AUTOMATYKA 10/2018

TEMAT NUMERU Roboty i koboty w przemyśle CENA 15,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 24

SPRZĘT I APARATURA 56

Zbigniew Tomaszewski, Stäubli

Systemy wizyjne

PRZEMYSŁ 4.0 93

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

10/2018

AUTOMATYKAONLINE.PL

Więcej ciągła bezawaryjna praca, bez przestojów bez opóźnień, lepsza wydajność

DrivePro® spokój i bezpieczeństwo DrivePro® to oferta serwisowa Danfoss dla przetwornic częstotliwości VLT® i VACON®.

Wybierając program DrivePro® możesz być pod najlepszą opieką. Zaawansowane procedury ochrony zapewnią, że Twój system uzyska najlepsze parametry pracy w całym okresie eksploatacji. Wsparcie naszych ekspertów wykracza poza prostą diagnostykę, naprawy i wymiany podzespołów. Będziesz mógł proaktywnie wpływać na produktywność, wydajność i niezawodność.

Bądź przewidujący i zapewnij sobie spokój.

DKDD.PA.470.A1.02

drivepro.danfoss.pl

DrivePro® Life Cycle

FAULHABER BHx

Wysoka wydajność, która mieści się w dłoni

Bezszczotkowe serwomotory FAULHABER DC z serii 1660 … BHx

NOWOŚĆ

WE CREATE MOTION

W medycynie w rękach jednostki spoczywa ogromna odpowiedzialność. Nowa seria 1660 … BHx wyznacza nowe standardy w tej dziedzinie: pod względem kompaktowości i masy, zapewniając jednocześnie wysoką prędkość obrotową przy niskim poziomie hałasu i emisji ciepła, co do niedawna było nieosiągalne. Dzięki temu ta seria napędów doskonale sprawdza się w rękojeściach urządzeń medycznych o wysokich wymaganiach w zakresie mocy przy zastosowaniach o ograniczonej przestrzeni montażowej.

Więcej informacji: www.faulhaber.com/bhx/en/ FAULHABER Polska sp. z o.o. · info@faulhaber.pl

Łączniki profili, mechanizmy przesuwu

Elesa+Ganter jest od 70 lat światowym liderem w produkcji standardowych elementów maszyn dla przemysłu. Najwyższa jakość, dbałość o wzornictwo, obszerny magazyn w Polsce, dostawa w 24 h to tylko niektóre z atutów naszej oferty.

W ofercie także:

Koła ręczne

o ę a

www.elesa-ganter.pl

Dźwignie nastawne

Uchwyty

Wskaźniki

p ustalające

Elementy maszyn

Stopy

Zawiasy hydrauliczny

OD REDAKCJI

Szanowni Państwo, Bieşący numer został zdominowany przez materiały dotyczące rozwiązań robotycznych. Wiele miejsca poświęciliśmy coraz popularniejszym robotom współpracującym, zwanym niekiedy kobotami. Roboty te są przykładem jednej z najbardziej innowacyjnych technologii stosowanych coraz częściej w przemyśle. O roli i moşliwościach robotów współpracujących piszemy w artykule wiodącym pisma „Kobot – przyszłość przemysłowej robotyki�, a następnie rozszerzamy ten temat o rozwiązania firmowe czołowych producentów tych maszyn.

Robotyzacja stanowi dzisiaj koło napędowe współczesnego przemysłu, przyczynia się do optymalizacji i wydajności produkcji. Na ten temat – m.in. obszarów z największym potencjałem rozwoju robotyzacji, a takşe ryzyku, jakie niesie ze sobą nieudana automatyzacja – rozmawiamy ze Zbigniewem Tomaszewskim, wiceprezesem i dyrektorem oddziału firmy Stäubli w Polsce.

W kolejnym materiale redakcyjnym duşo miejsca poświęciliśmy systemom wizyjnym i ich wykorzystaniu w kontroli jakości procesów produkcyjnych.

Uzupełnieniem tej analizy są artykuły o roli systemów wizyjnych w komunikacji z robotem oraz omówienie praktycznych rozwiązań firmowych.

Twórcom wynalazków, wzorów uşytkowych lub przemysłowych oraz topografii układów scalonego, zgodnie z ustawą Prawo własności przemysłowej, przysługuje szereg uprawnień, m.in. prawo uzyskania patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji, a takşe prawo do wynagrodzenia oraz prawo do wymieniania ich jako twórców w opisach, rejestrach oraz w innych dokumentach i publikacjach. Stałym Czytelnikom działu Prawo i normy polecamy artykuł „Prawa twórcy wynalazku�, którego treść rozwieje wszelkie wątpliwości.

W części poświęconej Przemysłowi 4.0 prezentujemy ciekawy raport specjalny dotyczący czwartej rewolucji przemysłowej, zrealizowany przez zespół dziennikarski portali Grupy PTWP. Publikacja oparta jest na ankietach wypełnionych przez przedstawicieli firm przemysłowych róşnych branş.

W dalszej części działu definiowana jest postać ITmatyka – pracownika poszukiwanego przez wizjonerów tworzących inteligentne fabryki.

Na zakończenie polecam pełną emocji subiektywną ocenę ekspozycji robotów na targach automatica 2018.

GorÄ…co zapraszam do lektury!

4

AUTOMATYKA

pl.rs-online.com

Kim chciałeś zostać, będąc dzieckiem?

Twoja ambicja zaprowadziła Cię do świata inżynierii, a Twoje pomysły kształtują jego przyszłość. Jednak by robić to, co robisz najlepiej, potrzebujesz czasu na skupienie się na tym, co naprawdę się liczy.

Jesteśmy dystrybutorem produktów dla automatyki, elektroniki i utrzymania ruchu i od 80 lat pomagamy naszym klientom osiągnąć ich cele.

Wspieramy wszystkich pełnych inspiracji. Wspieramy inżynierów jutra.

We’re here

Profesjonalna pomoc techniczna | Wiodący dostawcy | Dostawa do 24h lub do 48h

SPIS TREŚCI REDAKTOR NACZELNA Małgorzata Kaliczyńska tel. 22 874 01 46 e-mail: mkaliczynska@piap.pl REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska REDAKCJA TEMATYCZNA Sylwia Batorska WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Marcin Bieńkowski, Jolanta Górska-Szkaradek, Agnieszka Staniszewska, Marcin Zawisza, Damian Żabicki

Z BRANŻY PRODUKTY Optymalizacja wydajności produkcji w świetle robotyzacji

24

Rozmowa ze Zbigniewem Tomaszewskim, wiceprezesem i dyrektorem oddziału firmy Stäubli w Polsce.

TEMAT NUMERU 28 40 42

Kobot – przyszłość przemysłowej robotyki Współpraca chwytaków na linii człowiek–robot

MARKETING I REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek – menedżer tel. 22 874 01 91 e-mail: jgorska@piap.pl

Człowiek i maszyna – zespół marzeń

PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Elżbieta Walczak tel. 22 874 03 51 e-mail: ewalczak@piap.pl

16

ROZMOWA

SEKRETARZ REDAKCJI Urszula Chojnacka tel. 22 874 01 85 e-mail: uchojnacka@piap.pl

Sylwia Batorska tel. 22 874 00 60 e-mail: sbatorska@piap.pl

8

Automatyzacja chwytania Robot delta jako zestaw konstrukcyjny

44

Konfigurowalne systemy sterowania B&R

46 48

Czujniki bezpieczeństwa dla robotów Era robotyki przyjaznej człowiekowi Roboty Universal Robots

51

MOBOT AGV Zrób krok w stronę Intralogistyki 4.0

SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska KOREKTA Urszula Chojnacka, Ewa Markowska, Elżbieta Walczak DRUK Zakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o.

Nakład: 4000 egzemplarzy REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 874 01 46, fax 22 874 02 20 e-mail: automatyka@piap.pl www.AutomatykaOnline.pl WYDAWCA Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.

24

OPTYMALIZACJA WYDAJNOŚCI PRODUKCJI W ŚWIETLE ROBOTYZACJI O obszarach z największym potencjałem rozwoju robotyzacji, wyróżnikach robotów firmy Stäubli, a także ryzyku, jakie niesie ze sobą nieudana automatyzacja rozmawiamy ze Zbigniewem Tomaszewskim, wiceprezesem i dyrektorem oddziału firmy Stäubli w Polsce.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów

6

promocyjnych.

AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI

28

KOBOT – PRZYSZŁOŚĆ PRZEMYSŁOWEJ ROBOTYKI Roboty przemysłowe od wielu lat doskonale sprawdzają się w zastosowaniach przemysłowych. Obecnie trudno już sobie nawet wyobrazić nowoczesną fabrykę samochodów, procesorów czy komputerów bez wszechobecnych robotów. Mimo swoich zalet, roboty też mają jedną podstawową wadę. Aby je zastosować na linii produkcyjnej niezbędne jest wydzielenie odpowiedniego gniazda produkcyjnego tak, aby człowiek, ze względów bezpieczeństwa, nie znalazł się w zasięgu pracy robota. Gniazdo takie nie tylko zajmuje miejsce na hali, ale również wymusza specyficzną organizację produkcji. A gdyby tak robota wyposażyć w czujniki bezpieczeństwa i pozwolić mu na swobodną współpracę razem z ludźmi?

(R)ewolucja robotyczna trwa!

52

Rozwój interfejsów komunikacyjnych w przemysłowych systemach pomiaru masy

54

HF Inverter Polska – technika napędowa

84 88

BIBLIOTEKA

91

PRZEMYSŁ 4.0

93

WSPÓŁPRACA

124

Roboty firmy KUKA

Roboty w przemyśle Czy zagrażają rynkowi pracy?

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Systemy wizyjne w kontroli jakości procesów produkcyjnych Komunikacja w języku robota

56 63

System wizyjny SensoPart VISOR 1.3 Mpx Robotic

Kompleksowe rozwiązania wizyjne firmy Teledyne DALSA Kontrola procesu produkcyjnego

64 67

LUDZIE Adam Piszczatowski, kierownik działu rozwiązań Przemysłu 4.0, Bosch Rexroth

126

SmartCamera BVS firmy Balluff w praktycznym ujęciu

PRAWO I NORMY Prawa twórcy wynalazku

70

RYNEK Efektywne wzorcowanie przepływomierzy

72

Odzyskiwanie energii elektrycznej w aplikacjach napędowych z falownikami Danfoss Drives

74

Sprawna wymiana wkładek dzięki łożyskom drylin W firmy igus Jak zrobić wskaźnik poziomu cieczy?

77 78

Cyfrowe opisywanie oznaczników ze specjalną aplikacją do oznaczania przemysłowego 80 10/2018

56

SYSTEMY WIZYJNE W KONTROLI JAKOŚCI PROCESÓW PRODUKCYJNYCH Czujniki i kompleksowe systemy wizyjne (kamery) wykonują zdjęcia, a w oparciu o nie są w stanie analizować kształt, kolor, kod 1D i 2D, OCR (tekst), wymiar oraz szereg innych parametrów obiektu. W zależności od wersji urządzenia pracują samodzielnie lub wymagają użycia komputera.

7

Z BRANĹťY

KALENDARIUM

10/2018 16–18.10 Kraków Międzynarodowe Targi Elementów Złącznych i Technik Šączenia Fastener Poland fastenerpoland.pl

16–18.10 Kraków Salon Kooperacji Przemysłowej kooperacja.krakow.pl

16–18.10 Sosnowiec Międzynarodowe Targi Spawalnicze ExpoWELDING www.exposilesia.pl

16–18.10 Sosnowiec Salon Robotyzacji i Automatyzacji ROBOTshow www.exposilesia.pl

17.10 Toruń Konferencja Automatyzacja i technika napędowa w zakładach produkcyjnych www.axonmedia.pl

24–25.10 Warszawa Forum Nowoczesnej Produkcji forumprodukcji.pl

25.10 Zielona Góra Konferencja Energia i media techniczne w zakładach produkcyjnych

BRANŝA AUTOMOTIVE W OBLICZU PRZEMYSŠU 4.0 Zakończona niedawno konferencja Automotive przyniosła wiele odpowiedzi na pytania dotyczące praktycznych aspektów wdraşania rozwiązań z zakresu Przemysłu 4.0 w zakładach produkcyjnych, które były wiodącym tematem spotkania. Wydarzenie zorganizowane w dniach 6–7 września 2018 r. w Zakopanem, którego partnerem technologicznym była firma Siemens, zgromadziło blisko 200 reprezentantów przedsiębiorstw produkcyjnych z branşy automotive, dostawców technologii oraz przedstawicieli instytucji branşowych i wiodących polskich uczelni technicznych.

Jak podkreślał Michał Kot z firmy Siemens, rośnie znaczenie Polski na rynku międzynarodowym jako producenta w branşy automotive, a branşa motoryzacyjna i sektory z nią powiązane tworzą ponad milion miejsc pracy.

Elementem konferencji była debata, w której uczestniczyli przedstawiciele firm Adient, AIUT, FCA, LEAR i Siemens.

Paneliści poświęcili uwagę gotowości polskich przedsiębiorstw do wdraşania rozwiązań z obszaru Przemysłu 4.0, ukazując to zagadnienie zarówno z perspektywy producentów gotowych samochodów, jak i dostarczających komponenty

11/2018 industryweek.pl

14.11 Warszawa Konferencja Innowacyjne rozwiÄ…zania automatyzacji odpowiadajÄ…ce trendom rynkowym www.abb.pl/robotics

8

PRAKTYKI B&R 2018 ZA NAMI

www.axonmedia.pl

6–8.11 Warszawa Międzynarodowe Targi Innowacyjnych Rozwiązań Przemysłowych Warsaw Industry Week

i technologię dla tych firm. Przykłady rozwiązań wdraşanych m.in. w firmach Fiat, GKN, Adient czy Mercedes pozwoliły uczestnikom poznać korzyści z implementacji innowacyjnych rozwiązań oraz ocenić ich przydatność we własnych zakładach produkcyjnych.

Partnerami głównymi konferencji były firmy AIUT, AmiSter, MJ Group oraz Pepperl&Fuchs, zaś wśród pozostałych partnerów znalazły się firmy Automatech, Evatronix, Evotec, GT85, Festo, KUKA, Promatik, Rittal, Stoltronic i TheusLED. Konferencja odbyła się pod patronatem honorowym Akademii Górniczo-Hutniczej, Politechniki Kakowskiej, Politechniki Śląskiej, Politechniki Wrocławskiej, Polskiej Izby Motoryzacji, Przemysłowego Instytutu Motoryzacji, Stowarzyszenia Profibus PNO Polska, Urzędu Dozoru Technicznego oraz Instytutu Badań Rynku Samochodowego SAMAR.

50 studentów znalazło w tym roku zatrudnienie w ramach programu praktyk organizowanych corocznie przez B&R. Firma od lat wspiera edukację młodych inşynierów, umoşliwiając im zdobycie doświadczenia w pracy na bazie rozwiązań B&R. Praktyki i staşe, adresowane do studentów IV i V piątego roku studiów mechatroniki, automatyki i robotyki oraz elektrotechniki, odbywają się w biurach firmy w Krakowie, Poznaniu, Szczecinie

i Warszawie, a takşe u klientów B&R, którzy zadeklarowali udział w programie „Praktyki w Twoim Mieście�.

Studenci rozpoczęli edukację od tygodniowego szkolenia z zakresu systemów automatyzacji B&R, a następnie przystąpili do realizacji projektów, pracując m.in. nad symulacją i programem procesu paletyzacji, modyfikacją zestawu demonstracyjnego Demo-wall i projektem maszyny grawerującej. Pod okiem wykwalifikowanych opiekunów poszerzali wiedzę z zakresu programowania, wizualizacji, obsługi Automation Studio czy komponentów mapp Technology. Praca zespołowa, jak równieş indywidualna pozwoliły rozwinąć nie tylko wiedzę techniczną, ale równieş kompetencje miękkie.

!

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

DSR I ALPHAMOON PRACUJĄ NAD SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ W FABRYKACH

PREZYDENT ANDRZEJ DUDA NA STOISKU PIAP

DSR, wrocławska spółka oferująca m.in. systemy ERP, MES, APS i BI oraz rozwiązania oparte na Przemysłowym Internecie Rzeczy, rozpoczęła współpracę z firmą Alphamoon, specjalizującą się w rozwoju i adaptacji rozwiązań opartych na metodach sztucznej inteligencji. Efektem współpracy ma być nowej klasy oprogramowanie, wyróżniające się kompleksowym wykorzystaniem nowoczesnych algorytmów uczenia maszynowego. – Wszyscy mówią o sztucznej inteligencji w produkcji, jednak prawda jest taka, że eksperymentuje z nią garstka największych producentów, takich jak Siemens czy General Electric. Cała reszta zapewne z chęcią poszłaby w ich ślady, jednak znalezienie gotowego rozwiązania, wykorzystującego SI w wystarczającym stopniu, jest niezmiernie trudne. Nie chcemy dostarczać produktów, które robią to w sposób powierzchowny, stąd decyzja o współpracy z Alphamoon – mówi Piotr Rojek, prezes DSR. Firmy będą także wspólnie realizowały projekt AI 4FACTORY, w ramach którego przeprowadzone zostaną audyty oceniające przydatność sztucznej inteligencji w fabrykach. – W wielu firmach brakuje świadomości potencjału sztucznej inteligencji. Przychodzimy im z pomocą identyfikując obszary, w których jej implementacja przyniesie realne korzyści. Badamy przede wszystkim, jakimi danymi dysponuje klient i do czego można je wykorzystać, gdyż od tego zależy, w jaki sposób sztuczna inteligencja może pomóc. Finalnie przedstawiamy propozycję rozwiązania i jego sposób ewaluacji. W miarę możliwości prognozujemy też zwrot z takiej inwestycji – wyjaśnia ideę projektu Michał Staśkiewicz, prezes Alphamoon.

5 września 2018 r. – w drugim dniu XXVI Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego odbywającego się w Kielcach – targi MSPO odwiedził Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda. Spotkał się z przedstawicielami polskiego sektora zbrojeniowego, goszcząc m.in. na stoisku Przemysłowego Instytutu Automatyki i Pomiarów PIAP. Wizyta była okazją do zapoznania się z ofertą PIAP, adresowaną do Sił Zbrojnych RP i służb odpowiadających za bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Prezydent wykazał duże zainteresowanie wystawą polskich robotów mobilnych, którą przedstawił Adam Andrzejuk, zastępca dyrektora PIAP ds. Inteligentnych Systemów Bezpieczeństwa. Prezydent wyraził uznanie dla dokonań instytutu, który od wielu lat eksportuje swoje produkty za granicę i odnosi kolejne sukcesy na rynkach międzynarodowych. Dotąd produkty PIAP sprzedano do 18 państw. Więcej informacji na temat robotów mobilnych, pojazdów specjalnych i urządzeń specjalnych, a także akcesoriów do CBRN oferowanych przez PIAP można znaleźć na stronie www.antyterroryzm.com.

"

#

R E K L A M A

10/2018

9

Z BRANĹťY

FABRYKA W ERZE 4.0

Podczas dorocznego spotkania Nowych Mistrzów Światowego Forum Ekonomicznego w Tianjin w Chinach fabryka Schneider Electric w Le Vaudreuil we Francji została ogłoszona jednym z najlepszych na świecie zaawansowanych zakładów przemysłowych. W cyfrowo przekształconym zakładzie, otwartym 3 kwietnia 2018 r., wdroşono najnowsze narzędzia cyfrowe, takie jak EcoStruxure Augmented Operator Advisor, które umoşliwiają operatorom korzystanie z rzeczywistości rozszerzonej w celu przyspieszenia pracy i konserwacji, a co za tym idzie zapewniają 2–7% wzrost wydajności.

Pierwsze wdroşenie programu EcoStruxure Resource Advisor zapewnia do 30% oszczędności energii.

$ %

POLSKI SUKCES W ERC Zespół Impuls z Politechniki Świętokrzyskiej stanął na najwyşszym stopniu podium w tegorocznych rozgrywkach European Rover Challenge. Czwarta edycja międzynarodowych zawodów robotycznych, która odbyła się w dniach 14–16 września 2018 r. w Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach, zgromadziła ponad 400 konstruktorów z sześciu kontynentów. Uczestnicy ERC wzięli udział w czterech konkurencjach terenowych, których celem było kompleksowe zaprezentowanie moşliwości stworzonego robota marsjańskiego i jego zdalnej nawigacji. Za zwycięską druşyną Impuls uplasowali się zawodnicy z zespołu Raptors z Politechniki Šódzkiej, a trzecie miejsce zajęła kanadyjska druşyna Robotics for Space Exploration z Uniwersytetu w Toronto.

Nowością w tegorocznej edycji była formuła PRO – po raz pierwszy w historii ERC profesjonalni konstruktorzy robotów marsjańskich mogli przyjechać na miejsce zawodów i nie biorąc udziału w zawodach skorzystać z infrastruktury pola marsjańskiego, by sprawdzić, jak ich rozwiązania zachowują się w warunkach zblişonych do tych panujących na Czerwonej Planecie.

% & ' ( '

R E K L A M A

—

–“�ž™š‹Ž‹ $

‡ “—“Â?˜“Â&#x; €œ¤Â?—£Â?˙¥Â?‘™ y˜Â?ž£žÂ&#x;žÂ&#x; qÂ&#x;ž™—‹ž£•“ “ €™—“‹œÄ?ÂĄ €yq€ qrr ™œ‹¤ š‹œž˜Â?ÂœÄ?ÂĄ ¤‹šœ‹Â?¤‹—£ ˜‹ •™˜Â?Â?ÂœÂ?˜Â?ӕ šž ÂŻyÂ˜Â˜Â™ÂĄÂ‹Â?ÂŁÂ”Â˜Â? ÂœÂ™Â¤ÂĄÂ“ĂŽÂ¤Â‹Â˜Â“Â‹ ‹Â&#x;ž™—‹ž£¤‹Â?”“ ™Žš™¥“‹Ž‹”ÎÂ?Â? žœÂ?˜Ž™— ÂœÂŁÂ˜Â•Â™ÂĄÂŁÂ—ÂŽ Â‡ÂŁÂŽÂ‹ÂœÂ¤Â?˜“Â? Â™ÂœÂ‘Â‹Â˜Â“Â¤Â™ÂĄÂ‹Â˜Â? ”Â?Â?ž ÂĄ œ‹—‹Â?Â’ Â?£•–Â&#x; ÂŻÂƒÂšÂ™ÂžÂ•Â‹Â˜Â“Â‹ ¤ ÂœÂ™ÂŒÂ™ÂžÂŁÂ•ĂŽÂŽ t‹ž‹ $ Âœ ‘™Ž¤ % }“Â?”Â?Â?Â? qrr Â&#x;– ĆŽÂ?‘‹ĎÂ?•‹ ‡‹œÂ?¤‹¥‹ ‡ Â?Â?–Â&#x; ÂœÂ?”Â?Â?žœ‹Â?”“ ˜‹ •™˜Â?Â?ÂœÂ?˜Â?ӕ šœ™Â?“—£ ™ ÂĄÂŁÂ?Ă‹Â‹Â˜Â“Â? ¤‘Ë™Â?¤Â?˜“‹ ¤‹¥“Â?ÂœÂ‹Â”ĂŽÂ?Â?‘™ “—“ï Â˜Â‹Â¤ÂĄÂ“Â?•™ Â˜Â‹Â¤ÂĄĂŻ Â?Â“ÂœÂ—ÂŁ ™œ‹¤ ˜Â&#x;—Â?Âœ Â•Â™Â˜ÂžÂ‹Â•ÂžÂ™ÂĄÂŁ ˜‹ ‹ŽœÂ?Â? Â?_—‹“– wydarzenie@piap.pl. ‡£Â?Ă‹Â‹Â˜Â“Â? ¤‘Ë™Â?¤Â?˜“‹ ”Â?Â?ž ÂœÄ?ÂĄÂ˜Â™Â¤Â˜Â‹Â?¤˜Â? ¤ ÂĄÂŁÂœÂ‹Ć”Â?˜“Â?— ¤‘™Ž£ ˜‹ šœ¤Â?ÂžÂĄÂ‹ÂœÂ¤Â‹Â˜Â“Â? €‹ĎÂ?ž¥‹ ÂŽÂ‹Â˜ÂŁÂ?Â’ ™Â?Â™ÂŒÂ™ÂĄÂŁÂ?Â’ šœ¤Â?¤ €œ¤Â?—£Â?˙¥£ y˜Â?ž£žÂ&#x;ž qÂ&#x;ž™—‹ž£•“ “ €™—“‹œÄ?ÂĄ €yq€ ÂĄ Â?Â?–Â&#x; ™ŒÂ?Ă‹Â&#x;‘“ Â¤ÂĄÂ“ĂŽÂ¤Â‹Â˜Â?” ¤ ™œ‘‹˜“¤‹Â?”Î •™˜Â?Â?ÂœÂ?˜Â?”“ qŽ—“˜“Â?žœ‹ž™œÂ?— ÂŽÂ‹Â˜ÂŁÂ?Â’ ™Â?Â™ÂŒÂ™ÂĄÂŁÂ?Â’ ”Â?Â?ž €œ¤Â?—£Â?˙¥£ y˜Â?ž£žÂ&#x;ž qÂ&#x;ž™—‹ž£•“ “ €™—“‹œÄ?ÂĄ €yq€ q– zÂ?œ™¤™–“—Â?•“Â? _ $" ‡‹œÂ?¤‹¥‹ }‹Â?“Â? €‹ĎÂ?ž¥™ ÂšÂœÂ‹ÂĄÂ™ Ž™Â?žïšÂ&#x; Ž™ žœÂ?Ä‘Â?“ Â?¥™“Â?Â’ ÂŽÂ‹Â˜ÂŁÂ?Â’ ™Â?Â™ÂŒÂ™ÂĄÂŁÂ?Â’ ™œ‹¤ “Â?Â’ ÂšÂ™ÂšÂœÂ‹ÂĄÂ“Â‹Â˜Â“Â‹ ‡“ïÂ?Â?” “˜Â?™œ—‹Â?”“ ™ •™˜Â?Â?ÂœÂ?˜Â?”“ www.abb.pl/robotics

10

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

POLSKA ELEKTROMOBILNOŚĆ NA PODBÓJ EUROPY W wybranej po raz 25. setce najbardziej innowacyjnych firm wśród małych i średnich przedsiębiorstw działających w Niemczech znalazła się firma Dr. Fritz Faulhaber GmbH & Co. KG. Analizy pozwalające wyłonić laureatów są prowadzone przez dyrektora naukowego rankingu TOP 100, prof. dr. Nikolausa Franke. Niemiecka spółka znalazła się w tym elitarnym gronie juş po raz trzeci. Nagrodę Top-Innowator 2018 wręczono w trakcie ceremonii zorganizowanej 29 czerwca w Ludwigsburgu w ramach piątego niemieckiego szczytu dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Istniejąca od 70 lat rodzinna firma Dr. Fritz Faulhaber GmbH & Co. KG zatrudnia blisko 650 osób. Jest jednym z wiodących światowych dostawców mikrosilników. Rozwiązania tej marki – inteligentne i wydajne systemy napędowe do róşnych zastosowań – są często wykorzystywane w automatyce przemysłowej.

WYŚCIG ROBOTÓW NA RYNKU PRACY Rewolucja robotyczna stworzy 58 mln nowych miejsc pracy, a juş w 2025 r. ponad połowa wszystkich bieşących zadań w miejscu pracy będzie wykonywana przez maszyny w stosunku do obecnych 29% – tak wynika z badań prowadzonych przez naukowców ze Światowego Forum Ekonomicznego. Transformacja będzie miała duşy wpływ na globalną siłę roboczą, jednak pod względem ogólnej liczby nowych miejsc pracy perspektywy są pozytywne – przewiduje się, şe do 2022 r. powstanie 133 mln nowych miejsc pracy w porównaniu do 75 mln, które zostaną zredukowane. Podczas gdy prawie 50% wszystkich firm oczekuje, şe ich zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu zmniejszy się do 2022 r. w wyniku automatyzacji, prawie 40% spodziewa się, şe zwiększy zatrudnienie pracowników, a ponad jedna czwarta prognozuje, şe automatyzacja będzie skutkowała utworzeniem nowych działów w ich przedsiębiorstwach.

) ! * + , -

.! ! ( %

R E K L A M A

Największy internetowy sklep ze śrubami napędowymi ...

• Pierwszy na Ĺ›wiecie pod wzglÄ™dem szerokiego wyboru, konďŹ guracji i obrĂłbki Ĺ›rub • Ponad 5 tysiÄ™cy systemĂłw Ĺ›rub: gwinty o duĹźym skoku, trapezowe i metryczne • 3 materiaĹ‚y Ĺ›rub oraz ponad 10 bezsmarownych i bezobsĹ‚ugowych trybopolimerĂłw • ZnajdĹş i skonďŹ guruj on-line Ĺ‚atwo i szybko. Z magazynu.

.pl/srubynapedowe igus Sp. z o. o. Tel. +48 22 863 57 70 info@igus.pl ÂŽ

motion plastics ... for longer life ÂŽ

10/2018 nas: Taropak, Poznań – Pawilon 6 Stoisko 57 | Warsaw Industry Week, Warszawa Odwiedź

11

Z BRANŻY

RITTAL I ABB POGŁĘBIAJĄ WSPÓŁPRACĘ Firmy ABB i Rittal, które do tej pory współpracowały w dziedzinie systemów zasilania bezprzerwowego (UPS) rozszerzają globalne partnerstwo w zakresie oferowania nowatorskich rozwiązań dla centrów danych. Bogate portfolio rozwiązań technicznych i usług będzie obejmować m.in. systemy UPS, centra danych Secure Edge ze zintegrowaną ochroną przeciwpożarową, centra danych typu Edge oraz skalowalne, modułowe centra danych i rozwiązania kontenerowe systemów zasilania. – Nasi klienci skorzystają z rozbudowy partnerstwa Rittal z ABB dzięki optymalnemu uzupełnianiu się know-how dwóch globalnych liderów technologicznych. Nasze gotowe i sprawdzone w praktyce rozwiązania wspierają przedsię-

biorstwa w zapewnianiu infrastruktury IT niezbędnej dla bezpieczeństwa Edge Computing – mówi Andreas Keiger, szef Global Business Unit IT w Rittal.

W ramach dotychczasowej współpracy firmy Rittal i ABB zrealizowały m.in. wspólne projekty referencyjne IT obejmujące infrastrukturę krytyczną, np. wykonanie nowego centrum danych dla jednego z europejskich lotnisk. Lefdal Mine Datacenter, wybudowane w nieczynnej kopalni oliwinów w Norwegii, należy do najbardziej wydajnych i bezpiecznych centrów danych w Europie.

Dysponuje zasobami IT o mocy ponad 200 MW już w pierwszej fazie rozwojowej.

EMERSON KUPIŁ AVENTICS Firma Emerson ogłosiła zakup spółki Aventics, należącej do wiodących światowych producentów inteligentnych technologii pneumatycznych, które napędzają maszyny i są wykorzystywane w zastosowaniach związanych z automatyką przemysłową.

Transakcja wzmacnia obecność Emersona na rynku w zakresie dostarczania rozwiązań sterowania przepływem mediów oraz pneumatyki siłowej, w tym rozwiązań na dyskretnych i hybrydowych rynkach automatyki. Zakup przyczynia się równocześnie do powstania jednego z najbogatszych

portfolio urządzeń pneumatycznych i sterowania przepływem mediów, które łączą detekcję i monitoring, poprawę wydajności, bezpieczeństwa, a także optymalizację zużycia energii.

Firma Aventics z centralą w niemieckim Laatzen zatrudnia globalnie ponad 2100 pracowników. Należy do niej pięć zakładów produkcyjnych rozlokowanych w różnych częściach świata.

Oddział produkcyjny Emerson znajduje się w Łodzi. – Koncern Emerson jest już częścią DNA miasta i rozwija się razem z nim.

Obecnie w naszym oddziale produkcyjnym zatrudniamy ponad 500 osób z Łodzi i okolic, a będzie ich jeszcze więcej – cały czas tworzymy kolejne miejsca pracy – mówi Krzysztof Hauk, dyrektor operacyjny zakładu produkcyjnego koncernu Emerson.

%

CERTYFIKAT DLA COPA-DATA Organizacja TÜV SÜD (wchodząca w skład Niemieckiego Stowarzyszenia Dozoru Technicznego) przyznała firmie COPADATA, producentowi oprogramowania do automatyzacji przemysłowej o nazwie zenon, certyfikat zgodności z nową normą bezpieczeństwa ISA/IEC 62443-4-1:2018. Potwierdza to, że procesy rozwoju oprogramowania, zapewniania jakości i wsparcia COPA-DATA mają bezpieczną strukturę i odpowiadają aktualnym wytycznym w kwestii bezpieczeństwa informatycznego dla przemysłu.

Z myślą o tym, że bezpieczeństwo informatyczne dla przemysłu będzie odgrywać coraz większą rolę w procesie rozwoju oprogramowania, firma COPA-DATA powiększyła zespół ds. zarządzania bezpieczeństwem i nadała mu więcej uprawnień. – Uzyskaliśmy nowy certyfikat, który będzie musiał być odnawiany co rok. W związku z tym cykl bezpieczeństwa firmy COPA-DATA będzie stale audytowany. Firma COPA-DATA

12

od samego początku działalności wprowadza ciągłe usprawnienia w obszarze bezpieczeństwa.

To filar naszej strategii korporacyjnej.

Aktywnie promujemy nasze działania, gdy tylko jest to potrzebne, ściśle współpracując z organami urzędowymi i innymi producentami. Dokładamy wszelkich starań, aby wspierać realizację strategii bezpieczeństwa naszych klientów oraz chronić ich przed cyberatakami, zawsze gdy tylko jest to możliwe – zaznacza Reinhard Mayr.

/0 1" 2

AUTOMATYKA

Całkowicie magnetyczne mocowanie Z BRANŝY

SONDEX W STRUKTURACH DANFOSS POLAND

Elastyczność projektowania torów

Z początkiem września 2018 r. organizacja sprzedaşowa Sondex Polska w Warszawie, specjalizująca się w projektowaniu, produkcji i sprzedaşy wymienników ciepła, weszła w struktury Danfoss Poland.

Polska spółka Danfoss prowadzi obecnie działalność w zakresie sprzedaşy wymienników ciepła Sondex w ramach segmentu Danfoss Ogrzewnictwo, który dostarcza komponenty i systemy grzewcze do ogrzewania obiektów mieszkalnych i handlowych oraz do lokalnych sieci ciepłowniczych. Dzięki zmianom rozszerzy portfolio produktów i usług w obszarze wymiany ciepła i umocni swoją pozycję na rynku ciepłownictwa oraz systemów ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji.

Do 44-osobowego działu sprzedaşy Danfoss Ogrzewnictwo w biurze spółki dołączy 11 pracowników pracujących obecnie na rzecz Sondex Polska. – Jednym z dwóch elementów rozwoju Danfoss, obok wzrostu organicznego, jest kupowanie firm, które wzmacniają naszą pozycję na rynku. Dzięki akwizycji firm o zblişonym portfolio produktów wzmacniamy naszą pozycję w kluczowych obszarach biznesu – podkreśla Adam Jędrzejczak, prezes Danfoss Poland i prezydent w regionie Europy Wschodniej.

Szybkie elementy przekierowujÄ…ce

ACOPOStrak Najwyşsza efektywność produkcji www.br-automation.com/ACOPOStrak

" +

EUROPA INWESTUJE W DRUK 3D

" * + & 3 4

10/2018

UmoĹźliwia adaptacjÄ™ maszyny.

R E K L A M A

W 2017 r. wydatki na rozwiązania pozwalające realizować druk 3D wyniosły w Europie 3,6 mld dolarów, w tym roku powinny osiągnąć poziom 4 mld dolarów, zaś do 2022 r. nakłady na drukowanie przestrzenne na Starym Kontynencie będą rosły w tempie 15,5% rok do roku – wynika z danych i szacunków firmy IDC. – Przy takim tempie rozwoju rynku naleşy spodziewać się, şe w ciągu zaledwie czterech lat rynek podwoi swoją wartość – ocenia Maciej Zaręba z firmy DSR, dostarczającej nowoczesne technologie polskim i zagranicznym producentom.

Według raportu IDC, najwięcej inwestują w druk 3D kraje Europy Zachodniej – gospodarki tych państw odpowiadają za 83% wszystkich wydatków na druk przestrzenny na kontynencie. Zdecydowanie mniej wydają kraje Europy Środkowej i Centralnej odpowiadające za 17% europejskiego rynku.

Dobrą informacją jest to, şe według IDC tempo wzrostu rynku druku 3D w naszym regionie będzie znacznie wyşsze niş na Zachodzie. Z analiz firmy wynika, şe przez najblişsze cztery lata w naszej części kontynentu rynek będzie rósł w tempie 19,1% rok do roku, podczas gdy w zachodniej części Europy – 14,4% rok do roku.

Jak Ĺźaden inny system transportowy.

13

Z BRANĹťY

MULTINARIA W UJĘCIU MULTIPROJEKT

MIĘDZYNARODOWE PARTNERSTWO ABB I NOBEL MEDIA ABB i Nobel Media ogĹ‚osiĹ‚y miÄ™dzynarodowe partnerstwo, Ĺ‚Ä…czÄ…ce obie organizacje zaangaĹźowane w rozwijanie innowacji, edukacji i badaĹ„ naukowych. Firma ABB, ktĂłra wniesie do partnerstwa doĹ›wiadczenie w zakresie R&D oraz innowacji, staĹ‚a siÄ™ tym samym jednym z MiÄ™dzynarodowych PartnerĂłw Nagrody Nobla, doĹ‚Ä…czajÄ…c do grupy takich innowatorĂłw jak 3M, Ericsson, Scania i Volvo Cars. Celem partnerstwa jest dzielenie siÄ™ wiedzÄ…, inspirowanie ludzi do zaangaĹźowania siÄ™ w naukÄ™ i ukazywanie w nowym Ĺ›wietle najwiÄ™kszych wyzwaĹ„ współczesnego Ĺ›wiata. – Cieszymy siÄ™, Ĺźe mogliĹ›my zostać MiÄ™dzynarodowym Partnerem Nagrody Nobla, aby uczcić wizjonerĂłw, ktĂłrzy ksztaĹ‚tujÄ… Ĺ›wiat i jego przyszĹ‚e losy. GĹ‚Ä™bokie zaangaĹźowanie w innowacje i nowe idee Ĺ‚Ä…czÄ… Nobel Media i ABB. Chcemy w ten sposĂłb Ĺ›wiÄ™tować naukÄ™ oraz odkrycia kolejnych pokoleĹ„ niezwykĹ‚ych pionierĂłw. Mamy nadziejÄ™ Ĺ›ciĹ›le współpracować z Nobel Media i zaangaĹźować w to ekscytujÄ…ce przedsiÄ™wziÄ™cie naszych klientĂłw, pracownikĂłw oraz spoĹ‚ecznoĹ›ci na caĹ‚ym Ĺ›wiecie – mĂłwi Ulrich Spiesshofer, prezes ABB. Nobel Media – podmiot naleşący do Fundacji Nobla – odpowiada za promowanie Nagrody Nobla na Ĺ›wiecie. Wydarzenia i dziaĹ‚ania podejmowane przez organizacjÄ™, zwiÄ…zane m.in. z upamiÄ™tnieniem Alfreda Nobla, a takĹźe osiÄ…gniÄ™ciami laureatĂłw Nagrody Nobla, obejmujÄ… konferencje, wykĹ‚ady i wystawy, angaĹźujÄ…ce róşne grupy odbiorcĂłw m.in. za pomocÄ… popularnych kanaĹ‚Ăłw cyfrowych.

R E K L A M A

18 września 2018 r. krakowska firma Multiprojekt zorganizowała Multinaria – seminaria techniczno-przemysłowe dla przedstawicieli branşy automatyki i robotyki. Wykłady i prezentacje specjalistów technicznych i doradców klienta, opiekujących się poszczególnymi markami dystrybuowanymi przez firmę, przyblişyły tematy praktycznego zastosowania i funkcji róşnych urządzeń. Spotkanie było okazją do poznania rozwiązań z zakresu Przemysłu 4.0 i porozmawiania na ten temat z praktykami rynku, czyli pracownikami technicznymi. Jak skonfigurować i zdalnie obsługiwać sieć rozproszoną? Jakie są współczesne moşliwości wizualizacji procesów i linii produkcyjnych na panelach HMI? Jak rozwiązać problem obsługi wielu osi przez kontroler ruchu? To tylko niektóre pytania, na które odpowiadali podczas swoich wystąpień prelegenci. Przedstawiono takşe szczegóły dotyczące produktów Multiprojekt, w tym m.in. powstających obecnie sześcioosiowych robotów przemysłowych, których układ sterowania jest oparty na kontrolerze ruchu 3Motion Controller, a takşe intuicyjnego systemu MES do zarządzania, monitorowania produkcji i analizowania wydajności zakładu.

& '

RUSZA JESIENNY CYKL KONFERENCJI TECHNICZNYCH AXON Ruszyła jesienna edycja bezpłatnych szkoleń i praktycznych warsztatów organizowanych przez fimę Axon, obejmująca siedem miast, kilkadziesiąt prelekcji i cztery obszary tematyczne związane z nowoczesną produkcją: utrzymanie ruchu, automatyzacja i napędy, intralogistyka oraz energia i media techniczne. Wśród zaplanowanych konferencji są: Automatyzacja i technika napędowa w zakładach produkcyjnych (17 października, Toruń), Energia i media techniczne w zakładach produkcyjnych (25 października, Zielona Góra), Niezawodność i utrzymanie ruchu w zakładach produkcyjnych (14 listopada, Olsztyn i 29 listopada, Bytom), Nowoczesne rozwiązania i systemy intralogistyczne w zakładach produkcyjnych (21 listopada, Szczecin) oraz Automatyzacja i komunikacja sieciowa w zakładach produkcyjnych (28 listopada, Bytom).

Rejestracja i program wydarzeń, które odbywają się pod patronatem honorowym Krajowej Izby Gospodarczej są dostępne na stronie www.KonferencjeTechniczne.pl.

3

14

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

SPOTKANIE Z ROBOTYKĄ Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP, ABB i partnerzy – firmy SCHUNK, Schmalz oraz Info-Protect – zapraszają na konferencję „Innowacyjne rozwiązania automatyzacji odpowiadające trendom rynkowym�. Wydarzenie zorganizowane w ramach cyklu Spotkania z robotyką odbędzie się 14 listopada 2018 r. w siedzibie Regionalnego Centrum Aplikacji Zrobotyzowanych ABB przy ul. ŝegańskiej 1 w Warszawie.

Wiodąca tematyka konferencji będzie związana z inwestycjami w nowoczesne rozwiązania automatyki i robotyki. Jak przygotować firmę do robotyzacji? Jak pozyskać dofinansowanie ze środków publicznych na taką inwestycję? To tylko niektóre pytania, na które będą mogli znaleźć odpowiedź uczestnicy wydarzenia.

Na podstawie case study z wdroşeń przedstawione zostaną korzyści płynące z rozwiązań wykorzystujących roboty przemysłowe.

Spotkanie będzie równieş okazją do zapoznania się z ofertami firm będących partnerami wydarzenia. Aby zarejestrować swój udział w konferencji, naleşy wysłać zgłoszenie zawierające imię, nazwisko, nazwę firmy oraz numer telefonu na adres e-mail: wydarzenie@piap.pl.

#

INNOWACJE Z FINANSOWYM WSPARCIEM DLA MŚP Do 22 listopada 2018 r. moşna składać wnioski o uzyskanie dofinansowania w ramach bonów na innowacje przeznaczonych dla małych i średnich przedsiębiorstw. Dofinansowanie moşe być udzielone projektom związanym z zakupem usługi polegającej na opracowaniu nowego albo znacząco ulepszonego produktu, usługi i technologii, a takşe nowego projektu wzorniczego. Mikro, mali i średni przedsiębiorcy mogą liczyć otrzymanie na innowacje nawet do 340 000 zł. Maksymalne wsparcie publiczne, czyli pomoc de minimis, moşe stanowić 85% wartości usługi. Wykonawcą usług mogą być m.in. jednostki badawcze i naukowe. Jedną z nich jest Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP, który ma doświadczenie w finansowaniu B&R z obszaru innowacji procesowych i produktowych. Korzyści dla klientów to m.in. uzyskanie finansowania publicznego na nowatorskie elementy inwestycji oraz pełna obsługa – począwszy od koncepcji, przez finansowanie i kontraktowanie, po rozliczenie.

" & ! ' ! ! & &

&

10/2018

R E K L A M A

#

15

PRODUKTY

IoT GATEWAY PRZYGOTOWUJE NA WYZWANIA PRZEMYSĹ U 4.0

Oprogramowanie IoT Gateway pozwala łatwo i ekonomicznie pozyskiwać informacje z róşnych sterowników PLC, otwierając maszyny na nowoczesne rozwiązania IT. Dane zbierane z maszyn pomagają optymalizować procesy produkcyjne i kontrolować jakość produktu. Rozwiązanie nie ingeruje w logikę sterowania maszyną czy automatykę urządzeń i elementów wykonawczych.

Dzięki wbudowaniu w sterownik PLC marki Rexroth lub instalacji na komputerze przemysłowym, rozwiązanie pozwala na łączenie dotychczas uşywanych maszyn i modułów w sieć, umoşliwiając komunikowanie się z innymi urządzeniami Internetu Rzeczy lub bazami danych. Wszystkie połączenia z urządzeniami są centralnie zarządzane poprzez IoT Gateway za pomocą funkcji Device Portal.

Zaletami rozwiązania jest podłączanie i uruchamianie w trzech krokach, modułowa koncepcja umoşliwiająca indywidualną adaptację, solidne przemysłowe wykonanie, otwarta architektura oprogramowania, szybkie przetwarzanie i przekazywanie danych procesowych oraz łatwy tryb konfiguracji poprzez wbudowany interfejs przeglądarkowy i skalowalna i elastyczna topologia.

$ 3 $

LASER GENIUS W POŠĄCZENIU Z COMBO TOWER LASER I LST – AUTOMATYCZNA I WYDAJNA PRODUKCJA DETALI LASEROWYCH Prima Power zaprezentowała automatyczne rozwiązanie do wycinania laserem światłowodowym – wysokiej klasy laserową maszynę do cięcia laserem 2D Laser Genius 1530, obsługiwaną przez elastyczny system magazynowania Combo Tower i system automatycznego układania w stos LST. Głowica tnąca z nowoczesną adaptacyjną optyką upraszcza pracę i pomaga zwiększyć rentowność produkcji. Włókno węglowe, z którego wykonane jest ramię maszyny oraz napędy liniowe w głównych osiach zapewniają duşe przyspieszenia i prędkości, co umoşliwia wzrost produktywności nawet o 15% w stosunku do tradycyjnych systemów.

Combo Tower Laser to elastyczny system magazynowania z wbudowanymi funkcjami podawania i odbierania dla laserów 2D. Zapewnia on udostępnianie poszczególnych materiałów w miarę potrzeb, w sposób automatyczny i bez opóźnień. W celu zwiększenia poziomu automatyzacji, maszyna wyposaşona została w system LST do automatycznego sortowania arkuszy. LST automatycznie pobiera gotowe części i sortuje je, wysyłając do zaprogramowanej lokalizacji. Eliminuje to ręczne oddzielanie wyciętych detali od aşuru, zmniejszając liczbę czynności wykonywanych przez operatora.

!

RiMatrix S FIRMY RITTAL, CZYLI ZMIANA PARADYGMATU W BRANŝY IT RiMatrix S to kompletne centrum danych dostępne jako pojedynczy produkt. Składa się z określonej liczby szaf serwerowych TS IT i sieciowych, systemu klimatyzacji, zasilania oraz zabezpieczeń i monitoringu. Wszystkie elementy tworzą kompletny moduł serwerowy. W celu zagwarantowania większej gęstości upakowania komponentów serwerowych i sieciowych, klimatyzacja została umieszczona w podłodze technicznej (Zero-U-Space Cooling-System, ZUCS). Wymienniki ciepła powietrze/woda znajdują się bezpośrednio pod stelaşami na serwery. Odpowiednie wentylatory wydmuchują zimne powietrze przez perforowaną płytę spodnią.

Zasilanie i podrozdzielnia zostały wstępnie skonfigurowane, co pozwala na bezproblemowe korzystanie z systemu UPS klienta lub na instalację nowego. System rozdziału prądu w RiMatrix

16

S bazuje na redundantnych ścieşkach zasilania A i B, przy czym łańcuch B jest zabezpieczany przez system UPS. System ten składa się z modułów wysuwnych i działa zgodnie z zasadą redundancji n+1. Power Distribution Unit „Rittal PDU managed� umoşliwia pomiar zuşycia prądu dla kaşdego gniazdka.

Funkcje kontrolne pełni system monitoringu Rittal CMC III (Computer Multi Control). CMC III, wyposaşony w Processing Unit i aş do 32 współdziałających z nim czujników, rejestruje wszystkie parametry, w tym temperaturę, wilgotność i dym.

Mapowanie wszystkich mierzonych wartości odbywa się za pomocą oprogramowania RiZone.

AUTOMATYKA

PRODUKTY

WIZUALNY MONITORING OGRANICZNIKĂ“W PRZEPIĘĆ DLA AKP OprĂłcz wÄ…skich urzÄ…dzeĹ„ ochronnych o szerokoĹ›ci zaledwie 3,5 mm rodzina ogranicznikĂłw przepięć Termitrab Complete firmy Phoenix Contact zawiera rĂłwnieĹź wersje o szerokoĹ›ci 6 mm z mechanicznÄ… sygnalizacjÄ… stanu.

Za pomocą opcjonalnych modułów zdalnej sygnalizacji moşna monitorować optycznie do 40 modułów ograniczników. Do monitorowania wykorzystywana jest bariera fotoelektryczna.

JeĹ›li ogranicznik przepięć ulegnie awarii w wyniku przeciÄ…Ĺźenia, zintegrowane urzÄ…dzenie odĹ‚Ä…czajÄ…ce blokuje „kanaĹ‚ komunikacyjny“ w przeciÄ…Ĺźonym urzÄ…dzeniu ochronnym.

Strumień bariery fotoelektrycznej do zdalnej sygnalizacji zostaje przerwany. Stan błędu jest przekazywany do systemów nadzoru za pośrednictwem modułu odbiornika i bezpotencjałowego styku przekaźnika. Zaletą monitorowania wizualnego

jest łatwa instalacja. Nie wymaga skomplikowanego programowania ani dodatkowego okablowania urządzeń ochronnych.

Najwaşniejsze cechy ograniczników przepięć: bezpotencjałowy zestyk komunikacji zdalnej, optyczne monitorowanie do 40 elementów wraz ze wskaźnikiem stanu na urządzeniu, 6-milimetrowa szerokość zabudowy, napięcie znamionowe 24 V DC, wskaźnik stanu na urządzeniu, połączenie Push-in lub zaciski śrubowe.

PHOENIX CONTACT Sp. z o.o.

5 !

67168* 4 5 9: 6;19;7 < !

5 7; 98 => ?;> 1

&$ 3 @&$ 3 5&

!!!5&$ 3 5&

CZUJNIK WIZYJNY W WYSOKIEJ ROZDZIELCZOĹ&#x161;CI Firma Turck, reprezentujÄ&#x2026;ca w Polsce markÄ&#x2122; Banner Engineering, doĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyĹ&#x201A;a do oferty nowÄ&#x2026; wersjÄ&#x2122; inteligentnego czujnika wizyjnego serii VE, wyposaĹźonego w matrycÄ&#x2122; CMOS o rozdzielczoĹ&#x203A;ci 5 Mpx (2592 Ă&#x2014; 2048 px). Nowa wersja urzÄ&#x2026;dzenia ma wszystkie zalety serii, m.in. kompaktowÄ&#x2026;, metalowÄ&#x2026;, szczelnÄ&#x2026; obudowÄ&#x2122; o stopniu ochrony IP67, ktĂłra charakteryzuje siÄ&#x2122; odpornoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; na trudne warunki przemysĹ&#x201A;owe. Ponadto moĹźliwe jest stosowanie wymiennych obiektywĂłw typu C, ktĂłre zapewniajÄ&#x2026; najwyĹźszÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obrazu. Czujnik moĹźe wspĂłĹ&#x201A;pracowaÄ&#x2021; z róşnymi oĹ&#x203A;wietleniami, ktĂłrymi zarzÄ&#x2026;dza za pomocÄ&#x2026; odpowiedniego wyjĹ&#x203A;cia.

Oprogramowanie niezbÄ&#x2122;dne do ustawienia inteligentnego czujnika wizyjnego dostÄ&#x2122;pne jest nieodpĹ&#x201A;atnie i moĹźna je pobraÄ&#x2021; ze strony internetowej. Niewielkie wymagania sprzÄ&#x2122;towe oraz kompatybilnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ze Ĺ&#x203A;rodowiskiem Windows powoduje, Ĺźe

moĹźna je zainstalowaÄ&#x2021; na praktycznie dowolnym komputerze. Seria VE udostÄ&#x2122;pnia szereg narzÄ&#x2122;dzi do analizy obrazu, m.in. porĂłwnywanie z wzorcem, wyszukiwanie zdefiniowanych obszarĂłw, pomiar czy moduĹ&#x201A; matematyczny. MoĹźna je zestawiaÄ&#x2021; w algorytmy, ktĂłre maksymalizujÄ&#x2026; skutecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; systemu.

CaĹ&#x201A;y proces programowania jest intuicyjny, choÄ&#x2021; rĂłwnoczeĹ&#x203A;nie czujnik zapewnia wiele zaawansowanych funkcji. Czujnik wizyjny serii VE oferuje szeĹ&#x203A;Ä&#x2021; I/O, interfejs szeregowy oraz moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; komunikacji Ethernet (Modbus TCP, EtherNet/IP, Profinet).

TURCK Sp. z o.o.

5 < ! ;;6* ?61=9A 0&

5 77 ??9 ?= >>

!!!5 5&

R E K L A M A

10/2018

17

PRODUKTY

NOWE AKCESORIA TNĄCE DO ELEKTRYCZNYCH I RĘCZNYCH NARZĘDZI RS Components w swojej ofertcie produktów dla inżynierów działów utrzymania ruchu pracujących w środowiskach produkcyjnych dodał gamę akcesoriów tnących do narzędzi elektrycznych i ręcznych Lenox. Nowa gama Lenox obejmuje akcesoria tnące do narzędzi elektrycznych, takie jak tarcze tnące, ostrza do pił szablastych, otwornice, ostrza do wyrzynarki i wiertła stopniowe.

Zaprojektowane pod kątem użytkowania w takich samych narzędziach elektrycznych, jak narzędzia ścierne, tarcza diamentowa MetalMax firmy LENOX jest oferowana jako alternatywa dla tarczy. Produkt gwarantuje również niezwykłą wytrzymałość, zapewniając 1000 lub więcej cięć – co stanowi 30 razy dłuższą żywotność w porównaniu do cienkich tarcz tnących. Oprócz tego głębokość cięcia pozostaje taka sama przez cały okres eksploatacji, co zapewnia lepszą kontrolę,

zasięg i precyzję. Technologia ta jest odpowiednia do różnych rodzajów metalu, takich jak stal, blacha, stal nierdzewna, pręty zbrojeniowe, żeliwo, aluminium i inne metale nieżelazne.

Ostrza do pił szablastych obejmują ostrza z końcówkami węglikowymi LAZER CT, zapewniającymi 10 razy dłuższą żywotność w porównaniu do standardowych ostrzy bimetalowych, ostrza DEMOLITION CT, które zostały zaprojektowane do cięcia gwoździ w drewnie oraz ostrza zakrzywione GOLD POWER ARC, które gwarantują dwa razy dłuższą żywotność w porównaniu do standardowych, prostych ostrzy do pił szablastych.

/ &

NOWA DRUKARKA ULTIMAKER S5 DO PROFESJONALNEGO DRUKU 3D Najnowsza drukarka 3D firmy Ultimaker S5 jest przeznaczona do różnorodnych profesjonalnych zastosowań. Drukarka umożliwia tworzenie bryły 360°, integrację sprzętu, oprogramowania i materiałów. Zapewnia niski łączny koszt użytkowania. Zastosowano w niej cicho działające sterowniki silnika krokowego. Innym kluczowym elementem jest otwarta i elastyczna platforma, która umożliwia użytkownikom dopasowanie urządzenia do dotychczasowo realizowanych procesów, pozwalając na uzyskanie efektywnego przebiegu prac. Do głównych cech drukarki należą przestrzeń robocza – 330 × 240 × 300 mm, która umożliwia drukowanie większych obiektów oraz aktywny, wielopunktowy system poziomowania stołu. Zapewnia on monitorowanie przepływu

materiału i tworzenie idealnej pierwszej warstwy dzięki kompensacji różnic w topografii płyty roboczej, a w późniejszej fazie — automatyczną korektę błędów podczas procesu drukowania i produkcję części wysokiej jakości. Drukarka została zaprojektowana pod kątem stosowania szerokiej gamy materiałów — od PLA i Tough PLA, do zaawansowanych tworzyw sztucznych, takich jak nylon, poliwęglan i nawet materiały kompozytowe. Do innych, szeroko stosowanych materiałów, które można używać, należą ABS, CPE, CPE+, TPU 95A, PP, PVA i Breakaway. Model S5 zapewnia także wysoką temperaturę płyty roboczej sięgającą 140 °C, która jest wymagana dla materiałów typu poliwęglan.

/ &

PŁYTKA DEWELOPERSKA ULTRA96 PRZYSPIESZA PROJEKTOWANIE Farnell element14 ogłosił wprowadzenie do sprzedaży płytki Ultra96 – platformy deweloperskiej, opracowanej wspólnie przez firmy Avnet i Xilinx oraz organizację 96Boards. Płytka bazuje na specyfikacji Linaro 96Boards w wersji Consumer Edition i zawiera układ Zynq UltraScale+ MPSoC. Została zaprojektowana specjalnie po to, by zapewnić inżynierom możliwość użycia szerokiego wyboru układów peryferyjnych oraz dostęp do szybkich obwodów logicznych, co pozwala w prosty sposób realizować złożone rozwiązania. Nowa platforma przyspiesza prace projektowe w zakresie aplikacji, które wymagają intensywnego przetwarzania danych i dużej wydaj-

18

ności. Dobrym przykładem będą zastosowania w sztucznej inteligencji, uczeniu maszynowym, wirtualnej rzeczywistości, IoT i sterowaniu w przemyśle.

Płytka Ultra96 jest dostarczana wraz z przemysłowej klasy kartą pamięci SD 16 GB marki Delkin, na którą wgrany jest system Embedded Linux. Projektanci mogą podłączyć się do płytki poprzez serwer webowy, korzystając ze zintegrowanego, bezprzewodowego punktu dostępowego lub użyć wstępnie wgranego systemu Embedded Linux wraz ze środowiskiem graficznym Enlightenment Desktop.

Na płytce znajdują się cztery diody LED, sterowane programem użytkownika. Projektanci mogą też przekazywać sygnały z i do płytki za pomocą zgodnych ze standardem 96Boards złączy rozszerzeń.

(

;?

AUTOMATYKA

PRODUKTY

NOWY, ZINTEGROWANY ZROBOTYZOWANY SYSTEM GIÄ&#x2DC;CIA

ROUTER Z NOWÄ&#x201E; FUNKCJÄ&#x201E; BEZPIECZEĹ&#x192;STWA

Na targach EuroBLECH 2018 odbÄ&#x2122;dzie siÄ&#x2122; Ĺ&#x203A;wiatowa premiera nowego zintegrowanego i zrobotyzowanego systemu giÄ&#x2122;cia firmy Prima Power. Nowy system skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; z automatu gnÄ&#x2026;cego BCe Smart, 7-osiowego robota antropomorficznego i prasy krawÄ&#x2122;dziowej eP-0520. KonfiguracjÄ&#x2122; uzupeĹ&#x201A;nia separator arkuszy dla stosĂłw formatek surowca, stĂłĹ&#x201A; centrujÄ&#x2026;cy i moduĹ&#x201A; odwracania arkuszy do giÄ&#x2122;cia lub wygiÄ&#x2122;tych elementĂłw do uĹ&#x201A;oĹźenia w stos.

Aby zapewniÄ&#x2021; najwyĹźszÄ&#x2026; efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, system oferuje kilka trybĂłw pracy â&#x20AC;&#x201C; zintegrowane przetwarzanie za pomocÄ&#x2026; BCe Smart i eP, podczas ktĂłrego robot wykonuje ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;e czynnoĹ&#x203A;ci manipulacyjne miÄ&#x2122;dzy obiema maszynami; automatycznÄ&#x2026; pracÄ&#x2122; BCe Smart z podawaniem/odbieraniem czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci przez robot i eP w trybie gotowoĹ&#x203A;ci; zasilanÄ&#x2026; rÄ&#x2122;cznie BCe Smart, gdy eP pracuje jako gniazdo zrobotyzowane; BCe Smart i eP w trybie rÄ&#x2122;cznym, a robot w trybie gotowoĹ&#x203A;ci.

FL Mguard RS4000 TX/TX-P â&#x20AC;&#x201C; nowy router bezpieczeĹ&#x201E;stwa firmy Phoenix Contact â&#x20AC;&#x201C; oferuje rozszerzony zakres temperatury oraz zatwierdzone certyfikaty ATEX i IECEx. Ponadto, poczÄ&#x2026;wszy od oprogramowania (firmware) 8.5, mamy domyĹ&#x203A;lnie aktywowanych kilka nowych funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa.

NaleĹźÄ&#x2026; do nich funkcje inspekcji â&#x20AC;&#x17E;Deep Package Inspectionâ&#x20AC;? dla OPC Classic i Modbus / TCP â&#x20AC;&#x201C; umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce ochronÄ&#x2122; odpowiedniej komunikacji, a dodatkowo funkcje redundancji firewalla dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026; teraz z VPN. Dodatkowo aktywowana jest licencja 250 tuneli VPN, umoĹźliwiajÄ&#x2026;ca jednoczesnÄ&#x2026; komunikacjÄ&#x2122; z maksymalnie 250 rĂłwnorzÄ&#x2122;dnymi osobami, a takĹźe CIFS Integrity Monitoring, aby chroniÄ&#x2021; systemy przed zĹ&#x201A;oĹ&#x203A;liwym oprogramowaniem.

Dlatego nie jest konieczne zamawianie indywidualnych licencji (certyfikatĂłw) mGuard dla tego produktu. Router bezpieczeĹ&#x201E;stwa moĹźna wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; do koncepcji â&#x20AC;&#x17E;Defense-in-Depthâ&#x20AC;? (ochrony w gĹ&#x201A;Ä&#x2026;b) zgodnie z normami ISA-99 i IEC 62443. Mguard RS4000 niezawodnie. Chroni maĹ&#x201A;e i duĹźe sieci przemysĹ&#x201A;owe.

!

$ 3 /

R E K L A M A

10/2018

19

PRODUKTY

NIEZAWODNE PRZETWORNICE DC/DC DO ZASTOSOWAĹ&#x192; MEDYCZNYCH RS Components ogĹ&#x201A;osiĹ&#x201A;a dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; nowej gamy przetwornic DC/DC do zastosowaĹ&#x201E; medycznych. Seria TIM 2 i TIM 3,5 zapewniajÄ&#x2026;ca doskonaĹ&#x201A;y stosunek wartoĹ&#x203A;ci do ceny oraz wysokÄ&#x2026; niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; jest produkowana przez firmÄ&#x2122; Traco Power i obejmuje przetwornice DC/DC 2 W i 3,5 W. Odpowiednie do zastosowaĹ&#x201E; medycznych, przetwornice zapewniajÄ&#x2026; wzmocnionÄ&#x2026; odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na przebicie izolacji â&#x20AC;&#x201C; do 5000 V AC (RMS). Dodatkowo gwarantujÄ&#x2026; niski prÄ&#x2026;d upĹ&#x201A;ywu wynoszÄ&#x2026;cy poniĹźej 2 ˏA, dziÄ&#x2122;ki czemu moĹźna je stosowaÄ&#x2021; do izolowania sprzÄ&#x2122;tu elektrycznego w zakresie klasyfikacji BF dotyczÄ&#x2026;cej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci wykorzystywanych w sprzÄ&#x2122;tach dla pacjentĂłw.

Przetwornice sÄ&#x2026; zgodne z normÄ&#x2026; IEC/EN/ES60601-1 w wersji 3 odnoszÄ&#x2026;cÄ&#x2026; siÄ&#x2122; do napiÄ&#x2122;cia 250 V AC, 2 Ă&#x2014; MOPP i wysokoĹ&#x203A;ci do 5000 m.

Dostarczana w kompaktowych obudowach DIP-16 lub SMD-16, szeroka gama modeli zapewnia napiÄ&#x2122;cia wyjĹ&#x203A;ciowe wynoszÄ&#x2026;ce 3,3, 5,0, 9,0, 12, 15, 24, Âą12 i ¹15 V DC. UrzÄ&#x2026;dzenia z tej grupy gwarantujÄ&#x2026; nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce zakresy napiÄ&#x2122;Ä&#x2021; wyjĹ&#x203A;ciowych: 4,5â&#x20AC;&#x201C;12 V, 9,0â&#x20AC;&#x201C;18 V, 18â&#x20AC;&#x201C;36 V i 36â&#x20AC;&#x201C;75 V DC. Przetwornice zapewniajÄ&#x2026; takĹźe wysokÄ&#x2026; sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i moĹźna je stosowaÄ&#x2021; w temperaturze otoczenia od â&#x20AC;&#x201C;40 °C do 95 °C. Obie serie sÄ&#x2026; odporne na wstrzÄ&#x2026;sy, drgania i wstrzÄ&#x2026;s termiczny, zgodnie z normÄ&#x2026; MIL-STD-810F.

/ &

NOWA PLATFORMA SZAF STEROWNICZYCH DLA PRZEMYSĹ U MOTORYZACYJNEGO Rittal wprowadza nowy system szaf peĹ&#x201A;nogabarytowych VX25 dla przemysĹ&#x201A;u motoryzacyjnego. W nowym systemie udaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; utrzymaÄ&#x2021; wszystkie zalety dotychczasowego produktu, tj. systemu szaf TS 8 oraz wzbogaciÄ&#x2021; go o nowe funkcje i korzyĹ&#x203A;ci dla klientĂłw.

Sercem projektu VX25 jest nowy profil ramy, ktĂłry pozwala na lepsze wykorzystanie przestrzeni montaĹźowej, Ĺ&#x201A;atwiejszÄ&#x2026; rozbudowÄ&#x2122;, zwiÄ&#x2122;kszenie stabilnoĹ&#x203A;ci oraz bezpieczeĹ&#x201E;stwa i elastycznoĹ&#x203A;ci montaĹźu. Wysoki poziom innowacyjnoĹ&#x203A;ci VX25 potwierdza ponad 25 zgĹ&#x201A;oszonych praw patentowych.

W Rittal VX25 udaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; znacznie zredukowaÄ&#x2021; zĹ&#x201A;oĹźonoĹ&#x203A;Ä&#x2021; technologii szaf sterowniczych dziÄ&#x2122;ki kompleksowo zastosowanej ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ej siatce wymiarowej 25 mm i caĹ&#x201A;kowitej symetrii.

Znacznie zmniejszono liczbÄ&#x2122; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci elementĂłw Ĺ&#x203A;lizgowych, co przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na mniejszÄ&#x2026; liczbÄ&#x2122; wymaganych akcesoriĂłw

oraz mniejsze nakĹ&#x201A;ady na zakup i logistykÄ&#x2122;.

Nowy profil ramy u m o Ĺź l i w i a d o s tÄ&#x2122; p ze wszystkich czterech stron szafy sterowniczej. ZewnÄ&#x2122;trzna pĹ&#x201A;aszczyzna montaĹźowa pozwala teraz na bezpoĹ&#x203A;redni montaĹź od zewnÄ&#x2026;trz bez dodatkowych akcesoriĂłw.

Aby umoĹźliwiÄ&#x2021; konstruktorom urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; szybkie i Ĺ&#x201A;atwe przejĹ&#x203A;cie na nowy system szaf, Rittal udostÄ&#x2122;pniĹ&#x201A; programy narzÄ&#x2122;dziowe on-line. Darmowe dane CAD oraz inteligentne narzÄ&#x2122;dzie doboru i konfiguracji VX25 uĹ&#x201A;atwiÄ&#x2026; producentom przejĹ&#x203A;cie z systemu szaf sterowniczych TS 8 na nowy system szaf.

KAMERA TERMOWIZYJNA Z OBIEKTYWEM MIKROSKOPOWYM NowoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; w monitoringu termowizyjnym wysokiej rozdzielczoĹ&#x203A;ci obrazu ultra maĹ&#x201A;ych elementĂłw elektroniki jest rozwiÄ&#x2026;zanie firmy Micro-Epsilon ze specjalnym obiektywem mikroskopowym. Obiektyw ten jest dostÄ&#x2122;pny jako uaktualnienie do kamer termowizyjnych serii TIM450 (382 Ă&#x2014; 88 px) oraz TIM640 (640 Ă&#x2014; 480 px). UmoĹźliwia termograficzne wykonywanie makr poszczegĂłlnych elementĂłw na podstawie rozdzielczoĹ&#x203A;ci przestrzennej do 28 ˏm.

Obiektyw mikroskopowy pozwala na wyĹ&#x203A;wietlanie i szybkÄ&#x2026; analizÄ&#x2122; dynamicznie zmieniajÄ&#x2026;cej siÄ&#x2122; temperatury w okreĹ&#x203A;lonych obszarach pola widzenia soczewki kamery termowizyjnej. Pozwala takĹźe nagrywaÄ&#x2021; radiometryczne filmy wideo

20

oraz wykonywaÄ&#x2021; zapis aktualnie wyĹ&#x203A;wietlanego obrazu. Dane te mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; eksportowane i nastÄ&#x2122;pnie wykorzystywane w zewnÄ&#x2122;trznych programach.

OdlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; miÄ&#x2122;dzy aparatem a mierzonym obiektem moĹźe wynosiÄ&#x2021; do 100 mm. DziÄ&#x2122;ki temu zachowujemy bezpiecznÄ&#x2026; odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; od obiektu pomiarowego do soczewki urzÄ&#x2026;dzenia, z moĹźliwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; swobodnej regulacji wysokoĹ&#x203A;ci urzÄ&#x2026;dzenia. Skalowalne zakresy temperatury wynoszÄ&#x2026; od â&#x20AC;&#x201C;20 °C do 100 °C, od 0 °C do 250 °C oraz od 150 °C do 900 °C. Zestaw obejmuje kamerÄ&#x2122; termowizyjnÄ&#x2026; (TIM 450 lub TIM 640), odpowiedniÄ&#x2026; soczewkÄ&#x2122; mikroskopowÄ&#x2026;, przewody PIF i USB oraz wysokiej jakoĹ&#x203A;ci statyw. Dostarczane jest rĂłwnieĹź kompleksowe oprogramowanie do analizy pomiarĂłw.

1%&

AUTOMATYKA

PRODUKTY

APPLICATION BUILDER UĹ ATWIA KONFIGURACJÄ&#x2DC; I WDROĹťENIA ROBOTA NarzÄ&#x2122;dzia do tworzenia aplikacji â&#x20AC;&#x201C; Application Builder â&#x20AC;&#x201C; uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026; konfiguracjÄ&#x2122; oraz wdroĹźenie zrobotyzowanych gniazd produkcyjnych, dbajÄ&#x2026;c jednoczeĹ&#x203A;nie o podnoszenie poziomu umiejÄ&#x2122;tnoĹ&#x203A;ci i wiedzy o robotach.

Application Builder przeprowadza uĹźytkownika przez caĹ&#x201A;y proces tworzenia efektywnej, zoptymalizowanej pod kÄ&#x2026;tem przepustowoĹ&#x203A;ci oraz kosztĂłw, aplikacji dla robota UR. Internetowe narzÄ&#x2122;dzie konfiguracyjne prowadzi uĹźytkowania krok po kroku przez caĹ&#x201A;y proces â&#x20AC;&#x201C; doradza w wyborze wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwego robota i manipulatora, prezentuje wady oraz zalety róşnych sposobĂłw konfiguracji oraz pozwala zdobyÄ&#x2021; umiejÄ&#x2122;tnoĹ&#x203A;ci potrzebne do stworzenia caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciowego rozwiÄ&#x2026;zania robotycznego.

Trzy popularne zastosowania robotĂłw wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych dostÄ&#x2122;pne w Application Builder to obsĹ&#x201A;uga maszyn, wkrÄ&#x2122;canie oraz pakowanie. Application Builder zapewnia kompletny wzĂłr programu dla wybranego zastosowania.

UĹźytkownicy sÄ&#x2026; przeprowadzani przez proces konfiguracji, by wybraÄ&#x2021; najbardziej odpowiedni pod wzglÄ&#x2122;dem kosztĂłw i przepustowoĹ&#x203A;ci chwytak, dowiadujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; jak poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; kontroler z resztÄ&#x2026; urzÄ&#x2026;dzenia oraz w jaki sposĂłb zaprogramowaÄ&#x2021; robota do okreĹ&#x203A;lonego zadania â&#x20AC;&#x201C; np. jak ustaliÄ&#x2021; moment obrotowy dla zadaĹ&#x201E; wymagajÄ&#x2026;cych wkrÄ&#x2122;cania lub jak zaprogramowaÄ&#x2021; wzorce do ustawania palet.

24

" # $

$

9 % $

$

10/2018

od 250

9 %

' ( $

NOWE ROZWIÄ&#x201E;ZANIA FARNELL ELEMENT14

)

!

CZAT ON-LIN E

24.pl R E K L A M A

(

;?

D

9 & '$ (

(

0 /

Farnell element14 wzbogaciĹ&#x201A; swojÄ&#x2026; ofertÄ&#x2122; innowacyjnych narzÄ&#x2122;dzi i aparatury kontrolno-pomiarowej.

Do nowoĹ&#x203A;ci naleĹźy dwukanaĹ&#x201A;owa stacja lutownicza Weller WT2M â&#x20AC;&#x201C; uniwersalne narzÄ&#x2122;dzie o mocy 150 W. Jest kompatybilna wstecz z istniejÄ&#x2026;cymi narzÄ&#x2122;dziami lutowniczymi i moĹźe wspĂłĹ&#x201A;pracowaÄ&#x2021; z kompletnÄ&#x2026; gamÄ&#x2026; akcesoriĂłw.

