Automatyka 9/2021

TEMAT NUMERU Napędy elektryczne – zasady doboru CENA 15,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 24

SPRZĘT I APARATURA 38

PRAWO I NORMY 51

Piotr Glinka, Turck Polska

Rynek złączy przemysłowych

Wdrażanie automatyki ze sztuczną inteligencją

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

9/2021

RADAR JEST LEPSZYM ULTRADŹWIĘKIEM

Kompaktowy czujnik poziomu 80 GHz z wbudowanym wyświetlaczem

Wszystkie korzyści technologii radarowej:

www.vega.com/vegapuls

P L A N W Y DAW N I C Z Y 2 0 2 1 ( D R U G I E P Ó Ł R O C Z E )

TEMAT NUMERU Zarządzanie produkcją i energią CENA 15,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 24 Mariusz Pacan WAGO ELWAG

SPRZĘT I APARATURA 54 Czujniki optyczne i zbliżeniowe

WYDARZENIA 72 Energetab 2020, przecieranie szlaków w nowej rzeczywistości

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

10/2020

WYDANIE

TEMAT NUMERU

ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY

7-8/2021

Transmisja danych i energii

Wózki AGV w transporcie mobilnym

9/2021

Napędy elektryczne − zasady doboru

Rynek złączy przemysłowych

10/2021

Automatyzacja i robotyzacja w przemyśle FMCG

Systemy obudów i komponenty

11/2021

Intralogistyka − produkty i rozwiązania

Monitoring i zdalne sterowanie

12/2021

Oprogramowanie przemysłowe i cyfryzacja

Komputery i panele przemysłowe

OD REDAKCJI

Szanowni Państwo, Bieżące wydanie naszego miesięcznika przekazujemy Państwu z nadzieją, że najbliższe w branży wydarzenie – Międzynarodowe Energetyczne Targi Bielskie Energetab odbędą się w tradycyjnej formule i odniosą sukces.

Stąd aktualne artykuły redakcyjne poruszają tematykę związaną z energetyką – napędami elektrycznymi i zasadami ich doboru. Prezentujemy obszerny przegląd złączy przemysłowych, bez których trudno sobie wyobrazić współczesną automatykę przemysłową, i jej zastosowania m.in.w energetyce, transporcie, przemyśle spożywczym.

Szczególnie polecamy wywiad z Piotrem Glinką – prezesem firmy Turck Polska, świętującej właśnie 20. rocznicę powstania. Była to wtedy jedna z pierwszych w Opolu firm o formie prawnej spółki z o.o. Piotr Glinka zdradza w rozmowie szczegóły ważniejszych etapów rozwoju, pokazując drogę od pięcioosobowej firmy skupiającej się na automatyzacji linii produkcyjnych do uznanego członka międzynarodowej grupy Turck, stawiającego na cyfryzację przemysłu, analizę danych i rozwiązania chmurowe.

Dla stałych Czytelników działu Prawo i normy mamy artykuł omawiający problemy we wdrażaniu rozwiązań automatyki na bazie sztucznej inteligencji.

Autorzy omawiają w nim kwestie odpowiedzialności za działanie sztucznej inteligencji, w tym wyrządzone szkody.

Gorąco zapraszam do lektury!

4

AUTOMATYKA

PIAP – NOWY WYMIAR ROBOTYZACJI

Myślisz o robotyzacji?

Odkryj nowy wymiar robotyzacji Twojej produkcji z PIAP

Kompleksowa realizacja projektów przemysłowych

Zaawansowane zaplecze projektowo-wytwórcze

Renomowani dostawcy podzespołów

Nowoczesne Centrum Szkoleniowe

Ponad 150 inżynierów

Przeszło 250 wdrożeń w obszarach automatyki i robotyki

Serwis gwarancyjny i pogwarancyjny

Ponad 200 robotów zainstalowanych w zakładach produkcyjnych

Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 8740 194, 22 8740 442 e-mail: marketing@piap.lukasiewicz.gov.pl www.przemysl.piap.pl

SPIS TREŚCI REDAKTOR NACZELNA Małgorzata Kaliczyńska tel. 22 874 01 46 malgorzata.kaliczynska@piap.lukasiewicz.gov.pl REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska REDAKCJA TEMATYCZNA Sylwia Batorska

Z BRANŻY

8

PRODUKTY

16

ROZMOWA 24

W rytmie innowacji

WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Marcin Bieńkowski, Jolanta Górska-Szkaradek, Agnieszka Staniszewska, Damian Żabicki

Jubileusz Turck Polska Rozmowa z Piotrem Glinką, prezesem firmy Turck Polska

SEKRETARZ REDAKCJI Urszula Chojnacka tel. 22 874 01 85 urszula.chojnacka@piap.lukasiewicz.gov.pl

Napędy elektryczne – zasady doboru

28

Etykieta produktu

34

MARKETING I REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek – menedżer tel. 22 874 01 91 jolanta.gorska-szkaradek@piap.lukasiewicz.gov.pl

TEMAT NUMERU

Nowy dostęp do usług cyfrowych SEW-Eurodrive

Wysięgnikowy napęd ELCC-TB o zmniejszonej masie elementów ruchomych

37

Sylwia Batorska tel. 22 874 00 60 sylwia.batorska@piap.lukasiewicz.gov.pl PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Elżbieta Walczak tel. 22 874 03 51 elzbieta.walczak@piap.lukasiewicz.gov.pl SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska KOREKTA Ewa Markowska, Elżbieta Walczak DRUK Zakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o.

Nakład: 4000 egzemplarzy REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 874 01 46, fax 22 874 02 20 automatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl www.AutomatykaOnline.pl WYDAWCA Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.

24

W RYTMIE INNOWACJI Jubileusz Turck Polska Turck Polska świętuje w tym roku 20. rocznicę powstania.

Z tej okazji rozmawiamy z Piotrem Glinką, prezesem firmy o jej osiągnięciach i planach, a także o rozwoju i perspektywach obszarów, w których działa.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów

6

promocyjnych.

AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Rynek złączy przemysłowych

38

Han-Modular HARTING

45

Transmisja danych, sygnałów oraz zasilania na miarę przyszłości

Złącza Han S

46

Bezpieczne połączenia wtykowe dla modułowych baterii akumulatorowych

Nowe złączki kontrolno-pomiarowe Klippon Connect TTB od Weidmüller do przekładników prądowych i napięciowych

48

PRAWO I NORMY Wyzwania prawne we wdrażaniu automatyki na bazie sztucznej inteligencji

51

RYNEK Pokrętła MDX-50/51/52 do cyfrowych wskaźników położenia

54

Nowoczesna diagnostyka sieci trakcyjnej

56

28

NAPĘDY ELEKTRYCZNE – ZASADY DOBORU Jednym z kluczowych zadań każdego wdrożenia w dziedzinie automatyzacji i robotyzacji jest wprawianie poszczególnych elementów systemu w ruch. Przemieszczanie obiektów jest możliwe dzięki napędom. To one stanowią jedną z głównych kategorii produktowych związanych z branżą automatyki.

Głównym zadaniem projektanta zautomatyzowanych i zrobotyzowanych systemów jest dobór odpowiednich napędów spośród wielu rozwiązań dostępnych na rynku.

Laur Innowacyjności dla systemu SPiDST Łukasiewicz – PIAP

Radar jest lepszym ultradźwiękiem

57

Energia i dane w jednym, nowym przewodzie 58 hybrydowym igus dla silników SEW Rynek pracy a automatyzacja w dobie koronawirusa

60

Automatyzacja i robotyzacja w logistyce

64

Z fazy eksploracji do dojrzałości

BIBLIOTEKA

68

WSPÓŁPRACA

69

LUDZIE Kamil Wachowicz, menedżer produktu – Produkty i Aplikacje Automatyki / IMA Product Manager, 70 Phoenix Contact 9/2021

38

RYNEK ZŁĄCZY PRZEMYSŁOWYCH Trudno wyobrazić sobie jakikolwiek system automatyki przemysłowej, infrastrukturę IT czy sterowanie maszyną lub zrobotyzowanym gniazdem bez różnego rodzaju złączy. Są one wykorzystywane w przemyśle, logistyce, energetyce, transporcie, przemyśle spożywczym, kopalniach, informatyce, telekomunikacji, automatyce budynkowej czy zastosowaniach specjalnych. Pozwalają one bowiem na szybkie i bezproblemowe łączenie oraz rozłączanie dwóch lub więcej obwodów sygnałowych, bądź też zasilających, a także na łatwe przedłużanie różnego rodzaju linii.

7

Z BRANŻY

ENDRESS+HAUSER UHONOROWAŁ KREATYWNOŚĆ I WYNALAZCZOŚĆ Ponad 500 wynalazców zgromadziło wirtualne 21. Spotkanie Innowatorów Endress+Hauser.

Liczba patentów przyznanych firmie na całym świecie osiągnęła poziom 738 (o 61 więcej niż rok wcześniej). Portfel własności intelektualnej jest również bardziej obszerny niż kiedykolwiek.

Ponad 8900 patentów i zgłoszeń patentowych chroni własność intelektualną związaną z produktami, rozwiązaniami i usługami firmy.

Od 20 lat Endress+Hauser promuje ochronę własności intelektualnej przez Program Zachęty do Ochrony Praw Pa-

tentowych. Coroczne Spotkanie Innowatorów zapewnia wynalazcom globalnej grupy platformę do spotkań i wymiany pomysłów. Patentom o znaczeniu ekonomicznym i szczególnie kreatywnym wynalazcom przyznawane są nagrody. W tym roku na podium zwycięzców stanęło wirtualnie około 50 pracowników. – Istotą innowacji jest zawsze korzyść dla klienta – wyjaśnia dyrektor operacyjny dr Andreas Mayr. Korzyści mogą być tworzone przez nowe produkty i technologie, ale także przez sprawniejszą współpracę czy przyspieszenie realizacji projektów rozwojowych. Z tego powodu Endress+Hauser od kilku lat przyznaje również nagrody za usprawnianie procesów i ponowne wykorzystanie wcześniej opracowanych rozwiązań.

SZANSA DLA INNOWACYJNYCH FIRM TECHNOLOGICZNYCH – RANKING DELOITTE Wystartowała 22. edycja badania Deloitte Technology Fast 50 Central Europe – rankingu najszybciej rozwijających się firm technologicznych w Europie Środkowej, który daje innowacyjnym przedsiębiorstwom technologicznym szansę na popularyzację ich produktów i usług. Wyniki zostaną opublikowane 25 listopada 2021 r. Formularz zgłoszenia i opis kryteriów kwalifikacji są dostępne na stronie www.deloitte.com.

Promujący innowacyjność program jest skierowany zarówno do przedsiębiorstw o ugruntowanej pozycji na rynku, jak i tych, które rozpoczęły działalność stosunkowo niedawno. Wyłania 50 najszybciej rozwijających się firm technolo-

gicznych w Polsce i Europie Środkowej, publicznych lub prywatnych, na podstawie procentowego wzrostu przychodów w ostatnich czterech latach. W tegorocznym rankingu analizowane będą przychody z lat 2017–2020. Najbliższa edycja obejmie dwie kategorie – Fast 50 i Companies to Watch.

Dodatkowo firmy mogą walczyć o nagrodę specjalną Impact Stars.

Od kilku lat w rankingu Deloitte dominują firmy z Polski.

W ubiegłorocznej edycji w głównej kategorii Fast 50 uplasowało się 15 firm z naszego kraju, z czego pięć – w tym zwycięzca – zajęło miejsca w pierwszej dziesiątce.

POLSKA FIRMA ICE GROUP ZŁOTYM PARTNEREM W AUTORSKIM PROGRAMIE ROCKWELL AUTOMATION Spółka Ice Group z Rybnika, działająca w kraju i za granicą w obszarze produkcji maszyn dla przemysłu, otrzymała status złotego partnera w szeregach OEM – autorskiego programu partnerskiego Rockwell Automation. To pierwszy polski producent na poziomie Gold w tym programie.

OEM Partner Program to międzynarodowa inicjatywa firmy Rockwell Automation, skierowana zarówno do dotychczasowych, jak i nowych klientów, w tym firm szczególnie zainteresowanych obsługą klientów globalnych oraz eksportem maszyn na rynki zagraniczne. Program zrzesza już niemal 3300 producentów z całego świata.

