udoskonaleniami, majÄ…ce na celu minimalizacjÄ™ poczÄ…tkowych kosztĂłw inwestycji i umoĹźliwienie zdobycia dodatkowego doĹ›wiadczenia – krok po kroku. Elementami celi sÄ… solidna osĹ‚ona bezpieczeĹ„stwa z dostÄ™pem do obszaru roboczego z kaĹźdej strony, dwie przesuwne szyby (zbalansowane), dwie pary drzwi obrotowych, a takĹźe dwa obszary aplikacji, dziÄ™ki ktĂłrym moĹźliwe sÄ… szybkie zmiany i dowolne ustawienia zawartoĹ›ci. BezpieczeĹ„-

stwo, oznaczone certyfikatem CE, jest zgodne z narodowymi standardami. Co istotne, moĹźliwe jest przestawianie celi rÄ™cznym wĂłzkiem widĹ‚owym.

Kwalifikacje instruktora Aby trening z uĹźyciem celi KUKA ready2_educate byĹ‚ w peĹ‚ni satysfakcjonujÄ…cy, przeprowadzajÄ…cy go instruktorzy powinni mieć doĹ›wiadczenie – wynikajÄ…ce z wczeĹ›niej zdobytej przez nich wiedzy lub nabyte w oĹ›rodkach KUKA College. Dodatkowo KUKA oferuje pakiet materiaĹ‚Ăłw edukacyjnych, w tym skrypty wykĹ‚adĂłw dla studenta, ćwiczenia oraz przewodnik treningowy. Szczegółowe informacje o programie KUKA Education moĹźna uzyskać piszÄ…c na adres biuroPL@kuka.com.

KUKA ROBOTER CEE GmbH Sp. z o.o. & H # - XI' GI9ZG_ - H \Z] \I \Z XG 9$ & #Ba & H $

---H & H $

R E K L A M A

V

MEDICINE

10/2017

67

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Innowacyjne rozwiÄ…zania Zimmer Group z zakresu robotyki A $ S $$ " &(

( 4 4 / - , Q - / ( & /

$ ? $

, &( ?H %

/ ( ? & * $*

( / * H @ A $

/ $* $ - / ? $4 - ? ' $H H & * H

Z

immer Group rozpoczęła dziaĹ‚alność w latach 80. – ZaczynaliĹ›my tak jak wiele innych firm przed nami, czyli od â€žgaraĹźuâ€?. Z tÄ… róşnicÄ…, Ĺźe nasz garaĹź byĹ‚ w rzeczywistoĹ›ci przebudowanÄ… oborÄ…. Tam w 1980 r. zaczęły od podstaw powstawać nasze pierwsze produkty – wspomina GĂźnther Zimmer.

Recepta na sukces GĂźnther Zimmer i Martin Zimmer, wĹ‚aĹ›ciciele Zimmer Group, wciÄ…Ĺź pracujÄ… na rzecz firmy, ale teraz juĹź nie sami, lecz otoczeni wielkim zespoĹ‚em ludzi w supernowoczesnych biurach i halach produkujÄ…cych dla odbiorcĂłw na caĹ‚ym Ĺ›wiecie.

68

P R O M O C J A

Wrodzony „gen technicznyâ€?, nieustanna ciekawość i pionierski duch zaprowadziĹ‚y braci naprawdÄ™ daleko. DziĹ› razem prowadzÄ… interesy Zimmer Group i zatrudniajÄ… blisko 900 pracownikĂłw, a firma notuje ponad 130 mln euro obrotu rocznie i od lat wykazuje wzrost na poziomie dwucyfrowym. Recepta na sukces jest pochodnÄ… dobrych skĹ‚adnikĂłw i szerokiej gamy produktĂłw. Obecnie bardziej niĹź kiedykolwiek Zimmer Group jest symbolem innowacji „Made in Germanyâ€?. Oferowane produkty z najnowoczeĹ›niejszymi i najlepszymi technologiami sÄ… dostÄ™pne globalnie i o dowolnej AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

%,- * - - ( ( &/? ,

%,- "5#ZIII

,- - "#:`III

porze, a sieć sprzedaĹźy oĹ›rodka Fabryka Know-How dociera do 125 krajĂłw. W poszczegĂłlnych dziaĹ‚ach technologii grupa gwarantuje peĹ‚ny i rzetelny serwis obejmujÄ…cy wszystkie podzespoĹ‚y i rozwiÄ…zania. Fabryka Know-How w czytelny sposĂłb jednoczy technologie z dziedziny techniki manipulacyjnej, amortyzacji, liniowej, procesowej i narzÄ™dziowej oraz technologii budowy maszyn, sprawdzajÄ…ce siÄ™ we wszystkich branĹźach na caĹ‚ym Ĺ›wiecie.

ne np. w przypadku róşnorodnoĹ›ci manipulowanych obiektĂłw, ograniczonej przestrzeni montaĹźowej czy ograniczeĹ„ zwiÄ…zanych z udĹşwigiem w aplikacji. ZaletÄ… urzÄ…dzenia jest takĹźe nastawna siĹ‚a chwytania – zbyt duĹźy nacisk moĹźe uszkodzić produkt, a dziÄ™ki zintegrowanemu w GEP2000 potencjometrowi lub sterowaniu IO-Link moĹźna optymalnie dobrać siĹ‚Ä™ chwytania. Sterowanie w przypadku chwytaka GEP2000 jest wyjÄ…tkowo proste – do wyboru jest sterowanie przy uĹźyciu portu I/O lub skorzystanie z wersji IO-Link. Oba przypadki Ĺ‚Ä…czy Ĺ‚atwość integracji z systemem sterowania.

Systemy wymiany narzędzi dla robotyki

Chwytak do robotĂłw współpracujÄ…cych WĹ›rĂłd oferowanych przez Zimmer Group rozwiÄ…zaĹ„ jest ekspert kolaboracji czĹ‚owiek–robot – jeden z pierwszych na Ĺ›wiecie chwytakĂłw skonstruowany zgodnie z wytycznymi BG/DGUV. Chwytak ma wbudowany ukĹ‚ad bezpiecznego wyĹ‚Ä…czenia momentu obrotowego – Safety Torque Off (STO). Charakteryzuje siÄ™ wyjÄ…tkowymi wĹ‚aĹ›ciwoĹ›ciami mechanicznymi, a dziÄ™ki mechanicznemu ograniczeniu siĹ‚y zacisku gwarantuje ochronÄ™ przed zmiaĹźdĹźeniem. UrzÄ…dzenie, ktĂłre zostaĹ‚o wyróşnione nagrodÄ… Handling Award 2015, jest dostÄ™pne jako zintegrowane rozwiÄ…zanie m.in. dla Motoman HC10 firmy Yaskawa oraz dla rozwiÄ…zaĹ„ Universal Robots i wielu innych producentĂłw.

. H S $$ " &(

Chwytak GEP2000 GEP2000 to elektrycznie napÄ™dzany chwytak maĹ‚ych części gwarantujÄ…cy najwiÄ™kszy skok w maĹ‚ej przestrzeni montaĹźowej, co jest szczegĂłlnie istot10/2017

Inteligentna pneumatyka Rodzina chwytakĂłw 5000 Zimmer Group zostaĹ‚a wzbogacona o inteligentnÄ… pneumatykÄ™. NapÄ™d pneumatyczny jest obecnie poĹ‚Ä…czony z technologiÄ… IO-Link (poĹ‚Ä…czenie jest realizowane za pomocÄ… węşyka pneumatycznego i przewodu IO-Link), a wentyl, oczujnikowanie oraz wskazanie statusu i kontrola ciĹ›nienia sÄ… zintegrowane. Co istotne, moĹźliwe jest zaprogramowanie dowolnej liczby rekordĂłw odnoszÄ…cych siÄ™ do manipulowanego produktu.

Chwytak GPW5000 GPW5000 to uniwersalny chwytak kÄ…towy zapewniajÄ…cy najwyĹźszÄ… wydajność przy najmniejszych rozmiarach. DostÄ™pnych jest wiele wariantĂłw, np. ze stopniem ochrony IP64 i ochronÄ… antykorozyjnÄ…. Chwytaki tej serii gwarantujÄ… wytrzymaĹ‚ość i pewność procesowÄ… oraz bezawaryjność do 30 mln cykli.

Do oferowanych przez Zimmer Group systemĂłw wymiany narzÄ™dzi dla robotyki naleşą zmieniacz peĹ‚noautomatyczny i zmieniacz rÄ™czny. Zalety ich stosowania to zmiana w takcie sekundowym oraz redukcja kosztĂłw uzbrajania i minimalizacja czasu przestojĂłw dziÄ™ki trwajÄ…cej zaledwie kilka sekund wymianie. Zintegrowany z obudowÄ… system zatrzaskowy umoĹźliwia wymianÄ™ bez jakiejkolwiek zewnÄ™trznej pomocy i bez uĹźycia narzÄ™dzi. Zmieniacze majÄ… zintegrowane transformatory powietrza. Elementy wykonawcze moĹźna wysterować za pomocÄ… zintegrowanego ukĹ‚adu przenoszenia powietrznego. MoĹźliwe jest takĹźe przenoszenie elektryczne.

RozwiÄ…zania systemowe Zimmer Group oferuje rĂłwnieĹź rozwiÄ…zania systemowe „pod kluczâ€?, ktĂłre umoĹźliwiajÄ… ograniczenie nakĹ‚adĂłw na prace konstrukcyjne i projektowe. RozwiÄ…zanie te sÄ… oferowane w komplecie ze szczegółowÄ… dokumentacjÄ… i w 100 proc. sprawdzone. DoĹ›wiadczenie zdobyte przez Zimmer Group w 6 tys. zrealizowanych rozwiÄ…zaĹ„ systemowych gwarantuje pewność dziaĹ‚ania i brak nieprzewidzianych kosztĂłw. Dodatkowo optymalny dobĂłr elementĂłw przekĹ‚ada siÄ™ na niewielkÄ… masÄ™ chwytakĂłw, optymalnÄ… charakterystykÄ™ pracy robota, a tym samym jak najkrĂłtsze czasy taktowania. 69

PRZEGLÄ„D SPRZĘTU I APARATURY rozpręşeniu w kaĹźdej pozycji tĹ‚oka majÄ… wysokÄ… wydajność tĹ‚umienia, a co istotne – moĹźliwe jest dostosowanie krzywej tĹ‚umienia do indywidualnych wymagaĹ„ klienta. Precyzyjne dohamowanie jest zagwarantowane przez naciÄ™cie gwintowe o malejÄ…cej Ĺ›rednicy przekroju rowka. Inne zalety to niskie zuĹźycie dziÄ™ki hydrostatycznemu prowadzeniu tĹ‚oka, dĹ‚uĹźsza Ĺźywotność i wysokie bezpieczeĹ„stwo pracy dziÄ™ki rezerwie oleju, ochrona antykorozyjna dziÄ™ki zastosowanej stali nierdzewnej oraz moĹźliwość stosowania przy ciĹ›nieniu do 10 bar (wersja High Energy).

5 $ - B

Seria LBHS WĹ›rĂłd cenionych rozwiÄ…zaĹ„ Zimmer Group jest takĹźe nowy kompaktowy zacisk hydrauliczny LBHS o wÄ…skiej i niskiej budowie. W konstrukcji brak jest ruchomych elementĂłw, a siĹ‚a trzymajÄ…ca i hamujÄ…ca sÄ… generowane przez nacisk korpusu zacisku. RozwiÄ…zanie charakteryzuje bardzo duĹźa sztywność oraz bardzo szybkie czasy reakcji. Jest dostÄ™pna dla wszystkich rodzajĂłw prowadnic liniowych.

Kontakt z przedstawicielami Zimmer Group Wszystkich zainteresowanych rozwiÄ…zaniami Zimmer Group prosimy o kontakt z przedstawicielami firmy w Polsce:

< ( ( - , ( S $$ " &(

- ? $ - ,

• Christoph Czapla: christoph.czapla@zimmer-group.pl, tel. +48 664 343 738 – województwa, dolnośląskie kujawsko-pomorskie, lubelskie, lubuskie, mazowieckie, podlaskie, warmińsko-mazurskie, zachodnio-pomorskie; • Wojciech Szwed: e-mail: wojciech. szwed@zimmer-group.pl, tel. +48 574 569 996 – województwa łódzkie, małopolskie, opolskie, podkarpackie, pomorskie, śląskie, świętokrzyskie, wielkopolskie.

Amortyzatory przemysĹ‚owe Proponowane przez Zimmer Group amortyzatory przemysĹ‚owe Powerstop sÄ… synonimem najwyĹźszej jakoĹ›ci dla ekstremalnych wymagaĹ„ i obciÄ…ĹźeĹ„. DziÄ™ki maksymalnemu

ZIMMER GROUP POLSKA 9$ , (,H ( a $$ 9 &(H(

H Â G^ __G \G\ ]\^ 9$ - / ,H - a $$ 9 &(H(

H Â G^ `]G `_d dd_

$ ( $ - # - (

FIRMA ZIMMER GROUP POSZUKUJE

PRZEDSTAWICIELA HANDLOWEGO (DORADCY TECHNICZNEGO) Opis stanowiska:

Wymagania:

Pozyskiwanie nowych klientĂłw w Polsce, wsparcie i doradztwo techniczne klientĂłw, prezentowanie produktĂłw firmowych u klienta, rozwĂłj rynku budowy maszyn i branĹź powiÄ…zanych, ofertowanie i ponoszenie odpowiedzialnoĹ›ci za ich skuteczność, opracowywanie zamĂłwieĹ„ oraz drobne czynnoĹ›ci administracyjne.

WyksztaĹ‚cenie w zakresie mechaniki, automatyki lub dziedzin pokrewnych, znajomość jÄ™zyka angielskiego (minimum B2) i niemieckiego (minimum B2), wiedza biznesowa, umiejÄ™tność obsĹ‚ugi komputera, znajomość pakietu MS Office, prawo jazdy kat. B, Ĺ‚atwość nawiÄ…zania kontaktĂłw, umiejÄ™tność pracy w zespole, samodyscyplina, zorientowanie na cel, pewność siebie.

. H S $$ " &(

Zainteresowane osoby prosimy o przesyĹ‚anie zgĹ‚oszeĹ„ Roman Majersky, Zimmer Group ul. Widok 5, 43-300 Bielsko-BiaĹ‚a tel. +421 4331-788, e-mail: roman.majersky@zimmer-group.sk

70

AUTOMATYKA

ZASTOSUJ REWOLUCYJNE ZIMMER GROUP INDUSTRIE 4.0

Seria chwytakรณw GEP2000 + Samoistne hamowanie przy spadku +

+ + ! "

# $ $ %&' (

) ) $ * * ,

$

( )

) $

THE KNOW-HOW FACTORY

www.zimmer-group.de

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Rośnie nisza

dla ramion robotycznych : ( ( $

4@ / 4 ( - ? * $ *

$ (& H S 4(&/?

- $' (

4 - - M - - - ' ( - $ - - & ? H #

(& & / ( - / ( A $4 & ( &/ '

/ 4 - &&/

/' 4 $& * /

4( / * / H

72

N

iskokosztowe manipulatory i ramiona robotyczne to nisza, ktĂłrej potencjaĹ‚ dostrzega coraz wiÄ™cej firm – takĹźe tych dziaĹ‚ajÄ…cych w Polsce, choć polski rynek w tym obszarze dopiero raczkuje. JednÄ… z pionierskich firm, ktĂłra dostrzegĹ‚a rosnÄ…ce zapotrzebowanie na rozwiÄ…zania tego typu jest igus, rodzinne przedsiÄ™biorstwo z siedzibÄ… w Kolonii i oddziaĹ‚ami w 35 krajach. Ĺšwiatowy lider w produkcji systemĂłw prowadzenia przewodĂłw i polimerowych Ĺ‚oĹźysk Ĺ›lizgowych dys-

P R O M O C J A

ponuje najwiÄ™kszymi w branĹźy laboratoriami badawczymi, dziÄ™ki czemu moĹźe oferować klientom innowacyjne i dostosowane do ich potrzeb produkty i rozwiÄ…zania. Frank Blase, prezes spółki juĹź wiele lat temu dostrzegĹ‚, Ĺźe coraz wiÄ™cej producentĂłw, takĹźe mniejszych, chce korzystać z benefitĂłw, ktĂłre daje robotyka, takich jak brak przestojĂłw czy moĹźliwość ich dokĹ‚adnego planowania oraz standaryzacja produkcji i samych wyrobĂłw. PowĂłd jest pro-

AUTOMATYKA

Zmień swoje łożyska już teraz

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY sty – ma to przełożenie na oszczędność czasu i pieniędzy. Jednak wielu firm nie stać na zakup potężnych i drogich maszyn, kosztujących nawet kilkaset tysięcy złotych, a bywa też, że ich możliwości znacznie przekraczają realne potrzeby. – Z punktu widzenia ekonomii, ale też ergonomii, nie ma po prostu sensu strzelać do komara z armaty. Nie do każdej pracy, którą może wykonywać robot potrzebne jest ogromne i najbardziej zaawansowane technologicznie urządzenie. Proste, powtarzalne prace mogą wykonywać o wiele mniej skomplikowane i lżejsze roboty – podkreśla Radosław Sobociński, Product Manager igus Polska.

... i zaoszczędź, dzięki prowadnicom liniowym drylin nawet 40% kosztów ®

Lekkie Ciężki

Taka właśnie idea przyświecała firmie igus, gdy w 2009 r. rozpoczęła prace nad stworzeniem ramienia robotycznego, które wypełniłoby lukę rynkową. Efektem było powstanie pierwszej konstrukcji robolink igus oznaczonej literą W – od słowa „wires”. Konstruktorzy, inspirując się budową nóg czapli, stworzyli superlekkie ramię, które jest poruszane dzięki przypominającym ścięgna linkom umieszczonym w jego wnętrzu. Podobnie jak to ma miejsce w przypadku mięśni u czapli, napęd (silniki) umieszczono na zewnątrz ramienia. Zaletą rozwiązania była lekkość i prostota, miało ono jednak też wadę: było mało precyzyjne, co często ograniczało możliwości jego stosowania. Ramię robolink W znalazło jednak zastosowanie – zarówno komercyjne (np. w rozpylaniu farby na różnych powierzchniach), jak i w wielu projektach prowadzonych przez uczelnie, m.in. w konstrukcjach robota społecznego Flash skonstruowanego przez naukowców z Politechniki Wrocławskiej oraz jego niemieckiego kolegi – robota ROKI, który potrafi naśladować ruchy stojącego przed nim człowieka. W ramię robolink W wyposażony został też wózek inwalidzki, dzięki czemu właściciel wózka zyskuje dostęp do przedmiotów znajdujących się poza jego fizycznym zasięgiem. Wszystkie opisane realizacje udowodniły, że w konstrukcjach typu tanie ramiona robotyczne drzemie duży potencjał. Inżynierowie igus zaczęli więc szukać bardziej precyzyjnego rozwiązania konstrukcyjnego, które lepiej nadawałoby się do zastosowań przemysłowych. W efekcie narodziła się przekładnia ślimakowa igus, czyli „staw” ramienia robota – kluczowy element, na bazie którego można zbudować złożone ramię. – Oprócz dużej precyzji ruchów udało się też osiągnąć dwa najważniejsze założenia: prostotę konstrukcji i wynikający z niej niski koszt – mówi Radosław Sobociński. Przekładnia ślimakowa składa się z czterech podstawowych elementów: obudowy, polimerowego łożyska oporowego (firma igus od dawna ma je w ofercie, a działa ono na tej samej zasadzie, co duże łożysko wieńcowe) oraz zębatki i wałka, czyli ślimacznicy i ślimaka. Tym sposobem w 2015 r. na rynek wszedł robolink RL-D, którego trzonem były opracowane przez inżynierów redukcyjne przekładnie ślimakowe. To dzięki nim ramię działa bardziej precyzyjnie, dysponując jednocześnie większą siłą niż pierwotne rozwiązanie oparte na technologii linkowej. 10/2017

Głośny

Cichy

Czysty & higieniczny

Zanieczyszczony

motion? plastics! Tworzywa sztuczne zamiast metalu: zamień kulkowe prowadnice liniowe i skorzystaj z zalet bezsmarownej techniki liniowej drylin . Oblicz potencjał wymiany bezpośrednio na naszej stronie on-line i skonfiguruj prowadnice liniowe indywidualnie. Nawet, jeśli Twoja aplikacja została pomyślnie rozwiązana, zapoznaj się również z arkuszem informacyjnym. www.igus.pl/zamianalozysk ®

Odwiedź nas: Motek, Stuttgart – Hala 4 Stoisko 4320

plastics for longer life

®

R E K L A M A

. H &

Od czapli do ślimaka

Zamów bezpłatne próbki: Tel. 22 863 36 33

73

PRZEGLÄ„D SPRZĘTU I APARATURY sto klienci przychodzÄ… do nas i mĂłwiÄ…: mamy taki problem do rozwiÄ…zania, co moĹźecie nam zaoferować? Staramy siÄ™ wtedy dobrać odpowiednie rozwiÄ…zanie, a jeĹ›li nie jesteĹ›my w stanie go dostarczyć, polecamy jednÄ… z firm integrujÄ…cych, z ktĂłrÄ… współpracujemy – mĂłwi RadosĹ‚aw SobociĹ„ski. Do dyspozycji odbiorcĂłw jest teĹź wirtualny konfigurator, dziÄ™ki ktĂłremu kaĹźdy moĹźe samodzielnie edytować potrzebne parametry urzÄ…dzenia – moĹźna wybrać np. liczbÄ™ stopni swobody albo wydĹ‚uĹźyć Ĺ‚Ä…czniki ramienia. Robot dopasowany do konkretnej linii produkcyjnej zostaje zĹ‚oĹźony w fabryce igus i dostarczony do klienta w formie gotowej do zainstalowania i podĹ‚Ä…czenia.

Coraz lĹźej i coraz proĹ›ciej

Robot dla kaĹźdego Tanie roboty Ĺ›wietnie zapeĹ‚niajÄ… lukÄ™ rynkowÄ… i pracujÄ… tam, gdzie nie opĹ‚aca siÄ™ stosować bardzo zaawansowanych i drogich urzÄ…dzeĹ„. DziÄ™ki temu wiÄ™ksze grono producentĂłw moĹźe myĹ›leć o zastÄ…pieniu pracÄ… robota czynnoĹ›ci do tej pory wykonywanych manualnie. W Polsce z konstrukcji igus korzystajÄ… na razie gĹ‚Ăłwnie uczelnie i placĂłwki badawcze, ale jedno z ramion trafiĹ‚o juĹź do firmy produkcyjnej, w ktĂłrej wykonuje pracÄ™ typu pick&place. Na Ĺ›wiecie z tego rozwiÄ…zania korzystajÄ… juĹź Ĺ›wiatowi giganci, ktĂłrzy potrzebujÄ… zarĂłwno duĹźych, jak i mniejszych robotĂłw na liniach produkcyjnych. – Z naszej oferty skorzystaĹ‚y do tej pory Ĺ›wiatowe koncerny z branĹźy motoryzacyjnej, farmacji, przemysĹ‚u pakujÄ…cego, a nawet producenci systemĂłw do pozyskiwania 74

energii odnawialnej – wylicza RadosĹ‚aw SobociĹ„ski. Ramiona robolink sprawdzajÄ… siÄ™ wszÄ™dzie tam, gdzie firma chce zautomatyzować proces produkcji, ale na zakup ramienia moĹźe przeznaczyć kilkanaĹ›cie, a nie kilkadziesiÄ…t tysiÄ™cy zĹ‚otych. Cena ramion rozpoczyna siÄ™ juĹź od 12,7 tys. zĹ‚ (najmniejsze gabaryty), a koĹ„czy na niespeĹ‚na 20 tys. zĹ‚ w przypadku wiÄ™kszej rozmiarowo wersji z udĹşwigiem do 3 kg na ramieniu 750 mm. – Zdarza siÄ™, Ĺźe klienci, z ktĂłrymi rozmawiamy na targach pytajÄ…, czy na pewno chodzi nam o cenÄ™ w zĹ‚otĂłwkach, a nie w euro. To chyba najlepiej ilustruje róşnicÄ™ â€“ zauwaĹźa przedstawiciel firmy igus. Jak dodaje, ogromnÄ… zaletÄ… rozwiÄ…zania robolink jest prosta konstrukcja moduĹ‚owa, ktĂłra umoĹźliwia dopasowanie ksztaĹ‚tu urzÄ…dzenia do potrzeb klienta. – CzÄ™-

Rynek tanich robotĂłw dynamicznie siÄ™ rozwija. Ĺšwiadczy o tym zarĂłwno zainteresowanie takimi rozwiÄ…zaniami na targach, jak i liczba firm, w ktĂłrych ofercie pojawiajÄ… siÄ™ podobne urzÄ…dzenia. Co wiÄ™cej, takĹźe integratorzy coraz częściej chcÄ… mieć w ofercie niskobudĹźetowe ramiona. RosnÄ…cego zapotrzebowania na rozwiÄ…zania typu robolink dowodzi teĹź fakt, Ĺźe jest to obecnie najbardziej dynamicznie rozwijajÄ…ca siÄ™ grupa produktowa ze wszystkich, jakie oferuje igus. Pomocna jest w tym przypadku współpraca z uczelniami. DziÄ™ki współpracy z naukowcami niemieckich uczelni powstajÄ… innowacyjne, polimerowe konstrukcje, takie jak przekĹ‚adnia cykloidalna, ktĂłrej sprawność jest rĂłwnie wysoka, jak przekĹ‚adni falowej (pierwszej współosiowej przekĹ‚adni stworzonej przez igus), natomiast Ĺźywotność wiÄ™ksza. – Po raz pierwszy zaprezentowaliĹ›my jÄ… w kwietniu 2017 r. Choć nie jest jeszcze dostÄ™pna w sprzedaĹźy, w przyszĹ‚oĹ›ci moĹźe stać siÄ™ alternatywÄ… dla naszej klasycznej przekĹ‚adni falowej, stosowanej jako piÄ…ta oĹ› w ramionach robolink – przewiduje Product Manager igus Polska.

IGUS Sp. z o.o. & H - XZX%' IZ9Z\G : - H ZZ ^_\ `] ]I' 2 ) ZZ ^_\ _X _d 9$ 2 a & H(

---H & H(

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Zrobotyzowana paletyzacja i transport za pomocÄ… AGV Automatyzacja procesu paletyzacji jest niezwykle istotna, - - ( ( & ( * & ( @ - - ( & - /

( & / /H % ? - 4 - / @ ( - '

C & ( ( - ( &

' 4( -

- - - ' ( ( &/ &

- ( - $ / , $ - /' / 4 ( H : / & / -

- - M - - ( /? ?

( * 4H

. H & ' :+*

J

ednym z rozwiÄ…zaĹ„ sĹ‚uşących automatyzacji procesu paletyzacji jest zastosowanie robotĂłw przemysĹ‚owych o kinematyce cylindrycznej (obrĂłt-przesuw-przesuw). PrzykĹ‚adowo roboty, ktĂłre dodatkowo umoĹźliwiajÄ… obrĂłt gĹ‚owicÄ… (np. chwytakiem) wokół wĹ‚asnej osi, znakomicie sprawdzÄ… siÄ™ w paletyzacji popularnych europalet. Roboty takie moĹźna rĂłwnieĹź ustawić na ukĹ‚adzie jezdnym, dziÄ™ki czemu mogÄ… pracować na kilku liniach lub ukĹ‚adać towary na wielu paletach, rozdzielajÄ…c poszczegĂłlne wersje produktu do róşnych dostaw. Jednym z takich urzÄ…dzeĹ„ jest robot Tower TR1000 produkcji firmy WObit. Ma on trzy stopnie swobody, a dziÄ™ki posadowieniu na ukĹ‚adzie jezdnym zyskuje dodatkowÄ… oĹ› ruchu. W podstawie robota zastosowana jest przekĹ‚adnia cykloidalna, zapewniajÄ…ca dynamicz-

10/2017

ny i precyzyjny obrĂłt ramienia do 270°. Robot moĹźe przenosić Ĺ‚adunki o Ĺ‚Ä…cznej masie do 25 kg, przy maksymalnym zasiÄ™gu ramienia 1000 mm. W przypadku integracji z ukĹ‚adem jezdnym zakres ruchu robota moĹźna wydĹ‚uĹźyć niemal dowolnie.

Efektywnie i elastycznie DobrÄ… praktykÄ…, sĹ‚uşącÄ… podniesieniu efektywnoĹ›ci procesu produkcyjnego, jest Ĺ‚Ä…czenie procesu paletyzacji z automatycznym transportem detali na wĂłzkach AGV. Roboty autonomicznie dostarczÄ… palety w odpowiednie miejsce. OprĂłcz odciÄ…Ĺźenia pracownikĂłw (zamiast wykorzystywać siĹ‚Ä™ wĹ‚asnych mięśni mogÄ… oni nadzorować pracÄ™ robotĂłw) zyskujemy rĂłwnieĹź pewność, gdzie i kiedy dany transport siÄ™ znajduje, kiedy dotrze w odpowiednie miejsce, a takĹźe kiedy komplet zaĹ‚adowanych palet bÄ™dzie gotowy do odbioru. WidocznÄ… korzyĹ›ciÄ…, ktĂłrÄ… gwarantujÄ… roboty mobilne, jest elastyczność produkcji – nowoczesne systemy nawigacji AGV umoĹźliwiajÄ… bowiem wytyczenie nowej trasy bez ukĹ‚adania linii (zastosowanie laserowego systemu mapowania terenu), co zajmuje niewiele czasu. PrzykĹ‚adem takiego rozwiÄ…zania jest rodzina robotĂłw mobilnych MOBOT AGV produkcji firmy WObit.

Wydajność w gĂłrÄ™ Roboty MOBOT AGV zostaĹ‚y zaprojektowane tak, aby maksymalnie poprawić wydajność produkcji. Ich budowa P R O M O C J A

umoĹźliwia doposaĹźenie w dowolny wĂłzek transportowy – w zaleĹźnoĹ›ci od sposobu wykonania wĂłzka mogÄ… przewozić palety, kuwety, drobne detale. Roboty MOBOT AGV mogÄ… zahaczać wĂłzki samodzielnie. Ponadto moĹźna je Ĺ‚adować rÄ™cznie lub automatycznie za pomocÄ… robota przemysĹ‚owego. Po zsynchronizowaniu robota AGV z programem magazynowym lub po wyposaĹźeniu stacji albo maszyn produkcyjnych w odpowiednie czujniki moĹźe on być wzywany w peĹ‚ni automatycznie do wykonania okreĹ›lonego zadania. Zadania moĹźe rĂłwnieĹź zlecać czĹ‚owiek – sposĂłb realizacji zaleĹźy od stopnia zautomatyzowania procesĂłw w przedsiÄ™biorstwie. W zaleĹźnoĹ›ci od modelu roboty mogÄ… transportować detale o masie 100– 1000 kg, a wydajna bateria zapewnia pracÄ™ do 12 h na jednym Ĺ‚adowaniu. WiÄ™cej informacji na stronie firmy www.wobit.com.pl.

PPH WObit E.K.J. Ober s.c. 4* X_' _Z9IG` # - H _X ZZ Z] GZZ 2 ) _X ZZ Z] G\d 9$ - * a- * H $H(

---H- * H $H(

75

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Autonomiczny i mobilny system robota HelMo : & &/ 4 & , ( & / ( @ '

$ $ - A $ ;&*

( @M /&C ( ,&

* &H : $ ,

( C - ( / & ( - 2 * ( &/? $ 4 - $ 4 $ * $' & $ $ * $ H

P

rzypomina to trochÄ™ film science fiction, kiedy kaĹźdego ranka HelMo przystÄ™puje do pracy w hali montaĹźowej w Bayreuth. Mobilny system robota kieruje siÄ™ samodzielnie do swojego miejsca pracy, zwalnia lub zatrzymuje siÄ™ w momencie, kiedy jego koledzy-ludzie znajdujÄ… siÄ™ zbyt blisko, aby nastÄ™pnie kontynuować swojÄ… drogÄ™ do celu. WĹ›rĂłd róşnych zadaĹ„ przypisanych do systemu sÄ… prace montaĹźowe, wymagajÄ…ce duĹźej precyzji. HelMo jest na to przygotowany. W praktyce procedura jest nastÄ™pujÄ…ca: robot ustawia siÄ™ na miejscu samodzielnie, z dokĹ‚ad-

76

noĹ›ciÄ… do 0,1 mm za pomocÄ… trzech punktĂłw pomiarowych zainstalowanych na staĹ‚e w stacji roboczej. W tym momencie moĹźe rozpocząć swojÄ… zmianÄ™. ObserwujÄ…c dziaĹ‚ania HelMo z bliska, szybko staje siÄ™ oczywiste, dlaczego zaĹ‚oga chÄ™tnie przekazuje mu swoje zadania. MontaĹź stykĂłw elektrycznych w systemach multizĹ‚Ä…czy jest bardzo monotonny i şmudny. KaĹźdy pojedynczy pin musi być dokĹ‚adnie wsuniÄ™ty do obudowy multizĹ‚Ä…cza, przy czym zawsze sÄ… to te same ruchy: chwycenie pinu, precyzyjne umiejscowienie, docisk. Pin po pinie, zĹ‚Ä…cze po zĹ‚Ä…czu, godzina po godzinie. Monotonia takiej pracy to jedna kwestia, druga to rosnÄ…ca liczba bĹ‚Ä™dĂłw w trakcie wydĹ‚uĹźania siÄ™ czasu pracy. HelMo umoĹźliwia ich unikniÄ™cie – zawsze dziaĹ‚a idealnie, gwarantujÄ…c przez caĹ‚y czas staĹ‚Ä… precyzjÄ™.

Elastyczna produkcja dziÄ™ki uniwersalnej maszynie JeĹ›li spojrzymy w trakcie montaĹźu zĹ‚Ä…czy przez ramiÄ™ robota, staje siÄ™ jasne, P R O M O C J A

o czym myĹ›li Gerhard Geyer, kierownik projektu w Stäubli, kiedy mĂłwi o asystencie. HelMo porusza siÄ™ w miejscu pracy tak naturalnie, jak kaĹźdy inny pracownik. SiÄ™ga po obudowÄ™ zĹ‚Ä…cza, ktĂłra ma zostać zĹ‚oĹźona i precyzyjnie umieszcza jÄ… w odpowiednim miejscu. NastÄ™pnie pobiera z regaĹ‚u plastikowy pojemnik z pinami, podjeĹźdĹźa do podajnika i wysypuje elementy na taĹ›mÄ™ montaĹźowÄ…, na ktĂłrej sÄ… one rozdzielane. Odbiera piny jeden po drugim, a nastÄ™pnie szybko i precyzyjnie montuje je w obudowie. Po zakoĹ„czeniu montaĹźu odkĹ‚ada zmontowane zĹ‚Ä…cze i rozpoczyna nowy proces montaĹźu. Raz moĹźe być to montaĹź wtyczek, innym razem grawerowanie laserowe albo jakiekolwiek inne zadanie, w ktĂłrym moĹźna zastosować robota. NadrzÄ™dnym celem bieşącego projektu pilotaĹźowego jest zintegrowanie HelMo w sposĂłb produktywny i opĹ‚acalny z istniejÄ…cymi procesami, a przy tym zebranie doĹ›wiadczeĹ„, ktĂłre uĹ‚atwiÄ… wdroĹźenie go do nadchodzÄ…cych zastosowaĹ„ seryjnych. Aby robot AUTOMATYKA

HelMo mĂłgĹ‚ być w przyszĹ‚oĹ›ci stosowany w obszarze przemysĹ‚owym w sposĂłb moĹźliwie wszechstronny, konieczne jest wytyczenie dla niego kierunku. Zadanie to spoczywa na dziale konstrukcyjnym oraz logistycznym. Tylko wtedy bÄ™dzie moĹźna z powodzeniem wdraĹźać strategiÄ™ współpracy czĹ‚owiek–robot, w taki sposĂłb, jak zrobiĹ‚a to firma Stäubli w zakĹ‚adzie produkcyjnym w Bayreuth.

HelMo sprawdza siÄ™ we wszystkich zadaniach HelMo jest innowacyjnym, mobilnym systemem robota, ktĂłry moĹźe poruszać siÄ™ i nawigować autonomicznie, kontrolujÄ…c jednoczeĹ›nie swoje otoczenie dziÄ™ki trzem zintegrowanym skanerom laserowym. Robot moĹźe wykonywać zadania w peĹ‚ni automatycznie i z maksymalnÄ… prÄ™dkoĹ›ciÄ…, a w razie potrzeby współpracować ramiÄ™ w ramiÄ™ z czĹ‚owiekiem. HelMo bazuje na standardowym robocie TX2. Maksymalne obciÄ…Ĺźenie szeĹ›cioosiowego TX2touch 90L to 15 kg, a zasiÄ™g – 1200 mm. Maszyna zostaĹ‚a opracowana z myĹ›lÄ… o bezpoĹ›redniej współpracy robota z czĹ‚owiekiem. Aby sprostać wysokim technicznym wymaganiom bezpieczeĹ„stwa, ma wbudowany kompleksowy pakiet bezpieczeĹ„stwa wraz z systemem kontroli bezpieczeĹ„stwa CS9. InnÄ… cechÄ… wyróşniajÄ…cÄ… robota jest „elektroniczna skĂłraâ€?. WraĹźliwa na dotyk powierzchnia gwarantuje natychmiastowe zatrzymanie ruchu robota w przypadku bezpoĹ›redniego kontaktu z czĹ‚owiekiem. Wszystkie funkcje

zabezpieczajÄ…ce sÄ… certyfikowane i speĹ‚niajÄ… rygorystyczne wymagania w zakresie kategorii bezpieczeĹ„stwa SIL 3 oraz PL e. â€“ Mobilny system robota ma budowÄ™ moduĹ‚owÄ… i jest wyposaĹźony w automatyczny system wymiany narzÄ™dzi. DziÄ™ki temu HelMo jest bardziej uniwersalnÄ… maszynÄ…, moĹźna go zastosować w wiÄ™kszej liczbie aplikacji i moĹźe odciÄ…-

Ĺźać zaĹ‚ogÄ™ od nielubianych czynnoĹ›ci. Widzimy w nim w mniejszym stopniu robota, a bardziej asystenta, ktĂłry zawsze znajduje siÄ™ w tym miejscu, w ktĂłrym jest potrzebny. Gdy HelMo stanie siÄ™ w przyszĹ‚ym roku standardowym produktem, chcielibyĹ›my nadać mu najwyĹźszy moĹźliwy stopieĹ„ elastycznoĹ›ci w celu umoĹźliwienia wykonywania jak najszerszego spektrum zadaĹ„. Powinien on teĹź, tak jak pozostaĹ‚e produkty Stäubli, cechować siÄ™ duşą dostÄ™pnoĹ›ciÄ… oraz bezpieczeĹ„stwem procesĂłw. Z pewnoĹ›ciÄ… optymalnym warunkiem dla osiÄ…gniÄ™cia tego celu jest testowanie go w realnym Ĺ›rodowisku pracy, a najlepiej we wĹ‚asnej fabryce na linii produkcyjnej – mĂłwi Gerhard Geyer, kierownik projektu w firmie Stäubli. !" #$%&

. H &*

& H + ^I[^Z' P - ! -

d`9IIZ $ H GZ _\_ ^` IG 2 ) GZ _\] X\ dX 9$ &* H( a &* H $ ---H &* H(

10/2017

77

PRAWO I NORMY

DR ALEKSANDRA AULEYTNER radca prawny, szef praktyki własności intelektualnej Kancelaria Domański Zakrzewski Palinka sp. k.

Dylematy etyczne

przy projektowaniu robotów S &- $ C - @M /

/ & / /

& ƒ$ ( / - * -

( / - & $ ,

$ - , - C , * ,H

$ ( * $ $ / ' $ ( - ( - - M' * - & /

( - C

& @

& ' / @ '

/ / - - - ( - ,

* , C @

& / 6 (H $ / ( - - ' ( / ' - $ ( - - @ 8 ( - * M

* H

78

N

ajczęściej obecnie dyskutowane problemy etyczne to te zwiÄ…zane z pojazdami autonomicznymi. DotyczÄ… one np. podejmowania przez pojazd autonomiczny decyzji o rozmiarze kolizji na drodze – w skrajnych przypadkach nawet decyzji o ratowaniu jednego Ĺźycia ludzkiego kosztem drugiego. Dylematy etyczne przy projektowaniu robotĂłw obejmujÄ… rĂłwnieĹź caĹ‚y obszar zastosowaĹ„ robotĂłw w pracach domowych, opiece nad dziećmi czy osobami starszymi. PojawiajÄ… siÄ™ wĂłwczas problemy etyczne zwiÄ…zane z niebezpieczeĹ„stwem przywiÄ…zania siÄ™ do robota przez osoby z grup spoĹ‚ecznych szczegĂłlnie wraĹźliwych, wytworzenia wiÄ™zi emocjonalnej czy wrÄ™cz zaleĹźnoĹ›ci od robota przez takie osoby, a takĹźe ich izolacji od rzeczywistoĹ›ci. Szereg kontrowersyjnych zagadnieĹ„ etycznych, ktĂłre wymagajÄ… regulacji prawnych lub stworzenia co najmniej kodeksĂłw etycznych wystÄ™puje rĂłwnieĹź w obszarze zastosowaĹ„ robotĂłw medycznych. Dotyczy to w szczegĂłlnoĹ›ci autonomicznych systemĂłw cyberfizycznych wszczepianych do ciaĹ‚a ludzkiego lub zastÄ™pujÄ…cych fragmenty ciaĹ‚a. Systemy te mogÄ… dziaĹ‚ać znacznie lepiej od ludzkich organizmĂłw, co moĹźe mieć wpĹ‚yw na zmianÄ™ rozumienia niepeĹ‚nosprawnoĹ›ci i w skrajnych przypadkach

na chęć zastÄ™powania zdrowych organĂłw sztucznymi. Autonomiczne systemy cyberfizyczne mogÄ… teĹź wkraczać w przestrzeĹ„ wraĹźliwych danych osobowych, gromadzÄ…c je niezaleĹźnie od osoby wyposaĹźonej w taki system.

Kodeksy etyczne Rezolucja Parlamentu Europejskiego z 16 lutego 2017 r. zawierajÄ…ca zalecenia dla Komisji w sprawie przepisĂłw prawa cywilnego dotyczÄ…cych robotyki (2015/2103(INL)) postuluje stworzenie na poziomie Unii Europejskiej kodeksu postÄ™powania etycznego w dziedzinie robotyki, ktĂłry stanowić bÄ™dzie podstawÄ™ kontroli przestrzegania podstawowych zasad etycznych, poczÄ…wszy od fazy projektowania, konstrukcji, testowania, aş do fazy rozwoju robotĂłw. Takie kodeksy tworzone sÄ… teĹź niezaleĹźnie przez poszczegĂłlne paĹ„stwa czĹ‚onkowskie – przykĹ‚adowo w czerwcu 2017 r. Ministerstwo Transportu Niemiec przyjęło kodeks etyki projektowania pojazdĂłw autonomicznych.

Po pierwsze: nie krzywdzić czĹ‚owieka Robot, bardzo czÄ™sto samouczÄ…cy siÄ™ i z wbudowanÄ… autonomiÄ…, musi podlegać Ĺ›cisĹ‚ej kontroli czĹ‚owieka. WspĂłlnym zaĹ‚oĹźeniem kodeksĂłw jest to, Ĺźe roAUTOMATYKA

PRAWO I NORMY bot ma za zadanie chronić ludzkie życie. W szczególności nie może szkodzić człowiekowi i musi mu być w pełni posłuszny. Zasady te przypominają sformułowane w 1942 r. przez amerykańskiego pisarza Isaaka Asimova w książce „Zabawa w berka” tzw. trzy prawa robotów: 1) Robot nie może skrzywdzić człowieka ani przez zaniechanie działania dopuścić, aby człowiek doznał krzywdy. 2) Robot musi być posłuszny rozkazom człowieka, chyba że stoją one w sprzeczności z Pierwszym Prawem. 3) Robot musi chronić sam siebie, jeśli tylko nie stoi to w sprzeczności z Pierwszym lub Drugim Prawem. Powyższe prawa zostały określone we wspomnianych wcześniej zaleceniach dla Komisji Europejskiej przyjętych w rezolucji PE wspólnym mianem Zasady nieszkodliwości – „po pierwsze nie szkodzić”. Zgodnie z tą zasadą, roboty nie powinny krzywdzić ludzi. Niemiecki Kodeks etyczny projektowania pojazdów autonomicznych wskazuje np. na to, że technologia stosowana w pojazdów autonomicznych powinna zapobiegać wypadkom tam, gdzie to możliwe i w zasadzie eliminować sytuacje kryzysowe. Powinna wykluczać sytuacje, w których pojazd autonomiczny musi sam „decydować” o tym, jakie mniejsze zło wybrać. Jeżeli jednak już taka sytuacja zaistnieje, ochrona życia i zdrowia ludzi powinna mieć priorytetowe znaczenie. To oznacza, że – z uwzględnieniem możliwości technologicznych – systemy pojazdu muszą być zaprogramowane tak, aby w razie konfliktu przedmiotu ochrony szkodzić zwierzętom lub mieniu, a zapobiegać jakimkolwiek obrażeniom ciała ludzkiego. Kodeks wskazuje jednak, że nie jest etycznie możliwe zaprogramowanie

WSPÓLNYM ZAŁOŻENIEM KODEKSÓW JEST TO, ŻE ROBOT MA ZA ZADANIE CHRONIĆ LUDZKIE ŻYCIE. W SZCZEGÓLNOŚCI NIE MOŻE SZKODZIĆ CZŁOWIEKOWI I MUSI MU BYĆ W PEŁNI POSŁUSZNY. z góry zachowania maszyny w sytuacji wyboru między jednym życiem ludzkim a drugim. W takim przypadku decyzja zależy od konkretnej sytuacji. Nie da się więc w tym zakresie ujednolicić zasad, a wszelkie rozróżnienie wyboru oparte na wieku, płci, kondycji fizycznej lub umysłowej jest zakazane.

Po drugie: interes człowieka, autonomia, sprawiedliwość Niezależnie od Zasady nieszkodliwości badania w dziedzinie robotyki powinny być prowadzone zgodnie z najwyższymi standardami etyki i profesjonalizmu oraz zapewniać przestrzeganie dodatkowych trzech zasad: 1) przynoszenia korzyści – roboty powinny służyć najlepszemu interesowi człowieka, 2) autonomii – rozumianej jako zdolność do podjęcia świadomej, niewymuszonej decyzji na temat zasad interakcji z robotami, 3) sprawiedliwości – sprawiedliwe rozłożenie korzyści związanych z robotyką, a w szczególności przystępność cenowa robotów do opieki domowej i zdrowotnej.

Po trzecie: ochrona praw człowieka Jak wskazuje się w zaleceniach dla Komisji Europejskiej z 2017 r., rozwiązania

TAM, GDZIE TO MOŻLIWE, NALEŻY ZAPEWNIĆ ODWRACALNOŚĆ DZIAŁAŃ ROBOTA. POWINIEN ON MIEĆ MOŻLIWOŚĆ COFNIĘCIA OSTATNIEJ SEKWENCJI SWOICH DZIAŁAŃ W CELU USUNIĘCIA NIEPOŻĄDANEJ AKTYWNOŚCI. 10/2017

technologiczne stosowane przy projektowaniu robotów powinny „uwzględniać prawa i zasady ujęte w Karcie praw podstawowych, w szczególności zasadę godności ludzkiej, poszanowania i ochrony życia prywatnego i rodzinnego, ochrony i bezpieczeństwa, ochrony danych osobowych, ochrony własności intelektualnej, wolności wypowiedzi i informacji, równości i niedyskryminacji, solidarności, praw obywatelskich i wymiaru sprawiedliwości, zgodnie z zasadą proporcjonalności”. Szczególnie istotne jest zapewnienie prawa jednostki i całej ludzkości do samostanowienia. Badania w dziedzinie robotyki powinny być ponadto prowadzone zgodnie z zasadą ostrożności. Oznacza to, że należy przewidzieć potencjalne skutki takich badań dla bezpieczeństwa oraz podjąć należyte środki ostrożności, proporcjonalne do wymaganego poziomu ochrony. Tam, gdzie to możliwe, należy też zapewnić odwracalność działań robota. Powinien on mieć możliwość cofnięcia ostatniej sekwencji swoich działań w celu usunięcia niepożądanej aktywności.

Dobrowolny charakter kodeksów Omawiane kodeksy etyki mają charakter dobrowolny. Zachęcają wszystkie zainteresowane strony do odpowiedzialnego postępowania przy projektowaniu technologii w obszarze robotyki. Nie zastąpią jednak norm prawnych, które w przyszłości powinny być wypracowane na poziomie unijnym, po to by zapewnić bezpieczne i etyczne projektowanie robotów oraz systemów autonomicznych. Takie prace w sposób kompleksowy jeszcze nie zostały podjęte. dr Aleksandra Auleytner 79

RYNEK

Efektywność energetyczna

dzięki rozwiązaniom Murrelektronik < ? & - , -

- ( & / $ / 2 - @M H /?

( ( * $ / &C ? 4 $ $ / 2 - @

/H ( / ? - /

/ & H

K

iedy kupujemy nowy samochĂłd, lodĂłwkÄ™ czy klimatyzator, jednym z istotnych czynnikĂłw decydujÄ…cych o wyborze jest ich efektywność energetyczna. Rzut oka na europejskÄ… etykietÄ™ energetycznÄ… jasno obrazuje zaleĹźność miÄ™dzy zuĹźytÄ… energiÄ… a osiÄ…gniÄ™tymi wynikami. Klasa A+++ Ĺ›wiadczy o najwyĹźszej efektywnoĹ›ci.

Murrelektronik to wĹ‚aĹ›ciwy partner we wdraĹźaniu rozwiÄ…zaĹ„ z zakresu efektywnoĹ›ci energetycznej – pomaga speĹ‚nić standardy w tym zakresie i oferuje Ĺ‚atwe do zastosowania rozwiÄ…zania niezwĹ‚ocznie podnoszÄ…ce efektyweność, a jednoczeĹ›nie obniĹźajÄ…ce zuĹźycie energii. Firma skupia siÄ™ na dwĂłch gĹ‚Ăłwnych zagadnieniach: integracji wysokowydajnych komponentĂłw i/lub wymianie przestarzaĹ‚ych zasobĂłw w istniejÄ…cych maszynach i systemach oraz strategicznym podejĹ›ciu skoncentrowanym na tych grupach maszyn, ktĂłre nie sÄ… zaangaĹźowane w procesy produkcji i sÄ… tymczasowo przeĹ‚Ä…czone w stan spoczynku.

Współpraca na linii moduł–zasilacz

Podobne wĹ‚aĹ›ciwoĹ›ci sÄ… istotne w przemyĹ›le maszynowym. Standardy dyrektywy ISO/DIS 14955-1 wyznaczajÄ… ramy przedsiÄ™biorstwom, dla ktĂłrych efektywność jest priorytetem. Testowanie maszyn i systemĂłw moĹźe pomĂłc w podniesieniu poziomu oszczÄ™dnoĹ›ci energii nie tylko w zakresie produkcji. NaleĹźy rĂłwnieĹź mieć na uwadze stan gotowoĹ›ci, symulacji i realizacji. MoĹźna to Ĺ‚atwo zaobserwować na przykĹ‚adzie zasilaczy, ktĂłre pracujÄ… bez przerwy lub przy stale wĹ‚Ä…czonych lampach. 80

P R O M O C J A

Zasilacze Murrelektronik umoĹźliwiajÄ… osiÄ…gniÄ™cie wyĹźszej efektywnoĹ›ci energetycznej. PrzykĹ‚adowo zasilacze Emparro wyróşnia znakomity wskaĹşnik sprawnoĹ›ci wynoszÄ…cy okoĹ‚o 95 proc. To oznacza znaczÄ…ce obniĹźenie kosztĂłw energii. Ponadto Emparro emituje niewielkÄ… ilość ciepĹ‚a, wiÄ™c komponenty znajdujÄ…ce siÄ™ w jego pobliĹźu nie sÄ… naraĹźone na róşnice temperatury, co pozytywnie wpĹ‚ywa na ich Ĺźywotność. ModuĹ‚ redundantny MB Ĺ›ciĹ›le współpracuje z zasilaczami Emparro, tworzÄ…c jeszcze bardziej efektywne rozwiÄ…zanie. Ten inteligentny moduĹ‚ szafy sterowniczej utrzymuje oba zasilacze na podobnym poziomie, dziÄ™ki czemu uzyskujemy najlepszy tryb pracy. To jednak nie wszystko – moduĹ‚ redundantny MB pracuje w oparciu o technologiÄ™ MOSFET, AUTOMATYKA

RYNEK

wiÄ™c zuĹźycie wewnÄ™trzne utrzymuje siÄ™ na poziomie o 87 proc. niĹźszym niĹź w przypadku standardowych moduĹ‚Ăłw diodowych.

ny, co dodatkowo podnosi poziom oszczÄ™dnoĹ›ci energii.

Oświetlenie energooszczędne

PrzykĹ‚adem tego, jak duĹźe oszczÄ™dnoĹ›ci moĹźe przynieść niewielka zmiana, moĹźe być wymiana przekaĹşnikĂłw na optoizolatory Murrelektronik. Z uwagi na to, Ĺźe potrzebujÄ… niewielkiego prÄ…du rozruchowego, moc wejĹ›ciowa jest znacznie niĹźsza, a prÄ…d podtrzymujÄ…cy dziaĹ‚anie jest o ponad 50 proc. mniejszy. To przynosi imponujÄ…cÄ… oszczÄ™dność w duĹźych systemach. Podobny cel przyĹ›wiecaĹ‚ produkcji konektorĂłw zaworowych MSUD z reduktorami mocy. Te wstÄ™pnie zarobione zĹ‚Ä…cza typu A dostarczajÄ… 100 proc. mocy podczas rozruchu. Kiedy system przechodzi w stan czuwania, pobĂłr mocy redukowany jest o 40–60 proc. W maszynach wyposaĹźonych w wiele

MURRELEKTRONIK Sp. z o.o. & H < XX' GI9I`_ - H \Z ]\I II ZI' 2 ) \Z ]\I II Z\ 9$ 2 a$& H(

---H$& H(

, (H$& H(

. H &

W oszczÄ™dzaniu energii pomaga rĂłwnieĹź wĹ‚aĹ›ciwy dobĂłr systemĂłw oĹ›wietlenia. Dlatego Murrelektronik oferuje wieĹźe sygnaĹ‚owe Modlight, ktĂłre oznaczajÄ… stanowiska pracy za pomocÄ… jasnych diod LED. MogÄ… bezobsĹ‚ugowo pracować przez ponad 100 tys. godzin, a kluczowÄ… korzyĹ›ciÄ… jest to, Ĺźe na wyjĹ›ciu oferujÄ… doskonaĹ‚Ä… relacjÄ™ do wejĹ›cia. Kolejnym przykĹ‚adem tej technologii jest Modlight XTREME 440. Gwarantuje oĹ›wietlenie maszyn zbliĹźone do jakoĹ›ci Ĺ›wiatĹ‚a dziennego za pomocÄ… diod LED zamiast energochĹ‚onnych lamp fluorescencyjnych. Modlight XTREME 440 moĹźe być na staĹ‚e przyciemnio-

Optoizolatory, konektory i inne komponenty

zĹ‚Ä…czy znaczÄ…co wpĹ‚ywa to na efektywność energetycznÄ…. Strategiczne podejĹ›cie Murrelektronik umoĹźliwia caĹ‚kowite odĹ‚Ä…czenie komponentĂłw, ktĂłre nie sÄ… w danym momencie potrzebne. W tym celu stworzono inteligentny komponent szafy sterowniczej do monitoringu prÄ…du: MICO+. Podobne efekty przynosi zastosowanie moduĹ‚u sieciowego Cube67. PowyĹźsze przykĹ‚ady dowodzÄ…, Ĺźe istnieje wiele sposobĂłw na poprawÄ™ efektywnoĹ›ci energetycznej maszyn i systemĂłw. Te rozwiÄ…zania moĹźna bardzo Ĺ‚atwo zastosować, a firma Murrelektronik pomoĹźe znaleźć wĹ‚aĹ›ciwe rozwiÄ…zanie dla kaĹźdego systemu.

10/2017

81

RYNEK

Zapewnienie

dostÄ™pu serwisowego do instalacji i maszyn : 4 @M / $

- , ( & / , /

/&C ( ? - M - $ , / C ( / & # $ GHI' @

- C / # $ - H : & ( - ( / @ , & &

( & / ? ( ?

$ * /$&/? $ ?

A $4 6 $ $ * & - $ 8

$H : ( @

* ( & / ,

( ? , - ( * *4 ?MH

Andreas FuĂ&#x;

R

ozwĂłj zwiÄ…zany z rewolucjÄ… 4.0 stwarza szereg moĹźliwoĹ›ci, jednak zapewnienie ochrony dostÄ™pu do kompleksowych sieci instalacji i urzÄ…dzeĹ„ stanowi wielkie wyzwanie dla operatorĂłw w zakresie bezpieczeĹ„stwa IT, w branĹźy nazywanego bezpieczeĹ„stwem ICS (systemĂłw sterowania przemysĹ‚owego). Strumienie danych dotyczÄ…cych produkcji sÄ… ograniczone do okreĹ›lonej objÄ™toĹ›ci, a maszyny i instalacje sÄ… chronione przez zastosowanie znanych oraz sprawdzonych rozwiÄ…zaĹ„, takich jak architektura bezpieczeĹ„stwa wedĹ‚ug zasady ochrony w gĹ‚Ä…b, zgodna z wymaganiami norm ISA99 oraz IEC 62443. Zapewnienie dostÄ™pu w celu wykonania konserwacji i programowania tego rodzaju systemĂłw jest zadaniem o szczegĂłlnym charakterze.

ZagroĹźenie dla bezpieczeĹ„stwa Podobnie jak w przypadku warstwowego podejĹ›cia do bezpieczeĹ„stwa IT, ktĂłre przypomina strukturÄ™ cebuli, wdraĹźanie koncepcji ochrony w gĹ‚Ä…b w architekturze bezpieczeĹ„stwa polega na skonstruowaniu kilku warstw zabezpieczeĹ„ sieciowych, chronionych 82

P R O M O C J A

indywidualnymi ograniczeniami dostÄ™pu. Warstwa zewnÄ™trzna jest poĹ‚Ä…czona z Internetem i tym samym stanowi najmniej pewny pod wzglÄ™dem zabezpieczenia poziom. Poziomy bezpieczeĹ„stwa okreĹ›lane sÄ… takĹźe jako poziomy zaufania, przy czym poziom zaufania wzrasta wraz z kaĹźdÄ… kolejnÄ… warstwÄ… sieciowÄ…. Centrum „cebulowejâ€? sieci skĹ‚ada siÄ™ z systemĂłw, ktĂłre wymagajÄ… szczegĂłlnie wysokiego poziomu ochrony – w sieciach produkcyjnych sÄ… to maszyny i instalacje wraz z komponentami. Systemy sÄ… chronione przez konstruowanie za pomocÄ… NAT (translacji adresĂłw sieciowych) niewidzialnych podsieci, a takĹźe przez maskowanie i ustawienie ograniczeĹ„ dostÄ™pu, ktĂłre dopuszczajÄ… tylko absolutnie niezbÄ™dne do produkcji strumienie danych. Aby mĂłc wykonywać zadania serwisowe i konserwacyjne, odpowiedni pracownicy w danej firmie, jak rĂłwnieĹź zewnÄ™trzni serwisanci producenta urzÄ…dzeĹ„ muszÄ… otrzymać dostÄ™p do szczegĂłlnie chronionych obszarĂłw sieci. W przeszĹ‚oĹ›ci czÄ™sto mogli uzyskać dostÄ™p przez wĹ‚asne wÄ™zĹ‚y dostÄ™pu za poĹ›rednictwem sieci telefonicznej. Jednak takie wÄ™zĹ‚y, dostÄ™pAUTOMATYKA

RYNEK ne bezpoĹ›rednio przez sieć telefonii, stwarzajÄ… znaczne zagroĹźenie dla bezpieczeĹ„stwa. Dzieje siÄ™ tak, poniewaĹź osoba Ĺ‚Ä…czÄ…ca siÄ™ moĹźe uzyskać dostÄ™p do caĹ‚ej sieci i zwykle nie musi przechodzić przez proces uwierzytelniania w celu uzyskania dostÄ™pu do systemĂłw podĹ‚Ä…czonych do danej sieci. Obecnie ten przestarzaĹ‚y technologicznie system jest czÄ™sto zastÄ™powany popularnymi sieciami zdalnej konserwacji VPN.

Konfiguracja sieci serwisowej

. H #, ) %

Opisane wczeĹ›niej rozwiÄ…zania umoĹźliwiajÄ… weryfikacjÄ™ toĹźsamoĹ›ci osĂłb upowaĹźnionych do dostÄ™pu, jak rĂłwnieĹź zaszyfrowanÄ… transmisjÄ™ danych. Jednak osoby z prawami dostÄ™pu wciÄ…Ĺź majÄ… swobodny dostÄ™p do sieci chronionej. Co wiÄ™cej, szyfrowanie uniemoĹźliwia operatorom maszyn uzyskanie wglÄ…du do danych, co oznacza, Ĺźe nie majÄ… kontroli nad danymi. W rezultacie nie jest moĹźliwe Ĺ›ledzenie zdarzeĹ„ szkodliwych. Kolejny problem wynikajÄ…cy z tej koncepcji wiÄ…Ĺźe siÄ™ z tym, Ĺźe kaĹźdy producent maszyn chce stosować wĹ‚asny system zdalnego dostÄ™pu. Powoduje to powstawanie heterogenicznych, niemoĹźliwych

do spĂłjnego zarzÄ…dzania systemĂłw IT. Dodatkowo zdalna konserwacja w sieci VPN nie rozwiÄ…zuje problemu zapewnienia pracownikom serwisu operatora kontrolowanego, uwierzytelnionego dostÄ™pu. W przypadku, gdy wewnÄ™trzni serwisanci majÄ… przyznane prawa szerokiego dostÄ™pu do instalacji i maszyn, skutkuje to znacznym obniĹźeniem poziomu bezpieczeĹ„stwa. Z tego wzglÄ™du wymagany dostÄ™p zawsze powinien być ograniczony do koniecznego minimum. Jednym ze sposobĂłw osiÄ…gniÄ™cia tego celu jest utworzenie osobnej, odizolowanej strefy sieci (sieć serwisowa) i przekazanie lub przekierowanie poĹ‚Ä…czeĹ„ serwisowych. W branĹźy IT tego typu strefy sieci sÄ… takĹźe znane pod pojÄ™ciem strefy zdemilitaryzowanej (DMZ).

Kontrola poĹ‚Ä…czeĹ„ serwisowych UrzÄ…dzenia bezpieczeĹ„stwa w asortymencie Phoenix Contact FL mGuard sÄ… odpowiednie do zastosowaĹ„ przemysĹ‚owych i ochrony poszczegĂłlnych komĂłrek produkcyjnych. Dodatkowo umoĹźliwiajÄ… tworzenie stref sieci serwisowej (fot. 1). Ze wzglÄ™du na ich sys-

Fot. 1. 0 ? * ( /? , ? ( $

( & / &$ C - /? *& -4 2 - - /

10/2017

temowe ukierunkowanie na bezpieczeĹ„stwo ICS majÄ… funkcje niezbÄ™dne do realizacji opisanych zadaĹ„. Sieć serwisowa jest usytuowana dokĹ‚adnie na poziomie sieci produkcyjnej. Obie sieci sÄ… od siebie oddzielone i odizolowane za pomocÄ… urzÄ…dzeĹ„ zabezpieczajÄ…cych. Produkty FL mGuard dziaĹ‚ajÄ… teĹź jako punkt dostÄ™pu dla poszczegĂłlnych sieci komĂłrek produkcyjnych (fot. 2). Sieci sÄ… w przejrzysty sposĂłb zintegrowane z sieciÄ… serwisowÄ… za poĹ›rednictwem poĹ‚Ä…czeĹ„ VPN. Na ich bazie moĹźna budować i demontować wymagane poĹ‚Ä…czenia serwisowe oparte na sieci VPN z poziomu komĂłrek produkcyjnych. W tym celu moĹźna uĹźyć wyĹ‚Ä…cznika kluczykowego, ktĂłry kontroluje urzÄ…dzenia zabezpieczajÄ…ce przez zintegrowane cyfrowe I/O. Alternatywnie operatorzy maszyn mogÄ… korzystać z urzÄ…dzenia HMI, ktĂłre przesyĹ‚a informacje o zdarzeniach zachodzÄ…cych w sieci wewnÄ™trznej. Metoda ta umoĹźliwia operatorom staĹ‚e sterowanie wszystkimi poĹ‚Ä…czeniami serwisowymi. Zasady zapory w ramach poĹ‚Ä…czeĹ„ VPN mogÄ… okreĹ›lać autoryzowany dostÄ™p do serwisu. JeĹ›li korzystanie z poĹ‚Ä…czeĹ„ VPN w sieciach

Fot. 2. & - 2 - - / &C? / / (&

( - ( ? - - , &$ C - , * (

$ -

83

RYNEK PRAWIDĹ OWA REALIZACJA KONCEPCJI

Fot. 3. # - - , ( $ ? - ?

( @ - $ ( ? 7#!

&* * ( @ 4(&

wewnÄ™trznych jest zabronione, takie same funkcje zapewnia GRE (Generic Routing Encapsulation) – funkcja tunelowania i warunkowej zapory (lub wymienne zestawy reguĹ‚ zapory).

Aktywacja dynamicznych reguĹ‚ zapory ZewnÄ™trzni serwisanci producenta maszyny sÄ… podĹ‚Ä…czeni do serwisowej strefy sieciowej za pomocÄ… VPN (fot. 3). Phoenix Contact oferuje odpowiednie rozwiÄ…zania dla tej aplikacji z zastosowaniem Secure Client VPN FL mGuard lub FL mGuard Smart2 VPN. Technicy operatora maszyny rĂłwnieĹź mogÄ… być podĹ‚Ä…czeni za poĹ›rednictwem poĹ‚Ä…czeĹ„ VPN lub przez bezpoĹ›redni dostÄ™p do sieci. DostÄ™p moĹźe być skonfigurowany w taki sposĂłb, Ĺźe dany technik musi dokonać autoryzacji przez zaporÄ™ urzÄ…dzeĹ„ zabezpieczajÄ…cych uĹźytkownika. Ten proces otwiera moĹźliwość aktywacji dynamicznych reguĹ‚ zapory dla okreĹ›lonych uĹźytkownikĂłw. Opisane zasady stosuje siÄ™ do adresĂłw IP, ktĂłre sÄ… uĹźywane do uwierzytelniania. DziÄ™ki temu kaĹźdy technik ma jedynie ograniczony, konieczny dostÄ™p, a wiÄ™c moĹźliwe jest tworzenie koncepcji bezpieczeĹ„stwa

wielopoziomowego. JeĹźeli operator akceptuje rozwiÄ…zania VPN preferowane przez producenta maszyny, w strefie sieci serwisowej powinny być umieszczone odpowiednie urzÄ…dzenia koĹ„cowe. Zapewnienie dostÄ™pu serwisowego do instalacji i maszyn daje operatorom znaczÄ…ce korzyĹ›ci, ale takĹźe oznacza duĹźe wyzwania w zakresie bezpieczeĹ„stwa dostÄ™pu. Odpowiednie strategie i specjalne technologie umoĹźliwiajÄ… sprostanie im, a tym samym obniĹźenie kosztĂłw konserwacji przy jednoczesnym zwiÄ™kszeniu dostÄ™pnoĹ›ci.

Eksperci bezpieczeĹ„stwa ICS Phoenix Andreas FuĂ&#x; Contact pomagajÄ… klientom analizo , wać i oceniać istniejÄ…cÄ… infrastruk#, ) % % * & " turÄ™ i jej komponenty. OpracowujÄ… rozwiÄ…zania ochrony systemĂłw, jak rĂłwnieĹź zapewnienia bezpiecznych opcji dostÄ™pu. Bardzo waĹźne jest, by specjaliĹ›ci realizowali koncepcje w taki sposĂłb, aby wszystkie systemy dziaĹ‚aĹ‚y pĹ‚ynnie i współdziaĹ‚aĹ‚y ze sobÄ…. BezpieczeĹ„stwo nie jest jednak koncepcjÄ… statycznÄ…. Jego elementy muszÄ… być stale stosowane, od uĹźytkownika do administratora, takĹźe przez pracownikĂłw zapewnienia bezpieczeĹ„stwa, a wszystkie zaangaĹźowane osoby muszÄ… mieć taki sam poziom wiedzy. Dlatego Phoenix Contact oferuje szkolenia i seminaria oraz regularnÄ… kontrolÄ™ sposobu, w jaki koncepcje bezpieczeĹ„stwa sÄ… wdraĹźane i stosowane w firmach (fot. 4). Oferty te dotyczÄ… wszystkich sektorĂłw i obejmujÄ… wszelkie tematy zwiÄ…zane z cyberbezpieczeĹ„stwem. Andreas FuĂ&#x; PHOENIX CONTACT Sp. z o.o. & H & - `]9`d' `X9\X] : H ]X \d ^I GXI ---H(, ) H $

Fot 4. #, ) % 2 &/

- C 4 - -

* ( -

84

AUTOMATYKA

RYNEK

Enkodery Lika do stref EX z certyfikatem ATEX Lika Electronic oferuje szeroki - * - A tem ATEX. Serie IX58/IX58S/ CX58/CX59, XC77, XAC77 f %]] . ( / - $ @ ? - ,

, ( / ,H

E

nkodery Lika serii IX58/IX58S/ CX58/CX59, XC77, XAC77 oraz XAC77 FB sprawdzÄ… siÄ™ w kaĹźdej krytycznej aplikacji, gdzie wystÄ…pienie atmosfery wybuchowej, ktĂłrej ĹşrĂłdĹ‚em sÄ… gazy, pary, mgĹ‚y lub mieszaniny powietrza i pyĹ‚u, jest przypadkowe i moĹźliwe w trakcie normalnej pracy (kategoria 2) oraz w strefach, w ktĂłrych jej wystÄ…pienie jest maĹ‚o prawdopodobne lub zdarza siÄ™ sporadycznie, przez krĂłtki czas i nie podczas normalnej pracy (kategoria 3).

Kategoria 2: enkodery do stref 1, 2, 21, 22 Enkodery serii XC77 oraz XAC77 z certyfikatem ATEX speĹ‚niajÄ… kryteria kategorii 2: majÄ… hermetycznÄ…, przeciwwybuchowÄ… i ognioszczelnÄ… obudowÄ™ oraz wysoki stopieĹ„ ochrony przed zapĹ‚onem, zarĂłwno w atmosferze zawierajÄ…cej gazy, jak i pyĹ‚y wybuchowe. Przeznaczone sÄ… do stosowania w strefach 1, 2, 21, 22 w klasie temperaturowej T6 (T 85 °C).

Kategoria 3: enkodery do stref 2, 22

Fot. Eldar

Enkodery z certyfikatem ATEX serii XAC77 dla sieci polowych i Ethernet oraz IX58/ IX58S/CX58/CX59 z wyjĹ›ciem prostokÄ…tnym zostaĹ‚y zaprojektowane w celu zapewnienia ochrony w atmosferze potencjalnie wybuchowej (kategoria 3) i mogÄ… 10/2017

P R O M O C J A

być stosowane w strefach 2 i 22 w klasie temperaturowej T5 (T 100 °C).

Inkrementalne lub absolutne XC77 to enkoder inkrementalny nadajÄ…cy siÄ™ zarĂłwno do zastosowaĹ„ w strefie 1/21, jak i 2/22. Ma wyjĹ›cie uniwersalne kompatybilne z Push Pull i Line Driver, a maksymalna rozdzielczość to 10 000 imp./obr. IX58/IX58S/ CX58/CX59 to enkodery inkrementalne przeznaczone do strefy 2/22. Podobnie jak XC77 majÄ… wyjĹ›cia uniwersalne kompatybilne z Push Pull i Line Driver oraz rozdzielczość do 10 000 imp./obr. XAC77, z przeznaczeniem zarĂłwno do strefy 1/21, jak i 2/22, to enkoder absolutny z wyjĹ›ciem analogowym i protokoĹ‚ami SSI, Profibus oraz CANopen. Z kolei enkoder absolutny XAC77 FB zostaĹ‚ zaprojektowany z myĹ›lÄ… o stosowaniu w strefie 2/22. DostÄ™pne protokoĹ‚y to Profinet, EtherCAT, Powerlink, Modbus, Profibus i CANopen. Oba enkodery absolutne sÄ… dostÄ™pne w wersji jedno- i wieloobrotowej.

ELDAR & H `X' G`9`\X +( tel. 77 442 04 04, fax 77 453 22 59 e-mail: eldar@eldar.biz www.eldar.biz

87

RYNEK

Ergonomia a bezpieczeĹ„stwo w osĹ‚onach zabezpieczajÄ…cych : , $ 4 ( $ 4 - $' C $ C & ?

* ( - - $& ( - -

- ,' ( * ,

@ ' $ / /? $

$ $ - / @M / ( H $ $ - - 4 @

( ( - & / 4 & ?M

2 &H " , * ( /? / ( $ ( - - / @ - - ,

( &C - -' - 4

4 ( / ( $ * ( - H ! / - $ * ( - ƒ

( &/? - ? $ 4 $ ? * ( - $H

- / &C - * - , & ? * ( /? , C

&C ( ( - $ H

W

 pierwszej chwili zwiÄ…zek ergonomii z bezpieczeĹ„stwem moĹźe nie być oczywisty. SĹ‚ownik Ĺ‚Ä…czy jednak te dwa elementy: „Fizyczne dostosowanie sprzÄ™tu, organizacja sekwencji czynnoĹ›ci i wpĹ‚ywu czynnikĂłw Ĺ›rodowiska tak, aby zmniejszyć fizyczne i psychiczne zagroĹźenia, wpĹ‚ywa pozytywnie na zdrowie pracownika, a z drugiej strony poprawia wydajność i nastawienie do pracyâ€? (Encyklopedia Brockhaus). Definicja ta podnosi kwestie trzech pochodnych ergonomii, w tym bezpieczeĹ„stwa i wydajno-

88

Ĺ›ci w jednym kontekĹ›cie, co znajduje odzwierciedlenie w praktyce. JeĹ›li maszyna moĹźe być obsĹ‚ugiwana za pomocÄ… niewielkiej liczby intuicyjnych operacji, to wydajność siÄ™ zwiÄ™kszy, a dodatkowo Ĺ‚atwiej bÄ™dzie uniknąć nieprawidĹ‚owych operacji. W ten sposĂłb ergonomia przyczynia siÄ™ do poprawy bezpieczeĹ„stwa urzÄ…dzenia.

Istotne czynniki konkurencji ZwiÄ…zek miÄ™dzy ergonomiÄ… i bezpieczeĹ„stwem jest juĹź zapewne jasny, ale w przeszĹ‚oĹ›ci moĹźliwoĹ›ci optymalizacji czÄ™sto nie byĹ‚y w peĹ‚ni wykorzystywane. To podejĹ›cie ulegĹ‚o jednak zmianie. Za sprawÄ… rosnÄ…cej konkurencji w branĹźy inĹźynierii maszynowej, współdziaĹ‚anie czĹ‚owieka z maszynÄ… – np. ergonomia elementĂłw uruchamiajÄ…cych – nabraĹ‚o znaczenia. InĹźynierowie koncentrujÄ… siÄ™ obecnie na optymalnej integracji technologii zabezpieczeĹ„, np. wyĹ‚Ä…cznikĂłw bezpieczeĹ„stwa, zarĂłwno z sekwencjami pracy, jak i z maszynÄ… lub jej elementami uruchamiajÄ…cymi.

Implikacje dla menedĹźera Wspomniane kwestie majÄ… wpĹ‚yw na decyzje menedĹźera, ktĂłry chce kupić nowe urzÄ…dzenie i na inĹźyniera zabezpieczeĹ„, ktĂłry musi zaprojektować zgodny z potrzebami system. Obaj bÄ™dÄ… musieli wziąć pod uwagÄ™ zaĹ‚oĹźenia bezpieczeĹ„stwa i systemy ochronne maszyny, a takĹźe zwiÄ…zek miÄ™dzy ergonomiÄ… a wydajnoĹ›ciÄ… i bezpieczeĹ„stwem. Gdy wybiorÄ… maszynÄ™ zbudowanÄ… z uwzglÄ™dnieniem powyĹźszych zaĹ‚oĹźeĹ„, osiÄ…gnÄ… wiÄ™kszÄ… P R O M O C J A

Fot. 1. $ &$ C - A & /4

4(& 2 C

/ ( * $ ' $ - /

( * &- 4 &

& 6 * &

&* *

? , $ 48 - * ( $

$ / &

wydajność i szybszy zwrot poniesionych nakĹ‚adĂłw przy tym samym poziomie bezpieczeĹ„stwa. Dlatego tak waĹźne jest, by wybrać urzÄ…dzenie wyposaĹźone w zabezpieczenia zbudowane i skonfigurowane zgodnie z podstawowymi zasadami ergonomii. WaĹźnÄ… cechÄ… takiej maszyny jest aparatura Ĺ‚Ä…czeniowa umoĹźliwiajÄ…ca Ĺ‚atwe i ergonomiczne zintegrowanie jej funkcji i dziaĹ‚ania z procesem produkcyjnym w fabryce.

System zabezpieczeĹ„ zintegrowany w uchwycie drzwiowym PrzykĹ‚adem ergonomicznej aparatury jest moduĹ‚owy system uchwytu drzwiowego STS produkowany przez firmÄ™ Schmersal (fot. 1), przeznaczony do ogrodzeĹ„ zabezpieczajÄ…cych roboty lub linie produkcyjne. Jego cechÄ… charakterystycznÄ… jest wysoki poziom zintegrowania funkcji: blokada elektromagnetyczna i jej aktywator sÄ… poĹ‚Ä…czone z uchwytem w jednym urzÄ…dzeniu, zbudowanym tak, aby uĹ‚aAUTOMATYKA

RYNEK twić aplikacjÄ™ inĹźynierowi i usprawnić pracÄ™ operatora. Funkcje systemu, takie jak np. rÄ™czne zwolnienie blokady, wyjĹ›cie awaryjne, zwolnienie awaryjne czy prowadnica, sÄ… realizowane za pomocÄ… akcesoriĂłw systemu STS i mogÄ… być dostosowane do specyficznych wymagaĹ„. Dodatkowo moĹźliwe jest zintegrowanie w aktywatorze blokady serwisowej (LO-TO), dziÄ™ki czemu pracownik konserwujÄ…cy urzÄ…dzenie moĹźe uniemoĹźliwić operatorowi zaryglowanie blokady i uruchomienie procesu.

Czujnik magnetyczny bezpieczeĹ„stwa w uchwycie drzwiowym

. H ,$

WyĹ‚Ä…cznik w uchwycie drzwiowym BNS-B20 (fot. 2) rĂłwnieĹź zostaĹ‚ zaprojektowany zgodnie z zasadami ergonomii i integracji funkcji. MoĹźe pracować w lekkich i Ĺ›rednio cięşkich warunkach, w osĹ‚onach zdejmowanych i mocowanych na zawiasach. Zamiast elektromechanicznego przeĹ‚Ä…cznika ma zintegrowany w eleganckim uchwycie magnetyczny czujnik bezpieczeĹ„stwa, ktĂłry monitoruje usytuowanie osĹ‚ony bezpieczeĹ„stwa. W porĂłwnaniu z typowym rozwiÄ…zaniem czujnik magnetyczny ma tÄ™ przewagÄ™, Ĺźe ani czujnik, ani magnes nie sÄ… widoczne: oba komponenty sÄ… ukryte – odpowiednio – w uchwycie i obudowie urzÄ…dzenia. WĹ›rĂłd za-

Fot. 2. S $ $ & ,-

- - ! 9 ZI - $

&/ $ / ( * - - /? ,

$ -' / -

10/2017

let rozwiÄ…zania jest jego wyglÄ…d, ale wzglÄ™dy estetyczne to kwestia drugorzÄ™dna – waĹźniejsze jest bowiem, Ĺźe gdy osĹ‚ona zabezpieczajÄ…ca jest otwarta, Ĺźadne elementy z niej nie wystajÄ…, co zmniejsza ryzyko zranienia. Na korzyść czujnika magnetycznego przemawiajÄ… takĹźe odporność na zabrudzenia i zuĹźycie, ze wzglÄ™du na brak ruchomych elementĂłw mechanicznych. OprĂłcz magnetycznego czujnika urzÄ…dzenie ma rĂłwnieĹź dwa wbudowane magnesy utrzymujÄ…ce osĹ‚onÄ™ w pozycji zamkniÄ™tej. Podczas otwierania osĹ‚ony siĹ‚a magnesĂłw jest neutralizowana przez mechanicznÄ… dĹşwigniÄ™ wbudowanÄ… w uchwyt, co umoĹźliwia wykonanie tej czynnoĹ›ci bez zbÄ™dnego wysiĹ‚ku. Projektanci celowo unikali stosowania wystajÄ…cych części, by uniknąć niezamierzonego otwarcia drzwi. Gdy osĹ‚ona monitorowana przez BNS-B20 zostanie otwarta, maszyna zostanie natychmiast zatrzymana, co redukuje ryzyko podjÄ™cia nieprawidĹ‚owych operacji oraz zwiÄ™ksza wydajność urzÄ…dzenia.

Blokada elektromagnetyczna – integracja funkcji OpracowujÄ…c blokadÄ™ AZM 200 (fot. 3), inĹźynierowie i projektanci firmy Schmersal przykĹ‚adali duşą wagÄ™ do ergonomii urzÄ…dzenia. GĹ‚adkie, zaokrÄ…glone powierzchnie gwarantujÄ… pewny chwyt. Podobnie jak w uchwycie BNS-B20, z blokadÄ… zintegrowane sÄ… klamka oraz diody LED informujÄ…ce o statusie urzÄ…dzenia. Integracja diod LED jest waĹźnym elementem umoĹźliwiajÄ…cym unikniÄ™cie nieprawidĹ‚owych i niepotrzebnych operacji, gdyĹź operator jest zawsze informowany o tym, czy blokada jest otwarta, czy zamkniÄ™ta. Blokada AZM zawiera takĹźe zestaw czujnikĂłw monitorujÄ…cych zamkniÄ™cie osĹ‚ony. Zamki elektromagnetyczne wymagajÄ… jednak mechanicznego rygla do utrzymania osĹ‚ony w pozycji zamkniÄ™tej. Firma Schmersal opracowaĹ‚a rozwiÄ…zanie optymalnie integrujÄ…ce rygiel z urzÄ…dzeniem – gdy osĹ‚ona jest otwarta, rygiel jest ukryty w obudowie zamka, co zapobiega zranieniu uĹźytkownika.

Fot. 3. $

* C? &C - -

2 $ / & ' ( *

( * $

&* ( - - $

( / $

Nowe technologie to lepsza ergonomia W celu monitorowania pozycji osĹ‚on zabezpieczajÄ…cych uĹźywany jest sensor typu BG, w ktĂłrym zastosowano nowatorskÄ…, opatentowanÄ… przez firmÄ™ Schmersal technologiÄ™, opartÄ… na zasadzie dziaĹ‚ania impuls-echo. Czujnik jest odporny na poprzeczne przemieszczenia osĹ‚ony – nie wyĹ‚Ä…cza natychmiast maszyny, a tym samym poprawia jej niezawodność. ZarĂłwno uchwyt BNS-B20, jak i blokada AZM 200 mogÄ… być szybko i sprawnie zamocowane do popularnych profili aluminiowych 40 mm i 45 mm. Ponadto mogÄ… być zintegrowane z systemami bezpieczeĹ„stwa, ktĂłre muszÄ… speĹ‚niać najwyĹźsze wymagania. Firma Schmersal oferuje takĹźe odpowiednie moduĹ‚y bezpieczeĹ„stwa, a dodatkowo dostarcza niezbÄ™dne dane do oceny Poziomu Zapewnienia BezpieczeĹ„stwa (PL), zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO 13849-1. WiÄ™cej informacji moĹźna znaleźć na stronie www.schmersal.pl.

SCHMERSAL-POLSKA Sp. J. & H - Zd' IZ9^_] : - H ZZ ^X_ ^` ]^' 2 ) ZZ ^X_ ^` ^I 9$ 2 a ,$ H(

---H ,$ H(

89

RYNEK

Szybka ścieşka projektowania nowej maszyny pakującej Linie opakowaniowe firmy : * &/? -

na modelowaniu cyfrowym. Pozwala to na znaczne skrĂłcenie czasu projektowania i realizacji $ - H Jakub Wypniewski

90

W

 dziale napojĂłw supermarketu moĹźna zobaczyć wiele rodzajĂłw opakowaĹ„ rywalizujÄ…cych o uwagÄ™ klientĂłw. Dlatego wyglÄ…d produktu na półce jest bardzo waĹźny. WestRock, amerykaĹ„ska firma specjalizujÄ…ca siÄ™ w produkcji opakowaĹ„, projektuje swoje wyroby wyĹ‚Ä…cznie metodÄ… modelowania cyfrowego. DziÄ™ki temu pierwsze wraĹźenie wywierane przez opakowanie moĹźe być dokĹ‚adnie sprawdzone na dĹ‚ugo przed rozpoczÄ™ciem jego produkcji. Projektanci mogÄ… wirtualnie symulować róşne wielkoĹ›ci pojemnikĂłw i ksztaĹ‚ty opakowaĹ„, a takĹźe obliczać takie parametry, jak miejsce zajmowane na półce czy masa pojemnika. Przed przedstawieniem producentowi napojĂłw nowego opakowania i jego graficznÄ… preP R O M O C J A

zentacjÄ… w wirtualnym supermarkecie, projektanci wysyĹ‚ajÄ… dane wejĹ›ciowe do zespoĹ‚u przygotowania produkcji. UĹźywajÄ…c oprogramowania do symulacji, zespół ten sprawdza, czy nowe opakowanie moĹźe być produkowane w zakĹ‚adzie WestRock oraz jaka byĹ‚aby pracochĹ‚onność i koszty jednostkowe. Taki, w peĹ‚ni cyfrowy Ĺ‚aĹ„cuch dziaĹ‚aĹ„, jest jak dotÄ…d niespotykany w şadnej innej firmie.

Optymalizacja w ramach symulacji Projektowanie w oparciu o modelowanie cyfrowe daje firmie WestRock duĹźe korzyĹ›ci nie tylko w obszarze planowania zamĂłwieĹ„, lecz takĹźe w obszarze konstruowania nowych linii opakowaniowych. Od pierwszego klikniÄ™cia myAUTOMATYKA

RYNEK szÄ… w programie CAD, wszystkie dane projektowe sÄ… przesyĹ‚ane na platformÄ™ 3DEXPERIENCE firmy Dassault Systèmes. Jeszcze zanim technik weĹşmie do rÄ™ki pierwszÄ… rzeczywistÄ… Ĺ›rubkÄ™, projektanci optymalizujÄ… wszystkie napÄ™dy i kinematykÄ™, wĹ‚Ä…cznie z funkcjami sterowania, wykorzystujÄ…c wyĹ‚Ä…cznie oprogramowanie do symulacji. – Zdecydowana przewaga takiego podejĹ›cia polega na tym, Ĺźe inĹźynierowie mogÄ… zaprojektować ukĹ‚ad sterowania caĹ‚kowicie wirtualnie, za pomocÄ… platformy 3DEXPERIENCE. Uzyskana stÄ…d wiedza moĹźe być zastosowana bezpoĹ›rednio w Ĺ›rodowisku projektowania IndraWorks firmy Bosch Rexroth – wyjaĹ›nia Philippe Bartissol, wiceprezes ds. wyposaĹźenia przemysĹ‚owego, Dassault Systèmes.

PrzejĹ›cie do rzeczywistoĹ›ci

Fot. Bosch Rexroth

PoĹ‚Ä…czenie miÄ™dzy wirtualnÄ… platformÄ… 3DEXPERIENCE a rzeczywistymi sterownikami i napÄ™dami zapewniane jest przez oprogramowanie Open Core Engineering firmy Bosch Rexroth. UmoĹźliwia ono przyjmowanie przez symulowanÄ… maszynÄ™ danych i rozkazĂłw z rzeczywistego ukĹ‚adu sterowania oraz natych-

miastowe ich wykonywanie. Ponadto oprogramowanie zapewnia modelowanie trĂłjwymiarowe i modelowanie zachowania. Takie modele sÄ… w istocie peĹ‚nymi wirtualnymi obrazami zainstalowanych elementĂłw. WestRock wykorzystuje szereg kontrolerĂłw logiki ruchu IndraMotion MLC, ktĂłre sterujÄ… róşnymi moduĹ‚ami linii opakowaniowej. Ĺ Ä…cznie zainstalowanych jest ponad 80 inteligentnych bezszafkowych serwonapÄ™dĂłw IndraDrive Mi. PoszczegĂłlne kontrolery poĹ‚Ä…czone sÄ… interfejsem Sercos, co zapewnia wzajemnÄ… komunikacjÄ™ w czasie rzeczywistym i dokĹ‚adnÄ… synchronizacjÄ™ linii opakowaniowych.

PeĹ‚na elastyczność DziÄ™ki współpracy firm Bosch Rexroth i Dassault Systèmes, WestRock mĂłgĹ‚ zaimplementować nowe rozwiÄ…zania automatyki, ktĂłre zwiÄ™kszajÄ… elastyczność i produktywność. Cykle Ĺźycia produktĂłw sÄ… obecnie coraz krĂłtsze, a partie produkcyjne sÄ… coraz mniejsze, wobec czego produktywność w coraz wiÄ™kszym stopniu zaleĹźy od krĂłtkiego czasu wymiany i od wysokiej elastycznoĹ›ci. Dlatego WestRock stawia sobie za cel, aby nowe linie opakowaniowe umoĹźli-

wiaĹ‚y wymianÄ™ poprzez jedno klikniÄ™cie myszÄ…. W liniach opakowaniowych coraz wiÄ™ksza część funkcji, ktĂłre dotÄ…d byĹ‚y sterowane mechanicznie, jest przejmowana przez oprogramowanie. Oprogramowanie bazujÄ…ce na Ĺ›rodowisku projektowym IndraWorks i platformie Open Core Engineering jest rĂłwnie modularne jak sprzÄ™t. PoniewaĹź uĹźytkownik ma zapewniony lepszy bezpoĹ›redni dostÄ™p do ukĹ‚adu sterowania, stosowanie oddzielnych programowalnych kontrolerĂłw PLC jest juĹź czÄ™sto zbÄ™dne. Stanowi to konkretny przykĹ‚ad wykorzystania koncepcji Industry 4.0 w rzeczywistym zastosowaniu, gdyĹź programy komputerowe – takie jak Ĺ›rodowisko symulacyjne Dassault Systèmes – komunikuje siÄ™ bezpoĹ›rednio z ukĹ‚adami automatyki. Jakub Wypniewski BOSCH REXROTH Sp. z o.o. ul. Jutrzenki 102/104, 02-230 Warszawa tel. 22 738 18 67 fax 22 758 87 35 e-mail: jakub.wypniewski@boschrexroth.pl www.boschrexroth.pl

: - &/ -

& ,& B%' &/? C $ $ & $

( - - /

10/2017

91

RYNEK

DokĹ‚adna regulacja i efektywne chĹ‚odzenie Nowy chiller Blue e+ Rittal Precyzyjna obrĂłbka metalu wy$ - ( C * *

- ? & /4 $( & $ &$ , H < @ , ( -

* M 2 - '

- ' &$ C - M - -?

- /4H - $

- - ( /

- - / / ,

- & Â H : & ( - $ ,

$ ( -

- /? -

&H

92

D

o 15 proc. Ĺ‚Ä…cznego zuĹźycia energii przez obrabiarkÄ™ przypada na chĹ‚odzenie. Przyczyna duĹźego zuĹźycia energii jest nastÄ™pujÄ…ca: temperatura medium chĹ‚odniczego musi być regulowana bardzo precyzyjnie. Histereza moĹźe przy tym wynosić maksymalnie 0,5 K. WiÄ™ksze wahania temperatury, ze wzglÄ™du na rozszerzalność cieplnÄ… komponentĂłw, prowadziĹ‚yby do niedokĹ‚adnoĹ›ci w obrĂłbce przedmiotu. Aby osiÄ…gnąć takÄ… dokĹ‚adność w zakresie temperatury i jednoczeĹ›nie speĹ‚nić wymagania dotyczÄ…ce wysokiej efektywnoĹ›ci energetycznej, Rittal wprowadza na rynek nowÄ… seriÄ™ chillerĂłw Blue e+, ktĂłra pozwala na niesamowity skok w zakresie efektywnoĹ›ci energetycznej. MiarÄ… efektywnoĹ›ci energetycznej w systemach chĹ‚odzenia jest współczynnik Energy Efficiency Ratio (EER), bÄ™dÄ…cy ilorazem mocy chĹ‚odniczej do zastosowanej mocy elektrycznej.

Tradycyjne chillery z by-passem gorÄ…cego gazu majÄ… EER rzÄ™du 1, a z nowymi chillerami Blue e+ moĹźliwy jest EER rĂłwny 3. PodstawÄ… wysokiej efektywnoĹ›ci energetycznej jest spręşarka z regulacjÄ… obrotĂłw. Zamiast, tak jak w przypadku by-passu gorÄ…cego gazu, uĹźywać spręşarki chĹ‚odniczej pod peĹ‚nym obciÄ…Ĺźeniem i przez to tracić duşą część mocy chĹ‚odniczej, spręşarka DC z regulacjÄ… inwerterowÄ… moĹźe dostarczać dokĹ‚adnie tyle mocy chĹ‚odniczej, ile w danej chwili jest potrzebne. DziÄ™ki temu histereza moĹźe być bardzo maĹ‚a bez niepotrzebnego tracenia mocy chĹ‚odniczej.

OszczÄ™dność energii – do 70 proc. Jako napÄ™d do spręşarek Rittal stosuje silniki synchroniczne DC, ktĂłre w wiÄ™kszoĹ›ci zakresĂłw pracy osiÄ…gajÄ… lepszÄ… sprawność niĹź zwykĹ‚e silniki asynchroniczne AC. Tak zwany inwerter w poĹ‚Ä…czeniu z wentylatorami promieniowymi

AUTOMATYKA

RYNEK DC i elektronicznym zaworem rozpręşnym umoĹźliwia dokĹ‚adnÄ… regulacjÄ™ prÄ™dkoĹ›ci obrotowej tych silnikĂłw, dziÄ™ki czemu chillery Blue e+ zawsze pracujÄ… na optymalnych obrotach. Ta innowacyjna technika napÄ™du i regulacji pozwala zaoszczÄ™dzić do 70 proc. energii w porĂłwnaniu z chillerami z by-passem gorÄ…cego gazu. PoniewaĹź silniki sÄ… wĹ‚Ä…czane i wyĹ‚Ä…czane bardzo rzadko, wydĹ‚uĹźa siÄ™ takĹźe przewidywana Ĺźywotność komponentĂłw. InnÄ… nowoĹ›ciÄ… stosowanÄ… przez firmÄ™ Rittal w nowych chillerach jest technologia Micro Channel przenoszenia ciepĹ‚a. WiÄ™ksza w stosunku do objÄ™toĹ›ci powierzchnia wymiany ciepĹ‚a miÄ™dzy czynnikiem chĹ‚odniczym a wodÄ… lodowÄ… pozwala zredukować ilość czynnika chĹ‚odniczego nawet o 55 proc.

. H

Trzy elastyczne klasy mocy Nowe chillery sÄ… dostÄ™pne w trzech klasach mocy z mocami chĹ‚odniczymi 2,5 kW, 4 kW i 6 kW (regulowanymi w zakresie od 20 proc. do 100 proc.). MogÄ… być przy tym stosowane w sposĂłb bardzo elastyczny w zakresie temperatury otoczenia od â€“5 °C do 50 °C. DostÄ™pne sÄ… rĂłwnieĹź róşne pakiety opcji, jak np. wzmocniona pompa, pompa inwerterowa, moĹźliwość ustawiania na zewnÄ…trz (do â€“20 °C), chĹ‚odzenie oleju, wbudowana funkcja free cooling (tryb hybrydowy) lub zintegrowane ogrzewanie do wstÄ™pnej regulacji temperatury medium.

* ? ?M - ? @M $( & / @ ( M - $ - /

2 - @ /'

-( - -? 4 ,

- & Â '

( - $ - - 2 - @ /

Inteligentna koncepcja obsĹ‚ugi Panel obsĹ‚ugi z ekranem dotykowym wyĹ›wietla wszystkie komunikaty w postaci tekstu. Znana juĹź z klimatyzatorĂłw Blue e+ aplikacja Blue e+, ktĂłra komunikuje siÄ™ z urzÄ…dzeniami przez NFC, moĹźe być uĹźywana takĹźe z chillerami Blue e+. UmoĹźliwia ona bezprzewodowe przesyĹ‚anie informacji, co stanowi duĹźe uĹ‚atwienie pracy, szczegĂłlnie w przypadku konfiguracji z wiÄ™kszÄ… liczbÄ… chillerĂłw. Z chillerami Blue e+ moĹźe być takĹźe stosowane oprogramowanie konfiguracyjne i diagnostyczne RiDiag III. Program

moĹźe siÄ™ komunikować z urzÄ…dzeniem przez USB lub w przyszĹ‚oĹ›ci – przez róşne protokoĹ‚y sieciowe za pomocÄ… moduĹ‚Ăłw Com. Aprobaty dla wszystkich waĹźnych rynkĂłw, jak cULus Listed, EAC, CCC i GS, dodatkowo uĹ‚atwiajÄ… zastosowania w skali miÄ™dzynarodowej.

RITTAL Sp. z o.o. & H - - G^ IZ9Z`` : -

H ZZ \XI I_ II ---H H(

R E K L A M A

10/2017

93

RYNEK

Zdalny dostÄ™p do urzÄ…dzeĹ„ i maszyn dziÄ™ki technologii VPN ( $ - -

-

$& * $ 4 $

- ( $ ' 4 * 4(&

- ( / /

H S $ 4 $

@ - ( / $ - * ? 4( - $ , & & ( 4* - H +*

& &/ 4 , 4

7#!' ? & ( * C

- & -

( $ - ,H

ciami niĹź realizowane wczeĹ›niej. Technologia VPN byĹ‚a na poczÄ…tku uĹźywana niemal wyĹ‚Ä…cznie przez Ĺ›wiat biznesu, sĹ‚uşąc do Ĺ‚Ä…czenia oddziaĹ‚Ăłw firmy w jednÄ… sieć prywatnÄ… lub Ĺ‚Ä…czenia siÄ™ pracownikĂłw zdalnych z zasobami firmowymi.

Zasada dziaĹ‚ania VPN na przykĹ‚adzie OpenVPN

VPN to koncept, ktĂłry moĹźna zrealizować w róşny sposĂłb. Obecnie do najpopularniejszych technologii do tworzenia poĹ‚Ä…czeĹ„ VPN naleşą m.in. L2TP, OpenVPN, IPSec, Hamachi, SSTP. KaĹźda z nich jest zbiorem protokoĹ‚Ăłw realizujÄ…cych róşne funkcje, np. szyfrujÄ…ce SSL/TLS lub transportowe echnologia VPN sĹ‚uĹźy do two– TCP/UDP. OpenVPN to pakiet otwarrzenia bezpiecznych prywattego oprogramowania do tworzenia nych poĹ‚Ä…czeĹ„ (tunelĂłw) miÄ™dzy wirtualnych sieci prywatnych, ktĂłry dodwiema sieciami prywatnymi przez myĹ›lnie powstaĹ‚ dla platform Unix, ale sieć WAN. Obecnie tunele VPN czÄ™sto z czasem trafiĹ‚ teĹź do systemĂłw z rosÄ… stosowane z myĹ›lÄ… o zapewnieniu dziny Windows. DostÄ™pna jest rĂłwnieĹź bezpiecznego dostÄ™pu do zasobĂłw pĹ‚atna wersja, uĹ‚atwiajÄ…ca konfiguraInternetu lub w celu ominiÄ™cia blokad cjÄ™ oraz uruchomienie serwera regionalnych. OpenVPN w chmurze. UwierzySieć prywatna to sieć, ktĂłra ma prytelnianie w OpenVPN odbywa siÄ™ watnÄ… pulÄ™ adresowÄ…, czyli takÄ…, za pomocÄ… kluczy, certyfikatĂłw do ktĂłrej nie ma dostÄ™pu z sieci pulub nazwy uĹźytkownika i hasĹ‚a. MoĹźliwe sÄ… dwa gĹ‚Ăłwne tryby blicznej – przykĹ‚adowo sieć domopracy tunelu VPN: tryb routera wa lub firmowa – i wĹ‚aĹ›nie to ograniczenie genei tryb mostu (Bridge). W trybie routera adresacja IP po obu ruje potrzebÄ™ tworzenia poĹ‚Ä…czeĹ„ VPN, aby stronach tunelu musi być inna, umoĹźliwić dostÄ™p do aby nie doszĹ‚o do duplikowania „schowanychâ€? urzÄ…adresĂłw IP w sieci prywatnej. dzeĹ„. ProtoplastÄ… VPN ZaletÄ… takiego rozwiÄ…zania jest Ĺ‚atwiejsze zarzÄ…dzanie przydzielabyĹ‚ protokół PPTP, opracowany przez firmÄ™ nymi adresami IP w ramach obu Microsoft w 1996 r. GwasegmentĂłw i panowanie nad nimi, rantowaĹ‚ bezpiecznieja wadÄ… to, Ĺźe przez taki tunel nie zo+ %

"\X`I 9B 5

sze poĹ‚Ä…czenie typu Q * $ 4( - stanie przepuszczona komunikacja punkt-punkt miÄ™dzy sie- B 5 A $ ) w warstwie drugiej, czyli np. ramki

T

94

P R O M O C J A

( 2 - 4( &

( @ - $ - 7#!

rozgĹ‚oszeniowe (broadcast) lub multicast. W trybie Bridge problem ten nie wystÄ™puje, poniewaĹź sieci sÄ… â€žzmostkowaneâ€?, czyli majÄ… tÄ™ samÄ… adresacjÄ™, co umoĹźliwia peĹ‚nÄ… komunikacjÄ™ – takÄ… jak w fizycznej sieci prywatnej. W obu wspomnianych trybach zawsze wystÄ™pujÄ… klient i serwer. RolÄ… serwera jest pasywne oczekiwanie na zdefiniowanym porcie TCP lub UDP (domyĹ›lnie 1194) na poĹ‚Ä…czenie klienta VPN. Z tego wzglÄ™du serwer musi być dostÄ™pny publicznie, czyli musi mieć staĹ‚y, publiczny adres IP, a tym samym być widoczny dla klienta VPN, w przeciwieĹ„stwie do niego. Klient moĹźe mieć kaĹźdy adres IP â€“ waĹźne, by â€žwidziaĹ‚â€? serwer VPN. Ponadto w konfiguracji w trybie routera tworzona jest wirtualna podsieć miÄ™dzy fizycznymi sieciami prywatnymi, przy czym pierwszy adres w sieci jest przyznawany routerowi, a nastÄ™pne klientom. To najwaĹźniejsze cechy OpenVPN. PozostaĹ‚e mogÄ… nieco siÄ™ róşnić w zaleĹźnoĹ›ci od implementacji. Takie poĹ‚Ä…czenie VPN moĹźna tworzyć zarĂłwno miÄ™dzy odpowiednio skonfigurowanymi komputerami, uĹźywajÄ…c otwartego OpenVPN, jak i miÄ™dzy routerami i innymi urzÄ…dzeniami z zaimplementowanÄ… juĹź takÄ… funkcjÄ…. AUTOMATYKA

RYNEK Zdalny dostÄ™p w przemyĹ›le? W róşnych gaĹ‚Ä™ziach przemysĹ‚u czÄ™sto zachodzi potrzeba zdalnego poĹ‚Ä…czenia z oddziaĹ‚em przedsiÄ™biorstwa, obiektem zdalnym, pojedynczÄ… maszynÄ… itp. Jednak nie zawsze w danym obiekcie jest dostÄ™p do Internetu, co utrudnia zdalny dostÄ™p. Zdarza siÄ™ teĹź, Ĺźe obiekt, w ktĂłrym jest sieć czy maszyna, do ktĂłrej trzeba siÄ™ podĹ‚Ä…czyć, ma dostÄ™p do sieci WAN, ale administratorzy sieci uniemoĹźliwiajÄ… zdalne logowanie do montowanych urzÄ…dzeĹ„ integratorom lub firmom montujÄ…cym, ze wzglÄ™du na politykÄ™ bezpieczeĹ„stwa firmy. Kiedy potrzebny jest zdalny dostÄ™p do obiektu? PrzykĹ‚adowo wĂłwczas, gdy zachodzi potrzeba zdalnego monitorowania stanu klimatyzatorĂłw, dostÄ™pu do sterownika PLC (przeprogramowywanie/monitorowanie zmiennych), dostÄ™pu do SCADA itp. Taka potrzeba czÄ™sto zachodzi w  przypadku aplikacji OZE, poniewaĹź niemal zawsze turbiny i farmy fotowoltaiczne sÄ… umiejscowione w lokalizacjach i w terenie bez dostÄ™pu do przewodowego Internetu. Takich przykĹ‚adĂłw jest wiele, a ich róşnorodność bardzo duĹźa, ale na podstawie wspĂłlnych mianownikĂłw Ĺ‚atwo zauwaĹźyć, Ĺźe tym, co Ĺ‚Ä…czy przytoczone przykĹ‚ady, jest chęć uzyskania zdalnego, w miarÄ™ moĹźliwoĹ›ci bezpiecznego, dostÄ™pu do zdalnych obiektĂłw przy uĹźyciu sieci komĂłrkowej. Potrzebne jest zatem rozwiÄ…zanie Ĺ‚Ä…czÄ…ce technologiÄ™ dostÄ™pu z sieciÄ… komĂłrkowÄ… oraz technologiÄ™ wirtualnych sieci prywatnych (router lub brama przemysĹ‚owa) z obsĹ‚ugÄ… VPN. Takie urzÄ…dzenia sÄ… dostÄ™pne np. w ofercie firmy Moxa.

OnCell G3150A-LTE, czyli przemysĹ‚owa brama z LTE

4( / $& / $ 4 $

O firmie Moxa Moxa to producent bogatej gamy urzÄ…dzeĹ„ do komunikacji przemysĹ‚owej. Od ponad 25 lat zdobywa doĹ›wiadczenie i bierze udziaĹ‚ w najwiÄ™kszych projektach w róşnych branĹźach. PrzemysĹ‚owy Ethernet, komunikacja szeregowa, komputery przemysĹ‚owe oraz rozwiÄ…zania IoT to najmocniejsze strony firmy Moxa. ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o. & H ! $ - ]_' I`9I]` : - 9: H ZZ ]]\ ]d \]' ZZ ]]^ dd Z`' 2 ) ZZ ]]\ ]d \_ 9$ $ a $ H $H(

---H $ H $H(

R E K L A M A

. H 5 $ & $

Brama dostÄ™powa OnCell G3150A-LTE zostaĹ‚a opracowana z myĹ›lÄ… o przytoczonych wczeĹ›niej przykĹ‚adowych aplikacjach. MoĹźe peĹ‚nić rolÄ™ routera dostÄ™powego do Internetu, a takĹźe być Ĺ‚Ä…cznikiem miÄ™dzy zdalnÄ… sieciÄ… OT a lokalnÄ… z uĹźyciem OpenVPN lub IPSec. UrzÄ…dzenie pracuje w technologii LTE lub niĹźszej aktualnie dostÄ™pnej w miejscu pracy. OnCell G3150A-LTE ma jeden port RS-232, z ktĂłrym moĹźna Ĺ‚Ä…czyć siÄ™ zdalnie lub w ramach VPN. Kolejne cechy bramy to Ethernet 10/100 Mbps, dwa sloty na karty SD zwiÄ™kszajÄ…ce redundancje, dwa wejĹ›cia zasilajÄ…ce (12–48 V DC), wyjĹ›cie alarmowe oraz dwa wejĹ›cia cyfrowe do inicjowania zdefiniowanych akcji. UrzÄ…dzenie jest zaprojektowane do pracy w warunkach przemysĹ‚owych, dlatego jego niezawodność jest wysoka. Zakres temperatury pracy modelu w wersji „Tâ€? to od â€“30 °C do +70 °C.Â

+( 7#! Q * ( - 7#!

10/2017

95

RYNEK

Robotyka

w edukacji i nauce W pogoni za udoskonalaniem procesu nauczania matematyki & @ , (

( - & 4 & / - & - - -

& - $(& -

* , * -H ! 4

? - ' / ,4 M & - & R

W

 Stanach Zjednoczonych i innych krajach pojawiĹ‚o siÄ™ wiele inicjatyw zwiÄ…zanych z naukami Ĺ›cisĹ‚ymi, nazywanymi tam skrĂłtem STEM (Science, Technology, Engineering and Math). PrzyjmujÄ…c, Ĺźe nauka przychodzi najĹ‚atwiej, gdy student ma szansÄ™ poznać podstawowe zasady w oparciu o wĹ‚asne doĹ›wiadczenie oraz model nauczania, nauki Ĺ›cisĹ‚e zakĹ‚adajÄ…, Ĺźe po poznaniu tych zasad zwiÄ™ksza siÄ™ Ĺ›wiadomość i zrozumienie sposobu uĹźywania inĹźynierii i maszyn w celu wpĹ‚ywu na otoczenie.

Zawody Robot Wars i FIRST W 1998 r. znaczÄ…co rozszerzyĹ‚o siÄ™ spektrum oferty telewizyjnej, co stworzyĹ‚o miejsce dla oryginalnych programĂłw, jakie nie byĹ‚y jeszcze do tej pory nadawane. Wyemitowano wĂłwczas brytyjski pro-

96

gram o turniejach zdalnie sterowanych robotĂłw rywalizujÄ…cych w zawodach typu „wygrywa ostatni zawodnik na placu bojuâ€?. Program ten odniĂłsĹ‚ natychmiastowy sukces, a jego seria skĹ‚adaĹ‚a siÄ™ z ponad 150 odcinkĂłw. WzorujÄ…cy siÄ™ na nim amerykaĹ„ski program BattleBots, liczÄ…cy ponad 100 odcinkĂłw, rozpoczÄ…Ĺ‚ siÄ™ w 2000 r. Oba programy przyczyniĹ‚y siÄ™ do znacznej popularyzacji robotĂłw, przenoszÄ…c je z fabryk na poziom Ĺ‚atwo dostÄ™pny dla kaĹźdego odbiorcy. DziÄ™ki ekscytujÄ…cemu współzawodnictwu i rosnÄ…cej rzeszy fanĂłw robotyka staĹ‚a siÄ™ ciekawym zajÄ™ciem nawet wĹ›rĂłd 10-latkĂłw. PowtĂłrki programĂłw Robot Wars i BattleBots sÄ… obecnie odtwarzane w ponad 150 krajach. Od 1992 r. zawody robotĂłw FIRST (For Inspiration and Recognition of Science and Technology) organizowane dla mĹ‚odzieĹźy licealnej to najwiÄ™ksza na Ĺ›wiecie miÄ™dzynarodowa impreza zwiÄ…zana z robotykÄ… i naukÄ…. Zawody FIRST dajÄ… uczestnikom moĹźliwość projektowania i konstruowania robotĂłw i sprawdzenia ich w róşnych konkurencjach. Zawody polegajÄ… na bezpoĹ›redniej konkurencji druĹźyn, ktĂłre testujÄ… nowe umiejÄ™tnoĹ›ci podczas rozwiÄ…zywania rzeczywistych problemĂłw. Do innych miÄ™dzynarodowych turniejĂłw robotĂłw dla studentĂłw naleşą zawody RoboRave International,

P R O M O C J A

Federation of International Robot-soccer Association (FIRA) i World Robot Olympiad (WRO). W Ĺ›rodowisku akademickim coraz wiÄ™ksze zapotrzebowanie na narzÄ™dzia edukacyjne w zakresie robotyki zetknęło siÄ™ ze spadajÄ…cymi kosztami ich zakupu i eksploatacji. Roboty wieloosiowe i sterowniki programowalne staĹ‚y siÄ™ ulubionymi pomocami naukowymi wielu studentĂłw. UmiejÄ™tnoĹ›ci, Ĺ›wiadomość i zrozumienie wyniesione z wczesnych doĹ›wiadczeĹ„ w klasie pomaga przyszĹ‚ym studentom wyĹźszych uczelni oraz inĹźynierom i naukowcom w projektowaniu rozwiÄ…zaĹ„ z zakresu automatyki dla Ĺ›rodowisk produkcyjnych i laboratoriĂłw naukowo-badawczych.

Przewaga robotĂłw w laboratoriach Gdy robotyka staĹ‚a siÄ™ kolejnÄ… gaĹ‚Ä™ziÄ… nauki i techniki, roboty zadomowiĹ‚y siÄ™ na dobre w laboratoriach akademickich i naukowo-badawczych. Prace badawcze polegajÄ…ce na wykonywaniu czÄ™sto powtarzanych zadaĹ„ i wymagajÄ…ce duĹźej precyzji w celu uzyskania prawidĹ‚owych wynikĂłw mogÄ… być bardzo nuşące. Robotyka jest najbardziej rozpowszechniona w laboratoriach biologicznych i chemicznych. Do zalet stosowania robotyki w laboratoriach naleĹźy lepsza powtarzal-

AUTOMATYKA

RYNEK ność, automatyzacja systemĂłw zmniejszajÄ…ca róşnice w liczbie komponentĂłw oraz przetwarzanie fizyczne. UsuniÄ™cie ograniczeĹ„ zwiÄ…zanych z czynnikiem ludzkim (np. czasu pracy i koordynacji) pozwala zwiÄ™kszyć wydajność laboratoriĂłw. Na lepszÄ… wydajność wpĹ‚ywa rĂłwnieĹź zmniejszenie iloĹ›ci odpadĂłw. UĹźycie robotĂłw do manipulowania niebezpiecznymi substancjami zwiÄ™ksza bezpieczeĹ„stwo pracownikĂłw. Zastosowanie automatyki i robotyki w laboratoriach umoĹźliwia doskonale wyksztaĹ‚conym pracownikom i studentom skupienie siÄ™ na â€žczystychâ€? badaniach, zamiast spÄ™dzania wiÄ™kszoĹ›ci czasu na wykonywaniu powtarzalnych zadaĹ„.

. H % $(

Ramiona wieloosiowe i roboty bramowe Firma RS Components wspiera Ĺ›rodowiska edukacyjne i naukowe kilkoma ofertami. RamiÄ™ Robolink D firmy igus doskonale nadaje siÄ™ do celĂłw edukacyjnych i naukowo-badawczych. Produkt igus Robolink D na nowo zdefinio-

waĹ‚ koncepcjÄ™ warsztatowych robotĂłw z ramieniem. ModuĹ‚owa konstrukcja umoĹźliwia studentom tworzenie zautomatyzowanych robotĂłw z ramieniem na podstawie okreĹ›lonych parametrĂłw projektu. Roboty Robolink D moĹźna Ĺ‚atwo zaprojektować tak, aby uzyskać wymaganÄ… liczbÄ™ osi i stopni swobody. Elastyczność projektowania robotĂłw Robolink D umoĹźliwia ekonomicznÄ… realizacjÄ™ zadaĹ„ zarĂłwno w salach zajęć, jak i w laboratoriach. OprĂłcz linii igus Robolink firma RS Components oferuje rĂłwnieĹź wieloosiowe warsztatowe roboty z ramieniem ST Robotics – maĹ‚e, szybkie i precyzyjne urzÄ…dzenia umoĹźliwiajÄ…ce sprawne wykonywanie cięşkich zadaĹ„ w sposĂłb porĂłwnywalny z wiÄ™kszymi urzÄ…dzeniami i za niewielkÄ… część ich kosztĂłw. Roboty bramowe to alternatywne podejĹ›cie do realizacji powtarzalnych czynnoĹ›ci w laboratoriach. Roboty bramowe wraz z kartezjaĹ„skim schematem opisu ruchu sÄ… najczęściej stosowane w laboratoriach, zwĹ‚aszcza do automatycznego przenoszenia pĹ‚ynĂłw na stanowiskach

roboczych. RozwiÄ…zania warsztatowe igus Drylin E Gantry umoĹźliwiajÄ… szybkÄ… i precyzyjnÄ… automatyzacjÄ™ zadaĹ„, co przekĹ‚ada siÄ™ na obniĹźenie kosztĂłw i krĂłtszy czas produkcji. Firma RS Components weszĹ‚a na rynek robotyki, rozwijajÄ…c seriÄ™ robotĂłw edukacyjnych, przemysĹ‚owych oraz przeznaczonych do pracy zespoĹ‚owej, w tym elementy do zestawĂłw robotĂłw, autonomiczne roboty programowalne oraz części zapasowe i akcesoria do robotĂłw. Oferta robotĂłw tej firmy jest wspierana przez bogatÄ… gamÄ™ podzespoĹ‚Ăłw przemysĹ‚owych, takich jak bariery Ĺ›wietlne, ukĹ‚ady zasilania, silniki, sterowniki, sterowniki programowalne, czujniki, elementy pneumatyczne oraz podzespoĹ‚y do przesyĹ‚ania zasilania.

RS COMPONENTS Sp. z o.o. & H #& - \I\' IZ9]^` : - H ZZ ZZ\ XX XX' 2 ) ZZ ZZ\ XX II 9$ * a ( H $ ( H 9 H $

R E K L A M A

FASTENER Mi´dzynarodowe Targi ElementĂłw ZĹ‚Ă cznych i Technik Ĺ Ă czenia

28-30 listopada 2017, KrakĂłw Zarejestruj si´ on-line i odbierz bezpĹ‚atny bilet

10/2017

Organizatorzy:

Kontakt: Targi w Krakowie Sp. z o.o. Beata ŠoÊ – komisarz targów tel. +48 12 644 12 17 tel. kom. +48 501 69 12 34 los@targi.krakow.pl

www.fastenerpoland.pl

97

APLIKACJE

Od starego zakĹ‚adu do inteligentnej fabryki . $ ! ˜ ( -

( $ /4 - - ( - $ $ ( / # $ & GHI

- C? $ /

- + , 2 - ! $ ,H

: $ & - C ( C -

( / ( $

( 3 - ? & +

)H ( - $

- ? 2 $ /? ( $ $ $ * M

$ ( & 2 - @ , 2 * H

Inge HĂźbner

W

 ramach dziaĹ‚alnoĹ›ci firmy NestlĂŠ co roku powstaje nowy zakĹ‚ad. Jednym z nich jest fabryka w Schwerin w Niemczech, gdzie produkcja ruszyĹ‚a w 2014 r. Obecnie wytwarza siÄ™ tam setki milionĂłw kapsuĹ‚ek kawy rocznie. ZakĹ‚ad bazuje na najnowszej technologii, dziÄ™ki czemu wytwarzany produkt speĹ‚nia najwyĹźsze standardy jakoĹ›ci. – Dzisiejsze, budowane od podstaw zakĹ‚ady wyposaĹźone sÄ… w urzÄ…dzenia o wysoce zaawansowanej technologii, jednak nie osiÄ…gnęły jeszcze poziomu standaryzacji przewidzianego w koncepcji PrzemysĹ‚u 4.0 â€“ zauwaĹźa Ralf Hagen, menedĹźer techniczny ds. systemĂłw produkcyjnych NestlĂŠ.

Ĺ atwość przyĹ‚Ä…czania cechÄ… inteligentnych fabryk Poza budowanymi co roku nowymi i wydajnymi zakĹ‚adami do firmy NestlĂŠ naleĹźy teĹź 430 starszych fabryk, ktĂłre wymagajÄ… zmian. – Te zakĹ‚ady rĂłwnieĹź powinny osiÄ…gnąć konkurencyjny poziom wydajnoĹ›ci, a to oznacza ich optymalizacjÄ™ zgodnie z wymaganiami koncepcji PrzemysĹ‚u 4.0. NiektĂłre z maszyn w tych zakĹ‚adach zostaĹ‚y wprowadzone do eksploatacji 50 lat temu. W tamtych czasach infrastruktura sieciowa byĹ‚a czymĹ› zupeĹ‚nie innym niĹź to, co wyobraĹźamy sobie myĹ›lÄ…c o inteligentnych fabrykach. W nowym zakĹ‚adzie mamy do czynienia z jednolitym systemem komunikacji, ktĂłry w czasie rzeczywistym przesyĹ‚a dane do systemu planowania zasobĂłw przedsiÄ™biorstwa – wyjaĹ›nia Ralf Hagen. OpisujÄ…c obecnÄ… sytuacjÄ™ w ist98

P R O M O C J A

niejÄ…cych zakĹ‚adach, przedstawiciel NestlĂŠ dodaje: – W wielu przypadkach nadal pobieramy dane z maszyn rÄ™cznie. SÄ… tam wszelkie rodzaje interfejsĂłw komunikacyjnych, a nie wszystkie z nich sÄ… zaprojektowane tak, aby zaspokajać nasze aktualne wymagania. Czasami dane, ktĂłrych potrzebujemy do zadaĹ„ takich jak monitorowanie stanu maszyn, juĹź tam sÄ… â€“ po prostu nie korzystamy z nich.

Poprawa wskaĹşnikĂłw OEE i inne wyzwania Firma NestlĂŠ zwrĂłciĹ‚a siÄ™ ze swoim problemem do kilku dostawcĂłw automatyki, rĂłwnieĹź do firmy B&R. Karl-Heinz Mayer, kierujÄ…cy biurem technicznym B&R w Bad Homburg w Niemczech, znalazĹ‚ wiele moĹźliwoĹ›ci zastosowania inteligentnej automatyki w celu stworzenia warunkĂłw do optymalnego wykorzystania istniejÄ…cych zasobĂłw. Jego zdaniem najlepszym miernikiem, jakim moĹźna siÄ™ posĹ‚uĹźyć, gdy chodzi o zmniejszanie kosztĂłw produkcji, jest ogĂłlna efektywność wyposaĹźenia (ang. Overall Equipment Effectiveness, OEE). – Poprawa wskaĹşnika OEE moĹźe obniĹźyć koszty produkcji o 10–20 proc. – zapewnia Karl-Heinz Mayer. Kierownictwo NestlĂŠ dostrzegĹ‚o potrzebÄ™ zmian. – Aby poprawić nasze wskaĹşniki OEE, musimy znacznie zmniejszyć czÄ™stotliwość nieplanowanych przestojĂłw. Musimy mieć dostÄ™p w czasie rzeczywistym do cyfrowych danych produkcyjnych ze wszystkich naszych linii. Dotyczy to nie tylko nowszych, w peĹ‚ni zintegrowanych systemĂłw, ale takĹźe starszych, mniej zautomatyzowanych linii. WaĹźne jest AUTOMATYKA

Monitoring kontroli wydajności

Automatyka zakładowa

Zaawansowane sterowanie procesami

Sterowanie procesami

&/? , $ (( & $ / 2 * - - &

A $ 3

rĂłwnieĹź posiadanie bezpoĹ›redniego lub poĹ›redniego poĹ‚Ä…czenia z systemem planowania zasobĂłw przedsiÄ™biorstwa – ERP. Ponadto rozwiÄ…zanie musi odpowiadać standardom bezpieczeĹ„stwa firmy NestlĂŠ – mĂłwi Ralf Hagen. ZarzÄ…d firmy szukaĹ‚ czegoĹ›, co przypomina zasadÄ™ korzystania z urzÄ…dzeĹ„ dotykowych firmy Apple: zobacz – dotknij – pracuj i co jednoczeĹ›nie mogĹ‚oby sĹ‚uĹźyć jako skuteczne rozwiÄ…zanie przejĹ›ciowe na okres od trzech do piÄ™ciu lat, dopĂłki nie znajdzie siÄ™ optymalne rozwiÄ…zanie oparte na chmurze. Inne wyzwania wynikajÄ… z faktu, Ĺźe poszczegĂłlne zakĹ‚ady korzystajÄ… z róşnych generacji systemĂłw sterowania róşnych producentĂłw, a ponadto róşniÄ… siÄ™ poziomem wiedzy specjalistycznej na temat automatyzacji.

WejdĹş na wyĹźszy poziom System sterowania

APROL

www.br-automation.com/APROL

Firma B&R po uwzglÄ™dnieniu wymagaĹ„ NestlĂŠ zaproponowaĹ‚a rozwiÄ…zanie Orange Box, obejmujÄ…ce sprzÄ™t dziaĹ‚ajÄ…cy na zasadzie Scalability+ i oprogramowanie bazujÄ…ce na technologii mapp. – Orange Box stanowi optymalne poĹ‚Ä…czenie naszego moduĹ‚owego sprzÄ™tu i oprogramowania, dostosowane Ĺ›ciĹ›le do wymagaĹ„ klienta. UkĹ‚ad sterowania, HMI i technologia mapp zostaĹ‚y poĹ‚Ä…czone, aby stworzyć doskonaĹ‚Ä… platformÄ™ dla produkcji odpowiadajÄ…cej wymogom koncepcji PrzemysĹ‚u 4.0. Klienci mogÄ… wybrać jednÄ… z dwĂłch opcji Ĺ‚Ä…czenia swoich maszyn i urzÄ…dzeĹ„ – korzystać z moduĹ‚Ăłw I/O z kontrolerami innych firm lub odbierać dane bezpoĹ›rednio z zastosowaniem protokoĹ‚u ISO na TCP lub TCP/IP â€“ podkreĹ›la Karl-Hein Mayer. DziÄ™ki technologii mapp specjaliĹ›ci z B&R mogli Ĺ›ciĹ›le dostosować siÄ™ do wymagaĹ„ klienta. – Technologia mapp umoĹźliwia korzystanie z wielu standardowych funkcji od razu po zamontowaniu urzÄ…dzenia. Obliczanie wskaĹşnika OEE, zarzÄ…dzanie uĹźytkownikami, PackML, akwizycja danych – wszystkie te funkcje sÄ… dostÄ™pne jako gotowe komponenty mapp, ktĂłre moĹźna zainstalować rĂłwnie Ĺ‚atwo, jak aplikacjÄ™ na smartfonie – mĂłwi Karl-Heinz Mayer. Istnieje kilka zasadniczych róşnic pomiÄ™dzy koncepcjÄ… mapp a konwencjonalnym podejĹ›ciem opartym na blokach funkcyjnych. – Komponenty mapp sÄ… interaktywne – mogÄ… być poĹ‚Ä…czone ze sobÄ… i wymieniać dane automatycznie – wyjaĹ›nia przedstawiciel B&R, jako przykĹ‚ad podajÄ…c sposĂłb, w jaki komponent mapp Energy ocenia dane dotyczÄ…ce zu10/2017

Skalowalny

Elastyczny

50 do 500.000 sygnałów IO

Dla kaĹźdego rodzaju produkcji

R E K L A M A

. H 3 & $ # $ -

RozwiÄ…zanie: Orange Box

Wydajny

Zintegrowany

Wysoka dostępność na

Jeden system dla

kaĹźdym poziomie

wszystkich zadań

APLIKACJE

+ ) ( - ( ? - * 4 - - * ( 2 $ ( 4 - /

şycia energii, które uzyskuje od innych komponentów mapp.

Czym jest Scalability+? RozwiÄ…zania B&R sÄ… oparte na precyzyjnym wyborze jednorodnych produktĂłw, ktĂłre obejmujÄ… wszystkie dziedziny automatyki. NiezaleĹźnie od tego, czy mowa o pojedynczej maszynie, zintegrowanej linii produkcyjnej czy caĹ‚ej fabryce – rozwiÄ…zania sÄ… wdraĹźane za pomocÄ… tego samego uniwersalnego narzÄ™dzia oprogramowania, jakim jest Automation Studio. Ĺ Ä…czÄ…c w spĂłjnÄ… caĹ‚ość zintegrowanÄ… automatykÄ™, pakiety oprogramowania i technologiÄ™ maszyny, firma B&R otwiera nowÄ… epokÄ™ w dziedzinie automatyzacji maszyn. Komponenty mapp sÄ… wĹ‚Ä…czane bez problemu w Ĺ›rodowisko programistyczne B&R Automation Studio. MoĹźna je Ĺ‚atwo konfigurować, a przy tym zwalniajÄ… inĹźyniera z koniecznoĹ›ci programowania kaĹźdego szczegółu. Innym waĹźnym elementem technologii mapp jest rozwiÄ…zanie w zakresie interfejsu mapp View. – InĹźynierowie-automatycy majÄ… wszystkie narzÄ™dzia potrzebne do tworzenia potęşnych i intuicyjnie prostych w obsĹ‚udze interfejsĂłw HMI. Nie muszÄ… korzystać bezpoĹ›rednio z technologii HTML5, CSS czy JavaScript – zaznacza Karl-Heinz Mayer. Oparty caĹ‚kowicie na standardach sieciowych interfejs HMI firmy B&R zapewnia optymalny podglÄ…d dowolnego urzÄ…dzenia. Do aplikacji HMI moĹźna rĂłwnieĹź Ĺ‚a100

+ ) A $ 3 ( 2 $ / ( & /

- ( / # $ & GHI

two przyĹ‚Ä…czać za pomocÄ… standardu OPC UA urzÄ…dzenia sterujÄ…ce innych producentĂłw. – ProponujÄ…c obsĹ‚ugÄ™ z asystÄ… menu i konfiguracjÄ™ zamiast programowania, zdoĹ‚aliĹ›my speĹ‚nić jeden z gĹ‚Ăłwnych wymogĂłw NestlĂŠ: przeprowadzenie instalacji przez pracownikĂłw niebÄ™dÄ…cych specjalistami. ZapewniliĹ›my im rĂłwnieĹź moĹźliwość centralnego zarzÄ…dzania ich oprogramowaniem – przeprowadzania instalacji, sporzÄ…dzania kopii zapasowych i aktualizacji przez sieć lub za pomocÄ… zĹ‚Ä…cza USB – podkreĹ›la Karl-Heinz Mayer. Komunikacja moĹźe odbywać siÄ™ róşnymi kanaĹ‚ami, np. sieciami LAN lub WLAN. W zakresie protokoĹ‚Ăłw rozwiÄ…zanie opiera siÄ™ na standardach typu OPC UA i ISO na TCP.

ZakĹ‚ad pilotaĹźowy w Osthofen Pierwsza pilotaĹźowa aplikacja Orange Box jest wdraĹźana w zakĹ‚adzie NestlĂŠ w Osthofen w Niemczech. Trzystu pracownikĂłw zakĹ‚adu wytwarza suplementy diety w pĹ‚ynie, oferowane przez NestlĂŠ Health Science osobom o specjalnych potrzebach Ĺźywieniowych. – DziÄ™ki peĹ‚nej skalowalnoĹ›ci oprogramowania i sprzÄ™tu Orange Box moĹźe zgodnie współdziaĹ‚ać z kaĹźdÄ… maszynÄ… i liniÄ… produkcyjnÄ… w naszym zakĹ‚adzie. Stosowanie otwartych standardĂłw umoĹźliwia elastyczne przyĹ‚Ä…czanie systemĂłw sterowania procesami: zarĂłwno systemu sterowania procesami APROL firmy B&R, jak i rozwiÄ…zaĹ„ innych firm, a takĹźe systemĂłw MES w rodzaju sys-

temu Wonderware stosowanego w naszym zakĹ‚adzie – twierdzi Ralf Hagen. Co waĹźne, instalacja Orange Box nie wymaga Ĺźadnych modyfikacji oprogramowania w istniejÄ…cych maszynach. – System jest na tyle przystÄ™pny, Ĺźe nie wymaga wzywania eksperta. W trakcie kaĹźdej operacji uĹźytkownik prowadzony jest przez intuicyjnie proste menu – dodaje przedstawiciel NestlĂŠ. Dane z urzÄ…dzenia mogÄ… być gromadzone lokalnie w formie cyfrowej, a zabezpieczenia moĹźna zaimplementować jako rozwiÄ…zanie autonomiczne lub za poĹ›rednictwem protokoĹ‚Ăłw dostarczanych przez standardowe systemy informatyczne. – Przy stosunkowo maĹ‚ych nakĹ‚adach Orange Box zapewnia nam natychmiastowy wglÄ…d w dane i umoĹźliwia wprowadzanie ukierunkowanych usprawnieĹ„ – bardzo skutecznych i opartych na dobrym rozeznaniu sytuacji. Jest rĂłwnieĹź w wyjÄ…tkowym stopniu moduĹ‚owy, dziÄ™ki czemu moĹźemy Ĺ‚atwo, w dowolnym momencie, dostosować go lub rozbudować. To wszystko, czego szukaliĹ›my – podsumowuje Ralf Hagen. Inge HĂźbner 7 5 75 B " "$* ---H 92 9/ & H

' ( )* () # + Sp. z o.o. & H , - XI' _X9XZd # H _X ^G_ I` II 9$ 2A H( a* 9 & $ H $ ---H* 9 & $ H $

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

za nami +( @

- ( & &C & ? - 7 - , #

C & $ # $ - / # . %&( ™X]H ! * ,

( , &$ - 9 ( - $ #+ '

* ( * - / ( /

# & ( 5& ZIXZ'

- - X_ &C H

102

T

egorocznymi uczestnikami byĹ‚y druĹźyny – Kirchhoff Polska z Gliwic, Grupa Azoty Police Serwis, Uniwheels Production, ITM, Teamtechnik, Durr Radom, Adient (Recaro), Flexlink, Kirchhoff Polska z Mielca, Volkswagen, Kiel, HF Inverter, Blumenecker, Mars, Tristone oraz UTC. Do rozgrywek zakwalifikowano cztery grupy, kaĹźda po cztery druĹźyny. Rywalizacja odbywaĹ‚a siÄ™ w systemie „kaĹźdy z kaĹźdymâ€?. Po caĹ‚odziennych zmaganiach zwyciÄ™zcÄ… czwartej edycji turnieju okazaĹ‚a siÄ™ druĹźyna Kirchhoff Gliwice, obroĹ„ca tytuĹ‚u poprzedniej i wczeĹ›niejszych edycji, ktĂłra w wielkim finale pokonaĹ‚a GrupÄ™ Azoty Police Serwis 2:1. Tegoroczny turniej uĹ›wietnili swojÄ… obecnoĹ›ciÄ… byli reprezentanci Polski – Piotr Ĺšwierczewski oraz Piotr Reiss, ktĂłrzy wrÄ™czyli uczestnikom pamiÄ…tkowe medale i nagrody. W tym roku do współpracy doĹ‚Ä…czyĹ‚a fundacja DKMS, ktĂłra tworzy BazÄ™ DawcĂłw KomĂłrek Macierzystych (BDKM). Do przeprowadzonej akcji rejestracji potencjalnych dawcĂłw szpiku przystÄ…piĹ‚o bardzo wielu uczestnikĂłw turnieju. To dowĂłd na to, Ĺźe tego typu

dziaĹ‚ania przy okazji róşnych inicjatyw wpĹ‚ywajÄ… na wzrost Ĺ›wiadomoĹ›ci, skutkujÄ…cy wiÄ™kszÄ… liczbÄ… osĂłb zarejestrowanych w BDKM, co przyczynia siÄ™ do wzrostu szans na przeĹźycie pacjentĂłw chorych na nowotwory krwi. – Wszystkim firmom dziÄ™kujemy za uczestnictwo w turnieju, fantastyczne emocje, rozgrywki toczone w duchu poszanowania przeciwnika i bardzo sympatycznÄ…, przyjacielskÄ… atmosferÄ™. Mamy nadziejÄ™, Ĺźe IV Mistrzostwa Polski branĹźy automatyki przemysĹ‚owej w piĹ‚ce noĹźnej P+F Cup ’17 speĹ‚niĹ‚y Wasze oczekiwania pod kaĹźdym wzglÄ™dem – powiedziaĹ‚ Tomasz Michalski, dyrektor handlowy Pepperl+Fuchs. Partnerami tegorocznej edycji byĹ‚y firmy – Mercedes-Benz Duda Cars, oraz XL Energy Drinks, ktĂłry wsparĹ‚ uczestnikĂłw turnieju napojami energetycznymi. Organizatorzy juĹź teraz zapraszajÄ… na kolejnÄ…, piÄ…tÄ… – jubileuszowÄ… edycjÄ… Mistrzostw Polski BranĹźy Automatyki PrzemysĹ‚owej P+F Cup, ktĂłra odbÄ™dzie siÄ™ w przyszĹ‚ym roku. Sylwia Batorska AUTOMATYKA

AUTOMATYKA

. H # (( Â .& ,

Kolejny turniej piłkarski P+F Cup

R E K L A M A

WYDARZENIA

JesteĹ› gotĂłw

na cyfrowÄ… transformacjÄ™? Dni Praktyki IT Rittal : ? * /?' C ZIZ`

H @M ,

$ @- - @ 4 X_\ * / -

6S 8H < @ - , ? ,

, - ? - $ ? *4 /

2 & & ( * - & & - ,H

+ $' C - / @

- , ( @

& - $ C -

* C - $ ( &

- & - , &$

- $ , & 2 / x

# yH

J

esteĹ› gotĂłw na cyfrowÄ… transformacjÄ™?â€? – pytaĹ‚ bloger Tim Cole prowokujÄ…c uczestnikĂłw konferencji. MiaĹ‚ ku temu dobry powĂłd: wedĹ‚ug aktualnych badaĹ„ IDC Benchmark Assessments co piÄ…ta firma w Niemczech przyjmuje jeszcze postawÄ™ wyczekujÄ…cÄ… wobec cyfryzacji. Jedynie 16 proc. przedsiÄ™biorstw dziaĹ‚a jako „digital transformer„, zajmujÄ…c czoĹ‚owÄ… pozycjÄ™ na rynku.

Dane to ropa naftowa XXI wieku OmawiajÄ…c trzy najwaĹźniejsze trendy XXI wieku – cyfryzacjÄ™, usieciowienie, mobilność – Cole zacytowaĹ‚ futurologa i blogera – Gerda Leonharda, ktĂłry okreĹ›la dane mianem „ropy naftowej XXI wiekuâ€?. Trudność polega na tym, Ĺźe choć wiele procesĂłw oraz informacji jest juĹź zdigitalizowanych, a ilość danych bĹ‚yskawicznie wzrosĹ‚a, to jednak czÄ™sto nie moĹźna ich odnaleźć. Zdaniem Cole’a przyczynÄ… jest brak usieciowienia, dlatego moĹźemy mĂłwić o â€žarchipelagu

cyfrowych wyspâ€?. Realizacja tego zadania bÄ™dzie jednym z najwiÄ™kszych wyzwaĹ„ dla przedsiÄ™biorstw przez najbliĹźsze 10–15 lat. Bloger przestrzega, aby firmy traktowaĹ‚y swoje dane jak skĹ‚adnik wĹ‚asnego majÄ…tku i na tej podstawie wyciÄ…gaĹ‚y wnioski na przyszĹ‚ość. Komu uda siÄ™ stworzyć relacje miÄ™dzy pozornie niezwiÄ…zanymi danymi, ten bÄ™dzie mĂłgĹ‚ przewidywać przyszĹ‚e zdarzenia i przez to redukować koszty, korzystajÄ…c z metod Predictive Analysis. Na przykĹ‚ad chĹ‚odziarka wygeneruje komunikat systemowy, Ĺźe wymaga serwisowania zanim ulegnie awarii i zanim dojdzie do zatrzymania produkcji.

Zmiany w technologiach Data Center: od norm do chmur PostÄ™p techniczny byĹ‚ takĹźe w centrum uwagi uczestnikĂłw warsztatĂłw eksperckich „PrzyszĹ‚oĹ›ciowe centrum danych – wyzwana w planowaniu i eksploatacjiâ€? oraz „ModuĹ‚owość i efektywność centrĂłw danych typu edge i containerâ€?. Kluczowym pytaniem byĹ‚o to, jak zmiany w technologiach Data Center wpĹ‚ynÄ… na praktyczne funkcjonowanie przedsiÄ™biorstw. – PrzyglÄ…dajÄ…c siÄ™ centrom danych w Niemczech, dochodzimy do wniosku, Ĺźe nie jesteĹ›my jeszcze wystarczajÄ…co przygotowani na inteligentne fabryki, inteligentne miasta i Internet Rzeczy – wyjaĹ›niaĹ‚ dr Sebastian Ritz, zaĹ‚oĹźyciel i prezes firmy iNNOVO Cloud GmbH. Siedem na dziesięć firm ciÄ…gle jeszcze uĹźywa wĹ‚asnych centrĂłw danych, a nie zasobĂłw kolokacyjnych lub chmurowych. JednoczeĹ›nie skalowalność i komercyjne korzyĹ›ci wynikajÄ…ce z niskiego % 2 / ' & - $ * @M

$ ff - &' - / @ ,

#

(&* $ %

104

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

. H

Q ! ( - $ ( ( - @$

$ 4 $ ( $ ' ( - C

2 / ? / *& ( - @M

( - &/

( Q $ - %,

B& - ' - ( H ( C -

( - ? #

obciÄ…Ĺźenia wĹ‚asnych zasobĂłw firmowych, czÄ™sto znacznie poniĹźej 50 proc., przemawiajÄ… za preferowaniem modeli Hybrid Cloud. W tym przypadku moĹźna by poĹ‚Ä…czyć lokalne centra danych typu Edge z kolokacyjnymi centrami danych i publicznymi chmurami (Fog Computing). WedĹ‚ug prezesa iNNOVO Cloud duĹźe znaczenie majÄ… dwie kwestie. Po pierwsze, cyfrowa transformacja pod wzglÄ™dem komercyjnym musi być moĹźliwa do realizacji w firmie Ĺ›redniej wielkoĹ›ci, gdy oferuje siÄ™ jej zasoby data center, ktĂłre moĹźna wynająć. Po drugie, nowe technologie jak Private lub Public Cloud, Edge i Fog Computing, wymagajÄ… zaufania. Zdobywa siÄ™ je przez referencje i osobisty kontakt. WaĹźne jest wspieranie partnerĂłw biznesowych przy

podejmowaniu strategicznych i krytycznych dla biznesu decyzji dotyczÄ…cych IT. Szefowie firm ufajÄ… przede wszystkim ludziom, ktĂłrzy gwarantujÄ… bezpieczeĹ„stwo oraz bezzakĹ‚Ăłceniowy przebieg.

RITTAL Sp. z o.o. & H - - G^' IZ9Z`` : -

H ZZ \XI I_ II' 2 ) ZZ \XI I_ X_

9$ a H(

---H H(

R E K L A M A

EUROTOOLL 0LĂšG]\QDURGRZH 7DUJL 2EUDELDUHN 1DU]ĂšG]L L 8U]ĂˆG]HĂą GR 2EUĂśENL 0DWHULDĂŻĂśZ

28-30 listopada 2017, KrakĂłw

BLACH-TECH-EXPO

9. Mi´dzynarodowe Targi Obróbki, Šà czenia i Powlekania Blach

=DUHMHVWUXM VLĂš RQ OLQH L RGELHU] EH]SĂŻDWQ\ ELOHW

Salon Kooperacji Przemysłowej Salon Automatyki i Robotyki Salon Technologii CAx

www.eurotool.krakow.pl 10/2017

105

BIBLIOTEKA ĹšRODOWISKA PROGRAMOWANIA ROBOTĂ“W + , * / 0 5 6 7 0 8/ 6 8 +89 6 : 7 +: 89 6 ; <=>?0 @,Q V[; <]^ 680 ; / Q

Prezentowana ksiąşka jest pierwszą pozycją z cyklu ROBOTYKA przygotowaną przez wydawnictwo naukowe PWN. Wprowadza czytelnika w arkana nowoczesnej wiedzy dotyczącej jednej z najbardziej rozwijających się technologii XXI w. Autorzy, związani z Wojskową Akademią Techniczną, odnieśli się do rzeczywistych stanowisk znajdujących się na wyposaşeniu uczelni. Podręcznik zapozna czytelnika z charakterystyką dostępnych na rynku wirtualnych środowisk programowania robotów – ze szczególnym uwzględnieniem środowisk oferowanych przez takie firmy, jak: ABB, FANUC, KUKA i Mitsubishi. Materiał przedstawiony w ksiąşce pozwoli na poznanie zasad korzystania ze środowisk oraz tworzenia i symulowania pracy zrobotyzowanych stanowisk produkcyjnych. Ksiąşka ze względu na praktyczność i sposób przekazu kierowana jest do studentów kierunków automatyka i robotyka oraz mechatronika, ale równieş do praktyków – programistów robotów, integratorów automatyki, inşynierów i wielu innych.

ROBOTYZACJA PROCESĂ“W PRODUKCYJNYCH + , * / 0 5 6 7 +89 6 : 7 +: 89 6 ; <=>?0 @,Q V[; <\= 60 ; / Q

To druga ksiąşka z przygotowanego przez wydawnictwo naukowe PWN cyklu ROBOTYKA. Podręcznik zapozna czytelnika z wybranymi, zrobotyzowanymi procesami technologicznymi. Materiały zawarte w ksiąşce są wynikiem prac własnych autorów, jak równieş stanowią zbiór przykładów prezentujących rzeczywiste aplikacje zrobotyzowane. Publikacja poszerzona jest o zagadnienia opracowane na podstawie posiadanego zaplecza laboratoryjnego, w którego skład wchodzą stanowiska zrobotyzowanych procesów sortowania, pakowania, paletyzacji, klejenia, montaşu, obsługi maszyn, spawania MIG/MAG, spawania laserowego, cięcia plazmą oraz zgrzewania. W tej praktycznej ksiąşce opisane są równieş cechy rozwiązań technologicznych charakteryzujące poszczególne firmy produkujące roboty. Ksiąşka kierowana jest nie tylko do studentów kierunków automatyka i robotyka oraz mechatronika, ale równieş do praktyków – programistów robotów, integratorów automatyki, inşynierów i wielu innych.

PROGRAMOWANIE ROBOTĂ“W PRZEMYSĹ OWYCH + , * / 0 5 6 7 +89 6 : 7 +: 89 6 ; <=>?0 @,Q V[; <\= 60 ; / Q

Trzecia pozycja z przygotowanego przez wydawnictwo naukowe PWN cyklu ROBOTYKA systematyzuje szerokÄ…, choć trudno dostÄ™pnÄ… wiedzÄ™ z zakresu programowania robotĂłw i stanowi obszerny zbiĂłr przykĹ‚adĂłw opisujÄ…cych krok po kroku uruchamianie, konfiguracjÄ™ i programowanie robotĂłw. Czytelnik moĹźe dowiedzieć siÄ™, jak programować roboty w jÄ™zykach: RAPID (roboty firmy ABB), KAREL (roboty firmy FANUC), MELFA-BASIC (roboty firmy Mitsubishi) i KRL (roboty firmy KUKA), a takĹźe poznać wyniki zbiorczego porĂłwnania róşnych systemĂłw do programowania robotĂłw przemysĹ‚owych. KsiÄ…Ĺźka skierowana jest zarĂłwno do studentĂłw kierunkĂłw automatyka i robotyka, mechatronika, zarzÄ…dzanie i inĹźynieria produkcji, informatyka przemysĹ‚owa itp., jak i do praktykĂłw – inĹźynierĂłw, integratorĂłw automatyki, programistĂłw robotĂłw, specjalistĂłw z branĹźy motoryzacyjnej, spoĹźywczej i wielu innych. +( - Q CH 106

AUTOMATYKA

CENA 10,00 00

TEMAT WYDANIA

ZĹ (W TY M 8 % VAT VAT))

ROZMOWA 9 772392

10550 2

10

Paweł Naglik, Kubler Sp. z o.o.

ZarzÄ…dzani

e utrzymanie

20

TECHNIKA

m ruchu w

32

SPRZĘT

Wybór systemu SCADA – czym się kierować?

produkcji

I APARATU

AUTOMAT YKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYK

Kluczowy RA 44 element współczesnyc – przegląd h napędów przemiennikó w częstotliwośc i

AONLINE.PL

10/2015

F]XMQLNL F L�QLHQLD SU] ]DZRU\ E HSÎ\ZX L ]XÒ H]SLHF]HÆVW \FLD SRZLHW ZD ZJ ,62 U]D 3O F G H

< ... do 28

Dystrybutor

switchy HARTING

www.stermag.pl

000 l/min

... >

! " RV]F

]ÂťGQRĂ?¸ NR RV]F V]WĂˆZ ]DNXS ]ÂťGQRĂ?¸ SU] X HVWU]HQL ]DE XGRZ\

# #

$

AUTOMATYCZNIE WIEM WIĘCEJ...

ROCZNIK 2017 W W W . A U T O M AT Y K A O N L I N E . P L

P L A N W Y DAW N I C Z Y 2 0 1 7 P L A N W Y DAW N I C Z Y 2 0 1 7 Ǥ ĆŽ ­ Ć Ę Âť Ăƒ Âą Ǥ Ä‚ ø ç Ć á ÂŚ Äł Âą ĆŻ NADSYĹ ANIE KALENDARIUM BRANĹťOWE MATERIAĹ Ă“W (DOD. KOLPORTAĹť WYDANIA)

WYDANIE

TEMAT NUMERU

ARTYKUĹ PRZEGLÄ„DOWY

1-2/2017 7-8/2017

Bezpiecznai systemy produkcja Urządzenia dla przemysłu spoşywczego

Przyciski i przełączniki Kontrola kosztów zuşycia mediów

05.01.2017 05.07.2017

EXPOCUTTING, AUTOMATICON ENERGETAB, MSPO, TRAKO, PAKFOOD

9/2017

Automatyka w pojazdach szynowych

Komponenty dla energetyki

07.08.2017

ENERGETAB, TRAKO, PAKFOOD

10/2017

Przemysł 4.0

Roboty przemysĹ‚owe i  kooperacyjne

04.09.2017

TOOLEX, MAINTENANCE, SYMAS, PAKFOOD, WARSAW INDUSTRY WEEK, RENEXPO, KOMPOZYTEXPO

11/2017

Efektywność energetyczna w napÄ™dach elektrycznych

Pomiar pozycji i przemieszczenia

06.10.2017

WARSAW INDUSTRY WEEK, ENERGETICS, EUROTOOL, INTRALOMAG, FORUM NOWOCZESNEJ PRODUKCJI

12/2017

Monitoring i zdalne sterowanie

Komunikacja przemysłowa

03.11.2017

FACILITY MANAGEMENT WÂ ZAKĹ ADZIE PRODUKCYJNYM

www.automatykaonline.pl

WSPÓŁPRACA AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL .................................................................................. 86, 107

AUTOMATYKA-POMIARY-STEROWANIE SA TEL. 85 748 34 00, 85 748 34 03, WWW.APS.PL .................................................................................................... 17

AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL .............................................................................................................. 103

BALLUFF SP. Z O.O. TEL. 71 382 09 00, WWW.BALLUFF.PL, WWW.LEUZE.PL .................................................................................. 18 B&R AUTOMATYKA PRZEMYSŁOWA SP. Z O.O. TEL. 61 846 05 00, WWW.BR-AUTOMATION.COM ................................................................................. 98–100 BOSCH REXROTH TEL. 22 738 18 00 WWW.BOSCHREXROTH.COM/PL ................................................................ 40, 41, 90–91

COMAU POLAND SP. Z O.O. TEL. 32 217 94 02, WWW.COMAU.COM..................................................................................................... 42–44, 45

PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ .............................................................................................................. 13, 15, 87 ELESA+GANTER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 737 70 47, WWW.ELESA-GANTER.PL .......................................................................................................... 3

ELMARK AUTOMATYKA SP. Z O.O. TEL. 22 541 84 65, WWW.ELMARK.COM.PL .....................................................................................................94–95

ELMODIS TEL. +48 531 507 668, WWW.ELMODIS.COM ........................................................................................ 33, 48–49 ELTRON TEL. 71 343 97 55, WWW.ELTRON.PL ............................................................................................................................. 21 FANUC POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 776 61 60, WWW.FANUC.EU ............................................................................................................... II OKŁ., 18 FAULHABER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 61 278 72 53, WWW.FAULHABER.COM ........................................................................................... 62–64, 65 FESTO SP. Z O.O. TEL. 22 711 42 71, WWW.FESTO.PL ...................................................................................................... 46–47, IV OKŁ. FUNDACJA DIGITAL UNIVERSITY TEL. 22 828 02 25, WWW.DIGITALUNIVERSITY.PL ............................................................................................ 103 IGUS SP. Z O.O. TEL. 22 863 57 70, WWW.IGUS.PL ......................................................................................................................... 72–74 KUKA ROBOTER CEE SP. Z O.O., ODDZIAŁ W POLSCE TEL. 32 730 32 14, WWW.KUKAROBOTICS.PL ................................................................................................ 66–67

108

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA LAPP GROUP TEL. 71 330 63 00, LAPPPOLAND.LAPPGROUP.COM ..........................................................................................18 MM CONFERENCES SA TEL. 22 379 29 00, MMCPOLSKA.PL ............................................................................................................................. 67 MURRELEKTRONIK SP. Z O.O. TEL. 32 730 00 20, WWW.MURRELEKTRONIK.PL ................................................................................... 9, 80–81

MVM SP. Z O.O. TEL. 22 87 40 230 ........................................................................................................................................................................ 61 PHOENIX CONTACT TEL. 71 39 80 410, WWW.PHOENIXCONTACT.PL ............................................................................... 23, 82–84 PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL .................................................................................................................... 39, 61, 101

PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP, PIAP DESIGN TEL. 22 874 01 94, WWW.DESIGN.PIAP.PL .................................................................................................................. 85

PILZ POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 884 71 00, WWW.PILZ.PL ....................................................................................................................... 11, 50–51 RADWAG WAGI ELEKTRONICZNE TEL. 48 384 88 00, WWW.RADWAG.PL ............................................................................................................ III OKŁ.

RITTAL SP. Z O.O. TEL. 22 310 06 12, WWW.RITTAL.PL ................................................................................................. 92–93, 104–105

RS COMPONENTS TEL. 22 223 11 11, PL.RS-ONLINE.COM .......................................................................................................... 5, 96–97 SCHMERSAL-POLSKA SP. J. E. NOWICKA, M. NOWICKI TEL. 22 816 85 78, WWW.SCHMERSAL.PL ...................................................................................... I OKŁ., 88–89 SCHUNK INTEC SP. Z O.O. TEL. 22 726 25 00, WWW.SCHUNK.COM ........................................................................................................ 58–60 STAUBLI ŁÓDŹ SP. Z O.O. TEL. 42 636 85 04, WWW.STAUBLI.COM .................................................................................................... 37, 76–77 PPH WOBIT E.K.J. OBER S.C. TEL. 61 222 74 22, WWW.WOBIT.COM.PL ............................................................................................................ 19, 75

TARGI W KRAKOWIE SP. Z O.O. TEL. 12 644 59 32, WWW.TARGI.KRAKOW.PL ................................................................................................. 97, 105

WAGO TEL. 71 360 29 70, WWW.WAGO.PL.................................................................................................................................. 18 ZIMMER-GROUP TEL. +48 884 626 300, WWW.ZIMMER-GROUP.DE/PL ................................................................... 68–70, 71

10/2017

109

LUDZIE

STANOWISKO: H $ & ( C FIRMA: WIKA Polska Sp. z o.o. sp. k.

T

atiana Perczak-Szanowska jest absolwentką Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, studiowała na Wydziale Zarządzania, specjalizacja handel i marketing. W 2016 r. na tej samej uczelni ukończyła studia doktoranckie, a tematem jej dysertacji są kluczowe kompetencje sukcesu handlowców na rynku AKPiA. Jej pasją zawsze byli ludzie, ich zachowania i motywatory tych zachowań. Jak wynika z badań Dale Carnegie Institute of Technology: „85 proc. sukcesu finansowego zaleşy od osobowości, zdolności komunikacyjnych, negocjacyj-

110

nych i przywódczych, a jedynie 15 proc. od wiedzy technicznej�. Dlatego tworząc zespoły sprzedaşowe, stara się dobierać ich skład, aby maksymalizować potencjał całego zespołu, zwracając uwagę nie tylko na poziom wiedzy technicznej czy wykształcenie, ale takşe na osobowość członków zespołu, ich poziom inteligencji emocjonalnej i co najwaşniejsze – automotywacji. Dzięki takiemu podejściu WIKA Polska od lat zwiększa znacząco udziały w polskim rynku i umacnia wizerunek kompleksowego dostawcy w zakresie pomiarów ciśnienia, temperatury i poziomu oraz przepływu.

Za kluczowe w sprzedaşy uwaşa budowanie długofalowych relacji z klientami, opartych na wzajemnym zaufaniu, rozumienie rzeczywistych potrzeb i problemów klienta. Sprzedawanie to aktywne słuchanie i empatyczne reagowanie. Aby być w pełni profesjonalną, kładzie nacisk na rozwój swój i swojego zespołu. Wyznaje zasadę, şe trzeba rozumieć aplikacje, znać doskonale swoje produkty, ale teş własne słabe i mocne strony i permanentnie się doskonalić. Zawodowo najbardziej dumna jest z umocnienia pozycji lidera i marki WIKA na polskim rynku, zwiększenia rozpoznawalności nowych produktów oraz sieci lojalnych, wieloletnich klientów, z którymi WIKA pracuje wspólnie nad ich rozwojem. Nie byłoby to moşliwe bez oddanego i zaangaşowanego zespołu, który wierzy w siebie i w swoją firmę, mając pełną świadomość wpływu na jej rozwój. Analizując trendy rynkowe, nastawienie na szybki dostęp do informacji WIKA Polska aktywnie promuje swoje rozwiązania w Internecie na stronie www, blogu WIKA Polska. Stałym odbiorcom firma oferuje „WIKA Customer Portal�, gdzie klient sam moşe skonfigurować potrzebne mu produkty, sprawdzić aktualny status zamówienia, wysłane oferty, faktury oraz upewnić się, gdzie aktualnie znajduje się wysłana przesyłka. Na YouTube moşna znaleźć szereg ciekawych filmów pomocnych np. w kalibrowaniu manometrów czy blişej poznać procesy produkcyjne urządzeń WIKA. Prywatnie Tatiana Perczak-Szanowska jest szczęśliwą şoną i matką dwóch synów. Zimą uwielbia narty w słonecznych Alpach, a latem dalekie wycieczki rowerowe. Pasjonuje ją psychologia, projektowanie i uczenie się nowych rzeczy. Słucha rockowej muzyki, czyta kryminały i powieści obyczajowe oraz ksiąşki z obszaru psychologii biznesu. Ulubiony autor to John Irving, a ksiąşka „Drzwi w podłodze�. Poleca lektury: S. Cain „Ciszej proszę�, D.H. Pink „Drive. Kompletnie nowe spojrzenie na motywację�. AUTOMATYKA

Fot. WIKA

Tatiana Perczak-Szanowska

Cyfryzacja & = % & 1#2

% & & $ $ ' $ ( ( ) ' & ) & #

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.