Nowa przystawka oscyloskopowa Pico Technology PicoScope serii 5000D moĹźe pracowaÄ&#x2021; z róşnymi rodzajami sygnaĹ&#x201A;Ăłw. NaleĹźy do rodziny oscyloskopĂłw FlexRes i cechuje siÄ&#x2122; rozdzielczoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; od 8 do 16 bitĂłw oraz pasmem do 200 MHz i prĂłbkowaniem z szybkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; 1 GSa/s. ObsĹ&#x201A;uguje zaawansowane funkcje: ttestowanie w oparciu o zdefiniowanÄ&#x2026; maskÄ&#x2122;, dekodowanie sygnaĹ&#x201A;Ăłw cyfrowych z interfejsĂłw szeregowych, pomiary zautomatyzowane, obliczenia matematyczne na sygnaĹ&#x201A;ach z róşnych kanaĹ&#x201A;Ăłw i podziaĹ&#x201A; pamiÄ&#x2122;ci na osobno analizowane segmenty. Ponadto jej oprogramowanie jest bezpĹ&#x201A;atnie, regularnie aktualizowane.

A MOW R A A D OSTAW

z'

9 $ $ $

+48 (22) 439 65 00 00800 24 2011 24

24.pl

21

PRODUKTY

NOWOŚCI Z OFERTY FLIR SYSTEMS I FLUKE Farnell element14 wprowadził do swojej oferty stacjonarne kamery na podczerwień Fluke RSE300 i RSE600, dostępne w wersjach z rozdzielczością 320 × 240 pikseli i 640 × 480 pikseli. Cechują się bardzo wysoką jakością obrazu, wystarczającą na potrzeby badań naukowych i inżynierii. Kompatybilność z oprogramowaniem MATLAB i LabVIEW pozwala użytkownikom wykorzystać wyniki pomiarów w podczerwieni w postaci obrazów i nagrań wideo w systemach analitycznych. Natomiast automatyczne ogniskowanie redukuje ryzyko powstania błędów i wyciągania niepoprawnych wniosków. Kolejną nowością w ofercie jest Flir Systems One Pro LT. Ta profesjonalna kamera termowizyjna dla smartfonów pozwala na identyfikację ukrytych problemów szybciej niż kiedykolwiek wcześniej, dzięki zwiększonej rozdzielczości i obsłudze nowoczesnych technologii obrazowania. Do cech urządzenia należą m.in. unikalna technologia przetwarzania obrazów, która poprawia dokładność oraz złącze, które można dostosować do własnych potrzeb. Dużą wartość ma też zaawansowana aplikacja, pozwalająca na pomiary wielu punktów jednocześnie, sterowanie poziomami i zakresami oraz umożliwiająca złożone raportowanie.

(

;?

MODUŁ DO KOLOROWEGO OBRAZOWANIA PŁYTEK ROZWOJOWYCH FPGA RS Components wprowadziła do swojej oferty moduł do kolorowego obrazowania Digilent Pcam 5C o stałej ostrości, który jest przeznaczony do użytku wraz z płytkami rozwojowymi FPGA. Moduł Pcam 5C to niezawodne, niedrogie urządzenie peryferyjne dla projektantów układów elektrycznych, którzy tworzą urządzenia z wbudowanymi kamerami. Pcam 5C został opracowany w oparciu o czujnik obrazu Omnivision OV5640 o rozdzielczości 5 MPx, zapewniający funkcje przetwarzania wewnętrznego w celu poprawy jakości obrazu – automatyczny balans bieli, kalibracja poziomu czerni oraz sterowanie poziomem nasycenia, barwy, detektorów gamma i ostrości.

Moduł Pcam 5C ma obiektyw o stałej ostrości zamocowany do standardowego obiektywu M12, co umożliwia bezproblemową wymianę. Został on umieszczony na małej płytce drukowanej (4,0 × 2,5 cm) z prostym złączem, w celu odbierania dodatkowych sygnałów kamery.

Formaty wyjściowe obejmują RAW10, RGB565, CCIR656, YUV422/420 i YCbCr422.

Przesyłanie danych między czujnikiem obrazu i płytką rozwojową hosta odbywa się za pomocą dwupasmowego interfejsu MIPI CSI-2, co zapewnia wystarczającą przepustowość, aby obsługiwać często używane formaty transmisji strumieniowej wideo, w tym 1080p (Full HD) przy 30 kl./s i 720p (Standard HD) przy 60 kl./s.

/ &

SENSOPART VISOR V20-RO-A2-R12 – ROBOTIC– SYSTEM WIZYJNY ROBOTÓW System wizyjny SensoPart VISOR V20-RO-A2-R12 Robotic dedykowany jest do robotów współpracujących Universal Robots. Ma wbudowany interfejs komunikacyjny oraz przygotowane strategie kalibracji. Oprogramowanie URCap umożliwia bezpośrednią wymianę danych między kamerą VISOR Robotic oraz systemami producenta Universal Robots, upraszczając tym samym komunikację.

Oprócz równoczesnego wyświetlania z boku ekranu podglądu widoku kamery i funkcji zarządzania zadaniami, które są już znane z innych czujników wizyjnych VISOR, oprogramowanie dostarcza użytkownikowi wcześniej przygotowane skrypty kalibracji do zadań pick&place. Typowe aplikacje z robotami, takie jak pobieranie, pozycjonowanie czy też przemieszczanie w układach inspekcyjnych mogą być teraz ustawione „ręcznie”, szybko i sprawnie, bez potrzeby zaawansowanego programowania. System ma wbudowany obiektyw 12 mm, oświetlenie LED czerwone, filtr obiektywu oraz matrycę wysokiej rozdzielczości 1,3 Mpx (1280 × 1024 px).

22

AUTOMATYKA

PRODUKTY

OPROGRAMOWANIE NETWORK MANAGER Za pomocÄ&#x2026; programu Network Manager firma Phoenix Contact oferuje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; szybkiego i Ĺ&#x201A;atwego uruchamiania switchy zarzÄ&#x2026;dzalnych, komponentĂłw sieci bezprzewodowych i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; zabezpieczajÄ&#x2026;cych.

UĹźywanie switchy zarzÄ&#x2026;dzalnych lub komponentĂłw WLAN zawsze wiÄ&#x2026;Ĺźe siÄ&#x2122; z koniecznoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; przeprowadzenia skomplikowanej konfiguracji. OprĂłcz parametrĂłw IP czÄ&#x2122;sto trzeba skonfigurowaÄ&#x2021; dodatkowe funkcje, takie jak redundancja, segmentacja sieci przez VLAN lub identyfikator SSID (w przypadku komponentĂłw WLAN). Aby usprawniÄ&#x2021; obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; coraz wiÄ&#x2122;kszej liczby zarzÄ&#x2026;dzanych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; w sieci, program Network Manager jest centralnym narzÄ&#x2122;dziem, ktĂłre znacznie upraszcza konfiguracjÄ&#x2122;. Wszystkie skĹ&#x201A;adniki sieci sÄ&#x2026; monitorowane, konfigurowane i aktualizowane za pomocÄ&#x2026; tego programu. Monitorowanie, czy duĹźa liczba skĹ&#x201A;adnikĂłw sieci ma aktualne oprogramowanie, jest szczegĂłlnie czasochĹ&#x201A;onne. Proces ten moĹźna uproĹ&#x203A;ciÄ&#x2021; i przyspieszyÄ&#x2021; poprzez wdroĹźenie oprogramowania Network Manager.

Program Network Manager gwarantuje zgodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; z przemysĹ&#x201A;owymi protokoĹ&#x201A;ami Ethernet, EtherNet/IP i Profinet, a integracja IP za poĹ&#x203A;rednictwem DHCP i DCP jest moĹźliwa.

MenedĹźer sieci moĹźe byÄ&#x2021; uĹźywany we wszystkich dziedzinach aplikacji, takich jak budowa maszyn, produkcja systemĂłw lub technologia procesowa.

Tworzymy bezpieczne miejsca pracy.

Blokada elektromagnetyczna AZM300 Â&#x192; PrzeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czalna siĹ&#x201A;a zatrzasku Â&#x192; MoĹźe sĹ&#x201A;uĹźyÄ&#x2021; jako ogranicznik ruchu osĹ&#x201A;ony

$ 3 /

Â&#x192; Indywidualne kodowanie zgodne

WYĹ Ä&#x201E;CZNIK MASTERPACT MTZ

$ %

" & ! ' ! ! & &

&

10/2018

Â&#x192; MoĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; stosowania w aplikacjach do PL e / SIL 3

www.schmersal.pl

R E K L A M A

Schneider Electric zaprezentowaĹ&#x201A; nowy wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznik Masterpact MTZ, ktĂłry pozwala zbudowaÄ&#x2021; inteligentny, bezpieczny i zrĂłwnowaĹźony system dystrybucji energii elektrycznej. W wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikach Masterpact MTZ zastosowano najnowsze technologie cyfrowe.

Jako produkt wspĂłĹ&#x201A;dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cy z systemem EcoStruxure Power, wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznik powietrzny Masterpact MTZ zapewnia wyjÄ&#x2026;tkowÄ&#x2026; niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zasilania i efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; energetycznÄ&#x2026;. BÄ&#x2122;dÄ&#x2026;c rozwiniÄ&#x2122;ciem rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; Masterpact znanych ze swojej wydajnoĹ&#x203A;ci, niezawodnoĹ&#x203A;ci i bezpieczeĹ&#x201E;stwa, wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznik Masterpact MTZ jest gotowy na przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;. Ĺ Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Bluetooth, NFC czy Ethernet pozwala na wykorzystanie urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mobilnych do sterowania wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikiem oraz monitorowania wielkoĹ&#x203A;ci elektrycznych sieci zabezpieczanej przez Masterpact MTZ. KaĹźdy Masterpact MTZ moĹźe byÄ&#x2021; aktualizowany i personalizowany przez dodatkowe aplikacje pobierane ze strony www.

Co istotne â&#x20AC;&#x201C; aktualizacja nie wymaga wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia rozdzielnicy.

z ISO 14119

23

ROZMOWA

Optymalizacja wydajnoĹ&#x203A;ci produkcji w Ĺ&#x203A;wietle robotyzacji 0 4 $

'! D & ' ! ' 4 ' * ! E $ 4 !

H I 4 *

E * '

4J

'

!

K4 !

2 ! * ! &

H I 4

!

5 W ramach projektu pilotaĹźowego pracownicy jednej z fabryk Stäubli pracowali ramiÄ&#x2122; w ramiÄ&#x2122; z mobilnym, autonomicznym robotem HelMo. Czy moĹźna juĹź podsumowaÄ&#x2021; rezultaty tego programu?

Mobilne roboty to ostatnio bardzo popularny temat. W naszym przypadku rozmawiamy o konkretnym, praktycznym zastosowaniu. Na pewno wiÄ&#x2122;cej na temat tego projektu mogliby 24

powiedzieÄ&#x2021; moi koledzy z oddziaĹ&#x201A;u Stäubli Bayreuth w Niemczech, gdzie system byĹ&#x201A; testowany po raz pierwszy.

Robot HelMo stanowiĹ&#x201A; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; linii montaĹźu zmieniarek narzÄ&#x2122;dzi do robotĂłw.

Fragment tej aplikacji moĹźna byĹ&#x201A;o obejrzeÄ&#x2021; na şywo podczas tegorocznej edycji targĂłw Automatica w Monachium, gdzie prezentowaliĹ&#x203A;my Smart Factory zgodnÄ&#x2026; z zaĹ&#x201A;oĹźeniami PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. Projekt pilotaĹźowy zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A;

siÄ&#x2122; sukcesem i z powodzeniem zostaĹ&#x201A; zaimplementowany w naszym drugim zakĹ&#x201A;adzie Stäubli Electrical Connectors w Allschwil, produkujÄ&#x2026;cym szybkozĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza elektryczne. Koledzy zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;cy produkcjÄ&#x2026; sÄ&#x2026; zachwyceni elastycznoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; produkcji, jakÄ&#x2026; uzyskujÄ&#x2026; dziÄ&#x2122;ki zastosowaniu na linii produkcyjnej asystujÄ&#x2026;cego robota HelMo. Produkt cieszy siÄ&#x2122; duĹźym zainteresowaniem i bÄ&#x2122;dzie rozwijany. MyĹ&#x203A;lÄ&#x2122;, Ĺźe wkrĂłtce AUTOMATYKA

ROZMOWA

NASZE RYNKI ZBYTU TO PRODUKCJA ELEKTRONIKI, FOTOWOLTAIKA, PRZEMYSŁ LOTNICZY, SAMOCHODOWY, SPOŻYWCZY, PRZETWÓRSTWA TWORZYW I WIELE INNYCH. będziemy mogli pochwalić się aplikacją zaimplementowaną u jednego z naszych kontrahentów.

Fot. Stäubli

Czy rosnący popyt na mobilne rozwiązania przekłada się na popyt na automatyzację i robotyzację?

Powiedziałbym, że to raczej popyt na automatyzację i robotyzację wymusza powstawanie rozwiązań mobilnych. Rozwiązania tego typu to kolejny etap rozwoju automatyzacji i robotyzacji wymuszony potrzebami rynku. Zakłady przemysłowe szukają i potrzebują rozwiązań zapewniających nieograniczoną elastyczność procesu, dzięki którym uzyskują jednocześnie znaczący wzrost wydajności i szybszy zwrot inwestycji.

Jakie urządzenia odegrają według Pana najważniejszą rolę w czwartej rewolucji przemysłowej?

Trudno wskazać konkretne urządzenie czy urządzenia, ale jeżeli czwarta rewolucja przemysłowa polega na zacieraniu bariery między człowiekiem a maszynami, gdzie kluczowym instrumentem jest i będzie Internet, to bardzo istotną rolę odgrywa wymiana danych, w tym odbywająca się bezprzewodowo. Kolejnym istotnym elementem jest to, że kadra zarządzająca może sprawdzić status produkcji lub konkretnego urządzenia linii produkcyjnej z dowolnego miejsca na Ziemi.

To oznacza, że wszystkie urządzenia umożliwiające komunikację i dostęp do danych oraz ich wymianę odegrają ważną rolę w czwartej rewolucji.

Wspomniana już prezentacja Smart Factory z przemysłowymi robotami współpracującymi serii TX2 oraz mobilnego robota HelMo na tegorocznych targach Automatica udowadnia, że z firmą Stäubli produkcja zgodna z założeniami Przemysłu 4.0 jest już możliwa.

10/2018

Jedną z widocznych już obecnie konsekwencji cyfrowej rewolucji jest zastępowanie człowieka przez roboty przy wielu pracach powtarzalnych.

Czy według Pana w przyszłości może dojść do sytuacji, w której maszyny całkowicie wyeliminują ludzi z wykonywania tego typu zadań?

Myślę, że jest to możliwe i może to kiedyś nastąpić, ale nie postrzegałbym tego jako negatywne zjawisko. To raczej naturalny proces. Człowiek konstruuje różne urządzenia, automaty produkcyjne i maszyny po to, by ułatwiać sobie pracę i życie. Obszarów, w których roboty mogą zastąpić człowieka jest zresztą więcej – roboty stosowane są nie tylko do realizowania zadań powtarzalnych lub żmudnych, ale również do prac w trudnym czy wręcz niebezpiecznym środowisku.

Jako przykłady mogę podać roboty pracujące w środowisku radioaktywnym na stanowisku do przygotowania próbek badania izotopowego, w hucie szkła, gdzie mamy do czynienia z wysoką temperaturą lub w chłodni, gdzie robot może pakować mrożonki.

W jakich branżach i zastosowaniach pracuje dziś najwięcej robotów Stäubli?

Jako grupa dostarczamy produkty do ponad 20 segmentów przemysłowych. Nasze rynki zbytu to produkcja elektroniki, fotowoltaika, przemysł

lotniczy, samochodowy, spożywczy, przetwórstwo tworzyw i wiele innych.

Nasze roboty charakteryzują wysokie standardy w zakresie bezpieczeństwa, niska emisja cząstek, łatwe do czyszczenia powierzchnie oraz niezawodność, z której słynie firma Stäubli. Cechy te pozwalają stosować nasze roboty w pomieszczeniach o wymogach podwyższonej czystości i sterylnych. Doskonale sprawdzają się w zastosowaniach medycznych, farmaceutycznych i biotechnologicznych, jak również w szpitalach i laboratoriach. Nasze roboty zostały zaprojektowane z myślą o optymalizacji wydajności poprzez automatyzację różnorodnych procesów, takich jak przenoszenie, montaż, paletyzacja, kontrola jakości i czyszczenie, w tym również procesów wymagających złożonych trajektorii.

Co stanowi wyróżnik robotów Stäubli wśród innych spopularyzowanych na rynku?

Na pewno należy do nich niezawodność, uzyskana dzięki zastosowaniu unikalnej przekładni JCS. Jesteśmy jedynym producentem robotów, który stosuje przekładnie własnej konstrukcji. Przekładnia JCS to lata doświadczeń w produkcji precyzyjnych mechanizmów. Została opracowana przez naszych kolegów z działu maszyn włókienniczych, który jest najstarszym działem w Grupie Stäubli – ma na koncie ponad 125 lat doświadczeń. Przekładnia JCS to gwarancja wysokiej precyzji, długiej żywotności i redukcji kosztów utrzymania.

Drugim elementem przewagi jest szeroka gama wyspecjalizowanych robotów do pracy w wymagającym środowisku, od robotów lakierniczych,

NASTAWIENIE NA JAK NAJNIŻSZĄ CENĘ MOŻE PROWADZIĆ DO WYBORU NIEKONIECZNIE NAJLEPSZEGO ROZWIĄZANIA, CO KOŃCZY SIĘ NIEUDANĄ INWESTYCJĄ, A CO ZA TYM IDZIE ZRAŻENIEM SIĘ PRZEDSIĘBIORCY DO PROCESU AUTOMATYZACJI I ROBOTYZACJI. 25

ROZMOWA

Wspomniany przez Pana przemysł spożywczy – niezależnie od kraju – należy do kluczowych branż, jeśli chodzi o tempo i potencjał robotyzacji. Od wielu lat roboty Stäubli, jak TP80 FAST picker czy SCARA, cieszą się dużym zainteresowaniem producentów żywności na całym świecie. W których sektorach przemysłu spożywczego widzi Pan największy potencjał w zakresie automatyzacji i robotyzacji w najbliższych latach?

Trudno jest wskazać jeden sektor, który będzie rozwijał się najszybciej.

Przemysł spożywczy to branża, która chętnie korzysta z możliwości, jakie daje automatyzacja i robotyzacja.

Wymusza to specyfika i technologia produkcji żywności. Proszę zauważyć, że niezależnie od rodzaju produktów, praktycznie w każdym procesie produkcji żywności mamy do czynienia z pakowaniem i paletyzacją. Jeżeli dodamy do tego wcześniejsze etapy produkcji, które można również zautomatyzować, zobaczymy, jak wielki potencjał automatyzacji i robotyzacji tkwi w tym sektorze. Dotyczy to np. zakładów przetwórstwa mięsnego, gdzie mamy do czynienia z cięciem mięsa, oddzielaniem od kości czy sortowaniem. Kolejny przykład to przetwórstwo mleczarskie i proces produkcji sera, gdzie robot może wykonywać operację krojenia skrzepu za pomocą tzw. harfy serowej. Z kolei w piekarniach i cukierniach roboty można wykorzystywać np. do nacinania pieczywa przed wypiekiem lub dekorowania. Takich przykładów mógłbym podać jeszcze wiele, ale już tych kilka wymienionych wystarczy, by zobaczyć, o jakiej skali potencjału mówimy.

Nasze roboty cieszą się tak dużym zainteresowaniem producentów żywności na całym świecie m.in. ze względu na fakt, że spełniają wszystkie 26

ZBIGNIEW TOMASZEWSKI Absolwent Politechniki Łódzkiej, Wydziału Włókienniczego Chemiczna Technologia Włókna, specjalność: produkcja włókien syntetycznych.

Po ukończeniu studiów w 1995 r. przez dwa lata pracował jako technolog w zakładach włókien syntetycznych Elana w Toruniu, a następnie po powrocie do Łodzi jako technolog w zakładach Ariadna. Od ponad 19 lat związany z firmą Stäubli, początkowo jako technik serwisu maszyn włókienniczych, a następnie inżynier sprzedaży szybkozłączy przemysłowych oraz koordynator sprzedaży. W 2010 r. nominowany na stanowisko wiceprezesa i dyrektora oddziału Stäubli w Polsce.

standardy i wymagania znowelizowanej w 2006 r. dyrektywy maszynowej 1935.2004 oraz jej wytycznych odnośnie higieny w przemyśle spożywczym. Od ponad 10 lat produkujemy roboty wersji HE (Hygienic Environment lub Humid Environment), które można łatwo zaimplementować na istniejącej linii produkcyjnej, bez konieczności zmieniania procedur czyszczenia i mycia. Roboty wersji HE mogą być stosowane z ponad 250 środkami myjącymi wykorzystywanymi w przemyśle spożywczym. W wersji HE produkujemy również naszego robota FAST picker TP80. Oferujemy też dość szeroką gamę wyspecjalizowanych robotów, które mogą być stosowane już w pierwszych etapach produkcji, od przygotowania,

przez produkcję – również do bezpośredniego kontaktu z żywnością – aż po pakowanie i paletyzację.

Co jest największym wyzwaniem we wdrażaniu robotyzacji – zwłaszcza w Polsce – na większą skalę niż obecnie?

Moim zdaniem wciąż kluczową barierą w szybszym rozwoju robotyzacji pozostają kwestie finansowe.

Przedsiębiorcy interesują się rozwiązaniami, które pozwolą im zwiększyć produktywność, elastyczność, jak również jakość oferowanego produktu, jednak niejednokrotnie po wycenie stwierdzają, że inwestycja przekracza ich możliwości finansowe.

Dla niektórych przedsiębiorstw tego rodzaju nakłady finansowe są dosyć znaczącym obciążeniem i pojawiają się pytania i wątpliwości czy przedsiębiorstwo je wytrzyma. Ten tok rozumowania prowadzi do zmniejszenia budżetu na inwestycję i szukania rozwiązań tańszych, alternatywnych.

Efektem bywa nieudana automatyzacja, a to zraża przedsiębiorcę do podążania tą drogą, dzięki której według mnie wiele firm zwiększyłoby konkurencyjność.

Sporo mówi się o pewnego rodzaju wyścigu między producentami i integratorami w obniżaniu cen robotów. Jakie są Pana obserwacje w tym zakresie?

Nie nazwałbym tego wyścigiem, a raczej naturalnym procesem negocjacji.

Zrozumiałe jest, że integrator, oferując rozwiązanie, negocjuje zakup komponentów. Nie dotyczy to tylko robotów, które stanowią jedynie część linii, ale również pozostałych elementów – zależnie od aplikacji mogą to być chwytaki, transportery, systemy wizyjne itd. Nastawienie na jak najniższą cenę może prowadzić do wyboru niekoniecznie najlepszego rozwiązania, co kończy się nieudaną inwestycją, a co za tym idzie zrażeniem się przedsiębiorcy do procesu automatyzacji i robotyzacji. !

Fot. Stäubli

przez roboty dla środowiska Stericlean czy Cleanroom, po roboty w wersji ESD dla przemysłu elektronicznego czy wersji HE do pracy w środowisku o podwyższonej wilgotności – stosowane w przemyśle spożywczym czy przy myciu komponentów po obróbce skrawaniem.

Urszula Chojnacka L20 2M

AUTOMATYKA

PIAP โ NOWY WYMIAR ROBOTYZACJI

Odkryj nowy wymiar robotyzacji Twojej produkcji z PIAP

Kompleksowa realizacja projektรณw

Zaawansowane zaplecze projektowo-wytwรณrcze

Renomowani dostawcy

Nowoczesne Centrum Szkoleniowe

Ponad

automatyki i robotyki

Serwis gwarancyjny i pogwarancyjny

Ponad 200 robotรณw

!

" #

"# Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 8740 194, 22 8740 442

marketing@piap.pl www.przemysl.piap.pl

Kobot â&#x20AC;&#x201C; przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; przemysĹ&#x201A;owej robotyki 4 & !

!

& ! 'J D

! ! $ & ! $5 04

' E

4 ! ! 4 N ! J + 4 D $ !*

& !

& !

4 ! $ 4 $ 4 !5

! $

* 4 E

'J ' J & ! !J ! D5

4 ' ! N

& ' ' 4D '

!

& !

& ' *

4 ! *

!

D !

4 & ! *

D !

D & 4 5

O

' ' '

$ *

! E

! & H J 'D & ' 5

4

4 ! & E N ! '

4 & !

& !

N

! 4 J ! & & D

P Q

28

T

aki teĹź cel przyĹ&#x203A;wiecaĹ&#x201A; powstaniu robotĂłw wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych, nazywanych coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej kobotami (od ang. collaborative robot). Sama idea kobotĂłw zaproponowana zostaĹ&#x201A;a w 1996 r. przez dwĂłch profesorĂłw z Northwestern University â&#x20AC;&#x201C; J. Edwarda Colgateâ&#x20AC;&#x2122;a i Michaela Peshkina. Prace nad kobotami zleciĹ&#x201A; im General Motors w odpowiedzi na zapotrzebowanie na tego typu roboty w branĹźy motoryzacyjnej.

W 1997 r. zgĹ&#x201A;osili oni patent opisujÄ&#x2026;cy kobota jako â&#x20AC;&#x17E;urzÄ&#x2026;dzenie i metodÄ&#x2122; bezpoĹ&#x203A;redniej fizycznej interakcji miÄ&#x2122;dzy osobÄ&#x2026; a manipulatorem ogĂłlnego przeznaczenia kontrolowanym przez komputerâ&#x20AC;?. W 2002 r., inĹźynierowie z General Motors zaproponowali termin Inteligentne UrzÄ&#x2026;dzenie WspomagajÄ&#x2026;ce (Intelligent Assist Device â&#x20AC;&#x201C; IAD) jako alternatywnÄ&#x2026; nazwÄ&#x2122; dla kobota, szczegĂłlnie w kontekĹ&#x203A;cie montaĹźu samochodĂłw.

W 2002 r. opublikowano pierwszy projekt normy bezpieczeĹ&#x201E;stwa dla urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; IAD, a w 2016 r. zaktualizowane wytyczne, zaproponowane przez General Motors, posĹ&#x201A;uĹźyĹ&#x201A;y do opracowania normy bezpieczeĹ&#x201E;stwa opisujÄ&#x2026;cej wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; na linii czĹ&#x201A;owiekâ&#x20AC;&#x201C;kobot. W 2002 r. pojawiĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; teĹź na rynku pierwsze modele przemysĹ&#x201A;owych kobotĂłw.

Pierwszy europejski kobot, LBR 2 firmy KUKA, pojawiĹ&#x201A; siÄ&#x2122; w 2004 r. Ten lekki, sterowany komputerowo robot powstaĹ&#x201A; jako rezultat trwajÄ&#x2026;cej od 1995 r. wspĂłĹ&#x201A;pracy niemieckiego instytutu Aerospace Center i firmy KUKA. StanowiĹ&#x201A; on poczÄ&#x2026;tek dobrze znanej linii kobotĂłw firmy KUKA â&#x20AC;&#x201C; poczÄ&#x2026;wszy od modelu LBR 4 z 2008 r. do KUKA LBR iiwa z 2013 r. Universal Robots zaprezentowaĹ&#x201A; zaĹ&#x203A; swojego pierwszego robota wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cego, ktĂłrego oznaczono symbolem UR5 w 2008 r. W 2012 r. pojawiĹ&#x201A; siÄ&#x2122; model UR10, a w 2015 r. stoĹ&#x201A;owy kobot UR3.

Kolejna firma Rethink Robotics zaprezentowaĹ&#x201A;a swojego pierwszego przemysĹ&#x201A;owego robota wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cego Baxter w 2012 r., a juĹź znacznie mniejszego i bardzo szybkiego kobota Sawyer w 2015 r. Maszyna ta, byĹ&#x201A;a pierwszym robotem wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cym przeznaczonym do realizacji zadaĹ&#x201E; o wysokiej precyzji.

Warto w tym miejscu teĹź wspomnieÄ&#x2021; o japoĹ&#x201E;skiej firmie FANUC, bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;cej obecnie najwiÄ&#x2122;kszym producentem robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych na Ĺ&#x203A;wiecie â&#x20AC;&#x201C; sprzedaĹ&#x201A;a ona Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznie do tej pory ponad 400 tys. robotĂłw. Pierwszy kobot FANUC opuĹ&#x203A;ciĹ&#x201A; mury fabryki w 2015 r. ByĹ&#x201A; to ciÄ&#x2122;Ĺźki robot wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cy FANUC CR-35iA o udĹşwigu 35 kg. Od tego czasu FANUC wprowadziĹ&#x201A; na rynek mniejsze AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU linie robotĂłw wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych, w tym modele FANUC CR-4iA, CR-7iA i wersjÄ&#x2122; CR-7/L z dĹ&#x201A;ugim ramieniem.

( 5

Kobot vs. Robot Standardowe roboty przemysĹ&#x201A;owe stosuje siÄ&#x2122; przede wszystkim po to, by zastÄ&#x2026;piÄ&#x2021; czĹ&#x201A;owieka urzÄ&#x2026;dzeniem dysponujÄ&#x2026;cym duĹźÄ&#x2026; siĹ&#x201A;Ä&#x2026;, szybkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;ania i precyzjÄ&#x2026; ruchĂłw. Ponadto roboty z jednej strony eliminujÄ&#x2026; zagroĹźenie dla zdrowia i şycia czĹ&#x201A;owieka wykonujÄ&#x2026;c czynnoĹ&#x203A;ci niebezpieczne lub pracujÄ&#x2026;c w warunkach szkodliwych, z drugiej strony same stwarzajÄ&#x2026; zagroĹźenie bezpieczeĹ&#x201E;stwa. Wynika to, w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od aplikacji, z siĹ&#x201A; wykorzystywanych do poruszania robotem, przenoszenia duĹźych obciÄ&#x2026;ĹźeĹ&#x201E; i znacznych szybkoĹ&#x203A;ci pracy maszyny.

Oznacza to, Ĺźe elementy robocze robota charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; duĹźÄ&#x2026; wartoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; pÄ&#x2122;du, co przy zderzeniu ramienia czy elementu roboczego z czĹ&#x201A;owiekiem skoĹ&#x201E;czy siÄ&#x2122; dla tego drugiego tragicznie. Innymi sĹ&#x201A;owy, ruch dosyÄ&#x2021;

â&#x20AC;&#x201A;NOWE MOĹťLIWOĹ&#x161;CI WYNIKAJÄ&#x201E; PRZEDE WSZYSTKIM Z FAKTU POĹ Ä&#x201E;CZENIA UMIEJÄ&#x2DC;TNOĹ&#x161;CI CZĹ OWIEKA, LUDZKIEJ INTELIGENCJI CZY ZRÄ&#x2DC;CZNOĹ&#x161;CI Z PRECYZJÄ&#x201E; DZIAĹ ANIA MASZYNY. masywnego, sztywnego, metalowego ramienia roboczego robota powoduje istotne zagroĹźenie dla osĂłb znajdujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; w bezpoĹ&#x203A;redniej strefie robota. To dlatego roboty przemysĹ&#x201A;owe pracujÄ&#x2026; zawsze albo w klatce, albo otoczone sÄ&#x2026; optycznymi kurtynami bezpieczeĹ&#x201E;stwa, ktĂłre wstrzymajÄ&#x2026; pracÄ&#x2122; maszyny w chwili, gdy tylko ktoĹ&#x203A; przekroczy liniÄ&#x2122; zabezpieczeĹ&#x201E; strefy bezpieczeĹ&#x201E;stwa.

Warto zauwaĹźyÄ&#x2021;, Ĺźe robotĂłw wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych nie wyposaĹźa siÄ&#x2122; w napÄ&#x2122;dy o wysokiej mocy, dziÄ&#x2122;ki czemu w razie kolizji z czĹ&#x201A;owiekiem sÄ&#x2026; znacznie mniej niebezpieczne. Ponadto koboty charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; lekkÄ&#x2026; konstrukcjÄ&#x2026;

mechanicznÄ&#x2026; i wyróşniajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; obĹ&#x201A;ymi ksztaĹ&#x201A;tami ruchomych elementĂłw.

DziÄ&#x2122;ki temu, w razie mechanicznego uderzenia w pracownika, robot nie wyrzÄ&#x2026;dzi czĹ&#x201A;owiekowi zbyt duĹźej krzywdy, o czym za chwilÄ&#x2122;. Istotne sÄ&#x2026; tu teĹź zaawansowane system bezpieczeĹ&#x201E;stwa tak, aby robot wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cy mĂłgĹ&#x201A; bez problemu pracowaÄ&#x2021; w sÄ&#x2026;siedztwie czĹ&#x201A;owieka.

W odróşnieniu od klasycznych robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych, koboty zostaĹ&#x201A;y tak zaprojektowane, aby nie stanowiĹ&#x201A;y zagroĹźenia dla ludzi pracujÄ&#x2026;cych w ich bezpoĹ&#x203A;rednim otoczeniu. Jest to moĹźliwe za sprawÄ&#x2026; wykorzystania szeregu sensorĂłw, m.in. czujnikĂłw siĹ&#x201A;y zamonR E K L A M A

10/2018

29

TEMAT NUMERU PRODUCENT

ABB

COMAU

FANUC

FANUC

FANUC

Model Liczba ramion Liczba stopni swobody Udźwig [kg] Zasięg [mm] Powtarzalność [mm] Maks. szybkość ruchu Moc [W] Masa [kg]

YuMi 2

AURA NJ4 110 1

CR-4iA 1

CR-7iA 1

CR-7iA/L 1

7

6

6

6

6

0,5 560 0,02 1500 mm/s 170 38

110 2210 0,07 brak danych brak danych 685

4 550 0,04 1000 mm/s 500 48

7 717 0,018 1000 mm/s 500 53

7 911 0,018 1000 mm/s 500 55

PRODUCENT

KUKA

KUKA

NACHI

NACHI

UNIVERSAL ROBOTS

Model Liczba ramion Liczba stopni swobody Udźwig [kg] Zasięg [mm] Powtarzalność [mm] Maks. szybkość ruchu Moc [W] Masa [kg]

LBR iiwa 7 R800 1

LBR iiwa 14 R820 1

MZ04 1

MZ04E 1

UR3 1

7

7

6

6

6

7 800 0,1 180°/s brak danych 22

14 820 0,15 135°/s brak danych 30

4 541 0,02 brak danych 400 26

4 541 0,02 brak danych 400 25

3 500 0,1 1000 mm/s 250 11

towanych w przegubach, które wykrywają zmiany sił działających na robota, kamer i czujników monitorujących strefę pracy oraz najbliższą okolicę. Istotne są też modyfikacje parametrów pracy robota, a także wprowadzone zmiany konstrukcyjne do mechanicznych elementów maszyny. Dzięki temu kobot automatycznie wykrywa kolizje z innymi obiektami i natychmiast na nie reaguje. Jeśli w trakcie ruchu uderzy osobę lub jakikolwiek przedmiot znajdujący się w jego otoczeniu, błyskawicznie się zatrzyma lub cofnie.

Roboty współpracujące monitorują siłę potrzebną do ruchu i gdy ta zaczyna odbiegać od zadanych parametrów, wstrzymują pracę lub cofają się do pozycji bezpiecznej.

30

AUTOMATYKA

FANUC

FANUC

KAWASAKI

CR-15iA 1

CR-35iA 1

duAro 2

6

6

4

15 1441 0,02 900 mm/s 1000 255

35 1813 0,08 750 mm/s 1000 990

2 150 0,05 brak danych 2000 200

UNIVERSAL ROBOTS

UNIVERSAL ROBOTS

YASKAWA

UR5 1

UR10 1

Motoman HC10 1

6

6

6

5 850 0,1 1000 mm/s 325 18,5

10 1300 0,1 1000 mm/s 500 29

10 1200 0,1 brak danych 1000 47

Dodatkowym zabezpieczeniem jest pokrycie robota miękkim materiałem oraz pozbawienie wszystkich jego elementów ostrych krawędzi i kantów. Dobrym pomysłem jest także schowanie wszystkich przewodów do wewnątrz obudowy, dzięki czemu eliminuje się niebezpieczeństwa zaplątania się w luźno zwisające przewody. Wszystkie te zabiegi sprawiają, że jakiekolwiek uderzenia nie będą powodować takich szkód, jak w wypadku kolizji z tradycyjnym robotem przemysłowym. Często spotykanym rozwiązaniem są amortyzowane osłony, które dodatkowo absorbują wstrząsy. Należy pamiętać, że pozostaje zawsze zagrożenie wynikające z działania końcówki roboczej, ale dotyczy to również urządzeń obsługiwanych przez pracowników.

Warto zwrócić uwagę na system kontroli siły zderzenia lub siły z jaką robot może zadziałać na człowieka, a także na możliwość dowolnego definiowanie rożnych, stref bezpieczeństwa, dzięki czemu robot wyłączy się zanim dojdzie do fizycznego kontaktu. Wszystko to sprawia, że roboty współpracujące nie biją rekordów szybkości pracy, ani nie 10/2018

R E K L A M A

( 5 L

TEMAT NUMERU

31

TEMAT NUMERU BOSTON DYNAMICS Jedna z najsłynniejszych i najbardziej spektakularnych firm pracujących nad robotami przyszłości, które zaliczyć można do robotów czwartej generacji jest amerykańska firma Boston Dynamics. Jest to firma, która specjalizuje się w konstruowaniu robotów zdolnych do samodzielnego poruszania się na czterech lub dwóch kończynach w dowolnym terenie. Jej roboty potrafią się same podnieść, otwierać drzwi, skakać przez przeszkody a nawet, jak udowodnił to człekokształtny robot Atlas, wykonywać salta w tył, niczym prawdziwy olimpijczyk.

Z kolei robot o nazwie SpotMini to robot kamerdyner, który może być użyteczny w każdym domu. Maszyna potrafi podawać przedmioty do rąk, otworzyć i podać puszkę z napojem czy szklankę z wodą bez rozlewania. Boston Dynamics zastosował tu technologię wzorując się na chodzie kur z charakterystycznym ruchem ciałem, podczas którego głowa pozostaje nieruchoma. SpotMini potrafi też stabilizować rękę podczas ruchu pozostałych części korpusu robota.

charakteryzują się dużym dopuszczalnym udźwigiem, ale dzięki temu mogą w miarę bezpiecznie pracować wspólnie z ludźmi i są w stanie wykonywać zadania, których wcześniej maszyny nie mogłyby samodzielnie realizować.

Zalety kobotów Nowe możliwości wynikają przede wszystkim z faktu połączenia umiejętności człowieka, ludzkiej inteligencji czy zręczności z precyzją działania maszyny. Algorytmy rozpoznawania obrazów, uczenie maszynowe i sztuczna inteligencja sprawiają, że robot wykonując zaprogramowane działania unika kontaktu z człowiekiem. Co ważne, uczy się też zachowań ludzi, z którymi współpracuje. Człowiek pracujący w bezpośrednim sąsiedztwie robota

wspomaga pracę maszyny, ułatwiając robotowi realizację trudniejszych lub nietypowych zadań. Często zdarza się, że to człowiek podaje robotowi elementy do obróbki, dzięki czemu unika się konieczności stosowania i budowy systemu różnego rodzaju skomplikowanych automatycznych podajników i stosowania kamer i systemów rozpoznawania obrazu.

Jednak to maszyna najczęściej podaje pracownikom obrabiane komponenty i utrzymuje poddawane operacjom technologicznym podzespoły czy elementy w odpowiedniej pozycji i w razie potrzeby zmienia ją. Dzięki temu pracownik może bez problemu wykonywać założone operacje technologiczne. Trzecim, również często stosowanym w praktyce przemysło-

wej sposobem podziału zadań między człowieka a maszynę, jest oddanie tych najbardziej niewygodnych, żmudnych i niebezpiecznych prac w ręce robota.

Chodzi tu między innymi o to, że jeśli dana czynność wymaga dużej precyzji niemożliwej do osiągnięcia w warunkach przemysłowych przez człowieka, czynności te ceduje się na robota. Podobnie, gdy zachodzi obawa o możliwość zranienia pracownika, np. poparzenia przy trzymaniu obrabianego, gorącego elementu, czynność taką powierza się robotowi.

Warto zauważyć, że instalacja kobota jest zwykle dużo tańsza niż klasycznego robota przemysłowego. Nie ma tu potrzeby automatyzacji i wprowadzania istotnych modyfikacji stanowiska roboczego. Zrobotyzowanego gniazda nie trzeba wydzielać, ani też instalować elementów ochronnych, jak np. bariery. Robot współpracujący wymaga tylko jego instalacji i odpowiedniego zaprogramowania – podobnie, jak w wypadku szkolenia nowego pracownika i wyznaczenia mu miejsca pracy.

Charakterystyka kobotów Najnowocześniejsze koboty standardowo wyposaża się we wbudowane systemy wizyjne lub/i precyzyjne czujniki siły i momentu we wszystkich przegubach ramienia. Wielu użytkowników

JAKIE SĄ KORZYŚCI Z WPROWADZANIA ROBOTÓW DO PRZEMYSŁU? ISTVÁN BALÁZS, TECHNICAL SUPPORT ENGINEER, ONROBOT Roboty pomagają firmom zmniejszać koszty, osiągać wyższą produktywność i marżę. Ale nie chodzi tylko o to. Roboty wykorzystywane w firmach produkcyjnych zapewniają również powtarzalność procesów – to z kolei powoduje wzrost jakości produktów.

Po drugie, robotyzacja uelastycznia proces produkcyjny – nawet małe przedsiębiorstwa są w stanie realizować duże zamówienia w krótkim czasie – roboty mogą pracować 24/7. Większa elastyczność i możliwość zastosowania robotów w różnych procesach pozwala firmom konkurować na rynku i wytwarzać kastomizowane produkty, utrzymując jednocześnie koszty na konkurencyjnym poziomie.

Uniwersalnym rozwiązaniem są roboty współpracujące, które nadają się zarówno dla małych, jak i dużych przedsiębiorstw.

Dzięki łatwej obsłudze, funkcjom bezpieczeństwa i elastyczności

32

ruchów mogą wspierać pracowników w nieskończonej liczbie zadań. Rozwój w obszarze sensoryki przyczynia się do zwiększania liczby czynności, które mogą być z korzyścią automatyzowane z użyciem robotów współpracujących. Dostarczane przez OnRobot chwytaki, czujniki i inne wyposażenie ułatwiają automatyzację i podnoszą efektywność zastosowania technologii robotów współpracujących w obszarach pakowania, kontroli jakości, transportu materiałów, utrzymania maszyn, montażu, spawania itd. Obecny rozwój współpracujących narzędzi montowanych na końcu ramienia robotycznego powoduje, że automatyzacja jest możliwa w obszarach wcześniej niedostępnych – np. z uwzględnieniem bardzo małych elementów lub delikatnych materiałów. To otwiera nowe możliwości dla firm ze wszystkich sektorów.

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU uważa system wizyjny za jeden z najważniejszych elementów wyposażenia, ponieważ znacząco zwiększa funkcjonalność robota współpracującego. Dzięki temu maszyna „orientuje się” w przestrzeni i ma możliwość lokalizacji osób, narzędzi, detali oraz przedmiotów według zadanego wzorca i w określonym obszarze roboczym. Na podstawie informacji z systemu wizyjnego, kobot samoczynnie może podnosić przedmioty czy narzedzia, dostosowując położenie chwytaka lub narzędzia do orientacji i obiektu w przestrzeni. Co więcej, robot współpracujący może odbierać i podawać przedmioty z rąk lub do rąk człowieka.

Najnowsze algorytmy uczenia maszynowego i systemy rozpoznawania obrazu sprawiają, że nauczenie kobota lokalizowania i pobierania przedmiotów trwa dosłownie kilka chwil.

Drugim istotnym elementem robota współpracującego jest bardzo czuły system pomiaru siły oraz momentu, który pozwala na pracę w trudnych do zautomatyzowania warunkach, w których do niedawna mogli pracować jedynie ludzie. Dzięki wyżej sensorom, kobot zachowuje się nie tylko bezpiecznie w stosunku do otoczenia, ale ma też dokładne informacje na temat siły, momentów oraz momentów obrotowych na wszystkich swoich ruchomych elementach. W ten sposób robot współpracujący może być swobodnie użyty do montażu elementów skomplikowanych dopasowywanych na tzw. wcisk lub precyzyjnie umieszczać podzespoły wyczuwając kliknięcie oznaczające prawidłowe umocowanie elementu lub wyczuwać również punkt końcowy ruchu. Dotąd takie prace potrafił wykonywać jedynie człowiek. Dzięki zastosowanym sensorom siły, kobot nie ma też najmniejszego problemu z określeniem faktu, że właśnie umieścił coś w pudełku czy kontenerze.

Robot po prostu wyczuwa dotykiem ścianki i dno pojemnika. Co więcej, na podstawie tych informacji może on również odłożyć trzymany przedmiot we właściwym miejscu, czy podać przedmiot czlowiekowi.

Nie istnieje bezpieczny robot…

Oferujemy:

Ř Pomiary prędkości i siły kolizji oraz siły nacisku robota zgodnie z wymaganiami norm PN-EN ISO 10218-1, PN-EN ISO 10218-2 i ISO/TS 15066, dzięki jedynemu dostępnemu na rynku urządzeniu PROBms

Koboty w fabryce

10/2018

Ř Wsparcie w projektowaniu bezpiecznego stanowiska zrobotyzowanego bez stosowania osłon i wygrodzeń stałych

Ř Szkolenia obejmujące swoim zakresem wymagania stawiane aplikacjom HRC umożliwiające stworzenie bezpiecznego stanowiska zrobotyzowanego

Ř System kamer bezpieczeństwa SafetyEYE do zabezpieczenia strefy pracy robota bez użycia wygrodzeń

R E K L A M A

W tym miejscu warto również zastanowić się nad przydatnością kobotów w konkretnych zastosowaniach w zakładzie produkcyjnym. Jest to o tyle istotne, że wdrożenie tradycyjnych robotów przemysłowych jest dość kosztowne, a samo urządzenie trudne w przeprogramowywaniu i adaptacji do nowych zadań. Fakt ten do niedawna dość znacznie ograniczał pole ich stosowania. Na szczęście, dzięki nowym, przyjaznym interfejsom użytkownika w aplikacjach do sterowania i algorytmom pozwalającym śledzić podczas programowania ruch wykonywany przez operatora przesuwającego odpowiednio elementy i ramiona robota, staje się to łatwiejsze, również w wypadku standardowych robotów przemysłowych.

Współczesne modele kobotów, dzięki łatwym w użyciu, graficzno-ruchowym aplikacjom do ich programowania, pozwalają szybko zrobotyzować poszczególne elementy linii technologicznej, nawet w wypadku produkcji średnioi krótkoseryjnej. Robot współpracujący może bez problemu przez kilka godzin pracować przy obsłudze centrum obrób-

Rozwiązania firmy Pilz gwarancją bezpieczeństwa!

Pilz Polska Sp. z o.o. ul. Ruchliwa 15, 02-182 Warszawa, info@pilz.pl, www.pilz.pl

33

TEMAT NUMERU KLASYFIKACJA SAMODZIELNOŚCI ROBOTA – roboty pierwszej generacji to maszyny odtwarzające wyłącznie zadany im ruch. Roboty te nie są w stanie zmienić trajektorii ruchu, a jedynie wiernie go naśladować. Gros starszych robotów przemysłowych należy właśnie do robotów pierwszej generacji; – roboty drugiej generacji to roboty wyposażone fabrycznie w proste czujniki, które pozwalają na wykrywanie obiektów, rozróżnianie ich barw i kształtów. Są one w stanie wykonywać zaprogramowane sekwencje ruchów w zależności od analizy danych pochodzących z czujników. Większość obecnie instalowanych w fabrykach nowych robotów należy do drugiej generacji; – roboty trzeciej generacji to maszyny korzystające z systemów wizyjnych, albo innych podsystemów umożliwiających orientowanie się w przestrzeni. Grupa ta obejmuje najbardziej zaawansowane wdrożenia współczesnych robotów. Większość robotów współpracujących należy również do tej kategorii; – roboty czwartej generacji to roboty o sterowaniu adaptacyjnym. Do tej grupy należą wszystkie roboty konstruowane m.in. przez firmę Boston Dynamics; – roboty piątej generacji to w pełni inteligentne systemy zrobotyzowane. Obecnie trwają pierwsze wstępne prace nad tego typu rozwiązaniami.

czego CNC, aby go za chwilę fizycznie przenieść do magazynu i przysposobić do sortowania wysyłanych do klienta wyrobów. Jak widać kobota można szybko i łatwo zaadaptować do nowych zadań. Oczywiście, kobot, jak każdy inny robot może pracować non stop, zapewniając przy tym 100% powtarzalność czynności, co przekłada się na jakość wykonywanej pracy.

Roboty współpracujące to również dynamicznie rosnący segment rynku, dzięki czemu są one dostępne pod względem finansowym również dla małych i średnich firm, a nie tylko dużych, międzynarodowych korporacji.

Obecnie koszt wdrożenia kobota jest porównywalny z zakupem samocho-

du lub kilku-, kilkunastomiesięcznymi kosztami pracy osoby zatrudnionej na linii produkcyjnej. W Polsce można obecnie zanotować bardzo dynamiczny wzrost sprzedaży kobotów, co spowodowane jest faktem, że coraz więcej firm na globalnym rynku stosuje już urządzenia, które są znacznie bardziej efektywne i pozwalają obniżyć koszty produkcji przy jednoczesnym wzroście jakości.

Jako przykład zastosowania robotów współpracujących, tam gdzie robotyzacja jest wyjątkowo trudna, można podać przemysł meblarski.

W przemyśle tym wymaga się precyzji i dokładności na wszystkich etapach wytwarzania mebli. Jak po-

daje firma Universal Robots, zakład produkcyjny, niezależnie od swojej wielkości, może przy wykorzystaniu kobotów poprawić jakość produktów dzięki zapewnieniu dokładności procesów produkcyjnych. Ramiona robota współpracującego zapewniają precyzję na poziomie ±0,1 mm, gwarantując wyższą jakość od poziomu możliwego do zrealizowania przez człowieka.

Koboty sprawdzają się w większości zastosowań związanych z wkręcaniem śrub, doskonale nadają się również do odmierzania takich samych ilości kleju i nie wymagają przy tym specjalnego, wydzielonego obszaru roboczego. Mogą być również bardzo

CZY WPROWADZANIE ROBOTÓW DO PRZEMYSŁU STANOWI ZAGROŻENIE DLA RYNKU PRACY? MARCIN GWÓŹDŹ, MENEDŻER DS. ROZWOJU SPRZEDAŻY W POLSCE, UNIVERSAL ROBOTS Rynek pracy to bardzo złożony temat. Nasze roboty są przeznaczone przede wszystkim do zastosowania we współpracy z człowiekiem – operator i kobot pracujący razem, aby zrealizować wyznaczone zadania.

W przeszłości, firmy z Europy Środkowo-Wschodniej miały dostęp do relatywnie niedrogiej siły roboczej – obecnie te rezerwy są bliskie wyczerpania. Roboty mogą wypełnić tę lukę i pomóc firmom w osiąganiu konkurencyjności, ponieważ poprawiają standaryzację jakości oraz standaryzację produkcji. Te dwa parametry pozwalają określić, czy firma jest w stanie produkować dla globalnego rynku w sposób konkurencyjny. Tylko wtedy gdy firma jest rentowna i konkurencyjna, może tworzyć nowe miejsca pracy

34

i rozszerzać swoją działalność. Poza tym robotyzacja pozwala na przesuwanie zasobów ludzkich z powtarzalnych procesów do obszarów wysokomarżowych. Dlatego niektóre zawody związane z określonymi, prostymi do zautomatyzowania procesami – przykładowo montaż – mogą zniknąć. Jednak robotyzacja tworzy nowe miejsca pracy w innych dziedzinach. Kreuje zapotrzebowanie na nowe zawody związane z programowaniem robotów, kontrolą i ich wdrażaniem do systemu produkcyjnego. Właśnie dlatego bardzo ważne jest, aby szkoły ponadpodstawowe oraz uczelnie współpracowały z przemysłem. Rynek pracy zmienia się i powinniśmy być gotowi do tych zmian i już teraz przygotowywać ludzi do nowych profesji.

AUTOMATYKA

PRODUKTY TEMAT NUMERU

szybko przeprogramowane i stosowane do współpracy z różnymi maszynami. Przykładem wdrożeń w przemyśle meblarskim i pokrewnych są firmy Etalex, kanadyjski producent systemów regałów, oraz kalifornijska firma RSS Manufacturing and Phylrich, która produkuje armaturę wodociągową. W pierwszej z nich zamontowano 25 kobotów Universal Robots z serii UR10, w drugiej wdrożono kilka sztuk tego modelu do maszyn sterowanych numerycznie.

Pojawienie się robotów współpracujących wymusiło opracowanie nowych zasad bezpieczeństwa, ponieważ dotychczasowe normy wykluczały pracę maszyny o dużej dozie autonomii bezpośrednio w otoczeniu człowieka.

W lutym 2016 r. organizacja standaryzująca International Organization for Standardization (ISO) opublikowała nową specyfikację techniczną ISO/TS 15066, w której rozszerzono założenia standardu ISO 10218 „Safety Requirements for Industrial Robots” opisującego wymagania bezpieczeństwa dla robotów przemysłowych. W nowej normie wykorzystano, wspomniane na początku artykułu, wytyczne zaproponowane przez firmę General Motors.

W dokumencie standaryzującym precyzyjnie zdefiniowano wszystkie elementy wpływające na bezpieczeństwo człowieka współpracującego z robotem oraz warunki, które muszą być spełnione, aby uznać taką pracę za bezpieczną. Co ważne, sama norma odnosi się zarówno do przemysłowych wdrożeń, jak fizycznej konstrukcji kobotów, pozwalając przy tym oszacować ryzyko wystąpienia incydentu bezpieczeństwa. Opisany proces szacowania ryzyka sprowadza się do wyszczególnienia wszystkich typów zagrożeń, ich oceny, a następnie, ograniczenia ryzyka do poziomów wymaganych przez normę.

Specyfikacja ISO zawiera również wskazówki pozwalające odpowiednio, czyli bezpiecznie, zaprojektować stanowisko dla robota współpracującego.

10/2018

Niezmienna wydajność w najczystszej postaci Stäubli posiada w swojej ofercie szeroką gamę wysokowydajnych robotów czteroosiowych i sześcioosiowych w wykonaniu standardowym i specjalnym. Roboty spełniają najwyższe standardy w najbardziej wymagających aplikacjach przemysłowych.

Man and Machine

www.staubli.com

6-8 listopada 2018 Serdecznie zapraszamy na stoisko E340

R E K L A M A

( 5 ( )L/

Normy bezpieczeństwa dotyczące kobotów

Staubli Łódź Sp. z o.o., +48 42 6368504, staubli.pl@staubli.com

35

TEMAT NUMERU

Trendy rozwoju Jak wynika z raportu „Collaborative Robotics: State of the Market/State of the Art” opublikowanego przez firmę analityczną ABI Research, w latach 2015–2020 rynek kobotów wzrośnie dziesięciokrotnie. Jego wartość powiększy się od 2015 r. z 95 mln dolarów do ponad 1 mld w 2020 r. Tak wysoki wzrost będzie napędzany przez trzy sektory – małe i średnie przedsiębiorstwa, producentów elektroniki i firmy serwisowe oraz firmy wytwarzające systemy zrobotyzowane, optymalizowane pod kątem wspierania i podnoszenia wydajności i zdolności produkcyjnej.

Jak podają autorzy raportu, głównym celem, jaki stawiają sobie firmy opracowując nowe generacje kobotów jest tworzenie coraz inteligentniejszych rozwiązań, przy jednoczesnym zwiększeniu bezpieczeństwa współpracy z ludźmi. Roboty współpracujące nowej generacji charakteryzować się będą konstrukcją i parametrami pracy takimi, jak udźwig i zasięg przystosowane do różnorodnych zadań i branż, które nie były wcześniej robotyzowane m.in. ze względu na wymagania dotyczące bezpieczeństwa. Dodatkowo coraz więcej kobotów będzie spełniać wyśrubowane normy branżowe, np.

dotyczące kontaktu z żywnością czy normy czystości wymagane w przez przemyśle farmaceutycznym.

Kolejnym trendem rozwoju robotów współpracujących jest implementacja algorytmow sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego. Dzięki temu, roboty współpracujące będą gotowe do przejęcia zadań związanych z uczeniem się i optymalizacją pracy, podobnie jak człowiek, bezpośrednio na linii produkcyjnej. Takie rozwiązanie zaprezentowała niedawno firma FANUC, która wspólnie z firmą Preffered Networks stworzyła system, korzystający z algorytmów „deep reinforcement learning”, umożliwiający kobotom samodzielne opanowanie zadania, które mają następnie wykonywać. Dzięki temu robot współpracujący może być wykorzystywany znacznie bardziej efektywnie.

Wykorzystany przez firmę FANUC proces polega na tym, że roboty wielokrotnie wykonują tę samą czynność zbierając jednocześnie i analizując obrazy z poszczególnych prób, które zarejestrowane zostały przez kamerę oznaczone jednocześnie jako sukces lub porażkę. Na tej podstawie kobot przewiduje, w jaki sposób należy wykonać daną czynność, aby jej efekt zakończył się sukcesem. Oczywiście im większa liczba prób, tym większa precyzja w wykonywaniu zadania. Jak podaje

ZALETY WDRAŻANIA ROBOTÓW W PRZEMYŚLE ŁUKASZ WOJTCZAK, PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP Nie ulega wątpliwości, że istnieje wiele powodów, dla których przedsiębiorcy decydują się na inwestycję w roboty. Najistotniejszą cechą robotów przemysłowych, która sprawia, że chętniej sięgają po nie nie tylko duże zakłady produkcyjne, ale również coraz częściej małe i średnie przedsiębiorstwa jest niezawodność oraz elastyczność, pozwalające na realizację różnorodnych zadań.

Do najważniejszych zalet robotyzacji należy z pewnością wzrost wydajności produkcji, zwiększenie powtarzalności i elastyczności wytwarzania produktów, poprawa i stabilizacja jakości, poprawa bezpieczeństwa, odsunięcie człowieka od wykonywania ciężkiej i monotonnej pracy. Minęły już czasy, kiedy inwestycja w roboty przemysłowe zwracała się w ciągu wielu lat. Obecnie jej czas zwrotu może wynieść, w zależności od wielkości zrobotyzowanej aplikacji, nawet rok lub dwa lata. W dobie personalizacji produkcji przedsiębiorcy coraz częściej mówią o tym, że najważniejsza dla ich potrzeb staje się także elastyczność systemu. Troska

36

o maksymalne skrócenie czasu przezbrajania robotów wynika z potrzeby skrócenia czasu reakcji na określone zamówienie. Aby utrzymać pozycję firmy na konkurencyjnym rynku, przedsiębiorstwa muszą reagować szybko i produkować, w niewielkich partiach, zindywidualizowane wolumeny różnorodnych produktów. Można powiedzieć, że obecnie powstaje nowy rozdział w historii robotyki. W rodzącej się idei Przemysłu 4.0, roboty współpracujące, tzw. koboty, dzięki integracji układów sensorycznych, systemów bezpieczeństwa i lekkiej konstrukcji mogą pracować w bezpośrednim kontakcie z człowiekiem. Dodatkowym czynnikiem wpływającym na atrakcyjność tego typu rozwiązania jest możliwość pracy na małej przestrzeni produkcyjnej. To z kolei jest niezwykle istotne ze względu na fakt drożejących powierzchni produkcyjnych oraz magazynowych, szczególnie w bezpośrednim sąsiedztwie dużych miast.

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

JAK ROZPOCZĄĆ PROCES ROBOTYZACJI I JAKIE ASPEKTY ROZWAŻYĆ?

JESPER SONNE THIMSEN, AREA SALES MANAGER CEE, MOBILE INDUSTRIAL ROBOTS

producent, po ośmiu godzinach nauki i 5 tys. prób robot współpracujący osiąga 90-procentową dokładności, która jest taka sama jak w wypadku, zaprogramowania kobota przez człowieka.

( 5 L -

4

Przegląd rynku Obecnie na polskim rynku obecnych jest kilku producentów kobotów. Pierwszym z nich, o którym należy wspomnieć jest kilkakrotnie wymieniana już w artykule firma FANUC. Oferuje ona obecnie pięć modeli robotów współpracujących: CR-4iA, CR-7iA, CR-7iA/L, CR-15iA oraz CR-35. Co ciekawe, FANUC CR-35iA to pierwszy robot współpracujący firmy FANUC, który do dziś jest jednym z „najsilniejszych” kobotów na świecie. Może on podnieść ciężar o masie do 35 kg. duAro to kobot produkowany przez firmę Kawasaki. Charakteryzuje się on dwoma ramionami o czterech stopniach swobody. Co ważne, każde z ramion działa niezależnie, ale można je bez problemu zsynchronizować.

Robot współpracujący przeznaczony jest do prac wymagających ostroż10/2018

wania różnych zadań bez konieczności zmiany układu produkcyjnego. Ten element ma też związek z przewidywanym ROI – np. w przypadku robotów MiR inwestycja zwraca się często w okresie poniżej roku. Innym bardzo ważnym aspektem jest bezpieczeństwo – czy roboty są odpowiednio wyposażone w funkcje bezpieczeństwa, aby móc w pełni współpracować z pracownikami i ich wspierać. Współpracujące roboty mobilne, takie jak roboty MiR wykorzystują zaawansowany software, kamery, czujniki i lasery do bezpiecznego poruszania się wśród ludzi i zatrzymania w przypadku niezaplanowanego ruchu na trasie. Niezależnie od łatwości programowania i stosowania robotów, ich wbudowanej inteligencji, elastyczności i bezpieczeństwa pracy, warto jest przygotować zespół na zmiany związane z automatyzacją.

nego przenoszenia i montażu części.

Wymiary i sposób programowania zostały tak pomyślane, aby łatwo można było zastąpić kobotem Kawasaki duAro prace ręczne na linii montażowej bez potrzeby modyfikacji stanowiska pracy.

Firma Universal Robots chwali się serią robotów współpracujących UR. Najmniejszy z nich, model UR3, zapewnia wysoką precyzję działania w niewielkich przestrzeniach roboczych.

UR3 charakteryzuje się udźwigiem do 3 kg i przeznaczony jest do pracy w środowiskach o krótszym zasięgu do 500 mm. Co istotne, kobot ten jest łatwy do zaprogramowania i konfiguracji. Najczęściej trafia on do placówek naukowych, przemysłu farmaceutycznego i elektronicznego. Zadania, w których specjalizuje się UR3 obejmują montaż niewielkich przedmiotów, klejenie, przykręcanie, obsługa narzędzi, lutowanie i malowanie. Większe modele, odpowiednio UR5 i UR10 różnią się przede wszystkim większym udźwigiem i zasięgiem – odpowiednio 5 i 10 kg oraz 850 i 1300 mm.

R E K L A M A

Planując inwestycję w roboty firma powinna mieć wizję na temat tego, jakie procesy i zadania mają być zautomatyzowane. Czy potrzebna jest optymalizacja przepływu pracy, bezpieczeństwa czy uwolnienie zasobów ludzkich dla innych procesów? Prezentacja robota w firmie i rozmowa z dystrybutorem lub integratorem robotów może być bardzo pomocna w zwizualizowaniu i zrozumieniu aplikacji robotycznej przed inwestycją.

Istotnym elementem jest łatwość obsługi robotów – jeżeli roboty mogą być wykorzystywane przez operatorów bez wcześniejszego doświadczenia w programowaniu, oznacza to, że firmy mają pełną kontrolę nad automatyzacją przy efektywnym kosztowo wdrożeniu i niskim całkowitym koszcie posiadania (TCP). To wiąże się także z elastycznością aplikacji – czyli z możliwością prostego i szybkiego wdrożenia robota do realizo-

37

TEMAT NUMERU Z kolei firma ABB proponuje klientom robota wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cego YuMi. Jest to pierwszy dwuramienny robot wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cy, ktĂłry skonstruowany zostaĹ&#x201A; specjalnie z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o pracy na liniach montaĹźowych niewielkich elementĂłw, gdzie ludzie oraz koboty wspĂłlnie wykonujÄ&#x2026; te same czynnoĹ&#x203A;ci.

Nazwa YuMi pochodzi od angielskiego zwrotu â&#x20AC;&#x17E;you and meâ&#x20AC;? (ty i ja), czyli wspĂłlnej wykonywanej ramie w ramiÄ&#x2122; pracy. KaĹźde z ramion ma siedem osi swobody. Kobot YuMi moĹźe poruszaÄ&#x2021; swoimi ramionami z prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; do 1500 mm/s i ma masÄ&#x2122; 38 kg. DziÄ&#x2122;ki temu bardzo Ĺ&#x201A;atwo zamontowaÄ&#x2021; go dosĹ&#x201A;ownie na kaĹźdej linii produkcyjnej.

Niemiecki producent robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych KUKA, oferuje obecnie dwa modele kobotĂłw. SÄ&#x2026; to model LBR iiWA 7 R800 oraz LBR iiWA 14 R820.

RóşniÄ&#x2026; siÄ&#x2122; one przede wszystkim udĹşwigiem wynoszÄ&#x2026;cym odpowiednio 7 i 14 kg oraz zasiÄ&#x2122;giem â&#x20AC;&#x201C; 800 i 820 mm.

Oba modela majÄ&#x2026; siedem osi swobody, co daje przewagÄ&#x2122; w pracach montaĹźowych nad klasycznymi robotami szeĹ&#x203A;cioosiowymi.

Firma Comau ma w swojej ofercie robota wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cego o nazwie AURA

(Advanced Use Robotic Arm). AURA pokryto specjalnÄ&#x2026; powĹ&#x201A;okÄ&#x2026; zabezpieczajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; w razie kolizji ludzkie ciaĹ&#x201A;o przed uszkodzeniami. Kobota wyposaĹźono w sensory umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce detekcjÄ&#x2122; bliskich obiektĂłw oraz wykrywanie kontaktu (kolizji) z czĹ&#x201A;owiekiem lub jakimkolwiek innym przedmiotem. Dodatkowo system ten jest moĹźe odbieraÄ&#x2021; wraĹźenia dotykowych. Robot AURA potrafi zmieniaÄ&#x2021; swojÄ&#x2026; trajektoriÄ&#x2122; ruchu w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od kontaktu z przeszkodÄ&#x2026;.

Wbudowany system wizyjny umoĹźliwia przewidywanie ruchĂłw osoby w obszarze dziaĹ&#x201A;ania kobota. Wykorzystano teĹź zestaw skanerĂłw laserowych, ktĂłre monitorujÄ&#x2026; osoby, z ktĂłrymi robot wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cy moĹźe wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; w interakcjÄ&#x2122;.

NACHI to producent kobotĂłw z serii MZ04E. RamiÄ&#x2122; zasilane jest napÄ&#x2122;dami o mocy 80 W dla kaĹźdej osi. Oznacza to, Ĺźe kolizja MZ04E z czĹ&#x201A;owiekiem nie stwarza wiÄ&#x2122;kszego zagroĹźenia. Co waĹźne, koboty z serii MZ04E wykorzystujÄ&#x2026; technologiÄ&#x2122; uczenia bezpoĹ&#x203A;redniego Hands-On, ktĂłra pozwala na fizyczne nauczenie robota wymaganych czynnoĹ&#x203A;ci. Jak podaje producent system Hands-On skraca czas programowania i uczenia ruchu robota o poĹ&#x201A;owÄ&#x2122;.

Ostatnim z omawianych kobotów jest Motoman HC10 firmy Yaskawa.

Jest to kompaktowy robot wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cy przeznaczony do pracy w bezpoĹ&#x203A;redniej bliskoĹ&#x203A;ci czĹ&#x201A;owieka.

Jego zasiÄ&#x2122;g to 1200 mm a deklarowany przez producenta udĹşwig wynosi 10 kg. CechÄ&#x2026; charakterystycznÄ&#x2026; kobota jest system Easy-Gude, ktĂłry pozwala na szybkie i Ĺ&#x201A;atwe zaprojektowanie ruchĂłw i czynnoĹ&#x203A;ci wykonywanych przez robota.

Jak przewidujÄ&#x2026; analitycy, koboty nie tylko odmieniÄ&#x2026; fabryki, ale rĂłwnieĹź takie branĹźe jak logistyka, medycyna, opieka zdrowotna czy branĹźÄ&#x2122; hotelowo-turystycznÄ&#x2026;. ZagoszczÄ&#x2026; teĹź w naszych domach, nie tylko w postaci robotĂłw sprzÄ&#x2026;tajÄ&#x2026;cych jak Rumba, ale kobotĂłw pomagajÄ&#x2026;cych w gotowaniu, praniu, prasowaniu czy innych Ĺźmudnych czynnoĹ&#x203A;ciach domowych. Na razie jest to jeszcze wizja rodem z filmĂłw science-fiction, ale na naszych oczach to marzenie ludzkoĹ&#x203A;ci zaczyna siÄ&#x2122; powoli speĹ&#x201A;niaÄ&#x2021;.

L20 2M

NA CO ZWRĂ&#x201C;CIÄ&#x2020; UWAGÄ&#x2DC; PLANUJÄ&#x201E;C ZAKUP I WDROĹťENIE ROBOTA? JOANNA KULIK, PRZEMYSĹ OWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARĂ&#x201C;W PIAP KaĹźda zmiana zwiÄ&#x2026;zana z modernizacjÄ&#x2026; zakĹ&#x201A;adu poprzez instalacjÄ&#x2122; robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych na linii produkcyjnej powinna byÄ&#x2021; poprzedzona gruntownÄ&#x2026; analizÄ&#x2026; stanu istniejÄ&#x2026;cego. Dodatkowo powinien zostaÄ&#x2021; wykonany rachunek opĹ&#x201A;acalnoĹ&#x203A;ci danej inwestycji, tak aby zoptymalizowaÄ&#x2021; pracÄ&#x2122; i zachowaÄ&#x2021; rĂłwnowagÄ&#x2122; miÄ&#x2122;dzy kosztami a przyszĹ&#x201A;ymi, oczekiwanymi zyskami. Istotnym etapem jest oczywiĹ&#x203A;cie przeprowadzenie audytu technologicznego, w ktĂłrym nadrzÄ&#x2122;dne miejsce zajmÄ&#x2026; wymagania dla nowej instalacji. SzczegĂłlnej dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci wymaga analiza operacji wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cych przed lub po, dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci maszyn i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; poprzedzajÄ&#x2026;cych wdroĹźenie stanowiska z robotem, ewentualnie dalszych elementĂłw linii.

Kluczem do sukcesu jest odpowiedni dobĂłr nie tylko samego robota â&#x20AC;&#x201C; jego udĹşwigu czy zasiÄ&#x2122;gu, ale rĂłwnieĹź odpowiednie zaprojektowanie caĹ&#x201A;ego zrobotyzowanego stanowiska, dlatego warto to zadanie powierzyÄ&#x2021; profesjonalnej firmie integratorskiej, np. PIAP. Integrator nie tylko dokona wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwego doboru robota do danej operacji, ale przede wszystkim zaprojektuje w peĹ&#x201A;ni dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cy system, uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;c indywidualne potrzeby przedsiÄ&#x2122;biorcy. Istotne w tym aspekcie jest kompleksowe podejĹ&#x203A;cie do procesu integracji â&#x20AC;&#x201C; od analizy stanu istniejÄ&#x2026;cego, doradztwa, poprzez projekt, wdroĹźenie, a koĹ&#x201E;czÄ&#x2026;c na serwisie gwa-

38

rancyjnym i pogwarancyjnym instalacji.

PodstawowÄ&#x2026; rolÄ&#x2026; integratora aplikacji zrobotyzowanych jest wsĹ&#x201A;uchanie siÄ&#x2122; w potrzeby i uwzglÄ&#x2122;dnienie wiedzy i doĹ&#x203A;wiadczenia osĂłb zaangaĹźowanych w projekt ze strony zamawiajÄ&#x2026;cego. Dopiero w drugim kroku integrator moĹźe przedstawiÄ&#x2021; spojrzenie z zewnÄ&#x2122;trznej perspektywy na technologiÄ&#x2122; w danym zakĹ&#x201A;adzie produkcyjnym, bazujÄ&#x2026;c na wĹ&#x201A;asnym doĹ&#x203A;wiadczeniu wynikajÄ&#x2026;cym ze znajomoĹ&#x203A;ci zagadnieĹ&#x201E; automatyzacji i robotyzacji. Profesjonalna firma integratorska wspĂłĹ&#x201A;pracuje z przedsiÄ&#x2122;biorcÄ&#x2026; na kaĹźdym etapie projektu, tak aby integracja robota na linii produkcyjnej uwzglÄ&#x2122;dniaĹ&#x201A;a indywidualne potrzeby i oczekiwania przyszĹ&#x201A;ego uĹźytkownika. To przedsiÄ&#x2122;biorca najlepiej zna swĂłj produkt, technologiÄ&#x2122;, poszczegĂłlne procesy produkcyjne. Z kolei integrator, majÄ&#x2026;c wiedzÄ&#x2122; i doĹ&#x203A;wiadczenie w zakresie integracji robotĂłw, systemĂłw sterowania itp., moĹźe wpisaÄ&#x2021; potrzeby wynikajÄ&#x2026;ce z danego projektu w ramy moĹźliwoĹ&#x203A;ci technicznych jego wykonania. Istotne jest nie tylko zaprojektowanie i zbudowanie stanowiska z robotem, ale zintegrowanie go z pozostaĹ&#x201A;ymi, istniejÄ&#x2026;cymi juĹź elementami danego systemu, w taki sposĂłb, aby jego praca byĹ&#x201A;a optymalna i zsynchronizowana z pozostaĹ&#x201A;ymi elementami procesu.

AUTOMATYKA

Czujnik zbliżeniowy aby zapobiec kolizjom

Ekran dotykowy Umożliwia komunikację z chwytakiem, a także uczenie lub przełączanie na różne tryby pracy.

System czujników dotykowych Do wykrywania i rozróżniania pomiędzy detalem, a człowiekiem.

Kamera

© 2017 SCHUNK GmbH & Co. KG

Zamontowana pomiędzy palcami chwytaka w celu wykrywania otoczenia, rozróżniania i wyszukiwania przedmiotów.

Pierwszy inteligentny i bezpieczny chwytak HRC na rynku Współpracujący w każdej aplikacji.

Z każdym "cobotem".

schunk.com/equipped-by

TEMAT NUMERU

WspĂłĹ&#x201A;praca chwytakĂłw na linii czĹ&#x201A;owiekâ&#x20AC;&#x201C;robot 0 & !

D

$

J &

E ! 'J ! '

! J ! & & $! !

