AUTOMATYKA 11/2018

TEMAT NUMERU Wytwarzanie przyrostowe. Druk 3D CENA 15,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 22

PRZEGLĄD 34

PRAWO 48

Aleksandra Banaś, ifm electronic

Podzespoły do automatyki przemysłowej

Równość dostępu do sztucznej inteligencji

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

„

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

Niezawodny partner dla rozwiązań łączeniowych.

“

Han . Niezawodne połączenie.

11/2018

pl.rs-online.com

Kim chciałeś zostać, będąc dzieckiem?

Twoja ambicja zaprowadziła Cię do świata inżynierii, a Twoje pomysły kształtują jego przyszłość. Jednak by robić to, co robisz najlepiej, potrzebujesz czasu na skupienie się na tym, co naprawdę się liczy.

Jesteśmy dystrybutorem produktów dla automatyki, elektroniki i utrzymania ruchu i od 80 lat pomagamy naszym klientom osiągnąć ich cele.

Wspieramy wszystkich pełnych inspiracji. Wspieramy inżynierów jutra.

We’re here

Profesjonalna pomoc techniczna | Wiodący dostawcy | Dostawa do 24h lub do 48h

OD REDAKCJI

Szanowni Państwo, Przemysł 4.0 to innowacyjne technologie, które w znacznym stopniu bazują lub przyczyniają się do cyfryzacji wielu dziedzin şycia. Piszemy na ten temat od blisko trzech lat, przyblişając co ciekawsze rozwiązania współpracujących z nami firm. Ale po raz pierwszy zamieszczamy obszerny artykuł dotyczący innowacyjnej technologii wytwarzania, która przyspiesza prototypowanie, testowanie, a tym samym konstruowanie i produkcję nowych rozwiązań.

Wytwarzanie przyrostowe i druk 3D są tematem wiodącego artykułu bieşącego numeru. Autor w pierwszych zdaniach wyjaśnia róşnicę między pojęciami druku 3D oraz wytwarzania przyrostowego – druk 3D naleşy do technik wykorzystujących addytywne wytwarzanie, ale w drugą stronę ta relacja nie zawsze zachodzi. W artykule zawarto informacje o najnowszych rozwiązaniach druku 3D i ciekawe przykłady z międzynarodowego rynku.

Wartością dodaną są wypowiedzi przedstawicieli firm, którzy dzielą się doświadczeniem na temat efektów stosowania druku 3D, takich jak obnişenie kosztów prototypowania i produkcji czy redukcja ograniczeń. Na marginesie zaznaczę, şe druk 3D w Polsce ma się bardzo dobrze – naleşymy do krajów o największej liczbie producentów drukarek 3D. Tym bardziej zachęcam do zapoznania się z artykułem.

Coraz częściej tematyce przemysłu przyszłości towarzyszą hasła związane ze sztuczną inteligencją (AI), uczeniem maszynowym i zaawansowanymi algorytmami. Tematykę wpływu sztucznej inteligencji na jednolity rynek (cyfrowy), produkcję, konsumpcję, zatrudnienie i społeczeństwo podjął Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny. W raporcie z maja i czerwca 2017 r. oprócz zagadnień poświęconych etyce, bezpieczeństwu, pracy, prywatności, w których AI stwarzać będzie w najblişszej przyszłości wyzwania społeczne i prawne, wymieniane są równieş nierówność i wykluczenie społeczne. Stałym Czytelnikom działu Prawo i normy polecamy artykuł „Równość dostępu do sztucznej inteligencji�, którego treść przyblişa proponowane rozwiązania.

Co jest największym hamulcem rewolucji przemysłowej w Polsce? Dlaczego integracja „small solution� stanowi wyzwanie? Jak oswoić wdraşanie zmian technologicznych w przedsiębiorstwach? O tych i innych aspektach działań w świecie automatyki rozmawiamy z Aleksandrą Banaś, prezesem zarządu ifm electronic.

Na zakończenie polecam obszerną relację z targów Energetab 2018.

GorÄ…co zapraszam do lektury!

11/2018

3

SPIS TREŚCI REDAKTOR NACZELNA Małgorzata Kaliczyńska tel. 22 874 01 46 e-mail: mkaliczynska@piap.pl REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska REDAKCJA TEMATYCZNA Sylwia Batorska WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Marcin Bieńkowski, Jolanta Górska-Szkaradek, Agnieszka Staniszewska, Marcin Zawisza, Damian Żabicki SEKRETARZ REDAKCJI Urszula Chojnacka tel. 22 874 01 85 e-mail: uchojnacka@piap.pl MARKETING I REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek – menedżer tel. 22 874 01 91 e-mail: jgorska@piap.pl

Z BRANŻY PRODUKTY

14

ROZMOWA

Automatyka przemysłowa jest przepustką do rentowności 22 Rozmowa z Aleksandrą Banaś, prezesem zarządu ifm electronic

TEMAT NUMERU Druk 3D w przemyśle

26

Najnowsze trendy i sposoby wykorzystania

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Podzespoły do automatyki przemysłowej Jaki enkoder wybrać?

Napędy AC30 firmy Parker Hannifin

Sylwia Batorska tel. 22 874 00 60 e-mail: sbatorska@piap.pl

6

Pomiarowe przetworniki Dataforth

34 43 45 46

PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Elżbieta Walczak tel. 22 874 03 51 e-mail: ewalczak@piap.pl SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska KOREKTA Urszula Chojnacka, Ewa Markowska, Elżbieta Walczak DRUK Zakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o.

Nakład: 4000 egzemplarzy REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 874 01 46, fax 22 874 02 20 e-mail: automatyka@piap.pl www.AutomatykaOnline.pl WYDAWCA Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.

22

AUTOMATYKA PRZEMYSŁOWA JEST PRZEPUSTKĄ DO RENTOWNOŚCI Co jest największym hamulcem rewolucji przemysłowej w Polsce?

Dlaczego integracja „small solution” stanowi wyzwanie? Jak oswoić wdrażanie zmian technologicznych w przedsiębiorstwach?

O tych i innych aspektach działań w świecie automatyki rozmawiamy z Aleksandrą Banaś, prezesem zarządu ifm electronic.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów

4

promocyjnych.

AUTOMATYKA

26

SPIS TREŚCI

DRUK 3D W PRZEMYŚLE Najnowsze trendy i sposoby wykorzystania W nomenklaturze dotyczącej wytwarzania przyrostowego coraz częściej i naprzemiennie pojawiają się dwa pojęcia: druk 3D (3D Printing) i wytwarzanie addytywne (Additive Manufacturing).

To jednak nie to samo. Zgodnie z wytycznymi Amerykańskiego Narodowego Instytutu Normalizacyjnego pojęcie druku 3D (drukowanie 3D) odnosi się tylko i wyłącznie do technologii i maszyn powiązanych z produkcją przez nakładanie materiału na stół modelowy maszyny.

PRAWO I NORMY Równość dostępu do sztucznej inteligencji

48

RYNEK Urządzenie IoT Edge – inżynieria procesów zgodna z ideą Przemysłu 4.0 Roboty i koboty w przemyśle

50 52

APLIKACJE Regulacja położenia podzespołów maszyn

56

Udany duet sztuki kinetycznej ze spiralnym prowadnikiem kablowym

59

WYDARZENIA Świat energetyki zaczyna się w Bielsku-Białej

60

31. edycja targów Energetab

Omron otworzył Innovation Lab

66 67

Elastyczna produkcja i redukcja kosztów przy wsparciu robotów

68

BIBLIOTEKA

71

Dzień innowacji w Prima Power

Fot. Shutterstock

WSPÓŁPRACA

72

LUDZIE Jarosław Gracel, członek zarządu operacyjnego, 74 dyrektor ds. Przemysłu 4.0, ASTOR 11/2018

34

PODZESPOŁY DO AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ Rozwój automatyki przemysłowej ma bezpośredni wpływ na dynamikę rozwoju przemysłu. Od urządzeń i systemów automatyki w dużym stopniu zależy wydajność różnego rodzaju procesów przemysłowych oraz jakość i powtarzalność ich produktów końcowych.

48

RÓWNOŚĆ DOSTĘPU DO SZTUCZNEJ INTELIGENCJI Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Sztuczna inteligencja: wpływ sztucznej inteligencji na jednolity rynek (cyfrowy), produkcję, konsumpcję, zatrudnienie i społeczeństwo” z maja i czerwca 2017 r. wśród takich zagadnień jak etyka, bezpieczeństwo, praca, prywatność, w których AI stwarzać będzie w najbliższej przyszłości wyzwania społeczne i prawne, wymienia również nierówność i wykluczenie społeczne.

5

Z BRANĹťY

KALENDARIUM

DNI POD ZNAKIEM INNOWACJI Z B&R

B&R corocznie organizuje spotkanie, podczas którego klienci mogą wymienić się doświadczeniami i poznać najnowsze rozwiązania firmy B&R. Wy14.11 Warszawa darzenie zorganizowane w dniach 10–11 października 2018 r. – po raz Konferencja Innowacyjne pierwszy pod nową nazwą, B&R Innorozwiązania automatyzacji vation Days – zebrało 120 uczestników. odpowiadające trendom rynkowym                                                      W tegorocznym programie, wśród www.piap.pl, new.abb.com/pl 14 przygotowanych stanowisk, tzw.

Kafejek Wiedzy, uczestnicy m.in. zoba13–15.11 Lublin czyli symulację procesu produkcyjneLubelskie Targi Energetyczne go dzięki oprogramowaniu industrial Physics i poznali nowe rozwiązania dla Energetics Przemysłowego Internetu Rzeczy, dzięki energetics.targi.lublin.pl którym pojęcia takie jak Edge Connect,

11/2018

14.11 Wrocław

Konferencja Manufacturing Summit www.manufacturingsummit.pl

21–22.11 Sosnowiec

Targi Opakowań ExpoOPAKOWANIA www.exposilesia.pl

Edge Embedded, Edge Controller czy Cloud computing zyskały realne znaczenie. W jednej z kafejek zostały zaprezentowane nowe moşliwości APROL Factory Automation – systemu sterowania produkcją na wszystkich jej etapach, począwszy od przyjęcia dostawy surowców do magazynu, po finalne zapakowanie produktu.

Podczas wydarzenia przedstawiono takşe rozwiązanie Orange Box, które stosuje technologie inteligentnej fabryki, pozwalając operatorom na zbieranie i analizę danych z maszyn i linii wcześniej nieobjętych cyfryzacją. Duşe powodzenie notowała teş kafejka poświęcona technologii wizualizacyjnej mapp View. Tradycyjnie zainteresowaniem cieszyła się kafejka, w której moşna było uzyskać porady z zakresu pracy z oprogramowaniem Automation Studio – narzędziem, które pozwala na kompleksową obsługę wszystkich urządzeń B&R.

! " # # $

21–22.11 Sosnowiec

Targi waşenia i dozowania WAGexpo www.exposilesia.pl

21–22.11 Sosnowiec

Forum Silesia 3DPrint www.exposilesia.pl

27–29.11 Norymberga, Niemcy

Targi SPS IPC Drives www.messago.de

28.11Â Bytom

Konferencja Automatyzacja i komunikacja sieciowa w zakładach produkcyjnych www.axonmedia.pl

29.11Â Bytom

Konferencja Niezawodność i utrzymanie ruchu w zakładach produkcyjnych www.axonmedia.pl

6

ABRIS INWESTUJE W NAJWIĘKSZE POLSKIE BIURO INĹťYNIERYJNO-PROJEKTOWE CADM Holdings Ltd. (spółka zaleĹźna funduszu Abris CEE Mid-Market III LP zarzÄ…dzanego przez Abris Capital Partners Ltd.) nabyĹ‚a wiÄ™kszoĹ›ciowy pakiet udziaĹ‚Ăłw w polskiej spółce CADM Automotive – dynamicznie rozwijajÄ…cym siÄ™ krakowskim biurze projektowym, ktĂłre Ĺ›wiadczy usĹ‚ugi inĹźynieryjne dla wiodÄ…cych producentĂłw sektora motoryzacyjnego, kolejowego i lotniczego.

Jest zaangaşowana takşe np. w pierwsze projekty pojazdów elektrycznych. – Chcemy mieć coraz większy udział w globalnym procesie projektowania aut. Napędza nas świadomość, şe mamy realny wpływ na kreowanie motoryzacyjnej rzeczywistości i w pewnym sensie teş na promowanie dobrego designu – komentuje Michał Laska, prezes CADM Automotive (na zdjęciu z lewej). Jak podkreśla Wojciech Jezierski, partner w Abris Capital Partners, CADM

Automotive to przykład globalnego sukcesu polskiej firmy działającej w rynkowej niszy, która dzięki swojej innowacyjności podbija świat. – Co waşne, to nie firma produkcyjna, a usługowa, która przebojem wdarła się na globalne rynki, oferując międzynarodowym firmom motoryzacyjnym coś niepowtarzalnego – wiedzę i potencjał intelektualny swojego zespołu – podsumowuje Wojciech Jezierski.

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

AI ZAUTOMATYZUJE CYBERBEZPIECZEĹƒSTWO Analitycy z firmy Fortinet oszacowali, Ĺźe w 2022 r. w Europie zabraknie 350 000 specjalistĂłw z zakresu cyberbezpieczeĹ„stwa. SzansÄ… na rozwiÄ…zanie problemu niedoboru kadrowego jest sztuczna inteligencja oraz programy automatyzujÄ…ce proces wykrywania zagroĹźeĹ„. W przyszĹ‚oĹ›ci AI bÄ™dzie je rozróşniać podobnie jak czĹ‚owiek, ale o wiele szybciej i na wiÄ™kszÄ… skalÄ™. – Obecnie analitycy ds. bezpieczeĹ„stwa tworzÄ… obraz sytuacji z maĹ‚ych elementĂłw. PozyskujÄ… informacje, zadajÄ… pytania i w ten sposĂłb budujÄ… peĹ‚ny obraz. To trudne zadanie dla maszyny, natomiast sztuczna inteligencja potrafiĹ‚aby wykonywać ten proces automatycznie, postrzegajÄ…c zagroĹźenia tak, jak my i zalecajÄ…c nam kolejne kroki do podjÄ™cia bez otrzymania wczeĹ›niejszych instrukcji, jak to zrobić – mĂłwi Aviv Mor z Verint Systems. Badanie przeprowadzone przez Fortinet wykazaĹ‚o, Ĺźe w ostatnich dwĂłch latach aş 95% polskich firm doĹ›wiadczyĹ‚o problemĂłw zwiÄ…zanych z naruszeniem bezpieczeĹ„stwa systemĂłw informatycznych.

/ $ & ' 0

EMERSON WSPIERA SPOŠECZNOŚĆ AKADEMICKĄ Šódzki Oddział Produkcyjny Emerson ASCO ponownie wziął udział w programie stypendialnym, w ramach konkursu „Młodzi w Šodzi – wygraj stypendium od Emerson!� – To kolejny dowód na symbiozę firmy Emerson z miastem. Šódź akademicka ma ogromny potencjał, a jej kapitałem są wykształceni ludzie. Jesteśmy dumni, będąc częścią tego wspaniałego projektu – mówi Krzysztof Hauk, dyrektor operacyjny Emerson w Šodzi.

Głównym celem miejskiego programu stypendialnego jest stworzenie młodym ludziom warunków sprzyjających podejmowaniu studiów na kierunkach istotnych dla rozwoju Šodzi, zachęcenie młodych ludzi do wiązania swojej przyszłości z Šodzią, wspieranie rozwoju ich kariery zawodowej oraz umoşliwienie największym łódzkim przedsiębiorstwom i potencjalnym inwestorom pozyskania wartościowych przyszłych pracowników i wysoko wykwalifikowanej kadry.

PIAP WYRÓŝNIONY ZA WYNALAZCZOŚĆ I INNOWACYJNOŚĆ Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki na wniosek Urzędu Patentowego RP przyznał Przemysłowemu Instytutowi Automatyki i Pomiarów PIAP odznakę honorową „Za Zasługi dla Wynalazczości�. PIAP otrzymał wyróşnienie w uznaniu szczególnych zasług w dziedzinie ochrony własności przemysłowej i rozwijania innowacyjności w Polsce.

Z kolei jury Międzynarodowej Warszawskiej Wystawy Wynalazków IWIS, odbywającej się na Politechnice Warszawskiej od 15 do 17 października 2018 r., przyznało dwa złote medale i jeden srebrny innowacyjnym produktom i urządzeniom skonstruowanym w PIAP. Pierwszy z produktów nagrodzonych złotym medalem to robot IBIB przeznaczony do działań pirotechnicznych i rozpoznania. Urządzenie stosowane jest przez słuşby odpowiedzialne za bezpieczeństwo, m.in. Straş Graniczną i Straş Poşarną. Złoty medal otrzymało takşe urządzenie do szybkiej wymiany zespołu zasilającego pojazd z napędem elektrycznym. Produkt moşe znaleźć zastosowanie przede wszystkim w duşych bazach pojazdów elektrycznych, przykładowo w zajezdniach autobusowych i przedsiębiorstwach taksówkowych. Srebrnym medalem nagrodzono nowość w ofercie PIAP – uniwersalny moduł pomiarowy PIAP-UDAM (Universal Data Acquisition Module) zgodny ze standardami Przemysłu 4.0. Dzięki danym zebranym przez PIAP-UDAM moşliwe jest wdroşenie zaawansowanych algorytmów uczenia maszynowego, analizy duşych zbiorów danych, jak równieş sterowania obiektami tak, aby obnişyć koszty eksploatacyjne systemów przemysłowych.

W ostatnim czasie doceniony został równieş inny wynalazek PIAP – zdalnie sterowane urządzenie R-TPD do przebijania opon zdobyło brązowy medal na międzynarodowych targach Taiwan Innotech Expo, które odbywały się w dniach 27–29 września 2018 r.

% & ' ( ) $ & * $

+

, $

! - $& %

1#

11/2018

7

Z BRANŻY

ONROBOT UMACNIA POZYCJĘ NA RYNKU ROBOTYCZNYM

CHATBOTY REWOLUCJONIZUJĄ SEKTOR FINANSOWY

Firma Purple Robotics, która opracowała innowacyjny, przeznaczony do kobotów chwytak podciśnieniowy, została przejęta przez spółkę OnRobot z siedzibą w Odense w Danii. Po wiosennym połączeniu pod jednym szyldem trzech firm robotycznych – OnRobot, Perception Robotics i OptoForce – gama produktów OnRobot obejmowała szeroki asortyment osprzętu robotycznego typu chwytaki elektryczne i gecko, czujniki sił i momentów, a także czujniki dotykowe. Teraz OnRobot dodał do oferty kolejną technologię – dzięki nabyciu Purple Robotics może zaoferować partnerom pierwszy na świecie podwójny chwytak podciśnieniowy stworzony z myślą o kobotach. W ciągu trzech miesięcy po pojawieniu się chwytaka na rynku 40 partnerów z 25 krajów zawarło umowy partnerskie z Purple Robotics na sprzedaż tej opatentowanej innowacji.

Prowadzona przez OnRobot konsolidacja ma na celu stworzenie globalnego gracza silnie skoncentrowanego na rynku osprzętu do robotów przemysłowych. – Jesteśmy o kolejny krok bliżej naszej wizji oferowania wszystkiego w jednym miejscu nabywcom akcesoriów do robotów.

Purple Robotics na pewno nie będzie naszym ostatnim nabytkiem. Mamy na oku kilka innych ciekawych firm na całym świecie – deklaruje Enrico Krog Iversen, prezes OnRobot.

Niedawno firma OnRobot rozszerzyła też strukturę swoich właścicieli o dużego inwestora międzynarodowego – amerykański fundusz inwestycyjny typu venture capital Summit Partners.

Zdaniem ekspertów w przyszłości w sektorze finansowym większość pracowników zostanie zwolnionych i zastąpionych robotami. Robotyzacja, sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe odgrywają w finansach coraz większą rolę, a kolejne przykłady ich zastosowań pojawiają się również na polskim rynku. Z danych Komisji Nadzoru Finansowego wynika, że tylko w ciągu pierwszych pięciu miesięcy 2018 r. w Polsce zostało zamkniętych prawie 480 placówek bankowych. Trend likwidowania oddziałów trwa od dłuższego czasu, ale w tym roku nabrał dynamiki.

– Technologie i narzędzia wykorzystywane obecnie w finansach możemy rozpatrywać w dwóch perspektywach. Z perspektywy klienta mamy robodoradztwo, gdzie po analizie poziomu ryzyka klienta, dostaje on propozycje portfeli inwestycyjnych, w które powinien inwestować. Po drugiej stronie mamy zautomatyzowany credit scoring, czyli analizę kredytobiorcy i ryzyka związanego z kredytobiorcą, rozwiązania typu compliance, dzięki którym możemy monitorować i wykrywać np. pranie brudnych pieniędzy czy wyłudzenia. Big data i najnowsze technologie pozwalają również instytucjom finansowym minimalizować ryzyko związane z ich działalnością – wyjaśnia dr Aneta Hryckiewicz z Akademii Leona Koźmińskiego.

2 !

/ $

EMERSON KUPIŁ AVENTICS Firma Emerson ogłosiła przejęcie spółki Aventics – jednego z wiodących na świecie producentów inteligentnych technologii pneumatycznych, które napędzają maszyny i są wykorzystywane w zastosowaniach związanych z automatyką przemysłową.

Zakup wzmacnia pozycję i zwiększa zasięg firmy Emerson na rynku rozwiązań z zakresu pneumatyki siłowej i sterowania przepływem mediów (wartość tego ostatniego sięga obecnie 13 mld dolarów), które łączą detekcję i monitoring, poprawę wydajności, bezpieczeństwa, a także optymalizację zużycia energii. Oznacza to jednocześnie po8

wstanie jednego z najbogatszych portfolio wspomnianego typu urządzeń oraz ugruntowanie obecności technologii automatyzacji firmy Emerson w Europie.

Firma Aventics z centralą w niemieckim Laatzen zatrudnia globalnie ponad 2100 pracowników i posiada pięć zakładów produkcyjnych usytuowanych w różnych częściach świata.

Z oryginalnym oświadczeniem o przejęciu firmy Aventics oraz z towarzyszącą mu prezentacją można zapoznać się na stronie emerson.com/en-us/ investors.

0

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

RS COMPONENTS WSPIERA KONSTRUKTORÓW MASZYN I PANELI Firma RS Components pomaga klientom we wdroşeniu najnowszych urządzeń przyciskowych i sygnałowych Siemens w celu ułatwienia przejścia z poprzedniej wersji przycisków SIRIUS 3SB3 22 mm na nowy model SIRIUS ACT 22 mm.

W październiku 2017 r. firma Siemens poinformowała, şe rozpoczyna stopniowe wycofywanie urządzeń sterujących i sygnalizacyjnych SIRIUS 3SB3 22 mm. Proces jest przewidziany na dwa lata, aby odbiorcy mieli wystarczająco duşo czasu na wdroşenie nowych przycisków. Od października 2019 r. seria SIRIUS 3SB3 nie będzie juş dostępna w ofercie firmy Siemens.

Aby pomóc klientom – takim jak konstruktorzy maszyn i paneli – w migracji do nowych wersji, firma RS przygotowała wykaz produktów z serii ACT, stanowiących zamienniki serii SB3. W wykazie dostępnym na stronie internetowej RS uwzględniono numery artykułów RS, kody części firmy Sie-

mens, a takşe inne dane, które zapewnią sprawne przejście na nową serię. Firma RS stworzyła takşe specjalną stronę w portalu DesignSpark – www.designspark.com, aby klienci mieli dostęp do wszystkich waşnych informacji i narzędzi w jednym miejscu.

Seria przycisków SIRIUS ACT obejmuje cztery róşne wersje zapewniające dostosowanie nowych produktów o bardzo nowoczesnym wzornictwie do posiadanych urządzeń. Przyciski tej serii są dostępne w ofercie RS w krajach EMEA oraz Azji i Pacyfiku.

!* #

RITTAL OTWIERA NOWY ZAKŠAD W NIEMCZECH Po Rittal Innovation Center i Global Distribution Center, ukończony został równieş budynek nowej fabryki Rittal w niemieckim mieście Haiger. To największa inwestycja w historii przedsiębiorstwa. – Udało nam się zakończyć budowę w zaplanowanych ramach czasowych i kosztowych, a ze strony władz nie było şadnych zastrzeşeń – mówi Carsten RÜttchen, członek zarządu Rittal ds. produkcji.

Teraz rozpocznie się zabudowa wewnętrzna zakładu, który ma stać się najnowocześniejszą fabryką szaf sterowniczych na świecie. – Przed rozpoczęciem produkcji zainstalujemy

ponad 100 nowoczesnych maszyn i komponentów systemów – to następne gigantyczne zadanie, jakie musi wykonać nasz zespół – dodaje przedstawiciel firmy. Na 24 000 m2 jeszcze w 2018 r. ruszy produkcja, a od 2019 r. z taśmy będzie schodzić około 9000 szaf sterowniczych dziennie Wraz z Rittal Innovation Center i Global Distribution Center, zakład w Haiger stanie się w przyszłości wizytówką firmy. Zatrudnienie znajdzie tu prawie 1000 pracowników.

!

WOBIT WŚRÓD SYGNATARIUSZY KARTY RÓŝNORODNOŚCI Firma WObit dołączyła do prestişowego grona sygnatariuszy Karty Róşnorodności. Tym samym, jako pracodawca, wyraziła swoje poparcie dla idei róşnorodności w miejscu pracy, podkreślając wagę zagadnienia. Podpisując Kartę Róşnorodności stała się równocześnie ambasadorem róşnorodności w środowisku i branşach, w których działa. Przystąpienie do grona sygnatariuszy oznacza, şe firma prowadzi politykę antydyskryminacyjną i antymobbingową oraz od wielu lat pracuje nad róşnorodnością swojej organizacji. Podpisanie Karty Róşnorodności

11/2018

umoşliwia rozpoczęcie szeroko zakrojonej dyskusji i dialogu na temat róşnorodności. Pozwala wyjść poza polskie prawodawstwo oraz nawiązać szeroką współpracę międzysektorową na linii biznes – administracja publiczna – organizacje pozarządowe.

Karta Róşnorodności jest pisemną deklaracją podpisywaną przez pracodawcę, który zobowiązuje się do wprowadzenia zakazu dyskryminacji w miejscu pracy i podejmowania działań na rzecz tworzenia i promocji róşnorodności oraz wyraşa gotowość do zaangaşowania wszystkich pracowników i pracownic oraz partnerów biznesowych w te działania. Karta jest międzynarodową inicjatywą wspieraną przez Komisję Europejską i realizowaną w większości krajów UE.

,2 & 3 "# 2 $

"

9

Z BRANĹťY

MODELOWA FABRYKA PRZYSZŠOŚCI WEDŠUG MICROSOFT We współpracy z firmami, które dostarczają innowacyjnych rozwiązań dla produkcji i biznesu firma Microsoft stworzyła koncept modelowej Fabryki Przyszłości, pokazujący korzyści wynikające z pełnej transformacji cyfrowej procesu produkcji. Šańcuch wartości został w pełni zintegrowany, a produkcję ułatwia integracja systemów informatycznych i wszystkich dostępnych danych produkcyjnych, dostarczanych za pośrednictwem Internetu Rzeczy. Dane mogą być przesyłane bezpiecznym kanałem do chmury Microsoft Azure albo wykorzystywane do określonych operacji bezpośrednio przy urządzeniu czy komputerze przemysłowym. – Wraz z partnerami technologicznymi wdroşyliśmy elementy tej koncepcji w kilku zakładach pro-

dukcyjnych. Na polskim rynku to nowość i największy w tym zakresie przykład transformacji cyfrowej w pełnym łańcuchu wartości w branşy produkcyjnej – od pola produkcji przez warstwę sterowania i kontroli aş po zarządzanie przedsiębiorstwem – mówi Jarosław Zarychta, dyrektor ds. rozwiązań sektora produkcyjnego w Microsoft.

Obszary objęte zakresem rozwiązań w ramach Fabryki Przyszłości to nie tylko szeroko rozumiana produkcja, lecz takşe proces sprzedaşy i obsługi klientów lub kontrahentów, cyberbezpieczeństwo, logistyka, zarządzanie zasobami ludzkimi czy efektywność energetyczna.

/ $ & ' +"

POLSKA MOTORYZACJA W TECHNOLOGICZNEJ CZOŠÓWCE EUROPY Juş co trzecia fabryka motoryzacyjna w Polsce produkuje części do aut elektrycznych, a zakłady motoryzacyjne w Polsce naleşą do najbardziej zaawansowanych technologicznie w Europie: 39% z nich ma dział badań i rozwoju nowych technologii, a 30% produkuje części do ekopojazdów – takie wnioski płyną z raportu „MotoBarometr 2018. Nastroje w automotive�

Exact Systems. Najlepiej w rankingu wypadają Węgrzy, gdzie ponad połowa firm zadeklarowała posiadanie działu badań i nowych technologii (57%), a 43% produkuje części do aut przyszłości.

W badaniu zwrócono uwagę, şe w związku z intensywnym rozwojem „Motoryzacji 4.0� połowa przedstawicieli branşy automotive uwaşa, şe Polska ma szansę na nową fabrykę części, a 48% liczy na zwiększone zamówienia w juş działających zakładach. Niemal połowa pytanych twierdzi, şe nasz kraj w ciągu pięciu lat jest w stanie doścignąć najbardziej zaawansowane rynki motoryzacyjne, takie jak Stany Zjednoczone czy Chiny.

Z raportu wynika, şe przedstawiciele zakładów motoryzacyjnych uwaşają, şe największy potencjał dla motobranşy w Polsce ma rozwój aut elektrycznych (68% wskazań). Więcej entuzjastów tego trendu jest tylko w Turcji – 76% producentów, a najmniejsze grono ekooptymistów stanowią ankietowani w Rosji oraz Czechach.

- $

KONSORCJUM TRZECH FIRM UTWORZYŠO CENTRUM DOSKONAŠOŚCI Firmy Alstom, IGE+XAO i Safran zacieśniły współpracę, tworząc w Tuluzie Centrum Doskonałości przygotowane z myślą o inşynierii wbudowanych systemów elektrycznych, które będzie zatrudniać ponad 100 inşynierów. Bazując na systemach informatycznych i wsparciu technicznym IGE+XAO, centrum będzie skupiało się na rozwoju kolejowych systemów elektrycznych, począwszy od zaprojektowania, przez produkcję, aş do utrzymania produktów elektrycznych oferowanych przez Grupę Alstom. Działalność będzie obejmowała takşe prace nad innowacjami.

IGE+XAO, oprócz dostarczenia pakietów oprogramowania przeznaczonych do zarządzania cyklem şycia systemów elektrycznych, będzie świadczyć kompleksowe usługi – walidację

10

oprogramowania, wsparcie uşytkowników, szkolenia i zarządzanie platformą sprzętową.

Z kolei dzięki Safran Electrical & Power, specjaliście w dziedzinie okablowania lotniczego, zapewnione zostanie wsparcie zespołu ekspertów w zakresie projektowania i standaryzacji systemów elektrycznych.

Centrum Doskonałości, wykorzystując środowisko współpracy Trinity LAB, umoşliwi teş badanie potrzeb pasaşerów i operatorów oraz wymogów w dziedzinie mobilności.

%415 62

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

PRZEMYSŁ 4.0 A POMIAR W PRODUKCJI DYSKRETNEJ Rewolucja przemysłowa zwiększa zapotrzebowanie na narzędzia pomiarowe w produkcji dyskretnej, gdzie kontrola jest kluczowym elementem każdego etapu procesu wytwórczego. Z badania Frost & Sullivan „Analiza europejskiego rynku urządzeń z zakresu metrologii wymiarowej. Prognoza do 2022 r.” wynika, że w ciągu czterech lat rynek aparatury pomiarowej osiągnie przychody rzędu 1,48 mld dolarów. Badanie omawia możliwości, jakie otwierają się dla urządzeń metrologicznych w kluczowych sektorach przemysłu, takich jak motoryzacyjny, lotniczy, maszyn ciężkich oraz metalurgiczny. – Europa jest wiodącym światowym ośrodkiem metrologii wymiarowej, w którym przemysł motoryzacyjny oraz lotniczy generują znaczne przychody. Te dwie branże są ogromnymi rynkami zbytu dla metrologii typu in-line, czyli w pełni zintegrowanej z linią produkcyjną, dzięki zastosowaniu jej w zaawansowanej kontroli w inteligentnych fabrykach – podkreśla Anisha Nikash Dumbre, analityk działu Measurement & Instrumentation Frost & Sullivan.

3 *"

7

KARIERA WIRTUALNYCH ELEKTROWNI Tematowi nowych, odnawialnych źródeł energii towarzyszą rozmowy o konieczności zdecentralizowania systemu zarządzania siecią i tworzenia wirtualnych elektrowni, czyli zaawansowanych systemów zarządzania energią w skali kraju czy konkretnej sieci energetycznej. System oparty na wirtualnej elektrowni na szeroką skalę planuje wdrożyć Australia. Za cztery lata na południu kraju powstanie największa na świecie wirtualna elektrownia, której jednym z najważniejszych elementów będzie sieć baterii Tesla Powerwall, zainstalowana w co najmniej 50 000 gospodarstw domowych, które będą oddawały nadmiar energii do sieci elektrycznej. W Polsce wirtualną elektrownię wdrożyła Politechnika Częstochowska. System złożony jest m.in. ze 180 paneli fotowoltaicznych, 16 mierników energii, czterech turbin wiatrowych, stacji pogodowej i monitoringu jakości powietrza.

Stopniowo do systemu dodawane są kolejne funkcje, takie jak monitorowanie sieci cieplnej oraz wybranych pomieszczeń. Dostawca rozwiązania chce oferować je także firmom.

Według badań przeprowadzonych przez firmę Inkwood Research wartość światowego rynku wirtualnych elektrowni w 2017 r. wyniosła 214,5 mln dolarów. Do 2026 r. powinna wzrosnąć do 1,73 mld dolarów.

PRAKTYCZNE WSPARCIE CYFRYZACJI PRZEMYSŁU STALOWEGO Jeden z czołowych dostawców stali płaskiej, firma thyssenkrupp Steel, rozbudowuje infrastrukturę IT – firma Rittal dostarczy modułowe centra danych. Rittal Data Center Container (RDCC) są wyposażone są we wstępnie skonfigurowane komponenty chłodzenia lub zasilania elektrycznego, umożliwiające bezpieczny i szybki montaż infrastruktury.

Instalacja nowych systemów ma się odbyć do końca 2019 r.

Cyfryzacja jest ważną częścią strategii thyssenkrupp Steel. Obecnie firma w sposób interdyscyplinarny przekształca procedury w procesy end-to-end, a uzyskiwane dane są podstawą do analiz, prognozowania i podejmowania decyzji.

Kontenery IT Rittal w thyssenkrupp Steel są instalowane bezpośrednio na terenie firmy i pełnią funkcję centrów danych typu Edge ze zintegrowaną obsługą chmury. – Rozpoczynając projekt, najpierw wspólnie z thyssenkrupp Steel przeanalizowaliśmy cele, jakie mają spełniać centra danych Edge firmy Rittal, a następnie sporządziliśmy niezbędne specyfikacje. Systemy Edge są zainstalowane w stabilnych stalowych kontenerach z drzwiami zabezpieczającymi i zostały wyposażone w dokładny monitoring wielu ważnych parametrów, kontrolę dostępu, ochronę przeciwpożarową oraz redundancję – mówi Michael Nicolai, dyrektor handlowy IT Rittal w Niemczech.

!

R E K L A M A

/ $

11/2018

11

Z BRANŻY

FIRMA EPLAN OTWORZYŁA NOWE BIURO W CHINACH

INTELIGENTNA PODŁOGA W SŁUŻBIE SMART CITY

Obecna w Chinach od 2005 r. spółka EPLAN, dostawca oprogramowania inżynierskiego, otworzyła kolejne biuro w Państwie Środka. Firma zatrudnia już ponad 50 pracowników w 10 biurach, w tym w Szanghaju, Pekinie, Chengdu i Shenzhen. Otwarcie kolejnego biura w Szanghaju świętowało około 230 gości ze świata nauki, biznesu i polityki. – Będziemy nadal wzmacniać swoją pozycję w Chinach – warunki do tego są doskonałe – podkreślił Haluk Menderes, dyrektor generalny EPLAN podczas ceremonii otwarcia. W prezentacji na temat inteligentnej inżynierii i produkcji oraz Przemysłu 4.0 Haluk Menderes mówił o konieczności integracji procesów. – Chiny są do tego doskonale przygotowane i będą nadal napędzać innowacje, inteligentną inżynierię i produkcję 4.0, wraz z naszymi klientami – ocenia dyrektor generalny EPLAN. Chińskie biura EPLAN koncentrują się przede wszystkim na inżynierii mechanicznej, przemyśle motoryzacyjnym i technologii energetycznej, które należą do najszybciej rozwijających się dziedzin. Wśród chińskich firm korzystających z rozwiązań dostarczanych przez EPLAN są m.in. Shanghai Electric, Chery i CRRC. Współpracując z dostawcą szaf sterowniczych i rozwiązań IT – firmą Rittal oraz specjalistą ds. automatyzacji – firmą Rittal Automation Systems, w ramach grupy Friedhelm Loh, EPLAN oferuje szeroką gamę podzespołów dla producentów szaf sterowniczych i rozdzielnic na chińskim rynku.

Brytyjscy naukowcy stworzyli na bazie gumy z recyklingu wykładzinę, która przetwarza energię kinetyczną ludzkich kroków na energię elektryczną i pozwoli zasilić miasta w energię.

Dzięki wbudowanemu pod podłogą Pavegen generatorowi każdy krok wytwarza 2–5 W energii, którą można magazynować w akumulatorach, zasilać nią oświetlenie, sieć Wi-Fi lub stacje monitorowania zanieczyszczenia powietrza.

Energię wytwarzaną przez ruch coraz częściej wykorzystuje się w systemach Smart City. – Nasze rozwiązanie umożliwia wytwarzanie energii dosłownie w każdym miejscu, gdzie chodzą ludzie, np. na stadionach, lotniskach, stacjach kolejowych, w biurach, centrach handlowych itp. – podkreśla Laurence Kemball-Cook, założyciel Pavegen. Według analityków firmy badawczej Grand View Research do 2025 r. globalny rynek rozwiązań Smart City będzie wart blisko 2,6 bln dolarów. Z kolei z raportu IEA wynika, że już na początku 2018 r. na świecie zużywano 75% prądu, który miał wystarczyć na kolejne kilkanaście lat. Nowatorskie rozwiązanie Pavegen, w którym człowiek pełni rolę baterii, jest kolejną odpowiedzią na to wyzwanie. Wcześniej na rynku pojawiła się odzież z wkładkami, które wytwarzają prąd pod wpływem ruchu ciała użytkownika.

0

/ $

INTERROLL I FORTNA WSPÓŁTWORZĄ MAGAZYN W RPA Firma Mr Price – południowoafrykański dostawca odzieży, w tym odzieży sportowej, a także artykułów gospodarstwa domowego – podpisała z integratorem systemów, firmą Fortna, kontrakt na utworzenie głównego centrum logistycznego w Durbanie w RPA. Nowy obiekt, który zastąpił dwa istniejące, ma powierzchnię 60 000 m2 i umożliwia przechowywanie ponad 24 000 palet. Co minutę transportowanych jest tu 250 kartonów.

Firma Fortna została wybrana do zaprojektowania i realizacji nowego systemu obsługi materiałów. Celem działań było opracowanie skalowalnego i całościowego rozwiązania opartego na otwartych standardach, które pomogłoby zoptymalizować procesy i jednocześnie umożliwiałoby rozbudowę w przyszłości. Linie przenośnikowe z przenośnikami beznaporowymi zainstalowane w nowym centrum dystrybucyjnym bazują na platformie MCP (Modular Conveyor Platform) firmy Interroll z elektrorolkami RollerDrive i sterownikami MultiControl.

– Wprowadziliśmy infrastrukturę, która może usprawnić działalność Mr Price i zapewnić kontynuację wzrostu, jaki miał

12

miejsce w ostatnich 28 latach. Projekt konsolidacji umieścił dwa wcześniejsze obiekty w jednym, toteż chcieliśmy przystąpić do niego z partnerem, który realizował już wcześniej tego typu projekty w innych miejscach – mówi Werner Pelser, dyrektor ds. logistyki w Price Group.

0

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

BEZPIECZNA CYFROWA EUROPA CORAZ BLIŝEJ Unia Europejska przeznaczy nawet 9,2 mld euro na program „Cyfrowa Europa�, który będzie realizowany w latach 2021–2027.

Jednym z pięciu filarów projektu będą rozwiązania z zakresu bezpieczeństwa w Internecie. Obecnie w ramach programu Horyzont 2020 realizowany jest europejski projekt Protective, który potrwa do sierpnia 2019 r. Konsorcjum składa się z dziesięciu partnerów z ośmiu krajów, wśród których znalazła się polska firma ITTI. Powstający system przetwarzania informacji o zagroşeniach będzie działał w ramach sieci badawczych i edukacyjnych oraz instytucji akademickich. W przyszłości moşe być takşe wdroşony na poziomie państwowym.

Projekt dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa sieciowego i informatycznego (NIS) wypracowany przez Unię Europejską zobowiązuje Polskę do stworzenia zespołu reagującego na zagroşenia i incydenty bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni (CSIRT).

Unijni urzędnicy liczą na to, şe dzięki takiemu rozwiązaniu kraje członkowskie będą w stanie wypracować sprawny model współpracy w zakresie cyberbezpieczeństwa. Stworzenie CSIRT-ów narodowych to początek zmian, jakie wkrótce zostaną wdroşone na naszym rynku. Polski rząd planuje powołać równieş krajowe CSIRT-y sektorowe, które funkcjonowałyby w obrębie konkretnej branşy, np. energetycznej czy akademickiej.

/ $ & ' 0

FIRMA FAULHABER ULUBIONYM DOSTAWCÄ„

Trzeci raz z rzędu niemieckie przedsiębiorstwo Heidelberger Druckmaschinen AG przyznało Faulhaber GmbH tytuł „Ulubionego Dostawcy�. Firma została uhonorowana tym tytułem w grupie produktowej napędów elektrycznych. Otrzymanie go trzy razy z rzędu jest ewenementem wśród przyznawanych wyróşnień. – Heidelberger Druckmaschinen aktywnie wdraşa digitalizację przemysłu druku cyfrowego zgodnie z mottem „Heidelberg goes digital�. Nasi dostawcy stanowią tu istotny czynnik – mówi Markus Vetter, szef zakupów elektroniki.

W ocenie brane są pod uwagę róşne wskaźniki wydajności, w tym zerowy współczynnik błędu w zakresie jakości produktu i procesów, ciągłe doskonalenie, partnerska współpraca oraz niezawodność w odniesieniu do logistyki. – Firma Faulhaber zdołała przekonać nas w odniesieniu do wszystkich trzech aspektów – zaznacza Helmut Braun, szef działu zapewnienia jakości/zakupów elektronicznych w Heidelberger Druckmaschinen. W trakcie ceremonii przyznania nagród za wyróşnienie podziękował dr Thomas Bertolini, dyrektor techniczny Faulhaber: – Dla nas ta nagroda stanowi zachętę do kontynuacji prac nad najlepszym rozwiązaniem dla Heidelberg.

3 " +

8 $ - $ $

#

R E K L A M A

11/2018

13

PRODUKTY

BEZPOŚREDNIE STEROWANIE SILNIKAMI KROKOWYMI Firma B&R dodała do swojej oferty nowy moduł X20 – o symbolu X20SM1436-1 – do bezpośredniego sterowania silnikami krokowymi. Moduł moşe obsługiwać silniki krokowe o napięciu roboczym 18–60 V DC i prądzie znamionowym do 2,5 A. Dzięki zintegrowanej funkcji redukcji prądu dodatkowo zwiększa wydajność i zmniejsza zuşycie energii.

Funkcja redukcji prądu zapewnia zintegrowaną z modułem, bezczujnikową, zaleşną od obciąşenia regulację prądu, co znacznie zwiększa jego wydajność. Dzięki zmniejszaniu natęşenia prądu w zaleşności od warunków pracy i obciąşenia, moduł pozwala zaoszczędzić nawet do 75% energii.

Funkcja redukcji prądu znacznie zmniejsza równieş rozpraszanie energii i akumulację ciepła w module. Efektem regulacji prądu jest ponadto bardziej płynna praca silnika krokowego. Ochronę modułu silnika krokowego zapewnia

ogranicznik prÄ…du rozruchowego i wyjĹ›cie silnika z zabezpieczeniem przed zwarciem i przeciÄ…Ĺźeniem.  ModuĹ‚ ma cztery wejĹ›cia cyfrowe 24 V DC. Trzy z nich moĹźna skonfigurować jako wejĹ›cia enkodera ABR z czÄ™stotliwoĹ›ciÄ… licznika 50 kHz. Dodatkowo wszystkie wejĹ›cia cyfrowe majÄ… monitorowanie otwarcia obwodĂłw, co zwiÄ™ksza bezpieczeĹ„stwo pracy. Aby umoĹźliwić wykrywanie strat energii, moduĹ‚ zostaĹ‚ wyposaĹźony w funkcjÄ™ wykrywania zastojĂłw silnika. Â

!

SOFTING USPRAWNIA DIAGNOSTYKĘ I URUCHAMIANIE SIECI PROFINET Firma Softing wprowadza rozszerzonÄ… wersjÄ™ narzÄ™dzia Analyzer IE do diagnostyki i uruchamiania przemysĹ‚owych sieci Profinet. Nowa wersja Analyzer PRO, umoĹźliwia pomiar parametrĂłw pasywnych dajÄ…cych bardziej szczegółowy wglÄ…d w sieć Profinet.

Jako wzbogacona wersja narzędzia Analyzer IE do diagnostyki i uruchamiania sieci, Analyzer PRO wprowadza punkt dostępowy TAP (Terminal Access Point) o nazwie profiTap. profiTap rejestruje parametry komunikacji sieciowej, takie jak jitter, współczynnik obciąşenia i czas odświeşania danych. Te parametry pa-

sywne nie mogą zostać określone przez aktywną komunikację z urządzeniami. Przy pomocy profiTap rejestrowana jest komunikacja sieciowa i analizowane są wszystkie pakiety przesyłane do i z kontrolera. Ostatecznie, parametry są integrowane w raporcie akceptacji i dodają dodatkową warstwę informacyjną, zapewniającą bardziej szczegółową analizę sieci Profinet.

Oprogramowanie monitoruje i diagnozuje stan sieci przemysłowych, zapewniając stabilną komunikację urządzeń rozproszonych ze sterownikami PLC, które w wypadku awarii mogłyby powodować przestoje w działaniu instalacji. Oprócz Profinet, obsługuje równieş standardy EtherNet/IP, Modbus TCP i Profinet.

* '

NAJSZERSZA NA ŚWIECIE GAMA PRODUKTÓW XP POWER RS Components wprowadził do oferty serię przetwornic DC/DC XP Power QSB, dzięki czemu oferuje obecnie najszerszą gamę zasilaczy XP Power na rynku. Seria QSB zapewnia stabilizowane napięcie wyjściowe w zakresie napięć standardowych od 3,3 V do 48 V oraz moc od 75 W do 600 W. Urządzenia QSB są przystosowane do róşnych napięć wejściowych, pochodzących z reguły z akumulatorów. Zakresy wejściowe dla większości modeli to 2:1 lub 4:1, w tym 18–36 lub 9–36 V DC oraz 36–75 lub 18–75 V DC. Modele QSB15048W o mocy 150 W oferują szerszy zakres wejściowy (8:1) i są przystosowane do napięć od 9 V do 75 V. Sprawność konwersji zasilania jest wysoka i wynosi typowo od 86% do 93%, w zaleşności od modelu. Uzyskano duşą gęstość mocy – do 123,0 W/cal3. Moduły moşna łączyć równolegle

14

w przypadku zastosowań wymagających większej mocy.

Wszystkie przetwornice zasilania QSB zapewniają izolację 1500 V DC, rezystancję izolacji 107 ℌ lub 109 ℌ oraz pojemność izolacji od 100 pF do 4000 pF. Kaşdy model oferuje funkcję zdalnego włączania/wyłączania, a ponadto wszystkie z wyjątkiem QSB15048W zawierają układ zdalnego wykrywania z funkcją kompensacji do 10% znamionowego napięcia wyjściowego.

Przetwornice QSB są dostępne w obudowach z chłodzeniem przez podstawę o standardowych wymiarach, w tym w formacie „½ brick� oraz „full brick�. Mogą pracować w temperaturze od –40 °C do +100 °C i są wyposaşone w zabezpieczenia przepięciowe, przetęşeniowe i temperaturowe.

!* #

AUTOMATYKA

PRODUKTY

OPROGRAMOWANIE PRO EDITOR DLA SYGNALIZACJI RGB Firma Turck rozszerzyła ofertę wskaźników świetlnych LED oraz podświetlanych przycisków o rozwiązania bazujące na diodach RGB. Dzięki temu elementy sygnalizacji moşna znacznie bardziej elastycznie dopasować pod względem koloru oświetlenia. Istnieje moşliwość wyboru koloru z palety 16 mln barw. Przy czym pełną funkcjonalność moşna osiągnąć jedynie za pomocą interfejsu sieciowego. Jednak większość aplikacji inicjujących sygnalizację świetlną bazuje na klasycznych sygnałach dwustanowych, a liczba barw ogranicza się do kilku lub rzadziej kilkunastu kolorów.

Aby w pełni wykorzystać zalety technologii RGB a zarazem nie przechodzić na bardziej skomplikowane rozwiązania sieciowe w ofercie firmy Turck pojawiło się oprogramowanie Pro Editor. Dzięki niemu oraz za pomocą odpowiedniego konwertera moşna podłączyć do komputera wskaźnik lub

ETYKIETY URZÄ„DZEĹƒ ELEKTRONICZNYCH I ELEKTRYCZNYCH WiÄ™cej informacji moĹźna umieĹ›cić na etykietach urzÄ…dzeĹ„ dziÄ™ki niezwykle dokĹ‚adnemu nadrukowi, ktĂłry pozwala na wyraĹşne zachowanie czytelnoĹ›ci maĹ‚ych czcionek w przypadku wiÄ™kszej liczby znakĂłw specjalnych, symboli, znakĂłw, logo i liter z dowolnego alfabetu.

Zapewnia to większą elastyczność w zakresie treści etykiet i ułatwia firmom obsługę klientów dzięki instrukcjom dotyczącym bezpieczeństwa, informacjom na temat zgodności z przepisami oraz widoczności marki przez dodanie logo firmy. Brady oferuje równieş specjalistyczne wsparcie przy projektowaniu etykiet, aby zapewnić maksymalną skuteczność i przejrzystość.

Etykiety oferowane są z dostawą w gotowej postaci, do aplikacji ręcznej lub przez podajnik etykiet oraz istniejące urządzenia do podnoszenia i pozycjonowania na zautomatyzowanych liniach produkcyjnych. Etykiety mogą być równieş zadrukowane częściowo w naszych zakładach, a częściowo w miejscu produkcji urządzenia, gdzie moşna dodawać kody partii, daty produkcji lub inne informacje drukowane na drukarce Brady.

W zautomatyzowanej produkcji zadania te moşe realizować system druku i aplikacji BSP61 lub przemysłowa drukarka etykiet BradyPrinter i7100 oraz podajnik etykiet ALF14.

Etykiety Brady są niezawodne i mogą przetrwać cały okres eksploatacji wielu urządzeń elektronicznych i elektrycznych nawet w najbardziej ekstremalnych warunkach, takich jak ciepło, zimno, wilgoć, ścieranie, oleje i smary oraz czynniki atmosferyczne i chemiczne.

przycisk w wersji Pro i wybraÄ&#x2021; jednÄ&#x2026; z wielu kombinacji sygnalizacji Ĺ&#x203A;wietlnej. Oprogramowanie umoĹźliwia m.in. wybĂłr logiki pracy, jednej z kilkunastu barw, regulacjÄ&#x2122; poziomu jasnoĹ&#x203A;ci, trybu sygnalizacji (kilka algorytmĂłw migania), a nawet opóźnienie zaĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia lub wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia. Dowolny wskaĹşnik lub przycisk moĹźna samodzielnie zaprogramowaÄ&#x2021; pod indywidualne wymagania. Ĺ&#x161;rodowisko Pro Editor jest kompatybilne z przyciskami S22 Pro Touch, K50 Pro Touch, K50 Pro Compact oraz wskaĹşnikami S22 Pro, K30 Pro i K50 Pro. W najbliĹźszej przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci bÄ&#x2122;dzie rĂłwnieĹź obsĹ&#x201A;ugiwaĹ&#x201A;o kolumny Ĺ&#x203A;wietlne LED. TURCK Sp. z o.o. " 9 , $ ::;& <;=>?@ 2

9 AA <<? <> BB $$$9 " 9 #

NOWY PRZEWĂ&#x201C;D BUSâ&#x20AC;&#x2DC;OWY CAN FIRMY IGUS Firma igus opracowaĹ&#x201A;a nowy przewĂłd BUSâ&#x20AC;&#x2122;owy CAN do zastosowaĹ&#x201E; w bardzo dynamicznych e-prowadnikach, na przykĹ&#x201A;ad w obrabiarkach. Jest dostÄ&#x2122;pny z pĹ&#x201A;aszczem zewnÄ&#x2122;trznym, bardzo odpornym na Ĺ&#x203A;cieranie z PVC lub olejoodpornym z PUR. Obie opcje przewodĂłw posiadajÄ&#x2026; certyfikaty EAC i CTP, co upraszcza handel z rynkiem rosyjskim.

Nowy przewĂłd BUSâ&#x20AC;&#x2122;owy CAN firmy igus gwarantuje wysokÄ&#x2026; niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; transmisji danych, nawet przy bardzo duĹźym obciÄ&#x2026;Ĺźeniu przewodu podczas ruchu, na przykĹ&#x201A;ad w przypadku uĹźycia w e-prowadniku. Nowy, ekonomiczny przewĂłd BUSâ&#x20AC;&#x2122;owy dostÄ&#x2122;pny jest w dwĂłch wersjach pĹ&#x201A;aszczĂłw zewnÄ&#x2122;trznych â&#x20AC;&#x201C; CFBUS.PVC.020 z odpornym na Ĺ&#x203A;cieranie PVC lub CFBUS.PUR.020 z wysoce odpornym na olej PUR. Podobnie jak w przypadku przewodĂłw firmy igus, nowe przewody BUSâ&#x20AC;&#x2122;owe CAN zostaĹ&#x201A;y rĂłwnieĹź przetestowane w wewnÄ&#x2122;trznym laboratorium testowym. DziÄ&#x2122;ki temu firma igus, jako jedyny producent na rynku, oferuje 36-miesiÄ&#x2122;cznÄ&#x2026; gwarancjÄ&#x2122;. Nowe przewody sÄ&#x2026; uĹźywane w maszynach do przetwarzania i obrabiarkach, a takĹźe w zastosowaniach niskotemperaturowych.

Aby uĹ&#x201A;atwiÄ&#x2021; handel z RosjÄ&#x2026;, oba przewody majÄ&#x2026; certyfikaty CTP i EAC.

"

11/2018

15

PRODUKTY

LPS â&#x20AC;&#x201C; PRZENOĹ&#x161;NY BEZEMISYJNY GENERATOR PRÄ&#x201E;DU 230 V LPS â&#x20AC;&#x201C; Lithium Power System to przenoĹ&#x203A;ny, bezemisyjny i cichy (akumulatorowy) generator prÄ&#x2026;du 230 V. DziÄ&#x2122;ki zastosowaniu akumulatora litowo-jonowego (Li-Ion) jest przy tej samej wydajnoĹ&#x203A;ci lĹźejszy i mniejszy niĹź alternatywne rozwiÄ&#x2026;zania oĹ&#x201A;owiowe a jednoczeĹ&#x203A;nie moĹźna go przygotowaÄ&#x2021; do ponownej pracy (naĹ&#x201A;adowaÄ&#x2021;) w mniej niĹź godzinÄ&#x2122;.

Jedno urzÄ&#x2026;dzenia zastÄ&#x2122;puje bateriÄ&#x2122; ciÄ&#x2122;Ĺźkich, zajmujÄ&#x2026;cych duĹźo miejsca akumulatorĂłw oĹ&#x201A;owiowych, Ĺ&#x201A;adowarkÄ&#x2122;, przetwornicÄ&#x2122;, booster, okablowanie, rozdzielacze Ĺ&#x201A;adowania, gniazdka przyĹ&#x201A;aczeniowe, wskaĹşnik stanu i na dodatek jest ciche.

Generator ma dwa wyjĹ&#x203A;cia uĹźytkowe i dwa wejĹ&#x203A;cia do Ĺ&#x201A;adowania. WyjĹ&#x203A;cie 12 V DC sĹ&#x201A;uĹźy do bezpoĹ&#x203A;redniego zasilania urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; staĹ&#x201A;oprÄ&#x2026;dowych 12 V o mocy do 600 W (50 A). WyjĹ&#x203A;cie 230 V AC z czystÄ&#x2026; sinusoidÄ&#x2026; sĹ&#x201A;uĹźy do zasilania urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; przemiennoprÄ&#x2026;dowych, jednofazowych o maksymalnej mocy ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ej 1300 W. Czas pracy generatora zaleĹźy od obciÄ&#x2026;Ĺźenia i wynosi od 50 min (1000 W) do 4 h 30 min (200 W).  WyĹ&#x203A;wietlacz na panelu frontowym pokazuje stan obciÄ&#x2026;Ĺźenia urzÄ&#x2026;dzenia i pozostaĹ&#x201A;y czas pracy lub stan naĹ&#x201A;adowania akumulatora i pozostaĹ&#x201A;y czas Ĺ&#x201A;adowania. ĹťywotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wynosi od 2000 do 3000 cykli, w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od stopnia rozĹ&#x201A;adowania.

/ $ # 0

BEZPRZEWODOWA TRANSMISJA DANYCH DOTYCZÄ&#x201E;CYCH BEZPIECZEĹ&#x192;STWA Jednym z zastosowaĹ&#x201E; bezprzewodowej transmisji w zakresie danych dotyczÄ&#x2026;cych bezpieczeĹ&#x201E;stwa jest komunikacja miÄ&#x2122;dzy staĹ&#x201A;ymi stacjami bazowymi a ruchomymi komponentami systemu. Zasada ta jest stosowana na przykĹ&#x201A;ad w logistyce magazynowej i systemach transportu bagaĹźu. ProtokĂłĹ&#x201A; openSAFETY moĹźna elastycznie konfigurowaÄ&#x2021;, stÄ&#x2026;d jego szczegĂłlna przydatnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; do bezprzewodowej transmisji danych. UĹźytkownik moĹźe skonfigurowaÄ&#x2021; protokĂłĹ&#x201A; openSAFETY z opóźnieniami do 2,5 s. Zapobiega to niepoĹźÄ&#x2026;danym reakcjom w zakresie bezpieczeĹ&#x201E;stwa lub zatrzymaniu maszyny w przypadku niskiej przepustowoĹ&#x203A;ci lub krĂłtkich przerw w transmisji.

ProtokĂłĹ&#x201A; magistrali bezpieczeĹ&#x201E;stwa openSAFETY moĹźna teraz przesyĹ&#x201A;aÄ&#x2021; za pomocÄ&#x2026; protokoĹ&#x201A;u UDP, stosujÄ&#x2026;c zasadÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x17E;czarnego kanaĹ&#x201A;uâ&#x20AC;?. UĹ&#x201A;atwia to korzystanie z bezprzewodowych

technologii transmisji do komunikacji w zakresie bezpieczeĹ&#x201E;stwa.

Bezprzewodowa komunikacja w zakresie bezpieczeĹ&#x201E;stwa umoĹźliwia jednostkom samosterujÄ&#x2026;cym bezprzerwowe przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanie stref bezpieczeĹ&#x201E;stwa. PrzejĹ&#x203A;cie z jednej strefy do drugiej nastÄ&#x2122;puje pĹ&#x201A;ynnie. Oznacza to, Ĺźe urzÄ&#x2026;dzenia mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; uĹźywane w sposĂłb elastyczny, a ich bezpieczeĹ&#x201E;stwo w sieci jest stale zapewnione. Liczniki bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dĂłw i inne funkcje diagnostyczne wbudowane w protokĂłĹ&#x201A; openSAFETY pozwalajÄ&#x2026; rĂłwnieĹź zapewniÄ&#x2021; kompleksowÄ&#x2026; diagnostykÄ&#x2122;.Â

!

NOWE ZĹ Ä&#x201E;CZA HARTING PushPull DO ZASTOSOWAĹ&#x192; PRZEMYSĹ OWYCH Druga generacji produktĂłw PushPull V4 obejmuje zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza przeznaczone do przesyĹ&#x201A;ania danych, sygnaĹ&#x201A;Ăłw oraz zasilania wyróşnia siÄ&#x2122; nowym wyglÄ&#x2026;dem i dodatkowymi zaletami. Jest wyposaĹźona w obudowy z nowego materiaĹ&#x201A;u, zaprojektowanego w celu zapewnienia ochrony przed dziaĹ&#x201A;aniem bardzo agresywnych substancji chemicznych, takich jak olej uĹźywany w tokarkach czy frezarkach.

Nowe wersje produktĂłw zapewniajÄ&#x2026; takĹźe wiÄ&#x2122;ksze bezpieczeĹ&#x201E;stwo dziÄ&#x2122;ki blokadzie zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza wtykowego. Jest to dodatkowa blokada obrotowa zabezpieczajÄ&#x2026;ca element blokujÄ&#x2026;cy zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza PushPull po jego wsuniÄ&#x2122;ciu, co pozwala zwiÄ&#x2122;kszyÄ&#x2021; niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; procesĂłw. Nowe zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza PushPull majÄ&#x2026; tyl-

16

ko jeden zacisk kablowy (w poprzednich modelach uĹźywano trzech) i umoĹźliwiajÄ&#x2026; stosowanie kabli o wiÄ&#x2122;kszej Ĺ&#x203A;rednicy, od 4,5 mm do 10 mm, co uĹ&#x201A;atwia uĹźytkownikom rozwiÄ&#x2026;zanie problemĂłw z przeciekami lub niewystarczajÄ&#x2026;cym odciÄ&#x2026;Ĺźeniem przewodĂłw.

Produkty z tej serii sÄ&#x2026; takĹźe wyposaĹźone w zestaw oznaczeĹ&#x201E; w dwĂłch kolorach. Pierwsze oznaczenie uĹ&#x201A;atwia podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanie dziÄ&#x2122;ki wskazaniu prawidĹ&#x201A;owej orientacji zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza i gniazda. Drugie pozwala na Ĺ&#x201A;atwÄ&#x2026; identyfikacjÄ&#x2122; prawidĹ&#x201A;owego poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia, w szczegĂłlnoĹ&#x203A;ci w przypadku, gdy obok siebie jest podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanych wiele zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czy PushPull. W ten sposĂłb eliminowane sÄ&#x2026; bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dy w okablowaniu i skracany jest czas instalacji.

!* #

AUTOMATYKA

PRODUKTY

DRUKARKA 3D UBOT P440 UBOT P440 oprĂłcz podstawowych wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci (precyzyjne, niezawodne i bezobsĹ&#x201A;ugowe drukowanie 3D) charakteryzuje siÄ&#x2122; wieloma innowacyjnymi funkcjami. Drukarka, dziÄ&#x2122;ki zastosowaniu autorskiego ekstrudera UBOT Hercules oraz wysokotemperaturowego hotendu UBOT Hellfire, pozwala na wydruki z najbardziej zaawansowanych materiaĹ&#x201A;Ăłw do druku 3D takich jak POM, PEEK, PEI, PPSU czy kompozyty z wĹ&#x201A;Ăłknem wÄ&#x2122;glowym. Spore pole robocze (440 Ă&#x2014; 330 Ă&#x2014; 300) w poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu z podgrzewana komorÄ&#x2026; wyposaĹźonÄ&#x2026; w czterofunkcyjny filtr oparĂłw daje moĹźliwoĹ&#x203A;ci do wytwarzania nawet najtrudniejszych elementĂłw. UBOT P440 w myĹ&#x203A;l zasad PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 zostaĹ&#x201A; dodatkowo wyposaĹźony w funkcje niespotykane w konkurencyjnych rozwiÄ&#x2026;zaniach. P440 jest wyposaĹźone w system podtrzymania energii, dziÄ&#x2122;ki czemu jest w stanie drukowaÄ&#x2021; przez 30 minut nawet w wypadku zaniku prÄ&#x2026;du.

N-SIGHT 7000 GEN2 FIRMY COGNEX Seria kamer In-Sight 7000 Gen2 to najnowsza wersja kompaktowych systemĂłw wizyjnych drugiej generacji. Cognex jako lider branĹźy systemĂłw wizyjnych, angaĹźuje siÄ&#x2122; w ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;e innowacje i doskonali swoje produkty. In-Sight 7000 Gen2 (modele 7600/7800/7900) to najnowsza technologia i zaawansowane algorytmy umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce jeszcze szybsze i bardziej wydajne inspekcje wizyjne.

Podczas automatyzacji fabryki nigdy nie wystarcza jeden model kamery do wszystkich zastosowaĹ&#x201E;, In-Sight 7000 Gen2 zostaĹ&#x201A; zaprojektowany w technologii Flexible Image Technology (FIT). Oferuje szeroki wybĂłr wymiennych i konfigurowalnych przez uĹźytkownika moduĹ&#x201A;Ăłw oĹ&#x203A;wietlenia i optyki, ktĂłre umoĹźliwiajÄ&#x2026; dostosowanie systemu do wymagaĹ&#x201E; aplikacji, zoptymalizowanie formowania obrazu i zminimalizowanie koniecznoĹ&#x203A;ci stosowania drogiego oĹ&#x203A;wietlenia zewnÄ&#x2122;trznego.

Seria In-Sight 7000 ma widoczny wskaĹşnik PASS/FAIL w postaci diodowego pierĹ&#x203A;cienia Ĺ&#x203A;wietlnego wokĂłĹ&#x201A; korpusu kamery â&#x20AC;&#x201C; co uĹ&#x201A;atwia inspekcjÄ&#x2122;.

C ( 2D ?8

0

R E K L A M A

KonďŹ guracja on-line juĹź w 1 minutÄ&#x2122; ... dostawa od 5-7 dni ...

... 40 % dĹ&#x201A;uĹźsza ĹźywotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;*

OdwiedĹş nas: Warsaw Industry Week â&#x20AC;&#x201C; Hala F Stoisko 502 Koniec z czasochĹ&#x201A;onnym projektowaniem kĂłĹ&#x201A; zÄ&#x2122;batych! Skonfiguruj i zamĂłw online indywidualne czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci juĹź w 60 sekund.

Brak dodatkowych kosztĂłw zakupu narzÄ&#x2122;dzi do obrĂłbki skrawaniem.

Bez11/2018 minimalnej iloĹ&#x203A;ci - moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zamĂłwienia juĹź od 1 sztuki.

.pl/kolazebate igus Sp. z o. o. Tel. +48 22 863 57 70 info@igus.pl plastics for longer life ÂŽ

ÂŽ

ÂŽ

o powierzchni 2,750 m².

17

PRODUKTY

KOLUMNOWE WSKAĹšNIKI POZIOMU Z CZUJNIKIEM HCV-E Nowe kolumnowe wskaĹşniki poziomu z czujnikiem HCV-E dostarczajÄ&#x2026; lub odcinajÄ&#x2026; sygnaĹ&#x201A; elektryczny (w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od wersji wykonania), gdy poziom cieczy spada do minimum. Wykorzystanie spawania ultradĹşwiÄ&#x2122;kowego do poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia elementĂłw korpusu, gwarantuje absolutnÄ&#x2026; szczelnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wskaĹşnika. Boczne usytuowanie przyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza we wskaĹşnikach HCV-E umoĹźliwiĹ&#x201A;o zminimalizowanie poziomu reakcji czujnika.

Wykonane z przezroczystego technopolimeru na bazie poliamidu (PA-T) wskaĹşniki zapewniajÄ&#x2026; maksymalnÄ&#x2026; widocznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; poziomu pĹ&#x201A;ynu nawet z pozycji bocznej. Specjalny ksztaĹ&#x201A;t korpusu daje efekt soczewki, polepszajÄ&#x2026;c widocznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; poziomu pĹ&#x201A;ynu.

W testach laboratoryjnych prowadzonych w temperaturze 23 °C z uĹźyciem oleju mineralnego do ukĹ&#x201A;adĂłw hydraulicznych typ CB68 (norm ISO 3498), spoiny wskaĹşnikĂłw wytrzymaĹ&#x201A;y ciĹ&#x203A;nienie do 18 bar (HCV.127), 12 bar (HCV.254).

1E1* 54 /D1!

ROBOT ES5 Najmniejszy i najszybszy z robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych firmy Easy Robots â&#x20AC;&#x201C; 6-osiowy manipulator ES5 waĹźy zaledwie 20 kg i moĹźe manipulowaÄ&#x2021; Ĺ&#x201A;adunkami o masie do 5 kg. WybĂłr tego robota jest tanim i niezawodnym rozwiÄ&#x2026;zaniem, pozwalajÄ&#x2026;cym na zapewnienie wysokiego wzrostu produkcji przy niewielkich nakĹ&#x201A;adach.

Kompaktowa budowa, niewielka waga oraz Ĺ&#x201A;atwy w obsĹ&#x201A;udze panel sterowania pozwala na szybkÄ&#x2026; zmianÄ&#x2122; konfiguracji i adaptacji w innym gnieĹşdzie produkcyjnym.

Model ES5 jest idealnym rozwiÄ&#x2026;zaniem do automatyzacji zarĂłwno maĹ&#x201A;ych, jak i wielkoseryjnych procesĂłw produkcyjnych, a zaprogramowane zadania wykonuje z wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; precyzjÄ&#x2026; i powtarzalnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; niĹź czĹ&#x201A;owiek (do 0,1 mm).

1 !

R E K L A M A

18

AUTOMATYKA

PRODUKTY

INTELIGENTNY ZASILACZ HYDRAULICZNY ABPAC ABPAC to inteligentny, standardowy zasilacz hydrauliczny, przeznaczony do zastosowaĹ&#x201E; z systemami hydraulicznymi, w ktĂłrych wymagana jest jednostka dostarczajÄ&#x2026;ca odpowiedniÄ&#x2026; iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; oleju pod odpowiednim ciĹ&#x203A;nieniem. Tym samym sprawdza siÄ&#x2122; zarĂłwno w obrabiarkach, jak i prasach.

Szybkie znalezienie rozwiÄ&#x2026;zania dostosowanego do indywidualnych potrzeb umoĹźliwia konďŹ gurator dostÄ&#x2122;pny on-line.

Zasilacz hydrauliczny ABPAC moĹźna podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; do nowoczesnych struktur sieciowych. Jest to jedno z rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; oferowa-

nych przez firmÄ&#x2122; Bosch Rexroth w ramach Connected Hydraulics, ktĂłre umoĹźliwia wykorzystanie ogromnego potencjaĹ&#x201A;u Ĺ&#x203A;rodowisk PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 oraz Internetu Rzeczy. PojemnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zbiornika wynosi od 100 l do 400 l (w przygotowaniu do 1000 l). PrzepĹ&#x201A;yw maksymalny to 200 l/min, a maksymalne ciĹ&#x203A;nienie robocze wynosi 315 barĂłw.

Blok wielofunkcyjny wystÄ&#x2122;puje w czterech wariantach. Opcjonalnie moĹźna zamĂłwiÄ&#x2021; modularny system Sytronix (FcP 5010, SvP 7010).

+ ! 0 +

TECHNIKA NA NISKIE TEMPERATURY W programie firmy Schlegel znajduje siÄ&#x2122; nowa seria osprzÄ&#x2122;tu na otwĂłr 30 mm â&#x20AC;&#x201C; KOMBITAST-R-JUWEL (KRJ).

CaĹ&#x201A;y typoszereg KRJ, przetestowany w temperaturze do â&#x20AC;&#x201C;40 °C, nadaje siÄ&#x2122; do wszelkich â&#x20AC;&#x17E;zimnychâ&#x20AC;? zastosowaĹ&#x201E; takich jak kolej, pojazdy specjalne (np. straĹźy poĹźarnej) ale rĂłwnieĹź autobusy, ciÄ&#x2122;ĹźarĂłwki, chĹ&#x201A;odnie, wyciÄ&#x2026;gi narciarskie, naĹ&#x203A;nieĹźarki czy statki pracujÄ&#x2026;ce w bardzo zimnych rejonach.

OczywiĹ&#x203A;cie sprawdzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; rĂłwnie dobrze we wszystkich â&#x20AC;&#x17E;normalnychâ&#x20AC;? warunkach pracy, a szczegĂłlnie tam, gdzie potrzebna jest duĹźa powierzchnia przycisku (26 mm) przy niskiej zabudowie (2,7 mm) i eleganckim, lakierowanym w kolorze tytanowym, wyglÄ&#x2026;dzie â&#x20AC;&#x201C; potwierdza to nagroda IF DESIGN AWARD 2013. PoĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie wysokiej jakoĹ&#x203A;ci technicznej i szczelnoĹ&#x203A;ci (IP66/69K â&#x20AC;&#x201C; zaleĹźnie od wersji) pozwala stosowaÄ&#x2021; je w bardzo wymagajÄ&#x2026;cych aplikacjach.

Nowa seria ma wszystkie funkcje i opcje wczeĹ&#x203A;niejszej wersji KOMBITAST-R: przyciski z szyldzikami i podĹ&#x203A;wietleniem, lampki, przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czniki wahliwe i obrotowe, stacyjki, przyciski grzybkowe i grzybki awaryjne (z/bez kryzy przeciwblokadowej). Akcesoria obejmujÄ&#x2026; plombowane pokrywki przyciskĂłw oraz przeĹşroczyste blokady przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikĂłw obrotowych.

W zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od potrzeb napÄ&#x2122;dy mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; wyposaĹźone w moduĹ&#x201A;owe zestyki z zaciskiem Ĺ&#x203A;rubowym (moduĹ&#x201A;y M), zaciskiem Cage-Clamp (moduĹ&#x201A;y D) i szybkowtykowym (moduĹ&#x201A;y DS.)

/ $ # 0

SKALOWALNE SYSTEMY OĹ&#x161;WIETLENIA SYLSMART Oferowany przez firmÄ&#x2122; RS Components system oĹ&#x203A;wietlenia SylSmart upraszcza wdraĹźanie dziÄ&#x2122;ki uĹźyciu pĹ&#x201A;askich panelowych i okrÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ych moduĹ&#x201A;Ăłw oĹ&#x203A;wietleniowych LED, czujnikĂłw oĹ&#x203A;wietlenia zewnÄ&#x2122;trznego oraz czujnikĂłw obecnoĹ&#x203A;ci w pomieszczeniu i przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikĂłw Ĺ&#x203A;ciennych, ktĂłre moĹźna Ĺ&#x201A;atwo poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; przy uĹźyciu wbudowanej technologii BluetoothLow Energy (BLE).

UĹźytkownik moĹźe sterowaÄ&#x2021; oĹ&#x203A;wietleniem za pomocÄ&#x2026; intuicyjnej aplikacji SylSmart na urzÄ&#x2026;dzenia mobilne lub przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikĂłw Ĺ&#x203A;ciennych oraz tworzyÄ&#x2021; grupy oĹ&#x203A;wietlenia, aranĹźowaÄ&#x2021; scenariusze oĹ&#x203A;wietleniowe i programowaÄ&#x2021; wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanie, wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanie oraz przyciemnianie oĹ&#x203A;wietlenia w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od pory dnia, wa-

11/2018

runkĂłw zewnÄ&#x2122;trznych i obecnoĹ&#x203A;ci osĂłb w pomieszczeniu.

Dodawanie nowych lamp, przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikĂłw czy czujnikĂłw jest szybkie i Ĺ&#x201A;atwe, co zapewnia opĹ&#x201A;acalnÄ&#x2026; skalowalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; caĹ&#x201A;ego systemu.

Syl-Lighter LED II SSC to okrÄ&#x2026;gĹ&#x201A;a, wpuszczana oprawa sufitowa o mocy 21 W w aluminiowej obudowie przeznaczona do montaĹźu w otworach o Ĺ&#x203A;rednicy 205 mm. Start Flat Panel LED to oferujÄ&#x2026;cy moĹźliwoĹ&#x203A;ci przyciemniania moduĹ&#x201A; o wymiarach 595 mm Ă&#x2014; 595 mm, wysokoĹ&#x203A;ci 10,5 mm i mocy 40 W wyposaĹźony w matowy dyfuzor z poliwÄ&#x2122;glanu. Obie lampy dajÄ&#x2026; biaĹ&#x201A;e Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;o o zimnej barwie 4000 K CCT i zapewniajÄ&#x2026; wysokÄ&#x2026; wiernoĹ&#x203A;Ä&#x2021; odwzorowania kolorĂłw (wspĂłĹ&#x201A;czynnik CRI 80). UrzÄ&#x2026;dzenia te mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czane bezpoĹ&#x203A;rednio do linii napiÄ&#x2122;cia AC. ObsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026; peĹ&#x201A;ne sterowanie bezprzewodowe przy uĹźyciu przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznika Ĺ&#x203A;ciennego lub aplikacji SylSmart.

!* #

19

PRODUKTY

KAMERA TERMOWIZYJNA Z THERMOIMAGER MICROSCOPE LENS

PRODUKTY WSPIERAJÄ&#x201E;CE PROCES OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH RODO

NowoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; w monitoringu termowizyjnym o wysokiej rozdzielczoĹ&#x203A;ci obrazu ultra maĹ&#x201A;ych elementĂłw elektroniki, jest rozwiÄ&#x2026;zanie firmy Micro-Epsilon ze specjalnym obiektywem mikroskopowym. Obiektyw ten jest dostÄ&#x2122;pny jako uaktualnienie do kamer termowizyjnych serii TIM450 (382 Ă&#x2014; 288 px) oraz TIM640 (640 Ă&#x2014; 480 px). UmoĹźliwia termograficzne wykonywanie makr poszczegĂłlnych elementĂłw na podstawie rozdzielczoĹ&#x203A;ci przestrzennej do 28 ˏm.

OprĂłcz ogĂłlnych zdjÄ&#x2122;Ä&#x2021; i filmĂłw moĹźliwe jest wykonywanie w czasie rzeczywistym szczegĂłĹ&#x201A;owych makrofotografii poszczegĂłlnych obiektĂłw w czasie z czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; do 125 Hz, na podstawie rozdzielczoĹ&#x203A;ci przestrzennej wynoszÄ&#x2026;cej 28 ËŹm. OdlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; miÄ&#x2122;dzy aparatem a mierzonym obiektem moĹźe wynosiÄ&#x2021; do 100 mm. DziÄ&#x2122;ki temu zachowujemy bezpiecznÄ&#x2026; odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; od obiektu pomiarowego do soczewki urzÄ&#x2026;dzenia, z moĹźliwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; swobodnej regulacji wysokoĹ&#x203A;ci urzÄ&#x2026;dzenia. Skalowane zakresy temperatury wynoszÄ&#x2026; od â&#x20AC;&#x201C;20 °C do 100 °C, od 0 °C do 250 °C oraz od 150 °C do 900 °C. Zestaw obejmuje kamerÄ&#x2122; termowizyjnÄ&#x2026; (TIM 450 lub TIM 640), odpowiedniÄ&#x2026; soczewkÄ&#x2122; mikroskopowÄ&#x2026;, przewody PIF i USB oraz wysokiej jakoĹ&#x203A;ci statyw. Dostarczane jest rĂłwnieĹź kompleksowe oprogramowanie do analizy pomiarĂłw.

RS Components udostÄ&#x2122;pnia do sprzedaĹźy gamÄ&#x2122; zaawansowanych produktĂłw pomocnych w zapewnieniu zgodnoĹ&#x203A;ci z rozporzÄ&#x2026;dzeniem RODO. NaleĹźÄ&#x2026; do nich urzÄ&#x2026;dzenia firmy Kingston Technology, ktĂłre majÄ&#x2026; szyfrowanie na poziomie sprzÄ&#x2122;towym za pomocÄ&#x2026; 256-bitowego klucza zgodnego z XTS-AES. IronKey D300 to seria noĹ&#x203A;nikĂłw USB 3.0 o pojemnoĹ&#x203A;ci do 128 gigabajtĂłw. KaĹźdy noĹ&#x203A;nik zostaĹ&#x201A; umieszczony w obudowie z cynku z epoksydowym uszczelnieniem i dodatkowymi fizycznymi Ĺ&#x203A;rodkami ochrony â&#x20AC;&#x201C; co gwarantuje certyfikat FIPS 140-2 poziomu 3 â&#x20AC;&#x201C; aby zapobiec nieupowaĹźnionemu dostÄ&#x2122;powi do moduĹ&#x201A;u kryptograficznego.

NoĹ&#x203A;niki USB 3.0 Kingston DataTraveler 2000 sÄ&#x2026; zabezpieczone za pomocÄ&#x2026; klawiatury alfanumerycznej, co zapewnia ochronÄ&#x2122; w postaci Ĺ&#x201A;atwego w uĹźytkowaniu kodu PIN. Szyfrowanie odbywa siÄ&#x2122; na noĹ&#x203A;niku i nie pozostawia Ĺ&#x203A;ladu kodu PIN w systemie. Gama Kingston DataTraveler Vault obejmuje ochronÄ&#x2122; hasĹ&#x201A;em, aby zapobiec nieupowaĹźnionemu dostÄ&#x2122;powi; noĹ&#x203A;nik blokuje siÄ&#x2122; i formatuje po dziesiÄ&#x2122;ciu nieudanych prĂłbach zĹ&#x201A;amania zabezpieczeĹ&#x201E;.

Nowa gama noĹ&#x203A;nikĂłw USB RS Pro EviKey przeznaczona do uĹźytkowania ze smartfonami, jest wyposaĹźona w Ĺ&#x201A;atwÄ&#x2026; w obsĹ&#x201A;udze technologiÄ&#x2122; bezdotykowÄ&#x2026; NFC. Wykorzystano w niej takĹźe autonomiczne urzÄ&#x2026;dzenie bezpieczeĹ&#x201E;stwa cybernetycznego generujÄ&#x2026;ce wĹ&#x201A;asnÄ&#x2026; energiÄ&#x2122; elektrycznÄ&#x2026; przy uĹźyciu sygnaĹ&#x201A;u anteny NFC. UrzÄ&#x2026;dzenie Evikey rozpoznaje telefon, a dostÄ&#x2122;p moĹźliwy jest za poĹ&#x203A;rednictwem aplikacji EviKey i kodu PIN.

=1

!* #

NOWE, LEKKIE ROLKI PROWADZÄ&#x201E;CE XIROS Pod markÄ&#x2026; xiros firma igus oferuje bezobsĹ&#x201A;ugowe, a przede wszystkim bezsmarowe polimerowe Ĺ&#x201A;oĹźyska kulkowe. Ich gĹ&#x201A;ĂłwnÄ&#x2026; zaletÄ&#x2026; jest to, Ĺźe nie ma ryzyka zanieczyszczenia z powodu wyciekajÄ&#x2026;cych smarĂłw.

NowoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; w zakresie produktĂłw xiros jest gotowe rozwiÄ&#x2026;zanie systemowe skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; z rury aluminiowej, PVC lub wĹ&#x201A;Ăłkna wÄ&#x2122;glowego oraz dwĂłch Ĺ&#x201A;oĹźysk kulkowych koĹ&#x201A;nierzowych wykonanych z materiaĹ&#x201A;Ăłw xirodur z kulkami ze stali nierdzewnej.

Na wyróşnienie zasĹ&#x201A;uguje zwĹ&#x201A;aszcza wersja PVC, ktĂłra skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznie z materiaĹ&#x201A;Ăłw zatwierdzonych przez przemysĹ&#x201A; spoĹźywczy. WyjÄ&#x2026;tkowo lekkie rolki prowadzÄ&#x2026;ce dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; w róşnych Ĺ&#x203A;rednicach, a ich dĹ&#x201A;u-

20

goĹ&#x203A;Ä&#x2021; jest indywidualnie dopasowywana do aplikacji. RĂłwnieĹź rura aluminiowa w porĂłwnaniu do powszechnie stosowanych rur ze stali nierdzewnej, waĹźy znacznie mniejszÄ&#x2026; masÄ&#x2122;, co ma pozytywny wpĹ&#x201A;yw na bezwĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rolki.

DziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;ce na sucho, polimerowe Ĺ&#x201A;oĹźyska kulkowe xiros oferujÄ&#x2026; mniejsze tarcie niĹź nasmarowane, metalowe Ĺ&#x201A;oĹźyska kulkowe. Wygodnym rozwiÄ&#x2026;zaniem dla konstruktora maszyn jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obliczenia okresu eksploatacji polimerowego Ĺ&#x201A;oĹźyska kulkowego w trybie on-line za pomocÄ&#x2026; kalkulatora ĹźywotnoĹ&#x203A;ci xiros.

"

AUTOMATYKA

PRODUKTY

AKCESORIA BEZPRZEWODOWE DO NAUSZNIKĂ&#x201C;W PELTOR RS Components udostÄ&#x2122;pni nowe akcesoria do komunikacji bezprzewodowej firmy 3MPELTOR w otoczeniu o bardzo duĹźym poziomie haĹ&#x201A;asu. Nowe urzÄ&#x2026;dzenia wykorzystujÄ&#x2026; technologiÄ&#x2122; Bluetooth i sÄ&#x2026; przeznaczone do uĹźytku z nausznikami serii PELTOR X. UmoĹźliwiajÄ&#x2026; komunikacjÄ&#x2122; przy uĹźyciu telefonu komĂłrkowego.

Produkt ma wiele zalet, umoĹźliwia wyraĹşnÄ&#x2026; komunikacjÄ&#x2122; bez koniecznoĹ&#x203A;ci uĹźywania rÄ&#x2026;k i naraĹźania siÄ&#x2122; na niebezpieczeĹ&#x201E;stwa. Pozwala na wykonywanie i odbieranie waĹźnych poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E; bez koniecznoĹ&#x203A;ci opuszczania miejsca pracy i zdejmowania ochronnikĂłw sĹ&#x201A;uchu, a takĹźe komunikacjÄ&#x2122; z innymi znajdujÄ&#x2026;cymi siÄ&#x2122; w pobliĹźu pracownikami.

Akcesoria bezprzewodowe PELTOR majÄ&#x2026; stopieĹ&#x201E; ochrony IP54. NajwaĹźniejsze ich zalety to mikrofon z funkcjÄ&#x2026; redukcji haĹ&#x201A;asu, obsĹ&#x201A;uga przy uĹźyciu jednego przycisku, czas rozmĂłw okoĹ&#x201A;o 8 godzin, a w trybie gotowoĹ&#x203A;ci okoĹ&#x201A;o 250 godzin.

NOWY SYSTEM RITTAL â&#x20AC;&#x201C; SZAFY STEROWNICZE VX25 System VX25 to pierwsze rozwiÄ&#x2026;zanie, ktĂłre w caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci odpowiada wymogom wiÄ&#x2122;kszej wydajnoĹ&#x203A;ci oraz Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuchĂłw wartoĹ&#x203A;ci w PrzemyĹ&#x203A;le 4.0. System VX25 zapewnia jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; danych, mniejszÄ&#x2026; zĹ&#x201A;oĹźonoĹ&#x203A;Ä&#x2021; oraz oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; czasu, a takĹźe bezpieczeĹ&#x201E;stwo montaĹźu.

W systemie VX 25 efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; planowania i projektowania zapewniana jest przez Ĺ&#x201A;atwe pobieranie szczegĂłĹ&#x201A;owych, zweryfikowanych danych CAD 3D, elastycznÄ&#x2026; transmisjÄ&#x2122; danych we wszystkich popularnych systemach CAD (Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznie 70 formatĂłw), inĹźynieriÄ&#x2122; mechatronicznÄ&#x2026; za pomocÄ&#x2026; CAE/CAD, sporzÄ&#x2026;dzanie layoutu szafy sterowniczej za poĹ&#x203A;rednictwem Eplan Pro Panel oraz klasyfikacjÄ&#x2122; danych wedĹ&#x201A;ug eClass i ETIM. Asystent zamiany list czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci na odpowiednie dla VX25 oraz inteligentne narzÄ&#x2122;dzie doboru i konfiguracji uĹ&#x201A;atwiÄ&#x2026; przejĹ&#x203A;cie z systemu szaf sterowniczych TS 8 na nowy system szaf peĹ&#x201A;nogabarytowych VX25. System VX 25 gwarantuje niĹźsze zuĹźycie energii moĹźna uzyskaÄ&#x2021; nawet do 75%.

!

!* # 8 $ - $ $

#

R E K L A M A

11/2018

21

ROZMOWA

Automatyka przemysĹ&#x201A;owa jest przepustkÄ&#x2026; do rentownoĹ&#x203A;ci

- -$ G # + #" # $ " - # $ - $

H 8

- I #

" J $ $ $ H K $ L $ M # + + $ G $ +H 2 +

+ +

$ O$

" # # $ #

) O& # ) " '#

9

22

AUTOMATYKA

ROZMOWA

Fot. ifm electronic

W przyszłym roku firma ifm będzie świętowała złoty jubileusz. Jakie założenia towarzyszyły jej powołaniu i jakie odniesienie w obecnej działalności ma strategia sprzed 50 lat?

Nasza firma powstała w 1969 r. Założyciele – pasjonaci nowych technologii – postawili sobie za cel optymalizację procesów przemysłowych. Od początku istnienia ifm electronic osią działań jest tworzenie produktów najwyższej jakości oraz – co nie mniej istotne – jakość obsługi klienta. Po wielu latach współpracy i budowania relacji zdobyliśmy pozycję wysokiej klasy specjalisty w dziedzinie automatyki przemysłowej. Zatrudniamy dziś 7000 specjalistów w ponad 70 krajach na całym świecie.

Choć przez kilkadziesiąt lat przedsiębiorstwo bardzo się rozwinęło, wciąż pozostajemy wierni ideałom z początków działalności. Staramy się zachować elastyczność i przystępny charakter niewielkiej firmy oraz jakość i profesjonalizm wielkiego koncernu.

W pracy koncentrujemy się przede wszystkim na klientach. Osiągane zyski inwestujemy w rozwój, pozyskiwanie specjalistycznej wiedzy oraz dzielenie się nią, a także optymalizację produkcji i innowacje w zakresie współpracy z klientami i partnerami biznesowymi. Funkcjonowanie firmy opiera się na tym samym zestawie wartości, który został zdefiniowany przez założycieli. Promujemy wartości etyczne i zachęcamy do odpowiedzialnego i zrównoważonego działania – także w kontekście globalnym. Działając zgodnie z przyjętymi wartościami filozofii, w 2017 r. osiągnęliśmy przychody na poziomie 880 mln euro.

Jedno z haseł, które przyświeca działalności ifm to stwierdzenie, że jakość to znacznie więcej niż produkt. Co jeszcze się na nią składa?

Wszystkie nasze procesy są ukierunkowane nie tylko na wysoką jakość produktów i usług, ale również na najwyższy poziom obsługi. Nasi klienci mogą liczyć na indywidualne wsparcie w dowolnym miejscu na Ziemi i w każdym języku. Nawiązujemy trwałe relacje z klientami i pielęgnujemy je na każ11/2018

dym etapie współpracy. O jakość produktów dbamy przeprowadzając rygorystyczne i wielowymiarowe testy jakościowe. Wiele dziś mówi się o tym, że Przemysł 4.0 zakłada analizę danych w celu optymalizacji procesów.

To prawda, należy jednak pamiętać, że istotne są nie tylko informacje pozyskiwane z urządzeń i maszyn, ale również rzetelna, szczera i konstruktywna informacja zwrotna pochodząca od klientów.

nentów, będących fundamentem Przemysłu 4.0.

Strategia „close to you” to bycie blisko naszych klientów. Możliwie najpełniejsza dostępność i wsparcie.

Z tego względu intensywnie rozbudowujemy sieć przedstawicielstw handlowych, a wprowadzeniu na rynek nowych produktów i technologii towarzyszą szkolenia i specjalistyczne warsztaty. Organizujemy je zarówno w naszych centrach szkoleniowych,

WCIĄŻ OBSERWUJEMY DEFICYTY W ZAKRESIE AUTOMATYZACJI PRZEDSIĘBIORSTW W PORÓWNANIU Z RYNKAMI EUROPEJSKIMI. JEDNAK NAJWIĘKSZYM HAMULCEM REWOLUCJI PRZEMYSŁOWEJ W POLSCE NIE SĄ PIENIĄDZE, A NIEDOSTATECZNY POZIOM KOMUNIKACJI I WSPÓŁPRACY. Zdecydowana większość oferowanych przez firmę produktów – 70% – jest tworzona i produkowana w Niemczech, ale jednocześnie coraz większą rolę w działalności ifm odgrywa polityka „close to you”, czyli bycia blisko odbiorcy. W jaki sposób ją realizujecie – zarówno w odniesieniu do odbiorców, czyli klientów, jak i konstruktorów rozwiązań lub przyszłych konstruktorów, czyli studentów?

Rzeczywiście, większość produktów ifm powstaje w Niemczech. Czujemy się mocno związani z naszymi korzeniami w tym kraju. Wszystkie oddziały produkcyjne i konstrukcyjne ifm electronic funkcjonują zgodnie z rygorystycznymi niemieckimi standardami jakości, zarówno pod względem warunków pracy, ochrony środowiska, jak i standardów konstrukcyjnych oraz produkcyjnych. Część produkcyjna stale zwiększa zatrudnienie, niedawno dobudowana została nowa hala produkcyjna. Jednak najistotniejszym faktem jest to, że obok naszej fabryki w Opolu rozwija się centrum badawczo-rozwojowe, które odpowiada za pełne wsparcie i rozwój kompo-

jak i w siedzibach klientów. W Polsce jesteśmy inicjatorem cyklu warsztatowego „ifm – wiedza i doświadczenie”, gdzie dzielimy się z inżynierami najnowszą wiedzą technologiczną.

Działamy również lokalnie – sponsorowaliśmy zakończone niedawno w Katowicach targi Nowy Przemysł Expo i popularyzujemy naukę o przemyśle wśród przyszłych inżynierów.

Z myślą o tym wzięliśmy udział w projekcie „Katowice Miastem Fachowców”, adresowanym do młodych ludzi zainteresowanych rozpoczęciem kariery w branży przemysłowej.

Współpracujemy ze szkołami wyższymi, a najintensywniej z Politechniką Śląską, gdzie dla studentów stworzyliśmy Pracownię Sensoryki i Sieci Przemysłowych.

Czujniki, sterowniki, systemy do automatyki przemysłowej – który obszar portfolio ifm notuje obecnie największe zainteresowanie?

Specjalizujemy się w produkcji czujników procesowych, czujników do pozycjonowania, a także czujników kontroli ruchu. Oferujemy systemy sterowania i sieci przemysłowe. Oferta 23

ROZMOWA obejmująca ponad 10 000 artykułów gwarantuje naszym klientom szeroki wybór. Nasz asortyment ma przekrojowy charakter – począwszy od pojedynczych czujników i akcesoriów, skończywszy na kompletnych systemach automatyki. Największym zainteresowaniem w naszej ofercie cieszą się dziś systemy do wibrodiagnostyki, co ma związek z promowaniem rozwiązań w duchu Przemysłu 4.0.

Jednym z wiodących tematów naszego najbliższego wydania są podzespoły do automatyki przemysłowej. Co jest dziś największym wyzwaniem dla działających na tym rynku producentów rozwiązań?

Automatyka przemysłowa jest obecnie najszybciej rozwijającą się techniczną gałęzią nauki. Zautomatyzowana produkcja stała się dzisiaj standardem niezbędnym do prowadzenia konkurencyjnej działalności produkcyjnej. Roboty przemysłowe, komunikacja z parkiem maszynowym i zarządzanie nim na wielu poziomach to codzienność współczesnych przedsiębiorstw. Rzeczywistość czwartej rewolucji przemysłowej reorganizuje ich funkcjonowanie, dlatego największym wyzwaniem dla nas jest integracja tzw. „small solution”. Rozwiązania te mają na celu wdrażanie małymi, ale pewnymi krokami idei Przemysłu 4.0 w już istniejącym parku maszynowym, a jednocześnie wpływanie na optymalizację i zabezpieczanie procesu produkcyjnego.

Czy polski rynek różni się znacząco od rynków innych krajów europejskich?

Na polskim rynku pewnego wysiłku wymaga wyjście poza funkcjonujące od lat, ale nieefektywne standardy.

Wciąż obserwujemy deficyty w zakresie automatyzacji przedsiębiorstw w porównaniu z rynkami europejskimi. Jednak największym hamulcem rewolucji przemysłowej w Polsce nie są pieniądze, a niedostateczny poziom komunikacji i współpracy. Nowe technologie niosą ze sobą powstawanie nowych stanowisk pracy i specjalizacji. Ludzie z róż24

nych obszarów muszą kooperować i wzajemnie się rozumieć, a to jest najtrudniejsza część wprowadzania zmian. Myślę, że warto zainwestować energię w pracę w duchu otwartości, szczerości, empatii i zaufania. Gdy przekroczymy te bariery, wejdziemy w proces zmian lawinowo. Wszystko zaczyna się od ludzi.

Na czym polskie fabryki w największym stopniu mogą budować swoją konkurencyjność i w jaki sposób ifm wspiera je w tym zakresie?

Polskie przedsiębiorstwa produkcyjne od kilku lat mierzą się z niedoborami kadrowymi i dużą konkurencyjnością, a do drzwi ich fabryk puka czwarta rewolucja przemysłowa. Pod względem robotyzacji przemysłu mamy wiele do nadrobienia. Odstajemy nie tylko od krajów zachodnich, ale również od państw regionu. To jedna z dzie-

ALEKSANDRA BANAŚ

Absolwentka Uniwersytetu Ekonomicznego oraz Wyższej Szkoły Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach. Ukończyła również studia podyplomowe na kierunkach Handel Zagraniczny oraz Harzburg-Kolleg.

Współpracę ze spółką ifm electronic rozpoczęła w 2004 r., przechodząc kolejne szczeble struktury organizacyjnej. Od 2013 r. piastuje funkcję prezesa zarządu, biorąc aktywny udział w rozwoju firmy na polskim rynku. W tym czasie firma zdobyła wiele nagród i wyróżnień za osiągane wyniki.

dzin naszej gospodarki, gdzie zaległości są dość poważne.

Polscy przedsiębiorcy często nie mają wystarczającej motywacji do robotyzacji produkcji, która oferuje wiele korzyści. Obniżenie kosztów, polepszenie jakości i bezpieczeństwa pracy to tylko niektóre z nich. To również efektywniejsze planowanie produkcji i szereg oszczędności, m.in. energii i czasu.

Automatyka przemysłowa jest więc przepustką do rentowności polskich przedsiębiorstw. Na szczęście coraz więcej firm zdaje sobie z tego sprawę.

Firma ifm electronic służy rodzimym przedsiębiorcom zarówno ogromną wiedzą i doświadczeniem w tej dziedzinie, jak i najnowocześniejszymi rozwiązaniami technologicznymi.

Gdy klient zdecyduje się na nowe rozwiązania w swojej fabryce, chce, aby wdrożenie przebiegało szybko, rozwiązania były funkcjonalne i łatwe w obsłudze, a także nie kolidowały z aktualnie prowadzonymi działaniami. Przeprowadzenie przez ten proces jest naszym zdaniem najistotniejszym elementem wdrożenia. Zależy nam na tym, aby nasze zaangażowanie przyczyniło się do budowania konkurencyjności polskich producentów nie tylko na lokalnym rynku, ale również na świecie.

Które sektory przemysłu są dziś kluczowymi odbiorcami Waszych rozwiązań?

Technologia ifm ma wiele zastosowań w różnych rodzajach instalacji, w niemal wszystkich gałęziach przemysłu. Pomaga usprawniać produkcję w wielu branżach, a najbardziej popularne to przemysł samochodowy, przemysł spożywczy i maszyny mobilne.

Wśród naszych kluczowych odbiorców są wielkie koncerny samochodowe, potentaci działający w przemyśle spożywczym oraz producenci maszyn dla różnych branż. Mamy w ofercie także rozwiązania przeznaczone dla maszyn mobilnych mających zastosowanie np. w budownictwie, rolnictwie, leśnictwie, a także urządzeniach portowych, komunalnych i dźwigowych. Ponadto dostarczamy urządzeAUTOMATYKA

ROZMOWA nia automatyzacyjne dla przemysłu stalowego i energetyki wiatrowej.

Na ile „oferenci” rozwiązań niskobudżetowych są dziś zagrożeniem dla dostawców komponentów i systemów dla automatyki przemysłowej oraz dla odbiorców?

Automatyka przemysłowa nie tylko optymalizuje procesy produkcyjne, pozwala szybko reagować na awarie i sterować procesem produkcji.

Zapewnia także bezpieczeństwo funkcjonowania maszyn, a co za tym idzie, również ludzi. Wymaga więc stosowania rozwiązań technologicznych najwyższej jakości. Jakiekolwiek zamienniki niskobudżetowe mogą mieć w tym przypadku ogromny i negatywny wpływ na ciągłość procesu produkcyjnego, a w konsekwencji przełożyć się na znaczące straty materialne.

Pozornie tańsze rozwiązania w dłuższej perspektywie generują straty.

Pozytywnym zjawiskiem jest jednak rosnąca świadomość klientów w tym zakresie.

Rośnie rola cyfryzacji i kompleksowego wykorzystania danych z maszyn i czujników. Czy i w jaki sposób firma ifm w odpowiedzi na to wyzwanie zmodyfikowała ofertę produktową i pozaproduktową?

Jesteśmy dziś uczestnikami czwartej rewolucji przemysłowej, która różni się od poprzednich tym, że dotyka wszystkich sfer naszego życia. W ramach tej rewolucji przemysł przetwarza i komercjalizuje wymianę informacji między ludźmi, między ludźmi a przedmiotami, a także między samymi przedmiotami. Koncepcja Internetu Rzeczy pozwala na przeprowadzenie zamówienia, produkcji, realizacji i dostawy produktu bez udziału człowieka w którymkolwiek momencie procesu. Najważniejszym zasobem przedsiębiorstw jest dziś informacja – należy zadbać, by otrzymać informację o zmianach we właściwym momencie, zareagować na awarię na etapie jej potencjalności. Najprościej rzecz ujmując, usiłujemy poznać przyszłość, zanim się wydarzy. Jeśli firmy przemysłowe nie chcą przegapić trendu, muszą inwestować w no11/2018

woczesne technologie i takie modele zarządzania, które pozwolą dotrzeć do nowych klientów i kadr. Najważniejsze, by zdały sobie sprawę, że tzw. rewolucja to w rzeczywistości ewolucja, której założenia można wdrożyć etapami, w tempie dostosowanym do profilu i skali działalności firmy.

Dlatego tak dużą wagę przywiązujemy do dzielenia się wiedzą w formatach nastawionych na praktyczne działania – szkolenia i warsztaty, ale najważniejsza jest prezentacja gotowych rozwiązań działających w warunkach rzeczywistych – to zamierzamy zaprezentować naszym klientom już na początku przyszłego roku.

mentu oraz wychodzeniu naprzeciw potrzebom odbiorców. Jesteśmy firmą, która nieustannie się rozwija i podąża za najnowszymi światowymi trendami technologicznymi. Cieszymy się, że zostało to zauważone.

Jakie są główne założenia, które będą przyświecać rozwijaniu firmy w perspektywie najbliższych lat?

Czy pojawi się wśród nich jakiś całkowicie nowy element?

Celem naszych działań jest znalezienie możliwości połączenia świata automatyki ze światem IT. To jest główne założenie strategiczne, które ma doprowadzić do digitalizacji fabryk.

WIELE DZIŚ MÓWI SIĘ O TYM, ŻE PRZEMYSŁ 4.0 ZAKŁADA ANALIZĘ DANYCH W CELU OPTYMALIZACJI PROCESÓW. TO PRAWDA, NALEŻY JEDNAK PAMIĘTAĆ, ŻE ISTOTNE SĄ NIE TYLKO INFORMACJE POZYSKIWANE Z URZĄDZEŃ I MASZYN, ALE RÓWNIEŻ RZETELNY, SZCZERY I KONSTRUKTYWNY FEEDBACK POCHODZĄCY OD KLIENTÓW. W tym roku spółka ifm electronic ponownie otrzymała prestiżowy tytuł Gazeli Bznesu w rankingu tworzonym przez „Puls Biznesu”, czego warunkiem jest zwiększanie obrotów w ciągu trzech następujących po sobie lat, bez odnotowania w tym czasie strat. Spółka ifm otrzymała ten tytuł już kilka razy z rzędu. Jaki jest Wasz klucz do sukcesu?

Otrzymane wyróżnienie jest dla nas bardzo cenne, ponieważ stanowi odzwierciedlenie naszej niesłabnącej pozycji lidera na rynku automatyki przemysłowej. To docenienie ciężkiej pracy całego zespołu ifm oraz zaufania, jakim od wielu lat darzą nas klienci. Zwiększanie obrotów jest wynikiem systematycznej pracy nad unowocześnianiem naszej oferty produktowej, nieustannym zwiększaniem asorty-

Nieustannie obserwujemy zmiany zachodzące na rynku i adaptujemy do nich naszą strategię.

Obecnie z firmy będącej producentem komponentów do automatyki przemysłowej, stajemy się przedsiębiorstwem, które oferuje rozwiązania aplikacyjne dla przemysłu. W naszym rozumieniu digitalizacja fabryk to takie działanie maszyn, urządzeń i robotów, które pozwala na samodzielne przekazywanie informacji do systemów nadrzędnych. Dzięki temu będziemy mogli pozyskiwać i procesować większą ilość danych, przekształcając je w taki sposób, by jeszcze mocniej wpłynąć na wzrost efektywności procesów produkcyjnych. ! # $

Urszula Chojnacka (D2 DP

25

TEMAT NUMERU

Druk 3D w przemyĹ&#x203A;le Najnowsze trendy i sposoby wykorzystania , # " ) -

wytwarzania przyrostowego

GO -

# - $ -) G $ -G

druk 3D (3D Printing) i wytwarzanie addytywne (Additive "' " X9 D -

to samo. Zgodnie z wytycznymi # / $

% " " / # -

-G " " ?8 Y " $

?8X

G

$ ) nie do technologii i maszyn po$ ) +

" -)

# "

# $ # 9 / miast technologie przyrostowe (wytwarzanie przyrostowe/ad $ X

-G $ )

$ # + # & G # " $ $

G

)

" G

# " $

na stole modelowym maszyny.

#

M - +

$ ) -

" $ # " $ $ $

$ $

# M $ L +

addytywnego wytwarzania, ale -"M

M +

# M

L $ " # ?89

B

ez wzglÄ&#x2122;du na to czy mĂłwimy o druku 3D, czy o technologiach wytwarzania przyrostowego obecnie obserwuje siÄ&#x2122; dynamiczny rozwĂłj tego obszaru nauki i technologii.

MoĹźna zidentyfikowaÄ&#x2021; kilka kluczowych trendĂłw â&#x20AC;&#x201C; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenie technik wytwarzania i procesĂłw, coraz wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; moduĹ&#x201A;owoĹ&#x203A;Ä&#x2021; maszyn, wytwarzanie wielkoseryjne i adaptacjÄ&#x2122; technik addytywnych na potrzeby wykorzystania w wybranych branĹźach przemysĹ&#x201A;u. Co roku we Frankfurcie na Menem odbywa siÄ&#x2122; najwaĹźniejsza w Europie impreza targowa poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czona z konferencjÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; FORMNEXT, w ramach ktĂłrych prezentowane sÄ&#x2026; przemysĹ&#x201A;owe rozwiÄ&#x2026;zania z zakresu technologii przyrostowych i druku 3D â&#x20AC;&#x201C; maszyny, systemy, studia przypadkĂłw, materiaĹ&#x201A;y.

Przez ostatnie trzy lata FORMNEXT zdominowaĹ&#x201A;y technologie przetwĂłrstwa metali â&#x20AC;&#x201C; SLS, DMLS, SLM, EBM, LENS. Ĺ&#x161;wiatĹ&#x201A;o dzienne ujrzaĹ&#x201A;o kilka ciekawych nowoĹ&#x203A;ci, w tym nowatorskich prototypĂłw maszyn. W branĹźy rysuje siÄ&#x2122; wyraĹşna tendencja tworzenia maszyn i systemĂłw szytych na miarÄ&#x2122; potrzeb konkretnych branĹź przemysĹ&#x201A;u, np. lotniczego czy samochodowego, a takĹźe produkcji form

/ $ =' E *1!D1 @; ?8

wtryskowych. RozwĂłj maszyn zmierza do poprawy jakoĹ&#x203A;ci powierzchni zewnÄ&#x2122;trznych wytwarzanych czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci, jednorodnoĹ&#x203A;ci struktur wewnÄ&#x2122;trznych (dÄ&#x2026;Ĺźenie do izotropii) oraz skrĂłcenia czasu i zachowania ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci wytwarzania. MoĹźna wysnuÄ&#x2021; tezÄ&#x2122;, Ĺźe obecnie Ĺźadna z dostÄ&#x2122;pnych technologii addytywnych nie speĹ&#x201A;nia w peĹ&#x201A;ni wszystkich tych wymogĂłw rĂłwnoczeĹ&#x203A;nie. Dlatego branĹźa coraz Ĺ&#x203A;mielej patrzy w kierunku rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; hybrydowych, ktĂłre zamykajÄ&#x2026; w jednej

] # $

$

# E *1!D1 @; ?8 ^

" $

26

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU maszynie kilka procesĂłw lub technologii.

Jednym z reprezentatywnych przykĹ&#x201A;adĂłw jest maszyna hybrydowa LASERTEC 65 3D (fot. 1).

LASERTEC 65 3D, ktĂłrej szczegĂłĹ&#x201A;owe parametry moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; na stronie producenta DMG Mori jest maszynÄ&#x2026; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026;cÄ&#x2026; w sobie dwie technologie â&#x20AC;&#x201C; napawania sproszkowanego metalu oraz obrĂłbki skrawaniem. Maszyna bazuje na budowaniu modeli 3D przez napawanie proszkĂłw metali na zamocowany uprzednio detal. NastÄ&#x2122;pnie naddatek jest obrabiany za pomocÄ&#x2026; odpowiednich mikrofrezĂłw.

Jak podkreĹ&#x203A;la producent maszyna zostaĹ&#x201A;a wyprodukowana z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o regeneracji zuĹźytych/uszkodzonych podzespoĹ&#x201A;Ăłw maszyn, np. Ĺ&#x201A;opatek turbin energetycznych, Ĺ&#x203A;limacznic itp.

$

O$ $ "# $ $

3 :

â&#x20AC;&#x201A;DO TEJ PORY POTENTACI DRUKU 3D PRZEDSTAWIALI WIZJÄ&#x2DC; FABRYKI JAKO POMIESZCZENIE, W KTĂ&#x201C;RYM ZNAJDUJE SIÄ&#x2DC; DUĹťA LICZBA PRACUJÄ&#x201E;CYCH MASZYN PRODUKCYJNYCH. DZIĹ&#x161; TEN TREND ZACZYNA EWOLUOWAÄ&#x2020; â&#x20AC;&#x201C; POWSTAJÄ&#x201E; ROZWIÄ&#x201E;ZANA SYSTEMOWE, CZYLI HYBRYDY, W UJÄ&#x2DC;CIU OPROGRAMOWANIA I SPRZÄ&#x2DC;TU.

3 9 + $"# $ 9

Kolejnym przykĹ&#x201A;adem wytwĂłrczego centrum hybrydowego jest maszyna MetalFAB1 (fot. 3). Producent przyjÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; strategiÄ&#x2122; budowy moduĹ&#x201A;owej, rozszerzajÄ&#x2026;c jÄ&#x2026; zgodnie z wymogami kompletnego ciÄ&#x2026;gu produkcyjnego. PomysĹ&#x201A; na Metal-

FAB1 powstaĹ&#x201A; w zwiÄ&#x2026;zku z rozpoczÄ&#x2122;ciem wygasania w 2014 r. patentĂłw na technologiÄ&#x2122; spiekania proszku laserem, co umoĹźliwiĹ&#x201A;o firmie Additive Industries komercyjne wykorzystanie podstaw tej technologii w systemie MetalFab1.

OprĂłcz zintegrowanego komputera pozwalajÄ&#x2026;cego na akwizycjÄ&#x2122; i obrĂłbkÄ&#x2122; modeli CAD prezentowana wersja maszyny ma dwie komory do selektywnego, wielolaserowego spiekania proszku metali, komorÄ&#x2122; do relaksacji modeli oraz komorÄ&#x2122; do piaskowania modeli. DziÄ&#x2122;ki temu MetalFAB1 zapewnia kompleksowÄ&#x2026; realizacjÄ&#x2122; peĹ&#x201A;nego cyklu produkcyjnego â&#x20AC;&#x201C; od zaĹ&#x201A;adowania referencyjnego modelu CAD 3D czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci przeznaczonej do produkcji, aş po proces obrĂłbki uszlachetniajÄ&#x2026;cej powierzchniÄ&#x2122; zewnÄ&#x2122;trznÄ&#x2026; w peĹ&#x201A;ni gotowego izotropowego modelu.

PrzykĹ&#x201A;adem innej bardzo ciekawej hybrydy jest przedstawiciel japoĹ&#x201E;skiej firmy Matsuura â&#x20AC;&#x201C; urzÄ&#x2026;dzenie LUMEX Avance-25 (fot. 4). To maszyna reprezentatywna pod wzglÄ&#x2122;dem Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenia dwĂłch technik produkcji: obrĂłbki skrawaniem oraz selektywnego spiekania proszkĂłw metali.

WÂ przypadku maszyny LUMEX proces budowania modelu (jeden cykl) skĹ&#x201A;a-

Maszyna E( 16 7 =`;

11/2018

27

TEMAT NUMERU da siÄ&#x2122; z czterech etapĂłw. W pierwszym etapie zgarniacz maszyny rozprowadza metalowy proszek na stole modelowym, na wysokoĹ&#x203A;Ä&#x2021; jednej warstwy (tj. ok.

0,05 mm). NastÄ&#x2122;pnie â&#x20AC;&#x201C; w drugim etapie â&#x20AC;&#x201C; maszyna uruchamia laser sterowany ukĹ&#x201A;adem zwierciadeĹ&#x201A; i kontrolowany przez system wizyjny bazujÄ&#x2026;cy na kamerze CCD, ktĂłry jest ogniskowany na rozprowadzonym proszku. W trzecim etapie dochodzi do selektywnego spieczenia proszku i poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia go, takĹźe z warstwÄ&#x2026; poprzedniÄ&#x2026;. Po 10 powtĂłrzeniach â&#x20AC;&#x201C; po zbudowaniu 10 warstw â&#x20AC;&#x201C; nastÄ&#x2122;puje uruchomienie etapu czwartego: obrĂłbki skrawaniem powierzchni zewnÄ&#x2122;trznych zbudowanego modelu za pomocÄ&#x2026; mikrofrezu.

Technologia, choÄ&#x2021; umoĹźliwia budowanie dowolnych modeli, zostaĹ&#x201A;a wymyĹ&#x203A;lona przede wszystkim jako narzÄ&#x2122;dzie do produkcji form wtryskowych z kanaĹ&#x201A;ami chĹ&#x201A;odzÄ&#x2026;cymi idealnie dopasowanymi do geometrii Ĺ&#x203A;cian formy.

LUMEX Avance-25 to przykĹ&#x201A;ad maszyny wskazujÄ&#x2026;cej kolejny trend, tj. produkcjÄ&#x2122; narzÄ&#x2122;dzi â&#x20AC;&#x201C; w tym wkĹ&#x201A;adek do form lub kompletnych form wtryskowych â&#x20AC;&#x201C; gĹ&#x201A;Ăłwnie w obszarze tzw. chĹ&#x201A;odzenia konformalnego wyprasek.

Od niedawna coraz wiÄ&#x2122;cej mĂłwi siÄ&#x2122; w branĹźy technologii addytywnych o wytwarzaniu gotowych narzÄ&#x2122;dzi produkcyjnych, w tym form wtryskowych z optymalnie uĹ&#x201A;oĹźonymi kanaĹ&#x201A;ami chĹ&#x201A;odzÄ&#x2026;cymi.

JednÄ&#x2026; z firm, w ktĂłrej docelowo stosuje siÄ&#x2122; drukowane narzÄ&#x2122;dzia wytwĂłrcze (formy) jest niemiecka spĂłĹ&#x201A;ka Robert Seuffer, produkujÄ&#x2026;ca podzespoĹ&#x201A;y elektroniczne, m.in. czujniki i sterowniki. Firma wzbogaciĹ&#x201A;a proces kontroli jakoĹ&#x203A;ci o badania wyprasek testowych w celu sprawdzenia poprawnoĹ&#x203A;ci dopasowania i funkcjonalnoĹ&#x203A;ci potencjalnego nowego produktu, ktĂłry bÄ&#x2122;dzie wytwarzany docelowo metodÄ&#x2026; wtrysku z form metalowych. WprowadzajÄ&#x2026;c rozszerzenie kontroli jakoĹ&#x203A;ci, zarzÄ&#x2026;d spĂłĹ&#x201A;ki byĹ&#x201A; szczegĂłlnie zainteresowany znalezieniem alternatywnej metody do standardowej (produkcja niskowytrzymaĹ&#x201A;ych form z aluminium), ktĂłra pozwoliĹ&#x201A;aby przyspieszyÄ&#x2021; proces i zmniejszyÄ&#x2021; liczbÄ&#x2122; iteracji projektowych. W tym celu wykorzystano wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie technologiÄ&#x2122; addytywnÄ&#x2026; PolyJET jako technologiÄ&#x2122; Rapid Tooling 28

â&#x20AC;&#x201C; bezpoĹ&#x203A;redniego wytwarzania narzÄ&#x2122;dzi, czyli form wtryskowych. Firma bardzo szybko dokonaĹ&#x201A;a zestawienia korzyĹ&#x203A;ci wynikajÄ&#x2026;cych z wykorzystania metody PolyJET w stosunku do metody tradycyjnej. Czas produkcji gotowej formy, od momentu zaprojektowania do momentu wykonania pierwszego wtrysku, wynosiĹ&#x201A; Ĺ&#x203A;rednio 56 dni i kosztowaĹ&#x201A; firmÄ&#x2122; 52 725 dolarĂłw. Ta sama forma wytworzona przy wykorzystaniu technologii PolyJET byĹ&#x201A;a gotowa do procesu wtryskiwania po dwĂłch dobach, a koszt wytworzenia wyniĂłsĹ&#x201A; 1318 dolarĂłw. To najlepiej pokazuje pole do wykorzystania GOL Y' # X& " $

$ &

$ $ G #

# + ) #

$ # $ G

" # $ #

technologii addytywnej i drukowanych w 3D form niskoseryjnych.

Nie bez znaczenia jest kolejna zaleta wynikajÄ&#x2026;ca z zastosowania technik addytywnych â&#x20AC;&#x201C; optymalne chĹ&#x201A;odzenie wyprasek. ChĹ&#x201A;odzenie konformalne, bo o nim mowa, to takie, w ktĂłrym kanaĹ&#x201A;y chĹ&#x201A;odzÄ&#x2026;ce majÄ&#x2026; taki sam ksztaĹ&#x201A;t jak gniazdo formy, co przedstawiono na fot.

8. PowoĹ&#x201A;ujÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; na dane udostÄ&#x2122;pnione przez firmÄ&#x2122; FADO, ktĂłra stosuje technologiÄ&#x2122; addytywnÄ&#x2026; DMLS (technologia bezpoĹ&#x203A;redniego spiekania proszkĂłw metali) do produkcji form, chĹ&#x201A;odzenie formy zajmuje 70% czasu cyklu wytwĂłrczego $ +

^ ' $ $

$ )

) $ #

$ + " $ ^ '

â&#x20AC;&#x17E;czystegoâ&#x20AC;? wytwarzania przyrostowego

$ GOL $ $ $

# E( 16 7 =`;

3 # $ $ $ O $ $

+ $ # "#

$

$ $

$ # ^ E( 16 7 =`;

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

$ +

K1D

" - ' # $ $ +

1 # ' #

+ # ' # # $ $ $ + + $ +

8 E* Y $ - ^ $ " X

K1D 0 Y

$ - ^

$ b - Xj

q

$ Y 3 # 0 `B:@X

! #

#

"# + ABx 2 $ ' # :Bx

3 9 + $"# $ 9

"#

"#

{ # G ' # :Bx , $ $ ;x ,

;x

" $ $ $ "

11/2018

(fot. 9), a wiÄ&#x2122;c jest etapem najbardziej czasochĹ&#x201A;onnym w caĹ&#x201A;ym procesie, wymagajÄ&#x2026;cym optymalizacji.

Niestety wytwarzanie form z chĹ&#x201A;odzeniem konformalnym nie jest tak prostym i intuicyjnym procesem, jak mogĹ&#x201A;oby siÄ&#x2122; wydawaÄ&#x2021;. Obecnie projektanci borykajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; z czterema istotnymi problemami, ktĂłrych rozwiÄ&#x2026;zanie jest istotne dla rozwoju technik addytywnych do produkcji tego typu narzÄ&#x2122;dzi: â&#x20AC;˘ stosunkowo wysoka chropowatoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Ĺ&#x203A;cian kanaĹ&#x201A;Ăłw chĹ&#x201A;odzÄ&#x2026;cych, ktĂłra powoduje zmniejszenie czasu korodowania Ĺ&#x203A;cian, co przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na spadek efektywnoĹ&#x203A;ci chĹ&#x201A;odzenia, â&#x20AC;˘ niepewnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w zakresie staĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci wymiarĂłw Ĺ&#x203A;rednicy kanaĹ&#x201A;u chĹ&#x201A;odzÄ&#x2026;cego na caĹ&#x201A;ej jego dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci, â&#x20AC;˘ koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wyeliminowania struktur wspierajÄ&#x2026;cych Ĺ&#x203A;ciany kanaĹ&#x201A;u i/lub eliminacji niespieczonego proszku metalicznego, â&#x20AC;˘ efektywne czyszczenie kanaĹ&#x201A;Ăłw.

Obecnie optymalne wydaje siÄ&#x2122; produkowanie form przy uĹźyciu metod addytywnych oraz obrĂłbki skrawaniem jednoczeĹ&#x203A;nie. Studium takiego przypadku udostÄ&#x2122;pnione przez firmÄ&#x2122; Fado zaprezentowano na fot. 10.

MĂłwiÄ&#x2026;c o przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci i trendach w branĹźy technik addytywnych i druku 3D, nie moĹźna nie wspomnieÄ&#x2021; o fabrykach przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci.

Nowa, zintegrowana koncepcja maszyny pod hasĹ&#x201A;em â&#x20AC;&#x17E;fabryka jutraâ&#x20AC;? zapowiada nowy poziom technik addytywnych pod wzglÄ&#x2122;dem jakoĹ&#x203A;ci, elastycznoĹ&#x203A;ci i zwiÄ&#x2122;kszenia wydajnoĹ&#x203A;ci.

Trendy zmian dotyczÄ&#x2026;cych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; dla maszyn i technologii widaÄ&#x2021; przede wszystkim w obszarze spiekania proszkĂłw metali, a bazujÄ&#x2026; one na takich zaĹ&#x201A;oĹźeniach jak â&#x20AC;&#x17E;wiÄ&#x2122;cej ĹşrĂłdeĹ&#x201A; laserowychâ&#x20AC;?, â&#x20AC;&#x17E;wiÄ&#x2122;cej mocy laseraâ&#x20AC;?, â&#x20AC;&#x17E;szybsze budowanieâ&#x20AC;? i â&#x20AC;&#x17E;rozszerzenie wymiarĂłw przestrzeni roboczychâ&#x20AC;?. W ten sposĂłb jeden z pionierĂłw idei â&#x20AC;&#x17E;fabryki przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci bazujÄ&#x2026;cej na technikach addytywnychâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; firma Concept Laser, obecnie stanowiÄ&#x2026;ca czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; koncernu GE (GE Additive) â&#x20AC;&#x201C; likwiduje przestoje, synchronizuje maszyny, a takĹźe optymalizuje ich uĹ&#x201A;oĹźenie w celu poprawy efektywnoĹ&#x203A;ci produkcji i wykorzystania przestrzeni fabryki zwiÄ&#x2026;zanej bezpoĹ&#x203A;rednio z procesami towarzyszÄ&#x2026;cymi technologiom addytywnym.

29

TEMAT NUMERU

"

wytwarzany przyrostowo

"

wytwarzany " $

" 8$"# " $ ' #

+ #

konformalnym

, " - ' O $ " # "

E

# "

magazynowy # -

$ -

wydrukowanych modeli # - $ $ $

Y# -

" ?8X # - $ # 8

$ $ $

{ $ "# $ $ Y $ #

$ -

$ - X )

# ) " $ " M

b #

E

, " - ' O $ " b #

E &

-

GO O O

$ )

# $ $

$ &

$ -

Y# " # $

-

przygotowania modeli), processing (maszyny do addytywnego $ $ X

Y -

X

Piaskarka Maszyna addytywna

Automatyczny $

Portal do -# $

# " $

*

E "-) G # " $ - ' O $ " M

E

30

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

*

E ^ # " $ ' O j

$ - # - $ -) # " " # $

#

$ -j

$ - $

- "

$ #

# # " $ #

3 9 + $"# $ 9

JAK OBNIĹťYÄ&#x2020; KOSZTY PROTOTYPOWANIA I PRODUKCJI DZIÄ&#x2DC;KI DRUKOWI 3D? MONIKA GAWRYĹ&#x161;, MENEDĹťER PRODUKTU IGUBAL, IGUS POLSKA Druk 3D to technologia, ktĂłra rozwija siÄ&#x2122; i bÄ&#x2122;dzie mocno siÄ&#x2122; rozwijaÄ&#x2021; w najbliĹźszych latach. Co waĹźne Polska jest bardzo waĹźnym punktem na mapie tej technologii, poniewaĹź z jednej strony mamy Ĺ&#x203A;wiatowej klasy producentĂłw drukarek 3D, a z drugiej dynamicznie rosnÄ&#x2026;ce â&#x20AC;&#x201C; rĂłwnieĹź nowe â&#x20AC;&#x201C; obszary, w ktĂłrych znajduje ona zastosowanie. Jako producent filamentĂłw moĹźemy podaÄ&#x2021; jeden z najnowszych przykĹ&#x201A;adĂłw, ktĂłry rewolucjonizuje branĹźÄ&#x2122; prototypowania i prĂłbnych serii.

W ostatnich latach wprowadziliĹ&#x203A;my na rynek nowoczesnÄ&#x2026; metodÄ&#x2122; prototypowania czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci wykonanych z naszych materiaĹ&#x201A;Ăłw Ĺ&#x203A;lizgowych iglidurĂłw, pozwalajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; na znaczne obniĹźenie kosztĂłw uruchomienia produkcji maĹ&#x201A;o- i Ĺ&#x203A;rednioseryjnej.

Polega ona na wtryskiwaniu polimerĂłw do form wtryskowych, wykonanych technologiÄ&#x2026; druku 3D, metodÄ&#x2026; SLS. DziÄ&#x2122;ki temu mogÄ&#x2026; powstawaÄ&#x2021; niskokosztowe elementy koĹ&#x201E;cowe dla producentĂłw wielu branĹź â&#x20AC;&#x201C; od spoĹźywczej, przez meblarskÄ&#x2026; czy tekstylnÄ&#x2026;, po urzÄ&#x2026;dzenia medyczne, maszyny rolnicze, samochody, samoloty lub urzÄ&#x2026;dzenia do pracy pod wodÄ&#x2026;, ktĂłre muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021;

11/2018

wyposaĹźone w niekorodujÄ&#x2026;ce ruchome elementy z tworzyw.

Drukowane formy wtryskowe nie sÄ&#x2026; oczywiĹ&#x203A;cie aş tak trwaĹ&#x201A;e, jak tradycyjne stalowe, ale umoĹźliwiajÄ&#x2026; produkcjÄ&#x2122; krĂłtkich serii (od kilku do kilkuset sztuk elementĂłw) z tych samych, trwaĹ&#x201A;ych tworzyw, z jakich wytwarza siÄ&#x2122; je w tradycyjnej technologii. StosujÄ&#x2026;c tÄ&#x2122; metodÄ&#x2122; moĹźna tworzyÄ&#x2021; elementy prototypowe, ktĂłre wyglÄ&#x2026;dajÄ&#x2026;, zachowujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; i sÄ&#x2026; rĂłwnie trwaĹ&#x201A;e, jak docelowe. Co istotne zastosowanie takich form powoduje, Ĺźe proces prototypowania staje siÄ&#x2122; nawet do 80% taĹ&#x201E;szy od tego z uĹźyciem form tradycyjnych. To otwiera przed producentami nowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci. Nie muszÄ&#x2026; juĹź inwestowaÄ&#x2021; duĹźych kwot w uruchomienie produkcji z uĹźyciem, tradycyjnych stalowych form wtryskowych, ktĂłre kosztujÄ&#x2026; co najmniej kilka tysiÄ&#x2122;cy euro. MogÄ&#x2026; wiÄ&#x2122;c znacznie obniĹźyÄ&#x2021; koszt etapu prototypowania i sprawdzania czy dane urzÄ&#x2026;dzenie dziaĹ&#x201A;a i czy przyjmie siÄ&#x2122; na rynku. Taki system Ĺ&#x203A;wietnie wpisuje siÄ&#x2122; w wymagania coraz bardziej zindywidualizowanego wspĂłĹ&#x201A;czesnego rynku.

31

TEMAT NUMERU Firma opracowuje techniki majÄ&#x2026;ce na celu optymalne przygotowanie procesu addytywnego â&#x20AC;&#x201C; optymalizacja rozkĹ&#x201A;adu struktur wspierajÄ&#x2026;cych, postprocesing polegajÄ&#x2026;cy na usuwaniu struktur wspierajÄ&#x2026;cych, relaksacja po wytwarzaniu, uszlachetnianie powierzchni, ale takĹźe zautomatyzowany przepĹ&#x201A;yw materiaĹ&#x201A;Ăłw wsadowych do maszyn, co wyraĹşnie zmniejsza obciÄ&#x2026;Ĺźenie operatorĂłw oraz integracji z systemami standardowymi (obrĂłbka skrawaniem). GĹ&#x201A;Ăłwnym zaĹ&#x201A;oĹźeniem jest znaczne zwiÄ&#x2122;kszenie stopnia sprawnoĹ&#x203A;ci i dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;ci systemu produkcyjnego przy jednoczesnym wyraĹşnym zmniejszeniu iloĹ&#x203A;ci wymaganej przestrzeni w hali produkcyjnej.

Symulowane scenariusze produkcyjne pokazujÄ&#x2026;, Ĺźe przestrzeĹ&#x201E; moĹźe byÄ&#x2021; zmniejszona nawet o 85% w stosunku do obecnej. Ponadto firma pracuje nad zwiÄ&#x2122;kszeniem mocy laserĂłw. Na razie zostaĹ&#x201A;a ona zwiÄ&#x2122;kszona siedmiokrotnie (na m2) przy jednoczesnej moĹźliwoĹ&#x203A;ci multiplikacji. Maszyny umoĹźliwiajÄ&#x2026; opcjonalne podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanie dwĂłch lub czterech laserĂłw o mocy 400â&#x20AC;&#x201C;1000 W. Firma Concept Laser proponuje rĂłwnieĹź, aby maszyny nie miaĹ&#x201A;y na staĹ&#x201A;e wbudowanych stoĹ&#x201A;Ăłw modelowych i zasobnikĂłw na materiaĹ&#x201A;y modelowe.

StoĹ&#x201A;y modelowe i zasobniki umieszczone sÄ&#x2026; na specjalnych moduĹ&#x201A;ach umoĹźliwiajÄ&#x2026;cych ich transport w samo-

" - 32!D(* |BB#

jezdnych, autonomicznych wĂłzkach.

Po zrealizowanym procesie wydruku maszyna wysyĹ&#x201A;a sygnaĹ&#x201A; do wĂłzka, a wĂłzek po odebraniu sygnaĹ&#x201A;u dokuje siÄ&#x2122; w maszynie w celu podjÄ&#x2122;cia moduĹ&#x201A;u ze stoĹ&#x201A;em modelowym (i wytworzonÄ&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciÄ&#x2026;) oraz zamocowaniu nowego stoĹ&#x201A;u modelowego. Analogicznie sprawa wyglÄ&#x2026;da w sytuacji, kiedy koĹ&#x201E;czy siÄ&#x2122; materiaĹ&#x201A; (proszek) modelowy. Koncepcja sĹ&#x201A;uĹźy utrzymaniu ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci procesĂłw produkcyjnych w fabryce, bez koniecznoĹ&#x203A;ci obsĹ&#x201A;ugi przez czĹ&#x201A;owieka â&#x20AC;&#x201C; wymia-

na materiaĹ&#x201A;Ăłw, przygotowanie stoĹ&#x201A;u modelowego, uruchomienie procesu.

Pobrany stĂłĹ&#x201A; modelowy wraz z detalem moĹźe byÄ&#x2021; przewieziony do innej maszyny (np. piaskarki) lub przetransportowany w inne, wyznaczone miejsce fabryki (np. spawalnia, magazyn).

Wizje fabryki przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci bazujÄ&#x2026;cej na technikach addytywnych przekĹ&#x201A;adajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na wielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i szacowany przebieg maszyn. AmerykaĹ&#x201E;ski potentat w Ĺ&#x203A;wiecie wytwarzania przyrostowego z uplastycznionych polimerĂłw przemy-

POLSKA WYTYCZA KIERUNKI ROZWOJU W BRANĹťY DRUKU 3D MICHAĹ MELON, CHIEF OPERATING OFFICER, UBOT 3D Obecnie na rynku moĹźna wybieraÄ&#x2021; spoĹ&#x203A;rĂłd co najmniej kilkunastu technologii druku 3D. Róşnice miÄ&#x2122;dzy nimi polegajÄ&#x2026; przede wszystkim na doborze materiaĹ&#x201A;Ăłw, z ktĂłrych otrzymuje siÄ&#x2122; wydruki. NajwiÄ&#x2122;kszy udziaĹ&#x201A; rynkowy zajmuje technologia FDM/FFF czyli druk z termoplastĂłw o róşnych wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ciach.

W technologii FDM/FFF moĹźna drukowaÄ&#x2021; z termoplastĂłw odpornych na temperaturÄ&#x2122; 125 °C â&#x20AC;&#x201C; nylon(PA), o wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ciach elastycznych â&#x20AC;&#x201C; guma(TPU), odporny na warunki atmosferyczne â&#x20AC;&#x201C; ASA, oraz z popularnego ABS-u i wielu innych. RozwĂłj tej technologii zmierza w trzech gĹ&#x201A;Ăłwnych kierunkach. Pierwszym jest poszerzenie gamy materiaĹ&#x201A;Ăłw, wykorzystywanych w druku 3D, o nowe termoplasty o innych wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ciach chemicznych i mechanicznych. Drugi kierunek polega na zwiÄ&#x2122;kszaniu jakoĹ&#x203A;ci i optymalizowaniu czasu wspĂłĹ&#x201A;pracy uĹźytkownika z drukarkÄ&#x2026;, a trzeci na skracaniu czasu wydruku. DziÄ&#x2122;ki temu drukarki 3D coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej zastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; tradycyjne metody wytwarzania prototypĂłw oraz umoĹźliwiajÄ&#x2026; wydruk detali spersonalizowanych bez zwiÄ&#x2122;kszania kosztĂłw produkcji.

32

W ostatnim czasie pojawia siÄ&#x2122; na rynku coraz wiÄ&#x2122;cej udogodnieĹ&#x201E; zwiÄ&#x2026;zanych raczej z procesem druku 3D niĹź z samÄ&#x2026; maszynÄ&#x2026;. PowstajÄ&#x2026; np. urzÄ&#x2026;dzenia, ktĂłre pomagajÄ&#x2026; w obrĂłbce detalu â&#x20AC;&#x201C; w tzw. post-processingu. NiektĂłre z nich sÄ&#x2026; juĹź na tyle zautomatyzowane, Ĺźe za pomocÄ&#x2026; jednego klikniÄ&#x2122;cia jesteĹ&#x203A;my w stanie obrobiÄ&#x2021; detal. Kolejnym przykĹ&#x201A;adem rozwoju w tym kierunku sÄ&#x2026; zmiany w oprogramowaniu drukarek, ktĂłre uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026; operatorowi pracÄ&#x2122;, tak aby obsĹ&#x201A;uga odbywaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; w moĹźliwie najprostszy i najbardziej efektywny sposĂłb. DziÄ&#x2122;ki temu w tym samym momencie moĹźe on sterowaÄ&#x2021; z jednego komputera wieloma maszynami.

Polska niewÄ&#x2026;tpliwie naleĹźy do krajĂłw o najwiÄ&#x2122;kszej liczbie producentĂłw drukarek 3D. Coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej jesteĹ&#x203A;my autorami innowacyjnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; na skale globalnÄ&#x2026;. Druk 3D w naszym kraju caĹ&#x201A;y czas prÄ&#x2122;Ĺźnie siÄ&#x2122; rozwija i ksztaĹ&#x201A;tuje rynek w coraz wiÄ&#x2122;kszym stopniu samodzielnie, ograniczajÄ&#x2026;c wpĹ&#x201A;ywy z zagranicy, a polskie drukarki 3D sÄ&#x2026; rozpoznawalne na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie.

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

WYTWARZANIE PRZYROSTOWE REDUKUJE OGRANICZENIA W PRODUKCJI BOGDAN DÄ&#x201E;BROWSKI, SPECJALISTA DS. SYSTEMĂ&#x201C;W WYTWARZANIA PRZYROSTOWEGO RENISHAW

3 9 + $"# $ 9

Od kilku lat obserwuje siÄ&#x2122; wzmoĹźone zainteresowanie wykorzystaniem technologii wytwarzania przyrostowego w produkcji czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci metalowych w róşnych gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;ziach przemysĹ&#x201A;u. Widoczne jest to zwĹ&#x201A;aszcza w przypadku takich aplikacji, jak narzÄ&#x2122;dziowe (formy wtryskowe oraz wkĹ&#x201A;adki z konformalnymi kanaĹ&#x201A;ami chĹ&#x201A;odzÄ&#x2026;cymi), motoryzacyjne czy lotnicze. Coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej mamy rĂłwnieĹź do czynienia z drukowaniem medycznych wyrobĂłw stomatologicznych i implantĂłw ortopedycznych.

Technologia wytwarzania przyrostowego znacznie redukuje ograniczenia dotyczÄ&#x2026;ce produkcji elementĂłw trĂłjwymiarowych.

Swoboda projektowania i wytwarzania w druku 3D umoĹźliwia wykonanie w peĹ&#x201A;ni funkcjonalnych czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci o zoptymalizowanej strukturze i ksztaĹ&#x201A;tach, ktĂłre w przypadku klasycznych technologii obrĂłbki metalu byĹ&#x201A;yby trudne lub niemoĹźliwe do osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cia.

sĹ&#x201A;owych â&#x20AC;&#x201C; firma Stratasys â&#x20AC;&#x201C; juĹź kilka lat temu zademonstrowaĹ&#x201A;a duĹźÄ&#x2026; maszynÄ&#x2122; produkcyjnÄ&#x2026; FORTUS 900mc (fot. 14) â&#x20AC;&#x201C; centrum produkcyjne dla â&#x20AC;&#x17E;fabryki przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciâ&#x20AC;?. Maszyna zostaĹ&#x201A;a zaprojektowana z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o uĹźytecznoĹ&#x203A;ci w maĹ&#x201A;oseryjnej produkcji, a ze szczegĂłĹ&#x201A;owymi danymi moĹźna zapoznaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; na stronie producenta.

Do zalet maszyny naleĹźÄ&#x2026;: komora o wymiarach 914 mm Ă&#x2014; 610 mm Ă&#x2014; 914 mm, ukĹ&#x201A;ady napÄ&#x2122;dowe oparte na Ĺ&#x203A;rubach kulowych (a nie paskach, jak to ma miejsce standardowo) oraz moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Ĺ&#x201A;adowania powiÄ&#x2122;kszonych kaset materiaĹ&#x201A;owych pozwalajÄ&#x2026;cych na 400 godzin pracy bez nadzoru czĹ&#x201A;owieka.

Kilka lat później, po mariaĹźu Stratasys z izraelskÄ&#x2026; firmÄ&#x2026; Objet na rynku pojawiĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; kolejna maszyna â&#x20AC;&#x201C; Objet1000 (fot. 15), najwiÄ&#x2122;ksza na Ĺ&#x203A;wiecie maszyna pracujÄ&#x2026;ca w technologii PolyJET z komorÄ&#x2026; 1000 mm Ă&#x2014; 800 mm Ă&#x2014; 500 mm, ktĂłra bazuje na produkcji wielkogabarytowych modeli z şywic Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;outwardzalnych. SzczegĂłĹ&#x201A;y dotyczÄ&#x2026;ce tej maszyny moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; na stronie internetowej producenta.

Do tej pory potentaci druku 3D przedstawiali wizjÄ&#x2122; fabryki jako pomieszczenie, w ktĂłrym znajduje siÄ&#x2122; duĹźa liczba pracujÄ&#x2026;cych maszyn produkcyjnych.

DziĹ&#x203A; ten trend zaczyna ewoluowaÄ&#x2021; â&#x20AC;&#x201C; powstajÄ&#x2026; rozwiÄ&#x2026;zania systemowe, czyli hybrydy, w ujÄ&#x2122;ciu oprogramowania 11/2018

WykorzystujÄ&#x2026;c druk 3D w wytwarzaniu czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci z proszku metalu, znaczÄ&#x2026;co zmniejsza siÄ&#x2122; straty materiaĹ&#x201A;owe, a takĹźe wyklucza koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; stosowania dodatkowych narzÄ&#x2122;dzi, ich mocowania i pozycjonowania. Nie bez znaczenia pozostaje rĂłwnieĹź aspekt nakĹ&#x201A;adĂłw finansowych ponoszonych przy wdraĹźaniu nowych produktĂłw.

Techniki druku 3D umoĹźliwiajÄ&#x2026; szybkÄ&#x2026; walidacjÄ&#x2122; iteracyjnych zmian (dokonanych za pomocÄ&#x2026; komputerowej optymalizacji topologicznej) konstrukcji czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci, co znaczÄ&#x2026;co skraca proces wdroĹźenia nowych wyrobĂłw do produkcji. ĹšrĂłdĹ&#x201A;em korzyĹ&#x203A;ci jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ewolucji, jak rĂłwnieĹź optymalizacji modelu biznesowego, przez wykorzystanie szerokiego spektrum zalet wytwarzania przyrostowego celem dostosowania wyrobu do indywidualnych potrzeb klienta.

" - 2 - :BBB

i sprzÄ&#x2122;tu. Takimi przykĹ&#x201A;adami duĹźych, niezaleĹźnych maszyn sÄ&#x2026; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie wspomniane FORTUS 900mc oraz Objet1000.

Najnowsze ĹşrĂłdĹ&#x201A;a pokazujÄ&#x2026;, Ĺźe dynamiczny rozwĂłj technologii wytwarzania przyrostowego i druku 3D sprawia, iş stajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; one coraz powaĹźniejszÄ&#x2026; alternatywÄ&#x2026; dla konwencjonalnych technologii wytwarzania. Technologie te sÄ&#x2026; coraz powszechniej stosowane do coraz bardziej wymagajÄ&#x2026;cych zadaĹ&#x201E;, takich jak produkcja funkcjonalnych czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci (33,8%) czy produkcja narzÄ&#x2122;dzi i wzorcĂłw, w tym wkĹ&#x201A;adek i form wtry-

skowych (23,1%). Nie bez znaczenia jest takĹźe rosnÄ&#x2026;ce uĹźycie technologii addytywnych i druku 3D w procesach montaĹźu (16%). Na podstawie analizy trendĂłw rozwoju technik addytywnych oraz druku 3D, naleĹźy siÄ&#x2122; spodziewaÄ&#x2021;, Ĺźe dynamika wzrostu ich stosowania do coraz bardziej wymagajÄ&#x2026;cych zadaĹ&#x201E; i w coraz wiÄ&#x2122;kszym wolumenie produkcji bÄ&#x2122;dzie gwaĹ&#x201A;townie rosnÄ&#x2026;Ä&#x2021;.

!{1 P*}2,P %/*DPD(D

(D2 DP % % 2 % !~, %

33

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

PodzespoĹ&#x201A;y do automatyki przemysĹ&#x201A;owej RozwĂłj automatyki przemy $ - # O $ $

# G $ -" # "9 2 " )

# $

" # $ "M # "

M $ - OL M -" $ # $ +

- OL

$ OL +

" $ $ +9 2 #

" $

" $

" " #

' "-

)

OL $&

) $ $

" $ $ +

systemĂłw automatyki przemy $ -9 , "

) M

" $ "M $ +

$ " # # $ -9 Agnieszka Staniszewska

34

J

ednÄ&#x2026; z dziedzin bezpoĹ&#x203A;rednio zwiÄ&#x2026;zanych z automatykÄ&#x2026; przemysĹ&#x201A;owÄ&#x2026; jest pneumatyka, ktĂłra umoĹźliwia przekazywanie energii i sterowanie za pomocÄ&#x2026; sprÄ&#x2122;Ĺźonego powietrza.

Powietrze w sĹ&#x201A;uĹźbie automatyki Niezwykle czÄ&#x2122;sto w automatyce przemysĹ&#x201A;owej inĹźynierowie stosujÄ&#x2026; rozwiÄ&#x2026;zania pneumatyczne do konstruowania róşnego rodzaju systemĂłw automatyki. PopularnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; pneumatycznych wynika ze stosunkowo prostych zasad dziaĹ&#x201A;ania urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; pneumatycznych oraz bogatej oferty tych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; na rynku. Zasadniczo moĹźna podzieliÄ&#x2021; podzespoĹ&#x201A;y pneumatyczne na trzy grupy. Do pierwszej z nich naleĹźÄ&#x2026; urzÄ&#x2026;dzenia odpowiedzialne za przygotowanie powietrza.

Druga grupa to urzÄ&#x2026;dzenia sterujÄ&#x2026;ce przepĹ&#x201A;ywem powietrza, czyli zawory.

Zawory moĹźna podzieliÄ&#x2021; na kilka podgrup jako kryterium przyjmujÄ&#x2026;c funkcje, ktĂłre speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;. Na rynku pneumatyki moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; zawory rozdzielajÄ&#x2026;ce â&#x20AC;&#x201C; kierunkujÄ&#x2026;ce przepĹ&#x201A;yw medium, zwrotne â&#x20AC;&#x201C; umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce przepĹ&#x201A;yw medium tylko w jednym kierunku, dĹ&#x201A;awiÄ&#x2026;ce, ktĂłre sterujÄ&#x2026; natÄ&#x2122;Ĺźeniem przepĹ&#x201A;ywu, redukcyjne â&#x20AC;&#x201C; zapewniajÄ&#x2026;ce staĹ&#x201A;Ä&#x2026; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ciĹ&#x203A;nienia, bezpieczeĹ&#x201E;stwa, trĂłjdrogowe â&#x20AC;&#x201C; z dwoma wejĹ&#x203A;ciami jednym wyjĹ&#x203A;ciem oraz zawory zdwojonego sygnaĹ&#x201A;u. Te ostatnie realizujÄ&#x2026; takÄ&#x2026; samÄ&#x2026; funkcjÄ&#x2122; jak bramka logiczna AND. Zawory umoĹźliwiajÄ&#x2026; odpowiednie ukierunkowywanie przekazywania powietrza do trzeciej grupy podzespoĹ&#x201A;Ăłw pneumatycznych, czyli urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; wykonawczych. Zadaniem tych ostat-

nich jest przetwarzanie dostarczanego powietrza na energiÄ&#x2122; mechanicznÄ&#x2026;, co najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej oznacza wprawianie w ruch czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci mechanicznych systemĂłw automatyki. Najpopularniejszymi urzÄ&#x2026;dzeniami wykonawczymi pneumatyki sÄ&#x2026; siĹ&#x201A;owniki, czyli silniki pneumatyczne o ruchu prostoliniowym. UmoĹźliwiajÄ&#x2026; one realizacjÄ&#x2122; przesuwĂłw mechanicznych oraz uzyskiwanie okreĹ&#x203A;lonych naciskĂłw statycznych. Podczas doboru siĹ&#x201A;ownika do konkretnej aplikacji naleĹźy przede wszystkim zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122; na dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;Ä&#x2021; skoku danego podzespoĹ&#x201A;u oraz zakres dopuszczalnego ciĹ&#x203A;nienia roboczego.

PrzykĹ&#x201A;adowe podzespoĹ&#x201A;y pneumatyczne reprezentujÄ&#x2026;ce kaĹźdÄ&#x2026; z grup wraz z ich krĂłtkimi charakterystykami zostaĹ&#x201A;y zaprezentowane w formie tabelarycznej.

Po pierwsze bezpieczeĹ&#x201E;stwo NajwaĹźniejszÄ&#x2026; cechÄ&#x2026;, ktĂłra powinna charakteryzowaÄ&#x2021; dowolny system automatyki przemysĹ&#x201A;owej, jest bezpieczeĹ&#x201E;stwo. Zapewnienie bezpieczeĹ&#x201E;stwa na odpowiednio wysokim poziomie to niejednokrotnie koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wiÄ&#x2122;kszych nakĹ&#x201A;adĂłw pracy projektantĂłw czy zwiÄ&#x2122;kszenie stopnia skomplikowania poszczegĂłlnych ukĹ&#x201A;adĂłw. Nic nie jest jednak tak bardzo waĹźne jak Ĺźycie i zdrowie ludzkie.

Sercem kaĹźdego ukĹ&#x201A;adu bezpieczeĹ&#x201E;stwa jest zazwyczaj dedykowany do tego typu zastosowaĹ&#x201E; sterownik bezpieczeĹ&#x201E;stwa. Jego zadania to przede wszystkim: wyzwalanie zatrzymaĹ&#x201E; awaryjnych, kontrola stanu urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; wykonawczych oraz czujnikĂłw i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; kontrolujÄ&#x2026;cych bezAUTOMATYKA

3 9 2/! 8& *D2!

pieczeĹ&#x201E;stwo systemu, dobieranie odpowiedniego typu pracy w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od trwania okreĹ&#x203A;lonej operacji technologicznej, odpowiednie reagowanie na dziaĹ&#x201A;anie operatora systemu. PrzykĹ&#x201A;adowe programowalne sterowniki bezpieczeĹ&#x201E;stwa scharakteryzowano w postaci tabelarycznej.

Elementy wykonawcze systemĂłw automatyki powinny byÄ&#x2021; odpowiednio zabezpieczone systemem osĹ&#x201A;on, ktĂłre za pomocÄ&#x2026; dedykowanych czujnikĂłw

i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; informujÄ&#x2026; sterownik bezpieczeĹ&#x201E;stwa o aktualnym stanie bezpieczeĹ&#x201E;stwa wokĂłĹ&#x201A; elementĂłw wykonawczych. Popularnymi formami ochrony przed nieautoryzowanym dostÄ&#x2122;pem do elementĂłw ruchomych sÄ&#x2026; bariery i kurtyny Ĺ&#x203A;wietlne oraz skanery. Ich zaletÄ&#x2026; jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zezwolenia, podczas wykonywania konkretnego etapu procesu technologicznego, na wejĹ&#x203A;cie w obserwowany przez nie obszar, przykĹ&#x201A;adowo w celu dostarczenia surowca. Odbywa siÄ&#x2122; to bez koniecznoĹ&#x203A;ci fizycznych modyfikacji systemĂłw zabezpieczeĹ&#x201E;, jak ma to miejsce np. w przypadku ogrodzenia lub zagrody.

Zasada dziaĹ&#x201A;ania bariery i kurtyny jest podobna, nadajnik emituje promienie 11/2018

Ĺ&#x203A;wietlne w kierunku odbiornika, brak odbioru okreĹ&#x203A;lonej iloĹ&#x203A;ci promieni jest informacjÄ&#x2026; o sytuacji niebezpiecznej i wywoĹ&#x201A;uje odpowiednie dziaĹ&#x201A;ania zmierzajÄ&#x2026;ce do doprowadzenia systemu automatyki do stanu bezpiecznego dla otoczenia. Bariera od kurtyny róşni siÄ&#x2122; gÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; emitowanych promieni.

Ta pierwsza ma jÄ&#x2026; zdecydowanie mniejszÄ&#x2026; i jest stosowana jako zabezpieczenie ogĂłlne, np. przed wtargniÄ&#x2122;ciem czĹ&#x201A;owieka w strefÄ&#x2122; pracy urzÄ&#x2026;dzenia.

Kurtyna jest zabezpieczeniem znajdujÄ&#x2026;cym siÄ&#x2122; bezpoĹ&#x203A;rednio przy dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cym elemencie wykonawczym i ochrania np. przed przypadkowym wĹ&#x201A;oĹźeniem palca, rÄ&#x2122;ki czy gĹ&#x201A;owy w miejsce, w ktĂłrym nie powinny siÄ&#x2122; znaleĹşÄ&#x2021;. Zakres rozdzielczoĹ&#x203A;ci kurtyn dostÄ&#x2122;pnych na rynku ksztaĹ&#x201A;tuje siÄ&#x2122; na poziomie od kilkunastu do kilkudziesiÄ&#x2122;ciu milimetrĂłw, co oznacza, Ĺźe takiej wielkoĹ&#x203A;ci przedmiot zostanie wykryty przez danÄ&#x2026; kurtynÄ&#x2122;.

W przypadku stwierdzenia przez sterownik bezpieczeĹ&#x201E;stwa sytuacji niebezpiecznej, odbiegajÄ&#x2026;cej od normy, ten wpĹ&#x201A;ywa odpowiednio na urzÄ&#x2026;dzenia wykonawcze, najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej zatrzymujÄ&#x2026;c bezpiecznie ich dziaĹ&#x201A;anie, wprowadzajÄ&#x2026;c je w tryb awaryjny i uniemoĹźliwiajÄ&#x2026;c ich normalne dziaĹ&#x201A;anie do czasu ustania sytuacji awaryjnej i potwierdzenia tego faktu przez operatora systemu z gĂłry ustalonym sposobem. Sterownik bezpieczeĹ&#x201E;stwa moĹźe ponadto sygnalizowaÄ&#x2021;, stan, w ktĂłrym znajduje siÄ&#x2122; aktualnie system automatyki, za pomocÄ&#x2026; odpowiednich podzespoĹ&#x201A;Ăłw, m.in.sygnalizatorĂłw czy wyĹ&#x203A;wietlaczy. DziaĹ&#x201A;anie systemĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa ma charakter nadrzÄ&#x2122;dny.

PrzykĹ&#x201A;adowe kolumny sygnalizacyjne o nazwie SIRIUS 8WD4 znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w ofercie firmy Siemens. Opisywane kolumny mogÄ&#x2026; skĹ&#x201A;adaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; z maksymalnie piÄ&#x2122;ciu elementĂłw sygnalizujÄ&#x2026;cych w sposĂłb wizualny lub akustyczny sytuacjÄ&#x2122; odbiegajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; od normy. Ĺ&#x161;wiecÄ&#x2026;ce diody majÄ&#x2026; wysokÄ&#x2026; ĹźywotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;

R E K L A M A

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

35

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY PODZESPOŁY – BEZPIECZEŃSTWO Programowalne sterowniki bezpieczeństwa Dystrybutor/ Producent

Seria

Kategoria

Zasilania [V]

Komunikacja

Oprogramowanie

Stopień ochrony

Temperatura pracy [°C]

ABB

Pluto

4

24

CanOpen, Modbus, Profibus, EtherNet/IP

Pluto Manager

brak danych

–10–50

Mitsubishi Electric

MELSEC QS

4

24

CC-Link

MELSEC

IP54

0–55

24

CanOpen, EtherCAT, Modbus, Profinet, Profibus, CC-Link, DeviceNet, EtherNet/IP

Flexi Soft Designer

IP20

–25–55

Sick

36

Flexi Soft

4

Bariery, kurtyny, skanery Klasa bezpieWysokość Seria czeństwa obszaru [mm]/ (ICE 61496-1) kąt widzenia [°]

Dystrybutor/ Producent

Typ produktu

Liczba promieni [szt]

RozdzielStrefa czość [mm] ochronna [m]

Panasonic

kurtyna

SF4B-C

4

263–1943

12–96

25

–

Panasonic

skaner

SD3

brak danych

180–190

–

–

4

Pilz Polska

kurtyna

PSENopt II

4

150–1800

16–192

14

n.d.

Pilz Polska

skaner

PSENscan

3

275

n.d.

n.d.

5,5

Schmersal Polska

bariera

SLG 445

4

500–900

2–4

n.d.

do 20

Schmersal Polska

kurtyna

SLC 445

4

170–1700

16–144

14–30

–

Sick

bariera

deTEM2

3

1000–1200

2–4

–

do 90

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Dystrybutor/ Producent

Advantech

PODZESPOŁY – KOMPUTERY PRZEMYSŁOWE Pamięć Seria Typ Procesor wewnętrzna/ zewnętrzna

panelowy 15,6”

PDC-4150W

Intel Atom

System operacyjny

Stopień ochrony od przodu

Temperatura pracy [°C]

1MB/ do 4 GB

Windows XPE, Windows CE7, Linux

IP65

0–50

IP65

–40–70

Advantech

NROK 3000

kompaktowy

Intel Atom D525

1 MB/do 4 GB

Windows Embedded 2009, Windows Embedded 7

Beckhoff

CX8010

do szafy

ARM9

64 MB/ do 8 GB (karta)

Windows Embedded CE6

brak danych

0–50

CSI

PICO-CV01

jednopłytkowy

Intel Atom N2600

2 GB

brak danych

–

–20–70

CSI

VMC 4511-K

panelowy 12,1”

Intel Core i7

max. 4 GB/karta lub dysk

Windows, Linux

brak danych

–30–60

Conrad Electronics

Yoy-It Industrial T17

panelowy 17”

Intel Celeron 1047U

4 GB/240 GB (dysk)

brak

IP65

brak danych

osiągającą 100 000 godzin pracy. Innym przykładem urządzeń sygnalizujących są kolumny kombiSIGN 71 znajdujące się w ofercie firmy Instom. Również w tym przypadku można łączyć elementy wizualne z dźwiękowymi. Dostępne są moduły światła błyskowego, migającego LED, obrotowego LED, brzęczki, syreny wielofunkcyjne z regulacją głośności oraz syreny z możliwością zdalnego sterowania.

Ważnym aspektem związanym z podzespołami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo jest zapewnienie wysokiej odporność na zakłócenia elektromagnetyczne. Odporność musi być niezawodna, aby nie powodować niepożądanych reakcji sterownika bezpieczeństwa, co wiąże się z nieuzasadnionymi zatrzymaniami systemu automatyki, a w krytycznych przypadkach z niebezpieczeństwem dla operatora.

11/2018

Obsługa systemu automatyki Każdy system automatyki wymaga określonych działań obsługowych.

Oczywiście konieczny stopień ingerencji człowieka jest uzależniony od stopnia zautomatyzowania danego systemu. Oprócz określonych reakcji obsługi systemu w normalnym trybie pracy ważne jest nieustanne kontrolowanie przebiegu danego procesu technologicznego i odpowiednie reagowanie zarówno w sytuacjach zagrożenia życia i zdrowia, jak i wykrywania nieprawidłowości mogących prowadzić do strat materialnych. Oprócz zautomatyzowanych systemów bezpieczeństwa i systemów czujników, które wywołują określone zachowania urządzeń automatyki, ważna jest możliwość kontrolowania i ingerencji obsługi w działanie danego procesu.

Do obsługi systemu wykorzystuje się często proste komponenty takie jak przyciski, przełączniki, pokrętła, zaś do obserwacji jego zachowania i aktualnego stanu – lampki i wyświetlacze.

Oczywiście wymienione komponenty można zwirtualizować i umieścić na ekranie panelu operatorskiego.

Panel operatorski jest podzespołem, który zapewnia możliwość ingerencji obsługi systemu automatyki w jego pracę oraz obserwację jego aktualnego stanu. Są różne formy paneli operatorskich. Doboru ich rodzaju do danej aplikacji dokonuje się najczęściej na podstawie stopnia zautomatyzowania systemu oraz stopnia skomplikowania danego procesu technologicznego. Panele operatorskie mogą przyjmować formę kilku oddzielnie montowanych elementów, zespołu przycisków i elementów 37

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY PODZESPOŁY – PANELE OPERATORSKIE Dystrybutor/ Producent

Seria

Typ

Przekątna ekranu [”]

Porty

Komunikacja

Stopień ochrony od przodu

Temperatura pracy [°C]

Astor

QuickPanel+

dotykowy pojemnościowy

6–15

RS-232, RJ45, USB, microSD

Ethernet

IP65

0–55

Multiproject

eMT3000

dotykowy rezystancyjny

7–15

RS-485, RJ45, USB

CanOpen

IP66

–20–50

Siemens

Simatic HMI ComfortPanel PRO

dotykowy

12–22

USB

Profinet

IP65

brak danych

Siemens

Simatic HMI KeyPanel KP32

klawiatura

–

RJ45

Profinet

IP65

brak danych

Sabur

EW100

dotykowy

4,3–15,6

RS-232, USB

CanOpen

IP66

–10–50

Sabur

VT330W

panel graficzny + 74 klawisze

–

RS-232

Profibus

IP65

0–50

Schneider Electric

Magelis GTO

dotykowy rezystancyjny

3,5–12,1

RS-232, RJ45, USB

brak danych

IP65

0–50

wizualnych, klawiatury z przyciskami funkcyjnymi.

Dużą popularnością cieszą się panele operatorskie z wyświetlaczem oraz klawiaturą z przyciskami funkcyjnymi dla zastosowań w stosunkowo prostych systemach automatyki lub panelem z dotykowym ekranem, który umożliwia wizualizowanie skomplikowanych procesów technologicznych, wyświetlanie wielu parametrów oraz większą swobodę dla programistów systemów automatyki, którzy mogą budować atrakcyjne aplikacje sterujące. Na rynku dostępne są liczne gotowe podzespoły automatyki, które mogą służyć jako łącznik między 38

systemem a jego obsługą. Dobierając panel operatorski do konkretnej aplikacji, należy wziąć pod uwagę liczbę elementów obsługiwanych przez dany system automatyki oraz rolę, które one pełnią. Panele dostępne na rynku różnią się wielkością, funkcjonalnościami, możliwościami, niektóre z nich mogą w stanie bezproblemowo pracować w określonych sieciach przemysłowych. Warto również zwrócić uwagę na interfejsy obsługiwane przez dane urządzenie, typ i wielkość wyświetlacza oraz stopień ochrony.

Kilka przykładowych paneli przedstawiono w formie tabelarycznej, która uwzględnia ich najważniejsze cechy.

Sterowanie Oczywistym jest, że aby móc sterować danym procesem technologicznym i odpowiednio go wizualizować z użyciem paneli operatorskich, konieczne jest zaopatrzenie danego systemu automatyki w odpowiednio dobrany sterownik. Sercem większości prostych systemów automatyki jest sterownik PLC. Na rynku dostępne są setki urządzeń tego typu różnych producentów.

