ISSN 2392-1056
TEMAT
ROZMOWA 24
Zygmunt Krasiński, IZTECH
SPRZĘT I APARATURA 44
Zastosowanie systemów wizyjnych
RFID i znakowania w przemyśle
WYDARZENIA 64
Zapowiedź targów Hannover Messe 2024
3/2024
SNAP IN – najszybsza technologia łączeniowa
▪ PROSTO – podłączanie nawet elastycznych przewodów, bez użycia narzędzi i końcówek tulejkowych
▪ SZYBKO – dzięki zaciskom ze wstępnie naprężonymi sprężynami stykowymi
▪ BEZPIECZNIE – prawidłowe połączenia sygnalizowane akustycznie i optycznie
▪ READY TO ROBOT – złączki i złącza przystosowane do w pełni zautomatyzowanych procesów oprzewodowania
www.weidmuller.pl/snapin
9 772392 105403 30 CENA 19,99 ZŁ (W TYM 8 % VAT)
AUTOMATYKA
INDEKS
403024 AUTOMATYKAONLINE.PL
NUMERU Odnawialne źródła energii
Pro le aluminiowe konstrukcyjne
wraz z akcesoriami
Pro le aluminiowe konstrukcyjne to niezwykle popularny system elementów, wykorzystywanych do budowania stabilnych i wszechstronnych konstrukcji. System może być wykorzystywany do budowy: maszyn, przenośników, środków transportu wewnętrznego, wyposażenia sklepów, budowy stoisk wystawowych, regałów lub stanowisk do pakowania. Pro le konstrukcyjne są niezwykle wszechstronne i użyteczne, a ich możliwości zastosowania oraz funkcjonalność zwiększa szeroka gama dostępnych akcesoriów, takich jak: łączniki, wsporniki, nakrętki teowe i zaślepki końcowe.
Pro le aluminiowe konstrukcyjne: mogą być pocięte na dowolne wymiary
są dostępne w standardowych długościach 2 i 3 metry
są oferowane w atrakcyjnej cenie, z dostawą w 24 godziny
w ofercie również szeroka gama akcesoriów
Zeskanuj kod, by uzyskać więcej informacji
ELESA+GANTER jest międzynarodową spółką, oferującą najszerszy na rynku zakres standardowych elementów do maszyn i urządzeń przemysłowych. Dla rmy najwyższym priorytetem jest jakość, którą gwarantuje: wysoka niezawodność, perfekcyjna funkcjonalność oraz unikalne wzornictwo oferowanych produktów. elesa-ganter.pl
3/2024
Małgorzata Kaliczyńska redaktor
Szanowni Państwo,
zbliża się termin wiodących międzynarodowych targów poznańskich poświęconych problemom enrgetyki – Expopower, Greenpower oraz Forum Technologii Wodorowych, które odbędą się w dniach 23–25 kwietnia. Z przyjemnością prezentujemy też obszerną zapowiedź światowych targów przemysłowych Hannover Messe – relację z Hannover Messe Press Preview 2024. Tym razem wiodącą tematyką będzie sztuczna inteligencja i dekarbonizacja. Krajem partnerskim będzie Norwegia, kraj dostarczający rozwiązań dla zielonej transformacji przemysłowej. Targi odbędą się w dniach 22–26 kwietnia 2024 r.
Zapraszamy do zapoznania się ze stałymi formatami redakcyjnymi naszego pisma. Temat numeru poświęcony jest odnawialnym źródłom energii, których stosowanie wymusza polityka energetyczna Unii Europejskiej. W artykule przeczytamy o tym, jak firmy dostosowują się do zmieniających się warunków prawnych i rynkowych. Uzupełnieniem jest materiał o rozwiązaniach stosowanych w magazynach energii, gdzie krok po kroku podano sposób doboru bezpieczników zabezpieczających urządzenia, które zasilają w energię kluczowych odbiorców. W przeglądzie sprzętu i aparatury wiodącą tematyką jest stosowanie systemów wizyjnych, które wraz z systemami identyfikacji umożliwiają precyzyjną kontrolę procesu produkcyjnego.
Jak w każdym wydaniu miesięcznika polecamy rozmowę, tym razem z prezesem Polskiej Izby Gospodarczej Zaawansowanych Technologii. Dr Zygmunt Krasiński przybliża cele i założenia zbliżającego się Środkowoeuropejskiego Forum Technologicznego i zaprasza do udziału również w sesjach networkingowych. Tematem przewodnim będą innowacje technologiczne umożliwiające skuteczną transformację energetyczną. Stałym Czytelnikom działu Prawo i normy polecamy artykuł o bardzo ważnej tematyce – odpowiedzialności karnej osób zarządzających przedsiębiorstwem. Wśród najczęstszych przestępstw gospodarczych należy wymienić niegospodarność. Ta tematyka jest uregulowana w przepisach Kodeksu karnego. Warto zapoznać się z praktycznymi sposobami ograniczenia ryzyka odpowiedzialności karnej.
Gorąco zapraszam do lektury!
4 AUTOMATYKA OD REDAKCJI
naczelna
WIEDZA I PRAKTYKA
DLA INŻYNIERÓW I MENEDŻERÓW
Redakcja AUTOMATYKA
Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP
Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa
Marketing: tel. 22 87 40 191
e-mail: jolanta.gorska-szkaradek@piap.lukasiewicz.gov.pl www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka
REDAKTOR NACZELNA
Małgorzata Kaliczyńska
tel. 22 874 01 46
malgorzata.kaliczynska@piap.lukasiewicz.gov.pl
ZASTĘPCA REDAKTOR NACZELNEJ
Urszula Chojnacka
tel. 22 874 01 85
urszula.chojnacka@piap.lukasiewicz.gov.pl
REDAKCJA MERYTORYCZNA
Małgorzata Kaliczyńska
REDAKCJA TEMATYCZNA
Sylwia Batorska
tel. 22 874 00 60
sylwia.batorska@piap.lukasiewicz.gov.pl
WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA
Marcin Bieńkowski, Jolanta Górska-Szkaradek, Agnieszka Staniszewska, Damian Żabicki
MARKETING I REKLAMA
Jolanta Górska-Szkaradek – menedżer
tel. 22 874 01 91
jolanta.gorska-szkaradek@piap.lukasiewicz.gov.pl
PRENUMERATA I KOLPORTAŻ
Ewa Markowska
tel. 22 874 03 71 ewa.markowska@piap.lukasiewicz.gov.pl
SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA
Ewa Markowska
KOREKTA
Ewa Markowska
DRUK
Drukarnia „PAPER & TINTA”
Barbara Tokłowska Sp. K. Nakład: 4000 egzemplarzy
REDAKCJA
Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 874 01 46, fax 22 874 02 20 automatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl www.AutomatykaOnline.pl
WYDAWCA
Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP
Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa
Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.
Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów promocyjnych.
W
odbędzie się Forum CETEF, które w ciągu 10 lat istnienia ugruntowało swoją pozycję wydarzenia technologicznego na skalę europejską. O szczegółach tegorocznej edycji opowiada dr Zygmunt Krasiński, prezes Polskiej Izby Gospodarczej Zaawansowanych Technologii IZTECH.
6 AUTOMATYKA SPIS TREŚCI Z BRANŻY 8 PRODUKTY 16 ROZMOWA Europa spotyka się na Forum CETEF’24 24 Rozmowa z dr. Zygmuntem Krasińskim, prezesem IZTECH TEMAT NUMERU Odnawialne źródła energii 28 PrintJet CONNECT 36 Przemysłowa drukarka oznaczników firmy Weidmüller Bezpieczniki firmy SIBA stosowane w magazynach energii z akumulatorami 38 Zielona energia elektryczna z tradycyjnych wiatraków 42 EUROPA SPOTYKA SIĘ NA FORUM CETEF’24 24
maju
PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY
RYNEK
WYDARZENIA
„All
28 ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII
Polityka energetyczna Unii Europejskiej zmusza wszystkie działające na terenie UE firmy produkcyjne już nie tylko do oszczędnego gospodarowania energią potrzebną do wytwarzania towarów. Ewoluujące przepisy narzucają firmom maksymalizowanie udziału energii odnawialnej w wytwarzaniu ich produktów i sprzedaży towarów. Przyjrzyjmy się, jak firmy dostosowują się od strony technicznej do zmieniających się warunków rynkowych i prawnych.
i dekarbonizacja
44 ZASTOSOWANIE SYSTEMÓW WIZYJNYCH
RFID I ZNAKOWANIA W PRZEMYŚLE
Systemy identyfikacji odgrywają kluczową rolę w procesach przemysłowych, umożliwiając precyzyjne śledzenie i kontrolę każdego elementu zaangażowanego w produkcję oraz logistykę produktów. Od surowców po opakowanie, od etapu produkcji po dostawę do klienta – systemy identyfikacji zapewniają pełną transparentność i efektywne zarządzanie całym procesem.
7 3/2024 SPIS TREŚCI
Zastosowanie systemów wizyjnych RFID i znakowania w przemyśle 44
Przyssawki próżniowe 51 Osłony krawędzi GN 2194 z kauczuku silikonowego 52 Fotonika w produkcji do 2030 r. 54 Standardowe komponenty maszyn zwiększają produktywność 58
Society”
całkowicie elektrycznego 62
Electric
– wizja społeczeństwa
Sztuczna inteligencja
Zapowiedź targów Hannover Messe 2024 64 PRAWO I NORMY Odpowiedzialność karna osób zarządzających w biznesie 69 BIBLIOTEKA 72 WSPÓŁPRACA 73 LUDZIE Julia Wilk, specjalistka w Laboratorium Szybkiego Prototypowania i Obliczeń Numerycznych Łukasiewicz – PIAP 74
KALENDARIUM
4/2024
6.04 on-line
Ogólnopolska Konferencja Naukowa „e-Factory of Science” XI edycja www.promovendi.pl/efos11
16-18.04 Bydgoszcz Międzynarodowe Targi Kooperacyjne Przemysłu Narzędziowo-Przetwórczego Innoform www.innoform.pl
18.04 Szczecin
Konferencja Optymalizacja procesów intralogistycznych i magazynowych www.axonmedia.pl
23-25.04 Poznań
Międzynarodowe Targi Energetyki Expopower www.expopower.pl
23-25.04 Poznań
Międzynarodowe Targi Energii Odnawialnej Greenpower www.greenpower.mtp.pl
24-25.04 Poznań
Środkowoeuropejskie Forum Technologii Wodorowych www.h2poland.com.pl
5/2024
8.05 on-line
Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Techniczna Energia dziś i jutro www.konferencjebranżowe.pl
14.05 Kraków
Konferencja Niezawodność i utrzymanie ruchu w zakładach produkcyjnych www.axonmedia.pl
14–16.05 Nadarzyn
Targi Warsaw Industry Automatica www.automaticaexpo.com
20-21.05 Kraków
Środkowoeuropejskie Forum Technologiczne CETEF www.cetef.eu
CZAS NA INNOWACYJNOŚĆ
Perspektywa unijna na lata 2021–2027 wkracza w fazę, w której oferta programów dotacyjnych dla przedsiębiorstw jest coraz atrakcyjniejsza, m.in za sprawą wdrażania Funduszy Europejskich dla Regionów przez kolejne województwa. Część naborów na projekty B+R w regionach już zostało przeprowadzonych, część właśnie ruszyła, niektóre dopiero zostaną otwarte. Do 18 kwietnia 2024 r. trwa nabór wniosków z zakresu infra-
struktury B+R oraz prac B+R w przedsiębiorstwach w ramach Funduszy Europejskich dla Śląska. Program oferuje przedsiębiorcom wsparcie finansowe na opracowywanie i rozwijanie innowacji w takich obszarach, jak technologie informacyjne i komunikacyjne (ICT), medycyna, energetyka, przemysły wschodzące i zielona gospodarka. W puli znajduje się aż 376 mln złotych, przy czym minimalna wartość dofinansowania, o którą będą musieli ubiegać się wnioskodawcy wynosi 2 mln złotych, a maksymalna wartość kosztów kwalifikowanych projektu to aż 33 mln euro. W połowie roku wnioski o dofinansowanie będą mogły składać firmy z kolejnych regionów, tj. lubelskiego i małopolskiego.
Źródło: Innology
RUSZYŁA NOWA EDYCJA PROGRAMU ULAM NAWA
Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej zaprasza naukowców z zagranicznych uczelni oraz ośrodków badawczych, mających tytuł co najmniej doktora, do składania wniosków do szóstej edycji programu Ulam NAWA. Nabór wniosków potrwa do 15 maja 2024 r. Celem programu jest zwiększanie stopnia umiędzynarodowienia polskich uczelni i instytucji naukowych. Program Ulam NAWA pozwala na przyjazdy do Polski zarówno uznanych, jak i obiecujących naukowców, umożliwia im odbycie stażu, a także nawiązanie
i pogłębienie współpracy naukowej w polskich ośrodkach badawczych oraz akademickich. Pobyty zagranicznych naukowców w Polsce mogą trwać od sześciu do 24 miesięcy.
Do tej pory z udziału w programie skorzystało 303 naukowców i naukowczyń z całego świata. Reprezentowane są m.in. takie kraje, jak: Niemcy, Włochy, Brazylia, Argentyna, Egipt, Stany Zjednoczone, Australia, Chile, Meksyk czy Wietnam. Najliczniej reprezentowane dziedziny według klasyfikacji OECD to nauki przyrodnicze oraz inżynieryjno-techniczne.
Dotychczasowi beneficjenci programu najczęściej prowadzą badania na Uniwersytecie Warszawskim, Uniwersytecie Jagiellońskim, Uniwersytecie Wrocławskim, Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Politechnice Wrocławskiej, a także na uczelniach w Toruniu, Opolu czy Szczecinie. Do realizacji projektów wybierane są również Instytuty PAN oraz Sieci Badawczej Łukasiewicz.
Źródło: NAWA
Z BRANŻY 8 AUTOMATYKA
FANUC NA LIŚCIE „A” CDP
Firma FANUC została doceniona przez globalną organizację non-profit CDP za wiodącą rolę w zakresie przejrzystości korporacyjnej i wyników w obszarze zmian klimatycznych.
Tym samym zapewniła sobie po raz pierwszy miejsce na corocznej „Liście A”. W oparciu o dane zgłoszone w kwestionariuszu CDP 2023
Climate Change, tylko 346 firm (w tym 109 firm japońskich), spośród 21 000 ocenianych, zostało sklasyfikowanych na liście „A”.
Lista „A” odgr ywa kluczową rolę w utrzymywaniu firm na drodze ciągłego doskonalenia w zakresie ochrony środowiska. Firmy znajdujące się na liście to te, które nadążają za zmieniającymi się wymogami w zakresie większej przejrzystości środowiskowej. CDP jest organizacją charytatywną non-profit, która prowadzi globalny system ujawniania in-
formacji dla inwestorów, firm, miast, stanów i regionów w celu zarządzania ich wpływem na środowisko.
FANUC wyznaczył średnio- i długoterminowe cele w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych i promuje liczne działania zmierzające do ich osiągnięcia. Przyczynia się do tworzenia społeczeństwa neutralnego pod względem emisji dwutlenku węgla, promując redukcję emisji nie tylko w ramach własnej działalności, ale także w obszarze działalności swoich klientów przez opracowywanie i dostarczanie produktów o zwiększonej energooszczędności. Firma jest wiodącym na świecie dostawcą systemów CNC, robotów i obrabiarek przemysłowych.
Źródło: FANUC
ADVANTECH W ŚWIATOWEJ CZOŁÓWCE W DZIEDZINIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU
Firma Advantech, globalny lider w dziedzinie rozwiązań IoT dla przemysłu, znalazła się w gronie firm tworzących Dow Jones Sustainability World Index (DJSI-World) za rok 2023. Spółka została również wyróżniona w Roczniku Zrównoważonego Rozwoju S&P Global 2024, plasując się wśród najlepszych 8 % spośród ponad 9400 ocenianych przedsiębiorstw na świecie. Uwzględnienie Advantech w obu tych rankingach podkreśla znaczenie polityk ESG (Environmental, Social and Governance) w działalności spółki.
Advantech zajął pozycję w czołowej piątce firm z sektorów Komputerów i Peryferiów oraz Elektroniki Biurowej, otrzymując Srebrną Nagrodę. Wyróżnienie to zostało przyznane za wyjątkowe osiągnięcia firmy oraz postępy w branży. Sukces ten świadczy
o doskonałym rozwoju i innowacjach w dziedzinie Przemysłowego Internetu Rzeczy oraz zaangażowaniu w zrównoważony rozwój. Spółka, uzyskując miejsce w najlepszych 5 % firm w swojej kategorii, zyskała pozycję lidera wśród tajwańskich przedsiębiorstw pod względem zrównoważonego rozwoju. Rocznik Zrównoważonego Rozwoju S&P Global to ceniona międzynarodowa publikacja, koncentrująca się na analizie praktyk zrównoważonego rozwoju wśród firm z wielu sektorów gospodarki na całym świecie.
Źródło: Advantech
MALI OPERATORZY MOGĄ WESPRZEĆ MODERNIZACJĘ I ROZWÓJ
SIECI DYSTRYBUCYJNYCH ENERGII
Zły stan polskich sieci elektroenergetycznych to największa bariera blokująca rozwój OZE i polską transformację energetyczną. Odpowiedzią na ten problem ma być podpisana pod koniec ubiegłego roku Karta Efektywnej Transformacji, czyli porozumienie URE i pięciu największych spółek dystrybucji. Nie uwzględnia ona na razie mniejszych przedsiębiorstw dystrybucyjnych OSDn (operatorów systemu dystrybucyjnego, których sieć dystrybucyjna nie ma bezpośredniego połączenia z siecią przesyłową OSP), ale to może się zmienić. Zapowiedź takich zmian pojawiła się podczas spotkania zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Dys-
trybutorów Niezależnych Energii Elektrycznej z prezesem URE. Karta Efektywnej Transformacji Sieci Dystrybucyjnych Polskiej Energetyki to porozumienie zawarte pod koniec 2022 r. między prezesem URE i pięcioma największymi spółkami dystrybucji (Enea Operator, PGE Dystrybucja, Energa Operator, Tauron Dystrybucja i Stoen Operator). Zakłada ona m.in. kompleksową cyfryzację sieci elektroenergetycznej i jej dostosowanie do dynamicznie rosnącej liczby odnawialnych źródeł energii. Efektem realizacji założeń KET w hor yzoncie do 2030 r. ma być m.in. zwiększenie mocy zainstalowanej OZE do 50 GW (czyli o około 230 %), osiągnięcie 50 % udziału odnawialnych źródeł w miksie energetycznym oraz przyłączenie około 2 mln nowych odbiorców. Nakłady inwestycyjne mają sięgnąć około 130 mld zł. Źródło: Newseria, foto: pixabay
Z BRANŻY 9 3/2024
ITQ MAKEATHON – KREATYWNE KONCEPCJE
TECHNOLOGII JUTRA
Na Gran Canarii odbyła się szósta edycja warsztatów pod nazwą Smart Green Island Makeathon, poświęconych projektowaniu, budowaniu i programowaniu, zorganizowanych przez ITQ GmbH. Wydarzenie skupia studentów, uczelnie wyższe i firmy z całego świata w celu tworzenia najnowocześniejszych, przyjaznych dla środowiska technologii przyszłości. Nacisk kładziony jest na takie kwestie, jak inteligentna i zielona energia, roboty i automatyzacja oraz inteligentna mobilność. Firma igus GmbH z Kolonii, jeden z głównych sponsorów wydarzenia, wspierał młodych, utalentowanych ludzi wiedzą i przystępną cenowo robotyką.
Celem organizowanego przez ITQ Makeathonu, podczas którego interdyscyplinarne zespoły projektowe spędzają cztery dni na tworzeniu prototypów najnowocześniejszych, zrównoważonych technologii, jest innowacyjność wynikająca
Sekcja Automatyki Przemysłowej Yamaha Robotics zgromadziła swoją europejską sieć dystrybutorów w
mieckim oddziale firmy na corocznym spotkaniu, aby prze dyskutować strategię, sprzedaż i osiągnięcia. Harmonogram tegorocznego spotkania obejmował prezentacje dla dystrybu torów i partnerów technologicznych, którzy zostali zaproszeni, by podzielić się swoimi spostrzeżeniami i doświadczeniami dotyczącymi konkretnych aspektów oferty oraz programu współpracy firmy z integratorami systemów.
Podczas spotkania przeanalizowano współpracę firmy Yamaha z integratorami, omawiając kluczowe elementy pro
z Edukacji 4.0. Warsztaty są przeznaczone dla zagranicznych wykładowców i studentów kierunków technicznych, w tym programistów, inżynierów i specjalistów IT. Podczas festiwalu innowacji mają oni szansę przedyskutować pomysły z firmami i specjalistami z branży, pracować nad praktycznymi problemami i tworzyć oryginalne rozwiązania. W tym roku w wydarzeniu wzięło udział 364 uczestników z 29 krajów, w tym 227 młodych ludzi z 48 uczelni i uniwersytetów. Wspierało ich 25 firm.
Źródło: igus
SPOTKANIE EUROPEJSKIEJ SIECI DYSTRYBUTORÓW YAMAHA
gramu i znaczące osiągnięcia. Inne tematy obejmowały omówienie rozwiązań, m.in. takich, jak modułowy system transportowy LCMR200. Techniczna analiza, przedstawiona przez firmę Yamaha, opisywała najnowsze narzędzia i techniki symulacji konfiguracji LCMR200 oraz nowy konfigurator internetowy,
EUROTHERM AUTOMATYZUJE TRANSPORT
Robot Mobile Industrial Robots MiR250 przejął transport produktów gotowych w fabryce Eurotherm w Lędzinach. Realizację inwestycji wspierała krakowska firma ASTOR, która jest dystrybutorem MiR w Polsce.
Firma Eurotherm należąca do grupy Watlow Corporate zajmuje się automatyką przemysłową i jest liderem produkcji elektronicznych przyrządów kontrolno-pomiarowych, takich jak sterowni ki mocy, rejestratory procesów czy kontrolery. Strategia rozwoju Eurotherm obejmuje automatyzację i robotyzację zakładów firmy. Jednym z takich projektów jest automaty zacja transportu produktów gotowych za pomocą mobilne go robota MiR250 w fabryce w Polsce. – Główną motywacją wdrożenia robota była poprawa ergonomii pracy na
Z BRANŻY 10
HITACHI ENERGY INWESTUJE W ROZWÓJ
Firma Hitachi Energy ogłosiła nową inwestycję o wartości ponad 30 mln euro w rozbudowę i modernizację swojej fabryki transformatorów mocy w Bad Honnef w Niemczech. Projekt, który ma zostać ukończony w 2026 r., wygeneruje do 100 nowych miejsc pracy w regionie i zaspokoi rosnące zapotrzebowanie na transformatory w celu wsparcia europejskiej transformacji w kierunku czystej energii.
Działający od 1906 r. zakład w Bad Honnef jest jedną z kluczowych lokalizacji produkcyjnych Hitachi Energy w Europie. Fabryka produkuje duże transformatory mocy, stanowiące krytyczne elementy sieci elektrycznej wykorzystywane do zwiększania lub zmniejszania poziomu napięcia w celu wydajnej transmisji i dystrybucji energii.
Źródło: Hitachi Energy
SZTUCZNA INTELIGENCJA W LICZBACH
Według analizy McKinsey adopcja sztucznej inteligencji w ciągu ostatnich pięciu lat wzrosła dwukrotnie. Rok 2023 był dla tej technologii przełomowy. W ponad połowie (56 %) z blisko 2000 badanych firm AI wykorzystywana jest do obsługi przynajmniej jednej funkcji lub zadania. Większość respondentów zauważyło pozytywny wpływ AI na ich organizację, który przełożył się na poprawę efektywności biznesowej czy redukcję kosztów. Ponad dwie trzecie badanych spodziewa się, że ich wydatki na narzędzia oparte na sztucznej inteligencji będą rosły w najbliższych latach. Oczekiwania dotyczące rozwoju AI mają także odzwierciedlenie w inwestycjach. Według raportu Stanford AI Index 2023 w ciągu ostatniej dekady wzrosły one 18-krotnie. Źródło: Beyond.pl
Z BRANŻY
PIERWSZY W POLSCE MAGAZYN WYPOSAŻONY W SYSTEM AUTOSTORE
DSV – Global Transport and Logistics uruchomiło pierwszy w Polsce multikliencki magazyn wyposażony w system AutoStore. Obiekt zlokalizowany w Łozienicy k. Szczecina powstał z myślą o potrzebach branży e-commerce. Dzięki inwestycji operatora wzmocniona została pozycja województwa zachodniopomorskiego jako hubu logistycznego dla rynków Europy Północnej.
Serce systemu stanowi flota robotów, które wyręczają człowieka w żmudnym procesie związanym z przygotowaniem zamówienia do wysyłki, jakim jest kompletacja zawartości pacz-
ki. Roboty, które poruszają się po specjalnie przygotowanym stelażu, zajmują się podejmowaniem i transportem towarów w obrębie magazynu, wstępnie kompletując zamówienie złożone przez klientów przez Internet. Ułatwiają pracę, dostarczając produkty prosto do pracowników pakujących finalną paczkę, która następnie wydawana jest kurierowi.
Automatyzacja procesów magazynowych przynosi szereg korzyści. Po pierwsze, pracownicy zyskują czas i mogą poświęcić go na realizację innych, bardziej złożonych czynności. Po drugie, robotyzacja jest korzystna dla środowiska. System AutoStore potrzebuje znacznie mniejszej powierzchni, a co za tym idzie nawet o 60 % mniej energii elektrycznej dla obsługi tej samej liczby wolumenów co klasyczny magazyn.
Źródło: Newseria
DWIE NAGRODY DLA ROZWIĄZAŃ FIRMY PILZ
Dwa rozwiązania firmy Pilz otrzymały nagrody podczas targów SPS 2023 – czołowej wystawy poświęconej inteligentnej cyfrowej automatyzacji. Dostępny za pośrednictwem przeglądarki Safety Distance Calculator zdobył drugą nagrodę w konkursie Automation App Award. – Motywacją do stworzenia rozwiązania była chęć zapewnienia klientom wsparcia w postaci naszych kompetencji i rozwiązania dla zapewnienia bezpieczeństwa – mówi Tobias Ulmer, Product Manager odpowiedzialny za kurtyny optyczne. Narzędzie umożliwia proste i bezpieczne obliczenie odległości bezpieczeństwa dla kurtyn optycznych. Użytkownik oszczędza czas, a narzędzie pomaga mu dobrać odpowiednią kurtynę optyczną dla instalacji.
Z kolei innowacyjny system zabezpieczenia prac konserwacyjnych Key-in-pocket, gwarantujący ochronę przed niezamierzonym ponownym uruchomieniem maszyny, zdobył trzecie miejsce w konkursie Automations Best Award 2023 w kategorii najlepszych rozwiązań. W porównaniu z konwencjonalnymi systemami lockout-tagout (LOTO) zabezpieczenie procesu za pomocą Key-in-pocket jest realizowane dzięki kluczom RFID z odpowiednimi uprawnieniami i listą bezpieczeństwa w sterownikach Pilz. W pełni elektroniczne zabezpieczenie eliminuje potrzebę stosowania mechanicznych blokad i znaków ostrzegawczych.
Źródło: Pilz
INNOWACJA NAUKOWCÓW Z POLITECHNIKI KRAKOWSKIEJ –SILNIK PRZEMYSŁOWY ZASILANY WODOREM
Naukowcy z Politechniki Krakowskiej przystosowali tłokowy silnik spalinowy do zasilania wodorem. Jak podkreślił kierownik zespołu prof. Marek Brzeżański, jest to kolejna innowacja związana z badaniami nad zastosowaniem wodoru jako paliwa, które prowadzone są w tej uczelni od lat 80. XX w.
Nad adaptacją tłokowego silnika spalinowego do zasilania wodorem pracował zespół naukowców z Katedry Pojazdów Samochodowych PK. W celach badawczych został wykorzystany pięciocylindrowy przemysłowy silnik Scania.
Silnik przemysłowy z zapłonem samoczynnym musiał zostać gruntownie przebudowany do korzystania z wodoru jako paliwa. Naukowcy zaprojektowali i wykonali w pełni nowy system spalania wraz z odpowiednimi tłokami i systemem doprowadzania paliwa, układem zapłonowym,
modułami przepustnicy sterowanymi silnikiem krokowym i opr ogramowaniem silnika. Wszystkie te elementy zostały wykonane w Ka tedrze Pojazdów Samochodowych PK. – Je żeli produkcja wodoru z odnawialnych źródeł ruszy pełną parą, to w okresie przejściowym ewolucji motoryzacyjnej można stosować wodór do tłokowych silników spalinowych. Największą zaletą tego rozwiązania są korzyści dla zdrowia ludzi i ś rodowiska – brak emisji toksycznych składników spalin oraz brak emisji dwutlenku węgla – podkreśla prof. Marek Brzeżański.
Źródło: PAP Nauka w Polsce
Z BRANŻY 12 AUTOMATYKA
ASTOR DOCENIONY W JAPONII
PARTNERSTWO
PEPPERL+FUCHS Z GOOGLE
Podczas globalnego spotkania Kawasaki Robotics Global Partner’s Meeting 2023, w którym wzięło udział ponad 1000 osób z całego świata, firma ASTOR została uhonorowana nagrodą za jakość współpracy. Wyróżnienie z rąk Yasuhiko Hashimoto, CEO Kawasaki Heavy Industries odebrał Andrzej Garbacki, wiceprezes zarządu ds. robotyzacji. To historyczny moment dla krakowskiej spółki. Po raz pierwszy, od niemal dwóch dekad współpracy z Kaw asaki Robotics, firma otrzymała nagrodę na tym poziomie. Współpraca ASTOR z Kawasaki Robotics na przestrzeni lat ewoluowała, czego potwierdzeniem są nie tylko nagrody na szczeblu europejskim. W 2020 r. w Berlinie podpisana została umowa, na moc y której ASTOR stał się operatorem Kawasaki Robotics CEE Hub, w skład którego wchodzi 12 krajów z regionu CEE.
Źródło: ASTOR
Pepperl+Fuchs uzyskał certyfikat srebrnego partnerstwa Android Enterprise. Program partnerski zainicjowany przez Google jest skierowany w szczególności do firm, które opracowują, wdrażają lub oferują produkty, usługi lub rozwiązania Android Enterprise. Certyfikacja programu uwzględnia trzy filary: firmę, jej pracowników i produkty. Program szkoleń dla sprzedawców i konsultantów obejmuje szeroki zakres tematów związanych z Androidem, w tym zarządzanie urządzeniami mobilnymi i bezpieczeństwo. Partnerzy otrzymują dostęp do zasobów, narzędzi i wsparcia Google, aby lepiej integrować urządzenia z Androidem w firmach. Program obejmuje różne certyfikaty i kategorie w zależności od specjalizacji i zakresu rozwiązań oferowanych przez danego partnera oraz stawia wyższe wymagania produktom i usługom producenta w zakresie zastosowań przemysłowych.
Źródło: Pepperl+Fuchs
Z BRANŻY
REKLAMA
W POLSCE POWSTAJĄ KLUCZOWE SYSTEMY NAZIEMNEGO WSPARCIA
MISJI KOSMICZNYCH
W zadbaniu o powodzenie i bezpieczeństwo misji, jeszcze przed jej startem, kluczową rolę odgrywają urządzenia do obsługi naziemnej MGSE (Mechanical Ground Support Equipment). Ich działanie chroni przede wszystkim przed usterkami działającego w przestrzeni kosmicznej sprzętu, dzięki czemu ogranicza ryzyko strat finansowych oraz zaburzeń w prowadzonych badań. Rola MGSE polega na wspieraniu i nadzorowaniu misji kosmicznych, od momentu przygotowań na Ziemi, aż po udane zakończenie zadania w przestrzeni kosmicznej.
