Automatyka 11/2022

Przed wdrożeniem rozwiązania do swojej produkcji ważne jest, aby je przetestować. W tym celu został zbudowany Showroom, w którym każdy może sprawdzić rozwiązania obecnie stosowane na całym świecie, a które staną się standardami w przyszłości. Z naszych podzespołów

odwiedzający mogą zbudować maszyny dostosowane do specyficznych wymagań w swoich fabrykach.

Do Showroomu zapraszamy Klientów, Partnerów, szkoły i uczelnie.

www.boschrexroth.com

www.boschrexroth.pl/fotf-lab

Bosch Rexroth Sp. z o.o.

Szanowni Państwo,

bieżący numer w znacznym stopniu poświęcono komputerom panelowym i panelom operatorskim HMI – urządzeniom obecnym od lat w praktyce przemysłowej. Można przypuszczać, że w tym obszarze coraz trudniej o nowości. Tymczasem dziedzina rozwija się bardzo dynamicznie. Komputery panelowe są przystosowane do pracy w trudnych warunkach przemysłowych. Muszą sprostać normie MIL-STD-810, dyrektywie ATEX. Coraz częściej umożliwiają analizę agregowanych danych z wykorzystaniem algorytmów sztucznej inteligencji i Big Data. Zamieszczone materiały dotyczą rozwiązań różnych producentów. Prezentujemy rozwiązania firm Beckhoff, ADLink Technology, Premio Inc., Wincomm Corporation i wielu innych.

Na uwagę zasługuje również artykuł poświęcony osprzętowi komunikacyjnemu, który łączy funkcjonujące w przedsiębiorstwie urządzenia w sieci przemysłowe. Współczesne systemy automatyki tworzą jednolity system umożliwiający sprawne przekazywanie informacji i zwiększenie efektywności pracy.

Firma Beckhoff jest obecna w Polsce już 20 lat. To czas na podsumowanie, a przede wszystkim porównanie działalności w lokalnym i globalnym otoczeniu. Na oczekiwania klientów wpłynęły trudne uwarunkowania ostatnich lat. O tym, jak sobie radzi firma w tych nietypowych warunkach mówi Sebastian Aszklar, dyrektor handlowy Beckhoff.

Po długiej nieobecności na nasze łamy wracają relacje z imprez targowych organizowanych w formule stacjonarnej. We wrześniu Bielsko-Biała gościła liczne grono wystawców i zwiedzających 35. Międzynarodowe Energetyczne Targi Bielskie Energetab. Imprezie towarzyszyły liczne wydarzenia, jak konferencje i prezentacje promocyjne wystawców z 14 krajów Europy, Chin i Brazylii.

Stałym Czytelnikom działu Prawo i normy polecamy najnowszy artykuł poświęcony sposobom radzenia sobie z rosnącymi kosztami produkcji, szczególnie odczuwalnymi w okresie rosnącej inflacji. Gdy nie można przewidzieć ceny towarów lub usług, która pozwoli pokryć wszystkie koszty działalności gospodarczej w tym trudnym czasie, z pomocą przychodzi waloryzacja.

Gorąco zapraszam do lektury!

REDAKTOR NACZELNA

tel. 22 874 01 46

REDAKCJA MERYTORYCZNA

REDAKCJA TEMATYCZNA

WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA

Jolanta Górska-Szkaradek,

SEKRETARZ REDAKCJI

tel. 22 874 01 85

MARKETING I REKLAMA

tel. 22 874 01 91 tel. 22 874 00 60

PRENUMERATA I KOLPORTAŻ

Ewa Markowska tel. 22 874 03 71

SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA

Ewa Markowska

KOREKTA

Ewa Markowska DRUK

REDAKCJA

Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 874 01 46, fax 22 874 02 20

WYDAWCA

Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa

Z BRANŻY

PRODUKTY

ROZMOWA

16

Technologiczne i pozatechnologiczne wsparcie Beckhoff dla rozwoju rynku automatyki 24 Rozmowa z Sebastianem Aszklarem, dyrektorem handlowym

TEMAT NUMERU

Komputery panelowe i panele operatorskie HMI w przemyśle 28

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Osprzęt komunikacyjny 38 Technologia PoE++ 44

firmy, a także jak zmieniły się oczekiwania klientów w dobie trudnych uwarunkowań rynkowych mówi Sebastian Aszklar, dyrektor handlowy w firmie Beckhoff.

KOMPUTERY PANELOWE I PANELE OPER ATORSKIE

Trudno wyobrazić sobie współczesny system automatyki bez rozwiązań cyfrowych. Najczęściej spotykamy się tu ze sterownikami PLC, jednak coraz częściej popularnością dorównują im przemysłowe systemy IT, w tym komputery przemysłowe. Jednym z rodzajów komputerów przemysłowych są komputery panelowe i przypominające je, ale charakteryzujące się dużo mniejszą funkcjonalnością panele operatorskie.

RYNEK

DOBRE

INKUBATORY ESA BIC W POLSCE

skie start-upy. sprawie podpi-tego procesu.

-

KĄCIK IGUS

Firma igus udo-cik igus”. Pracownik

REKLAMA

AKTUATORY LINIOWE SERII FAULHABER L

Nowa seria aktuatorów liniowych serii FAULHABER L oferuje unikalne, gotowe rozwiązania do szerokiego zakresu zastosowań. Serie 22L i 32L oparte na najnowszej technologii przekładni GPT przeznaczone są do stosowania w automatyce przemysłowej oraz optyce i fotonice. Aktuatory liniowe serii FAULHABER L mogą być łączone z szeroką gamą silników na prąd stały, 4-biegunowych i 2-biegunowych silników bezszczotkowych lub silników krokowych, a także zoptymalizowane

są pod kątem najlepszego wykorzystania momentu obrotowego i zakresu prędkości różnych serii silników FAULHABER. Aktuatory liniowe serii FAULHABER L, zaprojektowane z myślą o zapewnieniu najwyższej wydajności w jak najmniejszych wymiarach, mogą pracować z dużym zakresem prędkości wejściowych lub z wysoką siłą wyjściową. Doskonale nadają się do wielu zastosowań w robotyce, maszynach przemysłowych czy sprzęcie laboratoryjnym. Przekładnia o dużej liczbie równomiernie rozłożonych przełożeń pozwala wybrać konfigurację najlepiej dopasowaną do danej siły i prędkości wymaganych w wybranym zastosowaniu. Nowa rodzina aktuatorów gwarantuje wysoką elastyczność w zakresie wymiarów i typów śrub oraz zapewnia szeroki wybór opcji dostosowanych do różnych warunków otoczenia i umożliwiających szybką i łatwą mechaniczną integrację z różnymi konfiguracjami kołnierzy i nakrętek.

Aktuatory serii FAULHABER L cechują się wyjątkowo wytrzy małą konstrukcją.

COGNEX WPROWADZA PLATFORMĘ EDGE INTELLIGENCE

Firma Cognex Corporation wprowadza platformę Cognex Edge Intelligence (EI). Platforma ta umożliwia monito rowanie wydajności odczytu kodów i zarządzanie urządzeniami. Pomoże to klientom firmy Cognex zapobiegać przestojom i zwiększać wydajność procesów produkcyjnych i logistycznych.

W ciągu zaledwie kilku minut od instalacji oprogramowanie EI firmy Cognex zaczyna bezpiecznie gromadzić krytyczne dane z urządzeń i wyświetlać wyniki w formie wizualnych pulpitów nawigacyjnych. Klienci mogą wykorzystać te dane do analizy trendów wydajności czy monitorowania zmian w konfiguracji. Można

również przechwytywać obrazy, które nie zostały odczytane, lub których weryfikacja zakończyła się niepowodzeniem i skierować je do dalszej analizy.

Platforma pozwala na monitorowanie wielu urządzeń i linii w obrębie jednego obiektu. Możliwe jest również jednoczesne wdrażanie konfiguracji i aktualizacji oprogramowania na dużej liczbie podłączonych urządzeń. Platforma zawiera także funkcje ścieżki audytu, które śledzą i raportują wszelkie zmiany w ustawieniach urządzeń i funkcjach łączności w celu łatwej integracji z innymi rozwiązaniami Przemysłu 4.0.

DRUKARKA KART PLASTIKOWYCH

Drukarka kart plastikowych Matica MC310 działa bazując na technologii termosublimacyjnej i pozwala na druk w rozdzielczości 300 dpi. Występuje ona w wersji jedno- i dwustronnej. Urządzenie umożliwia zadruk monochromatyczny oraz w kolorze, oferując prędkość pracy do 180 kart na godzinę. MC310 została zaopatrzona w podajnik mieszczący 100 kart, co eliminuje częste uzupełnianie zapasu.

Istnieje także możliwość wyposażenia drukarki w kodery stykowe i zbliżeniowe, za pomocą których na nośnikach

mogą być umieszczone dane finansowe, osobowe czy też biometryczne, służące do identyfikacji. Dzięki opcjonalnemu modułowi laminacji możemy zabezpieczyć każdy z egzemplarzy przed zniszczeniem, a tym samym wydłużyć czas ich eksploatacji. Producent obejmuje urządzenie 4-letnią gwarancją.

ŁOŻYSKA O CICHEJ PRACY I DUŻEJ ODPORNOŚCI

Przy dużych prędkościach obrotowych łożyska kulkowe wymagają wytrzymałych materiałów, aby sprostać dużym siłom odśrodkowym kulek. Jednak twarde materiały w połączeniu z kulkami ze stali nierdzewnej mogą powodować wibracje i hałas. Nowe, dwukomponentowe łożysko kulkowe xiros z tworzywa sztucznego, nie wymaga smarowania ani konserwacji i gwarantuje cichą pracę również w zakresie dużych prędkości obrotowych, co pozwala na zastosowania w wentylatorach i dmuchawach.

W nowym łożysku niebieska warstwa wykonana z tworzywa xirodur D180 tłumi hałas. Łożysko jest również połączone z twardą powłoką, co zapewnia miękkiemu, odpornemu na zużycie materiałowi wewnętrznemu dużą stabilność wymiaro-

wą. Kulki zawsze poruszają się po miękkim polimerze podczas ruchu obrotowego i są wspierane przez twardą bieżnię zewnętrzną. Konstrukcja z podcięciami zapewnia bardzo dobrą przyczepność obu materiałów. Odstęp kulek jest utrzymywany przez odporny na zużycie koszyk wykonany z materiału ślizgowego iglidur J3.

Podczas testów nowe łożysko xiros wykazywało mniejszy o 9 dB hałas w porównaniu z łożyskiem kulkowym B180. W przeciwieństwie do odpowiedników metalowych, nie wymaga ono dodatkowego smarowania, aby zapewnić płynną pracę i zapewnia długą żywotność przy małych kosztach eksploatacji.

PRZETWORNICE DWUKIERUNKOWE EPICPOWER DLA E-MOBILITY

EPC to grupa przetwornic dwukierunkowych z izolacją galwaniczną oraz o dużej sprawności konwersji w obu kierunkach. Dzięki zastosowanym technologiom, mogą stanowić podstawę wielu aplikacji.

EPC to autorskie urządzenie hiszpańskiej firmy EpicPower, dedykowane jest do aplikacji wykorzystujących prąd stały, takich jak instalacje oparte na panelach fotowoltaiczne czy magazynach energii. Poza zastosowaniami w aplikacjach dźwigowych, EpicPower rozwija swoje produkty pod kątem zastosowania w sektorze e-mobility – zarówno pojazdów drogowych jak i AVG.

Aplikacja oparta na przetwornicach dwukierunkowych, pozwala na wykorzystanie energii zgromadzonej w akumulatorach samochodu elektrycznego do zasilania domowej sieci energetycznej, jak i wspiera główną sieć energetyczną w momentach największego obciążenia.

Ta aplikacja, jak i inne innowacyjne systemy oparte na przetwornicy dwukierunkowej EPC od EpicPower, powstają dzięki szerokiemu spektrum możliwości kontroli przepływu energii w danych urządzeniach. Dzięki czemu można sterować maksymalnym obciążeniem strony niskiej lub wysokiej, albo maksymalnym prądem, a dodatkowo ma tryb autonomiczny dedykowany do pracy z silnikami elektrycznymi i magazynami energii. Część przetwornic EPC może pracować w trybie MPPT pozwalającym efektywnie wykorzystać energię z paneli fotowoltaicznych.

INDUKCYJNY CZUJNIK PRZESUNIĘCIA LINIOWEGO INDUSENSOR DTD-XG8

induSENSOR DTD-xG8 to indukcyjny czujnik przesunięcia liniowego do precyzyjnych pomiarów i kontroli geometrii obrabianych detali oraz budowy maszyn i automatyzacji. Składa się z przetwornika z trzpieniem prowadzonym na łożysku ślizgowym i regulatora, połączonych kablem o długości 3 m, umożliwiającym elastyczną instalację w małej dostępnej przestrzeni. Bazuje na technice pomiaru LVDT. Dzięki bardzo dobrej stabilności temperaturowej, odporności na wstrząsy i wibracje oraz niewrażliwości na zabrudzenia, nadaje się

idealnie do przemysłowych zadań pomiarowych. Może się komunikować w standardach RS-485, Profinet, EtherNet/IP, Ethernet i EtherCAT. Ponadto sygnał pomiarowy może być wyprowadzany w postaci analogowej (0/2–10 V / 0,5–4,5 V / 0–5 V lub 0/4–20 mA). induSENSOR DTD-xG8 oferuje zakresy pomiarowe ±1, ±3, ±5 i ±10 mm. Jego błąd nieliniowości wynosi ≤ ±0,3 % FS, powtarzalność 1,5 µm, a zakres częstotliwości pracy 300 Hz.

IOT800 - NOWA ERA INTELIGENTNEGO SKANOWANIA

Cilico IOT800 to innowacyjny, bezprzewodowy skaner kodów 1D i 2D, który umożliwia precyzyjny odczyt danych i łatwe zarządzanie nimi w chmurze. Wysoka wydajność oraz atrakcyjne wzornictwo sprawiają, że urządzenie idealnie odnajdzie się w takich miejscach jak biura, hotele, księgarnie, butiki, restauracje, supermarkety czy magazyny oraz wszędzie tam, gdzie liczy się niezawodność i dokładność.

Skaner Cilico dostępny jest w trzech wersjach kolorystycznych: białej, czerwonej oraz błękitnej. IOT800 radzi sobie nawet z odczytem uszkodzonych lub słabej jakości kodów. Zeskanowane dane możemy podejrzeć na czytelnym

1,54-calowym wyświetlaczu. Dzięki zaawansowanym opcjom personalizacji mamy możliwość dostosowania funkcji skanera do potrzeb użytkownika. Urządzenie zapewnia takie opcje łączności, jak Wi-Fi, Bluetooth 4.1 oraz USB i jest kompatybilne z systemami Windows, Android, Mac OS oraz iOS. Bezprzewodowa konstrukcja daje ogromną swobodę pracy nawet przez cały dzień, bowiem skaner może doładować w każdym momencie za pomocą estetycznej podstawki. Pełne naładowanie akumulatora zajmuje cztery godziny.

LEXIUM MC12 MULTI CARRIER – SYSTEM INTELIGENTNEGO TRANSPORTU

System transportu

Lexium MC12 multi carrier oznacza inteligentną produkcję oraz nowe możliwości dla budowy maszyn. Rozwiązanie firmy Schneider Electric, wspierane technologią cyfrowego bliźniaka, pozwala na tworzenie inteligentnych i elastycznych maszyn, które za pewnią dostarczenie wyrobów do właściwego miejsca we właściwym czasie. Lexium MC12 pozwala na szybką zmianę formatu produkcji na jednej linii produkcyjnej oraz eliminację modułów do transportu, oddzielania, grupowania oraz pozycjonowania. Dzięki temu maszyny zajmują mniejszą powierzchnię i są łatwiejsze do zintegrowania z liniami pro-

dukcyjnymi, a proces budowania linii produkcyjnych jest krótszy. Technologia zastosowana w Lexium MC12 zwiększa wydajność i elastyczność maszyn o 50 % oraz redukuje czas projektowania i wprowadzania produktu na rynek o 30 %.

Instalacja i rozruch są prostsze w porównaniu z innymi systemami transportowymi, a łatwy montaż i demontaż znacznie upraszcza konserwację. Elementy inteligentnych wózków transportowych są w pełni zintegrowane z rozwiązaniem do sterowania ruchem, umożliwiając robotom śledzenie i synchronizację działań. Co więcej, elementy inteligentnych wózków umożliwiają dostosowanie prędkości transportu do procesu produkcyjnego, a to wpływa na wzrost wydajności maszyn. Sprawia to, że linie produkcyjne stają się bardziej elastyczne, a ich praca jest automatycznie korygowana w przypadku zmiany formatu.

LISTWY ZACISKOWE XTV Z TECHNOLOGIĄ

Nowe listwy zaciskowe XTV firmy Phoenix Contact umożliwiają montaż wszystkich typów przewodów: linkowych, drutowych, z zakuwaną końcówką. Są pierwszymi tego typu listwami, w których zastosowano nową technologię połączeń Push-X.

Push-X działa podobnie do popularnej technologii Push-in, ale wykorzystuje wstępnie naprężony mechanizm zatrzaskowy. Po włożeniu przewodu z minimalną wymaganą siłą, następuje odblokowanie sprężyny i zatrzaśnięcie końcówki przewodu w gnieździe. W tradycyjnym rozwiązaniu sprężyna musiała być całkowicie wciśnięta, co uniemożliwiało montaż przewodów linkowych. Taka końcówka skraca czas instalacji

POŁĄCZEŃ PUSH-X

i umożliwia szybsze okablowanie bez użycia narzędzi i siły. Aby wyjąć drut z otworu, wystarczy wcisnąć przycisk, podobnie, jak w technologii Push-in. Przycisk zawsze wyraźnie pokazuje pozycję zatrzasku, niezależnie od średnicy przewodu i orientacji listwy zaciskowej. Początkowo listwy XTV mają być produkowane w trzech wersjach o przekroju 6, 10 oraz 16 mm2. Poza łatwym montażem, ważną zaletą jest duża odporność na wibracje. Są one w pełni kompatybilne z systemem listew zaciskowych CLIPLINE, co pozwala na łatwe łączenie z innymi listwami zaciskowymi i akcesoriami produkcji Phoenix Contact.

MAŁY SIŁOWNIK O SILE 110 KN

Bosch Rexroth wprowadził na rynek małogabarytowy siłownik CytroMotion w kategorii mocy do 6,2 kW, pracujący z maksymalną siłą 110 kN, z maksymalną szybkością 740 mm/s i oferuje maksymalny skok 800 mm. Jest polecany do maszyn o ograniczonej przestrzeni zabudowy i charakteryzuje się hermetyczną, bezobsługową konstrukcją. CytroMotion zawiera silnik elektryczny, pompę hydrauliczną oraz cylinder z funkcjami sterowania i zaworami grzybkowymi, połączone w małogabarytowej obudowie z hermetyczną częścią hydrauliczną i w pełni elektrycznym systemem sterowania. Wyposażenie opcjonalne obejmuje m.in. cyfrowy system pomiaru położenia z interfejsem SSI. Elektryczny układ sterowania jest podobny do elektromechanicznych. Może być kontrolowany przez tradycyjny falownik. CytroMotion w połączeniu z nowoczesną technologią sterowania poprawia jakość procesów i zwiększa sprawność energetyczną. Przemieszczenia liniowe i siły regulowane są elektronicznie, co zmniejsza zużycie energii do 80 % w porównaniu z tradycyjnymi systemami hydraulicznymi. Cicha pompa zębata ogranicza emisję hałasu do maksymalnie 70 dB(A).

KURTYNY ŚWIETLNE BEZPIECZEŃSTWA

Firma Leuze dodała do swojego porfolio produktów bezpieczeństwa optoelektroniczne kurtyny bezpieczeństwa ELC 100. Są one alternatywą dla serii MLC 500, umożliwiając ekonomiczne zabezpieczanie maszyn przy zachowaniu zasięgu roboczego do sześciu metrów. Zakres pola ochronnego poszerzony jest do krawędzi obudowy, dzięki czemu podczas wdrożenia nie powstają martwe strefy. Rozdzielczości w dwóch wymiarach 17 i 30 mm pozwalają na niezawodne wykrywanie palców oraz dłoni.

Urządzenia są dostępne w wersjach z polem ochronnym o długości 300–1500 mm. Odznaczają się wysoką odporno ścią na wstrząsy i wibracje. Dzięki 4-pinowemu przyłączu oraz uchwytom z funkcją wychylania optoelektroniczne kurtyny bezpieczeństwa ELC 100 cechują się również szybkością montażu. Praktycznym elementem wyposażenia jest wielopoziomowy wyświetlacz wspomagający wyrównywanie, który jest łatwy w odczycie i może być stosowany do szybkiego ustawienia elementów systemu w optymalnym położeniu. Urządzenia nie wymagają konfiguracji.

UTRZYMANIE RUCHU

NVENT SCHROFF – WYTRZYMAŁE SZAFY

Wzmocnione wytrzymałe szafy nVent SCHROFF zapewniają ochronę urządzeń mobilnych w trudnych warunkach na lądzie, powietrzu lub na morzu. Produkty te są za projektowane tak, aby wytrzymały ekstremalne warunki, spełniając jednocześnie najsurowsze wymagania bezpieczeństwa. W ofercie CSI znaleźć można produkty na potrzeby militarne czyli aplikacji o wysokich wymaganiach w zakresie wstrząsów i wibracji, a także certyfikowanych platform produktowych dla MIL-STD-901D. Dodatkowo są odporne na trzęsienie ziemi. Wybrane produkty zawierają również innowacyjną ochronę IP/NEMA i EMC.

Jeśli chodzi o ochronę infrastruktury IT to nVent ma wszystko, czego potrzeba w przeróżnych wersjach a także wymiarach wraz z możliwością modyfikacji. W szafach zintegrowane jest również ogrzewanie w formie „wymiennik powietrze-woda”, a także monitoring środowiskowy i opcje kontroli dostępu. Firma oferuje szeroki wybór szaf sieciowych i serwerowych. Dostępne są różne wersje w wielu wymiarach oraz indywidualne konfiguracje z różnych standardowych produktów w ramach usługi SCHROFF ServicePlus.

NOWY CZUJNIK WIZYJNY 3D Z SERII FH-SMD NA RAMIĘ ROBOTA

FH-SMD to czujnik wizyjny, który umożliwia wykrywanie i elastyczność działania, pozwalając na automatyzację pobierania części.

Nowy czujnik od firmy OMRON można zamontować na robocie, aby rozpoznawał części rozmieszczone losowo (luzem) w trzech wymiarach. Zapewnia to oszczędność miejsca podczas montażu, lepszą kontrolę oraz pobieranie i układanie realizowane w sposób nieosiągalny dla robotów konwencjonalnych. Firma OMRON wprowadza innowacje do zakładów produkcyjnych przez kompleksowe rozwiązania łączące roboty i urządzenia automatyki.

Ze względu na niedobory na ryku pracy producenci poszukują sposobów na zautomatyzowanie procesów, takich jak pobieranie części z pojemników. Nowy czujnik 3D Vision z serii FH-SMD jest na tyle mały i lekki, że można go zamontować na ramieniu robota, co eliminuje konieczność stosowania specjalnego sprzętu montażowego i pozwala zaoszczędzić miejsce. Czujnik ten można przesu-

wać w celu zmiany punktów widzenia i łatwego rozpoznawania części, redukując martwe pola i zapewniając niezawodne wykrywanie. Ponadto nowo opracowana technologia pomiaru 3D umożliwia wykrywanie części w ciągu około 0,4 s, niezależnie od ich kształtu i lokalizacji. Dzięki czemu montaż podzespołów, na przykład w branży motoryzacyjnej, może zostać bezproblemowo zautomatyzowany.

Kreatory prowadzą użytkownika krok po kroku przez proces konfigurowania aplikacji do pobierania – od konfiguracji kamery po kalibrację.

DZIELONE OGRANICZNIKI NAPRĘŻEŃ Z POWIĘKSZONYM LUZEM

Nowy ogranicznik naprężeń jest osadzany po wyjęciu elementu z formy i elastycznie dopasowuje swoją średnicę, aby skompensować odchyłki średnicy otworów w szerokim zakresie, a rozcięcie ma na celu zapobiegać zakleszczaniu się w stanie nieobciążonym. Siła sprężystości powstająca podczas montażu zapewnia samoistne utrzymywanie się ogranicznika w złożeniu detali z tworzywa sztucznego. Po zainstalowaniu CL220 zapewnia minimum 1 mm luzu względem średnicy wkręta; jest to luz o 0,5 mm większy niż w przypadku CL200 Split Seam Compression Limiter (dzielonego ogranicznika

naprężeń serii CL200) firmy SPIROL. Większa średnica wewnętrzna (ID) uwzględnia również powłokę ochronną ArmorGalv, tj. termodyfuzyjną powłokę ze stopu cynku, która zapewnia do 1000 i więcej godzin ochrony w atmosferze rozpylonej solanki, umożliwiając stosowanie tych ograniczników w wysoce agresywnych środowiskach przemysłowych, np. morskim, motoryzacyjnym, górniczym itp. Zaletę ArmorGalv jest to, że nie pomija małych powierzchni ogranicznika i cała wewnętrzna średnica ma kompletną powłokę i ochronę.

PLATFORMA EPLAN 2023

Firma EPLAN wprowadziła na rynek nową wersję oprogramowania, czyli platformę EPLAN 2023. Zapewnia ona m.in. nowe metody zarządzania danymi w chmurze obliczeniowej oraz wielostandardową obsługę makr schematów. Użytkownicy mogą też korzystać z uproszczonego systemu zarządzania danymi urządzeń, co

jest szczególnie przydatne w przypadku pracy nad projektami międzynarodowymi. Do tego wprowadzono m.in. nowy silnik graficzny 3D, zoptymalizowany edytor kabli oraz nowe centrum wprowadzania zapewniające większą wydajność prac inżynieryjnych.

PRZETWORNICE CZĘSTOTLIWOŚCI NORDAC PRO SK 500P

Nord Drivesystems rozszerza rodzinę przetwornic Nordac Pro SK 500P, dodając wersje o mocy znamionowej zwiększonej do 22 kW. Podobnie jak wcześniejsze modele, zawierają one interfejs Ethernet z obsługą różnych protokołów (ProfiNET, EtherCAT, EtherNet IP i Ethernet Powerlink) oraz charakteryzują się wąską konstrukcją, ułatwiającą montaż w szafie sterowniczej. Nowa oferta obejmuje dwa modele na zakresy mocy 7,5–11 kW i 15–22 kW.

Zostały one zaprojektowane na potrzeby logistyki, branży spożywczej oraz firm pocztowych i kurierskich. Podobnie jak poprzednie, charakteryzują się dużą przeciążalnością (do 200 %), dają się łatwo konfigurować przez interfejs Bluetooth oraz nadają się do pracy z silnikami synchronicznymi i asynchronicznymi. Nawet podstawowa wer-

sja Nordac Pro SK 500P zapewnia dużą wszechstronność (interfejs CANopen, chopper hamowania do pracy 4-kwa drantowej, wariant POSICON z funkcją pozycjonowania względnego i bez względnego, wbudowany filtr sieciowy i sterownik PLC). Opcjonalne moduły rozszerzające zapewniają maksymalną elastyczność. Istnieje tu możliwość m.in. dodania funkcji bezpiecznej redukcji momentu i bezpiecznego zatrzymania. Opcjonalny demontowany wyświetlacz operatorski oferuje dużą liczbę wskaźników pracy i stanu oraz umożliwia edycję parametrów. Kolejne opcje to możliwość przyłączania enkoderów i dodatkowych linii I/O oraz interfejs USB-C do parametryzacji przez komputer za pomocą oprogramowania NORDCON.

GWINTY TRAPEZOWE O ZWIĘKSZONEJ SPRAWNOŚCI

I ŻYWOTNOŚCI

Gwinty trapezowe to od dziesięcioleci klasyka inżynierii mechanicznej. Elementy maszyn przekształcają ruch obrotowy w ruch liniowy, m.in. w napędach. Rozwiązanie dryspin zaproponowane przez firmę igus zapewnia większą powierzchnię styku gwintu nakrętki i śruby, niż w klasycznych gwintach trapezowych. To niewielka modyfikacja, wnosząca jednak duże zmiany. Powiększenie powierzchni bocznej gwintu powoduje, że do przenoszenia obciążeń wykorzystywana jest większa objętość tworzywa sztucznego, zoptymalizowanego pod względem tarcia i zużycia. Asymetria umożliwia wydłużenie żywotności o około 30 % w stosunku do klasycznych, symetrycznych gwintów trapezowych. Optymalizacja kąta gwintu zwiększa również ilość dostarczanej energii, którą można wykorzystać. Daje to ponadprzeciętną sprawność, się-

gającą 82 % przy dużym skoku. Technologia śrub pociągowych dryspin jest dostępna w ośmiu nowych wariantach wymiarowych. Gwinty dryspin są nie tylko trwałe, ale też cichsze od wielu konwencjonalnych gwintów trapezowych. Wynika to z faktu, że boki zębów nie są kanciaste lecz zaokrąglone. Prowadzi to do zmniejszenia wibracji, które mogą przybierać formę grzechotania lub piszczenia. Zaokrąglone boki zębów pozwalają śrubom pociągowym poruszać się bez wibracji i niemal bezgłośnie. Tolerancja produkcyjna śruby pociągowej jest węższa niż określona w normie DIN 103, w tolerancji 7e, co zapewnia bardziej precyzyjne zachowanie podczas pracy i pozwala osiągnąć znacznie większą prędkość w urządzeniach końcowych.

KAMERA UV Z WYSOKĄ WYDAJNOŚCIĄ KWANTOWĄ DO 90 %

Kamera pco.edge 4.2 bi UV z oferty Spectropol, której producentem jest firma PCO/Excelitas Technologies przenosi użytkownika na nowy poziom kamer czułych na promieniowanie UV. Specjalne okienko wejściowe wewnątrz kamery pomaga osiągnąć wysoką QE w zakresie długości fal ultrafioletowych. Sam system oparty jest na sprawdzonej i zaufanej serii pco. edge z nowoczesną technologią detektorów z podświetleniem tylnym.

Regulowany system chłodzenia umożliwia chłodzenie czujnika powietrzem lub wodą do –25 °C. W tej temperaturze

NOWOŚĆ

W ONLINE

I AKCESORIA

prąd ciemny jest redukowany do 0,2 e-/piksel/s.

Wysoka rozdzielczość i wymiar piksela 6,5 × 6,5 m2 gwarantują wysoką jakość zdjęć. pco.edge 4.2 bi UV zawiera nowoczesny interfejs USB 3.1, który uzupełnia jego wydajność.

SUPPORT – CZĘŚCI ZAMIENNE

Nowa funkcjonalność dostępna jest na portalu Online Support, centrum naszych usług cyfrowych. Ma on uporządkowaną strukturę, która uwzględnia wszystkie etapy procesu zakupowego: konsultacje i dobory, zapytania i zamówienia, dostawę i przepływ materiałów oraz uruchomienie i konserwację.

Portal Online Support został wzbogacony o nową funkcjonalność „Części zamienne i akcesoria”, dzięki której Klienci mogą wybierać części zamienne, zamienniki produktów oraz usługi i akcesoria, a także składać na nie zamówienia i dokonywać zakupów online.

Użytkownicy mają dostęp do wybranych informacji, w zależności od zakresu działań i zainteresowań. Zadaniem portalu jest wsparcie użytkownika na każdym etapie współpracy. Począwszy od zaprojektowania aplikacji bądź maszyny oraz pozyskania danych CAD, przez dostęp do dokumentacji techniczno-ruchowej czy jakościowej, aż po dostęp do części zamiennych i oprogramowania, które potrzebne są służbom utrzymania ruchu.

ROBOT GP8L FIRMY YASKAWA ZWIĘKSZA PRZEPUSTOWOŚĆ

Robot o zwiększonym zasięgu

GP8L firmy Yaskawa to 6-osiowy robot o wymiarach 598 × 490 × 427 mm, nadający się idealnie do procesów logistycznych (pobieranie z pojemników, pakowanie), a także do montażu, dozowania i obsługi maszyn. Zwiększa przepustowość w ciasnych przestrzeniach produkcyjnych. Duży zasięg, wynoszący 1636 mm w poziomie i 2894 mm w pionie oraz smukła konstrukcja, zapewniają szeroką przestrzeń roboczą i umożliwiają głębokie zagłębienie ramienia w ciasne przestrzenie robocze, co w połączeniu z dużymi prędkościami osi i dużymi przyspieszeniami zwiększa elastyczność w wielu zadaniach przemysłowych.

Instalacja robota przebiega szybko i sprawnie. Pojedynczy kabel łączy manipulator ze sterownikiem,

co ułatwia konfigurację oraz zmniejsza wydatki na konserwację i zapasy części zamiennych. Kable i przewody powietrzne są poprowadzone przez podstawę robota do górnego ramienia, aby wydłużyć ich żywotność i zwiększyć bezpieczeństwo pracy. Rurka instalacyjna ułatwia prowadzenie magistrali fieldbus przez oś S.

Model GP8L charakteryzuje się stopniem ochrony IP54, udźwigiem 8 kg i powtarzalnością 0,02 mm. Może być montowany do podłogi, ściany, uchyłu lub sufitu. Zawiera hamulce na wszystkich osiach.

Roboty z serii GP są sterowane za pomocą standardowego kontrolera YRC1000, niewymagającego transformatora dla napięć wejściowych z zakresu 380–480 V AC. Opcjonalnym wyposażeniem jest innowacyjny programator Smart Pendant.

WYŁĄCZNIK AWARYJNY O MAŁEJ GŁĘBOKOŚCI ZABUDOWY

Kompaktowy wyłącznik awaryjny EC firmy Apem został zaprojektowany specjalnie do montażu na panelu sterowniczym w warunkach, gdzie w przestrzeni za panelem jest mało wolnego miejsca. Jest on instalowany w otworze o średnicy 22 mm i wymaga za panelem jedynie 18,7 mm przestrzeni. Spełnia wymogi normy EN 60947-5-1 oraz EN 60947-5-5, zapewnia ochronę od frontu IP65 i pracuje w zakresie temperatury od –35 °C do +70 °C.

Wyłącznik zapewnia jednocześnie duże bezpieczeństwo działania, dzięki konstrukcji ze zdublowanymi stykami i dodatkowej barierze „Finger Safe” przed przypadkowym kontaktem z częściami pod napięciem podczas montażu. Jest to element łatwy w instalacji – połączenie do instalacji wykonywane jest za pomocą szybkozłączy lub końcówek do lutowania. Podstawowe obszary zastosowań to pojazdy AGV, dźwigi i podnośniki oraz maszyny przemysłowe, budowlane i rolnicze. Klawisz może być okrągły lub trójkątny.

TECHNOLOGIA, KTÓRA GENERUJE OSZCZĘDNOŚCI ENERGII

Schneider Electric zaprezentował przemienniki częstotliwości (falowniki) serii ATV12, które mogą generować do 30 % oszczędności energii.

Mimo niewielkich rozmiarów (najmniejszy model ma tylko 72 mm szerokości, 102 mm głębokości i 143 mm wysokości), Altivar serii 12 ma prawie 150 funkcji specyficznych dla danego zastosowania. Aby urządzenie mogło wytrzymać trudne warunki pracy, karty są standardowo powlekane. Altivar 12 został zaprojektowany na minimum 10 lat użytkowania, w taki sposób, aby ograniczyć do minimum potrze bę konserwacji.

Altivar 12 integruje nowe profile sterowania Standard (U/f), Performance (sensorless flux vector control lub SVC) i Pump/Fan (quadratic profile lub Kn2) dzięki czemu

zapewnia dosko nałą kontrolę prędkości przy skokach obciążenia maszy ny. Szybkie wykrywanie szczytów prądu silnika zwią zanych z niektórymi zastosowaniami, takimi jak przełączanie silnika i łapanie w locie, zapewnia, że nie uszkodzą one silnika.

Dzięki konsoli Multi-Loader produkt może być skonfigurowany przy wyłączonym zasilaniu w oryginalnym opakowaniu bez konieczności zrywania plomby gwarancyjnej. W ten sposób można skonfigurować kilkanaście produktów w czasie krótszym niż 5 minut. Altivar 12 jest łatwo integrowalny z architekturą systemów sterowania. Oferuje również oszczędność energii: dla większości zastosowań pomp i wentylatorów zapewniona jest redukcja kosztów energii o ponad 30 %.

Ruch to nasza pasja.

Naszym

po systemy mechatroniczne. Na całym świecie

zadaniem jest znalezienie właściwego, naj bardziej efektywnego sposobu przemieszczania się. Produkujemy i dostarczamy produkty z dziedziny techniki napędowej, od pojedynczych komponentów

O tym, jak wypada podsumowanie -

Technologiczne i pozatechnologiczne

wsparcie Beckhoff dla rozwoju rynku automatyki

Fot. Beckhoff

NAJWIĘKSZĄ OBSERWOWANĄ OBECNIE REWOLUCJĄ W SZEROKO ROZUMIANEJ BRANŻY AUTOMATYZACJI JEST POWOLNE ZACIERANIE SIĘ RÓŻNIC MIĘDZY PRACĄ

AUTOMATYKA A INFORMATYKA.

-----ROZMOWA

------25 11/2022

-

Urszula Chojnacka AUTOMATYKA

Z NAMI JUŻ DZIŚ POZNASZ PRZEMYSŁ JUTRA

Redakcja AUTOMATYKA

Sieć Badawcza Łukasiewicz –Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Marketing: tel. +48 22 87 40 191, +48 22 87 40 060 e-mail: automatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka

Redakcja AutomatykaOnline.pl

Sieć Badawcza Łukasiewicz –Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Marketing: tel. +48 504 12 66 18 e-mail: redakcja@automatykaonline.pl www.AutomatykaOnline.pl

Komputery panelowe Komputery panelowe i panele operatorskie i panele HMI w przemyśle HMI w

Komputery przemysłowe, nazywane też komputerami IPC (od Industrial PC) wykorzystywane są do sterowania działaniem maszyn, linii produkcyjnych, zrobotyzowanych gniazd, sterowania liniami produkcyjnymi, gromadzenia danych, przewidywania na podstawie zebranych danych z czujników możliwych awarii, analizy wąskich gardeł i oferowania różnych funkcjonalności dostosowanych (za programowanych) stosownie do aplikacji. Co więcej, wszystkie zebrane i przetworzone przez komputery IPC dane są na bieżąco wysyłane do firmowego systemu IT, w tym aplikacji ERP czy PLM. Komputery przemysłowe wykorzystuje się też w zastosowaniach biz-

nesowych. Znajdziemy je w kasach fiskalnych, bankomatach, w terminalach POS (Point Of Sales), systemach inteligentnego transportu, w aparaturze medycznej, na lotniskach i dworcach kolejowych, gdzie odpowiadają za wyświetlanie informacji dla podróżnych (tzw. systemy Digital signage) itp. Z drugiej strony rozwój systemów Przemysłu 4.0, Przemysłowy Internet Rzeczy (IIoT) oraz szeroko pojęta cyfryzacja fabryk (tzw. Smart Factories) sprawił, że komputer IPC jest już nieodzownym elementem systemu sterowania procesami pro dukcyjnymi, logistycznymi i technologicznymi w większości firm. Na początek przyjrzyjmy się, czym różnią

Pomimo dynamicznego rozwoju informatyzacji w przemyśle i coraz częściej pojawiających się komputerów przemysłowych w obszarach produkcyjnych, nadal głównym interfejsem łączącym maszynę z operatorem są panele HMI. Za ich pomocą operatorzy mogą nadzorować produkcję oraz na bieżąco śledzić parametry maszyn. Prosta i wytrzymała budowa paneli HMI oraz możliwość ich szybkiej wymiany w przypadku uszkodzenia sprawiają, że wciąż są to rozwiązania często wykorzystywane, szczególnie w trudnych warunkach przemysłowych. Rosnąca popularność i zapotrzebowanie na analizę

parametrów produkcyjnych sprawiają, że interfejsy graficzne wypierają proste rozwiązania z przyciskami i sygnalizatorami. Panele HMI coraz częściej pełnią także funkcje pomocnicze, takie jak rejestracja danych czy obsługa urządzeń peryferyjnych typu drukarki oraz czytniki kodów kreskowych. Na znaczeniu zyskują również takie funkcje, jak zdalne łączenie się z panelem za pomocą serwerów WWW czy VNC, co umożliwia serwisowanie i podgląd stanu maszyny z dowolnego miejsca na ziemi.

JAKIE SĄ GŁÓWNE ZASTOSOWANIA HMI?

JOANNA ŻURKOWSKA, KIEROWNIK ZESPOŁU FABRYKI 4.0, RACONTROLS SP. Z O.O.

się komputery klasy Industrial PC od typowych maszyn, z których korzystamy na co dzień.

Przemysłowe warunki pracy Podstawową różnicą między komputerem przemysłowym klasy IPC, a zwykłym pecetem jest odporność na wymagające, spotykane na co dzień warunki pracy w przemyśle. W komputerze przemysłowym nie wystarczy zastosować podzespoły klasy serwerowej czy zadbać o to, aby użyte do jego budowy elektroniczne części spełniały wymagania wojskowej, amerykańskiej normy MIL-STD-810. Maszyna tego typu musi sprostać trudnym, panującym w fabryce lub na linii technologicznej warunkom. Często musi też pracować na dworze pod gołym niebemalbo w środowisku zagrożonym wybuchem (wówczas wymagana jest zgodność z europejską dyrektywą ATEX).

W takich miejscach często występuje zwiększone zapylenie, wilgoć, drgania czy wibracje, które są zabójcze dla standardowych, biurowych komputerów, a nawet serwerów. W nieogrzewanej hali może pojawić się ujemna temperatura, a obok pieca hutniczego czy na walcowni często temperatura otoczenia przekracza +60 °C. Komputer przemysłowy musi być też odporny na zakłócenia elektromagnetyczne oraz skoki napięcia wywołane włączaniem i wyłączaniem obrabiarek czy linii technologicznych. To dlatego komputery IPC są projektowane w zupełnie inny sposób.

Podzespoły

Po pierwsze, do budowy maszyn typu IPC stosuje się znacznie trwalsze podzespoły elektroniczne. Standardem są części, które mogą pracować w temperaturze +110 °C (np. wewnątrz obrabiarki, czy systemu sterującego wielkim piecem), a tam gdzie to wymagane, również takie, które mogą pracować w ujemnej temperaturze sięgającyej –20 °C lub niższej – jest to wymagane np. w kopalniach odkrywkowych czy systemach sterujących przesyłem prądu w energetyce.

Do lutowania komponentów na płytce drukowanej wykorzystuje się też dużo trwalsze luty. Mało tego, aby zwiększyć niezawodność konstruktorzy w maksymalny sposób starają się wyeliminować ruchome części. To dlatego w komputerach przemysłowych nie spotkamy praktycznie wentylatorów – wszędzie, gdzie to możliwe, stosuje się chłodzenie pasywne, jedynie za pomocą radiatorów. Co ciekawe w maszynach IPC często obudowa pełni właśnie funkcję zewnętrznego radiatora, stąd często spotykane jej użebrowanie.

Skoro jesteśmy przy obudowach, to istotnym problemem dla komputera przemysłowego mogą być pył i wilgoć, które po dostaniu się do jego wnętrza mogłyby spowodować zwarcie lub ko-

rozję elementów elektronicznych i ich styków na płytce drukowanej. Dlatego na rynku bardzo często spotyka się komputery przemysłowe ze spe cjalnie wykonanymi gniazdami, a ich obudowa jest wykonana zgodnie ze specyfikacją IP67 lub IP68. W tym miejscu warto też wspomnieć, że w komputerach IPC niemal wcale nie stosuje się tradycyjnych twardych dysków. Zastąpiono je całkowicie odpornymi na wstrząsy napędami SSD, najczęściej w postaci modułów M.2

Wibracje – istotny problem

Oddzielną kwestią są wspomniane przed chwilą przy okazji dysków twar

Głównym zadaniem HMI jest komunikowanie się z innymi urządzeniami lub obiektami w celu wizualizowania ich pracy. Jak sama nazwa wskazuje, HMI pośredniczy między człowiekiem a maszyną. Dzięki interfejsowi HMI osoba odpowiedzialna za realizację zadań produkcyjnych może nie tylko obserwować proces, ale też wpływać na jego przebieg i go kontrolować. W uproszczeniu można powiedzieć, że zadaniem HMI jest wizualizacja procesu oraz umożliwienie operatorowi zadawania parame trów pracy obiektów i urządzeń. HMI wykorzystuje się często do

obsługi nie tylko jednej maszyny, ale nawet całej linii produkcyjnej, sterowania systemem HVAC lub do kontekstowej wizualizacji drobnych procesów produkcyjnych. Wielu osobom najczęściej z pojęciem HMI kojarzą się w przemyśle panele operatorskie, które dzięki łatwości programowania, wygodzie instalacji i stosunkowo niskich cenach zyskały swoją popularność. W bardzo prostych procesach, często stosuje się urządzenia integrujące sterowniki PLC z interfejsem operatorskim HMI.

ADLink Technology

dych są drgania i wibracje. Mimo że we współczesnych maszynach IPC nie wykorzystuje się praktycznie w ogóle ruchomych elementów, to wstrząsy mogą, mimo wszystko, uszkodzić konstrukcję komputera. Jeśli maszyna IPC zamontowana jest bezpośrednio na obrabiarce lub na linii produkcyjnej, gdzie występują drgania, wykorzystuje się specjalne, beznaprężeniowe luty. Zabezpieczają one elektroniczne podzespoły zamontowane na płytce drukowanej komputera przed możliwością przerwania elektrycznych kontaktów między komponentami a płytką.

Większe części mocowane są dodatkowo z użyciem elastycznych wypełnień tłumiących drgania, a sama płytka drukowana zabezpieczana jest dodatkowo elastyczną pianką. W komputerach przemysłowych standardowo stosuje się różnego rodzaju podkładki pozwalające w elastyczny i trwały sposób przymocować płytkę drukowaną do obudowy, tak aby nie pękła pod czas większych wstrząsów.

Zakłócenia elektromagnetyczne i trwałość

Istotnym zadaniem obudowy jest zapewnieniu komputerowi IPC ochrony przed zewnętrznymi zakłóceniami elektromagnetycznymi. Zakłócenia te są najczęściej generowane przez indukcyjne silniki elektryczne, które stosowane są do napędzania obrabiarek. Aby zwiększyć ochronę, stosuje się też ekranowane przewody i gniazda. Standardowo stosowane są zabezpieczenia przeciwzwarciowe, nadprądowe, przepięciowe, przeciw temperaturowe i zabezpieczenia związane z nadmiernym poborem mocy przez urządzenie.

Komputery przemysłowe muszą cechować się też dużą żywotnością, przez co rozumie się, że muszą wytrzymywać co najmniej kilka lat nie-

przerwanej pracy. Wynika to z paru powodów, przy czym najważniejszą jest to, że wszelkie zmiany w instalacji przemysłowej wymagają wstrzymania jej pracy, co jest bardzo kosztowne. Ponadto instalacja po zmianach musi ponownie przejść próby rozruchowe, co dodatkowo wydłuża czas przestoju. Co gorsza, wymiana komputera IPC na nowocześniejszy jego model, o ile nie jest modernizowana cała linia produkcyjna, ze względu na kompatybilność sprzętowo-programową może być problematyczna i zazwyczaj jest nieopłacalna, gdyż nie wnosi niczego istotnego do działania linii czy maszyny. To dlatego producenci komputerów przemysłowych projektują je tak, aby zapewnić im sprawny serwis przez 10–15 lat po ich wprowadzeniu do sprzedaży. Co ciekawe, wciąż dostępne są na rynku starsze rozwiązania, które swoją premierę miały nawet 20 lat temu.

Komputery przemysłowe – podział

Zanim przejdziemy do komputerów panelowych, przyjrzyjmy się teraz klasyfikacji maszyn IPC. Najczęściej stosowanym jest podział na komputery kompaktowe, panelowe, jednopłytkowe oraz maszyny IPC Box, określa ne też mianem Box PC. W systemach automatyki przemysłowej najczęściej wykorzystuje się tzw. komputery jednopłytkowe znane również pod nazwą komputerów SBC (Single Board Computer).

DOBÓR PANELU DETERMINUJE JEGO PRZEZNACZENIE

PATRYCJA JASIŃSKA, ZASTĘPCA KIEROWNIKA DZIAŁU TECHNICZNEGO, BECKHOFF SP. Z O.O.

Przy doborze panelu należy wziąć pod uwagę kilka kwestii. Są to czynniki takie jak: możliwości integracji, miejsce, w którym panel będzie używany – a więc stopień ochrony obudowy, to czy panel ma być mobilny czy może będzie zamontowany na stałe przy maszynie oraz oczywiście kwestie takie jak cena, a szczególnie w dzisiejszych czasach – dostępność i wsparcie. W zależności od tego, jak i gdzie panel będzie stosowany, firma Beckhoff oferuje przekrój urządzeń od stopnia ochrony IP20 do IP65 oraz serię CPX dla stref zagrożonych wybuchem (strefa 2/22). Niektóre narzędzia do tworzenia wizualizacji – jak na przykład TwinCAT HMI – umożliwiają wyświetlanie jej w przeglądarce internetowej, a co za tym idzie, można wtedy wykorzystać urządzenia przenośne, które są nam doskonale znane z użytku codziennego. Warto również korzystać z urządzeń i oprogramowania, które mają możliwość ewentualnej rozbudowy w przyszłości, bo wymagania dotyczące aplikacji mogą się zmieniać w czasie i nie musi się to wtedy wiązać z zakupem nowego urządzenia.

Komputery SBC przeznaczone są przede wszystkim do montażu w większych systemach automatyki przemysłowej, które są projektowane bezpośrednio przez nabywcę lub przez integratora systemu. Komputer taki to po prostu niewielka, nieobudowana płytka drukowana z zainstalowanymi na niej wszystkimi niezbędnymi do pracy elementami. Znajdziemy tam wlutowany procesor, kartę graficzną i pamięć oraz wszystkie komponenty, które są niezbędne dla danej aplikacji.

Istotne jest to, że wszystkie złącza mogą być albo wlutowane przy krawędziach płytki, albo sygnały wyprowadzane są przez specjalne piny. Do tego typu pinowych złączy podłącza się odpowiednie wtyczki, co ułatwia montaż w docelowym urządzeniu. Dzięki temu, że komputery SBC są sprzedawane w postaci płytki drukowanej, obudowę oraz sposób montażu nabywca lub integrator dobiera sobie sam we własnym zakresie, w zależności od wymagań aplikacji. Na rynku istnieje kilka standardów formatu komputerów SBC, z których najpopularniejszymi są m.in. PC-104, EBX, EPIC, Nano-ITX, Pico-ITX oraz Femto-ITX. Komputery SBC sprzedawane są również w wersjach fabrycznie zamontowanych w obudowach.

zamontowanymi

Zyskujące na popularności panele mobilne mogą być stosowane np. w przy padku rozbudowanych linii produkcyjnych, gdzie zastępują kilka paneli. Także w autonomicznych systemach transportu, jak np. wózki AGV, które do komunikacji wykorzystują bezprzewodowe technologie wymiany informacji. Są producenci, którzy oferują panele mobilne przeznaczone ściśle do aplikacji i warunków przemysłowych, ale takim mobilnym panelem, przy doborze odpowiedniej technologii wizualizacji i komunikacji, może być również zwykły tablet czy telefon komórkowy. To rozwiązanie jest coraz bardziej popularne zarówno w przemyśle – w aplikacjach monitorujących wydajność produkcji, jak i w budownictwie – do sterowania automatyką pomieszczeń.

Zupełnie inną formą komunikacji człowieka z maszyną mogą być gogle rozszerzonej rzeczywistości, które na przykład wspomagałyby operatora w poszukiwaniu i usuwaniu usterek, pozwalając zobaczyć maszynę w zupełnie innym wymiarze niż obecna, klasyczna dokumentacja.

Najczęściej spotkać się można z komputerami przystosowanymi do montażu na szynie DIN, która wykorzystywana jest w wielu rozwiązaniach systemów automatyki przemysłowej.

Komputery Box PC i komputery kompaktowe Druga grupa komputerów przemysłowych to komputery klasy Box PC. Są to w pełni funkcjonalne komputery klasy PC o niewielkich wymiarach i, co najważniejsze, dostosowane do pracy w warunkach przemysłowych. Najczęściej tego typu maszyny spotyka się w aluminiowych obudowach z użebrowaniem, które służy jako zewnętrzny radiator odprowadzają cy ciepło, o czym już wspomniano. Oczywiście systemy Box PC sprzedawane są też w obudowach dostosowa-

nych do montażu na szynie DIN, a nawet w standardowych serwerowych 19-calowych obudowach typu rack. W tych ostatnich montowane są również pojawiające się ostatnio na rynku systemy klasy Edge Computing. Dzięki obudowie typu rack, komputer przemysłowy może być bez problemu zamonto wany w zwykłej szafie serwerowej, co pozwala znacząco obniżyć koszty infrastruktury systemu automatyki.

Ostatnią grupą są komputery kompaktowe. Ujmując w skrócie, jest to w pełni funkcjonalny, niewielki pod względem wymiarów sprzęt prze znaczony do montażu tam, gdzie występuje bardzo mocno ograniczona przestrzeń – np. w systemie zroboty-

STOPNIE OCHRONY PRZED OBCYMI CIAŁAMI STAŁYMI:

OCHRONYOKREŚLENIE

0Bez ochrony

1

2

3

4

Ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 50 mm i większej

Ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 12,5 mm i większej

Ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 2,5 mm i większej

Ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 1,0 mm i większej

5Ochrona przed pyłem

Próbnik przedmiotowy, kula o średnicy 50 mm, nie może wchodzić całkowicie (cała średnica próbnika nie może przejść przez otwór w obudowie).

Próbnik przedmiotowy, kula o średnicy 12,5 mm, nie może wchodzić całkowicie (cała średnica próbnika nie może przejść przez otwór w obudowie).

Próbnik przedmiotowy, kula o średnicy 2,5 mm, nie może wchodzić całkowicie (cała średnica próbnika nie może przejść przez otwór w obudowie).

Próbnik przedmiotowy, kula o średnicy 1,0 mm, nie może wchodzić całkowicie (cała średnica próbnika nie może przejść przez otwór w obudowie).

Przedostanie się pyłu nie jest całkowicie wykluczone, ale pył nie może wnikać w takich ilościach, aby zakłócić prawidłowe działanie aparatu lub zmniejszać bezpieczeństwo.

6Ochrona pyłoszczelnaPył nie może wnikać.

STOPNIE OCHRONY PRZED WODĄ:

0Bez

1

2

ochrony—

Ochrona przed pionowo padającymi kroplami wody

Ochrona przed pionowo padającymi kroplami wody przy wychyleniu obudowy do 15°

Pionowo padające krople wody nie wywołują szkodliwych skutków.

Pionowo padające krople wody przy wychyleniu obudowy o dowolny kąt do 15° od pionu w każdą stronę nie wywołują szkodliwych skutków.

3Ochrona przed natryskiwaniem wodą Woda natryskiwana pod dowolnym kątem do 60° od pionu z każdej strony nie wywołuje szkodliwych skutków.

4Ochrona przed bryzgami wody Woda rozbryzgiwana na obudowę z dowolnego kierunku nie wywołuje szkodliwych skutków.

5Ochrona przed strugą wody Woda lana strugą na obudowę z dowolnej strony nie wywołuje szkodliwych skutków.

6Ochrona przed silną strugą wody Woda lana silną strugą na obudowę z dowolnej strony nie wywołuje szkodliwych skutków.

7

8

Ochrona przed skutkami krótkotrwałego zanurzenia w wodzie

Ochrona przed skutkami ciągłego zanurzenia w wodzie

Obudowa zanurzona krótkotrwale w wodzie, w znormalizowanych warunkach dotyczących ciśnienia i czasu powinna uniemożliwiać wnikanie takiej ilości wody, która powodowałaby szkodliwe skutki.

Obudowa ciągle zanurzona w wodzie, w warunkach uzgodnionych między wytwórcą i użytkownikiem, lecz bardziej surowych niż według cyfry 7, powinna uniemożliwiać wnikanie takiej ilości wody, która powodowałaby szkodliwe skutki.

PIERWSZA CYFRA KODU IPXX KRÓTKI OPIS STOPNIA

DRUGA CYFRA KODU IPXX KRÓTKI OPIS STOPNIA OCHRONYOKREŚLENIE

Klienci przyzwyczajeni do atrakcyjnych stron internetowych i aplikacji w smartfonie chcieliby, aby ich wizualizacje przemysłowe wyglądały równie nowocześnie i i były tak samo funkcjonalne. Stąd duże zainteresowanie technologiami webowymi i szklanymi panelami z technologią multitouch. Zauważam również większe zainteresowanie zabudowanymi panelami do montażu na ramieniu takimi jak np. B&R AP5000, wyposażonymi w dodatkowe przyciski czy czytnik RFID. Rosnące koszty pracowników sprawiają, że coraz częściej opłaca się kupić gotowy, zabudowany panel niż konstruować szafkę elektryczną ręcznie montując wyświetlacz, przyciski i inne oprzyrządowanie.

Jako urządzenia dodatkowe sprawdzają się panele mobilne. Smartfony są coraz częściej używane do zdalnego monitorowania

zowanym, czy wewnątrz obrabiarki. Cechą charakterystyczną kompute rów kompaktowych jest całkowicie pasywne chłodzenie, aluminiowa , zawsze użebrowana obudowa oraz bardzo wysoka odporność na wibracje. Komputery te korzystają najczęściej z energooszczędnych procesorów ARM. Bardzo rzadko można w nich znaleźć układy z rodziny Intel Core.

Komputery panelowe i panele operatorskie HMI Przejdźmy do komputerów panelowych (panel PC) i systemów HMI (Human-Machine Interface). Ich cechą charakterystyczną jest zintegrowany, najczęściej dotykowy ekran. Dzięki temu, podobnie jak znane z biur komputery All-in-One, łączą one w sobie funkcjonalność komputera i monitora. Systemy tego typu wykorzystywane są przede wszystkim jako terminale operatorskie lub stanowiskowe stacje robocze. Komputery panelowe oraz panele operatorskie HMI przymocowuje się najczęściej do maszyn i obrabiarek, wbudowuje w pulpity bądź szafy sterownicze, mocuje na ścianie lub, w zależności od wersji, nad- lub podtynkowo, np. w salach konferencyjnych i systemach inteligentnych budynków.

Tu ważna uwaga, w większości dostępnych katalogów nie rozróżnia się paneli operatorskich HMI i komputerów panelowych. Tymczasem obie klasy urządzeń dość mocno się różnią od

linii produkcyjnych. Większe tablety pomagają natomiast podczas prac nastawczych i serwisowych, dzięki czemu operatorzy i ser wisanci nie są przywiązani do jednego punktu linii produkcyjnej, ale mogą sprawdzać funkcjonalność poruszając się z tabletem wzdłuż kolejnych stacji procesowych. Wszystkie nowe rozwiązania stały się możliwe dzięki zastosowaniu technologii webowych takich jak B&R mapp View, które pozwalają na uruchomienie wizualizacji przemysłowej na dowolnym urządzeniu z przeglądarką internetową. Zakup powinny rozważyć firmy, w których występują częste przezbrojenia linii produkcyjnych, ponieważ panele mobilne pomagają sprawniej przeprowadzać i monitorować zmiany.

siebie. Panel operatorski HMI to stosunkowo prosty sterownik przemysłowy, wyposażony w wyświetlacz i przyciski. Jego zadaniem jest wizualizacja pracy maszyn, linii produkcyjnej czy obiektów przemysłowych i systemów automatyki budynków, do których jest bezpośrednio podłączony.

Co więcej, podobnie jak sterowniki PLC, panele operatorskie mają wbudowany szereg, często specjalizowanych wejść i wyjść – cyfrowych i analogowych. Do panelu HMI wgry-

mów IT. Innymi słowy, panel operatorski to sterownik PLC z ekranem.

Komputer panelowy to pełnoprawny komputer klasy Box PC zintegrowany z ekranem. Bez problemu poradzą sobie z uruchamianiem dowolnego oprogramowania, w tym stosowa nych do sterowania produkcją aplikacji SCADA. Mogą też posłużyć do wizualizacji procesu, alarmowania i wysyłania komunikatów o stanie procesu, gromadzenia danych z linii produkcyjnej i ich archiwizowania.

wane jest specjalne dedykowane dla danego modelu i aplikacji oprogramowanie wizualizacyjne. Innymi słowy, panel operatorski służy do wizualizacji oraz do zadawania pa rametrów pracy podłączonych do niego urządzeń, linii czy systemów automatyki budynkowej. Niekiedy dodatkową funkcją jest możliwość udostępnia przez panel informacji procesowe do nadrzędnych syste

Bez problemu można na nich wy konywać różnorodne analizy, w tym analizy z wykorzystaniem algorytmów sztucznej inteligencji i Big Data. Tego typu komputery panelowe nazywa się systemami Edge Computing. Mają one wystarczająco dużą moc obliczeniową, często wyposażone są też w akceleratory grafiki. Wykorzystuje się je do analizy danych bezpośrednio na linii produkcyjnej, w tym przy wykorzysta-

niu wspomnianej sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego.

Oczywiście komputery panelowe, podobnie jak wszystkie systemy IPC, stosowane są też do uruchamiania dedykowanych aplikacji wspierają cych proces produkcji i jej wizualizacji. Komputer panelowy wyposażony w odpowiednią kartę graficzną, umożliwia nie tylko podgląd działania procesu i sterowanie nim, ale również jego wizualizację w 3D. Komputer panelowy bez problemu może też gromadzić dane z całego procesu produkcyjnego, komunikuje się ze sterownikami PLC, panelami operatorskimi HMI, wbudowanymi w obrabiarki a także czujnikami, w tym z systemami Przemysłowego Internetu Rzeczy IIoT.

Konstrukcja panelu dotykowego

Jak można się domyślić, podstawowym interfejsem użytkownika, zarówno w komputerach panelowych, jak i panelach operatorskich HMI jest ekran dotykowy. Spotkać się tu można z czterema rozwiązaniami, spośród których można wybrać taki typ panelu dotykowego, który najlepiej dopasowany jest do potrzeb aplikacji lub specyfiki obsługi urządzenia. Dwa podstawowe bardzo dobrze znane są z urządzeń mobilnych – są to ekrany dotykowe rezystancyjne i pojemnościowe.

W ekranach rezystancyjnych nałożona na wyświetlacz powierzchnia czuła na dotyk, zbudowana jest z dwóch plastikowych płytek. Płytka wierzchnia

wykonana jest z cienkiego i odpornego na zadrapania polimeru i pokryta umieszczoną „od spodu” cienką warstwą materiału przewodzącego prąd elektryczny (tlenek cyny i tlenek indu). Pod górną płytką, poniżej materiału przewodzącego, znajduje się druga plastikowa płytka. Obydwie płytki nie mają ze sobą kontaktu aż do momentu, gdy użytkownik nie wciśnie ekranu palcem lub rysikiem. Następuje wówczas kontakt pomiędzy oddalonymi od siebie nieznacznie powierzchniami. W wyniku ich zetknięcia powstaje zwarcie, które dzięki zmierzeniu oporów pionowego i poziomego zamieniane jest na dane wskazujące procesorowi odpowiedzialnemu za obsługę ekranu miejsce styku.

Ekran rezystancyjny zapewnia punktową, precyzyjną czułość miejsca wskazania i dobrą widoczność, która spada jednak mocnym słońcu. Można go obsługiwać za pomocą każdego materiału, nie tylko palcem. Charakteryzuje się krótkim czasem reakcji i niskimi kosztami produkcji. Co ważne, problemów nie sprawia nawet obsługa lekko zmoczonego czy zabrudzonego wyświetlacza. Podstawową wadą jest tu brak wielodotyku. Ekrany te wymagają też dość mocnego wciśnięcia danego punktu w celu wykrycia dotyku.

Ekran pojemnościowy składa się najczęściej ze szklanej szybki pokrytej specjalną warstwą przewodzącą. W tej roli wykorzystywany jest zazwyczaj tlenek indowo-cynowy, który charakteryzuje się dużą przepuszczalnością świa-

tła i bardzo dobrym przewodnictwem. Dotknięcie powierzchni płytki palcem lub wskaźnikiem przewodzącym prąd powoduje zmiany pojemności elektrostatycznej znajdujących się w danym miejscu elektrod. Dzięki temu punkt styku palca z wyświetlaczem może być bardzo dokładnie określony. Zresztą nie tylko jeden. Urządzenie potrafi bowiem określić ich kilka lub nawet kilkanaście, dzięki czemu można skorzystać z zalet wielodotyku. Ekran taki znakomicie wykrywa nawet drobne muśnięcia czy przesunięcia palcem po wyświetlaczu. Co ważne, przepuszcza dużo światła i można go pokryć warstwą ochronną, co zwiększa jego żywotność i pozwala korzystać z niego w pełnym słońcu, Wadą jest dużo wyższy koszt produkcji, utrudniona obsługa w przypadku zabrudzeń i to, że obsługiwać go można palcem lub specjalnym materiałem.

Innymi typami ekranów stosowanych w przemysłowych komputerach panelowych i panelach operatorskich HMI są wyświetlacze z ekranami dotykowymi na podczerwień (nazywanymi też czasem, niezbyt poprawnie, optycznymi) i ultradźwiękowymi, nazywanymi też ekranami dotykowymi typu SAW (Surface Acoustic Wave). Co ciekawe, oba pozwalają na swobodne sterowanie urządzeniem, nawet w sytuacji kiedy pracownik ma ubrane grube rękawice ochronne. Tego typu ekrany działają również w zupełnie inny sposób. Nie

wymagają pokrywania wyświetlacza żadną specjalną warstwą.

Na dwóch krawędziach takiego ekranu zamontowane są listwy z diodami LED emitujące podczerwone światło, a na przeciwnych listwy z detektorami czułymi na podczerwień. W przypadku ekranów SAW montuje się emitery i odbiorniki ultradźwięków. W wypadku ekranów IR emitowane wiązki tworzą siatkę świetlną, która jest wykrywana przez czujniki umieszczone na przeciwległych krawędziach. Przytknięcie jakiegoś materiału, np. palca, do wyświetlacza zaburza prze-

syłanie promieni podczerwonych w danym miejscu, co pozwala na dokładne określenie punktu dotyku. Ekrany optyczne obsługują wielodotyk i umożliwiają obsługę praktycznie dowolnym przedmiotem. Ich podstawowa wada to podatność na zakłócenia wynikające z bardzo silnego światła czy zapylenia pomieszczenia. Poza tym czujniki umieszczone są w ramce okalającej wyświetlacz, co wpływa na zwiększenie gabarytów wyświetlacza.

Podobnie działają ekrany SAW, jednak muszą być dodatkowo zaopatrzone w szybę, po powierzchni której

Rynek automatyki wymusza stały rozwój w zakresie rozwiązań nowoczesnych systemów sterowania, kontroli procesów produkcyjnych i wizualizacji. Jednym z podstawowych czynników, którymi kierują się klienci w wyborze paneli HMI, jest możliwość obsłużenia tych elementów przez panel operatorski. Im większa liczba dostępnych gotowych sterowników do urządzeń automatyki, tym większa jest uniwersalność panelu HMI. Innym ważnym czynnikiem jest funkcjonalność panelu HMI. Klienci wymagają od panelu operatorskiego tworzenia trendów, receptur, skryptów, poziomów dostępów dla poszczególnych użytkowników oraz możliwości kompilacji i zapisu danych historycznych na zewnętrznych nośnikach pamięci. Do tego dochodzą rozwiązania, które zwiększają wygodę użytkownika. Możemy do nich zaliczyć

rozwój możliwości sprzętowych panelu HMI (rozdzielczości, liczby kolorów, prędkości procesora), jak również możliwość obsługi przez urządzenia peryferyjne, takie jak smartfon, tablet czy komputer PC, a także usługę zdalnego dostępu. Ostatnim ważnym czynnikiem przy doborze panelu HMI jest cena urządzenia.

Ciekawym produktem wydają się także panele “w chmurze” (są to urządzenia HMI, które nie mają własnego wyświetlacza, a urządzeniem wyświetlającym może stać się dowolne urządzenie mobilne). Wśród coraz częściej wymienianych funkcjonalności są także możliwości obsługi, różnego rodzaju baz danych, jak również integracji wyświetlacza z zaimplementowanymi już systemami automatyki (np. typu SCADA).

rozpraszane będą fale ultradźwiękowe. Podobnie jak w przypadku ekranów dotykowych IR, fale te tworzą siatkę. Miękkie przedmioty takie jak palec czy gumka ołówkowa w momencie dotknięcia ekranu pochłaniają część fal tworząc tzw. „cień ultradźwiękowy”. Cień wykrywany jest przez receptory na brzegach ekranu, a następnie przetwarzany przez kontroler ekranu na współrzędne miejsca dotyku.

Budowa komputerów panelowych

Jak już wspomniano, pod względem funkcjonalności komputery panelowe przypominają zwykłe komputery typu All-in-One. Asortyment przekątnych ekranu jest tu bardzo szeroki. Znaleźć można m.in. niewielkie dotykowe ekrany LCD o przekątnej 4,5–5,5 cala, jak również wyświetlacze, których przekątna osiąga nawet 64 i więcej cali. Jednak typowy ekran w komputerze panelowym ma wielkość od 5,5 do 13–15 cali. Jeśli chodzi o rozdzielczość to jest to zwykle 720 px lub 1080 px. Coraz częściej w komputerach z większymi panelami, rzędu 28–32 cali pojawiają się ekrany o większych rozdzielczości, gdzie spotkać się można nawet z rozwiązaniami 4K, a nawet w tych największych 8K. Co ciekawe, dość trudno spotkać komputery panelowe z ekranem panoramicznym o proporcjach ekranu 16:9 – jeśli już to najczęściej są to maszyny z grupy Digital Signage

wykorzystywane do prezentacji treści multimedialnych, np. na lotniskach. Zależnie od wymagań aplikacji, nośnikiem danych w komputerze panelowym jest karta Flash z systemem operacyjnym albo wbudowany napęd SSD M.2 (czasami kilka). W maszynach tych bez problemu zamontować można karty rozszerzeń za pomocą wykorzystania złączy PCI Express x1 lub x4, a niekiedy nawet x16 (karta graficzna). Obecnie komputery panelowe wyposażone są najczęściej w energooszczędne wersje procesorów Intel Core i3, i5 oraz i7 i AMD Ryzen. Często można spotkać procesory ARM. Typowo montuje się w nich 8–64 GB pamięci RAM, choć zdarzają się również modele wyposażone nawet w 512 GB pamięci operacyjnej. Bywają też maszyny wykorzystują-

słowej), złącza USB, w tym USB 3.2 Gen 2x2, Thunderbolt 3 i 4 oraz dwa, trzy porty LAN, a także moduł Wi-Fi, w tym w najnowszym standardzie Wi-Fi 6E. Wiele modeli komputerów panelowych może być zasilanych w trybie AT, czyli komputer uruchamia się natychmiast po włączeniu zasilania. Typowo komputery te pozwalają na pracę w temperaturach od –20 °C do +75 °C. Dzięki temu mogą być stosowane na otwartym powietrzu, np. w energetyce, górnictwie odkrywkowym, cukrowniach, elewatorach czy w przemyśle cementowym.

Tablet zamiast panelu

Coraz więcej maszyn i urządzeń wyposażonych jest w moduły łączności bezprzewodowej Wi-Fi. Dzięki temu producenci zaczęli myśleć nad dość nowatorskim rozwiązaniem, jakim jest zastosowanie tabletu klasy przemysłowej zamiast panelu operatorskiego. Co to daje? Oszczędności. Jeden tablet można bowiem wykorzystać do zarządzania kilkoma maszynami.

ce w niezwykle silne karty graficzne pozwalającą na rendering grafiki 3D w czasie rzeczywistym. We wszystkich tego typu komputerach panelowych można bez problemu rozbudować pa mięć RAM, zwykle za pomocą modułów SO-DIMM. Zapowiadane są też maszyny wykorzystujące najnowsze pamięci DDR5, póki co, nie ma ich jeszcze w polskich sklepach.

Jeśli chodzi o sygnał wideo, to standardem są wyjścia HDMI i mini DisplayPort. Obowiązkowe są też porty COM (ze względu na kompatybilność ze starszymi systemami automatyki przemy-

Przykładowo taki tablet może być standardowo doczepiony i przypisany do jednej obrabiarki. Maszyna, która nie wymaga zaś częstych interwencji obsługi może być pozbawiona własnego wyświetlacza i doraźnie można posłużyć się tym samym, jednym tabletem. Czy takie rozwiązanie ma sens? Raczej tak, oprócz obniżenia kosztów zmniejsza się też liczba elementów, które trzeba serwisować w ramach obowiązków służb utrzymania ruchu.

O s p rzęt Osprzęt komunikacyjny

Agnieszka Staniszewska

Do budowy sieci przemysłowych niezbędny jest osprzęt komunikacyjny dedykowany do zastosowań w przemyśle. Komponentów z tej kategorii na rynku automatyki nie brakuje. Producenci i dystrybutorzy działający na rynku posiadają ich bogatą gamę.

Konwersja

Jedną z głównych grup produktowych zaliczających się do osprzętu komunikacyjnego są różnorodne konwertery transmisji. Wspomniane komponenty umożliwiają konwersję protokołów przesyłu danych. Tym samym mogą

stanowić spoiwo między podsieciami i umożliwiać łączenie podsystemów w jeden scentralizowany system ste rujący układem automatyki. Każde urządzenie działające w systemie może wysyłać informacje w sposób różnorodny, np. z użyciem sygnałów cyfrowych, analogowych lub wykorzystując wybrany protokół komunikacyjny. To konwerter zadba o odpowiednią ob róbkę i wzmocnienie, tak aby nadrzędny sterownik mógł zrozumieć odbieraną informację. Podobnie sterownik, wykorzystując dane medium transmisyjne, może dzięki konwerterom przekazywać dane do wszystkich podłączonych do sieci urządzeń pracujących z użyciem różnych protokołów. W przeglądzie konwerterów zwrócono szczególną uwagę na komponenty do konwersji protokołów sieciowych oraz takie, w których protokoły sieciowe występują jako nośniki danych wejściowych lub wyjściowych z konwertera.

Jednym z głównych producentów konwerterów jest firma Moxa, której autoryzowanym przedstawicielem w Polsce jest firma Elmark Automatyka. Przykładowym komponentem odpowiedzialnym za konwersję transmisji z użyciem Modbus RTU, realizowaną przez port szeregowy RS-485 na transmisję EtherNet/IP, jest konwerter MGate 5105-MB-EIP. Konfiguracja urządzenia polega na zadeklarowaniu go jako

Modbus master lub slave. Port Modbus jest wyposażony w optyczną bramę 2 kV. Stan urządzenia można diagnozować za pomocą kontrolek LED, obudowa jest wykonana z metalu, komponent jest wyposażany w kartę microSD.

Pomost między interfejsem szeregowym a siecią Ethernet może stanowić inne urządzenie firmy Moxa. Chodzi o konwerter NPort 5150, który umożliwia podłączenie do sieci urządzeń z interfejsem RS-232/422/485. Opisywany komponent charakteryzuje się możliwością automatycznego odzyskiwania połączenia z siecią, zabezpieczeniem przeciwprzepięciowym, dedykowa nym oprogramowaniem NPort Administrator, możliwością konfiguracji przez konsolę web. Konwerter jest zasilany napięciem z zakresu 12–48 V DC i ma aluminiową obudowę.

Przykładem konwertera sieci Ethernet na transmisję używającą RS-232 może być model ADA-13110MG znajdujący się w ofercie firmy CEL-MAR. Urządzenia wyposażone w interfejs RS-232 mogą transmitować dane przez sieć Ethernet. Dzięki wbudowanemu serwerowi WWW możliwa staje się zdalna konfiguracja konwertera oraz zarządzanie z użyciem p rzeglądarki internetowej. Konwerter jest wyposażony w szereg zabezpieczeń, np. przed odwrotnym podłączeniem zasilania, jest izolowane galwanicznie między

zasilaniem a interfejsami Ethernet oraz RS-232.

W przypadku zwiększenia zasięgu komunikacji konieczne może być skorzystanie z dobrodziejstw, które oferuje światłowód. Oprócz znacznego zwiększenia zasięgu, zapewnia on również ochronę przed zakłóceniami elektromagnetycznymi, na co w warunkach przemysłowych należy zwrócić szczególną uwagę. Konwersję między siecią Ethernet a światłowodem może zapewnić urządzenie firmy Moxa dostępne w ofercie firmy Elmark Automatyka. Chodzi o IMC-101-S-SC-80-T. Dzięki niemu sygnał Ethernet może być wysyłany przez światłowód na odległość sięgającą 80 km bez używania wzmacniaczy. Omawiany konwerter może więc znaleźć zastosowanie w zakładach przemysłowych o dużej

Inny konwerter zapewniający konwersję z sieci Ethernet na sygnał światłowodowy znajduje się w portfolio firmy ASTOR. Chodzi o urządzenie Astraada JET-CON-1301-M. Konwerter zwiększ zasięg zasięg komunikacji przemysłowej nawet do 30 km. Ten kompaktowy komponent ma szereg zabezpieczeń, np. przeciwprzepięcio we 1,5 kV czy funkcję automatycznego przekazywania informacji o utracie połączenia wspomagającą wykrywanie awarii połączenia miedzianego.

Również w ofercie RS Group można znaleźć konwertery Ethernet – światłowód. Przykładem może być konwerter RS Pro działający przy zasilaniu z zakresu 100–240 V AC. Podobnie jak wcześniej wspominane urządzenia realizujące te same funkcjonalności, komponent ma funkcje autonegocjacji oraz autocros-

PRODUCENCI KOMPONENTÓW DEDYKOWANYCH DO SIECI PRZEMYSŁOWYCH MUSZĄ NIEUSTANNIE DOSTOSOWYWAĆ FUNKCJONALNOŚĆ TYCH URZĄDZEŃ DO POSTĘPU TECHNOLOGICZNEGO ZWIĄZANEGO

Z SIECIAMI KOMUNIKACYJNYMI.

powierzchni produkcji. Urządzenie ma złącze RJ45 do przyłączenia sieci Ethernet oraz złącze SC przeznaczone do jednomodowego światłowodu. Ciekawą funkcjonalnością zaimplementowaną w konwerterze jest mechanizm Link Fault Pass-Through. Zapewnia on automatyczne zamy kanie połączenia po jednej stronie konwertera w przypadku utraty połączenia z drugiej jego strony. Pewność ciągłości pracy zapewnia redundantne zasilanie, dzięki któremu w przypadku awarii zasilania głównego urządzenie zaczyna być zasilane z alternatywnego źródła zasilania podłączonego do drugiego z wejść zasilających. Komponent ma przekaźnik alarmowy, może być montowany na szynie DIN lub po zastosowaniu dodatkowych uchwytów na ścianie. Urządzenie jest odporne na wstrząsy i wibracje, a jego stopień ochrony wynosi IP30.

singu umożliwiające odpowiednio automatyczny dobór optymalnej prędkości oraz używanie kabli prostych i crosso wych. Omawiany konwerter zapewnia transmisję danych na odległość sięgającą 2 km.

Moduły I/O

Wśród komponentów sieciowych używanych do budowy sieci przemy słowych można wyróżnić moduły I/O. Najczęściej są one montowane blisko sterownika nadrzędnego i służą do jego komunikowania się z urządzeniami wykonawczymi oraz czujnikami zbierającymi informacje z otoczenia. Większość modułów dostępnych na rynku umożliwia elastyczne konfigurowanie portów

i decydowanie o ich przeznaczeniu. Jednym z wyróżników każdego z modułów jest kompatybilność z określonymi protokołami sieciowymi opartymi na technologii Ethernet, tj. EtherCAT, EtherNet/IP, Profinet czy Modbus/TCP. Moduły częstokroć umożliwiają korzystanie z funkcjonalności PoE (Power over Ethernet), tym samym urządze nia podłączone do nich są zasilane i zarządzane z użyciem jednego kabla. Ze względu na swój charakter moduły mają wysoki stopień ochrony IP oraz są wykonane z odpornych na uszkodzenia materiałów.

W tabeli zestawiono przykładowe moduły I/O różnych producentów i dystrybutorów, tym samym przedstawiono charakteryzujące je podstawowe parametry i właściwości. Najważniejsze z nich to liczba dostępnych portów oraz wspierane protoko- ły sieciowe.

Switch – łącznik sieciowy

Dla zapewnienia bezkolizyjnego i płynnego przesyłu informacji między urządzeniami zastosowanie znajdują switche przemysłowe. Dokonują one segmentacji całej sieci połączeń. Urządzenie podłączone do switcha ma zapewnioną komunikację z innym, wybranym urządzeniem podłączonym do innego portu tego urządzenia. Jednocześnie nie ingeruje w pozostałe połączenia i nie obciąża ich. Można więc stwierdzić, że switch jest doskonałym, bezkolizyjnym skrzyżowaniem wielu połączeń między urządzeniami, których liczba rośnie wraz ze stopniem rozbudowy systemu automatyki. Nie ulega więc wątpliwości, że switche są bardzo powszechnie używanymi komponentami w sieciach przemysłowych

modelLMP-0800GLMX-1802G-SFPORingIGPS-9080 zarządzalność +++ ilośćportów 816 + 2 SFP8 prędkość10/100/1000Mbit/s + / + / ++ / + / ++ / + / + autonegocjacja +++ autocrossing +++ tabelaadresówMAC 8k8k8k przewód typ skrętkaskrętkaskrętka min.kategoria 3 / 5 / 5e3 / 5 / 53 maks.dł.[m] 100100100 sposóbmontażu ściana +++ szyna +++ diagnostykaLED +++ napięciezasilania[V] 48–55 DC12–48 DC12–57 DC pobórmocy[W] 151512 wymiary(szer×wys×gł) [mm×mm×mm] 54 × 142 × 9967 × 142 × 9954,1 × 106,1 × 145,4 materiałobudowy metalmetalb.d. stopieńochrony IP 30IP 30IP 30 temp.otoczenia(praca)[˚C] –10–70–40–75–40–70

dla usprawnienia ich działania oraz zapewnienia bezkolizyjnego przesyłania informacji między dużą liczbą urządzeń. Dzięki switchom możliwe jest central ne sterowanie wieloma urządzeniami wykonawczymi, które funkcjonują w jednej, wielkiej sieci przemysłowej. Użytecznymi funkcjonalnościami, którymi charakteryzuje się niemal każdy switch wykorzystywany w przemyśle jest autonegocjacja i autocrossing, czyli odpowiednio automatyczne dostosowywanie prędkości transmisji oraz automatyczne przyporządkowanie par połączeń przy złączu RJ45. Istotnymi parametrami każdego switcha jest liczba obsługiwanych portów, obsługiwana przez komponent prędkość transmisji, typ przewodów, które mogą być pod-

łączane do urządzenia oraz ich maksymalna dopuszczalna długość. Ważne przy doborze konkretnego modelu jest zwrócenie uwagi na możliwości diagnostyczne z użyciem dedykowanych diod. Warto jednak zastanowić się nad różnicą między standardowym switchem, który funkcjonuje chociażby w sieciach domowych a switchem przemysłowym dostępnym w ofercie wielu dostawców automatyki. Switch przemysłowy wyróżnia się przede wszystkim obudową, która jest wykonana z materiału niepodatnego na uszkodzenia. Obudowy mają wysokie klasy ochrony IP przed zapyleniem oraz wilgocią. Dodatkowo przemysłowe wykonanie zapewnia szerszy zakres temperaturowy, w którym może pracować switch oraz zwiększo-

ną odporność na wibracje pochodzące od pracujących maszyn i urządzeń. Ponadto w większości przypadków, switche przemysłowe umożliwiają montaż na szynie DIN, co pozwala na łatwe umieszczenie komponentu wśród innych elementów automatyki w szafie sterującej. Umożliwia to łatwiejsze zaplanowanie okablowania systemu i jednoczesne jego uproszczenie. Z praktycznego punktu widzenia istotne jest również dopuszczalne napięcie zasilania urządzenia, które jest dostosowane do tego, które można spotkać w szafach sterowniczych. Najczęściej spotykane jest napięcie wynoszące 24 V. Przemysłowe wykonanie switcha zapewnia możliwość zasilania redundantnego. Dzięki podpięciu dwóch niezależnych

źródeł zasilania, w razie problemów z jednym z nich, nie dochodzi do przerwania komunikacji. Jest to niezwykle pożądana funkcjonalność, dzięki której redukowane jest ryzyko awarii systemu automatyki.

Switche przemysłowe można podzielić na dwie duże grupy – zarządzalne oraz niezarządzalne. Te drugie działają od razu po podpięciu do nich urządzeń, nie wymagają żadnych dodatkowych czynności. Nie ma jednak możliwości jakiejkolwiek konfiguracji. Tę zapewniają switche zarządzalne. Ich zasada działania jest taka sama, z tą różnicą, że możliwe jest ich dostosowanie do indywidualnych potrzeb infrastruktury. Przykładowo można utworzyć redundantne połączenia, które są kluczowe

dla działania całego systemu automatyki. W razie awarii jednego z nich może to zapobiec przestojom. Zarządzalność może również umożliwić podniesienie stopnia zabezpieczenia sieci przed niepożądanym dostępem. Można bowiem dokonywać filtracji adresów IP, tym samym broniąc dostępu do sieci przed intruzami. W przypadku urządzeń wykorzystujących technologię PoE, która umożliwia zasilanie kom ponentów podłączonych do switcha bezpośrednio przez kabel ethernetowy, możliwe jest regulowanie mocy dostarczanych do urządzeń oraz sterowanie nimi. Zarządzalność umożliwia również wybór przez switch z dostępnej gamy protokołów komunikacyjnych tego, który jest używany w danym systemie

automatyki. Na etapie projektowania należy rozważyć, czy w danym syste mie istnieje konieczność korzystania z funkcjonalności oferowanej przez switche zarządzalne. Warto bowiem pamiętać o znacznej różnicy cenowej między wersjami zarządzalnymi oraz niezarządzalnymi switchów.

Przykładowe switche różnych producentów i dystrybutorów zestawiono w tabeli porównawczej, która obrazuje mnogość i różnorodność tego rodzaju komponentów na rynku automatyki.

Połączenie bezprzewodowe Urządzenia działające na bazie Ethernet wymagają podłączenia do sieci przemysłowej. Gdy nie ma możliwości dokona-

nia tego w tradycyjny sposób, czyli przez odpowiednie okablowanie, należy użyć metod bezprzewodowych. Tym samym możliwe jest komunikowanie się między urządzeniami fizycznie niepołączonymi ze sobą.

Automatyzacja maszyn, urządzeń oraz linii technologicznych ma za za danie usprawnianie działania procesu i jego przyspieszenie. Niepożądane są wszelkie przestoje, w szczególności te niezaplanowane. Szybka inspekcja systemu oraz lokalizacja przyczyny nieprawidłowości w jego działaniu znacząco skraca czas przestoju. Realizację tego zadania może ułatwić zdalna diagnostyka, dzięki której obsługa i serwis mogą zbadać stan systemu automatyki w poszczególnych punktach. Ponadto możliwe staje się wprowadzenie niezbędnych modyfikacji w oprogramowaniu steru-

jącym, które mogą zabezpieczyć przed ponownym wystąpieniem problemu w przyszłości. Typowymi urządzeniami, w przypadku których wykorzystywany jest zdalny dostęp to sterowniki maszyn i urządzeń danego systemu automatyki oraz kamery IP.

Aby umożliwić połączenie bezprzewodowe, w tym zdalny dostęp do urządzeń, niezbędne jest wyposażanie ich w dedykowane do tego celu komponenty. Są to routery i modemy GSM, które pełnią rolę węzłów komunikacyjnych. Routery pozwalają na łączenie różnych w sensie informatycznym sieci komputerowych.

Niezwykle ważne w przypadku routerów jest dobre zabezpieczenie sieci przez ewentualnymi konsekwencjami ataków cybernetycznych oraz złośliwym oprogramowaniem. Warto bowiem

uświadomić sobie, że routery stanowią okno na świat każdej sieci przemysłowej, a co się z tym wiąże są bardzo narażone na próby ataków z zewnątrz, mające na celu destabilizację pracy systemów automatyki. Zagrożenia cybernetyczne są również istotną kwestią ze względu na bezpieczeństwo pracy maszyn i urządzeń podpiętych do danej sieci przemysłowej. Użyteczne okazują się wbudowane funkcje VPN oraz zapory sieciowe.

Dobrą praktyką jest możliwość bieżącej kontroli zużycia danych. Dzięki temu można uniknąć naliczania dodatkowych opłat lub nagłego przerwania połączenia w przypadku przekroczenia dostępnego limitu. Warto, aby router zapewniał połączenie 2G, 3G oraz 4G, dzięki czemu połączenie będzie posiadało optymalne parametry niezależnie od umiejscowie-

× 57 × 38,360,4 × 230,4 × 39

poliamid IP67IP65/67/69K

nia urządzenia i dostępności sieciowej w danej lokalizacji. Pożądaną funkcjonalnością może okazać się oprócz połączenia ethernetowego możliwość połączenia szeregowego. Znacząco rozszerza to spektrum urządzeń, które mogą pracować dzięki danemu routerowi. Podobnie użyteczne mogą okazać się wejścia i wyjścia cyfrowe wbudowane w router. Dzięki nim możliwe staje się zarządzanie funkcjonalnościami routera lub zdalne alarmowanie na podstawie stanu z wejścia cyfrowego. Ponadto można decydować o stanie urządzenia wykonawczego podłączonego do złącza skonfigurowanego jako wyjście cyfrowe. Aktualny stan wejść cyfrowych oraz zarządzanie wyjściami cyfrowymi jest możliwe chociażby z użyciem wiadomości SMS, jeżeli taka funkcjonalność jest w danym routerze udostępniona. Wia-

domości SMS mogą umożliwiać również rekonfigurowanie routera, jego resetowanie, nadzór nad aktualnym stanem. Ponadto użytkownik może być informowany o występujących określonych alarmach i zdarzeniach. Oczywiście wszelki dostęp do konfiguracji routera oraz stanu bieżącego przez wiadomości SMS musi mieć zapewniony odpowiedni stopień bezpieczeństwa.

W ofercie firmy Phoenix Contact można znaleźć serię routerów mGuard, czyli urządzeń zabezpieczających dedykowanych do zdalnego serwisowania. Każdy z modeli tej serii ma złącze sieci komórkowej 4G oraz slot karty SD, wybrane są wyposażone w interfejs WAN. W zależności od wybranego modelu dostępnych jest 2 lub 10 tuneli VPN oraz zapora sieciowa z szerokim zakresem funk cjonalności i możliwością konfiguracji.

Routery omawianej serii mają switche w wersji zarządzalnej lub niezarządzalnej dwu- lub czteroportowe.

W ofercie firmy Wago można znaleźć bezprzewodowy punkt dostępowy, dzięki któremu możliwy jest zdalny dostęp do urządzenia lub systemu za pomocą łącza radiowego – WLAN, Bluetooth lub Bluetooth Low Energy. Możliwe staje się sterowanie za pomocą smartfona lub tabletu. Urządzenie może służyć jako zamiennik kabla, umożliwiając dostosowaną do warunków przemysłowych, bezprzewodową komunikację między dwoma urządzeniami automatyki. Opisywane urządzenie jest montowane w przepuście szafy sterowniczej, dzięki czemu fizyczne podłączenia znajdują się wewnątrz niej, natomiast wyeks ponowana część komponentu ma zapewniony stopień ochrony IP67. Punkt dostępowy jest niewielkich rozmiarów – ma 75 mm wysokości, jest zasilany napięciem 19–36 V DC, a jego zasięg wynosi do 200 m.

Firma Elmark Automatyka w swojej ofercie posiada przemysłowy modem GSM Cinterion BGS2T. Umożliwia on przekazywanie przez sieć komórkową danych 2G oraz w postaci wiadomości SMS. Obsługiwane częstotliwości to: 850, 900, 1800 i 1900 MHz. Modem jest zasilany napięciem z zakresu 8–30 V DC i można zamontować go w zależności od istniejących potrzeb na ścianie lub na szynie DIN.

Podsumowanie

Przemysłowe sieci komunikacyjne rozwijają się wraz ze wzrostem stopnia automatyzacji przemysłu. Dlatego rozwój oferty osprzętu komunikacyjnego wydaje się naturalną konsekwencją. Producenci komponentów dedykowanych do sieci przemysłowych muszą nieustannie dostosowywać funkcjonalności tych urządzeń do postępu technologicznego związanego z sieciami komunikacyjnymi. Dzięki poszczególnym komponentom sieciowym możliwe jest łączenie podsystemów automatyki w jeden spójny system, który może być sterowany i diagnozowany w sposób scentralizowany.

Agnieszka Staniszewska AUTOMATYKA

Technologia PoE++

Jak wybrać odpowiedni switch?

Najstarsza wersja IEEE 802.3af zaprojektowana była do zasi lania urządzeń o małym poborze mocy, do 15,4 W przy napięciu z zakresu 44–57 V, np. telefonów IP i prostych kamer. Szybko okazało się, że oferowana moc nie jest wystarczająca np. dla kamer PTZ, dlatego już rok po opublikowaniu standardu 802.3af rozpoczęły się prace nad nowym standardem. W 2009 r. opublikowany został standard IEEE 802.3at, zwany PoE typu 2, który oferował do 30 W na porcie PoE, przy napięciu 50–57 V. Dzięki obniżeniu dolnej granicy napięcia zasilania i obniżeniu rezystancji kabli przez zastosowanie kabli kategorii 5e udało się zwiększyć prąd maksymalny do 600 mA. Dodatkowo wprowadzono specjalne rozwiązania na poziomie łącza danych.

W 802.3at switch dwukrotnie powtarza próbę napięciową znaną z 802.3af. Jeśli urządzenie PD wykryje napięcie z zakresu od 15,5 V do 20,5 V, wtedy podłącza odpowiednie obciążenie i na tej podstawie jest kwalifikowane do jednej z czterech klas. Podwójny impuls napięciowy wysyłany przez switch jest informacją dla urządzenia PD, że zasilacz jest zgodny z nowym standardem i może dostarczyć więcej mocy. Mimo istotnych zmian w warstwie fizycznej i łącza danych, przejście z PoE na PoE+ jest bezproblemowe, ponieważ w obu przypadkach mamy do czynienia z trybem dwuparowym. Wraz z nadejściem idei Internetu Rzeczy pojawiły się pomysły zastosowania PoE w kolejnych urządzeniach, np. w komputerach przenośnych lub telewizji hotelowej. W takich zastosowaniach

PoE (Power over Ethernet) to znana od niemal dwóch dekad technologia, która pozwala na tym samym kablem Ethernet. Rozwój sieci komputerowych bardzo dynamicznie. Na rynku standardy: PoE, PoE+ i PoE++,

30 W to zdecydowanie za mało, dlatego w 2018 r. nastąpiła kolejna iteracja w rozwoju PoE i powstało PoE++, czyli IEEE 802.3bt.

Dwa warianty PoE++ PoE++ występuje w dwóch odmianach: typ 3 do 60 W na port i typ 4 do 100 W na port. 802.3bt typ 3, podobnie jak 802.3at, oferuje prąd maksymalny do 600 mA na parę. Podstawowa różnica to użycie wszystkich czterech par skrętki w celu uzyskania 60 W. 802.3bt typ 3 nadal obsługuje tryby A i B. W przypadku standardu IEEE 802.3bt typ 4 maksymalny prąd został zwiększony do 960 mA na parę, a konwerter musi pracować w trybie czteroparowym, aby uzyskać 100 W na porcie Ethernet.

Parametry i budżet mocy

W przypadku PoE++ wyraźnie widać, że parametry portu nie są jednoznaczne, jak w przypadku PoE i PoE+. IEEE 802.3bt może oznaczać tryb dwuparowy lub czteroparowy, inne poziomy napięć oraz różne sposoby zarządzania mocą. Z tego względu przy wyborze switcha 802.3bt trzeba poświęcić więcej uwagi parametrom technicznym poszczególnych portów. Switche oznaczone etykietą PoE++ zwykle mają tylko część portów PoE++, ale to nie jedyny problem. Część producentów oznacza porty 802.3bt jako typ 3 lub typ 4, ale nie brakuje rozwiązań, przy których podawana jest tylko dostępna moc. Aby ustalić czy PoE typu 3 używa trybu dwuparowego czy czteroparowe-

go, trzeba często zajrzeć do instrukcji obsługi.

Przy wyborze switcha PoE trzeba zwrócić uwagę nie tylko na parametry portów, ale również na dostępny

budżet mocy. Dla PoE+ zwykle można było maksymalnie obciążyć wszystkie porty PoE. W przypadku PoE++ mogłoby to stanowić bardzo poważne wyzwanie, dlatego producenci zakładają, że nikt nie użyje maksymalnego obciążenia na wszystkich portach PoE. Może zatem okazać się, że switch z ośmioma portami PoE obsłuży tylko cztery urządzenia typu 4. Dobierając switch do konkretnego zastosowania należy uwzględnić całościowe zapotrzebowanie na moc podłączonych urządzeń PoE PD.

Nowe funkcje

W celu zapewnienia stabilności i bezpieczeństwa sieci PoE dużej mocy Antaira Technologies zaimplemen towała w swoich przełącznikach i media konwerterach szereg opa tentowanych rozwiązań, które gwa-

Persistent PoE podtrzymuje zasilanie PoE++ w czasie restartu switcha Ethernet

w serwerowni

rantują bezawaryjną pracę i znacząco podnoszą komfort użytkowania całej infrastruktury. Przykładem jest funkcja „Safe PoE Disable”, czyli bezpieczne wyłączanie PoE. Dzięki niej, przy pomocy przełącznika DIP, można odłączyć zasilanie dla wybranego portu przed fizycznym odpięciem kabla. Odłączanie i podłączanie kabli Ethernet przy obciążeniu bliskiemu 100 W może doprowadzić do degradacji złącz, a w konsekwencji uszkodzenia urządzeń PoE. Safe PoE zapewnia w pełni bezpieczne i łatwe sterowanie zasilaniem w przełącznikach niezarządzalnych.

Kolejną innowacją w przełącznikach Antaira jest PRRT (Power Remote Reset Technology). Funkcja jest dostępna w niezarządzalnych przełącznikach i konwerterach PoE++, a aktywowana jest przełącznikiem DIP na panelu frontowym urządzenia. Konwertery PoE++ na światłowód zwykle są umieszczone w odległych i trudno dostępnych lokalizacjach,

a PRRT pozwala na zdalny reset urządzenia PoE PD podłączonego do konwertera przez odpięcie światłowodu na trzy sekundy. Po ponownym podłączeniu portu optycznego konwerter automatycznie przywraca zasilanie na porcie PoE.

Przeciwieństwem Safe PoE i PRRT jest funkcja Persistent PoE, dostępna w zarządzalnych przełącznikach PoE++ Antaira. Umożliwia ona po nowne uruchomienie przełącznika przy jednoczesnym dostarczaniu zasilania do podłączonego urządzenia PoE PD. Jeśli np. oprogramowanie układowe przełącznika wymaga aktualizacji, a tym samym ponownego uruchomienia, zapobiega ponownemu uruchomieniu podłączonych urządzeń PoE PD. Ma to duże zna czenie np. w przypadku kamer IP, których ponowny rozruch zajmuje kilka minut, tworząc martwy punkt w nagraniu z kamery. Technologia Persistent PoE firmy Antaira może pomóc w rozwiązaniu tych problemów,

zapewniając nieprzerwane zasilanie PoE. Dzięki temu sieć Ethernet pozostaje stabilna, a ewentualne przestoje są zredukowane do minimum.

Standard 802.3bt sprawia, że zarządzanie energią staje się bar dzo ważnym czynnikiem podczas projektowania sieci Ethernet. Co raz ważniejsze jest budowanie sieci z myślą o ewentualnym rozwoju, np. gdy pojawi się potrzeba doda nia energochłonnych aplikacji lub monitorowania zużycia energii. Na szczęście technologia Power over Ethernet zapewnia zdumiewający poziom elastyczności zarówno w trakcie projektowania, jak i przy utrzymaniu sieci Ethernet.

e-mail: sales@antaira.pl https://antaira.pl

POEPOE+POE++ StandardIEEE802.3af802.3at802.3bt TypPoE typ 1typ 2typ 3typ 4

MaksymalnypoziommocynawejściuodbiornikaPD

Mocdostępnana urządzeniuzasilanym(PD) 12,95 W25,50 W51 W71 W Zakresnapięciana urządzeniuzasilanym(PD) 37,0–57,0 V42,5–57,0 V42,5–57,0 V41,1–57,0 V MaksymalnypoziommocynawyjściuzasilaczaPSE Maksymalnamoc dostarczanaprzez urządzeniezasilające(PSE) 15,40 W30,0 W60 W100 W Zakresnapięciana urządzeniuzasilającym (PSE) 44,0–57,0 V50,0–57,0 V50,0–57,0 V52,0–57,0 V

Zarządzaniemocą

Zarządzaniemocą

trzy poziomy klas mocy negocjowane przez sygnaturę

cztery poziomy klas mocy negocjowane przez sygnaturę lub w krokach po 0,1 W przez LLDP

trzy poziomy klas mocy negocjowane przez sygnaturę lub w krokach po 0,1 W przez LLDP

moc w krokach po 0,1 W negocjowana przez LLDP

Prądmaksymalny 350 mA600 mA600 mA na parę960 mA na parę Okablowanie

Obsługiwaneokablowanie kategoria 3kategoria 5kategoria 5kategoria 5 Obsługiwanetryby A, BA, BA, B, czteroparowyczteroparowy

ANTAIRA TECHNOLOGIES Sp. z o.o.

Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz –Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa e-mail: automatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl

Typy podstaw

KATARZYNA LEJMAN adwokat, partner

Waloryzacja

na rosnące koszty produkcji

----1--

W ZALEŻNOŚCI OD CZASU TRWANIA

UMOWY I TEGO, CZY PRZEWIDUJE ONA PŁATNOŚCI CYKLICZNE, CZY PŁATNOŚĆ JEDNORAZOWĄ, NALEŻY PODJĄĆ DECYZJĘ O TYM, KIEDY I W OPARCIU O KTÓRY WSKAŹNIK MA DOJŚĆ DO PRZELICZENIA CENY.

--

-----

Katarzyna Lejman 1---

-----

KATARZYNA LEJMAN

Fabryka przyszłości w laboratorium Bosch Rexroth

--------

-------

-----

BOSCH REXROTH Sp. z o.o.

Kierunek: transformacja energetyczna

35. edycja targów

Energetab

Przez trzy dni Bielsko-Biała, a ściślej mówiąc tereny ZIAD Bielsko-Biała – organizatora Międzynarodowych Energetycznych Targów Bielskich Energetab – były miejscem spotkań i rozmów przed stawicieli branży elektroenergetycznej. W targach uczestniczyło 362 wystawców z 14 krajów Europy, Chin i Brazylii, prezentując swoje najnowsze oferty.

W uroczystym otwarciu targów wzięli udział licznie zaproszeni goście, których powitał Dariusz Mrzygłód, prezes spółki ZIAD Bielsko-Biała. Wśród gości obecni byli m.in. senator Agnieszka Gorgoń-Komor i poseł Przemysław Koperski, prezes TAURON Dystrybucja i prezes Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej (PTPiREE) Robert Zasina, prezes Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP) Piotr Szymczak, prezes Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE)

2022

Stanisław Pokora oraz Bogdan Pilch, dyrektor generalny Izby Gospodarczej Energetyki i Ochrony Środowiska. Formułę oficjalnego otwarcia tar gów wygłosił prezydent Bielska-Białej Jarosław Klimaszewski, który m.in. podkreślił, że targi te jeszcze nigdy nie były tak ważne, jak w tym roku.

Konkurs Energetab 2022

Podczas inauguracji targów Energetab 2022 ogłoszono werdykt komisji konkursowej dotyczący szczególnie wyróżniających się produktów prezentowanych na targach. Prestiżowe wyróżnienie – Puchar Ministra Klimatu i Środowiska – przyznano Instytutowi Automatyki Systemów Energetycznych za system monito ringu maszyn wirujących UNIKONT 2. Nagrodę prezydenta miasta BielskoBiała wręczono firmie Rabbit za serię kompensatorów mocy biernej pojemnościowej LED. Złoty medal 35.

Jolanta Górska-Szkaradek

Międzynarodowych Energetycznych

Targów Bielskich Energetab przyznano firmie Siemens Energy za rozdzielnicę 145 kV typu 8VN1 Blue GIS z wyłącznikową komorą próżniową oraz izolacją tzw. technicznym powietrzem (Clean Air), co pozwala wyeliminować stosowanie bardzo silnie oddziaływującego na efekt cieplarniany gazu SF6. Srebrnym medalem wyróżniono spółkę ZPUE za stację ładowania pojazdów elektrycznych, natomiast brązowy medal otrzymała firma Endress+Hauser Polska za przepływomierz Proline Prosonic Flow P500. Przepływomierz realizuje pomiar za pomocą ultradźwiękowych czujników zaciskanych na rurociągu, co umożliwia bezinwazyjny pomiar cieczy korozyjnych czy ściernych w trudnych lokalizacjach i ograniczonej przestrzeni. Dwukrotnie została wyróżniona spółka PSI Polska, która otrzymała medal prezesa SEP za symulator treningowy dyspozytorów oraz puchar prezesa PTPiREE za PSIcta –Centralny System Rejestracji Zakłóceń. Puchar Izby Gospodarczej Energetyki i Ochrony Środowiska przyznano firmie Corab za Corab System Tracker –fotowoltaiczny system nadążny. Dzięki zastosowaniu tego systemu moduły PV ustawiają się w optymalnym po łożeniu do słońca, co zwiększa ilość pozyskiwanej energii nawet o 28 % w stosunku do konstrukcji stałej.

Targowa frekwencja

Mimo niepewności związanej z zagrożeniem epidemicznym, targi Energetab 2022 odwiedziło około 15 000 osób. – Widać, że po przymusowej izolacji związanej z pandemią zarówno nasi klienci, jak i my z przyjemnością wróciliśmy do bezpośrednich kontaktów. W rozmowach wielokrotnie przewijał się temat obecnej sytuacji rynkowej w branży i przewidywań na przyszłość w kontekście zawirowań geopolitycznych i gospodarczych. Transformacja energetyczna stała się potrzebą chwili, która przekłada się na rozwój technologii w zakresie optymalizacji zużycia energii oraz automatyzacji, w której czynnie uczestniczymy – mówi Witold Bereszczyński, dyrektor zarządzają-

cy Weidmüller. Podobnego zdania odnośnie liczby zwiedzających jest Zbigniew Jarosz, dyrektor sprzedaży krajowej firmy PULSAR. – Tegoroczna edycja Energetab zaskoczyła nas frekwencją wystawców i uczestników. Dało nam to możliwość zaprezentowania naszych produktów i nowości szerszej grupie odbiorców. Ogólnie zauważyliśmy wzrost zainteresowania naszym stoiskiem i produktami, które prezentowaliśmy na targach – mówi Zbigniew Jarosz.

Z kolei Janusz Zajączkowski, menedżer branży energetycznej Endress+Hauser tegoroczne targi

uznaje za imprezę względnie udaną. – Dostrzegamy istotną zmianę, która utrwala się obecnie po wyjściu z covidowego lockdownu, jednak mimo że liczba odwiedzających ponownie wzrosła, to udział w takich targach ma coraz bardziej wymiar wizerunkowy niż komercyjny. Sporą część odwiedzających stanowili uczniowie techników z regionu Podbeskidzia. Oczywiście traktujemy tę grupę bardzo poważnie, gdyż to spośród nich wyrosną wkrótce specjaliści pracujący w przemyśle, jednak to już jest działanie w długiej perspektywie. W coraz mniejszym stopniu udział

WYDARZENIA

w tego rodzaju targach wiąże się z krótkoterminowym efektem komercyjnym – podkreśla przedstawiciel Endress+Hauser.

Maciej Ślęzak, menedżer produktu przewody chainflex w firmie igus, stwierdził, że tegoroczna edycja targów Energetab była dla firmy udana. – Z perspektywy kilku lat zauważamy, że – mimo iż targi są organizowane na mniejszą skalę – przybywa wiele sprecyzowanych tematów handlowych związanych z rozwiązaniami dla branży energetycznej oraz dla przemysłu ciężkiego, jak koksownie czy elektrownie – mówi Maciej Ślęzak.

Równie pozytywnie ocenia targi Janusz Pindych, specjalista ds. marketingu w WAGO ELWAG. – Oceniając targi na podstawie liczby gości, którzy odwiedzili nasze stoisko, niewąt pliwie możemy powiedzieć, że była to udana impreza. Oczywiście jest jeszcze za wcześnie, aby stwierdzić, na ile przełoży się to na osiągnięcie konkretnych celów biznesowych, ale jesteśmy w tej kwestii dobrej myśli –ocenia Janusz Pindych.

Targowe ekspozycje

Powierzchnia ekspozycyjna największych w Polsce targów nowoczesnych urządzeń, aparatury i technologii dla konwencjonalnego przemysłu energetycznego, jak i związanego z odnawialnymi źródłami energii zajmowała ponad 30 000 m2. Składały się na nią hala wielofunkcyjna, pawilony namiotowe oraz tereny otwarte, na których wystawcy eksponowali wielkogabarytowe i cięższe produkty, takie jak podnośniki, pojazdy specjalistyczne dla energetyki, wiertnice czy wciągarki przewodów i kabli.

Wśród tegorocznych wystawców pojawiły się nowe firmy, ale większość ekspozycji stanowiły te uczestniczące w targach od lat. Na stoisku Phoenix Contact można było zobaczyć nowości produktowe, rozwiązania przeznaczone dla energetyki oraz OZE. Wiktor Jędrzejak, menedżer produktu, prezentował m.in. zintegrowane systemy zarządzania farmą fotowoltaiczną, systemy komunikacji przemysłowej, filtry EMC, systemy wspomagające przygotowanie produkcji, modułowe systemy

drukowania, złączki szynowe z technologią Push-X, inteligentne sterowniki ładowania, uniwersalne gniazda ładowania pojazdu, złącza przemysłowe, złącza do transmisji danych, PLCnext Control i wiele innych.

Nowości w eksponowanej ofercie firmy PULSAR przedstawił Zbigniew Jarosz. – Zaprezentowaliśmy m.in. systemy zasilania do switchy, w tym w wersji buforowej, serię zasilaczy z Grade2 w obudowie i bez obudowy oraz skrętkę komputerową. Ze względu na zmiany produktowe w zasilaczach firmy Mean Well, dla której jesteśmy dystrybutorem, zaprezentowaliśmy również grupy produktowe, w których zostały wprowadzone zmiany. Na naszym stoisku można było zapoznać się też z zapowiedziami nowych produktów w obudowach hermetycznych –opowiada Zbigniew Jarosz.

Ekspozycja firmy igus w dużej mierze opierała się na systemach pracujących w wymagających warunkach i narażonych na duże obciążenia. Według Macieja Ślęzaka największym powodzeniem w tym roku cieszyły się

systemy prowadnikowe e-loop, które znajdują zastosowanie m.in. w wiertnicach, a także e-prowadniki z rolką oraz przewody do pracy w ruchu. Ponadto prezentowano rozwiązania do monitorowania stanu oraz konserwacji predykcyjnej – systemy i.Sense, wpisujące się w ideę Przemysłu 4.0.

Firma WAGO ELWAG, oprócz prezentacji szerokiej oferty produktów z obszaru połączeń elektrycznych oraz automatyki i interfejsów, skoncentrowała się na rozwiązaniach wspierających proces transformacji energetycznej w Polsce. – W ramach tej części ekspozycji targowej pokazywaliśmy m.in. rozwiązania do zarządzania zużyciem energii i innych mediów oraz kontrolowania kosztów z tym związanych. Jak wiadomo ceny energii idą mocno w górę, co niewątpliwie zachęca firmy do poszukiwań profesjonalnych narzędzi wspierających procesy zarządzania energią. To pewnie jeden z czynników, który zdecydował o dużym zainteresowaniu tą częścią naszej oferty. Energetab to targi nieodłącznie związane z energetyką zawodową, której przedstawiciele byli częstymi gośćmi na naszym stoisku. Pod hasłem „Transformacja energetyczna w praktyce” zaprezentowaliśmy rozwiązania dla operatorów sieciowych oraz wytwórców OZE. W przypadku tej pierwszej grupy były to rozwiązania z obszaru automatyzacji pracy sieci, a dla wytwórców OZE – system regulacji mocy farmy fotowoltaicznej – mówi Janusz Pindych.

Czeska firma MICROSYS od lat na targach prezentuje swój jedyny produkt – Promotic SCADA system. – W tym roku staraliśmy się pokazać klientom nie tylko sam system SCADA, ale już gotowe rozwiązania aplikacyjne przeznaczone dla branży energetycznej. Postcovidowy niedosyt połączony z zaistniałą sytuacją energetyczną na rynku europejskim spowodował bardzo duże zainteresowanie zwiedzających naszą ofertą – mówi z kolei Robert Siwek, sales manager MICROSYS.

Showtruck po raz kolejny był miejscem prezentacji producenta aparatury kontrolno-pomiarowej, firmy Endress+Hauser. Według Janusza Zajączkowskiego zainteresowaniem

wśród zwiedzających cieszyły się przede wszystkim nowe rozwiąza nia w zakresie pomiarów przepływu, zwłaszcza najnowszy przepływomierz ultradźwiękowy Prosonic Flow P500 z minimalnymi wymaganiami w zakresie odcinków dolotowych, dostosowany do pracy z najbardziej problematycznymi rurociągami. Produkt ten spotkał się również z uznaniem komisji konkursowej i otrzymał brązowy medal targów. Ponadto niesłabnącym zainteresowaniem cieszyły się przetworniki ciśnienia i różnicy ciśnień.

Mobilną prezentację do przedstawienia swojej oferty wykorzystała również firma Weidmüller. Według Witolda Bereszczyńskiego dużym zainteresowaniem cieszyło się WPC (Wiring Processing Center) – stanowisko do półautomatycznej obróbki przewo dów stosowanych do okablowania rozdzielnic, z komputerem synchro nizującym pracę wchodzących w jego skład urządzeń (do cięcia, odizolowania i zarabiania przewodów oraz drukowania oznaczników). Wielu klientów było zainteresowanych urządzeniami i elementami automatyki przemysłowej z rodziny u-mation, w skład której wchodzą m.in. sterowniki PLC, systemy I/O, moduły komunikacyjne czy urządzenia do transmisji danych.

Szczególnym zainteresowaniem projektantów cieszyło się oprogra mowanie inżynierskie Weidmüller Configurator do projektowania w oparciu o katalog złączek oraz urządzeń do

montażu na listwach, z interfejsem do takich systemów, jak Eplan czy Zuken. Firma prezentowała także elementy wyposażenia rozdzielnic, w tym całą gamę złączek do zastosowań zarówno w energetyce, jak i automatyce, w tym także złączki z nowatorskim połączeniem typu snap-in.

Pogoda sprzyjała wystawcom w plenerze, wśród których znalazła się m.in. firma BAKS. Wanda Nowalska, specjalistka ds. reklamy w BAKS ocenia, że stoisko odwiedziło wielu klientów, którzy byli zainteresowani nowymi rozwiązaniami systemów tras kablowych oraz konstrukcjami do montażu paneli fotowoltaicznych.

Wydarzenia

towarzyszące

Tradycyjnie targom towarzyszyły prezentacje promocyjne wystawców i konferencje, których tematyka dotyczyła bieżących problemów związanych z transformacją energetyczną i przy spieszonym rozwojem ekologicznych źródeł energii. Pierwszego dnia targów odbyła się konferencja „Przemysłowe i wielkoskalowe magazyny energii –funkcje i trendy rozwojowe”. Podczas konferencji omówiono też regulacje prawne dotyczące dużych magazy nów energii oraz zwrócono uwagę na potrzebę budowy takich magazy nów. Przedstawiono m.in. rozwiązania magazynowania energii oparte na technologiach wodorowych oraz nowatorski program „Śląski System Magazynowania Energii”. Umożliwia

on wykorzystanie i zagospodarowanie terenów pokopalnianych i istniejącej infrastruktury szybowej do magazynowania energii, również z zastosowaniem technologii grawitacyjnych. W drugim dniu targów odbyła się druga część konferencji „Fotowoltaika dziś i jutro”, której pierwsza część odbyła się on-line 25 i 26 maja 2022 r. Gościem specjalnym konferencji był prof. dr hab. inż. Jan Popczyk, który od wielu lat zajmuje się zagadnieniami transformacji energetyki. Podczas konferencji omówiono zagadnienia legislacji w sektorze OZE, efektywne tworzenie i zarządzanie klastrami energii oraz sposoby poprawy parametrów napięcia w sieci dystrybucyjnej.

Targowe ekspozycje plenerowe obejmowały trzy strefy: • strefę praktycznych pokazów innowacyjnych technologii sieciowych, w tym prac pod napięciem, • strefę odnawialnych źródeł energii OZE, w której odbywały się pokazy przyjaznych dla środowiska urządzeń i rozwiązań związanych z wytwarzaniem energii elektrycznej, jej magazynowaniem oraz prze twarzaniem, • strefę elektromobilności, w której prezentowano stacje ładowania różnych producentów oraz pojazdy elektryczne – zwiedzający mogli skorzystać z jazdy wybranymi pojazdami na torze do jazd próbnych.

Targi Energetab 2023

Spółka ZIAD Bielsko-Biała już dzisiaj zaprasza do udziału w kolejnej targowej edycji Energetab 2023, która odbędzie się w dniach 12–14 wrze śnia 2023 r. Udział w przyszłorocznym wydarzeniu potwierdza m.in. Wanda Nowalska w imieniu firmy BAKS oraz Maciej Ślęzak z igus, który podkreśla, że targi Energetab od lat wpisują się w firmowy kalendarz wydarzeń i tak pozostanie również w 2023 r. Wiktor Jędrzejak w imieniu Phoenix Contact również zapowiada udział, ale zaznacza, że ostateczna decyzja uzależniona jest od kilku czynników – w głównej mierze od sytuacji pandemicznej. Z kolei Janusz Zajączkowski z Endress+Hauser na pytanie o przyszłoroczny udział firmy w targowym wydarzeniu odpowiedział, że firma raczej weźmie w nim udział, ale wszystko będzie zależeć od sytuacji na rynku. – Przyszły rok jest prognozowany jako trudny dla przemysłu, więc planowanie budżetów marke tingowych też będzie ostrożne. Tym bardziej, że wykorzystujemy również własne sposoby dotarcia do klientów, w tym organizowanie własnych spotkań i konferencji z udziałem naszej wystawy mobilnej Showtruck. Na ten moment jesteśmy jednak dobrej myśli – mówi Janusz Zajączkowski. Obecność w targach potwierdza Witold Bereszczyński. – Oczywiście planujemy udział w przyszłym roku.

Energetab jest stałą pozycją w naszym kalendarzu marketingowym, ale przede wszystkim znakomitą okazją do spotkania i prezentacji nowych rozwiązań, których z każdym rokiem przybywa, szczególnie w dziedzinie automatyki – zarówno po stronie sprzętowej, jak i oprogramowania – mówi dyrektor zarządzający Weidmüller.

Na podstawie doświadczenia z tego roku decyzja o uczestnictwie w przyszłorocznej edycji targów Energetab została już podjęta także w firmie MICROSYS. – Tegoroczna edycja Energetab udowodniła, że spotkania on-line umożliwiają przekaz informacji, natomiast podczas spotkań interpersonalnych można lepiej poznać klienta – podkreśla Robert Siwek.

Pozytywne stanowisko zajmuje również Zbigniew Jarosz z firmy PULSAR. Targi Energetab rozwijają się z roku na rok, co przyciąga więcej wystawców i odwiedzających, a to przekłada się na nawiązanie szerszych kontaktów. Dodatkowo nasza firma bardzo mocno rozwija swój asorty ment i właśnie uczestnictwo w targach branżowych pozwala nam na zaprezentowanie i zaoferowanie naszych produktów – zaznacza przedstawiciel firmy PULSAR.

Jolanta Górska-Szkaradek

z dokładnością 0,1 km/h Przetworniki pr ędkości o stopniu ochrony IP68, zakresie temperatury pracy od –40 °C do 70 °C, odporne na wstrz ąsy i udary.

Rejestracja danych: w dedykowanych kartach pamięci, umo żliwiających nieprzerwany zapis informacji co najmniej 100 dni.

Dodatkowe moduły diagnostyczne pozwalające na szybką ocenę i diagnostykę stanu czujników pojazdu i sygnał ó w tachografu

Nowa moc intralogistyki

------

------

Automatyzacja pracy-

----

----

Pełne wsparcie eksperckie od pomysłu do produkcji

Dotacje oraz refundacja kosztów poniesionych na prace B+R Kreowanie pomysłów ukierunkowanych na pozyskanie dotacji Pozyskiwanie i rozliczanie funduszy polskich oraz europejskich na rozwój firmy w zakresie produktów i usług Realizacja projektów B+R oraz badań aplikacyjnych refundowanych przez dotacje zewnętrzne

Szkolenia, studia przypadków i warsztaty Studia przypadków w zakresie projektowania oraz doboru optymalnej technologii wytwarzania

Szkolenia w zakresie projektowania oraz wykorzystania druku 3D Doradztwo w zakresie efektywnego wykorzystania potencjału przemysłowego druku 3D oraz skanowania 3D w firmie jako narzędzi do redukcji kosztów produkcji i utrzymania ruchu

Projektowanie oraz inżynieria odwrotna

Kompleksowa realizacja projektów od analizy koncepcji produktu, przez prototypowanie, aż po skalowalną produkcję

Bezkontaktowa kontrola wymiarowa i geometryczna wyrobów, partii produkcyjnych oraz zamienników

Tworzenie dokumentacji 3D z wykorzystaniem technik skanowania części rzeczywistych, również zużytych

Symulacje komputerowe i optymalizacja

Kompleksowa komputerowa analiza zachowania części w odwzorowanych warunkach rzeczywistych

Redukcja zużycia materiałów oraz masy części przy zachowaniu ich założonej wytrzymałości i funkcjonalności

Optymalizacja części zgodnie z wymaganiami dotyczącymi ich pracy oraz funkcjonalności

Elastyczna produkcja - przemysłowy druk 3D

Wytwarzanie modeli, prototypów, narzędzi oraz produktów końcowych z szerokiej gamy materiałów

Produkcja zindywidualizowana i małoseryjna oraz przygotowanie do produkcji wielkoseryjnej – dobór odpowiednich technik wytwarzania

Projektowanie przemysłowych drukarek 3D z myślą o potrzebach firmy

Wydawca: Helion

Książka jest praktycznym przewodnikiem po technikach atakowania Internetu Rzeczy. Dzięki niej dowiesz się, w jaki sposób testować systemy, urządzenia i protokoły i jak ograniczać ryzyko. Zawarto tutaj przegląd typowych zagrożeń i opisano sposoby ich modelowania. Omówiono również metodykę testowania bezpieczeństwa i pasywnego rekonesansu, a także zasady oceny zabezpieczeń wszystkich warstw systemów IoT. Zaprezentowano techniki ataków polegających na przeskakiwaniu między sieciami VLAN, łamaniu uwierzytelnień w protokole MQTT, zakłócaniu usługi mDNS czy zniekształcaniu komunikatów WS-Discovery. W rezultacie lektury nauczysz się hakować sprzęt i transmisję radiową, poznasz też metodykę ataków na wbudowane urządzenia IoT i systemy RFID.

OPTYMALIZACJA OPERACJI WYTWÓRCZYCH

W publikacji omówiono tak istotne i różnorodne zagadnienia, jak aspekty formalno-prawne gospodarki energetycznej w aktualnych uwarunkowaniach rynkowych; modelowania rozwoju sektorów energetycznych; problemy i rozwiązania w kwestiach gospodarowania energią elektryczną, ciepłem, paliwami gazowymi, magazynowaniem energii i racjonalnego użytkowania środowiska, ale również problemami ekonomiki i zarządzania energią – i wielu innych. Gospodarka energetyczna jest ogólną nauką o zasobach energetycznych, pozyskaniu energii pierwotnej, uszlachetnianiu i przetwarzaniu paliw na wtórne nośniki energii, o ich transporcie i przesyle oraz użytkowaniu i wykorzystaniu. Napisana przez grono uznanych autorów z Politechniki Gdańskiej i Warszawskiej książka bazuje na ich doświadczeniach nabytych w trakcie pracy zawodowej na stanowiskach kierowniczych w sferze praktyki gospodarczej, jak i na uczelniach technicznych.

SYSTEMY DCS I SCADA

Systemy DCS i SCADA należą do klasy systemów nadzorujących procesy technologiczne i produkcyjne. Systemy te odpowiadają za zbieranie aktualnych danych, wizualizację procesu, sterowanie procesem, alarmowanie, archiwizację oraz raportowanie. Funkcjonalność współczesnych systemów DCS i SCADA pokrywa się i często obydwa terminy używane są zamiennie. Systemy DCS z racji pełnej spójności sprzętowo-systemowej są lepiej zintegrowane i pozwalają na opracowanie bardzo dużych aplikacji, dlatego znajdują zastosowanie w dużych instalacjach przemysłowych, gdzie liczba punktów procesowych liczona jest w tysiącach. Punkty procesowe używane w warstwie sprzętowej i w warstwie wizualizacji w przypadku systemów DCS są tymi samymi punktami i obie warstwy oparte są na wspólnej bazie danych. Systemy DCS rozbudowane są o narzędzia programistyczne pozwalające na konfigurację wejść i wyjść oraz projekto wanie i programowanie struktur regulacji, co gwarantuje jednorodność na poziomie projektu.

Sebastian Plamowski, Andrzej Wojtulewicz

Waldemar Kamrat (redakcja naukowa)

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

GOSPODARKA ENERGETYCZNA W WARUNKACH RYNKOWYCH

MODELOWANIE · EKONOMIKA · ZARZĄDZANIE

HAKOWANIE INTERNETU RZECZY W PRAKTYCE PRZEWODNIK PO SKUTECZNYCH METODACH ATAKOWANIA IOT

ANTAIRA TECHNOLOGIES

TEL. 22 862 88 81, WWW.ANTAIRA.PL ........................................................................................................ I OKŁ., 44–46

AUTOMATYKAONLINE

TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL ........................................................................................................ 5

AXON MEDIA GROUP

TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL .......................................................................................................................... 19

BOSCH REXROTH

TEL. 22 738 18 00, WWW.BOSCHREXROTH.PL ........................................................................................ 3, 47, 52–53

COIMA s.c.

TEL. 602 356 334, WWW.COIMA.PL ............................................................................................. 15

ELDAR

TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ ...................................................................................................................................... 13

ELESA+GANTER POLSKA SP. Z O.O.

TEL. 22 737 70 47, WWW.ELESA-GANTER.PL ...................................................................................................... 48–49

HIWIN GMBH

TEL. +49 781 93278-0, +48 22 544 07 05, WWW.HIWIN.DE ...................................................................................23

MIĘDZYNARODOWE TARGI POZNAŃSKIE SP. Z O.O.

TEL. 61 869 20 00, WWW.GRUPAMTP.PL ............................................................................................................................. 26

SIEĆ BADAWCZA ŁUKASIEWICZ – PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI

I POMIARÓW PIAP

TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL ............................................................................. 37, 59, 62–63, III OKŁ., IV OKŁ.

Piotr Falkowski

FIRMA: STANOWISKO:

Absolwent kierunku Automatyka i Robotyka ze specjalnością Biomechanika i Biorobotyka. Studiował na Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej. Od ponad pięciu lat jest zatrudniony w Sieci

Badawczej Łukasiewicz – Przemysłowym Instytucie Automatyki i Pomiarów PIAP, na początku na stanowisku technika, a obecnie jest kierownikiem laboratorium. Uczestniczył w siedmiu wdrożeniach komercyjnych technologii opracowanych w ramach projek-

tów B+R, projektach edukacyjnych i badaniach realizowanych komer cyjnie. Wyniki swoich działań przedstawia regularnie na konferencjach i w publikacjach naukowych. Wcze śniej pracował w startupach, szkołach językowych w Wielkiej Brytanii i centrach edukacyjnych.

Pracę zawodową łączy z miłością do nauki i pasją do pomagania lu dziom. W Instytucie Łukasiewicz-PIAP realizuje projekt autorskiego egzoszkieletu do zdalnej rehabilitacji domowej, który bezpośrednio związany jest z jego doktoratem wdrożeniowym. Urządzenie, nad którym pracuje ze swoim zespołem, ma pomóc ludziom o szczególnych potrzebach, z trudnościami w przemieszczaniu się, uzyskać szybką i skuteczną terapię ruchem. Zastosowanie egzoszkieletu w po łączeniu z dodatkowymi pakietami technologii ICT, pozwoli pacjentom na odbywanie ćwiczeń rehabilitacyjnych w sposób bezpieczny i niemal samodzielnie w warunkach domowych, dzięki czemu unikną kłopotliwych dojazdów do centrów specjalistycz nych i długiego oczekiwania na wizyty u specjalistów. Dzięki połączeniu praktyki zdobytej i Instytucie oraz wiedzy teoretycznej z Politechniki Warszawskiej, skonstruowany został już pierwszy prototyp systemu, który niebawem będzie testowany na ochotnikach.

Poza działaniami w obszarze inżynierii biomedycznej rozwija technologie wytwarzania addytywnego –m.in. zrobotyzowany WAAM do obiektów wielkogabarytowych z metalu i nowe metody proszkowe. W tym roku w Laboratorium Szybkiego Prototypowania i Obliczeń Numerycznych opra cowany został projekt przemysłowej drukarki 3D TITAN-I, którą można było zobaczyć na okładce majowego wydania Automatyki i targach ITM Industry Europe 2022. Z zespołem opracowuje również urządzenia do wytwarzania przyrostowego na zamówienie, a także prowadzi badania związane ze skanowaniem 3D i szybkim prototypowaniem.

W wolnych chwilach jeździ w dalekie podróże, parzy kawę metodami alternatywnymi i grywa w squasha ze znajomymi.