Sterownik PLC umożliwia kontrolę procesu i wywoływanie konkretnych działań urządzeń wykonawczych na podstawie sygnałów otrzymywanych z różnego rodzaju czujników.

Wszystko dzieje się na podstawie ściśle AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY PODZESPOŁY PNEUMATYCZNE Stacje przygotowania powietrza Ciśnienie Ciśnienie Przepływ [l/min] wejściowe [bar] wyjściowe [bar]

Dystrybutor/ Producent

Seria

Przyłącza

Temperatura pracy [°C]

Festo

MSE6

0–14

4–10

4500

G1/2

– 10–60

Hafner

Futura

1,5–16

0,5–16

400–12000

G1/4–G1

max. 50

Multiproject

FE

1–16

0,5–16

750–8300

G1/8–G1

0–60

Rectus

OU

1–16

0,5–12

1000–8500

G1/4–G1

0–60

Rozmiar

Temperatura pracy [°C]

Zawory sterowane elektrycznie Ciśnienie Funkcja Przepływ [l/min] robocze [bar]

Dystrybutor/ Producent

Seria

Festo

VBNF

zwrotny

0,2–10

260–620

1/8–1/4

–10–60

Festo

VFOF-LE-BAH

dławiąco – zwrotny

0,2–10

250–650

1/8–1/4

–10–60

Parker

PM168

dławiący

0,5–16

33–133

3/8–1

–10–50

Tubes International

SOV

rozdzielający

max. 10

550–4600

1/8–1/2

–10–60

Średnica tłoka [mm]

Max. długość skoku [mm]

Temperatura pracy [°C]

Siłowniki Ciśnienie robocze [bar]

Dystrybutor/ Producent

Seria

Festo

DSBC

0,05–12

32–125

2800

–40–150

Multiproject

VBC

0,1–13,5

32–320

3000

–5–70

Pneumat System

ISOLine

1–10

32–125

2800

–30–80

Tubes International

RNDC

0,4–10

32–50

500

–35–150

11/2018

39

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Dystrybutor/ Producent

Dackpol

Seria

ET1122

Typ

temperatury

Sposoby regulacji

Interfejsy komunikacyjne

on/off z histerezą PID

RS-485

1

szafa

prądowe 0/4–20 mA napięciowe 0–10 V termopary czujniki rezystancyjne

prądowe 0/4–20 mA napięciowe 0–5/10 V termopary czujniki rezystancyjne

on/off PID

RS-485

Introl

TROL9100 temperatury

2

panel lub szafa

Jumo

Imago500

procesowy

8

panel

prądowe 0/4–20 mA napięciowe –10/0–10 V termopary czujniki rezystancyjne

P/PD/PI/I/PID

RS-485 Modbus Profibus

Siemens

SIPART DR24

procesowy

4

panel

prądowe 0/4–20 mA napięciowe 0–10 V czujniki rezystancyjne

on/off PID

RS-232 RS-485 Profibus

panel

prądowe 0/4–20 mA napięciowe 0–10 V termopary czujniki rezystancyjne

on/off P/PI/PID

RS-232 RS-485

Transfer Multisort Electronik

Anly AT03 temperatury

określonego przez projektanta systemu automatyki algorytmu działania.

Wydawałoby się, że dobierając sterownik PLC, należy zwrócić uwagę tylko na potrzebną liczbę wejść i wyjść. Warto jednak pamiętać, że od sposobu działania tego podzespołu zależy wydajność całego procesu technologicznego oraz bezawaryjność sterowanego przez niego systemu. Ponadto należy zwrócić uwagę na przejrzystość i funkcjonalność oprogramowania, dzięki któremu będzie można zaimplementować odpowiedni algorytm do sterownika. Ma to wpływ na czas uruchamiania systemu oraz łatwość i szybkość czynności serwisowych.

Dobierając sterownik PLC należy pamiętać o zapewnieniu jego kompatybilności z interfejsami dostępnymi lub planowanymi w całym systemie, kwestie związane z bezpieczeństwem, stopień ochrony sterownika, możliwości jego rozbudowy o odpowiednie moduły w przyszłości.

Regulacja Kolejną grupą produktową, której zadaniem jest wpływanie na przebieg 40

PODZESPOŁY – REGULATORY Liczba Miejsce Rodzaje sygnałów kanałów montażu wejściowych

2

OPRÓCZ ZAUTOMATYZOWANYCH SYSTEMÓW BEZPIECZEŃSTWA I SYSTEMÓW CZUJNIKÓW, KTÓRE WYWOŁUJĄ OKREŚLONE ZACHOWANIA URZĄDZEŃ AUTOMATYKI, WAŻNA JEST MOŻLIWOŚĆ KONTROLOWANIA I INGERENCJI OBSŁUGI W DZIAŁANIE DANEGO PROCESU. procesu technologicznego w czasie rzeczywistym są regulatory. Najprościej rzecz ujmując, regulatory to komponenty używane w automatyce przemysłowej mające za zadanie doprowadzenie mierzonej wielkości fizycznej do pożądanej wartości. Chodzi o odpowiednie wpływanie na daną wielkość fizyczną w zależności od informacji pozyskiwanych z różnego typu czujników w postaci sygnałów napięciowych i prądowych. Przykładowymi regulowanymi wielkościami fizycznymi są: temperatura, ciśnienie, przepływ, poziom.

Na rynku automatyki przemysłowej można znaleźć regulatory panelowe wyposażone w przyciski funkcyjne i wyświetlacze obrazujące wartość zadaną oraz aktualną danej wielkości fizycznej. Dzięki nim możliwa jest bieżąca ocena sytuacji przez operatora systemu. W ofercie różnego rodzaju dystrybutorów podzespołów automatyki znajdują się również regulatory do montażu w szafach elektrycznych. Te są wyposażone w niewielkich rozmiarów wyświetlacze lub są ich całkowicie pozbawione, ich zaletą jest kompaktowy charakter. Przy doborze AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY odpowiedniego regulatora należy zwrócić uwagę na liczbę dostępnych kanałów, rodzaje obsługiwanych sygnałów wejściowych, zaawansowanie sposobu regulacji oraz dostępne interfejsy komunikacyjne. Kilka przykładów różnego typu regulatorów przedstawiono w tabeli.

– konwerter Astraada – RS-232 na światłowód – w ofercie firmy Astor, – konwerter ET-485 – RS-485 na Ethernet – w ofercie firmy Multiprojekt, – konwerter B&B Electronics 485PTBR – RS-232 na RS-485 – w ofercie firmy Dacpol

Komputery przemysłowe Bardziej zaawansowaną formą sterownika procesu automatyki przemysłowej jest komputer, który daje dużo więcej możliwości technicznych w porównaniu do sterownika PLC i regulatora.

Z technologicznego punktu widzenia nie istnieją przeszkody uniemożliwiające stosowanie w przemyśle standardowych komputerów PC. Jest jednak to niewskazane ze względu na niekorzystne warunki otoczenia panujące w przemyśle.

Najczęściej komputer narażony jest na zapylenie, wilgoć lub niekorzystną temperaturę. Dlatego w aplikacjach związanych z zagadnieniem automatyki przemysłowej zastosowanie znajdują komputery specjalnego przeznaczenia, których konstrukcja jest tak zaprojektowana, aby zminimalizować ryzyko negatywnego wpływu środowiska na jego działanie.

Niezwykle ważną cechą komputerów przemysłowych, bo o nich mowa, jest stopień ochrony IP. Warto również zauważyć, że komputery przemysłowe charakteryzują się najczęściej zwartą zabudową, dzięki którym łatwiej jest je wpasować w konstrukcję danych urządzeń. Sama konstrukcja podzespołów automatyki to istotna ich cecha, ale podczas doboru odpowiedniego modelu dla danej aplikacji należy również pamiętać o jego parametrach technicznych takich jak wielkość pamięci wewnętrznej, wielkość i rodzaj pamięci zewnętrznej, model procesora czy system operacyjny. Istotne mogą się również okazać rodzaj i liczba dostępnych portów, takich jak USB, COM, RJ45. Warto również rozważyć użycie komputera przemysłowego zintegrowanego z panelem operatorskim. Takie rozwiązania są coraz powszechniejsze na rynku, a ich rozwój jest zauważalny.

Wśród komputerów przemysłowych można wyróżnić komputery jednopłytkowe, kompaktowe, panelowe i do montażu w szafie. Kilka przykładowych podzespołów tego typu przedstawiono w tabeli.

W grupie siła Obecność na rynku bogatej gamy różnego rodzaju podzespołów dedykowanych dla automatyki przemysłowej umożliwia zwiększenie dynamiki automatyzacji przemysłu. Korzystając z gotowych, dedykowanych do konkretnych celów podzespołów, można w prostszy sposób projektować, budować i oprogramowywać systemy automatyki. W doborze odpowiednich podzespołów chętnie pomogą doradcy techniczni producentów i dystrybutorów działających w branży automatyki przemysłowej. Jedyną barierą, która istotnie wpływa na dobór rodzaju podzespołów podczas projektowania systemu dla danej aplikacji jest cena. Należy znaleźć złoty środek pomiędzy aktualnymi potrzebami i wymaganiami, możliwością rozbudowy w przyszłości a dostępnymi środkami finansowymi oraz lokalowymi.

Podczas doboru odpowiednich podzespołów warto zwracać uwagę na ich funkcjonalność, ale również na aspekty związane z bezpieczeństwem. Nie mniej ważna jest ergonomia użytkownika systemu. Aktualnie należy zwracać uwagę na aspekty związane z ekologią, np. zużyciem energii.

Agnieszka Staniszewska % =2 !(*/ R E K L A M A

Podzespoły elektryczne Z automatyką nierozłącznie związana jest elektryka. To dzięki podzespołom elektrycznym aplikacje automatyki przemysłowej mają szansę funkcjonować. Należy pamiętać, że do prawidłowego działania wszystkich podzespołów automatyki, również tych wspomnianych, potrzebne jest odpowiednie ich zasilenie oraz połączenie w jedną spójną i funkcjonalną całość za pomocą przewodów.

Połączenia elektryczne między poszczególnymi podzespołami i elementami automatyki są realizowane za pomocą dedykowanych do tego celu przewodów. W przekazywaniu energii elektrycznej oraz sygnałów sterujących pośredniczy również mnóstwo różnego rodzaju podzespołów elektrycznych takich jak zasilacze, styczniki, przekaźniki, filtry czy konwertery.

Te ostatnie zapewniają możliwość łączenie podzespołów automatyki, które nie mogą być połączone w sposób bezpośredni. Oto kilka przykładowych konwerterów: 11/2018

41

Jaki enkoder wybraÄ&#x2021;?

DobĂłr enkodera to dylemat,

#

M " #

" 9 2 - -

M - OL

$ OL

- 9

- $

GO -& $ M $

-

M& $ +

- "-) $ 9

A

by znaleĹşÄ&#x2021; najlepsze rozwiÄ&#x2026;zanie przy wyborze enkodera, oprĂłcz najwaĹźniejszych wytycznych â&#x20AC;&#x201C; takich jak rodzaj aplikacji, Ĺ&#x203A;rodowisko pracy i wymagana dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pomiarowa â&#x20AC;&#x201C; naleĹźy wziÄ&#x2026;Ä&#x2021; pod uwagÄ&#x2122; rĂłwnieĹź metodÄ&#x2122; pomiaru zastosowanÄ&#x2026; w enkoderze.

3 9 "

Enkoder optyczny Zgodnie z nazwÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;anie enkoderĂłw optycznych bazuje na czujnikach optycznych. DziÄ&#x2122;ki temu charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; najwyĹźszÄ&#x2026; dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; i stuprocentowÄ&#x2026; odpornoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; na dziaĹ&#x201A;anie pola magnetycznego, co sprawia, Ĺźe Ĺ&#x203A;wietnie sprawdzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; m.in. w pracy w trudnym Ĺ&#x203A;rodowisku zwiÄ&#x2026;zanym z pracÄ&#x2026; napÄ&#x2122;dĂłw. Ze wzglÄ&#x2122;du na wysokÄ&#x2026; rozdzielczoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pomiarowÄ&#x2026; (enkodery KĂźbler majÄ&#x2026; rozdzielczoĹ&#x203A;Ä&#x2021; do 21 bitĂłw na jeden obrĂłt) enkodery 11/2018

optyczne sÄ&#x2026; rĂłwnieĹź przydatne w aplikacjach wymagajÄ&#x2026;cych duĹźej dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci pomiarowej oraz powtarzalnoĹ&#x203A;ci pomiaru.

Enkodery tego typu, zarĂłwno inkrementalne, jak i absolutne, sÄ&#x2026; stosowane niemal w caĹ&#x201A;ym przemyĹ&#x203A;le: poczÄ&#x2026;wszy od maszyn CNC i ploterĂłw, przez roboty, suwnice, dĹşwigi, elektrownie wiatrowe, stoĹ&#x201A;y wspĂłĹ&#x201A;rzÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ciowe, maszyny do przetwĂłrstwa, po kompletne linie produkcyjne. W wersjach absolutnych enkoderĂłw optycznych wystÄ&#x2122;puje wiele wariantĂłw wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych z protokoĹ&#x201A;ami sieci przemysĹ&#x201A;owych (Profinet, EtherNet/IP, Profibus, CANopen, Modbus, EtherCat). Enkodery optyczne KĂźbler dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; w wersjach od 24 mm do 70 mm.

NaleĹźy pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe enkodery optyczne nie sÄ&#x2026; programowalne, a ich rozdzielczoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wynika wprost z zastosowanego pomiarowego dysku optycznego.

Enkoder magnetyczny Enkodery magnetyczne dziÄ&#x2122;ki zastosowanej w nich technologii sÄ&#x2026; bardzo wytrzymaĹ&#x201A;e, a ich kompaktowa budowa sprawdza siÄ&#x2122; szczegĂłlnie w maĹ&#x201A;ych przestrzeniach. Polecane sÄ&#x2026; do pracy w prostych aplikacjach, gdzie nie jest wymagana bardzo duĹźa dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, a niska cena jest przewaĹźajÄ&#x2026;cym atutem.

P R O M O C J A

Enkodery magnetyczne firmy KĂźbler â&#x20AC;&#x201C; przeznaczone szczegĂłlnie do maszyn mobilnych, jak budowlane, drogowe i rolnicze â&#x20AC;&#x201C; sÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pne z rozdzielczoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; do 14 bitĂłw na obrĂłt. Ze wzglÄ&#x2122;du na sposĂłb pomiaru mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; wykonane z wysokim stopniem ochrony IP. JednÄ&#x2026; z wersji enkoderĂłw magnetycznych jest system bazujÄ&#x2026;cy na pierĹ&#x203A;cieniu magnetycznym z czujnikiem magnetycznym. NiewÄ&#x2026;tpliwymi zaletami tego systemu jest dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pierĹ&#x203A;cienia z otworem do 390 mm oraz prosty montaĹź. Te enkodery zwane sÄ&#x2026; rĂłwnieĹź bezĹ&#x201A;oĹźyskowymi.

EnkoderĂłw magnetycznych nie naleĹźy stosowaÄ&#x2021; w Ĺ&#x203A;rodowiskach napÄ&#x2122;dowych, gdzie wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; falowniki, poniewaĹź z uwagi na magnetyczny system pomiarowy sÄ&#x2026; maĹ&#x201A;o odporne na pola magnetyczne.

Dodatkowe informacje WiÄ&#x2122;cej informacji moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; na stronach www.enkoder.com.pl i www.kubler.pl, a takĹźe na kanale YouTube â&#x20AC;&#x201C; KublerPoland oraz na Facebooku â&#x20AC;&#x201C; @KublerPoland.

KUBLER Sp. z o.o. " 9 8) $ <<:& @B=<;:

9 @: ><| || B` =#

' Â&#x201A; " 9

$$$9 " 9

43

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

NapÄ&#x2122;dy AC30 firmy Parker Hannifin T

3 #

Â&#x192; b & O$ $

$

+

G "

$ &

G G $

" ) ) -)

# $ -O $)

<;B ,&

- $ # -) +

"M - # 9

o kolejna nowoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, po wprowadzeniu niedawno opcji sprzÄ&#x2122;Ĺźenia zwrotnego z rezolwera, ktĂłra udostÄ&#x2122;pnia dodatkowe funkcje sterowania silnikami w ukĹ&#x201A;adzie pÄ&#x2122;tli zamkniÄ&#x2122;tej. PodkreĹ&#x203A;la to jednoczeĹ&#x203A;nie zaangaĹźowanie firmy Parker w zapewnienie klientom jeszcze wiÄ&#x2122;kszej elastycznoĹ&#x203A;ci w zakresie caĹ&#x201A;ej serii AC30.

Prostota i zaawansowanie w duecie ElastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i prostota sÄ&#x2026; gĹ&#x201A;Ăłwnymi cechami konstrukcyjnymi serii AC30, ktĂłra jest dostÄ&#x2122;pna w kilku róşnych rozmiarach, tak by moĹźna byĹ&#x201A;o jÄ&#x2026; dopasowaÄ&#x2021; do jak najszerszego zakresu zastosowaĹ&#x201E;. Jej wprowadzenie pozwala na uzyskanie zaawansowanych funkcji sterowania, od zastosowaĹ&#x201E; takich jak proste pompy i wentylatory pracujÄ&#x2026;ce w pÄ&#x2122;tli otwartej, po zaawansowane ukĹ&#x201A;ady pracujÄ&#x2026;ce w pÄ&#x2122;tli zamkniÄ&#x2122;tej. Seria AC30 zapewnia ekonomicznÄ&#x2026;, niezawodnÄ&#x2026; i do-

kĹ&#x201A;adnÄ&#x2026; regulacjÄ&#x2122; prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci silnikĂłw â&#x20AC;&#x201C; zarĂłwno indukcyjnych AC, jak i serwomotorĂłw z magnesami trwaĹ&#x201A;ymi (PMAC).

DziÄ&#x2122;ki zintegrowanym funkcjom monitorowania energii seria AC30 umoĹźliwia klientom dopasowanie prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci silnika do zmieniajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; wymagaĹ&#x201E;, w zwiÄ&#x2026;zku z czym pozwala na zmniejszenie zuĹźycia energii i uzyskanie zwiÄ&#x2026;zanych z tym oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci.

OprĂłcz obniĹźonych kosztĂłw eksploatacji seria AC30 przynosi uĹźytkownikowi korzyĹ&#x203A;ci w postaci wydĹ&#x201A;uĹźenia ĹźywotnoĹ&#x203A;ci mechanicznej silnikĂłw, pomp, wentylatorĂłw i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; pomocniczych, takich jak kanaĹ&#x201A;y czy rurociÄ&#x2026;gi.

Tworzenie funkcji w napÄ&#x2122;dzie Mimo prostej konstrukcji, seria AC30 wyposaĹźona jest w kompleksowy zestaw funkcji i odznacza siÄ&#x2122; duĹźÄ&#x2026; funkcjonalnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;. UĹźytkownicy mogÄ&#x2026; korzystaÄ&#x2021; np. z zalet zintegrowanych makr do wielu róşnych zastosowaĹ&#x201E;, podczas gdy oparte na CoDeSys oprogramowanie Parker Drive Developer (PDD) pozwala na tworzenie zaawansowanych funkcji PLC w napÄ&#x2122;dzie, ktĂłry dotychczas wymagaĹ&#x201A;by oddzielnego PLC. ElastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wysoka moduĹ&#x201A;owoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zapewniajÄ&#x2026; zgodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; z napÄ&#x2122;dami szerokiej gamy protokoĹ&#x201A;Ăłw komunikacyjnych â&#x20AC;&#x201C; naleĹźÄ&#x2026; do nich Profinet, Profibus i EtherCAT, ktĂłre moĹźna bezproblemowo zintegrowaÄ&#x2021; z napÄ&#x2122;dem, podobnie jak moduĹ&#x201A;y I/O.

3 9

Â&#x192; b

PARKER HANNIFIN SALES CEE S.R.O. $% & ' ( )

" 9 ! $

>& B`=`?; , $

9 `` ;A? `< BB& ' 0 `` ;A? `< B? =#

$ $ Â&#x201A; 9 # $$$9 9 #

11/2018

P R O M O C J A

45

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

Pomiarowe

przetworniki Dataforth P ]$

$ " " +

' $ -&

$ OL # $

$ + - O

$ M - M

$ 9

$ $ - - O + $ -O $ + $ + ' $ -

G "M 9 $ # $ b # 8 ' +

$ -) $ L

"- $ $ $ &

$

#

G $

" ' $ 9

* +' (

otrzeba mierzenia róşnych parametrĂłw i kontrolowania procesĂłw jest tak stara jak rewolucja przemysĹ&#x201A;owa. Automatyzacja w nowoczesnych fabrykach nie byĹ&#x201A;aby moĹźliwa bez precyzyjnych pomiarĂłw i sterowania. Kondycjonowanie mierzonych sygnaĹ&#x201A;Ăłw jest najwaĹźniejszym elementem systemu gromadzenia danych. Bez tego nie moĹźna polegaÄ&#x2021; na dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci pomiaru.

SygnaĹ&#x201A;y wymagajÄ&#x2026; odpowiedniego przygotowania zanim system gromadzenia danych (DAQ) bÄ&#x2122;dzie mĂłgĹ&#x201A; uzyskaÄ&#x2021; wartoĹ&#x203A;ciowe i dokĹ&#x201A;adne pomiary.

Etapy przygotowania sygnaĹ&#x201A;Ăłw

Przygotowanie sygnaĹ&#x201A;Ăłw, w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od mierzonej wartoĹ&#x203A;ci, moĹźe obejmowaÄ&#x2021;: wzmocnienie lub tĹ&#x201A;umienie, uzupeĹ&#x201A;nienie mostka, kompensacjÄ&#x2122; zimnego zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza, wzbudzenie, filtrowanie, izolowanie oraz linearyzacjÄ&#x2122;.

Wzmocnienie sygnaĹ&#x201A;u stosuje siÄ&#x2122; w celu lepszego dopasowania poziomu napiÄ&#x2122;cia do zakresu wejĹ&#x203A;ciowego przetwornika analogowo-cyfrowego w przypadku, gdy napiÄ&#x2122;cie wyjĹ&#x203A;ciowe czujnika lub przetwornika jest zbyt niskie. W przypadku pomiarĂłw wysokonapiÄ&#x2122;ciowych, tj. przekra-

R E K L A M A

Chcesz wiedzieĹ&#x203A; wiÄ&#x2122;cej?

Zapisz siÄ&#x2122; na newsletter 46

P R O M O C J A

AUTOMATYKA www.automatykaonline.pl

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY czajÄ&#x2026;cych 10 V, sytuacja jest odwrotna â&#x20AC;&#x201C; konieczne jest tĹ&#x201A;umienie sygnaĹ&#x201A;u. UzupeĹ&#x201A;nienie mostka jest potrzebne, jeĹźeli zastosowany zostaĹ&#x201A; ukĹ&#x201A;ad Ä&#x2021;wierÄ&#x2021;- lub pĂłĹ&#x201A;mostka w celu utworzenia czterorezystancyjnego ukĹ&#x201A;adu mostka Wheatstoneâ&#x20AC;&#x2122;a. Rezystory sÄ&#x2026; wykorzystywane do wykrywania maĹ&#x201A;ych zmian napiÄ&#x2122;cia w aktywnym czujniku przez dostarczenie punktu odniesienia. Kompensacja zimnego zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza (CJC â&#x20AC;&#x201C; cold-junction compensation) jest wymagana do zapewnienia dokĹ&#x201A;adnych pomiarĂłw temperatury za pomocÄ&#x2026; termopar. W czujniku termoparowym stosowane sÄ&#x2026; dwa przewodniki zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone na koĹ&#x201E;cu w miejscu pomiaru. Aby zapewniÄ&#x2021; dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, mierzone jest napiÄ&#x2122;cie wyjĹ&#x203A;ciowe termopary, a w miejscu pomiaru napiÄ&#x2122;cia (w kondycjonerze) â&#x20AC;&#x201C; w celu przeprowadzenia odpowiedniej korekcji â&#x20AC;&#x201C; musi byÄ&#x2021; rĂłwnieĹź mierzona temperatura. Czujniki tensometryczne, akcelerometry, termistory i czujniki RTD wymagajÄ&#x2026; wzbudzenia napiÄ&#x2122;ciowego lub prÄ&#x2026;dowego, aby wygenerowaÄ&#x2021; sygnaĹ&#x201A; pomiarowy. Czujniki tensometryczne majÄ&#x2026; zazwyczaj bardzo niskÄ&#x2026; opornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i sÄ&#x2026; stosowane w konfiguracji mostka Wheatstoneâ&#x20AC;&#x2122;a z pobudzeniem napiÄ&#x2122;ciowym.

Wzmacniacze stosowane w akcelerometrach wymagajÄ&#x2026; pobudzenia prÄ&#x2026;dowego. Termistory oraz czujniki RTD rĂłwnieĹź wymagajÄ&#x2026; ĹşrĂłdĹ&#x201A;a prÄ&#x2026;dowego, aby przeksztaĹ&#x201A;ciÄ&#x2021; opornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na mierzalne napiÄ&#x2122;cie. ZakĹ&#x201A;Ăłcenia mogÄ&#x2026; wpĹ&#x201A;ywaÄ&#x2021; na sygnaĹ&#x201A;y pomiarowe. Filtrowanie umoĹźliwia eliminacjÄ&#x2122; zakĹ&#x201A;ĂłceĹ&#x201E; w pewnym zakresie czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci.

Niezwykle istotna w procesie kondycjonowania sygnaĹ&#x201A;u jest odpowiednia izolacja, ktĂłra pozwala zarĂłwno na eliminacjÄ&#x2122; niektĂłrych zakĹ&#x201A;ĂłceĹ&#x201E; (np. eliminuje wpĹ&#x201A;yw pÄ&#x2122;tli uziemienia), jak i chroni system akwizycji danych, zabezpieczajÄ&#x2026;c go przed zbyt wysokim napiÄ&#x2122;ciem.

W przypadku pomiaru wartoĹ&#x203A;ci fizycznej, ktĂłra nie zmienia siÄ&#x2122; liniowo, stosuje siÄ&#x2122; linearyzacjÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; moĹźe ona byÄ&#x2021; zaimplementowana w kondycjonerze lub w oprogramowaniu pomiarowym.

sÄ&#x2026; serie DSCA oraz DSCT. Seria DSCA to szeroki wybĂłr czujnikĂłw i przetwornikĂłw, jakie moĹźna do nich podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021;. Do wyboru sÄ&#x2026; modele z wyjĹ&#x203A;ciem napiÄ&#x2122;ciowym lub prÄ&#x2026;dowym. Seria DSCT to przetworniki pracujÄ&#x2026;ce w pÄ&#x2122;tli prÄ&#x2026;dowej i z niej zasilane.

Efektywne mierzenie i kontrola procesĂłw przemysĹ&#x201A;owych jest podstawÄ&#x2026; przemysĹ&#x201A;owej akwizycji danych.

Szeroki wybĂłr przetwornikĂłw pomiarowych Dataforth pozwala na przetworzenie sygnaĹ&#x201A;Ăłw mierzonych przez róşne czujniki w stabilny sygnaĹ&#x201A; napiÄ&#x2122;ciowy lub prÄ&#x2026;dowy, ktĂłry Ĺ&#x201A;atwo zmierzyÄ&#x2021; i przetworzyÄ&#x2021;. RozwiÄ&#x2026;zania zastosowane przez producenta zapewniajÄ&#x2026; duĹźÄ&#x2026; dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; mierzonych parametrĂłw oraz bezpieczeĹ&#x201E;stwo systemu akwizycji danych.

* +' (

,- /01 /23& /341/ $% " 9 / # $ A@ B;=BA; , $ =,

9 `` AA? A| ?A& `` AA> || `; ' 0 `` AA? A| ?@

=#

# Â&#x201A; # 9 #9

$$$9 # 9 #9

R E K L A M A

Efektywny pomiar i kontrola Dataforth ma bogatÄ&#x2026; ofertÄ&#x2122; przetwornikĂłw pomiarowych, ktĂłre skutecznie kondycjonujÄ&#x2026; mierzone sygnaĹ&#x201A;y â&#x20AC;&#x201C; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznie ponad 800 modeli. DostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; przetworniki przeznaczone do pomiaru napiÄ&#x2122;cia, prÄ&#x2026;du, wartoĹ&#x203A;ci skutecznej prÄ&#x2026;du lub napiÄ&#x2122;cia, pomiaru temperatury za pomocÄ&#x2026; czujnikĂłw RTD lub termopar, pomiarĂłw tensometrycznych oraz czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci. WyjĹ&#x203A;cie moĹźe byÄ&#x2021; prÄ&#x2026;dowe lub napiÄ&#x2122;ciowe. Dataforth oferuje rĂłwnieĹź moduĹ&#x201A;y z wyjĹ&#x203A;ciami napiÄ&#x2122;ciowymi lub prÄ&#x2026;dowymi ze sterowaniem napiÄ&#x2122;ciowym lub prÄ&#x2026;dowym. WyróşniÄ&#x2021; moĹźna dwa formaty mechaniczne â&#x20AC;&#x201C; moduĹ&#x201A;y montowane w panelu oraz montowane na szynÄ&#x2122; DIN. PierwszÄ&#x2026; grupÄ&#x2122; reprezentujÄ&#x2026; serie 5B, 7B oraz 8B, ktĂłre majÄ&#x2026; hermetyczne obudowy, a sygnaĹ&#x201A;y sÄ&#x2026; wyprowadzone na zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czach szpilkowych. ModuĹ&#x201A;y montuje siÄ&#x2122; w przeznaczonych do tego celu panelach, ktĂłre â&#x20AC;&#x201C; w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od modelu â&#x20AC;&#x201C; umoĹźliwiajÄ&#x2026; zamontowanie do 16 moduĹ&#x201A;Ăłw kondycjonujÄ&#x2026;cych. Druga grupa to jednokanaĹ&#x201A;owe przetworniki pomiarowe na szynÄ&#x2122; DIN. W tej grupie dostÄ&#x2122;pne 11/2018

47

PRAWO I NORMY

DR ALEKSANDRA AULEYTNER radca prawny, szef praktyki wĹ&#x201A;asnoĹ&#x203A;ci intelektualnej Kancelaria DomaĹ&#x201E;ski Zakrzewski Palinka sp.k.

RĂłwnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dostÄ&#x2122;pu do sztucznej inteligencji Opinia Europejskiego Komite " 1 # =*

I* "

- $ $

sztucznej inteligencji na jed

Y ' $ X& " -G& "# -G& "

$ J

# -

$ `B:A 9 $O +

- & $ & & $ OL&

$ + % $ L G

$ - M - O $ $

$ &

$ # $ M $ OL

$ " 9

O

pinia komitetu powtarza stawianÄ&#x2026; w ostatnich latach przez obserwatorĂłw tezÄ&#x2122; o tym, Ĺźe bardzo duĹźa czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; procesĂłw rozwoju AI i powiÄ&#x2026;zane z niÄ&#x2026; elementy, takie jak â&#x20AC;&#x17E;platformy rozwoju, dane, wiedza, know-howâ&#x20AC;? pozostajÄ&#x2026; w rÄ&#x2122;kach zaledwie piÄ&#x2122;ciu czoĹ&#x201A;owych producentĂłw z branĹźy IT. Mimo Ĺźe te podmioty â&#x20AC;&#x17E;opowiadajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; za otwartym rozwojem sztucznej inteligencji, a niektĂłre z nich udostÄ&#x2122;pniajÄ&#x2026; swoje platformy rozwoju sztucznej inteligencji jako otwarte oprogramowanie, nie gwarantuje to peĹ&#x201A;nej dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;ci systemĂłw sztucznej inteligencjiâ&#x20AC;?.

48

DostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i â&#x20AC;&#x17E;stronniczoĹ&#x203A;Ä&#x2021; algorytmicznaâ&#x20AC;?

Opinia wskazuje rĂłwnieĹź, Ĺźe â&#x20AC;&#x17E;(â&#x20AC;Ś) sztuczna inteligencja jest rozwijana w jednorodnym Ĺ&#x203A;rodowiskuâ&#x20AC;? przewaĹźnie w kilku najbardziej rozwiniÄ&#x2122;tych oĹ&#x203A;rodkach na Ĺ&#x203A;wiecie â&#x20AC;&#x17E;(â&#x20AC;Ś.) przez co wpisuje siÄ&#x2122; w niÄ&#x2026; (Ĺ&#x203A;wiadomie czy nie) róşnice kulturowe i zwiÄ&#x2026;zane z pĹ&#x201A;ciÄ&#x2026; spoĹ&#x201A;eczno-kulturowÄ&#x2026;, m.in. dlatego, Ĺźe systemy sztucznej inteligencji uczÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na podstawie danych treningowych. Dane te muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; prawidĹ&#x201A;owe, a takĹźe cechowaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; wysokÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; i bezstronnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; oraz byÄ&#x2021; zróşnicowane i wystarczajÄ&#x2026;co gruntowne. Powszechnie sÄ&#x2026;dzi siÄ&#x2122;, Ĺźe dane sÄ&#x2026; z definicji obiektywne, jest to jednak mylne wyobraĹźenie. Ĺ atwo jest nimi manipulowaÄ&#x2021;, mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; tendencyjne, odzwierciedlaÄ&#x2021; uprzedzenia i preferencje kulturowe, pĹ&#x201A;ciowe i inne oraz zawieraÄ&#x2021; bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dyâ&#x20AC;?.

PowyĹźszy problem sygnalizuje teĹź Wysoki Komisarz ds. Praw CzĹ&#x201A;owieka ONZ (m.in. w raporcie z 5 maja 2017 r. â&#x20AC;&#x17E;Promotion, protection and enjoyment of human rights on the Internet: ways to bridge the gender digital divide from a human rights perspectiveâ&#x20AC;?), posĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; pojÄ&#x2122;ciem â&#x20AC;&#x17E;stronniczoĹ&#x203A;ci algorytmicznejâ&#x20AC;?. Wskazuje, Ĺźe wraz z rozwojem systemĂłw sztucznej inteligencji mogÄ&#x2026; wystÄ&#x2026;piÄ&#x2021; nieproporcjonalne i róşnorodne skutki dla niektĂłrych grup, ktĂłre juĹź obecnie borykajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; z nierĂłwnoĹ&#x203A;ciami systemowymi, w tym kobiet czy niepeĹ&#x201A;nosprawnych. Wspomniany raport

przytacza szereg badaĹ&#x201E; naukowych przedstawiajÄ&#x2026;cych dowody dyskryminacji ze wzglÄ&#x2122;du na pĹ&#x201A;eÄ&#x2021; w zakresie kierowania reklam zwiÄ&#x2026;zanych z pracÄ&#x2026; on-line, a takĹźe niedostatecznej reprezentacji kobiet w wynikach wyszukiwania w Internecie w przypadku niektĂłrych zawodĂłw.

ZarĂłwno Europejski Komitet Ekonomiczno-SpoĹ&#x201A;eczny, jak i Wysoki Komisarz ds. Praw CzĹ&#x201A;owieka wskazujÄ&#x2026;, Ĺźe nierĂłwnoĹ&#x203A;ci w dostÄ&#x2122;pie do sztucznej inteligencji krĂłtko- i dĹ&#x201A;ugofalowo mogÄ&#x2026; staÄ&#x2021; siÄ&#x2122; przyczynÄ&#x2026; nierĂłwnoĹ&#x203A;ci miÄ&#x2122;dzy ludĹşmi w zakresie edukacji, miejsc pracy, dochodĂłw i ochrony zdrowia na ogromnÄ&#x2026; skalÄ&#x2122;, znacznie wykraczajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; poza lokalne spoĹ&#x201A;ecznoĹ&#x203A;ci.

NiepeĹ&#x201A;nosprawni Na tym tle ujawnia siÄ&#x2122; szczegĂłlna potrzeba zapewnienia dostÄ&#x2122;pu osĂłb niepeĹ&#x201A;nosprawnych do produktĂłw AI. Tym bardziej, jeĹźeli uwzglÄ&#x2122;dni siÄ&#x2122; treĹ&#x203A;Ä&#x2021; art. 9.2. lit. g Konwencji o prawach osĂłb niepeĹ&#x201A;nosprawnych z 13 grudnia 2006 r., zgodnie z ktĂłrÄ&#x2026; paĹ&#x201E;stwa-strony podejmÄ&#x2026; odpowiednie Ĺ&#x203A;rodki w celu â&#x20AC;&#x17E;popierania dostÄ&#x2122;pu osĂłb niepeĹ&#x201A;nosprawnych do nowych technologii i systemĂłw informacyjno-komunikacyjnych, w tym do Internetuâ&#x20AC;?.

Konwencja jest czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciowo wdraĹźana w paĹ&#x201E;stwach czĹ&#x201A;onkowskich UE zgodnie z DyrektywÄ&#x2026; Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2012 z 26 paĹşdziernika 2016 r. w sprawie dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;ci stron AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY

SYSTEMY SZTUCZNEJ INTELIGENCJI SĄ NEUTRALNE, JEŻELI CHODZI O WARTOŚCI ETYCZNE. NORMY PRAWNE I KODEKSY ETYCZNE POWINNY OKREŚLAĆ WARUNKI I ZASADY PROWADZENIA DALSZYCH PRAC W TYM OBSZARZE. internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego. Na mocy dyrektywy państwa członkowskie zobowiązały się zapewnić, aby organy sektora publicznego podjęły środki niezbędne do zwiększenia dostępności swoich stron internetowych i aplikacji mobilnych przez uczynienie ich łatwiej postrzegalnymi, funkcjonalnymi, zrozumiałymi i rzetelnymi. Zgodnie z pkt.

37 preambuły te cztery zasady dostępności przekładają się na możliwe do testowania kryteria określone w normie EN 301 549 V1.1.2 „Wymagania dostępności dotyczące publicznych dostaw produktów i usług ICT w Europie” (2015-04), norma europejska EN 301 549 V1.1.2 (2015-04), z zastosowaniem norm zharmonizowanych i wspólnej metodyki, służących badaniu zgodności treści stron internetowych oraz aplikacji mobilnych z tymi zasadami.

Dyrektywa stanowi jeden z elementów skoordynowanych działań na poziomie UE mających na celu zapewnienie, by produkty i usługi powiązane z technologiami, w tym sztuczną inteligencją, jak również treści elektroniczne były w pełni dostępne dla osób niepełnosprawnych. W Polsce obecnie trwają prace nad ustawą wdrażającą Dyrektywę 2016/2012. Termin implementacji dyrektywy minął 23 września 2018 r.

Kobiety Kolejną szczególną grupą wymagającą wsparcia w kontekście dostępu do sztucznej inteligencji są kobiety.

Grupa ta jest wskazywana jako generalnie mająca mniejszy dostęp do nowoczesnych technologii i cyfrowych form komunikacji. Wspomniany raport z 5 maja 2017 r potwierdza, że dostęp do technologii teleinformatycznych – nawet tych tradycyjnych, które nie bazują na AI – jest bardzo nierównomierny.

11/2018

Mimo powszechnego wzrostu podstawowej dostępności Internetu korzysta z niego tylko 47% światowej populacji.

Populacja pozostająca off-line jest nieproporcjonalnie uboga, wiejska, starsza i żeńska, a przepaść między nią a tą częścią populacji, która ma dostęp do Internetu, stale się zwiększa. Raport szacuje, że na całym świecie populacja kobiet korzystających z Internetu jest o 250 mln mniejsza niż populacja mężczyzn (jeszcze w 2013 r. według danych OECD i IGNITE Global Fund for Women Project było to 200 mln). Brak możliwości korzystania z Internetu pogłębia nierówności między kobietami i mężczyznami.

Według danych z Raportu Wysokiego Komisarza ds. Praw Człowieka ONZ różnica w dostępie do Internetu z podziałem na płeć wzrosła z 11% w 2013 r. do 12% w 2016 r. z korzyścią dla mężczyzn. Chociaż wskaźniki penetracji Internetu są wyższe w przypadku mężczyzn niż kobiet we wszystkich regionach, różnica między płciami jest najniższa w krajach rozwiniętych (2,8% w 2016 r.), większa w krajach rozwijających się (16,8% w 2016 r.), a najwyższa w krajach najmniej rozwiniętych (30,9% w 2016 r.).

Raport wskazuje ponadto, że wskaźniki penetracji Internetu są tylko jednym z elementów wykluczenia cyfrowego ze względu na płeć. Istnieją też inne, równie poważne, o ile nawet nie groźniejsze, nierówności dotyczące już samego korzystania z Internetu i umiejętności z tym związanych. Z uwagi na to, że sposób wykonywania lub zamawiania wielu podstawowych usług drastycznie się zmienia w ostatnich latach – powstają np. takie platformy jak Uber, AirBnb, czy Booksy, gdzie zamówienie usługi możliwe jest jedynie on-line – a ponadto powstaje coraz więcej zawodów opartych na nowych technologiach, zagadnienie wykluczenia cyfrowego staje się bardzo istotne.

Problem z dostępem do tradycyjnej technologii teleinformatycznej zostanie powielony, a nawet nasili się w związku z pracami nad sztuczną inteligencją i powstaniem produktów i usług na niej opartych.

Dywidenda od sztucznej inteligencji Systemy sztucznej inteligencji są neutralne, jeżeli chodzi o wartości etyczne.

Normy prawne i kodeksy etyczne powinny określać warunki i zasady prowadzenia dalszych prac w tym obszarze.

Szczególnie powinny być osadzone w już istniejących międzynarodowych regulacjach dotyczących wspólnych wartości, praw podstawowych i swobód obywatelskich. Dostęp do tych systemów powinien być równy i niedyskryminujący, biorący pod uwagę m.in. godność człowieka, różnorodność kulturową i płciową. W takim kierunku zmierzają postanowienia Rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 16 lutego 2017 r. zawierające zalecenia dla Komisji Europejskiej w sprawie przepisów prawa cywilnego dotyczących robotyki (2015/2103(INL)). Rezolucja wzywa Komisję Europejską m.in. do uzupełnienia obecnych unijnych ram prawnych o zasady etyczne, które odzwierciedlałyby złożoność AI i jej implikacje społeczne.

Wskazuje też, że zasady etyczne powinny opierać się na wartościach wynikających z art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej oraz Karty Praw Podstawowych, w szczególności takich jak równość, sprawiedliwość, równouprawnienie, brak dyskryminacji czy brak stygmatyzacji.

W zakresie postulatów Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego dotyczących złagodzenia skutków nierówności dostępu do systemów AI wskazuje się m.in. opodatkowanie sztucznej inteligencji, dywidendę od sztucznej inteligencji lub podział własności systemów sztucznej inteligencji między pracowników i pracodawców. Wprowadzenie tego rodzaju mechanizmów byłoby jednym z elementów zapewnienia równowagi miedzy rozwojem AI służącym człowiekowi a ewentualnymi utrudnieniami będącymi skutkiem tych rozwiązań. dr Aleksandra Auleytner 49

RYNEK

UrzÄ&#x2026;dzenie IoT Edge

â&#x20AC;&#x201C; inĹźynieria procesĂłw zgodna z ideÄ&#x2026; PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 / $ - # " " $

-G

# " <9B

% " !

Y% DX ' "-)

O $

' $ O $& " - $

- O $ + $ $9

T

eraz â&#x20AC;&#x201C; dziÄ&#x2122;ki ultrakompaktowemu komputerowi przemysĹ&#x201A;owemu C6015 peĹ&#x201A;niÄ&#x2026;cemu funkcjÄ&#x2122; urzÄ&#x2026;dzenia IoT Edge â&#x20AC;&#x201C; moĹźna je z powodzeniem wdroĹźyÄ&#x2021; nie tylko w nowych, ale takĹźe w istniejÄ&#x2026;cych parkach maszynowych.

Systemy sterowania PC-based Control, integrujÄ&#x2026;c w sobie szerokÄ&#x2026; gamÄ&#x2122;

funkcji analitycznych oraz z zakresu Internetu Rzeczy, oferujÄ&#x2026; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; optymalizacji wszystkich procesĂłw produkcyjnych.

EfektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dziÄ&#x2122;ki uniwersalnoĹ&#x203A;ci UniwersalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; systemĂłw sterowania sprawia, Ĺźe optymalizacja procesĂłw

8 G $ M " $

%

# # " # $ @B:; $ " ) # $ + $ # $

Y>`

## Ă&#x2014; >`

## Ă&#x2014; <B

##X

$ - $ - O $ -) -

$

$ + " ) % D 1

50

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

| EK12-12PL |

RYNEK

Eksperci do spraw energii ďŹ rmy Beckhoff

jest nie tylko Ĺ&#x201A;atwa do przeprowadzenia, ale takĹźe wysoce transparentna na kaĹźdym etapie dziaĹ&#x201A;ania. UniwersalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; tÄ&#x2122; zapewniajÄ&#x2026;: â&#x20AC;&#x201C; szerokie portfolio urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; w wykonaniu Ex, w tym np. moduĹ&#x201A;y EtherCAT z serii ELX, umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciowÄ&#x2026; automatyzacjÄ&#x2122; nawet duĹźych i zĹ&#x201A;oĹźonych zespoĹ&#x201A;Ăłw maszyn i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;; â&#x20AC;&#x201C; platforma TwinCAT oferujÄ&#x2026;ca specyficzne zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza i biblioteki niezbÄ&#x2122;dne w inĹźynierii procesĂłw, wygodne poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie z chmurÄ&#x2026; za poĹ&#x203A;rednictwem moduĹ&#x201A;u TwinCAT IoT oraz moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przeprowadzania analizy danych zsynchronizowanej z cyklem pracy maszyn w ramach moduĹ&#x201A;u TwinCAT Analytics; â&#x20AC;&#x201C; nowy ultrakompaktowy komputer przemysĹ&#x201A;owy C6015 do zadaĹ&#x201E; sterowania maszynami w funkcji urzÄ&#x2026;dzenia IoT Edge.

Pomiar energii zintegrowany bezpoĹ&#x203A;rednio w magistralÄ&#x2122; I/O

Multimetr EL3403

Zaawansowany multimetr EL3413

Oscyloskop do pomiaru parametrĂłw sieci EL3773

C6015 jako kompaktowe urzÄ&#x2026;dzenie IoT Edge MaĹ&#x201A;y i elastyczny w montaĹźu wielordzeniowy komputer przemysĹ&#x201A;owy C6015 o wymiarach 82

mm Ă&#x2014; 82

mm Ă&#x2014; 40 mm moĹźna bez trudu zainstalowaÄ&#x2021; nawet na ograniczonej przestrzeni montaĹźowej. WyposaĹźona w procesor Intel Atom z maksymalnie czterema rdzeniami jednostka dysponuje mocÄ&#x2026; obliczeniowÄ&#x2026; wystarczajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; nie tylko do zwykĹ&#x201A;ego gromadzenia, przetwarzania i udostÄ&#x2122;pniania danych procesowych, ale takĹźe do realizacji bardziej zĹ&#x201A;oĹźonych zadaĹ&#x201E; bramy IoT. ZaĹ&#x203A; przyznany jej certyfikat Microsoft-Azure dowodzi, Ĺźe idealnie sprawdzi siÄ&#x2122; w nowoczesnych aplikacjach PrzemysĹ&#x201A;u 4.0.

Komputer przemysĹ&#x201A;owy, ktĂłry speĹ&#x201A;nia wymagania komunikacji 4.0

3 9 + '' " #

BECKHOFF AUTOMATION Sp. z o.o.

www.beckhoff.pl/power-measurement

R E K L A M A

C6015 okazuje siÄ&#x2122; wrÄ&#x2122;cz stworzony do realizacji zadaĹ&#x201E; z zakresu szeroko pojÄ&#x2122;tej komunikacji â&#x20AC;&#x201C; zwĹ&#x201A;aszcza w starszych typach maszyn. DziÄ&#x2122;ki zastosowaniu go w roli urzÄ&#x2026;dzenia IoT Edge â&#x20AC;&#x201C; maszyny te moĹźna bowiem szybko i tanio wyposaĹźyÄ&#x2021; w dodatkowe funkcje z zakresu Internetu Rzeczy, a takĹźe przygotowaÄ&#x2021; do sprostania wymogom komunikacji 4.0 â&#x20AC;&#x201C; uĹźytkownicy zyskujÄ&#x2026; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; peĹ&#x201A;nego korzystania z funkcji analitycznych i IoT oferowanych przez firmÄ&#x2122; Beckhoff â&#x20AC;&#x201C; takĹźe wĂłwczas, gdy zadania sterowania realizowane sÄ&#x2026; za poĹ&#x203A;rednictwem platformy innego dostawcy.

Tego typu rozwiÄ&#x2026;zanie pozwala na redukcjÄ&#x2122; kosztĂłw produkcji, poprawÄ&#x2122; jakoĹ&#x203A;ci wyrobĂłw i peĹ&#x201A;ny wglÄ&#x2026;d w przebieg procesĂłw produkcyjnych. A dziÄ&#x2122;ki moĹźliwoĹ&#x203A;ci korzystania z usĹ&#x201A;ug chmurowych, np. przy realizacji zadaĹ&#x201E; z zakresu predyktywnego utrzymania ruchu, zwiÄ&#x2122;ksza takĹźe dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pracy maszyn.

Aby obniĹźyÄ&#x2021; stale rosnÄ&#x2026;ce koszty energii w sektorze przemysĹ&#x201A;owym, naleĹźy zaczÄ&#x2026;Ä&#x2021; od precyzyjnych pomiarĂłw jej zuĹźycia. Firma Beckhoff zaprojektowaĹ&#x201A;a w tym celu moduĹ&#x201A;y EtherCAT dedykowane do bezpoĹ&#x203A;rednich pomiarĂłw energii, ktĂłre z powodzeniem moĹźna stosowaÄ&#x2021; w aplikacjach dowolnego typu. ModuĹ&#x201A;y umoĹźliwiajÄ&#x2026; dokonanie pomiaru w dowolnym miejscu na maszynie, linii produkcyjnej lub w budynku, zapewniajÄ&#x2026;c moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; staĹ&#x201A;ego monitorowania parametrĂłw sieci energetycznej i zuĹźycia energii.

Multimetr EL3403: 3-fazowy moduĹ&#x201A; do pomiaru mocy w sieciach o napiÄ&#x2122;ciu do 500 V AC: prÄ&#x2026;dĂłw, napiÄ&#x2122;Ä&#x2021;, wspĂłlnego punktu gwiazdowego Zaawansowany multimetr EL3413: 3-fazowy moduĹ&#x201A; do pomiaru mocy w sieciach o napiÄ&#x2122;ciu do 690 V AC, izolowane prÄ&#x2026;dy wejĹ&#x203A;ciowe, analiza wyĹźszych harmonicznych Oscyloskop do pomiaru parametrĂłw sieci EL 3773 â&#x20AC;&#x201C; precyzyjna analiza stanu 3-fazowej sieci napiÄ&#x2122;cia przemiennego

C & " 9 !" - $ :;& B;=;BB

9 ``

A;B <A BB& ' 0 `` A;A `< `A =#

' Â&#x201A; + ''9

$$$9 + ''9

11/2018

51

RYNEK

Roboty i koboty w przemyĹ&#x203A;le ! - # "&

G G -"M $

+ @B9

66 $9& "# M $ )

" $ $ $ " O +& # +

" )M $ +

$ # -) +

-

- & + - 9 $

# $

# + $ -9 ,

G #

+ # - $ G

$ $ -

$

#&

$ $ $ $ #

$

- +& $9 $9

Paulina Tyszko

W

ielu producentĂłw, takich jak KUKA, ABB lub FANUC, oferuje zarĂłwno â&#x20AC;&#x17E;zwykĹ&#x201A;eâ&#x20AC;? roboty, jak i roboty kolaboracyjne â&#x20AC;&#x201C; w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od potrzeb klienta. Jednak bez wzglÄ&#x2122;du na to, jakie rozwiÄ&#x2026;zanie zastosujemy w swojej aplikacji, w obu przypadkach podstawowym aspektem jest zapewnienie bezpieczeĹ&#x201E;stwa osobom pracujÄ&#x2026;cym z robotem oraz w jego otoczeniu. W niniejszym artykule omĂłwiono podobieĹ&#x201E;stwa i róşnice w wymaganiach bezpieczeĹ&#x201E;stwa dla robotĂłw i kobotĂłw oraz kwestie zwiÄ&#x2026;zane z ich ukĹ&#x201A;adem sterowania.

Poprawna integracja robotĂłw Nie zapominajÄ&#x2026;c o podstawowej normie PN-EN ISO 12100, omawiajÄ&#x2026;cej ogĂłlnie bezpieczeĹ&#x201E;stwo maszyn oraz proces oceny i redukcji ryzyka, do norm, ktĂłre naleĹźy braÄ&#x2021; pod uwagÄ&#x2122; w procesie integracji robota ze Ĺ&#x203A;rodowiskiem pracy naleĹźÄ&#x2026;: â&#x20AC;˘ PN-EN ISO 10218-1 â&#x20AC;&#x201C; Roboty i urzÄ&#x2026;dzenia dla robotyki â&#x20AC;&#x201C; Wymagania bezpieczeĹ&#x201E;stwa dla robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych â&#x20AC;&#x201C; CzÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; 1: Roboty,

â&#x20AC;˘ PN-EN ISO 10218-2 â&#x20AC;&#x201C; Roboty i urzÄ&#x2026;dzenia dla robotyki â&#x20AC;&#x201C; Wymagania bezpieczeĹ&#x201E;stwa dla robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych â&#x20AC;&#x201C; CzÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; 2: System robotowy i integracja, â&#x20AC;˘ PN-EN ISO 11161 â&#x20AC;&#x201C; BezpieczeĹ&#x201E;stwo maszyn â&#x20AC;&#x201C; Zintegrowane systemy produkcyjne â&#x20AC;&#x201C; Wymagania podstawowe.

Integracja kobotĂłw rĂłwnieĹź powinna odbywaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; zgodnie z zasadami zawartymi w przytoczonych wczeĹ&#x203A;niej normach, natomiast ze wzglÄ&#x2122;du na specyficzny tryb wspĂłĹ&#x201A;pracy najwaĹźniejszym dokumentem dla kobotĂłw jest specyfikacja techniczna ISO/TS 15066 â&#x20AC;&#x201C; Roboty i urzÄ&#x2026;dzenia zrobotyzowane â&#x20AC;&#x201C; Roboty wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;ce.

RozwiÄ&#x2026;zania z zastosowaniem urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; zewnÄ&#x2122;trznych Konwencjonalne roboty przemysĹ&#x201A;owe wymagajÄ&#x2026; caĹ&#x201A;kowitego odseparowania zrobotyzowanego systemu od uĹźytkownika przez zastosowanie nadzorowania przestrzeni oraz odpowiedni dobĂłr Ĺ&#x203A;rodkĂłw ochronnych. CzÄ&#x2122;sto zdarza siÄ&#x2122;, Ĺźe roboty majÄ&#x2026; duĹźy obszar zasiÄ&#x2122;gu (maksymalnÄ&#x2026; przestrzeĹ&#x201E;). W takim

(A)

PrzestrzeĹ&#x201E; WspĂłĹ&#x201A;pracy PrzestrzeĹ&#x201E; Pracy 52

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

RYNEK przypadku lokalizacja ograniczników, którymi mogą być osłony stałe, przy maksymalnej przestrzeni robota może skutkować koniecznością zamknięcia ogromnej przestrzeni, znacznie przekraczającej przestrzeń wymaganą przez zadania, które roboty muszą wykonać. W praktyce może to okazać się niemożliwe. Rozwiązaniem problemu jest zmniejszenie maksymalnej przestrzeni przez zapewnienie integralnych lub zewnętrznych urządzeń, które ograniczą ruch robota (tzw. przestrzeń ograniczona). Możliwym rozwiązaniem jest zastosowanie solidnej konstrukcji osłon stałych, która zapewni rozproszenie energii wytworzonej w wyniku uderzenia robota (niezależnie od przyczyny defektu) bez stwarzania zagrożenia dla personelu. W przypadku większych gabarytowo robotów mogłoby to doprowadzić do sytuacji, w której robot musiałby zostać umieszczony w swojego rodzaju bunkrze, dlatego bardziej praktycznym rozwiązaniem jest np. zastosowanie przełączników elektromechanicznych, monitorujących pozycję osi robota – tak, aby w przypadku przekroczenia przestrzeni ograniczonej nastąpiło rozłączenie zasilania robota.

3 9 1

Rozwiązania integralne Podane przykłady to rozwiązania z zastosowaniem zewnętrznych urządzeń, natomiast wielu producentów oferuje obecnie rozwiązania integralne. Jednym z nich jest system EPS (Electronic Position Switches) dla robotów ABB, realizujący funkcję ograniczenia przestrzeni wewnątrz oprogramo-

11/2018

wania. EPS tworzy bezpieczne wartości osiowe, analizując zwielokrotnione sygnały z układu robota. Dodatkowo do systemu można dołączyć zewnętrzne techniczne środki bezpieczeństwa wykorzystane w aplikacji. Opisane rozwiązanie oparte na oprogramowaniu ogranicza m.in. liczbę komponentów wykorzystanych w obwodzie bezpieczeństwa oraz przewodów potrzebnych do ich fizycznego podłączenia.

Trzeba podkreślić, że typowe zaprogramowanie trajektorii ruchu robota nie jest narzędziem do ograniczenia przestrzeni. Program wykonywany w robocie definiuje jedynie jego przestrzeń pracy, która w przypadku ewentualnych błędów programu czy uszkodzeń sprzętowych może zostać przekroczona. Przestrzeń pracy to zakres, w którym robot wykonuje zadane czynności.

Przestrzeń ograniczona (zapewniona przez integralne lub zewnętrzne części bezpieczeństwa) opisuje obszar, po przekroczeniu którego – bez względu na przyczynę – dojdzie do awaryjnego zatrzymania robota. Przestrzeń maksymalna to pełny możliwy zakres ruchu robota, ograniczony jedynie przez jego konstrukcję.

Powyższe rozwiązania obowiązują dla wszystkich trybów pracy robota, natomiast w przypadku konieczności nauki, programowania lub weryfikacji programu robota, gdy interwencja człowieka wewnątrz przestrzeni nadzorowanej jest konieczna, należy zastosować tryb zredukowanych prędkości. Manualny tryb ze zredukowanymi prędkościami powinien spełniać

wymagania punktu 5.7.3 normy PN-EN ISO 10218-1. Oznacza to przede wszystkim ograniczenie prędkości punktu TCP (tool centre point) do prędkości, która nie przekracza 250 mm/s w połączeniu z elementem sterującym podtrzymywanym (typu „hold-to-run”) oraz urządzeniem zezwolenia, zgodnym z punktem 5.8 normy PN-EN ISO 10218-1.

Urządzenie sterujące podtrzymywane może zostać zastąpione urządzeniem start/stop wyłącznie w sytuacji weryfikowania programu.

Typy stosowania kobotów Przechodząc do wymagań bezpieczeństwa dla kobotów, warto odpowiedzieć sobie na pytanie, w którym momencie robot staje się robotem współpracującym. Załącznik E normy PN-EN ISO 10218-2 opisuje koncepcyjne zastosowania robotów współpracujących, które można podzielić na kilka typów: • Typ „hand-over window” – przestrzeń robota jest w tym przypadku nadzorowana przez techniczne środki ochronne, a praca operatora ogranicza się do załadunku lub odbioru obrabianego detalu z chwytaka robota. W tym typie współpracy operator przebywający w strefie pracy robota powinien być wykrywany przez środki detekcji, które wyzwalają w robocie tzw. bezpieczne kontrolowane zatrzymanie (safety-rated monitored stop), gdzie zasilanie napędów osi robota jest zachowane, a ruch robota jest kontrolowany przez dodatkowe elementy, takie jak czujniki lub enkodery. To rodzaj

53

RYNEK

(B)

funkcji zatrzymania realizowany w kategorii 2 według PN-EN ISO 60204-1. W przypadku błędu funkcji powinno dojść do zatrzymania w kategorii 0 według PN-EN ISO 60204-1. Po opuszczeniu przez operatora strefy współpracy robot może wznowić swoje czynności.

• Typ „interface window” oraz „hand-guided robot” są wykorzystywane przede wszystkim jako pomoc dla operatorów w pracach montażowych. Ruch robota powinien odbywać się wyłącznie na żądanie operatora przez zastosowanie urządzenia sterującego podtrzymywanego oraz z ograniczeniem prędkości do wartości bezpiecznej.

• Typ „inspection” umożliwia wejście operatora do strefy pracy robota w celu inspekcji lub przeprowadzenia zmian w procesie. Taka aplikacja powinna być wyposażona w aparaturę do detekcji człowieka w całej przestrzeni maksymalnej robota oraz wokół niej. W momencie wykrycia zbliżającego się człowieka powinno nastąpić ograniczenie prędkości robota oraz jego trajektorii, tak aby utrzymać odpowiednią odległość od człowieka. Po przekroczeniu określonej odległości separacji robot powinien przejść w tryb bezpiecznego kontrolowanego zatrzymania.

• Typ „collaborative workspace” narzuca stosowanie wyłącznie kobotów ze względu na wspólną pracę z człowiekiem w wyznaczonej strefie, taką jak wspólny montaż lub mocowanie detali w trakcie obróbki.

Aplikacja zakłada specjalne zaprojektowanie robotów, które w chwili 54

(C)

kontaktu z obiektem zatrzymują się lub następuje cofnięcie ramienia robota.

Jak można zauważyć, tylko ostatni typ aplikacji wymaga zastosowania specjalistycznych robotów, czyli kobotów.

W pozostałych przypadkach, zakładając odpowiednie doposażenie, można wykorzystać konwencjonalne roboty przemysłowe, otrzymując w ten sposób system z robotem współpracującym.

Tym, co najbardziej odróżnia koboty od pozostałych robotów jest przesunięcie granic poziomu akceptowalnego ryzyka ze względu na możliwość kontaktu z człowiekiem podczas pracy maszyny (A).

Kontakt według specyfikacji Specyfikacja techniczna ISO/TS 15066 wprowadza dwa terminy opisujące możliwość kontaktu: kontakt quasi-static (ISO/TS 15066 pkt 3.4) oraz kontakt transient (ISO/TS 15066 pkt 3.5). Kontakt quasi-static oznacza sytuację, w której część ciała operatora może zostać zaciśnięta między częścią ruchomą a innym elementem stałym lub ruchomym celi (B). W przypadku kontaktu transient część ciała operatora ulega odrzuceniu lub operator może ją wycofać spod elementu ruchomego (C).

W załączniku A specyfikacji ISO/TS 15066 zaprezentowano wartości pomagające w ustaleniu progowych wartości granicznych w systemie robota współpracującego w zakresie zastosowań ograniczających moc i siłę. Wartości dobrano na podstawie szacunków i badań naukowych dotyczących progów wrażliwości na ból w interfejsie człowiek–maszyna. Wytyczne zawarte w załączniku przedstawiają sposób,

za pomocą którego integratorzy mogą ustalić limity własnych aplikacji ograniczających moc i siłę. W zestawieniu wyznaczono 29 określonych obszarów ciała i dla każdego z nich ustalono granice ciśnienia i siły dla obu rodzajów kontaktu. Przykładowo w momencie, gdy operator musi odpowiednio ustawić detal na stole, a w tym czasie robot ma go pobrać i istnieje ryzyko pochwycenia dłoni między detal a chwytak robota, maksymalna dopuszczalna siła dla kontaktu quasi-static może wynosić 140 N. Przed zastosowaniem tego typu rozwiązania należy dokładnie zapoznać się ze specyfikacją ISO/TS 15066, ponieważ zawiera ona również pewne ograniczenia. W szczególności, mimo określonych sił dla kontaktu z twarzą, czaszką oraz czołem, kontakt z tymi częściami jest niedopuszczalny. Należy również zwrócić uwagę, że tabela nie odnosi się do elementów (przede wszystkim zakończeń chwytaka) o małych powierzchniach, które mogą tworzyć zagrożenie przebicia części ciała.

Bezpieczne sterowanie robotami i kobotami W kwestii bezpieczeństwa dotyczącego realizacji układów sterowania aplikacji z robotem lub kobotem podstawowe założenia pozostają bez zmian. Istotna jest przede wszystkim świadomość, że realizowana funkcja bezpieczeństwa swoim zakresem obejmuje wszystkie elementy, począwszy od obwodu wejściowego (zastosowane techniczne środki ochronne, takie jak osłona blokująca, kurtyna świetlna, skaner laserowy), a kończąc na samym robocie.

Punkt 5.4.2 normy PN-EN ISO 10218-1 stanowi jasno, że części układu steroAUTOMATYKA

3 9 1

RYNEK wania zwiÄ&#x2026;zane z bezpieczeĹ&#x201E;stwem powinny speĹ&#x201A;niaÄ&#x2021; zasady poziomu zapewnienia bezpieczeĹ&#x201E;stwa (z ang.

Performance Level) PL = d ze strukturÄ&#x2026; kategorii 3 opisanymi w normie PN-EN ISO 13849-1. Oznacza to m.in., Ĺźe w przypadku pojawienia siÄ&#x2122; pojedynczego bĹ&#x201A;Ä&#x2122;du w ktĂłrejkolwiek z tych czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci nie powinno dojĹ&#x203A;Ä&#x2021; do utraty funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa, sama funkcja powinna byÄ&#x2021; zawsze wykonywana, a stan bezpieczny zachowany.

Co wiÄ&#x2122;cej, w systemie powinny byÄ&#x2021; wykrywane wszelkie moĹźliwe do przewidzenia bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dy, natomiast pojedynczy bĹ&#x201A;Ä&#x2026;d â&#x20AC;&#x201C; ilekroÄ&#x2021; jest to moĹźliwe â&#x20AC;&#x201C; powinien byÄ&#x2021; wykryty przed lub w momencie nastÄ&#x2122;pnego wywoĹ&#x201A;ania funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa.

Od strony wymagaĹ&#x201E; formalnych warto zauwaĹźyÄ&#x2021;, Ĺźe w wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci przypadkĂłw producenci robotĂłw wprowadzajÄ&#x2026; je na rynek jako maszyny nieukoĹ&#x201E;czone, zgodnie z DyrektywÄ&#x2026; MaszynowÄ&#x2026; 2006/42/WE. WiÄ&#x2026;Ĺźe siÄ&#x2122; to

z tym, Ĺźe robot bez zainstalowanego oprzyrzÄ&#x2026;dowania technologicznego oraz bez peĹ&#x201A;nej aplikacji, w ktĂłrej miaĹ&#x201A;by pracowaÄ&#x2021;, nie ma konkretnego zastosowania. NieodĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznym elementem maszyny nieukoĹ&#x201E;czonej jest Deklaracja wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia dla maszyny nieukoĹ&#x201E;czonej, ktĂłra informuje o tym, Ĺźe maszyna nieukoĹ&#x201E;czona powinna zostaÄ&#x2021; wbudowana do maszyny kompletnej lub poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czona z innÄ&#x2026; maszynÄ&#x2026; nieukoĹ&#x201E;czonÄ&#x2026; i nie powinna byÄ&#x2021; oddana do uĹźytku bez deklaracji o speĹ&#x201A;nieniu wymagaĹ&#x201E; Dyrektywy Maszynowej 2006/42/WE.

na etapie projektowania, a nastÄ&#x2122;pnie integrowania systemu przeprowadziÄ&#x2021; szczegĂłĹ&#x201A;owÄ&#x2026; ocenÄ&#x2122; ryzyka. Tylko dla bezpiecznej aplikacji prawidĹ&#x201A;owe jest wystawienie Deklaracji zgodnoĹ&#x203A;ci WE oraz oznakowanie maszyny znakiem CE. NaleĹźy jednak pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe deklaracja oraz oznakowanie nie sÄ&#x2026; celem samym w sobie, a jedynie podsumowaniem kompletnego procesu redukcji ryzyka, jaki przeprowadzono, aby zapewniÄ&#x2021; bezpieczeĹ&#x201E;stwo osobom pracujÄ&#x2026;cym w otoczeniu robota, a to wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie powinno byÄ&#x2021; celem nadrzÄ&#x2122;dnym.

Ocena i redukcja ryzyka

Paulina Tyszko

Poruszone w artykule kwestie ogĂłlnie nakreĹ&#x203A;lajÄ&#x2026; wymagania zawarte w normach. Warto byÄ&#x2021; Ĺ&#x203A;wiadomym, Ĺźe integracja robota â&#x20AC;&#x201C; niezaleĹźnie od jego typu â&#x20AC;&#x201C; z systemem wymaga zachowania procedury wprowadzenia do obrotu lub oddania do uĹźytku.

Z tego wzglÄ&#x2122;du zalecane jest, aby juĹź

M $ '" -

ELOKON " 9 D $ `` B<=``> , $

9 `` >:` A: ?> =#

' Â&#x201A; 9

$$$9 9 #

R E K L A M A

Centrum Targowo-Konferencyjne

4 - 5 grudnia 2018

www.exposilesia.pl

Wydarzenia towarzyszÄ&#x2026;ce: Targi Techniki Ĺ&#x161;wietlnej

â&#x20AC;˘ Konferencja pt. â&#x20AC;&#x17E;JAKOĹ&#x161;Ä&#x2020; I BEZPIECZEĹ&#x192;STWO DLA WYROBĂ&#x201C;W ELEKTROTECHNICZNYCH I SPRZÄ&#x2DC;TU OĹ&#x161;WIETLENIOWEGOâ&#x20AC;?

â&#x20AC;˘ Konferencja pt. â&#x20AC;&#x17E;JAKOĹ&#x161;Ä&#x2020; OĹ&#x161;WIETLENIAâ&#x20AC;?

WstÄ&#x2122;p bezpĹ&#x201A;atny po rejestracji on-line

Manager Projektu: MaĹ&#x201A;gorzata Mazur | +48 510 031 476 ul. Braci Mieroszewskich 124 | 41-219 Sosnowiec | tel. 32 78 87 523 | lumenexpo@exposilesia.pl

11/2018

www.lumenexpo.pl

55

APLIKACJE

Regulacja poĹ&#x201A;oĹźenia

{ $ $ 8D? " :BBB&

- #

G

: q `B:> 9

" b #

8 #

$ D !2

podzespoĹ&#x201A;Ăłw maszyn ! " - M $ " ) -

# $9 , "

$ + $ )

$

$ - 8D? b # 8 # 9

Fot. 2. " $ # "

56

J

ednym z popularnych zagadnieĹ&#x201E; w Ĺ&#x203A;wiecie budowy maszyn i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; jest regulacja okreĹ&#x203A;lonych moduĹ&#x201A;Ăłw i sekcji urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;.

W kaĹźdej branĹźy sÄ&#x2026; to inne podzespoĹ&#x201A;y, ktĂłre róşniÄ&#x2026; siÄ&#x2122; od siebie gabarytami, masÄ&#x2026;, wymaganÄ&#x2026; sztywnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; i innymi parametrami. Ĺ Ä&#x2026;czy je jedno: potrzeba wprowadzenia niewielkiej korekty w pozycjonowaniu wzglÄ&#x2122;dem innych podzespoĹ&#x201A;Ăłw w maszynie.

KoniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; korekty wynika zazwyczaj z potrzeby wyregulowania moduĹ&#x201A;Ăłw podczas pierwszego uruchomienia urzÄ&#x2026;dzenia u klienta, doregulowania ze wzglÄ&#x2122;du na minimalne zmiany poĹ&#x201A;oĹźenia podzespoĹ&#x201A;Ăłw podczas eksploatacji i przeregulowania z uwagi na zmianÄ&#x2122; parametrĂłw pracy lub â&#x20AC;&#x17E;parametrĂłw wejĹ&#x203A;ciowychâ&#x20AC;?.

Poruszony w artykule temat jest o tyle istotny, Ĺźe precyzyjne spozycjonowanie wzajemnie wspĂłĹ&#x201A;pracu-

Fot. 3. GOL G $ # " " $ # "

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

APLIKACJE

Fot. 1.

?8 $ $ - 8D?

" :BBB b # 8 #

jÄ&#x2026;cych podzespoĹ&#x201A;Ăłw koreluje z ich ĹźywotnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;, a czÄ&#x2122;sto jest niezbÄ&#x2122;dne do poprawnego i wydajnego funkcjonowania urzÄ&#x2026;dzenia bÄ&#x2026;dĹş caĹ&#x201A;ej linii produkcyjnej.

Ekonomicznie, Ĺ&#x201A;atwo i precyzyjnie

Fot. Elesa+Ganter

W doĹ&#x203A;Ä&#x2021; oryginalny sposĂłb zapewniono regulacjÄ&#x2122; moduĹ&#x201A;u prowadzenia materiaĹ&#x201A;u w zszywarce stoĹ&#x201A;owej DT3 w firmie Damet sp. j. DaĹ&#x201E;ko, Jaksina (fot. 1).

Nowy model zszywarki DT zostaĹ&#x201A; doposaĹźony m.in. w automatyczny ukĹ&#x201A;ad prowadzenia materiaĹ&#x201A;u (fot. 2), ktĂłrego czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; napÄ&#x2122;dowa (fot. 3) dla róşnych rodzajĂłw kartonĂłw i innych â&#x20AC;&#x17E;parametrĂłw wejĹ&#x203A;ciowychâ&#x20AC;? bÄ&#x2122;dzie wymagaÄ&#x2021; doregulowania wzglÄ&#x2122;dem ramy moduĹ&#x201A;u.

Do gĹ&#x201A;Ăłwnej konstrukcji DT3 przykrÄ&#x2122;cono na staĹ&#x201A;e ramÄ&#x2122; moduĹ&#x201A;u prowadzenia materiaĹ&#x201A;u, a do niej podwieszono czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; napÄ&#x2122;dowÄ&#x2026;. W celu

Fot. 4. GOL G $ # " " $ # " ^ $

"

11/2018

lepszego zobrazowania czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; napÄ&#x2122;dowa na fot. 4 zostaĹ&#x201A;a zaznaczona na zielono (widok z doĹ&#x201A;u).

Nowy model zszywarki stoĹ&#x201A;owej firmy Damet ma byÄ&#x2021; wykorzystywany do zszywania kartonĂłw z róşnego rodzaju tektury i o róşnych gabarytach. Aby zapewniÄ&#x2021; poprawnÄ&#x2026; pracÄ&#x2122; z maksymalnÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;, napÄ&#x2122;d taĹ&#x203A;mowy musi optymalnie przylegaÄ&#x2021; do tektury. Oznacza to koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; regulacji napÄ&#x2122;du taĹ&#x203A;mowego

Fot. 5.

$ -

M $ O $ 4/ @?<`&

$ -

"

4/ @?:|9:

57

APLIKACJE â&#x20AC;&#x201C; zarĂłwno jego wysokoĹ&#x203A;ci, jak i kÄ&#x2026;ta.

W przypadku tej aplikacji konstruktor dodatkowo wymagaĹ&#x201A;, aby regulacja byĹ&#x201A;a intuicyjna i szybka, nie wymagaĹ&#x201A;a uĹźycia duĹźej siĹ&#x201A;y oraz nie wprowadzaĹ&#x201A;a dodatkowych naprÄ&#x2122;ĹźeĹ&#x201E; w ukĹ&#x201A;adzie.

KoncepcjÄ&#x2122; regulacji zapewniajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; speĹ&#x201A;nienie tych wymagaĹ&#x201E; udaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; opracowaÄ&#x2021; z wykorzystaniem jedynie dwĂłch elementĂłw firmy Elesa+Ganter: podkĹ&#x201A;adek oporowych Ĺ&#x201A;oĹźyskowanych Ĺ&#x203A;lizgowo GN 6342 oraz podkĹ&#x201A;adek kulistych zespolonych GN 6319.1 (fot. 5). Jak widaÄ&#x2021; na fotografii 4, czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; napÄ&#x2122;dowa jest zawieszona na ramie moduĹ&#x201A;u podawania materiaĹ&#x201A;u w czterech punktach.

BudowÄ&#x2122; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia, ktĂłre peĹ&#x201A;ni rolÄ&#x2122; regulacji przedstawiono na fot. 6.

DĹ&#x201A;uga Ĺ&#x203A;ruba z Ĺ&#x201A;bem walcowym â&#x20AC;&#x17E;zapiera siÄ&#x2122;â&#x20AC;? o ramÄ&#x2122; (kolor şóĹ&#x201A;ty) przez podkĹ&#x201A;adkÄ&#x2122; Ĺ&#x201A;oĹźyskowanÄ&#x2026; GN 6342 (kolor zielony). NakrÄ&#x2122;tka jest zablokowana przed obrotem dziÄ&#x2122;ki osadzeniu jej w gnieĹşdzie pĹ&#x201A;askownika przykrÄ&#x2122;conego do czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci napÄ&#x2122;dowej. Konstrukcja czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci napÄ&#x2122;dowej spoczywa na nakrÄ&#x2122;tce z wykorzystaniem podkĹ&#x201A;adki kulistej GN 6319.1 (kolor czerwony).

W opisanym poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu (fot. 7) podkĹ&#x201A;adka Ĺ&#x201A;oĹźyskowana GN 6342 minimalizuje tarcie miÄ&#x2122;dzy Ĺ&#x201A;bem Ĺ&#x203A;ruby a ramÄ&#x2026;, dziÄ&#x2122;ki czemu regulacja odbywa siÄ&#x2122; pĹ&#x201A;ynnie, a do jej wykonania nie jest wymagana duĹźa siĹ&#x201A;a.

RĂłwnie istotnÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; peĹ&#x201A;ni podkĹ&#x201A;adka kulista GN 6319.1, na ktĂłrej spoczywa caĹ&#x201A;a czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; napÄ&#x2122;dowa, a ktĂłra dziÄ&#x2122;ki swojej wahliwoĹ&#x203A;ci kompensuje odchyĹ&#x201A;ki kÄ&#x2026;towe. Dodatkowo zapewnia (w pewnych granicach), Ĺźe oĹ&#x203A; Ĺ&#x203A;ruby jest prostopadĹ&#x201A;a do ramy, dziÄ&#x2122;ki czemu Ĺ&#x203A;ruba jest jedynie rozciÄ&#x2026;gana, a nie zginana.

Z racji tego, Ĺźe przedstawiona zszywarka jest nowÄ&#x2026; wersjÄ&#x2026; dotychczasowej konstrukcji, a zastosowana w niej metoda regulacji podzespoĹ&#x201A;u oryginalna, moĹźe zaistnieÄ&#x2021; potrzeba wprowadzenia dodatkowych modyfikacji, jak np. sprÄ&#x2122;Ĺźyny gwarantujÄ&#x2026;ce staĹ&#x201A;e napiÄ&#x2122;cie ukĹ&#x201A;adu regulacji (fot. 8). Ewentualne zmiany konstrukcyjne bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; wprowadzane po dĹ&#x201A;uĹźszej eksploatacji urzÄ&#x2026;dzenia.

58

Fot. 6. GO $

- )

- G $ -

# " #

$ # "

$ #

M $ -

O $ 4/ @?<`

" -

- 4/ @?:|9:

Fot. 7. 3 #

-" # $ -

- G $ -

$ q $ +

O " " - +Â&#x2030; # "-) +

Fot. 8. -

$ )

GM )

-) ) "

" -

ReasumujÄ&#x2026;c, za pomocÄ&#x2026; zwykĹ&#x201A;ej Ĺ&#x203A;ruby, nakrÄ&#x2122;tki oraz dwĂłch typĂłw podkĹ&#x201A;adek GN 6342, GN 6319.1 firmy Elesa+Ganter, uzyskano ekonomiczny, precyzyjny i Ĺ&#x201A;atwy w obsĹ&#x201A;udze ukĹ&#x201A;ad regulacji, ktĂłry z uwagi na uniwersalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; moĹźe zostaÄ&#x2021; zaimplementowany do wielu innych aplikacji w róşnych gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;ziach przemysĹ&#x201A;u.

Alternatywnym rozwiÄ&#x2026;zaniem dla aplikacji wymagajÄ&#x2026;cych doregulowania mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; rĂłwnieĹź moduĹ&#x201A;y pozycjonujÄ&#x2026;ce GN 355.

Proste rozwiÄ&#x2026;zanie problemĂłw technicznych Firma Elesa+Ganter jest producentem róşnego rodzaju zestandaryzowanych komponentĂłw do maszyn i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, ktĂłre pozwalajÄ&#x2026; w prosty sposĂłb rozwiÄ&#x2026;zywaÄ&#x2021; problemy natu-

ry technicznej. To m.in. dziÄ&#x2122;ki takim komponentom moĹźliwe jest sprawne przeprowadzenie modernizacji urzÄ&#x2026;dzenia bez ponoszenia znacznych kosztĂłw. DopeĹ&#x201A;nieniem zasadnoĹ&#x203A;ci stosowania gotowych komponentĂłw Elesa+Ganter jest dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; modeli 3D, ktĂłre znacznie przyspieszajÄ&#x2026; i uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026; proces projektowania.

Informacje o peĹ&#x201A;nej ofercie produktowej znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w katalogu podstawowym 038 (wersja polskojÄ&#x2122;zyczna) i na stronie www.elesa-ganter.pl.

ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o. " 9 / $ `?& * %$ & B;=;BB

9 `` A?A AB <A& # + @B| |:< ;BB

' 0 `` A?A AB <> =#

Â&#x201A; = 9 #9

$$$9 = 9

AUTOMATYKA

APLIKACJE

Udany duet

sztuki kinetycznej ze spiralnym prowadnikiem kablowym

M # $ $ $ & "

$ O +

# $ ^

# $ $ # G -

b #& $"-) -G

" 9 * #" G $ " G

$

=

# $ # $ # $ b #

" 9 ! $ ) "# M $

" $ $

$ $

# $ -

q -

$

$ $

$ $ $ -

$ $ - " - + $ " +9 8 $

# M

$ OL " #

" 9

3 9 1 54 & "

P

rzygotowana rzeĹşba kinetyczna skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; ze 168 indywidualnie ustawianych metalowych kulek, zawieszonych nad elementem wodnym w holu hotelu na Tajwanie. Pod przykryciem delikatnego i peĹ&#x201A;nego gracji dzieĹ&#x201A;a sztuki znajduje siÄ&#x2122; skomplikowana technologia.

SpĂłĹ&#x201A;ka Kurt HĂźttinger, zajmujÄ&#x2026;ca siÄ&#x2122; konstruowaniem ekspozycji tar-

11/2018

gĂłw handlowych, stanÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a przed nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cym wyzwaniem: system miaĹ&#x201A; byÄ&#x2021; Ĺ&#x201A;atwo dostÄ&#x2122;pny, mimo instalacji w trudno dostÄ&#x2122;pnym podwieszanym suficie, na wysokoĹ&#x203A;ci czterech metrĂłw nad ziemiÄ&#x2026;.

Pod presjÄ&#x2026; czasu Wymagana byĹ&#x201A;a szybka instalacja, poniewaĹź rzeĹşba musiaĹ&#x201A;a byÄ&#x2021; gotowa przed oficjalnym otwarciem. PodnoĹ&#x203A;nik przewodĂłw, ktĂłry moĹźe pomieĹ&#x203A;ciÄ&#x2021; jednostkÄ&#x2122; technicznÄ&#x2026; na staĹ&#x201A;e, zostaĹ&#x201A; juĹź zamontowany w powĹ&#x201A;oce strukturalnej budynku. Aby umoĹźliwiÄ&#x2021; ruch kulek zgodny z muzykÄ&#x2026;, potrzebny byĹ&#x201A; bardzo zĹ&#x201A;oĹźony system zarzÄ&#x2026;dzania dla przewodĂłw sterujÄ&#x2026;cych, audio oraz zasilania. MiaĹ&#x201A; byÄ&#x2021; niezawodny, dyskretny i â&#x20AC;&#x201C; co najwaĹźniejsze â&#x20AC;&#x201C; zapewniaÄ&#x2021; szybki montaĹź. â&#x20AC;&#x201C; W przypadku naszego problemu z przewodami znaleĹşliĹ&#x203A;my idealne rozwiÄ&#x2026;zanie w postaci igus e-spool â&#x20AC;&#x201C; wyjaĹ&#x203A;nia Stephan Hessberger, kierownik konstrukcji technicznej w firmie Kurt HĂźttinger.

wadzenia przewodĂłw przez caĹ&#x201A;y czas.

W pozycji wyjĹ&#x203A;ciowej e-prowadnik jest caĹ&#x201A;kowicie zwiniÄ&#x2122;ty, aby zaoszczÄ&#x2122;dziÄ&#x2021; miejsce. Kompaktowy twisterband Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy waĹ&#x201A;ek z koĹ&#x201E;cowym blokiem waĹ&#x201A;u, ktĂłry sĹ&#x201A;uĹźy jako interfejs dla przymocowanych przewodĂłw. KoĹ&#x201A;owrotek wypeĹ&#x201A;niony przewodami zostaĹ&#x201A; zamontowany na urzÄ&#x2026;dzeniu, a wczeĹ&#x203A;niej przetestowany. â&#x20AC;&#x201C; To byĹ&#x201A; jedyny sposĂłb, aby dzieĹ&#x201A;o sztuki wykonane i zmontowane w Niemczech mogĹ&#x201A;o przelecieÄ&#x2021; pĂłĹ&#x201A; Ĺ&#x203A;wiata i byÄ&#x2021; szybko zĹ&#x201A;oĹźone â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Stephan Hessberger. W ramach montaĹźu kompletne urzÄ&#x2026;dzenie, w tym e-spool, zostaĹ&#x201A;o umieszczone na kĂłĹ&#x201A;kach wspierajÄ&#x2026;cych, przymocowane i uniesione rÄ&#x2122;cznie. LuĹşny koniec e-spool zostaĹ&#x201A; nastÄ&#x2122;pnie zamontowany na ukrytym suficie i podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czony. Potem moĹźliwe byĹ&#x201A;o kontynuowanie prac montaĹźowych oraz wprawienie dzieĹ&#x201A;a sztuki w ruch.

RzeĹşbÄ&#x2122; kinetycznÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x17E;w akcjiâ&#x20AC;? moĹźna zobaczyÄ&#x2021; na stronie https://www.youtube.com/watch?v=4g5OoNQ9lGY, zaĹ&#x203A; jej wykonanie â&#x20AC;&#x201C; https://www.youtube. com/watch?v=Dm-1_x408sY.

Praktyczny system bÄ&#x2122;bnĂłw e-spool Nawijany na bÄ&#x2122;ben e-prowadnik jest odpowiedni do dostarczania energii w ograniczonej przestrzeni. Zintegrowane sprÄ&#x2122;Ĺźyny odciÄ&#x2026;gowe zapewniajÄ&#x2026; staĹ&#x201A;Ä&#x2026; dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i napiÄ&#x2122;cie systemu proP R O M O C J A

IGUS Sp. z o.o. " 9 8 $ :`: & B`=`?< , $

9 `` >@? ;A AB& ' 0 `` >@? @: @| =#

' Â&#x201A; " 9

$$$9 " 9

59

WYDARZENIA

Ĺ&#x161;wiat energetyki zaczyna siÄ&#x2122; w Bielsku-BiaĹ&#x201A;ej 31. edycja targĂłw Energetab Energetyka spod znaku Prze# $ % " ! &

$ "

-&

$ " -

^

&

$ $

?:9 - G $ +

1 + D $

+ 1 9 /

$ O M $ +

" $

$ ) + $

#9 , $ $ + ::^:? $ O

`B:> 9 #

"

$ $ $

`?

- $ " - +

- +9

, # "

$ G

# 1 $ $ $

9 $

{% 8

= &

- " $ 9 / -G " #

$ ) $ ^

$ -

+ )

# " G !

&

$ - ^ - " $

60

N

ajwaĹźniejsza arena spotkaĹ&#x201E; przedstawicieli sektora elektroenergetycznego w Polsce tradycyjnie zgromadziĹ&#x201A;a tĹ&#x201A;umy zainteresowanych. Kluczowe targi nowoczesnych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, aparatury i technologii dla tej branĹźy po raz kolejny udowodniĹ&#x201A;y, Ĺźe w dobie nowoczesnych technologii i Ĺ&#x203A;rodkĂłw komunikacji nic nie zastÄ&#x2026;pi rozmĂłw bezpoĹ&#x203A;rednich. Powiew zmian byĹ&#x201A; natomiast widoczny w organizacji imprezy. ZmieniĹ&#x201A; siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź dyrektor ds. targĂłw i szkoleĹ&#x201E; organizatora targĂłw, ZIAD Bielsko-BiaĹ&#x201A;a â&#x20AC;&#x201C; odchodzÄ&#x2026;cy na emeryturÄ&#x2122; Ryszard Migdalski przekazaĹ&#x201A; paĹ&#x201A;eczkÄ&#x2122; Andrzejowi Kubowiczowi. â&#x20AC;&#x201C; Z dumÄ&#x2026; moĹźna stwierdziÄ&#x2021;, sĹ&#x201A;uchajÄ&#x2026;c gĹ&#x201A;osĂłw uczestnikĂłw tegorocznej edycji, Ĺźe warto byĹ&#x201A;o jak co roku we wrzeĹ&#x203A;niu przyjechaÄ&#x2021; i byÄ&#x2021; obecnym wĹ&#x203A;rĂłd ponad 700 wystawiajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; firm i blisko 20 000 zwiedzajÄ&#x2026;cych na urokliwie poĹ&#x201A;oĹźonych terenach targowych. Nasi wystawcy to nie tylko liderzy rynku, to caĹ&#x201A;a otoczka firm Ĺ&#x203A;ciĹ&#x203A;le wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych z branĹźÄ&#x2026; energetycznÄ&#x2026;. KaĹźdy zwiedzajÄ&#x2026;cy z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; zobaczyĹ&#x201A; najnowsze technologiczne rozwiÄ&#x2026;zania, a co najwaĹźniejsze â&#x20AC;&#x201C; ich zastosowania w praktyce. Zdecydowana wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; firm jest zwiÄ&#x2026;zana z naszymi targami, poniewaĹź widzÄ&#x2026; w tym korzyĹ&#x203A;ci i moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; promowania wĹ&#x201A;asnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;, a co za tym idzie â&#x20AC;&#x201C; szeroko rozumianego biznesu â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Andrzej Kubowicz, dyrektor ds. targĂłw i szkoleĹ&#x201E; ZIAD Bielsko-BiaĹ&#x201A;a. CzynnikĂłw, ktĂłre sprawiajÄ&#x2026;, Ĺźe warto wystawiaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; u podnóşa Szyndzielni jest wiÄ&#x2122;cej. â&#x20AC;&#x201C; Od wielu lat bielskie targi wyróşnia uznanie prezesa UrzÄ&#x2122;du Patentowego za â&#x20AC;&#x17E;wystawÄ&#x2122; publicznÄ&#x2026;â&#x20AC;?, dajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; pierwszeĹ&#x201E;stwo do uzyskania prawa ochronnego lub prawa z rejestracji, w przypadku wysta-

wienia na niej wzoru uĹźytkowego albo wzoru przemysĹ&#x201A;owego. Kolejny czynnik to szczegĂłlne wyróşnienia i nagrody w konkursie targowym, m.in. Puchar Ministra Energii, Puchar Polskiego Towarzystwa PrzesyĹ&#x201A;u i RozdziaĹ&#x201A;u Energii Elektrycznej, Medal Prezesa SEP, medale i statuetki PartnerĂłw targĂłw czy â&#x20AC;&#x17E;ZĹ&#x201A;oty Lewâ&#x20AC;? im. Kazimierza SzpotaĹ&#x201E;skiego.

Kolejny atut, ale niematerialny, zaakcentowaĹ&#x201A; Prezes MiÄ&#x2122;dzynarodowych TargĂłw PoznaĹ&#x201E;skich: â&#x20AC;&#x17E;u nas jest klimatyzacja, a w Bielsku-BiaĹ&#x201A;ej jest klimatâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;la Andrzej Kubowicz.

Biga Data, big change Targi Energetab pozostajÄ&#x2026; oazÄ&#x2026; prezentowania klasycznych produktĂłw i aplikacji niezbÄ&#x2122;dnych do funkcjonowania Ĺ&#x203A;wiata energetyki. Coraz mocniej jednak swojÄ&#x2026; obecnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zaznaczajÄ&#x2026; rĂłwnieĹź elementy PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. Jednym z przykĹ&#x201A;adĂłw, ktĂłry doskonale odzwierciedlaĹ&#x201A; to zjawisko byĹ&#x201A;o stoisko firmy Elmark Automatyka, gdzie tematykÄ&#x2026; wiodÄ&#x2026;cÄ&#x2026; byĹ&#x201A;a realizacja ideologii IIoT. â&#x20AC;&#x201C; W tym roku skupiliĹ&#x203A;my siÄ&#x2122; na szerokim przekroju aplikacji â&#x20AC;&#x201C; od systemĂłw sterownia, zasilania, komunikacji przemysĹ&#x201A;owej, po rozwiÄ&#x2026;zania przeznaczone do pozyskiwania i wizualizacji danych pomiarowych â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Marek Falkowski, Business Development Manager Elmark Automatyka. Na stoisku moĹźna byĹ&#x201A;o przyjrzeÄ&#x2021; siÄ&#x2122; m.in. najnowszym propozycjom firmy z obszaru analizy Big Data przez systemy SCADA czy koncepcjom wdroĹźenia sztucznej inteligencji w aplikacjach automatyki. Istotnym elementem byĹ&#x201A;y rĂłwnieĹź urzÄ&#x2026;dzenia komunikacyjne typu switche, modemy i konwertery konieczne do realizacji sprawnego i bezpiecznego procesu komunikacji, zarĂłwno z wykorzystaniem metod Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;ci AUTOMATYKA

WYDARZENIA

/ " 1 # " # -$ G $

$ -) + "

$ # # "

! $ $

$ Y" )

# $

"X

bezprzewodowej, jak i Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;owodowych. â&#x20AC;&#x201C; Nie mogĹ&#x201A;o rĂłwnieĹź zabraknÄ&#x2026;Ä&#x2021; najnowszych propozycji platform komputerowych naszej marki Elmatic znajdujÄ&#x2026;cych zastosowanie jako platformy obliczeniowe w systemach energetyki. Specjalnie dla sĹ&#x201A;uĹźb energetyki zaprezentowaliĹ&#x203A;my najnowsze modele urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mobilnych, jak tablety i komputery przemysĹ&#x201A;owe. NajwiÄ&#x2122;kszym zainteresowaniem odwiedzajÄ&#x2026;cych cieszyĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; testowanie dziaĹ&#x201A;ania sterowanego gĹ&#x201A;osem komputera przystosowanego do noszenia na gĹ&#x201A;owie â&#x20AC;&#x201C; relacjonuje przedstawiciel Elmark Automatyka. Spore emocje wzbudziĹ&#x201A; system sterowania Bedrock z elektromagnetycznÄ&#x2026; magistralÄ&#x2026;, gwarantujÄ&#x2026;cy bezpieczeĹ&#x201E;stwo cybernetyczne.

* # 4" '

^ $ OL $ ' " ^

+ #

" b #

chainflex do pracy w prowadnikach.

To jedyne takie przewody na Ĺ&#x203A;wiecie, ktĂłre majÄ&#x2026; 36-miesiÄ&#x2122;cznÄ&#x2026; gwarancjÄ&#x2122; ĹźywotnoĹ&#x203A;ci na miliony cykli zgiÄ&#x2122;Ä&#x2021; i same informujÄ&#x2026; uĹźytkownika o zbliĹźajÄ&#x2026;cej siÄ&#x2122; potrzebie wymiany â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Karol KozĹ&#x201A;owski, Product Manager igus Polska.

Tematyka bezpieczeĹ&#x201E;stwa byĹ&#x201A;a obecna rĂłwnieĹź na stoisku firmy Murrelektronik. â&#x20AC;&#x201C; DuĹźy nacisk poĹ&#x201A;oĹźyliĹ&#x203A;my rĂłwnieĹź na kwestie zwiÄ&#x2026;zane z safety â&#x20AC;&#x201C; skuteczne rozwiÄ&#x2026;zania umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce ochronÄ&#x2122; ludzi i maszyn, takie jak moduĹ&#x201A; MVK Safety czy przyciski E-STOP i RESET â&#x20AC;&#x201C; wyjaĹ&#x203A;nia Tadeusz Cybulski, prezes spĂłĹ&#x201A;ki Murrelektronik. Firma zaprezentowaĹ&#x201A;a teĹź rozwiÄ&#x2026;zania z zakresu zasilania, umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce zmniej-

szenie gabarytĂłw szaf sterowniczych oraz monitorowanie prÄ&#x2026;du â&#x20AC;&#x201C; Emparro, Mico, Mico Pro. PrzedstawiliĹ&#x203A;my róşne koncepcje okablowania instalacji z zastosowaniem moduĹ&#x201A;Ăłw pasywnych i sieciowych jako ekonomiczne alternatywy dla standardowych poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E; point-to-point â&#x20AC;&#x201C; dodaje Tadeusz Cybulski.

Mobilne wcielenie wystawcĂłw CzÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; wystawcĂłw zdecydowaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; na oryginalne prezentacje, co jest skutecznym patentem na przyciÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cie uwagi goĹ&#x203A;ci. WĹ&#x203A;rĂłd nich znalazĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; firmy Pepperl+ Fuchs i Endress+Hauser. W przypadku tej ostatniej wystawa dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cych przy-

3 9 {% 8

= & K9 4 =* Y " # X& "

ZagroĹźenia pod kontrolÄ&#x2026; BezpieczeĹ&#x201E;stwo cybernetyczne â&#x20AC;&#x201C; i nie tylko â&#x20AC;&#x201C; nie od dzisiaj naleĹźy do kluczowych elementĂłw zapewniajÄ&#x2026;cych poprawne funkcjonowanie energetyki, toteĹź nacisk na nie kĹ&#x201A;adli takĹźe inni wystawcy. NaleĹźaĹ&#x201A;a do nich firma igus, ktĂłra w tym roku wystawiaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; pod hasĹ&#x201A;em â&#x20AC;&#x17E;BezpieczeĹ&#x201E;stwo gwarantowaneâ&#x20AC;?. â&#x20AC;&#x201C; Zdecydowanym hitem naszego stoiska byĹ&#x201A; system Guidefast control do bezpiecznego prowadzenia przewodĂłw do pulpitĂłw sterujÄ&#x2026;cych, zintegrowany z jeĹźdĹźÄ&#x2026;cym wĂłzkiem â&#x20AC;&#x201C; to nasza nowoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. OprĂłcz tego rozwiÄ&#x2026;zania â&#x20AC;&#x201C; przeznaczonego do pracy w halach produkcyjnych czy magazynach â&#x20AC;&#x201C; prezentowaliĹ&#x203A;my teĹź m.in. inteligentne przewody 11/2018

3 # "

$ $ )

"

# $ ) "

61

WYDARZENIA rzÄ&#x2026;dĂłw zostaĹ&#x201A;a umieszczona w specjalnym samochodzie ekspozycyjnym â&#x20AC;&#x201C; Showtrucku. WĹ&#x203A;rĂłd prezentowanych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; uwagÄ&#x2122; zwiedzajÄ&#x2026;cych zwracaĹ&#x201A;y m.in. urzÄ&#x2026;dzenia do pomiarĂłw przepĹ&#x201A;ywu i poziomu, ktĂłre sÄ&#x2026; stosowane w energetyce. â&#x20AC;&#x201C; Osoby odwiedzajÄ&#x2026;ce nasz Showtruck szczegĂłlnie interesowaĹ&#x201A;y przepĹ&#x201A;ywomierze wirowe Prowirl z kompensacjÄ&#x2026; temperatury i ciĹ&#x203A;nienia przy pomiarach pary oraz przepĹ&#x201A;ywomierze ultradĹşwiÄ&#x2122;kowe Prosonic w wersji in-line, coraz chÄ&#x2122;tniej stosowane w stacjach redukcyjno-schĹ&#x201A;adzajÄ&#x2026;cych. Z pomiarĂłw poziomu najwiÄ&#x2122;k-

sze zainteresowanie budziĹ&#x201A; radarowy pomiar poziomu wody w walczakach i wymiennikach, radarowe i pojemnoĹ&#x203A;ciowe pomiary poziomu na instalacjach nawÄ&#x2122;glania i odpopielania, a ponadto â&#x20AC;&#x201C; co obserwujemy juĹź od wielu lat â&#x20AC;&#x201C; sygnalizatory wibracyjne wykrywania materiaĹ&#x201A;Ăłw sypkich oraz przetworniki temperatury z SIL 2 â&#x20AC;&#x201C; opowiada Janusz ZajÄ&#x2026;czkowski, menedĹźer branĹźy energetyka w Endress+Hauser Polska.

Stoisko firmy szczegĂłlnie licznie odwiedzali przedstawiciele firm integratorskich i dostawcy technologii, stosujÄ&#x2026;cy urzÄ&#x2026;dzenia Endress+Hauser

4 O b # 1 5Â&#x192; " $

$ # $ # $ $

" q$ G $ & $ # " &

M M " " ) # $

* # + $ M $ #

53" + "# M $ - " G

#

" - -

" " # $

62

w dostarczanych wdraĹźanych instalacjach w energetyce zawodowej i przemysĹ&#x201A;owej. Z kolei firma Pepperl+Fuchs zaprezentowaĹ&#x201A;a swoje najnowsze rozwiÄ&#x2026;zania, w tym miniaturowe czujniki fotoelektryczne z serii R2F i R3F, rozwiÄ&#x2026;zania RFID oparte na protokole komunikacyjnym IO-link i skanery optyczne serii R2000 oraz profilometr SmartRunner. â&#x20AC;&#x201C; Nasze stoisko cieszyĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; duĹźym zainteresowaniem zwiedzajÄ&#x2026;cych dziÄ&#x2122;ki mobilnemu stanowisku, jakim byĹ&#x201A; samochĂłd wyposaĹźony w nasze komponenty oraz stanowisko przypominajÄ&#x2026;ce miniliniÄ&#x2122; technologicznÄ&#x2026;, dziÄ&#x2122;ki czemu moĹźna byĹ&#x201A;o zobaczyÄ&#x2021; dziaĹ&#x201A;anie automatyki w praktyce â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Piotr Simlat, kierownik regionalny FA i Key Account Manager OEM firmy Pepperl+Fuchs.

Mobilne wcielenie wystawcĂłw nie koĹ&#x201E;czyĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; na sposobie prezentacji oferowanych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;, miaĹ&#x201A;o takĹźe wymiar stricte motoryzacyjny â&#x20AC;&#x201C; wielkie zainteresowanie budziĹ&#x201A; elektryczny samochĂłd rajdowy Elimen E-RX1. â&#x20AC;&#x201C; Punktem wyjĹ&#x203A;cia do jego produkcji byĹ&#x201A; projekt ultralekkiego pojazdu ciÄ&#x2122;Ĺźarowego Elimen E-VN1 z indywidualnie opracowanym rozwiÄ&#x2026;zaniem napÄ&#x2122;du, ktĂłre powstaĹ&#x201A;o w Polsce. Zalety takich pojazdĂłw w Ĺ&#x203A;wietle ostatnich uregulowaĹ&#x201E; prawnych, zmierzajÄ&#x2026;cych do stopniowego eliminowania z przestrzeni miejskiej samochodĂłw spalinowych sÄ&#x2026; ogromne: pojazdy sÄ&#x2026; ciche, bezemisyjne, mogÄ&#x2026; bezproblemowo wjeĹźdĹźaÄ&#x2021; do stref czystego transportu planowanych w miastach oraz korzystaÄ&#x2021; z buspasĂłw i darmowych miejsc parkingowych â&#x20AC;&#x201C; wymienia PrzemysĹ&#x201A;aw RozmysĹ&#x201A;owicz, wspĂłĹ&#x201A;twĂłrca marki Elimen E-RX1 i konstruktor z wieloletnim doĹ&#x203A;wiadczeniem w zakresie projektĂłw badawczo-rozwojowych w dziedzinie elektromobilnoĹ&#x203A;ci.

Inne zalety ma E-RX1. NapÄ&#x2122;d elektryczny pozwala na uzyskanie bardzo duĹźego momentu obrotowego juĹź od pierwszych metrĂłw, a osiÄ&#x2026;gi i niewielka masa sprawiajÄ&#x2026;, Ĺźe moĹźe skutecznie rywalizowaÄ&#x2021; z mocnymi samochodami spalinowymi. â&#x20AC;&#x201C; SamochĂłd rajdowy bÄ&#x2122;dzie wynajmowany profesjonalnym kierowcom rajdowym w planowanej na przyszĹ&#x201A;y rok pierwszej na Ĺ&#x203A;wiecie lidze elektrycznego rallycrossu, ktĂłrÄ&#x2026; zamierzamy uruchomiÄ&#x2021; na wiosnÄ&#x2122; 2019 r. w Polsce. SamochĂłd ciÄ&#x2122;Ĺźarowy AUTOMATYKA

WYDARZENIA

* # + - $ 1 # 1=!6:&

G ) #

$ -

# # M $ $ L

# # # + #

$ #

ma szerokie zastosowanie w róşnych branĹźach: transportowej, logistycznej, gastronomicznej, a takĹźe w miejskich spĂłĹ&#x201A;kach komunalnych. Pracujemy takĹźe nad specjalnÄ&#x2026;, samowystarczalnÄ&#x2026; energetycznie wersjÄ&#x2026; e-VN z panelami fotowoltaicznymi na dachu â&#x20AC;&#x201C; dodaje PrzemysĹ&#x201A;aw RozmysĹ&#x201A;owicz.

3 9 1 5Â&#x192; " & K9 4 =* Y " # X& * "

Zasil i poĹ&#x201A;Ä&#x2026;cz Na imprezie poĹ&#x203A;wiÄ&#x2122;conej branĹźy energetycznej nie moĹźe zabraknÄ&#x2026;Ä&#x2021; systemĂłw zasilania, zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cz i kabli. Firma Staubli zaprezentowaĹ&#x201A;a na tegorocznym Energetabie m.in. kilka typĂłw silnoprÄ&#x2026;dowych zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czy z blokadÄ&#x2026; bagnetowÄ&#x2026;. â&#x20AC;&#x201C; MoĹźemy pochwaliÄ&#x2021; siÄ&#x2122; znacznym zakresem obsĹ&#x201A;ugiwanych przekrojĂłw przewodĂłw, ktĂłry wynosi od 6 do 400 mm2. Takie zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza sÄ&#x2026; wykorzystywane do podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania agregatĂłw mobilnych do rozdzielnic nN w sytuacji gdy wystÄ&#x2122;puje brak zasilania z sieci energetycznej â&#x20AC;&#x201C; wyjaĹ&#x203A;nia JarosĹ&#x201A;aw Najduk, inĹźynier sprzedaĹźy i doradca techniczny spĂłĹ&#x201A;ki Staubli Ĺ ĂłdĹş. Kolejnym demonstrowanym rozwiÄ&#x2026;zaniem byĹ&#x201A;o zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cze zaciskowe FSA. â&#x20AC;&#x201C; SĹ&#x201A;uĹźy ono rĂłwnieĹź do podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania agregatĂłw prÄ&#x2026;dotwĂłrczych, jednak umoĹźliwia bezpoĹ&#x203A;rednie podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie przewodĂłw zasilajÄ&#x2026;cych do szyny prÄ&#x2026;dowej w rozdzielnicy. Nasz produkt obsĹ&#x201A;uguje szyny miedziane oraz aluminiowe.

Na naszym stoisku pojawiĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; takĹźe moduĹ&#x201A;owe zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cze przemysĹ&#x201A;owe â&#x20AC;&#x201C; CombiTac, ktĂłre pozwala na zintegrowanie wielu typĂłw poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E; elektrycznych w jednej obudowie. Do kontaktĂłw 11/2018

2 $ -)

* # #

L #9 9

$

G

$ $&

# M #" $ L

+#" )

* +

elektrycznych moĹźemy rĂłwnieĹź dodaÄ&#x2021; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia pneumatyczne oraz hydrauliczne. To zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cze moĹźe siÄ&#x2122; pochwaliÄ&#x2021; wysokÄ&#x2026; liczbÄ&#x2026; cykli Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czeniowych â&#x20AC;&#x201C; do 100 000 poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E;. Od niedawna umoĹźliwiamy wykonywanie kompletnych wiÄ&#x2026;zek z wykorzystaniem zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza CombiTac â&#x20AC;&#x201C; dodaje JarosĹ&#x201A;aw Najduk.

WĹ&#x203A;rĂłd nowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; konstrukcyjnych demonstrowanych przez firmÄ&#x2122; Technokabel najwiÄ&#x2122;ksze zainteresowanie wzbudziĹ&#x201A;y wieloĹźyĹ&#x201A;owe elektroenergetyczne kable zasilajÄ&#x2026;ce i kable z izolacjÄ&#x2026; silikonowÄ&#x2026;. â&#x20AC;&#x201C; Kable z izolacjÄ&#x2026; silikonowÄ&#x2026; typu HDGs-W FE180 PH90/E30-E90 300/500 V dziÄ&#x2122;ki odpowiedniej budowie mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; stosowane w strefach chronionych staĹ&#x201A;ymi wodnymi urzÄ&#x2026;dzeniami gaĹ&#x203A;niczymi, a kable do przeksztaĹ&#x201A;tnikĂłw czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci zachowujÄ&#x2026; swoje funkcje w poĹźarze typu (N)HXCH-J-SERVO FE180 PH90/E90 0,6/1 kV i rĂłwnieĹź sÄ&#x2026; dopuszczone do stosowania w strefach tryskaczowych. Niemniejszym zainteresowaniem cieszyĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; wieloĹźyĹ&#x201A;owe elektroenergetyczne kable zasilajÄ&#x2026;ce N2XH-J 0,6/1 kV z klasÄ&#x2026; reakcji na dziaĹ&#x201A;anie ognia B2ca-s1b,d0,a1 potwierdzonÄ&#x2026; zgodnie z rozporzÄ&#x2026;dzeniem EU nr 305 o wyrobach budowlanych (znanym jako CPR) â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Dariusz ZiĂłĹ&#x201A;kowski z firmy Technokabel.

Na stoisku Siemens poĹ&#x201A;oĹźono nacisk m.in. na najnowsze trendy dotyczÄ&#x2026;ce dystrybucji energii elektrycznej, ktĂłrych elementem sÄ&#x2026; systemy zasilania wysokiego, Ĺ&#x203A;redniego i niskiego napiÄ&#x2122;cia. â&#x20AC;&#x201C; Ta edycja byĹ&#x201A;a dla nas szczegĂłlnie

istotna, ze wzglÄ&#x2122;du na niezwykle waĹźny czynnik zarzÄ&#x2026;dzania sieciami przesyĹ&#x201A;u energii â&#x20AC;&#x201C; digitalizacjÄ&#x2122;. StawiliĹ&#x203A;my czoĹ&#x201A;a takim wyzwaniom, jak interpretacja gromadzonych danych oraz moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ich wykorzystania do efektywniejszego zuĹźycia energii. Dodatkowo skupiliĹ&#x203A;my siÄ&#x2122; na kwestii dystrybucji energii, ograniczajÄ&#x2026;c czasy jej przestojĂłw â&#x20AC;&#x201C; opowiada Anna Ĺ osiewska z firmy Siemens. GoĹ&#x203A;cie mogli zapoznaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; takĹźe z dziaĹ&#x201A;aniem aparatĂłw niskiego napiÄ&#x2122;cia i sterownikĂłw, ktĂłre moĹźna skomunikowaÄ&#x2021; z nowoczesnÄ&#x2026; chmurÄ&#x2026; Siemensa â&#x20AC;&#x201C; MindSphere. â&#x20AC;&#x201C; Nasza wystawa obejmowaĹ&#x201A;a przekaĹşnik zabezpieczeniowy z rodziny SIPROTEC, wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czniki SENTRON 3VA i 3WL, mierniki SENTRON PAC 3200 i 2200 oraz

, $ - ' b # * "

#9 9 ) # D

)

+

"# + $ # O

63

WYDARZENIA sterowniki SIMATIC S7-1500 oraz SICAM A8000 â&#x20AC;&#x201C; wylicza przedstawicielka firmy.

W drugim dniu wrzeĹ&#x203A;niowej imprezy reprezentanci firmy Siemens uczestniczyli w konferencji â&#x20AC;&#x17E;Bezpieczna aparatura elektryczna niskiego napiÄ&#x2122;ciaâ&#x20AC;?, organizowanej przez SekcjÄ&#x2122; ProducentĂłw Aparatury Elektrycznej (SPAE) przy Krajowej Izbie Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji (KIGEiT), podczas ktĂłrej poruszano m.in. kwestie monitorowania produktĂłw elektrotechnicznych pod wzglÄ&#x2122;dem speĹ&#x201A;niania norm i standardĂłw oraz wspĂłĹ&#x201A;pracy z organami

nadzoru rynku w zakresie bezpieczeĹ&#x201E;stwa produktĂłw elektrotechnicznych.

Prezentacja biaĹ&#x201A;ostockiej spĂłĹ&#x201A;ki APS Automatyka-Pomiary-Sterowanie staĹ&#x201A;a w tym roku nie tylko pod znakiem standardowej oferty firmy, ale rĂłwnieĹź nowego obszaru jej dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x201C; robotyzacji. â&#x20AC;&#x201C; WychodzÄ&#x2026;c naprzeciw oczekiwaniom klientĂłw, a takĹźe narastajÄ&#x2026;cym potrzebom dotyczÄ&#x2026;cym optymalizacji procesĂłw produkcyjnych, rozszerzyliĹ&#x203A;my zakres dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci o nowÄ&#x2026; usĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; jest niÄ&#x2026; realizacja wdroĹźeĹ&#x201E; zrobotyzowanych stanowisk â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi MaĹ&#x201A;gorza-

D ) G

" * # $ " G

$ + " +

$ + +

M

" # &

$ M

" " +

$

"

O ^ -

"

"

# + & ** /& " # 1 {& +

- ' $ +

*#

4

$ ) $ +

* + " #

64

ta Baczewska z firmy APS. Na stoisku prezentowane byĹ&#x201A;y zrealizowane przez spĂłĹ&#x201A;kÄ&#x2122; w ostatnich latach i obecne kontrakty w branĹźy elektryki i automatyki w systemie â&#x20AC;&#x17E;pod kluczâ&#x20AC;?, gĹ&#x201A;Ăłwnie w proekologicznych inwestycjach, takich jak instalacje redukcji tlenkĂłw azotu w spalinach i instalacje odsiarczania spalin na kilku znaczÄ&#x2026;cych obiektach energetycznych w kraju.

Z kolei odwiedzajÄ&#x2026;cy stoisko Sprecher Automation mogli zobaczyÄ&#x2021; m.in. innowacyjne rozwiÄ&#x2026;zania z zakresu telemechaniki, SSiN, automatyki EAZ, automatyki sieciowej, bezpieczeĹ&#x201E;stwa IT, technologii stacji cyfrowych, Smart Grid, lokalizowania i izolowania zwarÄ&#x2021; oraz przywracania zasilania â&#x20AC;&#x201C; Self Healing Network. NajwiÄ&#x2122;kszym zainteresowaniem cieszyĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; rozwiÄ&#x2026;zania restytucyjnej automatyki zabezpieczeniowej, sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;ce m.in. obniĹźaniu wskaĹşnikĂłw SAIDI i SAIFI oraz podnoszeniu pewnoĹ&#x203A;ci i niezawodnoĹ&#x203A;ci dostaw energii elektrycznej.

Na targach Energetab nie mogĹ&#x201A;o zabraknÄ&#x2026;Ä&#x2021; firmy Microsys spol. s r.o., ktĂłra oferuje PROMOTIC SCADA system. â&#x20AC;&#x201C; Nasz produkt cieszy siÄ&#x2122; zainteresowaniem w branĹźy automatyki przemysĹ&#x201A;owej. Dla klientĂłw mamy rĂłwnieĹź przygotowane wĹ&#x201A;asne rozwiÄ&#x2026;zania aplikacyjne typu PROMOTIC ENERG oraz PROMOTIC METERING â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Robert Siwek, Sales Manager Microsys.

Nagrodzone rozwiÄ&#x2026;zania Targi Energetab przyniosĹ&#x201A;y takĹźe wiele wyróşnieĹ&#x201E; obecnym w Bielsku-BiaĹ&#x201A;ej wystawcom. Statuetka â&#x20AC;&#x17E;ZĹ&#x201A;otego Lwaâ&#x20AC;?

Fundacji im. Kazimierza SzpotaĹ&#x201E;skiego â&#x20AC;&#x201C; za DALI-box (elementy systemu automatyzacji sieci SN/nn) trafiĹ&#x201A;a do Badawczo-Rozwojowej SpĂłĹ&#x201A;dzielni Pracy Mikroprocesorowych SystemĂłw Automatyki Mikronika. Puchar Ministra Energii przyznano spĂłĹ&#x201A;ce Elektrometal Energetyka za zintegrowany system zasilania w oparciu o rozdzielnicÄ&#x2122; gĂłrniczÄ&#x2026; e2ALPHA-G i sterownik e2TANGO, zaĹ&#x203A; Puchar Prezesa Polskiego Towarzystwa PrzesyĹ&#x201A;u i RozdziaĹ&#x201A;u Energii Elektrycznej â&#x20AC;&#x201C; firmie Relpol za sterownik polowy nowej generacji CZIP-PRO. Firma Finder otrzymaĹ&#x201A;a NagrodÄ&#x2122; Prezydenta Miasta Bielska-BiaĹ&#x201A;ej za system inteligentnego budynku YESLY, zaĹ&#x203A; ZĹ&#x201A;oty Medal Polskich Sieci Elektroenergetycznych AUTOMATYKA

WYDARZENIA

3 9 K9 4 =* Y " # X

za kompleksowe rozwiÄ&#x2026;zanie rozdzielnic WN w izolacji gazowej przyznano spĂłĹ&#x201A;ce Elektrobudowa.

Tradycyjnie rozdano rĂłwnieĹź medale targĂłw Energetab: zĹ&#x201A;oty â&#x20AC;&#x201C; za sĹ&#x201A;upy linii elektroenergetycznych 110 kV â&#x20AC;&#x201C; seria EN111:16 i seria EN122:16 firmie Enprom, srebrny â&#x20AC;&#x201C; za typoszereg izolatorĂłw trakcyjnych kompozytowych 3 kV DC (LT40U-K, LT40K-K, LT40W-K, LT40R-K) ZakĹ&#x201A;adom Porcelany Elektrotechnicznej Zapel, a brÄ&#x2026;zowy â&#x20AC;&#x201C; za mobilnÄ&#x2026; stacjÄ&#x2122; transformatorowÄ&#x2026; typu STLm-mobile z funkcjÄ&#x2026; zasilania wyspowej linii SN spĂłĹ&#x201A;ce ElektromontaĹź-Lublin. Z kolei medale PGE Energia Odnawialna trafiĹ&#x201A;y do firm Sonel (zĹ&#x201A;oty â&#x20AC;&#x201C; za wielofunkcyjny miernik parametrĂłw instalacji elektrycznych Sonel MPI-540), Edward Biel Producent Rozdzielnic Elektrycznych (srebrny â&#x20AC;&#x201C; za stacjÄ&#x2122; Ĺ&#x201A;adowania pojazdĂłw elektrycznych typu EVB Advert) i Trakcja PRKiI (brÄ&#x2026;zowy â&#x20AC;&#x201C; za litowo-tytanowy system magazynowania energii do poprawy parametrĂłw sieci elektrycznej).

Wyróşnienia honorowe tegorocznych targĂłw za swoje produkty otrzymaĹ&#x201A;y firmy AE Solution, Bitstream, Elma Energia, Schneider Electric, Strunobet-Migacz, Wago Elwag, Bezpol i firma podukcyjno-handlowo-usĹ&#x201A;ugowa Bamaar Grzegorz Rejczak. Statuetka Izby Gospodarczej Energetyki i Ochrony Ĺ&#x161;rodowiska trafiĹ&#x201A;a do ZakĹ&#x201A;adu Produkcji SprzÄ&#x2122;tu OĹ&#x203A;wietleniowego Rosa StanisĹ&#x201A;aw Rosa (za zestaw oĹ&#x203A;wietleniowy SNAKE II LED), Statuetka â&#x20AC;&#x17E;ZĹ&#x201A;otyVoltâ&#x20AC;? Polskiej Izby Gospodarczej Elektrotechniki do firmy Elmark Maciej SĹ&#x201A;owikowski (za rurÄ&#x2122; dwuwarstwowÄ&#x2026; giÄ&#x2122;tkÄ&#x2026; RDG), a statuetka Polskiego Stowarzyszenia Elektroinstalacyjnego do spĂłĹ&#x201A;ki ZAE (za sygnalizator CPZ-4Z z moduĹ&#x201A;em radiowym LoRa). Komisja konkursowa wyróşniĹ&#x201A;a ponadto Medalem Prezesa SEP firmÄ&#x2122; Apator za rozĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznik bezpiecznikowy listwowy ARS 00/60 mm pro).

StaĹ&#x201A;y punkt w targowym kalendarzu Bielskie wydarzenie ma niezagroĹźonÄ&#x2026; pozycjÄ&#x2122; od lat, nie jest wiÄ&#x2122;c zaskoczeniem, Ĺźe zdecydowana wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; uczestnikĂłw wyraĹźa zadowolenie ze swojej obecnoĹ&#x203A;ci i juĹź myĹ&#x203A;li o kolejnej edycji, zaplanowanej na 17â&#x20AC;&#x201C;19 wrzeĹ&#x203A;nia 2019 r. â&#x20AC;&#x201C; Tegoroczne targi byĹ&#x201A;y dla nas 11/2018

# - b #

" G $ ' $

) !2 2D% * 8 #

$ )

- +

bardzo udane. Nasze stoisko odwiedziĹ&#x201A;o wielu naszych staĹ&#x201A;ych oraz â&#x20AC;&#x201C; co cieszy nas najbardziej â&#x20AC;&#x201C; znaczne grono nowych klientĂłw. Z roku na rok nasza marka jest coraz lepiej rozpoznawalna w Polsce i przekonujemy siÄ&#x2122; o tym m.in. na imprezach takich, jak te. Planujemy oczywiĹ&#x203A;cie pojawiÄ&#x2021; siÄ&#x2122; takĹźe za rok. To jedne z najwaĹźniejszych targĂłw dla naszej firmy i doskonaĹ&#x201A;a okazja do zaprezentowania nowych produktĂłw oraz spotkania z klientami â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;la JarosĹ&#x201A;aw Najduk z firmy Staubli Ĺ ĂłdĹş. Tegoroczna edycja nie zawiodĹ&#x201A;a teĹź przedstawicieli firmy Elmark Automatyka â&#x20AC;&#x201C; duĹźa frekwencja odwiedzajÄ&#x2026;cych, bardzo wiele spotkaĹ&#x201E; i rozmĂłw z dotychczasowymi klientami, ale takĹźe z nowymi â&#x20AC;&#x201C; tak wypada krĂłtke podsumowanie. â&#x20AC;&#x201C; Z tego wzglÄ&#x2122;du targi Energetab na staĹ&#x201A;e wpisaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; juĹź w nasz kalendarz imprez i oczywiĹ&#x203A;cie nie bÄ&#x2122;dzie mogĹ&#x201A;o nas zabraknÄ&#x2026;Ä&#x2021; w przyszĹ&#x201A;ym roku â&#x20AC;&#x201C; zaznacza Marek Falkowski.

Wiele nowych kontaktĂłw nawiÄ&#x2026;zaĹ&#x201A;a firma igus. â&#x20AC;&#x201C; Co najbardziej nas cieszy â&#x20AC;&#x201C; bo wiele naszych produktĂłw powstaje w odpowiedzi na konkretne zapytania od klientĂłw â&#x20AC;&#x201C; mieliĹ&#x203A;my sporo zapytaĹ&#x201E; dotyczÄ&#x2026;cych wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie nowych, dedykowanych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;. Z caĹ&#x201A;Ä&#x2026; pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; pojawimy siÄ&#x2122; na nich takĹźe za rok â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Karol KozĹ&#x201A;owski, Product Manager igus Polska.

ZdarzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; bardziej sceptyczne opinie, ale rĂłwnieĹź takie firmy nie wykluczajÄ&#x2026; pojawienia siÄ&#x2122; za rok.

â&#x20AC;&#x201C; Tegoroczna edycja targĂłw Energetab cieszyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; mniejszym zainteresowaniem niĹź w latach ubiegĹ&#x201A;ych. UdziaĹ&#x201A; w targach traktujemy jako moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zaprezentowania aktualnej oferty firmy, a nadrzÄ&#x2122;dnym celem jest nawiÄ&#x2026;zanie kontaktĂłw z potencjalnymi klientami poszukujÄ&#x2026;cymi rzetelnych, wiarygodnych wykonawcĂłw z udokumentowanymi referencjami. Po dokonaniu szczegĂłĹ&#x201A;owej analizy tegorocznych targĂłw, rezultatĂłw i opinii osĂłb obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026;cych stoisko, podejmiemy ostatecznÄ&#x2026; decyzjÄ&#x2122; na temat obecnoĹ&#x203A;ci podczas targĂłw za rok â&#x20AC;&#x201C; deklaruje MaĹ&#x201A;gorzata Baczewska z APS. W opinii Dariusza ZiĂłĹ&#x201A;kowskiego z firmy Technokabel Energetab jest dobrym miejscem do skutecznego promowania i budowania wizerunku firmy dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cej w sektorze elektrotechnicznym. â&#x20AC;&#x201C; Ta edycja umoĹźliwiĹ&#x201A;a nam bezpoĹ&#x203A;redni kontakt z naszymi klientami. Gorzej byĹ&#x201A;o z nowymi klientami, ktĂłrych w tej edycji targĂłw byĹ&#x201A;o niewielu. W przyszĹ&#x201A;ym roku planujemy udziaĹ&#x201A;, bo choÄ&#x2021; w samej organizacji targĂłw dostrzegamy pewne mankamenty, to idea tej imprezy jest bardzo dobra i wiÄ&#x2026;Ĺźe siÄ&#x2122; Ĺ&#x203A;ciĹ&#x203A;le z naszÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; podsumowuje Dariusz ZiĂłĹ&#x201A;kowski.

Urszula Chojnacka Jolanta GĂłrska-Szkaradek (D2 DP

65

WYDARZENIA

DzieĹ&#x201E; innowacji w Prima Power ? q `B:> 9 $ "# D + #

# % " $ $ #

# O

$ $ -

D" $

$

$ -

# $ 9 ,

b # $ - $ $ )

$) # G

# 7 9

D

zieĹ&#x201E; innowacji Prima Power zgromadziĹ&#x201A; ponad 160 goĹ&#x203A;ci z 20 krajĂłw, w tym obecnych i potencjalnych klientĂłw, a takĹźe reprezentantĂłw uniwersytetĂłw i centrĂłw badawczych.

PierwszÄ&#x2026; nowoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; zaprezentowanÄ&#x2026; podczas spotkania byĹ&#x201A;y technologie laserowe dla sektora lotniczego. Produkty z serii Laserdyne sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026; do precyzyjnego spawania, ciÄ&#x2122;cia i wiercenia laserowego.

ZnajdujÄ&#x2026; zastosowanie m.in. w obrĂłbce silnikĂłw do samolotĂłw.

Nowa marka Prima Group w czasie spotkania zaprezentowaĹ&#x201A;a nowy brand Prima Additive, stworzony z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o gotowych rozwiÄ&#x2026;zaniach do technologii druku 3D. SpĂłĹ&#x201A;ka Prima Additive naleĹźy do Grupy Prima Industrie, w skĹ&#x201A;ad ktĂłrej wchodzÄ&#x2026; rĂłwnieĹź Prima Power (maszyny laserowe do obrĂłbki blachy) oraz Prima Electro (ĹşrĂłdĹ&#x201A;a laserowe i elektronika przemysĹ&#x201A;owa). â&#x20AC;&#x201C; Jestem niezwykle dumny, Ĺźe mogÄ&#x2122; uczestniczyÄ&#x2021; w pierwszym dniu innowacji oraz zaprezentowaÄ&#x2021; naszÄ&#x2026; nowÄ&#x2026; markÄ&#x2122;, ktĂłra wpisuje siÄ&#x2122; w pionierskiego ducha i wieloletniÄ&#x2026; historiÄ&#x2122; innowacji w naszej grupie. W latach 70. realizowaliĹ&#x203A;my naszÄ&#x2026; wizjÄ&#x2122;, wchodzÄ&#x2026;c na rynek urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; laserowych do zastosowaĹ&#x201E; przemysĹ&#x201A;owych, ktĂłry dopiero siÄ&#x2122; rozwijaĹ&#x201A;. ByĹ&#x201A;a to doskonaĹ&#x201A;a decyzja. DziĹ&#x203A; obserwujemy rozwĂłj 66

nowych zastosowaĹ&#x201E; obrĂłbki laserowej do metalu i ich ogromnego potencjaĹ&#x201A;u.

To nowy, fascynujÄ&#x2026;cy model produkcji.

JesteĹ&#x203A;my gotowi pomĂłc naszym klientom wykorzystaÄ&#x2021; jego moĹźliwoĹ&#x203A;ci biznesowe â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Gianfranco Carbonato, prezes Grupy Prima Industrie.

Asortyment produktĂłw Prima Additive obejmie dwie technologie przyrostowe: Powder Bed Fusion PBF oraz Direct Metal Deposition DMD. PodstawÄ&#x2026; procesu PBF jest tworzenie warstwy po warstwie: promieĹ&#x201E; lasera wytwarza energiÄ&#x2122; cieplnÄ&#x2026; topiÄ&#x2026;cÄ&#x2026; materiaĹ&#x201A; proszkowy, ktĂłry nastÄ&#x2122;pnie zespala siÄ&#x2122; podczas chĹ&#x201A;odzenia. Pozwala to na tworzenie przedmiotu warstwa po warstwie.

Technologia ta jest stosowana gĹ&#x201A;Ăłwnie w przypadku czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci konstrukcyjnych o zĹ&#x201A;oĹźonej geometrii, np. w przemyĹ&#x203A;le lotniczym, biomedycynie, przy tworzeniu prototypĂłw i czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci zamiennych, odlewach, w sportach motorowych i motoryzacji. Z kolei cechÄ&#x2026; charakterystycznÄ&#x2026; procesu DMD jest niezwykle szybkie wytwarzanie elementĂłw: promieĹ&#x201E; lasera wytwarza energiÄ&#x2122; cieplnÄ&#x2026;, aby stopiÄ&#x2021; sproszkowany metal rozpylany w punkcie centralnym wiÄ&#x2026;zki laserowej, ktĂłra nanosi proszek na element. Proces ten jest szczegĂłlnie przydatny do udoskonaleĹ&#x201E; istniejÄ&#x2026;cych elementĂłw w celu personalizacji, powlekania i naprawy,

np. w przemyĹ&#x203A;le wydobywczym, oprzyrzÄ&#x2026;dowania czy odlewniczym.

Centrum technologiczne W trakcie paĹşdziernikowego spotkania zaproszeni goĹ&#x203A;cie mogli zwiedziÄ&#x2021; Centrum Technologiczne i zapoznaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; z maszynami i aplikacjami pracujÄ&#x2026;cymi na şywo.

Powierzchnia nowego centrum, w ktĂłre Prima Industrie zainwestowaĹ&#x201A;a 8,5 mln euro (oraz okoĹ&#x201A;o 6,5 mln euro w pokazowe maszyny) to 5000 m2, z czego poĹ&#x201A;owÄ&#x2122; przeznaczono na pomieszczenie pokazowe i udogodnienia dla klientĂłw. Obiekt, zbudowany w niespeĹ&#x201A;na rok, zostaĹ&#x201A; oddany do uĹźytku w poĹ&#x201A;owie maja 2018 r.

WÂ centrum znajduje siÄ&#x2122; kilkanaĹ&#x203A;cie maszyn oraz peĹ&#x201A;na linia produkcyjna.

Wirtualna rzeczywistoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Prima Power Dla tych, ktĂłrzy chcieli zobaczyÄ&#x2021; proces od drugiej strony, czyli z wnÄ&#x2122;trza pracujÄ&#x2026;cej maszyny, Prima Power przygotowaĹ&#x201A;a stanowiska prezentujÄ&#x2026;ce wirtualnÄ&#x2026; rzeczywistoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i symulacjÄ&#x2122; procesĂłw obrĂłbki dla wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci maszyn. MoĹźna byĹ&#x201A;o przekonaÄ&#x2021; siÄ&#x2122;, jak precyzyjnie odbywa siÄ&#x2122; laserowa obrĂłbka przedmiotĂłw.

Katarzyna Jakubek AutomatykaOnline.pl

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

Omron otworzyĹ&#x201A; Innovation Lab

q `B:> 9

- - b #

2# $ $ D + + % "# $ - 9 , $ -

O # ) L G&

$ -

$ +

$

# $ L

" -

$ M L $ - $ )

$ G $ +9 % 7 E

$ M

$

$ $ -)

- ' 9

3 9 9 K " Y " # 2 9 X

O

twarcie Innovation Lab jest elementem obecnej strategii firmy Omron. Na bazie doĹ&#x203A;wiadczeĹ&#x201E; z dwĂłch centrĂłw â&#x20AC;&#x201C; proof-of-concept w Automation Technology Center w Barcelonie oraz centrum kompetencji robotycznych w Dortmundzie â&#x20AC;&#x201C; polskie laboratorium ma za zadanie prezentowaÄ&#x2021; moĹźliwoĹ&#x203A;ci i korzyĹ&#x203A;ci wynikajÄ&#x2026;ce z automatyzacji i robotyzacji w Ĺ&#x203A;rodowisku zbliĹźonym do realiĂłw prawdziwej fabryki. â&#x20AC;&#x201C; Budowanie bliskich relacji z naszymi klientami i partnerami biznesowymi z branĹźy spoĹźywczej, motoryzacyjnej, farmaceutycznej, kosmetycznej oraz dĂłbr szybko rotujÄ&#x2026;cych, jest dla nas szczegĂłlnie istotne. Innovation Lab stwarza wyjÄ&#x2026;tkowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci rozwijania takich kontaktĂłw na poziomie zarĂłwno kadry inĹźynierskiej, jak i menedĹźerskiej â&#x20AC;&#x201C; wyjaĹ&#x203A;nia dr Klaus Kluger, General Manager Central Eastern Europe Omron Electronics GmbH.

PoĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie teorii i praktyki AmbicjÄ&#x2026; firmy jest rĂłwnieĹź wspieranie rozwoju technicznego i gospodarczego regionu przez transfer wiedzy i uĹ&#x201A;atwianie dostÄ&#x2122;pu do zaawansowanych 11/2018

rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; robotyki i sterowania przemysĹ&#x201A;owego dla lokalnych fabryk i producentĂłw maszyn. â&#x20AC;&#x201C; Misja firmy Omron to â&#x20AC;&#x17E;improve life and contribute to a better societyâ&#x20AC;?. Otwarcie Innovation Lab jest wyrazem tego dÄ&#x2026;Ĺźenia. W praktyce oznacza to wsparcie lokalnych firm osadzonych w lokalnych spoĹ&#x201A;ecznoĹ&#x203A;ciach, aby mogĹ&#x201A;y szybciej siÄ&#x2122; rozwijaÄ&#x2021;, wchodziÄ&#x2021; na nowe rynki, a w konsekwencji przysparzaÄ&#x2021; korzyĹ&#x203A;ci pracownikom i ich rodzinom. DziÄ&#x2122;ki starannie dobranym rozwiÄ&#x2026;zaniom sprzÄ&#x2122;towym i programowym, róşnego rodzaju robotom, elastycznym podajnikom, w ktĂłre wyposaĹźyliĹ&#x203A;my Innovation Lab, uzyskaliĹ&#x203A;my niespotykane dotÄ&#x2026;d moĹźliwoĹ&#x203A;ci opracowywania innowacyjnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; dla PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 â&#x20AC;&#x201C; dodaje przedstawiciel firmy Omron.

Inteligentna fabryka jutra Omron odtworzyĹ&#x201A; kompletne zautomatyzowane i zrobotyzowane Ĺ&#x203A;rodowisko produkcyjne zgodne z wizjÄ&#x2026; sprawnej i autonomicznej produkcji. Innovation Lab zostaĹ&#x201A;o wyposaĹźone w system automatyki Omron Sysmac, sterujÄ&#x2026;cy pracÄ&#x2026; ukĹ&#x201A;adĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa oraz przenoĹ&#x203A;nikĂłw. Elementem pierwszej celi robotycznej laboratorium w Tychach jest elastyczny system montaĹźowy AnyFeeder, skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;cy siÄ&#x2122; z robota SCARA, systemu wizyjnego i podajnika wibracyjnego,

zintegrowanych za pomocÄ&#x2026; odpowiedniego oprogramowania narzÄ&#x2122;dziowego.

Druga cela umoĹźliwia testowanie wspĂłĹ&#x201A;pracy dwĂłch robotĂłw, w tym przypadku typu delta i SCARA, w ramach rozwiÄ&#x2026;zania PackXpert. Trzecie stanowisko zostaĹ&#x201A;o przygotowane z wykorzystaniem robota szeĹ&#x203A;cioosiowego wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cego z systemem wizyjnym realizujÄ&#x2026;cym w peĹ&#x201A;ni zautomatyzowane zadanie kontroli jakoĹ&#x203A;ci.

Laboratorium innowacji w Tychach jest przykĹ&#x201A;adem promowanej przez Omron koncepcji inteligentnej fabryki jutra, w ktĂłrej postawiono nacisk na jak najwiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. Wykorzystane zrobotyzowane cele produkcyjne pozwalajÄ&#x2026; adaptowaÄ&#x2021; maszyny do róşnych produktĂłw, a swobodna reorganizacja cel i moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wykorzystania robotĂłw mobilnych do realizacji transferu materiaĹ&#x201A;Ăłw i pĂłĹ&#x201A;produktĂłw zapewniajÄ&#x2026; duĹźÄ&#x2026; elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. Co wiÄ&#x2122;cej, dziÄ&#x2122;ki tej samej flocie robotĂłw transportujÄ&#x2026;cych gotowe produkty do magazynĂłw, moĹźna uzyskaÄ&#x2021; najwyĹźszy poziom adaptowalnoĹ&#x203A;ci Ĺ&#x203A;rodowiska produkcyjnego, pozwalajÄ&#x2026;cego na zmianÄ&#x2122; nie tylko gamy wytwarzanych produktĂłw, ale i modelu biznesowego, a takĹźe relokacji caĹ&#x201A;ej fabryki. Na postawie mat. pras. Omron

67

WYDARZENIA

Elastyczna produkcja i redukcja kosztów przy wsparciu robotów Forum Cobotyki, które odby G :> q `B:> 9

$ , $ "&

-)

$

" "

-

$ #

$ $ "-) +9

, " $ G

M $

9 Katarzyna Jakubek

G

Ĺ&#x201A;Ăłwnym organizatorem Forum Cobotyki byĹ&#x201A;a firma Encon-Koester, dystrybutor robotĂłw Universal Robots. Wydarzenie skierowane byĹ&#x201A;o do dyrektorĂłw fabryk, menedĹźerĂłw produkcji oraz inĹźynierĂłw robotykĂłw i automatykĂłw, zarĂłwno z duĹźych, jak i maĹ&#x201A;ych oraz Ĺ&#x203A;rednich przedsiÄ&#x2122;biorstw produkcyjnych.

Tematem wiodÄ&#x2026;cym konferencji byĹ&#x201A;a rola kobotĂłw w odniesieniu do koncepcji PrzemysĹ&#x201A;u 4.0, a takĹźe wpĹ&#x201A;yw robotĂłw wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych na konkurencyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; polskich przedsiÄ&#x2122;biorcĂłw dziÄ&#x2122;ki zwiÄ&#x2122;kszeniu elastycznoĹ&#x203A;ci produkcji i redukcji kosztĂłw.

Swoje prelekcje w trakcie spotkania wygĹ&#x201A;osili m.in. Enrico Krog Iversen, CEO OnRobot, ktĂłry opowiadaĹ&#x201A; o rozwoju robotĂłw wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych, jak rĂłwnieĹź rozwoju rynku chwytakĂłw stanowiÄ&#x2026;cych wyposaĹźenie kobotĂłw.

Temat zastosowaĹ&#x201E; robotĂłw w róşnych branĹźach przybliĹźyĹ&#x201A; Marcin GwóźdĹş z Universal Robots. WiodÄ&#x2026;cÄ&#x2026; tematykÄ&#x2122; forum omawiali takĹźe przedstawiciele firm Siemens, Sick i Mobile Industrial Robots. â&#x20AC;&#x201C; Robotyzacja jest jednym ze zjawisk, ktĂłre juĹź teraz odmieniajÄ&#x2026; nie tylko globalnÄ&#x2026;, ale takĹźe lokalnÄ&#x2026; gospodarkÄ&#x2122;. Dostrzegamy wzmoĹźone zainteresowanie takimi rozwiÄ&#x2026;zaniami zarĂłwno wĹ&#x203A;rĂłd dojrzaĹ&#x201A;ego biznesu, jak i w sektorze MĹ&#x161;P. MaĹ&#x201A;e i Ĺ&#x203A;rednie przedsiÄ&#x2122;biorstwa w zmianach technologicznych widzÄ&#x2026; dla siebie szansÄ&#x2122; na zwiÄ&#x2122;kszenie wydajnoĹ&#x203A;ci i jakoĹ&#x203A;ci produkcji.

Cieszymy siÄ&#x2122;, Ĺźe specjalistyczne Forum Cobotyki odbyĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie we WrocĹ&#x201A;awiu. ChcielibyĹ&#x203A;my, aby nasze miasto staĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; waĹźnym oĹ&#x203A;rodkiem na polskiej mapie robotyki â&#x20AC;&#x201C; zaznacza Ewa Kaucz, prezes Agencji Rozwoju Aglomeracji WrocĹ&#x201A;awskiej, ktĂłra objÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a patronat honorowy nad konferencjÄ&#x2026;.

GĹ&#x201A;Ăłwnym partnerem Forum Cobotyki byĹ&#x201A;a firma Universal Robots. PozostaĹ&#x201A;ymi partnerami byĹ&#x201A;y firmy DRIM Robotics, EasyRobotics, Horizon-Automation, Kinova, Mobile Industrial Robots, OnRobot, PMÂ Project, Pneumatic Complex, ROEQ, Sick oraz Siemens.

W trakcie konferencji partnerzy prezentowali aplikacje z róşnych branĹź przemysĹ&#x201A;u wykorzystujÄ&#x2026;ce roboty wspĂłĹ&#x201A;pracuje i mobilne.

Kobot UR5 z czujnikiem siĹ&#x201A;y WĹ&#x203A;rĂłd prezentowanych kobotĂłw byĹ&#x201A; UR5, ktĂłry sprawdza siÄ&#x2122; w montaĹźu precyzyjnym, dziÄ&#x2122;ki zastosowaniu chwytaka RG2 i szeĹ&#x203A;cioosiowego czujnika siĹ&#x201A;y HEX-E. Taka konfiguracja uĹ&#x201A;atwia dokĹ&#x201A;adne Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenie elementĂłw elektroniki wymagajÄ&#x2026;cych bardzo precyzyjnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;. Zaawansowane sterowanie pozwala na korektÄ&#x2122; poĹ&#x201A;oĹźenia w czasie rzeczywistym nawet przy najmniejszej niedokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci, gwarantujÄ&#x2026;c przy tym 100% powtarzalnoĹ&#x203A;ci dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; wykonywanych podczas montaĹźu ukĹ&#x201A;adĂłw elektronicznych. PrecyzjÄ&#x2122; dziaĹ&#x201A;ania zapewnia odpowiedni chwytak przesyĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cy informacje m.in. o sile i kierunku nacisku.

Modelowanie zautomatyzowanych linii produkcyjnych Prezentowany w czasie forum model szkoleniowy obejmowaĹ&#x201A; symulacjÄ&#x2122; przemysĹ&#x201A;owych linii produkcyjnych o róşnych stopniach skomplikowania.

System skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; z piÄ&#x2122;ciu stacji, ktĂłre mogÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;aÄ&#x2021; wspĂłlnie lub w sposĂłb niezaleĹźny od siebie. Model wykorzystuje tagi RFID sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;ce do przechowywania informacji o produkcie i umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce komunikacjÄ&#x2122; miÄ&#x2122;dzy stacjami, co wpisuje siÄ&#x2122; w zaĹ&#x201A;oĹźenia PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. W kompletnym rozwiÄ&#x2026;68

AUTOMATYKA

WYDARZENIA zaniu przemysĹ&#x201A;owym poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone zostaĹ&#x201A;y robot UR5, sterowniki Siemens S7-1500, panele HMI oraz spajajÄ&#x2026;ce je ukĹ&#x201A;ady elektroniki.

Rozpoznawanie oraz montaĹź z wykorzystaniem kamery DziÄ&#x2122;ki zastosowaniu rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; UR+ moĹźliwe jest wyszukiwanie elementĂłw, transport oraz montaĹź na pĹ&#x201A;ytce PCB. W trakcie konferencji zaprezentowano aplikacjÄ&#x2122; przedstawiajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; wykorzystanie kobotĂłw w elektronice i montaĹźu precyzyjnym. Wrist Camera firmy Robotiq, stosowana jako adapter do chwytaka 2F-85, umoĹźliwia poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie zestawu z kobotem bez potrzeby uĹźycia zewnÄ&#x2122;trznego kontrolera. Zapewnia to peĹ&#x201A;nÄ&#x2026; funkcjonalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; podczas poszczegĂłlnych etapĂłw procesu. Konfigurowanie rozwiÄ&#x2026;zania dostÄ&#x2122;pne jest z poziomu TeachPendanta cobota UR5.

Stacja Profeeder KolejnÄ&#x2026; ciekawÄ&#x2026; aplikacjÄ&#x2026; jest stacja Profeeder â&#x20AC;&#x201C; kompaktowa, mobilna stacja wykorzystana do obsĹ&#x201A;ugi znakowarki i do montaĹźu robota, ktĂłra zapewnia elastycznÄ&#x2026; produkcjÄ&#x2122;. RamiÄ&#x2122; robota moĹźna umieĹ&#x203A;ciÄ&#x2021; na wszystkich trzech bokach zwartej konstrukcji, co zapewnia Ĺ&#x201A;atwy dostÄ&#x2122;p do maszyn produkcyjnych. RozwiÄ&#x2026;zanie dostosowane zostaĹ&#x201A;o do potrzeb obsĹ&#x201A;ugi wszelkiego typu maszyn CNC, ale moĹźe peĹ&#x201A;niÄ&#x2021; takĹźe inne funkcje. Podczas forum zaprezentowano maszynÄ&#x2122; znakujÄ&#x2026;cÄ&#x2026;, pozwalajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; m.in. na realizacjÄ&#x2122; procesu oznaczania produkowanych elementĂłw. Robot UR10 pobiera detal (w tym przypadku pendrive) i podstawia pod maszynÄ&#x2122; znakujÄ&#x2026;cÄ&#x2026;, a nastÄ&#x2122;pnie â&#x20AC;&#x201C; po jej oznakowaniu â&#x20AC;&#x201C; odkĹ&#x201A;ada.

3 9 9 K " Y " # 2 9 X

Paletyzacja w wykorzystaniem kobota Kobot UR10 wyposaĹźony zostaĹ&#x201A; w pneumatyczny chwytak PR10, co pozwoliĹ&#x201A;o zredukowaÄ&#x2021; iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; okablowania oraz szybko przeprogramowaÄ&#x2021; i zmodyfikowaÄ&#x2021; ssawki do nowego rodzaju opakowaĹ&#x201E;. Kobot przenosi elementy, wykonujÄ&#x2026;c dwa rodzaje paletyzacji: klasycznÄ&#x2026; z uĹ&#x201A;oĹźonymi elementami obok siebie oraz paletyzacjÄ&#x2122; ze zdefiniowanym niestandardowym poĹ&#x201A;oĹźeniem 11/2018

kartonĂłw. Prezentowana aplikacja zostaĹ&#x201A;a zwizualizowana cyfrowo w wirtualnym Ĺ&#x203A;rodowisku 3D â&#x20AC;&#x201C; OCTOPUZ. Oprogramowanie umoĹźliwia projektowanie cyfrowego procesu produkcji.

Dwie aplikacje MIR do transportu Na Forum Cobotyki zaprezentowany zostaĹ&#x201A; takĹźe najnowszy model robota MIR o udĹşwigu do 500 kg. Specjalnie przygotowana zabudowa pozwala robotowi wjechaÄ&#x2021; pod paletÄ&#x2122; i zabraÄ&#x2021; jÄ&#x2026; w inne miejsce na hali. W kolejnej aplikacji robot mobilny MIR200 zostaĹ&#x201A; wyposaĹźony w rozwiÄ&#x2026;zanie firmy ROEQ umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce Ĺ&#x201A;atwe przechwycenie wĂłzka z produktem i przetransportowanie do innego stanowiska. W rozwiÄ&#x2026;zaniu moĹźna uĹźyÄ&#x2021; kilku wĂłzkĂłw, a MIR moĹźe nimi dowolnie zarzÄ&#x2026;dzaÄ&#x2021;. PieczÄ&#x2122; nad caĹ&#x201A;Ä&#x2026; aplikacjÄ&#x2026; sprawuje system nadrzÄ&#x2122;dny Fleet.

WĹ&#x203A;rĂłd pozostaĹ&#x201A;ych prezentowanych aplikacji znalazĹ&#x201A; siÄ&#x2122; m.in. robot

MIR obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026;cy goĹ&#x203A;ci forum, ktĂłry w trakcie spotkania roznosiĹ&#x201A; drinki.

Aplikacja przenoszenia detali zostaĹ&#x201A;a przedstawiona na przykĹ&#x201A;adzie robota wyposaĹźonego w szeĹ&#x203A;Ä&#x2021; przyssawek oraz w chwytak Dahl wykonany w technologii druku 3D. Z kolei pobieranie i segregacja puszek odbywaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; z uĹźyciem chwytaka dwupalczastego i kamery wizyjnej. Firma Encon-Koester wykorzystaĹ&#x201A;a kobota UR do aplikacji precyzyjnego nakĹ&#x201A;adania kleju na element zdefiniowany przez uĹźytkownika.

Forum Cobotyki byĹ&#x201A;o okazjÄ&#x2026; do przyjrzenia siÄ&#x2122; robotom wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cym w wielu interesujÄ&#x2026;cych zastosowaniach produkcyjnych i codziennych. Roboty wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;ce mogÄ&#x2026; pomĂłc w zwiÄ&#x2122;kszaniu konkurencyjnoĹ&#x203A;ci maĹ&#x201A;ych i Ĺ&#x203A;rednich przedsiÄ&#x2122;biorstw, a takĹźe antidotum na braki kadrowe w wielu firmach.

Katarzyna Jakubek " # 2 9

69

BIBLIOTEKA MASZYNY ELEKTRYCZNE I TRANSFORMATORY Tadeusz Glinka Wydawnictwo Naukowe PWN (

D " Q V X YZD Q % ( D [ X

KsiÄ&#x2026;Ĺźka stanowi kompendium wiedzy o konstrukcjach i dziaĹ&#x201A;aniu klasycznych maszyn elektrycznych wzbogacone o rozwaĹźania dotyczÄ&#x2026;ce maszyn elektrycznych z magnesami trwaĹ&#x201A;ymi i energooszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci. Autor definiuje pojÄ&#x2122;cie energooszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci od strony matematycznej, pokazuje zwiÄ&#x2026;zek miÄ&#x2122;dzy zuĹźyciem energii a prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; stosowanÄ&#x2026; w ukĹ&#x201A;adzie napÄ&#x2122;dowym.

PorĂłwnuje zuĹźycie energii przez 5 róşnych typĂłw napÄ&#x2122;dĂłw o identycznych gabarytach i ukĹ&#x201A;adzie chĹ&#x201A;odzenia (silnik prÄ&#x2026;du staĹ&#x201A;ego ze wzbudzeniem elektromagnetycznym, silnik prÄ&#x2026;du staĹ&#x201A;ego ze wzbudzeniem od magnesĂłw trwaĹ&#x201A;ych na stojanie, silnik indukcyjny klatkowy, silnik indukcyjny pierĹ&#x203A;cieniowy pracujÄ&#x2026;cy w ukĹ&#x201A;adzie kaskady z regulacjÄ&#x2026; napiÄ&#x2122;cia w obwodzie wirnika i silnik typu BLDC z magnesami umieszczonymi na wirniku). Przeprowadzone obliczenia strat mocy/sprawnoĹ&#x203A;ci dla kaĹźdej maszyny pokazujÄ&#x2026; wady i zalety kaĹźdego rozwiÄ&#x2026;zania. SÄ&#x2026; tu rĂłwnieĹź odwoĹ&#x201A;ania do obecnych norm IEC definiujÄ&#x2026;cych klasy sprawnoĹ&#x203A;ci silnikĂłw. Uwagi te sÄ&#x2026; szczegĂłlnie cenne dla inĹźynierĂłw projektujÄ&#x2026;cych nowe i modernizujÄ&#x2026;cych starsze ukĹ&#x201A;ady napÄ&#x2122;dowe (na podstawie recenzji dr hab. inĹź. Barbary Kulesz).

ZASTOSOWANIA TECHNOLOGII BLOCKCHAIN _ `

fQ m q % Q v [ _^ Q '![

%

Wydawnictwo Naukowe PWN (

D " Q V X YZD " Q % ( D [ X

Stoimy u progu cyfrowej rewolucji, ktĂłra prawdopodobnie odmieni oblicze wielu dziedzin.

Technologia blockchain moĹźe byÄ&#x2021; stosowana w obszarach opieki zdrowotnej, Internetu Rzeczy, finansĂłw, organizacji zdecentralizowanych i otwartej nauki. KsiÄ&#x2026;Ĺźka obejmuje wyjÄ&#x2026;tkowy zestaw tematĂłw, ktĂłrego nie znajdziemy nigdzie indziej, i odpowiada na pytanie, jak przezwyciÄ&#x2122;ĹźyÄ&#x2021; przeszkody wyĹ&#x201A;aniajÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; wraz z rozwojem rynku i rozpowszechnianiem w Ĺ&#x203A;wiadomoĹ&#x203A;ci konsumentĂłw start-upĂłw opartych na blockchainie.

KsiÄ&#x2026;ĹźkÄ&#x2122; otwiera szkic o historii technologii blockchain i omĂłwienie podstaw kryptografii, na ktĂłrych opiera siÄ&#x2122; Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuch blokĂłw w protokole Bitcoin. Po nich nastÄ&#x2122;puje omĂłwienie zagadnieĹ&#x201E; zwiÄ&#x2026;zane z unowoczeĹ&#x203A;nieniami tego ekosystemu, m.in. wirtualnÄ&#x2026; maszynÄ&#x2026; Ethereum, jÄ&#x2122;zykiem programowania Solidity, monetami kolorowymi, Hyperledger Project czy Blockchain-As-A-Service oferowanym przez IBM i Microsoft.

METROLOGIA PRZEPĹ YWĂ&#x201C;W Mateusz Turkowski &\ ] ( ) ^ ]

(

(

D " Q V X YZD Q % ( D [ X

W ksiÄ&#x2026;Ĺźce zwrĂłcono uwagÄ&#x2122; na najwaĹźniejsze wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci przepĹ&#x201A;ywomierzy, ich zalety, ale takĹźe zasadnicze ograniczenia poszczegĂłlnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;, aby uĹ&#x201A;atwiÄ&#x2021; optymalny z metrologicznego, energetycznego i ekonomicznego punktu widzenia dobĂłr urzÄ&#x2026;dzenia. Nie ograniczono siÄ&#x2122; jednak tylko do praktycznych wskazĂłwek. Autor uwaĹźa, Ĺźe gĹ&#x201A;Ä&#x2122;bsza znajomoĹ&#x203A;Ä&#x2021; podstaw teoretycznych funkcjonowania poszczegĂłlnych przepĹ&#x201A;ywomierzy moĹźe byÄ&#x2021; kluczowa dla prawidĹ&#x201A;owego zaprojektowania instalacji pomiarowej, przez ktĂłrÄ&#x2026; rozumie siÄ&#x2122; nie tylko przepĹ&#x201A;ywomierz, ale teĹź przylegajÄ&#x2026;ce odcinki pomiarowe, zawory odcinajÄ&#x2026;ce, ukĹ&#x201A;ady obejĹ&#x203A;ciowe, tory pomiarowe wielkoĹ&#x203A;ci wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026;cych (najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej temperatura i ciĹ&#x203A;nienie) i w koĹ&#x201E;cu przeliczniki umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce korekcjÄ&#x2122; wpĹ&#x201A;ywu tych parametrĂłw. NajwaĹźniejsze w ujÄ&#x2122;ciu ogĂłlnym wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci i parametry przepĹ&#x201A;ywomierzy przedstawiono w tablicy zamieszczonej na koĹ&#x201E;cu ksiÄ&#x2026;Ĺźki.

2 $ ^

M9

11/2018

71

WSPÓŁPRACA AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL ......................................................................................................46 AUTOMATYKA-POMIARY-STEROWANIE SA TEL. 85 748 34 00, 85 748 34 03, WWW.APS.PL ............................................................................................................ 13

AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL .......................................................................................................................... 18

BECKHOFF AUTOMATION SP. Z O.O. TEL. 22 750 47 00, WWW.BECKHOFF.PL ................................................................................................................... 50–51 PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ ....................................................................................................................................... 11 ELESA+GANTER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 737 70 47, WWW.ELESA-GANTER.PL ....................................................................................................... 56–58 ELMARK AUTOMATYKA SP. Z O.O. TEL. 22 541 84 65, WWW.ELMARK.COM.PL ............................................................................................................. 46–47 ELOKON TEL. 22 812 71 38, WWW.ELOKON.PL ............................................................................................................................52–55 CENTRUM TARGOWO-KONFERENCYJNE EXPO SILESIA TEL. 32 78 87 596, WWW.EXPOSILESIA.PL ........................................................................................................................55 IGUS SP. Z O.O. TEL. 22 863 57 70, WWW.IGUS.PL ..................................................................................................................................... 17, 59 HARTING POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 352 81 71, WWW.HARTING.PL ............................................................................................................................. I OKŁ.

KUBLER SP. Z O.O TEL. 61 849 99 02, WWW.KUBLER.PL ............................................................................................................................ 41, 43 MVM SP. Z O.O. TEL. 22 87 40 230 .....................................................................................................................................................................IV OKŁ.

PARKER HANNIFIN SALES CEE S.R.O. SP. Z O.O. ODDZIAŁ W POLSCE TEL. 22 573 24 00, WWW.PARKER.COM, WWW.PARKER.PL ................................................................................... 45 PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL ............................................................................................... 44, 70, III OKŁ., IV OKŁ.

PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP, PIAP DESIGN TEL. 22 874 01 94, WWW.DESIGN.PIAP.PL ........................................................................................................................... 42

RS COMPONENTS TEL. 22 223 11 11, PL.RS-ONLINE.COM .......................................................................................................................... II OKŁ.

Your Global Automation Partner

TURCK SP. Z O.O. TEL. 77 443 48 00, WWW.TURCK.PL ................................................................................................................................15, 35

IZBA GOSPODARCZA WODOCIĄGI POLSKIE TEL. 52 376 89 25, WWW.TARGI-WOD-KAN.PL/PL ...................................................................................................... 21

72

AUTOMATYKA

NAJLEPSI

Redakcja AUTOMATYKA Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Marketing tel.: 22 87 40 191; 22 87 40 060 e-mail: automatyka@piap.pl www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka TEMAT NUMERU Wytwarzanie przyrostowe. Druk 3D CENA 15,00 15 00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 22

PRZEGLĄD 34

PRAWO 48

Alleks Aleksandra Ale kssandra ra B Banaś, ana aś, ifm fm electronic ellectro ctronicc

Podzespoły do automatyki przemysłowej

Równość dostępu do sztucznej inteligencji

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

Pamiętaj o prenumeracie na 2019 rok

11/2018

STANOWISKO:

) " - &

9 # " <9B FIRMA: *D2! * 9

9 9

A

bsolwent WydziaĹ&#x201A;u Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki AGH, kierunek Automatyka i Robotyka o specjalnoĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x17E;Informatyka w sterowaniu i zarzÄ&#x2026;dzaniuâ&#x20AC;?. UkoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A; takĹźe studia podyplomowe z ZarzÄ&#x2026;dzania ProdukcjÄ&#x2026; w WyĹźszej Szkole Europejskiej w Krakowie.

W firmie ASTOR byĹ&#x201A; odpowiedzialny za techniczne aspekty wdraĹźania systemĂłw zarzÄ&#x2026;dzania produkcjÄ&#x2026; klasy MES (Manufacturing Execution Systems) oraz za analizÄ&#x2122; ekonomicznÄ&#x2026; inwestycji w automatyzacjÄ&#x2122; i systemy zarzÄ&#x2026;dzania produkcjÄ&#x2026;. PomagaĹ&#x201A; budowaÄ&#x2021; koncepcjÄ&#x2122; systemĂłw zarzÄ&#x2026;dzania i automatycznego sterowania produkcjÄ&#x2026; m.in. dla ArcelorMittal Poland, Nestle Polska, Cereal Partners Poland Pacific-ToruĹ&#x201E;, Koksownia

74

PrzyjaĹşĹ&#x201E;, IKEA Industry, LOTOS Asfalt i LotteWedel. ByĹ&#x201A; pomysĹ&#x201A;odawcÄ&#x2026; oraz pierwszym redaktorem naczelnym pisma dla firm produkcyjnych â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x17E;Biznes i Produkcjaâ&#x20AC;?. OdpowiadaĹ&#x201A; takĹźe za budowÄ&#x2122; dziaĹ&#x201A;u konsultingu firmy.

Aktualnie jest czĹ&#x201A;onkiem zarzÄ&#x2026;du operacyjnego grupy ASTOR oraz dyrektorem ds. PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. W latach 2016â&#x20AC;&#x201C; 2017 uczestniczyĹ&#x201A; w pracach ZespoĹ&#x201A;u Transformacji PrzemysĹ&#x201A;u przy Ministerstwie Rozwoju.

Jest ekspertem ds. analizy efektywnoĹ&#x203A;ci ekonomicznej inwestycji w systemy automatyki, w systemy IT w obszarze zarzÄ&#x2026;dzania produkcjÄ&#x2026; i Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuchem dostaw oraz robotyzacji procesĂłw przemysĹ&#x201A;owych. Na Akademii GĂłrniczo-Hutniczej w Krakowie prowadzi badania na temat wpĹ&#x201A;ywu

automatyzacji procesĂłw na budowanie strategicznej przewagi firm produkcyjnych oraz integracji przemysĹ&#x201A;owych systemĂłw informatycznych i automatyki. Jest autorem pierwszych artykuĹ&#x201A;Ăłw dotyczÄ&#x2026;cych automatyzacji procesĂłw produkcyjnych i Industry 4.0 na blogu Harvard Business Review Polska â&#x20AC;&#x201C;http://blogi.hbrp.pl/blog-biznesowy/author/jgracel/.

Posiada miÄ&#x2122;dzynarodowe kwalifikacje w dziedzinie zarzÄ&#x2026;dzania projektami, potwierdzone certyfikatem PRINCE2 Certified Practitioner oraz prestiĹźowy dyplom â&#x20AC;&#x17E;Professional Diploma in Marketingâ&#x20AC;? brytyjskiego instytutu â&#x20AC;&#x17E;The Chartered Institute of Marketingâ&#x20AC;?.

Prywatnie mÄ&#x2026;Ĺź i ojciec dwĂłjki dzieci.

MiĹ&#x201A;oĹ&#x203A;nik biegania.

AUTOMATYKA

3 9 *D2!

JarosĹ&#x201A;aw Gracel