Urządzenia MGSE są jedną z kluczowych specjalizacji polskiego sektora kosmicznego. Wśród jego przedstawicieli jest firma Sener, której inżynierowie pracowali przy misji Euclid, gdzie odpowiedzialni byli za zaprojektowanie, wyprodukowanie i przetestowanie zestawu 13 mechanizmów do urządzeń naziemnych wspomagających montaż satelity Euclid. Był to do tej pory największy tego typu zestaw wyprodukowany w całości w Polsce. Dziś firma pracuje nad dostarczeniem nowego, rekordowego w swojej historii zestawu 15 urządzeń MGSE, do planowanej na 2029 r. misji Comet Interceptor, która ma na celu zbadanie komet i innych obiektów Układu Słonecznego, które po raz pierwszy zbliżą się do Słońca. Zdobywa także nowe kontrakty, w tym do misji ESA FORUM.
Źródło: Newseria
18 LAT DZIAŁALNOŚCI EAGLE LASERS
Pionier w dziedzinie technologii cięcia laserem fiber, firma Eagle Lasers świętuje 18-lecie istnienia. Spółka założona w 2006 r. przez Marcina Ejmę, wraz z Lidią Woźnicą, Tomaszem Woźnicą i zespołem europejskich inżynierów, nieustannie przesuwa granice wydajności w cięciu blach. W chwili powstania firma Eagle Lasers dostrzegła potencjał technologii lasera fiber jako przełomowej w branży. Szybko stała się liderem w zakresie jej wdrażania i rozwoju. – Od początku naszą misją było tworzenie najbardziej wydajnych maszyn do cięcia na r ynku. Technologia laserów fiber doskonale wpisuje się w naszą wizję, umożliwiając dostarczanie naszym klientom niezrównanej wydajności. Nie chcemy kopiować trendów, chcemy je tworzyć – mówi Marcin Ejma, CEO i założyciel firmy.
W 2008 r. firma Eagle Lasers zaprezentowała na targach EuroBLECH jeden z pier wszych systemów do cięcia lase -
rem fiber. W ciągu 18 lat stała się liderem w dziedzinie wydajnych, wielokrotnie nagradzanych laserów fiber o mocy 6 kW, 8 kW, 10 kW, 12 kW, 20 kW i 30 kW. Flagowy model iNspire to jedna z najszybszych dostępnych maszyn. Firma ma siedzibę w Wałczu oraz oddziały w Niemczech, Włoszech i Skandynawii, a jej laserowe maszyny fiber są dostarczane do ponad 25 krajów za pośrednictwem oficjalnych dystrybutorów.
Źródło: Eagle Lasers
CORAZ WIĘCEJ KOBIET WŚRÓD WYNALAZCÓW
Rośnie udział kobiet wśród twórców wynalazków. W 2023 r. stanowiły one 28 % spośród twórców zgłoszonych wynalazków w Urzędzie Patentowym RP, co w porównaniu z 2019 r. oznacza wzrost o 5 %. Jeżeli chodzi o wynalazki, w których co najmniej jednym z twórców była kobieta, to ich udział w ogólnej liczbie zgłoszonych w 2023 r. wynalazków krajowych wyniósł 40 %. Dla porównania w 2019 r. było to tylko 34 %. Kobiety najczęściej przodują w patentowaniu wynalazków z dziedziny chemii wysokogatunkowych związków organicznych (17 %), chemii materiałów podstawowych (9 %) oraz biotechnologii (9 %). Pod względem geograficznym najwięcej wynalazczyń jest w województwie mazowieckim (215) oraz lubelskim (204).
Kobiety są słabo reprezentowane w zawodzie projektanta i w tworzeniu designu. Tylko co czwarty projektant wzorów przemysłowych w UE to kobieta (24 %), podobnie jak w Polsce (25 %).
Widoczność kobiet w wynalazczości czy tworzeniu rozwiązań z zakresu własności intelektualnej jest istotny dla rozwoju innowacyjnej gospodarki. Przez ostatnie kilkanaście lat UPRP organizuje pionierską serię międzynarodowych konferencji w ramach cyklu „Innowacyjność i kreatywność kobiet”. Partnerzy wydarzenia to Światowa Organizacja Własności Intelektualnej oraz Urząd UE ds. Własności Intelektualnej.
Źródło: Urząd Patentowy RP, foto: pixabay
Z BRANŻY 14 AUTOMATYKA
DOBRE WYNIKI ENDRESS+HAUSER
Firma Endress+Hauser, specjalista w dziedzinie technologii pomiarowych i rozwiązań automatyzacyjnych, w 2023 r. zwiększyła swoją skonsolidowaną sprzedaż o 11 %, do ponad 3,7 mld euro. Szwajcarska rodzinna firma utworzyła 715 nowych miejsc pracy na całym świecie. Na koniec roku Grupa zatrudniała 16 532 pracowników. Odnotowany silny wzrost organiczny w 2023 r. firma zawdzięcza m.in. rekordowo wysokim zamówieniom złożonym na początku roku.
W ubiegłym roku Endress+Hauser obchodził 70-lecie działalności. Najważniejszym wydarzeniem był tydzień rocznicowy w Szwajcarii – 5500 pracowników wzięło udział w uroczystości w Bazylei i wspominało siedem dekad, a na Globalnym Forum Endress+Hauser ponad 800 klientów dyskutowało o tym, jak skutecznie zarządzać zrównoważoną transformacją przemysłu procesowego.
Źródło: Endress+Hauser
Zapotrzebowanie na innowacyjne technologie pomiarowe dla przemysłu rośnie również w Skandynawii. Z tego względu firma VEGA zdecydowała się na utworzenie dwóch nowych oddziałów – w Danii i S zwecji. VEGA była obecna w Skandynawii już wcześniej –od 2015 r. istnieje spółka zależna
w Nor wegii. W Szwecji i Danii VEGA była wcześniej reprezentowana przez lokalnych przedstawicieli handlowych. Utworzenie dwóch oddziałów wzmocni jej obecność na tych obiecujących rynkach. Każdy z dwóch oddziałów rozpoczyna pracę z pięcioma przedstawicielami handlowymi, dwoma pracownikami biurowymi, dwoma technikami serwisowymi, dwoma asystentami sprzedaży i kierownikiem ds. marketingu. Za ekspansję na r ynkach północnych odpowiada Jürgen Schuijren, dyrektor zarządzający VEGA Netherlands.
Źródło: VEGA
Z BRANŻY
VEGA WZMACNIA OBECNOŚĆ W SKANDYNAWII REKLAMA 6. Międzynarodowe Targi Kooperacyjne Przemysłu Narzędziowo-Przetwórczego www.innoform.pl 16-18 kwietnia 2024, Bydgoszcz W PROGRAMIE: • 16.04.2024 r. Konferencja „Recykling tworzyw w gąszczu regulacji. Jeszcze szczytna idea czy już utopia” • 17.04.2024 r. Giełda kooperacyjna dowiedz się więcej:
PROJEKTOWANIE CYFROWE Z PROSTYMI OPCJAMI WYBORU
Firma Bosch Rexroth rozszerzyła swoją ofertę prowadnic liniowych konfigurowanych w tr ybie online i ułatwiła projektowanie cyfrowe. Konfigurator internetowy obsługuje wózki o zwiększonej wytrzymałości, miniaturowe wózki kulkowe stosowane w technologiach medycznych i wózki wałeczkowe używane np. w celu przenoszenia ładunków, w branży łatwo zbywalnych towarów konsumpcyjnych (FMCG) czy przy produkcji akumulatorów. Dwa konfiguratory online dla wózków i prowadnic szynowych są obecnie połączone, dzięki czemu sugestie dotyczące wyboru odpowiedniej części wyświetlają się po jednym kliknięciu. Intuicyjny system z sugestiami dopasowanymi do konkretnych sektorów i zastosowań pozwala zaoszczędzić czas.
Firma Bosch Rexroth rozszerzyła ofertę prowadnic liniowych dostępną w konfiguratorze online. Wózki z serii HD o zwiększonej wytrzymałości są teraz dostępne również w rozmiarach 100 i 125 oraz w wersji ekstradługiej w rozmiarze 65. W tr ybie online można również konfigurować miniaturowe wózki kulkowe wykorzystywane w branży medycznej i produkcji półprzewodników, a także wózki wałeczkowe używane w celu przenoszenia ładunków, w sektorze FMCG lub przy produkcji akumulatorów.
Konfigurator szyn pozwala teraz skonfigurować nawet 15 części w sposób standardowy, co umożliwia tworzenie wieloczęściowych systemów szynowych.
Źródło: Bosch Rexroth
KOBOT CLOOS QINEO ARCBOT
Cloos wprowadza innowacyjną technologię śledzenia spoiny dedykowaną dla kobota QINEO ArcBoT. Nowy sensor prądowy, opracowany przez specjalistów Cloos we współpracy z partnerem Niederrhein Automation, rewolucjonizuje proces spawania, zapewniając operatorom wyższą precyzję i jakość spoiny.
Nowa technologia opiera się na ciągłym monitorowaniu procesu spawania przez sprawdzony sensor prądowy Cloos. Czujnik łuku kontroluje położenie palnika w stosunku do zaprogramowanej ścieżki i w razie odchyleń dokonuje automatycznej korekty. Dzięki temu zapewniona jest niezmienna, wysoka jakość spoiny, a jednoczesne spawanie i pomiar eliminują ewentualne przestoje, minimalizując straty czasu.
Użytkownicy mogą zaktualizować oprogramowanie oraz skorzystać z opcjonalnej aplikacji, co zwiększa efektywność pracy i podnosi precyzję procesu spawania. Wprowadzenie
KOMPUTER BOXER-8621AI
Spółka CSI zaprezentowała nowy komputer BOXER-8621AI wyposażony w moduł AI NVIDIA Jetson Orin Nano od AAEON. Sercem jest 6-rdzeniowy procesor Cortex-A78AE. To kompaktowe urządzenie z zakresu dedykowanych rozwiązań AI gwarantuje doskonałą wydajność obliczeniową, dochodzącą nawet do 20 TOPS AI NVIDIA Jetson Orin Nano oraz zestaw narzędzi i bibliotek programistycznych NVIDIA Jetpack SDK. BOXER-8621AI jest odpowiednim narzędziem m.in. do wdrożeń ANPR (Automatic License Plate Recognition).
BOXER-8621AI jest wyposażony w g niazdo M.2 3042/3052 B-Key dla modułów 4G, 5G, a także gniazda M.2 2242 B i M-Ke y dla dodatkowej pamięci (maks. 128 GB). Ma również opcjonalne gniazdo M.2 2230 E-Key dla Wi-Fi i Bluetooth.
śledzenia spoiny z wykorzystaniem czujnika łuku w kobotach stanowi istotny krok naprzód dla zrobotyzowanych rozwiązań spawalniczych.
Kobot QINEO ArcBoT firmy Cloos ułatwia automatyzowanie technologii spawania, otwierając drogę do robotyzacji procesów. Połączenie zaawansowanego źródła spawalniczego QINEO z wysokoprecyzyjnym kobotem firmy Doosan Robotics nie tylko odciąża pracowników, ale również zapewnia stałą i powtarzalną jakość spawania. Dzięki nowej technologii Cloos, spawanie staje się bardziej efektywne i dostępne dla każdego zakładu produkcyjnego.
Źródło: Cloos Polska
Bezwentylatorowy komputer wyposażono również w szereg interfejsów. Obejmują one porty DB-9 DB-15 dla RS-232/422/485, CANBus, FD i DIO. Obsługa LPDDR5 zapewnia pamięć systemową o wysokiej przepustowości oraz wyjątkową prędkość transmisji danych dla urządzeń peryferyjnych. Komputer BOXER-8621AI zawiera także cztery porty USB typu A (2 × USB 3.2 Gen 2, 2 × USB 2.0), port RJ45 dla gigabitowej sieci LAN oraz port video HDMI 1.4. Takie wyposażenie umożliwia podłączenie kamer i wyświetlaczy, co jest szczególnie przydatne w zarządzaniu flotą pojazdów. Źródło: CSI
16 AUTOMATYKA PRODUKTY
ŁĄCZNIKI Z PRZEGUBEM KULOWYM GN 487
ELESA+GANTER wprowadziła do oferty łączniki z przegubem kulowym GN 487, które uzupełniły uniwersalny system mocowania czujników. Nowy łącznik to kolejny produkt w ofercie firmy, który ułatwia i przyspiesza montaż oraz regulację różnego rodzaju elementów. Uniwersalny system mocowania czujników to efekt wieloletniej pracy konstruktorów firmy, wynikający z ciągłego przyglądania się potrzebom jej klientów. Najnowszy łącznik uzupełnia system o dodatkowe funkcje. Kompletne rozwiązanie pozwala na szybki montaż i regulację różnego typu czujników.
Dzięki unikalnemu zestawieniu łącznika z przegubem kulowym istnieje możliwość płynnej oraz bezstopniowej regulacji czujników, ekranów, skanerów czy np. oświetlenia.
Łączniki GN 487 ( jak wszystkie łączniki z tej grupy) charakteryzują się specjalnym kształtem otworu, który umożliwia zastosowanie ich w przypadku profili o przekroju okrągłym oraz kwadratowym np. GN 480.1.
Łącznik GN 487 został wykonany w trzech różnych wariantach: Typ Q z otworem poprzecznym, Typ A z otworem osiowym oraz Typ W z trzpieniem. Korpus łącznika wykonany został z aluminium w dwóch wersjach kolorystycznych: naturalnym o symbolu EL i czarnym o symbolu ES.
Dzięki sporemu zakresowi obrotu przegub kulowy umożliwia swobodną regulację w wielu płaszczyznach. Stopnie swobody przegubu odbierane są przez mechanizm blokujący, składający się ze śruby mocującej lub dźwigni nastawnej. Już niewielki obrót śruby dociska kulę z dużą siłą, powodując jej zablokowanie w danej pozycji. Dźwignia nastawna umożliwia obsługę blokady, bez użycia dodatkowych narzędzi.
ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o. ul. Słoneczna 42A
Stara Iwiczna, 05-500 Piaseczno tel. 22 737 70 47
e-mail: egp@elesa-ganter.com.pl www.elesa-ganter.pl
Nasze
bezpieczniki
zapewniają bezpieczeństwo ludziom, maszynom, systemom.
Niezawodnie.
SIBA Polska Sp. z o.o.
05-082 Stare Babice, ul. Warszawska 300 D tel.: 22 832 14 77, 603 567 198
e-mail: siba@siba-bezpieczniki.pl www.siba-bezpieczniki.pl
Nasze zabezpieczenie – Twoja korzyść
17 3/2024 PRODUKTY
REKLAMA
CYFROWE GŁOWICE DO WYTACZANIA OSIOWEGO
Cyfrowe głowice do wytaczania osiowego Seco Axiabore oraz Axiabore Plus wykorzystują urządzenie cyfrowe wyświetlające precyzyjne wartości przemieszczenia podczas konfiguracji.
Umożliwiają proste i spójne regulacje, praktycznie eliminując możliwość wystąpienia błędu ludzkiego. Są wyposażone w przejrzysty wyświetlacz oraz wygodne w obsłudze elementy sterujące. Bezbateryjna konstrukcja cyfrowych głowic osiowych do wytaczania Seco Axiabore i Axiabore Plus pozostaje szczelnie zabezpieczona przed pyłem i chłodziwem, a wyświetlacz cyfrowy pozwala na wykonanie 200 pomiarów na jednym ładowaniu.
Seco oferuje cyfrowe głowice do wytaczania osiowego Axiabore i Axiabore Plus w pięciu wielkościach dla zapewnienia niezrównanej wszechstronności. Średnice odpowiadają zakresowi analogowych narzędzi osiowych Seco – już od 2 mm. Głowice obsługują średnice wytaczania 2–57 mm (od 0,078 do 2,24 cala) oraz średnice rowkowania 19–96 mm (od 0,75 do 3,78 cala).
Dzięki połączeniom Graflex, Seco-Capto i HSK-A63 głowice te pozwalają wykonywać otwory o precyzji średnicy IT5 i gładkości powierzchni na poziomie Ra 0,6. Głowice Axiabore obsługują średnice wytaczania precyzyjnego 2–20 mm (od 0,078 do 0,78 cala). W przypadku średnic 6–108 mm (od 0,236 do 4,25 cala) należy wybrać głowice wielofunkcyjne Axiabore Plus.
Źródło: Seco Tools
CZUJNIK MAPOWANIA CIŚNIENIA 7800
W ofercie WObit jest dostępny nowy czujnik mapowania ciśnienia Tekscan, zaprojektowany do pomiarów ciśnienia powierzchni stykowych w pracach badawczo-rozwojowych i produkcji akumulatorów.
System ten zapewnia klientom wgląd w stosowane rozwiązania, identyfikując potencjalne problemy w projektowaniu baterii, prowadząc do lepszego, bezpieczniejszego i bardziej niezawodnego magazynowania energii.
Czujniki Tekscan są znane z efektywnego pomiaru ciśnienia w trudno dostępnych miejscach. W oparciu o obszerne opinie klientów, czujnik model 7800 został zaprojektowany tak, aby pasował wszędzie tam, gdzie producenci baterii muszą mierzyć zmiany ciśnienia: między ogniwami w celu walidacji pod-
CZYTNIK KODÓW 1D/2D I DPM
Czytnik kodów kreskowych V460-H firmy Omron Automation ustanawia nowe standardy w tej klasie urządzeń. Może on znaleźć zastosowanie w sektorze motoryzacji, lotnictwa i logistyki. Oferuje zaawansowane funkcje odczytu wszelkiego rodzaju kodów kreskowych i oznaczeń DPM (Direct Part Marks), również na powierzchniach sprawiających trudność standardowym czytnikom.
Jego kluczową zaletą jest automatyczna regulacja ostrości, umożliwiająca dostosowanie parametrów optyki do różnych rozmiarów i kształtów powierzchni oraz typów oznaczeń. Dzięki temu użytkownicy nie muszą kupować wielu urządzeń, ani komplikować procesu przez reprogramowanie. Czytnik jest również wyposażony w inteligentny system oświetlenia, automatycznie dobierający najbardziej odpowiedni typ i kolor
czas procesu formowania i testów cyklicznych oraz między modułami do pomiaru ciśnienia między ogniwami. Służy również do wskazywania krytycznych miejsc w akumulatorze w celu ciągłego monitorowania i optymalizacji systemów zarządzania akumulatorem.
Tekscan zapewnia wgląd w ciśnienie w dowolnym miejscu na dowolnym etapie projektowania lub produkcji baterii. Nowy model 7800 został specjalnie zaprojektowany, aby zmieścić się w tych miejscach, jednocześnie umożliwiając łatwiejsze umieszczenie elektroniki zbierającej dane. Model 7800 jest najnowszym dodatkiem do szerokiego asortymentu gotowych czujników Tekscan kompatybilnych z flagowym systemem I-Scan. Źródło: WObit
światła do konkretnych warunków pracy. Umożliwia odczyt kodów 1D/2D nawet z odległości 254 mm.
V460-H zawiera port Ethernet PoE (IEEE 802.3af), co pozwala na łatwe i tanie połączenie jednym kablem Ethernet, służącym zarówno do zasilania, jak i do komunikacji. Ponadto jest kompatybilny z różnymi systemami komunikacji Fieldbus, w tym EtherNet/IP i Profinet. Konfiguracja i monitoring w czasie rzeczywistym odbywają się z poziomu przeglądarki internetowej za pomocą interfejsu użytkownika Omron WebLinkHH, bez potrzeby instalowania dodatkowego oprogramowania.
Źródło: OMRON
18 AUTOMATYKA PRODUKTY
SYSTEM OCHRONY
PRZECIWPRZEPIĘCIOWEJ
PROFICY OPERATIONS HUB
System ochrony przeciwprzepięciowej M-LB-4000 od Pepperl+Fuchs zapewnia modułową ochronę linii sygnałowych do poziomu SIL 3. Składa się on z wymiennego, wtykowego modułu ochronnego i modułu bazowego, który umożliwia kontynuację pracy instalacji podczas wymiany. Dzięki dwukanałowej konstrukcji zapewnia większą dostępność instalacji bez potrzeby ponownego okablowania.
M-LB-4000 monitoruje stan awaryjny różnych barier przeciwprzepięciowych, współpracując z maksymalnie 50 modułami. Wykorzystywane w systemie komponenty są kompaktowe, mają szerokość 6 mm, co pozwala oszczędzić miejsce w szafie sterowniczej i ułatwia modernizację bez zmian w układzie przestrzennym. System zawiera funkcje odłączania pętli i wskaźniki statusu dla łatwego monitorowania oraz serwisowania. Źródło: Pepperl+Fuchs
Proficy Operations Hub produkcji GE V ernova (uprzednio GE Digital) jest wszechstronnym klientem webowym, agregującym i wiz ualizującym dane z różnych źródeł, dzięki czemu może stanowić jedno źródło wiarygodnej wiedzy o produkcji.
Umożliwia bezkodowe tworzenie przejrzystych raportów i użytecznych dashboardów i wykresów z wykorzystaniem natywnego języka HTML5 na podstawie danych m.in. z maszyn i urządzeń, systemów SCADA, przemysłowych historianów, systemów MES (także innych niż rodzina oprogramowania Proficy) oraz bazy danych SQL, czy systemów ERP.
Proficy Operations Hub dostarcza tym samym łatwych do analizy informacji, osadzonych w odpowiednim kontekście, dostępnych w dowolnym miejscu i czasie dla wszystkich pracowników, którzy tego potrzebują, umożliwiając monitorowanie i sterowanie procesem, analizowanie i generowanie raportów. Jest tym samym rozwiązaniem wspierającym proces cyfrowej transformacji w przemyśle.
Źródło: Vix
PRODUKTY
REKLAMA
MIERNIK DWUTLENKU WĘGLA UNI-T A37
Miernik dwutlenku węgla Uni-T A37 to funkcjonalne urządzenie wyraźnie pokazuje zawartość CO2 oraz temperaturę i wilgotność, a także datę i godzinę.
Uni-T A37 może być stosowany w domach, centrach handlowych, biurach, pojazdach, stacjach, laboratoriach, pomieszczeniach czystych, szklarniach oraz magazynach CO2, co podkreśla jego wszechstronność. 3-calowy duży ekran LCD HD to serce monitora, które w przejrzysty sposób prezentuje wszystkie kluczowe informacje. Jasny i czytelny wyświetlacz gwarantuje łatwość odczytu danych w każdych warunkach. Miernik jest wyposażony w system ostrzegania, który aktywuje się, gdy poziom CO2 przekroczy 1000 ppm. Odświeżane dane co 3 s sprawiają, że monitor reaguje natychmiast, emitując
dźwięk i zmieniając podświetlenie na czerwone, co zwiększa świadomość użytkownika o potencjalnym zagrożeniu.
Sześć rodzajów ikon umożliwia szybkie i intuicyjne zrozumienie informacji o aktualnej jakości powietrza. Jest to szczególnie przydatne w szybkiej ocenie środowiska bez potrzeby zagłębiania się w konkretne wartości. Wykorzystanie profesjonalnej technologii niedyspersyjnej podczerwieni (NDIR) zapewnia niezrównaną szybkość i dokładność pomiarów. Wbudowany akumulator litowo-polimerowy o pojemności 1500 mAh i napięciu 3,7 V, wraz z układem ochrony zasilania, gwarantuje długotrwałe i bezpieczne użytkowanie urządzenia.
Źródło: Conrad
TANIE WÓZKI DO SZYN GIĘTYCH
Nowe wózki drylin econ firmy igus, przeznaczone do prostych zadań z zakresu regulacji i pozycjonowania, są formowane wtryskowo z granulatu iglidur ECO P, pochodzącego z recyklingu, dzięki czemu kosztują mniej niż 20 % ceny ich frezowanych odpowiedników z aluminium. Dzięki ruchomym łożyskom, bez problemu radzą sobie również z pokonywaniem zakrętów na szynach giętych z aluminium. Stanowią ekonomiczną alternatywę dla prowadnic liniowych z serii igus drylin, co wynika z faktu, że nie są frezowane ze stali lub aluminium, ale formowane wtryskowo
z polimerów. Mniej czasochłonna produkcja wielkoseryjna z wykorzystaniem jednej formy zmniejsza koszty wózka liniowego o rozmiarze 0630 ze 112 do 21 euro, co stanowi oszczędność o ponad 80 %.
Wózek, poruszając się po szynie, wykorzystuje smary stałe, zintegrowane z polimerem ślizgu. Wózek drylin econ umożliwia również poruszanie się po łukach. Firma igus produkuje zarówno proste, jak i gięte wersje szyn liniowych z anodowanego aluminium. Polimerowe łożyska do wózków dopasowują się do geometrii szyny za pomocą ruchomych czasz kulistych. Nawet podczas pokonywania łuków, ruch jest płynny i cichy, co jest szczególnie ważne m.in. w automatach sprzedających.
Źródło: igus
KOMPAKTOWE RĘCZNE SPAWANIE ŁUKOWE
Firma Fronius wprowadziła na r ynek serię urządzeń Ignis 150 i Ignis 180, kompaktowe modele w klasach mocy 150 A i 180 A zapewniają precyzyjne ręczne spawanie łukowe. Oba modele są też dostępne w wariancie TIG. Ignis 150 i 180 są w stanie zagwarantować niezawodny łuk spawalniczy nawet przy wahaniach napięcia, w tr ybie pracy generatora lub z przewodami doprowadzającymi o długości nawet 100 m. Zintegrowana technologia PFC (Power Factor Correction) optymalnie wykorzystuje istniejące napięcie sieciowe, poprawiając w ten sposób współczynnik mocy. Z jednej strony sprawia to, że Ignis jest bardzo energooszczędny, z drugiej zaś zwiększa zasięg dzia-
łania spawaczy, którzy mogą wykonywać doskonałej jakości spoiny także przy długich przewodach zasilających.
Rozpoczęcie spawania ułatwiają takie funkcje, jak SoftStart, HotStart i TrackingArc. Funkcję SoftStart opracowano specjalnie z myślą o elektrodach zasadowych, które wymagają niewielkiego prądu spawania. Z kolei funkcja HotStart początkowo zwiększa prąd na ułamek sekundy, aby łatwiej dochodziło do zajarzenia elektrody, co jest bardzo pomocne przy spawaniu elektrodami rutylowymi i celulozowymi. TrackingArc działa jak latarka, pomagając odnaleźć właściwą pozycję startową.
Źródło: Fronius
20 AUTOMATYKA PRODUKTY
ŚLIZGACZE PROFILOWE
DO SZEROKIEGO ZAKRESU ZASTOSOWAŃ
Wytrzymałe ślizgacze profilowe norelem nadają się do wszelkiego rodzaju zastosowań obejmującego m.in drzwi przesuwne, szuflady, szyny ślizgowe czy wózki liniowe.
Korpus nowych ślizgaczy jest wykonany z wytrzymałego odlewu cynkowego, co ogranicza zużycie podczas ruchu liniowego aluminiowych prowadnic z rowkiem 8 mm. Po wprowadzeniu w rowek ślizgacz profilowy tworzy solidny ślizg wraz z łożyskiem ślizgowym. Dodatkowo zatrzaskiwane elementy ślizgowe z tworzywa sztucznego zapewniają płynny, liniowy ruch profili aluminiowych.
Zapobiegając gromadzeniu się brudu i zanieczyszczeń, ślizgacze nie wymagają dodatkowego smarowania w celu zapewnienia płynnej pracy. Oznacza to, że ślizgacze profilowe mogą być stosowane także w wymagających środowiskach pracy w obecności zapylenia, wilgoci i zanieczyszczeń. Elementy dodatkowe można mocować do ślizgacza profilowego za pomocą dołączonych nakrętek M6 zgodnych z normą DIN 439, przy maksymalnym dopuszczalnym obciążeniu wynoszącym 50 N.
Ślizgacze profilowe norelem są dostępne w wersji z rękojeścią nastawną wykonaną z tworzywa sztucznego wzmocnionego włóknem szklanym. Za pomocą rękojeści można dociągnąć do profilu aluminiowego blok ślizgowy znajdujący się pośrodku ślizgacza, co uniemożliwia przesuwanie się systemu ślizgowego. Przy momencie dokręcania rękojeści o wartości 15 Nm powstaje siła mocująca 600 N.
Źródło: norelem
WYŁĄCZNIK
BEZPIECZEŃSTWA, TELEMECANIQUE
Wyłączniki bezpieczeństwa Telemecanique XCSLF to metalowe przełączniki wyposażone w głowicę rewolwerową obsługiwaną kluczem, zapewniającą większe bezpieczeństwo. Dwa styki normalnie zamknięte (NC) i jeden styk normalnie otwarty (NO) zapewniają powolne wyłączenie i rozłączenie przed wykonaniem operacji, a tym samym zwiększa bezpieczeństwo. Styki elektromagnesu mają tę samą konfigurację, co zwiększa niezawodność. Dzięki trzem wejściom kablowym z gwintem M20 × 1,5 przełączniki te obsługują kable o średnicach zewnętrznych w zakresie od 7 mm do 13 mm. Ich mechanizm blokujący elektromagnes zapewnia blokowanie po zasileniu i odblokowanie po odłączeniu zasilania elektromagnesu, zapewniając bezpieczną pracę. Przystosowane są do napięcia zasilania 24 V z tolerancją od 10 % do 15 %. Wszechstronne połączenia elektryczne za pomocą zacisków sprężynowych obsługują kable o różnych wymiarach.
PRZEMIENNIK SERWO I750
Firma Lenze poszerzyła swoją ofertę o nowy przemiennik serwo: i750 w wersji szafowej. W ser wo przemienniku i750 cabinet zastosowano rozwiązania wymagane do precyzyjnego i dynamicznego sterowania ruchem w złożonych aplikacjach wieloosiowych. Rozszerzone funkcje bezpieczeństwa i technologia jednokablowa zmniejszają nakłady związane z okablowaniem i sterowaniem. Inteligentne funkcje oparte na danych oraz IIoT pozwalają realizować innowacyjne koncepcje kontroli ruchu.
Jako oś pojedyncza lub podwójna urządzenie i750 cabinet z odpowiednim zasilaniem spójnie komponuje się z systemem automatyzacji Lenze. Mocne strony widoczne są w pracy zespołowej z systemami sterowania Lenze oraz FAST Application Software Toolbox w licznych aplikacjach. Skalowalna oferta sprzętu, oprogramowania, usług inżynieryjnych oraz usług cyfrowych wspomaga realizację spójnych systemów automatyzacji – począwszy od chmur y aż po wał napędowy.
Charakterystycznymi cechami urządzenia są: zintegrowany system DC, niewielka szerokość konstrukcyjna od 50 mm, moduły osi o wielokrotnej zdolności przeciążeniowej na wypadek wyjściowych prądów szczytowych mieszczących się w zakresie 5–64 A, a w przypadku osi podwójnych – do 32 A, zintegrowane bezpieczeństwo funkcjonalne i technologia jednokablowa (OCT) oraz funkcja autotuningu na potrzeby prostych i szybkich ustawień kontrolera.
Źródło: Lenze
Wieloosiowy przemiennik częstotliwości
8 napędów z STO SIL3
Zwrot energii hamowania
Realne oszczędności wdrożenia i użytkowania
Źródło: DYNAMOTION
www.eldar.biz
21 3/2024 PRODUKTY
REKLAMA
PRZETWORNIKI
WARTOŚCI GRANICZNYCH
Turck powiększa serię przetworników IM(X)12 o warianty OSC (onsite configuration) z możliwością parametryzacji za pomocą przełączników obrotowych. Wartości graniczne przetworników mogą być teraz łatwo programowane w miejscu pracy za pomocą śrubokręta. Dostępne w ramach serii IMX przetworniki prędkości i temperatury oraz wskaźniki wartości granicznej prądu/napięcia są szczególnie przydatne w aplikacjach autonomicznych pracujących bez infrastruktury systemowej, która umożliwiałaby programowanie parametrów z centralnej lokalizacji. W ramach nowej oferty firma dostarcza warianty standardowe IM12-OSC
IM(X)12
oraz przeznaczone do pracy w strefach zagrożonych wybuchem (IMX12-OSC).
Moduły IM(X)12 w wariantach OSC oferują wszystkie funkcjonalności, dostępne w wersjach podstawowych IM12 i IMX12. Są kompatybilne z wymogami SIL 2 i uzyskały zatwierdzenie do zastosowań na tych samych rynkach. IMX12 charakteryzuje się szerokością montażową 12,5 mm i może być stosowany w obszarach ATEX Zone 2. Zawiera połączenia sygnałowe wyprowadzone na terminalach śrubowych lub sprężynowych oraz tylne złącze Powerbridge do opcjonalnego zasilacza.