Rockwell Automation współpracuje na skalę globalną z producentami OEM – konstruktorami maszyn i urządzeń – w celu projektowania, opracowywania i dostarczania 8

innowacyjnych urządzeń przy wykorzystaniu rozwiązań technologicznych RA. Producenci, którzy korzystają z oferty Rockwell Automation w zakresie całego portfolio swoich produktów i współpracują przy tworzeniu innowacyjnych rozwiązań dla klientów, są uznawani za partnerów OEM. Program partnerski OEM ma na celu lepsze dopasowanie klientów do partnerów i wspieranie innowacyjności oferowanych rozwiązań, dzięki technologii i wiedzy specjalistycznej Rockwell Automation.

!

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

ZŁOTE MEDALE ITM INDUSTRY EUROPE PRZYZNANE Transformacja w kierunku Przemysłu 4.0, ekologia i trend zero waste oraz rosnący nacisk na bezpieczeństwo wpływają obecnie na większość dziedzin gospodarki. Widoczne są również na targach ITM Industry Europe, gdzie eksperckie jury nagrodziło 12 rozwiązań. Wśród laureatów konkursu Złoty Medal Grupy MTP znalazł się autonomiczny robot dezynfekujący, zdalnie zarządzana drukarka 3D, mobilne stanowisko do badań właściwości ciekłych metali oraz linia do produkcji burgera z odpadów warzywnych. Jeden z nagrodzonych produktów – rdzeń hybrydowy silnika elektrycznego został zastosowany w pompie wspomagania pracy serca powstałej w Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii im. prof. Zbigniewa Religi w Zabrzu.

Jury konkursowe bardzo wysoko oceniło oraz przyznało Złoty Medal mobilnemu robotowi dezynfekującemu UV-C firmy PPH Wobit s.c. E.K.J. Ober. ALVO Ultra V-bot będzie pre-

zentowany na targach Modernlog 2021. Sędziowie docenili fakt, że mobilny robot dezynfekujący UV-C pozwala na przeprowadzenie procesu odkażania pomieszczeń bez fizycznego udziału człowieka, a zastosowana technologia światła UV-C niszczy kwas nukleinowy patogenów chorobotwórczych. Innym z nagrodzonych rozwiązań jest rozwiązanie firmy TRUMPF Polska.

Funkcja SortingGuide to nowoczesny asystent sortowania, który w czasie rzeczywistym pomaga operatorowi przy wyjmowaniu i sortowaniu półwyrobów.

"#

ROCKWELL AUTOMATION PRZYSPIESZA REALIZACJĘ KONCEPCJI CONNECTED ENTERPRISE DZIĘKI NABYCIU PLEX SYSTEMS Firma Rockwell Automation przejęła spółkę Plex Systems – autora opartej na systemie subskrypcji platformy inteligentnej produkcji. Platforma SaaS pozwala przyspieszyć cyfrową transformację i poprawia widoczność w kompleksowych systemach produkcji, dzięki łatwym do wdrożenia rozwiązaniom opartym na chmurze. SaaS obejmuje zaawansowane systemy realizacji produkcji oraz funkcje zarządzania jakością i łańcuchem dostaw.

Firma Plex Systems obsługuje ponad 700 klientów i realizuje ponad osiem miliardów transakcji dziennie. – Nabycie Plex

przyspieszy naszą strategię realizacji koncepcji Connected Enterprise, skracając czas uzyskiwania korzyści dla naszych klientów, którzy coraz częściej wdrażają rozwiązania chmurowe w celu poprawy elastyczności, sprawności i zrównoważonego rozwoju w swoich operacjach. Połączenie najnowocześniejszej technologii chmury firmy Plex Systems z istniejącą ofertą oprogramowania i doświadczeniem w zakresie domen firmy Rockwell Automation zwiększy wartość dla klienta i stworzy więcej możliwości osiągnięcia sukcesu. Zakup przyspieszy również wzrost naszych przychodów z oprogramowania i wzmocni nasze roczne, cykliczne strumienie przychodów – ocenia Blake Moret, prezes i dyrektor generalny Rockwell Automation.

!

NOWE KONFERENCJE TECHNICZNE AXON MEDIA Wyhamowanie pandemii sprawiło, że organizatorzy targów i konferencji podjęli próby powrotu na tradycyjne tory. Wśród nich jest spółka Axon Media, która we wrześniu i październiku zaprasza wszystkich zainteresowanych na nowe konferencje techniczne.

8 września w Radomsku i 16 września w Suwałkach będzie można zapoznać się z tematyką niezawodności i utrzymania ruchu w zakładach produkcyjnych, a 23 września w Olsztynie przybliżony zostanie temat optymalizacji zużycia energii i mediów technicznych.

5 i 6 października firma zaprasza na dwa spotkania w Szczecinie. Pierwszego dnia odbędzie się konferencja Niezawodność i utrzymanie ruchu w zakładach produkcyjnych,

9/2021

a w kolejnym dniu – Optymalizacja zużycia energii i mediów technicznych. 19 października w Legnicy wszyscy zainteresowani będą mogli poznać tajniki utrzymania ruchu.

Firma Axon Media organizuje konferencje techniczne od 2015 r. W sumie ma na koncie już ponad 80 spotkań. Potwierdzeniem ich wartości i efektywności jest fakt, iż wielu uczestników brało udział w co najmniej dwóch wydarzeniach każdego roku. Na każde spotkanie zapraszani są przedstawiciele decyzyjnej kadry technicznej i zarządczej, a średnia liczba uczestników każdej konferencji to 85 osób.

Udział w konferencjach jest bezpłatny. Więcej informacji można znaleźć na stronie konferencjetechniczne.pl.

$

9

Z BRANŻY

DANFOSS UMACNIA POZYCJĘ W BRANŻY HYDRAULIKI MOBILNEJ I PRZEMYSŁOWEJ Firma Danfoss sfinalizowała przejęcie działalności Eaton związanej z hydrauliką. Eaton Hydraulics stanie się częścią biznesowego segmentu marki Danfoss funkcjonującego pod nazwą Danfoss Power Solutions.