! R 4 5

2 J ! 'D 'J ! J H /TL) 5 U

$ ' $! ! & & 'J /TL) / 1 %O 1/*

!

! & )

K L4 & < & !

V"OL,W ' & !

X! $! & !

H !

! & $

! & &

!

4 5

O

becnie firma SCHUNK, ktĂłra jest liderem kompetencji w dziedzinie systemĂłw chwytakowych oraz technologii mocowaĹ&#x201E;, idzie o krok dalej, wyposaĹźajÄ&#x2026;c chwytak Co-act w Ĺ&#x201A;atwe w obsĹ&#x201A;udze elementy programujÄ&#x2026;ce do lekkich i maĹ&#x201A;ych robotĂłw Universal Robots.

Uniwersalne palce przyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniowe z wymiennymi wkĹ&#x201A;adkami z plastiku uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026; wejĹ&#x203A;cie w obszar wspĂłĹ&#x201A;pracy czĹ&#x201A;owieka z robotami.

Ĺ&#x161;wiat kobotĂłw na wyciÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cie rÄ&#x2122;ki â&#x20AC;&#x201C; Naszym celem jest jak najwiÄ&#x2122;ksze uĹ&#x201A;atwienie dostÄ&#x2122;pu do fascynujÄ&#x2026;cego Ĺ&#x203A;wiata kobotĂłw. Z tego powodu stopniowo bÄ&#x2122;dziemy rozwijaÄ&#x2021; system moduĹ&#x201A;owych chwytakĂłw wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych SCHUNK do zastosowaĹ&#x201E; we wspĂłĹ&#x201A;pracy czĹ&#x201A;owieka z robotem z wykorzystaniem potÄ&#x2122;Ĺźnych moduĹ&#x201A;Ăłw programistycznych oraz wtyczek do wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych, dziÄ&#x2122;ki ktĂłrym integracja komponentĂłw koĹ&#x201E;ca ramienia robota bÄ&#x2122;dzie tak samo prosta i elastyczna, jak instalacja kobota â&#x20AC;&#x201C; wyjaĹ&#x203A;nia prof. dr Markus GlĂźck, dyrektor dziaĹ&#x201A;u badaĹ&#x201E; i rozwoju/CINO w firmie SCHUNK GmbH & Co. KG w Lauffen w Niemczech.

Intuicyjne uruchamianie Chwytak SCHUNK Co-act EGP-C moĹźna stosowaÄ&#x2021; i parametryzowaÄ&#x2021; na kilka sposobĂłw: przez centralny ukĹ&#x201A;ad sterowania (jak dotÄ&#x2026;d) lub przez intuicyjny interfejs uĹźytkownika. Chwytak SCHUNK Co-act EGP-C jest gotowy do dziaĹ&#x201A;ania juĹź po kilku minutach.

40

P R O M O C J A

/$! ! & & 'J %O 1/ H

/TL)

& !

X! ' 4 & $! & ! *

H "OL,

&

! & & ! R 4

NastÄ&#x2122;pnie odbiera dane z nadrzÄ&#x2122;dnego ukĹ&#x201A;adu sterowania lub sam przesyĹ&#x201A;a dane do tego ukĹ&#x201A;adu.

W przypadku zastosowania chwytaka SCHUNK EGP-C na ramieniu robota Universal Robots uruchamianie jest zintegrowane z interfejsem uĹźytkownika robota, a komponenty moĹźna ustawiaÄ&#x2021; bezpoĹ&#x203A;rednio z poziomu panelu sterowania robota.

Znormalizowane doĹ&#x201A;Ä&#x2026;czane palce Aby zapewniÄ&#x2021; duĹźÄ&#x2026; elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; â&#x20AC;&#x201C; szczegĂłlnie na etapie rozruchu â&#x20AC;&#x201C; firma SCHUNK rozszerzyĹ&#x201A;a gamÄ&#x2122; komponentĂłw wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych na linii AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU czĹ&#x201A;owiekâ&#x20AC;&#x201C;robot o znormalizowane doĹ&#x201A;Ä&#x2026;czane palce, ktĂłre moĹźna wyposaĹźyÄ&#x2021; w uniwersalne i wymienne nakĹ&#x201A;adki o róşnej geometrii. Palce przyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniowe uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026; rozpoczÄ&#x2122;cie automatyzacji i przyczyniajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; do natychmiastowego sukcesu bez koniecznoĹ&#x203A;ci przebrniÄ&#x2122;cia przez szczegĂłĹ&#x201A;y systemu.

Kompaktowy i Ĺ&#x201A;atwy w obsĹ&#x201A;udze

( 5 /TL)

Chwytak EGP-C jest dostarczany jako fabrycznie zmontowany moduĹ&#x201A; z odpowiednim zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czem do robota KUKA LBR iiwa, UR lub FANUC CR. SpeĹ&#x201A;nia wymagania norm EN ISO 10218-1/-2 oraz ISO/TS 15006, a ponadto uzyskaĹ&#x201A; homologacjÄ&#x2122; Niemieckiego Stowarzyszenia SpoĹ&#x201A;ecznych UbezpieczeĹ&#x201E; Wypadkowych DGUV do zastosowaĹ&#x201E; wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych. Chwytak moĹźna bardzo Ĺ&#x201A;atwo uruchomiÄ&#x2021; za pomocÄ&#x2026; cyfrowego zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza wejĹ&#x203A;Ä&#x2021;/wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021;. DziÄ&#x2122;ki zasilaniu roboczemu 24 V DC nadaje siÄ&#x2122; takĹźe do zastosowaĹ&#x201E; mobilnych.

ElektronikÄ&#x2122; odpowiadajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; za regulacjÄ&#x2122; i zasilanie zintegrowano wewnÄ&#x2026;trz chwytaka, dziÄ&#x2122;ki czemu nie wymaga miejsca w szafie rozdzielczej. Aby wspĂłĹ&#x201A;praca z uĹźytkownikiem przebiegaĹ&#x201A;a jak najsprawniej i najbardziej intuicyjnie, chwytak zostaĹ&#x201A; wyposaĹźony w diody LED, ktĂłre operator moĹźe wykorzystaÄ&#x2021; do sygnalizowania statusu moduĹ&#x201A;u.

Certyfikowany chwytak do maĹ&#x201A;ych elementĂłw jest dostÄ&#x2122;pny w rozmiarach 25, 40, 50 i 64 ze skokiem palca odpowiednio 3 mm, 6 mm, 8 mm i 10 mm oraz masÄ&#x2026; detalu 0,19 kg, 0,7 kg, 1,05 kg i 1,3 kg.

$ E $ $ ! ! $! /TL)

/ 1 %O 1/ E ! 'J ! 'J !

4

& 'X

'

SCHUNK INTEC Sp. z o.o.

5 ! ?> * >616>>

5 YY 7YA Y6 >>* + 3 YY 7YA Y6 Y6 1

+ @& 5 $ 5 !!!5 $ 5

& ! !

4 E

' D 4 ! & E ! $! /TL) / 1 %O 1/ ! & XN

!

& 'J ' ! ! J & &

10/2018

41

TEMAT NUMERU

Automatyzacja chwytania (

& !

na targach automatica 2018 szybkie, niskokosztowe roboty, których cena nie przekracza 5000 euro.

C

hwyta z łatwością, ekonomicznie i szybko – oto co robi nowy robot delta firmy igus.

Producent opracował nowe i łatwe w obsłudze rozwiązanie do automatyzacji zadań montażowych, obejmujące bezobsługowe osie z paskiem zębatym, ogniwa bezsmarowe, enkodery i silniki krokowe. Robot delta może być pozyskiwany bezpośrednio z magazynu jako wstępnie zmontowany system konstrukcyjny lub dostarczany jako jednostka gotowa do montażu, którą można od razu zastosować. Koszty akwizycji są spłacane po upływie pół roku.

Ekonomiczna automatyzacja Automatyzacja prostych zadań szybko, łatwo i ekonomicznie – taki cel przyświeca specjaliście w zakresie tworzyw sztucznych, czyli firmie igus przy tworzeniu produktów niskokosztowej automatyzacji. W ten sposób do robotów kartezjańskich dołączył robot delta, którego zaprezentowano na targach automatica 2018 w Monachium.

Konstrukcja robota oparta jest 42

na trzech bezobsługowych osiach z paskiem zębatym drylin ZLW, bezsmarowych prętach łączących igubal i pasujących płytach adaptacyjnych.

Silniki krokowe i enkodery NEMA zapewniają szybką obsługę do 1 kg z dokładnością ±0,5 mm. Kompletny system ma przestrzeń montażową o średnicy do 420 mm i może przenosić do 5 kg przy niewielkiej szybkości.

Lekka konstrukcja z aluminium i tworzywa sztucznego sprawia, że robot delta z ceną poniżej 5000 euro jest niezwykle ekonomiczny i zapewnia dużą szybkość z tempem podnoszenia wynoszącym co najmniej 60 na minutę.

– Ekonomiczny robot delta umożliwia naszym klientom posiadanie własnej skrzynki kontrolnej i integrację za cenę około 10 000–15 000 euro. Inwestycja spłaca się już po kilku miesiącach, maksymalnie po pół roku – wyjaśnia Stefan Niermann, szef działu liniowego i napędowego drylin polskiej spółki igus.

Zestaw lub gotowy system W zależności od wymagań klienta nowy robot delta może zostać dostarczony w ciągu 24 godzin jako wstępnie zmontowany zestaw konstrukcyjny z instrukcją montażu w pudełku o masie 18 kg lub jako gotowy do zainstalowania system w ramie transportowej. Opcjonalnie klient może korzystać z własnego oprogramowania i systemu sterowania lub intuicyjnego P R O M O C J A

i łatwego w obsłudze systemu sterowania dryve D1. Użycie robota delta jest bardzo przydatne przy prostych funkcjach montażowych, zadaniach typu pick & place, a także w aplikacjach kontrolnych i diagnostycznych. Oprócz robota delta firma igus oferuje również ekonomiczną robotykę z zakresem produktów robolink, która umożliwia użytkownikowi indywidualne zaprojektowanie modułowego ramienia robota z maksymalnie pięcioma stopniami swobody, składającego się z różnych przegubów z szeroką gamą polimerowych przekładni i silników.

IGUS Sp. z o.o.

5 " ! ;Y;/* >Y1Y9? < !

5 YY =A9 67 7>* + 3 YY =A9 A; A8 1

+ @ 5&

www.igus.pl

AUTOMATYKA

Fot. igus

Robot delta jako zestaw konstrukcyjny

&+:<7$. 0217$ĹŻ2:< 2 5,1*Ă?: :<75=<0$â2Ĺ&#x201C;Ă˝ 1,(=$:2'1(

Seria GS + Sprawdzona technika + Regulowany skok rozwierania

czujnika pola magnetycznego

czujnikĂłw pola magnetycznego

THE KNOW-HOW FACTORY

www.zimmer-group.com

TEMAT NUMERU

CzĹ&#x201A;owiek i maszyna â&#x20AC;&#x201C; zespĂłĹ&#x201A; marzeĹ&#x201E; Konfigurowalne systemy sterowania B&R ) '

! ' &

4 !

D !

D !

' $ 5 J ' & $

$ 4 X! !

E &

& ! N 'J &

E ! N & !

! $ ! J 5 # '

& ! + % 2

! * E ! !

$ ! $ & !

! ' $ 4 ! ! & & D

P

4

VT /W '

5 < E J

D

! ! & H !

$

!

H

5

R

oboty serwisowe do realizowania prac domowych czy opieki zdrowotnej od dĹ&#x201A;uĹźszego czasu pojawiajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na pierwszych stronach gazet. W Ĺ&#x203A;wiecie robotyki przemysĹ&#x201A;owej bardzo dobrze sprawdzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; np. przy produkcji samochodĂłw.

Roboty? Do usĹ&#x201A;ug!

MoĹźna podaÄ&#x2021; wiele przykĹ&#x201A;adĂłw, gdzie setki robotĂłw pracujÄ&#x2026; w specjalnych celach, spawajÄ&#x2026;c nadwozia samochodĂłw. â&#x20AC;&#x201C; WiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; czynnoĹ&#x203A;ci w takich warunkach moĹźna obecnie zautomatyzowaÄ&#x2021;. W przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci kluczowe bÄ&#x2122;dzie wprowadzenie do tego procesu ludzi i poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie ich inteligencji z korzyĹ&#x203A;ciami pĹ&#x201A;ynÄ&#x2026;cymi z robotyki â&#x20AC;&#x201C; wyjaĹ&#x203A;nia Marc Burzlaff, dyrektor zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;cy EngRoTec. Wynikiem wspĂłĹ&#x201A;pracy bÄ&#x2122;dzie bardziej wydajny i elastyczny proces produkcji oraz lepsze warunki pracy operatorĂłw.

Przede wszystkim bezpieczeĹ&#x201E;stwo W czasie pracy i przemieszczania siÄ&#x2122; w tym samym obszarze ludzi i robotĂłw kontakt miÄ&#x2122;dzy nimi jest nieunikniony.

Marc Burzlaff, ktĂłry zrealizowaĹ&#x201A; wiele projektĂłw HRC wie, Ĺźe czas reakcji w ramach kompletnego Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cucha bezpieczeĹ&#x201E;stwa moĹźe byÄ&#x2021; czynnikiem rozstrzygajÄ&#x2026;cym o sukcesie aplikacji HRC. â&#x20AC;&#x201C; JeĹźeli moĹźna uzyskaÄ&#x2021; bezpieczny czas reakcji w granicach 350â&#x20AC;&#x201C;400 ms, moĹźna zmniejszyÄ&#x2021; odstÄ&#x2122;py bezpieczeĹ&#x201E;stwa nawet o 50% w porĂłwnaniu do obecnego stanu â&#x20AC;&#x201C; wyjaĹ&#x203A;nia dyrektor zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;cy EngRoTec. DziÄ&#x2122;ki temu jest moĹźliwe ograniczenie przestrzeni zajmowane przez urzÄ&#x2026;dzenia.

Pracownicy ceniÄ&#x2026; mniejsze odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, ktĂłre muszÄ&#x2026; pokonywaÄ&#x2021;, a takĹźe bardziej ergonomiczne stanowiska robocze.

44

P R O M O C J A

Konwencjonalne rozwiÄ&#x2026;zania MRC opierajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na standardowych robotach z wĹ&#x201A;asnymi systemami sterowania, ktĂłre komunikujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; z systemem bezpieczeĹ&#x201E;stwa oraz kontroli celi.

Zdecentralizowane zarzÄ&#x2026;dzanie wieloma parametrami bezpieczeĹ&#x201E;stwa oraz komunikacja miÄ&#x2122;dzy systemami wymagajÄ&#x2026; ogromnych nakĹ&#x201A;adĂłw pracy projektowej. â&#x20AC;&#x201C; Przy takim poziomie zĹ&#x201A;oĹźonoĹ&#x203A;ci nie jest moĹźliwe osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cie czasĂłw reakcji poniĹźej 500 ms â&#x20AC;&#x201C; twierdzi Marc Burzlaff.

openROBOTICS dla integracji W 2015 r. EngRoTec opracowaĹ&#x201A; oparty na sztucznej inteligencji ukĹ&#x201A;ad sterowania robotem, ktĂłry umoĹźliwiĹ&#x201A; znacznÄ&#x2026; optymalizacjÄ&#x2122; montaĹźu czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci karoserii i usprawniĹ&#x201A; wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; miÄ&#x2122;dzy czĹ&#x201A;owiekiem i robotem. To sprawdzone i uznane przez branĹźÄ&#x2122; rozwiÄ&#x2026;zanie zostaĹ&#x201A;o obecnie rozwiniÄ&#x2122;te w postaci nowej instalacji pokazowej HRC. â&#x20AC;&#x201C; Realizowanie takich scenariuszy dla naszych klientĂłw w oszczÄ&#x2122;dny sposĂłb staĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; podstawÄ&#x2026; naszej pracy. Aby to osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021;, musieliĹ&#x203A;my caĹ&#x201A;kowicie przeprojektowaÄ&#x2021; nasze rozwiÄ&#x2026;zania w zakresie automatyki â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi przedstawiciel EngRoTec. Po dogĹ&#x201A;Ä&#x2122;bnej analizie rynku inĹźynierowie EngRoTec zdecydowali siÄ&#x2122; na robota Comau, wspieranego przez dowolnie konfigurowalnÄ&#x2026; technologiÄ&#x2122; sterowania B&R. Wynikiem wspĂłĹ&#x201A;pracy jest openROBOTICS, pozwalajÄ&#x2026;cy na Ĺ&#x203A;cisĹ&#x201A;Ä&#x2026; integracjÄ&#x2122; wspomnianego robota z caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; linii. â&#x20AC;&#x201C; Firma Comau zrezygnowaĹ&#x201A;a z wĹ&#x201A;asnych komponentĂłw sterujÄ&#x2026;cych robotami, co znacznie uproĹ&#x203A;ciĹ&#x201A;o technologiÄ&#x2122;. Ponadto technologia B&R stosowana do sterowania i poruszania robotem oraz do celĂłw AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU bezpieczeĹ&#x201E;stwa, jak teĹź pakiet technologii SafeROBOTICS nie tylko istotnie obniĹźyĹ&#x201A;y koszt projektowania, lecz takĹźe skrĂłciĹ&#x201A;y czas reakcji â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Tobias Daniel, dyrektor ds. sprzedaĹźy i marketingu robotyki w firmie Comau.

( 5

!

WprowadzajÄ&#x2026;c SafeROBOTICS, B&R ustanawia nowe standardy Takie rozwiÄ&#x2026;zania naprawdÄ&#x2122; podkreĹ&#x203A;lajÄ&#x2026; silne strony B&R jako dostawcy systemĂłw. Sterowanie, ruch oraz zintegrowana technologia bezpieczeĹ&#x201E;stwa mogÄ&#x2026; zostaÄ&#x2021; dobrane i skonfigurowane na potrzeby konkretnej aplikacji. ProtokĂłĹ&#x201A; ethernetowego Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cza czasu rzeczywistego Powerlink wyposaĹźonego w pakiet openSAFETY, a takĹźe moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wykonania kompletnego projektu w jednym oprogramowaniu â&#x20AC;&#x201C; B&R Automation Studio â&#x20AC;&#x201C; przekonaĹ&#x201A;y inĹźynierĂłw EngRoTec. B&R nadal wspiera ich prace projektowe, zapewniajÄ&#x2026;c róşnorodne pakiety technologiczne.

Jednym z takich pakietĂłw jest SafeROBOTICS, zawierajÄ&#x2026;cy funkcje bezpieczeĹ&#x201E;stwa, ktĂłre moĹźna zastosowaÄ&#x2021; w róşnych rozwiÄ&#x2026;zaniach HRC. PrzykĹ&#x201A;adowo wiele koĹ&#x201A;nierzy, poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E;, punktĂłw monitorowania oraz punktĂłw centralnych narzÄ&#x2122;dzi, a takĹźe do 20 prostopadĹ&#x201A;oĹ&#x203A;cianĂłw lub pĹ&#x201A;aszczyzn umieszczonych gdziekolwiek w okreĹ&#x203A;lonej przestrzeni, moĹźna monitorowaÄ&#x2021; rĂłwnoczeĹ&#x203A;nie, a ich konfi-

` ! `%"

& 'J

4 4 *

E ! 'J

E

4 & ! 'XN

guracja moĹźe byÄ&#x2021; zmieniana w czasie rzeczywistym. Konfigurowanie jest jeszcze Ĺ&#x201A;atwiejsze, gdy dane te moĹźna uzyskaÄ&#x2021; bezpoĹ&#x203A;rednio z narzÄ&#x2122;dzia symulacyjnego.

SafeROBOTICS obejmuje takĹźe bezpieczne funkcje sterowania napÄ&#x2122;dami, ktĂłre monitorujÄ&#x2026; przesuwanie siÄ&#x2122; punktu centralnego narzÄ&#x2122;dzia (TCP) robota i zapewniajÄ&#x2026; bezpieczne pozycjonowanie, prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i kierunek pracy robota. Bez takich funkcji zastosowanie HRC byĹ&#x201A;oby trudne, a nawet niemoĹźliwe. DziÄ&#x2122;ki nim czas reakcji aplikacji bezpieczeĹ&#x201E;stwa moĹźe zostaÄ&#x2021; istotnie skrĂłcony. â&#x20AC;&#x201C; W tej aplikacji uzyskaliĹ&#x203A;my bezpieczny czas reakcji 320 ms od momentu, gdy skaner laserowy wykryje

naruszenie obszaru roboczego do momentu bezpiecznego unieruchomienia napÄ&#x2122;du. To Ĺ&#x203A;wiatowy rekord â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;la Markus SandhĂśfner, dyrektor zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;cy B&R Niemcy.

WyĹźsza wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, niĹźsze nakĹ&#x201A;ady pracy Marc Burzlaff widzi korzyĹ&#x203A;ci dla klientĂłw szczegĂłlnie w lepszym dopasowaniu marginesĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa oraz ograniczeniu miejsca zajmowanego przez szafÄ&#x2122; sterowniczÄ&#x2026;. Zdecydowane zredukowanie przestrzeni przynosi wyraĹşnÄ&#x2026; poprawÄ&#x2122; dla pracownikĂłw linii produkcyjnej w zakresie odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, jakie muszÄ&#x2026; pokonywaÄ&#x2021;. â&#x20AC;&#x201C; JeĹźeli jeszcze bardziej skupimy siÄ&#x2122; na pracy wspieranej przez bazÄ&#x2122; danych i dodatkowo ograniczymy iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprzÄ&#x2122;tu, stosujÄ&#x2026;c kurtyny Ĺ&#x203A;wietlne openSAFETY, bÄ&#x2122;dziemy mogli skrĂłciÄ&#x2021; czas reakcji o kolejne 70 ms. To wielki krok naprzĂłd we wspĂłĹ&#x201A;pracy miÄ&#x2122;dzy ludĹşmi a robotami na linii montaĹźowej â&#x20AC;&#x201C; podsumowuje dyrektor zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;cy EngRoTec. MoĹźna Ĺ&#x203A;miaĹ&#x201A;o stwierdziÄ&#x2021;, Ĺźe rozwijanie tej technologii przyniesie wiele korzyĹ&#x203A;ci.

B&R AUTOMATYKA

4 & $ !

4 & * 'J

' ! *

D !

J !

10/2018

5 5 $ ! ;>* A;1;Y8

5 A; =?A >6 >>

1

+H 5& @4 1 5

!!!54 1 5

45

TEMAT NUMERU

Czujniki bezpieczeĹ&#x201E;stwa dla robotĂłw

!J

D ! $ '

' & '

!

4 ! ! 'J

' 4 & ! 5 4

& N ! !

J 4 & ! *

' !

$ ! 5

J

eĹ&#x203A;li zaangaĹźowanie czĹ&#x201A;owieka w proces produkcyjny nie jest konieczne lub jest niepoĹźÄ&#x2026;dane, maszyny i urzÄ&#x2026;dzenia stanowiÄ&#x2026;ce potencjalne ĹşrĂłdĹ&#x201A;o zagroĹźenia dla ludzi odgradzane sÄ&#x2026; od otoczenia mechanicznymi elementami zabezpieczajÄ&#x2026;cymi. WejĹ&#x203A;cie do stref pracy robotĂłw niezbÄ&#x2122;dne jest z zasady tylko w celach serwisowych. DostÄ&#x2122;p odbywa siÄ&#x2122; przez drzwi bezpieczeĹ&#x201E;stwa, ktĂłre muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; zabezpieczone specjalnymi czujnikami, wykrywajÄ&#x2026;cymi otwarcie drzwi bezpieczeĹ&#x201E;stwa i wysyĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cymi wĂłwczas sygnaĹ&#x201A; nakazujÄ&#x2026;cy zatrzymanie maszyny, co umoĹźliwia jej bezpiecznÄ&#x2026; obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122;.

W zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od wymagaĹ&#x201E;, rodzaju zabudowy i warunkĂłw brzegowych

46

aplikacji stosuje siÄ&#x2122; czujniki o róşnej budowie i zasadach aktywacji. W przypadku montaĹźu ukrytego bardzo ekonomicznym rozwiÄ&#x2026;zaniem sÄ&#x2026; czujniki magnetyczne PSENmag, natomiast maksymalnÄ&#x2026; swobodÄ&#x2122; montaĹźu i najwyĹźszy stopieĹ&#x201E; ochrony przed nieuprawnionym manipulowaniem zapewniajÄ&#x2026; czujniki oparte na technologii RFID, takie jak np. PSENcode.

JeĹ&#x203A;li urzÄ&#x2026;dzenia zabezpieczajÄ&#x2026;ce muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; zainstalowane w pobliĹźu strefy niebezpiecznego ruchu, np. ze wzglÄ&#x2122;du na brak miejsca, trzeba wziÄ&#x2026;Ä&#x2021; pod uwagÄ&#x2122; niebezpieczeĹ&#x201E;stwo zwiÄ&#x2026;zane z dĹ&#x201A;ugim wybiegiem maszyny. W takiej sytuacji naleĹźy bezwzglÄ&#x2122;dnie zastosowaÄ&#x2021; zabezpieczenia mechaniczne. Do wszystkich wspomnianych technicznych zasad dziaĹ&#x201A;ania czujnikĂłw dochodzi duĹźa liczba wariantĂłw sprzÄ&#x2122;towych, co umoĹźliwia realizacjÄ&#x2122; niemal wszystkich scenariuszy monitoringu.

Dodatkowe zabezpieczenia Czujniki PSENcode znajdujÄ&#x2026; zastosowanie w procesie montaĹźu nadwozi samochodowych z wykorzystaniem P R O M O C J A

robotĂłw, gdzie przy uĹźyciu tylko jednego czujnika moĹźna monitorowaÄ&#x2021; aş do trzech pozycji. MoĹźliwe obszary zastosowania to aplikacje, w ktĂłrych wymagane sÄ&#x2026; interwencje rÄ&#x2122;czne, np. w zakresie podawania i odbierania elementĂłw blaszanych ze stanowiska pracy robota otoczonego kratÄ&#x2026; ochronnÄ&#x2026;. W przypadku aplikacji z wykorzystaniem robotĂłw, przy ktĂłrych konieczna jest np. kontrola czĹ&#x201A;owieka, doprowadzanie czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci lub dalsza obrĂłbka, jako dodatkowÄ&#x2026; ochronÄ&#x2122; stosuje siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź czÄ&#x2122;sto mechanizmy ochronne dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;ce na zasadzie bezdotykowej, takie jak np. kurtyny Ĺ&#x203A;wietlne. Konieczne moĹźe siÄ&#x2122; okazaÄ&#x2021; takĹźe zapewnienie ochrony przed wtargniÄ&#x2122;ciem â&#x20AC;&#x201C; w postaci zainstalowanych poziomo kurtyn Ĺ&#x203A;wietlnych lub skanerĂłw laserowych. W niektĂłrych przypadkach optymalnym rozwiÄ&#x2026;zaniem jest uĹźycie mat bezpieczeĹ&#x201E;stwa â&#x20AC;&#x201C; np. wtedy, gdy moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zastosowania systemĂłw optycznych jest ograniczona ze wzglÄ&#x2122;du na warunki brzegowe zwiÄ&#x2026;zane z danym procesem, takie jak pyĹ&#x201A;, dym, mgĹ&#x201A;a czy para wodna.

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU W przypadku wspĂłĹ&#x201A;dzielenia obszaru roboczego przez czĹ&#x201A;owieka i robota dÄ&#x2026;Ĺźy siÄ&#x2122; do zapewnienia bezpieczeĹ&#x201E;stwa aplikacji przy uĹźyciu komponentĂłw i funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa wbudowanych w roboty lub umieszczonych na nich. PrzykĹ&#x201A;adowo funkcje zapewniajÄ&#x2026;ce bezpieczeĹ&#x201E;stwo ruchĂłw robota Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy siÄ&#x2122; z czujnikami bezdotykowymi, wbudowanymi w robota czujnikami momentĂłw lub umieszczonymi na robocie czujnikami dotykowymi. Ruchy robotĂłw w tego typu aplikacjach sÄ&#x2026; zasadniczo znacznie wolniejsze niĹź w przypadku w peĹ&#x201A;ni zautomatyzowanych aplikacji. Tego rodzaju koncepcje bezpieczeĹ&#x201E;stwa stosuje siÄ&#x2122; obecnie w obszarze robotyki usĹ&#x201A;ugowej w kontekĹ&#x203A;cie wspĂłĹ&#x201A;pracy czĹ&#x201A;owieka z robotem. Po uwzglÄ&#x2122;dnieniu innych wymagaĹ&#x201E; bezpieczeĹ&#x201E;stwa moĹźna je rĂłwnieĹź wykorzystaÄ&#x2021; do wdraĹźania aplikacji.

( 5

Dynamiczna ochrona strefy bezpieczeĹ&#x201E;stwa W przypadku wspĂłĹ&#x201A;pracy miÄ&#x2122;dzy czĹ&#x201A;owiekiem a robotem obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026;cym wiÄ&#x2122;ksze Ĺ&#x201A;adunki, przedstawione wczeĹ&#x203A;niej koncepcje zapewnienia bezpieczeĹ&#x201E;stwa stajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; niewystarczajÄ&#x2026;ce.

W tej sytuacji niezbÄ&#x2122;dne jest znacznie wiÄ&#x2122;ksze stopniowanie obserwacji zdarzeĹ&#x201E;. Konieczne jest np. rozróşnienie czy czĹ&#x201A;owiek znajduje siÄ&#x2122; w promieniu wystÄ&#x2122;powania niebezpiecznych ruchĂłw (strefa ostrzegania), czy wkroczyĹ&#x201A; juĹź do strefy o zwiÄ&#x2122;kszonych wymogach bezpieczeĹ&#x201E;stwa (strefa bezpieczeĹ&#x201E;stwa). W idealnym przypadku strefy te powinno daÄ&#x2021; siÄ&#x2122; regulowaÄ&#x2021; w sposĂłb dynamiczny, np. wytyczajÄ&#x2026;c je na podstawie zakresu ruchu maszyny lub robota objÄ&#x2122;tych monitoringiem bezpieczeĹ&#x201E;stwa. DziÄ&#x2122;ki temu moĹźliwe jest zorganizowanie w takim Ĺ&#x203A;rodowisku wspĂłĹ&#x201A;pracy miÄ&#x2122;dzy czĹ&#x201A;owiekiem a robotem, dla ktĂłrej statyczne mechanizmy zabezpieczajÄ&#x2026;ce sÄ&#x2026; niewystarczajÄ&#x2026;ce.

Nowe, oparte na zastosowaniu kamer rozwiÄ&#x2026;zania umoĹźliwiajÄ&#x2026; bezpieczne monitorowanie pĂłl i stref bezpieczeĹ&#x201E;stwa w przestrzeni wielowymiarowej â&#x20AC;&#x201C; w ten sposĂłb dziaĹ&#x201A;a np. system kamer 3D SafetyEYE do monitorowania stref niebezpiecznych.

DziÄ&#x2122;ki moĹźliwoĹ&#x203A;ci dziaĹ&#x201A;ania w trzech 10/2018

wymiarach takie systemy czujnikĂłw otwierajÄ&#x2026; nowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci w zakresie projektowania aplikacji. Co wiÄ&#x2122;cej, na poszczegĂłlnych etapach procesu moĹźna od nowa definiowaÄ&#x2021; ustawienia stref bezpieczeĹ&#x201E;stwa.

Dalszy rozwĂłj w tym obszarze uwarunkowany jest potrzebami przyszĹ&#x201A;ych aplikacji: poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie bezpiecznego robota z systemem kamer bezpieczeĹ&#x201E;stwa 3D oraz wzmoĹźonÄ&#x2026; komunikacjÄ&#x2026; moĹźe umoĹźliwiÄ&#x2021; scalenie i optymalizacjÄ&#x2122; Ĺ&#x203A;ciĹ&#x203A;le od siebie oddzielonych etapĂłw procesu. Bezpieczny robot zna swoje bezpieczne poĹ&#x201A;oĹźenie, swojÄ&#x2026; bezpiecznÄ&#x2026; prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i swĂłj bezpieczny kierunek ruchu, a system kamer bezpieczeĹ&#x201E;stwa zna poĹ&#x201A;oĹźenie obiektĂłw (ludzi) w zasiÄ&#x2122;gu pracy robota. Zamiast bezwzglÄ&#x2122;dnego unieruchamiania maszyn system bÄ&#x2122;dzie mĂłgĹ&#x201A; w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci reagowaÄ&#x2021; bardziej elastycznie, co przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na unikanie niepotrzebnych przestojĂłw, a tym samym prowadzi do wzrostu wydajnoĹ&#x203A;ci procesĂłw produkcyjnych.

Aplikacja precyzuje wymogi Dotychczas nie udaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; stworzyÄ&#x2021; uniwersalnego robota ani systemu czujnikĂłw, ktĂłry zapewniaĹ&#x201A;by bezpieczeĹ&#x201E;stwo we wszystkich moĹźliwych do przewidzenia aplikacjach.

Wymogi w zakresie bezpieczeĹ&#x201E;stwa sÄ&#x2026; zawsze uzaleĹźnione od danej aplikacji. Do stworzenia bezpiecznego Ĺ&#x203A;rodowiska pracy robota konieczne jest caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciowe uwzglÄ&#x2122;dnienie robota, narzÄ&#x2122;dzia i obrabianego przedmiotu oraz innych maszyn wykorzystywanych w procesie, np. urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; do przeĹ&#x201A;adunku materiaĹ&#x201A;Ăłw. Oznacza to w praktyce, Ĺźe kaĹźda aplikacja wymaga indywidualnej oceny pod kÄ&#x2026;tem bezpieczeĹ&#x201E;stwa.

PILZ POLSKA Sp. z o.o.

5 $ ! ;6* >Y1;=Y < !

5 YY ==?

7; >>* + 3 YY ==?

7; >8 1

+ @& 5&

!!!5& 5 :& 1 `

47

TEMAT NUMERU

Era robotyki przyjaznej czĹ&#x201A;owiekowi Roboty Universal Robots D& 'J

X! 4 ' !& D

& & !D ! ' X & ' '*

! ! &

' X

E *

4 &

d $ $

!f & + $ 5 < Y>;A 5 !

! ' ! P 4 ' !

A9; 4 !

;> >>> & ! !* ! ) $ 9>8*

! ' ;96* ! / $ $

;>;*

!

9Y5 X

4 ! ! & & 'J $*

!X $ ! ! N

! D

4 H L -

4 * $ 4

' H %

5

48

P

erspektywa przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, w ktĂłrej roboty zastÄ&#x2026;piÄ&#x2026; ludzi w codziennych, uciÄ&#x2026;Ĺźliwych zadaniach, wydaje siÄ&#x2122; byÄ&#x2021; coraz bliĹźsza.

JuĹź teraz korzystamy w domach z rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; automatyki, takich jak pralka, zmywarka czy ekspres do kawy.

PracÄ&#x2122;, ktĂłrÄ&#x2026; kiedyĹ&#x203A; wykonywaĹ&#x201A; czĹ&#x201A;owiek obecnie coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej wykonujÄ&#x2026; roboty przemysĹ&#x201A;owe. Z uwagi na masÄ&#x2122; i prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, z jakÄ&#x2026; siÄ&#x2122; poruszajÄ&#x2026;, stanowiÄ&#x2026; zagroĹźenie dla ludzi znajdujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; w ich pobliĹźu. Z tego powodu stosuje siÄ&#x2122; dodatkowe systemy bezpieczeĹ&#x201E;stwa, ktĂłre bardzo czÄ&#x2122;sto generujÄ&#x2026; kolejne, niekiedy wysokie koszty. Dlatego zaczÄ&#x2122;to myĹ&#x203A;leÄ&#x2021; o stworzeniu technologii, ktĂłra byĹ&#x201A;aby bardziej przyjazna czĹ&#x201A;owiekowi P R O M O C J A

niĹź tradycyjne roboty przemysĹ&#x201A;owe.

RozwiÄ&#x2026;zaniem okazaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; koboty.

Termin â&#x20AC;&#x17E;cobotâ&#x20AC;? powstaĹ&#x201A; z poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia zwrotu â&#x20AC;&#x17E;collaborative robotâ&#x20AC;?, co w tĹ&#x201A;umaczeniu na jÄ&#x2122;zyk polski oznacza â&#x20AC;&#x17E;robot wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cyâ&#x20AC;?. PoczÄ&#x2026;tkowo byĹ&#x201A;y to maszyny prowadzone rÄ&#x2122;cznie przez czĹ&#x201A;owieka, sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;ce do przenoszenia i obsĹ&#x201A;ugi ciÄ&#x2122;Ĺźkich przedmiotĂłw. Momentem zwrotnym okazaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; 2005 r., kiedy trzech absolwentĂłw Uniwersytetu PoĹ&#x201A;udniowej Danii wpadĹ&#x201A;o na pomysĹ&#x201A; stworzenia alternatywy w postaci robotĂłw zdolnych do pracy ramiÄ&#x2122; w ramiÄ&#x2122; z czĹ&#x201A;owiekiem, bez zagroĹźenia dla jego bezpieczeĹ&#x201E;stwa. Tak powstaĹ&#x201A;a firma Universal Robots â&#x20AC;&#x201C; producent duĹ&#x201E;skich robotĂłw wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych.

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU W poĹ&#x201A;owie 2018 r. firma sprzedaĹ&#x201A;a robota z numerem 25 000, a wedĹ&#x201A;ug szacunkĂłw do 2021 r. liczba aplikacji na Ĺ&#x203A;wiecie z uĹźyciem robotĂłw wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122;gnie 126 000.

Kobot a tradycyjny robot przemysĹ&#x201A;owy Koboty Universal Robots zostaĹ&#x201A;y stworzone z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o wspĂłĹ&#x201A;pracy z czĹ&#x201A;owiekiem. Wyróşnia je zaokrÄ&#x2026;glony ksztaĹ&#x201A;t obudowy oraz wbudowany system bezpieczeĹ&#x201E;stwa oparty na zaawansowanym ukĹ&#x201A;adzie czujnikĂłw.

DodatkowÄ&#x2026; ochronÄ&#x2122; przed potencjalnym zagroĹźeniem (kolizjÄ&#x2026;) stanowiÄ&#x2026; programowe funkcje Safety. JednÄ&#x2026; z ich najwiÄ&#x2122;kszych zalet jest Ĺ&#x201A;atwa obsĹ&#x201A;uga i programowanie. Co wiÄ&#x2122;cej, sÄ&#x2026; lekkie i elastyczne, dziÄ&#x2122;ki czemu moĹźna je przenosiÄ&#x2021; i â&#x20AC;&#x17E;zaprzÄ&#x2122;gaÄ&#x2021; do pracyâ&#x20AC;? na róşnych stanowiskach.

Wszystkie szeĹ&#x203A;Ä&#x2021; modeli â&#x20AC;&#x201C; UR3, UR5, UR10 oraz UR3e, UR5e i UR10e â&#x20AC;&#x201C; zostaĹ&#x201A;y wyposaĹźone w zaawansowany system bezpieczeĹ&#x201E;stwa, ktĂłry moĹźna skonfigurowaÄ&#x2021; i dostosowaÄ&#x2021; do kaĹźdej aplikacji. Co istotne, system ten zatwierdzony zostaĹ&#x201A; przez jednostkÄ&#x2122; notyfikowanÄ&#x2026; i otrzymaĹ&#x201A; certyfikat TĂ&#x153;V Nord.

majÄ&#x2026; wciÄ&#x2026;Ĺź precyzja i niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

PromieĹ&#x201E; zasiÄ&#x2122;gu roboczego wynosi 1300 mm, zaĹ&#x203A; udĹşwig 10 kg. Najmniejszym czĹ&#x201A;onkiem rodziny UR jest robot przemysĹ&#x201A;owy UR3. Jego najwiÄ&#x2122;kszymi atutami sÄ&#x2026; lekkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i niezwykĹ&#x201A;a elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. UR3 ma udĹşwig rzÄ&#x2122;du 3 kg i zasiÄ&#x2122;g 500 mm. Zakres pracy na kaĹźdym przegubie obrotowym wynosi Âą360°, zaĹ&#x203A; na ostatnim zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czu jest nieograniczony. Doskonale zatem nadaje siÄ&#x2122; do procesĂłw montaĹźu, wiercenia i wkrÄ&#x2122;cania Ĺ&#x203A;rub.

KaĹźdy z robotĂłw zostaĹ&#x201A; wyposaĹźony w dotykowy panel sterowania.

Zainstalowany na nim graficzny interfejs uĹźytkownika pozwala prosto i szybko skonfigurowaÄ&#x2021; i zaprogramowaÄ&#x2021; robota. W sierpniu 2018 r. do sprzedaĹźy wprowadzona zostaĹ&#x201A;a nowa, piÄ&#x2026;ta generacja robotĂłw Universal Robots nazwana seriÄ&#x2026; e (e-series). W nowszej wersji robota dokonano istotnych ulepszeĹ&#x201E; w stosunku do serii 3 (CB3.1), zwiÄ&#x2122;kszyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; m.in. powtarzalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ruchĂłw robota UR3e i UR5e do 0,03 mm, zaĹ&#x203A; UR10e do 0,05 mm, a dodatkowo zastosowano w nim bardziej precyzyjny zewnÄ&#x2122;trzny czujnik siĹ&#x201A;y.

( 5 %

Rodzina Universal Robots Jako pierwszy na rynek europejski w 2009 r. zostaĹ&#x201A; wprowadzony model UR5. Jego ramiÄ&#x2122; siÄ&#x2122;ga na odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; do 850 mm i moĹźe przenosiÄ&#x2021; elementy o masie do 5 kg. PowtarzalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wynosi 0,1 mm.

Robot jest idealny do automatyzacji zadaĹ&#x201E; seryjnych wymagajÄ&#x2026;cych duĹźej precyzji, np. lutowania, przenoszenia czy spawania. Model UR10 doskonale sprawdza siÄ&#x2122; w automatyzacji procesĂłw o wiÄ&#x2122;kszym obciÄ&#x2026;Ĺźeniu, np. pakowania, paletyzacji, obsĹ&#x201A;ugi maszyn czy formowania wtryskowego, gdzie kluczowe znaczenie 10/2018

programowaniem przez specjalistĂłw z zewnÄ&#x2122;trznych firm.

Przyjazny wspĂłĹ&#x201A;pracownik Automatyzacja procesĂłw nie jest rĂłwnoznaczna z redukcjÄ&#x2026; miejsc pracy.

DziÄ&#x2122;ki wykorzystaniu robotĂłw moĹźna usprawniÄ&#x2021; proces produkcji, co z kolei przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci finansowe. Roboty najlepiej sprawdzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w czynnoĹ&#x203A;ciach powtarzalnych, monotonnych, wymagajÄ&#x2026;cych duĹźej precyzji, takich jak spawanie, zgrzewanie, lutowanie, klejenie, ciÄ&#x2122;cie, wiercenie, wkrÄ&#x2122;canie czy paletyzacja. CzĹ&#x201A;owiek natomiast ma zdecydowanÄ&#x2026; przewagÄ&#x2122; w zadaniach wymagajÄ&#x2026;cych czÄ&#x2122;stych zmian i kreatywnoĹ&#x203A;ci.

MyĹ&#x203A;lÄ&#x2026;c o robotyzacji stanowisk naleĹźy pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe robot sam w sobie jest maszynÄ&#x2026; nieukoĹ&#x201E;czonÄ&#x2026;. Dopiero wyposaĹźenie w odpowiednie oprzyrzÄ&#x2026;dowanie sprawi, Ĺźe bÄ&#x2122;dzie â&#x20AC;&#x17E;kompletnyâ&#x20AC;?. Aby uĹ&#x201A;atwiÄ&#x2021; klientowi wybĂłr najlepszych akcesoriĂłw, stworzono platformÄ&#x2122; Universal Robots+, na ktĂłrej moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; chwytaki, czujniki, osĹ&#x201A;ony na kable, systemy wizyjne i aplikacje software â&#x20AC;&#x201C; wszystko z certyfikatem Universal Robots i gwarancjÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;pracy z ramionami UR.

System wizyjny dodatkowym â&#x20AC;&#x17E;zmysĹ&#x201A;emâ&#x20AC;? robota WÂ przypadku najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej spotykanych aplikacji zrobotyzowanych typu pick & place istot-

Zakup robota wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cego firmy Universal Robots zwraca siÄ&#x2122; Ĺ&#x203A;rednio po 195 dniach, co daje najszybszy okres zwrotu w branĹźy. Dzieje siÄ&#x2122; tak, poniewaĹź klienci nie muszÄ&#x2026; ponosiÄ&#x2021; dodatkowych kosztĂłw, np. zwiÄ&#x2026;zanych z zabezpieczeniami gniazd produkcyjnych czy

nym problemem jest precyzyjne umiejscowienie detalu do pobrania.

Standardowo narzÄ&#x2122;dzie robota prowadzone jest zawsze do tego samego punktu, co wymaga uĹźycia dodatkowych elementĂłw poĹ&#x203A;redniczÄ&#x2026;cych, ktĂłre odpowiednio spozycjonujÄ&#x2026; detal. Jednak nie zawsze jest to moĹźliwe, a czasem moĹźe byÄ&#x2021; skomplikowane 49

TEMAT NUMERU mechanicznie. RozwiÄ&#x2026;zaniem problemu jest uĹźycie zewnÄ&#x2122;trznego systemu wizyjnego (kamery), ktĂłry za pomocÄ&#x2026; protokoĹ&#x201A;u komunikacyjnego Ethernet bÄ&#x2122;dzie wymieniaÄ&#x2021; dane z robotem.

DziÄ&#x2122;ki bardzo duĹźej powtarzalnoĹ&#x203A;ci pozycji poĹ&#x201A;oĹźenia robota kamera moĹźe byÄ&#x2021; zamontowana nawet bezpoĹ&#x203A;rednio na jego ramieniu, niwelujÄ&#x2026;c dodatkowe koszty montaĹźu. MajÄ&#x2026;c gotowe zdjÄ&#x2122;cie, moĹźemy precyzyjnie wyznaczyÄ&#x2021; pozycjÄ&#x2122; przedmiotu, ktĂłra nastÄ&#x2122;pnie jest przesyĹ&#x201A;ana do oprogramowania robota, przeliczajÄ&#x2026;cego jÄ&#x2026; na ukĹ&#x201A;ad wspĂłĹ&#x201A;rzÄ&#x2122;dnych kobota.

Same algorytmy przeliczeĹ&#x201E; pozycji oraz sposobu pochwycenia przedmiotu mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; przygotowane wczeĹ&#x203A;niej przez producenta systemu wizyjnego (tak jest np. w przypadku systemĂłw wizyjnych firmy SensoPart, SICK czy OnRobot, ktĂłre sÄ&#x2026; oficjalnymi partnerami firmy Universal Robots). Programista moĹźe skorzystaÄ&#x2021; z gotowych â&#x20AC;&#x17E;wtyczekâ&#x20AC;? w oprogramowaniu robota, ktĂłre krok po kroku skonfigurujÄ&#x2026; niezbÄ&#x2122;dne parametry do pracy kamery oraz â&#x20AC;&#x17E;nauczÄ&#x2026;â&#x20AC;? robota, jak naleĹźy pochwyciÄ&#x2021; przedmiot. DziÄ&#x2122;ki takiemu rozwiÄ&#x2026;zaniu poĹ&#x201A;oĹźenie czy kÄ&#x2026;t obrotu przedmiotu nie jest problemem, a ponadto umoĹźliwia jego pobranie z taĹ&#x203A;mociÄ&#x2026;gu bez zatrzymania, co istotnie wpĹ&#x201A;ynie na wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; aplikacji.

dla kaĹźdej aplikacji wymagana jest ocena ryzyka.

Roboty wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;ce obowiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026; normy: ISO 10218, dotyczÄ&#x2026;ca wszystkich robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych oraz ISO 13849, ktĂłra zawiera wymogi bezpieczeĹ&#x201E;stwa odnoĹ&#x203A;nie zasad projektowania i integracji systemĂłw sterowania. W lutym 2016 r. ukazaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; specyfikacja techniczna ISO/TS 15066 zawierajÄ&#x2026;ca zagadnienia pomocne

daĹźy Elmark Automatyka prowadzi szkolenia z obsĹ&#x201A;ugi, programowania i uruchamiania robotĂłw UR, organizowane w Centrum Szkoleniowym firmy w Warszawie, gdzie kursanci majÄ&#x2026; do dyspozycji odpowiednio wyposaĹźone stanowiska szkoleniowe.

UzupeĹ&#x201A;nieniem oferty sÄ&#x2026; szkolenia prowadzone u klientĂłw lub w miejscach przez nich wskazanych.

Elmark Automatyka zapewnia takĹźe wsparcie techniczne z zakresu obsĹ&#x201A;ugi i instalacji robotĂłw Universal Robots, jak rĂłwnieĹź analizy bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dĂłw i integracji z dodatkowymi akcesoriami. Dodatkowo realizuje autoryzowany serwis, w ramach ktĂłrego

przy ocenie ryzyka oraz dopuszczalne wartoĹ&#x203A;ci parametrĂłw robota pracujÄ&#x2026;cego bez ogrodzenia. WÂ specyfikacji okreĹ&#x203A;lone zostaĹ&#x201A;y takie wartoĹ&#x203A;ci, jak moment siĹ&#x201A;y, prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; robota, siĹ&#x201A;a nacisku, ciĹ&#x203A;nienie czy energia przekazywana podczas uderzenia.

Elmark Automatyka jest certyfikowanym dystrybutorem produktĂłw Universal Robots. W ofercie firmy dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; takĹźe odpowiednie akcesoria, ktĂłre pasujÄ&#x2026; do wszystkich modeli ramion UR. OprĂłcz sprze-

zapewnione sÄ&#x2026;Â przeglÄ&#x2026;d, naprawa oraz wymiana czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci. DziÄ&#x2122;ki Ĺ&#x203A;wietnie wyksztaĹ&#x201A;conym pracownikom firma zapewnia klientom kompleksowÄ&#x2026; obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; oferowanych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;.

Jak to jest z tym bezpieczeĹ&#x201E;stwem?

ZarĂłwno w przypadku klasycznych robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych, jak i robotĂłw wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych naleĹźy zachowaÄ&#x2021; Ĺ&#x203A;rodki ostroĹźnoĹ&#x203A;ci. Jednak to, co je od siebie odróşnia, to zdolnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; reakcji na czynniki zewnÄ&#x2122;trzne i bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dy systemowe, czym moĹźe pochwaliÄ&#x2021; siÄ&#x2122; kobot UR. Przy kontakcie czĹ&#x201A;owieka z tradycyjnym robotem robot nie zatrzyma siÄ&#x2122; i nie przestanie wykonywaÄ&#x2021; swojej pracy, co moĹźe skutkowaÄ&#x2021; powaĹźnymi obraĹźeniami ciaĹ&#x201A;a. W przypadku robota wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cego, podczas kolizji z siĹ&#x201A;Ä&#x2026; wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; niĹź 100 N, robot natychmiast siÄ&#x2122; zatrzymuje. Sam robot nie gwarantuje jednak bezpieczeĹ&#x201E;stwa aplikacji, dopiero jego przemyĹ&#x203A;lana implementacja przez integratora i bezpieczna eksploatacja mogÄ&#x2026; je zapewniÄ&#x2021;. Dlatego 50

ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o.

5 ) !

7A >61>76 < ! 1<

5 YY 779 78 97* YY 77= 88 Y6

+ 3 YY 779 78 9A

1

@ 5 5&

!!!5 5 5&

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

MOBOT AGV

ZrĂłb krok w stronÄ&#x2122; Intralogistyki 4.0 2 & ! ! J !

&

! $ 4 $ ' $ !

& ' & D 4 ! + 4 5 E ! E N

' & $

5

W

 nowoczesnych systemach zarzÄ&#x2026;dzania przepĹ&#x201A;ywem materiaĹ&#x201A;Ăłw kluczowe jest ograniczenie zasobĂłw, oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; czasu i ergonomia wykonywanej pracy. Dlatego tak istotnym elementem sÄ&#x2026; mobilne roboty transportowe, ktĂłre przemieszczajÄ&#x2026; produkty do stref wysyĹ&#x201A;ki lub pakowania, jak rĂłwnieĹź zaopatrujÄ&#x2026; gniazda produkcyjne, czÄ&#x2122;sto bardzo oddalone, co oszczÄ&#x2122;dza czas pracownikĂłw. Roboty te wykonujÄ&#x2026; zadania, ktĂłre zbyt obciÄ&#x2026;ĹźajÄ&#x2026; ludzi, a dodatkowo mogÄ&#x2026; pracowaÄ&#x2021; w strefach niebezpiecznych lub szkodliwych dla czĹ&#x201A;owieka.

( 5 %

* <04

Bezpiecznie i wszechstronnie UniwersalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; robotĂłw mobilnych pozwala na ich stosowanie w niemal kaĹźdej branĹźy. Firma WObit oferuje obecnie szeĹ&#x203A;Ä&#x2021; modeli robotĂłw z rodziny MOBOT AGV, ktĂłre mogÄ&#x2026; przewoziÄ&#x2021; rozmaite Ĺ&#x201A;adunki, od lekkich po bardzo ciÄ&#x2122;Ĺźkie (nawet do 1800 kg).

Tym, co wyróşnia samojezdne roboty MOBOT AGV jest ich kompaktowa 10/2018

i elastyczna konstrukcja, umoĹźliwiajÄ&#x2026;ca doposaĹźenie w dowolny wĂłzek transportowy. Roboty mogÄ&#x2026; przewoziÄ&#x2021; palety z towarem, kuwety wypeĹ&#x201A;nione drobnymi detalami, jak rĂłwnieĹź gotowe produkty o róşnych gabarytach.

Wszystko zaleşy od sposobu wykonania wózka dokowanego przez robota.

Obecnie w ofercie WObit dostÄ&#x2122;pnych jest kilka standardowych wĂłzkĂłw transportowych do kaĹźdego z robotĂłw mobilnych, moĹźliwe jest rĂłwnieĹź wykonanie wĂłzka dostosowanego do nietypowego Ĺ&#x201A;adunku klienta. WĂłzki mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; zaczepiane automatycznie lub zaĹ&#x201A;adowywane rÄ&#x2122;cznie albo automatycznie za pomocÄ&#x2026; innego robota przemysĹ&#x201A;owego.

Roboty MOBOT AGV bezpiecznie transportujÄ&#x2026; Ĺ&#x201A;adunki i wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026; z ludĹşmi poruszajÄ&#x2026;cymi siÄ&#x2122; po halach produkcyjnych i magazynowych. KaĹźdy z robotĂłw samojezdnych wyposaĹźony jest w skaner laserowy z funkcjÄ&#x2026; bezpieczeĹ&#x201E;stwa, odpowiadajÄ&#x2026;cy za detekcjÄ&#x2122; przeszkĂłd pojawiajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; przed robotem i odpowiedniÄ&#x2026; reakcjÄ&#x2122; zapewniajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; unikniÄ&#x2122;cie kolizji. Kompaktowe wymiary oraz moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; poruszania siÄ&#x2122; w tych samych ciÄ&#x2026;gach komunikacyjnych co ludzie pozwalajÄ&#x2026; na lepsze wykorzystanie dostÄ&#x2122;pnej przestrzeni roboczej.

Prosta integracja i zarzÄ&#x2026;dzanie ZarzÄ&#x2026;dzanie pracÄ&#x2026; robotĂłw odbywa siÄ&#x2122; z poziomu terminalu sterujÄ&#x2026;cego, P R O M O C J A

umieszczonego w punkcie bazowym.

Do szczegĂłĹ&#x201A;owej konfiguracji parametrĂłw robota sĹ&#x201A;uĹźy intuicyjne oprogramowanie MOBOT RoutePlanner.

Jego gĹ&#x201A;ĂłwnÄ&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; stanowi Ĺ&#x203A;rodowisko umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce zaprogramowanie ruchu robota na okreĹ&#x203A;lonych odcinkach trasy oraz przydzielanie mu zadaĹ&#x201E;. Za poĹ&#x203A;rednictwem poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia Wi-Fi moĹźliwe jest prowadzenie ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ego monitoringu parametrĂłw maszyny.

Co istotne, roboty MOBOT AGV mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone w wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; sieÄ&#x2021; zarzÄ&#x2026;dzanÄ&#x2026; z poziomu systemu SCADA lub z panelu HMI z punktem dostÄ&#x2122;pu w sieci bezprzewodowej.

Integracja robotĂłw mobilnych z systemem zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;cym przepĹ&#x201A;ywem materiaĹ&#x201A;Ăłw w przedsiÄ&#x2122;biorstwie czy z magazynem jest kluczowa dla efektywniejszego wykorzystania zasobĂłw.

Pozwoli to przede wszystkim wykonywaÄ&#x2021; zadania automatycznie oraz uzyskaÄ&#x2021; lepszÄ&#x2026; kontrolÄ&#x2122; faktycznych stanĂłw magazynowych. W rezultacie â&#x20AC;&#x201C; w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od organizacji produkcji i zapasĂłw â&#x20AC;&#x201C; moĹźliwe jest skrĂłcenie czasu realizacji dyspozycji oraz wytwarzanie spersonalizowanych produktĂłw na masowÄ&#x2026; skalÄ&#x2122;.

PPH WObit E.K.J. Ober s.c.

"D4 ;A* AY1>?6 !

5 A; YY Y7 ?YY* + 3 A; YY Y7 ?98 1

! 4 @! 4 5 5&

!!!5! 4 5 5&

51

TEMAT NUMERU

(R)ewolucja

robotyczna trwa!

Roboty firmy KUKA .! !

!

' ! X ' $ 4 ! $ ! J R H

L * ' &

4

' ' D ! ! $ R

& & '

+ !

& ! $

$ ! J * $ ' 4 `

!

4

! 5

#

' ! &

&

! $

' !

4 `

*

$! ! J

X J

! X J

4 ! 5

52

E

wolucja, a zarazem rewolucja w zakresie robotyki przemysĹ&#x201A;owej w wykonaniu firmy KUKA nieprzerwanie trwa.

LBR iiwa â&#x20AC;&#x201C; pierwszy kobot wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cy z czĹ&#x201A;owiekiem Innowacyjny kobot LBR iiwa definiuje wysokÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w zakresie robotyki przemysĹ&#x201A;owej, stajÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; kamieniem milowym w tej dziedzinie, niemal na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie. UrzÄ&#x2026;dzenie pozwala zobaczyÄ&#x2021; do tej pory nieodstÄ&#x2122;pne dla robotĂłw obszary zastosowaĹ&#x201E; w Ĺ&#x203A;rodowisku pracy czĹ&#x201A;owieka.

LBR iiwa umoĹźliwia Ĺ&#x203A;cisĹ&#x201A;Ä&#x2026; kooperacjÄ&#x2122; czĹ&#x201A;owieka i maszyny, co jest niezbÄ&#x2122;dne P R O M O C J A

w rozwiÄ&#x2026;zywaniu zadaĹ&#x201E; wymagajÄ&#x2026;cych najwyĹźszej precyzji, dlatego ma szczegĂłlne znaczenie w czynnoĹ&#x203A;ciach technologicznych czy robotyce serwisowej. Inteligentny robot LBR iiwa zostaĹ&#x201A; stworzony na ksztaĹ&#x201A;t ludzkiej rÄ&#x2122;ki. Jest wyposaĹźony w czujniki momentu i siĹ&#x201A;y w siedmiu osiach, ktĂłre zapewniajÄ&#x2026; precyzyjnÄ&#x2026; kontrolÄ&#x2122; tych parametrĂłw w momencie oddziaĹ&#x201A;ywania na produkt. LBR iiwa zyskaĹ&#x201A; uznanie na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie, zdobywajÄ&#x2026;c m.in. ZĹ&#x201A;oty Medal MTP oraz targĂłw Automaticon 2015.

MobilnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na wyciÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cie rÄ&#x2122;ki dziÄ&#x2122;ki KMR iiwa Kolejnym krokiem w robotycznej (r)ewolucji byĹ&#x201A;o stworzenie pierwszego mobilAUTOMATYKA

TEMAT NUMERU nego robota KMR iiwa, ktĂłry skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; z robota przemysĹ&#x201A;owego umieszczonego na mobilnej platformie. CaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; otwiera nowy rozdziaĹ&#x201A; w robotyce przemysĹ&#x201A;owej, dla ktĂłrej autonomia i nieograniczone moĹźliwoĹ&#x203A;ci zastosowania to najwaĹźniejsze wyznaczniki innowacyjnoĹ&#x203A;ci i jakoĹ&#x203A;ci.

KUKA Mobile Robotics iiwa Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy w sobie lekkiego robota przemysĹ&#x201A;owego KUKA LBR iiwa (intelligent industrial work asisstant) o wysokiej czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci oraz wielokierunkowÄ&#x2026;, mobilnÄ&#x2026; platformÄ&#x2122; KUKA. DziÄ&#x2122;ki temu robot staje siÄ&#x2122; bardzo elastycznym, lokalizacyjnie niezaleĹźnym asystentem produkcji, nieograniczonym przestrzeniÄ&#x2026; pracy. KMR iiwa stanowi idealny fundament dla inteligentnych, poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonych sieciÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;wiatĂłw produkcji PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. Jego stworzenie otwiera nowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci w zakresie koncepcji produkcyjnych opartych na bezpoĹ&#x203A;redniej, autonomicznej i elastycznej wspĂłĹ&#x201A;pracy czĹ&#x201A;owieka i robota.

( 5 L

LBR iisy sprawi, Ĺźe produkcja stanie siÄ&#x2122; iisy!

JuĹź wkrĂłtce bÄ&#x2122;dzie miaĹ&#x201A;a miejsce premiera kolejnego innowacyjnego kobota firmy KUKA â&#x20AC;&#x201C; LBR iisy. Nowy, lekki robot jest niewiarygodnie efektywny, zarĂłwno w produkcji seryjnej, jak i Ĺ&#x203A;rodowiskach otwartych, z dynamicznymi, nieustrukturyzowanymi stanowiskami pracy oraz z nieprzewidywalnymi i niestabilnymi warunkami, ktĂłre dotÄ&#x2026;d byĹ&#x201A;y zamkniÄ&#x2122;te dla automatyzacji.

Nowatorski LBR iisy sprawdzi siÄ&#x2122; w kaĹźdych warunkach. InĹźynierowie

KUKA podczas projektowania kobota poĹ&#x201A;oĹźyli nacisk przede wszystkim na lekkoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, zwinnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i nieograniczone moĹźliwoĹ&#x203A;ci produkcyjne w wielu branĹźach i Ĺ&#x203A;rodowiskach pracy. DziÄ&#x2122;ki sprawdzonej technologii kobota LBR iisy moĹźna szybko zintegrowaÄ&#x2021; z wczeĹ&#x203A;niej zdefiniowanymi procesami produkcyjnymi.

PrzyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciowa technologia LBR iisy opiera siÄ&#x2122; w peĹ&#x201A;ni na zapleczu technologicznym LBR iiwa oraz KR3 AGILUS. Kobot obsĹ&#x201A;uguje wszystkie standardo-

we funkcje wykorzystywane w przemyĹ&#x203A;le, takie jak interfejs OPC UA, protokoĹ&#x201A;y magistrali polowych, cyfrowe i analogowe sygnaĹ&#x201A;y wejĹ&#x203A;cia/wyjĹ&#x203A;cia (I/O), bezpieczeĹ&#x201E;stwo oraz wiele wiÄ&#x2122;cej. W rezultacie LBR iisy moĹźe zostaÄ&#x2021; natychmiast zintegrowany z dowolnym istniejÄ&#x2026;cym Ĺ&#x203A;rodowiskiem przemysĹ&#x201A;owym.

Intuicyjna automatyzacja KUKA idzie o krok naprzĂłd, sprowadzajÄ&#x2026;c procesy produkcyjne do niezwykle Ĺ&#x201A;atwych i szybkich czynnoĹ&#x203A;ci, ktĂłre sÄ&#x2026; obecnie moĹźliwe dziÄ&#x2122;ki nowatorskim rozwiÄ&#x2026;zaniom, takim jak LBR iiwa, KMR iiwa czy LBR iisy. Nowe, nieodkryte obszary intuicyjnej automatyzacji to pasja ekspertĂłw i inĹźynierĂłw, ktĂłrzy tworzÄ&#x2026; firmÄ&#x2122; KUKA. Dlatego jako pionier innowacyjnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; firma nie okreĹ&#x203A;la swoich standardĂłw przez pryzmat tego, co juĹź istnieje, ale raczej z naciskiem na potrzeby przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci.

KUKA ROBOTER CEE GmbH !

5

! ;>* ?>1Y?A !

5 9Y 79> 9Y ;?* 9Y 79> 9Y ;9 + 3 9Y 79> 9Y YA 1

`@ 5 !!!5 5

10/2018

53

TEMAT NUMERU

Roboty w przemyĹ&#x203A;le

Czy zagraĹźajÄ&#x2026; rynkowi pracy? <& !

&

!

4 ! !

J& & H ' ! & J

$ !

D ! !

4 4 !

D

' & 5 4 '

! D J

D 4 !J & 4

& * & ! E & !

!5

4 4 $ 5

<

'

! E

' ! & 'X ! *

* ! J ! ' ! & 5 K D*

E !

4 E

4 N !

! $ *

! $ ! $

& *

& $ ! $*

& ! &5*

! D &

& D* & ! E E !

!

& 5 < ! X 4 4 $

!

4 ' E

$ 5

Wojciech J. Klimasara

B

ezrobocie okreĹ&#x203A;lane jako technologiczne moĹźe ksztaĹ&#x201A;towaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; odmiennie w róşnych krajach. DuĹźy wpĹ&#x201A;yw na to majÄ&#x2026; czynniki demograficzne, polityczne, spoĹ&#x201A;eczne, geograficzne, a takĹźe system zabezpieczenia spoĹ&#x201A;ecznego oraz poziom zaawansowania technologicznego i zamoĹźnoĹ&#x203A;ci danego kraju. W ostatnich latach, zwĹ&#x201A;aszcza w krajach zaawanso-

54

wanych technologicznie â&#x20AC;&#x201C; dziÄ&#x2122;ki szybkiemu rozwojowi sztucznej inteligencji i informatyki, jak rĂłwnieĹź dziÄ&#x2122;ki korzystnym relacjom cen maszyn i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; do kosztĂłw ludzkiej pracy i wynikajÄ&#x2026;cym z tego oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ciom w kosztach pracy â&#x20AC;&#x201C; automatyzacja i robotyzacja wkraczajÄ&#x2026; juĹź nie tylko do przemysĹ&#x201A;u, ale rĂłwnieĹź do innych sektorĂłw gospodarki, takich jak np. transport, rolnictwo, medycyna, bankowoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, handel czy gastronomia. Proces ten jest okreĹ&#x203A;lany jako czwarta rewolucja technologiczna lub PrzemysĹ&#x201A; 4.0. ZagroĹźone automatyzacjÄ&#x2026; i robotyzacjÄ&#x2026; stanÄ&#x2026; siÄ&#x2122; juĹź nie tylko monotonne i przebiegajÄ&#x2026;ce w trudnych warunkach prace fizyczne, ale teĹź takie, ktĂłre do tej pory nie mogĹ&#x201A;y byÄ&#x2021; zastÄ&#x2122;powane pracÄ&#x2026; automatĂłw i robotĂłw, np. praca sekretarki w biurze, kierowcy autobusu, magazyniera, sprzÄ&#x2026;taczki, handlowca.

MoĹźe to rodziÄ&#x2021; nowe i niespotykane do tej pory problemy na rynku pracy, jak rĂłwnieĹź problemy ekonomiczne i zjawiska spoĹ&#x201A;eczne, co jest przedmiotem badaĹ&#x201E; naukowcĂłw i analitykĂłw. Na podstawie zebranych danych i wiedzy badacze starajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; nakreĹ&#x203A;liÄ&#x2021; scenariusze rozwoju gospodarek na najbliĹźsze 20 czy 30 lat w warunkach powszechnej automatyzacji, robotyzacji i informatyzacji Ĺźycia gospodarczego i spoĹ&#x201A;ecznego, jak rĂłwnieĹź wskazaÄ&#x2021; potencjalne zagroĹźenia.

Scenariusz optymistycznyâ&#x20AC;Ś Dotychczasowe wyniki badaĹ&#x201E; nie prowadzÄ&#x2026; do jednoznacznych wnioskĂłw.

WedĹ&#x201A;ug skrajnych optymistĂłw to wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie automatyzacja, robotyzacja i informatyzacja róşnych dziedzin Ĺźycia jest

i pozostanie motorem postÄ&#x2122;pu, przyczynia siÄ&#x2122; i nadal bÄ&#x2122;dzie przyczyniaÄ&#x2021; do wzrostu popytu i podaĹźy na nowe stanowiska pracy oraz bÄ&#x2122;dzie zapewniaÄ&#x2021; wzrost gospodarczy i wzrost zamoĹźnoĹ&#x203A;ci spoĹ&#x201A;eczeĹ&#x201E;stw. W wyniku automatyzacji i robotyzacji pewne stanowiska pracy ulegajÄ&#x2026; likwidacji, ale w ich miejsce kreowane sÄ&#x2026; nowe zawody i nowe stanowiska pracy, zaĹ&#x203A; powstaĹ&#x201A;a niezagospodarowana nadwyĹźka siĹ&#x201A;y roboczej moĹźe zostaÄ&#x2021; wchĹ&#x201A;oniÄ&#x2122;ta np. przez sferÄ&#x2122; usĹ&#x201A;ug, ktĂłra zazwyczaj trudniej â&#x20AC;&#x201C; jak dotÄ&#x2026;d â&#x20AC;&#x201C; poddawaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; procesom automatyzacji.

Wydaje siÄ&#x2122;, Ĺźe pewnym mankamentem takiego sposobu myĹ&#x203A;lenia jest brak empatii i pomijanie faktu, Ĺźe automatyzacja i robotyzacja na ogĂłĹ&#x201A; zabierajÄ&#x2026; stanowiska pracy prostej, zaĹ&#x203A; tworzÄ&#x2026; stanowiska pracy zĹ&#x201A;oĹźonej wymagajÄ&#x2026;cej od pracownikĂłw odpowiednich zdolnoĹ&#x203A;ci oraz specjalistycznego przygotowania i kwalifikacji. Ludzie rodzÄ&#x2026; siÄ&#x2122; z okreĹ&#x203A;lonymi predyspozycjami i nie zawsze zwolnionemu operatorowi prasy w wieku 40 lat uda siÄ&#x2122; przekwalifikowaÄ&#x2021; na zdolnego analityka, projektanta systemĂłw zrobotyzowanych lub freelancera.

â&#x20AC;Ś i pesymistyczny Skrajni pesymiĹ&#x203A;ci ostrzegajÄ&#x2026;, Ĺźe nadchodzÄ&#x2026;ca rewolucja technologiczna caĹ&#x201A;kowicie zmieni rynek pracy i przyniesie zmiany, na ktĂłre nie jesteĹ&#x203A;my przygotowani. Ich zdaniem, jeĹ&#x203A;li wymknie siÄ&#x2122; spod kontroli, w ciÄ&#x2026;gu kilku dziesiÄ&#x2122;cioleci moĹźe doprowadziÄ&#x2021; do spoĹ&#x201A;ecznej katastrofy, poniewaĹź bezrobocie technologiczne przybierze niespotykane rozmiary, bÄ&#x2122;dzie nie do opanowania i bÄ&#x2122;dzie miaĹ&#x201A;o charakter trwaĹ&#x201A;y. W efekAUTOMATYKA

( 5 & 3 4

TEMAT NUMERU

cie spowoduje wykluczenie spoĹ&#x201A;eczne mas ludzi i zapaĹ&#x203A;Ä&#x2021; ekonomicznÄ&#x2026; krajĂłw mniej rozwiniÄ&#x2122;tych, ktĂłrych jedynym towarem eksportowym byĹ&#x201A;a dotychczas tania siĹ&#x201A;a robocza. MoĹźe to rodziÄ&#x2021; bardzo powaĹźne problemy i zagroĹźenia w skali globalnej.

WedĹ&#x201A;ug niektĂłrych prognoz do 2030 r. na Ĺ&#x203A;wiecie moĹźe straciÄ&#x2021; pracÄ&#x2122; ok. 800 mln osĂłb. Opracowany w 2014 r. przez Warszawski Instytut StudiĂłw Ekonomicznych raport dotyczÄ&#x2026;cy Polski â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x17E;Czy robot zabierze ci pracÄ&#x2122;?â&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; podaje, Ĺźe w ciÄ&#x2026;gu dwĂłch najbliĹźszych dekad nawet jedna trzecia zawodĂłw moĹźe byÄ&#x2021; zagroĹźona bezrobociem technologicznym.

Polska naleĹźy do grupy krajĂłw europejskich, w ktĂłrych poziom automatyzacji i robotyzacji jest wciÄ&#x2026;Ĺź niski i ktĂłre sÄ&#x2026; uznawane za szczegĂłlnie podatne na automatyzacjÄ&#x2122; i robotyzacjÄ&#x2122;. WedĹ&#x201A;ug raportu â&#x20AC;&#x17E;WpĹ&#x201A;yw robotyzacji na konkurencyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; polskich przedsiÄ&#x2122;biorstwâ&#x20AC;? Instytutu BadaĹ&#x201E; nad GospodarkÄ&#x2026; RynkowÄ&#x2026; z paĹşdziernika 2015 r. Ĺ&#x203A;rednia europejska gÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;Ä&#x2021; robotyzacji, czyli liczby robotĂłw przepadajÄ&#x2026;cych na 10 000 pracownikĂłw, wynosi w Polsce 19 przy Ĺ&#x203A;redniej europejskiej 82. W Niemczech ten wskaĹşnik siÄ&#x2122;ga 285, w Szwecji 174, w SĹ&#x201A;owenii 90, 10/2018

na SĹ&#x201A;owacji 83, w Czechach 72, a w Rumunii 7. NajwyĹźsze spoĹ&#x201A;eczne koszty procesĂłw dostosowawczych poniosÄ&#x2026; kraje szczegĂłlnie podatne na automatyzacjÄ&#x2122; i robotyzacjÄ&#x2122;, a wiÄ&#x2122;c kraje o niskim PKB, w ktĂłrych proces robotyzacji nie dokonaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; jeszcze na takÄ&#x2026; skalÄ&#x2122;, jak w paĹ&#x201E;stwach z wysokim PKB.