Obecnie w ofercie firmy Turck są trzy pierwsze modele jednokanałowe: IM(X)-FI do monitorowania prędkości obrotowej, IM(X)-TI do pomiaru temperatury oraz IM(X)-AI do monitorowania wartości granicznych prądu i napięcia.
Źródło: Turck
RADAROWY CZUJNIK ODLEGŁOŚCI R1D
Radarowy czujnik odległości R1D od ifm electronic gwarantuje niezawodny pomiar odległości nawet przy słabej widoczności. Dzięki różnym trybom pracy można go dopasować do konkretnych zastosowań.
Czujnik odległości R1D wykr ywa obiekty za pomocą skupionej wiązki radarowej. Duży zasięg i szeroki zakres temperatury pozwalają na jednoczesne wykrywanie pozycji, kierunku ruchu, odległości i prędkości nawet w najbardziej niesprzyjających warunkach. Intuicyjna konfiguracja oparta na precyzyjnej rozdzielczości w zakresie milimetrowym i wizualizacja danych pomiarowych są możliwe na poziomie IT za pomocą oprogramowania ifm Vision Assistant lub ifm moneo. Można w nich wizualizować wiele obiektów w tym samym czasie.
Dzięki odpowiedniemu zaprojektowaniu, różnym trybom pracy, dużemu zasięgowi, odporności na wibracje i wstrząsy, czujnik radarowy dokładnie wykrywa obiekty. Niezależnie od tego, czy przeszkadza deszcz, śnieg, silny wiatr czy ekstremalne zapylenie, to wydajna technologia sensora funkcjonuje bezbłędnie. Aby zapewnić maksymalną elastyczność, czujniki radarowe są dostępne z częstotliwością bazową 60 GHz lub 77 GHz. Urządzenie odpowiada za monitorowanie otoczenia i unikanie kolizji.
Źródło: ifm electronic
BLOKADY BEZPIECZEŃSTWA Z CERTYFIKATAMI ATEX I IECEX
Firma steute zaprezentowała nową serię blokad bezpieczeństwa Ex STM 515 w wykonaniu przeciwwybuchowym z certyfikatami ATEX i IECEx. Zadaniem tych urządzeń jest ryglowanie drzwi ochronnych i klap konserwacyjnych do momentu zatrzymania ruchu maszyn. Realizują one te zadania, co jest typowe dla produktów steute klasy Extreme, w niesprzyjających warunkach środowiskowych i strefach zagrożonych wybuchem.
Blokady Ex STM 515 są produkowane w solidnych obudowach z odle wanego ciśnieniowo aluminium, zapewniających dużą trwałość nawet w ekstremalnych warunkach pracy. Wielowarstwowe powłoki (pasywacja, podkład, malowanie proszkowe) pozwoliły uzyskać stopień ochrony IP66/67.
Połączenia elektryczne są dobrze chronione wewnątrz przedziału kablowego.
Kolejną zaletą blokad Ex STM 515 jest możliwość ustawiania głowicy w czterech krokach co 90°. Zwiększa to elastyczność montażu, co w połączeniu z małogabarytową konstrukcją sprawia, że produkty te są bardzo wszechstronne.
Blokady serii Ex STM 515 uzyskały dopuszczenia ATEX/IECEx w strefach Ex 1 i 2 (gaz), a także Ex 21 i 22 (pył). Mogą być stosowane w drzwiach ochronnych i klapach konserwacyjnych w mieszalnikach i maszynach przesiewających, a także w obszarach pakowania towarów sproszkowanych lub pylących.
Źródło: steute
22 AUTOMATYKA PRODUKTY
NOWE PRODUKTY DO RODZINY SLIM
Firma Makino to dostawca Slim3n – należącej do najbardziej elastycznych obrabiarek ze stożkiem o wielkości 30. Stożek HSK i jeden z najlepszych na r ynku współczynników stosunku przejazdu w osi X do szerokości maszyny zapewniają wysoką wydajność w przeliczeniu na metr kwadratowy hali produkcyjnej.
Obecnie Makino opracowała model Slim5n z 30 % większym obszarem roboczym w maszynie o szerokości większej zaledwie o 200 mm. Głębokość i wysokość maszyny pozostają takie same jak w modelu poprzednim. Slim5n zapewnia wysoki stopień elastyczności, dzięki użyciu wrzeciona o prędkości 8 000 obr./min do zastosowań z wysokim momentem obrotowym i standar-
dowego wrzeciona o prędkości obrotowej 16 000 obr./min, oba z interfejsem HSK-A50 w celu maksymalizacji niezawodności procesu i sztywności.
Nowa maszyna z rodziny Slim jest dostępny w dwóch różnych konfiguracjach, aby zaspokoić specyficzne potrzeby dwóch określonych grup użytkowników. Jeden z modeli dysponuje dwoma obszarami obróbki, jeden do frezowania, a drugi do toczenia – oba na tym samym stole. Maszyna ta, przeznaczona ogólnie dla zakładów obróbkowych, zmniejszy złożoność procesu, co jest szczególnie ważne dla mniejszych firm.
Źródło: Makino
ZAAWANSOWANE ŚRUBY KULOWE OD NSK
Firma NSK wprowadza na r ynek zaawansowane śruby kulowe z serii HTF-SRM, która obejmuje szybkobieżne i odporne na wysoką temperaturę wersje przeznaczone do napędów o dużym obciążeniu. Ten nowy, innowacyjny produkt stanowi optymalne rozwiązanie do elektrycznych wtryskarek, których zadaniem jest wytwarzanie dużych ilości cienkościennych komponentów w szybkich cyklach produkcyjnych. Śruby kulowe
niczenia standardowych tworzyw sztucznych. Zastosowanie materiałów odpornych na wysoką temperaturę do uszczelnień śrub kulowych i komponentów żywicznych stanowi dodatkowe wsparcie.
HTF-SRM osiągają najwyższy w branży poziom prędkości i wytrzymałości na wysoką temperaturą dzięki zastosowaniu nowo opracowanego systemu recyrkulacji RM firmy NSK oraz materiałów i części odpornych na temperaturę.
System recyrkulacji SRM zapewnia płynny nawrót kulek i lepszą odporność na wysoką temperaturę, przełamując ogra-
Dzięki udoskonaleniom dopuszczalna wartość d-n (średnica wału × prędkość obrotowa) wynosi 200.000, co stanowi wzrost o 40 % w porównaniu ze standardowymi, szybkobieżnymi śrubami kulowymi HTF-SRC firmy NSK. Co więcej, maksymalna temperatura robocza wynosi 90 °C, a chwilowa maksymalna temperatura nawet 100 °C, przy czym obie te wartości są o 20 °C wyższe niż w przypadku standardowych produktów NSK.
Źródło: NSK Europe
PLATFORMA DO ZARZĄDZANIA ZASOBAMI
Firma ABB opracowała kompleksową platformę do zarządzania zasobami, umożliwiającą weryfikację i monitorowanie stanu oprzyrządowania w branżach wodno-kanalizacyjnej, chemicznej i wydobywczej. ABB Ability SmartMaster zdalnie gromadzi, analizuje i weryfikuje dane diagnostyczne z przyrządów, bez przerywania bieżących zadań pomiarowych. Platformę można stosować z wieloma przyrządami firmy ABB i innych producentów, takimi jak przepływomierze, mierniki poziomu oraz czujniki temperatury i ciśnienia. Dostępna jako rozwiązanie lokalne lub oparte na chmurze, wysyła przegląd zasobów bezpośrednio na telefon, tablet lub inne urządzenie użytkownika.
SmartMaster oferuje duże możliwości w zakresie optymalizacji i konserwacji sprzętu, dostarczając operatorom instalacji danych o stanie przyrządów oraz pozwalając z wyprzedzeniem zidentyfikować wszelkie potencjalne problemy, które mogą
mieć wpływ na wydajność pomiarów lub skutkować nieplanowanymi przestojami. SmartMaster dostarcza informacje w formie kalendarza oraz raportu analitycznego, uwzględniającego scenariusze awarii. Stanowi element składowy cyfrowego pakietu rozwiązań ABB Measurement & Analytics do optymalizowania pracy zakładów przemysłowych. W skład pakietu wchodzą aplikacje ABB Ability Smart Device Manager, ABB Ability Verification oraz ABB Ability SmartMaster.
Źródło: ABB
23 3/2024 PRODUKTY
Europa spotyka się
na Forum CETEF’24
W maju odbędzie się Forum CETEF, które w ciągu 10 lat istnienia ugruntowało swoją pozycję wydarzenia technologicznego na skalę europejską. O szczegółach tegorocznej edycji opowiada dr Zygmunt Krasiński, prezes Polskiej I zby Gospodarczej Zaawansowanych Technologii IZTECH.
ROZMOWA 24 AUTOMATYKA
Już wkrótce odbędzie się czwarta edycja Środkowoeuropejskiego Forum Technologicznego CETEF. Jakie instytucje – poza Polską Izbą Gospodarczą Zaawansowanych Technologii IZTECH – są twórcami wydarzenia?
CETEF to kluczowe międzynarodowe przedsięwzięcie organizowane od 2014 r. przez Polską Izbę Gospodarczą Zaawansowanych Technologii IZTECH oraz Naczelną Organizację Techniczną – Federację Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych. Wydarzenie odbywa się pod patronatem Parlamentu Europejskiego i pod auspicjami Komisji Europejskiej, we współpracy z uczelniami, instytutami badawczymi i przemysłem wysokich technologii. IV Środkowoeuropejskie Forum Technologiczne CETEF odbędzie się w Krakowie w dniach 20–21 maja 2024 r., a współorganizatorami są Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica, Uniwersytet Jagielloński i Prezydent Miasta Krakowa.
Czy może Pan przybliżyć cele i założenia Forum CETEF?
Celem jest stworzenie międzynarodowej platformy do dyskusji nad polityką europejską w zakresie rozwoju dziedzin techniki mających decydujące znaczenie dla sukcesu transformacji cyfrowej i energetycznej, a także zwiększenie udziału i roli krajów leżących w naszej części Europy w realizacji europejskich programów rozwoju i kształtowaniu europejskiej polityki technologicznej.
Głównym założeniem jest zaprezentowanie potencjału technologicznego regionu oraz promocja Polski jako atrakcyjnego i solidnego partnera technologicznego w zakresie realizacji projektów rozwojowych Unii Europejskiej, jak również inspirowanie partnerstw i sieci współpracy do realizacji dużych projektów europejskich w zakresie wysokich technologii. Oczekuje się, że Forum przedstawi nowe pomysły i propozycje mające na celu realizację europejskiej agendy naukowo-technologicznej na lata 2025–2030.
Jakie tematy będą w centrum uwagi podczas tegorocznej edycji? Organizowane co k ilka lat Forum CETEF zyskało już rangę znaczącego
wydarzenia gospodarczego i technicznego. W kolejnych jego edycjach wzięło udział ponad 4000 uczestników reprezentujących 19 krajów Europy Środkowej i Wschodniej, w tym komisarze europejscy, wicepremierzy i ministrowie odpowiedzialni za rozwój technologiczny oraz szefowie wielkich koncernów technologicznych, jak Siemens, Philips, Bosch czy Volkswagen. Fakt, że Forum CETEF jest organizowane w Polsce, w znaczącej mierze przyczynia się do postrzegania polskiego przemysłu i polskiego potencjału intelektualnego jako istotnego czynnika rozwoju unijnej gospodarki. Tematem przewodnim tegorocznej edycji i jednocześnie jednym z najważniejszych problemów, które będą przedmiotem obrad CETEF w najbliższych latach, będą innowacyjne technologie dla skutecznego przeprowadzenia procesu transformacji energetycznej. Ważnym elementem Forum będą sesje networkingowe, mające na celu szerokie włączanie naszego regionu we wspólne przedsięwzięcia i projekty europejskie.
Wielkim zainteresowaniem na Forum CETEF cieszą się zawsze sesje tematyczne. Jakie przewidziano w tym roku?
Tradycyjnie Forum będzie trwało dwa dni. Pierwszy dzień to całodniowa Konferencja Plenarna z udziałem przedstawicieli Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego oraz ministerstw i agencji rządowych ds. badań, innowacji i polityki przemysłowej. Konferencja będzie poświęcona dyskusji na temat roli krajów Europy Środkowej w realizacji europejskiej polityki energetycznej poprzez badania i innowacje, a także europejskich i krajowych programów wspierających transformację energetyczną przemysłu. Odbędzie się również debata na temat roli krajów z naszego regionu w realizacji programu Horyzont Europa oraz przygotowań do kolejnego, 10. Programu Ramowego Badań i Innowacji UE. Z kolei w drugim dniu Forum przewidziano dziewięć konferencji dziedzinowych w następujących obszarach: Innowacyjne Technologie Transformacji Energetycznej; Innowacje w Automatyce, Robotyce i Sztucznej
WAŻNYM ELEMENTEM FORUM BĘDĄ
SESJE NETWORKINGOWE, MAJĄCE NA CELU SZEROKIE WŁĄCZANIE NASZEGO REGIONU WE WSPÓLNE PRZEDSIĘWZIĘCIA
I PROJEKTY EUROPEJSKIE.
Jakie firmy będą obecne na Forum? Partnerem Strategicznym Forum i współor ganizatorem konferencji dziedzinowej w zakresie innowacyjnych technologii transformacji energetycznej jest spółka Orlen. Mając na uwadze promocję polskiego sektora wysokich technologii, przewidujemy udział wielu firm krajowych r eprezentujących różne dziedziny technologiczne, takich jak Wasko, WB Electronics, EC Grupa, Atende, Adamed Pharma, Ryvu Therapeutics, United Robots, Medisensonic czy ITTI. Zaprosiliśmy również przedstawicieli globalnych koncernów technologicznych, takich jak np. KUKA, w dziedzinie automatyzacji i robotyzacji procesów produkcyjnych.
Inteligencji; Nowe Horyzonty Technologiczne; Technologie kosmiczne i satelitarne; Cyrkularne procesy produkcyjne w przemyśle metali nieżelaznych; Zielone i innowacyjne technologie i przemysł; System weryfikacji technologii środowiskowych ISO 14034 szansą na przyspieszenie zielonej transformacji dzięki innowacjom; Nowe horyzonty dla technologii rolno-spożywczych; Innowacje społeczne w technologiach oraz Ochrona własności intelektualnej w sektorze wysokich technologii. Organizatorami tych konferencji są czołowe instytucje krajowe, w szczególności uczelnie i instytuty krakowskie, we współpracy z partnerstwami i sieciami europejskimi oraz firmami wysokich technologii. Na podkreślenie
Fot. IZTECH 25 3/2024 ROZMOWA
DR ZYGMUNT KR ASIŃSKI
Kierownik Centrum Projektów Badawczych UE w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki PAN i Prezes Polskiej Izby Gospodarczej Zaawansowanych Technologii. Absolwent i wieloletni pracownik Wydziału Elektroniki Politechniki Warszawskiej. Stypendysta Rządu Japońskiego (1992–1994, Nihon University, Tokio). Wielokrotnie nagradzany specjalista w dziedzinie optoelektroniki światłowodowej. Przez szereg lat związany z sektorem bankowym. Główny obszar jego działalności to rozwój przełomowych technologii i współpracy międzynarodowej w obszarze badań i innowacji. Jako dyrektor Krajowego Punktu Kontaktowego dla programu Horyzont 2020 (2014–2020) działał aktywnie na rzecz zintegrowania środowiska i zwiększenia udziału Polski w Hor yzoncie 2020 i Hor yzoncie Europa. Ma wieloletnie doświadczenie w pracach gremiów międzynarodowych i reprezentowania stanowiska Polski. Odpowiadał za zarządzanie portfelem ponad 140 projektów realizowanych w ramach Programów Ramowych UE. Jest doradcą, trenerem i autorem wielu publikacji w obszarze zarządzania B+R. Audytor w ramach International Visibility Project. Współautor stanowiska sektora wysokich technologii do New European Innovation Agenda (2022). Współzałożyciel Krajowej Rady Koordynatorów Projektów Badawczych i wieloletni członek European Association of Research Managers and Administrators.
zasługuje fakt, że od kilku edycji dużym zainteresowaniem na Forum cieszy się tematyka innowacji w automatyce, robotyce i sztucznej inteligencji. W tym roku organizatorem tej konferencji jest Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów, a patronat medialny objął miesięcznik Automatyka i portal AutomatykaOnline.pl. Dziękujemy za współpracę – jest ona ważna, ponieważ nasze wydarzenie to efekt wspólnego działania wielu partnerów reprezentujących środowisko wysokich technologii.
Jakie wydarzenia dodatkowe są zaplanowane?
Kładziemy szczególny nacisk na wykorzystanie ogromnego potencjału, jaki tkwi w młodym pokoleniu innowatorów. Wydarzeniem towarzyszącym pierwszego dnia Forum będzie druga edycja Dnia Młodego Naukowca. Wezmą w niej udział młodzi naukowcy i doktoranci realizujący projekty B+R w obszarze technologii warunkujących rozwój Przemysłu 4.0 i transformacji energetycznej. W przygotowanie CETEF’24 włączyły się organizacje samorządu studenckiego, doktoranci i środowisko start-upów. Zwieńczeniem Forum będzie międzynarodowy Horizon Europe Matchmaking Event, zorganizowany przez Branżowe Punkty Kontaktowe dla programu Horyzont Europa. Będzie on okazją do spotkań face-to-face, które dają szansę znalezienia partnerów międzynarodowych i omówienia pomysłów na wspólne projekty oraz budowanie konsorcjów.
Czy w ramach wydarzenia planowane są wizyty studyjne?
Tak. W tym roku do agendy Forum włączyliśmy trzy takie wizyty w krakowskich centrach badań i innowacji: Narodowym Centrum Promieniowania Synchrotronowego Solaris Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademickim Centrum Komputerowym Cyfronet AGH oraz Center for European Union Computational Personalized Medicine SANO, ustanowionym w ramach projektu Teaming of Excellence i współfinansowanym z programu Horyzont 2020. Wizyty zaplanowane są w pier wszym dniu Forum, po południu.
Jacy goście specjalni pojawią się na tegorocznym Forum?
Tradycją CETEF jest osobisty udział Komisarza UE odpowiadającego za innowacje i badania naukowe. W tym roku przewidujemy udział Iliany Ivanovej – Komisarza UE ds. innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży, Cristiana-Silviu Buşoi – Przewodniczącego Komitetu Przemysłu, Badań i Energii Parlamentu Europejskiego oraz prof. Jerzego Buzka – byłego Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego, Prezesa Rady Ministrów i Przewodniczącego Rady IZTECH, a także przedstawicieli instytucji rządowych i wybitnych przedstawicieli nauki i przemysłu z 16 krajów Europy Środkowej. Wśród nich będą przedstawiciele partnerstw i organizacji europejskich, w tym Antonio Novo Guerrero – prezydent European Clusters Alliance oraz Tomasz Psonka – dyrektor ds. badawczych na region Centralnej Europy w Elsevier.
Kiedy upływa termin zgłoszeń i w jaki sposób można zgłaszać udział? Rejestracja na Forum i poszczególne konferencje dziedzinowe, Matchmaking Event oraz pozostałe wydarzenia towarzyszące, będzie odbywała się przez stronę internetową www.cetef.eu. Rozpocznie się około Świąt Wielkanocnych i zakończy około 10 maja. Udział w CETEF’24 jest bezpłatny. Dla posiadaczy kart Premium przygotujemy specjalną strefę spotkań, gdzie serwowane będą kawa i lunch.
Zapraszamy do współpracy potencjalnych partnerów Forum, zarówno naukowych, jak i prz emysłowych, partnerów medialnych oraz partnerów projektowych, czyli konsorcja europejskie realizujące innowacyjne projekty wpisujące się w t ematykę CETEF’24. Nasi partnerzy mogą włączyć się bezpośrednio w przygotowanie konferencji dziedzinowych i zaprezentować swoje innowacyjne produkty, usługi i rozwiązania technologiczne w części wystawowej Forum.
Rozmawiała
Urszula Chojnacka AUTOMATYKA
Fot. IZTECH 26 AUTOMATYKA
ROZMOWA
Kompleksowa realizacja projektów przemysłowych
Renomowani dostawcy podzespołów
Ponad 150 inżynierów
Zaawansowane zaplecze projektowo-wytwórcze
Nowoczesne Centrum Szkoleniowe
Serwis gwarancyjny i pogwarancyjny
Przeszło
250 wdrożeń w obszarach automatyki i robotyki
Ponad
200 robotów zainstalowanych w zakładach produkcyjnych
– NOWY
ROBOTYZACJI Myślisz o robotyzacji?
PIAP
WYMIAR
produkcji z PIAP Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 8740 194, 22 8740 442 e-mail: marketing@piap.lukasiewicz.gov.pl
Odkryj nowy wymiar robotyzacji Twojej
www.przemysl.piap.pl
Odnawialne źródła energii
Polityka energetyczna Unii Europejskiej zmusza wszystkie działające na terenie UE firmy produkcyjne już nie tylko do oszczędnego gospodarowania energią potrzebną do wytwarzania towarów. Ewoluujące przepisy narzucają firmom maksymalizowanie udziału energii odnawialnej w wytwarzaniu ich produktów i sprzedaży towarów. Przyjrzyjmy się, jak firmy dostosowują się od strony technicznej do zmieniających się warunków rynkowych i prawnych.
Marcin Bieńkowski
EU-ETS, czyli unijny system handlu uprawnieniami do emisji dwutlenku węgla został wprowadzony w 2005 r. Miał przygotować Unię Europejską do sprostania postanowieniom Protokołu z Kioto, które to porozumienie nałożyło na państwa rozwinięte obowiązek redukcji emisji CO2 do 2012 r. o 5 % w stosunku do 1990 r. Celem systemu ETS jest doprowadzenie do redukcji emisji gazów cieplarnianych, przez uwzględnienie kosztu emisji CO2 w produkcji energii i wyrobów przemysłowych. EU-ETS zobowiązuje emitentów do pozyskania i umarzania uprawnień do emisji CO2 (EU allowances – EUA). Co do zasady, uprawnienia są kupowane na r ynku z dostępnej puli, znanej wszystkim uczestnikom rynku i z roku na rok jest ich coraz mniej, przez co są automatycznie droższe, co ma zachęcić firmy, w tym firmy produkcyjne, do inwestowania w energię uzyskiwaną z Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) [1].
Zasady podziału uprawnień między uczestnikami EU-ETS są ustalone w Dyrektywie ETS. Zgodnie z tymi zasadami Komisja Europejska rozdziela uprawnienia na [2]:
– pulę darmową, z której uprawnienia są przyznawane za darmo, głównie instalacjom narażonym na ucieczkę emisji (43 % wszystkich uprawnień z możliwością powiększenia do 46 %);
– pulę aukcyjną, sprzedawaną przez:
• państwa członkowskie (pula podstawowa + pula z mechanizmu solidarnościowego),
• dedykowane fundusze (Fundusz Modernizacyjny i Fundusz Innowacyjności) za pośrednictwem Europejskiego Banku Inwestycyjnego.
EU-ETS zawiera szereg mechanizmów wsparcia, które mają ułatwiać redukcję CO2. Są to [3,4]:
• Mechanizm solidarnościowy: w ramach obowiązującego okresu EU-ETS (2021–2030) 10 % uprawnień aukcyjnych jest redystrybuowana między państwami potrzebującymi wsparcia dotyczącego liczby uprawnień.
• Fundusz Modernizacyjny: to 2 % wszystkich uprawnień w UE. Środki pozyskane ze sprzedaży tych uprawnień przeznaczone są na projekty klimatyczne w najmniej zamożnych państwach członkowskich.
• Fundusz Innowacyjności: to 450 mln uprawnień, które mają zostać spieniężone w celu wsparcia projektów innowacyjnych w całej UE.
Środki pozyskane ze sprzedaży uprawnień przez państwa są przychodem w ich budżetach. Dyrektywa ETS wskazuje, że przynajmniej 50 % przychodów z puli podstawowej i 100 % z puli solidarnościowej powinno trafiać na cele klimatyczne. Od początku swego istnienia system ETS pozwolił zredukować około 36 % całkowitych emisji w UE, w tym w 10 500 instalacjach w sektorze energetycznym oraz w energochłonnych sektorach przemysłowych, takich jak rafinacja ropy naftowej czy produkcja żelaza, stali oraz cementu.
System ETS2
W lipcu 2021 r. Komisja Europejska przedstawiła liczący blisko 4 tys. stron pakiet 13 ustaw klimatyczno-energetycznych, znanych pod wspólną nazwą „Fit for 55”, mający na celu ograniczenie emisji dwutlenku węgla o 55 % do 2030 r. w porównaniu z poziomami z 1990 r. Istniejący unijny system handlu uprawnieniami ustanawia cenę emisji dwutlenku węgla dla przemysłu
28 AUTOMATYKA TEMAT NUMERU
CZY I JAK ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII POZWALAJĄ ZOPTYMALIZOWAĆ SYSTEM ENERGETYCZNY ZAKŁADU?
DARIUSZ SUWALSKI, MENEDŻER RYNKU ENERGETYKI, WEIDMÜLLER
Ostatnie lata rozwoju segmentu energetycznego zmieniły postrzeganie efektywności energetycznej zakładów i skierowały wszystkie wysiłki właśnie w kierunku optymalizacji siły energetycznej, dlatego pytanie powinno brzmieć nie „czy”, a tylko „jak” i „w jakim” stopniu. Odnawialne źródła energii bezpośrednio wpływają na planowanie produkcji, począwszy od przygotowania specyfikacji technicznej, przez rozwój, zatwierdzenie i produkcję. Zmniejszenie wydatków związane z projektem, zaczyna się już na etapie planowania. Korzystając z odnawialnych źródeł energii, jesteśmy w pewnym stopniu „krok do przodu”, dzięki czemu możemy znacząco skrócić czas i koszty wprowadzania produktów na rynek.
Każda składowa w tym systemie odgrywa tak samo ważną rolę. Ważne jest utworzenie systemów ESS (Energy Storage Systems)
ciężkiego, produkcji energii elektrycznej i transportu lotniczego wewnątrz UE. Wyłączone z niego pozostają natomiast emisje CO2 z transportu drogowego i ogrzewania budynków, które stanowią odpowiednio ok. 25 % i 15 % emisji gazów cieplarnianych w całej UE. To ma się zmienić w nowym systemie ETS2 [5].
Opracowany przez Komisję Europejską system ETS2 rozszerza licencje na emisje generowane przez transport drogowy, produkcję przemysłową oraz różnego rodzaju budynki i budzi obawy, że opłaty uderzą w biedniejsze gospodarstwa domowe i mniejsze przedsiębiorstwa, których nie stać na ocieplenie domu lub implementację energooszczędnych procesów produkcyjnych.
Pakiet legislacyjny Fit for 55 i Europejski Zielony Ład (Green Deal) jest
Hybrydowe instalacje OZE
Elektrownie wodne
Elektrownie wiatrowe
Elektrownie biogazowe
Elektrownie na biomasę
Źródło: ARE
do magazynowania energii pozyskanej ze słońca czy z wiatru w okresach nadwyżki i odłączanie ich w razie potrzeby. Cały proces odprowadzania energii musi być bezpieczny, co zapewniają odpowiednie urządzenia, takie jak złącza baterii WBC firmy Weidmüller. W przeciwnym razie skutki awarii danego źródła wytwarzania energii powodują zwiększenie zbilansowanego kosztu energii elektrycznej LCOE (Levelized Cost of Electricity), a cała inwestycja w instalację fotowoltaiczną może stać się nieopłacalna. Dlatego dla zoptymalizowania energetycznych potrzeb, tak ważne jest precyzyjne monitorowanie i korzystanie z wysokiej jakości rozwiązań dających możliwość długiej i bezpiecznej eksploatacji.
strategią mająca na celu przekształcenie unijnej gospodarki, w ramach której wzrost gospodarczy będzie oddzielony od wykorzystania zasobów. Innymi słowy rozwój gospodarczy ma w jak najmniejszym stopniu, a najlepiej wcale, nie naruszać zasobów naturalnych planety. Obecnie, najważniejszymi celami polityki klimatycznej UE są:
• uzyskanie Neutralności Klimatycznej UE do 2050 r.,
• redukcja emisji do 2030 r., o co najmniej 55 %, w odniesieniu do 1990 r.,
• redukcja w ramach EU ETS emisji CO2 o 62 % do 2030 r., w odniesieniu do 2005 r.,
• redukcja CO2 w ramach Non ETS o 40 % do 2030 r., w odniesieniu do 2005 r.
Najważniejszymi elementami legislacyjnymi prowadzącymi do realizacji przedstawionych celów klimatycznych są:
1. Rozszerzenie systemu ETS – na wzór ETS ma zostać stworzony osobny mechanizm ETS2 dla transportu, budownictwa i ocieplenia budynków, co oznacza, że także na te sektory zostaną nałożone koszty emisji CO2. Całość przychodów uzyskanych ze sprz edaży uprawnień do emisji CO 2 będą musiały być wydawane przez państwa na cele związane z transformacją energetyczną. Obecnie ten obowiązek dotyczy 50 % przychodów.
2. Zakaz rejestracji samochodów spalinowych – zaostrzone zostają normy emisji dwutlenku węgla dla samochodów osobowych: do 2030 r. o 55 % (w porównaniu ze stanem obecnym), a od 2035 r. o 100 %. To oznacza, że od 2031 r. w UE nie będzie można zarejestrować samochodu z silnikiem spalinowym.
29 3/2024 TEMAT NUMERU
zainstalowanych
38,7 979,1 9428,3 293,8 981,6
Moc
źródeł OZE w Polsce (w MW) (stan na koniec grudnia 2023 r.) 17057,1
Fotowoltaika
TEMAT NUMERU
3. Nowe cele redukcji emisji czyli zaostrzenie celów redukcji emisji w ramach tzw. wspólnego wysiłku redukcyjnego (Effort Sharing Regulation). Dotyczy on sektorów niewłączonych w system ETS – budynków, transportu drogowego i krajowego transportu morskiego, rolnictwa, odpadów i małych sektorów przemysłu – które obecnie generują 60 % emisji gazów cieplarnianych w Europie.
4. Opłata od importu CO2 – wprowadzenie pierwszego na świecie cła od importu dwutlenku węgla. Chodzi o to, by uniknąć ucieczki emisji, czyli by zapobiegać przenoszeniu produkcji przez firmy poza UE, gdzie normy emisyjne są niższe.
5. Zwiększenie ilości OZE – zwiększenie udziału źródeł odnawialnych w produkcji energii z 32 %. do 40 % do 2030 r. Dla sektorów transportu, ciepłownictwa, budownictwa i przemysłu zostaną zaproponowane konkretne cele. Jednocześnie zaostrzone zostaną kryteria dotyczące wykorzystania bioenergii: biomasy, biogazu, biopaliw.
6. Opodatkowanie energii – zmiana dyrektywy dotyczącej podatków od p roduktów energetycznych. Opodatkowane zostaną wszystkie paliwa kopalne – obecnie w krajach UE funkcjonują obniżone stawki lub zwolnienia podatkowe.
7. Lotnictwo i żegluga morska – żegluga morska wejdzie w skład systemu ETS, a lotnictwo utraci przywilej darmowych emisji. Do paliw do silników odrzutowych ma być dodawane więcej zrównoważonego paliwa, a paliwo lotnicze przestanie być objęte ulgą podatkową.
8. Ef ektywność energetyczna –oszczędnościom energetycznym ma służyć modernizacja budynków, w tym budynków mieszkalnych, hal fabrycznych, budynków produkcyjnych, biur oraz lepsze wykorzystanie energii w trakcie realizacji procesów produkcyjnych.
Jak widać, jednym z dokumentów, który uległ zmianie jest dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD – Energy Perfor-
mance of Buildings Directive). Według zrewidowanych już w 2023 r. dokumentów, dyrektywy EPDB EU/2010/31 oraz dyrektywy o efektywności energetycznej EU/2023/1791, od 2028 r wszystkie nowo powstające budynki mają być zeroemisyjne, co oznacza, że będą zużywały minimalną ilość energii i zostanie ona w 100 % pobrana z czystych, nieemisyjnych źródeł.