Hydraulika mobilna stanowi jedną z głównych i przynoszących największe profity gałęzi działalności firmy Danfoss od ponad 50 lat. Transakcja o wartości 3,3 mld dolarów jest elementem strategii Danfoss, zakładającej osiągnięcie pozycji światowego lidera w branży hydrauliki mobilnej i przemysłowej. – Nigdy wcześniej zapotrzebowanie na innowacyjne technologicznie i przełomowe rozwiązania dla hydrauliki nie było tak duże. Jesteśmy naprawdę zadowoleni z pomyślnego sfinalizowania tej znaczącej inwestycji w naszą główną gałąź działalności w obszarze hydrauliki, dzięki której możemy oferować naszym klientom i partnerom jeszcze

lepsze usługi. Połączenie tych dwóch prężnych firm to idealne rozwiązanie, które oferuje niezliczone możliwości, takie jak wzrost potencjału naszej wiedzy inżynierskiej i naszych możliwości, podwojenie możliwości globalnego wsparcia produktów oraz zwiększenie wartości naszych ośrodków rozwoju aplikacji i narzędzi wspomagających projektowanie cyfrowe. Poszerzenie oferty o systemy pompowania płynów hydraulicznych i rozwiązania odpowiadające na potrzeby przemysłu to kolejne korzyści płynące z tej transakcji – mówi Eric Alström, szef Danfoss Power Solutions.

'

BOSCH URUCHOMIŁ W NIEMCZECH NOWOCZESNĄ FABRYKĘ PÓŁPRZEWODNIKÓW W Dreźnie rozpoczął pracę jeden z najnowocześniejszych w skali globalnej zakładów produkujących półprzewodniki. Fabryka firmy Bosch to wysoce zautomatyzowane, połączone maszyny i zintegrowane procesy wykorzystujące sztuczną inteligencję. W inauguracji działalności wzięli udział m.in. kanclerz Niemiec Angela Merkel, wiceprzewodnicząca Komisji UE Margrethe Vestager oraz minister-prezydent Saksonii Michael Kretschmer. – Dla firmy Bosch półprzewodniki są kluczową technologią, dlatego ze względów strategicznych ważne jest, abyśmy sami nad nimi pracowali i sami je produkowali. W Dreźnie, z pomocą sztucz-

nej inteligencji, przeniesiemy produkcję półprzewodników na kolejny poziom. To nasza pierwsza fabryka AIoT – w pełni połączona, oparta na danych, zdolna do samodzielnej optymalizacji – mówi dr Volkmar Denner, prezes zarządu Robert Bosch.

Wartość inwestycji Bosch w tę zaawansowaną technologicznie strukturę wyniosła około miliarda euro. To największa jednostkowa inwestycja w ponad 130-letniej historii przedsiębiorstwa.

W Dreźnie będą produkowane m.in. półprzewodniki do elektronarzędzi Bosch oraz chipy dla klientów z branży motoryzacyjnej. Nowa fabryka będzie ważnym elementem sieci produkcji półprzewodników. Na 72 000 m2 powierzchni w fabryce w stolicy Saksonii pracuje już 250 osób. Docelowo ta liczba ma wzrosnąć do około 700 osób.

% &

REWOLUCJA POLSKA TECHNOLOGIA CYFROWA W DLA PERSPEKTYWIE SIECI 5G KE DO 2030 R. W Krakowie zostanie uruchomiona pierwsza sieć 5G oparta na polskiej technologii. Infrastruktura telekomunikacyjna powstanie w showroomie Fabryki Przyszłości hub4industry w ASTOR Robotics Center. Za pionierskim wdrożeniem stoi firma IS-Wireless, która podpisała porozumienie z Hubraum – technologicznym inkubatorem Deutsche Telekom i konsorcjantem Digital Innovation Hubu hub4industry. Hubraum, w ramach Digital Innovation Hubu, wspiera polskie i europejskie start-upy oraz firmy telekomunikacyjne, realizując wraz z partnerami projekty związane z automatyzacją i robotyzacją produkcji.

Polska sieć 5G ma pomóc w rozwoju tych programów.

Sieć 5G, która zostanie kompleksowo zbudowana przez IS-Wireless, powstanie w oparciu o model otwarty, tzw. Open

10

RAN. To najnowszy trend w budowie sieci 5G, wdrażany w wielu miejscach na świecie. Na znaczeniu zaczyna zyskiwać także w naszym kraju. Jak zaznaczają przedstawiciele IS-Wireless, w odróżnieniu od modelu klasycznego pozwala uczestniczyć w procesie budowy sieci znacznie większej liczbie podmiotów. Model otwarty, w którym zostanie zbudowana krakowska sieć 5G, zapewni jej również wyższy poziom cyfrowego bezpieczeństwa. – Jeszcze tego lata rozpocznie się w Krakowie pilotaż sieci 5G zbudowanej w oparciu o naszą autorską technologię. Będzie to rozwiązanie przeznaczone do pracy w sieciach kampusowych, z uwzględnieniem potrzeb wynikających z zastosowań w Przemyśle 4.0 – zapowiada Sławomir Pietrzyk, prezes IS-Wireless.

# " &

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

PARTNERSTWO ENDRESS+HAUSER I POLITECHNIKI WROCŁAWSKIEJ Polski oddział Endress+Hauser i Politechnika Wrocławska przypieczętowały porozumienie o współpracy. Podpisana w lipcu 2021 r. umowa obejmuje kilka obszarów, w tym działania edukacyjne (szkolenia, wymiany studenckie), prace badawcze i rozwojowe, a także komercjalizację rozwiązań powstałych w wyniku realizowanych wspólnie projektów.

– Każdej ze stron porozumienia zależy na wzajemnym wykorzystaniu doświadczenia, wiedzy i potencjału tkwiącego w prowadzonej działalności. Politechnika Wrocławska należy do czołówki uczelni technicznych w Polsce. Uczy się na niej ponad 22 000 studentów, którzy po ukończeniu studiów, a często jeszcze w ich trakcie, szukają dla siebie miejsca na rynku pracy. Jako innowacyjna firma o profilu technicznym chcemy mieć swój udział w procesie ich kształcenia. Jednocześnie wiemy, jak wiele sami możemy nauczyć się od młodego pokolenia – mówi Maciej Sieczka, prezes zarządu i dyrektor zarządzający Endress+Hauser Polska.

Pierwszym wspólnie realizowanym projektem będzie program praktyk, natomiast w toku rozwoju współpracy zakres umowy będzie rozszerzany o kolejne działania, spójne z polityką rozwoju obu podmiotów.

FAULHABER ROZWIJA OBECNOŚĆ NA WĘGRZECH Od początku sierpnia 2021 r. FAULHABER Austria odpowiada za sprzedaż i serwis rozwiązań firmy na Węgrzech. – Węgry charakteryzują się bardzo dynamicznym rozwojem gospodarczym. Chcielibyśmy w przyszłości jeszcze intensywniej rozwijać ten niezwykle interesujący rynek. Wiele innowacyjnych firm – z których część jest już naszymi klientami – funkcjonuje szczególnie w segmencie sprzętu laboratoryjnego i medycznego oraz automatyki. W bezpośredniej wymianie możemy jeszcze lepiej doradzać naszym partnerom i przyszłym klientom oraz wspierać ich w projektach. Z naszej siedziby głównej w Wiedniu można bardzo szybko dotrzeć do najważniejszych lokalizacji przemysłowych na Węgrzech – wyjaśnia Martin Kellner, regionalny kierownik sprzedaży FAULHABER Austria. Węgry są trzecim – po Słowenii i Austrii – krajem, w którym sprzedaż FAULHABER rozwijana jest za pośrednictwem austriackiej spółki.

AKADEMIA CYFROWEJ TRANSFORMACJI NA PLATFORMIE 3DEXPERIENCE – NOWA INICJATYWA DASSAULT SYSTÈMES Firma Dassault Systèmes rozpoczyna serię spotkań poświęconych wykorzystaniu platformy 3DEXPERIENCE – zintegrowanego narzędzia wspierającego zarządzanie informacją i procesami w firmach. Sesje on-line w języku polskim będą odbywać się we wrześniu i październiku. Na wrzesień zaplanowano dwa spotkania: Platforma 3DEXPERIENCE – więcej niż PLM, BI I ERP jednocześnie (7 września) i Connected Engineering – zalety współpracy (21 września).

Następne sesje, które odbędą się 5, 19 i 26 października to – kolejno – Lightweight Engineering – „odchudzanie” konstrukcji, Symulacje na platformie 3DEXPERIENCE oraz Elastyczna produkcja na platformie 3DEXPERIENCE. Spotkania adresowane są przede wszystkim do kierowników projektów, menedżerów odpowiedzialnych za rozwój firmy, projektantów, konstruktorów, inżynierów CAD, menedżerów produktu oraz pracowników działów produkcji i planowania. Sesje pozwolą odpowiedzieć na pytania dotyczące zapewnienia ciągłości procesów biznesowych i produkcyjnych; łączenia danych, aplikacji, systemów, procesów i ludzi w jednym ekosystemie tak, by jednocześnie zapewnić wszystkim dostęp do odpowiednich informacji we właściwym czasie; sposobów skrócenia czasu wprowadzania na rynek nowych produktów oraz uzyskania przewagi konkurencyjnej i oszczędności.

* +!

R E K L A M A

( & )

9/2021

11

Z BRANŻY

APETYT I PRESJA NA SZTUCZNĄ INTELIGENCJĘ Eksperci brytyjskiej firmy badawczej Omdia szacują, że do 2025 r. globalny rynek oprogramowania, które wykorzystuje technologię sztucznej inteligencji, osiągnie wartość blisko 100 mld dolarów. To aż sześciokrotnie więcej niż w 2019 r.

Zainteresowanie sztuczną inteligencją w przemyśle jest ogromne, dlatego Plutoshift, dostawca rozwiązań SI do monitorowania wydajności, przeprowadził ankietę wśród 250 specjalistów z branży produkcyjnej, którzy mają wgląd w programy sztucznej inteligencji w swoich firmach. Zaledwie 17 % badanych firm znajduje się na etapie pełnego wdrożenia, a aż 84 % przedsiębiorstw produkcyjnych nie jest na tyle dojrzała cyfrowo, żeby automatycznie i w sposób ciągły funkcjonować na podstawie własnych danych. 72 % respondentów stwierdziło, że wdrożenie infrastruktury technicznej/ gromadzenia danych, co jest niezbędne do korzystania z SI,

zajęło ich firmie więcej czasu, niż przewidywano. Może to być wynik m.in. presji otoczenia, które w rozwiązania IT inwestuje na potęgę. Ponad połowa ankietowanych (57 %) stwierdziła, że ich firma wdrożyła projekty SI z jasno określonym celem, natomiast niemal co piąta (17 %) zrobiła to, ponieważ czuła presję na wykorzystanie tej technologii ze strony branży. 60 % stwierdziło, że ich firma miała trudności z osiągnięciem konsensusu w sprawie ukierunkowanej, praktycznej strategii wdrażania SI.

%#*0

ROSZADY CYFROWO-CHMUROWE Firma Infor, specjalizująca się w rozwiązaniach chmurowych dla przemysłu, sprzedała swoją globalną działalność w obszarze zarządzania majątkiem przedsiębiorstwa (EAM – Enterprise Asset Management) firmie Hexagon AB. To światowy lider w dziedzinie rozwiązań rzeczywistości cyfrowej.

Spółki nawiązały jednocześnie strategiczną współpracę w zakresie obsługi wspólnych klientów. Do chwili zrealizowania transakcji – pod warunkiem uzyskania zatwierdzeń regulacyjnych – firmy pozostaną oddzielnymi przedsiębiorstwami.

Sprzedaż części przedsiębiorstwa i nawiązanie strategicznej relacji pozwolą spółce Infor m.in. wzmocnić koncentrację na strategii dostarczania dostosowanych do potrzeb po-

szczególnych branż pakietów chmurowych (CloudSuites) systemów ERP, zapewniających klientom trwałą przewagę operacyjną i pozwalających utrzymać długoterminowy wgląd w rynek.

W miarę ewolucji rynku EAM, od tradycyjnego zarządzania aktywami w stronę zarządzania ich wydajnością (Asset Performance Management – APM), klienci wymagają bardziej rozbudowanych rozwiązań, pozwalających zarządzać całym cyklem życia ich aktywów – od fazy projektowania/budowy do fazy eksploatacji. Rozwiązania klasy EAM są podstawą innowacji cyfrowych w branżach o intensywnym wykorzystaniu (asset intensive) majątku.

- ' . ' / $ )

TECHNOLOGIA POLSKIEJ FIRMY WESPRZE TRANSFORMACJĘ CYFROWĄ ŚWIATOWEGO LIDERA PRZEMYSŁU LOTNICZEGO Firma Pratt & Whitney Canada, światowy lider w projektowaniu, produkcji i serwisie silników do śmigłowców oraz samolotów cywilnych i wojskowych, wybrał polskie rozwiązanie jako globalne narzędzie IT do digitalizacji procesów we wszystkich oddziałach koncernu. Webcon BPS – platforma low-code do automatyzacji procesów biznesowych – pozwala na błyskawiczne dostarczanie aplikacji biznesowych bez kodowania.

Pratt & Whitney Canada stosowała dotąd rozwiązanie firmy Webcon w wąskim zakresie – do usprawniania procesów operacyjnych w ramach jednego ze swoich polskich oddzia-

12

łów. – Od wielu lat korzystamy z platform klasy low-code do digitalizacji procesów biznesowych. Jednym z rozwiązań, z jakich korzystaliśmy, był właśnie Webcon BPS, używany w naszym oddziale w Polsce. Ze względu na wydajność i elastyczność platformy, szybkość, z jaką mogliśmy dostarczać aplikacje, a także łatwe zarządzanie zmianą, zdecydowaliśmy się wdrożyć Webcon BPS globalnie. Platforma zastąpi inne narzędzia tej klasy, z których korzystaliśmy do tej pory – mówi Jocelyn Brulé, Digital Technology Manager w Pratt & Whitney Canada.

Rozszerzenie współpracy z Pratt & Whitney to kolejny element na drodze polskiego producenta platformy low-code do strategicznej ekspansji na rynki północnoamerykańskie.

W 2019 r. Webcon otworzył swój pierwszy oddział w USA.

, )

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

HERMES AWARD 2021 DLA ROZWIĄZANIA BOSCH REXROTH Tegoroczne targi w Hanowerze przyniosły firmie Bosch Rexroth jedną z najbardziej prestiżowych w skali świata nagród dla rozwiązań technologicznych – Hermes Award. Jury doceniło siłownik elektryczny do sterowania zaworami procesowymi pod wodą SVA R2. Przełomowe rozwiązanie firmy pomaga znacznie zredukować emisję CO2 z instalacji procesowych oraz zagrożenie dla środowiska. Siłownik znajdzie zastosowanie m.in. w przyszłościowych systemach do wytwarzania ekologicznego wodoru oraz wychwytywania i składowania dwutlenku węgla. – Podstawą postępu, jeśli chodzi o zrównoważony rozwój, są innowacje. Siłownik SVA R2 firmy Bosch Rexroth to całkowicie nowe rozwiązanie w dziedzinie procesów przemysłowych.

Po raz pierwszy użytkownicy mogą zastąpić konwencjonalne siłowniki hydrauliczne siłownikami elektrycznymi ze spraw-

dzonymi systemami zabezpieczeń, które nie zajmują dodatkowego miejsca – mówi Thomas Fechner, wiceprezes firmy Bosch Rexroth.

Autorzy projektu siłownika do sterowania zaworami procesowymi pod wodą korzystali z elastycznych metod projektowania, ściśle współpracując z użytkownikami, dostawcami i międzynarodowymi uniwersytetami. Jednym z pierwszych przewidywanych zastosowań jest elektryfikacja podwodnych instalacji energetycznych.

% & $ &. ' &

IGUS, DOW CHEMICAL I MURA TECHNOLOGY – SZEROKA WSPÓŁPRACA NA RZECZ RECYKLINGU Hydrotermalne rozwiązanie HydroPRS do recyklingu tworzyw sztucznych, opracowane przez start-up Mura Technology, pozwala przekształcić plastik w olej w ciągu zaledwie 25 minut.

Aby wejście w zrównoważoną gospodarkę obiegową zakończyło się sukcesem, działające globalnie firmy przemysłowe wspierają rozwój tej technologii.

W celu popularyzacji rozwiązania i recyklingu start-up Mura Technology nawiązał współpracę z firmą KBR, świadczącą usługi inżynieryjne oraz firmą igus, specjalizującą się w tworzywach sztucznych. Pod koniec 2019 r. igus stał się pierwszym inwesto-

rem z sektora przemysłowego, a później zwiększył inwestycję do 5 mln euro. Obecnie do grona dołączyła firma Dow Chemical, globalny deweloper i producent tworzyw sztucznych.

Pierwszy na świecie obiekt wykorzystujący HydroPRS na dużą skalę jest obecnie budowany w Teesside, w Wielkiej Brytanii. Pierwsza linia, o wydajności 20 000 ton rocznie, ma rozpocząć pracę w 2022 r. Po ukończeniu wszystkich czterech linii Mura Technology będzie mógł przetwarzać do 80 000 ton odpadów z tworzyw sztucznych rocznie i dostarczać firmie Dow Chemical surowce uzyskane w tym procesie. Posłużą one do opracowania nowych tworzyw sztucznych do pakowania żywności i innych produktów opakowaniowych, które ostatecznie wrócą do globalnych łańcuchów dostaw.

TRANSFORMACJA CYFROWA WŚRÓD TEGOROCZNYCH PRIORYTETÓW PRYWATNYCH PRZEDSIĘBIORSTW Liderzy firm prywatnych wskazują, że kryzys wywołany pandemią miał największy wpływ na przyspieszeieszenie transformacji cyfrowej w ich organizacjach. ach.

W badaniu firmy doradczej Deloitte „Kryzys katalizatorem zmian: przyspieszenie transformamacji” odpowiedziało tak aż 69 % ankietowanych. ch.

Ponad 1/3 respondentów przyznała, że w ich ich przedsiębiorstwach transformacja cyfrowa była reakcją na kryzys, a tylko 1/4 badanych organizacji anizacji rozpoczęła ją przed wybuchem pandemii.

Transformacja cyfrowa jest drugą (za wzrostem produktywności) strategią rozwoju na najbliższy rok dla 43 % respondentów i trzecią na najbliższe trzy lata (42 %). 18 % zapytanych deklaruje, że kwestie przyspieszenia transformacji cyfrowej ma w pełni opracowane, 45 % jest w połowie 9/2021

a je drogi, a jedna czwarta rozpoczęła wdrażanie zmian.

Co czwarty ankietowany przewiduje, że jednym Co czw z trzech największych zagrożeń dla rozwoju firmy z trze w najbliższym roku będą potencjalne ataki cyw n bernetyczne. Te obawy wzrastają w ocenie perber spektywy dla trzech najbliższych lat. Specjaliści spe z Deloitte przewidują, że bezpieczeństwo inforz De macji będzie największym obszarem wydatków macj na technologie w kolejnych 12 miesiącach. Takie na tech inwestycje planuje 39 % badanych. Na drugim miejscu jest chmura obliczeniowa (38 %), a za nią analityka danych (37 %). Znaczna część respondentów przewiduje również, że ich firmy będą inwestować w robotykę, autonomiczne pojazdy i drony.

13

Z BRANŻY

10 MILIONÓW ZŁOTYCH NA MIĘDZYNARODOWE PROJEKTY B+R – RUSZYŁ NABÓR WNIOSKÓW Narodowe Centrum Badań i Rozwoju rozpoczęło przyjmowanie zgłoszeń do konkursu w ramach programu INNOGLOBO, którego celem jest ułatwienie polskim organizacjom nawiązywania współpracy z zagranicznymi partnerami w zakresie prac badawczo-rozwojowych. Warunkiem udziału jest zaangażowanie w projekt co najmniej jednego partnera z zagranicy. Celem inicjatywy jest rozwój kooperacji z podmiotami z państw, z którymi Polska utrzymuje stosunki dyplomatyczne, a NCBR nie organizuje cyklicznych konkursów dwustronnych.

Oznacza to, że przedsięwzięcie nie obejmuje współdziałania z Chinami, Izraelem, Luksemburgiem, Niemcami czy Turcją.

W konkursie mogą wziąć udział firmy, organizacje prowadzące badania i upowszechniające wiedzę, oraz ich konsorcja.

Pieniądze z dofinansowania trzeba przeznaczyć na realizację

badań przemysłowych oraz prac rozwojowych w takich obszarach, jak np. automatyzacja procesów technologicznych, GOZ i inteligentne budownictwo, innowacyjne technologie i procesy wytwórcze, zrównoważona energetyka czy gospodarka o obiegu zamkniętym. Pełen zakres tematyczny precyzują Krajowe Inteligentne Specjalizacje, opisane w serwisie smart.gov.pl.

Zgłoszenia są przyjmowane do 30 listopada, a rozstrzygnięcie jest zaplanowane na drugi kwartał 2022 r. Kwota przeznaczona na finansowanie projektów to 10 mln złotych.

# ' ! # ! # 1

TECHNOLOGIA 5G W KOOPERACJI Z ROBOTEM PRZEMYSŁOWYM Firma Sarcos Robotics, producent mobilnych robotów przemysłowych Guardian oraz spółka T-Mobile, amerykański lider 5G podjęły współpracę w celu zintegrowania technologii T-Mobile 5G z robotami Guardian.

Guardian XT i XO to zdalnie sterowane roboty przemysłowe zaprojektowane tak, by pomóc ludziom bezpiecznie pracować w niebezpiecznych warunkach. Mogą realizować m.in. takie zadania, jak podnoszenie ciężkich materiałów lub używanie elektronarzędzi na dużych wysokościach. Integracja T-Mobile 5G z systemami robotycznymi Sarcos Robotics pozwoli poprawić wydajność i czas

reakcji w przypadku operacji zdalnych. Roboty będą mogły szybciej wykonywać zadania, a ich działania będą lepiej dopasowane do ruchów operatora.

Współpraca firm rozpocznie się od integracji 5G w celu opracowania systemu zdalnego podglądu ze wsparciem sieci 5G o wysokiej przepustowości i małych opóźnieniach.

Pracownicy, eksperci zewnętrzni i inni zainteresowani, niezależnie od tego, czy pracują lokalnie, czy zdalnie, będą mogli dzięki temu obserwować zadania wykonywane przez robota, gdy jest on kontrolowany przez operatora w terenie. Kolejna faza rozwoju ma obejmować pełną integrację sieci bezprzewodowej T-Mobile 5G. Nowe wersje robotów Guardian XO, jak i Guardian XT mają być dostępne przed końcem 2022 r.

* )

PHOENIX CONTACT REWOLUCJA CYFROWA I CLEARBLADE W PERSPEKTYWIE – PARTNERSTWO KE DO 2030 DLA R. TWORZENIA ROZWIĄZAŃ IOT Firmy Phoenix Contact i ClearBlade nawiązały współpracę, której celem jest dostarczenie rozwiązań IoT i Edge.

Partnerstwo sprawi, że odbiorcy zyskają kompleksowy produkt – obejmujący sprzęt, łączność, usługi brzegowe i usługi w chmurze. Efektem finalnym dla klienta ma być skrócenie czasu wdrożenia i uzyskania zwrotu z inwestycji.

Phoenix Contact wnosi do partnerstwa know-how, doświadczenie i bogatą gamę rozwiązań przemysłowych, które można łatwo dostosowywać do wymagań różnych aplikacji.

Wiodąca aplikacja ClearBlade – Intelligent Assets – jeszcze bardziej uprości łączenie sprzętu Phoenix Contact w różnych

14

systemach. Rozwiązanie ClearBlade pozwala użytkownikom końcowym, operatorom i analitykom konfigurować aplikacje bez konieczności programowania, co ułatwia wdrażanie technologii z zakresu IIoT. – Połączenie platformy Intelligent Assets i otwartej bramy Edge Gateway firmy Phoenix Contact, opartej na PLCnext, pozwala naszym klientom w pełni wykorzystać moc i elastyczność przemysłowego IoT. Odbiorcy uzyskują natychmiastowy wgląd w operacje bez konieczności programowania dzięki potężnemu, ale intuicyjnemu interfejsowi inteligentnych zasobów – mówi Pat McCurdy, wiceprezes Phoenix Contact USA.

#& $ 0

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

HORYZONT EUROPA

„CYFROWY BLIŹNIAK” DLA PLANETY CloudFerro, firma specjalizująca się w innowacyjnych usługach przetwarzania w chmurze, dostarcza usługi eksperckie dotyczące technologii chmury obliczeniowej w projekcie Digital Twin Earth Precursor, realizowanym przez Europejską Agencję Kosmiczną.

Projekt Digital Twin Earth ma na celu stworzenie „cyfrowego bliźniaka” naszej planety, który odtworzy zachodzące na Ziemi procesy, umożliwiając przeprowadzanie złożonych symulacji funkcjonowania globalnych ekosystemów. Historyczne i aktualne dane satelitarne obserwacji Ziemi, w połączeniu z rozwiązaniami sztucznej inteligencji i modelowaniem, pozwolą na opracowanie dokładnych, długoterminowych prognoz dotyczących klimatu.

Ruszyły pierwsze konkursy w programie Horyzont Europa z budżetem 14,7 mld euro na lata 2021–2022. Inwestycje mają przyspieszyć transformację cyfrową i ekologiczną Europy oraz odbudowę gospodarki po pandemii. Horyzont Europa to największy w historii Unii Europejskiej program wspierający badania naukowe i innowacje. Jego budżet na lata 2021–2027 to ponad 95 mld euro.

Program ma strukturę trzech filarów: „Doskonała nauka”, „Globalne wyzwania i europejska konkurencyjność przemysłowa” oraz „Innowacyjna Europa”. Celem Polski w programie Horyzont Europa jest pełniejsze wykorzystanie potencjału krajowej nauki i wzrost udziału w finansowaniu ze środków programów ramowych UE.

# #

2

R E K L A M A

PR EL EKC J E

|

W Y S TA W C Y

| W A R S Z TAT Y

.21)(5(1&-( 7(&+1,&=1( 8 '= ,$É % ( = 3É $71 < f

f

f

f

9/2021

W W W . K O N F E R E N C J ET E C H N I C Z N E . P L 15

PRODUKTY

AIRSKIN OD BLUE DANUBE ROBOTICS AIRSKIN jest dotykową, miękką skórą, która zapewnia najwyższy stopień bezpieczeństwa ludziom, ale także obrabianemu przedmiotowi, w przypadku kolizji z robotem przemysłowym.

Dzięki zastosowaniu AIRSKIN w zadaniach do paletyzacji, kontroli wizualnej czy obróbki maszynowej można osiągnąć prędkość do 1 m/s lub do 10 pików/min w zakresie robotyki współpracującej. Oznacza to, że aplikacje robotyczne oparte na współpracy z człowiekiem są szybsze niż oferowane przez porównywalne koboty na rynku.

Ponieważ skóra AIRSKIN jest zamontowana bezpośrednio na robocie, rozwiązanie bezpieczeństwa jest niezależne od lokalizacji. Niezależnie od tego, gdzie porusza się robot, AIRSKIN pozostaje niezmiennie na nim, nie zużywa więc prawie żadnej dodatkowej przestrzeni. Dzięki temu to interesu-

jący oszczędzający miejsce system, szczególnie w środowisku, gdzie tego miejsca brakuje.

AIRSKIN ma certyfikat ISO 13849-1 (PLe/Cat.3) zgodnie z najnowszymi wymogami bezpieczeństwa. Oznacza to, że AIRSKIN spełnia najwyższy poziom bezpieczeństwa.

AIRSKIN oferuje swoje produkty specjalnie dla robotów KUKA, Stäubli i Epson Scara. Dla wszystkich innych robotów dostępny jest produkt AIRSKIN Mudules, który jest używany w modułowej konstrukcji dla robotów wszystkich kategorii, jak również dla AGV. AIRSKIN jest jedynym dostawcą bezpieczeństwa dla EoAT (End-of-Arm-Tool) – narzędzi stosowanych na flanszy robota, które zabezpieczyć mogą zarówno człowieka, jak i obrabiany przedmiot.

3 4"5 " */6

6 6

BEZINWAZYJNY MIERNIK FLEXIM PIOX S Układ pomiarowy FLEXIM PIOX S to układ mierzący bezinwazyjnie jednocześnie stężenie, gęstość oraz przepływ cieczy agresywnych chemicznie. Jest to dobra alternatywa dla inwazyjnych metod pomiaru stężenia, gęstości lub strumienia masy.

Układ do pomiaru FLEXIM PIOX S wykorzystuje występowanie zależności między trzema parametrami: prędkością rozchodzenia się dźwięku w danym ośrodku, temperaturą ośrodka oraz stężeniem. Układ mierzy bezinwa-

zyjnie i jednocześnie stężenie, gęstość oraz przepływ cieczy agresywnych chemicznie.

PIOX S jest stosowany w pomiarach stężenia kwasu siarkowego (80–100 %), azotowego (55–75 %), mocznika, NaCl. Oprócz pomiaru stężenia miernik PIOX S może też mierzyć gęstość – pośrednio dzięki powiązaniu prędkości rozchodzenia się dźwięku i temperatury (kwas azotowy). Dzięki powiązaniu gęstości oraz bezpośredniemu pomiarowi przepływu objętościowego (równolegle), układ PIOX S wylicza strumień masowy.

-

MAGNETYCZNY CHWYTAK MG10 Firma OnRobot wprowadziła na rynek wszechstronny, wysokowydajny, łatwy w użyciu chwytak magnetyczny MG10 do przenoszenia materiałów, montażu i obsługi maszyn w środowiskach produkcyjnych, motoryzacyjnych i lotniczych. Jest w pełni kompatybilny z głównymi markami robotów. Dzięki interfejsowi One System Solution OnRobot, MG10 oferuje unikalne konfigurowane funkcje wykrywania siły i chwytu, które zapewniają użytkownikom bezprecedensowy poziom kontroli.

W przeciwieństwie do standardowych chwytaków magnetycznych, innowacyjny MG10 jest wyposażony we wbudowany uchwyt i czujniki do wykrywania części. W przypadku zastosowań obejmujących przenoszenie blachy – np. prace związane z obsługą maszyn, które wymagają robotów do podnosze-

16

nia blachy ze stosu, umieszczania jej w prasie krawędziowej/ giętarce i wyjmowania po zakończeniu pracy przez maszynę – ta funkcjonalność zapewnia płynną, spójną i bezpieczną pracę. A jeśli robot straci moc lub musi wykonać zatrzymanie awaryjne podczas wykonywania zadania, te funkcje eliminują ryzyko upuszczenia obsługiwanej części.

Nowy chwytak MG10 jest dedykowany do przejęcia zadań związanych z obsługą maszyn, montażem i przenoszeniem materiałów.

MG10 zapewnia również precyzyjną i trwałą obsługę przedmiotów o powierzchni ściernej, nierównej lub perforowanej, dzięki czemu doskonale nadaje się do szerokiej gamy zastosowań w sektorze produkcyjnym, motoryzacyjnym i lotniczym.

5!

0 !!

AUTOMATYKA

PRODUKTY

KOŁA RĘCZNE GN 228 DO ZAWORÓW ARMATURY PRZEMYSