Automatyka 3/2022 by Ł-PIAP

TEMAT NUMERU Zautomatyzowana produkcja CENA 15,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 24

Cezary Kalista, Antaira Technologies

SPRZĘT I APARATURA 44 Systemy wizyjne i technologia RFID

PRAWO I NORMY 54 Patent europejski w nowym wymiarze

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

www.vega.com/radar

AUTOMATYKAONLINE.PL

3/2022

P L A N W Y D AW N I C Z Y 2 0 2 2 WYDANIE

TEMAT NUMERU

ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY

1-2/2022

Bezpieczny przemysł

Sygnalizacja w przemyśle

3/2022

Zautomatyzowana produkcja

Systemy wizyjne i RFID

4/2022

Pomiary przemysłowe (ciśnienia, poziomu, przepływu itd.)

Komputery w przemyśle

5/2022

Druk 3D

Komunikacja bezprzewodowa

6/2022

Transformacja cyfrowa przemysłu

Roboty przemysłowe. Wyposażenie stanowisk zrobotyzowanych. Chwytaki

7-8/2022

Energia odnawialna

Silniki i napędy

9/2022

Aparatura kontrolno-pomiarowa

Kable i przewody. Systemy prowadzenia kabli i przewodów

10/2022

Sieci przemysłowe

Czujniki optyczne i zbliżeniowe

11/2022

Panele operatorskie

Osprzęt sieciowy i komunikacyjny

12/2022

Termowizja i jej zastosowanie

Sterowniki programowalne

OD REDAKCJI

Szanowni Państwo, Z przyjemnością prezentujemy sprawozdanie z pierwszego w tym roku wydarzenia targowego. Tym razem Międzynarodowe Targi Automatyki i Pomiarów Automaticon (26. edycja) odbyły się w dniach 26–28 stycznia 2022 r. Towarzyszyły im 19. Międzynarodowe Targi Sprzętu Elektrycznego i Systemów Zabezpieczeń Elektrotechnika oraz 29. Międzynarodowe Targi Sprzętu Oświetleniowego Światło. Podczas trzydniowej imprezy wystawienniczej zaprezentowało się 218 firm z ponad 20 krajów. Po wielomiesięcznej walce z obiektywnymi pandemicznymi przeszkodami goście i wystawcy chętnie skorzystali z tak rzadkiej dziś okazji do osobistych rozmów i nawiązania nowych kontaktów. W relacji z tego wydarzenia czytamy wypowiedzi stałych bywalców, nierzadko bardzo stęsknionych i zapowiadających udział w kolejnej edycji. To bardzo pozytywny sygnał zachęcający organizatorów targów do dalszej wytężonej pracy.

Zapraszamy do zapoznania się ze stałymi formatami naszego pisma. Obydwa materiały redakcyjne – Temat numeru oraz Przegląd sprzętu i aparatury – podejmują tematykę bardzo już popularną, związaną z innowacyjnymi rozwiązaniami stosowanymi w zautomatyzowanej produkcji, w szczególności z zakresu automatyki i robotyki, a także elementów systemów wizyjnych szeroko tam stosowanych, jak znane od lat systemy identyfikacji RFID oraz inne etykiety produktu, m.in. bardzo już popularne w różnych dziedzinach kody QR. Jak w każdym numerze miesięcznika polecamy rozmowę, tym razem z Cezarym Kalistą, pełniącym funkcję Director of Engineering w firmie Antaira Technologies. Firma jest obecna na polskim rynku od 10 lat. Stawia na stały i zrównoważony rozwój, podąża za aktualnymi trendami, szczególnie w zakresie switchy przemysłowych oraz sieci Ethernet. Stałym Czytelnikom działu Prawo i normy polecamy artykuły o bardzo ważnej tematyce – nowym wymiarze patentu europejskiego. Gorąco zapraszam do lektury!

AUTOMATYKA

PIAP – NOWY WYMIAR ROBOTYZACJI

Myślisz o robotyzacji? Odkryj nowy wymiar robotyzacji Twojej produkcji z PIAP

Kompleksowa realizacja projektów przemysłowych

Zaawansowane zaplecze projektowo-wytwórcze

Renomowani dostawcy podzespołów

Nowoczesne Centrum Szkoleniowe

Ponad 150 inżynierów

Przeszło 250 wdrożeń w obszarach automatyki i robotyki

Serwis gwarancyjny i pogwarancyjny

Ponad 200 robotów zainstalowanych w zakładach produkcyjnych

Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 8740 194, 22 8740 442 e-mail: marketing@piap.lukasiewicz.gov.pl www.przemysl.piap.pl

SPIS TREŚCI REDAKTOR NACZELNA , - ' tel. 22 874 01 46 3' ' 5" "3 ' 3 93" REDAKCJA MERYTORYCZNA , - ' REDAKCJA TEMATYCZNA ( : ' WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA , : -' ' ; <$ ' =( ' ! ' ' ( ' > ? ' SEKRETARZ REDAKCJI * # ' tel. 22 874 01 85 3 # ' 5" "3 ' 3 93" MARKETING I REKLAMA ; <$ ' =( ' ! ' A !B tel. 22 874 01 91 # 3 ' = ' ! '5" "3 ' 3 93"

Z BRANŻY

PRODUKTY

ROZMOWA

TEMAT NUMERU

!" #$

! ! " # " $

" % & ' ' (

) ( (

(

% & ' ( )*+

( : ' tel. 22 874 00 60 3? ' 5" "3 ' 3 93" PRENUMERATA I KOLPORTAŻ , ' ' tel. 22 874 03 71 3 ' ' 5" "3 ' 3 93" SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA , ' ' KOREKTA , ' ' B? & ' DRUK E ' ! < F G ' ("3 3 3 + ' !H IJJJ " REDAKCJA 3 ; ' KJK JK=ILM & 3 KK LNI JO IM P KK LNI JK KJ ' 5" "3 ' 3 93" 3 ' Q 3" WYDAWCA ( R : ! S ' A T ' $ T 3 ; ' KJK JK=ILM & ( $ ' " ' ! U" ' 3" V" 3

ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ Z NACISKIEM NA NOWE TECHNOLOGIE * ( + , - ) + . / 0 1 2

! ' # ? " ! ' ! ' # ! $ "

!" ! W WR ' $ " # 3

AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY " -

345.

% , %67

44 52

' " ! ' A ! U" ! ( &= ! 9

PRAWO I NORMY

; ! # ! X

RYNEK . ,

WYDARZENIA 1 8 & 9 : ;

BIBLIOTEKA

WSPÓŁPRACA

LUDZIE <' ) + 8 4 =

ZAUTOMATYZOWANA PRODUKCJA + ( 8 % ' 8 % 8+ , % 8+ 8 % 8 % + ( ' 2

SYSTEMY WIZYJNE I TECHNOLOGIA RFID 0 '% , + ( ' % ( > + + / ( 2 *( > '% ' ' 0 345.2 - + / 8 '( 8 + ' , 82

3/2022

Z BRANŻY

ZROBOTYZOWANA INTRALOGISTYKA – WSPÓŁPRACA ASTOR I PROCOBOT ASTOR – dostawca nowoczesnych technologii dla przemysłu z zakresu systemów sterowania, systemów IT dla przemysłu (w tym oprogramowania SCADA) oraz robotów przemysłowych i mobilnych oraz firma ProCobot – dostawca robotów współpracujących i mobilnych łączą siły na polskim rynku. Partnerstwo i bliższa współpraca dwóch polskich firm technologiczno-inżynierskich w zakresie dystrybucji robotów mobilnych MiR jest odpowiedzią na dynamiczny rozwój zrobotyzowanej intralogistyki. Celem jest zapewnienie lepszej obsługi klientów dzięki wzajemnej wymianie doświadczeń i wiedzy. Rozmowy, które zaowocowały podpisaniem oficjalnej umowy o wspólnej dystrybucji robotów Mobile Industrial Robots firmy ASTOR

i ProCobot podjęły jeszcze w ubiegłym roku. Dla firmy MiR oznacza to możliwość szerszego dotarcia do polskich przedsiębiorstw rozważających automatyzację intralogistyki. Zgodnie z umową firma ProCobot od 2022 r. ma status dystrybutora produktów MIR i partnera ASTOR, a firma ASTOR – status MIR Excellent Partner w Polsce. Umowa dystrybucyjna uwzględnia wzajemną wymianę doświadczeń i wiedzy projektowej, rozwój kompetencji w celu profesjonalnego świadczenia usług i edukacji klientów oraz szerokie propagowanie nowoczesnych rozwiązań dla zrobotyzowanej intralogistyki i produkcji. !

ENDRESS+HAUSER NA ŚCIEŻCE WZROSTOWEJ Firma Endress+Hauser, specjalista w dziedzinie pomiarów i automatyki, zwiększyła sprzedaż i zysk w 2021 r., wychodząc z czasu pandemii w dobrej kondycji finansowej. Skonsolidowana sprzedaż Grupy wzrosła o ponad 11 % do poziomu nieco poniżej 2,9 mld euro. Sprzedaż netto i zysk Endress+Hauser wzrosły nie tylko w porównaniu z rokiem ubiegłym, ale także w stosunku do 2019 r. Znacząco zwiększyła się również liczba pracowników – na koniec 2021 r. Grupa zatrudniała ponad 15 000 osób na całym świecie, czyli o ponad 600 więcej niż rok

wcześniej. – Ruszyliśmy do przodu i zrealizowaliśmy wszystkie zaplanowane przez nas duże projekty inwestycyjne – podkreśla dyrektor finansowy dr Luc Schultheiss. Wyniki przeszły oczekiwania samej firmy. – Odnotowaliśmy silny efekt odrabiania strat, ale także znaczący wzrost w praktycznie wszystkich naszych strategicznych branżach – mówi Matthias Altendorf, CEO Endress+Hauser. Mimo ograniczeń wynikających z pandemii, braków w zaopatrzeniu i napiętych łańcuchów logistycznych, Endress+Hauser na bieżąco dostarczał zamówienia. W 2021 r. liczba napływających do firmy zamówień rosła nawet szybciej niż sprzedaż netto. Bieżący rok Endress+Hauser także rozpoczął od zwiększenia wolumenu zamówień.

PILZ NAGRODZONY ZA WKŁAD W ROZWÓJ BEZPIECZNEJ AUTOMATYZACJI Grupa wydawnicza DIE ZEIT opublikowała nowe wydanie renomowanego leksykonu „Marki stulecia”, w którym w kategorii „Technologia sterowania” znalazła się firma Pilz. Jury uznało ją za lidera technologii w dziedzinie bezpiecznej automatyzacji. Hasło leksykonu dla firmy Pilz brzmi: „Jako lider w obszarze technologii, firma Pilz jest obecnie jedną z wiodących marek w dziedzinie bezpiecznej automatyzacji”. Dzięki przekaźnikowi bezpieczeństwa PNOZ rodzinna firma zapisała swoje karty w historii przemysłu. „Jest on najczęściej stosowanym przekaźnikiem bezpieczeństwa na całym świecie: Wystarczy otworzyć dowolną szafę sterowniczą i z dużym prawdopodobieństwem znajdziemy w niej przekaźnik bezpieczeństwa PNOZ” – czytamy w najnowszym wydaniu „Marek stulecia”.

W tegorocznym leksykonie Pilz dołączył do grona innych niemieckich firm, takich jak Dräger, Meissen Porzellan czy TÜV. Prestiżowe wyróżnienie jest przyznawane niemieckim markom od 20 lat, z czego ostatnie trzy lata przez Grupę Wydawniczą DIE ZEIT. Droga do wyróżnienia zdefiniowana jest przez zbiór standardowych zasad – podczas trzech etapów oceny jurorzy wybierają marki, które cieszą się bezkonkurencyjną pozycją w swojej kategorii produktowej. "

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

DEFICYT PÓŁPRZEWODNIKÓW NA MIARĘ OGÓLNOŚWIATOWEGO KRYZYSU W 2022 r. nadal aktualny pozostanie problem niedoboru półprzewodników wykorzystywanych obecnie niemal wszędzie, w tym w automatyce przemysłowej i smart rozwiązaniach w budynkach. Kryzys związany z ich niewystarczającą podażą jest najbardziej widoczny przede wszystkim w branży automotive. Zamawianie konfiguracji bardziej wyrafinowanego wyposażenia samochodu często kończy się otrzymaniem informacji o niedostępności opcji lub wyjątkowo długim czasem oczekiwania na dostawę. Eksperci firmy Deloitte przewidują, że deficyt półprzewodników będzie odczuwalny przez co najmniej 24 miesiące i szacują, że w ciągu dwóch lat może to spowodować ponad 0,5 bln dolarów strat. W połowie 2021 r. czas realizacji zamówień na rynku półprzewodników wynosił od 20 do 52 tygodni, ale eksperci przewidują, że do końca 2022 r. można spodziewać się jego

skrócenia do 10–20 tygodni, a do 2023 r. branża może wrócić do równowagi. Do ustabilizowania się sytuacji z pewnością przyczynią się inwestycje w tym zakresie. Choć założenie nowej fabryki chipów wymaga kilku lat pracy i inwestycji o wartości 10 mld dolarów, największe firmy wytwarzające układy scalone zaplanowały na lata 2021–2023 wydanie 200 mld dolarów na zwiększenie mocy produkcyjnych. Już w wyniku zakończenia wcześniejszych inwestycji, rozpoczętych w 2019 i 2020 r., do końca 2022 r. produkcja ma wzrosnąć o 35 %. ' * + , - .

SZYBKA POMOC W PRZYPADKU PRZESTOJU MASZYNY FANUC rozszerza cyfrową usługę zdalną FANUC Assisted Reality (FAR). Po zakończeniu udanej fazy testowej od 1 kwietnia 2022 r. firma zacznie oferować FAR w ramach swojego standardowego pakietu serwisowego. Narzędzie, które ma postać aplikacji, pomaga inżynierom serwisu FANUC zdalnie i bezpiecznie analizować awarie maszyn. – Dzięki FAR w niektórych przypadkach mogliśmy znaleźć rozwiązanie dla naszych klientów w ciągu 20 minut. Dzieje się tak, ponieważ często problem nie tkwi w sprzęcie, ale w innym miejscu systemu, np. w programowaniu – mówi Rolf Urban, Business Development Manager w Customer Service FANUC Europe. FAR umożliwia inżynierom serwisowym firmy wymianę zdjęć i filmów z klientami

za pośrednictwem bezpiecznego połączenia danych oraz zapisywanie adnotacji w czasie rzeczywistym. – Daje nam to jasny obraz tego, co dzieje się w środowisku maszyny i upraszcza zdalne rozwiązywanie problemów – dodaje Rolf Urban. FAR ułatwia planowanie części zamiennych i narzędzi również wtedy, gdy firma wysyła inżyniera serwisu do zakładu produkcyjnego klienta. Może to skrócić wizytę serwisową. Obecnie interwencje serwisowe FANUC w całej Europie są realizowane w czasie poniżej 26 godzin. Według szacunków firmy dzięki FAR wykonanie naprawy od chwili zgłoszenia problemu przez klienta może skrócić się do mniej niż 24 godzin. # $%&

DASSAULT SYSTÈMES WZMACNIA STRUKTURĘ Podczas spotkania 3DEXPERIENCE World 2022 firma Dassault Systèmes ogłosiła zmiany na stanowiskach kierowniczych. Gian Paolo Bassi, sprawujący przez ostatnie siedem lat funkcję dyrektora generalnego SOLIDWORKS, będzie kierował strukturą 3DEXPERIENCE Works w Dassault Systèmes jako wiceprezes wykonawczy. Manish Kumar, odpowiedzialny za R&D w SOLIDWORKS od 2018 r., rozszerzy zakres swojej odpowiedzialności o funkcję CEO SOLIDWORKS. Nominacja Gian Paolo Bassiego jest następstwem wprowadzenia przez Dassault Systèmes w 2019 r. 3DEXPERIENCE 3/2022

Works jako portfolio rozwiązań chmurowych na platformie 3DEXPERIENCE, kierowanego do klientów SOLIDWORKS i firm średniej wielkości oraz ich ekosystemu. Gian Paolo Bassi będzie przewodził organizacji ukierunkowanej na ciągły rozwój 3DEXPERIENCE Works i zwiększanie wartości w obszarze innowacyjności. Nominacja Manisha Kumara oznacza kontynuację zaangażowania i nakładów Dassault Systèmes w badania i rozwój SOLIDWORKS, które są znakiem rozpoznawczym marki. Manish Kumar, jako wiceprezes R&D SOLIDWORKS, odegrał kluczową rolę w rozwoju strategii produktów i technologii SOLIDWORKS. Pełniąc dodatkowo funkcję dyrektora generalnego SOLIDWORKS, będzie przewodził budowie relacji między działem badawczo-rozwojowym a społecznością użytkowników marki. Będzie również działał na rzecz przyspieszenia wdrażania portfolio SOLIDWORKS. ' ()

Z BRANŻY

ZAPOTRZEBOWANIE NA ZRÓWNOWAŻONE INNOWACJE Ponad połowa z 300 liderów biznesu, którzy wzięli udział w badaniu przeprowadzonym przez Financial Times, zdaje sobie sprawę z pilnej potrzeby włączenia zrównoważonego rozwoju do cyklu życia produktu. Jednak tylko 36 % z nich planuje podjęcie działań. Co ich powstrzymuje? – odpowiedź na to pytanie zawiera raport Financial Times (FT) Focus „More praised than practiced”, który powstał przy wsparciu Dassault Systèmes. Zrównoważona innowacyjność, wspierana przez szereg technologii, od druku 3D i wirtualnej rzeczywistości, po wykorzystanie blockchain i cyfrowych bliźniaków, stanowi odpowiedź na główne wyzwania, przed jakimi stoją dziś firmy. Z jednej strony to konieczność wzmacniania innowacyjności, z drugiej – spełnianie stale zmieniających się wymagań regulacyjnych oraz wizerunkowych. Połączenie tych trendów pozwala organizacjom na tworzenie produktów i usług przyjaznych dla śro-

dowiska i społeczeństwa oraz stosowanie zrównoważonych procesów w ramach badań i rozwoju (R&D). Z raportu wynika, że firmy, które najszybciej wprowadzają innowacje zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju wzmacniają swoje referencje w zakresie ESG (Environmental, Social, and Governance). Większość liderów korporacyjnych (56 %) potwierdza znaczenie włączania zasad zrównoważonego rozwoju do procesów rozwoju produktów i usług. Jednak liczba firm, które już stosują zrównoważone innowacje w praktyce jest znacznie niższa (31 %). ' ()

ROŚNIE POTENCJAŁ W ŚWIECIE OBRÓBKI METALI Prawie połowa MŚP z branży obróbki metali (47 %) spodziewa się wzrostów sprzedaży krajowej w ciągu najbliższych miesięcy, a cztery firmy na 10 przewidują, że w ciągu roku wzrośnie także eksport – wynika z badania Siemens Financial Services w Polsce. Aby utrzymać poziom konkurencyjności, co drugie badane przedsiębiorstwo z branży planuje inwestować w odnowienie parku maszyn i urządzeń (48 %) oraz w automatyzację procesów produkcji (46 %). Jak wynika z badania, co trzecia firma (33,7 %) inwestująca w park MiU korzysta wyłącznie z zewnętrznego finansowania, a co czwarta (26,1 %) stawia na dywersyfikację – finansowanie zewnętrzne połączone ze środkami własnymi.

Przedsiębiorstwa z branży coraz lepiej oceniają swoją zdolność do podejmowania aktywności eksportowej i zwiększania sprzedaży w kraju, więc w kolejnych miesiącach można spodziewać się coraz większej ich ekspansji na nowe rynki. Oznacza to również niższe ryzyko dla sektorów współpracujących z przetwórcami metali. Obecnie trzech na 10 pytanych przedsiębiorców z branży obróbki metali ocenia, że są lepiej niż jeszcze rok temu przygotowani do podejmowania rynkowej rywalizacji. Z kolei 42 % jest zdania, że w ciągu najbliższych miesięcy ich zdolność do konkurowania jeszcze się poprawi. ) * + , - .

WZROST SPRZEDAŻY AUTONOMICZNYCH ROBOTÓW MOBILNYCH MIR Sprzedaż autonomicznych robotów mobilnych MiR wzrosła w 2021 r. o 42 %. Wzrost przypisuje się m.in. temu, że nowe sektory wdrażają roboty AMR do transportu lekkich i ciężkich materiałów w wymagających środowiskach produkcyjnych i magazynach logistycznych. Rekordowym miesiącem dla MiR był grudzień – w tym czasie do klientów dostarczono blisko 300 robotów, więcej niż w jakimkolwiek wcześniejszym miesiącu. – W 2021 r. odnotowaliśmy znaczny wzrost mimo niedoborów komponentów, ponieważ klienci dostrzegają wartość naszych bezpiecznych, niezawod-

nych i łatwych we wdrożeniu systemów AMR. W nowy rok weszliśmy z bardzo dużą liczbą zamówień oraz oczekiwaniami, że wzrost będzie kontynuowany – mówi Søren E. Nielsen, prezes MiR. Odkąd MiR wprowadził na rynek pierwszego robota w 2015 r. rozwiązania firmy stały się szczególnie popularne w przemyśle samochodowym i elektronicznym. Do głównych, międzynarodowych klientów należą m.in. Toyota, Ford i Faurecia. Obecnie MiR odnotowuje również dużą sprzedaż ze strony firm z sektora logistyki i dóbr szybkozbywalnych (FMCG), które chcą zoptymalizować oraz zautomatyzować transport wewnętrzny. Nowe i mocniejsze roboty MiR – MiR600 i MiR1350, oba wprowadzone na rynek w 2021 r. – są najlepiej sprzedającymi się robotami w nowych sektorach. . / ! .

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

NOWY PROGRAM SZKOLEŃ AKADEMII PILZ Firma Pilz przygotowała nową ofertę szkoleń Akademii Pilz na 2022 r., która wychodzi naprzeciw oczekiwaniom rynku. Szkolenia, zgodne z najnowszym stanem specjalistycznej wiedzy, dostarczą kompleksowych informacji z zakresu bezpieczeństwa i obsługi maszyn. Jako ekspert w dziedzinie bezpiecznej automatyzacji firma Pilz od wielu lat dzieli się swoją wiedzą, dostosowując tematykę szkoleń do potrzeb klientów – od poziomu podstawowego do eksperckiego. W 2022 r. w ofercie Akademii Pilz będą dostępne zarówno szkolenia stacjonarne, jak i w wersji on-line. W ramach szkolenia „Bezpieczna eksploatacja systemów pojazdów sterowanych automatycznie”

(systemy AGV) odbiorca otrzyma wszystkie potrzebne informacje w zakresie głównych wymagań dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa systemów AGV, szczególnie w przypadku ich zastosowania w intralogistyce. Z kolei szkolenie „Podstawy bezpieczeństwa maszyn” dostarczy istotnych informacji na temat oznakowania CE, metod zabezpieczeń, elementów zabezpieczających oraz projektowania i walidacji systemów sterowania zgodnie z normami PN-EN ISO 13849 i PN-EN IEC 62061. Na stronie www.pilz.com/training można znaleźć pełną listę szkoleń oraz zarejestrować swój udział. "

W POZNANIU POWSTAŁ PIERWSZY HUB KWANTOWY W EUROPIE ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ W Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym (PCSS) uruchomiono IBM Quantum Hub. W ramach tego projektu PCSS wraz z IBM oraz polskimi naukowcami będzie rozwijać innowacyjne technologie obliczeń kwantowych i pracować nad ich praktycznym zastosowaniem w różnych dziedzinach. Projekty będą realizowane we współpracy z pozostałymi węzłami światowego ekosystemu IBM Quantum Network. Polska jest jednym z krajów, które wnoszą istotny wkład w rozwój technologii kwantowych na świecie, nie tylko w zakresie obliczeń kwantowych, ale też praktycznych rozwiązań, jak systemy komunikacji kwantowej i podsystemy elektroniczne, wykorzystywane do przemysłowych zastosowań technologii kwantowych. – Uruchomienie IBM Quantum Hub w Polsce to przełomowy krok w kierunku rozszerzenia naszego ekosystemu kwantowego. Współpraca z IBM pozwoli PCSS na przeprowadzanie

nowych odkryć w zastosowaniach dla obliczeń kwantowych, które mogą ostatecznie pomóc w pokonywaniu wyzwań związanych z tworzeniem nowych materiałów lub leków – mówi Marcin Gajdziński, dyrektor generalny IBM Polska i Kraje Bałtyckie. PCSS prowadzi od wielu lat prace badawczo-rozwojowe w zakresie obliczeń kwantowych oraz komunikacji kwantowej i to zadecydowało o powierzeniu mu organizacji dostępu do komputera kwantowego dla polskich zespołów naukowych. Z tego dostępu skorzystają także uczelnie, które zamierzają kształcić studentów w zakresie obliczeń kwantowych. " & ) , ), 2 3 2

POLSKA AGENCJA KOSMICZNA PROWADZI NABÓR PROJEKTÓW Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) rozpoczęła nabór projektów w ramach nowego mechanizmu ESA dla Polski – Industrial Policy Task Force (IPTF). Priorytetowe obszary wspierane przez IPTF obejmują działania obowiązkowe i programy eksploracyjne. IPTF jest mechanizmem mającym zapewnić lepszy udział polskich podmiotów w przetargach ogłaszanych przez ESA, w krótkim i długim terminie. Rozwiązania przyjęte w ramach tego instrumentu mają pozwolić na dalszy rozwój kompetencji niezbędnych do efektywnego udziału w globalnych łańcuchach dostaw. Takie podejście jest istotne z punktu widzenia wspierania polskich aspiracji włączania się w największe europejskie i globalne misje kosmiczne, które realizowane są w oparciu o konkurencyjne postępowania przetargowe. 3/2022

W procesie opiniowania projektów zostaną zastosowane standardowe kryteria oceny, zgodne z rekomendacjami ESA (dokument ESA/REG/001) oraz brany będzie pod uwagę potencjał projektu dla zwiększania konkurencyjności polskiego przemysłu. Dotyczy to np. znaczenia projektu dla przyszłych misji kosmicznych, możliwości zastosowania wyników projektu w sektorze publicznym lub prywatnym w dłuższej perspektywie czasowej i możliwości włączenia polskich podmiotów w zagraniczne łańcuchy dostaw. Nabory będą ogłaszane w cyklach dwumiesięcznych, a najbliższy jest planowany na maj. " 0 ) * 1 , - .

Z BRANŻY

TRENDY W TRANSFORMACJI CYFROWO-ENERGETYCZNEJ Rozwój gospodarki opartej na danych i wzrost znaczenia chmury obliczeniowej, a co za tym idzie roli centrów danych, na nowo kształtuje krajobraz gospodarczy i energetyczny oraz transformację kolejnych obszarów rynku. Rośnie znaczenie transformacji energetycznej, priorytetów związanych z realizacją celów klimatycznych oraz tych z zakresu zrównoważonego rozwoju czy ograniczenia szybkiego wzrostu cen prądu. Eksperci Schneider Electric wskazali pięć trendów, które ich zdaniem odegrają ważną rolę w krajobrazie technologiczno-energetycznym w Polsce w 2022 r. i kolejnych latach. Pierwszy to strategia działania oparta na danych, która umożliwi analizę, optymalizację i sprawne raportowanie postępów. Kolejnym jest tworzenie wydajnych, powtarzalnych i łatwo serwisowalnych centrów danych, z uwzględnieniem zgodności z przepisami, przejrzysto-

ści działania i możliwie jak najwyższej wydajności środowiskowej. Wśród dominujących tendencji będzie także zwiększanie wydajności dzięki oprogramowaniu i usługom cyfrowym, umożliwiającym zdalne monitorowanie, konserwację i modernizację. Rosło będzie znaczenie zakupu energii odnawialnej w różnych modelach – PPA (Power Purchase Agreement), VPPA (Virtual Power Purchase Agreement), Energy-as-a-Service. Blok najsilniejszych przewidywanych trendów zamyka dekarbonizacja łańcuchów dostaw. 4 * + , - .

ZESPOŁY Z POLSKI I NIEMIEC WYRÓŻNIONE ZA OPRACOWANIE ROBOTA DO DEZYNFEKCJI UV Robot do dezynfekcji firmy Omron został wyróżniony w konkursie na najlepsze rozwiązania problemów społecznych. Zespoły z Polski i Niemiec, reprezentujące Omron Europe, zostały wyróżnione za opracowanie przełomowego zautomatyzowanego robota do dezynfekcji UV podczas organizowanego przez firmę corocznego konkursu na rozwiązania najpilniejszych problemów społecznych. Coroczny konkurs TOGA (The Omron Global Awards) ma na celu zainspirowanie pracowników Omron na całym świecie do przyjęcia perspektywy społecznej w codziennej pracy i wykorzystania wiedzy

technicznej oraz najlepszych w swojej klasie zakładów firmowych do opracowywania praktycznych innowacji z korzyścią dla całego społeczeństwa. Tegoroczny konkurs, do którego zgłoszono 6461 projektów, skupiał się na rozwiązaniach mających na celu zwalczanie skutków pandemii COVID-19. – Ze względu na zapobieganie rozprzestrzenianiu się COVID-19 projekt robota do dezynfekcji to odpowiedź na najpoważniejszy problem społeczny naszych czasów – mówi Gary Banks, kierownik do spraw ogólnych w firmie Omron Industrial Automation Europe. Jury doceniło szybki czas opracowania autonomicznego robota wykorzystującego światło ultrafioletowe C (UV-C) do efektywnej dezynfekcji obszarów wysokiego ryzyka, takich jak szpitale, szkoły i biura, bez konieczności obsługi przez człowieka.

)

IRENEUSZ MARTYNIUK REWOLUCJA CYFROWAZE WSCHNEIDER PERSPEKTYWIE ELECTRIC KE DONA 2030 CZELE R. KOMITETU FRANCUSKO-POLSKIEJ IZBY GOSPODARCZEJ Wiceprezes Pionu Przemysłu na klaster Europy Środkowo-Wschodniej w Schneider Electric, Ireneusz Martyniuk, został powołany na przewodniczącego Komitetu Zrównoważonego i Inteligentnego Przemysłu w ramach Francusko-Polskiej Izby Gospodarczej. Powołanie komitetu to odpowiedź na takie wyzwania, jak dążenie do neutralności klimatycznej czy rewolucja cyfrowa. – To dla mnie wyróżnienie i zaszczyt, że powierzono mi zadanie kierowania nowo utworzonym Komitetem Zrównoważonego i Inteligentnego Przemysłu. Nasze spotkania mają być w założeniu przestrzenią do dyskusji i wymiany doświadczeń na temat Przemysłu 4.0. Będziemy badać wyzwania, jakie

współczesny świat stawia sektorowi przemysłu, także pod względem regulacji prawnych i ich wpływu na działania firm, oraz wypracowywać rozwiązania i dobre praktyki. Ważnym elementem będzie ponadto przygotowywanie wspólnych stanowisk wobec konsultowanych ustaw i przepisów oraz dzielenie się informacjami na temat trendów w branży – mówi Ireneusz Martyniuk. Francusko-Polska Izba Gospodarcza powstała w 1994 r. To niezależna organizacja zrzeszająca prawie 400 francuskich oraz polskich firm i jedna z najaktywniejszych izb bilateralnych w Polsce. 4

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

TECHED TUESDAYS – NOWY CYKL SZKOLEŃ ROCKWELL AUTOMATION 1 marca 2022 r. rozpoczął się drugi cykl bezpłatnych i interaktywnych szkoleń TechEd Tuesday Rockwell Automation, poświęconych cyfryzacji i inteligentnej produkcji. Podczas szkoleń, które potrwają do 29 kwietnia, zostanie wykorzystana nowa platforma cyfrowa onCourse firmy. Zapewnia ona użytkownikom dostęp do wirtualnych maszyn, które można następnie programować, obsługiwać i testować jako operacyjne DigitalTwins przy użyciu zasobów Rockwell Automation. TechEd Tuesday obejmie pięć modułów: inteligentne urządzenia, inteligentne maszyny, inteligentne systemy, sterowanie procesem i infrastruktura IIoT. Każdy z nich będzie zawierał sesję teoretyczną z pytaniami i odpowiedziami, a następnie opcjonalną sesję praktyczną (laboratoria praktyczne). TechEd Tuesdays i laboratoria onCourse są bezpłatne dla wszystkich uczestników, ale miejsca na sesje praktyczne są ograniczone i będą działać na zasadzie „kto pierwszy, ten lepszy”. Pierwsza edycja, która odbyła się we wrześniu 2021 r., okazała się na tyle atrakcyjna, że przyciągnęła ponad 300 uczestników z różnych regionów oraz sektorów przemysłu. TechEd Tuesdays łączą teorię z sesjami praktycznymi dla wszystkich klientów i partnerów, w tym integratorów systemów, dystrybutorów, producentów OEM i użytkowników końcowych. ! 2 )

PORADNIK O ULDZE NA ROBOTYZACJĘ

POWSTAŁA NOWA GLOBALNA PLATFORMA CLOUD COMPUTING Od 24 stycznia 2022 r. dostępna jest nowa platforma IaaS (Infrastructure as a Service) pod nazwą vmgen. Rejestracja odbywa się przez stronę internetową vmgen.pl. Klienci mogą korzystać z globalnej infrastruktury w oparciu o 28 centrów danych zlokalizowanych na całym świecie. Co szczególnie ważne dla polskich użytkowników, jedna z serwerowni znajduje się w Warszawie. Infrastructure as a Service to rodzaj usługi przetwarzania w chmurze, gdzie zasoby obliczeniowe należące do usługodawcy udostępniane są użytkownikowi na życzenie za pośrednictwem aplikacji internetowej. Korzystanie z infrastruktury rozliczane jest według faktycznego zużycia, a nie ryczałtem, jak ma to miejsce w przypadku większości usług hostingowych. Inicjatorem i inwestorem projektu vmgen jest Mark Mahle, przedsiębiorca z Doliny Krzemowej, inżynier z wieloletnim doświadczeniem, założyciel i CEO firmy NetActuate, zaś głównym managerem projektu – Kacper Dąbrowski, absolwent Politechniki Wrocławskiej, architekt technologii chmurowych i założyciel technologicznej spółki SingleBit. Platforma software’owa vmgen opracowana jest przez międzynarodowy zespół programistów z główną siedzibą w Polsce, natomiast za samą infrastrukturę odpowiada grupa inżynierów w USA. 5 . * + , - .

R E K L A M A

O uldze na robotyzację mówiło się od 2019 r., ale dopiero teraz stała się ona faktem. Od 1 stycznia 2022 r. płatnicy CIT i PIT mają prawo do odliczenia od podstawy opodatkowania 50 % kosztów inwestycji w robotyzację. Przedsiębiorcy będą mogli najpierw zaliczyć wydatki poniesione na ten cel do kosztów, a następnie dodatkowo odliczyć połowę tych kosztów od podstawy opodatkowania. Z myślą o wszystkich, którzy będą chcieli skorzystać z nowej ulgi firmy Mitsubishi Electric i Deloitte opracowały poradnik. Można w nim znaleźć odpowiedź na wiele wątpliwości i pytań, np. kto może być beneficjentem ulgi, jakie korzyści niosą nowe przepisy, jakie koszty kwalifikowane można odliczyć, jaki jest termin na skorzystanie z ulgi, a także jak ulga może wpłynąć na rozwój robotyzacji. . 4

3/2022

Z BRANŻY

FIRMY TECHNOLOGICZNE W AKCJI #TECHFORUKRAINE Fundacja Tech to the Rescue ułatwia współpracę między przedsiębiorstwami zajmującymi się tworzeniem narzędzi cyfrowych a organizacjami non-profit szukającymi wsparcia w tym zakresie. Nowa inicjatywa TTTR dotyczy pomocy ukraińskim podmiotom. Obszary, w jakich można się zaangażować to m.in. komunikacja i cyberbezpieczeństwo. 4 % organizacji pozarządowych na Ukrainie twierdzi, że dysponuje potrzebnymi technologiami, podczas gdy 77 % przyznaje, że nie ma pieniędzy na wprowadzenie narzędzi. Z kolei cztery na pięć podmiotów deklaruje, że nie są bezpieczne w kontekście cyberochrony. Jacek Siadkowski, prezes TTTR

podkreśla, że w obecnej sytuacji potrzebują one wsparcia w dwóch obszarach – pomocy humanitarnej w zakresie migracji ludzi czy koordynacji działań na rzecz osób starszych, a także w przekształceniu dotychczasowej działalności, by dostosować ją do bieżących potrzeb. W każdej sferze potrzebne są narzędzia usprawniające komunikację i zarządzanie zasobami. Szczególnie istotne są rozwiązania w dziedzinie cyberbezpieczeństwa. Akcja #TechForUkraine jest współorganizowana przez GURT Resource Center – ukraińską fundację, zajmującą się m.in. dystrybucją software’u w innych organizacjach pozarządowych. GURT w ramach przedsięwzięcia obecnie kontaktuje się bezpośrednio z ponad 1000 podmiotów, żeby dowiedzieć się, czy potrzebują pomocy we wdrożeniu nowych technologii. " + ) " ) " 6

PRZYSZŁOŚĆ PRODUKCJI ELEKTRONIKI TKWI W SZTUCZNEJ INTELIGENCJI AI jest kluczem do przyszłości produkcji elektroniki, a firmy, które ją wdrożą, będą czerpać korzyści z optymalizacji procesów, oszczędności kosztów i generowania innowacyjnych rozwiązań. W jaki sposób sztuczna inteligencja pomoże osiągnąć te cele w przypadku branży EMS? Najważniejsze cele na liście wielu organizacji to zwiększenie produktywności przy jednoczesnym obniżeniu kosztów produkcji. W badaniu przeprowadzonym przez Infosys większość respondentów (66 %) stwierdziła, że zwiększenie produktywności przez automatyzację było jednym z priorytetów jej wdrożenia. W przypadku montażu obwodów drukowanych czy produkcji modułów elektronicznych liczy się jakość. Niepoprawne

zamocowanie komponentów na płytce PCB i przejście przez etap lutowania oznacza, że na zmiany jest już za późno. Tymczasem sztuczna inteligencja, uzbrojona w strumień danych, pochodzących z wielu źródeł, może wykrywać błędy montażowe wcześniej, umożliwiając ich usuwanie, zanim staną się nieodwracalne. Chcąc uniknąć błędów montażowych coraz więcej firm z branży EMS decyduje się na wykorzystanie zautomatyzowanej kontroli wizyjnej. Niektóre stawiają na sztuczną inteligencję w procesie analizy obrazu. Systemy wizyjne, wykorzystujące AI dokonują analizy, opierając się na uczeniu maszynowym. $ 2

WYSTARTOWAŁ NOWY CYKL KONFERENCJI TECHNICZNYCH AXON MEDIA Firma Axon Media rozpoczęła nowy sezon spotkań z zakresu wiedzy technicznej. Jako pierwszą zaplanowano na 16 marca 2022 r. w Siedlcach konferencję techniczną „Niezawodność i utrzymanie ruchu w zakładach produkcyjnych”. To jedna ze sztandarowych i cieszących się dużym zainteresowaniem konferencji Axon Media, dlatego odbędzie się ona również w kolejnym miesiącu, w dwóch miastach: 6 kwietnia w Krakowie i 27 kwietnia w Radomsku. W Krakowie odbędzie się dodatkowo konferencja „Automatyzacja w zakładach produkcyjnych – kierunek Przemysł 4.0”, zaplanowana na 7 kwietnia. Konferencje organizowane przez Axon Media odbywają się w formule, która łączy część prezentacyjną z warsztatową i uzupełniona jest o stoiska wystawiennicze branżowych dostaw-

ców oraz niezależnych specjalistów. Umożliwia to uczestnikom przegląd aktualnych trendów technologicznych, bezpośredni dostęp do konsultacji oraz cenną wymianę doświadczeń. Uczestnicy otrzymują pakiet materiałów i certyfikat udziału, a udział w wydarzeniach jest bezpłatny. Więcej informacji na temat wydarzeń można znaleźć na stronie www.konferencjetechniczne.pl, gdzie dostępna jest również rejestracja. -

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

CYFROWA NIEZALEŻNOŚĆ

Ośrodek dialogu i analiz THINKTANK zorganizował konferencję „Suwerenność cyfrowa – utopia czy realna szansa”. Dywersyfikacja dostawców, przeciwdziałanie dyskryminacji, bezpieczeństwo krytycznej infrastruktury oraz jasne zasady współpracy z gigantami technologicznymi to najważniejsze elementy w dążeniu do cyfrowej suwerenności – takie wnioski płyną ze spotkania. Na drugim biegunie stoją uznaniowe próby wykluczania wybranych kontrahentów i tworzenie nowych monopoli. Na to, że suwerenność cyfrowa w Europie musi być pilnie wzmocniona zwraca uwagę wiele państw europejskich, szczególnie tych najbardziej rozwiniętych cyfrowo, jak Estonia, Niemcy czy Finlandia.

SYMULATORY KWANTOWE DLA NAUKOWCÓW Naukowcy prowadzący badania w dziedzinie obliczeń kwantowych mogą skorzystać w formie grantu z symulatorów kwantowych i wykorzystać usługi, oprogramowanie i narzędzia w chmurze Amazon Braket. Dwa polskie zespoły już pracują nad ochroną szyfrów (kryptografia) i redukcją błędów obliczeniowych (szum pomiarowy). Projekty badawcze z wykorzystaniem Amazon Braket – usług obliczeń kwantowych Amazon Web Services (AWS) – rozpoczęły już zespoły Centrum Fizyki Teoretycznej PAN oraz Wydziału Cybernetyki Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. " " 7 $ 2 "

" 0 " 2 * + , - .

R E K L A M A

// KONFERENCJE TECHNICZNE

2022 UTRZYMANIE RUCHU

www.KonferencjeTechniczne.pl

ENERGIA

INTRALOGISTYKA

PRODUKTY

BEZKONTAKTOWY ENKODER VLM60 Firma Astech zaprezentowała nowy, kompaktowy czujnik z rodziny VLM o oznaczeniu VLM60. Służy on do bezkontaktowego pomiaru prędkości i długości różnych materiałów. Również w modelu VLM60 (w ofercie są bowiem dostępne czujniki VLM500, VLM502, VLM-MID) jako źródło światła zastosowano bezpieczną, białą diodę LED o długiej żywotności. Dzięki temu rozwiązaniu nie ma konieczności stosowania specjalnych zabezpieczeń w miejscu pomiaru (w przeciwieństwie do czujników podobnego typu z laserem klasy 3B). Urządzenie zamknięto w kompaktowej, solidnej obudowie z metalu o stopniu ochrony IP65. W tej jednej obudowie zaszyto również elektronikę, dając możliwość wyboru wykorzy-

stywanego w danej aplikacji interfejsu – może to być zarówno wyjście inkrementalne TTL lub opcjonalnie Ethernet, w tym Fast Ethernet, Profinet lub EtherNet/IP. Prędkość mierzonego obiektu jest wykrywana dwukierunkowo, a dodatkowo w obu osiach jednocześnie (x oraz y). Zaleta ta z powodzeniem może być wykorzystywana do śledzenia „krawędzi” materiału oraz jego długości / prędkości jednocześnie. VLM60 to bezpośredni zamiennik dla enkoderów z kołem pomiarowym lub innych czujników, które mierzą prędkość, długość, odległość itp. Szczególnie dobrze sprawdzi się w aplikacjach, gdzie występuje problem z poślizgiem lub nie możemy oddziaływać na obiekt mierzony (kleje, farby, gorące obiekty). " ) 8&8

BOXER-8251AI – DUŻA MOC OBLICZENIOWA Komputer przemysłowy BOXER-8251AI bazujący na NVIDIA Jetson Xavier NX jest zoptyma×lizowany pod kątem aplikacji o wysokiej wydajności. Solidna obudowa BOXER-8251AI oraz odpowiednie bezwentylatorowe odprowadzania ciepła zapewnia możliwość stosowania tego komputera w krytycznych aplikacjach. Wyjątkową moc przetwarzania zapewnia sześciordzeniowy, 64-bitowy procesor ARM, zawierający 384 rdzeni CUDA, 48 rdzenie Tensor i dwa silniki NVDIA zdolne do równoległej obsługi wielu sieci neuronowych, zapewniając wydajność obliczeniową do 21 TOPS. BOXER-8251AI wyposażony jest w 8 GB pamięci LPDDR4 oraz 16 GB wbudowanej pamięci eMMC, którą można rozsze-

rzyć za pomocą gniazda kart Micro-SD. Ta platforma Edge AI zasilana jest napięciem stałym 12 V DC i bez problemu może pracować w temperaturze od –20 °C. Komputer przemysłowy sprawdzi się w automatyce przemysłowej, głębokim uczeniu, logistyce i transporcie. dedykowany do pracy w miejscu o ograniczonej przestrzeni. BOXER-8251AI to doskonałe rozwiązanie do stosowania w środowisku przemysłowym obejmującym pojazdy autonomiczne, monitorowanie czy wykrywanie ruchu. Platforma Edge AI ma kompaktową konstrukcję (88 mm × 75 mm × 39 mm) więc jest idealna do każdego miejsca pracy o ograniczonej przestrzeni.

ENKODER INKREMENTALNY DFS60 Enkoder inkrementalny DFS60 to rodzina enkoderów, która cały czas rozwija się pod kątem wymagań działów utrzymania ruchu i producentów maszyn. Enkoder Inkrementalny DFS60 umożliwia dokonywanie pomiaru pozycji z odchyłką kroku pomiarowego rzędu ±0,0015° i to nawet przy rozdzielczości 65 536 impulsów na jeden obrót. Sprawia to, że enkodery inkrementalne DFS60 znajdują swoje zastosowanie w precyzyjnych maszynach obróbki metali, tworzyw sztucznych, czy drewna. DFS60 ma kompaktową, lekką obudowę IP67. Jego wytrzymałość mechaniczną determinują dwa łożyska, które zamontowane są z maksymalnym rozstawem względem siebie.

Funkcje bezpieczeństwa DFS60S wykorzystuje rozwiązanie moduł Motion Control Flexi Soft FX3-MOC0: bezpieczne zatrzymanie 1 (SS1), bezpieczne zatrzymanie 2 (SS2), bezpieczne zatrzymanie robocze (SOS), bezpieczna kontrola prędkości (SLS), bezpieczny kierunek ruchu (SDI), bezpieczne sterowanie hamulcem (SBC). Dodatkowe uszczelnienie odporne na mycie środkami chemicznymi, wykorzystywanymi do utrzymania czystości maszyn, do produkcji żywności. Obudowa ze stali nierdzewnej, zestaw dodatkowych adapterów montażowych, temperatura pracy od –40 °C do 100 °C, możliwość programowania rozdzielczości i ustawiania sygnału wyjściowego, sprawiają, że DFS60 Inox to idealne rozwiązanie do wykorzystania przy budowie maszyn dla przemysłu spożywczego, jak również do pracy w trudnych aplikacjach na zewnątrz. /&

AUTOMATYKA

PRODUKTY

IBOX N1552 V.7 – MINIPC Z MODUŁAMI WI-FI I BLUETOOTH Wytrzymały minikomputer przemysłowy IBOX N1552 to urządzenie przeznaczone do wszelkich zastosowań przemysłowych i nie tylko, wymagających ciągłej pracy – 24 godziny, 7 dni w tygodniu. W przemysłowym mini komputerze IBOX N1552 zastosowano wydajny i energooszczędny procesor Intel Core i5-8250U. W jego wnętrzu znajdują się cztery współdziałające rdzenie umożliwiające bardziej efektywne przetwarzanie wielu zadań jednocześnie. Współużytkowana pamięć cache, w której wykorzystano wielopoziomową hierarchię, jest dynamicznie przydzielana dla każdego rdzenia procesora w zależności od obciążenia. Doprowadza to do zmniejszenia średniego czasu dostępu do pamięci głównej.

W przemysłowym mini PC zastosowano sprawdzony system chłodzenia, oparty wyłącznie na elementach stałych, głównie radiatorach. W systemie tym wykorzystuje się zjawisko oddawania przez metale energii cieplnej do otoczenia – nie występują tu dodatkowe elementy ruchome w postaci np. wentylatorów. Takie rozwiązanie zapewnia bezgłośną pracę, mniejszą awaryjność oraz większą ochronę przed kurzem i innymi zabrudzeniami przy jednoczesnym zmniejszeniu ilości pobieranej energii. IBOX N1552 przystosowany jest do ciągłej pracy zarówno w bardzo niskich, jak i wysokich temperaturach w przedziale od –20 °C do 50 °C. W przypadku przechowywania wyłączonego urządzenia, poradzi sobie też z temperaturami w podanym zakresie. $ 9 " ! 5; ' :/&

INTELIGENTNE CZUJNIKI RADAROWE O ZASIĘGU 15 M Turck prezentuje nową serię czujników radarowych do pomiaru odległości w zakresie do 15 m w ciężkich warunkach środowiskowych. Mogą one pracować wszędzie tam, gdzie czujniki optyczne lub ultradźwiękowe są nieodpowiednie ze względu na ograniczony zasięg pomiaru lub czynniki zakłócające, takie jak kurz, wiatr czy światło. Charakteryzują się odpornością na udary mechaniczne do 100 g i stopniem ochrony IP69K, świadczącym o dużej odporności na zanieczyszczenia i wodę pod ciśnieniem. Komunikują się przez interfejs IO-Link. Oparty na przeglądarce interfejs użytkownika Turck Radar Monitor ułatwia konfigurację czujników DR, wyświetlając krzywą sygnału w czasie rzeczywistym. Jest to pomocne zwłaszcza podczas programowania filtrów

w celu tłumienia sygnałów zakłócających lub w skomplikowanych sytuacjach montażowych. W przypadku montażu kilku czujników blisko siebie, tryb pomiaru FMCW (Frequency-Modulated Continuous Wave) zapobiega wzajemnemu zakłócaniu się sygnałów. Wszystkie czujniki DR-M30-IOL są wyposażone w interfejs IO-Link oraz wyjście analogowe i przełączające, przy czym wyjście analogowe można również skonfigurować jako drugie wyjście przełączające. Trzy różne konfiguracje soczewek umożliwiają optymalny dobór czujnika w zależności od tego, czy wymagane jest krótkie i szerokie, średnie czy długie i wąskie pole detekcji.

KONSERWACJA PREWENCYJNA W ERZE CYFROWEJ Aplikacja DriveRadar oferuje kompleksowe zarządzanie konserwacją w oparciu o cyfrowe rejestrowanie danych, na podstawie których możliwe jest przewidywanie zdarzeń, na przykład zmiany stanu kondycji maszyn. Celem DriveRadar jest określenie stanu produktów, maszyn i systemów przez wykorzystanie danych, które zostały zarejestrowane podczas pracy systemów napędowych. Dane są oceniane przy użyciu najnowocześniejszych procedur analityki predykcyjnej i przekształcane dzięki specjalistycznej wiedzy na instrukcje działania, interpretowane oraz udostępniane w bazie danych odpowiadającej danemu poziomowi. Oznacza to, że DriveRadar może zapobiegać nieprzewidzianym awariom i zakłóceniom w pracy, wykrywać zużyte elementy i materiały i minimalizować czasy przestoju. 3/2022

Usługi w zakresie DriveRadar firmy SEW-EURODRIVE dają operatorom narzędzia, które są im niezbędne do wyciągania wniosków na temat stanów zużycia elementów i materiałów, wykorzystania przepustowości w oparciu o dane rzeczywiste tak, by w dalszej kolejności mogli realizować zalecane działania. 93 %! '!/:

PRODUKTY

ŁATWA MIGRACJA PROJEKTU NA PANELE HMI SERII CMT X cMT X to nowa seria paneli operatorskich, która wyróżnia się innowacyjnymi rozwiązaniami oraz wysoką wydajnością. Dzięki ulepszonemu czterordzeniowemu procesorowi, modele HMI tej serii sprawdzą się w bardziej złożonych aplikacjach. Uaktualnienie projektu z paneli serii eMT/iE/XE do projektu na HMI serii cMT X jest proste. Za sprawą dedykowanych mechanizmów wspomagających program Easy Builder Pro samoczynnie dokonuje modyfikacji ustawień poszczególnych obiektów. Jeżeli dana funkcja/obiekt nie jest wspierana

w nowej serii, ale istnieje w niej (najczęściej lepsza) alternatywa, funkcje/obiekty są automatycznie podmieniane. Kilka funkcji stosowanych w projektach paneli poprzednich generacji zostało w serii cMT zastąpione lepszymi alternatywami. Na przykład w projektach na nowych panelach HMI nie można już skonfigurować połączenia z programem Easy Printer. Program ten dotychczas służył do drukowania przez panel, za pośrednictwem komputera PC, zrzutów z ekranu oraz zapisywania na nim kopii zapasowych plików. W cMT X wyzwalanie wielu działań można wykonać za pomocą jednego przycisku Combo. Dzięki temu istnieje możliwość określenia kolejności wykonywania zadań, co zapewni bardziej precyzyjną kontrolę. , 0 )

MODUŁ SKANUJĄCY OEM ZEBRA MS4717 Zebra Technologies MS4717 to przeznaczony do zabudowy w urządzeniach samoobsługowych, wysokiej jakości moduł skanujący w solidnej i szczelnej obudowie. Ten uniwersalny czytnik kodów 1D/2D może stać się końcówką roboczą systemu bramek bezpieczeństwa lub urządzenia do odczytu biletów parkingowych. MS4717 to wszechstronne urządzenie zaprojektowane z myślą o łatwym montażu w dowolnym punkcie samoobsługowym. Matryca światłoczuła urządzenia pracuje w rozdzielczości 1280 × 800 pikseli. Moduł sprawdzi się więc doskonale w kiosku do zamawiania żywności w barze fast-food lub kasie samoobsługowej w hipermarkecie. Czynnikami ułatwiającymi instalację są kompaktowość rozwiązania (2,8 cm × 4,8 cm × 5,5 cm) oraz umieszczone na każ-

dej płaszczyźnie standardowe otwory montażowe, umożliwiające integrację z szeroką gamą obudów, na przykład urządzeń POS, z wielu ich stron. Czytnik należy zasilić maksymalnym napięciem 5 V. Producent gwarantuje szczelność urządzenia certyfikatem IP54. Część czołowa skanera została wzmocniona szybą marki Gorilla Glass, zapewniającą wyjątkową odporność na zarysowania, a dzięki klasie szczelności IP54 urządzenie doskonale sprawdza się w zastosowaniach zewnętrznych. Na pięciu bokach modułu znajdują się standardowe otwory montażowe, umożliwiające integrację z szeroką gamą obudów z wielu ich stron. , 3; 8 8

MODUŁOWE OBUDOWY HAN L32 B DO TRANSMISJI Firma HARTING zaprojektowała nową serię zminiaturyzowanych złączy modułowych Han L32 B do zastosowań w sektorze przemysłowym, charakteryzujących się małą wymaganą przestrzenią instalacyjną, skutecznym ekranowaniem EMI oraz dużą gęstością kanałów. Han L32 B umożliwia zastąpienie dwóch złączy rozmiaru 16 B, a tym samym zaoszczędzenie ponad 40 % przestrzeni instalacyjnej. Przesyłanie zasilania i danych wymaga teraz

mniejszej liczby interfejsów i mniejszej liczby komponentów, przy jednoczesnym skróceniu czasu potrzebnego na montaż. W wielu zastosowaniach, na przykład robotyce, dodatkową zaletą jest mniejsza masa złącza. Obudowa Han L32 B umożliwia montaż wkładki izolacyjnej Han E z 32 stykami 16 A/500 V lub ramki Han-Modular, mieszczącej do 8 modułów. Ponad 100 dostępnych modułów Han-Modular oznacza, że użytkownicy mogą zestawić optymalny interfejs dla praktycznie każdej aplikacji. Do obudów Han L32 B oferowane są dławiki kablowe, dostępne w rozmiarach M40, M50 i Pg29 oraz zaślepki ochronne, zapewniające ochronę przy braku niepodłączonym kablu. ! /$<

AUTOMATYKA

PRODUKTY

SYSTEM KONFIGUROWALNYCH ZŁĄCZY PCB Modułowość i elastyczność nabierają coraz większego znaczenia w projektowaniu urządzeń. Czasy opracowywania nowych urządzeń stają się coraz krótsze, podczas gdy prototypowanie odgrywa coraz ważniejszą rolę. Ograniczony wybór dostępnych standardowych komponentów często utrudnia projektowanie. Firma HARTING zaprojektowała system konfigurowalnych złączy do płytek drukowanych har-modular z miliardem możliwych kombinacji wyprowadzeń, spełniający wymagania przemysłowe w zakresie modułowości, elastyczności i krótkich cyklów projektowania urządzeń. Zamiast polegać na dużej liczbie gotowych złączy, system har-modular wprowadza koncepcję konfigurowanych on-line modułów z liniami sygnałowymi, zasilającymi i wysokonapięciowymi. Projektanci mogą obecnie łączyć i zamawiać indywidualne moduły dostosowane do konkretnej aplikacji, również w ilościach detalicznych. Umożliwia to szybką, elastyczną i tanią produkcję prototypów, jak również uruchamianie produkcji seryjnej. Obecnie oferta modułów har-modular obejmuje dwa typy modułów sygnałowych (9-kanałowy o maks. prądzie przewodzenia 2 A/pin, współosiowy o impedancji 50 Ω i 75 Ω), trzy typy modułów zasilających (1-kanałowy o maks. prądzie przewodzenia 40 A/pin, 3-kanałowy o maks. prądzie przewodzenia 15 A/pin, 4-kanałowy o maks. prądzie przewodzenia 6 A/pin,) i wysokonapięciowy 1-kanałowy 2800 V @ 1,5 A.

TANI I MAŁOGABARYTOWY TERMINAL I/O Nowy, dwukanałowy terminal EtherCAT EL7062 firmy Beckhoff, umożliwia bezpośrednie podłączenie dwóch silników krokowych o poborze prądu do 3 A i napięciu pracy 8–48 V. Dzięki elastycznej parametryzacji i minimalnym kosztom w przeliczeniu na kanał, nadaje się on idealnie do zastosowań jako tani napęd do szerokiej gamy silników krokowych. EL7062 EtherCAT zawiera w małogabarytowej obudowie o szerokości 24 mm dwa stopnie sterowania silnikami krokowymi, dwa wejścia cyfrowe do podłączenia wyłączników krańcowych i jeden interfejs enkodera na kanał, umożliwiający współpracę z szeroką gamą enkoderów 5 V. Dzięki możliwości parametryzacji, EL7062 elastycznie dostosowuje się do podłączonego silnika i wymogów konkretnych aplikacji. Obsługuje szeroki zakres enkoderów TTL (sygnał różnicowy 5 V, wyjście asymetryczne lub z otwartym kolektorem). Tryb mikrokrokowy o bardzo dużej rozdzielczości zapewnia płynną i precyzyjną pracę silników. Maksymalny prąd wyjściowy modułu, wynoszący 6 A, umożliwia sterowanie dwoma silnikami 3 A. Możliwe jest tu również zastosowanie innej konfiguracji, np. do sterowania silnikiem 2- i 4-amperowym. Dostępny opcjonalnie moduł wentylatorowy ZB8610 umożliwia pracę z prądem ciągłym o natężeniu do 5 A na kanał. Dwukanałowa architektura modelu EL7062 pozwala znacząco obniżyć cenę w porównaniu z odpowiednikami jednokanałowymi. 5 4 ++ )

! /$<

OPROGRAMOWANIE DO ZARZĄDZANIA FLOTĄ FLOW CORE 2.1 Oprogramowanie FLOW Core 2.1 firmy OMRON pozwala określić wydajność instalacji i wykryć problemy przed faktycznym wdrożeniem robotów mobilnych. Symulacja floty umożliwia szybki rozruch, a także zawiera zintegrowane funkcje sterowania wieloma typami robotów o różnym zakresie ładowności. Eliminuje to złożoność procesu budowy odrębnego systemu dla poszczególnych robotów. Nawet po zainstalowaniu systemu można z łatwością zbierać dane dotyczące jazdy i identyfikować „wąskie gardła”. Dzięki temu możliwe jest zwizualizowanie rozbieżności pomiędzy rzeczywistą wydajnością systemu

3/2022

a celami wyznaczonymi w chwili instalacji, a także poprawa wydajności przemieszczania się robotów po fabryce. Skraca to okres dostosowania i weryfikacji robotów mobilnych, a użytkownikom umożliwia natychmiastowe odczucie pozytywnych efektów automatyzacji transportu, co wspiera proces tworzenia inteligentnych fabryk w branży produkcyjnej. Funkcja wizualizacji i analizy danych dotyczących jazdy FLOW iQ ułatwia diagnozowanie i rozwiązywanie problemów dotyczących złożonych flot i umożliwia ich ciągłe udoskonalanie. Zintegrowane funkcje sterowania flotą złożoną z wielu różnych modeli (MobilePlanner6) umożliwia klientom łatwe tworzenie flot złożonych z modeli obsługujących ładunki o różnych wymiarach i masie, a także zwiększenie wydajności produkcji przez zintegrowane funkcje sterowania.

! $ ,

PRODUKTY

OPROGRAMOWANIE DO DIAGNOSTYKI PRACY ROBOTÓW I ANALIZY DANYCH Firma OnRobot wprowadziła do oferty rozwiązanie do monitorowania produkcji, diagnostyki urządzeń oraz analizy danych, które zostało zaprojektowane w celu zwiększenia wydajności i minimalizowania czasu przestojów. Oprogramowanie WebLytics umożliwia monitorowanie wydajności wielu aplikacji współpracujących jednocześnie i w czasie rzeczywistym. Gromadząc dane zarówno z robotów, jak i narzędzi, przekształca je w łatwą do zrozumienia informacje, zwizualizowaną na poziomie urządzenia i aplikacji, a także przedstawianą jako wskaźnik OEE. Zapewnia też możliwość ustawiania alarmów, które pozwalają ograniczyć ewentualne przestoje stanowisk zrobotyzowanych.

WebLytics może dostarczać informacje dotyczące eksploatacji ramienia robota i narzędzi OnRobot, takich jak chwytaki, kamery wizyjne i czujniki, a także może raportować liczbę zainicjowanych zatrzymań bezpieczeństwa oraz cykli chwytania. Gdy na stanowisku robotycznym dokonywane są zmiany, takie jak dostosowanie prędkości robota lub ustawień chwytaka, oprogramowanie może również automatycznie raportować wpływ tych zmian na wydajność aplikacji. Serwer WebLytics może być wdrożony w lokalnej sieci hali produkcyjnej lub dodany do sieci wirtualnej, która łączy się ze stanowiskiem robotycznym.

! .

MODUŁ SKANUJĄCY NEWLAND FM80 SALMON Skaner OEM Newland FM80 został zaprojektowany z myślą o zabudowie w stanowiskach kasowych w sektorze handlu detalicznego, w automatycznych punktach obsługi oraz w automatach kioskowych. Obudowa zawiera w sobie 6 punktów mocowania, które pozwalają skutecznie zamontować skaner w stanowisku, oraz ma na frontowej krawędzi miękką uszczelkę zapewniającą szczelniejsze i bardziej dopasowane połączenie. Producent podaje, że skaner cechuje się stopniem ochrony IP52, zapewniając szczelność przed pyłem oraz wodą. FM80 przystosowany jest do skanowania kodów w ruchu. Z powodzeniem wychwyci kod produktu, któ-

ry został przesunięty w polu widzenia skanera, nawet jeśli prędkość ruchu wynosiła do 3,5 m/s. Wbudowane systemy dbają, by jeden produkt nie został zeskanowany dwukrotnie. Oprogramowanie rozpoznaje, czy kod znalazł się przed skanerem intencjonalnie, śledząc jego położenie oraz prędkość ruchu. Odczyty dokonywane są za pomocą technologii skanowania megapikselowego. Zapewnia to sprawny odczyt kodów uszkodzonych, o niewielkim rozmiarze, oraz tych umiejscowionych na nieregularnych powierzchniach.

, 3; 8 8

KTML DO WYKRYWANIA MARKERÓW Miniaturowy laserowy czujnik kontrastu KTML został stworzony do wykrywania małych markerów, czy obiektów o widocznej różnicy odcieni powierzchni oraz dokładnego pozycjonowania, dzięki małej plamce laserowej. Małe gabaryty i zalety światła laserowego, pozwalają na montaż w maszynach o ciasnej zabudowie oraz, gdy wymagane jest odsunięcie się od markera/obiektu. Charakteryzuje się również większą tolerancją zasięgu odczytu niż większość czujników kontrastu RGB, czy na światło białe. Nadajnik laserowy czujnika KTML wykonany jest w klasie, która jest najbezpieczniejsza dla wzroku operatora maszyny.

Prócz klasycznych wersji z szybkim wyjściem przełączającym, dostępne są wersje z komunikacją IO-Link, co umożliwia zdalną parametryzację, diagnostykę, wystawianie alarmu sygnalizującego, spadek jakości sygnału optycznego, uczenie statyczne i dynamiczne, a dzięki funkcjom Smart Task otwiera możliwość operowania na timerach (filtrowanie zakłóceń, czy wydłużanie czasu trwania sygnału dla wolniejszych kart wejść, czy sterowników PLC), zmiany logiki, czy konfiguracji pinu nr 2. Możliwości te można również wykorzystać przy użyciu laptopa z darmowym oprogramowaniem SOPAS i odpowiedniej przystawki programującej (SiLink2). /&

AUTOMATYKA

PRODUKTY

PM5910 (MS-5910) – MIERNIK PARAMETRÓW ZABEZPIECZEŃ RCD Miernik PM5910 wykorzystuje najnowszą technologię dzięki czemu jest kompaktowy, solidny, trwały oraz prosty w użyciu, a także wygodny w przenoszeniu. Potrafi mierzyć prąd wyzwolenia RCD, czas zadziałania RCD, rezystancję pętli L-PE, napięcie i częstotliwość sieci, etc. Jest przyrządem powszechnie stosowanym do badań instalacji elektrycznych w budynkach. Pomiary nim wykonywane są zgodnie z wymaganiami norm bezpieczeństwa IEC/EN 61010-1 1000V CAT III, 600V CAT IV. Maksymalne napięcie wynosi 600 V AC RMS. Szybki mikroprocesor zapewnia niezawodność, stabilność i dokładność pomiarów. Jest dobrym narzędziem do wykonywania badań odbiorczych oraz okresowych instalacji.

PRZETWORNIK DWUTLENKU WĘGLA I WILGOTNOŚCI EE800 Przetwornik stężenia dwutlenku węgla EE800 firmy E+E Elektronik przeznaczony jest do zastosowań w układach sterowania wentylacji i klimatyzacji, do pomieszczeń czystych ,np. biur, pokojów, sal konferencyjnych. Przetwornik dwutlenku węgla ma nowoczesną obudowę przeznaczoną do montażu na ścianie. EE800 w estetycznej obudowie, przeznaczony jest do montażu na ścianie. IP30 zapewnia swobodny dopływ powietrza do sensorów pomiarowych co pozwala na szybki czas pomiaru. Wraz z pomiarem CO2 następuje pomiar temperatury. Dodatkowo przetwornik można rozbudować o pomiar wilgotności. Zmierzone wartości przekazywane są na wyjścia analogowe i służą do sterowania układami klimatyzacji. Opcjonalnie przetwornik może posiadać wyświetlacz, na którym sekwencyjnie prezentowane są wartości pomiarów. /

! $/= R E K L A M A

3/2022

PRODUKTY

PROSTOKĄTNY CZUJNIK ZBLIŻENIOWY O ZASIĘGU 40 MM Turck dodaje do rodziny indukcyjnych czujników zbliżeniowych uprox wersję prostokątną o symbolu NI40UE-QV40. Jest to czujnik o zasięgu 40 mm, zaprojektowany pod kątem zapewnienia maksymalnej elastyczności i krótkiego czasu rozruchu w aplikacjach z zakresu logistyki i transportu materiałów. Wykrywa również mniejsze obiekty metalowe zbliżające się z boku. Głowicę można

ustawić w pięciu kierunkach bez użycia narzędzi, co oszczędza czas i ułatwia montaż. Dwie diody LED, umieszczone na narożnikach, sygnalizują obecność napięcia zasilającego i status przełącznika. Czujnik NI40UE-QV40 jest odporny na pole magnetyczne do 300 mT. Charakteryzuje się stopniem ochrony IP68 i możliwością pracy w temperaturze otoczenia od –30 °C do +85 °C, co zwiększa jego niezawodność w ciężkich warunkach środowiskowych. Występuje w wersjach z wyjściem komplementarnym NPN i PNP. Jest produkowany w plastikowej obudowie o wymiarach 65 mm × 40 mm × 40 mm z 4-żyłowym złączem M12. Może być zasilany napięciem z zakresu 10–30 V DC.

SKOPOMETR VOLTCRAFT DSO-2072H 70 MHZ 250 MSA/S 8 BIT Poręczny skopometr VOLTCRAFT DSO2072H łączy w jednym urządzeniu funkcje oscyloskopu cyfrowego, multimetra i generatora funkcji. Pozwala na wykonanie kilku cykli testowych w terenie i nie zajmuje dużo miejsca w walizce narzędziowej. Skopometr VOLTCRAFT DSO-2072H wyposażony jest w kolorowy wyświetlacz LCDI jest łatwy w obsłudze, dzięki logicznemu rozmieszczeniu funkcji i klawiszom nawigacyjnym. Funkcja oscyloskopu oferuje dwa kanały próbkowania o maksymalnej szerokości pasma 70 MHz i maksymalnej częstotliwości próbkowania 250 MS/s. Funkcja multimetru może być używana w kategorii

pomiarowej CATII 1000 V do pomiaru napięcia, prądu, rezystancji, pojemności, ciągłości i funkcji diody. Ma automatyczne przełączanie zakresu, a TRMS zapewnia wiarygodne wartości pomiarowe. Generator sygnału pozwala na definiowanie przebiegów za pomocą dostarczonego oprogramowania. Ponadto oferuje typowe kształty fali, takie jak sinus, kwadrat, trójkąt i trapez po naciśnięciu odpowiedniego przycisku. Generator sygnału pracuje z częstotliwością wyjściową 25 MHz i maksymalną częstotliwością próbkowania 125 MS/s z rozdzielczością pionową 14 bitów. &

PRZETWORNIK CIŚNIENIA/RÓŻNICY CIŚNIEŃ INTROCLIM DMG 03 Przetwornik różnicy ciśnień Introclim DMG 03 łączy w sobie dwa urządzenia: tradycyjny przetwornik różnicy ciśnień oraz wyświetlacz z programowalnymi wyjściami przekaźnikowymi. Solidna, aluminiowa obudowa przetwornika zapewnia wysoką niezawodność. Przetwornik ciśnienia DGM 03 przeznaczony jest do pomiaru nadciśnienia, próżni, ciśnienia różnicowego, ciśnienia bezwzględnego oraz prędkości przepływu powietrza

i gazów nie agresywnych. Aluminiowa obudowa zapewnia mu dużą stabilność mechaniczną i dobre właściwości EMC. Na panelu przetwornika ciśnienia znajdują się dwa potencjometry do kalibracji wyjść przekaźnikowych, dwie diody sygnalizujące stan przekaźników oraz dioda sygnalizująca przekroczenie zakresu pomiarowego. Przetwornik ciśnienia ma wyjście analogowe 0–10 V, opcjonalnie 4–20 mA lub RS-232. Do każdego dostarczonego przetwornika ciśnienia dołączany jest protokół sprawdzenia przez producenta. Przetwornik może być zamontowany w tablicy rozdzielczej. /

AUTOMATYKA

PRODUKTY

TECHNIKA STEROWANIA MOVI-C Modułowy system automatyki MOVI-C oferuje wspólną platformę sterowników do szaf rozdzielczych oraz sterowników decentralnych o identycznych funkcjach. Sterowniki wchodzące w skład modułowego systemu automatyki MOVI-C mogą być wykorzystywane na potrzeby różnych zadań związanych z ruchem bądź automatyzacją i są w sposób klasyczny połączone z nadrzędnym sterowaniem modułu maszyny lub samej maszyny za pośrednictwem złączy typu slave sieci przemysłowych takich jak Profinet, EtherNet/IPTTM lub Modbus TCP. Jako element nadrzędny sieci EtherCAT/SBusPLUS kontroler ruchu zapewnia pewne zarządzanie ruchem takich urządzeń jak na przykład: MOVIDRIVE czy MOVIGEAR performance.

Jednak decydujące znaczenie, pod kątem zmniejszenia stopnia złożoności, ma zintegrowane oprogramowanie sterowników centralnych oraz decentralnych: parametryzowanie zamiast programowania. Dla użytkownika oznacza to większą swobodę w ustawieniu odpowiednich parametrów bez potrzeby programowania wszystkiego od zera. Dodatkowymi zaletami tej techniki sterowania jest centralne przechowywanie danych oraz funkcja Auto Reload na potrzeby wymiany urządzenia. Dzięki temu trwale zapewnią wysoki poziom niezawodności i dostępności automatyki. 93 %! '!/: "

PRZETWORNIK CIŚNIENIA FCX AII V5 Przetworniki ciśnienia serii FCX AII V5 przeznaczone są dla przemysłu petrochemicznego, energetycznego i spożywczego. Stanowią elastyczne rozwiązanie w wielu branżach. Przetworniki te zapewniają wysoką dokładność pomiarów od 0,04 % dzięki unikalnemu pojemnościowemu sensorowi krzemowemu. Seria przetworników ciśnienia i ciśnienia absolutnego FCX AII V5 to w pełni programowalne przetworniki, które dzięki unikalnej konstrukcji komory pomiarowej sensora, zapewniają dużą dokładność oraz stabilność długookresową. Zapewniają również wieloletnią bezawaryjną pra-

cę nawet w najtrudniejszych warunkach aplikacyjnych. Szeroki wachlarz zakresów pomiarowych, materiałów konstrukcyjnych oraz przyłączy procesowych sprawia że seria przetworników ciśnienia FCX AII V5 to elastyczne rozwiązanie znajdujące zastosowanie w każdej gałęzi przemysłu. /

SONDA RADAROWA VEGAPULS 6X VEGAPULS 6X to sonda radarowa przeznaczona do pomiaru poziomu cieczy i materiałów sypkich we wszystkich warunkach procesowych. Gwarantuje niezawodne wartości pomiarowe w każdych warunkach. Sonda w sposób niezawodny dostarcza precyzyjne wyniki pomiarów niezależnie od tego, czy pracuje przy wysokiej temperaturze, w środowisku zapylonym, z gorącą parą wodną lub przy wysokim hałasie. Jest to możliwe dzięki wytrzymałej obudowie, w której elektronika jest optymalnie chroniona przed wpływami zewnętrznymi, jak również dzięki wysokiej jakości materiałów i wnikliwej kontroli jakości, którym poddawany jest każdy czujnik.

3/2022

Sonda ma budowę modułową i jest przygotowana do realizacji każdego zadania – z obudową z tworzywa sztucznego, aluminium lub stali nierdzewnej i dużą liczba przyłączy procesowych oraz anten do wyboru – w zależności od zastosowania. Moduł wyświetlacza i obsługi w VEGAPULS 6X jest przejrzysty i czytelny. Integracja w systemie jest łatwa i bezpieczna dzięki kompatybilnym wyjściom sygnału i jednolitej koncepcji obsługi dla wszystkich branż. Ponadto urządzenie można obsługiwać bezprzewodowo przez Bluetooth za pomocą aplikacji VEGA Tools. : <

ROZMOWA R OZMOWA

Zrównoważony rozwój z naciskiem na nowe technologie . 2 ) , @ * 2 2 4 2 2 2 4 , ) 2 4 4 4 ) 2 & * ' + 2 B ) 4 8 Firma Antaira Technologies obchodzi 10-lecie działalności na polskim rynku. Co było przyczynkiem do uruchomienia polskiego oddziału amerykańskiej spółki? Krajowe biuro firmy Antaira powstało, aby obsługiwać klientów z całej Europy. Bezpośrednie przedstawicielstwo producenta jest korzystne dla klientów i dystrybutorów, ponieważ zyskują wiedzę na temat planów, szczegółów technicznych i wielu istotnych niuansów aplikacyjnych. Lokalne biuro producenta może zapewnić znacznie lepszą jakościowo 24

informację techniczną z pierwszej ręki, a więc od konstruktorów tworzących ten sprzęt. Siedziba główna firmy zlokalizowana jest w Kalifornii, co praktycznie uniemożliwia bezpośredni kontakt z uwagi na dziewięć godzin przesunięcia czasowego. Z naszych dotychczasowych doświadczeń wynika, że klienci oczekują odpowiedzi na e-mail do trzech godzin. Nie znam szczegółów i przesłanek, które przekonały zarząd firmy do otwarcia biura akurat w naszym kraju, ale z pewnością przyczyniło się do tego to, że prezes zarządu europejskiego

oddziału Antairy pochodzi z Polski. Zna więc realia i potencjał naszego kraju, dystrybutorów i wiele osób, które zaangażowały się w rozwój rynku dla tego typu produktów. Jakie kamienie milowe w historii polskiej filii w największym stopniu wpłynęły na jej rozwój i obecną pozycję na rynku? Antaira stawia na zrównoważony rozwój. Jest to zdrowe i bezpieczne dla firmy, ponieważ łatwiej kontrolować płynność finansową i wywiązywać się ze zobowiązań. Oddział w Polsce nie AUTOMATYKA

ROZMOWA jest sztucznie wspomagany przez centralę, rośniemy stabilnie krok po kroku, dlatego trudno wskazać konkretne kamienie milowe. Z pewnością istotną zmianą jakościową w funkcjonowaniu firmy był zakup własnego biura w 2018 r. Pozwoliło to na zoptymalizowanie wielu procesów logistycznych, ponieważ w tym samym roku wynajęliśmy zewnętrzny magazyn dla przesyłek paletowych. Znacząco zwiększyło to możliwości firmy w zakresie realizacji dużych zamówień. W jaki sposób jest rozwijana sieć sprzedaży? Na ile działanie na polskim rynku różni się od strategii amerykańskiej spółki? Amerykańska spółka ma kilku dystrybutorów i resellerów w całej Ameryce. Dodatkowo prowadzi bardzo prężnie sklep internetowy dla klientów końcowych, który realizuje istotną część obrotów firmy. Jest to możliwe, ponieważ wszyscy klienci posługują się tym samym językiem, a towar można dostarczyć do każdego zakątka USA w następnym dniu roboczym. Na rynek europejski sprzedajemy głównie przez dystrybutorów, gdyż specjalistyczne produkty kierowane są przede wszystkim do zastosowań

wością bezwarunkowego zwrotu towaru do 45 dni od daty zakupu. Chcemy, by klient był w pełni zadowolony z naszego sprzętu i nie obawiamy się zwro-

JEDNYM Z WIĘKSZYCH WYZWAŃ DLA SWITCHY PRZEMYSŁOWYCH JEST TEMPERATURA OTOCZENIA. ZAKRES 0–60 °C TO ABSOLUTNE MINIMUM DLA TEGO TYPU ROZWIĄZAŃ, A DLA SPRZĘTU MONTOWANEGO NA ZEWNĄTRZ PREFEROWANY JEST ZAKRES OD –40 °C DO +75 °C. tów, ponieważ dostarczamy produkty wysokiej jakości. Antaira Technologies specjalizuje się w komponentach do budowy przemysłowych sieci komunikacyjnych, które mogą pracować w trudnych warunkach. Jakie są największe wyzwania w przemyśle w tym obszarze? Osią oferty Antaira są przemysłowe switche Ethernet, które mogą pracować w trudnych warunkach

Fot. Antaira Technologies

ZAPEWNIAMY NAJWYŻSZĄ MOŻLIWĄ JAKOŚĆ OBSŁUGI KLIENTA, ŁĄCZNIE Z NIESPOTYKANĄ POZA RYNKIEM AMERYKAŃSKIM MOŻLIWOŚCIĄ BEZWARUNKOWEGO ZWROTU TOWARU DO 45 DNI OD DATY ZAKUPU. w przemyśle. Aby były cenione przez klientów, powinny być oferowane przez lokalnych przedstawicieli znających rodzimy język, kulturę i specyfikę rynku. Europejskie biuro funkcjonuje w tej samej strefie czasowej i udziela im wsparcia, kiedy tylko tego potrzebują. Ważne są też kwestie logistycznie – szybki transport sprzętu, obsługa serwisowa, zarówno gwarancyjna, jak i pogwarancyjna, są bardzo istotne. Zapewniamy najwyższą możliwą jakość obsługi klienta, łącznie z niespotykaną poza rynkiem amerykańskim możli3/2022

rozwiązań, a dla sprzętu montowanego na zewnątrz preferowany jest zakres od –40 °C do +75 °C. Zasilanie switcha wydaje się być prostą sprawą, więk-

środowiskowych. Wymagania stawiane przełącznikom różnią się w zależności od rodzaju aplikacji, w której zostały użyte. Większość naszych przełączników zapewnia stopień ochrony IP30, ponieważ są przeznaczone do montażu w szafach i obudowach przemysłowych. Do zastosowań specjalnych oferujemy switche Ethernet w szczelnych obudowach IP67. Jednym z większych wyzwań dla switchy przemysłowych jest temperatura otoczenia. Zakres 0–60 °C to absolutne minimum dla tego typu

szość producentów zapewnia zakres napięć wejściowych 12–48 V DC. Jeśli jednak zdecydujemy się na zastosowanie switcha PoE, wtedy okazuje się, że przełączniki zwykle wymagają napięcia zasilania 48–55 V DC. W aplikacjach mobilnych, gdzie mamy do dyspozycji 12/24 V DC, wygodnie jest zatem wybrać switch PoE z wbudowaną przetwornicą, który akceptuje napięcie z przedziału 12–55 V DC. Kolejną ważną kwestią jest kompatybilność switcha z produktami innych firm. Jeśli firma wprowadza dużo własnych rozwiązań, np. przy tworzeniu topologii redundantnego pierścienia, przełączniki tracą kompatybilność z komponentami innych dostawców. Przy późniejszej rozbudowie lub modyfikacji sieci może okazać się to dużym problemem. Jakie czynniki sprzyjają sprzedaży rozwiązań opartych na ethernetowych protokołach komunikacyjnych? W ostatnich latach sieć Ethernet stała się najczęściej wybieranym standardem w szeroko pojętej automatyce przemysłowej. Przemysłowe sieci Ethernet zapewniają stabilną i szybką komunikację na poziomie urządzeń, np. między PLC i panelami HMI, oraz łączność na poziomie informacyjnym między komputerami w przedsiębiorstwie. Wymagania stawiane Ethernetowi w wersji przemysłowej są diametralnie różne od jego odpowiednika biurowe25

ROZMOWA go, ale to właśnie popularność sieci Ethernet w domach i biurach przyczyniła się do rozwoju Ethernetu w przemyśle. Sieci Ethernet są standardem powszechnie znanym, zatem nie wymagają specjalistycznych szkoleń. Kartę sieciową ma praktycznie każdy

ne są lepsze parametry niż te, które zapewniają produkty konsumenckie, np. w infrastrukturze budynkowej. Okazuje się, że duża niezawodność i odporność na wpływ środowiska to cechy pożądane także przez klientów, którzy nie są związani z przemysłem.

WYMAGANIA STAWIANE ETHERNETOWI W WERSJI PRZEMYSŁOWEJ SĄ DIAMETRALNIE RÓŻNE OD JEGO ODPOWIEDNIKA BIUROWEGO, ALE TO WŁAŚNIE POPULARNOŚĆ SIECI ETHERNET W DOMACH I BIURACH PRZYCZYNIŁA SIĘ DO ROZWOJU ETHERNETU W PRZEMYŚLE. komputer, a ceny komponentów są znacznie niższe od kosztu własnościowych sieci przemysłowych. Bardzo istotny jest również fakt, że jest to standard otwarty, dobrze udokumentowany, zatem pozwala łączyć komponenty różnych producentów w ramach jednej instalacji. Kto jest dziś kluczowym odbiorcą rozwiązań Antaira Technologies? Jakie komponenty cieszą się największym zainteresowaniem? Kluczowi odbiorcy naszych rozwiązań to szeroko pojęta automatyka przemysłowa, ale mamy również duży udział w aplikacjach związanych z kontrolą dostępu i ochroną mienia, systemami kontroli wejść na obiektach sportowych i w zakładach przemysłowych. O ile pierwsza grupa jest dla nas odbiorcą typowym, znaczenie drugiego sektora cały czas rośnie. Kamery na parkingach i skrzyżowaniach są coraz bardziej powszechne i w większości podłączane są z wykorzystaniem sieci LAN. W ofercie Antaira każdy przełącznik sieciowy ma swój odpowiednik w wersji PoE. Duży wybór przełączników z portami 802.3at/bt sprawia, że produkty te cieszą się dużym zainteresowaniem klientów związanych z systemami bezpieczeństwa. Co więcej, zauważalna część naszych urządzeń trafia do aplikacji profesjonalnych, na różne rynki – tam, gdzie potrzeb26

Jakie grupy produktowe planujecie głównie rozwijać w najbliższej przyszłości? W zakresie switchy Ethernet mamy bardzo bogate portfolio, ale rozwój technologii wymusza ciągłe zmiany i wprowadzanie nowych produktów. Producent, który przestanie się rozwijać, wcześniej czy później wypadnie z rynku. Często nowe produkty są odpowiedzią na zapotrzebowanie klientów i dotyczą z pozoru bardzo drobnych zmian, które w konkretnym zastosowaniu decydują o spełnieniu warunków brzegowych. Tak więc zdecydowanie największą wagę przywiązujemy do Ethernetu przemysłowego i z uwagą wsłuchujemy się w głosy naszych klientów przy projektowaniu nowych urządzeń. Staramy się nie zaniedbywać również sieci bezprzewodowych. Wielu klientów w zastosowaniach przemysłowych zadowala się najprostszymi rozwiązaniami, ponieważ najważniejsza jest stabilna praca w trudnych warunkach zewnętrznych. Mimo to planujemy w niedalekiej przyszłości wprowadzić do oferty punkty dostępowe w technologii IEEE 802.11ax, w następnej kolejności routery przemysłowe z modemem 5G. Czy tworzycie rozwiązania na indywidualne zamówienie klientów? Naszym atutem jest elastyczne podejście do projektów i potrzeb rynku.

Systematycznie modyfikujemy nasze produkty, zgodnie ze specjalistycznymi wymaganiami klientów. W zależności od potrzeb mogą to być drobne zmiany, jak np. zmiana zakresu napięć wejściowych, liczba portów czy rodzaj światłowodu. Przy odpowiednim wolumenie możliwe jest zaprojektowanie urządzenia od podstaw pod indywidualne potrzeby klienta. Możliwe jest również przeprowadzenie certyfikacji, jeśli projekt wymaga stosownych zaświadczeń. Jaka jest strategia na najbliższe lata i czego życzyć firmie na kolejną dekadę? Nasza strategia jest bardzo prosta – stawiamy na stały i zrównoważony rozwój. Staramy się podążać za aktualnymi trendami i możliwie jak najszybciej wprowadzać nowe technologie do naszego portfolio. Jest to bardzo korzystne, ponieważ klienci z naszej branży niechętnie zmieniają dostawcę sprzętu. Przez lata stosują te same rozwiązania, instalatorzy doskonale znają konfigurację podzespołów i nikt nie chce wychodzić poza strefę komfortu. Dopiero brak jakiejś technologii w ofercie, a ostatnio trudny do określenia czas dostawy zmusza klientów do sprawdzenia oferty konkurencji. Jeśli miałbym mieć jakieś życzenie, to jak większość producentów chcielibyśmy powrotu do normalności. Pandemia spowodowała przerwanie łańcuchów dostaw i bardzo duże zamieszanie na rynku. Czasem na tym korzystamy, bo trafia do nas wielu nowych klientów z całej Europy, którzy poszukują towarów z krótkim czasem dostawy. Jednak w dłuższej perspektywie jest to szkodliwe, ponieważ może doprowadzić do globalnego kryzysu, a organizowanie produkcji w takiej rzeczywistości jest ciągłą improwizacją w poszukiwaniu układów scalonych. Pandemia poczyniła wielkie szkody i nawet jeśli wkrótce się zakończy, to powrót do normalności zajmie wiele miesięcy. ! ) 2

Urszula Chojnacka % C

AUTOMATYKA

POSTAW NA ROZWÓJ ZAWODOWY Profesjonalne szkolenia dla przemysłu oraz kadry inżynierskiej

CENTRUM SZKOLENIOWE SIEĆ BADAWCZA ŁUKASIEWICZ PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP

SZKOLENIA Programowanie robotów ABB – kurs podstawowy - szkolenie u klienta

Programowanie robotów KUKA – kurs podstawowy - szkolenie w Instytucie - szkolenie u klienta

Programowanie robotów Comau – kurs podstawowy - szkolenie u klienta

Szkolenie zaawansowane z programowania robotów KUKA - szkolenie w Instytucie - szkolenie u klienta

Centrum Szkoleniowe PIAP Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP

Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Tel. 22 874 0 194, 198

www.piap.pl cspiap@piap.NWMCUKGYKE\ IQX pl

TEMAT NUMERU TEMAT NUMERU

Zautomatyzowana produkcja Automatyzacja produkcji jest procesem, który w obliczu E 4 2 , 2 4 6 2 @ H 2 E 0 6 E* 6 E* , 0E , 2 6 E , 6 0 * . 2 H tempa.

odnoszenie wydajności, szczególna dbałość o jakość produktów końcowych, chęć osiągania wysokiego stopnia powtarzalności, obniżanie kosztów całkowitych produkcji to główne przyczyny zwiększania stopnia automatyzacji nowoczesnych przedsiębiorstw. Rosnące koszty pracownicze są aktualnie dodatkowym impulsem do podejmowania przez przedsiębiorców decyzji o przyspieszaniu automatyzowania linii produkcyjnych.

Agnieszka Staniszewska

Znaczenie precyzji Prężnie rozwijającą się dziedziną przemysłu jest obróbka materiałów. Ze względu na rosnące wymagania odbiorców, coraz większą wagę przywiązuje się do wysokiej precyzji wykonania elementów powstałych w procesie obróbki. Niezbędnym wydaje się automatyzowanie procesów obróbczych, które zapewnia wysoką precyzję i dokładne odwzorowanie zamysłu projektantów. Precyzja zautomatyzowanych urządzeń jest niewątpliwie wyższa niż ma to miejsce w przypadku obróbki ręcznej. Do zadań obróbczych można zaliczyć takie czynności jak cięcie, gięcie, frezowanie czy toczenie. Zastosowanie maszyn stero28

wanych numerycznie CNC do tych czynności pozwala znacznie przyspieszyć przebieg procesów produkcyjnych. Na jakość obróbki wpływ mają użyte komponenty mechaniczne, rodzaj napędów oraz dostępne funkcjonalności układów sterujących. Urządzenia napędowe oraz zastosowany system sterowania mają ogromny wpływ na precyzję oraz prędkość obróbki i ruchów jałowych, co przekłada się na wysoką jakość obrabianych elementów oraz zwiększenie wydajności produkcji. Oczywiście na samą prędkość obróbki wpływ mają również ograniczenia fizyczne technologii stosowanej w danym procesie. Bardzo istotny jest odpowiedni dobór narzędzi oraz jakość ich wykonania. W przypadku cięcia ważny jest wybór medium, które jest dostosowane do rodzaju materiału, jego grubości oraz wymagań względem jakości wycinanych elementów. Można wybierać w zależności od oczekiwań i posiadanych środków spośród agregatów plazmowych, laserów światłowodowych, laserów gazowych, instalacji gazowych oraz pomp wodnych. Maszyny obróbcze są wyposażane w różnego rodzaju peryferia, które AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU Kontrola jakości W związku z rosnącymi wymaganiami konsumentów, przedsiębiorcy muszą zwracać coraz większą uwagę na jakość wykonania swoich produktów. Oczywiście koszt utrzymywania wysokiej jakości produkcji musi być odpowiednio optymalizowany, aby nie był wielokrotnie wyższy od kosztów produkcji tańszych odpowiedników o gorszych parametrach jakościowych. Dlatego należy zwracać szczególną uwagę na minimalizowanie ilości odrzutów produkcyjnych oraz utrzymywanie

wizerunek firmy oraz rzutować na jej kontrakty handlowe. Mimo zachowywania wypracowanych przez lata praktyk oraz ściśle określonych procedur, może przecież zdarzyć się, że surowiec zastosowany w produkcji może być niezadowalającej jakości, która odbiega od standardów albo części eksploatacyjne znajdujące się w obrębie linii technologicznej uległy degradacji i wymagają wymiany. Systemy kontroli jakości umożliwiają wychwytywanie takich zjawisk i umożliwiają szybką reakcję na zaistniałą sytuację.

Fot. pixabay

NALEŻY JEDNAK BYĆ ŚWIADOMYM, ŻE TO, CO WIDZI OPERATOR SYSTEMU ORAZ ZAKRES TEGO, CO MOŻE ZROBIĆ I JAK WPŁYNĄĆ NA DZIAŁANIE SYSTEMU JEST ZDETERMINOWANE PRZEZ SAM STEROWNIK UŻYTY W DANYM SYSTEMIE STEROWANIA. poprawiają komfort pracy, zwiększają ich możliwości, przyspieszają cały proces produkcyjny, zabezpieczają przed ewentualnymi sytuacjami niebezpiecznymi oraz niwelują niekorzystne oddziaływanie na otoczenie. Przykładami takich peryferiów są podajniki materiału, np. maszyny rozwijające blachy z kręgów przeznaczane do obróbki termicznej w postaci cięcia. Innym klasycznym przykładem są wymienne paleniska. Operator dostarcza materiał i odbiera wycięte elementy w przeznaczonej do tego strefie z użyciem jednego paleniska. W tym czasie na drugim palenisku może odbywać się bez większego problemu obróbka. W przypadku frezowania przykładowym peryferium poprawiającym komfort pracy z frezarką jest magazyn narzędzi. W trakcie obróbki dochodzi do automatycznej wymiany narzędzia i nie jest konieczne przerywanie procesu, dzięki czemu proces frezowania zyskuje również na precyzji. Przykładem peryferiów ograniczających oddziaływanie na otoczenie są odciągi i filtrowentylacje stosowane w przypadku wycinarek i wypalarek. 3/2022

odpowiedniego poziomu wydajności produkcji. Wiąże się z tym niska podatność na awarię oraz zachowanie możliwości szybkiej naprawy w przypadku wystąpienia jakiejś usterki, ważnym jest również zapewnienie dobrej dostępności serwisowej do normalnie zużywających się elementów. Gwarantuje to minimalizację czasów przestoju, które da się zaplanować z wyprzedzeniem. Aby wszystko to było możliwe, konieczne jest stosowanie wysokiej jakości komponentów do budowy maszyn i urządzeń produkcyjnych oraz dobrze przemyślany projekt całej linii produkcyjnej, który uwzględnia wszelkie ograniczenia mechaniczne oraz te wynikające z zastosowanej technologii. Dla utrzymywania wysokiej jakości produkcji bardzo ważnym aspektem jest uwzględnienie w projekcie poszczególnych urządzeń oraz całej linii produkcyjnej elementów odpowiedzialnych za kontrolę jakości. Zapobiegają one ryzyku dostarczenia do odbiorcy produktów o niskiej jakości wykonania lub w jakimkolwiek stopniu uszkodzonych. Pojawienie się takich produktów w danej partii produktowej mogłoby bardzo źle wpłynąć na

Jednocześnie możliwe jest odrzucanie pojedynczych produktów, które odbiegają od standardów oferowanych przez danego przedsiębiorcę. Systemy kontroli jakości działają na bazie wszelkiego rodzaju czujników wizyjnych oraz kamer, które zbierają dane z różnych fragmentów linii produkcyjnych. Zebrane informacje są następnie przetwarzane, a na ich podstawie dochodzi do określonych reakcji w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości. Należy zauważyć, że zdolności ludzi w zakresie ciągłej kontroli jakości są niższe niż możliwości systemów komputerowych, których działanie jest oparte na specjalistycznych algorytmach sterujących. Ocena dokonywana przez system komputerowy jest dużo szybsza, a więc osiągana jest znacząco wyższa wydajność. Ponadto osiągana jest lepsza powtarzalność oraz dokładność prawidłowej oceny. Człowiek do oceny jakości wykorzystuje oczy i mózg, które nie są w stanie dorównać prędkością ocenie i przetwarzaniu przez systemy komputerowe. Ponadto komputer może przetworzyć informacje z dużo większych wycinków przestrzeni, może dokony29

TEMAT NUMERU

wać analizy wielowątkowej, zwracając jednocześnie uwagę na wiele cech fizycznych produktu, wykazuje niską zawodność oraz gwarantuje stabilność zapamiętania wzorca. Należy być świadomym, że im więcej cech i elementów podlega kontroli, tym mniejsze ryzyko wypuszczenia z linii produkcyjnej wadliwych produktów. Skomputeryzowana kontrola jakości w zautomatyzowanych procesach produkcyjnych znajduje zastosowanie w wielu branżach. Przykładowo w branży spożywczej kontroli podlegać mogą wymiary, kolory, kształt oraz masa produktów, prawidłowość rozmieszczenia etykiet, brak zanieczyszczeń, co dotyczy w szczególności produktów sypkich. Kontrolować można również stopień dojrzałości owoców i warzyw oraz sprawność systemów dozujących. Systemem wizyjnym, który jest dedykowany do zastosowań w branży spożywczej jest system 3D TriSpector1000 z portfolio firmy Sick. Metalowy korpus, stopień ochrony IP67, brak bezpośredniego kontaktu z żywnością czynią go dobrym rozwiązaniem, np. w przypadku kontroli prawidłowości napełnienia tacek z tworzywa sztucznego oraz szczelności ich zamknięcia. W branży elektronicznej istotne jest sprawdzanie, czy płytki elektroniczne, od których zależy jakość działania urządzeń elektrycznych i elektronicznych zawierają wszystkie komponenty, są one dobrze rozmieszczone i nie budzą wizualnych zastrzeżeń, tzn. 30

nie istnieje podejrzenie ich uszkodzenia. Badane może być również rozmieszczenie i obecność ścieżek. Kolejną branżą, w której powszechne jest używanie systemów kontroli jakości, jest branża opakowaniowa. Tutaj kontrolowany może być kształt i kolor opakowania, szczelność jego zamknięcia, rozmieszczenie produktów w opakowaniu, poziom napełnienia, obecność etykiet, nadruków. Następną branżą jest branża motoryzacyjna. W niej kontroli podlegają takie elementy jak: obecność i komplementarność wszystkich komponentów w danej części, poprawność montażu, zachowanie wzajemnych prostopadłości i równoległości, zbieżność kolorów poszczególnych komponentów, ich wymiar y i szczeliny, jakość naniesienia powłoki lakierniczej.

Synchronizacja Ważnym zagadnieniem związanym z automatyzowaniem złożonych procesów produkcyjnych jest synchronizacja poszczególnych działań w taki sposób, aby maksymalnie redukować ewentualne przestoje poszczególnych urządzeń z powodu konieczności oczekiwania na surowce czy półprodukty. Oczywiście należy dążyć do ograniczania czasu potrzebnego do wyprodukowania danej partii, dlatego należy wdrażać rozwiązania optymalizujące działanie procesu. Zadaniem bezpośrednio powiązanym z pojęciem synchronizacji jest

transport pomiędzy poszczególnymi maszynami oraz urządzeniami surowców, elementów, komponentów, półproduktów czy gotowych produktów. Linie produkcyjne muszą być tak zaprojektowane, aby transport odbywał się zoptymalizowaną siecią ścieżek, która uwzględnia długość cyklu poszczególnych urządzeń stanowiących węzły dla wewnętrznej sieci transportowej. Transport może odbywać się za pomocą transporterów oraz rurociągów. Dobór sposobu realizacji zadania transportu odbywa się w zależności od rodzaju i stanu skupienia przemieszczanego materiału lub medium. Do transportowania cieczy, gazów oraz materiałów sypkich służą rurociągi, zaś elementy oraz półprodukty o stałym stanie skupienia są transportowane z użyciem transporterów. Najpopularniejszymi transporterami są przenośniki taśmowe. Charakteryzują się odpowiednim udźwigiem oraz wymiarami, nieskomplikowaną budową, korzystną ceną oraz stosunkowo niską awaryjnością. Ewentualny stopień skomplikowania procesu naprawy jest niski, w związku z tym taśmociągi są łatwe w utrzymaniu. Do elementów i produktów o regularnych kształtach można również skorzystać z przenośników rolkowych. Charakteryzują się one przede wszystkim łatwością przebudowy w razie zaistnienia takiej potrzeby.

Znaczenie dokładności Jednym z kluczowych zagadnień związanych z produkcją jest dozowanie surowców, półproduktów oraz gotowych produktów, które występują w postaci płynów, gazów, materiałów sypkich lub granulatu. Zautomatyzowanie tej czynności zapewnia wysoką dokładność, powtarzalność oraz znacząco przyśpiesza realizację procesów. Przykładowo w branży spożywczej surowce na różnych etapach produkcji są ze sobą łączone w urządzeniach mieszalniczych dla uzyskania sypkiej mieszanki lub jednolitej masy, a w końcowych fazach procesów produkcyjnych umieszczane w opakowaniach przy pomocy zautomatyzowanych urządzeń pakujących. W obu przypadkach kluczowym jest dokładność dozowania. Ważne jest zachowanie AUTOMATYKA

Fot. Pilz, pixabay

TEMAT NUMERU odpowiednich proporcji składników zgodnie ze sprawdzoną recepturą dla zachowania odpowiedniego smaku oraz konsystencji. Równie ważne jest umieszczanie w opakowaniach typu pudełka, kartony, worki, butelki, słoiki produktów o masie lub objętości dokładnie takiej jak deklarowana. Zapobiega to wysypywaniu lub wylewaniu produktów z napełnianych opakowań i niweluje ryzyko doprowadzenia do pojawienia się niedowagi lub zbyt małej objętości produktu w opakowaniu. Dozowanie znajduje podobne do branży spożywczej zastosowanie w branży kosmetycznej oraz farmaceutycznej. Dokładność dozowania w przypadku ostatniej branży nabiera jeszcze większego znaczenia, bo ma wpływ na zdrowie pacjentów, którzy dane preparaty farmaceutyczne przyjmują. Innym zastosowaniem dozowania jest przemysł tworzyw sztucznych, gdzie kluczowym jest dokładne odmierzanie dodatków np. barwników, które modyfikują właściwości produktu. Zautomatyzowane dozowanie jest również wykorzystywane w przemyśle chemicznym czy w branży wodno-kanalizacyjnej, np. do uzdatniania lub oczyszczania wody. Na typowy system dozujący składają się: głowica dozująca połączona z pompą, zbiornik z dozowaną substancją lub półproduktem, rurociągi, taśmociągi, tłumiki, filtry chroniące przed zanieczyszczeniami oraz zawory regulujące, przepływomierze i czujniki ciśnienia kontrolujące prawidłowy przebieg procesu. Zawory i czujniki wchodzą w skład dedykowanego układu sterowania danego systemu dozującego. Zadaniem pompy jest przemieszczenie surowca ze zbiornika do głowicy dozującej. Najpowszechniej używane typy pomp to pompy śrubowe, membranowe oraz perystaltyczne. Dobierając zbiornik należy zwrócić uwagę na materiał, z którego jest wykonany. Kluczowe jest niedopuszczenie do możliwości zachodzenia reakcji pomiędzy ściankami zbiornika a substancją, która znajduje się w środku. Cechami zbiorników, które wpływają na wydajność zautomatyzowanego dozowania są ich kształt, wymiary, pojemność, szczelność. Ważne jest również zwrócenie 3/2022

uwagi na łatwość serwisowania zbiornika. Warto zadbać o to, aby system dozowania był zaopatrzony w komponenty umożliwiające spłukiwanie substancji osiadających na głowicy czy umożliwiał strząśnięcie substancji sypkiej, tym samym redukując możliwość zatamowania przepływu. Same głowice można podzielić na dwie grupy, za kryterium przyjmując przyjęty sposób odmierzania. Jednym z nich, który sprawdza się przede wszystkim w przypadku materiałów sypkich i granulatów jest dozowanie wagowe. Dzięki takiej metodzie nie trzeba uzależniać przepływu od gęstości oraz wilgotności dozowanej substancji. W metodzie wagowej można wyróżnić dwa podejścia kontrolowania masy. Można mierzyć ubytek w zbiorniku lub przyrost w pojemniku. Wybór metody jest uzależniony od specyfiki procesu. Drugą grupę dozowników stanowią dozowniki wolumetryczne, które sprawdzają się w przypadku cieczy. Zmiana gęstości cieczy wraz z warunkami środowiskowymi nie ulega znaczącej zmianie, w związku z tym odmierzanie ilości substancji na podstawie jej objętości wydaje się być optymalnym rozwiązaniem. W przypadku gazów dozowniki wolumetryczne muszą już jednak uwzględniać w swoich algorytmach wskazania czujników temperatury i ciśnienia. Przykładową głowicę dozującą oferuje firma Festo. Głowica VTOE charakteryzuje się odizolowaniem zaworu od dozowanego medium, możliwością re-

gulacji ciśnienia w zakresie 0–0,5 bara, występowaniem w wersji jednokanałowej lub wielokanałowej zamontowanej na szynie. Inną głowicę dozującą można znaleźć w portfolio firmy AMB Technik. Wolumetryczna głowica dozująca serii ViscoDuo VM zapewnia dozowanie materiałów dwuskładnikowych. Jej konstrukcja bazuje na zasadzie działania nieskończonego tłoka i umożliwia mieszanie materiałów o różnym stosunku objętości, nawet, gdy różnią się one znacząco lepkością. Deklarowana dozowana objętość na jeden obrót waha się w zależności od modelu od 0,12 do 5 ml.

Sterowanie procesami Kluczowym zagadnieniem związanym z zautomatyzowaną produkcją jest sterowanie procesami. Komponenty budujące systemy sterowania oraz zaimplementowane algorytmy sterujące stanowią o wydajności, niezawodności oraz elastyczności danego procesu przemysłowego. Centralnym punktem systemu jest sterownik, w którym implementuje się algorytmy zaprojektowane na podstawie potrzeb odbiorcy oraz możliwości zaoferowanych przez wdrożone wcześniej rozwiązania projektowe. Ważne jest zauważenie ścisłej zależności systemów sterowania z zadaniem projektowania mechanicznego urządzeń, maszyn i linii technologicznych. Już na wczesnym etapie projektowania należy uwzględniać to, w jaki sposób będą one sterowane, jak mają działać, jak i gdzie zostaną roz31

TEMAT NUMERU

mieszczone poszczególne elementy układu sterowania, tj. napędy, sterowniki, komputery, panele operatorskie. Z punktu widzenia obsługi operatorskiej najważniejszymi komponentami związanymi z obsługą procesu produkcyjnego są panele operatorskie. Doboru typu urządzenia odpowiedzialnego za interakcję systemu sterowania z operatorem dokonuje się na podstawie stopnia złożoności procesu oraz typu użytego sterownika. Możliwość interakcji jest uzupełnieniem systemu czujników, które wywołują określone zachowania urządzeń wykonawczych, zaimplementowane wcześniej przez programistę układu. Podstawowymi komponentami wykorzystywanymi do obsługi systemu automatyki są przyciski, przełączniki oraz pokrętła. Obserwacji stanu systemu automatyki i poszczególnych komponentów można dokonywać za pośrednictwem lampek i wyświetlaczy. Najczęściej elementy te są zwirtualizowane i przyjmują postać panela operatorskiego. Panele mogą przyjmować formę dużych ekranów, których obsługa odbywa się za pomocą dotyku lub zestawu myszy i klawiatury. Inną formę stanowią małe panele z wyświetlaczami i przyciskami, które sprawdzą się w przypadku nieskomplikowanych procesów lub jako elementy wspomagające znajdujące się na pojedynczych 32

komponentach wchodzących w skład poszczególnych linii technologicznych. Niezależnie od tego panele umożliwiają obserwację aktualnego stanu danego systemu sterowania oraz ingerencję i bezpośredni wpływ personelu operatorskiego w sposób działania systemu w granicach, które wyznaczają zaimplementowane algorytmy. Dobierając panel operatorski należy zwrócić uwagę na stopień zautomatyzowania obsługiwanego procesu, ilość obsługiwanych komponentów i elementów, przewidywany stopień oraz formę ingerencji obsługi w działanie algorytmu. Panele dostępne na rynku automatyki różnią się od siebie przede wszystkim wielkością, kształtem, formą wykonania, klasą ochronności, odpornością na uszkodzenia mechaniczne, wielkością i rodzajem wyświetlacza, wyposażeniem w elementy dotykowe, przyciski fizyczne, lampki sygnalizacyjne. Należy również zwrócić uwagę na możliwość pracy w sieciach przemysłowych. W ofercie firmy Sabur można znaleźć serię paneli z klawiaturą PCD7. Składają się na nią modele z czterowierszowym lub ośmiowierszowym monochromatycznym wyświetlaczem oraz klawiaturą pięcio-, ośmio- lub dwudziestoprzyciskową. Przykładową serią produktów z ekranem dotykowym stanowi seria Magelis GTO, którą

można znaleźć w ofercie firmy Schneider Electric. Wyświetlacze wspomnianych komponentów są podświetlane ledowo, wyposażone w matrycę TFT i występują w wymiarach 3,5” do 12”. Panele są wyposażone w porty USB oraz wbudowany interfejs Ethernet. Wartym podkreślenia jest fakt, że omawiane komponenty występują w specjalnej wersji wykonania ze stali nierdzewnej, która sprawdzi się w przypadku zastosowań w przemyśle spożywczym oraz farmaceutycznym. Kolejnym przykładem serii paneli może posłużyć seria cMT X figurująca w ofercie firmy Multiprojekt. Dostępne w tej serii modele mają ekran o przekątnej od 7” do 15,6”, charakteryzują się stosunkowo wysoką rozdzielczością, mają wbudowane porty Ethernet, USB oraz COM. Należy jednak być świadomym, że to, co widzi operator systemu oraz zakres tego, co może zrobić i jak wpłynąć na działanie systemu jest zdeterminowane przez sam sterownik użyty w danym systemie sterowania. Większość prostszych systemów automatyki jest wyposażanych w sterowniki PLC. Dobierając urządzenie tego typu, należy uwzględnić jego możliwości techniczne, liczbę wejść i wyjść, przejrzystość oraz dostępne funkcjonalności oprogramowania, które umożliwia implementację algorytmu w sterowniku. Należy być świadomym, że od sterownika PLC zależy wydajność oraz bezawaryjność całego procesu produkcyjnego. Dobierając konkretny model, należy zwrócić uwagę na możliwość rozbudowy o dedykowane moduły w przyszłości, kompatybilność z interfejsami dostępnymi w całym systemie automatyki. Nie bez znaczenia pozostają również kształt, wymiary oraz klasa ochrony. Sterowniki PLC nie są wystarczającym rozwiązaniem dla bardziej złożonych zastosowań, jak obróbka sterowana numerycznie, gdzie trajektoria ruchu jest generowana w zależności od bieżących potrzeb i nie da się zaplanować stałego toru ruchu urządzenia. W takich przypadkach zastosowanie znajdują komputery przemysłowe, których konstrukcja jest tak zaprojektowana, aby zminimalizować ryzyko AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU negatywnego wpływu środowiska na niezawodność jego działania. Komputer w warunkach przemysłowych narażony jest na zapylenie, niekorzystną temperaturę i wilgoć. Dlatego standardowe wykonanie nie sprawdzi się w aplikacjach związanych z przemysłem. Komputer przemysłowy charakteryzuje się przede wszystkim wysokim stopniem ochrony IP oraz zwartą zabudową. Ta zapewnia łatwiejszy montaż oraz dobre dopasowanie do konstrukcji sterowanego urządzenia. Parametry techniczne komputerów przemysłowych należy rozpatrywać tak samo, jak ma to miejsce w przypadku standardowych urządzeń. Należy więc zwrócić uwagę na wielkość i rodzaj pamięci zewnętrznej, wielkość pamięci wewnętrznej, model i możliwości procesora oraz płyty głównej oraz wykorzystywany system operacyjny. Istotnym jest również przyjrzenie się dostępnym portom – ich rodzajowi oraz liczbie. Mowa tu o takich portach jak USB, COM czy RJ45. Ciekawym rozwiązaniem, które coraz częściej można spotkać na rynku automatyki jest komputer panelowy, który zawdzięcza swoją nazwę zintegrowaniu z panelem operatorskim.

Fot. Turck

Szczególne wymagania Bezpośrednią przyczyną rozwoju automatyzacji w danym przedsiębiorstwie mogą być szczególne wymagania danej branży. Zautomatyzowanie procesów jest szczególnie korzystne, gdy warunki środowiskowe wynikające z technologii produkcji i stosowanych rozwiązań technologicznych mogą niekorzystnie wpływać na zdrowie ludzkie. Dobrym przykładem jest proces spawania, który coraz częściej jest realizowany z użyciem systemów zrobotyzowanych. Jest to doskonały przykład na zobrazowanie przyczyn oraz tempa automatyzacji. W tym przypadku widać jak trudne warunki środowiskowe panujące w spawalni oraz stopień trudności pracy spawacza wpływają na kształtowanie się warunków płacowych w spawalnictwie. Ze względu na deficyt wykwalifikowanych i doświadczonych pracowników, w szczególności w przypadku produkcji 3/2022

seryjnej, nieuniknione jest automatyzowanie procesu. Innym przykładem są branże spożywcza oraz farmaceutyczna, gdzie szczególnie ważne jest zachowanie odpowiedniej temperatury, wilgotności oraz sterylności w obszarze produkcyjnym. Produkcja niektórych produktów musi odbywać się w ściśle określonych warunkach, które częstokroć są uciążliwe dla ludzi, np. produkcja mrożonek. Zaprojektowanie zautomatyzowanych linii produkcyjnych z komponentów odpornych na warunki środowiskowe – temperaturę, wilgotność, zapylenie oraz niewchodzących w reakcje chemiczne z surowcami i produktami spożywczymi uwzględnia potrzeby omawianej branży. Przykładową serią produktów dedykowaną dla branży spożywczej są czujniki indukcyjne BES, które można znaleźć w ofercie firmy Balluff. Sensory są wykonane ze stali nierdzewnej, są odporne na ścieranie, mają wysoki stopień ochrony – od IP67 do IP69K, a ich konstrukcja zapobiega osiadaniu niepożądanych zanieczyszczeń. W przypadku automatyzowania procesów związanych z branżą chemiczną może okazać się koniecznym używanie komponentów w wykonaniu przeciwwybuchowym. Automatyzacja w tym przypadku redukuje możliwość pojawiania się uszczerbków na zdrowiu pracowników, którzy manualnie realizowaliby dane czynności, gdyby do automatyzacji nie doszło. Przykładowym produktem w wykonaniu przeciwwybuchowym jest głowica RFID do odczytu i zapisu TN-R42/TC-Ex znajdująca się w ofercie firmy Turck. Jej kompaktowa budowa zapewnia możliwość montażu w miejscach trudno dostępnych. Głowica sprawdzi się podczas bezdotykowej identyfikacji prawidłowych połączeń węży i kołnierzy.

Przemysł 4.0 Z automatyzacją związane są zagadnienia Przemysłu 4.0. Koncepcja uwzględnia zanikanie bariery pomiędzy człowiekiem a maszynami. Systemy komputerowe coraz śmielej goszczą w przedsiębiorstwach i wpływają na jego kształt, rzutują na powodzenie w biznesie. Analiza danych zbieranych z otoczenia i bezpośrednio

z linii produkcyjnych, przetwarzanie informacji, algorytmy, które analizują wszelkie pozyskane dane i na bieżąco aktualizują sposób działania systemów sterujących i modyfikują algorytmy sterujące stają się coraz powszechniejsze. Nieuniknione jest korzystanie przez nowoczesne przedsiębiorstwa z dobrodziejstw rozwiązań Przemysłu 4.0, aby być o krok przed konkurencją i móc czerpać możliwie duże zyski ze swojej działalności. Analiza danych służy również ocenie rentowności realizowanego przedsięwzięcia, podejmowaniu decyzji o ewentualnych modyfikacjach w procesie produkcji lub zmianie profilu działalności. Systemy komputerowe wpisujące się w koncepcję Przemysłu 4.0 umożliwiają kompleksową analizę kosztów. Zaawansowane systemy informatyczne ułatwiają obsługę oraz serwisowanie urządzeń wchodzących w skład poszczególnych linii produkcyjnych. Ważnym aspektem jest możliwość szybkiego i wczesnego wykrywania zjawisk świadczących o wysokim stopniu zużycia poszczególnych komponentów i zbliżaniu się do momentu wystąpienia ich awarii. Dzięki temu można zaplanować działania serwisowe i odpowiednio się do nich przygotować.

Podsumowanie Stopień zautomatyzowania produkcji coraz częściej świadczy o sukcesie danego przedsięwzięcia. Automatyzacja z reguły zapewnia optymalizację kosztów, wpływa pozytywnie na wydajność i jakość produkcji. Mnogość produktów oraz rozwiązań na rynku automatyki pozwala dopasować konkretne rozwiązania do profilu produkcji danego przedsiębiorstwa. Sztuką jest dobre zaprojektowanie linii produkcyjnych, sprawne wdrożenie zaplanowanych rozwiązań oraz elastyczność w podejmowaniu decyzji, otwartość na zmiany oraz bieżące kontrolowanie wyników produkcji, optymalizowanie stosowanych metod oraz ponoszonych kosztów. Agnieszka Staniszewska I 2 7 "/ " < , . 2 E 2 ,H 2 5!% $

Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP od ponad 50 lat oferuje polskim podmiotom i partnerom zagranicznym rozwiązania wykorzystujące najnowsze technologie z dziedziny robotyki, automatyki i technik pomiarowych. Instytut powstał w 1965 roku, a od kwietnia 2019 roku jest częścią Sieci Badawczej Łukasiewicz.

www.piap.pl Znajdź nas również na:

Specjalizujemy się w budowie aplikacji przemysłowych z wykorzystaniem robotów, dostarczając kompleksowe i innowacyjne rozwiązania zarówno dużym, średnim, jak i małym przedsiębiorcom. www.przemysl.piap.pl. Oferujemy także rozwiązania z zakresu automatyki i robotyki w systemach bezpieczeństwa, w tym specjalistyczne roboty mobilne dla wojska, policji i służb specjalnych. www.antyterroryzm.com. Opracowujemy również nowoczesne technologie kosmiczne oraz rozwiązania z zakresu druku 3D dla przemysłu. Mamy duży potencjał badawczy, projektowo-konstrukcyjny oraz wykonawczy i długoletnie doświadczenie w pracach badawczo-rozwojowych. Bogate zaplecze badawcze i techniczne jest zgrupowane w specjalistycznych laboratoriach Instytutu, z których wiele ma charakter unikatowy w skali kraju i jest wyposażonych w sprzęt najnowszej generacji. Jesteśmy zdobywcą wielu prestiżowych nagród w dziedzinie innowacji, w tym: Godła Teraz Polska, tytułu Polski Produkt Przyszłości oraz medali międzynarodowych targów innowacji m.in. w Belgii, Niemczech, Szwajcarii, Chinach i Kanadzie. Otrzymaliśmy również nominację do Nagrody Gospodarczej Prezydenta RP. Działamy aktywnie na rzecz transferu technologii i promocji robotyki. Organizujemy Międzynarodowe Targi Automatyki i Pomiarów AUTOMATICON oraz międzynarodową Konferencję Naukowo-Techniczną AUTOMATION. Jesteśmy też wydawcą kwartalników naukowych PAR i JAMRIS oraz miesięcznika branżowego Automatyka i serwisu AutomatykaOnline.pl. Organizujemy także Dzień Robotyki dla użytkowników robotów przemysłowych oraz seminarium i warsztaty RoboScope dla operatorów robotów mobilnych.

Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202 02-486 Warszawa +48 22 87 40 164 +48 22 87 40 221 piap@piap.lukasiewicz.gov.pl

www.piap.pl

TEMAT NUMERU

# ) : < 0 ) 0E 4 H 2 2 H : < "%; M= , 0 , ) , ) , 2 E 0H 4 , 2 * 2 2 2 2 0 6 . , 2

VEGAPULS 6X

dla optymalizacji procesów J , ) 2 K 0 , ) * 2 ) 0 0 @ 2 0 , , 2 E * 02 @ 6K* , . 2 ) 0 L * ) . H 2 2 K , ) ) , 2 B )H : < 2 6 2 H 0 @ , 0 8 9 , , : < "%; M= 2 H @ ) ) * ) @ ) H 0 K 7 , , 8 ' H 2 0 : < "%; M= B ) : < 2 2E H 2 , ) , ) 8

oszukiwania odpowiedniej sondy radarowej do pomiaru pozio od po która w konkretnym przypadku mo ! "# $% "# & ' ( ! "# & ) -

+ ( ( 3 + ( + , + < ( ( ( nie jest p & < ( ( ( ( & = + ( > + ? z szerokiej gamy sond radarowych do , 9 = ( ( ( 9 ' , P R O M O C J A

Nowa koncepcja: uniwersalna sonda * + , ./"' ./"'0123 !4 5 * ( , , 0 ( ( ( +( 5 + 6 7 + + ( + 8 ./"' 9 , 5 ./"'0123 !4 * ( ( + ( : ; < 8 ./"' , AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU , ; @ ( + + ( + , ,

# 8 : <

A% , , 8 radarowa w systemie dwuprzewodo $% "# B , ./"' 5 , ( , , , ( , ) ( C ; 9 + )

Czterostopniowa, wszechstronna ochrona 3 ./"'0123 !4 9 , > C " C 9 ( 3D2 < ; C , ( , , C D C 0 ./"'0123 !4 D/< ! EEA + C ) + C @ ( C 3 9 , < ( 9 , ; ./"'

N : < "%; M= B ) : < 2 ) 0 , . . 0 7 0 0 2 * , 0 2 4 , 0

3/2022

0 ( , + + F 5 G , , 0 9 , 5 + HI 3 ./"' , <, , ( C 3 , ,

0 , + ./"' + H , + ( & H ( & H ( , & @ + +( ./"'0123 !4 * ( ( -

$ 2 2 : < "%; M= 0 + ) , OQ3 62 , ) , 4 0 2 ) 62

TEMAT NUMERU

) @ 2 , , . ) 2 K : < "%; M=8 9 E B 0 2 , E @E , 0 8 2 0 2 2 2 2 B ) : < , 2 6 4 , ) 2 2 2 , 2 4

kowników i warunków procesowych , , + : ( , +

Zastosowanie w centrum uwagi < + , < + , 0 HI 3 + , , + ./"' ./"'0123 !4> 5 * +( , + + ( 38

9 0 6K 7 . 2 H , 0H 7 ) , * 2 ), 6 * , 4 : < "%; M= , + 0 2 6 , ) 2 2 @ 4 2 4 , 2 4

./"'0123 !4 , C 5 ( HI 3 : , + , , 5 : + + ( ; , ( 0 5 ./"'

* ./"'0123 !4 ; ./"' , ( > C , , ( 5 < ,

( + ( H + 5 + HI 3 * ./"'0123 !4 ; ./"' + JJ K , + , ( + , , , 5 ) ( ( , 5 5 ./"' ) 9 L M VEGA Polska sp. z o.o. 8 J 2 RO* SO3MRU 9 2 8 VR VWV VM QQ 2228X 8 )

AUTOMATYKA

Badania

Projektowanie

Inżynieria odwrotna

Obliczenia

Twoje potrzeby to nasze wyzwania Wytwarzanie

Doradztwo

Szkolenia

Drukarki 3D

PIAP design Laboratorium Szybkiego Prototypowania i Obliczeń Numerycznych Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa e-mail: design@piap.lukasiewicz.gov.pl I www.design.piap.pl

TEMAT NUMERU

! . , . 2 ) E , K H . 6 ) 2 2 0 8 ) 6 0 ), . . ) , . 2 ) 2 4 , 2

" #

$ % % & 2 ,H ) , 2 ) B ) * 6 ) ) ) 0 * ) @ 2 , , 2 K ) . ) 2 4 , 28 " 2 2 H K , . E 2 WQQ Y8

rzegubowe ramiona robotyczne + C 3 + ; C * ( , 1 L G /

+ @ , +

" ! ' ) G 3 C ( + 5 + ; % % 5 , 5 * , : , C = , + , 8 6 / * R G ' + ( P R O M O C J A

, , + + 5 N 5 + ( ;

Kompletne i gotowe ! 3 + ( ) O%5P% 5 ( 5 Q 5 % + 6 Q + 3 =2) + : + + ( , AUTOMATYKA

; 3 ( % A = F + 9 + 0 + ) ( , , ,

# 8

( & & ' $ # 1(

) 6 ) @ 2 H K , . E 4 ) . 4* E 0 0 . 0 , 2 )

+ ( H ( ( 5 + , , , ) + ( ( , 7 + + ( ( , * + (

6*' ( , , (

IGUS Sp. z o.o. 8 ' 2 RUR&* QU3UOW 9 2 8 UU ORM OM OO* 3) + Z 8, 2228 8, R E K L A M A

7. oś dla robotów w 100% kompatybilna z lekkimi ramionami robotycznymi Prosta integracja Bezobsługowe moduły liniowe info@igus.pl Tel. 22 316 36 33

/7os

TEMAT NUMERU

Koboty i roboty

z bogactwem komponentów Rozwiązania Plug & Work firmy SCHUNK , 2 2 @ . 2 4 ) 2 4 , 2 0 . 2 0 4 ) 4 . 2 . 28 . 2 0 , 0 2 6 2 0 6 2 2 48 # ) & %$ * 0 , 2 , 62 * 2, 2 , + ), , ) 2 4 ), 2 @ 4 . 2 4 . 28 " 2 E " [ 9 , 2 ) @ 2 6 2 8

irma SCHUNK jest pierwszym na świecie producentem oferującym kompletne programy standardowych komponentów do różnych kobotów i lekkich robotów. Dzięki naszemu wieloletniemu doświadczeniu stworzyliśmy pakietowe portfolio Plug & Work, które jest idealne do różnorodnych zastosowań i robotów.

Co-act – chwytaki dla kobotów Wdrożenia kobotów zapewniają doskonałą okazję do stopniowego zwiększania zakresu współpracy między ludźmi a robotami. Chwytaki Co-act firmy SCHUNK są idealne do inteligentnych i bezpiecznych zastosowań w Twojej firmie.

Przyjazna integracja w załadunku i rozładunku Dzięki kobotom załadunek maszyny staje się dziecinnie prosty. Działając w doskonałej koordynacji, niezawod-

P R O M O C J A

nie wspierają ludzi w trakcie powtarzalnych i monotonnych etapów pracy. To daje większą swobodę przypisywania pracowników do bardziej wymagających zadań. Koboty można łatwo integrować z procesem załadunku i rozładunku i stanowią one duży krok w kierunku stworzenia inteligentnego środowiska produkcyjnego. Zaletami wynikającymi z wdrożeń kobotów są: zwiększone wykorzystanie mocy produkcyjnych, zwiększony poziom automatyzacji oraz dłuższa żywotność.

Logistyczne sekwencje Zautomatyzowana obsługa obejmuje wszelkiego rodzaju manipulowanie przedmiotami, takie jak transport, sortowanie lub reorientacja części w ramach sekwencji logistycznych produkcji. W zautomatyzowanych procesach sekwencje te są niezbędne do przygotowania elementów do następnego etapu pracy. W zależności od procesu,

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU wysokie wymagania stawiane są w zakresie elastyczności elementów obsługi. Zaletami zautomatyzowanych procesów są: zapewniona niezawodność procesu, zwiększona wydajność i krótszy czas cyklu.

Jakość pod kontrolą Kontrola jakości służy zapewnieniu wysokiej jakości produktu na etapie jego wytwarzania. W zależności od procesów i obrabianych przedmiotów można zautomatyzować różne procedury testowe i pomiarowe. Elementy manipulacji i czujników umożliwiają zautomatyzowaną kontrolę jakości i wspierają dokumentację wartości pomiarowych i kontrolnych. Zaletami ich zastosowania są: zminimalizowany wskaźnik błędów, zapewnienie jakości i wdrożenie kontroli jakości.

Proces łączenia Zastosowania montażowe obejmują proces montażu i łączenia wielu elementów. Kluczowe znaczenie ma tutaj precyzyjna i powtarzalna obsługa. Często używa się różnych narzędzi, aby umożliwić wykonanie kilku procesów montażowych po kolei. W celu zapewnienia prawidłowego procesu łączenia można zastosować komponenty do testowania siły i momentu. Zaletami zastosowań montażowych są: wyższa wydajność, poprawiona ergonomia i eliminacja etapów pracy. Oferta zindywidualizowana Plug & Work obejmuje chwytaki pneumatyczne i elektryczne, chwytaki Co-act do zastosowań współpracujących, a także systemy szybkiej wymiany. Podczas gdy łatwe w obsłudze, wydajne i ekonomiczne chwytaki pneumatyczne są predestynowane do zastosowań z zakresu konwencjonalnej automatyzacji (gdzie podstawowym wymogiem jest solidność), chwytaki elektryczne, które są elastycznie regulowane pod względem siły i skoku, umożliwiają szeroki zakres zastosowań w wielu wariantach. Chwytaki firmy SCHUNK z serii Co-act są certyfikowane do bezpośrednich zastosowań współpracujących. Wszystkie komponenty są przygotowane do bezpośredniego podłączenia mechanicznego i elektrycznego i można je zainstalować i uruchomić, wykonując zaledwie kilka czynności roboczych.

Wszystko dla Twojego robota z ramieniem przegubowym Ponad 3000 komponentów do obsługi i montażu.

schunk.com/equipped-by

3/2022

R E K L A M A

# 8 & %$

SCHUNK INTEC Sp. z o.o. 8 " 2 WQ * QS3SQQ " 8 UU VUM US QQ* + - UU VUM US US 3) + Z, 8 4 8 ) 2228, 8 4 8 )

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Systemy wizyjne i technologia RFID N B 2 H6 , 3 , 2 , 0 * , 3 2 ) 2 ) 3 @ , . 2 2 H 0 0 6 ), 2 2 4 , 3 2 . 0 03 2 @ 0 4 2 3 4 2 ) 4 ) 0 , , 0 * 0* 0 + . 8 . 4 H6 0 2 3 0 H ) 2 4 H B 0 !#/'8 & , 2 * 4 + 3 0 E H. 2 E3 * ) 0 2 0 ) H , 0E8

edług encyklopedycznej definicji, system wizyjny służy do zobrazowania otoczenia, tak jak zmysł wzroku u człowieka. Na podstawie pozyskanego obrazu następuje jego przetworzenie i przesłanie informacji zwrotnej, która ma wesprzeć proces podejmowania decyzji lub sczytywania danych. System wizyjny składa się z dwóch podstawowych podzespołów, które w zależności od zapotrzebowanie są rozbudowywane lub wspierane przez inne dodatkowe elementy, np. oświetlenie, czy wskaźniki laserowe. W skład każdego systemu wizyjnego wchodzą: • kamera lub zestaw kamer, • procesor z elementami pomocniczymi, w tym oprogramowaniem sterującym i odpowiedzialnym za przetwarzanie obrazu, zintegrowany układ SoC (System on Chip) lub zewnętrzny komputer z odpowiednim oprogramowaniem. W przemyśle systemy wizyjne, nazywane też systemami rozpoznawania obrazu, wykorzystywane są przede wszystkim do sczytywania danych oraz informacji zawartych np. w kodach kreskowych i kodach QR, wykrywania wad produktów, identyfikacji części, monitorowania procesu produkcyjnego oraz do sterowania robotami lub manipulatorami. Główne cele, które realizowane są dzięki systemom wizyjnym to: poprawa jakości produkcyjnej, eliminacja błędów w ciągu produkcyjnym oraz zmniejszenie kosztów produkcji.

Zastosowania Jak widać, systemy wizyjne odgrywają istotną rolę logistyce, w tym w logistyce produkcji. Pozwalają one bowiem na automatyczną identyfikację komponentów, półproduktów czy części i śledzenie tych elementów na wszyst44

kich etapach procesu produkcyjnego, jak również magazynowego. Dodatkowo dzięki możliwości rozpoznawania kształtów, kodów jedno- i dwuwymiarowych oraz znaków alfanumerycznych potrafią bezbłędnie identyfikować elementy i narzędzia wykorzystywane w procesie produkcji. Co więcej, możliwa jest nie tylko sama identyfikacja, ale dzięki połączeniu systemu wizyjnego z systemami automatyki przemysłowej i infrastrukturą IT przedsiębiorstwa, możliwe staje się automatyczne dostarczanie elementów i narzędzi do gniazd produkcyjnych, sterowanie przepływem produkcji, automatyczne przezbrajanie urządzeń zgodnie z aktualnym zapotrzebowaniem i zamówieniami – zgodnie z założeniami inteligentnej fabryki lub szerzej, Przemysłu 4.0. Systemy wizyjne oferują też ogromną funkcjonalność, która związana jest z kontrolą procesów przemysłowych. Łącząc system rozpoznawania obrazu ze sterownikiem PLC lub komputerem przemysłowym można uzyskać w czasie rzeczywistym informacje o przebiegu i charakterystyce procesu produkcyjnego, a co za tym idzie, kierować procesem produkcji, eliminując na bieżąco błędy, wychwytując nieprawidłowości czy wadliwe elementy. Taką technologię łączącą system wizyjny z elementami sterowania systemu automatyki określa się też mianem widzenia maszynowego. Technologia widzenia maszynowego odgrywa istotną rolę przy współpracy systemów wizyjnych z robotami przemysłowymi. Dzięki nim robot zyskuje orientację przestrzenną, a także możliwość rozpoznawania obiektów. W aplikacjach przemysłowych systemy rozpoznawania obrazu wykorzystywane są przede wszystkim do określenia AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

rodzaju części czy podzespołu oraz położenia elementu w układzie współrzędnych robota. Najczęściej z tego typu rozwiązaniami spotkać się można w aplikacjach typu pick-and-place, w których to elementy spełniające bądź niespełniające określonych wymagań pobierane są przez robota bezpośrednio z systemu transportowego i przekazywane do następnego etapu procesu produkcji lub są eliminowane z dalszej obróbki, gdyż stanowią braki. Istotne jest to, że element wizyjny może być tutaj zamontowany zarówno na układzie transportowym, w miejscu montażu produktu lub na ramieniu bądź korpusie robota. Jeżeli chodzi orientację robota w przestrzeni, to w tym przypadku system wizyjny najpierw rejestruje obraz i na podstawie jego analizy określa pozycję (bezwzględne współrzędne X, Y, Z, lub współrzędne względne w układzie wektorowym) obiektu względem manipulatora robota. Na podstawie tych danych sterownik robota określa kierunek oraz odległość, jaką ramię robota powinno pokonać, by zbliżyć lub oddalić się od obiektu. Wszystkie te informacje porównywane są w czasie rzeczywistym z danymi pochodzącymi z enkoderów, dzięki czemu zawsze znane jest dokładne położenie elementów ramienia robota oraz odległość względem omijanego lub przechwytywanego obiektu. Biorąc pod uwagę wyżej wymienione możliwości zastosowania systemów rozpoznawania obrazu, możemy rozróżnić trzy główne typy systemów wizyjnych: proste czujniki wizyjne, inteligentne kamery oraz systemy wizyjne wspomagane komputerowo. Pierwsze z nich – czujniki wizyjne – jak sama nazwa wskazuje, wykorzystywane są w prostszych zadaniach, np. czytanie kodów kreskowych i kodów QR i charakteryzują się stosunkowo małą rozdzielczością rzędu 640 × 480 pikseli lub co najwyżej rozdzielczością 720 × 576 punktów. Z kolei inteligentne kamery, to kamery wykorzystywane do zadań, które wymagają większej mocy obliczeniowej i większej rozdzielczości. Charakteryzują się rozdzielczością rzędu Full 3/2022

HD (1920 × 1080), SXGA (128 × 1024), 2K (2560 × 1440), a nawet 4K (3840 × 2160) pikseli. Kamery te wyposażone są zwykle we własny procesor lub częściej układ SoC, w którym zawarto wszystkie niezbędne do działania systemu wizyjnego elementy w tym kodek obrazu pozwalający na kompresję i transmisję sygnału, np. w obecnie najpopularniejszym formacie H.264. Tego typu czuj-

na potrzeby uczenia maszynowego i innych aplikacjach, w których istotna jest ogromna prędkość przetwarzania obrazu oraz jego dokładność. Często umożliwiają one również nie tylko komunikację z innymi elementami systemu automatyki, ale też mogą samodzielne sterować elementami wykonawczymi. W systemach tych wykorzystuje się dowolną, dostosowaną do

W APLIKACJACH PRZEMYSŁOWYCH SYSTEMY ROZPOZNAWANIA OBRAZU WYKORZYSTYWANE SĄ PRZEDE WSZYSTKIM DO OKREŚLANIA RODZAJU CZĘŚCI CZY PODZESPOŁU ORAZ POŁOŻENIA ELEMENTU W UKŁADZIE WSPÓŁRZĘDNYCH ROBOTA. niki obrazu wykorzystuje się przede wszystkim do lokalizacji elementów, nadzoru nad pakowaniem, kontroli montażu oraz przede wszystkim do odczytu kodów kreskowych, kodów 2D, znaków itp. Inteligentne kamery wyposażone są w różne interfejsy komunikacyjne, najczęściej Ethernet, rzadziej EtherCAT, Modbus czy CANopen, które umożliwiają swobodną komunikację z systemem automatyki przemysłowej. W wielu wypadkach możliwe jest również ich samodzielne programowanie. Najbardziej rozbudowane są systemy wizyjne składające się z kamery i zintegrowanego lub zewnętrznego komputera przemysłowego lub komputera PC. Te pierwsze określane są mianem zintegrowanych systemów wizyjnych (embedded vision systems), drugie systemami wizyjnymi współpracującymi z komputerami PC (PC based vision systems). Wykorzystywane są w telewizji przemysłowej, zaawansowanych systemach wizyjnych do sterowania robotami w systemach rozpoznawania obrazu (np. w systemach rozpoznawania twarzy, identyfikacji ruchomych obiektów w systemach automatycznego transportu, autonomicznych pojazdach itp.), systemach wizyjnych wykorzystywanych

potrzeb aplikacji kamerę, a wszystkie obliczenia mogą być realizowane nie tylko lokalnie, ale również w chmurze. Na rynku dostępne są setki różnych rozwiązań, które różnią się konstrukcją, zintegrowanymi systemami układu optycznego z oświetleniem, oprogramowaniem, prędkością przetwarzania obrazu. Dostawcy wraz z systemem wizyjnym oferują szeroką gamę akcesoriów takich jak: kable, złącza, monitory, zasilacze, oświetlacze, obiektywy, osłony, filtry, oprogramowanie itp., które dostosowane jest do różnych aplikacji i celów. Pierwszym z nich jest identyfikacja kodów kreskowych i kodów QR.

Skanowanie kodów, technologie identyfikacji Czytniki kodów 1D/2D, czyli kodów kreskowych, kodów QR kodów i innych stosowanych w przemyśle kodów typu Data Matrix, podzielić można na czytniki diodowe CCD, laserowe i wizyjne. Tutaj zajmiemy się tymi ostatnimi. Czytniki te wyposażone są w sensor obrazu, czyli kamerę wizyjną VOS (video optical senson), która pozwala w przeciwieństwie do czytników laserowych i diodowych na odczyt kodów 1D i 2D z dowolnej powierzchni, w tym ekranów LCD, a także na odczyt kodów 45

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

PRODUCENT

COGNEX

EVT

FESTO

Model

IS2000-130

EyeCheck seria 2000/3000

SBSx

Matryca

1/3″ CMOS Kolor lub monochromatyczna

CMOS, CCD (opcja)

CMOS

Rozdzielczość

640 × 40, 800 × 600 (powiększenie 2 × )

od 752 × 480 do 2592 × 1944

1280 × 1024 lub 752 × 480 monochromatyczne

Wbudowane oświetlenie

rozproszone białe światło pierścieniowe LED, opcja – kolorowe czerwone, niebieskie, podczerwień

zewnętrzne

zewnętrzne SBAL

Filtry na obiektyw/wymienny obiektyw

tak/nie

tak/tak

nie dotyczy

Złącza komunikacyjne

M12 Ethernet, M12 Power & I/O

RS-232, Ethernet

Ethernet 100 Mbit/s

Protokoły

TCP/IP, UDP, FTP, Telnet, RS-232C, OPC UA, EtherNet/IP z AOP, Profinet klasy B, iQSS, SLMP, SLMP Scanner, CC-Link IE Field Basic, Modbus TCP

TCP/IP, Profinet, EtherNet/IP, Modbus/TCP

TCP/IP, EtherNet/IP, FTP, SMB, Profinet

Wejścia & wyjścia

(1) wyzwalanie obrazu, (1) Wejścia ogólnego przeznaczenia, (4) wyjścia ogólnego przeznaczenia

Ethernet, USB

Sygnałowe M12, 12-pin

Przeznaczenie

kontrola jakości montażu, obecność-nieobecność

SmartCamera DSP, inspekcja

odczytywania kodów 1D i 2D, np. kodów Data Matrix

Tab. 1. 9 . * H, 2 " * ) ) 2 2 0 4 @ 4 2

uszkodzonych czy źle wydrukowanych bądź nieprawidłowo naniesionych/ przyklejonych. Skanery wizyjne dedykowane są przede wszystkim dla branży transportowej, logistycznej, magazynowej i do przemysłu ciężkiego i maszynowego. Mogą być wykonane w postaci skanerów ręcznych lub do montażu stacjonarnego. Dla przykładu, stacjonarne czytniki Pepperl+Fuchs VOS-I przystosowane są do odczytu wszystkich powszechnie stosowanych kodów 1D lub 2D z odległości do 2 m, przy zewnętrznym oświetleniu z odległości większej niż 1 m, w tym kodów wykonywanych laserowo lub igłowo (tzw. kody DPM). Z kolei czytniki kodów z serii OPC120 tego producenta przeznaczone do pracy na małych odległościach do 180 mm zapewniają niezwykłą wydajność od46

czytu kodów z poruszających się, np. na przenośniku taśmowym elementów czy z części ruchomych, nawet w najtrudniejszych warunkach związanych m.in. z zapyleniem. Z kolei ręczny czytnik kodów DataMan 8072ER z serii Extended Range firmy Cognex jest przeznaczony do zastosowań logistycznych i magazynowych. DMR-8072ER korzysta z najnowszych algorytmów rozpoznawania obrazu i technologii ciekłych soczewek. Wyposażony jest w oświetlenie LED o dużej mocy i laserowy celownik, co gwarantuje niezawodny odczyt kodów 1D/ 2D z odległości do 8 metrów.

Proste systemy wizyjne Kolejnym, wartym omówienia segmentem czytników wizyjnych są proste systemy wizyjne, które stosowane są najczęściej do tzw. inspekcji wizyjnej,

zarówno do kontroli położenia, jak i jakości montażu czy poprawności operacji technologicznej, np. spawania. Prosty system wizyjny możemy wykorzystać do: • automatyzacji procesów kontroli jakości, • ciągłej weryfikacji produktów na liniach produkcyjnych, • ograniczenia kosztów związanych z reklamacjami, • weryfikacji kształtu, wymiarów i kolorów, • kontrola lokalizacji elementu, • rejestracja w bazie danych wyników inspekcji. Jeśli chodzi o rozwiązania wykorzystywane do kontroli jakości, to znajdują one zastosowanie zarówno na produkcji, jak i w gospodarce magazynowej i pozwalają na automatyczną inspekcję AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

PEPPERL+FUCHS

SICK

TURCK

PHA150-F200

PLR

Vision Systems VE202G2A

CMOS , Global shutter

CMOS

1/1,8“ CMOS, 2 MP

752 × 480

1280 × 1024

1600 × 1200

LED, IR

Laser 635 nm, LED 630 nm, LED 680 nm

zewnętrzne

tak/nie

nie dotyczy

brak danych/tak

100 BASE-TX Profinet

Ethernet 100 Mbit/s

Ethernet

Profinet IO Real-Time

TCP/IP XML i CSV (robot), TCP/IP (użytkownik), Profinet, EtherNet/IP

Profinet, EtherNet/IP i Modbus/TCP

brak danych

wtyk M12, 8-pinowy, kodowanie L

dwustanowe, 5 × PNP/NPN

pozycjonowanie

systemy sterowania ruchem robotów

kamera przetwarzania obrazu, operacje matematyczne i pomiarowe

jakości produktów poruszających się na liniach produkcyjnych czy podajnikach taśmowych. Systemy oparte są na wysokiej jakości dostosowanych do aplikacji kamerach oraz oprogramowaniu, które wykonuje analizę obrazu 2D lub 3D w sposób powtarzalny. Obraz kontrolowanych elementów porównywany jest z zapisanymi wzorcami i wartościami odchyleń. W zależności od potrzeb i wymagań projektowych można tu skorzystać z tradycyjnych algorytmów lub technologii głębokiego uczenia maszynowego. Mogą również wykrywać obecność, typy i położenie obiektów oraz badać niejednorodność powierzchni, obecność ciągu znaków czy jasność i szerokość obszarów świadczących o poprawności obróbki. Systemy tego typu projektowane są pod potrzeby konkretnej aplikacji. 3/2022

W przemyśle samochodowym i elektronicznym systemy wizyjne są używane przy sprawdzaniu obecności i położenia elementów po montażu. Wykorzystuje się je też do kontrolowania poprawności wykonania otworów, montażu gniazd, nałożenia pasty termoprzewodzącej, kleju czy nałożenia past uszczelniających. W systemach magazynowo-logistycznych systemy wizyjne wykorzystywane są do sprawdzania znaków na nadrukach bądź etykietach, a także do odczytu oznaczeń – wówczas współpracują z oprogramowaniem OCR. Ważne jest, że za pomocą jednego systemu wizyjnego kontrolować można położenie i jakość kilku elementów jednocześnie. Sterowniki w systemach wizyjnych pozwalają też realizować funkcję kompensacji położenia w czasie rzeczywi-

stym. Chodzi o to, żeby podczas pomiaru wizyjnego przedmiot znajdował się w ściśle określonym położeniu (np. kod na butelce nie był z drugiej strony). Obraz z kamery poddawany jest analizie i w razie wystąpienia błędów w pozycjonowaniu przedmiotu można było skompensować położenie przez translację. Przy tworzeniu własnego systemu wizyjnego przydatna jest możliwość tworzenia makropoleceń i niestandardowych schematów przebiegu operacji. Z reguły proste systemy wizyjne mają budowę modułową, co pozwala na łatwą ich rozbudowę. Wykorzystać tu można kamery 2D lub 3D o wymaganej do aplikacji rozdzielczości i jasności obiektywów, systemy wielokamerowe czy specjalne techniki oświetlenia dostosowane do specyfiki 47

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

PRODUCENT

ASKA

PEPPERL+FUCHS

RFID POLSKA (PWSK)

Model

C5000W-AI

IQH1-FP-V1

UHF 4MRL

Zakres czestotliwości

13,56 MHz

865–868 MHz (ETSI EN 302208) / zgodna z normami EU

Procesor

Samsung ARM920T@533 MHz

brak danych

Impinj R2000 (Indy R2000 Rain RFID Chip)

Protokół pracy

ISO 14443A/B, 15693 (opcja)

głowica HF odczyt/zapis, ISO 15693, FCC IREIQH1-FP-V1

EPCglobal UHF ISO-18000-6C (EPC G2), ISO-18000-6B

Zasięg

2 cm ~ 10 cm

13 cm

Interfejs komunikacyjny

IEEE 802.11b/g, USB 2.0; RS-232 (opcjonalnie)

Ethernet, RS-485 via M12, TCP/IP, Profinet, EtherNet/IP, Modbus/TCP

LAN, RS-232, RS-485, Wiegand 26/34, IEEE 802.11"

Przeznaczenie

uniwersalny, ręczny RFID HF – 13,56 MHz

przemysł

uniwersalny

Tab. 2. 9 . * H, 2 " * \ 2 !#/'

projektu. Zwykle otwarta architektura systemu pozwala zaimplementować dowolną logikę działania systemu i realizować dowolnie skomplikowane procesy weryfikacji, kontroli czy inspekcji. Oczywiście można tu użyć zarówno kamer zintegrowanych, jak i systemów połączonych ze sterownikami PLC, jak i podłączonych do przemysłowego peceta czy sytemu IT firmy.

Oświetlacze W systemach wizyjnych wykorzystuje się kilka rodzajów oświetlaczy. Podświetlenie od dołu to tzw. oświetlenie typu backlight. Ten rodzaj oświetlenia sprawia, że rejestrowany obraz widoczny jest dla kamery w postaci zaczernionego pola o kształcie badanego obiektu. Oświetlacze tego typu znajdują zastosowanie w procesach wykrywania obecności obiektów, a także pomiaru gabarytów elementów i detekcji otworów. W aplikacjach wymagających dokładnego pomiaru krawędzi są stosowane do podświetlenia od spodu światłem spolaryzo48

wanym, eliminującym zjawisko rozmywania krawędzi. Obecnie najczęściej wykorzystuje się oświetlacze typu pierścieniowego (Ring Light). Są to świecące, zainstalowane na kamerze diody tworzące coś na kształt pierścienia wokół obiektywu. Stosowane są tu dwa rozwiązania – oświetlacze pola jasnego (bright field) oraz oświetlacze pola ciemnego (dark field). Dzięki tym pierwszym uzyskuje się równomierne i stabilne oświetlenie obiektu, ale żadna z cech przedmiotu nie jest eksponowana. Oświetlacze pola ciemnego montuje się tak, aby padające światło tworzyło niewielki kąt w stosunku do obiektu. Dzięki temu uzyskuje się efekt przyciemnienia oświetlanych powierzchni płaskich i jednocześnie eksponowania krawędzi kontrolowanego obiektu. Z kolei oświetlacze dyfuzyjne, diffuselite oraz axial diffuselite, to oświetlacze będące źródłem światła rozproszonego. Urządzenia typu diffuselite mają kopuły umieszczane nad badanym obiektem. Tym sposobem światło rozchodzi się równomiernie w każdym

kierunku, oświetlając równomiernie i miękko cały przedmiot. Z kolei oświetlacze axial diffuselite mają najczęściej kształt prostopadłościanu z umieszczonym wewnątrz półprzepuszczalnym lustrem, które kieruje światło wzdłuż osi optycznej kamery. Oświetlacze diffuselite oraz axial diffuselite eliminują refleksy świetlne na oświetlanych powierzchniach. Rozwiązania tego typu najczęściej stosuje się w aplikacjach wymagających oświetlania dużych, odblaskowych powierzchni.

Widzenie maszynowe Kolejnym poziomem zaawansowania systemów wizyjnych są systemy widzenia maszynowego (machine vision). Technologia widzenia maszynowego daje urządzeniom przemysłowym możliwość „zobaczenia”, co robią i szybkiego podejmowania decyzji w oparciu o uzyskane dane. Oprócz wykorzystania widzenia maszynowego do kontroli wizualnej i wykrywania wad produktów, podstawowym celem wprowadzenia systemów widzenia maszynowego jest pozycjonowanie AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

ZEBRA

naturalnego, aby odczytywać etykiety i interpretować znaki. Roboty z inteligentnymi systemami wizyjnymi mogą rozpoznawać kształty, zliczać produkty i idealnie pakować pudełka, samochody ciężarowe, a nawet kontenery, nie pozostawiając pustych przestrzeni.

Zautomatyzowane sterowanie FX9600 865–868 MHz (EU) Texas Instruments AM3505 – 600 MHz UHF (EPC 1, GEN 2) 4–5 m Ethernet (LAN), RS-232, USB

logistyka

elementów wykonawczych maszyn, dokładny pomiar obrabianych części, orientacja w przestrzeni, identyfikacja, sortowanie i śledzenie produktów. Dzięki widzeniu maszynowemu możliwe jest uzyskanie geometrycznego, pełnego lub częściowego, opisu sceny otaczającej maszynę, a co za tym idzie bezpiecznego planowania i realizowania sterowania jej ruchem. Najczęściej takie widzenie maszynowe realizowane jest w sterowaniu robotami przemysłowymi. Obecnie technologia ta łączona jest z algorytmami sztucznej inteligencji, co pozwala realizować założenia koncepcji Przemysłu 4.0. Sztuczna inteligencja rozszerza dotychczasowe zastosowania technologii widzenia maszynowego. Dzięki inteligentnym maszynowym systemom wizyjnym roboty mogą widzieć w trzech wymiarach, przekazywać między sobą części i wzajemnie sprawdzać swoją pracę. Mogą nawet wchodzić w interakcję z pracownikami, aby zapewnić bezpieczną współpracę. Maszyny z inteligentnymi systemami wizyjnymi mogą korzystać z przetwarzania języka 3/2022

W większości aplikacji przemysłowych robot wymaga jednoznacznego zdefiniowania swojej pozycji w przestrzeni, zdefiniowania danych o niezmiennym otoczeniu, informacji o pojawieniu się przedmiotu oraz zdefiniowania danych o pozycji obiektu, który ma zostać przetworzony przez robota. Innymi słowy warunki pracy robota muszą być ściśle zdefiniowane i niezmienne. Wyposażenie robota w system wizyjny, który sprzężony jest z jego układem sterującym, umożliwia robotowi pracę w niezdefiniowanym wcześniej środowisku. Niezależnie, w jaki sposób pojawiają się przedmioty czy przeszkody robot może je zidentyfikować, rozpoznać i podjąć decyzję co do dalszego przetwarzania. W przypadku robota mobilnego możliwe staje się przemieszczanie w nieznanym otoczeniu. Standardowym przykładem integracji robota z urządzeniami wizyjnymi do określenia typu produktu oraz jego pozycji w układzie współrzędnych robota są aplikacje typu pick-and-place. W tego typu zastosowaniach elementy pobierane są bezpośrednio z transportu i przekazywane do następnego etapu procesu produkcji, a każdy z nich kontrolowany jest przez system wizyjny korzystający z jednej lub kilku kamer. Drugim typem aplikacji jest użycie systemu lub czujnika wizyjnego do kontroli cech obiektu podczas jego przetwarzania przez robota przemysłowego. W tego typu aplikacjach kamera może być zamontowana na układzie transportowym, w miejscu montażu produktu oraz, co ma coraz częściej miejsce, na samym ramieniu robota. System wizyjny rozpoznawania obrazu 3D, w tym specjalne kamery 3D mogą też służyć do dynamicznego wyboru i wyznaczania trajektorii ruchu robota. Dzięki temu ramię robota nie

musi poruszać się ściśle po uprzednio wyznaczonej przez inżynierów trajektorii, ale ruch ten może być optymalizowany, np. względem pojawiających się w przypadkowy sposób ułożonych na taśmie transportowej przedmiotów. Wizyjne systemy 3D coraz częściej pojawiają się również w zrobotyzowanych aplikacjach spawalniczych. Wyposażony w nie robot może wówczas sam kontrolować powstającą spoinę, a także reagować na nierównomierności szczeliny spawalniczej lub na złe ułożenie spawanych elementów. Może też sam wykrywać położenie otworów czy znaczników na spawanych elementach. Niestety systemy wizyjne nie są tanie. Dlatego ich zastosowanie, zwłaszcza w systemach sterujących musi zostać poprzedzone dokładną analizą kosztów, planowanych wyników oraz szacunkami czasu zwrotu z inwestycji. Zastosowanie tego typu rozwiązań do sterowania produkcją jest najbardziej efektywne w produkcji wielkoseryjnej i masowej. Eliminujemy wówczas możliwość wystąpienia nieplanowanego błędu, który mógł wystąpić z winy człowieka. Tak więc z biznesowego punktu widzenia system wizyjny może być potraktowany jako zaawansowane technicznie narzędzie do redukcji kosztów.

Systemy RFID Kolejną technologią wykorzystywaną w ramach automatyzacji procesu produkcji do poprawy jej jakości, zmniejszenia i optymalizacji procesów magazynowania jest RFID (Radio Frequency IDentification). RFID pozwala na zdalne, autonomiczne i bezkontaktowe odczytywanie drogą radiową danych ze specjalnych układów określanych mianem etykiet RFID. Etykiety RFID, nazywane też tagami, transponderami, nalepkami RFID, układami identyfikacji radiowej, znacznikami radiowymi bądź inteligentnymi etykietami, są niewielkimi elektronicznymi elementami występującymi najczęściej w formie naklejek lub przyczepianych do znakowanych przedmiotów etykiet bądź metek. Tagi RFID mogą bez problemu być umieszczane zarówno na 49

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

powierzchni, jak i wewnątrz przedmiotów ułatwiając np. późniejsze serwisowanie wyrobu. Etykiety RFID mogą mieć w zasadzie dowolną wielkość i kształt. Najmniejsze z nich mają wymiary rzędu zaledwie 0,05 × 0,05 mm i przez to nazywane są pudrem RFID. Ze względów praktycznych tagi RFID mają jednak wielkość kilku centymetrów. Wprowadzenie radiowych identyfikatorów RFID pozwala zarówno w przemyśle, jak i w handlu niemal całkowicie zautomatyzować procesy logistyczne. O ile w wypadku omówionego wcześniej wizyjnego odczytu identyfikatorów z kodem paskowym czy QR kodem, wymagane jest odpowiednie ustawienia czytnika względem etykiety, o tyle w przypadku tagów RFID nie jest wymagany optyczny kontakt między czytnikiem a etykietą – stąd możliwość ich montażu wewnątrz produktu czy cześci. Co więcej, informacja może być sczytywana nawet z odległości kilku metrów.

Budowa i działanie systemu RFID Działanie systemów RFID bazuje na bezprzewodowej, radiowej komunikacji między etykietą a czytnikiem RFID. Tag RFID składa się z układu scalonego z niewielką, zwykle kilkukilobajtową pamięcią oraz niedużą zintegrowaną z chipem anteną, pozwalają odbierać sygnały z czytnika i odpowiadać na nie za pomocą fal radiowych. Czytnik składa się z anteny czytnika, modułu nadawczego komunikacji radiowej RF (Radio Frequency), sterownika anteny oraz układu mikroprocesorowego odpowiedzialnego za bezpośrednie przetwarzanie otrzymanych danych lub interfejsu komunikacyjnego, np. złącza USB, modułu Wi-Fi czy karty sieciowej Ethernet, przekazującej otrzymane dane do systemu IT. Etykiety RFID dzieli się na dwie grupy: tagi aktywne i pasywne. Pierwsze z nich wyposażone są we własne źródło zasilenia i stosunkowo dużą pamięć od 32 do 64 kB. Mają też zastosowanie wszędzie tam gdzie od etykiety RFID oczekuje się większej „inteligencji”, np. możliwości samo50

dzielnego wykonywania operacji na danych, a nie tylko ich przesyłania. Takie etykiety wykorzystywane są zwykle w żegludze towarowej czy transporcie lotniczym, gdzie przytwierdza się je do palet lub kontenerów. Mogą one rejestrować m.in. informacje o załadowanych lub wyładowanych z kontenerów paczkach podczas wszystkich etapów podróży. Inteligentne etykiety przydają się również w zaawansowanych automatycznych systemach sterowania

która uruchomiła pasywną etykietę RFID. Jak można się domyślić, operacja odczytu i zapisu w pasywnych etykietach RFID może się odbywać na niewielkich odległościach, maksymalnie do kilku metrów. Funkcja zapisywania danych w tagach przydaje się w przemyśle, np. przy sterowaniu przepływem komponentów na zautomatyzowanych liniach produkcyjnych i w handlu detalicznym. Możliwość przynajmniej

KORZYŚCI WYNIKAJĄCE ZE STOSOWANIA ETYKIET RFID W PRZEMYŚLE • jednoznaczna identyfikacja towaru, palety, kontenera, podzespołów, wyrobów gotowych itp., • łatwość sczytywania danych, sprawdzania stanów magazynowych itp. za pomocą ruchomych skanerów lub telefonów komórkowych, • dokonywany na bieżąco przekaz informacji do bazy danych pozwalający szybko reagować na zaistniałe sytuacje na linii produkcyjnej, np. nie dopuścić do spadku zapasów magazynowych poniżej wartości bezpiecznej i szybko je uzupełniać, • natychmiastowy odczyt po znalezieniu się oznakowanego przedmiotu w zasięgu czytnika, • nieistotna jest orientacja obiektu względem czytnika, a tagi RFID mogą być umieszczone wewnątrz oznakowanego obiektu, • w ramach jednego cyklu antena czytnika może odczytywać jednocześnie dane z kilku etykiet, • dodatkowo na etykiecie RFID może być nadrukowany tradycyjny kod 1D/2D, co pozwala na jednoczesne stosowanie obu systemów.

ruchem towarów, zwłaszcza w firmach logistycznych obracających wieloma różnymi produktami. Etykiety aktywne są zwykle nieco większe niż pasywne – ich wielkość to obecnie rozmiar małej monety, a uzyskiwany zasięg dochodzi do kilkudziesięciu metrów. Żywotność wbudowanych w nie źródeł zasilania, w zależności od ich typu, wynosi od kilku do kilkunastu lat. Niektóre modele są dodatkowo wyposażone w baterię fotowoltaicznych ogniw słonecznych. W przypadku etykiet pasywnych, do ich zasilania wykorzystuje się zjawisko indukcji elektromagnetycznej. Energia na rozruch i pracę tagu przekazywana jest tutaj z czytnika za pośrednictwem fali radiowej. Jeśli etykieta ma również możliwość odbierania sygnałów, wówczas można jej przekazać dane do zapamiętania. Informacje te pobierane są z tej samej wiązki fal radiowych,

jednokrotnej zmiany zawartości etykiety RFID jest również przydatna do jej trwałej dezaktywacji – po odpowiednim przeprogramowaniu nie będzie odpowiadać na wezwania czytnika lub będzie przesyłać ciąg zer. Najczęściej dezaktywacja etykiety polega jednak nie na wyzerowaniu danych ale na wydaniu etykiecie polecenia „kill”, które fizycznie uszkadza układ tagu. Ze względu na redukcję kosztów tagi pasywne wyposażone są w niewielką pamięć rzędu 64 bajtów, pozwalającą na wysyłanie tylko zaprogramowanego uprzednio numeru ID (tzw. GUID). Najtańsze etykiety RFID kosztują zaledwie kilka centów, a najprostszy czytnik kilkaset dolarów. Zakres temperaturowy pracy etykiet RFID mieści się w przedziale od –25 °C do +70 °C, choć są również produkowane etykiety wytrzymujące temperaturę rzędu 200 °C. AUTOMATYKA

Transmisja danych i zastosowania Obecnie w systemach RFID wykorzystuje się cztery pasma częstotliwości. Są to: • systemy pracujące w zakresie niskich częstotliwości (od 125 kHz do 134,2 kHz, a niekiedy nawet do 500 kHz), nazywane też systemami LF (Low Frequency), • systemy wysokich częstotliwości czyli systemy HF (High Frequency), działające w zakresie 10–15 MHz (najczęściej 13,56 MHz), • systemy działające w paśmie UHF (866–960 MHz), • oraz systemy mikrofalowe pracujące w zakresie 2,54–5,8 GHz. Systemy LF używane są powszechnie w systemach kontroli dostępu, rejestracji czasu pracy, systemach biletowych i do znakowania zwierząt. Z kolei technologia HF pozwala na jednoczesny odczyt wielu etykiet, pod warunkiem zachowania minimalnej, wynoszącej ok. 2–3 cm odległości między tagami. Systemy HF wykorzystywane są do identyfikacji bagażu na lotniskach, książek w bibliotekach, odzieży w pralniach. Obie technologie nie znalazły jednak szerszego zastosowania w logistyce i przemyśle ze względu na niewielki zasięg odczytu. W przypadku technologii LF zasięg wynosi ok. 50 cm, dla HF jest to maksymalnie 1,5 m. Systemy RFID wykorzystujące pasmo UHF mają największy zasięg spośród wszystkich innych typów tagów pasywnych. Technologia ta jest też najbardziej optymalna do zastosowań w szeroko pojętej logistyce przy zarządzaniu łańcuchem dostaw oraz w logistyce i automatyzacji produkcji. Maksymalny zasięg odczytu systemów UHF wynosi obecnie 6 m. W Europie ze względu na mniejsze, dopuszczone przepisami moce, zasięg ten jest mniejszy i ograniczony jest do 3 metrów. Z kolei pasmo mikrofalowe wykorzystywane jest przede wszystkim w systemach etykiet aktywnych. Pozwala ono na transmisję sygnałów na odległości ponad 10 metrów, a także odczyt danych z etykiet znajdujących się na poruszających się z dużą prędkością (nawet powyżej 100 km/h), obiektach. 3/2022

Oprócz szeroko rozumianej logistyki, systemy mikrofalowe wykorzystuje się w zarządzaniu komunikacją miejską, do rejestracji przejazdu wagonów, palet czy kontenerów. W praktyce przemysłowej, oprócz szeroko rozumianej logistyki, etykiety RFID pozwalają na precyzyjne śledzenie i kontrolę poszczególnych etapów produkcji. W systemach automatycznej identyfikacji radiowej każdy element procesu produkcyjnego jest identyfikowany w jednoznaczny sposób, a każda operacja technologiczna, podzespół oraz pracownik mają przydzielony swój indywidualny kod. System taki pozwala na automatyczne odczytanie informacji o całej historii wytworzenia danego urządzenia, użytych do tego celu podzespołach i osobach odpowiedzialnych za poszczególne etapy. Innym, ciekawym obszarem zastosowań technologii RFID jest kontrola przepływu i autoryzacji dokumentów. Wiadomo wtedy dokładnie gdzie znajduje się konkretny dokument w firmie, czy ktoś go nie wyniósł oraz można szybko sprawdzić na jakim etapie jest „dana sprawa”. Na koniec trzeba wspomnieć o jeszcze jednej technologii wywodzącej się z systemów RFID, a mianowicie NFC (Near Field Communication). Wykorzystywana jest m.in. do transakcji elektronicznych, w których płatność realizowana jest za pomocą smartfonu, a nie za pomoca karty płatniczej. Co ważne, pozwala na obustronny zapis (tj. na czytniku i w tagu) informacji. W technologii NFC zasięg skutecznej komunikacji ograniczony jest do kilkunastu centymetrów, a maksymalna szybkość transmisji wynosi 424 kbit/s, co w połączeniu z dużymi pojemnościami pamięci, rzędu megabajtów, stosowanymi w etykietach pozwala na dość wygodną wymianę informacji. Dzięki temu, oraz za sprawą rozpowszechnienia smartfonów, coraz częściej wykorzystywana jest ona do rejestracji przyjęcia towaru czy innych operacji logistyczno-magazynowych. % C

R E K L A M A

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Czy jesteś gotowy na przyszłość? Etykieta produktu – dostęp do usług cyfrowych SEW-Eurodrive Etykieta produktu pozwala na . , , 2 E , + 2 ) mi SEW-Eurodrive. Wystarczy 2 K ) + ) . tabletem kod QR i natychmiast ) @ K 2 + 2 4 B ) 7 H, do wszystkich danych i doku) 2 6 4 , 2* , 2 E H , 0 , ,H * . H, . H 2 ) 2 2 2 4* , . ) 2 H6 zamiennych czy nowych odpowiedników.

Z –

– – – –

eskanowanie kodu QR na produkcie daje dostęp do wielu usług cyfrowych, takich jak: dostęp do danych technicznych produktu, dostęp do dokumentacji i instrukcji produktowych, kontrola pozycji pracy przy pomocy rysunku CAD, wsparcie przy zarządzaniu awariami, wsparcie przy wyborze części zamiennych,

– złożenie zgłoszenia serwisowego, – kontakt z linią serwisową Hotline SEW-Eurodrive dostępną 24/7 pod numerem +48 602 739 739, – konserwacja prewencyjna (w przygotowaniu), – monitorowanie stanu (w przygotowaniu), – pomoc w uruchomieniu (w przygotowaniu). Korzyści, które zyskuje klient to natychmiastowy dostęp do usług cyfrowych od uruchomienia przez konserwację do naprawy, łatwa instalacja i uruchomienie, szybki dostęp do danych produktowych, dokumentacji i rysunku CAD produktu w celu kontroli pozycji pracy, szybka pomoc przy zakłóceniach dzięki analizie błędów oraz możliwości wysłania bezpośredniego zgłoszenia serwisowego lub zamówienia części zamiennych – 24 godziny na dobę.

Jak działa kod QR? Kod QR to alfanumeryczny, dwuwymiarowy, matrycowy i kwadratowy kod graficzny z zaszyfrowanym adresem URL. W przypadku SEW-Eurodrive adres URL zawiera numer seryjny. W ten sposób dany egzemplarz produktu jest w jednoznaczny sposób zakodowany. Dostęp do informacji nie wymaga P R O M O C J A

pobrania aplikacji – QR kod można odczytać przy użyciu standardowego aparatu lub funkcji skanowania urządzenia mobilnego – od razu następuje przekierowanie do kokpitu usług cyfrowych danego produktu. W tym miejscu użytkownik otrzymuje szybki przegląd dostępnych funkcji dla tego produktu i za jednym dotknięciem palca ma dostęp do właściwej lokalizacji w Online Support.

Jakie korzyści daje korzystanie z QR kodu? Korzyści, jakie uzyskuje się dzięki korzystaniu z QR kodu to przede wszystkim oszczędność czasu i większy komfort. Z nową etykietą produktu eliminujemy przepisywanie, ręczne wprowadzanie, wyszukiwanie oraz drukowanie. Etykieta produktu z kodem QR to szybki dostęp do usług Online Support w sytuacji, gdy stoi się przy maszynie lub instalacji. Zyskuje się wtedy pełen wybór usług cyfrowych dla produktu: dane produktowe, dokumentacje, części zamienne, zarządzanie awariami oraz kontakt. Interfejsy funkcji dopasowują się przy tym do danego urządzenia końcowego – korzystanie z nich na telefonie jest tak samo wygodne i czytelne jak na monitorze komputera. AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Fot. SEW-Eurodrive

Jak to działa w przypadku awarii? Wystarczy kilka dotknięć palca na tablecie lub smartfonie, aby przeprowadzić diagnostykę w przypadku awarii (korzystając z instrukcji) lub wybrać właściwe części zamienne albo produkty zastępcze. W tym celu nie trzeba już szukać informacji w instrukcji obsługi lub obszernych katalogach (choć oczywiście jest do nich dostęp na Online Support). Dzięki dostępowi do rysunków położenia pracy przekładni i motoreduktorów, można przy ich użyciu kontrolować już na etapie instalacji prawidłowy montaż napędu. Od pozycji montażowej zależy przecież wymagana ilość oleju w przekładni – błąd przy montażu może prowadzić do znacznego skrócenia żywotności napędu. Funkcja „Zarządzanie awariami” polega na prowadzeniu użytkownika w oparciu o numer seryjny. W zależno-

ści od usterek, które mogą występować w przypadku danego produktu, użytkownik otrzymuje odpowiednio dobrane pytania i odpowiedzi, które są ułożone w logiczną całość. Po maksymalnie czterech dotknięciach palca otrzymuje informacje, co prawdopodobnie spowodowało usterkę i w jaki sposób może ją usunąć. Oczywiście, jeśli klient potrzebuje pilnego wsparcia w przypadku awarii i chce skontaktować się z SEW-Eurodrive telefonicznie, po kliknięciu przycisku „Kontakt” uzyskuje numer do infolinii serwisowej firmy czynnej 24/7.

Jak wygląda przyszłość usług cyfrowych SEW-Eurodrive? W 2022 r. wszystkie produkty z numerem seryjnym będą miały etykietę produktu i tym samym będą zapewniały pełnię korzyści wynikających z usług cyfrowych. Klientów SEW-Eurodrive

w szczególności ucieszą planowane przez firmę nowe funkcje, jak pomoc przy pierwszym uruchomieniu, monitorowanie stanu i konserwacja prewencyjna. Aplikacja SEW Product ID plus dostępna jest w Apple App Store lub sklepie Google Play.

W razie pytań na temat usług cyfrowych zapraszamy do kontaktu: w w w. s e w - e u ro d r i v e . p l / ko d - q r, tel. +48 42 293 01 01, e-mail: online-support@sew-eurodrive.pl.

SEW-EURODRIVE POLSKA Sp. z o.o. 8 4 S* qU3SR{ I 1 tel. 42 293 00 00 e-mail: sew@sew-eurodrive.pl www.sew-eurodrive.pl

R E K L A M A

9/2021

PRAWO I NORMY

JAROSŁAW MARKIETA , 2 ! 2 " 2 4 J8 * 8 N 3I 2 ,8 ,

Patent europejski w nowym wymiarze Jednolity czy niejednolity? ! UQUU , E H , , ) 2, 2 ) 2 0 4 ) 2 6 2 , 2 )* 0 0 2 * 0 6 4 2 2 E 8 N) 0E 2 @ ) , 0 0 4 , 2 08

39 % & ! " 7 patent europejski o jednolitym skut ; < * = * " > !" 3?@5A?93? 35 ?93? * ; < * * B B 8 C * C * ; < * 36 8 % , D 36 8 & C !*E C % 2 " , % % * ; < * $

Patent europejski o jednolitym skutku (dalej: patent jednolity) nie jest tym com patent europejski. Patent jednolity ! " pejskiej.

Patent europejski # " $ % &' " ! * +"*, / 0 1 2 3456 +2 / 1 7 & 8 2 / + % ' AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY F $ 1 = % % "*, % % ' ' decyzji o udzieleniu patentu europej * 8 ! "*, 8 % 8 ! % ' 65 8 2 8 8 & 8 % % 8 ! "*, 8 % B % % 8 , % 8 % 8 B

SYSTEM PATENTU JEDNOLITEGO ZAKŁADA, ŻE UDZIELONY PATENT EUROPEJSKI BĘDZIE MÓGŁ – ZALEŻNIE OD WYBORU UPRAWNIONEGO – WYWOŁYWAĆ EFEKT JEDNOLITY, TZN. BĘDZIE TO JEDEN PATENT OBOWIĄZUJĄCY NA TERYTORIUM KILKUNASTU PAŃSTW. 8 G % ' % 8 "*, > 8 %

Co wnosi patent jednolity? 7 H 7 % 2 / I J "*, < % B % B ' $ 8 # "*, C & % 8

W PRZYPADKU NARUSZENIA PATENTU EUROPEJSKIEGO EGZEKWOWANIE PRAWA W DZISIEJSZYM SYSTEMIE POZOSTAJE OSOBNO W DOMENIE KAŻDEGO Z PAŃSTW CZŁONKOWSKICH. 3/2022

B & ! "*, * ; < * + / * % / ' K & L ! " 1 8 * D ; < * * < ; ; % jednolitej, centralnej procedurze unie %

; < * ' , E , > 8 , E ' B / * % / < E 55

PRAWO I NORMY 7 , 2 * B 2 " ) E J E " 2 8 J E " 2 2 UQUU 8 Kolor niebieski 7 , 2 * , , " ) E J E " 2 * 0 B 2 , ) 8 J E " 2 2 0 4 4

& + 1 * ; < * ' % 8 ; & 8 * ' + 1 , E ; % ' % % ' < $ % ' % ; < * , % % I J ' ; < *

36 8 ! " C 56

* ; < * < D L L E # " N N 0 < < + % 1 7 E < O Q K R * > / K * C + na mapie). , % K R * Q % C * E C G 0 * * ; < * E

! " H * ' * &' % * ; < * % * a zatem naruszenie patentu europej % * $ % * % ' ! * ' 8 % * ' ; < * naruszenia patentu, same kryteria & ; < * % ' < B & & -

JAROSŁAW MARKIETA > "!Q*, Q*, G % & G o naruszenie patentu.

AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY + % 1 B ' % & %

Przeanalizujmy przypadek przed * 8 C # ; 8 & % 7 % 8 # = &' % * ' % "*, # % & * 8 8 B ; < * / < $ % * * ; < * ' < ; * + 1 ' $ + * * * 1 ! ; < * 3/2022

FAKT, IŻ POLSKA PRZYSTĄPIŁA DO WZMOCNIONEJ WSPÓŁPRACY PATENTOWEJ OZNACZA, ŻE POLSCY PRZEDSIĘBIORCY MOGĄ KORZYSTAĆ Z SYSTEMU PATENTU JEDNOLITEGO. UBIEGAJĄC SIĘ O UDZIELENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO, PODMIOT Z POLSKI BĘDZIE MÓGŁ WYBRAĆ SKUTEK JEDNOLITY W TYCH PAŃSTWACH, KTÓRE NALEŻĄ DO SYSTEMU PATENTU JEDNOLITEGO. $ < ; / * * ' ' * < ; B $ 7 B C * ' & S ' 2 ; < * % % ' * * * * < ; + & * ' 1 % ' * ' -

' ; < * 8 * ; < * + % # 7 * 1 E &' 8 ; < * *

Podsumowanie % ! " & * 8 $ ; < * % > % % ; < * 8 * % / 57

RYNEK

Droga polskiego przemysłu do zrównoważonego rozwoju 9 . ) / " {{ Y . 4 B ) , 0H 0 @ 2 2 2 @ 2 0 8 $ @ 6 , H. 2 * 0 H6 0 , 0) 2 E ) 0E @ ) 2 2 H + 2 6 , 0 8 J @ WQ Y , H. 2 6 0 2 6 , 0H , ) 0 , 2 0E ) 2 , , 2 2 2 , 2 , 0 4* 0H 4 , 2 2 4 , ) 0 , 2 2 E , 2 0E 4 , H8

adanie „Smart Industry Polska” jest prowadzone cyklicznie, a pierwsza edycja miała miejsce w 2016 r. Jego celem jest ukazanie ważnych zagadnień związanych z aktualną perspektywą rozwoju przemysłu w Polsce. Każdy pomiar skupia się na innym obszarze związanym z Przemysłem 4.0, a obecna szósta edycja, zajmuje się zagadnieniem „zrównoważonego rozwoju” w polskich przedsiębiorstwach. Transformacja energetyczna, mająca na celu zwrócenie się w stronę zielonej energii i zmniejszanie śladu węglowego, wydaje się być jednym z najlepszych sposobów sprostania wyzwaniom, w obliczu których stoi Unia Europejska (a tym samym Polska), wynikających z rosnącego uzależnienia od importu energii, ograniczonych zasobów energetycznych, a także konieczności ograniczania zmian klimatu. Według IEA (International Energy Agency) potencjał poprawy efektywności energetycznej w przemyśle szacowany jest na poziomie 18–26 %. W czasach rosnących cen energii racjonalizacja jej zużycia wydaje się nie tylko działaniem pro-ekologicznym, ale wręcz finansową koniecznością.

Sytuacja polskiego przemysłu Polska należy do najbardziej uprzemysłowionych krajów UE. Przemysł odpowiada za wytwarzanie 22 % wartości dodanej brutto całej gospodarki (co plasuje Polskę w pierwszej dziesiątce państw UE pod tym względem) i zatrudnia 24 % pracujących w kraju (w UE ten odsetek wynosi średnio 17 %). W 2020 r. polska gospodarka odczuła silny efekt czynników kryzysowych w przemyśle, wywołanych przez 58

czas pandemii. Obecnie sytuacja przemysłu wydaje się również znacząco zmieniać na lepsze. Według wyników badań PMI od maja 2021 r. warunki gospodarcze w polskim sektorze wytwórczym uległy poprawie w najszybszym tempie w historii badań. Tempo wzrostu produkcji i nowych zamówień znacznie przyspieszyło, ale niedobory podaży surowców na rynkach wywołały rekordowe opóźnienia w dostawach. Jak podaje również firma IHS Markit raportująca wskaźnik efektywności finansowej PMI, w czerwcu wskaźnik ten dla polskiego przemysłu osiągnął rekordowo wysoką wartość 59,4 %. Niestety w kolejnych miesiącach nastąpił spadek tych wartości do 56 % (wrzesień 2021) aczkolwiek prognozy dotyczące nadchodzących 12 miesięcy są wciąż pozytywne, o ile nie odbije się na nich obecna wojna.

Kondycja polskich firm sektora MŚP Według danych “Raportu o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce 2021”, opublikowanego przez PARP, sektor przedsiębiorstw wytwarza blisko trzy czwarte wartości PKB (72,7 %), przy czym małe i średnie przedsiębiorstwa generują blisko co drugą złotówkę PKB (49,1 %). Najnowsze dostępne dane, głównie za 2019 r., mówią o ponownym wzroście liczby podmiotów w naszej gospodarce (2,2 mln), poprawie podstawowych wartości ekonomicznych mierzących finansową sytuację firm, wzroście nakładów na inwestycje, rosnącym poziomie cyfryzacji i sukcesie w internacjonalizacji przedsiębiorstw. Analizy PARP pokazują również, że czas pandemii COVID-19 przyhamował ten AUTOMATYKA

RYNEK proces i przyniósł znaczące zmiany kondycji polskich firm MSP. Innym, niepokojącym wskaźnikiem oprócz spadku optymizmu dotyczącego koniunktury, jest pogorszenie wskaźników wzrostu cen operacyjnych oraz terminowości regulowania płatności przez kontrahentów.

Uwarunkowania UE – Europejski Zielony Ład Zrównoważony rozwój uwzględniający zmiany klimatyczne stał się ostatnio jedną z najpopularniejszych koncepcji rozwojowych, która oficjalnie spotkała się z niespotykaną dotychczas akceptacją – praktycznie na całym świecie. Strategią wypracowaną w UE, która zoperacjonalizuje założenia koncepcji zrównoważonego rozwoju jest Europejski Zielony Ład (European Green Deal EZŁ). Jest to projekt reform polityki klimatycznej w odpowiedzi na obec-

ogółem

(+/-) - istotnie wyższy / istotnie niższy wynik w porównaniu do wyniku małych / średnich przedsiębiorstw

41%

Działania mające na celu zwiększenie efektywności maszynowej Rozwiązania optymalizujące transport i logistykę

29%

Digitalizacja procesów produkcyjnych w celu ich optymalizacji

28%

Wytwarzanie przez ﬁrmę energii ze źródeł odnawialnych (OZE)

28%

Odzyskiwanie ciepła powstałego w wyniku procesów produkcyjnych

27%

Zakup energii ze źródeł odnawialnych (OZE)

! , ) / " UQUR* B ) )

Wdrażanie systemów lub norm zarządzania energią i ochroną środowiska Szkolenie pracowników w tematach związanych ze zrównoważonym rozwojem Wytwarzanie przez ﬁrmę ciepła, ogrzewania ze źródeł odnawialnych (OZE)

21%

38%

18%

11%

38%

51%

20%

46%

27%

20%

53%

17%

18%

10% 11%

26%-

26%

48%+

27%

20%

53%

24%-

59%

21%

58%

72%

78%

Podstawa: wszystkie ﬁrmy N=251 Q4. Jakie działania jako ﬁrma Państwo do-

15%-

24%

25%

39%+

30%

61%

32%

61%+

34%+

32%

29%-

51%

12%

48%

18%

11% 15%-

74%+

16%

9% 12%

79%

18% 7%

18%-

37%-

19%

39%+

16%-

35%

38%

58%

18%

47%

53%+

20%

26%

57%-

35%+

29%

27%

56%

24%

17%

36%

średnie ﬁrmy 50-249 pracowników N=185

42%+

20%

38%-

32%

30%

23%

W lipcu 2021 r. Parlament Europejski przyjął pakiet „Fit for 55” aktualizujący wcześniejszy Europejski Zielony Ład (The European Green Deal). Zgodnie z tym dokumentem Unia Europejska do 2030 r. powinna zredukować poziom emisji dwutlenku węgla aż o 55 % względem 1990 r. Zgodnie z nowym prawem wzrosną ceny uprawnień do emisji CO2 w ramach EU ETS (Unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji). Dla Polski oznacza to jeszcze bardziej intensywne działania związane z odchodzeniem od węgla, jako głównego paliwa wykorzystywanego w gospodarce i wdrażanie na jeszcze szerszą skalę Odnawialnych Źródeł Energii. W zgodzie z wcześniejszymi dokumentami Komisja Europejska ustanowiła również najważniejsze cele klimatyczne na 2030 r.: zapewnie-

małe ﬁrmy 20-49 pracowników N=66

N=251

Rozwiazania optymalizujące zużycie mediów (energia elektryczna, ciepło, chłodzenie, sprężone powietrze itp.)

Cele klimatyczne UE do 2030 r.

ny kryzys klimatyczny i silne procesy degradacji środowiska. Głównym celem tejże strategii jest przekształcenie Unii Europejskiej w obszar neutralny klimatycznie. Wedle ogólnych założeń Green Deal Unia Europejska ma stać się społeczeństwem neutralnym klimatycznie, sprawiedliwym i dostatnim z gospodarką nowoczesną, zasobno-oszczędną i przyjazną środowisku. Najważniejszą propozycją Zielonego Ładu jest uchwalenie wiążącego celu neutralności klimatycznej do 2050 r. Oznacza to, że do połowy wieku unijna gospodarka ma emitować tylko tyle gazów cieplarnianych, ile jest w stanie pochłonąć (na przykład przez lasy lub technologię przechwytywania emisji CO2). Poza polityką stricte klimatyczną Zielony Ład to również propozycje dotyczące rolnictwa, gospodarki o obiegu zamkniętym, bioróżnorodności i zwalczania zanieczyszczeń.

26%+

49%

25%

42%-

57%-

75%

Tak, są wprowadzane

tychczas podjęli w zakresie zrównoważonego rozwoju? Odczytam poszczególne działania i proszę przy każdym z nich powiedzieć, czy takie działania są prowadzone w Państwa ﬁrmie i jaki jest stopień ich wdrożenia/zaawansowania.

3/2022

Tak, zaczynamy je wprowadzać Nie

RYNEK

ogółem

trudno powiedzieć

N=172

małe ﬁrmy 20-49 pracowników N=34

średnie ﬁrmy 50-249 pracowników N=138

7% 3%

21%

24%

27%

26%

za ponad 5 lat 3-5 lat

31%

Dwa lata Najbliższe 12 miesięcy

40%

41% 35%

Podstawa: ﬁrmy planujące podjąć w najbliższym czasie nowe działania w obszarze zrównoważonego rozwoju N=172 zamierzające podjąć działania w obszarze zrównoważonego rozwoju Q10. W jakim horyzoncie czasowym chcą Państwo rozpocząć realizację pierwszych działań?

nie co najmniej 32 % udziału energii ze źródeł odnawialnych w całkowitym zużyciu energii i poprawa efektywności energetycznej o co najmniej 32,5 %. Neutralność klimatyczna oznacza maksymalne ograniczenie emisji CO2 w przemyśle, transporcie i energetyce oraz zrównoważenie tych emisji, których nie udało się ograniczyć poprzez zwiększanie jej pochłaniania. Realizacja celów będzie wymagała działań w większości sektorów gospodarki, m.in. poprzez obniżenie emisyjności energetyki, innowacje przemysłowe, wprowadzanie czystszych form transportu, zapewnienie większej efektywności energetycznej budynków oraz inwestycje w technologie przyjazne środowisku.

Zielona transformacja w polskim przemyśle Polska gospodarka wykorzystuje energię mniej efektywnie niż przeciętnie kraje UE, choć bardziej wydajnie niż jeszcze na początku poprzedniej dekady. Zużycie energii przez podmioty w Polsce wynosi ok. 70 mln toe energii, z czego najwięcej pochłania transport (32 %), a w dalszej kolejności sektor gospodarstw domowych (28 %), przemysł (23 %), usługi komercyjne i publiczne (11 %) i inne (6 %). Jest to zbliżona struktura zużycia energii do obserwowanej przeciętnie w UE. Optymistyczny jest fakt, że w minionych latach energochłonność zarów60

no przemysłu jako całości, jak i niemal wszystkich branż przetwórstwa, ulegała obniżeniu (w niektórych przypadkach bardzo znacząco). W latach 2011–2018 zużycie energii elektrycznej niezbędnej do wytworzenia produkcji sprzedanej o wartości 100 zł zmniejszyło się w skali przemysłu o blisko 14 %. Ich zdaniem stanowiło to sumaryczny efekt oddziaływania czterech głównych czynników: upowszechniania audytów energetycznych; inwestycji w park maszynowy i technologie odznaczające się mniejszym zapotrzebowaniem na energię na jednostkę wyrobu; wdrażania cyfrowych systemów zarządzania energią i innymi mediami umożliwiających m.in. raportowanie w czasie rzeczywistym o zużyciu energii przez poszczególne maszyny i urządzenia, procesy technologiczne oraz linie produkcyjne; zmian organizacyjnych i mentalnościowych w firmach skutkujących większą dbałością o racjonalne wykorzystywanie energii, jako jednej z dróg prowadzących do poprawy konkurencyjności produkcji. Warto zaznaczyć, że polskie przedsiębiorstwa, aby realizować swoje ambicje i konkurować na poziomie międzynarodowym, w czasie transformacji powinny uwzględniać trzy ważne kierunki europejskiej strategii przemysłowej. Strategia ta opiera się na trzech postulatach: bardziej zielonym przemyśle, wzmocnieniu cyfrowym przemysłu, przemyśle opartym na obiegu zamkniętym.

Produkcja energii elektrycznej w Polsce (udział OZE, obniżenie emisyjności) Należy zauważyć, że polski system energetyczny jest jednym z największych w ramach Unii Europejskiej. Plasuje się on w pierwszej dziesiątce pod względem głównych wskaźników makroenergetycznych. Według danych Polskich Sieci Elektroenergetycznych produkcja energii elektrycznej w sierpniu 2021 r. wyniosła 14 049 GWh (więcej o 15,9 % w porównaniu rok do roku). Zużycie krajowe było większe niż rok temu (o 3,1 %) i wyniosło 13 857 GWh. Obecnie, największy udział w produkcji energii elektrycznej mają elektrownie zawodowe spalające węgiel kamienny – 51 % i węgiel brunatny – 30 %. Elektrownie wiatrowe – 7 % wkładu w produkcję energii, a inne odnawialne – 4 %.

Znajomość pojęć oraz wiedza dotycząca zrównoważonego rozwoju Spośród wszystkich zagadnień związanych ze zrównoważonym rozwojem badanym firmom najbardziej znane jest OZE (Odnawialne Źródła Energii), 81 % respondentów wie bardzo dużo lub ma ogólną wiedzę na ten temat. Dla porównania kolejne trzy określenia: ślad węglowy, zeroemisyjność i dekarbonizacja i Gospodarka Obiegu Zamkniętego uzyskują wartości niemal o połowę niższe (odpowiednio 44 %, AUTOMATYKA

RYNEK 41 % i 37 %). Kompletnie niszowe są terminy takie, jak Agenda 2030 czy Nowa Taksonomia Europejska.

łania związane ze zwiększeniem efektywności maszynowej (47 %). Również te aktywności najczęściej wymieniają przedstawiciele mniejszych firm (odpowiednio 38 % i 36 %). Potwierdziła się także popularność OZE, ponieważ 28 % firm wytwarza energię z takich źródeł (brak większych różnic między firmami małymi i średnimi ), co 10 wytwarza z OZE również ciepło (18 % firm średnich). Energię z OZE kupuje co piąte z małych i ok. co trzecie ze średnich przedsiębiorstw. Około 40 % średniej wielkości podmiotów zajęło już też odzyskiwaniem ciepła powstałego w wyniku procesów produkcyjnych, digitalizacją tych procesów w celu ich optymalizacji i rozwiązaniami optymalizującymi transport i logistykę.

Pożądane źródła danych o tematyce zrównoważonego rozwoju Badanie przyniosło również informację o ważnych i pożądanych źródłach informacji w kwestiach związanych ze zrównoważonym rozwojem. Dla wszystkich uczestników badania są to przede wszystkim pisma i portale branżowe, a na kolejnych miejscach instytucje samorządowe i średniej wielkości firmy dostarczające technologie. Listę preferowanych źródeł informacji zamykają media społecznościowe nieatrakcyjne pod tym względem dla obu typów firm.

Plany w obszarze zrównoważonego rozwoju

Działania w zakresie zrównoważonego rozwoju

Ponad połowa firm zamierza podjąć nowe działania w obszarze zrównoważonego rozwoju w bliskiej przyszłości. W przypadku firm średniej wielkości

Większość średnich firm (57 %) wdraża rozwiązania związane z optymalizacją zużycia mediów oraz podejmuje dzia-

ten odsetek dochodzi do 75 %. Można z tego wnioskować, że większość polskich firm MŚP na trwałe zaznaczy swoją obecność w tym obszarze. Dla 67 % podmiotów, które zamierzają inwestować w tym obszarze, horyzont zakładanych działań jest krótkookresowy (do dwóch lat), a kolejne 21 % planuje je zrealizować w najbliższych 3–5 latach.

Jakie działania? W planach działań w tym zakresie u co najmniej 2/3 firm najczęściej pojawiają się te, które mają służyć wytwarzaniu przez firmę energii ze źródeł odnawialnych, zastosowaniu urządzeń o podwyższonej efektywności energetycznej, optymalizacji zużycia mediów oraz zakupowi nowych technologii. W planach działań związanych z optymalizacją procesów w zakresie transportu i logistyki, najbardziej popularne są szkolenia z efektywnego prowadzenia pojazdów (56 %) oraz zakupy niskoemisyjnych rozwiązań (38 %).

Podstawa: ﬁrmy planujące podjąć w najbliższym czasie nowe działania w obszarze zrównoważonego rozwoju N=172 Q9. Jakie działania zamierzają Państwo podjąć w ﬁrmie w obszarze zrównoważonego rozwoju? (+/-) - istotnie wyższy / istotnie niższy wynik w porównaniu do wyniku małych / średnich przedsiębiorstw

ogółem

małe ﬁrmy 20-49 pracowników N=34

N=172

Wytwarzanie przez ﬁrmę energii ze źródeł odnawialnych (OZE)

71%

Stosowanie urządzeń o podwyższonej efektywności energetycznej

70%

średnie ﬁrmy 50-249 pracowników N=138 74%

59%

71%

Rozwiązania optymalizujące zużycie mediów (energia elektryczna, ciepło, chłodzenie, sprężone powietrze itp.)

67%

65%

Zakup nowych technologii

66%

65%

67%

74%

70%

Procesy minimalizujące jałową pracę maszyn i procesów

Wdrażanie systemów i norm zarządzania energią i ochroną środowiska

! , ) / " UQUR* B ) )

13%

Inna

3/2022

8% 3%

54%+

26%

29%

Budowa magazynu energii pozyskiwanej z OZE

42%

32%-

37%

Sztuczna inteligencja, czyli wspomaganie informatyczne (IT) procesów produkcyjnych w celu ich optymalizacji

46%

38%

39%

Rozwiązania optymalizujące transport i logistykę

53%

50%

49%

Odzyskiwanie ciepła powstałego w wyniku procesów produkcyjnych i wykorzystanie go do produkcji energii elektrycznej (kogeneracja)

59%

56%

55%

Zakup energii ze źródeł odnawialnych (OZE)

65%

56%

57%

Szkolenia pracowników w obszarze efektywności energetycznej

Własne stacje ładowania pojazdów elektrycznych

59%

60%

towarzyszących

12% 6%

37% 17% 17%

RYNEK Wpływ podejmowanych działań i poziomu wiedzy na plany szkoleniowe Planowanie szkoleń jest powiązane zarówno z poziomem wiedzy związanej z kwestiami zrównoważonego rozwoju, jak i z podejmowaniem działań w tym zakresie. Co ciekawe, najbardziej aktywne w planowaniu takich szkoleń są firmy, które już obecnie mają wysoki poziom wiedzy na ten temat, jak i zaplanowane działania. Wydaje się, że jest to spójne i konsekwentne z decyzjami o aktywnym uczestnictwie w obszarze

wstrzymywania się od tego typu inwestycji. Firmy nie widzą wystarczających finansowych zachęt, które mogłyby skompensować zainwestowane przez nie środki. Przy czym jest to bariera dla większości firm małych (72 %) i ponad połowy firm średnich (57 %). Poważną barierą są też ograniczenia infrastrukturalne (61 %) wynikające z małej powierzchni pod inwestycje (wskazania aż 2/3 małych firm), specyfiki produkcji czy pracy ręcznej. Inną przeszkodą jest przekonanie, że tego rodzaju inwestycje są finansowo nieopłacalne. Takiego ogółem

Wysoki poziom automatyzacji

N=251

małe ﬁrmy 20-49 pracowników N=66

6%-

Takie działania chce podjąć 64 % firm o wysokim poziomie automatyzacji vs 41 % firm o poziomie niskim.

Podsumowanie Nastawieniu polskich małych i średnich firm wobec problematyki zrównoważonego rozwoju w kontekście zmian klimatycznych widać dominację motywacji ekonomicznych. Działanie sprzyjające utrzymaniu równowagi w wykorzystaniu zasobów ma szansę na dołączenie do praktyk przedsiębiorstw, jeśli będzie prowadzić w kierunku korzystnego bilansu średnie ﬁrmy 50-249 pracowników N=185

16%+

(procesy produkcyjne wspomagane zaawansowanymi rozwiązaniami IT, itp.)

Średni poziom automatyzacji

53%

Niski poziom automatyzacji

51%

Prace ręczne Trudno powiedzieć

26% 27% 31% 13%

15%+ 1%

Podstawa: wszystkie ﬁrmy N=251 Q5. Jakby Pan(i) ocenił(a)obecny poziom

aktywności związanej ze zrównoważonym rozwojem. Zakładając jednak, że szkolenia są również początkiem procesu wdrażania każdych działań w firmie, nie jest to wniosek optymistyczny. Oznacza bowiem, że przedsiębiorstwa, które obecnie nie są zorientowane na zrównoważony rozwój, w najbliższym czasie nie dołączą do grupy świadomych i aktywnych uczestników.

Motywacje i bariery Co nie dziwi w przypadku przedsiębiorstw, to to, że aspekty ekonomiczne są motorem napędzającym inwestycje w tym obszarze. Firmy upatrują tu przede wszystkim korzyści finansowych uzyskanych przez poprawę efektywności kosztowej oraz pragną dalszego rozwoju i poprawy pozycji konkurencyjnej na rynku Jako najważniejszy powód kryterium finansowe wskazało ok. 50 % respondentów. To również względy finansowe są głównym powodem po62

zdania jest ok. 1/3 firm niezależnie od wielkości zatrudnienia. Mniej więcej co czwarta firma nie wie, gdzie znaleźć wsparcie w finansowaniu takich działań, przy czym w większości (28 %) są to firmy średnie. Taki brak wiedzy deklaruje 22 % małych firm.

Automatyzacja Niska automatyzacja procesów produkcyjnych może być jedną z ważnych barier podjęcia działań w obszarze zrównoważonego rozwoju. W badaniu, niezależnie od wielkości połowa firm deklaruje średni poziom automatyzacji, a 27 % niski. Na pracy ręcznej opiera się 13 %, a wysokie zautomatyzowanie odnosi się do 8 %, przy czym w przypadku średnich firm ten wskaźnik się podwaja (18 %), a z pracą ręczną mierzy się już tylko 1 % z nich. Poziom automatyzacji firmy jest skorelowany z deklaracją wdrażania działań w obszarze zrównoważonego rozwoju w najbliższym czasie.

finansowego. Widać to zarówno po stronie aktualnie deklarowanych czynników motywujących do interesowania się rozwiązaniami nawiązującymi do obszaru zrównoważonego rozwoju (przykładem może służyć poszukiwanie oszczędności w wykorzystaniu energii), jak i postrzeganych barier, gdzie też pojawiają się czynniki ekonomiczne („nie stać nas”, „nie ma wystarczających zachęt finansowych”). Z tego też względu, dotychczasowe doświadczenia ze zrównoważonym rozwojem prowadzą w dużej mierze w kierunku rozwiązań energetycznych. Krótki horyzont przewidywanych inwestycji wskazuje, że firmy rozważają głównie optymalizację zużycia energii, wsparcie po stronie instalacji prosumenckich czy unowocześnienie parku maszynowego w kierunku mniej energochłonnego. , 2 ! , ) / " UQUR* B ) )

AUTOMATYKA

! , ) / " UQUR* B ) )

zautomatyzowania Pana(i) ﬁrmy?

PRODUKTY

DRUKU RU UKU 3D W PO POLSCE OLS OLSC O OL LLSC LS S SC C CE

14 EDYCJA DYYCJJA D

KIELCE LCE LC CE CE

!" #$%&' %( 5-6 / 04 / 2022 r.: 09.00 – 17.00 7 / 04 / 2022 r.: 09.00 – 15.00 ORGANIZATORZY

PARTNER

/"'"0G/2'H0&MH&HN! &"/Q ! /*N4TH &)"GH+ przemyslowawiosna.pl R E K L A M A

CONTROL-STOM XXX Targi Przemysłowej Techniki Pomiarowej control-stom.targikielce.pl

KIELCE FLUID POWER XV Targi Pneumatyki, Hydrauliki, Napędów i Sterowań ﬂuid-power.targikielce.pl

5-7 / 04 / 2022 Kielce

Zarejestruj się i odbierz darmowy bilet na przemyslowawiosna.pl

Godziny otwarcia: 5-6 / 04 / 2022 r.: 09.00 – 17.00 7 / 04 / 2022 r.: 09.00 – 15.00

WYDARZENIA

Targi w starciu Nowe czasy, nowe potrzeby, 2 + ) 7 6 0 , 0 2 E 0E 2 2 * 2 2 9 2 2 4 UM7U{ UQUU 8 " 4 ) ) =" ==/ 6 . . ) * 4 2 8 " ) * 2 4 2 4 2 , H , ), )* ) ) , ) 8 Urszula Chojnacka

!"# $ % & ' ' ()# $ & *+ ' , 3 *+ %

!)# $ & C< + E # F $ A & % + $ * G $ ? ' $ H A G# !(I J !K ' # ?< ' % J % 3 + L M N O + G B% $ A G H % * ? + O + ? % + B % F + H P + # B *Q C QQ RSKK ' + ; + !SK ' #

Trudne realia B < 3 % + + + < % + < % ' ; % ' #

8 ' ' % + % ; # < ; = + ; % = = = + >+ # ? % @ @ < ; # $ + < % 3 ; @ + = + A 8 & B*C ' # +# , + ; ; ' + < %# D = ; @ <@ ' + # , ' % ; = # ? ' + = < % % # , ; % = + ' + + % + %# ;

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

G J ? VC + ' ' % = + % % + # O = ' % % ; % + < = % 3 + % + % + % ' M = J ? VC#

Szeroki przekrój ?< ' % # # ; + 3 + % < ' ' % + = < + ' U VW# ; ' ; % % < # % ' 8 < ' 3 # U -

VW = ' = < @ = ; + ' Z ' ' ' % # J # ? = + % ' = + + ; ; % ' ' % # ? + ' =+ < < ' % + @ < ; ' # ? 8 % BB(KK [\S(T)]K(^ % ' ? VC# , + ' % = + ; + % + + ' % + < + <+ M # ?< ' ' ; % ;% ? VC + ; + !!( + ' ; = = @ = 8 % # C ' + < # # + & "KK ; + ; ; 8 ? VCT _C \SK ; + % N ; + '= % % % ; + ; = + + ; + % M # ? VC ; *P$ ; ; BA ; '

# 8 %8 &4 0 % C

= % % ' ' $ + O ' # % ' = $ + + % T% + M + # , ' % + < = + ; % U = = # D % + % % = < @ ' # L + + < + % % ' ; ' $ # D ; 3 J > "I , $ + ' # G + J U ' ' = , $ + + % ' ' % U VW# D < + % !K!!# H = < % ' + + # & ' = # $ + < = % + % *X QQ ; % ; + ' Y A J U #

3/2022

WYDARZENIA 8 + # G M + + 3 + ' + ' # ? @ = # = ' ;= < ' + ' + = # P = + \$ GMB ' ; + ; B P ; = + # P = < + % > = "I# , % ; % 8 + % ' + % + ; < C,* < $ # @ O -

' ' J ; OO J ; V M # O + < ; < + + ; ;# C ' + < + 8 + ; ; ; ' $ A + < + $ # + ' = % 8 + , $ + ' # L ; <@ =; ; # P = @ + ; 3 % ' @ '= % 3 % > # ?< ' ; 3 % *Q C QQ ;

= , & [, &^ B O 3 A & % + + [BOA& ^# & ; ' = , $ + # % + '+ + % ; E ; J ; # & > ; = + ; # ; BOA& + + @ % + + = + @ + J ' % J ; ; J + % ' N H+ % + # ' L* B O 3 A & % + + #

Plany G <@ ' % = -

AUTOMATYKA

# 8 %8 &4 0 % C

WYDARZENIA

% = < @ ' ; = + + % % < # P + = + ' # G = + ; # C = + 8 ; =+ % 3 + 3 ; + = + ' % # 3/2022

? + % ; ' = + = % + ' + J U # & ; + BOA& # P+ ' + < # C + < = ; % + 3# G > + ' N H+ %#

C <@ + = + A 8 & # , % @ ; ; ; 8 % @ + = % + ' ' < = ' A 8 & # H + ' + !K!] # Urszula Chojnacka % C

BIBLIOTEKA

METODY KLASYFIKACJI OBIEKTÓW W WIZJI KOMPUTEROWEJ ! ? $ ' ( )$' * +,+," %/ 03* +++ " * 7 /

W podręczniku przedstawiono uniwersalne metody klasyfikacji obiektów stosowane w wizyjnych komputerowych systemach rozpoznawania na różnych etapach przetwarzania obrazu. Omówiono metody klasyfikacji nadzorowanej i nienadzorowanej, problem wyboru zmiennych oraz metody oceny błędu klasyfikatora. Komputerowe systemy wizyjne znajdują liczne zastosowania m.in. w zakresie rozpoznawania zdjęć lotniczych i satelitarnych terenu dla celów rejestracji zmian w kartografii i meteorologii; badań przesiewowych zdjęć rentgenowskich i innych w medycynie, analizy obrazów mikroskopowych dla wykrycia obecności pewnych faz; systemy bioidentyfikacji na podstawie obrazu odcisków palców, tęczówki oka i innych cech biometrycznych; kontroli jakości produktów w przemyśle na podstawie obrazu taśmy technologicznej; bezpieczeństwa, na przykład w prześwietleniach bagażu; sterowania ruchem miejskim.

OPTYMALIZACJA OPERACJI WYTWÓRCZYCH METODY I MODELE EKSPLORACJI DANYCH 8 9 : ; (7 ! < $ = $ ' ( )$' * +,+>" %/ 03* 45, " * 7 /

Podręcznik (oryginalny tytuł Data Mining Methods and Models) poświęcony jest metodom i modelom stosowanym w eksploracji danych. Omówiono w nim zagadnienia klasyczne, takie jak: metody analizy składowych głównych, analizę regresji, regresję logistyczną oraz tzw. naiwne podejście bayesowskie do klasyfikacji, sieci bayesowskie i algorytmy genetyczne. Podano również studium przypadku, czyli rozwiązania dużego zadania rzeczywistego za pomocą wcześniej omówionych metod i algorytmów. Książka zawiera wiele przykładów oraz ćwiczeń i problemów symulacyjnych do rozwiązania. Towarzyszy jej strona internetowa: www.dataminingconsultant.com.

SENSORY CHEMICZNE I BIOSENSORY ! ! " # " $ % & $ $ ' ( )$' * +,++" %/ 03* 456 " * 7 /

W publikacji omówiono podstawowe cechy, zalety i ograniczenia sensorów chemicznych i biosensorów oraz ich praktycznych zastosowań w klinicznej i procesowej kontroli analitycznej, w diagnostyce medycznej, w systemach kontroli bezpieczeństwa oraz w analizie środowiskowej. Przybliżono zagadnienia związane z podstawami działania sensorów i biosensorów, materiałami i technologiami wykorzystywanymi do ich produkcji, a także zastosowaniem sensorów w praktyce. Pokazano rozwój sensorów chemicznych i biosensorów indukowany pojawianiem się nowych materiałów i technologii oraz zapotrzebowaniem tego typu urządzenia zarówno analityce klinicznej, jak i przemysłowej. Eliminacja konieczności pobierania i przygotowywania próbki do analizy umożliwia analizę in-situ, która wyróżnia sensory chemiczne na tle klasycznych technik instrumentalnych. W przypadku szybkich i zautomatyzowanych pomiarów sensory chemiczne i biosensory będą doskonałym wyborem.

, 2 7 @8 68

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA

AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL ............................................................................................ II OKŁ.

AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL .......................................................................................................................... 15

PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ ...................................................................................................................................... 13

GBI PARTNERS SP. Z O.O. TEL. 22 458 66 10, WWW.GBI.COM.PL ................................................................................................................................... 21

IGUS SP. Z O.O. TEL. 22 863 57 70, WWW.IGUS.PL .................................................................................................................................. 40–41

SCHUNK INTEC SP. Z O.O. TEL. 22 726 25 00, WWW.SCHUNK.COM ................................................................................................................. 42-43

SEW-EURODRIVE POLSKA SP. Z O.O. TEL. 42 676 53 00, WWW.SEW-EURODRIVE.PL ..................................................................................................... 52-53

SIEĆ BADAWCZA ŁUKASIEWICZ – PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL ............................................................................................................. 5, 27, 34-35, 39

STAUBLI ŁÓDŹ SP. Z O.O. TEL. 42 636 85 04, WWW.STAUBLI.COM .................................................................................................................. IV OKŁ.

TARGI KIELCE SA TEL. 41 365 12 22, WWW.TARGIKIELCE.PL .......................................................................................................................... 63

TURCK SP. Z O.O. TEL. 77 443 48 00, WWW.TURCK.PL ....................................................................................................................................... 51

VEGA POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 747 76 00, WWW.VEGA.COM............................................................................................................. I OKŁ., 36-38

3/2022

LUDZIE

FIRMA: FANUC Polska Sp. z o.o. STANOWISKO: , E

bsolwent Automatyki i Robotyki na Politechnice Gdańskiej. Z polskim oddziałem FANUC związany od 2009 r. Hołduje przekonaniu, że skuteczny menedżer jest efektem połączenia wykształcenia, wrodzonych umiejętności i talentów, a także wielu lat ciężkiej pracy. Wierzy, że źródła sukcesów tkwią w otwartości na doświadczenia, szerokim spojrzeniu na firmy i ich otoczenie, a także umiejętności trafnego formułowania wniosków i skupiania się na realizacji priorytetów. Robotyką zafascynowany od dziecka. Młodzieńcze zainteresowanie techniką komputerową i zdalnie sterowanymi maszynami ukształtowało jego predyspozycje do pracy w obszarze nowych technologii i wpłynęło na wybory w dorosłym życiu. Jednym z ważniejszych był profil i kierunek studiów. Pięć lat nauki w gmachach gdańskiej uczelni, kierującej się dewizą „Historia

mądrością – przyszłość wyzwaniem”, zwieńczonej dyplomem było ważnym krokiem do zdobycia niezbędnego pakietu wiedzy technicznej, wypracowania kompetencji inżynierskich, jak również zdefiniowania potrzeb i oczekiwań w zakresie dalszego rozwoju zawodowego. Po ukończeniu studiów okazało się to przepustką do pracy w nowo otwartym oddziale japońskiej firmy FANUC, cieszącej się mianem pioniera w obszarze rozwoju technologii CNC, a także wiodącego dostawcy robotów przemysłowych, rewolucjonizujących globalny przemysł. Początkowo był zatrudniony w dziale serwisu robotów, gdzie rozpoczął od poszerzania wcześniej zdobytej wiedzy teoretycznej o praktyczne doświadczenie, odkrywania tajników technologii FANUC, a także poznawania rzeczywistych potrzeb producentów z różnych obszarów produkcji przemysłowej.

Udane projekty wdrożeń robotów w polskich zakładach produkcyjnych, oparte na zaufaniu, pełnym zrozumieniu potrzeb, a także dostarczaniu indywidualnych rozwiązań „szytych” na miarę rzeczywistych potrzeb, torowały rozwój kariery Jędrzeja Kowalczyka w zawodzie doradcy klienta. Zapewniał kompleksowe wsparcie w procesie poszukiwania nowych metod i modernizacji produkcji, a także w przygotowaniach do wdrażania zrobotyzowanych aplikacji przemysłowych. Coraz lepiej ugruntowana wiedza i doświadczenie, pasja oraz zaangażowanie w pracę przyczyniły się do szybkiego awansu na stanowisko dyrektora odpowiedzialnego za koordynowanie sprzedaży wszystkich produktów spółki na rynku krajowym, a w kwietniu 2015 r. zaowocowały nominacją na stanowisko prezesa zarządu firmy FANUC Polska. Jędrzej Kowalczyk to menedżer z dużym doświadczeniem w zakresie inżynierii, sprzedaży i marketingu, który za swój główny cel uważa aktywne wspieranie rozwoju polskich firm produkcyjnych przez zapewnianie im niezawodnych technologii produkcyjnych, a także pobudzania kreatywności firm wdrażających technologie i tworzenia sprzyjających okoliczności do tego, by mogły one eksportować swoje sprawdzone rozwiązania na szeroki rynek. Ciekawą inicjatywą uruchomioną przez Jędrzeja Kowalczyka jest partnerski program wsparcia polskich przedsiębiorców, obejmujący m.in. audyty linii produkcyjnych nakierowane na wybór miejsc, w których robotyzacja może przynieść najwięcej korzyści w możliwie najkrótszym czasie. W oparciu o konkretne argumenty i twarde dane, a nie przypuszczenia lub efekty wdrożeń uzyskane w przypadku innych firm, doradcy FANUC starają się przeprowadzać klientów przez najtrudniejszy etap przygotowań do inwestycji, wspierać ich w wyborze priorytetów inwestycyjnych i ułatwiać dobór odpowiednich rozwiązań technologicznych. AUTOMATYKA

# 8 4 2 ) , 2

Jędrzej Kowalczyk

Z NAMI JUŻ DZIŚ POZNASZ PRZEMYSŁ JUTRA

Redakcja AUTOMATYKA Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Marketing: tel. +48 22 87 40 191, +48 22 87 40 060 e-mail: automatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka

Redakcja AutomatykaOnline.pl Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Marketing: tel. +48 504 12 66 18 e-mail: redakcja@automatykaonline.pl www.AutomatykaOnline.pl

Zaprojektowany do działania Seria TS2 – zaprojektowana od nowa konstrukcja typu SCARA Pierwszy całkowicie zamknięty robot 4-osiowy Unikalny cylindryczny obszar pracy Wyjątkowa szybkość i powtarzalność Podłączenie Ethernet Cat5e dostępne bezpośrednio dla narzędzi Zintegrowany system wymiany narzędzi Stäubli – Experts in Man and Machine www.staubli.com

Staubli Łódź Sp. z o.o., +48 42 6368504, staubli.pl@staubli.com

Automatyka 3/2022

Articles inside

SPRZĘT I APARATURA