Co więc ej, w ramach Europejskiego Zielonego Ładu (European Green Deal), zmienione dyrektywy przyczynią się do osiągnięcia celu redukcji emisji o co najmniej 60 % w sektorze budowlanym do 2030 r w porównaniu z 2015 r. i osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r Innymi słowy, do 2050 r. wszystkie
budynki mają być zeroemisyjne. Jest to o tyle trudne, że 85 % budynków w UE powstało przed 2000 r., a wśród nich 75 % ma niską charakterystykę energetyczną.
Zeroemisyjna fabryka
Co to oznacza w praktyce? W praktyce oznacza to, że cała nowa inwestycja związana z budową nowej fabryki musi być od początku realizowana zgodnie z założeniami Zielonego Ładu. Na szczęście, wszystkie niezbędne do tego technologie są ogólnodostępne. Kluczowe jest jednak zachowanie odpowiedniej kolejności podejmowanych działań.
Obecnie uważa się, że najskuteczniejszą drogą do uzyskania neutralno-
30 AUTOMATYKA
Zeroemisyjna fabryka Danfoss w Grodzisku Mazowieckim
ści emisyjnej fabryki lub zeroemisyjności przedsiębiorstwa, jako całości jest tzw. ścieżka 3R, czyli Reduce – Reuse – Resource. Ten model zakłada następujące kroki działania:
1. ograniczenie zapotrzebowania na energię i poprawę efektywności jej wykorzystania,
2. zagospodarowanie ciepła odpadowego,
3. przejście od paliw kopalnych do źródeł energii odnawialnej.
Strategia 3R może być zastosowana dla każdego typu budynku, a także dla każdego typu produkcji przemysłowej. Nieważne czy będzie to budynek mieszkalny, przemysłowy, komercyjny czy użyteczności publicznej, a także czy energochłonna produkcja wielkoseryjna, czy drobny montaż wykonywany na potrzeby małej działalności gospodarczej.
Przykładem skutecznego zastosowania metody 3R jest oddany w 2021 r w Grodzisku Mazowieckim pierwszy zeroemisyjny budynek fabryczny firmy Danfoss i przy okazji pierwszy tego typu kompleks produkcyjny w Polsce. Poza zadbaniem o maksymalne ograniczenie strat energii, konstruktorzy położyli tu nacisk na efektywną dystrybucję ciepła i wydajne chłodzenie. Nowa fabryka wybudowana została w taki sposób, aby zaoszczędzić jak najwięcej energii oraz wykorzystać tzw. „zyski ciepła”, pochodzące z procesów produkcyjnych, z agregatów wody lodowej oraz ze sprężarek powietrza, pozwalające efektywnie ogrzać hale i biura oraz przygotować ciepłą wodę użytkową.
W zimie podstawowym źródłem energii do systemu centralnego ogrzewania są pompy ciepła, wspomagane przez odzysk ciepła z procesów produkcyjnych. Jak twierdzi inwestor, wszystkie instalacje grzewcze, chłodnicze i wentylacyjne, a także maszyny i linie produkcyjne zasilane są zieloną energią elektryczną. Wszystkie instalacje techniczne sterowane są przez zaawansowany system zarządzania budynkiem BMS, co dodatkowo zwiększa efektywność energetyczną i pozwala zaoszczędzić do 30 % energii.
Konstrukcja budynków hali produkcyjnej i magazynu jest przygotowana
pod montaż instalacji fotowoltaicznej. Zwiększono również współczynnik izolacyjność hal, tak aby jeszcze bardziej ograniczyć straty energii cieplnej. Ograniczono również zużycie wody m.in. przez zastosowanie elektrozaworów odcinających i bezdotykowych kranów w pomieszczeniach socjalnych i biurowych.
Instalacja ciepła została zaprojektowana jako instalacja niskotemperaturowa i pracuje w temperaturze 45 °C na zasilaniu i 30 °C na powrocie, podczas gdy standardem w nowych budynkach są parametry odpowiednio: 60 °C i 40 °C. Instalacja obejmuje trzy systemy:
• centralne ogrzewanie – wyposażone w grzejniki w biurach i łazienkach oraz system ogrzewania podłogowego w szatniach,
• ciepło na potrzeby przygotowania ciepłej wody użytkowej,
• ciepło technologiczne służące do ogrzewania hali produkcyjnej, magazynu i biur w procesie wentylacji (jako uzupełnienie procesu odzysku ciepła).
Podobnie w instalacji chłodzenia zastosowano wyższą temperaturę medium w stosunku do standardowych instalacji, które pracują w parametrach: 8 °C na zasilaniu, 12 °C na powrocie. Aby jeszcze bardziej ograniczyć zużycie energii zastosowano oświetlenie LED sprzężone z czujnikami ruchu i systemem regulacji natężenia światła.
Ciekawie rozwiązano system ogrzewania hali produkcyjnej, w której w pełni wykorzystano drugi z elementów strategii 3R, czyli element Reuse. Hala ogrzewana jest bowiem za pomocą powietrza nawiewanego przez system wentylacji, które to powietrze jest wstępnie ogrzewane w podwójnych wymiennikach krzyżowych wykorzystujących ciepło odpadowe odbierane z procesów produkcyjnych oraz z kubatury hali. Dzięki temu odzyskiwane jest nawet do 95 % ciepła ze zużytego powietrza odprowadzanego z hali. Wstępnie podgrzane w procesie rekuperacji powietrze przechodzi następnie przez nagrzewnicę, która podnosi jego temperaturę o kilka stopni do wymaganej. Na tym etapie wykorzystywane jest
31 3/2024 TEMAT NUMERU
Turbina typu VAWT fot. Danfoss, ScratcFX
TEMAT NUMERU
ciepło technologiczne. W fabryce zastosowano również recykling wody, która po ponownym oczyszczeniu wykorzystywana jest do mycia komponentów.
Ostatni z elementów 3R, czyli Resource, oznacza odejście od paliw kopalnych i zastąpienie ich odnawialnymi źródłami energii lub innymi czystymi technologiami, np. energią pochodzącą z atomu. Grodziska fabryka Danfossa w 100 % zasilana jest zieloną energią wiatrową i słoneczną, kupowaną od zewnętrznego dostawcy z certyfikatem gwarancji pochodzenia, wydawanym przez Towarową Giełdę Energii.
Systemy odnawialnej energii dla przemysłu –elektrownie wiatrowe Przyjrzyjmy się bardziej szczegółowo trzeciemu elementowi, czyli odnawialnym źródłom energii OZE dla przemysłu. Zacznijmy od wiatru.
Prąd z farm wiatrowych odprowadzany jest do sieci energetycznej kraju, skąd trafia do odbiorców. Moc zainstalowana farm wiatrowych wyniosła w grudniu 2023 r. ponad 9,4 GW, a wiatr stanowił drugie zielone źródło energii w Polsce.
Bardzo rzadko zdarza się, aby farmy wiatrowe stawiane były w pobliżu fabryk i były własnością danego przedsiębiorstwa produkcyjnego lub też zasilały bezpośrednio hale fabryczne. Niemniej, na wspomnianej Towarowej Giełdzie Energii można kupić prąd od firm produkujących energię elektryczną na farmach wiatrowych, legitymujących się odpowiednimi certyfikatami OZE. W ten sposób zaopatrzyć można fabrykę w prąd pochodzący w 100 % z odnawialnych źródeł energii. Co więcej, prąd ten produkowany jest przez energię wiatru, najbardziej wydajne i popularne w naszym kraju źródło energii odnawialnej. Stosowane obecnie elektrownie wiatrowe pod względem zasady działania w niczym nie różnią się od znanych od wieków wiatraków. Wiejący w kierunku wiatraka wiatr wytwarza różnicę ciśnień przed i za odpowiednio wyprofilowanymi łopatami. Dzięki temu oś piasty, na której osadzone są łopaty, zaczyna się obracać. W Polsce do celów energetycznych wykorzystuje się najczęściej
System magazynowania zielonej energii Tauron
turbiny o poziomej osi wirnika i trzech łopatach, czyli tzw. turbiny HAWT (Horizontal Axis Wind Turbines). Stanową one 95 % wszystkich tego rodzaju urządzeń pracujących w naszym kraju. Wyglądające dużo bardziej futurystycznie pionowe turbiny wiatrowe typu VAWT (Vertical Axis Wind Turbines) są dużo rzadsze.
Trójłopatowy wirnik osadzony jest za pomocą piasty na poziomym wale. Wał zamocowany jest w łożyskach stalowej lub wykonanej z kompozytów gondoli. Gondola z wirnikiem zainstalowana jest na wieży, która to wieża pozwala ulokować turbinę na znacznej wysokości, gdzie podmuchy wiatru są dużo silniejsze. Wysokość wieży zależna jest od warunków wiatrowych i wynosi zwykle od 40 m do 100 m. Wirnik wraz z gondolą ustawiany jest w kierunku wiejącego wiatru za pomocą tzw. serwomechanizmu kierunkowania elektrowni, który znajduje się na szczycie wieży. Obrót dookoła wieży o 360° możliwy jest dzięki zespołowi przekładni połączonych bezpośrednio z ser womechanizmem. Gondola jest też elementem, w którym znajduje się generator oraz automatyka sterująca działaniem całej elektrowni wiatrowej.
Łopaty typowej elektrowni wiatrowej obracają się z prędkością około 15–20 obr./min. Generator asynchroniczny, który wykorzystywany jest w tego typu konstrukcjach, wytwarza energię elektryczną przy prędkości ponad 1500 obr./min., dlatego niezbędne jest stosowanie odpowiedniej przekładni zwiększającej prędkość obrotową. Element ten jest ulokowany pomiędzy osią wirnika a generatorem. W bardziej zaawansowanych konstrukcjach turbin wiatrowych wykorzystywane są mechanizmy pozwalające na zmianę kąta ustawienia łopat wirnika, co pozwala sterować prędkością obrotową łopat osadzonych na piaście, nie tylko ograniczając ją za pomocą hamulca.
Fotowoltaika
Jak można się domyślić, najbardziej popularnym źródłem OZE w Polsce jest fotowoltaika (PV). Według danych przedstawionych przez Agencję Rynku Energii, w Polsce mamy 17,06 GW mocy zainstalowanej w systemach PV. Oznacza to, że w ciągu 2023 r. moc ta wzrosła o ponad 4 GW i stanowi prawie 60 % mocy OZE w naszym kraju. Co ciekawe, większość mocy PV przypada na indy-
32 AUTOMATYKA
widualnych prosumentów, czyli na instalacje przydomowe oraz na instalacje montowane bezpośrednio obok infrastruktury przemysłowej czyli instalacje fabryczne wspomagające produkcję. Jest to łącznie 15 914,3 MW. Na typowe instalacje komercyjne, czyli wszelkiego rodzaju farmy fotowoltaiczne przypada „tylko” 1142,8 MW. Największa farma fotowoltaiczna o mocy 204 MW znajduje się obecnie na Pomorzu w Zwartowie.
Do zamiany energii słonecznej na prąd wykorzystuje się fotoogniwa, które łączy się w większe struktury nazywane panelami. Fotoogniwo to element półprzewodnikowy, w którym na skutek występowania efektu fotoelektrycznego, następuje przemiana energii fotonów w energię elektryczną. Dzięki powstałemu napięciu, po domknięciu obwodu odbiornikiem energii elektrycznej, płynie prąd stały, który nie jest standardowo wykorzystywany w energetyce. Aby móc z niego korzystać, konieczne jest zastosowanie falownika, czyli tzw. inwertera, który zmieni prąd stały w prąd zmienny. Dla typowych paneli fotowoltaicznych, moc wytwarzana przez pojedyncze ogniwo wynosi ok. 1,5–2,5 W, przy napięciu ok. 0,5 V Nie są to duże wartości, dlatego pojedyncze fotoogniwa łączy się w moduły (panele), a te z kolei w łańcuchy (panele połączone ze sobą w szeregu).
W standardowych zastosowaniach konsumencko-przemysłowych najczęściej wykorzystuje się najłatwiejsze w produkcji i najtańsze, przede wszystkim pod względem kosztów materiałowych, panele krzemowe. Ze względu na stopień uporządkowania struktury krystalicznej krzemu, na r ynku spotkać można trzy odmiany paneli:
• z krzemu monokrystalicznego,
• z krzemu polikrystalicznego,
• z krzemu amorficznego.
Krzem monokrystaliczny charakteryzuje się silnie uporządkowaną strukturą pozbawioną większej liczby defektów. Rozpoznamy je po czarnym, ciemnogranatowym kolorze. Ogniwa zbudowane z tego rodzaju krzemu charakteryzują się najwyższą efektywnością przetwarzania energii słonecznej w energię elektryczną. Sprawność tego typu rozwiązań jest na poziomie od 15 % do 19 %. W prakty-
ce oznacza to, że energia promieniowania słonecznego padająca na 1 m2 ogniwa zostaje w 15 % przekształcona na energię elektryczną.
Na r ynku najczęściej spotyka się nieco tańsze panele z krzemu polikrystalicznego, które rozpoznać można po niebieskim lub ciemnoniebieskim kolorze. Krzem taki charakteryzuje się mniej uporządkowaną strukturą oraz większą liczbą skaz. Z tego względu sprawność modułów zbudowanych z polikr yształów krzemu osiąga wartość od 14 % do 16 %.
Z kolei najtańszy krzem amorficzny, to krzem niemający uporządkowanej struktury krystalograficznej (jego struktura jest mocno chaotyczna) i charakteryzuje się przez to stosunkowo dużą liczbą wad. Ma to bezpośredni wpływ na niską sprawność modułów, która wynosi zaledwie od 9 % do 14 %. Panele z krzemu amorficznego charakteryzują się nieco inną budową. Tutaj bardzo cienka warstwa krzemu osadzana jest na powierzchni innego materiału, takiego jak np. szkło.
Magazyny energii
Jeśli firma nie zużywa całej wyprodukowanej w panelach fotowoltaicznych energii i nie oddaje jej nadmiaru do sieci, może ją zmagazynować w tzw. magazynach energii.
Takie urządzenia odbierają energię w celu ponownego jej udostępnienia do późniejszego wykorzystania. Magazyn energii gwarantuje wykorzystanie 100 % energii wyprodukowanej przez instalację fotowoltaiczną. Dzięki temu firma staje się niezależna od sieci energetycznej, a działalność produkcyjna zabezpieczona jest na wypadek przerw w dostawie prądu lub awarii sieci energetycznej [7].
Panele fotowoltaiczne charakteryzują się nieciągłością wytwarzania energii. Magazyny prądu pozwalają na jej efektywne gromadzenie i przechowywanie w okresach, w których zapotrzebowanie okazuje się mniejsze niż produkcja. Urządzenia sprawdzają się idealnie nocą czy w okresie słabego nasłonecznienia. Wybór odpowiedniej pojemności magazynu energii stanowi kluczowy krok w budowie zrównoważonej infrastruktury energetycznej.
Dokładna analiza zapotrzebowania, typów źródeł, czasu przechowywania, skuteczności i kosztów pozwala na optymalne dostosowanie pojemności banku energii do konkretnych potrzeb użytkownika.
Współczesne technologie magazynowania prądu, takie jak akumulatory LiFePO4, umożliwiają dopasowanie ich pojemności do indywidualnych wymagań i celów eksploatacyjnych. Obecnie ceny banków energii fotowoltaicznej wciąż są stosunkowo wysokie. Wartość magazynów zależy od kilku czynników; w tym ich pojemności, technologii akumulatorów, kosztów instalacji oraz integracji z systemem energetycznym.
Przemysłowe magazyny prądu przyczyniają się do zrównoważenia systemów energetycznych. Pozwalają na optymalne wykorzystywanie ogromnych podkładów energii odnawialnej i mają kluczowe znaczenie przy budowie elastycznych sieci przystosowanych do wymagań przedsiębiorstwa. Przemysłowe magazyny energii są kluczowym elementem transformacji i modernizacji sektora energetycznego. Inwestycja w urządzenia tego typu ma znaczenie dla realizacji globalnych celów związanych z walką ze zmianami klimatu i zapewnieniem stabilnej, niezawodnej i zrównoważonej infrastruktury [7].
Rozwiązania
do magazynowania energii Zwiększenie udziału OZE w produkcji energii, i to niezależnie od tego czy chodzi o duże instalacje, przyzakładowe, niewielkie instalacje fotowoltaiczne czy mikrofarmy wiatrowe, wymaga zmagazynowania wytworzonej energii na czas, w którym produkcja z odnawialnych źródeł nie będzie możliwa, np. nocą czy w bezwietrzną pogodę. Co więcej, jeśli w związku ze sprzyjającą pogodą generowane jest jednocześnie bardzo dużo energii elektrycznej, to może dochodzić do jej marnotrawienia ze względu na fakt, że sieć elektryczna nie jest przystosowana do przyjęcia jej dużego nadmiaru, a sam zakład produkcyjny nie ma aż tak dużej mocy do jej zaabsorbowania. To dlatego magazyny energii są tak istotnym elementem firmowej instalacji OZE.
33 3/2024 TEMAT NUMERU
fot. Tauron, Phoenix Contact
TEMAT NUMERU
Przykładem tego typu rozwiązań mogą być m.in. przemysłowe magazyny energii firmy ZPUE. Główne funkcjonalności magazynu energii obejmują magazynowanie nadwyżek energii, wygładzenie pików mocy, kompensację mocy biernej i regulację napięcia. Magazyn energii ZPUE to rozwiązanie modułowe, którego pojemność i moc dostosowywana jest do danej aplikacji, a dodatkowo może wykazywać funkcjonalność klasycznej stacji transformatorowej. W zależności od potrzeb klienta może być wyposażony w szybką ładowarkę dla pojazdów elektrycznych (nawet 250 kW) bądź inwerter dla przyłączenia źródeł OZE.
Z kolei firma ABB oferuje szeroki zakres systemów przeznaczonych dla
instalacji solarnych magazynujących energię w akumulatorach. Pozwalają one na efektywne magazynowanie energii wytwarzanej w instalacji PV i późniejsze zużycie w dogodnym momencie. System akumulatorów składa się z modułu akumulatora litowo-jonowego, stojaków na baterie i systemu zarządzania akumulatorami (BMS – Battery Management System). Do tego dochodzi system konwersji mocy PowerStore, automatyka PowerStore z elementami sterowania magistralą DC i kontrolerami akumulatorów, magistrala Ethernet do zdalnego sterowania i ekran z interfejsem HMI, pozwalający na lokalne zarządzanie i dozór ze strony pracowników.
Firma Phoenix Contact specjalizuje się w niezawodnej technice przyłącze -
niowej i technice automatyzacji systemów magazynowania energii różnych wielkości. W ofercie znajdziemy m.in. gniazda i złącza kablowe zabezpieczone przed odwrotną polaryzacją, złącza do podłączenia do szyny zbiorczej, które ułatwiają instalację systemów modułów wsuwanych w zasobnikach energii. Z kolei za pomocą przetworników pomiarowych prądu i napięcia MCR prądy i napięcia stałe, przemienne oraz odkształcone są przetwarzane na znormalizowany sygnał analogowy. Firma Phoenix Contact oferuje też produkty z zakresu cyberbezpieczeństwa, które uzupełniają ochronę ważnych danych. Wynikająca z tego bezpieczna obsługa i zdalny dostęp umożliwiają szybkie i efektywne prowadzenie prac konserwacyjnych i serwisowych magazynu energii.
Zarządzanie czystą energią Ciekawą ofertą dla firm jest propozycja Schneider Electric, która dotyczy oszczędności związanych z mikrosieciami przemysłowymi. Kosztowną, wysokoemisyjną energię elektryczną kupowaną z sieci zastąpić można samodzielnie wytwarzaną i przyjazną dla środowiska energią pochodzącą z fotowoltaiki. Spore oszczędności można uzyskać, wykorzystując zaawansowane sterowanie systemowe i inteligentne algorytmy pozwalające na optymalizację działania lokalnej elektrowni, a także do określenia, czy i kiedy energia powinna być używana lub magazynowana.
Podobne rozwiązanie oferuje również Fronius. Autonomiczne instalacje fotowoltaiczne mają bowiem istotną zaletę w stosunku do generatorów zasilania awaryjnego napędzanych olejem napędowym. Produkcja energii z autonomicznej instalacji PV odbywa się niezależnie od publicznej sieci zasilającej. W razie awarii sieci energetycznej, instalacja automatycznie odłącza się od niej i tworzy własną, zamkniętą sieć. W ten sposób można zagwarantować zasilanie, także bez konieczności montażu dodatkowych komponentów, jak generator diesla. Energia słoneczna jest stabilnym i niedrogim zasobem, który w połączeniu z rozwiązaniami maga-
34 AUTOMATYKA
Technologia połączeń dla systemów magazynowania energii firmy Phoenix Contact
CZY I JAK ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII POZWALAJĄ ZOPTYMALIZOWAĆ SYSTEM ENERGETYCZNY ZAKŁADU?
PAWEŁ TOMASZEWSKI, DYREKTOR DS. MARKETINGU, SKAMER-ACM
Odnawialne źródła energii stanowią kluczowy element w optymalizacji systemu energetycznego zakładu przemysłowego. Dzięki nim możliwe jest zrównoważenie zapotrzebowania na energię z ekologicznym obliczem produkcji. Pierwszym krokiem w tym procesie jest identyfikacja potrzeb zakładu oraz dostępnych źródeł odnawialnych. Fotowoltaika, wiatraki czy biomasa to tylko część możliwości, które można wykorzystać, a ich odpowiednie zintegrowanie może znacząco zmniejszyć zależność od tradycyjnych, zanieczyszczających środowisko, źródeł energii.
Jednym z przykładów skutecznej inwestycji w odnawialne źródła energii jest firma SKAMER-ACM, która zainwestowała w farmę fotowoltaiczną oraz pompy ciepła. Nie tylko pozwoliła ona na redukcję kosztów eksploatacyjnych, ale również wpłynęła pozytywnie na środowisko, przez zmniejszenie emisji CO2 i zanieczyszczeń. Firma SKAMER-ACM nie tylko podąża w kierunku zrównoważonego rozwoju, ale również zwiększa swoją efektywność energetyczną, co ma istotne znaczenie w obecnych czasach. Planuje również rozwój technologii magazynowania
zynowania energii ma sens nie tylko z ekonomicznego punktu widzenia, ale też w odniesieniu do bilansu emisji CO2. Do zalet systemów zasilania rezerwowego firmy Fronius zaliczyć można:
• Gwarancję zasilania – system zasilania rezerwowego zapewnia stabilność zasilania energią także w warunkach niestabilności zasilania i awarii sieci energetycznej.
• Stabilne koszty energii – w przypadku instalacji PV nie ma kosztów bieżących, które mogłyby ulegać stałemu podwyższaniu. Dlatego użytkownik ma gwarancję stabilności kosztów przez cały okres pracy instalacji.
• Brak hałasu i nieprzyjemnych zapachów – w przeciwieństwie do generatora diesla, instalacje PV są czyste i ciche.
• Poprawa bilansu emisji CO2 – zasilanie energią zgodne z duchem zrównoważonego rozwoju obniża emisję szkodliwych substancji i gwarantuje przestrzeganie przepisów dotyczących ochrony środowiska.
Zrównoważona
produkcja
Dzięki zeroemisyjnej fabryce, efektywności energetycznej i odnawialnym
energii, co p ozwoli na efektywne wykorzystanie energii wytwarzanej w okresach wzmożonego zapotrzebowania lub mniejszej produkcji energii odnawialnej.
Kluczową rolę odgrywa tutaj także analiza danych oraz systemy zarządzania energią, które pozwalają na optymalne wykorzystanie dostępnych zasobów oraz zoptymalizowanie zużycia energii w czasie rzeczywistym. Dzięki temu możliwe jest precyzyjne dopasowanie produkcji energii do bieżących potrzeb zakładu, co prowadzi do redukcji strat i maksymalizacji efektywności energetycznej.
Podsumowując, odnawialne źródła energii są nie tylko kluczowym elementem w redukcji negatywnego wpływu na środowisko, ale również skutecznym narzędziem optymalizacji systemu energetycznego zakładu przemysłowego. Ich odpowiednie wykorzystanie wymaga jednak ciągłego monitorowania i doskonalenia procesów oraz kompleksowego podejścia, uwzględniającego zarówno aspekty techniczne, jak i ekonomiczne.
źródłom energii możliwa staje się zrównoważona produkcja, inaczej green manufacturing – ekologiczne podejście do wytwarzania różnego rodzaju dóbr. Jest to zbiór zasad, metod i technologii, które w głównej mierze skupiają się na zmniejszeniu destrukcyjnego wpływu poszczególnych procesów na środowisko naturalne, społeczeństwo oraz całą gospodarkę.
Z roku na rok coraz większa liczba firm, organizacji czy korporacji deklaruje osiągnięcie neutralności węglowej jako jeden ze swoich najważniejszych celów biznesowych, po to aby móc działać w sposób zrównoważony, czyli wydajny i ek ologiczny. Ważnym aspektem zrównoważonej produkcji jest także ograniczenie wytwarzania zanieczyszczeń, nie tylko emisji CO2, m.in. przez wdrażanie technologii produkcji, które pozwalają zmniejszyć wpływ na środowisko.
Zrównoważony rozwój wymaga od firm dokładnej analizy dotychczasowych działań, a także wdrożenia rozwiązań, które pozwolą na szybsze przetwarzanie danych z różnorodnych źródeł. Konieczne jest też stosowanie analityki biznesowej i opracowywania danych produkcyjnych
w czasie zbliżonym do rzeczywistego. W kontekście zrównoważonej produkcji bardzo istotną rolę odgrywa Przemysł 4.0, ale to już temat na oddzielny artykuł.
dr inż. Marcin Bieńkowski AUTOMATYKA
Materiały źródłowe:
[1] Komisja Europejska, Unijny system handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), https://ec.europa.eu/clima/policies/ets_pl
[2] DYREKTYWA 2003/87/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE, https://eur-lex.europa.eu/ legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX: 02003L0087-20200101&qid=16224452 32241&from=EN
[3] Komisja Europejska, Modernisation Fund, https://ec.europa.eu/clima/policies/budget/modernisation-fund_en
[4] Komisja Europejska, Innovation Fund, https://ec.europa.eu/clima/policies/innovation-fund_en
[5] G. Śleszyńska, Rozszerzenie systemu ETS trzeba odsunąć w czasie, Obserwator Finansowy, Licencja Otwarta
[7] Materiały firmy ZPUE – zpue.com
35 3/2024 TEMAT NUMERU Fot. Phoenix Contact
PrintJet CONNECT
Przemysłowa drukarka oznaczników
firmy Weidmüller
W nowoczesnej produkcji procesy znakowania powinny być tak szybkie i wydajne, jak to tylko możliwe, przy zachowaniu wysokiej jakości. Odpowiedzią na te wymagania jest atramentowa drukarka oznaczników PrintJet CONNECT oferowana przez firmę Weidmüller.
Drukarka PrintJet CONNECT do dużych nakładów jest wyposażona w wysokiej jakości głowicę drukującą. Została zaprojektowana tak, aby sprostać zmieniającym się potrzebom przemysłu, w szczególności w zakresie produkcji szaf elektrycznych.
Od wydajności do niezawodności Rozwiązanie firmy Weidmüller zapewnia wszechstronne możliwości i korzyści.
Wysoka wydajność
PrintJet CONNECT umożliwia szybkie drukowanie dużej liczby oznaczników. W ciągu godziny można zadrukować do 26 000 oznaczników na przewody DEK 5/5, 10 000 oznaczników na przewody TM-I lub 5 000 oznaczników urządzeń ESG.
Łatwa obsługa
Zaletą rozwiązania Weidmüller jest intuicyjna obsługa za pomocą obraca-
nego o 90° wyświetlacza dotykowego o wielkości 7” Użytkownika wspomagają zainstalowane grafiki, filmy, kody QR i linki do informacji w sieci. Dzięki zasobnikom zlokalizowanym z przodu, obracanemu wyświetlaczowi i dużej klapie ser wisowej zapewniony jest łatwy dostęp w celu obsługi i konserwacji.
Elastyczne podłączanie i praca w sieci
Drukarkę można podłączyć przez sieć LAN lub bezprzewodowo – przez dostarczany Wi-Fi stick. W oprogramowaniu do przygotowywania opisów M-Print PRO z interfejsami CAE można łatwo uzyskać dostęp do już istniejących danych, np z ePLAN lub Excel. Pliki do druku można wgrać też przez USB.
Optymalne bezpieczeństwo IT i zdalna konserwacja
PrintJet CONNECT, dzięki możliwości pracy w sieci, oferuje szeroki zakres dodatkowych korzyści, np. można in-
36 AUTOMATYKA
PROMOCJA
stalować aktualizacje dotyczące bezpieczeństwa. Parametry pracy są rejestrowane w urządzeniu i dostępne w celu konserwacji predykcyjnej. Ser wisanci mogą zapewnić wsparcie on-line przez zdalny dostęp, co pozwala uniknąć napraw wykonywanych na miejscu czy w serwisie.
Niezawodność nawet po długim okresie przestoju
Głowicę drukującą można przygotować do ponownego użycia po długim przestoju. W tym celu kartridże atramentowe należy wymienić na kartridże z płynem konserwującym, co ochroni ją przed wyschnięciem.
Idealnie wyśrodkowane wydruki bez ręcznej kalibracji Wilgotność sprawia, ż e materiał oznaczników może zmieniać swoje wymiar y. Dzięki zintegrowanemu czujnikowi drukarka automatycznie dostosowuje się do tolerancji wielkości nośników druku, dzięki czemu wydruki są idealnie wyśrodkowane na każdym oznaczniku.
Przetwarzanie różnych oznaczników w jednym zadaniu drukowania Drukarka może przetwarzać różne formaty kart MultiCard w jednym zadaniu drukowania. Podajnik może pomieścić do 50 różnych kart MultiCard, podobnie jak zasobnik wyjściowy. Może ona
drukować również na połówkach kart, co pozwala na ekonomiczny druk nawet małych nakładów.
Wysoka jakość druku
PrintJet CONNECT drukuje na oznacznikach z tworzyw lub metalowych w unikalnych kolorach i głębokiej czerni. Drukuje grafiki i zadrukowuje całą powierzchnię. Rozdziela i zadrukowuje karty MultiCard oraz utwardza atrament w zautomatyzowanej sekwencji operacyjnej. Szybkość jest osiągana dzięki równoległemu wykonywaniu takich czynności, jak transport, drukowanie i utrwalanie. Zintegrowane podgrzewanie markerów optymali-
zuje kontrolę przepływu atramentu dla dalszej poprawy jakości druku. Dzięki zastosowaniu wieloetapowego systemu utr walania, składającego się z emitera podczerwieni, wentylacji, separacji termicznej i zaawansowanego systemu odprowadzania ciepła, PrintJet CONNECT nadaje się świetnie do drukowania dużych ilości oznaczników. Oznaczniki są od razu gotowe do użytku. PrintJet CONNECT jest więc uniwersalnym rozwiązaniem w szerokiego zakresu zastosowaniach przemysłowych.
Element systemu
rozwiązań dla stanowisk pracy
Drukarka PrintJet CONNECT jest częścią kompleksowego systemu rozwiązań wyposażenia warsztatowego dla stanowisk pracy, oferowanego przez Weidmüller Firma zapewnia współdziałające rozwiązania, dzięki którym każdy etap pracy doskonale łączy się z kolejnym, co pozwala na przyspieszenie procesów nawet o 80 % przy zachowaniu 100 % niezawodności.
37 3/2024 TEMAT NUMERU WEIDMÜLLER Sp. z o.o. ul. Ogrodowa 58 00–876 Warszawa tel. 22 510 09 40 e-mail: biuro@weidmuller.com www.weidmuller.pl Fot. Weidmüller
Oprogramowanie do przygotowywania opisów M-Print PRO od Weidmüller, wyposażone w interfejsy CAE, pozwala łatwo wykorzystać do druku już istniejące dane, np. z systemów EPLAN, WS-CAD, Zuken e3 lub Microsoft Excel
Wysoce wydajna drukarka do efektywnego i wysokiej jakości zadruku dużej ilości oznaczników w zastosowaniach przemysłowych, jak np. prefabrykacja szaf elektrycznych
Bezpieczniki firmy SIBA
stosowane w magazynach energii z akumulatorami
Systemy umożliwiające pracę urządzeń w przypadku awarii zasilania są zróżnicowane – od małych urządzeń UPS do baterii akumulatorów zapewniających zasilanie całych zakładów. Jest zatem sprawą kluczową, aby systemy zasilania awaryjnego działały bez zarzutu. Bezpieczniki produkowane przez firmę SIBA zabezpieczają urządzenia, które w przypadku awarii zasilania dostarczają energię kluczowym odbiorom.
Coraz częściej regulowanie częstotliwości sieci w elektrowniach, które wykorzystują energie odnawialne, odbywa się za pomocą stacjonarnych magazynów energii o mocy kilku megawatów, zaprojektowanych tak, aby stanowiły rezerwę. Również tutaj niezbędne są aparaty zabezpieczające systemy przed uszkodzeniem. Tę funkcję mogą spełniać bezpieczniki firmy SIBA.
Zakłady przemysłowe stosują w swoich sieciach urządzenia zasilania rezerwowego z akumulatorami, aby sterować połączeniami z publiczną siecią energetyczną. Uszkodzenie takich elementów może mieć negatywne konsekwencje dla procesu produkcji. Można jednak tego uniknąć, stosując bezpieczniki firmy SIBA.
Tylko odpowiednio dobrane bezpieczniki spełniają swoją rolę O ile dane katalogowe wyraźnie nie dopuszczą takiej możliwości, bezpieczniki zaprojektowane na prąd przemienny nie powinny być stosowane w obwodach prądu stałego. W przypadku awarii zasilania, kiedy system przestawia się na zasilanie z akumulatorów, skutkuje to prądami rozładowania, których wartości i charakterystyki czasowe przypominają te, którymi charakteryzują się prądy zwarciowe. Wymaga to zastosowania specjalnych, szybszych bezpieczników.
Duże doświadczenie w dziedzinie rozwiązań z użyciem bezpieczników ultraszybkich w porównywalnych konfi-
guracjach technicznych, jak np. w energoelektronice, umożliwia firmie SIBA zapewnienie skutecznej ochrony również rozbudowanym zestawom akumulatorów, a także głównym obwodom zasilania.
Nawet standardowa oferta bezpieczników ultraszybkich pełno- i niepełnozakresowych jest tak duża, że SIBA może szybko dobrać odpowiednie rozwiązanie. Nasz dział badawczo-rozwojowy z pewnością pomoże nawet w skomplikowanych przypadkach.
Cztery kroki do dobrania odpowiedniego bezpiecznika
Jako producent bezpieczników topikowych SIBA posiada rozwijane od dziesięcioleci portfolio, obejmujące różnorodne bezpieczniki do zabezpieczania w przypadku przeciążeń i zwarć w sieciach elektrycznych. W większości rodzajów instalacji zastosowania bezpieczników zostały znormalizowane, w przypadku szczególnie wrażliwych obwodów z akumulatorami urządzenie zabezpieczające jest wciąż dobierane na podstawie „ogólnie stosowanej
38 AUTOMATYKA
PROMOCJA
wiedzy”. W odniesieniu do dobierania bezpieczników najczęściej słyszy się, że „wystarczy określić prąd i napięcie znamionowe”. Wraz z pojawieniem się technologii fotowoltaicznej, SIBA zaczęła opracowywać specjalne bezpieczniki do obwodów fotowoltaicznych, a także zainteresowała się wymagającymi zabezpieczenia obwodami z akumulatorami.
Po technicznych dyskusjach z producentami akumulatorów oraz z pomocą uczelni technicznych zajmujących się tym tematem, SIBA opracowała kryteria doboru, które mogą mieć szerokie zastosowanie w większości obwodów z akumulatorami. Kryteria te pokazują, że oprócz napięcia i prądu roboczego, muszą zostać uwzględnione również inne czynniki, tak aby w razie awarii prąd zakłóceniowy został wyłączony zanim dojdzie do uszkodzenia instalacji.
Krok 1: Określenie napięcia znamionowego bezpiecznika
Napięcie znamionowe prądu stałego bezpiecznika Unb nie powinno być mniejsze od najwyższego napięcia występującego w obwodzie prądu stałego, tzn. napięcia ładowania akumulatora Uł:
Unb ≥ Uł
W kartach katalogowych określa się, czy bezpieczniki mają zdolność wyłączania prądu przemiennego, czy stałego. W przypadku kiedy określono wyłącznie napięcie znamionowe prądu przemiennego, bezpieczniki tylko w wyjątkowych sytuacjach nadają się do stosowania w obwodach prądu stałego. Należy skonsultować się z producentem, aby potwierdzić, czy zasada, że znamionowe napięcie prądu
stałego = 0,7 znamionowego napięcia przemiennego działa w tym przypadku. Producent powinien wypowiedzieć się również na temat dopuszczalnej stałej czasowej zwartego obwodu. Jednak w większości przypadków nie jest to konieczne, ponieważ w obwodach z akumulatorami można spodziewać się stosunkowo małych stałych czasowych (często krótszych niż 2 ms).
Krok 2: Określenie
najmniejszego prądu znamionowego bezpiecznika
Odpowiednią wartością do określenia najmniejszego prądu znamionowego bezpiecznika In min jest największa wartość prądu występująca w obwodzie rozładowania akumulatora, tzn. prąd rozładowania akumulatora I e występujący w końcowej fazie procesu rozładowania. Można ją obliczyć, korzystając z mocy wejściowej falownika S n [VA] oraz napięcia w końcowej fazie rozładowania Ue, uwzględniając przy tym współczynnik mocy (np. 0,8) oraz sprawność η (0,85 – 0,97):
I e = S n cos ф /Ue η, In min ≥ I e
Krok 3: Uwzględnienie dodatkowych czynników Przewidywane zastosowanie magazynu energii może mieć taki sam wpływ na wybór prądu znamionowego bezpiecznika, jak warunki otoczenia występujące tam, gdzie są umieszczone bezpieczniki w obudowach lub szafach sterowniczych. Jak powszechnie wiadomo, nie ma jednego czasu rozładowania, jednego prądu rozładowania ani jednej częstości ładowania/rozładowania. Uwzględnia się różne zastosowa-
nia, opierając się na współczynniku kBatt odnoszącym się do minimalnego prądu znamionowego. Mimo wszystko 30-minutowy czas rozładowania połączony z pojedynczym cyklem ładowania raz na miesiąc powinien być traktowany inaczej niż w magazynie energii instalacji fotowoltaicznej, gdzie takich cykli jest kilka w ciągu dnia. W tabeli podano współczynniki kBatt dla zastosowań w różnych urządzeniach z akumulatorami. Przy stosowaniu tych współczynników, dopuszcza się pewną wymaganą przeciążalność.
I n ≥ In min / kBatt
Temperatura otoczenia znacznie odbiegająca od 30 °C również może mieć wpływ na wybór prądu znamionowego. W tym przypadku można posłużyć się standardowym wykresem obniżenia parametrów znamionowych dla wkładek topikowych.
I n ≥ In min / kBatt / kth
Jak pokazano na diagramie 1, temperatura otoczenia wynosząca np. 70 °C w szafie sterującej może spowodować konieczność obniżenia prądu znamionowego ze 100 A do 70 A.
39 3/2024 TEMAT NUMERU
Fot. SIBA CYKL ŁADOWANIA/ROZŁADOWANIA WARTOŚCI WSPÓŁCZYNNIKA KBATT ZALEŻNIE OD CYKLU I CZASU ROZŁADOWANIA ZASTOSOWANIE Kilka razy dziennie 0,70,70,60,6–––Magazyn energii instalacji PV Raz dziennie 10,850,850,70,70,60,6 Magazyn energii Raz na tydzień 110,850,850,70,70,6 UPS Raz na miesiąc lub rzadziej 1110,850,850,70,7 UPS Czas rozładowania 10 min30 min60 min3 h5 h10 h20 h
Diagram 1. Wpływ temperatury otoczenia
Krok 4: Wybór kategorii użytkowania
W obwodach ładowania prądu stałego stosowane są bezpieczniki następujących kategorii użytkowania: aR – wkładki o niepełnozakresowej zdolności wyłączania do zabezpieczania półprzewodników („niepełnozakresowe, ultraszybkie”) gS (gRL) – wkładki o pełnozakresowej zdolności wyłączania do zabezpieczania półprzewodników i przewodów („pełnozakresowe, szybkie”), gG – wkładki o pełnozakresowej zdolności wyłączania ogólnego przeznaczenia („pełnozakresowe, zwłoczne”). Wyboru kategorii użytkowania możemy dokonać w oparciu o najdłuższy czas przedłukowy dopuszczalny w przypadku zwarcia. Aby to zrobić, trzeba najpierw obliczyć maksymalny prąd zwarciowy IzB w pełni naładowanego akumulatora, korzystając z napięcia jałowego UB oraz rezystancji wewnętrznej akumulatora RB:
IzB = 0,95UB /RB
Wartość tę należy nanieść w postaci pionowej linii na charakterystykę czasowo-prądową bezpieczników. Powstanie w ten sposób punkt przecięcia z wybranym prądem znamionowym (diagram 2). Prowadząc linię poziomą z punktu przecięcia naniesionej linii
pionowej z charakterystyką czasowo-prądową bezpiecznika na wybrany prąd znamionowy, możemy na osi pionowej odczytać czas przedłukowy. W podobny sposób postępujemy, gdy chcemy znać czas przedłukowy dla mniejszych prądów przetężeniowych. W przypadku prądów przetężeniowych przekraczających prąd znamionowy bezpiecznika 6–10-krotnie, można zastosować bezpieczniki niepełnozakresowe; dla prądów przetężeniowych o krotności poniżej tej wartości niezbędne są bezpieczniki pełnozakresowe. Jeżeli prąd przetężeniowy znajduje się w obrębie linii przerywanej na krzywej charakterystyki czasowo-prądowej
bezpiecznika niepełnozakresowego, takie rozwiązanie jest niedozwolone. Zatem wybór kategorii użytkowania (gG, aR, gS (gRL)) decyduje o tym, jak szybko zostanie wyłączony prąd zwarciowy IzB
Informację o aktualnej ofercie bezpieczników prądu stałego produkcji firmy SIBA do zabezpieczania akumulatorów można uzyskać, kontaktując się z oddziałem producenta w Polsce.
SIBA POLSKA Sp. z o.o. e-mail: siba@siba-bezpieczniki.pl www.siba-bezpieczniki.pl
40 AUTOMATYKA TEMAT NUMERU
Fot. SIBA
Diagram 2. Klasy użytkowania i ich charakterystyki czasowo-poglądowe
Zielona energia elektryczna z tradycyjnych wiatraków
W przeszłości tradycyjne wiatraki napędzały młyny i pompy irygacyjne, ale w przyszłości mają generować zieloną energię elektryczną. W tym celu studenci HTWG Konstanz, uniwersytetu nauk stosowanych, montują zaawansowane technologicznie komponenty. Firma igus wspiera projekt Sailwind 4 kwotą 10 000 euro oraz dostarcza młodym inżynierom bezsmarowe prowadnice liniowe i polimerowe łożyska, które zapewnią, że eksploatacja wiatraka będzie wymagała niewielkiej konserwacji.
Turbiny wiatrowe są budowane na całym świecie jako część globalnej transformacji energetycznej. Istnieją jednak miejsca, w których one nie pasują. Jednocześnie konieczność ochrony przyrody często udaremnia realizację projektów. Czy to oznacza rezygnację z energii wiatrowej? Nie, jeśli studenci z HTWG Konstanz będą mieli coś do powiedzenia. Chcą oni zastosować małe wiatraki do generowania zielonej energii elektrycznej. Ich projekt Sailwind 4 koncentruje się na odtworzeniu greckiego wiatraka napędzanego żaglem, jednego z najstarszych znanych urządzeń wykorzystujących energię wiatrową, a dziś będącego dobrem kulturowym w regionie Morza Śródziemnego – od Turcji po Francję.
Wiatraki, wcześniej używane głównie do mielenia zboża i roślin strączkowych, będą w przyszłości wytwarzać zieloną energię elektryczną za pomocą generatora. Zaletą jest to, że istnieją już tysiące młynów, które można zmodernizować, tworząc miniaturowe zielone elektrownie.
igus jest pierwszym sponsorem
Firma igus jest entuzjastycznie nastawiona do kompaktowej elektrowni wiatrowej. – Zamierzamy sprawić, by nasze budynki i produkcja były neutralne pod względem CO2 do 2025 r., ale nasze myśli wybiegają poza granice firmy. Dlatego wspieramy projekt Sailwind 4 kwotą 10 000 euro i zapew-
42 AUTOMATYKA
PROMOCJA
niamy studentom bezpłatne komponenty do budowy nowych wiatraków – mówi Tobias Vogel, dyrektor generalny łożysk ślizgowych i technologii liniowej w firmie igus.
Jak dodaje profesor Dieter Schwechten, który wraz z profesorem Ditmarem Ihlenburgiem zainicjował Sailwind 4, firma igus jest znana ze swojego zaangażowania w innowacyjne projekty inicjowane przez uczniów szkół średnich i studentów. – Jesteśmy bardzo zadowoleni, że igus jest naszym pierwszym partnerem i mamy nadzieję, że zdobędziemy więcej zwolenników projektu z branży – mówi Dieter Schwechten.
Komponenty igus:
mniejsze koszty i wysiłek związany z konserwacją
Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, studenci rozpoczną budowę pierwszego wiatraka w październiku. Zachowa on typowe cechy wizualne
historycznego modelu: cylindryczną wieżę, stożkową konstrukcję dachu i żagle na obracającym się wałku głównym. Inżynierowie przymocują do wałka zaawansowane technologicznie żagle i podłączą go do generatora prądu. Prędkość wiatru wynosząca
14 m/s powinna pozwolić wirnikowi o średnicy 4 m na wygenerowanie 5 kWp energii elektrycznej. Mały generator wiatrowy można również połączyć z systemem fotowoltaicznym i akumulatorem. – Lokalna energia wytwarzana w z równoważony sposób z wiatru i słońca ma ogromne zalety dla wielu regionów, ponieważ oba te czynniki dobrze się uzupełniają w zakresie klimatu – mówi Dieter Schwechten. Systemy mają działać przy jak najmniejszym monitorowaniu i konserwacji. – Postawiliśmy sobie mechatroniczne zadanie całkowitego zautomatyzowania obsługi wiatraków, w ten sam sposób, jak działają duże turbiny wiatrowe. W dzisiejszych
czasach nie ma już przecież młynarzy do obsługi wiatraków – stwierdza Dieter Schwechten. W tym miejscu do gr y wchodzą komponenty od igus. Obejmują one prowadnice liniowe do tr ymowania żagli przy użyciu silnika, łożysko wieńcowe dla wirnika oraz różnorodne łożyska ślizgowe wykonane z wysokowydajnych tworzyw sztucznych. Wszystkie komponenty igus są wytrzymałe, niezawodne i niekorodujące oraz nie wymagają smarowania ani konserwacji. Jest to duża zaleta w przypadku modernizacji starych wiatraków w basenie Morza Śródziemnego.
IGUS
ul. Działkowa 121C
tel. 22 863
e-mail: info-pl@igus.net www.igus.pl
Myśl efektywnie i oszczędnie
43 3/2024 TEMAT NUMERU igus Sp. z o.o. Tel. +48 (22) 863 57 70 info-pl@igus.net Łożysko wieńcowe PRT-04 z odpornymi na zużycie i bezobsługowymi elementami ślizgowymi iglidur®. Większa swoboda projektowania i niższe koszty. Dostępne o średnicy od 50 mm do 300 mm. igus.pl/PRT04
... kompaktowe... wydajne... lekkie... ... łożysko wieńcowe PRT-04... Fot. igus
Sp. z
o.o.
02-234 Warszawa
57 70
REKLAMA
Zastosowanie systemów wizyjnych
RFID i znakowania w przemyśle
Systemy identyfikacji odgrywają kluczową rolę w procesach przemysłowych, umożliwiając precyzyjne śledzenie i kontrolę każdego elementu zaangażowanego w produkcję oraz logistykę produktów. Od surowców po opakowanie, od etapu produkcji po dostawę do klienta – systemy identyfikacji zapewniają pełną transparentność i efektywne zarządzanie całym procesem.
Damian Żabicki
Wprzedsiębiorstwach przemysłowych stosowane są trzy skuteczne metody śledzenia produktów, które zapewniają pełną kontrolę nad procesami produkcyjnymi i łańcuchem dostaw. Pier wszą z nich jest śledzenie wstecz, polegające na śledzeniu produktów w górę łańcucha dostaw. Głównym celem tej metody jest odnalezienie źródeł pochodzenia składników i elementów użytych do wytworzenia produktów. Drugą metodą jest śledzenie we wnętrzne, które koncentruje się na procesach w obrębie samej produkcji. Ta metoda umożliwia dokładne śledzenie każdego etapu produkcji, włączając w to surowce użyte do wytworzenia produktów oraz materiały opakowaniowe. Trzecią metodą jest śledzenie w przód, które pozwala na identyfikację odbiorcy produktów oraz uzyskanie informacji dotyczących wprowadzenia
towarów do obrotu. Dzięki tej metodzie przedsiębiorstwo może śledzić produkty od chwili opuszczenia fabryki, aż do momentu, kiedy trafiają do rąk klientów.
Spośród zalet systemu śledzenia produktów warto wymienić trzy najważniejsze: dostępność aktualnych informacji, kontrolę jakości produktów oraz szybkość działania.
Uzyskanie aktualnych informacji na temat produktów i procesów pozwala zidentyfikować obszary wymagające usprawnienia. Mając kompletną wiedzę na temat produktów można skuteczniej planować procesy produkcyjne i monitorować jakość towarów na każdym etapie produkcji. Ponadto system umożliwia szybkie lokalizowanie potrzebnych towarów, co jest kluczowe w przypadku pilnych sytuacji, takich jak konieczność wycofania produktów z rynku.
44 AUTOMATYKA
Zadania systemów znakowania
Jedna niewielkich wymiarów naklejka może dostarczyć szeregu istotnych informacji o produkcie. Za pomocą odpowiedniego urządzenia, można odczytać nazwę produktu, marki, modelu, numeru seryjnego czy składu. Systemy znakowania pozwalają nie tylko na identyfikację produktu, ale także na jego śledzenie na każdym etapie łańcucha dostaw – od produkcji po dystrybucję. Znakowanie partii i numerów ser yjnych pozwala na efektywne zarządzanie zapasami i lokalizowanie produktów, np. w przypadku konieczności wycofania z rynku, a także kontrolowanie innych aspektów wynikających z wymogów regulacyjnych.
Znakowanie umożliwia również efektywne zarządzanie zapasami i szybkie reagowanie w przypadku problemów jakościowych czy wycofania produktów z rynku. Pełni też istotną rolę w ochronie producenta i konsumenta przed podróbkami, wykorzystując zaawansowane techniki, które gwarantują ich autentyczność.
Warto także pamiętać o tym, że zgodnie z ideą Przemysłu 4.0 nowoczesne procesy produkcyjne opierają się na rozwiązaniach wykorzystujących sztuczną inteligencję i uczenie maszynowe. W ten trend wpisują się nowoczesne technologie znakowania, takie jak drukowanie laserowe czy kodowanie inkjetowe, integrujące się z systemami automatyzacji, przyspieszające procesy produkcyjne i pakowania, a także redukujące ryzyko błędów ludzkich.
Systemy wizyjne – cechy
Systemy wizyjne znajdują zastosowanie w wielu dziedzinach – od przemysłu, aż po medycynę. Jako złożone narzędzia składają się z różnych komponentów: kamery lub układu kamer, oświetlenia, obiektywu, urządzeń do akwizycji i przetwarzania obrazu. Nie może też zabraknąć specjalistycznego oprogramowania. Kluczową cechą systemów wizyjnych jest możliwość przetwarzania obrazów – zarówno pojedynczych zdjęć, jak i strumieni wideo i ekstrakcja wartościowych danych. Ta zdolność do analizy obrazu umożliwia automatyzowanie różnych zadań
kontrolnych i pomiarowych, co z kolei znacząco zwiększa wydajność obsługiwanego procesu i gwarantuje wysoką jakość produktów.
Zastosowania systemów wizyjnych
Systemy wizyjne znajdują zastosowanie w wielu miejscach: w przemyśle motoryzacyjnym, w marketingu, sprzedaży czy w medycynie. Wykorzystuje się je do analizowania takich aspektów, jak geometria obiektów, ich położenie, stan powierzchni – barwa, chropowatość, połysk, zniekształcenia, nadruk –oraz wiele innych cech.
Opracowanie systemu wizyjnego zaczyna się od szczegółowej specyfikacji, która zawiera możliwie maksymalną liczbę danych o kontrolowanych produktach lub procesach oraz określa wymagania dla systemu.
Przykładem tego typu narzędzi wizyjnych są produkowane przez firmę Cognex In-Sight VC200, które mogą być uruchamiane na procesorach kamer niezależnie od tego, ile ich jest, co więcej, bez strat na prędkości. Dzięki automatycznie dokumentującym schematom blokowym i arkuszom In-Sight spreadsheet, konfiguracja każdej z inteligentnych kamer i przesył uzyskanych przez nią danych są niezwykle proste.
Warto podkreślić, że system wizyjny In-Sight VC200 znakomicie sprawdza się w zastosowaniach, w których wykorzystywana jest większa liczba kamer. Nawet cztery inteligentne kamery można podłączyć do kontrolera, co pozwala na użycie kilku widoków w środowisku produkcyjnym i pełne wykorzystanie mocy, wynikającej z rozproszonego przetwarzania danych, dostarczanych przez inteligentne kamery, przeznaczone do wysokowydajnych zastosowań.
Z kolei dla branży spożywczej, która ma swoje specyficzne wymagania, dedykowane są m.in. systemy wizyjne firmy Scanway. Można je zastosować np. do badania mięsa, a dokładniej –określenia pozycji, barwy, kształtu czy zawartości tłuszczu. W branży mięsnej systemy wizyjne mogą wykorzystywać algorytmy sztucznej inteligencji, m.in. do klasyfikacji porcji mięsa. Systemy wizyjne Scanway znajdują zastosowanie także w procesach zliczania produktów umożliwiających ich precyzyjne pakowanie czy do trackowania przepływu pojemników E2.
Niedawno firma OMRON poinformowała o wprowadzeniu na rynek nowego systemu wizyjnego z serii FH. Do wykrywania defektów została w nim zastosowana sztuczna inteligencja, przy czym wady identyfikowane są bez wcześniejszego dostarczenia danych szkoleniowych. Tajemnicą systemu jest zdolność detekcji porównywalna z możliwościami ludzkiego wzroku, połączona z technikami wykorzystywanymi przez wykwalifikowanych inspektorów.
Warto także bliżej przyjrzeć się ofercie firmy IMACO, a w szczególności ich systemom oświetlania i sterownikom błysków, czy obiektywom do wszystkich produkowanych formatów sensorów. Firma produkuje także kamery liniowe i matrycowe, kamery szybkie, w technologii CCD i CMOS. Ofertę uzupełniają kable standardowe i „na żądanie”, przeznaczone także do robotów i do osłon kablowych oraz karty akwizycji obrazu i zewnętrzne moduły akwizycji, również z obróbką obrazu na karcie.
W jakim kierunku zmierza technologia systemów wizyjnych i gdzie znaleźć można jej ograniczenia? Bez wątpienia producenci muszą się dziś zmierzyć z jednym, kluczowym wyzwaniem:
45 3/2024 PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY OPRACOWANIE SYSTEMU WIZYJNEGO ZACZYNA SIĘ OD SZCZEGÓŁOWEJ SPECYFIKACJI, KTÓRA ZAWIERA MOŻLIWIE MAKSYMALNĄ LICZBĘ DANYCH O KONTROLOWANYCH PRODUKTACH LUB PROCESACH ORAZ OKREŚLA WYMAGANIA DLA SYSTEMU.
Fot. Turck
PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY
automatyzacją procesów opartych na analizie sensor ycznej, porównywalnej z umiejętnościami doświadczonych pracowników.
Dobór systemu wizyjnego
Dobór odpowiedniego systemu wizyjnego to proces, który wymaga dokładnego rozważenia szeregu czynników. Wybór konkretnego systemu zależy od specyfiki zadań, które ma on realizować.
Komponenty systemu wizyjnego, w tym obiektyw, matryca kamery, urządzenie analizujące dane, oświetlenie i oprogramowanie, muszą być dobrane z uwzględnieniem tych zadań. Przykładowo, prawidłowy dobór oświetlenia ma kluczowe znaczenie nie tylko dla zapewnienia powtarzalności rejestracji obrazów, ale również dla podkreślenia kontrolowanych cech obiektu.
Wybór typu kamery, czy to obrazowej czy liniowej, powinien zostać ustalony na wczesnym etapie, najlepiej już podczas testów. Pozwoli to na dopasowanie systemu do konkretnych potrzeb i wymagań danego zastosowania.
Nowoczesne systemy wizyjne coraz częściej stosują technologie sztucznej inteligencji, jak głębokie uczenie maszynowe, które umożliwiają bardziej zaawansowaną interpretację obrazów. Nowe technologie otwierają nowe możliwości w zakresie analizy i przetwarzania danych.
Na koniec, ważna jest integracja systemu wizyjnego z istniejącymi systemami i procesami produkcyjnymi. System musi być zgodny i kompatybilny
z obecną infrastrukturą, aby mógł efektywnie wspierać procesy biznesowe.
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na elastyczny i wydajny system wizyjny serii XG-X, oferowany przez firmę Keyence. Zapewnia on dostępność odpowiedniej mocy obliczeniowej nawet, jeśli podłączone zostało kilka kamer (np. 64 MP kolorowa kamera, kamera do skanowania liniowego i kamera 3D). Co więcej, szybkie kamery o wysokiej rozdzielczości seria XG-X, zapewniające dużą dokładność. Dużym atutem systemu jest XG-X VisionEditor, czyli oprogramowanie pozwalające na proste i szybkie tworzenie aplikacji do kontroli wizyjnej, interfejsów użytkownika, łatwego debugowania, symulacji itp.
Zdarza się także, że w konkretnej aplikacji, zwłaszcza związanej z automatyką, niezbędne są duże zasięgi i prędkości. Tu sprawdzić się może InspectorP64x firmy Sick, czyli programowalna i konfigurowalna kamera 2D, o rozdzielczości 1,7 Mpx. Została ona wyposażona w obudowę o stopniu ochrony IP65 i wysokiej jakości elastyczną konstrukcję układu optycznego. Kamera działa w oparciu o środowisko programistyczne SICK AppSpace, powiązane z bibliotekami wstępnego przetwarzania obrazu HALCON i SICK Algorithm Library, co zapewnia wysoki stopień elastyczności.
Wybierając właściwy dla danej aplikacji system wizyjny, warto także poświęcić czas na analizę możliwości czujników. I tu na przykład – seria czujników wizyjnych iVu Plus firmy Turck
oferuje korzyści kompaktowego narzędzia przeznaczonego do kontroli i identyfikacji za pomocą aparatu. Intuicyjne menu sprawia, że czujniki te są łatwe w obsłudze, a jednocześnie pracują tak precyzyjnie, jak złożone systemy kamer. W ofercie znaleźć można czujniki z wbudowanym obiektywem i światłem oraz z wbudowanym obiektywem, ale bez światła, a także modele dla obiektów C-mount o rozszerzonej ogniskowej. Czujniki iVu-TG przeznaczone są m.in. do monitorowania obecności obiektów lub ich porównywania do określonego wzorca lub parametru.
Deep Learning
w systemach wizyjnych
Głębokie uczenie, znane jako Deep Learning, rewolucjonizuje świat systemów wizyjnych, rozszerzając ich możliwości i aplikacje w znaczący sposób. Ta zaawansowana technologia znajduje zastosowanie w szeregu kr ytycznych aplikacji przemysłowych, takich jak kontrola defektów na złożonych powierzchniach, klasyfikacja różnorodnych produktów czy sprawdzanie kompletności montażu. Jej kluczowym atutem jest zdolność do wykrywania anomalii, nawet w przypadku skomplikowanych wzorców, co ma ogromne znaczenie dla kontroli jakości i inspekcji w przemyśle.
Jednym z najważniejszych elementów głębokiego uczenia są sieci neuronowe, które naśladują ludzką inteligencję, umożliwiając maszynom uczenie się na podstawie przykładów. Przemysłowe systemy wizyjne, wykorzystując tę technologię, mogą ciągle się doskonalić, poprawiając swoją wydajność w miarę ekspozycji na nowe dane i obrazy.
Co więcej, Deep Learning okazuje się być bardziej efektywny w realizacji zadań kontrolnych niż tradycyjne metody inspekcji, w tym te wykonywane przez człowieka. Wprowadza to nowy wymiar efektywności i dokładności w kontroli, kluczowy w wielu sektorach przemysłu.
Na rynku obserwuje się dynamiczny rozwój technologii Deep Learning w systemach wizyjnych. Prognozy wskazują, że udział inteligentnych kamer z analizą głębokiego uczenia wzrośnie znacząco w najbliższych latach. To świadczy o rosnącym zainteresowaniu i zaufaniu do tej technologii, co otwiera nowe
46 AUTOMATYKA
PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY
PRODUCENT
BALLUFF
Model
BAUMER
BVS E Advanced VS ID100M03W10RP
Rodzaj czujnik wizyjny czujnik wizyjny
Rozdzielczość (px)
Podświetlenie
VGA 640 480 752 × 480
zintegrowane, LED zintegrowane, LED
Zastosowanie kontrola kontrastu, położenia, kompletności kody kreskowe, kody matrycowe
Interfejsy komunikacyjne Ethernet 10/100 Base T TCP|UDP (Ethernet)/RS-485, (wspiera VeriSens Gateways)
Typ przetwornika CMOS, monochromatyczny 1/3” CMOS, monochromatyczny
Inne
rozpoznawanie położenia obrotowego, funkcja wejścia: wybór programu, spust 5 wyjść (PNP), Pass/Fail, Flash Sync, alarm, kamera gotowa, włącz wyjście przyłącze 1: M12 × 1 – wtyczka, 8-stykowe, zakodowany przyłącze 2: M12 × 1 – wtyczka, 4-stykowe, odkodowany
PRODUCENT
COGNEX
Model
In-Sight 2000-110
DATA SENSOR
SVS2-06-DE-OBJ
Rodzaj czujnik wizyjny do rozpoznawania obiektów czujnik wizyjny do rozpoznawania obiektów Rozdzielczość (px) 640 × 480 w zależności od odległości
Podświetlenie
Zastosowanie
zintegrowane LED
zintegrowane 4 diody LED
kontrola znaczków, kontrola poziomu cieczy, położenie części, kontrola etykiet, nadruki, zliczanie przedmiotów Interfejsy komunikacyjne EthernetNet/IP, Profinet, SLMP, SLMP Scanner Ethernet 10/100 Mbit/s Typ przetwornika 1/3” CMOS, monochromatyczny brak danych
Inne
masa: 200 g, napięcie zasilania: 24 V DC, materiał wykonania obudowy: aluminium, stopień ochrony obudowy: IP65
możliwości dla przemysłu i innych sektorów, gdzie kontrola jakości odgr ywa kluczową rolę.
Tu warto wspomnieć o narzędziach, takich jak Etisoft Smart Solution i Nuvo-8108GC-XL.
System Etisoft Smart Solution stosowany jest w procesach kontroli i weryfikacji montażu i połączeń, jakości produktów, poprawności pakowania, kontroli wizyjnej wydruku, wer yfikacji położenia i oznaczeń produktu a także
sprawdzenia jego zgodności z zamówieniem bądź specyfikacją.
Natomiast Nuvo-8108GC-XL to komputer przemysłowy, przeznaczony do mobilnych systemów wizyjnych jako jednostka „Edge AI computing platform”. Urządzenie firmy Neousys Technology służy do przetwarzania dużej ilości danych, pochodzących przede wszystkim z kamer, w oparciu o zaawansowane algorytmy sztucznej inteligencji na krawędzi, czyli bezpośrednio
kontrola wzorca, konturu, pozycji, liczenia, szerokości, kontrastu, jasności
na obiekcie. Co istotne, takie aplikacje wymagają dużej mocy obliczeniowej. W Nuvo-8108GC-XL jest ona zapewniona dzięki zastosowaniu wydajnych kart graficznych NVIDIA RTX 30 i karty graficznej do RTX 3080 oraz procesorów Intel Xeon E i 8/9 generacji Core.
Rodzaje systemów RFID
Technologia RFID, czyli identyfikacja radiowa, to zaawansowany sposób wykorzystania fal radiowych do przesyła-
47 3/2024
Fot. Balluff
PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY
nia danych i zasilania elektronicznego układu (etykiety RFID) przez czytnik , co umożliwia identyfikację obiektów.
Istnieje kilka rodzajów systemów RFID, różniących się między sobą sposobem zasilania i częstotliwością pracy, czyli parametrami, które determinują ich specyficzne zastosowania.
Systemy RFID aktywne są wyposażone we własne źródło zasilania, co pozwala im na samodzielne przesyłanie sygnałów co pewien czas, bez potrzeby aktywacji zewnętrznej. Natomiast systemy pasywne działają w oparciu o energię elektromagnetyczną otrzymaną przez antenę, bez wewnętrznego źródła zasilania. Jest jeszcze kategoria systemów półpasywnych, które mają baterię, ale w przeciwieństwie do tagów aktywnych, nie przesyłają sygnałów okresowych.
Pod względem częstotliwości pracy, systemy RFID dzielą się na kilka kate-
gorii. RFID LF jest często stosowany w kontroli dostępu i identyfikacji zwierząt. RFID HF znajduje zastosowanie w kontroli dostępu, elektronicznych biletach, opłatach drogowych, mikropłatnościach i programach lojalnościowych. RFID UHF jest wykorzystywane do identyfikacji produktów, w zarządzaniu magazynowym, logistyce i transporcie, a także w kontroli łańcucha dostaw. Natomiast RFID pracujące na częstotliwości 2,4 GHz są stosowane do identyfikacji i lokalizowania towarów.
Wybór odpowiedniego systemu RFID zależy od wymagań konkretnego zastosowania, w tym od zasięgu, pojemności pamięci, trwałości i ceny. Każdy rodzaj systemu RFID ma swoje unikalne właściwości, co sprawia, że technologia ta jest wszechstronna i może być dostosowana do wielu różnych potrzeb i aplikacji.
Warte zainteresowania narzędzia znajdziemy w ofercie firmy rf IDEAS,
w rodzinie pr oduktów WA VE ID. Są one przeznaczone do współpracy z takimi urządzeniami, jak Rockwell Automation HMIs, PACs oraz PLCs wraz z FactoryTalk View SE i ME. Ich zadaniem jest usprawnienie procesu tworzenia aplikacji logowania do systemu. Wyposażone zostały w uniwersalny interfejs USB, który został fabrycznie skonfigurowany do współpracy z urządzeniami Rockwell Automation, dodatkowo funkcjonalność emulacji klawiatury umożliwia współpracę z dowolnym oprogramowaniem. Narzędzia WAVE ID wyposażone są w wewnętrzną pamięć typu flash, która może zostać dowolnie zaprogramowana i dostosowana do potrzeb aplikacji.
Systemy kodów kreskowych
Kod kreskowy to zespół informacji zaprezentowanych graficznie w postaci kombinacji ciemnych i jasnych elementów, ustalonej według symboliki reguł opisujących budowę kodu. Stanowi wszechstronne narzędzia wykorzystywane w wielu sektorach przemysłu i handlu do identyfikacji produktów, zarządzania zapasami i automatyzacji procesów. Kody kreskowe, zbudowane z serii pasków i przestrzeni o różnych szerokościach, reprezentują dane alfanumeryczne, które mogą być szybko odczytane skanerami optycznymi.
Jedną z głównych zalet kodów kreskowych jest ich zdolność do szybkiego i dokładnego przechwytywania danych. Ta cecha znacznie przyspiesza procesy, takie jak wymiana informacji między różnymi punktami łańcucha dostaw –od sprawdzania dostępności produktu po zarządzanie zapasami i procesami sprzedaży. Kody kreskowe są również niezwykle pomocne w redukcji błędów popełnianych przez człowieka, które mogą wystąpić przy ręcznym wprowadzaniu danych.
W przemyśle k ody kr eskowe są ważnymi narzędziami w procesach zarządzania magazynem, umożliwiając efektywne śledzenie towarów od momentu produkcji, aż po dostarczenie do klienta. Ten system znakowania towarów zyskał popularność m.in. dzięki swojej elastyczności. Istnieje wiele różnych standardów kodów
48 AUTOMATYKA
PRODUCENT IFM
Model O2D220
FESTO
SBSC-F-AF-R3C
Rodzaj czujnik wizyjny do rozpoznawania obiektów czujnik koloru
Rozdzielczość (px)
640 × 480 736 × 480
Podświetlenie podczerwień zintegrowane LED
Zastosowanie rozpoznawanie obiektów detekcja krawędzi, kontrast, jasność, suwmiarka, wartość koloru, powierzchnia kolorowa, lista kolorów Interfejsy komunikacyjne TCP/IP; EtherNet/IP EtherNet/IP, FTP, Profinet, SMB, TCP/IP Typ przetwornika CMOS, monochromatyczny brak danych
Inne
liczba wejść binarnych: 2; liczba wyjść binarnych: 5 przyłącze elektryczne: wtyczka M12 12-pin wyzwalanie: 24 V PNP (IEC 61131-2 Typ 1) parametryzacja: za pomocą 2 przycisków i 10-segmentowego wyświetlacza lub za pomocą komputera z odpowiednim oprogramowaniem
PRODUCENT
PEPPERL+FUCHS
Model
Rodzaj
HA150-F200-B17-V1D
SENSOPART
V20-OB-A2-W12
czujnik wizyjny czujnik wizyjny
Rozdzielczość (px) 752 × 480 1280 × 1024
Podświetlenie zintegrowane LED zintegrowane LED
Zastosowanie rozpoznwanie obiektów
Interfejsy komunikacyjne
7 typów detekcji
100 BASE-TX Profinet RS-422, RS-232, Ethernet, EtherNet/IP, Profinet
Typ przetwornika CMOS 1/1,8‘‘, CMOS, monochromatyczny
Inne napięcie zasilania: 24 V DC ±15 % wymiary: 65 × 45 × 45 mm, materiał wykonania obudowy: tworzywo sztuczne, aluminium, stopień ochrony obudowy: IP67, masa: 160 g, napięcie zasilania: 18–26, 4 V DC
kreskowych, z których każdy ma swoje unikalne zastosowanie. Niektóre z najbardziej znanych to UPC (Universal Product Code) – używany w handlu detalicznym, EAN (European Article Number) – stosowany w skali międzynarodowej, czy QR (Quick Response), który może przechowywać większą liczbę danych i jest szeroko stosowany w marketingu mobilnym.
Przykładem czytnika kodów 2D, współpracującego z komputerem oraz urządzeniami mobilnymi, jest Uniskan 2D6530BT produkowany przez SKK. To bezprzewodowe urządzenie, dzia-
prędkość transmisji: 100 Mbit/s stopień ochrony obudowy: IP67
łające w odległości do 80 m od stacji bazowej i obsługujące wszystkie najczęściej stosowane kody kreskowe 1D i 2D. Urządzenie najczęściej znajduje zastosowanie w placówkach handlowych i aptekach, w punktach obsługi dokumentów i korespondencji oraz w stosunkowo mało skomplikowanej aplikacji dedykowanej rejestracji produkcji w logistyce magazynowej.
Nieco szersze zastosowanie może mieć czytnik wielokodowy O2I firmy ifm, ponieważ wykr ywa nie tylko kody 1D i 2D, ale także czcionki i znaki. Urządzenie radzi sobie nawet w przypadku
zmiany oświetlenia czy produktów o błyszczących, odbijających światło powierzchniach. Czytnik wielokodowy O2I śledzi i monitoruje takie wskaźniki, jak data produkcji, numer partii i seria. Najczęściej stosowany jest w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym.
Inne przydatne rozwiązanie zaoferowała firma GS Software. To system ważenia z obsługą czytnika kodów kreskowych. Jest on zbudowany z dwóch samoobsługowych terminali, z których jeden został wyposażony w przemysłową drukarkę kodów kreskowych (kierowca po wjeździe na wagę pobiera
49 3/2024 PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY
Fot. Turck
PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY
z niej kod), a drugi ma zabudowany czytnik kodów kreskowych odczytujący pobrany przez kierowcę kod i zakańczający ważenie.
Przykładem systemu ważenia z obsługą kodów kreskowych jest AT-08. Oprócz wspomnianych dwóch terminali, w jego skład wchodzi oprogramowanie GSW Automat.
Kody QR
Jako już wspomnieliśmy, kody QR, czyli kody Quick Response, to dwuwymiarowe kody kreskowe, które stały się niezwykle popularne w wielu branżach dzięki swojej wszechstronności i zdolności do przechowywania znacznie większej liczby danych niż tradycyjne, jednowymiarowe kody kreskowe. Zostały opracowane w Japonii w latach 90. XX wieku i szybko zyskały popularność na całym świecie.
Charakterystyczną cechą kodów QR jest ich kwadratowy kształt i wykorzystanie czarnych modułów ułożonych na białym tle, tworzących unikalny wzór. Te kody mogą przechowywać różnorodne informacje, w tym tekst, adresy URL, dane kontaktowe, a nawet małe obrazy czy krótkie fragmenty tekstu.
Jednym z kluczowych atutów kodów QR jest łatwość, z jaką mogą być one skanowane. Wystarczy smartfon z aparatem i odpowiednią aplikacją do skanowania kodów, aby w szybki i prosty sposób uzyskać dostęp do przechowywanych w nich danych. To sprawia, że są one idealne do zastosowań, w których szybki dostęp do informacji jest prior ytetem, jak np w marketingu mobilnym, gdzie kody QR mogą przekierowywać użytkowników do stron internetowych, filmów czy promocji.
Kody QR znajdują szerokie zastosowanie w wielu sektorach – od handlu detalicznego i reklamy, przez zarządzanie zapasami, po transport i logistykę. W logistyce kody te są używane do śledzenia przesyłek, a w sektorze usługowym – do szybkiego dostępu do usług lub informacji o nich.
Czytnik kodów QR Wi-Fi/Bluetooth produkowany jest m.in. przez firmę
HDWR. Model HD-SL96 to narzędzie służące do obsługi dowodów reje -
stracyjnych. Dzięki temu urządzeniu można skanować kody zarówno manualnie – za pomocą przycisku, jak i automatycznie, po zbliżeniu kodu. Komunikacja bezprzewodowa odbywa się przez radio 2,4 GHz lub za pośrednictwem Bluetooth. Zasięg wynosi nawet 150 m w przypadku komunikacji radiowej oraz do 10 m w technologii Bluetooth. Dodatkowo czytnik HD-SL96 wyposażony jest we wbudowaną pamięć, stację dokującą oraz możliwość programowania. Obsługuje kody kreskowe 1D i 2D, w tym QR i Aztec, zarówno na etykietach papierowych, jak i ekranach telefonów.
Firma Pepperl + Fuchs wprowadziła na rynek czytnik ręczny OHV1000, o rozdzielczości aż 1,2 Mpx, dodatkowo wyposażony w opatentowany układ dwóch soczewek. Urządzenie pozwala na jednoczesne odczytywanie zarówno małych, złożonych kodów DPM (przy użyciu modułu o rozmiarze do 0,1 mm), jak i dłuższych, drukowanych kodów kreskowych jedno- i dwuwymiarowych. Komfort użytkowania czytnika wynika m.in. z braku konieczności zmiany ustawień przy każdym pojawieniu się innego kodu. Dlatego też urządzenie jest bardzo wygodnym rozwiązaniem w przypadku potrzeby odczytywania różnego typu kodów.
Podsumowanie
Współczesny przemysł korzysta z zaawansowanych technologii identyfikacji, znakowania i wizualizacji, aby zapewnić pełną kontrolę nad procesami produkcyjnymi i logistycznymi.
Systemy wizyjne, RFID i znakowanie, zapewniają pełną transparentność i efektywne zarządzanie zarówno surowcami, jak i gotowymi produktami, od momentu ich pozyskania, aż do ostatecznego dostarczenia klientowi.
Trzy główne metody śledzenia produktów p rzemysłowych: ś ledzenie wstecz, wewnętrzne i w przód umożliwiają kontrolę łańcucha dostaw oraz procesów produkcyjnych, począwszy od źródeł składników, przez etapy produkcji, aż po dostawę do klienta.
Nowoczesne technologie znakowania integrują się z systemami automatyzacji, przyspieszając procesy
produkcyjne i redukując r yzyko błędów ludzkich.
Systemy wizyjne, oparte na zaawansowanych technologiach analizy obrazu, umożliwiają automatyzację zadań kontrolnych i pomiarowych, co przekłada się na wydajność procesów produkcyjnych i wysoką jakość produktów. Zastosowanie systemów wizyjnych obejmuje analizę różnorodnych cech produktów, takich jak geometria, stan powierzchni czy wady.
Technologia Deep Learning, stosowana w systemach wizyjnych, umożliwia zaawansowaną analizę obrazu oraz wykrywanie nawet skomplikowanych wzorców, co jest kluczowe dla kontroli jakości i inspekcji przemysłowej. Rozwój tej technologii otwiera nowe możliwości dla przemysłu, gdzie kontrola jakości odgrywa kluczową rolę.
Technologia RFID umożliwia identyfikację obiektów za pomocą fal radiowych, co znajduje zastosowanie w kontroli dostępu, zarządzaniu zapasami i logistyce. Istnieje kilka rodzajów systemów RFID, różniących się pod względem zasilania i częstotliwości pracy, co pozwala na dostosowanie technologii do konkretnych potrzeb i aplikacji.
Kody kreskowe są wszechstronnymi narzędziami do identyfikacji produktów i automatyzacji procesów, zapewniając szybki dostęp do danych i redukując błędy ludzkie. Istnieje wiele standardów kodów kreskowych, z których każdy ma swoje unikalne zastosowanie, od zarządzania magazynem po identyfikację produktów w handlu detalicznym.
Kody QR, ze względu na swoją wszechstronność i łatwość skanowania, znajdują szerokie zastosowanie w wielu branżach, od reklamy po logistykę. Dzięki możliwości przechowywania różnorodnych informacji, kody QR są idealnym narzędziem do szybkiego dostępu do danych i informacji.
Zastosowanie systemów znakowania i identyfikacji umożliwia efektywne zarządzanie zasobami, poprawę jakości produktów oraz szybką reakcję na zmieniające się potrzeby rynku.
Damian Żabicki AUTOMATYKA
50 AUTOMATYKA
Przyssawki próżniowe
Firma Elesa+Ganter wprowadziła do oferty nową grupę produktową „Przyssawki próżniowe i akcesoria”, w której znajdziemy szeroki wybór elementów techniki próżniowej. Należą do nich m.in. przyssawki podciśnieniowe, kompensatory sprężynowe oraz akcesoria do produktów próżniowych.
Przyssawki próżniowe Elesa+Ganter są wykonane z różnych mieszanek gumowych i silikonowych, dzięki czemu zapewniają przenoszenie szerokiej gamy produktów oraz kompatybilność z różnymi powierzchniami. Jedną z kluczowych cech tych elementów jest ich wszechstronność, umożliwiająca zastosowanie w różnych sektorach przemysłu, które w dużej mierze opierają się na automatyzacji.
Typy przyssawek próżniowych
Szeroka gama przyssawek obejmuje przyssawki płaskie, mieszkowe, okrągłe i owalne. Wiele typów i różnych wymiarów przyssawek zapewnia zróżnicowaną siłę chwytu, umożliwiając bezpieczne chwytanie delikatnych produktów. Ich wszechstronność sprawia, że są stosowane również w bardziej wymagających zastosowaniach, np. do płyt szklanych, ceramicznych lub marmurowych.
Przyssawki Elesa+Ganter są rekomendowane do zastosowań w różnych sektorach przemysłu, m.in. w przemyśle spożywczym, w szczególności do pakowania produktów spożywczych (w tym przypadku zaleca się stosowanie przyssawek silikonowych), papierniczym – np. arkusze papieru, naklejki, etykiety itd., elektronicznym – dla tego
sektora oferowane są miniprzyssawki czy motoryzacyjnego – do obsługi metalowych części, w tym elementów pokrytych olejem lub szyb samochodowych (w tym przypadku zaleca się stosowanie przyssawek o wysokiej przyczepności). Oprócz przyssawek ogólnego przeznaczenia, asortyment jest uzupełniony o specjalistyczne przyssawki, w tym przyssawki o dużej sile chwytu, zapewniające wysoki współczynnik tarcia nawet w obecności wody i oleju lub wulkanizowane przyssawki o zwiększonej wytrzymałości na rozciąganie.
umiejscowienia złączy do przewodów próżniowych. Złącze osiowe, kątowe i teowe gwarantują dużą elastyczność w dostosowaniu do istniejącej instalacji podciśnieniowej.
Kompensatory do przyssawek próżniowych Elesa+Ganter mają szeroki wybór przyłączy gwintowanych, zapewniając tym samym bezproblemową integrację ze wszystkimi rodzajami przyssawek. Są dostępne w różnych wariantach (sprężynowe, stałe, mini, mikro i z wbudowaną sprężyną) oraz materiałach (mosiądz, aluminium, stal nierdzewna).
Kompensatory sprężynowe
W dziedzinie automatyzacji przemysłowej nieodzownym elementem, wspierającym funkcjonalność przyssawek próżniowych, są kompensatory sprężynowe. Są one wykonane z bardzo trwałych materiałów, dzięki czemu zapewniają doskonałe mocowanie dla obszernej gamy komponentów próżniowych z katalogu Elesa+Ganter. Aby sprostać różnorodnym potrzebom i projektom instalacji, kompensatory Elesa+Ganter do przyssawek próżniowych umożliwiają różne sposoby
Oprócz przyssawek próżniowych i kompensatorów Elesa+Ganter oferuje
również serię adapterów do przyssawek VRA, wykonanych z solidnego aluminium lub stali. Adaptery umożliwiają zarówno konwersję z męskiego na żeński, jak i połączenie między standardami gwintów GAS, metrycznymi i NPT.
ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o. ul. Słoneczna 42A, Stara Iwiczna
05-500 Piaseczno
tel. 22 737 70 47
pomoc techniczna: tel. 887 035 500
fax 22 737 70 48
e-mail: egp@elesa-ganter.com.pl
51 3/2024 RYNEK
Fot. Elesa+Ganter
PROMOCJA
Osłony krawędzi GN 2194 z kauczuku silikonowego
Osłony krawędzi i uszczelki krawędziowe to rozwiązanie techniczne znacząco poprawiające bezpieczeństwo i estetykę aplikacji, w których występują ostre krawędzie blach lub płyt. Elesa+Ganter wprowadziła do swojej oferty nowe osłony krawędzi GN 2194, które stanowią skuteczną ochronę operatora przed urazami oraz powierzchni przed uszkodzeniami. Dzięki zastosowaniu kauczuku silikonowego MVQ zgodnego z FDA, osłony krawędzi GN 2194 są nie tylko wytrzymałe i elastyczne, ale również spełniają surowe normy sanitarno-higieniczne.
Osłony krawędzi GN 2194 to skuteczne rozwiązanie, które znacznie poprawia bezpieczeństwo i estetykę urządzenia lub zastosowań, w których występują ostre krawędzie blach lub płyt. Wykonane z kauczuku silikonowego MVQ o twardości 60±5 wg skali Shore typu A, zapewniają operatorowi ochronę przed skaleczeniem lub otarciem, a także zapobiegają uszkodzeniom powierzchni. Mają niebieski kolor RAL 5010, stosowany szczególnie w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym.
Wykonanie i montaż
Jedną z kluczowych cech osłon krawędzi GN 2194 jest szeroki zakres temperatury pracy, co umożliwia stosowanie ich w warunkach ekstremalnych, zarówno w niskiej, jak i wysokiej temperaturze. Mogą one działać w temperaturze od –50 °C do +200 °C, co czyni je wszechstronnymi w różnych środowiskach i aplikacjach.
Materiał zastosowany do produkcji osłon krawędzi GN 2194 to kauczuk silikonowy MVQ, który jest zgodny z regulacjami FDA. Dzięki temu osłony są odpowiednie do zastosowań wymagających zgodności z normą FDA 21 CFR 177.2600. Dodatkowo wersja silikonowa spełnia również wytyczne normy sanitarnej 3-A oraz DIN ISO 10993, co czyni ją odpowiednią do zastosowań w branży spożywczej i medycznej, gdzie higiena i bezpieczeństwo są priorytetowe.
Osłony krawędzi GN 2194 są łatwe w montażu. Zaleca się przestrzeganie wytycznych dotyczących promieni łuków, co pozwala na trwałe ułożenie osłony i ułatwia proces montażu. Montaż można przeprowadzić ręcznie lub za pomocą gumowego młotka. Wbudowana wkładka zaciskowa, wykonana z poliestrowego zespołu zaciskowego ze zbrojeniem stalowym ze stali AISI 304, gwarantuje pewne i trwałe mocowanie osłony krawędzi, eliminując potrzebę stosowania kleju lub innych spoiw.
Przy użyciu osłon krawędzi GN 2194 można zminimalizować ryzyko skale-
czeń lub otarć podczas obsługi maszyn i urządzeń wykonanych z blachy. Dzięki zabezpieczeniu krawędzi osłoną, ryzyko wystąpienia urazu zostaje znacznie zredukowane. Zastosowanie tych osłon poprawia również estetykę urządzenia.
Duży zakres zastosowań
Osłony krawędzi GN 2194 mają szerokie zastosowanie. Oprócz zabezpieczenia krawędzi blach i płyt, mogą być również używane do prowadzenia przewodów i wężyków przez otwory, gdzie krawędzie przegród rozdzielających muszą być zabezpieczone. W takich przypadkach osłony krawędzi zapewniają ochronę przed ścieraniem lub przecięciem przewodów, przyczyniając się do zwiększenia trwałości i bezpieczeństwa aplikacji.
Warto również wspomnieć, że zastosowanie osłon krawędzi GN 2194 eliminuje konieczność dodatkowych procesów obróbki krawędzi, takich jak gratowanie i fazowanie ciętych lub wypalanych arkuszy. Oznacza to oszczędność czasu i zasobów, a także poprawę efektywności procesu produkcyjnego.
Podsumowując, osłony krawędzi GN 2194 są skutecznym rozwiązaniem do zakrywania krawędzi blach i płyt. Wykonane z kauczuku silikonowego MVQ, zgodne z FDA, zapewniają trwałą i elastyczną ochronę w szerokim zakresie temperatury. Montaż jest prosty, a wbudowana wkładka zaciskowa gwarantuje pewne mocowanie.
52 AUTOMATYKA RYNEK
PROMOCJA
Budowa osłony krawędzi
Dzięki zastosowaniu osłon krawędzi, ryzyko urazów i uszkodzeń powierzchni zostaje zredukowane, a dodatkowe procesy obróbki krawędzi są zbędne. To rozwiązanie, które poprawia bezpieczeństwo, estetykę i wydajność aplikacji, zwłaszcza w branży spożywczej, medycznej, urządzeniach chłodniczych i innych, gdzie zachowanie wysokiej higieny i zgodności z normami jest najważniejsze.
Informacje o pełnej ofercie produktowej Elesa+Ganter można znaleźć na stronie www.elesa-ganter.pl.
ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o. ul. Słoneczna 42A, Stara Iwiczna 05-500 Piaseczno
tel. 22 737 70 47
pomoc techniczna: tel. 887 035 500 fax 22 737 70 48
e-mail: egp@elesa-ganter.com.pl
Wydawca:
53 3/2024 RYNEK
Fot. Elesa+Ganter
Dopuszczalne promienie łuków r1, r2 i r3 są wyszczególnione w karcie katalogowej
DO SUKCESU PRENUMERUJ CZYTAJ W SPÓŁPRACUJ www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka
REKLAMA
KLUCZEM
Sieć Badawcza Łukasiewicz –Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al.
02-486 Warszawa e-mail:
Jerozolimskie 202,
jolanta.gorska-szkaradek@piap.lukasiewicz.gov.pl
Fotonika w produkcji do 2030 r.
Przemysłowe czyszczenie, cięcie i łączenie materiałów, znakowanie, zaawansowane mikroprocesy laserowe, rozwiązania widzenia maszynowego i skanowania, interferometryczne urządzenia pomiarowe, to przykłady technologii fotonicznych stosowanych w polskich zakładach produkcyjnych.
Igor Deryło
Fotonika w produkcji wciąż ma nimb nowości i wciąż się rozwija. W najciekawszym wyścigu technologicznym naszych czasów – tj. konkurencji w zakresie tworzenia technologii produkcji półprzewodników – główną rolę również odgrywa fotonika. Mowa o technologii EUV umożliwiającej wytwarzanie struktur, których wielkości podaje się już nie w nanometrach, a w Angstremach (1 Å to 10–¹⁰ m lub inaczej 0,1 nm).
Manufacturing – Photonics Partnership
Ambicje środowiska fotonicznego sięgają zarówno procesów najbardziej zaawansowanych, jak i technologii używanych na co dzień w zakładach produkcyjnych. W Europie wyrazicielem tych ambicji jest partnerstwo Photonics Partnership – ciało doradcze Komisji Europejskiej w zakresie projektów badawczo-innowacyjnych w ramach programu Horyzont Europa. Partnerstwo w ramach siedmiu grup roboczych opracowuje strategie, kierunki i tematy realizowane później w projektach Horizon Europe. Jedną z grup roboczych jest grupa Manufacturing, zajmująca się aplikacjami fotoniki w produkcji.
W opublikowanym w 2023 r. dokumencie strategicznym Photonics21 Strategic Research and Innovation Agenda opisano planowane na lata 2025–2030 kierunki rozwoju w zakresie fotoniki w produkcji. Jest to wynik prac koordynowanych przez grupę roboczą Manufacturing. W niniejszym artykule staram się przybliżyć główne założenia wspomnianego opracowania. Grupa robocza Manufacturing jest organem otwartym, można uczestniczyć w jego pracach pod warunkiem wcześniejszego przystąpienia do s towarzyszenia Photonics21 (bezpłatnego). Prace grupy zwykle inicjowane są podczas corocznego spotkania Partnerstwa. O zaletach bycia częścią Partnerstwa i najbliższym corocznym spotkaniu piszę na końcu.
Wyzwania fotoniki w zakresie produkcji
Kierunki rozwoju wyznaczane w dokumencie strategicznym odnoszą się do konkretnych wyzwań oraz sposobu, w jaki fotonika może pomóc im sprostać. Wymieniono trzy główne wyzwania:
RYNEK AUTOMATYKA 54
• strategiczna autonomia produkcji – fotonika może umożliwić skalowalną produkcję od pojedynczych sztuk, do produkcji masowej w bliskości rynku docelowego, skracając i zabezpieczając łańcuchy dostaw,
• efektywność energetyczna i materiałowa – fotonika umożliwia selektywną aplikację energii, dostarcza zatem czystych i zrównoważonych narzędzi,
• produkcja scyfryzowana – fotonika jako w pełni cyfrowa i elastyczna, wsparta AI i symulacjami, umożliwia elastyczne, rekonfigurowalne i transformowalne systemy produkcyjne i procesy. Dopuszcza także interoperacyjność z innymi, niefotonicznymi procesami.
Wyzwania te odnoszą się do takich sektorów produkcyjnych wymienionych w dokumencie, jak motoryzacja, lotnictwo, kolejowy, nafty i gazu, urządzeń medycznych, druku, wyświetlaczy i AGD.
Jak podkreślają autorzy opracowania, silną stroną Europy w perspektywie globalnej jest fotonika przemysłowa. W szczególności przemysłowe systemy laserowe – największa kategoria produkcyjna fotoniki, o globalnym rynku wartości 17,4 mld euro (2019) – jest w 1/3 kontrolowana przez firmy europejskie.
Misją fotoniki jest więc wsparcie produkcji przemysłowej przez dostarczenie rozwiązań dla efektywnego zasobowo i czystego sposobu wytwarzania. Przykładowe wymienione przez autorów produkty obejmują PICs (fotoniczne układy scalone), sensory, ogniwa paliwowe oraz akumulatory. Jeśli chodzi o materiały, wspomina się o nich zakresowo – od stali / blach do kompozytów, od materiałów funkcjonalnych, takich jak krzem czy złożone półprzewodniki, do kruchych, jak szafir, czy szkło.
W dokumencie wprost zaznaczono potrzebę systemów dla wielu zastosowań, umożliwiających połączenie procesów subtraktywnych (cięcie, wiercenie, spawanie) i addytywnych w ramach jednego systemu. Wspomniano również potrzebę rozwoju ultraszybkich laserów wysokiej mocy, które umożliwiają generowanie wtórnych źródeł. Fotony generują elektrony/protony/neutrony i promieniowanie rentgenowskie, co zapowiada wiele
nowych przyszłościowych zastosowań, począwszy od diagnostyki przemysłowej, przez leczenie nowotworów, do fuzji dla generowania energii. Przykładem jest wspomniana wcześniej litografia EUV, w której promieniowanie o długości fali 13,5 nm jest wytwarzane laserem dalekiej podczerwieni 10,6 µm. Z wyzwań na poziomie ogólnoprodukcyjnym przechodzimy do wyzwań badawczo-innowacyjnych dla systemów i procesów fotonicznych w wytwarzaniu:
• wydajne i elastyczne systemy i komponenty laserowe dla zrównoważonej i ekologicznej produkcji,
• systemy dostarczania, kształtowania i prowadzenia wiązki, zapewniające większą elastyczność produkcji,
• c yfrowe fotoniczne procesy produkcyjne w celu optymalizacji łańcuchów procesowych,
• kontrola jakości i badania nieniszczące z wykorzystaniem czujników fotonicznych w obróbce materiałów,
• nowe procesy laserowe dla innowacyjnych łańcuchów produkcyjnych.
Źródła wiązki laserowej
Kluczowym elementem nowych i ulepszonych fotonicznych systemów produkcyjnych są lasery klasy kilowatowej, o różnych długościach fali i długości impulsów. Z uwagi na rosnące koszty energii konieczne jest podwyższenie efektywności laserów stosowanych w produkcji (światłowodowych, jasnych laserów diodowych, elastycznych laserów dyskowych). Przykładem takiego podejścia może być selektywna manipulacja jedną lub wieloma wiązkami, żeby elastycznie dostosować dystrybucję energii do danego materiału. Wysoka wydajność energetyczna i możliwość dostosowania parametrów wiązki (w szczególności w zakresie długości fali od UV do IR czy umożliwienie szybkiej zmiany z wiązki ciągłej na impulsową w jednym urządzeniu) są konieczne, żeby sprostać wymogom przemysłu. Dzięki wyższej intensywności wiązek oraz możliwości dostosowania dystrybucji wiązki, możliwe są nowe zastosowania, np. do materiałów wysokotemperaturowych czy kompozytów włóknowych. W ten sposób możliwe będzie przy-
spieszenie procesów, bez szkody dla przetwarzanego materiału.
Szybkie lasery wysokiej mocy pozwoliły stworzyć nowe procesy produkcyjne. Jednak dla produkcji wielkoskalowej wymagane są wielokilowatowe ultraszybkie lasery, wraz z systemami prowadzenia i modulacji wiązki. Elastyczne lasery z możliwością dostosowania szerokości impulsu, długości fali i energii impulsu otworzą nowe zastosowania w elektronice, lekkim budownictwie, ceramice, szkle i przetwarzaniu metali, prowadząc do ciągłych, cyfrowych fotonicznych procesów.
Jako technologię, która może spełnić oczekiwania w zakresie niezależności od długości fali, wysokiej efektywności oraz podejścia wielkowiązkowego, z największym potencjałem do usprawnienia wskazano kompaktowe, efektywne i wysokowydajnościowe lasery diodowe. Są one bazą do pompowania laserów na ciele stałym szerokim spektrum fal (w zależności od aktywnego medium), ale mają też bezpośrednie zastosowanie.
Prowadzenie i manipulacja wiązką
Wyzwaniem w stosowaniu elastycznych źródeł laserowych, operujących na wielu długościach fal, impulsów, wysokich mocach, jest konieczność efektywnego dostarczenia wiązki lasera w czasie i przestrzeni. Konieczne są odpowiednie włókna światłowodowe i możliwość prowadzenia wiązki laserowej bez strat czy dystorsji, nawet w zakresie średniej i dalekiej podczerwieni, co jest wymagane w przetwarzaniu półprzewodników i funkcjonalnych polimerów. Do stworzenia narzędzi produkcyjnych potrzebne jest ultraszybkie skanowanie i wielowiązkowe systemy, dla osiągnięcia elastyczności i szybkości procesów przekraczającej 1000 m/s, z jednoczesną wysoką dokładnością pozycjonowania. Potrzebne są zatem ultraszybkie, w pełni optyczne skanery, z możliwością ustawień dla wielu długości fal. Wszystkie te technologie powinny umożliwiać pracę z laserami wysokiej mocy, klasy kW, dla laserów ciągłych oraz ultraszybkich. Regulowany lub programowalny kształt wiązki, optymalizacja z wykorzystaniem
55 3/2024 RYNEK Fot. freepik
wieloprzestrzennych algorytmów, ilościowa informacja zwrotna z procesów dzięki czujnikom fotonicznym, systemy dystrybucji wiązki z (sub)mikrometrową rozdzielczością i wysoką wydajnością – to wszystko umożliwi wprowadzenie systemów maszynowych klasy smart, istotne przyspieszenie cyklów i zwiększenie partii produkcyjnych. W połączeniu ze źródłami laserowymi o różnych parametrach (długość fali, energia itp.) i możliwością ich zmiany albo wielowiązkowością, uzyskamy funkcjonalizację wieloskalową lub multifunkcjonalność w jednym procesie.
W połączeniu z tradycyjnymi technologiami możliwe będzie stworzenie nowego rodzaju narzędzia produkcyjnego – elastycznego, wysoce efektywnego energetycznie, obsługującego różne procesy laserowego przetwarzania materiałów (np. spawanie, nanoszenie powłok, strukturyzowanie powierzchni, wiercenie, czyszczenie powierzchni, ablacja, hartowanie i „śrutowanie”).
Cyfrowa produkcja fotoniczna
Systemy laserowe idealnie nadają się do realizacji w pełni scyfryzowanej produkcji. Do osiągnięcia wysokiej elastyczności i wydajności produkcji konieczne jest nowe podejście do hybrydyzacji procesów laserowych, np. połączenia technologii addytywnych czy szybkiego teksturowania z mechaniczną obróbką skrawaniem.
Cyfrowa kontrola dystrybucji wiązki pozwoli na przetwarzanie różnych ele-
BRANŻOWY PUNKT KONTAKTOWY PRZEMYSŁ 4.0
Branżowy Punkt Kontaktowy Przemysł 4.0 wspiera przedsiębiorców i naukowców w ubieganiu się o unijne środki na badania i innowacje w ramach programu ramowego Horyzont Europa. Zajmuje się także promocją partnerstw europejskich. W ramach swojej działalności organizuje i bierze udział w ogólnokrajowych wydarzeniach matchmakingowych, networkingowych i brokerskich, które skierowane są do krajowych i zagranicznych partnerów naukowych oraz biznesowych. Zapewnia pomoc w wyborze i pozyskiwaniu międzynarodowych partnerów do projektów europejskich, organizuje szkolenia i warsztaty oraz prowadzi indywidualne konsultacje na etapie przygotowania aplikacji. Więcej informacji o Branżowym Punkcie Kontaktowym można znaleźć na stronie www.bpkhoryzont.pl.
mentów jednym narzędziem. W połączeniu z samouczącymi i samooptymalizującymi się algorytmami dla doboru parametrów przetwarzania, możliwe jest zbudowanie autonomicznych systemów produkcyjnych realizujących różne procesy laserowe.
Wykorzystanie AI, inteligencji zbiorowej, doświadczenia technologicznego z poprzednich kroków produkcyjnych czy inżynierii odwrotnej parametrów wiązki, będą krytyczne dla osiągnięcia krótkich czasów ustawiania i wysoce powtarzalnej produkcji. Podejście „za pierwszym razem prawidłowo” będzie kluczowe dla przeniesienia produkcji z powrotem do Europy oraz dla skrócenia i zabezpieczenia łańcuchów dostaw.
Konsekwencją i koniecznym wymogiem wstępnym są nowe narzędzia do projektowania zaawansowanych procesów fotonicznych oraz optyczne komponenty produkcyjne (np. metapowierzchnie, free forms itp.), które umożliwią rekonfigurowalne maszyny produkcyjne dla wysokiej klasy
produktów. Cyfrowe bliźniaki w pełni laserowych procesów produkcyjnych oraz ramy dla zarządzania, rozwoju i ich wykorzystania, będą ostatecznym narzędziem zwiększenia produktywności i elastyczności.
Kontrola jakości i badania nieniszczące Realizacja założeń w pełni cyfrowego, od początku prawidłowego, fotonicznego systemu produkcji wymaga rozwiązań metrologicznych typu in-process, używających zaawansowanych systemów sensorycznych światła widzialnego, podczerwonego, a także multi- i hyperspektralnych. Ma to zastosowanie do wszystkich laserowych procesów produkcji, takich jak ablacja, spawanie czy technologie addytywne. Oczekuje się, że defekty i odstępstwa od geometrii będą kompensowane jeszcze w trakcie produkcji komponentów.
Systemy sensorowe i wizyjne wysokiej wydajności, jak np. szybkie kamery czy efektywne algorytmy dla elastycznego zastosowania in-line, są konieczne do gromadzenia istotnych danych o procesie i produkcie.
Procesy laserowe umożliwiają gromadzenie dużych ilości danych – wyzwaniem jest maksymalizacja wykorzystania tych danych przez zastosowanie procesów opartych na sztucznej inteligencji. Tu uproszczone metamodele umożliwią ocenę w czasie rzeczywistym i wczesne przewidywanie jakości produktu, w tym przewidywanie cyklu życia. Generowane informacje będą płynęły do kompleksowych baz danych, potencjalnie istotnie redukując koszt rozwoju procesu.
56 AUTOMATYKA RYNEK
Nowe zastosowania
i procesy laserowe
Lasery bardzo wysokiej intensywności pozwalają generować wtórne promieniowanie przez interakcję wiązki z wybranymi materiałami. EUV (ekstremalny UV), promieniowanie rentgenowskie i inne długości fali umożliwiają nowe procesy mikro- i nanostruktyryzowania oraz inne modyfikacje. Dla tych źródeł promieniowania konieczne są wysoko stabilne kryształy i przystępne cenowo źródła do pompowania. Zarówno twarde, jak i miękkie źródła rentgenowskie potrzebują stabilnych źródeł laserowych i komponentów dla rozwoju nowych systemów dla produkcji np. metamateriałów i funkcjonalnych powierzchni. W szczególności potrzebne są materiały o nieliniowych właściwościach optycznych lub regulowanym współczynniku załamania światła dla drukowanych systemów optycznych, aby dostosować źródło promieniowania do potrzeb procesu produkcyjnego. Dzięki temu powstaną nowe możliwości produkcyjne
nowych typów sensorów i komponentów dla przemysłu elektronicznego.
Obniżony ślad energetyczny
Zastosowanie wysoko wydajnych laserów (o różnych długościach fal i parametrach) pozwoli zredukować ślad energetyczny w produkcji. Mogą one zastąpić tradycyjne systemy konsumujące dużą ilość energii, takie jak piece gazowe, palniki, a nawet maszyny do tłoczenia. Połączenie procesów laserowych z tradycyjnymi (procesy hybrydowe) mogą poskutkować nowymi rozwiązaniami produkcyjnymi i wyższym stopniem swobody w wyborze materiałów i narzędzi.
Zaproszenie do udziału w spotkaniu
Photonics Partnership W dniach 14–15 maja 2024 r. w Brukseli odbędzie się główne spotkanie partnerstwa – Photonics Partnership Annual Meeting 2024. W ramach wydarzenia prace prowadzić będzie również grupa
partnerstwa i dowiedz się jak uzyskać unijne środki na realizację projektów B+R w Przemyśle 4.0 w ramach programu Horyzont Europa.
WG2 Manufacturing, a tematem warsztatu będzie: „WG2 – Made in Europe & Batteries European Partnership Association”. Na spotkaniu omawiane będą możliwości finansowania projektów spoza partnerstwa Photonics Partnership. Spotkanie jest bardzo dobrą okazją do nawiązania relacji z zagranicznymi partnerami pod kątem ewentualnych wspólnych konsorcjów i projektów w ramach Horyzontu Europa. Na spotkaniach grup roboczych dyskutowane i proponowane są również przyszłe kierunki rozwoju i tematy, a biorą w nich udział zarówno osoby z doświadczeniem, jak i zainteresowane współpracą w danej dziedzinie.
Jak wspomniałem na wstępie, członkostwo w Partnerstwie Photonics jest bezpłatne, natomiast uczestnictwo w Annual Meeting wiąże się z niewielką opłatą. Po więcej informacji zapraszam do kontaktu z Branżowym Punktem Kontaktowym (BPK) Przemysł 4.0: bpkprzemysl@piap.lukasiewicz.gov.pl.
Do naszych głównych aktywności należą:
✔ pomoc w pozyskaniu europejskich partnerów i źródeł finansowania dla wspólnych projektów,
✔ reprezentowanie polskich podmiotów na forum międzynarodowym,
✔organizowanie szkoleń, warsztatów i sesji networkingowych,
✔ prowadzenie indywidualnych konsultacji
Naszą ofertę kierujemy do firm działających w obszarach:
✔ technologie produkcji
✔ sztuczna inteligencja
✔ przetwarzanie w chmurze
✔ fotonika
✔ inteligentne sieci i usługi
Kto może skorzystać z naszego wsparcia? przedsiębiorstwa, startupy, uczelnie wyższe, jednostki naukowe, fundacje, stowarzyszenia, klastry oraz organizacje międzynarodowe.
Kontakt:
mail: bpkprzemysl@piap.lukasiewicz.gov.pl
telefon: 22 874 01 35
RYNEK
Igor Deryło
Fot. pixabay
REKLAMA
Poznaj europejskie
Standardowe komponenty maszyn zwiększają produktywność
Niedobory siły roboczej i zmiany spowodowane ostatnimi wydarzeniami na świecie znacząco wpłynęły na produktywność przemysłu wytwórczego. Wymagania sprzedawców i oczekiwania producentów stale wzrastają, mimo że trudno znaleźć zadowalające rozwiązanie powyższych problemów. Z tego powodu firmy starają się zoptymalizować każdy możliwy element procesów produkcyjnych, aby zrekompensować deficyty w całej branży. O tym, w jaki sposób producenci mogą lepiej wykorzystać potencjał standardowych komponentów maszyn w zakresie zwiększania produktywności i rentowności można dowiedzieć się z tego artykułu.
Marcus Schneck
Mimo stałego postępu w obszarze technologii i narzędzi analitycznych, producenci wciąż dążą do zwiększenia produktywności i lepszej obsługi klientów. To, w połączeniu ze stałym problemem niedoboru siły roboczej, oznacza, że producenci chcą odzyskać utracone marże dzięki stosowanej technologii. Biorąc to pod uwagę, zastanawia fakt, jak bardzo nie docenia się możliwości wykorzystania standardowych komponentów maszyn w celu zwiększenia wydajności poszczególnych procesów produkcyjnych.
Zwiększanie produktywności dzięki maszynom specjalnym
Istnieje wiele procesów produkcyjnych i inżynier yjnych, w przypadku których można zastosować standardowe komponenty w celu zwiększenia produktywności, a tym samym rentowności. Jednym z obszarów, w których wdrożenie standardowych komponentów
może być szczególnie korzystne, jest projektowanie i budowa „maszyn specjalnych”, czyli indywidualnych rozwiązań zaprojektowanych w celu usprawnienia określonych operacji. Dzieje się tak dlatego, że liczba maszyn, które zostaną wyprodukowane, jest niewielka w porównaniu z ilością zasobów potrzebnych do ich produkcji.
W zależności od procesów produkcyjnych, które te maszyny mają wspierać, będzie to wymagało nakładu prac obejmujących różne dziedziny. Oprócz produkcji, montażu mechanicznego i innych wymaganych etapów, prace koncepcyjne aż do momentu ukończenia tych maszyn mogą być długim procesem. Dlatego wszystko, co można zrobić, aby przyspieszyć te operacje, zwiększy rentowność w dłuższej perspektywie.
Wykorzystanie danych CAD standardowych komponentów w fazie projektowania może zwiększyć produktywność. Korzystanie z istniejących danych CAD pozwala zaoszczędzić dużo
58 AUTOMATYKA RYNEK
PROMOCJA
czasu, pod warunkiem, że inżynierowie i producenci wybiorą najbardziej odpowiednie komponenty do swoich projektów.
Wybór odpowiednich materiałów
W odniesieniu do zwiększenia produktywności, ogromne znaczenie ma dostępność szerokiej gamy standardowych komponentów. Istnieje jednak kilka czynników, które producenci muszą wziąć pod uwagę, szukając odpowiedniego produktu do danego zastosowania. Chociaż często najważniejszym czynnikiem będzie cena, należy wziąć pod uwagę również rodzaj materiału, temperaturę pracy i masę komponentów. W tym zakresie firma norelem, dostarczając dane CAD i informacje produktowe dla wszystkich swoich komponentów, zapewnia instalatorom liczne korzyści.
Znaczenie niektórych czynników będzie się różnić w zależności od branży i zastosowania przemysłowego, dla którego przeznaczone są standardowe komponenty. Przykładowo, dobierając komponenty do użytku na zewnątrz, producenci powinni wybrać części ze stali nierdzewnej. Ich wysoka odporność na korozję sprawia, że idealnie
nadają się do takich zastosowań, ponieważ mogą wytrzymać wahania wilgotności i temperatury związane z cyklem dobowym. Z kolei pod względem specyfikacji produktów do stosowania w instalacjach przemysłu chemicznego lub spożywczego, szczególnie odpowiednie są produkty norelem z serii Hygienic DESIGN. Produkty z tej gamy mają gładką, nienasiąkliwą powierzchnię, która ma kontakt z żywnością i chemikaliami oraz są szczególnie łatwe w czyszczeniu. Chociaż mają nieco wyższą cenę, zoptymalizowana konstrukcja i wypolerowana powierzchnia pozwalają w dłuższej perspektywie zaoszczędzić czas i koszty pracy, ponieważ czyszczenie i konserwacja wykonywane między poszczególnymi etapami produkcji są znacznie łatwiejsze.
Także tworzywa sztuczne odgrywają istotną rolę w różnych zastosowaniach produkcyjnych, a ich unikalne właściwości fizykochemiczne mają ogromny wpływ na właściwości użytkowe. Jednym z istotnych aspektów jest rozróżnienie między tworzywami termoplastycznymi i termoutwardzalnymi. Chociaż mają one pewne wspólne cechy, to ich zachowanie podczas procesu utwardzania chemicznego istotnie się różni. Tworzywa termoutwardzalne
tworzą mocne wiązania chemiczne, dzięki czemu ich powierzchnia jest gładsza. Ta cecha sprawia, że są one bardzo pożądane w zastosowaniach wymagających czystości i cz ęsto są stosowane w wagach i maszynach do krojenia w sklepach mięsnych, gdzie zachowanie higieny jest najważniejsze. Cecha ta sprawia, że są one doskonałym wyborem dla instalacji produkujących żywność. Tworzywom termoplastycznym brakuje tego rodzaju wiązań chemicznych, czego efektem jest nieco bardziej chropowata powierzchnia. Inne przykłady obejmują produkty ceramiczne, które charakteryzują się niższym współczynnikiem zużycia niż większość materiałów, dzięki czemu nadają się do użytku w powtarzalnych zastosowaniach, gdzie kluczowa jest trwałość. Podobnie pneumatyczne elementy mocujące, które działają automatycznie, zmniejszają koszty pracy oraz zapewniają wydajną i niezawodną funkcjonalność mocowania, oferując praktyczne rozwiązanie w różnych gałęziach przemysłu. Znajomość tych cech pozwala producentom podejmować bardziej świadome decyzje i optymalnie wybierać najlepsze standardowe komponenty w celu zwiększenia produktywności określonych aplikacji.
RYNEK
Fot.
norelem
Inne rozwiązania zwiększające produktywność
Komponenty standardowe to tylko jedno z rozwiązań oferowanych przez norelem, które można wykorzystać do zwiększenia produktywności. Ponadto firma udostępnia bezpłatnie dane CAD oraz umożliwia zamawianie i dostawę on-line, co oznacza, że wszystkie komponenty można uzyskać z jednego źródła i to przy zachowaniu krótkich terminów dostaw – 98 % wszystkich produktów jest stale dostępnych w magazynie. Co więcej, firma norelem jest dobrze przygotowana do udzielania porad technicznych, które pomogą producentom w wyborze najbardziej odpowiednich produktów do każdego zastosowania. Ponadto dla klientów o bardzo specyficznych wymaganiach możemy przygotować dostosowane do indywidualnych potrzeb rozwiązania w zakresie „komponentów precyzyjnych”.
Zastosowanie komponentów standardowych to jeden ze sposobów, który firmy mogą wykorzystać w celu
zwiększenia produktywności swoich procesów produkcyjnych. Jednak aby skutecznie wykorzystać taką szansę, wymagane jest dogłębne zrozumienie naturalnych korzyści, jakie może zaoferować każdy komponent. W tym przypadku korzystna jest współpraca z producentem, który może zapewnić szczegółowe wsparcie techniczne. Współpracując z producentami jako wiodący w branży dostawca standardowych komponentów maszyn, firma norelem jest w stanie określić, które elementy standardowe najskuteczniej zwiększają produktywność i rentowność w każdym indywidualnym przypadku.
Więcej informacji o ofercie norelem można znaleźć na stronie www.norelem.pl.
O firmie
Firma norelem to jeden z najważniejszych globalnych producentów i dostawców standardowych elementów maszyn. Dostarcza ponad 100 000 standardowych komponentów do budowy maszyn oraz wiele produktów z zakresu
automatyzacji produkcji. 98 % procent pozycji jest dostępnych od ręki z magazynu wraz z ofertą pomocy technicznej na miejscu dla oferowanych produktów.
Firma oferuje także przewodnik z zakresu standardowych komponentów technicznych – The Big Green Book. To katalog koncepcji firmy norelem i jednocześnie książka referencyjna. The Big Green Book łączy w jednym miejscu informacje o produktach, specyfikacje i dane techniczne. Użyto w nim logicznej sekwencji numerów artykułów w oparciu o etapy produkcji, a ponadto zawiera odniesienia do najlepszych praktyk oraz porady i wskazówki.
NORELEM
60 AUTOMATYKA RYNEK
Sp. z o.o.
Myśliborska 22
Gorzów Wielkopolski
info@norelem.pl
ul.
66-400
e-mail:
www.norelem.pl/pl
Marcus Schneck dyrektor generalny norelem Fot. norelem
PIAP design Laboratorium Szybkiego Prototypowania i Obliczeń Numerycznych Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Tel.: +48 603 713 997 I e-mail: design@piap.lukasiewicz.gov.pl I www.design.piap.pl Kompleksowe wsparcie dla firm w zakresie wykorzystania technologii addytywnych, prototypowania oraz nowoczesnego utrzymania ruchu Badania Twoje potrzeby to nasze wyzwania Wytwarzanie Projektowanie Doradztwo Inżynieria odwrotna Szkolenia Obliczenia Drukarki 3D
„All Electric Society”
– wizja społeczeństwa
całkowicie elektrycznego
Firma HARTING w lutym 2024 r. zorganizowała dwudniową konferencję prasową, której zasadniczym tematem był zrównoważony rozwój. Skupiono się również na tematach związanych ze społeczeństwem całkowicie elektrycznym. Zaproszeni międzynarodowi przedstawiciele prasy mieli szansę poznać ofertę firmy przed zbliżającymi się światowymi targami przemysłowymi Hannover Messe 2024, które odbędą się w terminie 22–26 kwietnia 2024 r.
Jolanta Górska-Szkaradek
HARTING Technology Group to globalny dostawca łączności przemysłowej. Rozwiązania firmy stosowane są w wielu sektorach przemysłu: transporcie, elektromobilności, produkcji energii odnawialnej, automatyce i inżynierii mechanicznej. W dniach 19–20 lutego 2024 r firma po raz kolejny zorganizowała międzynarodową konferencję prasową, podczas której skupiono się na takich tematach, jak zrównoważony rozwój i efektywność energetyczna. Zaproszonym dziennikarzom przedstawiono wizję społeczeństwa całkowicie elektrycznego, żyjącego w świecie, w którym energia elektryczna pochodzi z odnawialnych źródeł energii. Firmowe hasło „All Electric Society” o ddaje s zczególną rolę w zakresie połączeń sektorowych, jak i wewnątrz sektorów, ponieważ przepływ energii i komunikacja we wszystkich obszarach uzależnione są od wzajemnych połączeń.
Podczas tegorocznego spotkania przedstawiciele prasy mieli okazję
zwiedzić dwa kluczowe obiekty firmy – założoną w 2011 r. fabrykę biometanu ZEA Green Energy w Uchte, której właścicielem jest członek zarządu Dietmar Harting oraz zakład produkcyjny HARTING w Espelkamp.
W stronę ekologicznej przyszłości
Podczas konferencji, która odbyła się w HARTING Forum w Espelkamp, uczestnicy mogli poznać z bliska najnowszą ofertę firmy i kierunki jej działania. Tematy prezentowane były przez dyr ektorów zarządzających HARTING, a eksperci firmy zapraszali do praktycznego zapoznania się z produktami. Skupiono się na przykładach zastosowań produktów i rozwiązań firmy HARTING, przygotowując się do udziału w targach Hannover Messe 2024, chce pokazać, jak mocno jest zaangażowany w ochronę środowiska i tworzenie bardziej ekologicznej przyszłości. Podczas targów można będzie zobaczyć m.in. premierowy pokaz nowych złączy przemysłowych,
62 AUTOMATYKA
które dostarczą użytkownikom wiele korzyści, jak nowe możliwości, poprawę wydajności czy oszczędność zajmowanego miejsca i redukcję masy.
Łączność i komunikacja
Funkcjonowanie społeczeństwa całkowicie elektrycznego bazować będzie na związanym z tym zapotrzebowaniu na rozwiązania okablowania. HARTING przedstawił różnorodną ofertę rozwiązań okablowania dla odbiorców z różnych branż – począwszy od standardowych kabli typu plug & play, po wykonane na zamówienie niestandardowe zespoły i skrzynki rozdzielcze stosowane np w kolejnictwie, przemyśle czy w dystrybucji wodoru.
W czasie konferencji wskazano, jak duże znaczenie w łączności i komunikacji mają sieci bazujące na technologii Ethernet, która jest uniwersalnym protokołem komunikacyjnym w wielu dziedzinach. To wysokowydajne sieci Ethernet przyczyniają się do globalnej transformacji energetycznej i będą podstawą w „All Electric Society”. Należy zaznaczyć, że HARTING, który wiedzie prym w rozwiązaniach komunikacyjnych, aktywnie uczestniczy w opracowaniach normalizacyjnych w celu zapewnienia globalnej kompatybilności i niezawodności.
Magazynowanie energii
Zrównoważona transformacja energetyczna wymaga magazynowania
energii. W tym obszarze HARTING zaangażowany jest w dostarczanie połączeń do systemów magazynowania energii uzyskanej z energii wiatrowej i słonecznej.
HARTING Technology Group od lat jest zaangażowany w ochronę środowiska i dąży do przyszłości neutralnej dla klimatu. Opracowując innowacje, dąży do kształtowania ekologicznej przyszłości dla nas wszystkich, a dowodem będzie szereg przykładów, które zostaną zaprezentowane na firmowym stoisku podczas targów Hannover Messe 2024.
Jolanta Górska-Szkaradek
63 3/2024 WYDARZENIA
J.
Fot.
Górska-Szkaradek (AUTOMATYKA), HARTING
AUTOMATYKA Biogas plant + Biogas upgrading plant Uchte Fertiliser Fermentation residues Renewable raw materials BGA Uchte Biogas upgrading plant Electricity: public network
Stiftung Energy centres Customers
Stiftung Customers CO₂ CO₂ CO₂ CO₂ Input Biomethane Biomethane: Biomethane: Generator 901 KW 363 KW Generator 901 KW 400 KW
HARTING
HARTING
Sztuczna inteligencja i dekarbonizacja
Zapowiedź targów Hannover Messe 2024
Dwa miesiące przed światowymi targami przemysłowymi Hannover Messe 2024 przedstawiciele prasy z całego świata uczestniczyli w spotkaniu Hannover Messe Press Preview 2024 w niemieckim Hanowerze. W czasie spotkania przedstawiono wiodące tematy tegorocznych targów Hannover Messe, które odbędą się od 22 do 26 kwietnia, a przedstawiciele wystawców zaprezentowali szereg produktów i usług, dając przedsmak tego, czego można będzie doświadczyć już w kwietniu podczas targowej ekspozycji.
Jolanta Górska-Szkaradek
Deutsche Messe AG jest organizatorem corocznych targów Hannover Messe, które są najważniejszym na świecie forum wielu technologii. To tutaj najczęściej pojawiają się nowości techniczne i technologiczne, które później odgrywają znaczącą rolę w zmianach zachodzących w przemyśle. Tegoroczna edycja Hannover Messe odbędzie się w terminie 22–26 kwietnia 2024 r., a hasło przewodnie brzmi: „Energizing a sustainable industry”.
Podczas zorganizowanej 21 lutego konferencji prasowej Hannover Messe Press Preview 2024, która odbyła się w Hannover Exhibition Center, przedstawiciele prasy dowiedzieli się, jakie tematy, trendy i innowacje zajmą centralne miejsce podczas kwietniowego wydarzenia oraz mieli okazję do rozmów z wystawcami i przedstawicielami branży.
W centrum uwagi tegorocznej targowej imprezy będą aktualne priorytety w zakresie ochrony klimatu, cyfryzacji i zrównoważonego rozwoju. Kluczem do sprostania tym wyzwaniom są innowacyjne technologie. W jaki sposób firmy mogą efektywnie wykorzystać automatyzację, sztuczną inteligencję, odnawialne źródła energii i wodór? Jakie kroki można podjąć, aby przeciwdziałać zbliżającej się deindustrializacji Europy? Oczekuje się, że targi Hannover Messe 2024 przyniosą odpowiedzi na te pytania. – Targi Hannover Messe są w tym roku ważniejsze niż kiedykolwiek, ponieważ otoczenie gospodarcze rzadko było tak zmienne. W Hanowerze zaprezentowane zostaną technologie i rozwiązania, które umożliwią przemysłowi produkcję na konkurencyjnych i zrównoważonych zasadach. Targi będą poświęcone inteligentnej i neutralnej pod względem emi-
64 AUTOMATYKA
sji dwutlenku węgla produkcji, sztucznej inteligencji, wodorowi i międzysektorowym rozwiązaniom energetycznym. W ten sposób targi Hannover Messe stworzą zaporę przed zbliżającą się deindustrializacją Europy, zwłaszcza dla firm europejskich – podkreślił podczas konferencji dr Jochen Köckler, prezes zarządu Deutsche Messe AG. W imprezie zgłosiło udział 4000 wystawców oraz wysokiej klasy przedstawiciele świata polityki i przemysłu, a krajem partnerskim będzie Norwegia. Ponadto w targach weźmie udział ponad 300 delegacji gospodarczych, przede wszystkim kanclerz Niemiec Olaf Scholz, który otworzy Hannover Messe wraz z premierem Norwegii Jonasem Gahrem Støre. Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen i minister gospodarki Niemiec Robert Habeck spotkają się z przedstawicielami sektora przemysłowego. – Jeśli Europa ma utrzymać znaczną i zrównoważoną produkcję i inwestycje, należy pilnie ograniczyć biurokrację, np. poprzez szybsze planowanie i procedury wydawania zezwoleń – mówił w swoim wystąpieniu dr Jochen Köckler.
Kraj partnerski – Norwegia
Krajem partnerskim na Hannover
Messe 2024 będzie Norwegia, która jest zaangażowana w dostarczanie i opracowywanie nowych rozwiązań dla zielonej transformacji przemysłowej. Temat przewodni, podkreślający kierunki działania tego kraju, został sformułowany jako „Norwegia 2024: Pionier zielonej transformacji przemysłowej”.
Norwegia dąży do stworzenia społeczeństwa niskoemisyjnego. Kluczową rolę widzi w opracowywaniu rozwiązań w sektorach energii odnawialnej, produkcji neutralnej pod względem emisji dwutlenku węgla oraz stosowaniu zielonych i cyfrowych rozwiązań. W norweskim pawilonie czołowe norweskie firmy przedstawią produkty i rozwiązania w zakresie transformacji energetycznej i zrównoważonego przemysłu.
Norwegia inwestuje w wodór
Norwegia to światowy lider w przekształcaniu czystego wodoru w element przyszłego systemu energetycznego. Wodór po wyprodukowaniu spala się czysto, emitując tylko parę wodną i ciepłe powietrze. Jest więc idealną alter-
W konferencji uczestniczyli (od prawej): dr Jochen Köckler, prezes zarządu, Deutsche Messe AG, H.E. Laila Stenseng, Ambassador Królestwa Norwegii w Niemczech, Per Niederbach, Executive VP and Head of Trade & Invest, Innovation Norway, dr Fabian Bause, menedżer produktu, Beckhoff Automation GmbH & Co. KG
65 3/2024 WYDARZENIA Fot. J. Górska-Szkaradek (AUTOMATYKA)
Ekspozycja firmy Altair
Widok ekranu z oprogramowaniem ai-omatic
natywą dla surowców kopalnych dla przemysłu oraz dla paliw kopalnych dla ciężkich maszyn, statków oceanicznych i transportu ciężkiego. Wodór to również opcja długoterminowego, wielkoskalowego magazynowania energii, zwiększająca elastyczność przyszłych systemów energetycznych. W planach Norwegii jest wdrożenie niskoemisyjnego i zielonego wodoru we wszystkich sektorach, w których trudno jest obniżyć emisyjność w kraju oraz wsparcie transformacji energetycznej w Europie i na świecie. Norwegia jest dobrze przygotowana do produkcji zielonego wodoru, który powstaje w zeroemisyjnym procesie wykorzystującym elektrolizę wody
z wykorzystaniem energii odnawialnej. Obecnie w tym kraju realizowanych jest kilka niskoemisyjnych i zielonych projektów wodorowych, które są częścią strategii norweskiego rządu. Celem jest zwiększenie nacisku na badania i rozwój technologii związanych z wodorem.
Główne tematy targowe
Tematy, które będą dominowały na targach to Przemysł 4.0/Manufacturing-X, energia dla przemysłu, cyfryzacja, sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe, produkcja neutralna pod względem emisji dwutlenku węgla oraz wodór i ogniwa paliwowe. Uzupełnieniem programu są liczne kon-
ferencje i fora. – Odwiedzający targi Hannover Messe poszukują wskazówek, w jaki sposób mogą wykorzystać automatyzację, sztuczną inteligencję, odnawialne źródła energii lub wodór. To jest wiedza, którą mogą zaoferować wystawcy na targach Hannover Messe – podkreślił prezes zarządu Deutsche Messe AG. Od wielu lat targi w Hanowerze są najważniejszymi targami cyfryzacji przemysłu. Dzisiaj sztuczna inteligencja przenosi cyfryzację przemysłu na wyższy poziom, rewolucjonizując go, zwiększając wydajność procesów i generując wartość dodaną. Sztuczna inteligencja umożliwi firmom skrócenie czasu rozwoju, jednocześnie oszczędzając zasoby i energię. – Szybkość, z jaką rozwiązania AI trafiają do przemysłu, zapiera dech w piersiach. Firmy muszą już teraz inwestować, a przede wszystkim zapoznawać swoich pracowników z możliwościami, jakie daje sztuczna inteligencja, w przeciwnym razie zostaną w tyle za konkurencją. Sztuczna inteligencja jest kluczem do konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju w przemyśle – zaznaczył Jochen Köckler.