Proces adaptacyjny Badacze zjawisk spoĹ&#x201A;ecznych towarzyszÄ&#x2026;cych robotyzacji uwaĹźajÄ&#x2026;, Ĺźe konieczna bÄ&#x2122;dzie ingerencja paĹ&#x201E;stw w procesy gospodarcze, a zwĹ&#x201A;aszcza dziaĹ&#x201A;ania na rzecz zwalczania bezrobocia i Ĺ&#x201A;agodzenia skutkĂłw procesĂłw dostosowawczych. Potrzebne bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; zmiany w prawie, w tym w prawie pracy, w przepisach dotyczÄ&#x2026;cych systemĂłw zabezpieczenia spoĹ&#x201A;ecznego, w polityce edukacyjnej, a takĹźe w systemach podatkowych. O pracÄ&#x2122; bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; mogli byÄ&#x2021; wzglÄ&#x2122;dnie spokojni przedstawiciele zawodĂłw twĂłrczych, kreatywnych, tacy jak np. inĹźynierowie, programiĹ&#x203A;ci, analitycy i projektanci systemĂłw zrobotyzowanych, trenerzy i testerzy botĂłw, specjaliĹ&#x203A;ci z zakresu bezpieczeĹ&#x201E;stwa cybernetycznego, organizatorzy Ĺźycia gospodarczego czy wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciciele i inwestorzy systemĂłw zrobotyzowanych â&#x20AC;&#x201C; oczywiĹ&#x203A;cie jeĹ&#x203A;li uda im siÄ&#x2122; utrzymaÄ&#x2021;

rynki zbytu na towary, ktĂłre zostanÄ&#x2026; wyprodukowane w zrobotyzowanych, bezludnych fabrykach.

Na szczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;cie scenariusze dotyczÄ&#x2026;ce przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci zwykle nie do koĹ&#x201E;ca siÄ&#x2122; sprawdzajÄ&#x2026;. Prawdopodobnie przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; nie bÄ&#x2122;dzie wyglÄ&#x2026;daÄ&#x2021; ani tak piÄ&#x2122;knie jak przewidujÄ&#x2026; optymiĹ&#x203A;ci, ani tak ponuro jak opisujÄ&#x2026; pesymiĹ&#x203A;ci. Rynek pracy z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; ulegnie zasadniczej zmianie, poniewaĹź praca czĹ&#x201A;owieka nabierze innej wartoĹ&#x203A;ci i innego znaczenia. W ciÄ&#x2026;gu kilku dziesiÄ&#x2122;cioleci byÄ&#x2021; moĹźe zmianie ulegnie wiele paradygmatĂłw, np. maksymalizacja zysku przez obcinanie kosztĂłw, jak teĹź filozofia celĂłw gospodarczych, takich jak wzrost i postÄ&#x2122;p, co bÄ&#x2122;dzie zwiÄ&#x2026;zane m.in. ze zmianami klimatycznymi oraz z wyczerpywaniem siÄ&#x2122; bogactw naturalnych i zasobĂłw Ziemi. Miejmy nadziejÄ&#x2122;, Ĺźe nadchodzÄ&#x2026;ca rewolucja okreĹ&#x203A;lana jako PrzemysĹ&#x201A; 4.0 bÄ&#x2122;dzie przebiegaÄ&#x2021; w sposĂłb rozsÄ&#x2026;dny i kontrolowany i nie ziĹ&#x203A;ci siÄ&#x2122; scenariusz opowiadania â&#x20AC;&#x17E;Dzienniki gwiazdowe.

Podróş dwudziesta czwartaâ&#x20AC;? StanisĹ&#x201A;awa Lema.

Wojciech J. Klimasara K% M j0<M #) 2M2L2

L20 2M # # 0 # q< #

55

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

Systemy wizyjne w kontroli jakoĹ&#x203A;ci procesĂłw produkcyjnych Czujniki i kompleksowe systemy wizyjne (kamery) wykonu'J 'D *

! &

J !

! N *

*

;"

Y"* 0/ V W*

!

$ & !

4 5 <

E X

! ' J & 'J

4 ! 'J

E & 5

" # $ %

56

E

fekt dziaĹ&#x201A;ania czujnika to wypracowany sygnaĹ&#x201A; binarny, ktĂłry kwalifikuje lub odrzuca kontrolowany obiekt. Z kolei bardziej zaawansowane czujniki do wymiany danych mogÄ&#x2026; wykorzystywaÄ&#x2021; interfejs Ethernet oraz RS-232 lub RS-485.

Zalety systemĂłw wizyjnych w produkcji Jako zalety czujnikĂłw wizyjnych naleĹźy wymieniÄ&#x2021; stuprocentowÄ&#x2026; kontrolÄ&#x2122; jakoĹ&#x203A;ci. Nie mniej istotna pozostaje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wykonywania szybkich pomiarĂłw bez koniecznoĹ&#x203A;ci zatrzymywania linii produkcyjnej. DziÄ&#x2122;ki wspĂłĹ&#x201A;pracy systemu wizyjnego z aplikacjami komputerowymi w automatyczny sposĂłb tworzone sÄ&#x2026; bazy danych oraz statystyki dotyczÄ&#x2026;ce jakoĹ&#x203A;ci. Aplikacje komputerowe bazujÄ&#x2026;c na informacjach pozyskanych z systemĂłw wizyjnych sÄ&#x2026; w stanie dokumentowaÄ&#x2021; kontrolÄ&#x2122; zgodnie z przyjÄ&#x2122;tymi kryteriami.

Nowoczesne czujniki wizyjne przede wszystkim cechujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; intuicyjnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;

obsĹ&#x201A;ugi, a takĹźe elastycznoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; pracy, dziÄ&#x2122;ki ktĂłrej w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od potrzeby mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; definiowane podstawowe parametry uĹźytkowania, tj. odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; i przestrzeĹ&#x201E; dziaĹ&#x201A;ania. Komfort uĹźytkowania i serwisowania poprawia interfejs uĹźytkownika, obsĹ&#x201A;ugiwany za pomocÄ&#x2026; wbudowanego kolorowego wyĹ&#x203A;wietlacza. Z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; przydatna okaĹźe siÄ&#x2122; moduĹ&#x201A;owoĹ&#x203A;Ä&#x2021; systemu. Tym sposobem w przypadku koniecznoĹ&#x203A;ci rozbudowy aplikacjÄ&#x2122; moĹźna szybko rozszerzyÄ&#x2021; poprzez dodanie kolejnych narzÄ&#x2122;dzi kontrolnych.

Czujniki wizyjne stwarzajÄ&#x2026; projektantom moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; uĹźycia narzÄ&#x2122;dzi analitycznych sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;cych do kontroli jakoĹ&#x203A;ci, porĂłwnywania kontrastu, liczenia krawÄ&#x2122;dzi, porĂłwnywania szerokoĹ&#x203A;ci, rozpoznawania obiektĂłw wzorcowych, a takĹźe do kontroli konturu i pozycji.

Bardziej zaawansowane czujniki pozwalajÄ&#x2026; na dokĹ&#x201A;adne porĂłwnywanie znakĂłw. UrzÄ&#x2026;dzenia te znajdujÄ&#x2026; zastosowanie wszÄ&#x2122;dzie tam, gdzie wy AUTOMATYKA

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

Fot. Banner Engineering

Zastosowanie czujnikĂłw wizyjnych Spektrum zastosowania systemĂłw wizyjnych jest bardzo szerokie, poniewaĹź obejmuje wiele gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zi przemysĹ&#x201A;u.

Warto mieÄ&#x2021; na uwadze aplikacje odpowiedzialne za sterowanie maszynami pozycjonujÄ&#x2026;cymi opakowania.

Z kolei w przemyĹ&#x203A;le farmaceutycznym wspomagana jest kontrola na10/2018

peĹ&#x201A;niania blistrĂłw. Z systemĂłw wizyjnych bardzo czÄ&#x2122;sto korzysta rĂłwnieĹź przemysĹ&#x201A; elektroniczny. Chodzi tutaj o aplikacje przeznaczone do kontrolowania obecnoĹ&#x203A;ci i poĹ&#x201A;oĹźenia elementĂłw elektronicznych. MoĹźliwe jest przy tym sprawdzanie poprawnoĹ&#x203A;ci pozycjonowania i dziaĹ&#x201A;ania wskaĹşnikĂłw wraz z weryfikacjÄ&#x2026; zawartoĹ&#x203A;ci opakowaĹ&#x201E;. Warto wspomnieÄ&#x2021; o systemach wizyjnych pracujÄ&#x2026;cych w fabrykach przemysĹ&#x201A;u kosmetycznego.

W takich aplikacjach systemy mogÄ&#x2026; odpowiadaÄ&#x2021; za kontrolÄ&#x2122; poĹ&#x201A;oĹźenia etykiet wraz ze skutecznÄ&#x2026; weryfikacjÄ&#x2026; uĹ&#x201A;oĹźenia opakowaĹ&#x201E;.

W przemyĹ&#x203A;le maszynowym systemy wizyjne sÄ&#x2026; istotnym elementem procesĂłw wykorzystujÄ&#x2026;cych wizualnÄ&#x2026; kontrolÄ&#x2122; powierzchni po zakoĹ&#x201E;czonej obrĂłbce mechanicznej. Czujniki wizyjne mogÄ&#x2026; rĂłwnieĹź sprawdziÄ&#x2021; wymiary ksztaĹ&#x201A;tĂłw, taĹ&#x203A;m i przewodĂłw.

WaĹźnym tematem jest praca systemĂłw wizyjnych w przemyĹ&#x203A;le spoĹźywczym, np. na liniach butelkowania.

W szczegĂłlnoĹ&#x203A;ci wykrywane sÄ&#x2026; defekty takie jak mikropÄ&#x2122;kniÄ&#x2122;cia, pÄ&#x2122;kniÄ&#x2122;cia czy zgniecenia. SystemĂłw wizyjnych nie brakuje w punktach kontrolnych gdzie wykrywane sÄ&#x2026; zanieczyszczenia w butelkach. Jest moĹźliwe zliczanie puszek, butelek, a takĹźe kontrolowanie zawartoĹ&#x203A;ci i stanu opakowaĹ&#x201E; oraz terminĂłw przydatnoĹ&#x203A;ci. Systemy wizyjne czytajÄ&#x2026; kody z butelki, po czym dane sÄ&#x2026; wprowadzane do bazy danych.

SÄ&#x2026; rĂłwnieĹź aplikacje bazujÄ&#x2026;ce na systemach wizyjnych odpowiedzialnych za kontrolowanie obecnoĹ&#x203A;ci i jakoĹ&#x203A;ci wydruku. Sprawdzany jest stan zamkniÄ&#x2122;cia oraz wykrywana jest rdza na metalowych zamkniÄ&#x2122;ciach.

Systemy wizyjne cieszÄ&#x2026; siÄ&#x2122; duĹźym uznaniem w przemyĹ&#x203A;le motoryzacyjnym. Chodzi np. o kontrolÄ&#x2122; kokpitĂłw samochodĂłw, ktĂłre sÄ&#x2026; mocowane na wĂłzkach transportowanych a te na specjalnych karuzelach. NaleĹźy podkreĹ&#x203A;liÄ&#x2021;, Ĺźe kontrolÄ&#x2122; przeprowadza siÄ&#x2122; w czasie, gdy kokpit jest przemieszczany na linii produkcyjnej.

Miejsce kontroli stanowi specjalnie wyodrÄ&#x2122;bniony moduĹ&#x201A;, ktĂłrego dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wynosi 2Â m. Dla zapewnienia skutecznej pracy systemu muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; zagwarantowane warunki pozwalajÄ&#x2026;-

* +,*/13 1

do systemĂłw Universal Robots Czujnik wizyjny do aplikacji zrobotyzowanych pick&place

Prosta i szybka kalibracja Znajdowanie obiektĂłw przy pomocy

! " # $ % ! ' ( "$) * ! + komunikacji

R E K L A M A

magana jest wysoka wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; oraz weryfikacja znakĂłw â&#x20AC;&#x201C; najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej przy sprawdzaniu poprawnoĹ&#x203A;ci nadrukĂłw lub etykiet. NaleĹźy podkreĹ&#x203A;liÄ&#x2021;, Ĺźe jeden czujnik jest w stanie kontrolowaÄ&#x2021; kilka parametrĂłw jednoczeĹ&#x203A;nie.

Nowoczesne czujniki bazujÄ&#x2026; na wbudowanym oĹ&#x203A;wietleniu. W poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu z odpowiednimi szybami dajÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;o czerwone, zielone, niebieskie lub rozproszone biaĹ&#x201A;e bez koniecznoĹ&#x203A;ci prowadzenia dodatkowego okablowania. PamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021; naleĹźy, Ĺźe dobierajÄ&#x2026;c system wizyjny naleĹźy uwzglÄ&#x2122;dniÄ&#x2021; odpowiedniÄ&#x2026; szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przechwytywania i przetwarzania obrazu.

Firma Keyence oferuje m.in. kamery serii CV-5000. SÄ&#x2026; to urzÄ&#x2026;dzenia, ktĂłre majÄ&#x2026; róşnÄ&#x2026; rozdzielczoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, zatem odpowiednie rozwiÄ&#x2026;zanie dobiera siÄ&#x2122; Ĺ&#x203A;ciĹ&#x203A;le pod kÄ&#x2026;tem konkretnej aplikacji. Kamery sÄ&#x2026; konfigurowane z poziomu komputera. Jeden kontroler moĹźe obsĹ&#x201A;ugiwaÄ&#x2021; do czterech kamer. Producent ten oferuje rĂłwnieĹź szerokÄ&#x2026; gamÄ&#x2122; oĹ&#x203A;wietlaczy typu backlight, low angle, spot, coaxial, ring, doom i bar. ZapewniajÄ&#x2026; one Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;o LED czerwone, niebieskie i biaĹ&#x201A;e.

Emisja ma czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wynoszÄ&#x2026;cÄ&#x2026; 100 kHz. Z oferty firmy Turck wybraÄ&#x2021; moĹźna m.in. czujniki iVu naleĹźÄ&#x2026;ce do serii PresencePLUS. UrzÄ&#x2026;dzenia moĹźna konfigurowaÄ&#x2021; z poziomu zintegrowanego ekranu dotykowego. Czujnik VE200G1A tej serii zapewnia narzÄ&#x2122;dzia przetwarzania obrazu takie jak kontrola pozycji, wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; szaroĹ&#x203A;ci, a takĹźe analizowanie krawÄ&#x2122;dzi i obiektu, wykrywanie obszarĂłw oraz monitorowanie ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci. OprĂłcz tego dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; narzÄ&#x2122;dzia analizy w postaci operacji pomiarowych i matematycznych, do ktĂłrych naleĹźy przetwornik obrazu 1/1,8Ë? CMOS 0,3 MP.

SELS sp. z o.o. sp. k.

Autoryzowany dystrybutor

57

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

PRODUCENT

BAUMER

BALLUFF

Model

VS ID100M03W10RP

PEPPERL+FUCHS

BVS E Advanced

O2D220

HA150-F200-B17-V1D Czujnik wizyjny

Rodzaj

Czujnik wizyjny

Czujnik wizyjny

Czujnik wizyjny do rozpoznawania obiektów

Rozdzielczość (px)

752 × 480

VGA 640 × 480

640 × 480

752 × 480

Podświetlenie

zintegrowane, biała dioda LED

zintegrowane, led

podczerwień

zintegrowane LED

Zastosowanie

kody kreskowe, kody matrycowe

kontrola kontrastu, położenia, kompletności

rozpoznawanie obiektów

rozpoznwanie obiektów

Ethernet 10/100 Base T

TCP/IP; EtherNet/IP

100 BASE-TX Profinet

CMOS czarno-biały

CMOS czarno-biały

CMOS

Interfejsy komunikacyjne Typ przetwornika

Inne

TCP|UDP (Ethernet)/RS-485, (wspiera Veri Sens® Gateways) 1/3” CMOS, monochromatyczny

5 wyjścia (PNP) Pass/Fail Flash Sync Alarm Kamera gotowa Włącz wyjście

ce na właściwą ekspozycję kontrolowanych elementów. Konieczne jest zatem zastosowanie odpowiednich urządzeń naświetlających.

System wizyjny złożony jest z części statycznej i ruchowej. Część statyczna zawiera urządzenie elektryczne i elektroniczne. Z kolei podze-

58

IFM

liczba wejść binarnych: 2; rozpoznawanie położenia liczba wyjść binarnych: 5; obrotowego, funkcja wejścia: wyzwalanie: 24 V PNP napięcie zasilania: wybór programu, spust; (IEC 61131-2 Typ 1); 24 V DC ± 15%; przyłącze 1: M12 × 1 wtyczka, parametryzacja: za pomocą prędkość transmisji: 100 MBit/s; 8-stykowe, zakodowany; 2 przycisków i 10-segmentowego stopień ochrony obudowy: przyłącze 2: M12 × 1 wtyczka, wyświetlacza lub za pomocą IP67 4-stykowe, dekodowany komputera z odpowiednim oprogramowaniem

społy elektroniczne odpowiedzialne za kontrolowanie punktów są w części ruchomej.

Istotną rolę odgrywa specjalistyczne oprogramowanie komputerowe nadzorujące pracę systemu. Przede wszystkim pobiera i analizuje obraz z kamer.

Innym przykładem wykorzystania systemów wizyjnych może być kontrola nakrętek na linii produkcyjnej.

W pierwszej kolejności mierzona jest szerokość szczeliny między rantem butelki a nakrętką. Tym sposobem gromadzone są informacje o poprawności dokręcenia. Niewłaściwie dokręcone butelki trafiają do transportera buforowego. Ważna jest uniwersalność układu, co pozwala na pracę z butelkami o różnych pojemnościach. Istotną rolę odgrywa odpowiednie oświetlenie miejsca wykonywania kontroli.

Firma Balluff oferuje m.in. system BVS-E Advanced. System jest stosowany do kontroli procesów wymagających rozpoznawania pozycji w zakresie 360°, przy czym różne cechy są łączone logicznie. Producent w ramach tej serii oferuje również mniej zaawansowany system o nazwie BVS-E Standard. Ma on 20 miejsc w pamięci i do dyspozycji jest siedem narzędzi dowolnie obracanych.

Użytkownik może zaprogramować AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

DATA SENSOR

CONEX

FESTO

SENSOPART

SVS2-06-DE-OBJ

In-Sight 2000-110

SBSC-F-AF-R3C

V20-OB-A2-W12

Czujnik wizyjny do rozpoznawania obiektów

Czujnik wizyjny do rozpoznawania obiektów

Czujnik koloru

Czujnik wizyjny

w zależności od odległości

640 × 480

736 × 480

1280 × 1024

zintegrowane 4 diody LED

zintegrowane LED

zintegrowane LED

zintegrowane LED

detekcja krawędzi, kontrast, jasność, suwmiarka, wartość koloru, powierzchnia kolorowa, lista kolorów

7 typów detekcji

kontrola naklejania znaczków, kontrola poziomu cieczy, położenie części, kontrola etykiet, nadruki, zliczanie przedmiotów Ethernet 10/100 Mbs

EthernetNet/IP, Profinet, SLMP, SLMP Scanner

EtherNet/IP, FTP, Profinet, SMB, TCP/ IP

RS-422, RS-232, Ethernet, EtherNet/IP, Profinet

brak danych

1/3” CMOS, monochrom

brak danych

1/1,8‘‘ CMOS, monochrome

funkcje kontroli: kontrola wzorca, kontrola konturu, pozycja, liczenie, szerokość, kontrast, jasność

masa: 200 g, napięcie zasilania: 24 V DC, materiał wykonania obudowy: aluminium, stopień ochrony obudowy: IP65

przyłącze elektryczne: wtyczka, M12 12-pin

wymiary: 65 × 45 × 45 mm, materiał wykonania obudowy: tworzywo sztuczne, aluminium, stopień ochrony obudowy: IP67, masa: 160 g, napięcie zasilania: 18–26,4 V DC

do 25 cech. Kilka czujników może pracować w ramach jednej sieci.

Fot. Balluff

Parametryzowanie czujników Parametryzując typowe czujniki wizyjne do wyboru są dwie możliwości.

Do dyspozycji jest bowiem monitor z ekranem dotykowym lub oprogramowanie komputerowe będące narzędziem konfiguracyjnym. Ustawianie parametrów pracy może być przeprowadzone w czasie rzeczywistym, zatem nie trzeba zatrzymywać linii produkcyjnej. Przydatnym rozwiązaniem jest funkcja automatycznego konfigurowania i dostrajania, dzięki której wybiera się optymalne warunki pomiarowe samoczynnie przez oprogramowanie konfiguracyjne. Oprócz tego automatycznie dobrane ustawienia można sprawdzić i zmienić na poszczególnych ekranach konfiguracji.

Ustawienia mogą być zabezpieczone hasłem z jednoczesnym ograniczeniem przełączania z trybu pracy 10/2018

na tryb konfiguracji. Do ekranu trybu pracy można dodawać często zmieniane konfiguracje. W efekcie zyskuje się możliwość szybkiego korygowania ustawień.

Wyniki analizy samoczynnie zapisują się w dzienniku, z kolei próbki są przesyłane do oprogramowania na bieżąco. Można sprawdzić dane

nia. Stąd też wiele urządzeń bazuje na funkcji asystenta. Tym sposobem system konfiguruje się krok po kroku z możliwością bieżącego podglądu wprowadzonych zmian konfiguracyjnych. Wraz z wprowadzeniem i zapisaniem ustawień system rozpoczyna pracę samodzielną. Jeżeli konieczna jest szybka konfiguracja systemu,

DOBIERAJĄC SYSTEM WIZYJNY NALEŻY UWZGLĘDNIĆ ODPOWIEDNIĄ SZYBKOŚĆ PRZECHWYTYWANIA I PRZETWARZANIA OBRAZU z uwzględnieniem skali czasowej.

Pomocne są przy tym wykresy oraz korekta warunków oceny. Jeżeli oprogramowanie obsługuje kilka czujników, to wyświetlacz będzie udostępniał obraz z czujnika, który wykrył defekt.

Popularność systemów wizyjnych wynika przede wszystkim z racji możliwości ich szybkiego konfigurowa-

np. podczas pracy linii produkcyjnej to warto zadbać o specjalny programator z oprogramowaniem. W efekcie czujnik wizyjny może być konfigurowany w miejscu jego montażu. Łatwą obsługę programatora zapewni kolorowy wyświetlacz przedstawiający proces programowania.

Firma Automatech oferuje m.in. zintegrowany system wizyjny Cognex 59

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY In-Sight Micro. Ważne są niewielkie wymiary systemu. W serii 7000 zastosowanie znalazł autofokus, optyka oraz zintegrowane oświetlenie, przy czym jest możliwe sterowanie oświetleniem zewnętrznym. Odporność urządzeń na działanie warunków środowiskowych zapewnia stopień ochrony IP67.

Z oferty firmy Pepperl+Fuchs wybrać można m.in. czujniki wizyjne zaprojektowane z myślą o weryfikacji arkuszy. Chodzi tutaj m.in. o czujnik BIS510 monitorujący poprawną kolejność arkuszy na potrzeby pracy chociażby maszyn do zszywania lub składu. Ten sam producent oferuje również czujniki serii PHA. Przykładowym ich zastosowaniem jest pozycjonowanie urządzeń, które odpowiadają za obsługę wysokich stelaży magazynowych. W konstrukcji stelaży mogą być wykrywane okrągłe otwory wraz z ich odchyleniem od położenia standardowego.

Cechy czujników wizyjnych Typowy czujnik wizyjny bazuje na wbudowanym układzie analizy obrazu. Nie mniej ważny jest również układ wejść i wyjść, optyka oraz odpowiednio dobrane urządzenie oświetlające. Wszystkie te właściwości składają się na skutecznie realizowaną inspekcję wizyjną.

Odpowiednie czujniki są dobierane do aplikacji, gdzie wymagana jest

duża prędkość przetwarzanego obrazu. Uniwersalność czujników pozwala na dobranie funkcji ściśle pod kątem konkretnej aplikacji. Wiele systemów dopasowuje funkcje samoczynnie.

Przyda się również funkcja OCR. Wiele czujników bazuje na złączach pozwalających na podłączenie kilku kamer. Z kolei do przechowywaniach danych i obrazów służy gniazdo kart Compact Flash.

W wielu aplikacjach sprawdzą się czujniki z funkcjonalnością pozwalającą porównywać znaki. Chodzi o systemy, gdzie trzeba mieć na uwadze wysoką wydajność z weryfikacją znaków – np. poprawność informacji na etykietach lub nadrukach. Za pomocą jednego czujnika można kontrolować kilka parametrów przedmiotów.

Ważna jest funkcja kalibracji obrazu. To właśnie dzięki niej wyniki kontroli obiektów są wiarygodne również podczas ruchu i przy dowolnym kącie odchylenia.

Współpraca z systemami zewnętrznymi Czujniki wizyjne dobiera się również pod kątem współpracy z systemami zewnętrznymi. W niektórych aplikacjach sprawdzą się wyjścia NPN i PNP, które można konfigurować. Nie mniej ważna jest również komunikacja bazująca na sieci Ethernet oraz web API. Takie rozwiązanie umożliwi skuteczną wymianę danych, np. na potrze-

by obsługi HMI. Na rynku nie brakuje również czujników z wbudowanym web serwerem.

Firma Sick oferuje m.in. kamery serii ScanningRuler. Bardzo często wykorzystuje się je gdy konieczne jest przetwarzanie obrazu 3D w zrobotyzowanych aplikacjach chwytających. Dzięki danym zebranym przez kamerę mogą być generowane algorytmy lokalizujące części na potrzeby kompletacji oraz pozycji chwytania do pracy robotów. Źródło światła wbudowane w kamerze jest laserowe, zatem można wykonywać pomiary trójwymiarowo.

W zakresie systemów wizyjnych warto zwrócić uwagę na ofertę firmy OMRON. Można z niej wybrać m.in. czujniki serii ZFX. System pozwala na skonfigurowanie do 20 procedur kontrolnych.

W efekcie pracy czujnika dostępne są komunikaty systemowe, obrazy i informacje zwrotne. W zależności od potrzeb aplikacyjnych czujnik ma jedną lub dwie kamery. Kolorowy lub monochromatyczny obraz może być przetworzony zapewniając przy tym próbniki i filtry kolorów.

Kompleksowa identyfikacja Kompleksowa identyfikacja w automatyce przemysłowej wykorzystuje szereg zaawansowanych rozwiązań z inteligentnymi kamerami. Ważny jest również komputer, który może być zintegrowany z czujnikiem lub stanowić odrębne urządzenie. Aplikacje bazujące na inspekcji przedmiotów mających różne wysokości wykorzystują kamery 3D. Co prawda wystarczyłyby kamery 2D, ale konieczna byłaby optyka ze zmienną ogniskową. Dzięki trzeciemu wymiarowi można wyznaczyć objętość badanego obiektu. Możliwe jest przy tym analizowanie czarnych obiektów na czarnym tle oraz białych obiektów na białym tle. Istotną rolę odgrywa rozpoznawanie obiektów również

60

AUTOMATYKA

przy niskiej wartoĹ&#x203A;ci kontrastu. Kamery 3D zapewniajÄ&#x2026; szereg dodatkowych informacji dotyczÄ&#x2026;cych obiektu. Chodzi tutaj m.in. o refleksyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; powierzchni, stopieĹ&#x201E; rozproszenia Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;a czy poĹ&#x201A;ysk.

Jako spektrum zastosowania kamer 3DÂ naleĹźy wymieniÄ&#x2021; systemy robotyki oraz linie produkcyjne, gdzie trzeba sprawdzaÄ&#x2021; ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;, identyfikowaÄ&#x2021; ksztaĹ&#x201A;ty czy rozpoznawaÄ&#x2021; obiekty pod wzglÄ&#x2122;dem wysokoĹ&#x203A;ci.

CzujnikĂłw wizyjnych nie brakuje w ofercie firmy Ifm Electronic. Chodzi tu np. o czujniki wizyjne serii O2V. Bardzo czÄ&#x2122;sto wykorzystuje siÄ&#x2122; je przy sprawdzaniu obecnoĹ&#x203A;ci obiektĂłw Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznie z ich kompletnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;, pozycjÄ&#x2026; i rozmiarem. DokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; czujnika jest regulowana. Czujnik bardzo czÄ&#x2122;sto stosuje siÄ&#x2122; do analizy liczby pikseli i liczby otworĂłw oraz rozmiarĂłw obiektu â&#x20AC;&#x201C; zewnÄ&#x2122;trznych i wewnÄ&#x2122;trznych. Do konfiguracji urzÄ&#x2026;dzenia moĹźe byÄ&#x2021; uĹźyta przeglÄ&#x2026;darka internetowa.

Czytniki kodĂłw SBSI-B zapewniajÄ&#x2026;ce czytanie kodĂłw kreskowych 1D i kodĂłw matrycowych 2D Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznie z kodami trudnymi do odczytania to przykĹ&#x201A;adowe produkty firmy Festo.

OprĂłcz tego producent ten oferuje systemy serii SBOx-M, ktĂłre zaprojektowano pod kÄ&#x2026;tem diagnostyki oraz monitorowania szybkich sekwencji.

10/2018

Czujniki wizyjne VS XF100M03I10EP firmy Baumer w zakresie lokalizacji czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci pozwalajÄ&#x2026; na lokalizacjÄ&#x2122; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci na konturach, krawÄ&#x2122;dziach oraz okrÄ&#x2122;gach. Z kolei w zakresie geometrii jest moĹźliwa analiza charakterystycznych krawÄ&#x2122;dzi oraz pozycji punktu. Czujnik ma rozdzielczoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 752 Ă&#x2014; 480 px a zastosowany przetwornik jest typu 1/3â&#x20AC;? CMOS, monochrom. PodĹ&#x203A;wietlenie wykorzystuje zintegrowanÄ&#x2026; diodÄ&#x2122; podczerwieni LED (860 nm).

Czujniki wizyjne CS50 zaprojektowano z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o pracy z odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci do 1 m. UrzÄ&#x2026;dzenia udostÄ&#x2122;pniajÄ&#x2026; piÄ&#x2122;Ä&#x2021; zintegrowanych narzÄ&#x2122;dzi pozwalajÄ&#x2026;c na zliczanie, lokalizowanie, wykrywanie obecnoĹ&#x203A;ci, a takĹźe logikÄ&#x2122; i pomiar. Jako akcesoria dobiera siÄ&#x2122; doĹ&#x203A;wietlenie w kolorze czerwonym (CS 50 BM2-2-ES-G1) lub doĹ&#x203A;wietlenie w kolorze biaĹ&#x201A;ym (CS 50 BM2-2-ES-G5). OprĂłcz tego wybraÄ&#x2021; moĹźna filtry polaryzacyjne i wymienne panele LED (podczerwieĹ&#x201E;, czerwony, niebieski, biaĹ&#x201A;y). DostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; rĂłwnieĹź filtry wzmacniajÄ&#x2026;ce kontrast (podczerwieĹ&#x201E;, czerwony, niebieski).

ZÂ oferty firmy B&RÂ wybraÄ&#x2021; moĹźna proste czujniki wizyjne oraz zaawansowane inteligentne kamery.

NiektĂłre rozwiÄ&#x2026;zania mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; integrowane z systemami automatyki.

Na kompleksowy system skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; odpowiednie kamery, akcesoria oĹ&#x203A;wietleniowe oraz oprogramowanie. Do dyspozycji jest szereg narzÄ&#x2122;dzi programistycznych.

Z oferty firmy Sels wybraÄ&#x2021; moĹźna m.in. kamerÄ&#x2122; wizyjnÄ&#x2026; Sensopart V20-RO-A2-R12 o rozdzielczoĹ&#x203A;ci 1,3 Mpx. Ĺ&#x161;rednica obiektywĂłw wraz z ogniskowymi wynosi 12 mm. WaĹźne jest wbudowane ĹşrĂłdĹ&#x201A;o Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;a LED. UrzÄ&#x2026;dzenie obsĹ&#x201A;uguje standardy komunikacyjne RS-422, RS-232, Ethernet, EtherNet/IP oraz Profinet.

WytrzymaĹ&#x201A;e obudowy WytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; na uderzenia zapewnia obudowa czujnikĂłw i kamer wykonana z odlewu aluminiowego.

OchronÄ&#x2122; przed dziaĹ&#x201A;aniem czynnikĂłw zewnÄ&#x2122;trznych gwarantuje wysoki stopieĹ&#x201E; ochrony osiÄ&#x2026;gajÄ&#x2026;cy IP67. Tym sposobem urzÄ&#x2026;dzenie nie dopuszcza do wnÄ&#x2122;trza kurzu oraz wody. W razie

R E K L A M A

( 5

++*

%

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

61

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY zliczaniu elementów oraz identyfikacji powierzchni w oparciu o kolor.

Oświetlacze Dla prawidłowej pracy systemu wizyjnej kontroli jakości ważne jest odpowiednie oświetlenie obiektu. Stąd też niejednokrotnie zastosowanie znajdują oświetlacze typu backlight, zapewniające podświetlenie obiektu od dołu. Tym sposobem obraz dla kamery jest widoczny jako zaczernione pole z kształtem obiektu, jaki jest badany. Oświetlacze tego typu bardzo często są wykorzystywane w procesach związanych z kontrolą wykrywania nieobecności lub obecności obiektu lub otworów w obiekcie.

Wiele aplikacji wymaga również oświetlaczy typu Ring Light (bright field, dark field) – tzw. oświetlacze

Podsumowanie

potrzeby nabyć można obudowy odporne na chemiczne środki czystości.

Jeżeli czujnik będzie ma pracować w trudnym środowisku, to jego konstrukcja powinna zapewnić prostą i szybką wymianę szyby przedniej, która na niektórych liniach produkcyjnych może być zarysowana.

Oprogramowanie nadzorujące Funkcjonalność oprogramowania zarządzającego pracą systemów wizyjnych jest bardzo szeroka. Odpowiada ono nie tylko za sterowanie pracą czujnika, ale również za filtrowanie i obsługę urządzenia oświetlającego. Ważna jest przy tym możliwość konfigurowania przy wykorzystaniu sieci Ethernet. Tworzone są statystyki z kontroli jakości oraz bazy danych.

Kontrola jakości jest przeprowadzana w oparciu o przyjęte kryteria.

Czujniki bazują na wielu metodach pomiarowych obejmujących m.in. położenie kształtu, typy obiektów czy porównywanie sceny przy zapisanym wzorcu. Może być przy tym przeprowadzana analiza niejednokrotności powierzchni, jasności obszarów, szerokości obszarów (wykrywanie krawędzi) oraz obecności ciągu znaków.

Warto również wspomnieć o możliwości wykrywania brakujących liter, 62

dące źródłem światła rozproszonego. Oświetlacze diffuselite mają postać kopuł umieszczanych nad badanym obiektem. To właśnie dzięki nim zyskuje się równomierne rozchodzenie światła w każdym kierunku, zatem przedmiot oświetlany jest w całości. W oświetlaczach axial diffuselite specjalne lustro o strukturze półprzepuszczalnej ma za zadanie kierowanie światła wzdłuż osi optycznej kamery. Oświetlacze diffuselite oraz axial diffuselite eliminują refleksy świetlne na oświetlanych powierzchniach ze względu na to, że światło bezpośrednim strumieniem nie kieruje się na przedmiot.

W efekcie spektrum zastosowania tych oświetlaczy obejmuje aplikacje, gdzie konieczne jest oświetlenie dużych, odblaskowych powierzchni.

pierścieniowe. W takim rozwiązaniu wykorzystywany jest kształt pierścienia zamontowanego na kamerze.

W tym zakresie stosuje się oświetlacze pola jasnego – tzw. bright field oraz oświetlacze pola ciemnego – tzw. dark field. Oświetlacze typu bright field cechuje równomierne i stabilne oświetlanie obiektu, ale te cechy nie są eksponowane. Z kolei oświetlacze typu dark field cechują się niewielkim kątem w stosunku do obiektu.

Zapewnia to lekkie przyciemnienie powierzchni, które są oświetlane przy wyeksponowaniu krawędzi kontrolowanego obiektu.

Niejednokrotnie zastosowanie znajdują również oświetlacze typu diffuselite oraz axial diffuselite bę-

Najważniejszą zaletą wizyjnych systemów kontroli jakości jest stuprocentowa kontrola jakości produkcji.

Pomiary wykonywane są przy tym szybko i nie trzeba zatrzymywać linii technologicznej. Ważna jest przy tym elastyczna praca i intuicyjna obsługa łącznie z definiowaniem kluczowych parametrów pracy systemu – np. odległość czy przestrzeń działania. Nie można zapomnieć o budowie modułowej, dzięki czemu system można łatwo rozbudować dodając kolejne narzędzia kontrolne i dodatkowe elementy.

Najbardziej rozbudowanymi rozwiązaniami są systemy wizyjne.

Są one przystosowane do współpracy ze specjalistycznym oprogramowaniem. W wielu aplikacjach systemy wizyjne współpracują z innymi urządzeniami automatyki takimi jak chociażby sterowniki PLC. Przydatnymi rozwiązaniami są inteligentne kamery wizyjne. Ich funkcjonalność pozwala na samodzielne przeprowadzenie kompleksowej kontroli wizyjnej. Natomiast najprostszymi urządzeniami jakie mogą znaleźć zastosowanie w procesach związanych z kontrolą wizyjną, są czujniki wizyjne. " # $ %

L20 2M

AUTOMATYKA

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

Komunikacja w jÄ&#x2122;zyku robota K & 4 !

! J

4 !

?5>

X *

! '

E !

'J

5 4 'J ! ! !

! D '

4

& ' $5 /$ J ! N '

$

& !

R $ ' E

DX

& ' & 4 R

& ! N* 4

& 4 J

X J ' ! *

& 4 J + '

& !

'D *

'J5 0 & ! J

! ' D&

!

! ' $ ' ! ' ,# 0 4 H *

&

E $

' 5

Fot. Banner Engineering, Sels

C

zujnik VISOR Robotic zaprojektowany w oparciu o wystandaryzowane interfejsy moĹźna Ĺ&#x201A;atwo zintegrowaÄ&#x2021; z istniejÄ&#x2026;cymi instalacjami i systemami, a dziÄ&#x2122;ki róşnym metodom kalibracji i elastycznym strukturom danych urzÄ&#x2026;dzenie sprawdza siÄ&#x2122; w róşnych procedurach.

VISOR Robotic konwertuje dane i dostarcza informacje we wspĂłĹ&#x201A;rzÄ&#x2122;dnych robota do natychmiastowego uĹźycia przez system sterowania.

MoĹźna to osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021; dziÄ&#x2122;ki jednorazowej kalibracji wzorcem dostÄ&#x2122;pnym jako akcesorium lub wskazujÄ&#x2026;c manualnie listÄ&#x2122; par punktĂłw. Zadanie uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026; dodatkowe funkcje, takie jak odsuniÄ&#x2122;cie w osi Z, korekcja punktu chwytaka i sprawdzenie dostÄ&#x2122;pnej przestrzeni wokĂłĹ&#x201A; chwytaka. Oznacza to, Ĺźe zĹ&#x201A;oĹźone oprogramowanie bezpoĹ&#x203A;rednio w kontrolerze robota nie jest juĹź potrzebne.

Oprogramowanie URCap umoĹźliwia rĂłwnieĹź bezpoĹ&#x203A;redniÄ&#x2026; wymianÄ&#x2122; danych miÄ&#x2122;dzy kamerÄ&#x2026; VISOR Robotic oraz systemami Universal Robots. Upraszcza to komunikacjÄ&#x2122; i konfiguracjÄ&#x2122; zadaĹ&#x201E; zwiÄ&#x2026;-

10/2018

zanych z automatyzacjÄ&#x2026; w ramach gotowych procedur. OprĂłcz rĂłwnoczesnego wyĹ&#x203A;wietlania z boku ekranu podglÄ&#x2026;du widoku kamery i funkcji zarzÄ&#x2026;dzania zadaniami, ktĂłre sÄ&#x2026; juĹź znane z innych czujnikĂłw wizyjnych VISOR, oprogramowanie dostarcza uĹźytkownikowi wczeĹ&#x203A;niej przygotowane skrypty kalibracji do zadaĹ&#x201E; pick & place. Typowe aplikacje z robotami, takie jak pobieranie, pozycjonowanie czy przemieszczanie w ukĹ&#x201A;adach inspekcyjnych, mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; obecnie ustawione rÄ&#x2122;cznie, szybko i sprawnie, bez potrzeby stosowania zaawansowanego programowania.

PrzeglÄ&#x2026;d nowych funkcji poprawia komfort uĹźytkownika i czyni z kamer VISOR lidera rynku aplikacji wizyjnych 2D. Wymagania rosnÄ&#x2026; we wszystkich sektorach przemysĹ&#x201A;u, np. w produkcji elektroniki, przemyĹ&#x203A;le motoryzacyjnym czy logistyce. Dla kaĹźdej aplikacji, ktĂłra moĹźe byÄ&#x2021; realizowana z wykorzystaniem systemu wizyjnego 2D, SensoPart dostarczy rozwiÄ&#x2026;zanie ekonomiczne i Ĺ&#x201A;atwe w uĹźyciu.

Producent SensoPart oferuje startery VISOR UR z czujnikiem wizyjnym, P R O M O C J A

Cechy czujnika wizyjnego VISOR 1.3 Mpx Robotic â&#x20AC;˘ róşne rozdzielczoĹ&#x203A;ci 1280 Ă&#x2014; 1024 px, 736 Ă&#x2014; 480 px â&#x20AC;˘ ogniskowa 6â&#x20AC;&#x201C;75 mm â&#x20AC;˘ szybka kalibracja wzorcem (50 mm, 100 mm, 200 mm, 500 mm) â&#x20AC;˘ kalibracja listÄ&#x2026; par punktĂłw dopasowanÄ&#x2026; do pola widzenia â&#x20AC;˘ strategia pobrania obiektu VISOR Pick â&#x20AC;˘ wersja monochromatyczna lub kolorowa â&#x20AC;˘ zintegrowane i ustandaryzowane interfejsy (Profinet, Ethernet, EtherNet/IP) â&#x20AC;˘ kontrola dostÄ&#x2122;pnej przestrzeni wokĂłĹ&#x201A; chwytaka â&#x20AC;˘ odsuniÄ&#x2122;cie pĹ&#x201A;aszczyzny roboczej w osi Z â&#x20AC;˘ korekta wyniku w oprogramowaniu VISOR dla Ĺ&#x201A;atwiejszego dostosowania punktu chwytania â&#x20AC;˘ siedem typĂłw detektorĂłw lokalizujÄ&#x2026;cych do 10 000 komponentĂłw

oprogramowaniem URCap do pobrania, zestawem soczewek, akcesoriami montaĹźowymi i wzorcami do kalibracji.

Startery sÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pne dla wszystkich systemĂłw Universal Robots serii UR3, UR5 i UR10.

SELS Sp. z o.o. sp. k. ul. Malawskiego 5a, 02-641 Warszawa tel. 22 848 08 42, 22 848 52 81 e-mail: sels@sels.pl e-sklep: www.czujniki.com.pl www.sels.pl

63

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

Kompleksowe

rozwiÄ&#x2026;zania wizyjne firmy Teledyne DALSA & 2% % # O#)O

' ! J 4

J '

! $

& !

! ! ' $ R 2

" ` 5 < + H J &

! ! $

! ! ' $*

'

! '

X

+ ' / `

! ' 4 5

64

Z

 myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o prostszych rozwiÄ&#x2026;zaniach stosowanych do rozbudowy linii produkcyjnych o miejscowÄ&#x2026; wizyjnÄ&#x2026; kontrolÄ&#x2122; jakoĹ&#x203A;ci firma Teledyne DALSA wprowadziĹ&#x201A;a do asortymentu kilka rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;.

Czujnik wizyjny BOA Spot W rodzinie czujnikĂłw wizyjnych firmy Teledyne DALSA znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; dwa podstawowe modele o rozdzielczoĹ&#x203A;ci 640 Ă&#x2014; 480 px oraz 1280 Ă&#x2014; 960 px. Wariant o mniejszej rozdzielczoĹ&#x203A;ci ma wersjÄ&#x2122; monochromatycznÄ&#x2026; i kolorowÄ&#x2026;, zaĹ&#x203A; wariant o wyĹźszej rozdzielnoĹ&#x203A;ci wystÄ&#x2122;puje jedynie w wersji monochromatycznej. NiezaleĹźnie od wersji istnieje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dodania oĹ&#x203A;wietlacza oraz obudowy obiektywu. Komunikacja z urzÄ&#x2026;dzeniami zewnÄ&#x2122;trznymi odbywa siÄ&#x2122; z wykorzystaniem sieci Ethernet lub portu RS-232. Wszystkie wersje sÄ&#x2026; programowane przy uĹźyciu oprogramowania iNspect obsĹ&#x201A;ugiwanego z poziomu przeglÄ&#x2026;darki internetowej.

Do gĹ&#x201A;Ăłwnych zadaĹ&#x201E; realizowanych przez czujniki wizyjne BOA Spot naleĹźy sprawdzanie obecnoĹ&#x203A;ci elemen-

P R O M O C J A

tów, pomiary, odczyt kodów kreskowych i DataMatrix, OCR czy porównywanie do wzorca.

WĹ&#x203A;rĂłd zalet tych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; sÄ&#x2026; niska cena i wszechstronnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; stosowania przy prostym programowaniu.

Kamery inteligentne BOA i BOA2 Kamery inteligentne BOA dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; w wersjach od rozdzielczoĹ&#x203A;ci VGA do 2 Mpx. KaĹźda z rozdzielczoĹ&#x203A;ci wystÄ&#x2122;puje w dwĂłch wariantach sprzÄ&#x2122;towych:

AUTOMATYKA

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY BOA50 i BOA200, ktĂłre róşniÄ&#x2026; siÄ&#x2122; szybkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; procesora. Standardowym oprogramowaniem kamer BOA jest iNspect w peĹ&#x201A;nej wersji, ktĂłry pozwala na szersze zastosowanie niĹź w przypadku czujnikĂłw wizyjnych. Dodatkowo w szybszych wersjach dostÄ&#x2122;pne jest oprogramowanie Sherlock, ktĂłre umoĹźliwia bardzo elastyczne budowanie aplikacji wizyjnych. Podobnie jak w przypadku czujnikĂłw wizyjnych kamery programowane sÄ&#x2026; z poziomu przeglÄ&#x2026;darki internetowej.

Do aplikacji wymagajÄ&#x2026;cych wiÄ&#x2122;kszej rozdzielczoĹ&#x203A;ci producent stworzyĹ&#x201A; wersjÄ&#x2122; BOA2 o matrycach 2, 3 i 5 Mpx â&#x20AC;&#x201C; kamery dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;ce na procesorze dual-core 1,5 GHz oraz oprogramowaniu Inspect Express.

DodatkowÄ&#x2026; zaletÄ&#x2026; tych modeli jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; uĹźycia zintegrowanego oĹ&#x203A;wietlacza.

Systemy wizyjne GEVA Do najbardziej wymagajÄ&#x2026;cych aplikacji firma Teledyne DALSA przewi-

i zakres cenowy pozwalajÄ&#x2026; na dobranie zoptymalizowanego rozwiÄ&#x2026;zania do kaĹźdej aplikacji.

Dodatkowe informacje i szkolenia

dziaĹ&#x201A;a komputery wizyjne z preinstalowanym oprogramowaniem iNspect i Sherlock. W zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od potrzebnej mocy obliczeniowej dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; komputery w wersji GEVA 300, GEVA 1000, GEVA 3000, GEVA 4000 oraz wersja z panelem operatorskim GEVA 312T. Komputery bezpoĹ&#x203A;rednio lub za pomocÄ&#x2026; switcha mogÄ&#x2026; obsĹ&#x201A;ugiwaÄ&#x2021; wiele kamer, co przy aplikacjach wielokamerowych zdecydowanie redukuje koszt wdroĹźenia w porĂłwnaniu z kilkoma kamerami inteligentnymi. Dodatkowo moĹźliwe jest obsĹ&#x201A;ugiwanie peryferii za pomocÄ&#x2026; karty I/O. Do systemĂłw wizyjnych GEVA polecane sÄ&#x2026; kamery z serii Genie Nano firmy Teledyne DALSA â&#x20AC;&#x201C; Ĺ&#x201A;atwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; integracji

WiÄ&#x2122;cej informacji na temat omĂłwionych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; na stronie producenta www.teledynedalsa.com oraz na stronie internetowej oficjalnego dystrybutora w Polsce, spĂłĹ&#x201A;ki STEMMER IMAGING â&#x20AC;&#x201C; www.stemmer-imaging.com.

Firma STEMMER IMAGING planuje uruchomienie wkrĂłtce szkoleĹ&#x201E; na temat wszystkich zaprezentowanych systemĂłw oraz oferuje pomoc w doborze odpowiednich obiektywĂłw i oĹ&#x203A;wietlaczy przy tworzeniu aplikacji.

STEMMER IMAGING Sp. z o.o.

5 91 ' A * 881?>> j !

5 AA? 8Y; 8YY 1

@ 1 5&

!!!5 1 5&

R E K L A M A

V I S I O N . R I G H T. N O W

WIZJA DLA AUTOMATYKI â&#x2013; Kamery Inteligentne â&#x2013; Inteligentne czujniki 3D

( 5

#

â&#x2013; Komponenty do SystemĂłw Wizyjnych

www.stemmer-imaging.pl

10/2018

|

+48 664 921 922

|

sales@stemmer-imaging.pl

65

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

X X !

! & ' / *

X! *

Makieta z guzikami

Kontrola procesu produkcyjnego

Fot. Balluff

SmartCamera BVS firmy Balluff w praktycznym ujÄ&#x2122;ciu Istotnym elementem funkcjono! + 4

& D4 !

jest kontrola procesu produkcyjnego. Gwarantuje to przede wszystkim minimalizowanie ! ! J $

& & 4 D !5 ) &

& '

D

! X ! ! !

*

! E $ !

R

& J & $ sowanie inteligentnej kamery marki Balluff.

Tobiasz Kalak 10/2018

S

martCamera Balluff idealnie sprawdza siÄ&#x2122; w trudnych warunkach przemysĹ&#x201A;owych oraz pozwala na tworzenie rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; na miarÄ&#x2122; PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. Bogaty wachlarz jej moĹźliwoĹ&#x203A;ci zostaĹ&#x201A; juĹź przedstawiony w artykule na blogu firmowym Balluff www.innovatingautomation.pl. PoniĹźej przedstawiamy przykĹ&#x201A;adowÄ&#x2026; aplikacjÄ&#x2122;, ktĂłra Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy wykorzystanie robota przemysĹ&#x201A;owego i inteligentnej kamery do sortowania guzikĂłw. Aplikacja moĹźe jednak oczywiĹ&#x203A;cie znaleĹşÄ&#x2021; zastosowanie w odniesieniu do szerszego spektrum produktĂłw.

P R O M O C J A

Sortowanie â&#x20AC;&#x201C; wyzwania IstotÄ&#x2026; wzbogacenia procesu sortowania o elementy z zakresu automatyki przemysĹ&#x201A;owej, jest poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie systemu przetwarzania obrazu (identyfikacja obiektĂłw) z systemem chwytakĂłw robota â&#x20AC;&#x201C; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie na tym polega najwaĹźniejsze wyzwanie dla firmy Balluff.

W automatyce kluczowym parametrem jest szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i pewnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dziaĹ&#x201A;ania oraz przetwarzanie i wysyĹ&#x201A;anie informacji. Zastosowanie najnowszej technologii oraz wykorzystanie wieloletniego doĹ&#x203A;wiadczenia firmy Balluff sprawia, Ĺźe SmartCamera staje siÄ&#x2122; optymalnym wyborem.

67

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

OprĂłcz wyboru odpowiedniego narzÄ&#x2122;dzia (SmartCamera BVS) oraz zespolenia go z innymi maszynami i robotami wchodzÄ&#x2026;cymi w skĹ&#x201A;ad linii produkcyjnej, wyzwaniem jest rĂłwnieĹź dobĂłr odpowiedniego oĹ&#x203A;wietlenia do zrealizowania aplikacji oraz uczynienie caĹ&#x201A;ego procesu moĹźliwie najbardziej bezobsĹ&#x201A;ugowym.

Realizacja tych wyzwaĹ&#x201E; ma oczywiĹ&#x203A;cie na celu optymalizacjÄ&#x2122; procesĂłw produkcji, w tym skrĂłcenie czasu sortowania oraz minimalizowanie kosztĂłw przeprowadzania caĹ&#x201A;ej aplikacji.

Inteligentna kamera w trakcie pracy Aplikacja sortowania guzikĂłw wedĹ&#x201A;ug wielkoĹ&#x203A;ci i ksztaĹ&#x201A;tu zostaĹ&#x201A;a zrealizowana w warunkach odzwierciedlajÄ&#x2026;cych rzeczywistÄ&#x2026; liniÄ&#x2122; produkcyjnÄ&#x2026;. Do przygotowania wykorzystano przenoĹ&#x203A;nik taĹ&#x203A;mowy, nad ktĂłrym w odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci kilkudziesiÄ&#x2122;ciu centymetrĂłw zainstalowana zostaĹ&#x201A;a SmartCamera Balluff. WysokoĹ&#x203A;Ä&#x2021; instalacji urzÄ&#x2026;dzenia moĹźe byÄ&#x2021; dostosowana do warunkĂłw otoczenia danej aplikacji, a wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwe pole widzenia jest zapewnione dziÄ&#x2122;ki doborowi odpowiedniego obiektywu z szerokiej oferty akcesoriĂłw.

SmartCamera umoĹźliwia bezpoĹ&#x203A;rednie podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie oĹ&#x203A;wietlacza do jednego z portĂłw zlokalizowanych na dolnej Ĺ&#x203A;cianie obudowy. MoĹźliwe jest takĹźe podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie go do zewnÄ&#x2122;trznego ĹşrĂłdĹ&#x201A;a zasilania, dziÄ&#x2122;ki czemu oĹ&#x203A;wietlacz pracuje niezaleĹźnie w trybie ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ym â&#x20AC;&#x201C; to odpowiedĹş firmy Balluff na jedno z wczeĹ&#x203A;niej przywoĹ&#x201A;anych wyzwaĹ&#x201E;, stawianych tego typu urzÄ&#x2026;dzeniom.

Na makiecie znajduje siÄ&#x2122; piÄ&#x2122;Ä&#x2021; rodzajĂłw guzikĂłw róşnej wielkoĹ&#x203A;ci i ksztaĹ&#x201A;tu. Pierwszym krokiem jest â&#x20AC;&#x17E;zapamiÄ&#x2122;tanieâ&#x20AC;? kaĹźdego z nich przez inteligentnÄ&#x2026; kamerÄ&#x2122;, przy uĹźyciu prostego oraz intuicyjnego interfejsu BVS Cockpit. DostÄ&#x2122;p do niego uzyskuje siÄ&#x2122; przez przeglÄ&#x2026;darkÄ&#x2122; internetowÄ&#x2026;, wpisujÄ&#x2026;c adres urzÄ&#x2026;dzenia.

Oprogramowanie nie jest skomplikowane, a gĹ&#x201A;Ăłwnym zaĹ&#x201A;oĹźeniem przy jego tworzeniu byĹ&#x201A;a prostota obsĹ&#x201A;ugi.

UĹźytkownik nie musi byÄ&#x2021; wiÄ&#x2122;c eks68

& & ! &

pierwszego guzika

pertem od przetwarzania obrazu â&#x20AC;&#x201C; to z kolei odpowiedĹş na wyzwanie dotyczÄ&#x2026;ce prostoty obsĹ&#x201A;ugi urzÄ&#x2026;dzenia.

Makieta z rozrzuconymi losowo na caĹ&#x201A;ym obszarze 15 guzikami porusza siÄ&#x2122; na przenoĹ&#x203A;niku taĹ&#x203A;mowym. Czujnik optoelektroniczny emituje wiÄ&#x2026;zkÄ&#x2122; Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;a i reaguje na obiekty, ktĂłre pojawiajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w jego polu widzenia. W momencie wykry-

& & ! &

drugiego guzika

cia makiety przenoĹ&#x203A;nik taĹ&#x203A;mowy zostaje zatrzymany, tak aby makieta znalazĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; idealnie w polu widzenia SmartCamery BVS. NastÄ&#x2122;pnie rozpoczyna siÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x17E;inspekcjaâ&#x20AC;?, czyli uruchomiony zostaje wczeĹ&#x203A;niej zdefiniowany program. Warto zauwaĹźyÄ&#x2021;, Ĺźe kÄ&#x2026;t uĹ&#x201A;oĹźenia makiety nie wpĹ&#x201A;ywa na wynik koĹ&#x201E;cowy. W trybie monitorowania uruchomiony jest program AUTOMATYKA

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

SmartCamery Balluff umoĹźliwia sprzÄ&#x2122;Ĺźenie ze sobÄ&#x2026; inspekcji wizyjnej oraz elementĂłw wykonawczych, co ogranicza koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; udziaĹ&#x201A;u pracownikĂłw w procesie sortowania guzikĂłw (lub innych produktĂłw).

Zalety kontroli produkcji przy uĹźyciu inteligentnej kamery

& & ! &

trzeciego guzika

!

' & * ! XN

do zmiany inspekcji

Rozpoznawanie obiektĂłw to jedno z narzÄ&#x2122;dzi SmartCamery firmy Balluff.

Zakres pracy urzÄ&#x2026;dzenia nie koĹ&#x201E;czy siÄ&#x2122; na identyfikacji, lecz obejmuje szerokie spektrum dziaĹ&#x201A;ania (m.in. odczyt kodĂłw kreskowych, kodĂłw 2D lub tekstu, analizÄ&#x2122; jasnoĹ&#x203A;ci, konturu przedmiotu oraz pomiary jego gabarytĂłw). Wszystkie narzÄ&#x2122;dzia, dostÄ&#x2122;pne z poziomu przejrzystego interfejsu BVS Cockpit, pozwalajÄ&#x2026; tworzyÄ&#x2021; efektywne rozwiÄ&#x2026;zania w procesach produkcyjnych.

OprĂłcz prostoty dziaĹ&#x201A;ania urzÄ&#x2026;dzenia, ktĂłra gwarantuje minimalizacjÄ&#x2122; koniecznoĹ&#x203A;ci obsĹ&#x201A;ugi linii produkcyjnej w zakresie sortowania przez pracownikĂłw), zaletÄ&#x2026; jest rĂłwnieĹź oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; czasu trwania procesu.

JeĹ&#x203A;li do tej pory sortowanie produktĂłw odbywaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; manualnie, to róşnica w czasie pracy bÄ&#x2122;dzie znaczÄ&#x2026;ca.

Dodatkowo trwaĹ&#x201A;a obudowa urzÄ&#x2026;dzenia umoĹźliwia pracÄ&#x2122; w trudnych warunkach i minimalizuje koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; konserwacji, co z kolei przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci finansowe.

Sortowanie przy uĹźyciu inteligentnej kamery jest ponadto niezwykle precyzyjne, a bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dy podczas tego procesu praktycznie nie wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;. WpĹ&#x201A;ywa to na wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zakĹ&#x201A;adu produkcyjnego oraz na wysokÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; produktu koĹ&#x201E;cowego.

Fot. Balluff

Tobiasz Kalak

inspekcji rozpoznajÄ&#x2026;cy jeden rodzaj guzika. KaĹźdy kolejny guzik jest identyfikowany pojedynczo, a dane o jego poĹ&#x201A;oĹźeniu przesyĹ&#x201A;ane sÄ&#x2026; sieciÄ&#x2026; Profinet do sterownika PLC, ktĂłry nastÄ&#x2122;pnie przesyĹ&#x201A;a je do robota.

Manipulator siÄ&#x2122;ga kolejno po guziki okreĹ&#x203A;lonego typu rozmieszczone na makiecie i wkĹ&#x201A;ada je do jednego otworu. W chwili, gdy SmartCamera 10/2018

rozpozna wszystkie guziki jednego rodzaju, przenoĹ&#x203A;nik taĹ&#x203A;mowy zostaje ponownie uruchomiony i nastÄ&#x2122;puje zmiana programu inspekcji w kamerze, ktĂłry bierze pod uwagÄ&#x2122; kolejny typ guzika. Proces trwa do momentu, aĹź kamera nie bÄ&#x2122;dzie w stanie rozpoznaÄ&#x2021; Ĺźadnego obiektu. Oznacza to, Ĺźe wszystkie guziki zostaĹ&#x201A;y prawidĹ&#x201A;owo posortowane. Taki system pracy

BALLUFF Sp. z o.o. ul. Graniczna 21A 6?16;A < ! e-mail: balluff@balluff.pl tel. 71 382 09 00 fax 71 338 49 30 www.balluff.pl

69

PRAWO I NORMY

OLIWIA CZARNOCKA rzecznik patentowy POLSERVICE, Kancelaria RzecznikĂłw Patentowych

Prawa twĂłrcy wynalazku L ! ! ! X & ! '* !

5 = & 5 ;* & ! ' & ! & !

! ! * !

E ! * ! & !

& H

R '

& !

& * & ! $

4 & !

' ' *

E

& !

!

& !

!

'

! ! & $* ' $

! $ $

& 4 ' $5

P

rawa, jakie przysĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026; twĂłrcy wynalazku zostaĹ&#x201A;y szczegĂłĹ&#x201A;owo uregulowane w ustawie Prawo wĹ&#x201A;asnoĹ&#x203A;ci przemysĹ&#x201A;owej, ale sposĂłb zapisu czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci z nich umoĹźliwia twĂłrcy i podmiotom, ktĂłre bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; korzystaĹ&#x201A;y z wynalazku, indywidualne ustalenie niektĂłrych warunkĂłw.

Prawo do wymieniania w opisach, rejestrach, publikacjach TwĂłrca moĹźe wykonywaÄ&#x2021; swoje prawo rĂłwnieĹź w postaci negatywnej, tzn. moĹźe nie ĹźyczyÄ&#x2021; sobie podawania jego danych osobowych w publikacjach, opisach, rejestrach. Jest to moĹźliwe poza przypadkami, gdy wymĂłg takiego wskazania wynika z przepisĂłw prawa.

ZgĹ&#x201A;oszenia patentowe co do zasady sÄ&#x2026; publikowane w ciÄ&#x2026;gu 18 miesiÄ&#x2122;cy od zgĹ&#x201A;oszenia do UrzÄ&#x2122;du Patentowego w â&#x20AC;&#x17E;Biuletynie UrzÄ&#x2122;du Patentowegoâ&#x20AC;? i w takiej publikacji informacji o zgĹ&#x201A;oszeniu wskazany jest takĹźe twĂłrca rozwiÄ&#x2026;zania. Na dokumencie patentowym oraz w â&#x20AC;&#x17E;WiadomoĹ&#x203A;ciach UrzÄ&#x2122;du Patentowegoâ&#x20AC;? rĂłwnieĹź UrzÄ&#x2026;d Patentowy wskazuje twĂłrcÄ&#x2122; (bÄ&#x2026;dĹş twĂłrcĂłw â&#x20AC;&#x201C; jeĹ&#x203A;li byĹ&#x201A;o ich wiÄ&#x2122;cej).

Prawo do wynagrodzenia Ustawa Prawo wĹ&#x201A;asnoĹ&#x203A;ci przemysĹ&#x201A;owej przewiduje przyznanie twĂłrcy wynalazku, wzoru uĹźytkowego albo wzoru przemysĹ&#x201A;owego wynagrodzenia za ko70

rzystanie z opracowanego rozwiÄ&#x2026;zania przez przedsiÄ&#x2122;biorcÄ&#x2122; w sytuacjach, gdy prawo do korzystania z rozwiÄ&#x2026;zania albo prawo do uzyskania prawa wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznego przysĹ&#x201A;uguje przedsiÄ&#x2122;biorcy.

Przepis ten jest o tyle niejasny, şe ustawa nie definiuje czym jest wynalazek.

W art. 24 ustawy okreĹ&#x203A;lono tylko warunki konieczne do uzyskania patentu na wynalazek, a mianowicie: â&#x20AC;&#x17E;Patenty sÄ&#x2026; udzielane â&#x20AC;&#x201C; bez wzglÄ&#x2122;du na dziedzinÄ&#x2122; techniki â&#x20AC;&#x201C; na wynalazki, ktĂłre sÄ&#x2026; nowe, posiadajÄ&#x2026; poziom wynalazczy i nadajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; do przemysĹ&#x201A;owego stosowania.â&#x20AC;?

Przytoczony artykuĹ&#x201A; 22 pkt. 1, dotyczÄ&#x2026;cy prawa do wynagrodzenia, nie precyzuje rĂłwnieĹź czy chodzi o wynalazki, na ktĂłre zostaĹ&#x201A; juĹź udzielony patent czy rĂłwnieĹź na takie, ktĂłre pozbawione sÄ&#x2026; zdolnoĹ&#x203A;ci patentowej, ale przedsiÄ&#x2122;biorca z nich korzysta.

WysokoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wynagrodzenia W przypadku gdy przedsiÄ&#x2122;biorca nie przewidziaĹ&#x201A; regulaminu wynagradzania, wynagrodzenie ustala siÄ&#x2122; w odpowiedniej proporcji do korzyĹ&#x203A;ci przedsiÄ&#x2122;biorcy z wynalazku. NaleĹźy przy tym uwzglÄ&#x2122;dniÄ&#x2021; okolicznoĹ&#x203A;ci, w jakich rozwiÄ&#x2026;zanie zostaĹ&#x201A;o opracowane. W szczegĂłlnoĹ&#x203A;ci trzeba mieÄ&#x2021; na uwadze zakres udzielonej twĂłrcy pomocy przy opracowywaniu rozwiÄ&#x2026;zania, czyli rodzaj i wielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wsparcia finansowego, pomoc natury organizacyjnej oraz naukowej, tj. dostÄ&#x2122;p do materiaĹ&#x201A;Ăłw, urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, odczynnikĂłw, AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY linii technologicznej, dostęp do płatnej profesjonalnej bazy publikacji naukowych lub patentowych baz danych ułatwiających poszerzanie wiedzy na dany temat.

Innym aspektem, który należy brać pod uwagę jest zakres obowiązków pracowniczych twórcy związanych z opracowaniem wynalazku, tj. wysokość i rodzaj wynagrodzenia, które przysługuje pracownikowi, ewentualne dodatkowe świadczenia dla pracownika, warunki pracy, okres zatrudnienia, czas poświęcony pracy twórczej i przede wszystkim rodzaj obowiązków pracowniczych twórcy (zwłaszcza określenie czy opracowanie innowacyjnego rozwiązania było wyłącznym, czy tylko ewentualnym celem takich obowiązków).

Ustalone wynagrodzenie może być określone kwotą ryczałtową (np. przy przeniesieniu prawa na przedsiębiorcę). Można jednak stosować wartość procentową w stosunku do osiąganych przez przedsiębiorcę dochodów wynikających ze sprzedaży produktów, w których wprowadzono opracowane przez twórcę rozwiązanie (również dochodów uzyskiwanych z opłat licencyjnych od licencjobiorców). W przypadku, gdy w opracowaniu rozwiązania brało udział kilku twórców, można także rozważyć określenie różnych stawek dla różnych twórców, które uwzględniają ich nakład pracy twórczej.

Wielkość wynagrodzenia powinna być wprost proporcjonalna do wszelkich korzyści, jakie przedsiębiorca osiąga z eksploatacji danego rozwiązania.

Należy również uwzględnić pozaekonomiczne korzyści, tj. wzmocnienie

W PRZYPADKU GDY TWÓRCA NIE PRZEKAZAŁ SWOJEGO PRAWA NA RZECZ ZLECENIODAWCY LUB PRACODAWCY, PO UDZIELENIU PATENTU STAJE SIĘ ON WSPÓŁUPRAWNIONYM DO PRAWA WYŁĄCZNEGO. pozycji na rynku wynikające z dobrze rokującego wynalazku.

Sposób wypłaty Jeżeli umowa między twórcą z pracodawcą nie stanowi inaczej, wynagrodzenie za opracowanie wynalazku wypłaca się w całości lub w częściach. Zgodnie z art. 22 pkt 4 ustawy całość wynagrodzenia albo jego pierwszą część wypłaca się najpóźniej w terminie dwóch miesięcy od dnia uzyskania pierwszych korzyści z wynalazku. Pozostałe części powinno wypłacać się najpóźniej w terminie dwóch miesięcy po upływie każdego roku. Określenie pierwszych korzyści jest dość nieprecyzyjne, twórca z reguły nie ma możliwości weryfikacji korzyści osiąganych przez przedsiębiorcę. Twórca musi polegać na informacjach przekazanych przez pracodawcę, a w przypadku wątpliwości, może wystąpić na drogę sądową. Jeśli strony nie uzgodniły inaczej, ustawa przewiduje wypłatę wynagrodzenia maksymalnie przez pięć lat od momentu uzyskania pierwszych korzyści.

Wzrost wynagrodzenia Zgodnie z art. 23 ustawy Prawo własności przemysłowej wynagrodzenie twórcy

ZGODNIE Z ART. 23 USTAWY PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ WYNAGRODZENIE TWÓRCY WYNALAZKU OKREŚLONE I WYPŁACONE POWINNO BYĆ PODWYŻSZONE, JEŻELI KORZYŚCI OSIĄGNIĘTE PRZEZ PRZEDSIĘBIORCĘ OKAŻĄ SIĘ ZNACZĄCO WYŻSZE OD KORZYŚCI PRZYJĘTYCH ZA PODSTAWĘ DO USTALENIA WYPŁACONEGO WYNAGRODZENIA. 10/2018

wynalazku określone i wypłacone powinno być podwyższone, jeżeli korzyści osiągnięte przez przedsiębiorcę okażą się znacząco wyższe od korzyści przyjętych za podstawę do ustalenia wypłaconego wynagrodzenia. Jeśli korzyści zostały oszacowane w sposób prawidłowy, a ustalono tylko zbyt niską proporcję do wartości tych korzyści, zapis ten nie ma zastosowania. Nie ma on również zastosowania, jeśli strony umówiły się na wynagrodzenie ryczałtowe.

Twórca będący współuprawnionym W przypadku gdy twórca nie przekazał swojego prawa na rzecz zleceniodawcy lub pracodawcy, po udzieleniu patentu staje się on współuprawnionym do prawa wyłącznego. Zgodnie z art.

72 ustawy Prawo własności przemysłowej ustawodawca przewidział określone uprawnienia współuprawnionym z patentu, jak i zgłaszającym. Zgodnie z tym artykułem współuprawniony z patentu może – bez zgody pozostałych współuprawnionych – korzystać z wynalazku we własnym zakresie oraz dochodzić roszczeń z powodu naruszenia patentu.

Korzystanie z wynalazku we własnym zakresie oznacza korzystanie we własnym przedsiębiorstwie, własnej działalności gospodarczej lub zawodowej. W przypadku, gdy umowa między podmiotami zgłaszającymi wynalazek do ochrony nie precyzuje kwestii podziału zysków, to gdy jeden z współuprawnionych uzyska jakiekolwiek korzyści z wynalazku, każdy z pozostałych współuprawnionych ma prawo do odpowiedniej części z jednej czwartej tych korzyści, po potrąceniu nakładów. Odpowiednia część to wielkość poszczególnych udziałów.

Można również zapisać w umowie inny rodzaj podziału korzyści.

Oliwia Czarnocka 71

RYNEK

Efektywne wzorcowanie przepĹ&#x201A;ywomierzy K! D ' X & '

& ' 4 E !

$

4 ' E & 5 J ' *

E ! !

!

'J

'

' & ! ! ! $5 < ! & & ! & ! + !

J 4

& ' '*

!& !

4

!5 ' ( $

72

Z

e wzglÄ&#x2122;du na skomplikowane procedury zwiÄ&#x2026;zane z wzorcowaniem â&#x20AC;&#x201C; m.in. przepĹ&#x201A;ywomierzy â&#x20AC;&#x201C; oraz czÄ&#x2122;sty brak kadry z odpowiednimi kompetencjami, dobrym wyborem jest zlecenie kalibracji firmom zewnÄ&#x2122;trznym.

Zachowaj zgodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wyjdĹş naprzeciw oczekiwaniom Opracowanie planu kalibracji dla poszczegĂłlnych przyrzÄ&#x2026;dĂłw czÄ&#x2122;sto wymaga wsparcia producenta przepĹ&#x201A;ywomierza oraz laboratorium wzorcujÄ&#x2026;cego z doĹ&#x203A;wiadczeniem przemysĹ&#x201A;owym, ktĂłre moĹźe rzetelnie doradziÄ&#x2021;, jak czÄ&#x2122;sto w typowej instalacji naleĹźy wzorcowaÄ&#x2021; przepĹ&#x201A;ywomierz. WykorzystujÄ&#x2026;c te wskazĂłwki, uĹźytkownik musi uwzglÄ&#x2122;dniÄ&#x2021; warunki eksploatacji, funkcje przepĹ&#x201A;ywomierza i wĹ&#x201A;asne doĹ&#x203A;wiadczenie. Przy wyznaczaniu odstÄ&#x2122;pĂłw czasowych miÄ&#x2122;dzy wzorcowaniami naleĹźy rĂłwnieĹź wziÄ&#x2026;Ä&#x2021; pod uwagÄ&#x2122; aspekt finansowy. Wyznaczenie zbyt dĹ&#x201A;ugich interwaĹ&#x201A;Ăłw czasowych moĹźe wpĹ&#x201A;ynÄ&#x2026;Ä&#x2021; na pogorszenie P R O M O C J A

jakoĹ&#x203A;ci produktu lub bezpieczeĹ&#x201E;stwo.

Z drugiej strony zbyt czÄ&#x2122;ste kalibracje â&#x20AC;&#x201C; poza zwiÄ&#x2122;kszeniem kosztĂłw z nimi zwiÄ&#x2026;zanych â&#x20AC;&#x201C; nie przyniosÄ&#x2026; wymiernych korzyĹ&#x203A;ci. Wszystkie wspomniane skĹ&#x201A;adowe pokazujÄ&#x2026;, jak waĹźna w procesie wzorcowania jest spĂłjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pomiarowa, ktĂłra wpĹ&#x201A;ywa na wiarygodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; uzyskanych wynikĂłw i pozwala na dalszÄ&#x2026; analizÄ&#x2122; procesu produkcji.

Kompetentny partner, z wieloletnim doĹ&#x203A;wiadczeniem, dysponujÄ&#x2026;cy wykwalifikowanÄ&#x2026; kadrÄ&#x2026;, a takĹźe ustandaryzowanymi procedurami, bÄ&#x2122;dzie nieocenionÄ&#x2026; pomocÄ&#x2026; w sprostaniu takim wyzwaniom.

OszczÄ&#x2122;dzaj czas i pieniÄ&#x2026;dze Dodatkowym atutem korzystania z usĹ&#x201A;ug firmy specjalizujÄ&#x2026;cej siÄ&#x2122; w kalibracji jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przeprowadzenia usĹ&#x201A;ugi w miejscu pracy urzÄ&#x2026;dzenia, bez koniecznoĹ&#x203A;ci jego demontaĹźu i transportu do laboratorium. Pozwala to zaoszczÄ&#x2122;dziÄ&#x2021; czas i pieniÄ&#x2026;dze, poniewaĹź przepĹ&#x201A;ywomierz demontowany jest AUTOMATYKA

w zmiennym otoczeniu rynkowym.

ZROZUMIENIE

Usprawniasz i automatyzujesz procesy

oraz zgodnie z przepisami.

tylko na czas przeprowadzania usĹ&#x201A;ugi, a co za tym idzie przestoje produkcji redukowane sÄ&#x2026; do minimum. Ograniczone zostaje rĂłwnieĹź ryzyko zwiÄ&#x2026;zane z transportem urzÄ&#x2026;dzenia do miejsca przeprowadzenia kalibracji.

Zadbaj o komfort i jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; produkcji

' ( $

!

5 ! ' & E

! ! $

i ogranicz ryzyko.

R E K L A M A

Firma Endress+Hauser oferuje usĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; kalibracji w miejscu zainstalowania urzÄ&#x2026;dzenia, wraz z kompleksowym wsparciem technicznym. To w peĹ&#x201A;ni elastyczne rozwiÄ&#x2026;zanie pozwala na wykonanie wzorcowania, ograniczajÄ&#x2026;c do minimum zakĹ&#x201A;Ăłcenia procesu produkcyjnego, jednoczeĹ&#x203A;nie zapewniajÄ&#x2026;c najwyĹźszÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wytwarzanych produktĂłw.

Mobilna stacja kalibracyjna Endress+Hauser wyposaĹźona jest we wszystkie niezbÄ&#x2122;dne akcesoria: przyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza procesowe, wĹ&#x201A;asny zbiornik wody, pompy oraz przepĹ&#x201A;ywomierze wzorcowe, ktĂłrych dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wynosi 0,05%. Oferowana usĹ&#x201A;uga moĹźe byÄ&#x2021; wykonywana dla przepĹ&#x201A;ywomierzy róşnych producentĂłw, a po jej zrealizowaniu klienci otrzymujÄ&#x2026; certyfikat zgodny z normÄ&#x2026; ISO/IEC 17025.

Endress+Hauser oferuje rĂłwnieĹź usĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; wzorcowania w akredytowanych laboratoriach. DziÄ&#x2122;ki temu odbiorca zyskuje pewnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; spĂłjnoĹ&#x203A;ci pomiarowej i gwarancjÄ&#x2122; jakoĹ&#x203A;ci, potwierdzonÄ&#x2026; przez krajowe jednostki akredytujÄ&#x2026;ce.

Co istotne, certyfikaty wystawiane przez te laboratoria sÄ&#x2026; uznawane na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie. DziÄ&#x2122;ki wieloletniemu doĹ&#x203A;wiadczeniu specjaliĹ&#x203A;ci firmy opracowali procedury dla kaĹźdej metody wzorcowania, m.in. przepĹ&#x201A;ywu, ciĹ&#x203A;nienia czy temperatury. KorzystajÄ&#x2026;c ze wsparcia solidnego partnera, usĹ&#x201A;ugobiorca zyskuje gwarancjÄ&#x2122; speĹ&#x201A;nienia wymagaĹ&#x201E; norm bezpieczeĹ&#x201E;stwa i poprawienia jakoĹ&#x203A;ci produktĂłw.

WiÄ&#x2122;cej informacji na ten temat moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; na stronie go.endress.com/pl/kalibracje.

.\OH 6KLSSV 0HQDGĹŤHU GV NDOLEUDFML

â&#x20AC;&#x17E;Pomagamy naszym Klientom

!

"

#

#

$

( 5 % Â&#x17D;T

)" *+ ,

5 < ! ;;* 6;1;;A < !

5 7; 779 >> >> + 3 7; 779 >> A> 1

+ @& 5 5 !!!5& 5 5

10/2018

'RZLHG] VLÄ&#x152; ZLÄ&#x152;FHM R QDV]\P SURJUDPLH ]DU]øG]DQLD NDOLEUDFMDPL go.endress.com/pl/kalibracje

RYNEK

Odzyskiwanie

energii elektrycznej w aplikacjach napÄ&#x2122;dowych z falownikami Danfoss Drives Firma Schulz Infoprod od wie

! & & '

" +

' ! " 4 5 <

& !

! J

! ' & &D !

$ ! 5

- / ' (

W

 wielu ukĹ&#x201A;adach napÄ&#x2122;dowych silnik elektryczny moĹźe pracowaÄ&#x2021; przez czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; cyklu maszyny w trybie generatorowym, czyli wytwarzaÄ&#x2021; energiÄ&#x2122; elektrycznÄ&#x2026;. Dzieje siÄ&#x2122; tak np. w aplikacji o duĹźej inercji obciÄ&#x2026;Ĺźenia przy zmianie obrotĂłw falownikiem z wyĹźszych na niĹźsze albo podczas zatrzymywania napÄ&#x2122;du. PrzykĹ&#x201A;adami takiego ukĹ&#x201A;adu sÄ&#x2026; wentylator osiowy czy wirĂłwka odĹ&#x203A;rodkowa. W czasie hamowania ukĹ&#x201A;adu napÄ&#x2122;dowego energia z silnika musi zostaÄ&#x2021; odprowadzona na zewnÄ&#x2026;trz.

z moĹźliwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; zwrotu energii bezpoĹ&#x203A;rednio do sieci zasilajÄ&#x2026;cej, nazywanych AFE (Active Front End) lub AIC (Active Infeed Converters) â&#x20AC;&#x201C; rys. 1. Falowniki AFE/AIC sÄ&#x2026; wyposaĹźone w sterowany mostek prostownikowy, filtr LCL i sterownik z odpowiednim oprogramowaniem obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026;cym przepĹ&#x201A;yw energii zwracanej do sieci zasilajÄ&#x2026;cej.

W ukĹ&#x201A;adzie z kilkoma falownikami, gdzie wystÄ&#x2122;puje czÄ&#x2122;ste hamowanie, moĹźna je poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; wspĂłlnÄ&#x2026; szynÄ&#x2026; napiÄ&#x2122;cia DC, przekazywaÄ&#x2021; energiÄ&#x2122; obwodu poĹ&#x203A;redniego danej aplikacji do innych falownikĂłw i w ten sposĂłb â&#x20AC;&#x17E;zasiliÄ&#x2021;â&#x20AC;? je energiÄ&#x2026; odzyskanÄ&#x2026; z hamowania â&#x20AC;&#x201C; rys. 2. IstniejÄ&#x2026; jednak pewne, dodatkowe wymagania dla konfiguracji napÄ&#x2122;du ze wspĂłlnÄ&#x2026; szynÄ&#x2026; DC. UĹźytkownik musi zabezpieczyÄ&#x2021; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia DC miÄ&#x2122;dzy falownikami, tak aby awaria ktĂłregokolwiek z nich nie wykluczyĹ&#x201A;a z pracy pozostaĹ&#x201A;ych i aby w przypadku braku energii hamowania wszystkie mogĹ&#x201A;y pracowaÄ&#x2021; z peĹ&#x201A;nÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;. DodatkowÄ&#x2026; zaletÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;pracy falownikĂłw na wspĂłlnÄ&#x2026; szynÄ&#x2122; DC jest odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na krĂłtkotrwaĹ&#x201A;e zaniki napiÄ&#x2122;cia zasilajÄ&#x2026;cego (nawet o 40% wartoĹ&#x203A;ci nominalnej). NajwiÄ&#x2122;kszym obszarem dla zastosowania apli-

Warianty odzyskiwania energii Najprostszym sposobem jest rozproszenie energii w postaci ciepĹ&#x201A;a na rezystorze hamowania. Nie jest to sposĂłb ekonomiczny, chyba Ĺźe energia cieplna zostanie w peĹ&#x201A;ni wykorzystana w towarzyszÄ&#x2026;cym procesie i w ten sposĂłb zaoszczÄ&#x2122;dzimy energiÄ&#x2122; potrzebnÄ&#x2026; do procesu. W praktyce pojawiajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; siÄ&#x2122; podczas hamowania energiÄ&#x2122; powinno siÄ&#x2122; jednak wykorzystaÄ&#x2021; w moĹźliwie najbardziej ekonomiczny sposĂłb.

NajwydajniejszÄ&#x2026; metodÄ&#x2026; odzyskania energii jest zastosowanie falownikĂłw

LCL- Filter

Inverter (mains)

DC -link

Inverter

Motor

+

L1 C

L2

Ud

L3

U1 V1 W1

M3~

-

Rys. 1. # & ' !

+ ! (%

74

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

RYNEK

Rys. 3. & &

! ' &D ;; <

+ ! !

Rys. 2. & ' !

(%

+ ! & J

! & J J "/

kacji ze wspĂłlnÄ&#x2026; szynÄ&#x2026; DC jest przemysĹ&#x201A; metalurgiczny, papierniczy oraz systemy transportu bliskiego, np. podajniki nachylone â&#x20AC;&#x201C; opadajÄ&#x2026;ce.

Kryteria opĹ&#x201A;acalnoĹ&#x203A;ci W praktyce naleĹźy wziÄ&#x2026;Ä&#x2021; pod uwagÄ&#x2122; trzy czynniki decydujÄ&#x2026;ce o opĹ&#x201A;acalnoĹ&#x203A;ci zastosowania falownika ze zwrotem energii do sieci zasilajÄ&#x2026;cej: iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; odzyskiwanej energii hamowania, straty energii i czÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;Ä&#x2021; hamowania.

IloĹ&#x203A;Ä&#x2021; odzyskiwanej energii hamowania Energia w ukĹ&#x201A;adzie napÄ&#x2122;dowym jest generowana podczas zmniejszania prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci. Dynamika (czÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;Ä&#x2021;) hamowania decyduje o iloĹ&#x203A;ci generowanej energii. Teoretycznie energia generowana w ukĹ&#x201A;adzie napÄ&#x2122;dowym podczas hamowania stanowi 50% róşnicy energii poczÄ&#x2026;tkowej i koĹ&#x201E;cowej cyklu.

W praktyce w wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci aplikacji iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; moĹźliwej do odzyskania energii to rzÄ&#x2026;d 10â&#x20AC;&#x201C;20%. WyjÄ&#x2026;tkiem sÄ&#x2026; aplikacje windowe i dĹşwigowe. Jednak i w tym przypadku, ze wzglÄ&#x2122;du na róşne sprawnoĹ&#x203A;ci silnikĂłw (ukĹ&#x201A;adu napÄ&#x2122;dowego) i ich czÄ&#x2122;ste przewymiarowanie ukĹ&#x201A;adu, faktyczny bilans energii róşni siÄ&#x2122; od teoretycznego.

Rys. 4. & & ! ' &D ;; <

+ ! (%

Straty generowane przez falownik ze zwrotem energii do sieci sÄ&#x2026; wiÄ&#x2122;ksze niĹź dla standardowego falownika, ze wzglÄ&#x2122;du na straty prostownika sterowanego, wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce podczas pracy jak i podczas trybu â&#x20AC;&#x2DC;czuwaniaâ&#x20AC;&#x2122;. Falowniki bez odpowiednich filtrĂłw wejĹ&#x203A;ciowych mogÄ&#x2026; generowaÄ&#x2021; harmoniczne, ktĂłre sÄ&#x2026; kolejnym ĹşrĂłdĹ&#x201A;em strat energii w ukĹ&#x201A;adzie. Falowniki AFE redukuje caĹ&#x201A;kowitÄ&#x2026; zawartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; harmonicznych prÄ&#x2026;du THDi do poziomu mniej niĹź 5%, co pozwala na oddawanie energii do sieci zasilajÄ&#x2026;cej zgodnie z wymogami normy IEEE-519.

Niska wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; THDi pozwala na traktowanie napÄ&#x2122;du z falownikiem AFE, jako obciÄ&#x2026;Ĺźenia rezystancyjnego. Falownik wymienia z sieciÄ&#x2026; tylko moc czynnÄ&#x2026; (cos jest bliskie 1). W niektĂłrych konstrukcjach falownikĂłw AFE, moĹźliwa jest dodatkowo w pewnym zakresie automatyczna kompensacja wspĂłĹ&#x201A;czynnika mocy â&#x20AC;&#x201C; przetwornica dziaĹ&#x201A;a jak sieciowy filtr aktywny.

CzÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;Ä&#x2021; hamowania Im silnik jest czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej hamowany, tym czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej nastÄ&#x2122;puje zwrot energii. NaleĹźy zawsze rozwaĹźyÄ&#x2021; czÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;Ä&#x2021; hamowania i dynamikÄ&#x2122; zmian obciÄ&#x2026;Ĺźenia silnika w cyklu jego pracy.

Zastosowanie falownika ze zwrotem energii do sieci jest zawsze rozwiÄ&#x2026;zaniem droĹźszym niĹź zastosowanie zwykĹ&#x201A;ego falownika. Dopiero dokĹ&#x201A;adna analiza bilansu energii stanowi o opĹ&#x201A;acalnoĹ&#x203A;ci stosowania tego rozwiÄ&#x2026;zania.

Nawet w przypadku wind porĂłwnanie to moĹźe niekiedy wypaĹ&#x203A;Ä&#x2021; na niekorzyĹ&#x203A;Ä&#x2021; falownika AIC.

Praktyczne przykĹ&#x201A;ady Winda w budynku mieszkalnym ObciÄ&#x2026;Ĺźenie: 1100 kg Cykl pracy: 1 godz./dzieĹ&#x201E; SprawnoĹ&#x203A;ci: hprzekĹ&#x201A; = 90%, hukĹ&#x201A;. mech. = 80%, hsiln = 93% (IE2), hAIC = 95% (IE2), hVSD = 97% Straty postoju: AIC = 40 W, VSD = 40 W WartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zaĹ&#x201A;oĹźona dla cyklu pracy w jednym dniu jest w przykĹ&#x201A;adzie zawyĹźona, a mimo to bilans energetyczny jest niekorzystny. Ten przykĹ&#x201A;ad pokazuje, Ĺźe nawet aplikacja pozornie korzystna dla zastosowania falownika ze zwrotem energii powinna byÄ&#x2021; szczegĂłĹ&#x201A;owo przeanalizowana pod wzglÄ&#x2122;dem opĹ&#x201A;acalnoĹ&#x203A;ci. Pozytywnym przykĹ&#x201A;adem opĹ&#x201A;acalnoĹ&#x203A;ci aplikacji ze zwrotem energii do sieci sÄ&#x2026; duĹźe napÄ&#x2122;dy dĹşwigĂłw przemysĹ&#x201A;owych o duĹźej liczbie zaĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E; na dobÄ&#x2122; (przemysĹ&#x201A; wydobywczy, stoczniowy).

Straty energii Silniki, kable, przekĹ&#x201A;adnie, a takĹźe falownik aktywny AFE sÄ&#x2026; elementami, w ktĂłrych jest tracona energia. Na rys. 3 i rys. 4 przedstawiono za pomocÄ&#x2026; strzaĹ&#x201A;ek przekazywanÄ&#x2026; moc i straty podczas pracy silnikowej i generatorowej regulowanego ukĹ&#x201A;adu napÄ&#x2122;dowego.

10/2018

FALOWNIK ZE ZWROTEM ENERGII

FALOWNIK STANDARDOWY

Straty mocy w silniku w skali roku

47Â kWh

34Â kWh

Straty postoju ukĹ&#x201A;adu w skali roku

336 kWh

168 kWh

Energia zwrócona w skali roku

170 kWh

â&#x20AC;&#x201C;

Zuşyta energia w skali roku

213 kWh

202 kWh

!

4 ! '

75

RYNEK

Rys. 5.

&D !

&

!

!

4 & D N* E E

&

! J & ! 'J !

5 K

& ! *

4

4 N & !

& !

'

!

WirĂłwka odĹ&#x203A;rodkowa W przypadku duĹźych wirujÄ&#x2026;cych mas, jak wirĂłwki odĹ&#x203A;rodkowe, energia zgromadzona w obciÄ&#x2026;Ĺźaniu wynosi: E = ½ Jw2 , gdzie J = moment bezwĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci w kg, w = prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obrotowa w rad/s.

Oznacza to, Ĺźe energia hamowania wirĂłwki zaleĹźy od kwadratu prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci obrotowej, a wiÄ&#x2122;c zmniejszenie obrotĂłw o ½, skutkuje wygenerowaniem Âź energii kinetycznej ukĹ&#x201A;adu. W trakcie hamowania z zatrzymaniem energia przekazywana do sieci bÄ&#x2122;dzie maleÄ&#x2021; liniowo aş do zera.

ZnajÄ&#x2026;c cykl pracy konkretnej wirĂłwki â&#x20AC;&#x201C; tj. liczbÄ&#x2122; hamowaĹ&#x201E; na godzinÄ&#x2122;, czas hamowania i sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; elementĂłw ukĹ&#x201A;adu â&#x20AC;&#x201C; moĹźna obliczyÄ&#x2021; koszty zaoszczÄ&#x2122;dzonej energii.

Przy wirĂłwkach o mocy przekraczajÄ&#x2026;cej kilkanaĹ&#x203A;cie kW i cyklu pracy z duĹźÄ&#x2026; liczbÄ&#x2026; hamowaĹ&#x201E; iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; energii odzyskanej z hamowania moĹźe byÄ&#x2021; znaczÄ&#x2026;ca. Dodatkowo dziÄ&#x2122;ki dynamicznemu hamowaniu moĹźna skrĂłciÄ&#x2021; czas trwania procesu technologicznego.

PrzenoĹ&#x203A;nik taĹ&#x203A;mowy Dla tego typu obciÄ&#x2026;Ĺźenia charakterystyczna jest doĹ&#x203A;Ä&#x2021; duĹźa masa podajnika oraz stosunkowo duĹźa masa transportowana. JeĹ&#x203A;li prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; podajnika jest zmniejszana, zgromadzona energia kinetyczna wyniesie: E = ½ Mv2, gdzie M = masa w kg, v = prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w m/s.

76

W trakcie hamowania energia przekazywana do sieci bÄ&#x2122;dzie liniowo maleÄ&#x2021; w kaĹźdym cyklu hamowania. Zastosowanie falownika AFE moĹźna rozwaĹźaÄ&#x2021; w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od sumarycznej mocy napÄ&#x2122;dĂłw podajnika oraz dynamiki zmian obciÄ&#x2026;Ĺźenia.

Transporter ze spadem nachylenia W czasie transportu materiaĹ&#x201A;Ăłw podajnikiem ze spadem nachylenia energia kinetyczna obciÄ&#x2026;Ĺźenia moĹźe byÄ&#x2021; przekazywana do ukĹ&#x201A;adu zewnÄ&#x2122;trznego w sposĂłb ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;y.

W trakcie pracy podajnika energia przekazywana do sieci bÄ&#x2122;dzie praktycznie staĹ&#x201A;a. To bardzo dobry przykĹ&#x201A;ad dla aplikacji z falownikiem AFE, szczegĂłlnie w przypadku duĹźych podajnikĂłw w przemyĹ&#x203A;le wydobywczym. Przy dĹ&#x201A;ugim podajniku stosuje siÄ&#x2122; kilka silnikĂłw, a sumaryczne moce napÄ&#x2122;dĂłw podajnika siÄ&#x2122;gajÄ&#x2026; kilkuset kW. W takich przypadkach moĹźna zastosowaÄ&#x2021; kilka falownikĂłw pracujÄ&#x2026;cych na wspĂłlnÄ&#x2026; szynÄ&#x2122; DC i jeden (lub wiÄ&#x2122;cej) falownikĂłw AFE dla caĹ&#x201A;ego systemu â&#x20AC;&#x201C; tak jak na rys. 2, gdzie pokazano dwa falowniki AFE.

Precyzyjny dobĂłr rozwiÄ&#x2026;zania IstniejÄ&#x2026; aplikacje, w przypadku ktĂłrych kwestia zwrotu energii jest sprawÄ&#x2026; drugorzÄ&#x2122;dnÄ&#x2026;, a waĹźny jest np. krĂłtki czas i skutecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; hamowania. PrzykĹ&#x201A;adem moĹźe byÄ&#x2021; drukarska maszyna offsetowa z jednym wspĂłlnym napÄ&#x2122;dem gĹ&#x201A;Ăłwnym, gdzie zatrzymanie wszystkich sekcji musi nastÄ&#x2026;piÄ&#x2021; maksymalnie szybko i najskuteczniejsze jest hamowanie na rezystor zewnÄ&#x2122;trzny.

WĹ&#x203A;rĂłd wielu producentĂłw falownikĂłw standardowych jest stosunkowo niewielu producentĂłw przetwornic AFE. Firma Danfoss, do ktĂłrej naleĹźÄ&#x2026; marki VLT oraz VACON, od dawna oferuje wĹ&#x201A;asne dedykowane rozwiÄ&#x2026;zania falownikĂłw ze zwrotem energii do sieci. Falowniki AFE majÄ&#x2026; wbudowane specjalne oprogramowanie, pozwalajÄ&#x2026;ce sparametryzowaÄ&#x2021; pracÄ&#x2122; danego ukĹ&#x201A;adu. Do konkretnej aplikacji ze zwrotem energii specjaliĹ&#x203A;ci grupy Danfoss dobierajÄ&#x2026; i przedstawiajÄ&#x2026; kompletne rozwiÄ&#x2026;zanie dla danego systemu napÄ&#x2122;dowego, uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;c przy tym wiele czynnikĂłw majÄ&#x2026;cych wpĹ&#x201A;yw na ostateczny dobĂłr elementĂłw systemu oraz cenÄ&#x2122;.

ModernizujÄ&#x2026;c ukĹ&#x201A;ad napÄ&#x2122;dowy, zawsze naleĹźy wziÄ&#x2026;Ä&#x2021; pod uwagÄ&#x2122; sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; istniejÄ&#x2026;cego silnika elektrycznego.

Zgodnie z normÄ&#x2026; IEC 60034-30-2 dla modernizowanych i nowo budowanych ukĹ&#x201A;adĂłw napÄ&#x2122;dowych z silnikami indukcyjnymi od 1 stycznia 2017 r. w zakresie mocy 0,75â&#x20AC;&#x201C;375 kW silniki bez regulacji obrotĂłw muszÄ&#x2026; odpowiadaÄ&#x2021; klasie sprawnoĹ&#x203A;ci co najmniej IE3, a silniki o klasie sprawnoĹ&#x203A;ci IE2 muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; wyposaĹźone w falownik. Oznacza to, Ĺźe stosowanie falownika w wielu modernizowanych aplikacjach z silnikami klasy IE2 stanie siÄ&#x2122; obligatoryjne.

- / ' (

/TL`K #)(0 0" Sp. z o.o.

DANFOSS POLAND Sp. z o.o.

5 /$ !

6

>61=Y6 O !

5 YY 766 >A A=* + 3 YY 766 >7 >;

!!!5 + 5& : &

AUTOMATYKA

RYNEK

Sprawna wymiana wkĹ&#x201A;adek dziÄ&#x2122;ki Ĺ&#x201A;oĹźyskom drylin W firmy igus ) ! ! J %3 $

! ' E 4 1 ! $*

E ! 1 'J ! D !

X ! '

4 E * 1 & ! 'J J E 1 ! XN & !

! $

5

O

ferowane przez firmÄ&#x2122; igus Ĺ&#x201A;oĹźyska drylin W z zakresu rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; motion plastics zostaĹ&#x201A;y oparte na wkĹ&#x201A;adkach wykonanych z wysoce wydajnych polimerĂłw. DziÄ&#x2122;ki temu prowadnice liniowe igus przesuwajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; cicho i precyzyjnie. W celu uĹ&#x201A;atwienia zmiany nawet w ekstremalnych sytuacjach firma opracowaĹ&#x201A;a nowe Ĺ&#x201A;oĹźysko zamienne. OdblokowaÄ&#x2021; Ĺ&#x201A;oĹźysko, wypchnÄ&#x2026;Ä&#x2021; wkĹ&#x201A;adkÄ&#x2122; i wymieniÄ&#x2021; na nowÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; zasada dziaĹ&#x201A;ania Ĺ&#x201A;oĹźyska drylin W Exchange jest bardzo prosta. Za pomocÄ&#x2026; darmowego narzÄ&#x2122;dzia montaĹźowego moĹźna wymieniÄ&#x2021; wkĹ&#x201A;adki bezpoĹ&#x203A;rednio na szynie liniowej w zaledwie kilka sekund. Firma zajmujÄ&#x2026;ca siÄ&#x2122; konserwacjÄ&#x2026; moĹźe zaoszczÄ&#x2122;dziÄ&#x2021; czas i pieniÄ&#x2026;dze.

( 5

Szybko i bez przestojĂłw Do tej pory przy wymianie wkĹ&#x201A;adki Ĺ&#x203A;lizgowej Ĺ&#x201A;oĹźyska pracujÄ&#x2026;cego na szynie 10/2018

prowadzÄ&#x2026;cej, np. w atmosferze bardzo Ĺ&#x203A;cierajÄ&#x2026;cego piasku lub pyĹ&#x201A;u szklanego, liniowy wĂłzek musiaĹ&#x201A; zostaÄ&#x2021; zdemontowany i rozkrÄ&#x2122;cony. W przypadku osi liniowych lub wieloosiowych robotĂłw liniowych z napÄ&#x2122;dem z paskiem zÄ&#x2122;batym oznaczaĹ&#x201A;o to wiele prac montaĹźowych, a takĹźe przestoje maszyn.

Z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o rozwiÄ&#x2026;zaniu tego problemu firma igus opracowaĹ&#x201A;a trwaĹ&#x201A;e Ĺ&#x201A;oĹźysko zamienne do prowadnic liniowych drylin W. Ĺ oĹźysko umoĹźliwia Ĺ&#x201A;atwÄ&#x2026; wymianÄ&#x2122; bezpoĹ&#x203A;rednio w wĂłzku zamontowanym na szynie liniowej. Tak jak podczas postoju w wyĹ&#x203A;cigach FormuĹ&#x201A;y 1, Ĺ&#x201A;oĹźysko zapasowe moĹźna zmieniÄ&#x2021; bardzo szybko i bez komplikacji, dziÄ&#x2122;ki czemu przestoje sÄ&#x2026; zredukowane do minimum. Ĺ oĹźysko, prowadnica liniowa lub napÄ&#x2122;d liniowy mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; zatem ponownie uruchomione i â&#x20AC;&#x17E;produktywneâ&#x20AC;? w ciÄ&#x2026;gu zaledwie kilku sekund. Praktyczne, darmowe narzÄ&#x2122;dzie umoĹźliwia bezpiecznÄ&#x2026; instalacjÄ&#x2122; w krĂłtkim czasie.

Ĺ atwa wymiana Za pomocÄ&#x2026; prostego Ĺ&#x203A;rubokrÄ&#x2122;tu bocznÄ&#x2026; pokrywÄ&#x2122; wĂłzka liniowego moĹźna Ĺ&#x201A;atwo odĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; i wyjÄ&#x2026;Ä&#x2021;. BezpĹ&#x201A;atne narzÄ&#x2122;dzie, ktĂłre uĹźytkownik moĹźe sam wydrukowaÄ&#x2021; na drukarce 3D, umoĹźliwia wypchniÄ&#x2122;cie wkĹ&#x201A;adki z wĂłzka P R O M O C J A

i bezpoĹ&#x203A;rednie usuniÄ&#x2122;cie z szyny. Nowe Ĺ&#x201A;oĹźysko, wykonane z odpornego na zuĹźycie i Ĺ&#x203A;cieranie, bardzo wydajnego tworzywa sztucznego iglidur J200, zostaje nastÄ&#x2122;pnie przytwierdzone do szyny i umieszczone w wĂłzku za pomocÄ&#x2026; narzÄ&#x2122;dzia montaĹźowego.

Aaby zakoĹ&#x201E;czyÄ&#x2021; proces wymiany Ĺ&#x201A;oĹźyska i zablokowaÄ&#x2021; wkĹ&#x201A;adkÄ&#x2122; w oprawie Ĺ&#x201A;oĹźyskowej, pokrywÄ&#x2122; bocznÄ&#x2026; umieszcza siÄ&#x2122; na wĂłzku. Praktyczne zalety tego rozwiÄ&#x2026;zania polegajÄ&#x2026; na tym, Ĺźe szyny nie moĹźna uszkodziÄ&#x2021;, a wymiana odbywa siÄ&#x2122; bezpoĹ&#x203A;rednio w systemie.

Zawleczka umieszczona poĹ&#x203A;rodku bocznej pokrywy zabezpiecza wkĹ&#x201A;adkÄ&#x2122; w wĂłzku. Alternatywnie wymiany moĹźna rĂłwnieĹź dokonaÄ&#x2021; za pomocÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;rubokrÄ&#x2122;ta.

Na nowej wkĹ&#x201A;adce i w wĂłzku firma igus zapewniĹ&#x201A;a specjalne wgĹ&#x201A;Ä&#x2122;bienia do tego celu. Nowe Ĺ&#x201A;oĹźysko typu Exchange moĹźna obecnie zmodernizowaÄ&#x2021; dla wszystkich istniejÄ&#x2026;cych systemĂłw drylin W w rozmiarze 10, takich jak prowadnice liniowe, osie liniowe i roboty liniowe. RozwiÄ&#x2026;zania o innych wymiarach sÄ&#x2026; juĹź planowane.

IGUS Sp. z o.o.

5 " ! ;Y;/* >Y1Y9? < !

5 YY =A9 67 7>* + 3 YY =A9 A; A8 1

+ @ 5&

!!!5 5&

77

RYNEK

Jak zrobiÄ&#x2021; wskaĹşnik poziomu cieczy?

U J

& ! ! $ + '

& ' $ !

4 $ 4 ' & $ '

& ' 'J '

D ! ! J 5 & 4

&

E

'

!

!* 5 5

& 4 * ! X ! X * X !

& &5 / D

D*

E

E

PN ! ! P * & 'J

!

! 5

) ' & ' 4 4 4 N

5

' Q

cieczy zasady dziaĹ&#x201A;ania ukĹ&#x201A;adu naczyĹ&#x201E; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonych, w ktĂłrych poziom cieczy przy jednakowym ciĹ&#x203A;nieniu jest taki sam (rys. 1).

Wykonujemy w tym celu dwa otwory w Ĺ&#x203A;cianie zbiornika. Jeden na wysokoĹ&#x203A;ci maksymalnego mierzonego poziomu cieczy, drugi na poziomie minimum.

W otworach montujemy kÄ&#x2026;towe kruÄ&#x2021;ce przyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniowe (np. z instalacji centralnego ogrzewania), a miÄ&#x2122;dzy nimi przezroczysty wÄ&#x2122;Ĺźyk z tworzywa, do ktĂłrego wpĹ&#x201A;ywaÄ&#x2021; bÄ&#x2122;dzie ciecz ze zbiornika. Skonstruowany w taki sposĂłb element nazywany jest kolumnowym wskaĹşnikiem poziomu cieczy.

Rys. 1. !

& J $

! !

&

â&#x20AC;˘ koszty zaprojektowania wskaĹşnika, znalezienia/wykonania odpowiednich komponentĂłw i jego przetestowania sÄ&#x2026; niewspĂłĹ&#x201A;mierne do naszych oczekiwaĹ&#x201E;? â&#x20AC;˘ nie chcemy zajmowaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; wykonywaniem takiego wskaĹşnika samodzielnie?

W takich przypadkach moĹźemy samodzielnie â&#x20AC;&#x17E;skonstruowaÄ&#x2021;â&#x20AC;? wskaĹşnik, wykorzystujÄ&#x2026;c do tego celu gotowe i dostÄ&#x2122;pne w standardzie poszczegĂłlne elementy. Elesa+Ganter jako jedyna firma na rynku oferuje samodzielnÄ&#x2026; konfiguracjÄ&#x2122; kolumnowych wskaĹşnikĂłw poziomu cieczy, ktĂłra jest moĹźliwa do zastosowania w modelu HCK.

RozwiÄ&#x2026;zanie na miarÄ&#x2122;

W

zrokowa kontrola poziomu cieczy w zbiorniku (odczyt poziomu) moĹźe byÄ&#x2021; realizowana w róşny sposĂłb. Jednym z nich jest wyciÄ&#x2122;cie otworu w Ĺ&#x203A;cianie zbiornika i zastÄ&#x2026;pienie wyciÄ&#x2122;tej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci elementem z przezroczystego tworzywa bÄ&#x2026;dĹş szkĹ&#x201A;a.

Wymaga to jednak znacznej ingerencji w zbiornik i czÄ&#x2122;sto oznacza problemy ze szczelnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia. Zdecydowanie prostszym rozwiÄ&#x2026;zaniem jest wykorzystanie do wskazania poziomu

78

Samodzielne wykonanie kolumnowego wskaĹşnika poziomu cieczy w opisany sposĂłb nie zawsze moĹźe byÄ&#x2021; wystarczajÄ&#x2026;ce. Co w sytuacji, gdy: â&#x20AC;˘ nie jesteĹ&#x203A;my pewni, czy stworzona konstrukcja bÄ&#x2122;dzie szczelna? â&#x20AC;˘ nie wiemy, jakie materiaĹ&#x201A;y zastosowaÄ&#x2021; lub nie moĹźemy znaleĹşÄ&#x2021; materiaĹ&#x201A;Ăłw skĹ&#x201A;adowych odpornych na znajdujÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; w zbiorniku medium, jego ciĹ&#x203A;nienie, temperaturÄ&#x2122; itp.? â&#x20AC;˘ wskaĹşnik bÄ&#x2122;dzie naraĹźony na uszkodzenia mechaniczne?

P R O M O C J A

Seria wskaĹşnikĂłw HCK WskaĹşniki HCK skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; z dwĂłch uchwytĂłw przykrÄ&#x2122;canych do Ĺ&#x203A;cianki zbiornika za pomocÄ&#x2026; stalowych Ĺ&#x203A;rub.

MiÄ&#x2122;dzy uchwytami znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; tylna osĹ&#x201A;ona, rurka oraz â&#x20AC;&#x201C; opcjonalnie â&#x20AC;&#x201C; przedni ekran ochronny (rys. 2).

WiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; elementĂłw skĹ&#x201A;adowych wskaĹşnika dostÄ&#x2122;pna jest w róşnych wykonaniach materiaĹ&#x201A;owych, a poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia miÄ&#x2122;dzy nimi zabezpieczone sÄ&#x2026; uszczelnieniami typ O-ring. DziÄ&#x2122;ki dostÄ&#x2122;pnej opcji konfiguratora moĹźna samodzielAUTOMATYKA

RYNEK nie dobraÄ&#x2021; rurkÄ&#x2122; do budowy wskaĹşnika, Ĺ&#x203A;ruby do montaĹźu oraz preferowane uszczelnienia, a nastÄ&#x2122;pnie zĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; wszystkie komponenty w jeden wskaĹşnik.

Uchwyty wskaĹşnika wykonane sÄ&#x2026; ze wzmacnianego wĹ&#x201A;Ăłknem szklanym technopolimeru na bazie poliamidu (PA), odpornego na pracÄ&#x2122; w temperaturze do stu kilkudziesiÄ&#x2122;ciu stopni Celsjusza. Do nich moĹźemy dobraÄ&#x2021; Ĺ&#x203A;ruby ocynkowane lub â&#x20AC;&#x201C; w przypadku bardziej agresywnych mediĂłw â&#x20AC;&#x201C; nierdzewne.

WĹ&#x203A;rĂłd rur wskaĹşnika dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026;Â dwa standardowe wykonania materiaĹ&#x201A;owe.

Pierwsze z nich to rura z poliwÄ&#x2122;glanu (PC) do stosowania z olejami, wodÄ&#x2026; i innymi nieagresywnymi mediami w temperaturze do kilkudziesiÄ&#x2122;ciu stopni (w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od rodzaju cieczy). Druga opcja to rura ze szkĹ&#x201A;a PYREX do kontaktu z agresywniejszymi mediami lub pracy w wyĹźszej temperaturze. Ten wariant jest dostÄ&#x2122;pny w kilku standardowych dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ciach (w przedziale 113â&#x20AC;&#x201C;545 mm), ale na specjalne Ĺźyczenie moĹźe zostaÄ&#x2021; wykonana dĹ&#x201A;uĹźsza rura (do 1500 mm) lub â&#x20AC;&#x201C; w przypadku wersji PC â&#x20AC;&#x201C; przyciÄ&#x2122;ta juĹź istniejÄ&#x2026;ca, zgodnie z wymaganymi wymiarami.

Rys. 2. !

! ! P &

T/

Kilka wariantĂłw konfiguracji Aby z gotowych komponentĂłw stworzyÄ&#x2021; wskaĹşnik odpowiadajÄ&#x2026;cy naszym potrzebom, zestawiamy ze sobÄ&#x2026; odpowiednie wersje wszystkich wspomnianych wczeĹ&#x203A;niej elementĂłw, a nastÄ&#x2122;pnie dobieramy odpowiedni dla nich rodzaj uszczelnienia. MoĹźemy zastosowaÄ&#x2021; o-ringi z gumy syntetycznej NBR, odpowiedniej do kontaktu z olejami, smarami itp. w temperaturze do 100 °C lub uszczelnienia FKM (VITON) do wyĹźszej temperatury oraz agresywniejszych mediĂłw. Dodatkowo dziÄ&#x2122;ki opcji kon-

figuratora moĹźna zamĂłwiÄ&#x2021; w standardzie przezroczysty ekran ochronny wykonany z poliwÄ&#x2122;glanu, ktĂłry stosujemy do ochrony rury wskaĹşnika przed uszkodzeniami mechanicznymi.

Na schemacie przedstawiono moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; konfiguracji wskaĹşnika HCK z uwzglÄ&#x2122;dnieniem róşnych rozstawĂłw Ĺ&#x203A;rub oraz materiaĹ&#x201A;Ăłw poszczegĂłlnych komponentĂłw. WskaĹşnik â&#x20AC;&#x17E;zbudowanyâ&#x20AC;? w ten sposĂłb z gotowych elementĂłw jest dostarczany zmontowany i moĹźna go zamĂłwiÄ&#x2021; juĹź od jednej sztuki. Standardowo dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; teĹź wykonania z czujnikami poziomu lub temperatury.

KorzyĹ&#x203A;ci DziÄ&#x2122;ki samodzielnej konfiguracji wskaĹşnikĂłw HCK uĹźytkownik: â&#x20AC;˘ oszczÄ&#x2122;dza czas i pieniÄ&#x2026;dze, â&#x20AC;˘ moĹźe dostosowaÄ&#x2021; wskaĹşnik do okreĹ&#x203A;lonego Ĺ&#x203A;rodowiska pracy, â&#x20AC;˘ nie ryzykuje nieszczelnoĹ&#x203A;ci wskaĹşnika, â&#x20AC;˘ otrzymuje zestaw gotowy do montaĹźu.

Wsparcie techniczne

( 5 % Â&#x17D;O * ( 5

W razie potrzeby dopasowania materiaĹ&#x201A;Ăłw do danego Ĺ&#x203A;rodowiska pracy doradcy techniczni Elesa+Ganter chÄ&#x2122;tnie pomogÄ&#x2026; w wybraniu odpowiednich komponentĂłw wskaĹşnika.

Informacje o peĹ&#x201A;nej ofercie produktowej sÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pne w katalogu podstawowym 038 (wersja polskojÄ&#x2122;zyczna) oraz na stronie: www.elesa-ganter.pl.

ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o.

5 ) !

Y9*

#! * >616>>

5 YY 797 7> ?7* & $ ==6 >Y> =>>

+ 3 YY 797 7> ?= 1

&@ 1 5 5&

!!!5 1 5&

10/2018

79

RYNEK

Cyfrowe

opisywanie oznacznikĂłw

Fot. 1. 4

!

& X D

2$ + 3 '

! & 'J

+

& '

& 4

L

ze specjalnÄ&#x2026; aplikacjÄ&#x2026; do oznaczania przemysĹ&#x201A;owego Jednoznaczne oznaczanie po & !

& D

'

!

! ' '

+ ! '5 2

' 4 '

!

!& !

%) =;9?A ! '

Y>;>

5 0 & ! ' D ! '

' D ! & X ' D '

2$ + 3* J E ! N

' & & 'D

'J J V+ 5 ;W5

80

D

wie czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci wspomnianej normy â&#x20AC;&#x201C; EN 81346-1 i EN 81346-2 â&#x20AC;&#x201C; dokĹ&#x201A;adnie definiujÄ&#x2026; zasady strukturalne i odpowiadajÄ&#x2026;ce im oznaczenia referencyjne dla systemĂłw, zakĹ&#x201A;adĂłw i sprzÄ&#x2122;tu przemysĹ&#x201A;owego, w wyniku czego znacznie wzrosĹ&#x201A;o zapotrzebowanie na profesjonalne oznaczanie podzespoĹ&#x201A;Ăłw i sprzÄ&#x2122;tu elektrycznego.

Oznaczanie nie moĹźe staÄ&#x2021; siÄ&#x2122; agoniÄ&#x2026; wyboru W celu zapewnienia dokĹ&#x201A;adnej identyfikacji podzespoĹ&#x201A;Ăłw elektrycznych w późniejszym czasie stosuje siÄ&#x2122; róşne metody oznaczania sprzÄ&#x2122;tu, ktĂłre P R O M O C J A

naleĹźy uwzglÄ&#x2122;dniÄ&#x2021; na wczesnym etapie procesu planowania. Kolejnym krokiem, po skompletowaniu dokumentacji wszystkich wymaganych oznaczeĹ&#x201E; w schemacie obwodu, jest wybĂłr odpowiedniego typu oznacznika dopasowanego do specjalnych zastosowaĹ&#x201E;.

Ze wzglÄ&#x2122;du na duĹźÄ&#x2026; liczbÄ&#x2122; dostÄ&#x2122;pnych na rynku opcji oznaczania, producent szaf sterowniczych staje w obliczu klÄ&#x2122;ski dobrobytu, a pochopna decyzja moĹźe mieÄ&#x2021; negatywne skutki. Po wyborze sposobu oznaczania urzÄ&#x2026;dzenia szafy sterownicze poddaje siÄ&#x2122; zazwyczaj modyfikacji, modernizacji lub konserwacji w trakcie okresu uĹźytkowania, AUTOMATYKA

RYNEK dĹ&#x201A;ugo po jej wyprodukowaniu, dostawie i odbiorze. W wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci przypadkĂłw odbywa siÄ&#x2122; to na rynku lokalnym.

Na potrzeby prac konserwacyjnych oznaczenie urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; musi byÄ&#x2021; kontrolowane w terenie i â&#x20AC;&#x201C; w razie koniecznoĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x201C; poddane gruntownemu przeglÄ&#x2026;dowi lub wymienione. Aby zapewniÄ&#x2021; spĂłjne oznaczenie sprzÄ&#x2122;tu (szczegĂłlnie dla urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; pod napiÄ&#x2122;ciem), zespoĹ&#x201A;y montaĹźowe na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie serwisujÄ&#x2026; szafy sterownicze w miejscu uĹźytkowania. Z tego wzglÄ&#x2122;du kĹ&#x201A;adzie siÄ&#x2122; coraz wiÄ&#x2122;kszy nacisk na wdraĹźanie bardziej rozbudowanych i kompleksowych projektĂłw oznaczania urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, w moĹźliwie najszybszy i najĹ&#x201A;atwiejszy sposĂłb juĹź bezpoĹ&#x203A;rednio w terenie.

Unikanie wysiĹ&#x201A;kĂłw badawczych

( 5 $ 3 /

WybĂłr odpowiedniego rozwiÄ&#x2026;zania z obszaru oznaczania odgrywa waĹźnÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; w profesjonalnym znakowaniu urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;. Liczba wymogĂłw powoduje rozbudowywanie testĂłw.

Przewidywany wpĹ&#x201A;yw na Ĺ&#x203A;rodowisko â&#x20AC;&#x201C;

stycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; z olejami, chemikaliami lub bezpoĹ&#x203A;rednie wystawienie na dziaĹ&#x201A;anie promieni UV â&#x20AC;&#x201C; moĹźe negatywnie wpĹ&#x201A;ynÄ&#x2026;Ä&#x2021; na trwaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; oznaczenia, co naleĹźy wziÄ&#x2026;Ä&#x2021; pod uwagÄ&#x2122; przy doborze materiaĹ&#x201A;Ăłw. WaĹźnÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; odgrywa technologia drukowania â&#x20AC;&#x201C; np. transfer termiczny, drukowanie atramentowe lub laserowe â&#x20AC;&#x201C; jak rĂłwnieĹź rodzaj urzÄ&#x2026;dzenia drukujÄ&#x2026;cego, w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od zastosowanego materiaĹ&#x201A;u. Zalecane jest stosowanie dobrze skoordynowanego systemu oznaczania. Wymagane podzespoĹ&#x201A;y czÄ&#x2122;sto trzeba dobieraÄ&#x2021; indywidualnie z szerokiej gamy produktĂłw. Niejednokrotnie analizuje siÄ&#x2122; katalogi produktĂłw lub dokonuje przeglÄ&#x2026;du treĹ&#x203A;ci internetowych. Obie czynnoĹ&#x203A;ci sÄ&#x2026; nie tylko czasochĹ&#x201A;onne, lecz rĂłwnieĹź obarczone ryzykiem bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dĂłw.

Wielu uĹźytkownikĂłw wolaĹ&#x201A;oby prostszy proces wyboru.

Szafy sterownicze sÄ&#x2026; czasami uĹźywane na obiektach przez ponad 10 lat. W tym czasie moĹźe siÄ&#x2122; zdarzyÄ&#x2021;, Ĺźe niewĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwe oznaczenie sprzÄ&#x2122;tu stanie siÄ&#x2122; nieczytelne lub â&#x20AC;&#x201C; w najgorszym

Fot. 2. ) ' ! ! ! !

R d ! & & ' Â? '

! X !

'J

E !

10/2018

przypadku â&#x20AC;&#x201C; odpadnie. W takiej sytuacji oznaczenie powinno byÄ&#x2021; wymienione lub naprawione bezpoĹ&#x203A;rednio na obiekcie. Przy tego typu pracach konserwacyjnych najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej uĹźywa siÄ&#x2122; przenoĹ&#x203A;nych drukarek termotransferowych, jednak ten typ drukarek szybko osiÄ&#x2026;ga limit wydajnoĹ&#x203A;ci, a ponadto jest niewystarczajÄ&#x2026;co szybki i dokĹ&#x201A;adny w bardziej skomplikowanych naprawach terenowych. Z tego wzglÄ&#x2122;du coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej uĹźytkownicy poszukujÄ&#x2026; nowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; mobilnych.

Oznaczanie rĂłwnieĹź staje siÄ&#x2122; cyfrowe W odpowiedzi na zapotrzebowanie na rozwiÄ&#x2026;zania mobilne umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce oznaczanie urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; firma Phoenix Contact opracowaĹ&#x201A;a aplikacjÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x17E;System oznaczaniaâ&#x20AC;&#x153; (fot. 2). Za pomocÄ&#x2026; strukturalnego asystenta wyszukiwania lub zintegrowanego skanera kodĂłw kreskowych, uĹźytkownik Ĺ&#x201A;atwo znajdzie wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwe rozwiÄ&#x2026;zanie. WĹ&#x203A;rĂłd 3000 rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; w obszarze oznaczania i 11 systemĂłw drukowania â&#x20AC;&#x201C; podzielonych na trzy technologie â&#x20AC;&#x201C; kaĹźdy moĹźe znaleĹşÄ&#x2021; rozwiÄ&#x2026;zanie odpowiednie dla danego zastosowania. Aplikacja jest czytelna oraz intuicyjna w uĹźytkowaniu i ma funkcjÄ&#x2122; asystenta wyszukiwania do materiaĹ&#x201A;Ăłw oznaczajÄ&#x2026;cych (fot. 3).

Za pomocÄ&#x2026; funkcji filtra moĹźna szybko znaleĹşÄ&#x2021; prawidĹ&#x201A;owe rozwiÄ&#x2026;zanie, nawet bez specjalistycznej wiedzy o produktach. Ponadto asystent wyszukiwania zapewnia dostÄ&#x2122;p do czterech gĹ&#x201A;Ăłwnych kategorii oznacznikĂłw: zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czki szynowe, przewody i kable, urzÄ&#x2026;dzenia i oznaczniki obiektowe.

Zintegrowany â&#x20AC;&#x17E;Przewodnik po aplikacjiâ&#x20AC;? rozwiÄ&#x2026;zuje inny problem: zawiera wszystkie informacje o oznaczeniach w odniesieniu do wymaganych zezwoleĹ&#x201E;, wymogĂłw Ĺ&#x203A;rodowiskowych i wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci materiaĹ&#x201A;owych. Nowo zintegrowane kryteria wyboru upraszczajÄ&#x2026; wyszukiwanie przez uĹźytkownika, a wybĂłr odbywa siÄ&#x2122; automatycznie.

Do oznaczania zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czek szynowych i listew Phoenix Contact przydatny jest rĂłwnieĹź skaner kodĂłw kreskowych, ktĂłry wspomaga wyszukiwanie odpowiedniego rozwiÄ&#x2026;zania z obszaru znakowania. Podczas skanowania etykiety na ekranie pojawiajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; sugestie 81

RYNEK

Fot. 3. !

E !

R

! !

' ! X ! ! J

4

J

odnoszÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; do propozycji zastosowaĹ&#x201E; odpowiednich oznacznikĂłw. Nie mniej waĹźne jest rĂłwnieĹź sugerowanie przez aplikacjÄ&#x2122; odpowiednich pozycji z szerokiego zakresu akcesoriĂłw do oznaczania.

Aplikacja upraszcza rĂłwnieĹź i przyspiesza proces obsĹ&#x201A;ugi w terenie, poniewaĹź moĹźna jÄ&#x2026; podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; do drukarki rÄ&#x2122;cznej Thermofox za pomocÄ&#x2026; smartfonu z zainstalowanym systemem operacyjnym Android i wyposaĹźonego w kabel USB. PoĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie

Fot. 4. ( '

E

! J

4

J N *

!

&

! $ 3 /

4 $ ! & J

J

smartfonu i drukarki jest rĂłwnieĹź moĹźliwe w przypadku duĹźych i zĹ&#x201A;oĹźonych przedsiÄ&#x2122;wziÄ&#x2122;Ä&#x2021; z zakresu oznaczania elementĂłw w terenie.

ZnaczÄ&#x2026;cy wzrost produktywnoĹ&#x203A;ci Projekt z zakresu oznaczania sprzÄ&#x2122;tu moĹźna Ĺ&#x201A;atwo tworzyÄ&#x2021; i nastÄ&#x2122;pnie konwertowaÄ&#x2021; w biurze za pomocÄ&#x2026; oprogramowania CLIP PROJECT lub PROJECT complete. Przekonwertowany plik dotyczÄ&#x2026;cy danego projektu moĹźna

Ĺ atwiejsze oznaczanie w terenie

przesĹ&#x201A;aÄ&#x2021; pocztÄ&#x2026; elektronicznÄ&#x2026; do uĹźytkownika w miejscu pracy. To o tyle istotne, Ĺźe uĹźytkownik w miejscu pracy rzadko ma czas na kompletne przygotowanie oznaczenia urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;. Finalnie projekt zostaje wydrukowany w caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci za pomocÄ&#x2026; drukarki Thermofox.

OmĂłwione rozwiÄ&#x2026;zanie cyfrowe w formie aplikacji przyspiesza proces juĹź na etapie planowania oraz czyni go bezpieczniejszym (fot. 4). DziÄ&#x2122;ki zaktualizowanym danym cyfrowym uĹźytkownik zawsze wybierze wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwe rozwiÄ&#x2026;zanie z obszaru oznaczania. Plusem jest takĹźe duĹźa elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dziaĹ&#x201A;ania w terenie. To wszystko sprawia, Ĺźe rozwiÄ&#x2026;zanie jest idealnym narzÄ&#x2122;dziem do oznaczania przemysĹ&#x201A;owego. Aplikacja MARKING System jest nieodpĹ&#x201A;atnie dostÄ&#x2122;pna na smartfony i tablety w sklepach Google Play i Apple iTunes.

WiÄ&#x2122;cej informacji moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; na stronie www.phoenixcontact.net/ webcode/#1562.

Drukarka termotransferowa Thermofox umoĹźliwia opisywanie rurek termokurczliwych, etykiet i oznacznikĂłw nieprzywierajÄ&#x2026;cych. Ma wbudowanÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x17E;inteligentnÄ&#x2026;â&#x20AC;&#x153; klawiaturÄ&#x2122; integrujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; symbole, kody kreskowe i numery seryjne. Oprogramowanie CLIP PROJECT z obszaru planowania i oznaczania umoĹźliwia prostÄ&#x2026; wymianÄ&#x2122;

82

danych oznaczania. PoĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie materiaĹ&#x201A;u i kaset z taĹ&#x203A;mÄ&#x2026; barwiÄ&#x2026;cÄ&#x2026; uĹ&#x201A;atwia szybkÄ&#x2026; wymianÄ&#x2122; noĹ&#x203A;nika, nawet podczas pracy.

PrzenoĹ&#x203A;nÄ&#x2026; termotransferowÄ&#x2026; drukarkÄ&#x2122; Thermomark Prime do kart (drukarka po prawej) moĹźna rĂłwnieĹź wykorzystaÄ&#x2021; do sterowania rÄ&#x2122;cznÄ&#x2026; drukarkÄ&#x2026; Thermofox za pomocÄ&#x2026; zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza USB.

+

& !

0

E $ 3 / O 4T

/ 5 O* )

' 67 8

E & $ 3 / &5

5 5*

PHOENIX CONTACT Sp. z o.o.

5 !

67168

6;19;7 < !

5 7; 98 => ?;>

!!!5&$ 3 5&

AUTOMATYKA

( 5 $ 3 /

Danny Siriboe

RYNEK

RozwĂłj interfejsĂłw komunikacyjnych w przemysĹ&#x201A;owych systemach pomiaru masy

E

XN

! ! ! & X

!

! J '

& ! !

X

$

$*

!

5 K !

& !

E 4 E R

& E ! '* $ '* + '* & & DE *

& !

' ! 5 J ! !

4 & ! $ *

4 $

' ' & !

4 4 XN ! 5 D& 'J ' !

D ' ' 5

Dariusz Falkiewicz

P

ojawienie siÄ&#x2122; na rynku wag elektronicznych przyniosĹ&#x201A;o caĹ&#x201A;Ä&#x2026; gamÄ&#x2122; nowych moĹźliwoĹ&#x203A;ci, miÄ&#x2122;dzy innymi umoĹźliwiĹ&#x201A;o gromadzenie i przekazywanie informacji do systemĂłw zewnÄ&#x2122;trznych. PozwoliĹ&#x201A;o takĹźe na wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; z akcesoriami wagowymi wspomagajÄ&#x2026;cymi proces waĹźenia, automatyzujÄ&#x2026;c go jeszcze bardziej, co pozwoliĹ&#x201A;o na skrĂłcenie czasu i wyeliminowaĹ&#x201A;o w znacznym stopniu moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wystÄ&#x2026;pienia bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dĂłw.

RS-232 Pierwsze terminale wagowe wyposaĹźane byĹ&#x201A;y w szeregowy interfejs komunikacyjny RS-232 umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; z podstawowymi akcesoriami, przede wszystkim drukarkami, skanerami kodĂłw kreskowych i czytnikami RFID. To w pewnym stopniu zwiÄ&#x2122;kszyĹ&#x201A;o 84

automatyzacjÄ&#x2122; procesu pomiaru masy.

Skaner zapewniaĹ&#x201A; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; identyfikacji produktu, czytnik RFID pozwalaĹ&#x201A; na automatyczne logowanie operatora (zastosowaĹ&#x201E; tak naprawdÄ&#x2122; moĹźe byÄ&#x2021; wiele), a drukarka zapewniaĹ&#x201A;a archiwizacjÄ&#x2122; wynikĂłw. Ten uniwersalny interfejs znajdziemy praktycznie w kaĹźdym, nawet najprostszym terminalu wagowym, choÄ&#x2021; obecnie coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej stosuje siÄ&#x2122; USB (naleĹźy pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe przemysĹ&#x201A; niechÄ&#x2122;tnie przyjmuje nowoĹ&#x203A;ci w porĂłwnaniu do rynku konsumenckiego). Mimo iş zapewnia zdecydowanie wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; transmisji danych niĹź RS-232, to jednak nie sprawdza siÄ&#x2122; tak dobrze w przemyĹ&#x203A;le, jak w domu, ze wzglÄ&#x2122;du na koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; instalacji sterownikĂłw, a problemy z detekcjÄ&#x2026; bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dĂłw â&#x20AC;&#x201C; kiedy takowe wystÄ&#x2026;piÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; powodujÄ&#x2026;, Ĺźe teoretycznie przestarzaĹ&#x201A;y RS-232 jest wciÄ&#x2026;Ĺź szeroko stosowany w przemyĹ&#x203A;le.

DziÄ&#x2122;ki wprowadzeniu protokoĹ&#x201A;Ăłw komunikacyjnych (najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej znakowy ASCII) moĹźliwe staĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; przekazywanie danych do innych systemĂłw informatycznych. PrzykĹ&#x201A;adem moĹźe byÄ&#x2021; terminal wagi samochodowej zintegrowany P R O M O C J A

z PC, na ktĂłrym zainstalowano odpowiednie oprogramowanie wspomagajÄ&#x2026;ce proces pomiaru i gromadzÄ&#x2026;ce dane pomiarowe w bazie. Tu jednak ujawniajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; najwiÄ&#x2122;ksze wady tego interfejsu. Po pierwsze â&#x20AC;&#x201C; maksymalna dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;Ä&#x2021; linii przesyĹ&#x201A;owej, wynoszÄ&#x2026;ca okoĹ&#x201A;o 15 m, umoĹźliwia tylko pracÄ&#x2122; lokalnÄ&#x2026;, po drugie â&#x20AC;&#x201C; maĹ&#x201A;a prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; transmisji danych, a po trzecie â&#x20AC;&#x201C; za pomocÄ&#x2026; RS-232 moĹźna poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; ze sobÄ&#x2026; tylko dwa urzÄ&#x2026;dzenia (punkt-punkt).

RS-485 WszÄ&#x2122;dzie tam, gdzie dane zbierane przez wagi majÄ&#x2026; kluczowe znaczenie dla procesu przemysĹ&#x201A;owego, np. sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026; do przeprowadzania kontroli czy teĹź sÄ&#x2026; podstawÄ&#x2026; do rozliczania pracownikĂłw z wykonanej pracy, konieczne staĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenie tych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; w sieciowe systemy wagowe. Centralnym wÄ&#x2122;zĹ&#x201A;em takiej sieci jest serwer z oprogramowaniem sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;cym do przetwarzania kolekcjonowanych danych. Aby mĂłc takie systemy budowaÄ&#x2021;, konieczne byĹ&#x201A;o opracowanie odpowiedniego interfejsu. Wprowadzono szeregowe interfejsy komunikacyjne RS-485, RS-422 i poAUTOMATYKA

RYNEK urządzeń w rozbudowanych systemach przemysłowych. Obecny na rynku od prawie 25 lat Profibus wciąż jest liderem wśród podobnych technologii – jego udział w rynku szacowany jest na około 12%. Należy oczekiwać, że interfejsy szeregowe jeszcze przez długi czas będą odgrywały ważną rolę w zastosowaniach przemysłowych, choć powoli zastępowane są przez inne, bardziej nowoczesne rozwiązania.

Ethernet i Wi-Fi

( 5 RADWAG

krewne, które oprócz umożliwienia budowy sieci, zniosły kolejne ograniczenia związane z długością linii przesyłowej (dla RS-485 wynosi ona 1200 m). Interfejsy sieciowe stworzyły nowe możliwości w zakresie akwizycji udostępnianych przez terminale wagowe danych poprzez systemy informatyczne. Pierwsze sieci oparte na RS-485 służyły, np. do budowania systemów kontroli towarów paczkowanych oraz prostych systemów ewidencji pomiarów. Dopóki liczba danych i liczba urządzeń w sieci były stosunkowo niewielkie, interfejsy szeregowe sprawdzały się doskonale.

Ale wymagania rosły i danych było coraz więcej. Oprócz wyników pomiarów, terminale wagi gromadzą mnóstwo innych informacji. Są to numery serii i partii produkcyjnych, kody i nazwy

10/2018

towarów, dane operatorów, wartości zmiennych charakterystycznych dla danego procesu i wiele, wiele innych.

Znaczenie tych danych dla menedżerów przedsiębiorstw jest często kluczowe. Do takich zadań interfejsy szeregowe były niewystarczające. Po pierwsze maksymalna liczba węzłów sieci – 32, szybko okazała się zbyt mała. Po drugie ich przepustowość okazała się niewystarczająca.

W rozbudowanych systemach sieciowych gromadzących dane z systemów wagowych swoje miejsce znalazł Ethernet. Możliwość wykorzystania istniejącej już często infrastruktury, duża przepustowość, łatwość rozbudowy sieci zadecydowały o popularności tego rozwiązania. Spore możliwości daje też bezprzewodowa odmiana tego interfejsu – Wi-Fi, która znajdzie zastosowanie wszędzie tam, gdzie niemożliwe jest zbudowanie infrastruktury kablowej. Możliwość przesyłu dużej ilości danych w krótkim czasie docenili deweloperzy oprogramowania współ-

Profibus i Modbus RTU Interfejsy szeregowe RS-485 i pokrewne znalazły także swoje miejsce w automatyce. Stały się nośnikami danych w popularnych protokołach przemysłowych takich jak Profibus czy Modbus RTU. Dzięki temu możliwa stała się integracja terminali wagowych z systemami automatycznej regulacji i sterowania. Przykładem zastosowania może być moduł wagowy MW-01 produkcji RADWAG, wyposażony w kartę Profibus, współpracujący ze sterownikiem PLC w procesie dozowania produktów.

Sam proces napełniania kontrolowany jest bezpośrednio przez moduł wagowy za pomocą wyjść dyskretnych tak, żeby uniknąć niekorzystnego wpływu opóźnień wynikających z transmisji.

PLC otrzymując dane z modułu czuwa nad prawidłowym przebiegiem całego zadania oraz integruje pracę innych urządzeń biorących udział w procesie.

Stosowanie otwartych standardów zapewnia długotrwałą kompatybilność

pracującego z systemami wagowymi.

Pojawiły się rozbudowane systemy informatyczne gromadzące i przetwarzające dane zbierane przez terminale wagowe. Przykładem może być cała seria oprogramowania E2R System współpracującego z zaawansowanymi terminalami RADWAG. Liczba wdrożeń szacowana jest na co najmniej kilkaset rocznie, wiele z nich to bardzo rozbudowane, rozproszone systemy sieciowe.

85

RYNEK Wydaje się, że interfejs ten jeszcze długo nie zostanie wyparty przez inne rozwiązania. Jak na razie jego możliwości w pełni zaspokajają wszystkie potrzeby związane z przesyłem informacji między terminalami wagowymi i serwerami gromadzącymi dane.

Profinet, EtherNet/IP i Modbus TCP Choć protokoły komunikacyjne związane ze standardem Ethernet nie są przystosowane do spełniania wymogów stawianych elementom stosowanym w przemyśle (czas dostarczenia pakietu danych jest trudny do oszacowania, niezależnie od jego znaczenia z punktu widzenia procesu) inżynierowie rozwiązali ten problem. Opracowano modyfikację tej popularnej technologii adaptującej ją do standardów przemysłowych. Najczęściej spotykane na rynku to Profinet i EtherNet/IP. Choć bazują na klasycznej sieci Ethernet, to żeby sprostać wymogom stawianym przez automatykę przemysłową wprowadzono kilka zmian.

Były one przede wszystkim związane z wymogiem przesyłu danych krytycznych bez zbędnych opóźnień. Podstawowym założeniem stała się możliwość łączenia w obrębie jednej sieci zarówno urządzeń wykorzystujących klasyczny Ethernet oraz tych objętych rygorem

86

pracy w trybie czasu rzeczywistego. Ponieważ systemy wagowe często integrowane są z innymi elementami automatyki przemysłowej, wkrótce pojawiła się konieczność wprowadzenia tych interfejsów w terminalach wagowych. Przykładem mogą być wagi automatyczne serii DWT/HY wyposażone w Profinet, czy terminal HY-10, który wkrótce otrzyma EtherNet/IP.

Interfejsy do zastosowań specjalnych Odrębnym typem urządzeń stosowanych w przemyśle są terminale wagowe przeznaczone do pracy w obszarach zagrożonych wybuchem. Podobnie jak inny osprzęt tego typu, muszą być one wyposażane w interfejsy komunikacyjne umożliwiające integrację z pozostałymi elementami systemu.

Powinny spełniać szereg wymogów

decydujących o ich użyciu w środowisku wybuchowym. Przykładem może być terminal wagowy PUE HX5.

EX wyposażony w dwa szeregowe, iskrobezpieczne interfejsy komunikacyjne RS232 i jeden RS-485.

Do interfejsów można również podłączyć urządzenia z interfejsami iskrobezpiecznymi, przystosowane do pracy w strefie zagrożonej wybuchem. Kiedy zachodzi konieczność integracji z urządzeniem nieiskrobezpiecznym, pracującym poza strefą Ex użytkownik musi zadbać o odpowiednią separację. Na rynku znajduje się szeroka gama odpowiednich barier o parametrach dopasowanych do tego typu zadań. Terminal ma zaimplementowany, rozbudowany protokół komunikacyjny umożliwiający współpracę z oprogramowaniem komputerowym czy sterownikami PLC.

Przemysł 4.0 i IoT Coraz większa liczba gromadzonych danych wymaga coraz większych przestrzeni bazodanowych, bardziej wydajnych serwerów, nowoczesnej infrastruktury, wydajnego oprogramowania. Wymaga to utrzymywania działów IT zajmujących się konserwacją i utrzymaniem sprawności tych elementów.

Wszystko to pochłania niemałe środki finansowe ale, ponieważ gromadzone

AUTOMATYKA

dane majÄ&#x2026; czÄ&#x2122;sto krytyczne znaczenie dla procesu decyzyjnego w przedsiÄ&#x2122;biorstwie, wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciciele zakĹ&#x201A;adĂłw przemysĹ&#x201A;owych godzÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na tÄ&#x2122; niedogodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. CzÄ&#x2122;sto informacje gromadzone sÄ&#x2026; na lokalnych serwerach zakĹ&#x201A;adĂłw produkcyjnych naleĹźÄ&#x2026;cych do jednego przedsiÄ&#x2122;biorstwa, a menedĹźerowie, Ĺźeby podejmowaÄ&#x2021; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwe decyzje o znaczeniu globalnym, potrzebujÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pu do wszystkich zebranych rekordĂłw. Wymaga to wiÄ&#x2122;c kolejnego mechanizmu integracji wszystkich danych, budowania wirtualnych sieci (VPN) i innych skomplikowanych i kosztownych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;. A gdyby uproĹ&#x203A;ciÄ&#x2021; ten proces? RozwiÄ&#x2026;zanie przyniosĹ&#x201A;a tak zwana czwarta rewolucja przemysĹ&#x201A;owa okreĹ&#x203A;lana teĹź mianem Internet Rzeczy.

CaĹ&#x201A;y proces gromadzenia danych polega na bezpoĹ&#x203A;rednim przesyĹ&#x201A;aniu informacji z elementĂłw pomiarowych do bazy znajdujÄ&#x2026;cej siÄ&#x2122; w chmurze.

NajnowoczeĹ&#x203A;niejsze terminale wago-

we firmy RADWAG budowane w oparciu o systemy operacyjne, a takĹźe czujniki warunkĂłw Ĺ&#x203A;rodowiskowych szeroko wykorzystywane w laboratoryjnych systemach wagowych, zostaĹ&#x201A;y wyposaĹźone w mechanizmy pozwalajÄ&#x2026;ce na bezpoĹ&#x203A;rednie przesyĹ&#x201A;anie danych do wirtualnej przestrzeni â&#x20AC;&#x201C; chmury.

UsĹ&#x201A;uga ta nosi nazwÄ&#x2122; RCloud i podlega dynamicznemu rozwojowi. DziÄ&#x2122;ki niej dostÄ&#x2122;p do gromadzonych informacji jest moĹźliwy z dowolnej platformy sprzÄ&#x2122;towej, niezaleĹźnie od uĹźywanego systemu operacyjnego oraz z dowolnej lokalizacji. Jedynym wymogiem jest dostÄ&#x2122;p do Internetu.

Na dalszym etapie rozwoju przewidywane jest wprowadzenie kolejnych usĹ&#x201A;ug zwiÄ&#x2026;zanych z technologiÄ&#x2026; RCloud â&#x20AC;&#x201C; miÄ&#x2122;dzy innymi moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dzierĹźawy oprogramowania do zarzÄ&#x2026;dzania danymi, oraz umoĹźliwienie integracji sprzÄ&#x2122;tu z innymi komercyjnymi usĹ&#x201A;ugami tego typu, jak np. Azure.

Podsumowanie CiÄ&#x2026;gĹ&#x201A;y wzrost iloĹ&#x203A;ci przesyĹ&#x201A;anych danych i rosnÄ&#x2026;ce wymagania uĹźytkownikĂłw dotyczÄ&#x2026;ce bezpieczeĹ&#x201E;stwa transportowanych informacji wymuszajÄ&#x2026; na deweloperach staĹ&#x201A;e poszukiwanie nowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; w zakresie interfejsĂłw i protokoĹ&#x201A;Ăłw komunikacyjnych. Jak na razie wszystko wskazuje na to, Ĺźe przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; naleĹźy do rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; zwiÄ&#x2026;zanych z technologiÄ&#x2026; IoT. Czy rzeczywiĹ&#x203A;cie tak bÄ&#x2122;dzie?

Dowiemy siÄ&#x2122; zapewne wkrĂłtce.

Dariusz Falkiewicz <

! !

' !

! !

J ! X J $

& ! ! $ ! X 5

RADWAG WAGI ELEKTRONICZNE

5 2 6* YA1A>>

5 ?= 9=A A> >> 1

@ ! 5&

!!!5 ! 5&

R E K L A M A

3/2018 HARTING Han ÂŽ Dla pewnego Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czen

ia w przem yĹ&#x203A;le

â&#x20AC;&#x153;

( 5 RADWAG

RYNEK

HARTING rozu moje codziennmie e wyzwania.

â&#x20AC;&#x153;

Han ÂŽ. Niezawo dne poĹ&#x201A;Ä&#x2026;cze nie.

One Rang e. No Limit s: www.HAR TING.pl

P L A N W Y DAW N I C Z Y 2 0 1 8 Ǥ ĆŽ ­ Ä&#x2020; Ä&#x2DC; Âť Ă&#x192; Âą Ǥ Ä&#x201A; ø ç Ä&#x2020; á ÂŚ Äł Âą ĆŻ NADSYĹ ANIE MATERIAĹ Ă&#x201C;W

KALENDARIUM BRANĹťOWE (DOD. KOLPORTAĹť WYDANIA)

08 01 2018 07.05.2018

INDUSTRYMEETING 2018, ENEX; ITM INNOWACJE-TECHNOLOGIEMASZYNY

Systemy elektroenergetyczne

05.07.2018

ENERGETAB, TAROPAK

EfektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; energetyczna w produkcji

NapÄ&#x2122;dy i silniki

06.08.2018

ENERGETAB, DREMA, CONTROL-TECH, POLAGRA-TECH, TAROPAK, TOOLEX

10/2018

Roboty i koboty w przemyĹ&#x203A;le

Systemy wizyjne

05.09.2018

TAROPAK, TOOLEX, MAINTENANCE, SYMAS, EXPOWELDING

11/2018

Wytwarzanie przyrostowe. Druk 3D

PodzespoĹ&#x201A;y do automatyki przemysĹ&#x201A;owej

05.10.2018

EUROTOOL, ENERGETICS, WARSAW INDUSTRY WEEK

12/2018

Komunikacja i sieci przemysĹ&#x201A;owe.

Oprogramowanie

Sterowniki, kontrolery i komputery przemysĹ&#x201A;owe

05.11.2018

FACILITY MANAGEMENT WÂ ZAKĹ ADZIE PRODUKCYJNYM

WYDANIE

TEMAT NUMERU

1 6/2018 2/2018

B CyberbezpieczeĹ&#x201E;stwo i Ĺ&#x201E; t Ĺ&#x203A;l

7-8/2018

Automatyzacja pakowania i transportu

9/2018

10/2018

ARTYKUĹ PRZEGLÄ&#x201E;DOWY El

t b bezkontaktowe i j t t ki Pomiary

87

RYNEK

HFÂ Inverter Polska â&#x20AC;&#x201C; technika napÄ&#x2122;dowa Firma HF Inverter Polska od & J ! ' *

Y>>A 5* ! ' D ! &

! X * '5 ! & & * & '

& + ' 5 U '

& !

J !

4

& '

! & &

& *

& ! 'J

'! E & !

' X

!5 < T( # - E J

& 4D

! ' D

' & !

! ! *

H ' !

& N* D ! X *

& ! X !

' + 5

Mariusz Snowacki

T

echnicznie autentyczni â&#x20AC;&#x201C; gdy pracownicy HF Inverter zaczynajÄ&#x2026; zajmowaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; powierzonym zadaniem, wykonujÄ&#x2026; je z peĹ&#x201A;nym zaangaĹźowaniem i pasjÄ&#x2026;. Klient moĹźe liczyÄ&#x2021; na peĹ&#x201A;ne wsparcie techniczne.

Pracownicy doceniani sÄ&#x2026; za wkĹ&#x201A;ad w caĹ&#x201A;ym procesie tworzenia maszyn

88

â&#x20AC;&#x201C; od prac projektowych do serwisu posprzedaĹźowego, od koncepcji sterowania do elementĂłw wykonawczych.

Stale poszukujÄ&#x2026; nowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;, inwestujÄ&#x2026; w rozwĂłj naszych produktĂłw i we wĹ&#x201A;asnÄ&#x2026; firmÄ&#x2122;. Wprowadzone systemy obsĹ&#x201A;ugi klientĂłw i przyjÄ&#x2122;ta polityka jakoĹ&#x203A;ci sÄ&#x2026; gwarancjÄ&#x2026; rzetelnej realizacji umĂłw oraz ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ego wzbogacania oferty o innowacyjne produkty.

To ludzie sÄ&#x2026; kluczem sukcesu firmy, dlatego tak waĹźny jest szacunek dla klientĂłw, dostawcĂłw i pracownikĂłw.

DziÄ&#x2122;ki takiemu podejĹ&#x203A;ciu HF Inverter Polska cieszy siÄ&#x2122; opiniÄ&#x2026; Firmy Godnej Zaufania. MoĹźe pochwaliÄ&#x2021; siÄ&#x2122; wypracowanym przez lata modelem sprzedaĹźy, ktĂłry umoĹźliwia generowanie coraz lepszych wynikĂłw. Wykorzystuje zalety bezpoĹ&#x203A;redniej pracy zarĂłwno z klientami (rzetelna obsĹ&#x201A;uga i serwis), jak i z dostawcami (staranny wybĂłr).

PrzyjÄ&#x2122;ty ponad dekadÄ&#x2122; temu model biznesowy sprawdza siÄ&#x2122; doskonale.

DziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; HF Inverter moĹźna porĂłwnaÄ&#x2021; do â&#x20AC;&#x17E;rozmowy z rynkiemâ&#x20AC;?, czasem to firma proponuje nowe rozwiÄ&#x2026;zania a czasami to rynek stawia swoje wymagania. GĹ&#x201A;Ăłwnymi produktami oferowanymi przez HF Inverter sÄ&#x2026; napÄ&#x2122;dy ogĂłlnego przeznaczenia â&#x20AC;&#x201C; przemienniP R O M O C J A

ki czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci, softstartery, napÄ&#x2122;dy maĹ&#x201A;ych mocy oraz motoreduktory.

Przemienniki czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci EURA Drives W ofercie HF Inverter znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; przemienniki czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci marki EURA Drives Electric znanych serii E-800 i E-2000, a takĹźe przetwornice czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci w zakresie mocy od 0,25 kW do 315 kW, zarĂłwno ze sterowaniem U/f, jak i wektorowym bezczujnikowym i w pÄ&#x2122;tli zamkniÄ&#x2122;tej. Oferta firmy zawiera rĂłwnieĹź napÄ&#x2122;dy dla techniki zdecentralizowanej w obudowie IP66. SÄ&#x2026; to przetwornice czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci EP-66 oraz EM-30, ktĂłre moĹźna zabudowaÄ&#x2021; bezpoĹ&#x203A;rednio na silniku elektrycznym.

Softstartery OfertÄ&#x2122; napÄ&#x2122;dĂłw uzupeĹ&#x201A;niajÄ&#x2026; softstartery ogĂłlnego zastosowania serii HFR1000. Zwarta obudowa, komunikacja RS-485 protokoĹ&#x201A;em Modus, kontrola napiÄ&#x2122;cia i prÄ&#x2026;du w trzech fazach pozwalajÄ&#x2026; na zastosowanie softstarterĂłw HFR-1000 w zaawansowanych aplikacjach w przemyĹ&#x203A;le maszynowym. Zakres mocy od 15 kW do 315 kW, rozruch zboczem napiÄ&#x2122;cia, zboczem prÄ&#x2026;du oraz rozruch udarowy pozwalajÄ&#x2026; na uĹźycie AUTOMATYKA

RYNEK

Fot. 2.

D ! X % 19>

tej serii softstarterĂłw w wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci aplikacji, gdzie konieczny jest Ĺ&#x201A;agodny start i zatrzymanie silnika elektrycznego.

Reduktory i motoreduktory

Fot. HF Inverter

GĹ&#x201A;Ăłwnym produktem w ofercie przekĹ&#x201A;adni HF Inverter Polska sÄ&#x2026; przekĹ&#x201A;adnie hipoidalne THF, wprowadzone na rynek w czerwcu 2012 r. SÄ&#x2026; one odpowiedziÄ&#x2026; na potrzeby rynku maszynowego poszukujÄ&#x2026;cego alternatywy dla przekĹ&#x201A;adni Ĺ&#x203A;limakowej, ktĂłra mimo szeregu korzystnych cech technicznych ma jednÄ&#x2026; istotnÄ&#x2026; wadÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; niskÄ&#x2026; sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. Producenci maszyn oczekiwali produktu, ktĂłry bÄ&#x2122;dzie miaĹ&#x201A; wszystkie korzystne cechy techniczne przekĹ&#x201A;adni Ĺ&#x203A;limakowej przy zachowaniu istotnych wymiarĂłw montaĹźowych przekĹ&#x201A;adni Ĺ&#x203A;limakowych (wznos waĹ&#x201A;u, Ĺ&#x203A;rednica waĹ&#x201A;u, rozstawy Ĺ&#x203A;rub montaĹźowych) i dodatkowo bÄ&#x2122;dzie wykazywaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; korzystnym stosunkiem ceny

Fot. 4. + T( 1;>>>

10/2018

Fot. 3.

D ! X % 1AA

do mocy przenoszonej z waĹ&#x201A;u czynnego na bierny.

W 2016 r. firma HF Inverter nawiÄ&#x2026;zaĹ&#x201A;a wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; z wĹ&#x201A;oskim producentem przekĹ&#x201A;adni i motoreduktorĂłw â&#x20AC;&#x201C; firmÄ&#x2026; Transtecno. JuĹź w marcu 2016 r. uruchomiono liniÄ&#x2122; montaĹźowÄ&#x2026; przekĹ&#x201A;adni i motoreduktorĂłw Transtecno. Pozwala ona na zĹ&#x201A;oĹźenie ponad 500 sztuk przekĹ&#x201A;adni walcowych i walcowo-stoĹźkowych zarĂłwno w obudowach aluminiowych serii ALU jak i şeliwnych serii IRON. PrzekĹ&#x201A;adnie serii ALU obejmujÄ&#x2026; przekĹ&#x201A;adnie walcowe CMG i ATS oraz walcowo-stoĹźkowe CMB. Korpusy przekĹ&#x201A;adni tej serii wykonane sÄ&#x2026; z wysokiej jakoĹ&#x203A;ci odlewu aluminiowego. DostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; w zakresie mocy od 0,06 kW do 4,0 kW i o momencie obrotowym wyjĹ&#x203A;ciowym od 2 Nm do 650 Nm oraz o szerokim zakresie przeĹ&#x201A;oĹźeĹ&#x201E;.

PrzekĹ&#x201A;adnie serii IRON obejmujÄ&#x2026; przekĹ&#x201A;adnie walcowe ITH i ITS oraz walcowo-stoĹźkowe ITB. Korpusy prze-

kĹ&#x201A;adni tej serii wykonane sÄ&#x2026; z wysokiej jakoĹ&#x203A;ci odlewu Ĺźeliwa szarego G200. DostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; w zakresie mocy od 0,25 kW do 30 kW i o momencie obrotowym wyjĹ&#x203A;ciowym od 20 Nm do 3600 Nm oraz szerokim zakresie przeĹ&#x201A;oĹźeĹ&#x201E;.

NapÄ&#x2122;dy maĹ&#x201A;ych mocy ZD-Motor Pod markÄ&#x2026; ZD-Motor dostÄ&#x2122;pna jest technika napÄ&#x2122;dowa z segmentu maĹ&#x201A;ych napÄ&#x2122;dĂłw AC/DC, monoblokĂłw napÄ&#x2122;dowych, precyzyjnych przekĹ&#x201A;adni planetarnych oraz napÄ&#x2122;dĂłw dedykowanych â&#x20AC;&#x201C; wykonanych precyzyjnie na potrzeby klienta bÄ&#x2026;dĹş branĹźy. Pod markÄ&#x2026; ZD-Motor Polska montowane sÄ&#x2026; w Polsce maĹ&#x201A;e napÄ&#x2122;dy AC i DC, ktĂłre w 2012 r. byĹ&#x201A;y certyfikowane przez Polski Rejestr StatkĂłw i uzyskaĹ&#x201A;y certyfikat EMC i LVD. W Polsce produkowane sÄ&#x2026; rĂłwnieĹź prototypy konstrukcji dedykowanych pod potrzeby klienta, ktĂłre po przejĹ&#x203A;ciu stosownych testĂłw

Fot. 5. $ &

2T(

89

RYNEK

Fot. 7.

2

# 0)

NAJWAĹťNIEJSZE CECHY TECHNICZNE PRZEKĹ ADNI HIPOIDALNYCH THF â&#x20AC;˘ WiÄ&#x2122;ksza obciÄ&#x2026;ĹźalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; niĹź przekĹ&#x201A;adni stoĹźkowej o takich samych wymiarach, dziÄ&#x2122;ki wydĹ&#x201A;uĹźeniu czynnej dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci zÄ&#x2122;ba (przesuniÄ&#x2122;cie hipoidalne), â&#x20AC;˘ WiÄ&#x2122;kszy moment wyjĹ&#x203A;ciowy niĹź w przekĹ&#x201A;adniach Ĺ&#x203A;limakowych o takich samych wymiarach gabarytowych, â&#x20AC;˘ Wysoka cichobieĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w porĂłwnaniu do innych przekĹ&#x201A;adni o tych samych przeĹ&#x201A;oĹźeniach (dziÄ&#x2122;ki zÄ&#x2122;bom Ĺ&#x201A;ukowo-skoĹ&#x203A;nym), â&#x20AC;˘ RĂłwnomiernoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przekazywania momentu obrotowego (wydĹ&#x201A;uĹźenie czynnej dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci zÄ&#x2122;bĂłw), â&#x20AC;˘ Wysoka sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w stosunku do innych przekĹ&#x201A;adni o tych samych przeĹ&#x201A;oĹźeniach (sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 94% dla przekĹ&#x201A;adni dwustopniowych i 92% dla przekĹ&#x201A;adni trĂłjstopniowych), â&#x20AC;˘ Szeroki zakres dostÄ&#x2122;pnych przeĹ&#x201A;oĹźeĹ&#x201E; dla jednej wielkoĹ&#x203A;ci mechanicznej przekĹ&#x201A;adni (od i = 7,5 do i = 300), â&#x20AC;˘ Korzystne warunki smarowania Ĺ&#x201A;oĹźysk, zÄ&#x2122;bnika dziÄ&#x2122;ki przesuniÄ&#x2122;ciu hipoidalnemu, â&#x20AC;˘ Moment wyjĹ&#x203A;ciowy do 500 Nm, â&#x20AC;˘ Korzystny stosunek gabarytĂłw przekĹ&#x201A;adni do przenoszonej mocy.

i badaĹ&#x201E; przekazywane sÄ&#x2026; do produkcji w zakĹ&#x201A;adach w Ningbo w Chinach pod staĹ&#x201A;ym nadzorem ZD-Motor Polska.

NapÄ&#x2122;dy dedykowane dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; juĹź w produkcji maĹ&#x201A;oseryjnej (od 1000 szt. rocznie). Produkcja takich napÄ&#x2122;dĂłw realizowana jest zarĂłwno na podstawie dokumentacji technicznej dostarczonej przez klienta, jak i stworzonej przez ZD-Motor Polska na podstawie danych technicznych dostarczonych przez Klienta.

HF Inverter Polska jest oficjalnym dystrybutorem firm: â&#x20AC;&#x201C; EURA Drives Electric CO., Ltd. â&#x20AC;&#x201C; lidera w zakresie projektowania i produkcji nowoczesnych przemiennikĂłw czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci, softstarterĂłw i serwonapÄ&#x2122;dĂłw elektrycznych, â&#x20AC;&#x201C; ZD-Motor CO., Ltd â&#x20AC;&#x201C; jednej z najwiÄ&#x2122;kszych firm produkujÄ&#x2026;cych napÄ&#x2122;dy maĹ&#x201A;ych mocy AC i DC, â&#x20AC;&#x201C; Transtecno SRL â&#x20AC;&#x201C; lidera w zakresie projektowania i produkcji przekĹ&#x201A;adni mechanicznych serii ALU oraz IRON. SpecjaliĹ&#x203A;ci pracujÄ&#x2026;cy w firmie HF Inverter Polska dziÄ&#x2122;ki swojemu dĹ&#x201A;ugoletniemu doĹ&#x203A;wiadczeniu potrafiÄ&#x2026; optymalnie dobraÄ&#x2021; ukĹ&#x201A;ad napÄ&#x2122;dowy bezawaryjnie pracujÄ&#x2026;cy w warunkach procesu technologicznego w dowolnej branĹźy. Zapraszamy.

Mariusz Snowacki HF INVERTER POLSKA s.c.

Fot. 8. &D !

K"1

90

5

! '1/ ;>;% =71;>> 2

5 6A AY9 79 ;A + 3 6A AY9 79 ;7 1

4 @$H - 5&

!!!5$H - 5

AUTOMATYKA

Fot. HF Inverter

Fot. 6.

2

`L

BIBLIOTEKA STABILNOĹ&#x161;Ä&#x2020; SYSTEMU ELEKTROENERGETYCZNEGO 6 / < % = ->% ? ( ( ' ) >

)

( @ Q[\]< %87' ?^@ _Q[ ' < @ # 7

System elektroenergetyczny jest przeznaczony do wytwarzania, przesyĹ&#x201A;u, rozdziaĹ&#x201A;u, magazynowania i uĹźytkowania energii elektrycznej. UmoĹźliwia realizacjÄ&#x2122; dostaw energii elektrycznej w sposĂłb ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;y i nieprzerwany. Publikacja traktuje o stabilnoĹ&#x203A;ci pracy takich systemĂłw. Prezentuje podstawy teoretyczne, niezbÄ&#x2122;dnÄ&#x2026; wiedzÄ&#x2122; matematycznÄ&#x2026;, opisuje zjawiska fizyczne zachodzÄ&#x2026;ce w systemie elektroenergetycznym pod wpĹ&#x201A;ywem zakĹ&#x201A;ĂłceĹ&#x201E;, omawia modele matematyczne do symulacji tych zjawisk i badania stabilnoĹ&#x203A;ci oraz optymalizacji ukĹ&#x201A;adĂłw regulacyjnych i doboru Ĺ&#x203A;rodkĂłw poprawy stabilnoĹ&#x203A;ci. KsiÄ&#x2026;Ĺźka kĹ&#x201A;adzie duĹźy nacisk na przystÄ&#x2122;pne wyjaĹ&#x203A;nienie zjawisk zachodzÄ&#x2026;cych w systemie elektroenergetycznym pod wpĹ&#x201A;ywem zakĹ&#x201A;ĂłceĹ&#x201E; oraz opis modeli i metod badania stabilnoĹ&#x203A;ci stosowanych w praktyce. CzÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; teoretyczna jest ilustrowana licznymi przykĹ&#x201A;adami obliczeniowymi. To doskonaĹ&#x201A;a lektura dla studentĂłw kierunkĂłw Elektrotechnika i Energetyka, a takĹźe operatorĂłw i projektantĂłw sieci przesyĹ&#x201A;owych oraz innych specjalistĂłw z dziedziny elektroenergetyki.

TELEINFORMATYKA DLA BEZPIECZEĹ&#x192;STWA 6 ( / ( @ g)`

( @ Q[\]< %87' ?^@ Q[[ ' < @ '

Tematem publikacji jest wpĹ&#x201A;yw technologii informacyjnych i komunikacyjnych ICT (Information and Communication Technology) na bezpieczeĹ&#x201E;stwo. JesteĹ&#x203A;my spoĹ&#x201A;eczeĹ&#x201E;stwem informacyjnym, aspirujÄ&#x2026;cym do miana spoĹ&#x201A;eczeĹ&#x201E;stwa wiedzy i mÄ&#x2026;droĹ&#x203A;ci. We wspĂłĹ&#x201A;czesnej nauce wyĹ&#x201A;ania siÄ&#x2122; paradygmat myĹ&#x203A;lenia korelacyjnego, ktĂłre zastÄ&#x2122;puje myĹ&#x203A;lenie przyczynowo-skutkowe.

BezpieczeĹ&#x201E;stwo jest silnie sprzÄ&#x2122;Ĺźone ze sferÄ&#x2026; teleinformatycznÄ&#x2026;. Nowe procesy i technologie, m.in. eksploracja danych, blockchain, rozszerzona rzeczywistoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, chmura obliczeniowa, wirtualna rzeczywistoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, sztuczna inteligencja, systemy eksperckie, interaktywne gry decyzyjne, sieci bezskalowe, Internet Rzeczy, awatary, neurohacking, chatboty, TETRA, LTE, telefonia 6G, bio- i nanorozwiÄ&#x2026;zania, sÄ&#x2026; inspiracjÄ&#x2026; do zgĹ&#x201A;Ä&#x2122;bienia coraz trudniejszych i bardziej zĹ&#x201A;oĹźonych problemĂłw ze sfery bezpieczeĹ&#x201E;stwa, a jednoczeĹ&#x203A;nie stajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; ĹşrĂłdĹ&#x201A;em nowych problemĂłw.

50 MASZYN, KTĂ&#x201C;RE ZMIENIĹ Y BIEG HISTORII `/ ! < ' >#

@ 6 ( !

( @ !# d

( @ Q[\]< %87' ?^@ QQf ' < @ '

Tym razem zachÄ&#x2122;cam do zapoznania siÄ&#x2122; z interesujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; pozycjÄ&#x2026; z obszaru historii nauki i techniki.

To wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie na tym polu dokonaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; najbardziej znaczÄ&#x2026;cy postÄ&#x2122;p w ostatnich dwĂłch stuleciach.

PoczynajÄ&#x2026;c od lokomotywy Rocket Stephensona, po walkmana Sony, urzÄ&#x2026;dzenia mechaniczne kreowaĹ&#x201A;y naszÄ&#x2026; cywilizacjÄ&#x2122; i zmieniaĹ&#x201A;y nasz styl Ĺźycia. W najnowszych czasach siÄ&#x2122;gnÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;y one poza granice Ziemi i dotarĹ&#x201A;y do najdalszych regionĂłw kosmosu. PoniewaĹź technologie wciÄ&#x2026;Ĺź siÄ&#x2122; rozwijajÄ&#x2026;, maszyny sÄ&#x2026; dla nas obietnicÄ&#x2026; jeszcze lepszych perspektyw naszego miejsca we wszechĹ&#x203A;wiecie. 50 maszyn, ktĂłre zmieniĹ&#x201A;y bieg historii kreĹ&#x203A;li rozwĂłj cywilizacji ludzkiej, jaki siÄ&#x2122; dokonaĹ&#x201A; dziÄ&#x2122;ki maszynom. PoczynajÄ&#x2026;c od przeĹ&#x201A;omowych wynalazkĂłw pierwszej rewolucji przemysĹ&#x201A;owej, po urzÄ&#x2026;dzenia, ktĂłre zrewolucjonizowaĹ&#x201A;y Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, ksiÄ&#x2026;Ĺźka ukazuje w kontekĹ&#x203A;cie historycznym i technologicznym maszyny, ktĂłre przesunÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;y granice ludzkich moĹźliwoĹ&#x203A;ci.

Naszym Czytelnikom polecam historiÄ&#x2122; pierwszego robota przemysĹ&#x201A;owego Unimate 1900.

0& !

R

E5

10/2018

91

O R G A N I Z A T O R

STREFA OBRÓBKI METALU

STREFA NARZEDZI STREFA ENERGETYKI

6-8

STREFA OBRÓBKI TWORZYW SZTUCZNYCH

L I S T O PA D A 2018

STREFA OBRÓBKI DREWNA

KONTAKT: Paulina Sawicka

+48 507 664 777 p.sawicka@warsawexpo.eu Al. Katowicka 62 05-830 Nadarzyn, Polska +48 518 739 124 info@warsawexpo.eu www.warsawexpo.eu

W W W. I N D U S T R Y W E E K . P L R E K L A M A

Czas na cztery zero. Raport specjalny 2018 ...............................................................................

95

ITmatyk poszukiwany........................................................................................................................105

! automatica 2018. Optimize your Production............................................................................ 107

!" # $

%

$% e-mail: przemysl4@piap.pl

94

AUTOMATYKA

Polskie inicjatywy

Czas na cztery zero Raport specjalny 2018

!

"

# $

%

& '

P

rzemysĹ&#x201A; 4.0 (Industrie 4.0) â&#x20AC;&#x201C; termin ukuty w Ĺ&#x203A;rodowiskach promujÄ&#x2026;cych niemieckÄ&#x2026; myĹ&#x203A;l technicznÄ&#x2026; (premiera na targach elektroniki w 2011 r.) â&#x20AC;&#x201C; jest mĹ&#x201A;ody, a zrobiĹ&#x201A; dynamicznÄ&#x2026; karierÄ&#x2122;. I nie przeszkadza fakt, Ĺźe obejmuje on zbyt szeroki zestaw technologii, zjawisk, procesĂłw, by poddaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; Ĺ&#x203A;cisĹ&#x201A;ej definicji. Nie wchodzÄ&#x2026;c w zawiĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci interpretacyjne, pod terminem tym rozumiemy zarĂłwno zbiĂłr technik (Internet Rzeczy, Cloud Computing, Big Data, sztucznÄ&#x2026; inteligencjÄ&#x2026;, rozszerzonÄ&#x2026; rzeczywistoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, druk 3D, Digital Twin, wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;ce z czĹ&#x201A;owiekiem automaty i roboty), jak i sposĂłb myĹ&#x203A;lenia o biznesie, zarzÄ&#x2026;dzaniu czy budowaniu Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cucha wartoĹ&#x203A;ci.

Z punktu widzenia biznesowego celu mianem PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 okreĹ&#x203A;lamy wszechobecny w rozwiniÄ&#x2122;tych gospodarkach trend przynoszÄ&#x2026;cy firmom konkretne korzy10/2018

Ĺ&#x203A;ci ekonomiczne â&#x20AC;&#x201C; przede wszystkim poprzez obniĹźenie kosztĂłw wytwarzania, standaryzacjÄ&#x2122; i stabilizacjÄ&#x2122; jakoĹ&#x203A;ci, podwyĹźszenie produktywnoĹ&#x203A;ci, moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; szybkiej reakcji na zmiany w procesie produkcyjnym czy â&#x20AC;&#x201C; korzystniej â&#x20AC;&#x201C; przewidywanie awarii.

Raport firmy analitycznej International Data Corporation potwierdza to, co wynika z obserwacji rynku i wiodÄ&#x2026;cych technologiczne branĹź przemysĹ&#x201A;u (m.in. motoryzacja).

Otóş cyfrowa transformacja jest najistotniejszym trendem w globalnej gospodarce. Za trzy lata ponad 90%. przedsiÄ&#x2122;biorstw bÄ&#x2122;dzie korzystaÄ&#x2021; z technologii IT, co specjalnie nie dziwi; waĹźne, Ĺźe trzy czwarte aplikacji biznesowych wykorzystywaÄ&#x2021; bÄ&#x2122;dzie sztucznÄ&#x2026; inteligencjÄ&#x2122;. CodziennoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; stanie siÄ&#x2122; rozszerzona rzeczywistoĹ&#x203A;Ä&#x2021; (AR).

95

!

Firmy, ktĂłre nie wejdÄ&#x2026; na biznesowÄ&#x2026; cyfrowÄ&#x2026; platformÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; ostrzegajÄ&#x2026; analitycy â&#x20AC;&#x201C; sÄ&#x2026; zagroĹźone znikniÄ&#x2122;ciem z rynku. JeĹ&#x203A;li dodaÄ&#x2021; do tego permanentny brak rÄ&#x2026;k do pracy, z ktĂłrym obecnie boryka siÄ&#x2122; polska gospodarka, konieczna staje siÄ&#x2122; decyzja o wprowadzaniu automatĂłw, robotĂłw i technologii cyfrowych. Wysokie koszty wprowadzania nowoczesnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; zwracajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; szybko, a alternatywa w praktyce nie istnieje. PrzemysĹ&#x201A; 4.0 nie jest opcjÄ&#x2026; rozwoju tradycyjnego przedsiÄ&#x2122;biorstwa, z ktĂłrej moĹźna skorzystaÄ&#x2021; bÄ&#x2026;dĹş nie.

To imperatyw zmiany, ktĂłrej kierunek juĹź znamy, podobnie jak cel â&#x20AC;&#x201C; chodzi o efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i redukcjÄ&#x2122; kosztĂłw, ale takĹźe szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; reakcji na wciÄ&#x2026;Ĺź zmieniajÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; potrzeby konsumenta i inne dynamiczne zjawiska na niestabilnych rynkach.

Firmy, ktĂłre szybciej wchodzÄ&#x2026; w nurt tych przeobraĹźeĹ&#x201E;, oferujÄ&#x2026; wyĹźszÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przy niĹźszych cenach, przejmujÄ&#x2026; rynek i klientĂłw, ale takĹźe przyciÄ&#x2026;gajÄ&#x2026; najlepszych pracownikĂłw, pogĹ&#x201A;Ä&#x2122;biajÄ&#x2026;c swojÄ&#x2026; przewagÄ&#x2122;. Zdaniem ekspertĂłw Deloitte inwestorzy coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej zwracajÄ&#x2026; uwagÄ&#x2122; nie na zasoby materialne (fabryki, maszyny), lecz wysoko wyceniajÄ&#x2026; te spĂłĹ&#x201A;ki, ktĂłre inwestujÄ&#x2026; w innowacyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, technologie i wiedzÄ&#x2122;.

PrzedsiÄ&#x2122;biorstwa tworzÄ&#x2026;ce nowe modele biznesowe oparte na nowych technologiach, ktĂłre dajÄ&#x2026; nadziejÄ&#x2122; na duĹźe zyski w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, mogÄ&#x2026; osiÄ&#x2026;gaÄ&#x2021; zdecydowanie wyĹźszÄ&#x2026; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; niĹź spĂłĹ&#x201A;ki dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;ce w oparciu o tradycyjne modele.

W kontekĹ&#x203A;cie tych trendĂłw oraz ambicji szybko rozwijajÄ&#x2026;cej siÄ&#x2122; polskiej gospodarki jedno z najwaĹźniejszych pytaĹ&#x201E; o jej przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; brzmi â&#x20AC;&#x201C; w jaki sposĂłb firmy (wiodÄ&#x2026;ce w branĹźach lub typowe co do skali i struktur) realizujÄ&#x2026; ideÄ&#x2122; nowoczesnego przemysĹ&#x201A;u opartego na technologiach, wiedzy i komunikacji?

Tak postawione pytanie wymaga, by prĂłbÄ&#x2026; znalezienia odpowiedzi objÄ&#x2026;Ä&#x2021; szersze spektrum zjawisk niĹź PrzemysĹ&#x201A; 4.0. HasĹ&#x201A;o â&#x20AC;&#x17E;nowego polskiego przemysĹ&#x201A;uâ&#x20AC;? obejmuje takĹźe modernizacje, innowacje organizacyjne, dziaĹ&#x201A;ania na rzecz redukcji kosztĂłw czy efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej, wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; z naukÄ&#x2026;, podnoszenie kompetencji kadry.

Jakie znaczenie nadaje siÄ&#x2122; w firmach poszczegĂłlnym trendom i zjawiskom wspĂłĹ&#x201A;tworzÄ&#x2026;cym polski krajobraz PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 (Big Data, Internet rzeczy, robotyzacja i automatyzacja, technologie informatyczne i komunikacyjne, sztuczna inteliGÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;Ä&#x2021; robotyzacji (roboty na 10 tys. pracownikĂłw) Korea PoĹ&#x201A;udniowa

631

Singapur

488

Niemcy

309

Japonia

303

Ĺ&#x203A;rednia Ĺ&#x203A;wiatowa

74 32* 182

*+ , - . ! " ! #

/

0-

1 2 " 3 4 &

5 6 ! /4&61 7809

96

gencja, innowacyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; badawczo-rozwojowa).

ZÂ jakimi inwestycjami to siÄ&#x2122; wiÄ&#x2026;Ĺźe? Jakie byĹ&#x201A;y ich motywy i jakie sÄ&#x2026; biznesowe cele, ktĂłre firma chce w ten sposĂłb osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021;?

(

!

O stanie zaawansowania procesu przemian wiele mĂłwiÄ&#x2026; (choÄ&#x2021; nie wyczerpujÄ&#x2026; obszaru PrzemysĹ&#x201A; 4.0) dane dotyczÄ&#x2026;ce robotyzacji gospodarki. Polska, z gospodarkÄ&#x2026; w pierwszej trzydziestce globalnego rankingu, wciÄ&#x2026;Ĺź nie potrafi przestawiÄ&#x2021; siÄ&#x2122; na automatyzacjÄ&#x2122; produkcji. Tak zwana â&#x20AC;&#x17E;gÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;Ä&#x2021; robotyzacjiâ&#x20AC;? jest nadal niska.

WedĹ&#x201A;ug danych z raportu IFR (International Federation of Robotics) â&#x20AC;&#x17E;World Robotics 2017â&#x20AC;? Polska odbiega poziomem robotyzacji od Ĺ&#x203A;redniej Ĺ&#x203A;wiatowej. Ĺ&#x161;rednia gÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na Ĺ&#x203A;wiecie to 74 roboty na 10 tysiÄ&#x2122;cy pracownikĂłw w przemyĹ&#x203A;le â&#x20AC;&#x201C; w Polsce mamy ich zaledwie 32.

Odstajemy pod tym wzglÄ&#x2122;dem takĹźe od innych krajĂłw naszego regionu. W Czechach wskaĹşnik ten wynosi 101, a na SĹ&#x201A;owacji aĹź 135. WÄ&#x2122;gry, ze wskaĹşnikiem robotyzacji 57, takĹźe sÄ&#x2026; lepsze od Polski. Z drugiej strony dynamika postÄ&#x2122;pĂłw robotyzacji w Polsce jest bardzo wysoka. WedĹ&#x201A;ug wczeĹ&#x203A;niejszego raportu IFR miÄ&#x2122;dzy 2016 r. a 2019 r. w regionie CEE Ĺ&#x203A;redni przyrost liczby robotĂłw wyniesie aĹź 14 proc. rok do roku. To optymistyczna prognoza i spory potencjaĹ&#x201A;.

Tharsus, brytyjski producent robotĂłw, prognozuje, Ĺźe czeka nas prawdziwa inwazja maszyn zaprojektowanych do wspĂłĹ&#x201A;pracy z ludĹşmi w wykonywaniu powtarzalnych zadaĹ&#x201E;.

Coboty, coraz taĹ&#x201E;sze, m.in. dziÄ&#x2122;ki malejÄ&#x2026;cym cenom czujnikĂłw i sztucznej inteligencji, wskazujÄ&#x2026; jeden z kierunkĂłw zmian, ktĂłre wskutek synergii m.in. chmury obliczeniowej i AI â&#x20AC;&#x201C; dadzÄ&#x2026; takĹźe mniejszym przedsiÄ&#x2122;biorstwom szanse, dotychczas rezerwowane dla potentatĂłw.

Czy z nowych moĹźliwoĹ&#x203A;ci zwiÄ&#x2026;zanych z upowszechnieniem technologii PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; umiaĹ&#x201A;y skorzystaÄ&#x2021; takĹźe polskie firmy?

)

PrzemysĹ&#x201A; 4.0 daje firmom przewagÄ&#x2122; konkurencyjnÄ&#x2026;, wzrost rentownoĹ&#x203A;ci, podnosi jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i bezpieczeĹ&#x201E;stwo produktĂłw i co za tym idzie â&#x20AC;&#x201C; prestiĹź. Nic dziwnego, Ĺźe to hasĹ&#x201A;o nÄ&#x2122;ci najwiÄ&#x2122;ksze firmy polskiej gospodarki.

MajÄ&#x2026;c relatywnie duĹźe moĹźliwoĹ&#x203A;ci inwestycyjne, zaplecze kadrowe i naukowo-badawcze mogĹ&#x201A;yby peĹ&#x201A;niÄ&#x2021; rolÄ&#x2122; pionierĂłw przecierajÄ&#x2026;cych szlak. Jednak wĹ&#x203A;rĂłd potentatĂłw trudno o przykĹ&#x201A;ad kompleksowego podejĹ&#x203A;cia do przemysĹ&#x201A;owej rewolucji, tj. o wprowadzanie rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; Industry 4.0 jednoczeĹ&#x203A;nie na wszystkich poziomach biznesowej struktury.

Ryzyko zwiÄ&#x2026;zane z takÄ&#x2026; wewnÄ&#x2122;trznÄ&#x2026; rewolucjÄ&#x2026; skĹ&#x201A;ania do ostroĹźnoĹ&#x203A;ci, ale z drugiej strony wdraĹźanie czÄ&#x2026;stkowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; grozi â&#x20AC;&#x17E;silosowatoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;â&#x20AC;?. Izolowane, niezintegrowane rozwiÄ&#x2026;zania nie sÄ&#x2026; wystarczajÄ&#x2026;co efektywne, zraĹźajÄ&#x2026; do kolejnych prĂłb â&#x20AC;&#x201C; koĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; zamyka. â&#x20AC;&#x201C; W szczegĂłlnoĹ&#x203A;ci interesujÄ&#x2026; nas projekty zwiÄ&#x2026;zane z: robotyzacjÄ&#x2026;, automatyzacjÄ&#x2026;, cyfryzacjÄ&#x2026; procesĂłw, z technologiami IT (w zarzÄ&#x2026;dzaniu produkcjÄ&#x2026; i firmÄ&#x2026;), przemysĹ&#x201A;owym Internetem Rzeczy (IIoT), sztucznÄ&#x2026; inteligencjÄ&#x2026;, wirtualnÄ&#x2026; czy AUTOMATYKA

Polskie inicjatywy rozszerzonÄ&#x2026; rzeczywistoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; (VR/AR) â&#x20AC;&#x201C; deklarujÄ&#x2026; szeroko przedstawiciele PKN Orlen.

Naftowy potentat zwraca teĹź uwagÄ&#x2122; na â&#x20AC;&#x17E;przedsiÄ&#x2122;wziÄ&#x2122;cia zorientowane na pozyskanie kompetencji zwiÄ&#x2026;zanych z nowymi technologiami (szkolenia, rekrutacja)â&#x20AC;? oraz na wykorzystanie innowacyjnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;. Chodzi tu o wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; z instytucjami nauki, rozwĂłj bazy laboratoryjnej czy â&#x20AC;&#x201C; szerzej â&#x20AC;&#x201C; sektora badawczo-rozwojowego.

Naturalnym obszarem implementacji rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; przemysĹ&#x201A;owego Internetu Rzeczy (IIoT) w firmach, gdzie o wyniku ekonomicznym decyduje masowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; produkcji i stabilna praca rozbudowanych i zĹ&#x201A;oĹźonych instalacji wytwĂłrczych, jest utrzymanie ruchu. â&#x20AC;&#x17E;DziÄ&#x2122;ki czujnikom, algorytmom, zaawansowanej analityce i umiejÄ&#x2122;tnoĹ&#x203A;ci wyciÄ&#x2026;gania wnioskĂłw z informacji firmy produkcyjne mogÄ&#x2026; w sposĂłb bardziej efektywny eliminowaÄ&#x2021; wÄ&#x2026;skie gardĹ&#x201A;a, np. w przypadku PKN Orlen zmniejszaÄ&#x2021; postoje remontowe poprzez zastosowanie utrzymania zapobiegawczego, tzw. predictive maintenanceâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; czytamy w opracowaniu pĹ&#x201A;ockiego potentata naftowego.

Dla Lotosu pojÄ&#x2122;cie PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 nie uosabia kolejnej rewolucji przemysĹ&#x201A;owej, lecz jest â&#x20AC;&#x17E;naturalnym krokiem na drodze ewolucji cyfrowejâ&#x20AC;?. Technologie IIoT sÄ&#x2026; stosowane w rafineriach od kilkunastu lat. W Lotosie stabilnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; procesĂłw wytwĂłrczych wspierana jest przez tzw. autopiloty kluczowych instalacji produkcyjnych, ktĂłre eliminujÄ&#x2026; zmiennoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i zakĹ&#x201A;Ăłcenia procesu wytwĂłrczego, jednoczeĹ&#x203A;nie lokujÄ&#x2026;c go bliĹźej ekonomicznego optimum. Technologia ta analizuje bieĹźÄ&#x2026;ce ograniczenia techniczne i eliminuje kluczowe przyczyny utraty stabilnoĹ&#x203A;ci, jednoczeĹ&#x203A;nie redukujÄ&#x2026;c liczbÄ&#x2122; interwencji operatora. Analizy wskazaĹ&#x201A;y jednoznacznie, Ĺźe instalacje z dobrym autopilotem wykazujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; i dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;, mniejsza jest rĂłwnieĹź liczba wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cych na nich awarii i nieplanowanych postojĂłw.

Innym przykĹ&#x201A;adem z obszaru bezpieczeĹ&#x201E;stwa procesowego sÄ&#x2026; treningowe symulatory procesowe â&#x20AC;&#x201C; identyczne co do zasady dziaĹ&#x201A;ania z tymi wykorzystywanymi w lotnictwie, na tyle doskonaĹ&#x201A;e, Ĺźe trudno odróşniÄ&#x2021; â&#x20AC;&#x17E;wirtualnÄ&#x2026; rzeczywistoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rafineriiâ&#x20AC;? od rzeczywistego procesu. PrzykĹ&#x201A;adem konkretnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; wykorzystujÄ&#x2026;cych technologie komunikacyjne, czujniki i automatykÄ&#x2122; moĹźe byÄ&#x2021; projekt Smart Helmet, ktĂłry Lotos zamierza realizowaÄ&#x2021; wspĂłlnie ze start-upem 3dplab. â&#x20AC;&#x17E;Sprytny HeĹ&#x201A;mâ&#x20AC;? to de facto system monitoringu w czasie rzeczywistym pracownikĂłw przebywajÄ&#x2026;cych na terenie instalacji, ktĂłry ma za zadanie zapewniÄ&#x2021; bezpieczeĹ&#x201E;stwo poprzez dwustronnÄ&#x2026; komunikacjÄ&#x2122; oraz identyfikacjÄ&#x2122; ewentualnych skaĹźeĹ&#x201E;. Lotos rozwija kompetencje w obszarze zaawansowanej analizy danych, weryfikuje moĹźliwoĹ&#x203A;ci implementacji rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; opartych na wykorzystaniu sztucznej inteligencji oraz zastosowaniu praktycznym modelowania predykcyjnego. W gdaĹ&#x201E;skiej spĂłĹ&#x201A;ce pod obserwacjÄ&#x2026; sÄ&#x2026; teĹź obszary robotyzacji, gĹ&#x201A;Ä&#x2122;bszej automatyzacji i autonomizacji, integracji infrastruktury i danych.

& :4;:

W ArcelorMittal Poland innowacje majÄ&#x2026; charakter bardziej tradycyjny, co nie zmienia faktu, Ĺźe przynoszÄ&#x2026; znaczÄ&#x2026;ce korzyĹ&#x203A;ci Ĺ&#x203A;rodowiskowe i ekonomiczne zgodnie ze strategicznym 10/2018

hasĹ&#x201A;em â&#x20AC;&#x17E;zero marnotrawstwaâ&#x20AC;?. Modernizacja wielkiego pieca w Krakowie, remont nagrzewnic, nowy system chĹ&#x201A;odzenia wielkiego pieca to rozwiÄ&#x2026;zania niewchodzÄ&#x2026;ce wprawdzie w obszar PrzemysĹ&#x201A;u 4.0, za to znacznie zmniejszajÄ&#x2026;ce wpĹ&#x201A;yw na Ĺ&#x203A;rodowisko (mniejsze zuĹźycia wody i koksu, ograniczenie emisji). Filtry hybrydowe w systemie odpylania taĹ&#x203A;m spiekalniczych w DÄ&#x2026;browie GĂłrniczej to pierwsze tego typu instalacje w Polsce. Na skĹ&#x201A;onnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; do inwestowania w nowe technologie w przypadku hutniczego potentata wpĹ&#x201A;yw ma przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; polityki ochrony klimatu, z ktĂłrÄ&#x2026; zwiÄ&#x2026;zane regulacje silnie ograniczajÄ&#x2026; konkurencyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; europejskiego sektora stalowego.

Ograniczony zakres remontu wielkiego pieca nr 2 w hucie ArcelorMittal w DÄ&#x2026;browie GĂłrniczej pozwoli wydĹ&#x201A;uĹźyÄ&#x2021; zdolnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pieca do pracy o 3â&#x20AC;&#x201C;5, a nie o kilkanaĹ&#x203A;cie lat. W tym czasie firma bÄ&#x2122;dzie obserwowaÄ&#x2021; zmiany na rynku i zastanawiaÄ&#x2021; siÄ&#x2122;, czy w warunkach nowej polityki klimatycznej wydawanie na generalny remont pieca ok. 300 mln zĹ&#x201A;otych bÄ&#x2122;dzie miaĹ&#x201A;o szanse siÄ&#x2122; zwrĂłciÄ&#x2021;. Obecny remont kosztuje ok.

85 mln zĹ&#x201A;otych.

Tomasz Ĺ&#x161;lÄ&#x2122;zak, czĹ&#x201A;onek zarzÄ&#x2026;du, dyrektor energii i ochrony Ĺ&#x203A;rodowiska ArcelorMittal Poland, nie wyklucza, Ĺźe remontowany piec zastÄ&#x2026;piony zostanie piecem elektrycznym, ale i tÄ&#x2122; decyzjÄ&#x2122; warunkujÄ&#x2026; ceny uprawnieĹ&#x201E; do emisji CO2 rzutujÄ&#x2026;ce na ceny energii powstajÄ&#x2026;cej przecieĹź w Polsce gĹ&#x201A;Ăłwnie ze spalania paliw kopalnych.

Polski miks energii oparty na wĹ&#x201A;asnych zasobach wÄ&#x2122;gla (zapewne jeszcze przez kilka najbliĹźszych dekad) okreĹ&#x203A;la skĹ&#x201A;onnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; do inwestowania w nowe technologie w branĹźy wÄ&#x2122;glowej, co ma kluczowe znaczenie dla dostawcĂłw nowoczesnych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;.

Zdaniem MirosĹ&#x201A;awa Bendzery, prezesa Famuru, innowacyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; cechuje branĹźÄ&#x2122; wydobywczÄ&#x2026; juĹź od dĹ&#x201A;uĹźszego czasu, a â&#x20AC;&#x17E;skok technologicznyâ&#x20AC;? rozciÄ&#x2026;ga siÄ&#x2122; w tej specjalnoĹ&#x203A;ci na ostatnie 30 lat, kiedy to wzrĂłsĹ&#x201A; poziom automatyzacji sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;cy 97

efektywnoĹ&#x203A;ci wydobycia oraz bezpieczeĹ&#x201E;stwu pracy. Trend ten wiÄ&#x2026;Ĺźe siÄ&#x2122; w niektĂłrych warunkach rĂłwnieĹź z robotyzacjÄ&#x2026; (czyli eliminowaniem siĹ&#x201A;y ludzkiej) procesu wydobywczego i transportu urobku. Inny wskazany przez BendzerÄ&#x2122; trend obejmuje wdraĹźanie rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; informatycznych i komunikacyjnych, ktĂłre pomagajÄ&#x2026; monitorowaÄ&#x2021; proces produkcji, ale takĹźe pracÄ&#x2122; maszyn i ludzi. Trzecia grupa dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy oba systemy, siÄ&#x2122;gajÄ&#x2026;c tym samym faktycznie w obszar PrzemysĹ&#x201A;u 4.0, pozwalajÄ&#x2026;c uzyskiwaÄ&#x2021; dane, ktĂłre sÄ&#x2026; podstawÄ&#x2026; bieĹźÄ&#x2026;cej kontroli, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cej reakcjÄ&#x2122; on-line, czyli pozwalajÄ&#x2026; analizowaÄ&#x2021; funkcjonowanie kopalni w czasie rzeczywistym. Famur opiera swojÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; innowacyjnÄ&#x2026; gĹ&#x201A;Ăłwnie na wĹ&#x201A;asnych biurach badawczo-rozwojowych oraz pracy okoĹ&#x201A;o 400 inĹźynierĂłw. W JastrzÄ&#x2122;bskiej SpĂłĹ&#x201A;ce WÄ&#x2122;glowej proces cyfryzacji i informatyzacji jest zapisany w strategii do 2030 r. w programach JakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i EfektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. Obecnie prowadzi siÄ&#x2122; kilka projektĂłw w dziedzinach â&#x20AC;&#x17E;chÄ&#x2122;tnie poddajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122;â&#x20AC;? cyfryzacji.

Chodzi m.in. o modelowanie zĹ&#x201A;oĹźa 3D i harmonogramowanie PrzedsiÄ&#x2122;biorcy o robotyzacji (w proc. ankietowanych) Raczej tak 73 wykorzystujÄ&#x2122; roboty,

produkcji. WymagajÄ&#x2026; one zaangaĹźowania kopalnianych dziaĹ&#x201A;Ăłw mierniczo-geologicznych i co oczywiste, zakupu nowoczesnego sprzÄ&#x2122;tu. Po wczeĹ&#x203A;niejszych zakupach nowoczesnych tachimetrĂłw (optyczny instrument geodezyjny przeznaczony do pomiarĂłw), mierniczy z JSW otrzymali skanery rÄ&#x2122;czne.

To cyfrowy sprzÄ&#x2122;t oparty na powszechnie znanej technologii, ktĂłry usprawnia i przyspiesza sporzÄ&#x2026;dzanie dokumentacji mierniczo-geologicznej. Ponadto jest wykorzystywany w miejscach z ograniczonym dostÄ&#x2122;pem, co przyczynia siÄ&#x2122; do poprawy bezpieczeĹ&#x201E;stwa pracy geodetĂłw gĂłrniczych. â&#x20AC;&#x201C; Musimy pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe w warunkach kopalni i zarzÄ&#x2026;dzania procesem wydobycia faza przygotowania produkcji ma kluczowe znaczenie dla jej racjonalnoĹ&#x203A;ci i trafnoĹ&#x203A;ci.

Oznacza ona zebranie niezbÄ&#x2122;dnych informacji o charakterze wybieranego zĹ&#x201A;oĹźa, zwĹ&#x201A;aszcza czynnikach ograniczajÄ&#x2026;cych prowadzenie eksploatacji â&#x20AC;&#x201C; zaznacza Artur Dyczko, zastÄ&#x2122;pca prezesa zarzÄ&#x2026;du JSW ds. strategii i rozwoju.

Inwestycje w JSW to odpowiedzi na konkretne potrzeby wynikajÄ&#x2026;ce ze specyfiki procesu wydobywczego. Przy tak duĹźej koncentracji robĂłt gĂłrniczych i przygotowawczych oraz robĂłt eksploatacyjnych stosowanie nowoczesnych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; i przyrzÄ&#x2026;dĂłw pomiarowych zapewnia wysokÄ&#x2026; dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przy stosunkowo krĂłtkim czasie pomiaru, nie powodujÄ&#x2026;c przerw w ruchu zakĹ&#x201A;adu gĂłrniczego.

planujÄ&#x2122; zakup kolejnych

96 widzÄ&#x2122; wzrost po zakupie robota 33 zauwaĹźam poprawÄ&#x2122; we wzroĹ&#x203A;cie eksportu 29 widzÄ&#x2122; wzrost popytu

0

20

40

60

80

100

0

20

40

60

80

100

Raczej nie 67 wymaga instalacji robotĂłw 29 robotyzacja ekonomicznych 9 robotyzacja przekracza przedsiÄ&#x2122;biorstwa 12 wykorzystujÄ&#x2122; roboty, zastanawiam siÄ&#x2122; nad dalszÄ&#x2026; robotyzacjÄ&#x2026;

2 " < 4 :

; =

#

98

BranĹźa automotive to zdecydowanie awangarda PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 w Polsce. Tu wdraĹźanie rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; ma charakter kompleksowy i postÄ&#x2122;puje praktycznie u wszystkich liczÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; producentĂłw. Decyduje o tym nie tylko prosty dostÄ&#x2122;p do najnowszego know-how Ĺ&#x203A;wiatowych potentatĂłw, ale takĹźe ich presja na dostawcĂłw, specyfika branĹźy (produkcja seryjna, zĹ&#x201A;oĹźony charakter produktu finalnego, doĹ&#x203A;wiadczenia w robotyzacji), jak rĂłwnieĹź wymagania rynku (kastomizacja, krĂłtkoseryjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wahania popytu, restrykcyjne normy jakoĹ&#x203A;ciowe, ostra konkurencja). Nie bez znaczenia sÄ&#x2026; cenione przez inwestorĂłw kwalifikacje polskiej kadry. WĹ&#x203A;rĂłd funkcjonujÄ&#x2026;cych juĹź rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; wykorzystujÄ&#x2026;cych technologie Internetu Rzeczy, ktĂłre wymienia Andrzej Korpak, dyrektor gliwickiej fabryki Opla, jest system â&#x20AC;&#x17E;weld wizzardâ&#x20AC;?, ktĂłry zbiera i analizuje dane z systemĂłw zgrzewania.

Algorytm przekazuje przetworzonÄ&#x2026; i spersonalizowanÄ&#x2026; informacjÄ&#x2122; na temat stanu urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; oraz samego procesu.

Informacje te sÄ&#x2026; wykorzystywane na poszczegĂłlnych poziomach zarzÄ&#x2026;dzania oraz przez sĹ&#x201A;uĹźby utrzymania ruchu.

System wyposaĹźony jest w moduĹ&#x201A; przewidywania, ktĂłry na podstawie analizy danych i zdarzeĹ&#x201E; historycznych informuje o potencjalnych awariach oraz anomaliach. DziÄ&#x2122;ki temu moĹźna im przeciwdziaĹ&#x201A;aÄ&#x2021; lub minimalizowaÄ&#x2021; ich skutki.

Przy montaĹźu elementĂłw pojazdu Opel stosuje system Big Data z wbudowanymi elementami â&#x20AC;&#x17E;poka-yokeâ&#x20AC;?, czyli metody eliminacji pomyĹ&#x201A;ek. Bazuje na elektronicznych kluczach i sterownikach spiÄ&#x2122;tych w system komputerowy z elementami wizualizacji. Informacje o poprawnoĹ&#x203A;ci wykonania danej operacji sÄ&#x2026; przekazywane w czasie rzeczywistym do operatora oraz archiwizowane w bazie, dziÄ&#x2122;ki czemu moĹźemy odtworzyÄ&#x2021; historiÄ&#x2122; budowy dla kaĹźdego pojazdu. UpraszczajÄ&#x2026;c â&#x20AC;&#x201C; oczujAUTOMATYKA

& :4;:

Polskie inicjatywy nikowane narzÄ&#x2122;dzia kontrolujÄ&#x2026; poprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wykonywanych przez czĹ&#x201A;owieka operacji. Taka dokumentacja procesowa to kwestia bezpieczeĹ&#x201E;stwa, a w niektĂłrych krajach norma warunkujÄ&#x2026;ca dopuszczenie pojazdu do ruchu. WĹ&#x203A;rĂłd korzyĹ&#x203A;ci Korpak wymienia mniejszÄ&#x2026; pracochĹ&#x201A;onnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i liczbÄ&#x2122; analiz potrzebnÄ&#x2026; do skutecznego utrzymania ruchu w zakĹ&#x201A;adzie.

Zmiany 4.0 w toczÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; w fabryce procesach podniosĹ&#x201A;y produktywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, pozwalajÄ&#x2026; eliminowaÄ&#x2021; bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dy, a tym samym zapewniajÄ&#x2026; wysoki poziom jakoĹ&#x203A;ci przy zmniejszeniu nakĹ&#x201A;adu pracy.

Alstom Konstal, znany producent nowoczesnych Ĺ&#x203A;rodkĂłw transportu publicznego, moĹźe byÄ&#x2021; kolejnym przykĹ&#x201A;adem, wciÄ&#x2026;Ĺź rzadkiego na polskim rynku, kompleksowego podejĹ&#x203A;cia do wdraĹźania rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. Alstom opracowaĹ&#x201A; spĂłjny ekosystem cyfrowy w caĹ&#x201A;ym procesie przemysĹ&#x201A;owym, od etapu inĹźynieryjnego do usĹ&#x201A;ug. Dzieje siÄ&#x2122; to w ramach programu â&#x20AC;&#x17E;Smart Operationsâ&#x20AC;?. ZostaĹ&#x201A; zainicjowany na poczÄ&#x2026;tku 2017 r., a jego zakres obejmowaĹ&#x201A; 90 zakĹ&#x201A;adĂłw i magazynĂłw firmy. Nazwy filarĂłw programu wiele mĂłwiÄ&#x2026; o ich specyfice: Fabryka PrzyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, Magazyn PrzyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, Druk 3D, Cyfrowy Ĺ aĹ&#x201E;cuch. â&#x20AC;&#x201C; Wspomniany juĹź program â&#x20AC;&#x17E;Smart Operationsâ&#x20AC;? wykorzystuje nasze obecne, podstawowe systemy IT, a takĹźe rozwiÄ&#x2026;zania cyfrowe wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwe dla naszego sektora, zapewniajÄ&#x2026;ce wsparcie w zwiÄ&#x2026;zku z wyzwaniami, ktĂłrym stawiamy czoĹ&#x201A;a â&#x20AC;&#x201C; deklaruje RadosĹ&#x201A;aw Banach, prezes spĂłĹ&#x201A;ki Alstom Konstal.

Technologie cyfrowe Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026; maszyny, produkty oraz zespoĹ&#x201A;y, stwarzajÄ&#x2026;c nowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci, m.in. symulacje wirtualne, zaawansowane analizy, drukowanie przestrzenne, ekspertyzy zdalne i wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; w czasie rzeczywistym.

Jako przykĹ&#x201A;ad moĹźna wymieniÄ&#x2021; technologiÄ&#x2122; Holomaintenance, ktĂłra polega na wyĹ&#x203A;wietlaniu Ĺ&#x203A;rodowiska rozszerzonej rzeczywistoĹ&#x203A;ci za pomocÄ&#x2026; okularĂłw, co pozwala przekazywaÄ&#x2021; pracownikom wskazĂłwki dotyczÄ&#x2026;ce realizacji ich zadaĹ&#x201E; lub skany 3D, uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;ce geometriÄ&#x2122; rzeczywistych obiektĂłw oraz uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026;ce porĂłwnywanie obrazĂłw z trĂłjwymiarowymi makietami, w celu wykrycia ewentualnych niedociÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;Ä&#x2021;.

Cyfrowy ekosystem w Alstomie przyspiesza wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; oraz zwiÄ&#x2122;ksza tempo dziaĹ&#x201A;ania, pokonujÄ&#x2026;c barierÄ&#x2122; przestrzennÄ&#x2026;. NarzÄ&#x2122;dzie zwane Delmia pozwala zespoĹ&#x201A;om przemysĹ&#x201A;owym pozyskiwaÄ&#x2021; informacje konsolidowane w czasie rzeczywistym przez DziaĹ&#x201A; InĹźynierii. UĹ&#x201A;atwia to organizacjÄ&#x2122; pracy na liniach produkcyjnych, dziÄ&#x2122;ki zamontowaniu ekranĂłw i tabletĂłw, ktĂłre pozwalajÄ&#x2026; na przekazywanie wskazĂłwek pracownikom.

Stopniowo wprowadzane sÄ&#x2026; elementy wirtualnej rzeczywistoĹ&#x203A;ci i druku 3D. Zastosowanie sprzÄ&#x2122;tu do wirtualnego malowania symuluje tÄ&#x2122; czynnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; z wykorzystaniem okularĂłw 3D, co pozwala zaoszczÄ&#x2122;dziÄ&#x2021; czas i farbÄ&#x2122;. Przy symulowaniu gestĂłw stosuje siÄ&#x2122; algorytmy odpowiadajÄ&#x2026;ce za pomiar jakoĹ&#x203A;ci pracy oraz iloĹ&#x203A;ci wykorzystanej farby. â&#x20AC;&#x201C; PrzejĹ&#x203A;cie od wirtualnego elementu do rzeczywistej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci jeszcze nigdy nie byĹ&#x201A;o tak szybkie. W ciÄ&#x2026;gu kilku godzin jesteĹ&#x203A;my w stanie wyprodukowaÄ&#x2021; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci, aby przetestowaÄ&#x2021; je w rzeczywistych warunkach â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;la Banach. MoĹźliwoĹ&#x203A;ci druku 3D wykorzystuje takĹźe inny obecny w Polsce potentat 10/2018

â&#x20AC;&#x201C; producent oĹ&#x203A;wietlenia Signify (dawniej Philips Lighting), wskazujÄ&#x2026;c wĹ&#x203A;rĂłd motywĂłw (skrĂłcenie czasu dostaw i wiÄ&#x2122;ksza elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; prototypowania) takĹźe na kwestie zrĂłwnowaĹźonego rozwoju â&#x20AC;&#x201C; redukcja odpadĂłw i emisji zanieczyszczeĹ&#x201E; Ĺ&#x203A;rodowiska zarĂłwno po stronie uĹźytkownika, jak i producenta.

Rozwijany w Signify program Telecaster umoĹźliwia zamĂłwienia online oprawy oĹ&#x203A;wietleniowej w oparciu o dostÄ&#x2122;pne predefiniowane modele 3D oraz w oparciu o model opracowany wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznie pod wymagania klienta. PowstaĹ&#x201A; specjalny interfejs do skĹ&#x201A;adania zamĂłwieĹ&#x201E;, a po stronie produkcyjnej podjÄ&#x2122;to dziaĹ&#x201A;ania przeksztaĹ&#x201A;cajÄ&#x2026;ce jednÄ&#x2026; z fabryk w park profesjonalnych przemysĹ&#x201A;owych drukarek 3D, dziÄ&#x2122;ki czemu moĹźliwa jest produkcja opraw o nieograniczonym ksztaĹ&#x201A;cie, szerokiej palecie kolorĂłw oraz z róşnych materiaĹ&#x201A;Ăłw.

Zastosowanie druku 3D w procesach prototypowania oraz przygotowania narzÄ&#x2122;dzi rozwija takĹźe Nowy Styl, polski potentat eksportowy, dla ktĂłrego dizajn i relacje z wymagajÄ&#x2026;cymi klientami to podstawowe biznesowe zasoby. â&#x20AC;&#x201C; TechnologiÄ&#x2026; VR posĹ&#x201A;ugujemy siÄ&#x2122; w zakresie symulowania dla naszych klientĂłw ich przyszĹ&#x201A;ego Ĺ&#x203A;rodowiska pracy â&#x20AC;&#x201C; informuje Tomasz Bardzik, dyrektor operacyjny w Grupie Nowy Styl, zaznaczajÄ&#x2026;c teĹź, Ĺźe firma szuka zastosowaĹ&#x201E; Internetu Rzeczy w swoich produktach.

> BranĹźÄ&#x2026; w szczegĂłlny sposĂłb uwarunkowanÄ&#x2026;, jeĹ&#x203A;li chodzi o wdraĹźanie rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; PrzemysĹ&#x201A;u 4.0, jest spawalnictwo â&#x20AC;&#x201C; sektor peĹ&#x201A;niÄ&#x2026;cy rolÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x17E;sĹ&#x201A;uĹźebnÄ&#x2026;â&#x20AC;? wobec waĹźnych branĹź przemysĹ&#x201A;u. Tradycyjnie sÄ&#x2026; to branĹźe, gdzie mamy do czynienia z wysokimi wymaganiami w zakresie jakoĹ&#x203A;ci, jak na przykĹ&#x201A;ad przemysĹ&#x201A; offshore, czy teĹź z wysokÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;, jak to ma miejsce w przemyĹ&#x203A;le samochodowym. By sprostaÄ&#x2021; 99

tym potrzebom, konieczne jest inwestowanie w robotyzację i automatyzację procesów spawalniczych oraz systemów sterowania jakością w czasie rzeczywistym.

Wielu producentów urządzeń i materiałów spawalniczych ma swoje przedstawicielstwa w Polsce, a jednocześnie szereg polskich firm wykonuje na zlecenie firm zachodnich konstrukcje spawane (wieże wiatrowe, elementy mostów, części silników lotniczych czy podzespoły samochodów osobowych i ciężarowych).

Jednak coraz częściej, jak przekonuje prof. Andrzej Klimpel z Politechniki Śląskiej, zdarza się, że w nowe technologie inwestują branże, które są kojarzone raczej z mało skomplikowaną produkcją, jak na przykład konstrukcje stalowe, maszyny rolnicze itd.

– Bardzo często inwestycja w rozwój technologii wymuszana jest przez ich klienta, który oczekuje dzisiaj wysokiej jakości również w przypadku prostej produkcji – podkreśla prof. Kimpel. – Znamy przypadki kompleksowej robotyzacji spawania takich elementów jak na przykład ogrodzenia.

Istotnym aspektem zagadnienia jest również ciągłe dążenie do zwiększania wydajności produkcji spawalniczej, co pozwala na podnoszenie konkurencyjności i zdobywanie nowych rynków.

+ 3 !

Firmy budowlane, z racji specyfiki swojej podstawowej działalności, w powszechnej opinii nie kojarzą się z innowacyjnością i inwestycjami w nowoczesne technologie. Jednak zdaniem ekspertów Deloitte w najbliższych latach sytuacja się zmieni. Budowlanymi trendami 4.0 mają być: wykorzystanie dronów, druk 3D, Internet Rzeczy oraz inteligentne materiały.

Inwestycji na tym polu dokonują już najwięksi gracze – Skanska, ACS, Strabag czy Vinci. Ostatnia z wymienionych firm pozyskała (fuzje i przejęcia) kilka podmiotów specjalizujących się w cyfrowych technologiach. Firmy budowlane, widząc potrzebę technologicznej ucieczki do przodu, inwestują w start-upy lub szukają partnerstwa z instytucjami, by pozyskać nowe kompetencje. Z kolei firmy technologiczne (na globalnym rynku Tesla i Google) coraz częściej interesują się rynkiem inwestycji budowlanych.

Wśród najbardziej ofensywnych kierunków wdrożeń firmy wymieniają fotowoltaikę zintegrowaną z budynkami (BIPV) wykorzystującą panele jako elementy elewacji. Produkowane ogniwa słoneczne są instalowane nie tylko na dachach budynków, ale zastępują tradycyjne materiały budowlane.

Technologie nadają też nowej dynamiki metodom prefabrykacji, skracając i standaryzując procesy budowlane. Także w budownictwie, podobnie jak w przemyśle, nowe przyczółki zdobywa druk 3D. Na wdrożenia za wcześnie, ale rzecz warta jest zauważenia, bo nad technologią pracują rodzimi naukowcy. Chodzi o drukarkę wykorzystującą mieszankę betonową i o międzywydziałowy zespół z Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. – Skupiliśmy się na testach – informował w sierpniu 2018 r. dr inż. Adam Zieliński z wydziału budownictwa i architektury tej uczelni. – Zbudowaliśmy stosunkowo małą drukarkę, wykonujemy elementy testowe służące do badań, w tym modele struktur budowlanych, takich jak ściany i słupy. Drukujemy też elementy małej architektury.

100

Przykładem zmagania się z konkretnymi, dość typowymi dla rodzimych firm problemami z obszaru integracji technologicznej jest krajowy producent materiałów budowlanych Ceramika Paradyż. Firma inwestuje też w informatyzację procesu produkcji. Świadomość konieczności zmian jest tu wysoka, etap zaawansowania – wstępny.

Głównym motywem wyboru wdrażanych i planowanych w Ceramice Paradyż rozwiązań jest potrzeba kompleksowego opomiarowania i zinformatyzowania procesu produkcyjnego płytek na wszystkich jego etapach. Zbieranie w czasie rzeczywistym danych o procesie produkcyjnym oraz o przetwarzanych półproduktach i produktach, a także elektroniczna archiwizacja tych danych i szybki do nich dostęp pozwolą na zarządzanie procesem produkcyjnym online. – Posiadamy pewne rozwiązania, ale nie obejmują one całości procesu produkcyjnego, tylko jego wybrane fragmenty – wyjaśnia Ferdynand Gacki, dyrektor rozwoju technologii w Ceramice Paradyż. – Jest to związane z wykorzystaniem narzędzi informatycznych, które sterują poszczególnymi urządzeniami w naszych fabrykach. Problem polega na tym, że cały proces produkcyjny jest oparty na maszynach różnych producentów. Każdy z nich ma odmienne rozwiązania systemowe, związane ze sterowaniem tymi urządzeniami i niepracujące w jednym systemie.

Dlatego istnieje potrzeba kompatybilności wszystkich systemów obsługujących wszystkie urządzenia w procesie w jeden system.

' 5

W Grupie Atlas inwestycje w zakresie cyfryzacji sprowadziły się w ostatnich latach do informatyki zarządczej – ściślej – do trzech dużych wdrożeń w trzech różnych obszarach.

Chodzi o System SAS Visual Analytics w dziedzinie analizy i raportowania danych, w tym planowaniai budżetowania, IFS Applications w zakresie zarządzania procesami produkcyjnymi, ich harmonogramowania i monitorowania oraz Platformę IBM Connections – perspektywiczne narzędzie scalające podmioty Grupy w wirtualną firmę, w ramach której działają zespoły projektowe, niezależne od formalnych podziałów, struktury organizacyjnej i właścicielskiej.

Motywy tych wdrożeń? System analizy i raportowania danych wdrożony został celem ujednolicenia prezentacji danych z dotąd różnych funkcjonujących w poszczególnych podmiotach Grupy Atlas systemów i – tym samym – zapewnienia bieżącego dostępu do danych i podejmowania na tej podstawie decyzji. Inwestycja w cyfrowe rozwiązanie w obszarze systemów produkcyjnych związana była z potrzebą optymalizacji procesu wytwarzania wyrobów i poprawy jego płynności.

W przypadku Platformy IBM Connections celem była integracja, ale nie jak w Ceramice Paradyż na poziomie zakładu, lecz w obszarze zarządzania rozrośniętą i skomplikowaną strukturą biznesową. Atlas wymienia wśród celów „konkretne potrzeby w kwestii usprawnienia procesów zarządczych” i „optymalizację kosztów prowadzenia biznesu”.

– Wdrożenie platformy IBM Connections miało wpłynąć na usprawnienie i przyspieszenie procesu konsolidacji dziaAUTOMATYKA

Polskie inicjatywy Ĺ&#x201A;ajÄ&#x2026;cych w ramach Grupy Atlas spĂłĹ&#x201A;ek o zróşnicowanych â&#x20AC;&#x201C; Dla producentĂłw takie podejĹ&#x203A;cie jest szansÄ&#x2026; na zwiÄ&#x2122;kszestrukturach, stylach zarzÄ&#x2026;dzania i odmiennej kulturze, ale nie atrakcyjnoĹ&#x203A;ci ich oferty i budowanie w ten sposĂłb przebez ryzyka zwiÄ&#x2026;zanego z â&#x20AC;&#x17E;nieostroĹźnÄ&#x2026;â&#x20AC;? centralizacjÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; wyjawagi konkurencyjnej â&#x20AC;&#x201C; zauwaĹźajÄ&#x2026; specjaliĹ&#x203A;ci Orlenu. Ĺ&#x203A;nia Henryk Siodmok, prezes Grupy Atlas. â&#x20AC;&#x201C; Potrzeba byĹ&#x201A;a PKN Orlen personalizuje ofertÄ&#x2122; dla czĹ&#x201A;onkĂłw swojego tu czytelna: przenoszenie dobrych praktyk, procesĂłw oraz programu lojalnoĹ&#x203A;ciowego, a techniki Big Data stwarzajÄ&#x2026; tu kreowanie relacji biznesowych, komunikacji dwukierunkonowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci. RozwĂłj programu lojalnoĹ&#x203A;ciowego w oparwej i Ĺ&#x203A;ledzenie postÄ&#x2122;pĂłw zmiany. KorzyĹ&#x203A;ci z wdroĹźenia rozciu o aplikacjÄ&#x2122; mobilnÄ&#x2026; to wedĹ&#x201A;ug Orlenu â&#x20AC;&#x17E;dĹşwignia pogĹ&#x201A;Ä&#x2122;wiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; informatycznych w zarzÄ&#x2026;dzaniu produkcjÄ&#x2026; to przede bionej wiedzy o kliencieâ&#x20AC;?. wszystkim moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; harmonogramowania i monitorowania Konkurencja o klienta toczy siÄ&#x2122; nie tylko wewnÄ&#x2026;trz branĹźy produkcji, co pozwala np. na wydĹ&#x201A;uĹźenie serii produkcyjnych, paliwowej â&#x20AC;&#x201C; coraz wiÄ&#x2122;ksza jest teĹź rywalizacja miÄ&#x2122;dzy branĹźami. UĹźytkownicy oczekujÄ&#x2026;, Ĺźe bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; mieÄ&#x2021; dostarczony taki a tym samym obniĹźanie kosztĂłw produkcji (szacunkowo rzÄ&#x2122;du 4 proc. w skali firmy). BieĹźÄ&#x2026;cy standard i takÄ&#x2026; szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obsĹ&#x201A;ugi, do Wyzwania dla budowania zdolnoĹ&#x203A;ci cyfrowych (w proc.) ktĂłrych przyzwyczaili siÄ&#x2122;, korzystamonitoring zuĹźycia surowcĂłw, w tym np. funkcja Ĺ&#x203A;ledzenia zapajÄ&#x2026;c ze smartfonĂłw czy dokonujÄ&#x2026;c sĂłw online, daje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; szybzakupĂłw w Internecie (np. moĹźliszej i bardziej skutecznej reakcji na woĹ&#x203A;Ä&#x2021; korzystania z automatycznych 46 zagroĹźenia (np. braki). To przekĹ&#x201A;aterminali pĹ&#x201A;atniczych na stacjach Wysokie wymagania inwestycyjne da siÄ&#x2122; wprost na poprawÄ&#x2122; pĹ&#x201A;ynnoĹ&#x203A;ci paliw â&#x20AC;&#x201C; przy dystrybutorach oraz procesĂłw produkcyjnych i wyeliw pawilonach handlowych).

33 minowanie przestojĂłw. Platforma Oferowanie produktĂłw dopasowanych do potrzeb klienta IBM Connections zmienia profil ze strony kierownictwa bÄ&#x2122;dzie, co podkreĹ&#x203A;lajÄ&#x2026; specjaliĹ&#x203A;ci i zestaw kompetencji w firmie. z Orlenu, w duĹźym stopniu zaleDodatkowe elementy platformy 30 pozwalajÄ&#x2026; zbieraÄ&#x2021; i systematyzoĹźeÄ&#x2021; od sprawnoĹ&#x203A;ci systemu anaPartnerzy biznesowi lityki danych, ktĂłre sÄ&#x2026; pozyskiwaÄ&#x2021; wiedzÄ&#x2122;. Tak pomyĹ&#x203A;lana konwspĂłĹ&#x201A;pracowaÄ&#x2021; wokĂłĹ&#x201A; wane z inteligentnych czujnikĂłw, solidacja oznacza otwarcie kanaĹ&#x201A;Ăłw rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; cyfrowych a takĹźe z innych ĹşrĂłdeĹ&#x201A;, w tym komunikacji i wyrĂłwnywanie do najwyĹźszego poziomu standardĂłw z mediĂłw spoĹ&#x201A;ecznoĹ&#x203A;ciowych.

28 i praktyk zarzÄ&#x2026;dzania.

Analizy takie jak bieĹźÄ&#x2026;ce badaNiejasne korzyĹ&#x203A;ci nie wzorcĂłw â&#x20AC;&#x17E;wspĂłĹ&#x201A;kupowaniaâ&#x20AC;? to ! !

juĹź codzienna praktyka. Stworzenie W niemal wszystkich rozmowach rekomendacji kolejnego produk26 tu do zaproponowania klientowi z przedstawicielami firm przemyNierozwiÄ&#x2026;zane stojÄ&#x2026;cemu przy kasie jest Ĺ&#x201A;atwiejsĹ&#x201A;owych pojawia siÄ&#x2122; w koĹ&#x201E;cu rynek kwestie wokĂłĹ&#x201A; sze dziÄ&#x2122;ki statystycznej analizie i klient jako ostateczny cel wprowabezpieczeĹ&#x201E;stwa danych dzania wszelkich innowacji techhistorii zakupĂłw. Cyfryzacja rela0 20 40 60 80 100 nologicznych. CzÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; z nich dotyczy cji z klientem dotyczy wszystkich ? " < : odbiorcĂłw bezpoĹ&#x203A;rednio, wkracza branĹź â&#x20AC;&#x201C; takĹźe tych â&#x20AC;&#x17E;ciÄ&#x2122;Ĺźkichâ&#x20AC;? i traw obszar relacji producentâ&#x20AC;&#x201C;dysdycyjnych. ArcelorMittal uruchotrybutorâ&#x20AC;&#x201C;uĹźytkownik. Grupa Nowy Styl stosuje technologie miĹ&#x201A; platformÄ&#x2122; Steel Advisor for Industry. Ten internetowy i prowadzi prace rozwojowe w wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci obszarĂłw PrzemysĹ&#x201A;u przewodnik pomaga klientom znaleĹşÄ&#x2021; odpowiedni produkt 4.0 â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x17E;w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od potrzeb wynikajÄ&#x2026;cych z biznesuâ&#x20AC;?. â&#x20AC;&#x201C; w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od docelowego zastosowania.

Praktycznie wszystkie systemy wspomagajÄ&#x2026;ce realizacjÄ&#x2122; proW branĹźy spoĹźywczej zmienne trendy konsumpcyjne wymuszajÄ&#x2026; na firmach ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;Ä&#x2026; elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i reakcje na nowe cesĂłw obsĹ&#x201A;ugi klienta, produkcji i dystrybucji sÄ&#x2026; zintegrowane i zautomatyzowane â&#x20AC;&#x201C; deklaruje Tomasz Bardzik, dyrektor oczekiwania konsumentĂłw. operacyjny w Nowym Stylu. â&#x20AC;&#x201C; Tego rodzaju projekty, na róşnÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; Klienci, kierujÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; modÄ&#x2026;, wpĹ&#x201A;ywem mediĂłw spoĹ&#x201A;eczskalÄ&#x2122;, prowadzimy ciÄ&#x2026;gle w caĹ&#x201A;ej Grupie nie tylko na poziomie noĹ&#x203A;ciowych, globalizacjÄ&#x2026; przepisĂłw oczekujÄ&#x2026; nowych, ciekaprodukcji, ale w caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuchu wartoĹ&#x203A;ci, jakie oferujemy wych produktĂłw. ZmieniajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; teĹź wymogi rynkowe zwiÄ&#x2026;zane swoim klientom. To naturalne â&#x20AC;&#x201C; narzÄ&#x2122;dzia 4.0 sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;ce perz przestrzeganiem zasad higieny, Ĺ&#x203A;wieĹźoĹ&#x203A;ci produktĂłw i bezsonalizacji i kastomizacji produktu wykraczajÄ&#x2026; z fabrycznej pieczeĹ&#x201E;stwa ĹźywnoĹ&#x203A;ci, ktĂłre stajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; bardzo rygorystyczne. hali w kierunku rynku. To istotny segment innowacji zaleĹźny Produkty niespeĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;ce okreĹ&#x203A;lonych wymagaĹ&#x201E; albo nie bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; jednak Ĺ&#x203A;ciĹ&#x203A;le od specyfiki firmy i jej ekspozycji na masowego mogĹ&#x201A;y trafiÄ&#x2021; na rynek, albo nie przyciÄ&#x2026;gnÄ&#x2026; klientĂłw â&#x20AC;&#x201C; uwaĹźa odbiorcÄ&#x2122;. Owszem, to masowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i efekt skali decydujÄ&#x2026; o sile Marcin Zalasa, dyrektor ds. kluczowych klientĂłw (przemysĹ&#x201A; wielkich firm, ale to narzÄ&#x2122;dzia PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 dajÄ&#x2026; odpowiedĹş spoĹźywczy) w firmie ABB. Dlatego Regionalne Centrum Aplikacji Zrobotyzowanych ABB w Warszawie projektuje na wymaganÄ&#x2026; przez rynek indywidualizacjÄ&#x2122; popytu; pozwalajÄ&#x2026; zrealizowaÄ&#x2021; paradoks â&#x20AC;&#x201C; masowe dostosowywanie produktĂłw swoje systemy w taki sposĂłb, aby Ĺ&#x201A;atwo moĹźna byĹ&#x201A;o przeprodo potrzeb klientĂłw. gramowaÄ&#x2021; dane rozwiÄ&#x2026;zanie i zastosowaÄ&#x2021; je dla szerokiego 10/2018

101

portfolio produktów, w ten sposób lepiej odpowiadając na trendy i oczekiwania rynku. Ceramika Paradyż widzi ścisły związek Przemysłu 4.0 z procesem kastomizacji. – Dziś produkujemy płytki ceramiczne, jutro praktycznie błyskawicznie będziemy mogli rozpocząć produkcję np. wielkoformatowych stołów, blatów, parapetów czy siedzisk wykonanych z ceramiki – uważa Ferdynand Gacki, dyrektor rozwoju technologii. – Przecież dzisiaj to potrzeby klienta rządzą rynkiem i jeżeli będą się one zmieniać, będziemy w stanie szybciej na te zmiany zareagować, oferując możliwość tworzenia własnej wizji wyrobu.

Przykład Grupy Powen-Wafapomp, dostawcy urządzeń dla przemysłu energetycznego, wydobywczego oraz petrochemicznego, pokazuje inne oblicze nowoczesnego polskiego przemysłu – to firma równie mocno jak liderzy technologicznej rewolucji zorientowana na rynek i niezwykle wymagającego klienta.

Powen-Wafapomp zdecydował się zainwestować 21,5 mln zł (projekt współfinansowany przez UE) we własne Centrum Badawczo-Rozwojowe. To przykład podmiotu z wielkimi tradycjami i renomą, stojącego dopiero u progu rozwiązań Przemysłu 4.0, ale produkującego zaawansowane technicznie układy, z własnym zapleczem projektowym, nagradzanego za innowacyjność. – Chcemy wchodzić na rynek z nowymi rozwiązaniami, dedykowanymi pod indywidualne potrzeby klientów. Dzięki Centrum BadawczoRozwojowemu będziemy mogli rozwijać nowoczesne technologie, weryfikować parametry projektowanych urządzeń.

Dla Grupy Powen-Wafapomp innowacje to niekoniecznie „odkrywanie czegoś całkiem nowego”; raczej systematyczne usprawnianie istniejących rozwiązań. – Aby z powodzeniem funkcjonować na rynkach, szczególnie zagranicznych, musimy dysponować możliwie najlepszą bazą – argumentuje Piotr Kańtoch, prezes firmy. – Posiadanie nowoczesnego Centrum Badawczo-Rozwojowego pozwoli nam skupić się na optymalizowaniu efektywności energetycznej pomp i układów pompowych.

@

Niezależnie od tego, czy Przemysł 4.0 uznamy za re-, czy za ewolucję, oczywisty staje się wpływ tych przeobrażeń na rynek pracy. Aktualny aspekt tej wzajemnej zależności to deficyt na rynku pracy dotyczący przede wszystkim zawodów inżynierskich, informatyków programistów, ale także specjalistów z kompetencjami do obsługi urządzeń, systemów, zaawansowanej automatyki i robotyki. Druga strona medalu – dotycząca nieco bardziej odległej perspektywy – to obawy o miejsca pracy, które zapewne znikną w wyniku rozwoju technologii. Zgodnie z raportem firmy doradczej PwC „Rynek pracy przyszłości. Czynniki kształtujące rynek pracy do 2030 roku”, 40 proc. istniejących zawodów może zostać „zredukowanych” przez sztuczną inteligencję, która użyta w maszynach, robotach i oprogramowaniu jest w stanie zastąpić człowieka. W ich miejsce narodzą się nowe, dla których obecnie nie ma nawet nazwy.

Kluczowe staje się w tym kontekście pytanie: co się nie daje zautomatyzować? Projektowanie, kreatywność, innowacyjność. Współczesny łańcuch wartości preferuje „twórców 102

biznesu”. Ci, którzy dostarczają materiały, części zamienne i podzespoły, mogą zostać – i zapewne będą – wyeliminowani przez tańszych dostawców. Dotyczy to zarówno firm, jak i całych gospodarek, które swoje modele rozwoju oparły na przewagach związanych z niskimi kosztami pracy. Więcej – analogia da się zastosować do poziomu pracowników, wśród których zagrożeni „wyeliminowaniem” z przyszłego rynku pracy mogą czuć się ci, którzy wykonują czynności proste, powtarzalne, niewymagające wyższych kwalifikacji. W gliwickich zakładach Opla zmniejsza się zapotrzebowanie na pracowników wykonujących proste i powtarzalne prace, ale z drugiej zwiększa się popyt na wykwalifikowanych. Przy czym niekoniecznie chodzi o inżynierów, a raczej o wyspecjalizowanych pracowników produkcyjnych i utrzymania ruchu, którzy potrafią obsługiwać roboty, linie zautomatyzowane, rozwiązywać podstawowe problemy techniczne.

– Widzimy coraz większy udział inżynierów automatyków, IT oraz robotyków w naszym zespole – zaznacza Andrzej Korpak, dyrektor wytwórni. – Wiele rozwiązań o charakterze 4.0 wymyślamy i wdrażamy sami, dzięki temu, że siłą naszego zakładu są świetni inżynierowie.

Stocznia Crist z Gdyni kupiła w tym roku roboty spawalnicze i rozpoczęła szkolenie pracowników, którzy będą je obsługiwać. Spółka chce poprawić efektywność i ograniczyć zapotrzebowanie na trudnych do pozyskania na rynku pracowników produkcyjnych. Nieco odległy od przemysłu, ale potencjalnie uniwersalny model biznesowy pokazuje, jak może wyglądać odpowiedź na powyższe dylematy.

– Nasz model współpracy wygląda tak, że przychodzimy do klienta i zadajemy kilka pytań o wykonywane czynności.

Jeżeli rozpoznajemy miejsca, w których robot mógłby być zaprzęgnięty do pracy, przygotowujemy go, a miesięczną opłatę pobieramy dopiero, kiedy robot zacznie wykonywać realną pracę. Opłata za robota jest niższa niż wynagrodzenie pracownika. Dlatego robotyzacja jest szybka, prosta, nie wymaga nakładów z góry ani kompetencji IT po stronie klienta – wyjaśnia Konrad Jakubiec, członek zarządu Digital Teammates, dojrzałego start-upu współpracującego z sektorem usług finansowych.

Odpowiedzią PKN Orlen na trendy związane z gospodarką cyfrową jest uruchomienie programu szkoleniowego, którego celem jest przygotowanie specjalistów m.in. w zakresie wykorzystywania zaawansowanej analityki danych. – Mamy świadomość tego, że wejście w Przemysł 4.0 wymaga innych kompetencji niż te, które do tej pory stosowaliśmy w różnych obszarach funkcjonowania organizacji, jak np. te potrzebne do funkcjonowania zakładu produkcyjnego – twierdzą specjaliści z Orlenu.

Wnioski? Konkretne rozwiązania? Systemy motywacyjne w gospodarce 4.0 powinny zachęcać do poszukiwania i testowania nowych rozwiązań, podejmowania ryzyka, dzielenia się najlepszymi praktykami. Naftowy potentat wdrożył więc „Rynek Szans” – platformę ułatwiającą zaangażowanie pracownika w projekty multidyscyplinarne, wykraczające poza specjalizację działu, w którym pracownik jest zatrudniony.

W ten sposób pracownicy mogą wykorzystywać swoją wiedzę, dzielić się doświadczeniami, poszerzać kompetencje.

AUTOMATYKA

Polskie inicjatywy Alstom Konstal Ĺ&#x203A;ciĹ&#x203A;le wspĂłĹ&#x201A;pracuje z polskimi uczelniami, widocznej i uwaĹźanej za maĹ&#x201A;o groĹşnÄ&#x2026;. Zmian nie uĹ&#x201A;atwia tram.in. PolitechnikÄ&#x2026; Ĺ&#x161;lÄ&#x2026;skÄ&#x2026; i PolitechnikÄ&#x2026; KrakowskÄ&#x2026;. W ciÄ&#x2026;gu dycyjna kultura organizacyjna objawiajÄ&#x2026;ca siÄ&#x2122; m.in. w obawie ostatnich czterech lat firma zrekrutowaĹ&#x201A;a i wyszkoliĹ&#x201A;a okoĹ&#x201A;o przed â&#x20AC;&#x17E;delegowaniem uprawnieĹ&#x201E;â&#x20AC;? na roboty. Dotyczy to takĹźe stu inĹźynierĂłw produkcyjnych, specjalizujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; w róşnych niektĂłrych regulacji, ktĂłre czÄ&#x2122;sto uniemoĹźliwiajÄ&#x2026; takie deledziedzinach projektowania pociÄ&#x2026;gĂłw. gowanie (np. potrzeba wystawienia â&#x20AC;&#x17E;po drodzeâ&#x20AC;? dokumentu rozliczeniowego). WĹ&#x203A;rĂłd barier infrastrukturalnych przedTo wedĹ&#x201A;ug Alstomu solidne fundamenty, aby co najmniej dwukrotnie zwiÄ&#x2122;kszyÄ&#x2021; tÄ&#x2122; liczbÄ&#x2122; w ciÄ&#x2026;gu najbliĹźszych dwĂłchsiÄ&#x2122;biorcy wskazujÄ&#x2026; na niski poziom dostÄ&#x2122;pu do stabilnego -trzech lat. WartoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; biznesowÄ&#x2026; moĹźe byÄ&#x2021;â&#x20AC;Ś odsuniÄ&#x2122;cie i szerokopasmowego internetu, ktĂłry jest niezbÄ&#x2122;dny przy planowanym zastosowaniu chmury obliczeniowej. W duĹźych pracownika od wykonywania pomiarĂłw, niejednokrotnie obarczonych duĹźym bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dem, i przekwalifikowanie go do aglomeracjach miejskich sytuacja wydaje siÄ&#x2122; poprawna, natomonitorowania i nadzoru produkcji. System do zbierania miast w mniejszych miastach mamy juĹź powaĹźny problem. danych i ich analizy on-line pozwala (to przykĹ&#x201A;ad z Ceramiki Innym waĹźnym dla producentĂłw elementem sÄ&#x2026; niesprzyjaParadyĹź) Ĺ&#x201A;atwiej uczyÄ&#x2021; siÄ&#x2122; na popeĹ&#x201A;nianych bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dach. MoĹźna jÄ&#x2026;ce i skomplikowane regulacje podatkowe oraz brak wiedzy krok po kroku odtworzyÄ&#x2021; proces produkcji z danego dnia o badaniach prowadzonych na wyĹźszych uczelniach, a zwiÄ&#x2026;i sprawdziÄ&#x2021;, na jakim etapie powstaĹ&#x201A;o najwiÄ&#x2122;cej bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dĂłw, by im zanych Ĺ&#x203A;ciĹ&#x203A;le â&#x20AC;&#x201C; i bardzo uĹźytecznych z punktu wdraĹźania rozw przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci zapobiegaÄ&#x2021;. Wyzwanie stanowi natomiast zwywiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; â&#x20AC;&#x201C; z PrzemysĹ&#x201A;em 4.0 w firmie. MoĹźna to wiÄ&#x2026;zaÄ&#x2021; ze zbyt kle zapewnienie wykwalifikowanej niskim poziomem (skutecznoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;) Polskie firmy miÄ&#x2122;dzy III i IV rewolucjÄ&#x2026; kadry do obsĹ&#x201A;ugi systemĂłw, a takĹźe wspĂłĹ&#x201A;pracyprzemysĹ&#x201A;u z uczelniami samych maszyn i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;. Dotyczy wyĹźszymi, co nadal ogranicza transto nie tylko pracownikĂłw wykonawfer tego typu technologii do sektoczych, bezpoĹ&#x203A;rednio obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026;cych ra przemysĹ&#x201A;owego.

76 Czynnikiem limitujÄ&#x2026;cym efekty maszyny, ale takĹźe kadry zarzÄ&#x2026;dzaczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciowo zautomatyzowanych jÄ&#x2026;cej Ĺ&#x203A;redniego szczebla. wdroĹźeĹ&#x201E; bywa czĹ&#x201A;owiek lub struktura firmy. ImplementujÄ&#x2026;c nowe 15 : ! #

technologie na nieprzygotowany JednÄ&#x2026; z barier moĹźe byÄ&#x2021; nadal wysoorganizacyjnie grunt, firma wystazautomatyzowanych ki koszt (np. stanowisk zrobotyzowia siÄ&#x2122; na duĹźe ryzyko, a przynajwanych), a wiÄ&#x2122;c i dĹ&#x201A;ugi czas zwrotu mniej na ograniczenie korzyĹ&#x203A;ci 6 wprowadza z inwestycji w innowacyjne rozekonomicznych, co fatalnie rokuje PrzemysĹ&#x201A; 4.0 wiÄ&#x2026;zania technologiczne. W prakna przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;, zraĹźajÄ&#x2026;c do kolejnych projektĂłw. BarierÄ&#x2122; stanowiÄ&#x2021; tyce decyzje zaleĹźÄ&#x2026; od tego, jakie 0 20 40 60 80 100 cele stawia sobie dana organizacja. moĹźe czasem brak zaufania przedJeĹźeli jest nastawiona, poza oszczÄ&#x2122;d- ? " < ;' (6 siÄ&#x2122;biorcĂłw do wdraĹźania cyfrowych noĹ&#x203A;ciami czy zwiÄ&#x2122;kszeniem zysku, technologii. WynikaÄ&#x2021; on moĹźe po rĂłwnieĹź na zrĂłwnowaĹźony rozwĂłj, to jest bardziej prawdopoczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci z braku kompetencji i otwartoĹ&#x203A;ci na nowe rozwiÄ&#x2026;zania, dobne, Ĺźe zainwestuje w rozwiÄ&#x2026;zania, ktĂłrych zwrot z inwez problemĂłw kadrowych lub z lÄ&#x2122;ku przed utratÄ&#x2026; kontroli i z stycji bÄ&#x2122;dzie dĹ&#x201A;uĹźszy. W przypadku mniejszych podmiotĂłw preferowania rÄ&#x2122;cznego sterowania firmÄ&#x2026;. przyczyny mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; bardziej prozaiczne. â&#x20AC;&#x201C; WĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciciele W przypadku mniejszych firm, m.in. z silnego przecieĹź maĹ&#x201A;ych i Ĺ&#x203A;rednich firm zwyczajnie nie majÄ&#x2026; czasu na refleksektora rolno-spoĹźywczego, zwraca uwagÄ&#x2122; swoiste pÄ&#x2122;kniÄ&#x2122;cie sjÄ&#x2122; dotyczÄ&#x2026;cÄ&#x2026; korzyĹ&#x203A;ci z wdroĹźenia rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; z dziedziny IV miÄ&#x2122;dzy zdecydowanie deklarowanÄ&#x2026; chÄ&#x2122;ciÄ&#x2026; wprowadzania rewolucji przemysĹ&#x201A;owej â&#x20AC;&#x201C; uwaĹźa Tomasz Haiduk, czĹ&#x201A;onek rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; technicznych, otwartoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; na innowacje przynoszÄ&#x2026;ce wymierne korzyĹ&#x203A;ci a Ĺ&#x203A;wiadomoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; wĹ&#x201A;asnych ogranizarzÄ&#x2026;du, dyrektor branĹź przemysĹ&#x201A;owych w firmie Siemens.

JeĹ&#x203A;li duĹźÄ&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciÄ&#x2026; maĹ&#x201A;ych i Ĺ&#x203A;rednich firm zarzÄ&#x2026;dza jedczeĹ&#x201E; â&#x20AC;&#x201C; nie tylko finansowych, ale i kompetencyjnych. noosobowo wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciciel, to â&#x20AC;&#x201C; zdaniem menedĹźera Siemensa â&#x20AC;&#x17E;ChciaĹ&#x201A;bym, ale nie staÄ&#x2021; mnie i nie wiem jakâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; to formuĹ&#x201A;a â&#x20AC;&#x201C; jest zazwyczaj tak pochĹ&#x201A;oniÄ&#x2122;ty bieĹźÄ&#x2026;cÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; firmy powtarzajÄ&#x2026;ca siÄ&#x2122; w rozmowach z polskimi przedsiÄ&#x2122;biorcami. i dbaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; o utrzymanie jej na powierzchni, Ĺźe po prostu nie ma czasu na refleksjÄ&#x2122; dotyczÄ&#x2026;cÄ&#x2026; innowacyjnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;. â&#x20AC;&#x201C;

Dlatego wydaje siÄ&#x2122; bardzo istotne, by nie baÄ&#x2021; siÄ&#x2122; nowych techDynamika procesu wdraĹźania rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; z obszaru technonologii i zaufaÄ&#x2021; trochÄ&#x2122; bardziej swej mĹ&#x201A;odej kadrze; przekazaÄ&#x2021; logii cyfrowych w Polsce jest Ĺ&#x203A;ciĹ&#x203A;le powiÄ&#x2026;zana z kondycjÄ&#x2026; jej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; decyzji, bo ona lepiej rozumie, jak moĹźna zarobiÄ&#x2021; na duĹźych podmiotĂłw gospodarczych. MaĹ&#x201A;e przedsiÄ&#x2122;biorstwa innowacyjnych technologiach â&#x20AC;&#x201C; radzi Haiduk. (a jest ich przecieĹź 98 proc.) albo twierdzÄ&#x2026;, Ĺźe nie potrzebujÄ&#x2026; takich wdroĹźeĹ&#x201E;, albo po prostu korzystajÄ&#x2026; z usĹ&#x201A;ug zewnÄ&#x2122;trzW polskiej gospodarce tradycyjne modele biznesowe nadal radzÄ&#x2026; sobie caĹ&#x201A;kiem dobrze. Mamy wysokie tempo wzrostu nych â&#x20AC;&#x201C; np. istniejÄ&#x2026;cych kanaĹ&#x201A;Ăłw sprzedaĹźowych typu e-comgospodarczego, wynikajÄ&#x2026;ce z uruchamiania rezerw tradymerce i innych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; webowych. â&#x20AC;&#x17E;Dla nas za wczeĹ&#x203A;nie, cyjnych czynnikĂłw wzrostu (poprawa organizacji pracy). nie mamy nic do zaprezentowaniaâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; tego typu szczere odpoTo podstawowa przyczyna niedoceniania potrzeby zmian, wiedzi (za ktĂłre jako autorzy ankiety i raportu jesteĹ&#x203A;my, bez wynikajÄ&#x2026;cych z presji konkurencyjnej, poczÄ&#x2026;tkowo sĹ&#x201A;abo Ĺźadnej ironii, wdziÄ&#x2122;czni) padaĹ&#x201A;y rzadko. Po pierwsze starali10/2018

103

Ĺ&#x203A;my siÄ&#x2122; celowaÄ&#x2021; z ankietami w firmy, ktĂłre juĹź wkroczyĹ&#x201A;y na drogÄ&#x2122; 4.0. Po drugie ci, ktĂłrzy tÄ&#x2122; podróş dopiero rozpoczÄ&#x2122;li, woleli taktownie zamilknÄ&#x2026;Ä&#x2021; niĹź pozostawiÄ&#x2021; rubryki pustawe.

Tak czy inaczej â&#x20AC;&#x201C; brak odpowiedzi jest tu symptomatyczny.

Nie o rozliczanie z dokonaĹ&#x201E; tu przecieĹź chodzi. Zaprawiony w boju polski biznes potwierdza swĂłj rozsÄ&#x2026;dek, doĹ&#x203A;wiadczenie, a moĹźe takĹźe instynkt. Owszem, temat Industry 4.0 jest interesujÄ&#x2026;cy dla wszystkich â&#x20AC;&#x201C; ciekawoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, deklaracje zainteresowania sÄ&#x2026; powszechne. To dobry prognostyk. Jednak ryzyko â&#x20AC;&#x17E;wyrwania siÄ&#x2122; przed szeregâ&#x20AC;?, przeinwestowania, zbyt dĹ&#x201A;ugiego oczekiwania na zwrot z inwestycji kaĹźe zaczekaÄ&#x2021; z decyzjÄ&#x2026; o wydaniu pieniÄ&#x2122;dzy. Czysta zdrowa kalkulacja kaĹźe wykorzystywaÄ&#x2021; dostÄ&#x2122;pne juĹź teraz przewagi â&#x20AC;&#x201C; dostÄ&#x2122;p (to prawda â&#x20AC;&#x201C; coraz trudniejszy) do nieĹşle wykwalifikowanej, a wciÄ&#x2026;Ĺź taĹ&#x201E;szej niĹź na Zachodzie siĹ&#x201A;y roboczej czy importowane technologie, moĹźe nie z najwyĹźszej pĂłĹ&#x201A;ki, ale dajÄ&#x2026;ce nadal szanse skutecznego konkurowania â&#x20AC;&#x201C; takĹźe na miÄ&#x2122;dzynarodowych rynkach. â&#x20AC;&#x201C; Polskie firmy z branĹźy spoĹźywczej majÄ&#x2026; bardzo zróşnicowane podejĹ&#x203A;cie do zagadnieĹ&#x201E; zwiÄ&#x2026;zanych z PrzemysĹ&#x201A;em 4.0 â&#x20AC;&#x201C; uwaĹźa Marcin Zalasa, dyrektor ds. kluczowych klientĂłw (przemysĹ&#x201A; spoĹźywczy) w firmie ABB. â&#x20AC;&#x201C; Widoczna jest róşnica pomiÄ&#x2122;dzy duĹźymi koncernami, ktĂłre, chociaĹźby ze wzglÄ&#x2122;du na skalÄ&#x2122; dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci, intensywnie inwestujÄ&#x2026; w robotyzacjÄ&#x2122;, a niewielkimi firmami, dla ktĂłrych zastosowanie niektĂłrych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; wciÄ&#x2026;Ĺź pozostaje wyzwaniem. W przypadku maĹ&#x201A;ych polskich przedsiÄ&#x2122;biorstw wciÄ&#x2026;ĹźpojawiajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; wÄ&#x2026;tpliwoĹ&#x203A;ci, czy inwestycja w automatyzacjÄ&#x2122; i inteligentne systemy siÄ&#x2122; zwrĂłci.

DuĹźych przedsiÄ&#x2122;biorstw, ktĂłrych inwestycje zdynamizowaĹ&#x201A;yby rozwĂłj technologii i wdroĹźeĹ&#x201E; cyfryzacyjnych, ktĂłre mogĹ&#x201A;yby peĹ&#x201A;niÄ&#x2021; rolÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x17E;technologicznych lokomotywâ&#x20AC;?, jest w Polsce niewiele. Te, ktĂłre realizujÄ&#x2026; planowo i kompleksowo programy wdroĹźeĹ&#x201E; 4.0, to w duĹźej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci zakĹ&#x201A;ady miÄ&#x2122;dzynarodowych koncernĂłw, z silnym zapleczem technologii, know-how i powaĹźnymi budĹźetami wdroĹźeniowymi.

Dla tych, ktĂłrzy myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o PrzemyĹ&#x203A;le 4.0 w swojej firmie, nie majÄ&#x2026;c takiego handicapu, waĹźne sÄ&#x2026; dwa czynniki mogÄ&#x2026;ce przyĹ&#x203A;pieszyÄ&#x2021; procesy wprowadzania w Ĺźycie PrzemysĹ&#x201A;u 4.0: spadajÄ&#x2026;ce koszty rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; (np. stanowisk zrobotyzowanych) oraz wzrost kosztĂłw pracy.

' A Pewne procesy w polskiej gospodarce inicjowane sÄ&#x2026; jednak w sposĂłb naturalny â&#x20AC;&#x201C; wymusza je rynek, odbiorca, partnerzy biznesowi. Z natury konserwatywna branĹźa rolno-spoĹźywcza, w ktĂłrej zmiany nie zachodzÄ&#x2026; rewolucyjnie, dokonaĹ&#x201A;a 104

jednak w ostatnich latach potÄ&#x2122;Ĺźnego postÄ&#x2122;pu. Chodzi przede wszystkim o automatyzacjÄ&#x2122; procesĂłw zwiÄ&#x2026;zanych z produkcjÄ&#x2026;, wykorzystanie coraz nowoczeĹ&#x203A;niejszych maszyn, co nie wyczerpuje istoty PrzemysĹ&#x201A;u 4.0, ale jest prostym korytarzem, ktĂłry do niego prowadzi.

PostÄ&#x2122;p ten przyszedĹ&#x201A; do nas wraz z zastrzykiem unijnych funduszy, ale to wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie dziÄ&#x2122;ki nowoczesnym, technologicznym rozwiÄ&#x2026;zaniom polska ĹźywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ma dobrÄ&#x2026; opiniÄ&#x2122; na Ĺ&#x203A;wiecie, a sektor rolno-spoĹźywczy, jeden z filarĂłw polskiego eksportu, generalnie nadÄ&#x2026;Ĺźa za globalnymi trendami rynkowymi, proponuje nowe produkty, inwestuje w konfekcjonowanie, konsekwentnie promuje siÄ&#x2122; poprzez hasĹ&#x201A;o â&#x20AC;&#x17E;zdrowej ĹźywnoĹ&#x203A;ciâ&#x20AC;?.

Co waĹźne, technologia nie kĹ&#x201A;Ăłci siÄ&#x2122; z naturalnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;. W produkcji ekologicznej, ktĂłra jest bardziej pracochĹ&#x201A;onna, wprowadzenie rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; zmniejszajÄ&#x2026;cych nakĹ&#x201A;ady rÄ&#x2122;cznej pracy jest jak najbardziej wskazane. WĹ&#x203A;rĂłd deklaracji liderĂłw zmian znaleĹşÄ&#x2021; moĹźna i takÄ&#x2026; konstatacjÄ&#x2122;, Ĺźe PrzemysĹ&#x201A; 4.0 wspiera udostÄ&#x2122;pnianie peĹ&#x201A;nego potencjaĹ&#x201A;u wartoĹ&#x203A;ci, jakimi dysponuje firma, poprzez uĹ&#x201A;atwiony dostÄ&#x2122;p do czÄ&#x2122;sto ukrytych wewnÄ&#x2026;trz firmy zasobĂłw wiedzy, doĹ&#x203A;wiadczenia i kompetencji. W tym kontekĹ&#x203A;cie gĹ&#x201A;Ăłwnym parametrem staje siÄ&#x2122; czas. Poprzednie rewolucje przemysĹ&#x201A;owe rozciÄ&#x2026;gaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; na wieki i dekady; IV rewolucja to coraz to nowsze technologie wdraĹźane w rytmie miesiÄ&#x2122;cy. Wiele polskich firm podchodzi do tych wyzwaĹ&#x201E;, szukajÄ&#x2026;c zĹ&#x201A;otego Ĺ&#x203A;rodka (nie za wczeĹ&#x203A;nie i nie za późno), przygotowujÄ&#x2026;c grunt, prĂłbujÄ&#x2026;c wykorzystaÄ&#x2021; nowe kompetencje mĹ&#x201A;odych ludzi, dostÄ&#x2122;pne wsparcie finansowe i instytucjonalne. Trzeba jednak pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe wczesne zainicjowanie procesu zmian pod presjÄ&#x2026; gospodarki 4.0 nie stanowi gwarancji, Ĺźe transformacja zakoĹ&#x201E;czy siÄ&#x2122; powodzeniem. W duĹźej mierze zaleĹźy to od samego przedsiÄ&#x2122;biorstwa: jego strategii, kultury organizacyjnej i kompetencji.

To w skali firmy. W skali makro â&#x20AC;&#x201C; od tego, w jakim czasie, rytmie i tempie polski przemysĹ&#x201A; wejdzie na nowÄ&#x2026; drogÄ&#x2122; zaleĹźy natomiast, czy IV rewolucja przemysĹ&#x201A;owa bÄ&#x2122;dzie okresem, w ktĂłrym polska gospodarka skrĂłci swĂłj dystans do najlepszych, czy teĹź straci, osiadajÄ&#x2026;c na dobre na obecnie satysfakcjonujÄ&#x2026;cych, sprawdzonych pozycjach. Zapewne nie siÄ&#x2122;gniemy po pozycjÄ&#x2122; liderĂłw gĹ&#x201A;Ăłwnego nurtu technologicznych zmian, ktĂłrzy juĹź odskoczyli od pel tonu. MoĹźemy jednak postawiÄ&#x2021; na polskie specjalnoĹ&#x203A;ci (i wykorzystaÄ&#x2021; ich potencjaĹ&#x201A;, jednoczeĹ&#x203A;nie mÄ&#x2026;drze czerpiÄ&#x2026;c wiedzÄ&#x2122;, doĹ&#x203A;wiadczenie i zyski z kooperacji z najwiÄ&#x2122;kszymi i najnowoczeĹ&#x203A;niejszymi). & ' (

AUTOMATYKA

$ ) * +

ITmatyk poszukiwany C ' # Dyrektor Akademii ASTOR

: #

# # #

! # !

5

5 !

$

,

! #

"

"

# ,

& :4;: ' #

K

aĹźda rewolucja niesie ze sobÄ&#x2026; duĹźe zmiany, nie tylko w obszarze narzÄ&#x2122;dzi i technologii wypierajÄ&#x2026;cych poprzednie rozwiÄ&#x2026;zania, ale teĹź w sferze ludzkiej.

ZmieniaĹ&#x201A;a mentalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, sposĂłb Ĺźycia i pracy ludzi. ZmieniaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; takĹźe wymagania stawiane przed pracownikami, powstawaĹ&#x201A;y nowe zawody, byĹ&#x201A;y teĹź takie, ktĂłre znikaĹ&#x201A;y z rynku pracy.

Nie inaczej jest w przypadku czwartej rewolucji przemysĹ&#x201A;owej, ktĂłra napÄ&#x2122;dzana jest przez rozwĂłj nowych technologii. Wiele rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;, ktĂłre sÄ&#x2026; niezbÄ&#x2122;dne do jej przeprowadzenia, juĹź istnieje: Internet, standaryzowane protokoĹ&#x201A;y przesyĹ&#x201A;ania danych dla zakĹ&#x201A;adĂłw produkcyjnych, oprogramowanie symulacyjne i oparte na wspĂłĹ&#x201A;pracy portale uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026;ce realizacjÄ&#x2122; prac inĹźynierskich w czasie rzeczywistym.

10/2018

PrzemysĹ&#x201A; 4.0 stawia na cyfryzacjÄ&#x2122;, tj. wymaga zmiany sposobu gromadzenia danych i korzystania z nich z analogowego na cyfrowy. Istotna jest teĹź moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenia i interakcji dwĂłch Ĺ&#x203A;wiatĂłw â&#x20AC;&#x201C; wirtualnego i fizycznego, aplikacja algorytmĂłw sztucznej inteligencji w przestrzeni produkcyjnej, zaawansowane systemy zarzÄ&#x2026;dzania produkcjÄ&#x2026; oraz zĹ&#x201A;oĹźone systemy analizy danych.

Aby skutecznie wdraĹźaÄ&#x2021; nowe technologie zgodnie z potrzebami PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 niezbÄ&#x2122;dny jest czĹ&#x201A;owiek â&#x20AC;&#x201C; inĹźynier specjalista posiadajÄ&#x2026;cy kompetencje w obszarze IT, Automatyki i Robotyki. To ON bÄ&#x2122;dzie musiaĹ&#x201A; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; wiedzÄ&#x2122; dotyczÄ&#x2026;cÄ&#x2026; specyficznego procesu produkcji (np. pracÄ&#x2122; z robotami, przestrojenie maszyny) z umiejÄ&#x2122;tnoĹ&#x203A;ciami z zakresu IT. 105

Idealnym kandydatem speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;cym te kryteria byĹ&#x201A;by ITmatyk (ang. ITmation engineer), ktĂłry w jednej osobie potrafiĹ&#x201A;by poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; kompetencje i sposĂłb myĹ&#x203A;lenia: AUTOMATYKA, ktĂłry rozumie / # ) ! "

" F

'

" ' 3,G% %6 H,;= / # ) !

! !' ! ! ' ! '

" B J 6 ) > ' K ' L>6 ?

6 L >

,G% % " H,B J ) L L' # !'

$

= / < !

,G% %

#

#

# 3

" F

;

SPECJALISTY IT, ktĂłry rozumie /

'

3 ' 6 ' ; ' # " <

= / ) !' ' ! ) " >

' !' ? B ' '

# E $ #

ProgramiĹ&#x203A;ci powinni bardzo dobrze rozumieÄ&#x2021;, jak i dlaczego produkcja korzysta z rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; IT, a automatycy powinni mieÄ&#x2021; wiedzÄ&#x2122; i peĹ&#x201A;ne zrozumienie wpĹ&#x201A;ywu rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; IT na produkcjÄ&#x2122;. Kontakty tych specjalistĂłw powinny byÄ&#x2021; realizowane w taki sposĂłb, aby skomplikowane zadania IT w zakĹ&#x201A;adzie byĹ&#x201A;y realizowane w pĹ&#x201A;ynny sposĂłb, co rodzi potrzebÄ&#x2122; ich Ĺ&#x203A;cisĹ&#x201A;ej wspĂłĹ&#x201A;pracy.

Warto zaznaczyÄ&#x2021;, Ĺźe nie szukamy osoby, ktĂłra posiadaĹ&#x201A;aby specjalistycznÄ&#x2026; wiedzÄ&#x2122; technicznÄ&#x2026; w tych dwĂłch zawodach, ale byĹ&#x201A;a otwarta na inne specjalizacje i miaĹ&#x201A;a Ĺ&#x203A;wiadomoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, Ĺźe obecnie nie moĹźna zamknÄ&#x2026;Ä&#x2021; siÄ&#x2122; tylko w obszarze swojej dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci. Specjalizacje sÄ&#x2026; nadal bardzo waĹźne i PrzemysĹ&#x201A; 4.0 bÄ&#x2122;dzie nadal potrzebowaĹ&#x201A; specjalistĂłw w wÄ&#x2026;skich dziedzinach, ale bez wspĂłĹ&#x201A;pracy i rozumienia wpĹ&#x201A;ywu róşnych technologii na ten sam proces w fabryce nie bÄ&#x2122;dzie moĹźliwa transformacja do Fabryki 4.0.

Od InĹźyniera PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 wymaga siÄ&#x2122; nie tylko rozwijania umiejÄ&#x2122;tnoĹ&#x203A;ci technicznych potrzebnych do obsĹ&#x201A;ugi nowych technologii, ale teĹź rozwoju kompetencji â&#x20AC;&#x17E;miÄ&#x2122;kkichâ&#x20AC;?. Pracownicy muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; bardziej otwarci na zmiany, umieÄ&#x2021; elastycznie dostosowywaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; do nowych warunkĂłw, sytuacji i Ĺ&#x203A;rodowisk pracy. SzczegĂłlnie waĹźna bÄ&#x2122;dzie umiejÄ&#x2122;tnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; skutecznego komunikowania siÄ&#x2122; i efektywnej wspĂłĹ&#x201A;pracy rĂłwnieĹź w wirtualnych zespoĹ&#x201A;ach zĹ&#x201A;oĹźonych z osĂłb wywodzÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; z róşnych kultur.

Ogromy zalew informacji oraz róşnorodnych bodĹşcĂłw powoduje, Ĺźe kolejnÄ&#x2026; bardzo waĹźnÄ&#x2026; umiejÄ&#x2122;tnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; pracownika przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci bÄ&#x2122;dzie skuteczne radzenie sobie z przeciÄ&#x2026;Ĺźe106

niem informacyjnym, a bÄ&#x2122;dzie to moĹźliwe dziÄ&#x2122;ki wyksztaĹ&#x201A;ceniu odpowiedniego sposobu myĹ&#x203A;lenia i pracy, ktĂłry pozwoli filtrowaÄ&#x2021; wartoĹ&#x203A;ciowe informacje i ich ĹşrĂłdĹ&#x201A;a. NiezbÄ&#x2122;dnÄ&#x2026; kompetencjÄ&#x2026; InĹźyniera 4.0 bÄ&#x2122;dzie umiejÄ&#x2122;tnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zdobywania nowej wiedzy i nabywania nowych doĹ&#x203A;wiadczeĹ&#x201E; oraz oduczania siÄ&#x2122; tych juĹź niepotrzebnych.

4 $4 D 8A Naturalnie nasuwa nam siÄ&#x2122; odpowiedĹş, Ĺźe na uczelniach technicznych. I to prawda, bo to uczelnie sÄ&#x2026; kuĹşniÄ&#x2026; inĹźynierĂłw.

Swoich studentĂłw wyposaĹźajÄ&#x2026; w niezbÄ&#x2122;dnÄ&#x2026; wiedzÄ&#x2122;, tworzÄ&#x2026;c kierunki studiĂłw, ktĂłre sÄ&#x2026; odpowiedziÄ&#x2026; na zapotrzebowanie ciÄ&#x2026;gle zmieniajÄ&#x2026;cego siÄ&#x2122; przemysĹ&#x201A;u. SzczegĂłlnie cenne jest Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenie kompetencji IT i inĹźynierskich, czyli uzupeĹ&#x201A;nianie wiedzy z tradycyjnych inĹźynierskich dziedzin podstawowymi kursami z IT. DoĹ&#x203A;wiadczenie i kontakt z nowoczesnymi technologiami w â&#x20AC;&#x17E;naturzeâ&#x20AC;? uczelnie realizujÄ&#x2026; przez coraz bardziej popularnÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; z przemysĹ&#x201A;em. Studenci coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej wysyĹ&#x201A;ani sÄ&#x2026; na kursy lub warsztaty â&#x20AC;&#x17E;do ĹşrĂłdeĹ&#x201A;â&#x20AC;?, czyli do przedsiÄ&#x2122;biorstw, ktĂłre w konkretnych branĹźach dostarczajÄ&#x2026; innowacyjne produkty i rozwiÄ&#x2026;zania. WspĂłĹ&#x201A;praca miÄ&#x2122;dzy szkoĹ&#x201A;ami a firmami prywatnymi to Ĺ&#x203A;wietna okazja, by pokazaÄ&#x2021; mĹ&#x201A;odym ludziom, jakie sÄ&#x2026; najnowsze tendencje na rynku technologicznym i przygotowaÄ&#x2021; ich do realizacji zadaĹ&#x201E;, jakie bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; przed nimi stawiane w przyszĹ&#x201A;ym miejscu pracy.

RolÄ&#x2026; uczelni technicznej powinno byÄ&#x2021; rĂłwnieĹź ksztaĹ&#x201A;cenie â&#x20AC;&#x17E;miÄ&#x2122;kkichâ&#x20AC;? umiejÄ&#x2122;tnoĹ&#x203A;ci przyszĹ&#x201A;ego inĹźyniera. To jest obszar, ktĂłry jeszcze wymaga wiele pacy, poniewaĹź uczelnie w swoich dziaĹ&#x201A;aniach nadal skupiajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; gĹ&#x201A;Ăłwnie na kompetencjach twardych, pomijajÄ&#x2026;c budowanie u studentĂłw Ĺ&#x203A;wiadomoĹ&#x203A;ci istotnoĹ&#x203A;ci kompetencji spoĹ&#x201A;ecznych.

Kolejnym moĹźliwym ĹşrĂłdĹ&#x201A;em pozyskiwania ITmatyka sÄ&#x2026; juĹź funkcjonujÄ&#x2026;cy na rynku pracy inĹźynierowie. SÄ&#x2026; oni wyposaĹźeni w wiedzÄ&#x2122; i doĹ&#x203A;wiadczenie niezbÄ&#x2122;dne w tym zawodzie. To, czego moĹźe im brakowaÄ&#x2021; a co stosunkowo Ĺ&#x201A;atwo jest uzupeĹ&#x201A;niÄ&#x2021;, to otwartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na podnoszenie kompetencji miÄ&#x2122;kkich. PozwolÄ&#x2026; one kaĹźdemu InĹźynierowi PrzemysĹ&#x201A;u 3.0, specjaliĹ&#x203A;cie w swojej dziedzinie staÄ&#x2021; siÄ&#x2122; InĹźynierem 4.0, ITmatykiem. Do tego oczywiĹ&#x203A;cie potrzebna jest otwartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na zmiany ze strony samego inĹźyniera oraz wsparcie organizacji, w ktĂłrej pracuje. Dlatego kluczowym elementem skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;cym siÄ&#x2122; na sukces transformacji przedsiÄ&#x2122;biorstwa do standardĂłw Fabryki 4.0 jest zaangaĹźowanie kierownictwa oraz dziaĹ&#x201A;Ăłw HR w budowaniu odpowiedniej polityki kadrowej uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;cej wsparcie rozwoju pracownikĂłw.

Stworzenie kompleksowych programĂłw rozwojowych wymaga pracy w kilku etapach. Pierwszy to rozpoznanie i opisanie kompetencji niezbÄ&#x2122;dnych na poszczegĂłlnych stanowiskach. Drugi to stworzenie narzÄ&#x2122;dzia pozwalajÄ&#x2026;cego na diagnozÄ&#x2122;, na jakim etapie jako pracownik jestem. Trzeci to stworzenie i wdroĹźenie programu szkoleĹ&#x201E;. To, co powinno byÄ&#x2021; istotÄ&#x2026; tych programĂłw to nacisk i promowanie interdyscyplinarnoĹ&#x203A;ci, ktĂłra powinna byÄ&#x2021; ich fundamentem. # ,

Dyrektor Akademii ASTOR AUTOMATYKA

Zaawansowane technologie

automatica 2018 Optimize your Production # ! C ( 5 :)

6 ' 6 $

%

J "

&

E F

,

% !

E ) F !

EG

F / Leitmesse1 3

!

$ " 5

# !

# H , # 5 # # !

H # #

!

" #

,

!

! !, !, $ ! $ 5

"

: D 8

argi automatica â&#x20AC;&#x201C; 8. Internationale Leitmesse fĂźr intelligente Automation und Robotik (8th International Exhibition for Smart Automation and Robotics), ktĂłre odbyĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; w Monachium w dniach 19 do 22 czerwca 2018 r. byĹ&#x201A;y zachwycajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; ekspozycjÄ&#x2026; dziÄ&#x2122;ki poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu techniki ze sztukÄ&#x2026;, w ktĂłrej miejsce i dla czĹ&#x201A;owieka, i dla robota, przez liczne seminaria prowadzone w halach wystawowych w sÄ&#x2026;siedztwie tych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;, o ktĂłrych aktualnie mowa, przez przenikanie siÄ&#x2122; przestrzeni wystawowej firm i prezentowanie na Ĺźywo dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026;cych ich wĹ&#x201A;asne lub wspĂłlne produkty, wreszcie przez wydzielenie â&#x20AC;&#x17E;wysp integracjiâ&#x20AC;? mechatroniki

10/2018

i informatyki, w ktĂłrych mogÄ&#x2026; tworzyÄ&#x2021; swoje projekty i studenci, i zafascynowane dziesiÄ&#x2122;ciolatki â&#x20AC;Ś I nie tylko oni sÄ&#x2026; tÄ&#x2026; moĹźliwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; zachwyceni â&#x20AC;Ś Mottem tegorocznego wydarzenia byĹ&#x201A;o Optimize your Production i sukces gwarantowaĹ&#x201A;o nie tylko to doskonale dobrane hasĹ&#x201A;o na obecnym etapie transformacji przemysĹ&#x201A;owej 4.0. JuĹź

!

A !

H A ;

!

A :

% 3

# I ' 5

J , & L # = !M

107

L I + , I 4

! I ? # #

!

# "

"

780N

poprzednia edycja, siĂłdma, w 2016 r., Ĺ&#x203A;ciÄ&#x2026;gnÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a 833 wystawcĂłw z 47 krajĂłw i ponad 43Â 000 odwiedzajÄ&#x2026;cych, w tym ich jedna trzecia przyjechaĹ&#x201A;a spoza Niemiec, z blisko 100 krajĂłw.

Prawie wszyscy, 98% ankietowanych, deklarowali swĂłj przyszĹ&#x201A;y kontakt z monachijskÄ&#x2026; ekspozycjÄ&#x2026; i polecali jÄ&#x2026; takĹźe innym!

I tak teĹź siÄ&#x2122; staĹ&#x201A;o. Na tegorocznÄ&#x2026; ekspozycjÄ&#x2122; przybyĹ&#x201A;o do Monachium 890 wystawcĂłw i 46Â 000 odwiedzajÄ&#x2026;cych, a wiÄ&#x2122;c statystycznie o 7% wiÄ&#x2122;cej niĹź w poprzedniej edycji, w tym 20% wiÄ&#x2122;cej zainteresowanych spoza Niemiec oraz 17% nowych wystawcĂłw. SzczegĂłlnie liczne, relatywnie w stosunku do wystawcĂłw z Europy, byĹ&#x201A;y prezentowane produkty przedsiÄ&#x2122;biorstw z Chin i PoĹ&#x201A;udniowej Korei. WystawcĂłw rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; i usĹ&#x201A;ug organizatorzy starali siÄ&#x2122; skupiÄ&#x2021; na kilku gĹ&#x201A;Ăłwnych obszarach o podobnej tematyce, biorÄ&#x2026;c pod uwagÄ&#x2122; 66Â 000 m2 powierzchni podzielonej na szeĹ&#x203A;Ä&#x2021; hal wystawienniczych, przedzielonych jeszcze ekologicznie zielonymi traktami Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026;cymi.

GĹ&#x201A;Ăłwne obszary tematyczne majÄ&#x2026;ce uĹ&#x201A;atwiaÄ&#x2021; zwiedzanie to: â&#x20AC;˘ robotyka przemysĹ&#x201A;owa i serwisowa, â&#x20AC;˘ technologie montaĹźu, jego automatyzacji i robotyzacji, â&#x20AC;˘ przemysĹ&#x201A;owe systemy wizyjne i komunikacyjne, â&#x20AC;˘ technologie oprogramowania informacyjnego i teleinformacyjnego, â&#x20AC;˘ sensoryka, procesoryka i aktuatoryka procesĂłw produkcyjnych, â&#x20AC;˘ technologie bezpieczeĹ&#x201E;stwa i zasilania produkcji przemysĹ&#x201A;owej.

Dodatkowo organizatorzy oznaczyli na nich obszary, na ktĂłrych miaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; spotykaÄ&#x2021; firmy i ich rozwiÄ&#x2026;zania zwiÄ&#x2026;zane z koncepcjÄ&#x2026; i realizacjÄ&#x2026; transformacji przemysĹ&#x201A;owej 4.0. Ale wbrew organizatorom, absolutnie dominujÄ&#x2026;cymi, widocznymi w niezliczonych nowych produktach lub w ich propozycjach, prze108

nikajÄ&#x2026;cymi zresztÄ&#x2026; te wszystkie, naszkicowane a priori przez organizatorĂłw obszary tematyczne targĂłw automatica, byĹ&#x201A;y dwie grupy rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;: â&#x20AC;˘ innowacji robotycznych (Innovation of Robotics) oraz â&#x20AC;˘ inteligentnej produkcji (Smart Factory).

4

!

Znaczenie pierwszej grupy wynika z kilku powszechnie znanych przesĹ&#x201A;anek. NajwaĹźniejszÄ&#x2026; jest odczuwalny coraz silniej przez przemysĹ&#x201A;, i nie tylko, brak pracownikĂłw, ten z kolei jest pochodnÄ&#x2026; kryzysu demograficznego we wszystkich krajach o zaawansowanych rozwoju gospodarki przemysĹ&#x201A;owej.

WedĹ&#x201A;ug World Robotics Report 2017 â&#x20AC;&#x201C; raportu MiÄ&#x2122;dzynarodowej Federacji Robotyki IFR (International Federation of Robotics), intensywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; robotyzacji mierzona liczbÄ&#x2026; robotĂłw osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a w globalnej statystyce wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 74 maszyn na 10Â 000 zatrudnionych (w 2015 r. â&#x20AC;&#x201C; 66 maszyn). Globalna sprzedaĹź robotĂłw wzrosĹ&#x201A;a w 2017 r. o 29%, osiÄ&#x2026;gajÄ&#x2026;c tylko w tym jednym roku liczbÄ&#x2122; 380Â 000 robotĂłw dostarczonych Ĺ&#x203A;wiatowemu przemysĹ&#x201A;owi i obroty producentĂłw rzÄ&#x2122;du 17 mld euro. ZakĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; teĹź, Ĺźe liczba uruchomionych robotĂłw tylko w Chinach wzroĹ&#x203A;nie w 2018 r. prawie o 100Â 000 jednostek. PorĂłwnujÄ&#x2026;c regiony Ĺ&#x203A;wiata, Europa ze Ĺ&#x203A;rednio 99 maszynami manipulacyjnymi na 10Â 000 zatrudnionych (85 maszyn w 2014 r.) wyprzedza zarĂłwno AmerykÄ&#x2122; (84 maszyny), jak i AzjÄ&#x2122; (63 maszyny). Niemcy z 309 robotami sÄ&#x2026; na pierwszym miejscu w Europie i dopiero na trzecim poĹ&#x203A;rĂłd krajĂłw o najsilniej zautomatyzowanym i zrobotyzowanym przemyĹ&#x203A;le, za KoreÄ&#x2026; PoĹ&#x201A;udniowÄ&#x2026; i Singapurem.

Nie dziwi wiÄ&#x2122;c przewaga rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; robotycznych na monachijskiej Ekspozycji 2018. Nawet firmy, ktĂłre nie majÄ&#x2026; nic wspĂłlnego z produkcjÄ&#x2026; robotĂłw wykorzystywaĹ&#x201A;y maszyny AUTOMATYKA

Zaawansowane technologie

#

< , J # #

"

# ! " !

" # # " 3

,

# , > "

!

H J @ O 6 ! ;Q'

firm robotycznych dla prezentacji swoich wĹ&#x201A;asnych, nierobotycznych produktĂłw lub rozdawania materiaĹ&#x201A;Ăłw informacyjnych. Organizatorzy w tej tak zróşnicowanej i dynamicznie siÄ&#x2122; rozwijajÄ&#x2026;cej dziedzinie, jakÄ&#x2026; jest automatyzacja wspierana maszynami manipulacyjnymi, postanowili jÄ&#x2026; nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;co posegregowaÄ&#x2021;, wedĹ&#x201A;ug oferowanych przez poszczegĂłlne firmy specjalnoĹ&#x203A;ci produktowych i usĹ&#x201A;ugowych, oraz ponazywaÄ&#x2021; hasĹ&#x201A;owo ich gĹ&#x201A;Ăłwne obszary: â&#x20AC;&#x201C; MontaĹź i technika manipulacyjna (Assembly and handling technology): â&#x20AC;˘ Stacje i urzÄ&#x2026;dzenia montaĹźowe (Assembly stations and devices), â&#x20AC;˘ UrzÄ&#x2026;dzenia montaĹźowe dla specjalnych obszarĂłw aplikacji (Assembly systems for specific fields of application), â&#x20AC;˘ UrzÄ&#x2026;dzenia magazynujÄ&#x2026;ce (Equipment for storage), â&#x20AC;˘ UrzÄ&#x2026;dzenia do porzÄ&#x2026;dkowania, sortowania i zaopatrzenia (Equipment for organizing, sorting and feeding), â&#x20AC;˘ UrzÄ&#x2026;dzenia do przekazywania i transportowania (Equipment for linking and transport), â&#x20AC;˘ Komponenty urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; przekazujÄ&#x2026;cych i transportowych (Components for linking and transportation equipment), â&#x20AC;˘ UrzÄ&#x2026;dzenia do Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenia i ustawiania (Equipment for fastening and joining), â&#x20AC;˘ UrzÄ&#x2026;dzenia do oznaczania (Equipment for marking), â&#x20AC;˘ Systemy kontrolne i pomiarowe (Test systems), â&#x20AC;˘ Elementy konstrukcyjne (Basic nad construction elements), â&#x20AC;˘ Stanowiska pracy rÄ&#x2122;cznej (Manual workplace systems), â&#x20AC;˘ WyposaĹźenie miejsc pracy (Workplace equipment), â&#x20AC;˘ UrzÄ&#x2026;dzenia pakujÄ&#x2026;ce (Packaging units), â&#x20AC;˘ ObrĂłbka powierzchniowa (Surface treaatment), 10/2018

â&#x20AC;&#x201C; Robotyka: â&#x20AC;˘ Roboty przemysĹ&#x201A;owe (Industrial robots), â&#x20AC;˘ Profesjonalne roboty serwisowe (Professional service robotics).

KaĹźdy z podanych terminĂłw miaĹ&#x201A; dodatkowo kilka, a czasem kilkanaĹ&#x203A;cie ich podterminĂłw â&#x20AC;&#x201C; w przypadku np. robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych byĹ&#x201A;o ich aĹź 26, nie moĹźe wiÄ&#x2122;c dziwiÄ&#x2021;, Ĺźe prezentujÄ&#x2026;ce swoje produkty i usĹ&#x201A;ugi firmy opisane byĹ&#x201A;y na targach automatica najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej kilkunastoma specjalnoĹ&#x203A;ciami produktowymi zwiÄ&#x2026;zanymi z automatyzacjÄ&#x2026; i robotyzacjÄ&#x2026; produkcji.

RzadkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; byli wystawcy z jednym produktem lub usĹ&#x201A;ugÄ&#x2026;, firma ABB Automation GmbH miaĹ&#x201A;a ich w branĹźy robotyki najwiÄ&#x2122;cej, bo aĹź 45 pozycji produktowych.

AbstrahujÄ&#x2026;c od podziaĹ&#x201A;u produktowego i skupiajÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; na innowacjach robotycznych moĹźna je byĹ&#x201A;o podzieliÄ&#x2021; na piÄ&#x2122;Ä&#x2021; grup: â&#x20AC;&#x201C; koboty (niem. Koboter lub MRK: Mensch-Roboter-Kollaboration, takĹźe z ang. Cobots), â&#x20AC;&#x201C; roboty hybrydowe, dla zastosowaĹ&#x201E; konwencjonalnych i kobotycznych, â&#x20AC;&#x201C; roboty serwisowe, w tym takĹźe koboty, â&#x20AC;&#x201C; roboty dwuramienne, o dwĂłch rĂłwnolegĹ&#x201A;ych Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuchach kinematycznych, w tym takĹźe koboty, â&#x20AC;&#x201C; roboty o zmniejszonej lub powiÄ&#x2122;kszonej ruchliwoĹ&#x203A;ci w stosunku do rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; standardowych, takĹźe roboty o bardzo duĹźej lub bardzo maĹ&#x201A;ej obciÄ&#x2026;ĹźalnoĹ&#x203A;ci.

Koboty albo roboty kolaboracyjne lub kooperacyjne (stÄ&#x2026;d zbitka sĹ&#x201A;owna nazwy) sÄ&#x2026; konstruowane dla wspĂłĹ&#x201A;pracy z czĹ&#x201A;owiekiem-operatorem i czĹ&#x201A;owiekiem-pracownikiem obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026;cym stanowiska, urzÄ&#x2026;dzenia i maszyny produkcyjne w tej samej przestrzeni roboczej. Pierwsze maszyny tej podklasy robotĂłw 109

(

R

< !

J G@G; ;=

5

!

R S=: # ' # = !M T G=

powstaĹ&#x201A;y w 1996 r. na Uniwersytecie Northwestern w Illnois dla wspomagania (Intelligent Assist Devices) przemieszczeĹ&#x201E; ciÄ&#x2122;Ĺźkich Ĺ&#x201A;adunkĂłw o ruchu kierowanym jednak bezpoĹ&#x203A;rednio przez czĹ&#x201A;owieka. IstotÄ&#x2026; aplikacji kobotĂłw jest usuniÄ&#x2122;cie z przestrzeni produkcyjnej zarĂłwno urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; zabezpieczajÄ&#x2026;cych przed wypadkami z konwencjonalnymi maszynami manipulacyjnymi, jak i obszarĂłw zamkniÄ&#x2122;tych, oddzielonych od obecnoĹ&#x203A;ci czĹ&#x201A;owieka.

Skokowy, wyraĹşnie widoczny na monachijskiej ekspozycji, wzrost zainteresowania kobotami wynika z dwĂłch wzglÄ&#x2122;dĂłw.

Pierwszy to przyspieszajÄ&#x2026;ca rĂłwnie dynamicznie w ostatnich kilku latach konwencjonalna robotyzacja przemysĹ&#x201A;u i chÄ&#x2122;Ä&#x2021; zmniejszenia przez inwestorĂłw kosztĂłw wynikajÄ&#x2026;cych z niewykorzystanych przestrzeni dla celĂłw produkcyjnych i z wprowadzania dodatkowych, niepotrzebnych w produkcji, urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; zabezpieczajÄ&#x2026;cych. Drugim wzglÄ&#x2122;dem, jeszcze moĹźe waĹźniejszym, okazaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; sprawdzona w praktyce przemysĹ&#x201A;owej konieczna obecnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pracownikĂłw w wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci robotyzowanych procesĂłw produkcyjnych i to nie tylko z powodĂłw obsĹ&#x201A;ugowych (operacyjnych i serwisowych) samych maszyn manipulacyjnych, ale przede wszystkim z powodĂłw technologicznych. WspĂłĹ&#x201A;czeĹ&#x203A;nie istnieje wprawdzie hipotetyczna moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zrobotyzowania kaĹźdego, nawet niskoseryjnego procesu produkcyjnego, ale koszt takiej inwestycji i czas jej amortyzacji sÄ&#x2026; nieporĂłwnywalnie duĹźe, po prostu wspĂłĹ&#x201A;czeĹ&#x203A;nie nieakceptowalne, w stosunku do realizacji tego samego procesu z udziaĹ&#x201A;em pracy rÄ&#x2122;cznej. MoĹźe to dotyczyÄ&#x2021; tylko czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci stanowisk wykonawczych, ale i w tym przypadku obecnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kobotĂłw w caĹ&#x201A;ym ciÄ&#x2026;gu produkcji jest poĹźÄ&#x2026;dana ze wzglÄ&#x2122;dĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa pracy zatrudnionych w nim ludzi nawet na pozostaĹ&#x201A;ych, zrobotyzowanych konwencjonalnie stanowiskach.

110

IstotÄ&#x2026; budowy kobotĂłw jest zbliĹźenie konstrukcji, napÄ&#x2122;dĂłw i sterowania mechanizmu maszyny do ograniczonych moĹźliwoĹ&#x203A;ci ruchowych ramienia/ramion czĹ&#x201A;owieka oraz jego specyficznie bionicznych moĹźliwoĹ&#x203A;ci sensualnych i aktuacyjnych, zarĂłwno kinematycznych, jak i kinetycznych. Inaczej niĹź w przypadku konwencjonalnych mechanizmĂłw budowanych z reguĹ&#x201A;y z profili tĹ&#x201A;oczonych lub hutniczych, z zabudowywanymi na zewnÄ&#x2026;trz elementami i zespoĹ&#x201A;ami napÄ&#x2122;dowymi lub pomiarowymi, czĹ&#x201A;ony mechanizmu kobotĂłw sÄ&#x2026; wykonywane z ksztaĹ&#x201A;tek powĹ&#x201A;okowych, tworzywowych lub metalicznych (jeĹ&#x203A;li istnieje potrzeba rĂłwnieĹź usztywnienia powĹ&#x201A;ok zewnÄ&#x2122;trznych), kryjÄ&#x2026;cych we wnÄ&#x2122;trzu wszystkie niezbÄ&#x2122;dne elementy i zespoĹ&#x201A;y noĹ&#x203A;ne oraz wykonawcze ruchu â&#x20AC;&#x201C; od sensorĂłw, przez silniki, przekĹ&#x201A;adnie, zabudowÄ&#x2122; osi poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E; aĹź do prowadzenia przewodĂłw zasilajÄ&#x2026;cych, sygnaĹ&#x201A;owych i sieciowych. W ten nowy, antropomorficzny lub bioniczny sposĂłb zapewniona zostaje ĹźÄ&#x2026;dana geometria, struktura i sztywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cucha kinematycznego kobotĂłw. JednoczeĹ&#x203A;nie gĹ&#x201A;adki, obĹ&#x201A;y, czÄ&#x2122;sto miÄ&#x2122;kki (dziÄ&#x2122;ki zastosowaniu zewnÄ&#x2122;trznej okĹ&#x201A;adziny materiaĹ&#x201A;owej lub tworzywowej) Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuch mechanizmu maszyny speĹ&#x201A;nia wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; poĹźÄ&#x2026;danych przez czĹ&#x201A;owieka wymagaĹ&#x201E; dotyczÄ&#x2026;cych kontaktu jego ciaĹ&#x201A;a i ramion z â&#x20AC;&#x17E;obcymâ&#x20AC;? obiektem. StÄ&#x2026;d prawie nierozróşnialne podobieĹ&#x201E;stwa wyglÄ&#x2026;du prezentowanych kobotĂłw.

W obszarze parametrĂłw ruchu i sterowania koboty teĹź róşniÄ&#x2026; siÄ&#x2122; od konwencjonalnych robotĂłw, ale jednoczeĹ&#x203A;nie róşniÄ&#x2026; siÄ&#x2122; teĹź wyraĹşnie od siebie, tu odgrywajÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; wzglÄ&#x2122;dy producenckie i preferowane aplikacje. GĹ&#x201A;Ăłwne róşnice odnoszÄ&#x2026; siÄ&#x2122; do speĹ&#x201A;nienia wymagaĹ&#x201E; bezpiecznej kolaboracji oraz do wartoĹ&#x203A;ci parametrĂłw ruchu, udĹşwigu i pozycjonowania oraz ceny (dla przykĹ&#x201A;adu: niĹźej podano wartoĹ&#x203A;ci wymienionych parametrĂłw dla dwĂłch maszyn z ekspozycji: pierwszej â&#x20AC;&#x201C; jednoĹ&#x201A;aĹ&#x201E;cuchowej AUTOMATYKA

Zaawansowane technologie

L #

!

/

1

!

#

< !

J U # 6 V # ;=

5 J

Yumi firmy ABB Automation GmbH oraz drugiej â&#x20AC;&#x201C; LBR iiwa 14 firmy KUKA AG): â&#x20AC;&#x201C; speĹ&#x201A;nienia wybranych wymagaĹ&#x201E; bezpiecznej, kolaboracyjnej wspĂłĹ&#x201A;pracy z czĹ&#x201A;owiekiem, â&#x20AC;&#x201C; ograniczonej prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci ruchu obrotowego efektora, 180â&#x20AC;&#x201C; 400°/s oraz 85â&#x20AC;&#x201C;135°/s, â&#x20AC;&#x201C; ograniczonego udĹşwigu (obciÄ&#x2026;ĹźalnoĹ&#x203A;ci Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cucha kinematycznego) maszyny, 7 kg oraz 14 kg, â&#x20AC;&#x201C; ograniczonej przestrzeni ruchu (zasiÄ&#x2122;gu ruchu efektora), 500 mm oraz 820 mm, â&#x20AC;&#x201C; powtarzalnoĹ&#x203A;ci pozycjonowania, Âą0,02 mm oraz Âą0,15 mm, â&#x20AC;&#x201C; ceny (wartoĹ&#x203A;ci orientacyjne): 40 tys. USD oraz 70 tys. USD, â&#x20AC;&#x201C; programowania trajektorii ruchu efektora: programowania prostego i programowania przez nauczanie polegajÄ&#x2026;cego na rÄ&#x2122;cznym prowadzeniu wybranego czĹ&#x201A;onu i przez to zmianie ksztaĹ&#x201A;tu mechanizmu i poĹ&#x201A;oĹźenia punktu TCP (Tool Center Point) â&#x20AC;&#x201C; jest to najbardziej kobotyczny sposĂłb programowania, obie juĹź wymienione metody prowadzone on-line oraz trzecia metoda, programowania odwrotnego, wspieranego komputerowo i prowadzonego off-line. W prezentowanych rozwiÄ&#x2026;zaniach wszystkie trzy metody programowania byĹ&#x201A;y dostÄ&#x2122;pne dla wszystkich kobotĂłw, uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;c oczywiĹ&#x203A;cie róşnice wynikajÄ&#x2026;ce z warunku bezpiecznej pracy z czĹ&#x201A;owiekiem.

Wymagania bezpiecznej wspĂłĹ&#x201A;pracy czĹ&#x201A;owieka z maszynÄ&#x2026; (Mensch-Roboter-Kollaboration) okreĹ&#x203A;la norma ISO/TS 15066 â&#x20AC;&#x201C; sÄ&#x2026; to cztery metody wzajemnego kontaktowania (lub kolaboracji): Metoda 1 â&#x20AC;&#x201C; pewne zatrzymanie (niem. Sicherer Halt); mechanizm kobota (lub robota) zatrzymuje siÄ&#x2122; po wejĹ&#x203A;ciu czĹ&#x201A;owieka (nawet wsuniÄ&#x2122;ciu rÄ&#x2122;ki) w przestrzeĹ&#x201E; roboczÄ&#x2026; maszyny, 10/2018

Metoda 2 â&#x20AC;&#x201C; prowadzenie rÄ&#x2122;kÄ&#x2026; (niem. HandfĂźhrung); po aktywacji wĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznika bezpiecznej pracy (w przeciwnym przypadku mechanizm jest zatrzymany) istnieje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; prowadzenia mechanizmu rÄ&#x2122;kÄ&#x2026; czĹ&#x201A;owieka po stwierdzeniu stosownego, mierzonego sensorem siĹ&#x201A;y (momentu), oddziaĹ&#x201A;ywania na mechanizm, Metoda 3 â&#x20AC;&#x201C; kontrola prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci i oddalenia (niem. Geschwindigkeits- und AbstandsĂźberwachung); przestrzeĹ&#x201E; robocza maszyny podzielona jest na kilka stref, stwierdzone przekroczenie (np. przez skaner laserowy), pierwszej, zewnÄ&#x2122;trznej strefy powoduje redukcjÄ&#x2122; prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci ruchu, przekroczenie kolejnych stref â&#x20AC;&#x201C; dalsze redukcje jej wartoĹ&#x203A;ci, przekroczenie wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwej przestrzeni roboczej maszyny â&#x20AC;&#x201C; caĹ&#x201A;kowite zatrzymanie ruchu mechanizmu, Metoda 4 â&#x20AC;&#x201C; ograniczenie siĹ&#x201A;y i wydatkowanej energii (niem.

Kraft- und Leistungsbegrenzung); podane w technicznej specyfikacji tej metody maksymalne wartoĹ&#x203A;ci siĹ&#x201A; (momentĂłw) lub wydatkowanej przez mechanizm energii, po ich inicjacji, sÄ&#x2026; wartoĹ&#x203A;ciami nieprzekraczalnymi.

SzczegĂłlnie interesujÄ&#x2026;cym rozwiÄ&#x2026;zaniem naleĹźÄ&#x2026;cym do pierwszej grupy typowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; kobotycznych byĹ&#x201A; BionicCobot pokazany przez holding Festo Vertrieb GmbH und Co. KG. RozwiÄ&#x2026;zanie znane jest juĹź od 2017 r, ale wciÄ&#x2026;Ĺź budzi respekt ogromem problemĂłw, ktĂłre udaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; pomyĹ&#x203A;lnie rozwiÄ&#x2026;zaÄ&#x2021;. Mechanizm robota i jego rozlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci geometryczne speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026; doskonale wymagania ergonomiczne sylwetki czĹ&#x201A;owieka, takĹźe jego parametry prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciowe, przyspieszeniowe i obciÄ&#x2026;Ĺźeniowe. Zapewniono moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; programowania jego ruchĂłw wszystkimi trzema wspomnianymi metodami, onoraz off-line, szczegĂłlnie wygodne jest programowanie przez nauczanie speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;ce wymagania kolaboracji przez prowadzenie mechanizmu rÄ&#x2122;kÄ&#x2026; (Metoda 2). Uzyskano to przez konsekwentne zastosowanie serwonapÄ&#x2122;du pneumotronicznego z wykorzystaniem Ĺ&#x201A;opatkowych siĹ&#x201A;ownikĂłw obrotowych.

DziÄ&#x2122;ki temu mechanizm jest â&#x20AC;&#x17E;miÄ&#x2122;kkiâ&#x20AC;?, prowadzi siÄ&#x2122; go rÄ&#x2122;kÄ&#x2026; pĹ&#x201A;ynnie, ustawienie pozycji i toru ruchu jest bardzo Ĺ&#x201A;atwe, w stanie postoju nie zuĹźywa energii, realizowane siĹ&#x201A;y odpowiadajÄ&#x2026; tym znanym z pneumatyki napÄ&#x2122;dowej (ciĹ&#x203A;nienie zasilanie 6 bar). Jest to jednak zdecydowanie najtrudniejszy, odnoszÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; do rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; robotĂłw z napÄ&#x2122;dami elektrycznymi, rodzaj napÄ&#x2122;du do sterowania pozycyjnego (na marginesie problemu pneumotroniki: zostaĹ&#x201A; on rozwiÄ&#x2026;zany dla firmy Festo w Instytucie Automatyki i Robotyki Politechniki Warszawskiej w latach przeĹ&#x201A;omu XX i XXI stulecia). Ĺ&#x161;wietnym uzupeĹ&#x201A;nieniem mechanizmĂłw kobotĂłw jest prezentowana na automatyce, przez holding Schunk GmbHÂ &Â Co. KG, rodzina efektorĂłw Co-act. SkĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; ona z czterech efektorĂłw-chwytakĂłw, ten najbardziej zaawansowany to Co-act JL1, ktĂłry dysponuje: â&#x20AC;&#x201C; pojemnoĹ&#x203A;ciowymi sensorami zbliĹźeniowymi sytuacji kolizyjnych, â&#x20AC;&#x201C; wĹ&#x201A;asnym ekranem dotykowym umoĹźliwiajÄ&#x2026;cym komunikacjÄ&#x2122; chwytaka z pracownikiem-partnerem kobota, nauczanie przez pokazanie efektorowi chwytanego obiektu oraz przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanie trybĂłw pracy efektora, â&#x20AC;&#x201C; umieszczonÄ&#x2026; miÄ&#x2122;dzy â&#x20AC;&#x17E;palcamiâ&#x20AC;? chwytaka kamerÄ&#x2026; wizyjnÄ&#x2026; dla identyfikacji chwytanego obiektu, 111

a)

b)

c)

U

! /U

!

1 #

& W ! = !M

G=< 1 # !

!1

# /

1 5 1

# #

!

3

/

1 #

# 5

â&#x20AC;&#x201C; dwoma rodzajami chwytania: noĹźycowym i imadĹ&#x201A;owym (rĂłwnolegĹ&#x201A;ym), â&#x20AC;&#x201C; moĹźliwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; nastawienia ĹźÄ&#x2026;danej siĹ&#x201A;y chwytnej, â&#x20AC;&#x201C; taktylnymi sensorami rozróşniajÄ&#x2026;cymi chwytany obiekt i rÄ&#x2122;kÄ&#x2122; partnera, â&#x20AC;&#x201C; optyczne powiadamianie â&#x20AC;&#x17E;ludzkiegoâ&#x20AC;? partnera o statusie pracy efektora i identyfikacji chwytanego obiektu.

Na targach automatica pokazano takĹźe pewnÄ&#x2026; odmianÄ&#x2122; kobotĂłw, speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; podwĂłjne wymagania aplikacyjne zwiÄ&#x2026;zane ze wspomnianym juĹź problemem ich obecnoĹ&#x203A;ci w caĹ&#x201A;ym ciÄ&#x2026;gu produkcyjnym. Mianowicie, doĹ&#x203A;Ä&#x2021; wysoki koszt kobotĂłw, obniĹźone prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci ruchu, zmniejszone parametry rozlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci przestrzeni roboczej i obniĹźona obciÄ&#x2026;ĹźalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, skĹ&#x201A;aniajÄ&#x2026; aplikujÄ&#x2026;cych robotyzacjÄ&#x2122; do korzystania na stanowiskach nieskobo112

tyzowanych z robotĂłw o konwencjonalnych wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ciach i niĹźszych cenach. Tak powstaĹ&#x201A;a odmiana robotĂłw nazywanych hybrydowymi, Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026;cymi (prawie) konwencjonalne ceny i wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci uĹźytkowe z wymaganiami MRK. SÄ&#x2026; to wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci ograniczone do pewnego zatrzymania (Metoda 1) lub kontroli prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci i oddalenia (Metoda 3).

PrzykĹ&#x201A;adem takiego robota hybrydowego jest Motoman HC10 firmy YASKAWA Europe GmbH z rozlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; ruchu 1,2 m i obciÄ&#x2026;ĹźalnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; 10 kg (HC to oczywiĹ&#x203A;cie Human Collaborative). Robot ten jest przeznaczony zarĂłwno do aplikacji standardowych, jak i kolaboracyjnych, ktĂłre zapewnia mu nieco zmodyfikowana Metoda 4 MRK: zostaĹ&#x201A; wyposaĹźony w sensoryczny nadzĂłr siĹ&#x201A; i momentĂłw we wszystkich szeĹ&#x203A;ciu stopniach ruchliwoĹ&#x203A;ci mechanizmu. MoĹźliwe jest takĹźe wykorzystanie AUTOMATYKA

Zaawansowane technologie

6 ! # !

C

M 08 J X;'G;); S

= !M $

5 R , J ' Y ;

= !M

tylko chwytaka MRK lub specjalizowanego efektora-narzÄ&#x2122;dzia o wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ciach MRK. KolejnÄ&#x2026; odmianÄ&#x2026; kobotyki sÄ&#x2026; roboty, przeznaczone do wykonywania typowych zadaĹ&#x201E; serwisowych, zarĂłwno w odniesieniu do stacji obsĹ&#x201A;ugi i remontĂłw róşnego rodzaju urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; i maszyn, w tym samochodĂłw, jak i obsĹ&#x201A;ugi nas â&#x20AC;&#x201C; ludzi, w konkretnych sytuacjach Ĺźyciowych, od obsĹ&#x201A;ugi mieszkania i wykonywania czynnoĹ&#x203A;ci dnia powszedniego, do obsĹ&#x201A;ugi pacjentĂłw

10/2018

oddziaĹ&#x201A;Ăłw szpitalnych, w tym sal chirurgicznych, rehabilitacyjnych i laboratoryjnych, do wspomagania osĂłb przewlekle chorych, kalekich lub niedoĹ&#x201A;Ä&#x2122;Ĺźnych oraz personelu lekarskiego i pielÄ&#x2122;gniarskiego, opiekujÄ&#x2026;cego siÄ&#x2122; tymi osobami w domach opieki, domach spokojnej staroĹ&#x203A;ci, domach senioralnych, szczegĂłlnie takĹźe w hospicjach.

Bardzo ciekawym rozwiÄ&#x2026;zaniem w grupie robotĂłw serwisowych jest zaprezentowany przez szwajcarskÄ&#x2026; firmÄ&#x2122; F&P Robotics AG kobot mobilny Lio majÄ&#x2026;cy sĹ&#x201A;uĹźyÄ&#x2021; nam, ludziom, jako partner, jako ta druga osoba, wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie w tych wszystkich wyĹźej wymienionych czynnoĹ&#x203A;ciach i zadaniach, w ktĂłrych wymagamy bezpoĹ&#x203A;redniego kontaktu z tÄ&#x2026; drugÄ&#x2026; osobÄ&#x2026;: lekarzem, pielÄ&#x2122;gniarkÄ&#x2026;, fizjoterapeutÄ&#x2026;, rehabilitantem, a wiÄ&#x2122;c sĹ&#x201A;uĹźyÄ&#x2021; jako robot osobisty. Lio jest maszynÄ&#x2026; mobilnÄ&#x2026;, z posadowionym na jezdnej platformie mechanizmem kobota P-Rob. Ten zintegrowany mechanizm jezdny i manipulacyjny, chroniony miÄ&#x2122;kkÄ&#x2026; okĹ&#x201A;adzinÄ&#x2026;, ma zachÄ&#x2122;caÄ&#x2021; wrÄ&#x2122;cz do bezpoĹ&#x203A;rednich z nim kontaktĂłw. MoĹźna go programowaÄ&#x2021; przez uczenie róşnych, nawet zĹ&#x201A;oĹźonych czynnoĹ&#x203A;ci niezbÄ&#x2122;dnych do wykonania w naszym, jakĹźe silnie zmieniajÄ&#x2026;cym siÄ&#x2122; otoczeniu. Przygotowywana jest w firmie F&P Robotics wersja dwuramienna dla Chin, z dwoma Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuchami mechanizmĂłw P-Rob (nie byĹ&#x201A;a prezentowana na targach), juĹź o wyraĹşnych cechach humanoidalnych.

Akceptacja obecnoĹ&#x203A;ci robotĂłw serwisowych, zarĂłwno przez personel lekarski, pacjentĂłw, a nawet seniorĂłw, w ostatnich latach pomyĹ&#x203A;lnie wzrosĹ&#x201A;a, jakkolwiek, w odróşnieniu od dobrej akceptacji w krajach azjatyckich, w tym w Japonii i Chinach, nadal preferujemy w Europie bardziej technicznÄ&#x2026;, nie humanoidalnÄ&#x2026; naturÄ&#x2122; tych maszyn. Studium akceptacji maszyn serwi6 !

H #

L

6 !

4 3

!

#

!

< "

"

! Z " # "

113

a)

b)

'

!

J &T: 6 ! ;=< 1 ! !

! [ !1 !

:R ! !

# #

' # = !M T G=

sowych w naszym Ĺźyciu, wykonane przez Instytut Psychologii na Uniwersytecie w Bazylei, dowodzi, Ĺźe juĹź tylko od 10% do 20% osĂłb, pacjentĂłw i personelu lekarskiego, odmĂłwiĹ&#x201A;oby stanowczo ich obecnoĹ&#x203A;ci i w swoim mieszkaniu, i w salach szpitalnych.

Lio moĹźe kontaktowaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; z nami gĹ&#x201A;osem (choÄ&#x2021; mĂłgĹ&#x201A;by to czyniÄ&#x2021; mniej monotonnie), monitorem wizyjnym, odczytem karty programowej, np. z zadanymi przez lekarza czynnoĹ&#x203A;ciami i lekami, rozwoĹźÄ&#x2026;c po salach chorych w szpitalu i w domu opieki posiĹ&#x201A;ki i medykamenty. Pierwsze zastosowania znalazĹ&#x201A; Lio juĹź w marcu 2018 r. w Domu Opieki Caritasu w niemieckiej Konstancji â&#x20AC;&#x201C; pomyĹ&#x203A;lne wyniki tego projektu powinny otworzyÄ&#x2021; drogÄ&#x2122; zastosowaniom w innych wspomnianych placĂłwkach.

OczywiĹ&#x203A;cie pozostaje problem kosztu takiego mechatronicznego partnera â&#x20AC;&#x201C; w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od wyposaĹźenia programowego od 60 000 do 80 000 euro. Dochodzi do tego koszt serwisu, aktualizacji oprogramowania, bankĂłw danych i procedur oraz dwumiesiÄ&#x2122;czny koszt szkolenia personelu â&#x20AC;&#x201C; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznie mamy okoĹ&#x201A;o 100 000 euro. Jak na razie sporo!

Kolejny projekt firmy F&P Robotics to Lio peĹ&#x201A;niÄ&#x2026;cy rolÄ&#x2122; partnera personelu pielÄ&#x2122;gniarskiego, przy pobieraniu krwi i wykonywaniu zastrzykĂłw, jako Robot Assistant for Nurses.

Obok dominujÄ&#x2026;cej nowoĹ&#x203A;ci, jakÄ&#x2026; byĹ&#x201A;y koboty, drugim niemal rĂłwnie efektywnym i efektownym rozwiÄ&#x2026;zaniem byĹ&#x201A;y prezentowane przez kilka firm producenckich modele i prototypy robotĂłw dwuramiennych, w tym rĂłwnieĹź o wybranych wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ciach MRK. Przeznaczeniem aplikacyjnym tej klasy maszyn jest przede wszystkim montaĹź, angaĹźujÄ&#x2026;cy zwykle obie rÄ&#x2122;ce pracownika, zastÄ&#x2026;pione dwoma rĂłwnolegĹ&#x201A;ymi Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuchami kinematycznymi o identycznej budowie. Z tego wzglÄ&#x2122;du parametry geometryczne tych robotĂłw sÄ&#x2026;, podobnie jak to opisano przy kobotach, dostosowane ergonomicznie do sylwetki, wzajemnego poĹ&#x201A;oĹźenia i rozlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci ramion czĹ&#x201A;owieka, rĂłwnieĹź jak ich parametry kinematyczne: prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciowe i przyspieszeniowe oraz parametry obciÄ&#x2026;Ĺźeniowe.

114

W budowie dwuramiennych robotĂłw i kobotĂłw producenci korzystajÄ&#x2026; ze swoich maszyn z jednym, szeregowym Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuchem kinematycznym, powielajÄ&#x2026;c ten Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuch w dwĂłch egzemplarzach poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonych pewnego rodzaju platformÄ&#x2026;, znanÄ&#x2026; zresztÄ&#x2026; z konstrukcji maszyn manipulacyjnych o strukturach rĂłwnolegĹ&#x201A;ych typu dipody i tripody, ale o odwrĂłconym poĹ&#x201A;oĹźeniu. To moĹźe róşniÄ&#x2021; wykonania nawet w obrÄ&#x2122;bie produktĂłw jednego producenta, podobnie jak wĹ&#x201A;asne rozwiÄ&#x2026;zania ale poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone z obcymi firmowo efektorami. ZwĹ&#x201A;aszcza oĹ&#x203A;rodki i instytucje naukowe i badawcze, zajmujÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; wykonaniami modelowymi, dotyczÄ&#x2026;cymi nowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; efektorĂłw, korzystajÄ&#x2026; z maszyn innych firm, doĹ&#x201A;Ä&#x2026;czajÄ&#x2026;c do nich swoje wĹ&#x201A;asne opracowania.

Takim rozwiÄ&#x2026;zaniem jest dwuramienny robot koncernu KUKA AG, wykorzystany w pracach klastru utworzonego przy Uniwersytecie Bielefeld, jako noĹ&#x203A;nik nowego dziesiÄ&#x2122;ciopalcowego, mechatronicznego chwytaka.

Typowym przykĹ&#x201A;adem produktu, dobrze wykonanego i majÄ&#x2026;cego juĹź pierwsze aplikacje za sobÄ&#x2026;, jest kobot dwuramienny Yumi (nazwa z kobota jednoramiennego przeszĹ&#x201A;a tu na kobota dwuramiennego) firmy ABB Automation GmbH. Maszyna ma masÄ&#x2122; 38 kg i moĹźe manipulowaÄ&#x2021; obiektem o masie do 500 g obciÄ&#x2026;ĹźajÄ&#x2026;cym kaĹźde z ramion. Zastosowano go w pewnej firmie produkujÄ&#x2026;cej zawiasy meblowe. Zawias skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; z dwĂłch elementĂłw, ktĂłre muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; odpowiednio dokĹ&#x201A;adnie na siebie naĹ&#x201A;oĹźone i nastÄ&#x2122;pnie razem, bez zmiany wzajemnego poĹ&#x201A;oĹźenia, podĹ&#x201A;oĹźone pod dwa automatyczne wkrÄ&#x2122;taki. Proces montaĹźu koĹ&#x201E;czy kontrola jakoĹ&#x203A;ci. Tu sprawdziĹ&#x201A; siÄ&#x2122; dwuramienny kobot Yumi z zastosowanÄ&#x2026; w chwytaku kamerÄ&#x2026; wizyjnÄ&#x2026;, analogicznie wykorzystanÄ&#x2026; jak w przypadku opisanego juĹź chwytaka Co-act JL1 firmy Schunk, identyfikujÄ&#x2026;c wzajemne poĹ&#x201A;oĹźenie Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czonych elementĂłw i sprawdzajÄ&#x2026;c poprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ich poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia przez porĂłwnanie wykonanego zawiasu z zapamiÄ&#x2122;tanym referencyjnym obrazem dobrze wykonanego elementu.

ZaletÄ&#x2026; kobota Yumi jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zastosowania tej dwuramiennej robotyzacji na innych stanowiskach (niewielka masa AUTOMATYKA

Zaawansowane technologie a)

b)

6 !

J ;UU ;

= !M "

5 # H # < 1 5

! #

' # = !M T G= !1 5 R # ;UU

a)

b)

6 !

\

J # " < 1 # J G@G; @ O ] U 5

5 SV O 4 #

/ 4 S 1 !1 !

4UL L # ?

5^ [ 5 R 6 5 # W /L[61 4 5^ 6 !

C #

wĹ&#x201A;asna) i programowanie o charakterze intuicyjnym, przez nauczanie, niewymagajÄ&#x2026;ce dĹ&#x201A;ugiego szkolenia pracownikĂłw wydziaĹ&#x201A;u firmy aplikujÄ&#x2026;cej.

InteresujÄ&#x2026;ce byĹ&#x201A;y, zwĹ&#x201A;aszcza w odniesieniu do dwuramiennych robotĂłw, rozwiÄ&#x2026;zania antropomorficznych chwytakĂłw budowanych na wzĂłr ludzkiej dĹ&#x201A;oni. UmoĹźliwiĹ&#x201A;a to dopiero wspĂłĹ&#x201A;czesna miniaturyzacja zarĂłwno elementĂłw aktuacyjnych i sensorycznych, jak i elementĂłw elektrycznych i elektronicznych. Doskonale wykonana przez niemieckie DLR mechatroniczna, dziesiÄ&#x2122;ciopalcowa dĹ&#x201A;oĹ&#x201E; ma jeszcze bardziej przybliĹźyÄ&#x2021; moĹźliwoĹ&#x203A;ci chwytne i manipulacyjne kobotĂłw do moĹźliwoĹ&#x203A;ci ich ludzkich partnerĂłw.

10/2018

Bardzo efektywnym i jednoczeĹ&#x203A;nie efektownym rozwiÄ&#x2026;zaniem jest serwisowa maszyna Chairless Chair (Noonee) bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;ca swego rodzaju uproszczonym szkieletem zewnÄ&#x2122;trznym peĹ&#x201A;niÄ&#x2026;cym zadania mobilnego siedziska, stoĹ&#x201A;ka dostosowujÄ&#x2026;cego siÄ&#x2122; zarĂłwno do osoby z niego korzystajÄ&#x2026;cej, jak i do zmieniajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; warunkĂłw, np. wysokoĹ&#x203A;ci, na ktĂłrej jest wykonywana praca oraz zmiany miejsca osoby na niej posadowionej.

WraĹźenie na kaĹźdym z odwiedzajÄ&#x2026;cych monachijskÄ&#x2026; ekspozycjÄ&#x2122; robiĹ&#x201A;y roboty o duĹźym udĹşwigu. Przyjmuje siÄ&#x2122;, Ĺźe w przypadku robotĂłw duĹźy udĹşwig zaczyna siÄ&#x2122; od 100 kg, najwiÄ&#x2122;kszym udĹşwigiem â&#x20AC;&#x201C; 2300 kg, dysponowaĹ&#x201A; robot M-2000A/2300L firmy Fanuc Deutschland GmbH o masie 11 ton, szeĹ&#x203A;ciu stop115

a)

116

b)

#

J

! ,

$

L # ?

5^ [ 5 R 6 5 # W /L[61 "

$ #

'

# # ! !,

V

J , +

/WLC; 6 ! _ ;

1 !

# #

niach ruchliwoĹ&#x203A;ci, powtarzalnoĹ&#x203A;ci pozycji centralnego punktu narzÄ&#x2122;dzia TCP Âą0,18 mm i zasiÄ&#x2122;gu ruchu ponad 3,7 m. Jeszcze wiÄ&#x2122;kszy zasiÄ&#x2122;g â&#x20AC;&#x201C; ponad 4,6 m, przy nieco mniejszym udĹşwigu â&#x20AC;&#x201C; 1700 kg, ma jego sÄ&#x2026;siad w rodzinie ciÄ&#x2122;Ĺźkich maszyn firmy Fanuc: M-2000A/1700L. Roboty o takim udĹşwigu, wbrew powszechnym przekonaniom, sÄ&#x2026;, w caĹ&#x201A;ym szeregu istotnych dla gospodarki przemysĹ&#x201A;Ăłw, bardzo potrzebne. PrzykĹ&#x201A;adowe pola aplikacji to przemysĹ&#x201A; samochodowy, w tym czynnoĹ&#x203A;ci serwisowe i naprawcze samochodĂłw bez potrzeby korzystania z kanaĹ&#x201A;Ăłw i podnoĹ&#x203A;nikĂłw hydraulicznych, przemysĹ&#x201A;y hutniczy (odlewnie) i maszynowy

(Ĺ&#x203A;rodki lokomocji kolejowej, okrÄ&#x2122;towej, lotniczej, maszyny obrĂłbcze, obsĹ&#x201A;uga i sprzÄ&#x2122;ganie tĹ&#x201A;oczni i kuĹşni), przemysĹ&#x201A; oponiarski, przemysĹ&#x201A; wydobywczy (kamienioĹ&#x201A;omy) itp.

Na drugim koĹ&#x201E;cu skali wielkoĹ&#x203A;ci sÄ&#x2026; roboty miniaturowe o bardzo maĹ&#x201A;ym udĹşwigu â&#x20AC;&#x201C; przyjmuje siÄ&#x2122; dla tej klasy maszyn 1 kg jako ograniczenie udĹşwigu. PrzykĹ&#x201A;adem takiej kompaktowej maszyny 6 !

, %

" # C # < CR7888;Q7`88[

!

7`88 00 888 J & L # = !M

# !

#

/ " H # 1 J =^ =

;=

AUTOMATYKA

Zaawansowane technologie

?

/; 6 1 "

J , / 1

! ,

# L # ?

5^ [ 5 R 6 5 # W /L[61

z miniaturowym mechanizmem jest pokazany po raz pierwszy, wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie w Monachium, robot MotoMINI firmy YASKAWA Europe GmbH o obciÄ&#x2026;ĹźalnoĹ&#x203A;ci 500 g, szeĹ&#x203A;ciu stopniach ruchliwoĹ&#x203A;ci, powtarzalnoĹ&#x203A;ci pozycji TCP Âą0,03 mm i zasiÄ&#x2122;gu ruchu nieprzekraczajÄ&#x2026;cym 350 mm. Mechanizm jest sterowany rĂłwnie kompaktowym sterownikiem Motoman YRC1000micro, opracowanym specjalnie dla takich maĹ&#x201A;ych maszyn. Kilka zaledwie kilogramĂłw masy i kompaktowe wymiary MotoMINI uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026;, bezfundamentowe ustawianie robota w róşnych, zmieniajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; miejscach ciÄ&#x2026;gu produkcyjnego.

4

Przekonanie, Ĺźe najbliĹźsze lata bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; charakteryzowaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; w obszarze inteligentnej automatyzacji procesĂłw produkcyjnych dwoma koniecznymi do praktycznego rozwiÄ&#x2026;zania tematami, tzn. informatyzacjÄ&#x2026; i internetyzacjÄ&#x2026; tych procesĂłw, najogĂłlniej dalszymi postÄ&#x2122;pami cyfryzacji produkcji oraz realizacjÄ&#x2026; robotyki realizujÄ&#x2026;cej zadania bezpoĹ&#x203A;redniej wspĂłĹ&#x201A;pracy z czĹ&#x201A;owiekiem, czyli rĂłwnie najogĂłlniej â&#x20AC;&#x201C; kobotyki, byĹ&#x201A;o na targach automatica 2018 masowo wyraĹźane i na spotkaniach towarzyszÄ&#x2026;cych ekspozycji, i w rozmowach z tzw. ludĹşmi z przemysĹ&#x201A;u.

Charakterystyczne jest, Ĺźe oszczÄ&#x2122;dnie wykorzystywano w tych rozmowach hasĹ&#x201A;o Industry 4.0, czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej za to IT2 (Insider. Insights), odnoszÄ&#x2026;ce do problematyki biznesowej i prawnej towarzyszÄ&#x2026;cej Platformie 4.0 i majÄ&#x2026;cej istotne przeĹ&#x201A;oĹźenie na horyzont czasowy realizacji idei PrzemysĹ&#x201A;u 4.0.

Podobnie jak w przypadku Innowacji robotycznych organizatorzy zaproponowali w tej tak waĹźnej dla realizacji Platformy 4.0 dziedziny, jakÄ&#x2026; jest inteligentna produkcja, nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; segregacjÄ&#x2122; specjalnoĹ&#x203A;ci produktowych i usĹ&#x201A;ugowych prezentowanych na targach automatica: â&#x20AC;&#x201C; PrzemysĹ&#x201A;owe przetwarzanie obrazĂłw (Machine vision): â&#x20AC;˘ UrzÄ&#x2026;dzenia pomiarowe do przetwarzania obrazu (Measuring systems for machine vision), 10/2018

â&#x20AC;˘ Komponenty do przetwarzania obrazu (Components for machine vision), â&#x20AC;˘ Systemy wizyjne do specjalnych zastosowaĹ&#x201E; (Machine vision systems for specific fields of application), â&#x20AC;˘ Wbudowane systemy wizyjne (Embedded vision systems), â&#x20AC;˘ Rozszerzona rzeczywistoĹ&#x203A;Ä&#x2021; (Augmented reality vision), â&#x20AC;&#x201C; Sensoryka (Sensor Technology): â&#x20AC;˘ Sensory zbliĹźeniowe (Proximity switches), â&#x20AC;˘ Sensory obrotowe (Rotary switches), â&#x20AC;˘ Sensory pozycyjne (Mechanical limit switches), â&#x20AC;˘ Sensory dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci i drogi (Linear displacement transducers), â&#x20AC;˘ Sensory odstÄ&#x2122;pu, odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci i gruboĹ&#x203A;ci (Sensors for distance and thickness), â&#x20AC;˘ Sensory siĹ&#x201A;y i momentu (Force torque sensors), â&#x20AC;˘ Sensory optoelektroniczne (Optoelectronic sensors), â&#x20AC;˘ Sensory ultradĹşwiÄ&#x2122;kowe (Ultrasonic sensors), â&#x20AC;˘ Sensory identyfikacyjne RFID (Identification sensors RFID), â&#x20AC;˘ Mikrosensory (Mikro-sensors), â&#x20AC;&#x201C; Sterowanie i przemysĹ&#x201A;owa komunikacja (Control systems technology and industrial communications): â&#x20AC;˘ Sterowanie elektroniczne (Controls, electronic), â&#x20AC;˘ Sterowanie mechaniczne, krzywkowe (Controls, mechanical, cam-controlled), â&#x20AC;˘ Sterowanie pneumatyczne (Controls, pneumatic), â&#x20AC;˘ Sterowanie CNC (CNC-control systems), â&#x20AC;˘ Sterowanie programowalne SPS (Freely programmable controls, FPCs), â&#x20AC;˘ Komputery przemysĹ&#x201A;owe (Industrial PCs), â&#x20AC;˘ Systemy sieciowe (BUS systems), â&#x20AC;˘ ZĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza sieciowe (BUS terminals), â&#x20AC;˘ Komponenty magistrali sieciowych (Components for fieldbus systems), 117

â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘

Wyspy zaworowe (Valve islands), Serworegulatory (Servo controler), Karty CPU (CPU-cards), UrzÄ&#x2026;dzenia zasilajÄ&#x2026;ce (Power supply units), Monitory i urzÄ&#x2026;dzenia operatorskie (Display and operating equipment), â&#x20AC;˘ Komponenty elektryczne dla sterownikĂłw (Electrical components for controls), â&#x20AC;˘ Obudowy i szafy (Industrial enclosures and control cabinets), â&#x20AC;˘ Transmisja informacji radiowa i mobilna (Transmitting data via wireless or mobil communications), â&#x20AC;˘ Transmisja optyczna (Optical data transmission), â&#x20AC;˘ Transmisja bezprzewodowa (Wireless data transmission), â&#x20AC;˘ Zdalna kontrola i diagnoza systemĂłw (Remote maintenance and diagnostic systems), â&#x20AC;˘ Interfejsy maszyna-maszyna M2M (Machine-to-machine M2M communications), â&#x20AC;˘ Interfejsy czĹ&#x201A;owiek-maszyna HMI (Human-machine interfaces HMI), â&#x20AC;˘ Wirtualna rzeczywistoĹ&#x203A;Ä&#x2021; do zastosowaĹ&#x201E; przemysĹ&#x201A;owych (Virtual reality systems for industrial applications), â&#x20AC;&#x201C; Aktuatoryka (Aktuatoric and drive technology): â&#x20AC;˘ ModuĹ&#x201A;y (Modules), â&#x20AC;˘ Chwytaki (Grippers), â&#x20AC;˘ UrzÄ&#x2026;dzenia mocujÄ&#x2026;ce (Clamping devices), â&#x20AC;˘ UrzÄ&#x2026;dzenia zatrzymujÄ&#x2026;ce (Stop devices), â&#x20AC;˘ Pneumatyczne systemy pozycjonujÄ&#x2026;ce (Positioning systems, pneumatic), â&#x20AC;˘ Pneumatyczne jednostki posuwowe (Feed units, pneumatic), â&#x20AC;˘ Mikrosystemy pozycjonujÄ&#x2026;ce (Micro-postitioning systems), â&#x20AC;˘ Ĺ oĹźyska (Bearings), â&#x20AC;˘ Prowadnice liniowe (Linear guides), â&#x20AC;˘ Elementy i systemy napÄ&#x2122;dĂłw liniowych (Linear motion drive elements and systems), â&#x20AC;˘ NC-sterowane napÄ&#x2122;dy obrotowe (Numeric controlled rotation axes), â&#x20AC;˘ NC-sterowane napÄ&#x2122;dy liniowe (Numeric controlled linear axes), â&#x20AC;˘ PrzekĹ&#x201A;adnie (Gears), â&#x20AC;˘ Silniki przemysĹ&#x201A;owe, urzÄ&#x2026;dzenia sterowania i ochrony (Industrial motors, motor controls, motor protection devices), â&#x20AC;˘ NapÄ&#x2122;dy specjalne (Special drives), â&#x20AC;˘ Systemy wielonapÄ&#x2122;dowe (Multiple systems). â&#x20AC;&#x201C; Oprogramowanie i chmury obliczeniowe (Software and cloud computing): â&#x20AC;˘ Oprogramowanie robotyki, montaĹźu i manipulacji (Software for robotics, assembly and handling technology), â&#x20AC;˘ Oprogramowanie dla przemysĹ&#x201A;owych systemĂłw wizyjnych (Software for machine vision), â&#x20AC;˘ Oprogramowanie i systemy dla inteligentnych systemĂłw produkcyjnych (Software and systems for the smart factory), 118

M !

!

J U # 6 V # ;=

!

J G@G; ;=

â&#x20AC;˘ UsĹ&#x201A;ugi dla inteligentnych systemĂłw produkcyjnych (Smart factory services), â&#x20AC;˘ Chmury obliczeniowe (Cloud computing), â&#x20AC;˘ Systemy i rozwiÄ&#x2026;zania dla aplikacji wielkich zbiorĂłw danych (Systems and solutions for Big data applications), â&#x20AC;˘ Integracja systemĂłw i doradztwo dla aplikacji wielkich zbiorĂłw danych (System integration and consulting for cloud computing and Big data).

TakĹźe w tym przypadku kaĹźdy z podanych terminĂłw miaĹ&#x201A; co najmniej kilka ich podterminĂłw, takĹźe i tu rzadkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; byli wystawcy z jednym produktem lub usĹ&#x201A;ugÄ&#x2026;, holding Beckhoff Automation GmbH & Co. KG miaĹ&#x201A; ich w branĹźy inteligentnie automatyzowanej produkcji najwiÄ&#x2122;cej, bo aĹź 48 pozycji produktowych.

SzczegĂłlne znaczenie dla rozwoju inteligentnej automatyzacji procesĂłw produkcyjnych majÄ&#x2026;, na obecnie realizowanym etapie cyfrowej optymalizacji przemysĹ&#x201A;u, zintegrowane platformy i Ĺ&#x203A;rodowiska programistyczne. Takim wiodÄ&#x2026;cym w skali Ĺ&#x203A;wiatowej opracowaniem jest platforma, raczej ze wzglÄ&#x2122;du na wielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Ĺ&#x203A;rodowisko PLM (Product Life-cycle Management), opracowane w 2012 r. przez koncern Siemens AG po przejÄ&#x2122;ciu w USA szeregu firm z dostÄ&#x2122;pnymi czÄ&#x2026;stkowymi opracowaniami. PLM prowadzi produkt przez caĹ&#x201A;e jego Ĺźycie techniczne, rozpoczynajÄ&#x2026;c od podania koncepcji i dokumentacji wirtualnej, drukowania modeli, ich badaĹ&#x201E; symulacyjnych, laboratoryjnych i przemysĹ&#x201A;owych, decyzji o podjÄ&#x2122;ciu produkcji, wirtualnej dokumentacji produkcyjnej, wytworzenia produktu w wirtualnym Ĺ&#x203A;rodowisku produkcyjnym, sprawdzenia jego poprawnoĹ&#x203A;ci, przejĹ&#x203A;cia z wirtualnego Ĺ&#x203A;rodowiska produkcyjnego do Ĺ&#x203A;rodowiska realnego, opracowania wspomaganej programowo i dokumentowanej komputerowo dokumentacji produkcyjnej i montaĹźowej, logistyki magazynowej, transportowej i sprzedaĹźnej, kontroli poprawnoĹ&#x203A;ci eksploatacji, przestrzegania terminĂłw przeglÄ&#x2026;dĂłw, napraw i remontĂłw, wskazywania miejsca i wykonawcy tych czynnoĹ&#x203A;ci, wreszcie sterowanego recyklingu. TakĹźe prowadzenia w caĹ&#x201A;ym tym Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuchu rachunku wytwarzanych wartoĹ&#x203A;ci dodanych, towarzyszÄ&#x2026;cych produktowi od jego powstania aĹź do wykorzystania jego odpadĂłw.

AUTOMATYKA

Zaawansowane technologie

) "

! ,

3 ! , X;'G;); S

= !M

Podobnie globalne znaczenie ma opracowana w holdingu Bosch Rexroth AG interaktywna platforma komunikacji ActiveCockpit â&#x20AC;&#x201C; jest jeszcze silniej niĹź PLM zorientowana na realne Ĺ&#x203A;rodowisko produkcyjne â&#x20AC;&#x201C; interaktywne przetwarzanie i wizualizacjÄ&#x2122; danych produkcyjnych on-line. IstotÄ&#x2026; jest staĹ&#x201A;e monitorowanie procesĂłw produkcyjnych i szybkie reagowanie na pojawiajÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; usterki dla utrzymania sprawnoĹ&#x203A;ci produkcji.

Kolejnymi informacjami, ktĂłre powinny byÄ&#x2021; dostÄ&#x2122;pne operatorowi i to moĹźliwie jak najbliĹźej urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; i maszyn linii produkcyjnej, sÄ&#x2026; dane dotyczÄ&#x2026;ce zapasĂłw i bieĹźÄ&#x2026;cych zamĂłwieĹ&#x201E;, co ma juĹź bezpoĹ&#x203A;redni zwiÄ&#x2026;zek z zaĹ&#x201A;oĹźeniami PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 i szybkiego, inteligentnie elastycznego reagowania celem speĹ&#x201A;nienia ĹźyczeĹ&#x201E; klienta. To samo dotyczy wspierania w posĹ&#x201A;ugiwaniu siÄ&#x2122; interfejsami sterowania produkcjÄ&#x2026;, a nawet uruchamiania niektĂłrych z nich rÄ&#x2122;cznie. W tym celu twĂłrcy ActiveCocpit wyposaĹźyli go juĹź w 2014 r. w interaktywne monitory dotykowe. Oznacza to, Ĺźe wszyscy pracownicy biorÄ&#x2026;cy udziaĹ&#x201A; w realizacji procesu majÄ&#x2026; staĹ&#x201A;y dostÄ&#x2122;p do najbardziej aktualnych danych potrzebnych inteligentnej, ciÄ&#x2026;gle doskonalonej, optymalizowanej i reagujÄ&#x2026;cej decyzjami na zgĹ&#x201A;aszane na bieĹźÄ&#x2026;co potrzeby, produkcji. Ĺ&#x161;wietnym uzupeĹ&#x201A;nieniem ActiveCocpit sÄ&#x2026; dwa Ĺ&#x203A;rodowiska programistyczne prezentowane przez holding Bosch Rexroth: Actve Assist oraz Open Core Engineering, ktĂłre w ramach kompleksowej oferty rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026; odrÄ&#x2122;bne dotychczas obszary automatyzacji: sterowniki PLC i nowoczesne technologie informatyczne, obejmujÄ&#x2026;ce otwarte standardy, narzÄ&#x2122;dzia programowe, pakiety funkcji oraz interfejs Open Core.

To nowe, zintegrowane podejĹ&#x203A;cie uwzglÄ&#x2122;dnia standardowe projektowanie IEC, opcje dostÄ&#x2122;pne dziÄ&#x2122;ki programowaniu w jÄ&#x2122;zykach wysokiego poziomu oraz dziÄ&#x2122;ki lepszemu dostÄ&#x2122;powi do podstawowych mechanizmĂłw sterowania zapewnia w czasie rzeczywistym, szybkÄ&#x2026; i niezaleĹźnÄ&#x2026; od siebie w obu wymienionych przypadkach, implementacjÄ&#x2122; procedur.

CharakterystycznÄ&#x2026; cechÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;czesnego etapu transformacji przemysĹ&#x201A;owej 4.0 jest siÄ&#x2122;ganie firm zajmujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; dotychczas automatyzacjÄ&#x2026; procesĂłw produkcyjnych po uzupeĹ&#x201A;nienia swojego profilu produkcyjnego i usĹ&#x201A;ugowego o rozwiÄ&#x2026;zania inteligentne, w tym nawet po rozwiÄ&#x2026;zania innych firm i to w dwĂłch obszarach: 10/2018

â&#x20AC;&#x201C; sprzÄ&#x2122;towym â&#x20AC;&#x201C; po inteligentne maszyny robotyczne i kobotyczne oraz â&#x20AC;&#x201C; informatycznym â&#x20AC;&#x201C; inteligentnego wsparcia wĹ&#x201A;asnych Ĺ&#x203A;rodkĂłw produkcji i inteligentnej realizacji automatyzacji procesĂłw produkcyjnych.

Dobrym przykĹ&#x201A;adem takiego dziaĹ&#x201A;ania jest Festo V. GmbH und Co. KG, holding od wielu dziesiÄ&#x2026;tkĂłw lat wytyczajÄ&#x2026;cy w skali Ĺ&#x203A;wiatowej drogi rozwoju automatyzacji systemĂłw produkcyjnych. WĹ&#x201A;asnym uzupeĹ&#x201A;nieniem sprzÄ&#x2122;towych Ĺ&#x203A;rodkĂłw automatyzacji jest juĹź wspomniany wczeĹ&#x203A;niej kobot (BionicCobot), w przypadku dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; informatycznych jest to inwestycja w dziedzinÄ&#x2122; sztucznej inteligencji polegajÄ&#x2026;ca na podpisaniu 17 kwietnia 2018 r., krĂłtko przed targami automatica, umowy z firmÄ&#x2026; Resolto Informatik GmbH, ktĂłra staĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciÄ&#x2026; grupy Festo.

Jej specjalnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; sÄ&#x2026; produkty programistyczne sztucznej inteligencji dla realizacji dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; automatyzujÄ&#x2026;cych i robotyzujÄ&#x2026;cych, przy czym sÄ&#x2026; one interpretowane wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie w czasie rzeczywistym i w bezpoĹ&#x203A;redniej bliskoĹ&#x203A;ci maszyn i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; produkcyjnych.

Ma to umoĹźliwiÄ&#x2021; oszczÄ&#x2122;dzanie energii, krĂłtsze czasy cyklĂłw produkcyjnych i przede wszystkim istotne ograniczenie awarii linii produkcyjnych, takĹźe ograniczenie strat od powstajÄ&#x2026;cych odrzutĂłw i brakĂłw. W pewnej perspektywie czasowej Festo przewiduje aplikacje oprogramowania Prognos, identyfikujÄ&#x2026;cego predykcyjnie anomalie i awarie wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce w liniach produkcyjnych oraz zwiÄ&#x2026;zanie dostÄ&#x2122;pnych dziÄ&#x2122;ki umowie z Resolto algorytmĂłw sztucznej inteligencji i duĹźych, przechowywanych w chmurze obliczeniowej, zbiorĂłw danych z wĹ&#x201A;asnymi produktami.

Z podobnymi dziaĹ&#x201A;aniami moĹźna byĹ&#x201A;o na targach automatica spotkaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w firmie Pilz GmbH & Co. KG, Ĺ&#x203A;redniej wielkoĹ&#x203A;ci przedsiÄ&#x2122;biorstwie specjalizujÄ&#x2026;cym siÄ&#x2122; w automatyzacji procesĂłw produkcyjnych i technologiach zabezpieczeĹ&#x201E; tych procesĂłw.

Firma pokazaĹ&#x201A;a tu nowe podejĹ&#x203A;cie i do problematyki robotyki, i do jej inteligentnego oprogramowania. Nie bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;c Ĺźadnym kla;

: 5

: D 8

,

#

# & W = !M

G=

119

sycznym producentem robotyki, firma pokazaĹ&#x201A;a opracowany przez niÄ&#x2026; moduĹ&#x201A;owy system robotyczny zĹ&#x201A;oĹźony z czterech moduĹ&#x201A;Ăłw: â&#x20AC;&#x201C; moduĹ&#x201A;u kinematycznego â&#x20AC;&#x201C; mechanizmu o 6. stopniach ruchliwoĹ&#x203A;ci, udĹşwigu 6 kg, masie wĹ&#x201A;asnej 19 kg i wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ciach MRK, â&#x20AC;&#x201C; moduĹ&#x201A;u sterowania serwonapÄ&#x2122;dĂłw mechanizmu i wspĂłĹ&#x201A;pracy z sensorami 2D i 3D, â&#x20AC;&#x201C; moduĹ&#x201A;u obsĹ&#x201A;ugi z wĹ&#x201A;asnym oprogramowaniem wizualizacji oraz programowania ruchu i dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; efektora, â&#x20AC;&#x201C; moduĹ&#x201A;u platformy ROS na bazie IPC, innowacyjnego, otwartego standardu programowania, ktĂłry ma stanowiÄ&#x2021; w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci bazÄ&#x2122; do realizacji pozostaĹ&#x201A;ych moduĹ&#x201A;Ăłw informatycznych systemu.

Firma Pilz zdecydowaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; na wykorzystanie w tym systemie programistycznej platformy ROS (Robot Operating System) nie tylko ze wzglÄ&#x2122;du na jej innowacyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; (ROS jest znany od 2010 r., w praktyce od 2014 r.), ale przede wszystkim na jej otwartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; oraz dostÄ&#x2122;p do zbioru wielu bibliotek procedur sterowania i symulacji ruchu, w tym sterowania niskopoziomowego, komunikacji miÄ&#x2122;dzywÄ&#x2026;tkowej, implementacji róşnych przydatnych funkcji oraz zarzÄ&#x2026;dzania pakietami. JednoczeĹ&#x203A;nie zdajÄ&#x2026;c sobie sprawÄ&#x2122; z trudnoĹ&#x203A;ci, jakie moĹźe sprawiaÄ&#x2021; ROS czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci przedsiÄ&#x2122;biorstw ze sĹ&#x201A;abym zapleczem informatycznym, firma Pilz pozostawiĹ&#x201A;a tym przedsiÄ&#x2122;biorstwom moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; korzystania z moduĹ&#x201A;u kinematycznego i z dotychczas stosowanego przez firmÄ&#x2122; klasycznego sposobu sterowania i programowania zautomatyzowanych i zrobotyzowanych gniazd produkcyjnych, korzystajÄ&#x2026;c ze znanego juĹź moduĹ&#x201A;u sterowania MCS (Motion Control System) i systemu automatyzacji PSS4000.

To przyjÄ&#x2122;cie, dwupoziomowe, wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie np. z ROS dla firm o zaawansowanym poziomie przyjmowania innowacyjnoĹ&#x203A;ci oraz klasyczne, dla firm o konwencjonalnym podejĹ&#x203A;ciu do problematyki sterowania i programowania procesĂłw automatyzacyjnych, jest charakterystyczne takĹźe dla innych firm na dzisiejszym etapie realizacji transformacji przemysĹ&#x201A;owej 4.0 i to nawet w kraju z przemysĹ&#x201A;em o bardzo zaawansowanym poziomie stosowanych i proponowanych nowoĹ&#x203A;ci oraz innowacji technologicznych.

a)

)

Jak juĹź wspomniano targi automatica to takĹźe wydarzenia i spotkania naukowe. Ekspozycji 2018 towarzyszyĹ&#x201A;y obrady i wykĹ&#x201A;ady: â&#x20AC;&#x201C; AUTOMOBIL PRODUKTION Congress, â&#x20AC;&#x201C; International Symposium on Robotics (ISR), â&#x20AC;&#x201C; OPC Foundation Day Europe at automatica i we wszystkie dni ekspozycji, z wolnym dostÄ&#x2122;pem dla kaĹźdego zainteresowanego: â&#x20AC;&#x201C; Automatica Forum na tematy: cyfryzacja, sztuczna inteligencja, praca 4.0, wspĂłĹ&#x201A;praca-czĹ&#x201A;owiek-maszyna, roboty serwisowe/przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; robotyki, â&#x20AC;&#x201C; IT2 Industry 4.0 Forum (Insider. Insights. Industry 4.0) z przedstawieniem sprawdzonych modeli biznesowych dla PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 oraz dla IoT, jak i uczenia siÄ&#x2122; postÄ&#x2122;powania z usieciowionymi produktami i urzÄ&#x2026;dzeniami produkcyjnymi na przykĹ&#x201A;adzie kilkudziesiÄ&#x2122;ciu zrealizowanych projektĂłw z tej dziedziny.

Dodatkowo zapewniony byĹ&#x201A; dostÄ&#x2122;p dla kaĹźdego zainteresowanego do: â&#x20AC;&#x201C; Servicerobotik Demopark z prezentacjami szczegĂłlnie ciekawych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; sprzÄ&#x2122;towych z moĹźliwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; ich wyprĂłbowania â&#x20AC;&#x17E;na wĹ&#x201A;asnym cieleâ&#x20AC;?, np. exoszkieletu francuskiej firmy RB 3D wspierajÄ&#x2026;cego pracÄ&#x2122; robotnikĂłw zatrudnionych przy budowie drĂłg lub spotkania z humanoidalnym robotem Ego wĹ&#x201A;oskiej firmy qbrobotics, â&#x20AC;&#x201C; Smart Maintenance Pavillon z rĂłwnie ciekawymi prezentacjami, ale informatycznymi, w tym wymiany doĹ&#x203A;wiadczeĹ&#x201E; dotyczÄ&#x2026;cych praktyki utrzymania poprawnego dziaĹ&#x201A;ania usieciowionych produktĂłw, produkcji i procesĂłw technologicznych. UzupeĹ&#x201A;nieniem tej platformy dialogowej byĹ&#x201A;y prowadzone w maĹ&#x201A;ych grupach spotkania quasikursowe nazwane Meet the Experts Workshop, odnoszÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; do najbardziej aktualnych problemĂłw Smart Maintenance z uczeniem ich praktycznego rozwiÄ&#x2026;zywania.

RĂłwnie interesujÄ&#x2026;ce propozycje spotkaĹ&#x201E; zaproponowaĹ&#x201A;o stowarzyszenie VDMA (niem. Verband Deutscher Maschinenund Anlagenbau), m.in.:

b)

U , 5

3 /[ ! L L 1 # 4 4 " < 1 !

!

! !1

, !

! SW ` !

" Q

" !

6 ! ' '

/ (' ; 1 ! ! !

R; U

#

L TL

/G = !M1

120

AUTOMATYKA

Zaawansowane technologie â&#x20AC;&#x201C; Special show: People in the Smart Factory z prezentacjami sprzÄ&#x2122;towymi i informatycznymi dotyczÄ&#x2026;cymi obecnoĹ&#x203A;ci, roli i zadaĹ&#x201E; pracownika w produkcji inteligentnie zautomatyzowanej i zrobotyzowanej, â&#x20AC;&#x201C; The Production of the Future. On Display Today z modelowymi demonstratorami sprzÄ&#x2122;towymi dziaĹ&#x201A;ania PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 w trzech przemysĹ&#x201A;ach: spoĹźywczym, opakowaĹ&#x201E; a nawet zindywizualizowanej, elastycznej produkcji samochodĂłw.

Nie mniej, a moĹźe nawet bardziej interesujÄ&#x2026;ce od powyĹźszych, byĹ&#x201A;y trzy wydarzenia o charakterze biznesowym: â&#x20AC;&#x201C; Dialoque Space Platform Economy poĹ&#x203A;wiÄ&#x2122;cona problemowi konkurencji na rynku o wartoĹ&#x203A;ci miliardĂłw euro, rosnÄ&#x2026;cej wraz z powiÄ&#x2122;kszajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; siÄ&#x2122; liczbÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;rednich i duĹźych przedsiÄ&#x2122;biorstw informacyjnych, telekomunikacyjnych, automatyzacyjnych i robotyzacyjnych, powodowanych m.in. powszechniejÄ&#x2026;cÄ&#x2026; obecnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; IoT, â&#x20AC;&#x201C; Start-up Arena prowadzona przez Mobile World Capital Barcelona, ktĂłrej celem byĹ&#x201A;o znalezienie 30 chÄ&#x2122;tnych i mĹ&#x201A;odych (takĹźe jeszcze potencjalnych) przedsiÄ&#x2122;biorcĂłw, z obszaru mechatroniki, automatyki i robotyki, dla wsparcia ich innowacyjnych koncepcji, odnoszÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; do zainteresowanych inwestorĂłw i przedstawicieli przemysĹ&#x201A;u szukajÄ&#x2026;cych nowych partnerĂłw do wspĂłĹ&#x201A;pracy, â&#x20AC;&#x201C; Investorsâ&#x20AC;&#x2122; Day â&#x20AC;&#x201C; Finance Meets Robotics and Automation, prowadzone przez EUnited Robotics spotkanie kontaktowe nowych, potencjalnych inwestorĂłw, zainteresowanych rosnÄ&#x2026;cÄ&#x2026; dynamicznie branĹźÄ&#x2026; automatyki i robotyki, z analitykami i doradcami finansowymi, przedstawicielami bankĂłw kredytowych, firm maklerskich i inwestycyjnych.

I jeszcze te juĹź wspomniane na poczÄ&#x2026;tku â&#x20AC;&#x17E;wyspyâ&#x20AC;? mĹ&#x201A;odzieĹźowo-dzieciÄ&#x2122;cej techniki Learning by Digital Doing: â&#x20AC;˘ automatica Makeathon â&#x20AC;&#x201C; we wspĂłĹ&#x201A;pracy z internetowymi sieciami sprzedaĹźy internetowej sprzÄ&#x2122;tu elektronicznego i oprogramowania, ITQ i Conrad Electronic: 30-godzinny konkurs dla 120 mĹ&#x201A;odych profesjonalistĂłw i studentĂłw mechaniki, mechatroniki i informatyki przemysĹ&#x201A;owej polegajÄ&#x2026;cy na utworzeniu zespoĹ&#x201A;u, zespoĹ&#x201A;owym opracowaniu projektu programowego i sprzÄ&#x2122;towego z zakresu automatyki, robotyki oraz IoT, nawiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026;cego do rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; potrzebnych w PrzemyĹ&#x203A;le 4.0, â&#x20AC;˘ Integration Islands, z podobnym jak wyĹźej wsparciem, ale dla nastolatkĂłw, od 10 lat, uczniĂłw szkĂłĹ&#x201A; podstawowych i Ĺ&#x203A;rednich, mĹ&#x201A;odych emigrantĂłw i â&#x20AC;Ś zainteresowanych technikÄ&#x2026; seniorĂłw. Wszyscy oni mogli braÄ&#x2021; udziaĹ&#x201A; w zajÄ&#x2122;ciach prowadzonych przez instruktorĂłw, wprowadzajÄ&#x2026;cych w Ĺ&#x203A;wiat techniki, od lutowania i toczenia rozpoczynajÄ&#x2026;c, przez drukowanie 3D, do uruchamiania sterowaĹ&#x201E; procesorowych klasy Arduino i programowania ruchu miniaturowych robotĂłw mobilnych â&#x20AC;&#x201C; a wiÄ&#x2122;c czyniÄ&#x2026;c pierwszy krok w mechatronikÄ&#x2122;, a przez niÄ&#x2026; w automatykÄ&#x2122; i robotykÄ&#x2122;.

'

Na koniec kilka uwag dotyczÄ&#x2026;cych spostrzeĹźeĹ&#x201E;, ktĂłre moĹźna byĹ&#x201A;o poczyniÄ&#x2021; na monachijskiej ekspozycji: â&#x20AC;˘ automatica jest bezsprzecznie najwaĹźniejszym w skali Ĺ&#x203A;wiatowej spotkaniem firm i specjalistĂłw zajmujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; szeroko rozumianÄ&#x2026; automatyzacjÄ&#x2026; i robotyzacjÄ&#x2026; procesĂłw 10/2018

produkcyjnych, w tym gĹ&#x201A;Ăłwnie nowoĹ&#x203A;ciami i innowacjami w tych dziedzinach. Od Chin. PoĹ&#x201A;udniowej Korei i Japonii przez TurcjÄ&#x2122; i PortugaliÄ&#x2122;, aĹź do Kanady. Niekoniecznie juĹź sprawdzonych w praktyce przemysĹ&#x201A;owej, jeszcze czÄ&#x2122;sto w modelach i prototypach, ale juĹź z duĹźÄ&#x2026; dozÄ&#x2026; prawdopodobieĹ&#x201E;stwa wytyczajÄ&#x2026;cych kierunki dalszego rozwoju firm je prezentujÄ&#x2026;cych i rozwoju obu wspĂłlnych dziedzin. Obok znanych powszechnie, duĹźych i bardzo duĹźych korporacji, dla ktĂłrych obecnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na targach jest obowiÄ&#x2026;zkowa, pojawiĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; te jeszcze nieznane, jak np. poĹ&#x201A;udniowokoreaĹ&#x201E;ski, wielobranĹźowy koncern Doosan Ĺ&#x203A;wiÄ&#x2122;tujÄ&#x2026;cy europejskÄ&#x2026; premierÄ&#x2122; swojego oddziaĹ&#x201A;u Doosan Robotics rozpoczynajÄ&#x2026;cego produkcjÄ&#x2122; robotĂłw serwisowych z duĹźym udziaĹ&#x201A;em MRK. I coraz liczniej obecne maĹ&#x201A;e i Ĺ&#x203A;rednie przedsiÄ&#x2122;biorstwa Ĺ&#x203A;wietnie uzupeĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;ce sprzÄ&#x2122;tem, informatykÄ&#x2026; i dostÄ&#x2122;pem do Internetu te od nich wiÄ&#x2122;ksze, â&#x20AC;˘ automatica 2018 dowiodĹ&#x201A;a ostatecznie, Ĺźe roboty i manipulatory staĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; obecnie podstawowymi narzÄ&#x2122;dziami automatyzacji, tak jak kiedyĹ&#x203A;, w latach 70., sterowniki programowalne, w latach 80. procesorowe regulatory napÄ&#x2122;dĂłw i później, w latach 90. XX wieku, nastawniki czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ciowe silnikĂłw prÄ&#x2026;du przemiennego. SzczegĂłlnÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; w tej nowoczesnej â&#x20AC;&#x17E;autorobotyzacjiâ&#x20AC;? zaczynajÄ&#x2026; odgrywaÄ&#x2021; roboty kolaboracyjne, zapeĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;c lukÄ&#x2122; i wspomagajÄ&#x2026;c niezbÄ&#x2122;dnÄ&#x2026; technologicznie i ekonomicznie pracÄ&#x2122; rÄ&#x2122;cznÄ&#x2026; maszynami manipulacyjnymi zmniejszajÄ&#x2026;cymi wysiĹ&#x201A;ek fizyczny i monotoniÄ&#x2122; tej pracy w wydaniu seryjnym, zwiÄ&#x2122;kszajÄ&#x2026;cymi jej wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wytwarzanych produktĂłw i jeszcze korzystajÄ&#x2026;cymi z tych pracownikĂłw-partnerĂłw maszyn (bionicznej) inteligencji i sprawnoĹ&#x203A;ci motorycznej. Jest to wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie potrzebne w transformacji przemysĹ&#x201A;owej 4.0, zakĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;cej z definicji nieseryjne, wiÄ&#x2122;c potrzebujÄ&#x2026;ce inteligencji wytwarzanie róşnorodnych produktĂłw, â&#x20AC;&#x201C; automatica 2018 wyraĹşnie zracjonalizowaĹ&#x201A;a obowiÄ&#x2026;zkowÄ&#x2026; jeszcze teraz gdzie-niegdzie euforiÄ&#x2122; i zachĹ&#x201A;yĹ&#x203A;niÄ&#x2122;cie siÄ&#x2122; oczekiwaniem na natychmiastowÄ&#x2026;, w gruncie rzeczy niezdefiniowanÄ&#x2026; bliĹźej (R)ewolucjÄ&#x2122; 4.0. Transformacja przemysĹ&#x201A;owa 4.0, ktĂłrej jesteĹ&#x203A;my Ĺ&#x203A;wiadkami lub czynnymi uczestnikami, wymaga najpierw dokoĹ&#x201E;czenia optymalizacji etapu PrzemysĹ&#x201A;u 3.0 (pamiÄ&#x2122;taj, najpierw â&#x20AC;Ś Optimize your Production), a wiÄ&#x2122;c skutecznej i zaawansowanej robotyzacji i cyfryzacji, a dopiero potem stopniowego przechodzenia z coraz wiÄ&#x2122;kszym udziaĹ&#x201A;em informatyzacji i internetyzacji produktĂłw i Ĺ&#x203A;rodkĂłw produkcji, do zdefiniowanego przez PlatformÄ&#x2122; 4.0 â&#x20AC;&#x201C; etapu PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. To byĹ&#x201A;o widaÄ&#x2021; nawet przez znikniÄ&#x2122;cie, nad â&#x20AC;&#x17E;wszystkimâ&#x20AC;? na róşnych targach, spotkaniach i prezentacjach, napisĂłw Oto juĹź jest PrzemysĹ&#x201A; 4.0 i rozumne sygnalizowanie, Ĺźe PrzyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; to kobotyka. I nie tylko oczywiĹ&#x203A;cie, bo interesujÄ&#x2026;ce byĹ&#x201A;o takĹźe obserwowanie przenikania siÄ&#x2122; produktĂłw i Ĺ&#x203A;rodkĂłw produkcji miÄ&#x2122;dzy firmami â&#x20AC;&#x201C; juĹź nie dziwi i nie wstydzi napis firmowy na sprzÄ&#x2122;cie uzupeĹ&#x201A;nionym przez innÄ&#x2026; firmÄ&#x2122; jej zespoĹ&#x201A;ami. Ta cecha: â&#x20AC;&#x17E;wiÄ&#x2122;cej wspĂłĹ&#x201A;pracy firmowej, mniej konkurencji firmowejâ&#x20AC;?, to wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie jedna z oczekiwanych cech etapu PrzemysĹ&#x201A;u 4.0, â&#x20AC;&#x201C; automatica to takĹźe, o czym w tekĹ&#x203A;cie byĹ&#x201A;o niewiele, pola i przykĹ&#x201A;ady aplikacji prezentowanych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; i sprzÄ&#x2122;towych, i usĹ&#x201A;ugowych, w przemysĹ&#x201A;ach, ktĂłre z nich korzystajÄ&#x2026;.

121

,

# ! !

4 D 8 E

F # # #

780N !

# !

5 # &

Szybko wymieniajÄ&#x2026;c, dla zwrĂłcenia uwagi â&#x20AC;&#x201C; to przemysĹ&#x201A;y samochodowy, budowlany, chemiczny, elektromaszynowy, odnawialnej energii, napojĂłw i produktĂłw spoĹźywczych, przetwĂłrstwa drewna, technik informacyjnych i telekomunikacyjnych, przetwĂłrstwa tworzyw sztucznych i gumy, logistyki, lotniczy i kosmiczny, metalowy, hutniczy, papierowy i drukarski, farmaceutyczny, kosmetyczny i medyczny, takĹźe opakowaĹ&#x201E;, â&#x20AC;&#x201C; automatica 2018 pokazaĹ&#x201A;a teĹź, Ĺźe jednym z gĹ&#x201A;Ăłwnych problemĂłw, o ile nie problemem najwaĹźniejszym, transformacji przemysĹ&#x201A;owej 4.0 jest pilne przygotowanie kadr, InĹźyniera 4.0. Czy ma to byÄ&#x2021; â&#x20AC;&#x17E;czĹ&#x201A;owiek renesansuâ&#x20AC;?, wiedzÄ&#x2026;cy i umiejÄ&#x2026;cy wszystko? I tak, i nie, bo wiedza w czasach renesansu byĹ&#x201A;a drobinÄ&#x2026; tej wiedzy, ktĂłra pojawia siÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x17E;dzieĹ&#x201E; w dzieĹ&#x201E;â&#x20AC;? w naszych czasach. DziedzinÄ&#x2026; wiedzy, ktĂłra ewidentnie buduje podstawy transformacji przemysĹ&#x201A;owej 4.0, jest oczywiĹ&#x203A;cie mechatronika i dziÄ&#x2122;ki niej moĹźe postÄ&#x2122;powaÄ&#x2021; mechatronizacja produktĂłw i Ĺ&#x203A;rodkĂłw produkcji. Bo mechatronika to synergiczne w skutkach poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie mechaniki, elektronicznego sterowania i systemowego myĹ&#x203A;lenia przy projektowaniu i wytwarzaniu produktĂłw. MoĹźna byĹ&#x201A;o to przekonanie zobaczyÄ&#x2021;, odczytaÄ&#x2021; i odsĹ&#x201A;uchaÄ&#x2021; w wielu miejscach na targach. TakĹźe uczestniczyÄ&#x2021; jako mĹ&#x201A;ody profesjonalista lub student w przejĹ&#x203A;ciu od idei do jej urzeczywistnienia we wspomnianym juĹź 30-godzinnym konkursie automatica Makeathon oraz jako nastolatek w zajÄ&#x2122;ciach z mechatroniki na wspomnianych wyĹźej Integration Islands, â&#x20AC;&#x201C; w targach automatica 2018 uczestniczyliĹ&#x203A;my przez liczne zagraniczne firmy-matki firm-cĂłrek pracujÄ&#x2026;cych w polskiej gospodarce. W krajach o zaawansowanym rozwoju technologii przemysĹ&#x201A;owych dzieje siÄ&#x2122; to czÄ&#x2122;sto na odwrĂłt, to wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie firmy-cĂłrki firm-matek byĹ&#x201A;y obecne na targach, np. japoĹ&#x201E;ski wielobranĹźowy koncern Kawasaki prezentowaĹ&#x201A;a niemiecka Kawasaki Robotics GmbH. ZabrakĹ&#x201A;o na targach automatica autentycznie polskich firm przemysĹ&#x201A;owych z wyjÄ&#x2026;tkiem dwĂłch: pierwszej â&#x20AC;&#x201C; Future Processing z jednÄ&#x2026; specjalnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; produktowÄ&#x2026; (software do przetwarzania obrazĂłw) i drugiej â&#x20AC;&#x201C; Rob-Tech teĹź z jednÄ&#x2026; specjalnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; (robotyzacja klejenia i uszczelniania) oraz prezentacja miasta Ĺ&#x203A;redniej wielkoĹ&#x203A;ci bez Ĺźadnej specjalnoĹ&#x203A;ci. Trudno byĹ&#x201A;o je nawet odszukaÄ&#x2021;, ale pomijajÄ&#x2026;c ten fakt, to byĹ&#x201A;o dramatycznie maĹ&#x201A;o â&#x20AC;&#x201C; polskich nowoĹ&#x203A;ci i innowacji w stosunku do tych polskich firm, w tym mĹ&#x201A;odych, start-upâ&#x20AC;&#x2122;owych, postakademickich, prezentujÄ&#x2026;cych dobry a nawet bardzo dobry poziom produktĂłw mechatronicznych i informatycznych, dajÄ&#x2026;cy siÄ&#x2122; bez naciÄ&#x2026;gania porĂłwnaÄ&#x2021; z produktami firm obecnych na spo122

tkaniu monachijskim. Cytowany w czerwcowym numerze miesiÄ&#x2122;cznika branĹźowego AUTOMATYKA 6/2018, Jan Filip StaniĹ&#x201A;ko, dyrektor Departamentu Innowacji Ministerstwa PrzedsiÄ&#x2122;biorczoĹ&#x203A;ci i Technologii, odnoszÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; do Raportu o innowacyjnoĹ&#x203A;ci MĹ&#x161;P (Smart Industry Polska 2018) wykonanego na zlecenie firmy Siemens, zatytuĹ&#x201A;owaĹ&#x201A; swoje uwagi PaĹ&#x201E;stwo przeszkadza, paĹ&#x201E;stwo pomaga â&#x20AC;Ś, a gdyby tak ten tytuĹ&#x201A; zamieniÄ&#x2021; w kolejnych dwĂłch latach lub jeszcze szybciej na PaĹ&#x201E;stwo nie przeszkadza, tylko pomagaâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;&#x201C; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie za dwa lata kolejna edycja monachijskiej ekspozycji!

Bibliografia i netografia â&#x20AC;˘ automatica, Optimize your Production. Official Catalog. Messe MĂźnchen GmbH, 2018. â&#x20AC;˘ automatica, Optimize your Production. Face the Future of Manufacturing. Final Edition. Messe MĂźnchen GmbH, 2018. â&#x20AC;˘ Mechatronik. Design, Entwicklung, Integration. Special automatica, 5 (2018) 126, creativ management AG, Mainleus 2018. â&#x20AC;˘ â&#x20AC;&#x17E;Robotik und Production, Integration, Anwendung, LĂśsungen.â&#x20AC;?

Highlights der automatica, 3 (2018) 3, TeDo Verlag GmbH, Marburg 2018. â&#x20AC;˘ Batorska S., Smart Industry Polska 2018. Raport o innowacyjnoĹ&#x203A;ci MĹ&#x161;P. â&#x20AC;&#x17E;Automatykaâ&#x20AC;?. Nr 6, 2018, 93â&#x20AC;&#x201C;100. â&#x20AC;˘ KaliczyĹ&#x201E;ska M., Big data nie tylko dla PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. â&#x20AC;&#x17E;Automatykaâ&#x20AC;?, Nr 6, 2018, 101â&#x20AC;&#x201C;108. â&#x20AC;˘ KaliczyĹ&#x201E;ska M., Kluczowe technologie PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. â&#x20AC;&#x17E;Automatykaâ&#x20AC;?, Nr 1-2, 2018, 95â&#x20AC;&#x201C;96. â&#x20AC;˘ Olszewski M., Basics of Servopneumatics. VDI Verlag, DĂźsseldorf 2007. â&#x20AC;˘ Olszewski M., Bionika. â&#x20AC;&#x17E;Automatykaâ&#x20AC;?, Nr 6, 2018, 111â&#x20AC;&#x201C;116. â&#x20AC;˘ Olszewski M., Mechatronizacja produktu i produkcji â&#x20AC;&#x201C; PrzemysĹ&#x201A; 4.0. â&#x20AC;&#x153;Pomiary Automatyka Robotykaâ&#x20AC;?, Nr 3, 2016, 6â&#x20AC;&#x201C;28. â&#x20AC;˘ PolitaĹ&#x201E;ska A., Stoch M., Co ma wspĂłlnego InĹźynier 4.0 z czĹ&#x201A;owiekiem renesansu? â&#x20AC;&#x17E;Automatykaâ&#x20AC;?, Nr 6, 2018, 109â&#x20AC;&#x201C;110. â&#x20AC;˘ Stoll W., Bionik. Lernen von der Natur â&#x20AC;&#x201C; Impulse fĂźr Innovation.

Edition Festo, Esslingen 2018. â&#x20AC;˘ www.targiwmonachium.pl â&#x20AC;&#x201C; Biuro TargĂłw Monachijskich w Polsce. â&#x20AC;˘ www.automatica-munich.com â&#x20AC;&#x201C; Bord of Management, Messe MĂźnchen GmbH. â&#x20AC;˘ www.abb.de/robotics â&#x20AC;&#x201C; ABB Automation GmbH. â&#x20AC;˘ www.beckhoff.de â&#x20AC;&#x201C; Beckhoff Automation GmbH & Co. KG. â&#x20AC;˘ www.boschrexroth.de â&#x20AC;&#x201C; Bosch Rexroth AG. â&#x20AC;˘ www.dlr.de/m - Deutsches Zentrum fĂźr Luft- und Raumfahrt e.V. (DLR), Institut fĂźr Robotik und Mechatronik. â&#x20AC;˘ www.doosanrobotics.com â&#x20AC;&#x201C; Doosan Robotics Inc. â&#x20AC;˘ www.eu-nited.net/robotics â&#x20AC;&#x201C; EUnited Robotics â&#x20AC;&#x201C; The European Robotics Association. â&#x20AC;˘ www.fanuc.eu - Fanuc Deutschland GmbH. â&#x20AC;˘ www.festo.de - Festo Vertrieb GmbH und Co. KG. â&#x20AC;˘ www.fp-robotics.com â&#x20AC;&#x201C; F&P Robotics AG. â&#x20AC;˘ www.gudel.com â&#x20AC;&#x201C; GĂźdel Group AG. â&#x20AC;˘ www.kuka.com â&#x20AC;&#x201C; KUKA AG. â&#x20AC;˘ www.pilz.com â&#x20AC;&#x201C; Pilz GmbH & Co. KG. â&#x20AC;˘ www.qbrobotics.com â&#x20AC;&#x201C; qbrobotics srl. â&#x20AC;˘ www.schunk.com â&#x20AC;&#x201C; Schunk GmbH & Co. KG. â&#x20AC;˘ www.siemens.com â&#x20AC;&#x201C; Siemens AG. â&#x20AC;˘ www.universal-robots.com - Universal Robots A/S. â&#x20AC;˘ www.cit-ec.de â&#x20AC;&#x201C; Universität Bielefeld, Cluster of Excellence Cognitive Interaction Technology (CITEC). â&#x20AC;˘ www.vdma.org/r+a â&#x20AC;&#x201C; VDMA Robotik + Automation. â&#x20AC;˘ www.yaskawa.eu.com â&#x20AC;&#x201C; YASKAWA Europe GmbH.

Politechnika Warszawska AUTOMATYKA

28-30.11.2018

KONFERENCJA

www.topautomotive.pl R E K L A M A

WSPÓŁPRACA

ABB SP. Z O.O. TEL. 22 223 70 00, WWW.ABB.PL .............................................................................................................................................. 10

AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL ......................................................................................................66

AUTOMATION24 GMBH TEL. 22 439 65 00; 00 800 24 2011 24, WWW.AUTOMATION24.PL ................................................................. 21

AUTOMATYKA-POMIARY-STEROWANIE SA TEL. 85 748 34 00, 85 748 34 03, WWW.APS.PL .............................................................................................................. 9

AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL ....................................................................................................................... 123

B&R AUTOMATYKA PRZEMYSŁOWA SP. Z O.O. TEL. 61 846 05 00, WWW.BR-AUTOMATION.COM ......................................................................................13, 44–45

BALLUFF SP. Z O.O. TEL. 71 382 09 00, WWW.BALLUFF.PL, WWW.LEUZE.PL ......................................................................... 19, 67–69

DANFOSS POLAND SP. Z O.O. TEL. 22 755 06 68, WWW.DANFOSS.PL/NAPEDY ................................................................................ I OKŁ., 74–76

PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ ............................................................................................................................... 14, 17

ELESA+GANTER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 737 70 47, WWW.ELESA-GANTER.PL .................................................................................................. 3, 78–79

ELMARK AUTOMATYKA SP. Z O.O. TEL. 22 541 84 65, WWW.ELMARK.COM.PL ......................................................................................................31, 48–50

ENDRESS+HAUSER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 773 00 00, WWW.PL.ENDRESS.COM ............................................................................................................72–73

FAULHABER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 61 278 72 53, WWW.FAULHABER.COM ............................................................................................................. II OKŁ.

HF INVERTER POLSKA S.C. TEL. 56 653 99 16, WWW.HFINVERTER.PL ...............................................................................................88–90, IV OKŁ.

IGUS SP. Z O.O. TEL. 22 863 57 70, WWW.IGUS.PL .............................................................................................................................. 11, 42, 77

KUKA CEE GMBH SP. Z O.O. , ODDZIAŁ W POLSCE TEL. 32 730 32 14, WWW.KUKAROBOTICS.PL ................................................................................................ 29, 52–53

124

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL ..............................................................................................................................10, 27, 83

PHOENIX CONTACT TEL. 71 39 80 410, WWW.PHOENIXCONTACT.PL .................................................................................. 15, 17, 80–82

PILZ POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 884 71 00, WWW.PILZ.PL ............................................................................................................................ 33, 46–47

PPH WOBIT E.K.J. OBER S.C. TEL. 61 222 74 22, WWW.WOBIT.COM.PL ..................................................................................................................... 37, 51

PTAK WARSAW EXPO TEL. 48 518 739 124, WWW.WARSAWEXPO.EU ............................................................................................................... 92

RADWAG WAGI ELEKTRONICZNE TEL. 48 384 88 00, WWW.RADWAG.PL ................................................................................................... 84–87, III OKŁ.

RS COMPONENTS TEL. 22 223 11 11, PL.RS-ONLINE.COM ......................................................................................................................................5

SCHMERSAL-POLSKA SP. J. E. NOWICKA, M. NOWICKI TEL. 22 816 85 78, WWW.SCHMERSAL.PL ......................................................................................................................... 23

SCHUNK INTEC SP. Z O.O. TEL. 22 726 25 00, WWW.SCHUNK.COM .......................................................................................................... 39, 40–41

SELS SP. Z O.O. SP. KOMANDYTOWA TEL. 22 848 08 42, WWW.SELS.PL ................................................................................................................................... 57, 63

STAUBLI ŁÓDŹ SP. Z O.O. TEL. 42 636 85 04, WWW.STAUBLI.COM ............................................................................................................................. 35

STEMMER IMAGING TEL. 664 921 922, WWW.STEMMER-IMAGING.PL ............................................................................................... 64–65

TEAM PREVENT TEL 32 326 30 08, HTTP://WWW.TEAMPREVENT.PL ................................................................................................ 123

TARGI LUBLIN SA TEL. 81 458 15 11, WWW.TARGI.LUBLIN.PL ............................................................................................................................92

Your Global Automation Partner

TURCK SP. Z O.O. TEL. 77 443 48 00, WWW.TURCK.PL ..................................................................................................................................17, 61

ZIMMER-GROUP TEL. +48 884 626 300, WWW.ZIMMER-GROUP.DE/PL .............................................................................................43

10/2018

125

STANOWISKO: !

! J

?5> FIRMA: Bosch Rexroth

Z

tematem PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 spotkaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; zaledwie dwa lata temu, wĂłwczas nie zdawaĹ&#x201A; sobie sprawy, Ĺźe tak szybko bÄ&#x2122;dzie miaĹ&#x201A; okazjÄ&#x2122; wdraĹźaÄ&#x2021; konkretne rozwiÄ&#x2026;zania u klientĂłw firmy Bosch Rexroth.

PoĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie automatyki, metod LEAN, sieci neuronowych, sterownikĂłw PLC, plikĂłw JSON, REST-API - to wszystko, plus dotychczasowa wiedza z zakresu IT, to gĹ&#x201A;Ăłwne obszary jego dziaĹ&#x201A;ania.

Wszystko zaczÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o siÄ&#x2122; w wojsku.

W latach 1989â&#x20AC;&#x201C;1994 studiowaĹ&#x201A; na Wydziale Cybernetyki Wojskowej Akademii Technicznej, gdzie miaĹ&#x201A; okazjÄ&#x2122; zapoznaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; z najnowszymi systemami IT, ktĂłre nie byĹ&#x201A;y jeszcze dostÄ&#x2122;pne w biznesie cywilnym.

PoznaĹ&#x201A; i wdroĹźyĹ&#x201A; rozwiÄ&#x2026;zania bazodanowe m.in. AS/400 firmy IBM, VAX firmy Digital oraz systemy zbierania informacji z pola walki. MiaĹ&#x201A; okazjÄ&#x2122; wspĂłĹ&#x201A;pracowaÄ&#x2021; z kolegami z agencji NACISA w zakresie interoperacyjnoĹ&#x203A;ci polskich systemĂłw IT z systemami uĹźywanymi w SiĹ&#x201A;ach Zbrojnych innych PaĹ&#x201E;stw NATO. ZajmowaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; symula-

126

cjÄ&#x2026; komputerowÄ&#x2026; pracy sieci danych oraz rozproszonego przetwarzania danych. Jako odskoczniÄ&#x2122; od â&#x20AC;&#x17E;powaĹźnychâ&#x20AC;? tematĂłw potraktowaĹ&#x201A; realizacjÄ&#x2122; systemu zbierajÄ&#x2026;cego dane z czytnikĂłw czasu pracy dla pewnej jednostki wojskowej. Ponadto publikowaĹ&#x201A; artykuĹ&#x201A;y w czasopiĹ&#x203A;mie â&#x20AC;&#x17E;Telecom Forumâ&#x20AC;?, w staĹ&#x201A;ej rubryce na temat sieci inteligentnych, dronĂłw i interoperacyjnoĹ&#x203A;ci systemĂłw.

Po rozstaniu z mundurem w 1997 r. jego zawodowa Ĺ&#x203A;cieĹźka zwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; z firmÄ&#x2026; Bosch Rexroth. PracujÄ&#x2026;c jako specjalista IT i administrator sieci komputerowej miaĹ&#x201A; okazjÄ&#x2122; poznaÄ&#x2021; specyfikÄ&#x2122; pracy informatyka (tak czasem odpowiadaĹ&#x201A; swoim wspĂłĹ&#x201A;pracownikom: â&#x20AC;&#x17E;A u mnie dziaĹ&#x201A;a!â&#x20AC;?). ZaczÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; rĂłwnieĹź interesowaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; systemami zarzÄ&#x2026;dzania przedsiÄ&#x2122;biorstwem klasy ERP. ByĹ&#x201A; szefem projektĂłw wdraĹźajÄ&#x2026;cych m.in. systemy zarzÄ&#x2026;dzania magazynem WMS, SAP w spĂłĹ&#x201A;ce krajowej i filiach europejskich, czy zaawansowane systemy bazodanowe dla obsĹ&#x201A;ugi sieci dystrybucji towarĂłw na rynku rosyj-

skim. SpecjalizowaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; w ratowaniu tzw. upadajÄ&#x2026;cych projektĂłw. W 2016 r. zostaĹ&#x201A; kierownikiem projektu PrzemysĹ&#x201A; 4.0, promujÄ&#x2026;cego rozwiÄ&#x2026;zania IT w nowoczesnych zakĹ&#x201A;adach przemysĹ&#x201A;owych. Wraz z zespoĹ&#x201A;em stworzyĹ&#x201A; przykĹ&#x201A;adowe dema monitoringu maszyn, linii produkcyjnej i procesĂłw â&#x20AC;&#x201C; przedstawiaĹ&#x201A; je na licznych konferencjach z zakresu PrzemysĹ&#x201A;u 4.0.

W 2018 r. dotychczasowy projekt I4.0 w firmie Bosch Rexroth zostaĹ&#x201A; przeksztaĹ&#x201A;cony w DziaĹ&#x201A; RozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. Jako kierownik dziaĹ&#x201A;u Adam ma za zadanie wdraĹźaÄ&#x2021; projekty transformacji cyfrowej w fabrykach chcÄ&#x2026;cych poprawiaÄ&#x2021; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; swoich procesĂłw.

W czasie prywatnym fan gier na konsoli, filmĂłw Marvela oraz miĹ&#x201A;oĹ&#x203A;nik wszelkich podróşy.

Ostatnia z nich, odbyta wraz z cĂłrkÄ&#x2026; ĂłsmoklasistkÄ&#x2026; do Genewy, zaowocowaĹ&#x201A;a zwiedzaniem oĹ&#x203A;rodka naukowo-badawczego CERN oraz wizytÄ&#x2026; pod Mont Blanc. Ĺťona oraz pies Sherlock tym razem niestety zostali w domu.

AUTOMATYKA

( 5 $ 3 $

Adam Piszczatowski