Podczas targów zwiedzający będą mogli zobaczyć m.in. roboty sterowane głosem, maszyny, które automatycznie rozpoznają usterki lub systemy, które skracają przestoje dzięki konserwacji predykcyjnej. – W niedalekiej przyszłości generatywna sztuczna inteligencja będzie projektować maszyny. Doprowadzi to do zasadniczych zmian w profilach zawodowych inżynierów, a ten temat będzie również omawiany na targach Hannover Messe – zapowiedział prezes zarządu Deutsche Messe AG. Wypowiedź ta została wzmocniona podczas wystąpienia dr Fabiana Bause, menedżera produktu TwinCAT w firmie Beckhoff, który stwierdził, że GenAI prawdopodobnie będzie miała ogromny wpływ zarówno na produktywność, jak i jakość pracy opartej na wiedzy.
Targowe zapowiedzi
Podczas Hannover Messe Preview około 20 firm prezentowało przybyłym dziennikarzom część swoich ofert, które w pełni można będzie zobaczyć już w kwietniu. Stoiska zaprezentowały m.in. Altair, ai-omatic solutions,
66 AUTOMATYKA WYDARZENIA
Stacja testowa z kobotem – opracowanie Instytutu Fraunhofera
Jedno ze złączy z oferty firmy HARTING – Han-Eco, którego premiera odbędzie się podczas targów Hannover Messe
Beckhoff, Continental, Emerson, exoIQ, Festo, Fraunhofer, Hanwha Q CELLS, HARTING, igus, Instytut Technologii w Kar lsruhe (KIT), Norwegia, Rittal, Schneider Electric, Technorobotics, Ziehl-Abegg.
Firma Altair podczas kwietniowego wydarzenia przedstawi technologie, metody i przykłady, w jaki sposób firmy mogą odnieść sukces w dążeniu do transformacji cyfrowej przez zastosowanie symulacji, analizy danych, sztucznej inteligencji i obliczeń o wysokiej wydajności. Altair zaprezentuje innowacyjne rozwiązania obejmujące projektowanie oparte na symulacji, inżynierię opartą na sztucznej inteligencji, cyfrowe bliźniaki oraz integrację sztucznej inteligencji na hali produkcyjnej.
Z kolei exoIQ będzie demonstrował m.in. egzoszkielet barkowy S700, dzięki któremu mięśnie ramion, szyi i barków są skutecznie odciążane, nawet 5 kg na ramię. W ten sposób można dostosować wymagające fizycznego wysiłku stanowiska pracy w przemyśle. W modelu S700 ramiona są wspomagane elektropneumatycznie. Dodatkowe wsparcie można regulować w zakresie 1–5 kg. Przynosi to wyraźną ulgę mięśniom barków, ramion i szyi podczas montażu oraz wykonywania zadań przed klatką piersiową i nad głową. Egzoszkielet jest łatwy w obsłudze, a jego wymiary i wartość wsparcia można regulować indywidualnie.
Start-up ai-omatic solutions zaprezentuje oprogramowanie ai-omatic Complex do analizy danych maszynowych do wykr ywania anomalii, przewidywania awarii i identyfikacji pierwotnej przyczyny. Oprogramowanie zaprojektowano tak, aby można je było zastosować niemal na każdej maszynie. Może być stosowane w praktyce przez inżynierów produkcji i wytwórców, a także inżynierów zakładów produkcyjnych, bez konieczności korzystania z pomocy analityków danych lub inżynierów oprogramowania. ai-omatic Complex umożliwi m.in. przegląd w czasie rzeczywistym żywotności maszyny i poszczególnych podzespołów, terminowe ostrzeganie o nieoczekiwanym i potencjalnie szkodliwym zachowaniu maszyny oraz redukcję kosztów konserwacji i zasobów.
Instytut Fraunhofera opracował kontrolę jakości wspieraną przez sztuczną inteligencję. Prezentowano elastyczną stację testową z kobotem. Aby sprawdzić panele sterowania, ramię robota wyposażone w czujnik przesuwa kamerę nad komponentami lub produktami, które mają być analizowane pod różnymi kątami. Funkcja analizy obrazu wspierana przez sztuczną inteligencję analizuje jakość, a następnie robot przesuwa kamerę do następnego produktu. Jeśli oprogramowanie analityczne znajdzie jakieś wady – np. wystającą śrubę lub niestabilne połączenie wtykowe – system powiadamia odpowiedzialnych pracowników, którzy mogą od razu skorygować
usterkę. Aplikacja zwiększa wydajność w działaniach produkcyjnych, ale z rozwiązania korzystają również pracownicy. Ręczne inspekcje wizualne w produkcji są dla nich zadaniem monotonnym i pracochłonnym, a ponadto są podatne na błędy. Robot testujący wykonuje tego rodzaju zadania szybko i niezawodnie.
Grupa technologiczna HARTING, wiodący światowy dostawca rozwiązań komunikacyjnych stosowanych w wielu sektorach przemysłu do przesyłania danych, sygnałów i mocy, zapowiedział wiele premier. Jedną z nich będzie np. złącze przemysłowe Han-Eco. Złącza są jednym z elementów, które mogą przyczynić się do poprawy efek-
67 3/2024 WYDARZENIA
Fot. J. Górska-Szkaradek (AUTOMATYKA), HARTING
Firma igus promowała m.in. niskokosztową robotykę
Egzoszkielet S700 firmy exoIQ
tywności energetycznej. Dzięki zastosowaniu styków o niskiej rezystancji złącza HARTING zmniejszają straty energii w zasilaniu komponentów przemysłowych.
Firma igus zaprezentuje pionierskie rozwiązania dla przemysłu bezsmarowego i neutralnego pod względem emisji CO2 oraz automatyzacji jutra. Pojawią się również rozwiązania taniej robotyki wspieranej przez sztuczną inteligencję, inteligentnej konserwacji i narzędzia internetowe oparte na sztucznej inteligencji, takie jak aplikacja igusGO. Aplikacja w ciągu kilku sekund pokaże inżynierom-projektantom potencjał optymalizacji ich zastosowań z bezsmarowymi tworzywami ruchomymi. Sztuczna inteligencja ułatwia pracę projektantom już począwszy od doboru odpowiednich komponentów. Aplikacja bazująca na AI potrzebuje tylko kilku sekund, aby odkryć, w jaki sposób można ją zoptymalizować pod względem technicznym, wykorzystując bezsmarowe komponenty firmy igus. Aby skorzystać z tej możliwości, projektanci muszą jedynie zrobić zdjęcie swojej aplikacji. Algorytmy AI rozpoznają obiekt i zasugerują produkty igus, które zwiększą niezawodność i obniżą koszty.
Koreańska firma Qcells to jedna z wiodących na świecie firm zajmujących się czystą energią i jeden z największych producentów wysokiej jakości
produktów fotowoltaicznych. Jako dostawca kompleksowych usług w zakresie rozwiązań z wykorzystaniem czystej energii, Qcells opracowuje innowacyjne produkty i usługi w celu zapewnienia niezależnych i zrównoważonych dostaw energii dla klientów prywatnych, komercyjnych i przemysłowych. Asortyment produktów zaczyna się od modułów fotowoltaicznych, po inteligentne systemy magazynowania i infrastrukturę ładowania dla elektromobilności. Ofertę firmy można będzie poznać w czasie targów.
Koncern Continental przedstawi szereg rozwiązań dla technologii wodorowych. Zastosowania energochłonne, ale także mobilność pojazdów użytkowych, od pojazdów górniczych, po pojazdy niskopodwoziowe, bazują na wodorze jako nośniku energii, który przyczynia się do redukcji emisji CO2 W firmie Continental rozbudowano plany rozwoju z wykorzystaniem wodoru, aby w przyszłości ciężarówki, autobusy i koparki mogły być zasilane bezemisyjnie.
Ziehl-Abegg to jedna z wiodących światowych firm w dziedzinie wentylacji, sterowania i technologii napędów. W latach 50. firma stworzyła podstawy nowoczesnych napędów wentylatorów: silników z wirnikiem zewnętrznym, które nawet dziś są postrzegane jako najnowocześniejsze na świecie. Innym obszarem działalności są silniki
elektryczne, które stosowane są w windach, medycynie (sprzęt do tomografii komputerowej) lub w głębinowych pojazdach podwodnych. Produkty firmy są wszędzie – od zastosowań w chłodzeniu serwerów w centrach danych, które utrzymują działanie światów on-line, po klimatyzowane stajnie, które są kluczowe dla produkcji żywności czy piece przemysłowe i zakłady mleczarskie. Na targach Hannover Messe 2024 można będzie poznać różnorodne zastosowania oraz dowiedzieć się, jak innowacje Ziehl-Abegg przyczyniają się do zwiększenia efektywności i poprawy jakości życia. Pod hasłem „Nie ma wentylatora, nie ma gry”, firma przedstawi, jak istotna jest technologia wentylatorów dla nowoczesnych gier i wielu obszarów codziennego życia. Targowi goście na stoisku będą mogli zobaczyć, jak technologia Ziehl-Abegg zwiększy wydajność i doświadczenie gry dzięki optymalnemu chłodzeniu i wentylacji. Przedstawione opisy to tylk o fragment targowej oferty, a po więcej ciekawych rozwiązań organizator Hannover Messe 2024 zaprasza od 22 do 26 kwietnia 2024 r. do Hanoweru. Więcej informacji na temat targów można znaleźć pod adresem www.hannovermesse.de/en.
Jolanta Górska-Szkaradek AUTOMATYKA
68 AUTOMATYKA WYDARZENIA
Rainer Grill, Head of Public Relations w Ziehl-Abegg prezentuje ofertę firmy Stanowisko firmy Continental
KAMIL STATUCH
adwokat, senior associate SKP Ślusarek Kubiak Pieczyk
Odpowiedzialność karna osób zarządzających
w biznesie
Zarządzanie przedsiębiorstwem wiąże się z koniecznością realizacji rozbudowanych obowiązków, które nie ograniczają się wyłącznie do zajmowania się działalnością gospodarczą zarządzanego podmiotu oraz dbaniem o jego dobrostan finansowy. Uchybienie tym obowiązkom lub niewłaściwa ich realizacja – w niektórych przypadkach nawet w sposób nieumyślny – może narazić osobę zarządzającą na ryzyko poniesienia surowej odpowiedzialności karnej. Warto zatem mieć świadomość, które obszary działalności przedsiębiorstwa generują ryzyko takiej odpowiedzialności oraz na co zwracać szczególną uwagę, aby to ryzyko ograniczyć.
Zakres czynów zabronionych, za popełnienie których odpowiedzialność może ponosić osoba zarządzająca przedsiębiorstwem, jest bardzo szeroki. Są one uregulowane zarówno w ramach Kodeksu karnego, jak i w szeregu innych ustaw szczególnych. Do najczęstszych przestępstw tego rodzaju należą jednak te, które godzą w interesy majątkowe zarządzanego podmiotu, prawidłowość obrotu gospodarczego, prawa wierzycieli czy interesy fiskalne państwa. Poniżej omówiono najbardziej typowe przykłady takich czynów.
Przestępstwa gospodarcze uregulowane w przepisach Kodeksu karnego
Do najpowszechniejszych przestępstw, związanych z zarządzaniem podmiotem gospodarczym, należy tzw. przestępstwo niegospodarności, uregulowane w art . 296 Kodeksu karnego. Do popełnienia omawianego przestępstwa dochodzi co do zasady w sytuacji, gdy osoba zarządzająca wyrządza – przez nadużycie udzielonych jej uprawnień lub niedopełnienie ciążących na niej obowiązków – podmiotowi znaczną szkodę majątkową (tj. szkodę w wysokości przekraczającej 200 000 zł) lub sprowadza bezpośrednie niebezpieczeństwo wyrządzenia takiej szkody. Przestępstwo niegospodarności w swo-
im podstawowym typie zagrożone jest karą od trzech miesięcy do pięciu lat pozbawienia wolności. Co istotne, § 4 omawianego artykułu przewiduje odpowiedzialność karną również za nieumyślne popełnienie tego przestępstwa. Oznacza to, że w skrajnych przypadkach osoba zarządzająca jest narażona na poniesienie odpowiedzialności karnej nawet w przypadku, gdy faktycznie nie ma zamiaru popełnienia przestępstwa, lecz w wyniku błędnej decyzji biznesowej powoduje uszczerbek w majątku zarządzanego podmiotu. Inną grupę czynów zabronionych stanowią przestępstwa związane z działaniem na szkodę wierzycieli, uregulowane w art. 300 § 1 i 2, art. 301 § 2 i 3 oraz art. 302 § 1 Kodeksu karnego. Przestępstwa te polegają kolejno na:
• udaremnianiu lub uszczuplaniu zaspokojenia wierzyciela przez usuwanie, ukrywanie, zbywanie, darowanie, niszczenie, rzeczywiste lub pozorne obciążenie albo uszkadzanie składników majątku zarządzanego podmiotu, który jest zagrożony niewypłacalnością lub upadłością (przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności do lat trzech),
• udaremnianiu lub uszczuplaniu zaspokojenia wierzyciela przez usuwanie, ukrywanie, zbywanie, darowanie, niszczenie, rzeczywiste
69 3/2024 PRAWO I NORMY
Fot. J. Górska-Szkaradek
(AUTOMATYKA)
DO NAJBARDZIEJ POWSZECHNYCH PRZESTĘPSTW, ZWIĄZANYCH
Z ZARZĄDZANIEM PODMIOTEM GOSPODARCZYM, NALEŻY TZW.
PRZESTĘPSTWO NIEGOSPODARNOŚCI, UREGULOWANE W ART. 296 KODEKSU KARNEGO.
lub pozorne obciążanie albo uszkadzanie składników majątku zarządzanego podmiotu, zajętych lub zagrożonych zajęciem, albo usuwanie znaków zajęcia – przy czym działanie to podejmowane jest w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego (przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności od trzech miesięcy do pięciu lat),
• doprowadzeniu do upadłości lub niewypłacalności zarządzanego podmiotu, w sytuacji, gdy jest on dłużnikiem kilku wierzycieli (przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności od trzech miesięcy do pięciu lat),
• doprowadzeniu – w sposób lekkomyślny – do upadłości lub niewypłacalności zarządzanego podmiotu, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku, zaciąganie zobowiązań lub zawieranie transakcji oczywiście sprzecznych z zasadami gospodarowania, w sytuacji, gdy podmiot ten jest dłużnikiem kilku wierzycieli (przestępstwo zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch),
• działaniu na szkodę wierzycieli, przez spłacanie lub zabezpieczanie tylko niektórych z nich, w warunkach niewypłacalności lub upadłości grożącej zarządzanemu podmiotowi (przestępstwo zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch).
Wśród innych powszechnych przestępstw związanych z obrotem gospodarczym wymienić należy ponadto: fałszowanie faktur (art. 271a Kodeksu karnego), wyłudzenie kredytu (art. 297 Kodeksu karnego), wyłudzenie odszkodowania (art. 298 Kodeksu karnego), pranie pieniędzy (art. 299 Kodeksu
karnego) czy nieprowadzenie lub nierzetelne prowadzenie dokumentacji działalności gospodarczej (art. 303 Kodeksu karnego).
Przestępstwa uregulowane w przepisach Kodeksu spółek handlowych
Przepisy karne, dotyczące odpowiedzialności członków organów spółek kapitałowych, zawarte są również w tytule V Kodeksu spółek handlowych.
Jednym z najpowszechniejszych przestępstw, uregulowanych w ramach tego aktu prawnego, jest niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki w ustawowym terminie (art. 586 Kodeksu spółek handlowych). Zgodnie z treścią omawianego przepisu, członek zarządu spółki albo jej likwidator, który – mimo zaistnienia ku temu ustawowych warunków – nie zgłasza wniosku o upadłość spółki handlowej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Omawiany przepis powinien być odczytywany łącznie z przepisami Prawa upadłościowego, regulującymi przesłanki do ogłoszenia upadłości (art. 11) oraz termin na zgłoszenie w sądzie wniosku o ogłoszenie upadłości, który wynosi 30 dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości (art. 21 ust. 1 i 2). Odpowiedzialności za omawiane przestępstwo podlegają wszyscy członkowie zarządu lub likwidatorzy spółki, niezależnie od tego, czy są uprawnieni do jej reprezentowania samodzielnie czy łącznie. Co szczególnie istotne, odpowiedzialność ta nie jest ograniczona wyłącznie do osób, które bezpośrednio doprowadziły spółkę do stanu uzasadniającego złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, ale obejmuje również
wszystkich ich następców, którzy taki stan świadomie utrzymują. Omawiane przestępstwo ma charakter bezskutkowy, co oznacza, że z punktu widzenia odpowiedzialności za jego popełnienie nie ma znaczenia, czy spółka, jej wierzyciele lub wspólnicy ponieśli jakąkolwiek szkodę na skutek niezłożenia albo nieterminowego złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Wśród innych przestępstw, istotnych z punktu widzenia odpowiedzialności zarządców spółek i uregulowanych w Kodeksie spółek handlowych, należy wymienić w szczególności przestępstwo ogłaszania albo przedstawiania nieprawdziwych danych (art. 587 KSH) oraz przestępstwa związane z naruszeniem obowiązków informacyjnych na rzecz nadzoru w spółce(art. 587(1) oraz art. 587(2) KSH).
Odpowiedzialność karna na podstawie przepisów Ustawy o rachunkowości Osoby zarządzające przedsiębiorstwem ponoszą odpowiedzialność za prawidłowe wykonywanie obowiązków z zakresu rachunkowości. Zgodnie
z art. 77 Ustawy o rachunkowości, grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat dwóch – albo obu tym karom łącznie – podlegają osoby, które wbrew przepisom ustawy dopuszczają do:
• nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych,
• niesporządzenia sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, sporządzenia ich niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tych sprawozdaniach nierzetelnych danych.
Co i stotne, nawet powierzenie obowiązków z zakresu rachunkowości innej osobie lub przedsiębiorcy (np biuru rachunkowemu) nie zwalnia osób zarządzających przedsiębiorstwem od odpowiedzialności z tytułu nadzoru nad tymi podmiotami.
70 AUTOMATYKA PRAWO I NORMY
Odpowiedzialność karnoskarbowa
Specyficzną odmianą odpowiedzialności karnej jest odpowiedzialność za przestępstwa i wykroczenia skarbowe, uregulowane w Kodeksie karnym skarbowym (KKS). Odpowiedzialność karnoskarbowa osób zarządzających podmiotami gospodarczymi aktualizuje się za sprawą art. 9 § 3 KKS, który stanowi, że za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada – jak bezpośredni sprawca – także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Powyższe oznacza, że w sytuacji, w której określone przestępstwo lub wykroczenie skarbowe (np. nieujawnienie przedmiotu lub podstawy opodatkowania, oszustwo podatkowe, niepobranie podatku czy wystawienie faktury w sposób nierzetelny) dotyczy działalności spółki kapitałowej, odpowiedzialność karną za ich popełnienie ponoszą osoby fizyczne, zajmujące się sprawami gospodarczymi tego podmiotu.
Konsekwencje skazania prawomocnym wyrokiem za przestępstwo
Prawomocne skazanie za przestępstwo może nieść ze sobą wyjątkowo poważne konsekwencje dla osób zarządzających podmiotami gospodarczymi. Zgodnie z art . 18 § 2 KSH, nie może być członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatorem albo prokurentem osoba skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa:
KAMIL STATUCH
PRAWOMOCNE SKAZANIE ZA PRZESTĘPSTWO MOŻE NIEŚĆ ZE SOBĄ WYJĄTKOWO POWAŻNE KONSEKWENCJE DLA OSÓB ZARZĄDZAJĄCYCH PODMIOTAMI
GOSPODARCZYMI.
• ogłoszenia albo przedstawienia nieprawdziwych danych (art. 587 KSH),
• z wiązane z n aruszeniem obowiązków informacyjnych na rzecz nadzoru w spółce (art. 587(1) oraz art. 587(2) KSH),
• umożliwienia bezprawnego głosowania na walnym zgromadzeniu (art. 590 KSH),
• bezprawnego posługiwania się dokumentami na walnym zgromadzeniu (art. 591 KSH),
• korupcyjne (art. 228–230 Kodeksu karnego),
• nadużycia uprawnień przez funkcjonariusza publicznego (art. 231 Kodeksu karnego) przeciwko ochronie informacji (rozdział XXXIII Kodeksu karnego),
• przeciwko wiarygodności dokumentów (rozdział XXXIV Kodeksu karnego),
• przeciwko mieniu (rozdział XXXV Kodeksu karnego),
• przeciwko obrotowi gospodarczemu i interesom majątkowym w obrocie cywilnoprawnym (rozdział XXXVI Kodeksu karnego),
• przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi (rozdział XXXVII Kodeksu karnego).
Omawiany zakaz jest skuteczny z mocy prawa od momentu uprawomocnienia się wyroku skazującego za popełnione przestępstwo i nie wymaga wydania przez sąd odrębnego roz-
Specjalizuje się w postępowaniach spornych, ze szczególnym uwzględnieniem spraw karnych związanych z przestępczością gospodarczą oraz white collar crime. Reprezentuje klientów w postępowaniach spornych, w tym karnych, karnoskarbowych, cywilnych oraz gospodarczych. Prowadzi wewnętrzne postępowania wyjaśniające oraz doradza w opracowywaniu i wdrażaniu procedur mających na celu wykrywanie oraz zapobieganie nadużyciom w przedsiębiorstwach.
Kontakt: k.statuch@skplaw.pl.
Strony internetowe: www.skplaw.pl, www.skpipblog.pl.
strzygnięcia w tym przedmiocie. Oznacza to, że z chwilą uprawomocnienia się wyroku skazującego, ustaje zdolność skazanego do pełnienia funkcji członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatora albo prokurenta, a wszelkie czynności zdziałane przez niego po tej dacie są nieważne. Zakaz, o którym mowa, ustaje – co do zasady – z upływem piątego roku od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego.
Praktyczne sposoby ograniczenia ryzyka odpowiedzialności karnej Wyszczególnione wcześniej przykłady świadczą o tym, że zakres odpowiedzialności karnej, na którą narażone są osoby zarządzające podmiotami gospodarczymi jest szeroki, a jej konsekwencje dotkliwe. Istnieją jednak sposoby umożliwiające ograniczenie ryzyka poniesienia takiej odpowiedzialności. Wśród tych sposobów należy wymienić w szczególności:
• wprowadzenie precyzyjnego podziału kompetencji oraz obszarów odpowiedzialności między poszczególnych członków zarządu w treści statutu lub umowy spółki,
• wdrożenie w organizacji systemu compliance, tj. wewnętrznej regulacji prawnej, ukierunkowanej na zapewnienie funkcjonowania spółki w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami,
• zasięganie specjalistycznych opinii prawnych oraz podatkowych przy podejmowaniu decyzji biznesowych o wysokim stopniu ryzyka,
• doskonalenie wiedzy kadry menedżerskiej, przez udział w szkoleniach z zakresu podstaw odpowiedzialności prawnej osób zarządzających przedsiębiorstwami.
71 3/2024 PRAWO I NORMY
Kamil Statuch
GOSPODARKA ENERGETYCZNA W WARUNKACH RYNKOWYCH MODELOWANIE – EKONOMIKA - ZARZĄDZANIE
Waldemar Kamrat (red. naukowa)
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN rok wydania: 2022, objętość: 400 stron, oprawa: miękka
Książka, napisana przez grono uznanych autorów z Politechniki Gdańskiej i Politechniki Warszawskiej, bazuje na ich doświadczeniach nabytych w trakcie pracy zawodowej na stanowiskach kierowniczych w sferze praktyki gospodarczej, jak i na uczelniach technicznych. Publikacja „Gospodarka energetyczna w warunkach rynkowych” dotyczy tak istotnych i różnorodnych zagadnień, jak aspekty formalno-prawne gospodarki energetycznej w aktualnych uwarunkowaniach rynkowych, modelowanie rozwoju sektorów energetycznych, problemy i rozwiązania w kwestiach gospodarowania energią elektryczną, ciepłem, paliwami gazowymi, magazynowaniem energii i racjonalnym użytkowaniem środowiska, ale również ekonomiki i zarządzania energią – i wielu innych.
STYKOWE ELEKTRYCZNE UKŁADY STEROWANIA
Witold Krieser
Wydawca: Helion rok wydania: 2023, objętość: 168 stron, oprawa: miękka
Drugie, uzupełnione wydanie znakomitego przewodnika po stykowym elektrycznym sterowaniu, czyli celowym oddziaływaniu sygnałów wejściowych na wyjścia zgodnie z odpowiednimi algorytmami sterowania. Omawia proces, jaki zachodzi w układach stykowo-przekaźnikowych, stanowi też poradnik montażu własnych układów. Zawiera wiedzę z zakresu projektowania, montażu i uruchamiania układów stykowo-przekaźnikowych, a także zasad ich działania i sterowania nimi. Pozwala szczegółowo poznać działanie układu po podłączeniu zasilania i uruchomieniu poszczególnych elementów układu. Opanowaniu tych zagadnień sprzyja innowacyjny, przejrzysty sposób analizy działania układów sterowania. Rozwijać umiejętności pomaga również zbiór przykładowych stykowych elektrycznych układów sterowania, które można zmontować samodzielnie.
OGNIWA PALIWOWE I HYBRYDOWE UKŁADY NAPĘDOWE W MOTORYZACJI
Andrzej Szałek
Wydawca: PWE
rok wydania: 2024, objętość: 153 strony, oprawa: miękka
W książce poruszono tematykę rozwoju wybranych źródeł napędu pojazdów samochodowych, które mogą stanowić alternatywę dla standardowego, tłokowego silnika spalinowego. Przedstawiono genezę powstania i zasadę działania hybrydowych systemów napędowych oraz systemów elektrycznego napędu pojazdów wykorzystujących zasilane wodorem ogniwa paliwowe. Hybrydowe układy napędowe to ogniwa pośrednie w konstrukcji pojazdu w drodze do pełnej elektryfikacji systemów napędowych. Wnikliwie przeanalizowano ten typ układu napędowego, zawierając opis rozwoju konstrukcji na przestrzeni ostatnich lat, jak i wyniki badań naukowych. Elementem uzupełniającym pracę są zagadnienia związane z produkcją wodoru, metodami jego oczyszczania oraz przechowywaniem na pokładzie pojazdu oraz transportem z zakładów produkcji do stacji dystrybucji. Wiele miejsca poświęcono bezpieczeństwu eksploatacji pojazdów wyposażonych w układy napędowe zasilane wodorem.
Opracowanie – dr inż. Małgorzata Kaliczyńska
72 AUTOMATYKA BIBLIOTEKA
ZIAD
73 3/2024 WSPÓŁPRACA AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL 41 AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL 11 PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ 21 ELESA+GANTER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 737 70 47, WWW.ELESA-GANTER.PL 3, 17, 51, 52-53 IGUS SP. Z O.O. TEL. 22 863 57 70, WWW.IGUS.PL 42-43 MIĘDZYNARODOWE TARGI POZNAŃSKIE SP. Z O.O. TEL. 61 869 20 00, WWW.GRUPAMTP.PL 19 NORELEM SP. Z O.O. TEL. 48 572 895 704, WWW.NORELEM.PL 58-60 PTAK WARSAW EXPO TEL. 48 518 739 124, WWW.WARSAWEXPO.EU 13 SIBA POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 832 14 77, WW.SIBA-BEZPIECZNIKI.PL 17, 38-40 SIEĆ BADAWCZA ŁUKASIEWICZ – PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.LUKASIEWICZ.GOV.PL 27, 57, 61, III OKŁ., IV OKŁ. TARGI W KRAKOWIE SP. Z O.O. TEL. 12 644 59 32, WWW.TARGI.KRAKOW.PL 15
SP. Z O.O. TEL. 22 510 09 40, WWW.WEIDMUELLER.COM I OKŁ., 36–37
WEIDMÜLLER
BIELSKO-BIAŁA SA TEL. 33 813 82 00, WWW.ZIAD.BIELSKO.PL II OKŁ.
Julia Wilk
Ukończyła studia inżynierskie na Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa na kierunku Automatyka i Robotyka w specjalności Biomechanika i Biorobotyka. Kontynuuje studia magisterskie na tym samym kierunku w specjalności Robotyka. Wielokrotnie słyszała, jak ktoś mówi, że dla swojego rozwoju wybiera taki „męski” kierunek. Im więcej tych głosów, tym mocniej była utwierdzona w przekonaniu, że to był dobry wybór. Z czasem uświadomiła sobie, jak wielką moc niesienia pomocy poprawy i jakości życia ma inżynieria. Zainteresowała się technologią z zakresu Med-Tech, ze względu na ścisły umysł i empatyczną duszę. Zamarzyła o tworzeniu rozwiązań skierowanych do ludzi, zwłaszcza tych najbardziej potrzebujących.
Specjalistka w Sieci Badawczej Łukasiewicz – Przemysłowym Instytucie Automatyki i Pomiarów PIAP w Grupie Badawczej Układów Pomiarowych. Pracuje w Laboratorium Szybkiego Prototypowania i Obliczeń Numerycznych. Zajmuje się projektowaniem pionierskich urządzeń do nowych technologii wytwarzania addytywnego oraz robotyką rehabilitacyjną; rozwijaniem systemów bezpieczeństwa urządzeń rehabilitacyjnych, które mogą w przyszłości wspomóc zdalną terapię pacjentów przy minimalnym nadzorze fizjoterapeuty; programowaniem komunikacji komponentów urządzenia i projektowaniem interfejsów użytkownika oraz pomiarami biosygnałów, zwłaszcza EMG i dostrajaniem ich do użycia w predykcyjnym sterowaniu egzoszkieletem rehabilitacyjnym.
W Łukasiewicz – PIAP jest obecnie zaangażowana w dwa projekty. Przy projekcie SmartEx-Twin, który dotyczy inteligentnego egzoszkieletu do rehabilitacji zdalnej z wykorzystaniem technologii bliźniaka cyfrowego, pracuje jako specjalistka ds. automatyki w ramach V konkursu współpracy polsko-turec-
FIRMA: ŁUKASIEWICZ – PIAP STANOWISKO: specjalistka w Laboratorium Szybkiego Prototypowania i Obliczeń Numerycznych
kiej. W przypadku drugiego projektu, SmartEx-Home, którego celem jest przygotowanie uniwersalnej i lekkiej konstrukcji oraz sposobu sterowania egzoszkieletem do zdalnej domowej rehabilitacji funkcjonalnej, pracuje w ramach programu Lider XIV jako specjalistka ds. analizy danych.
Znalazła się w zestawieniu Forbes Women – 24 Polki, które warto obserwować w 2024 r. Doceniono ją za rozwijanie systemu kompleksowego, domowego monitorowania czynności życiowych noworodków, który wykorzystywać będzie algorytmy sztucznej inteligencji. Aplikacja mobilna stworzona specjalnie w tym celu umożliwi ciągły podgląd na żywo parametrów
życiowych dziecka i zaalarmuje w przypadku zagrożenia, podając jednocześnie wskazówki dotyczące udzielenia bezpośredniej pomocy. Rozwiązanie będzie sposobem na podjęcie walki z zespołem nagłej śmierci łóżeczkowej poprzez zwiększanie świadomości problemu i zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom oraz spokoju ich rodzicom.
Chciałaby stać się przykładem kobiety, która przełamuje stereotypy podziału zawodów na męskie i żeńskie i zachęca inne kobiety do odważnego kroczenia ścieżką technologii, na której jest miejsce dla wszystkich. Prywatnie uwielbia podróżowanie z plecakiem, książki z kategorii „literatura piękna”, pływanie, modę i kina studyjne. Fot. archiwum prywatne
74 AUTOMATYKA LUDZIE
PoStaw na rozwój zawodowy
Profesjonalne szkolenia dla przemysłu oraz kadry inżynierskiej
Centrum Szkoleniowe Sieć badawCza łukaSiewiCz Przemy Słowy inStytut automatyki i Pomiarów PiaP
S zkolenia
Programowanie robotów abb – kurs podstawowy - szkolenie u klienta
Programowanie robotów Comau – kurs podstawowy - szkolenie u klienta
Centrum Szkoleniowe PiaP Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP
al. jerozolimskie 202, 02-486 warszawa www.piap.pl
tel. 22 874 0 194, 198 cspiap@piap.pl
Programowanie robotów kuka – kurs podstawowy - szkolenie w Instytucie - szkolenie u klienta
Szkolenie zaawansowane z programowania robotów kuka - szkolenie w Instytucie - szkolenie u klienta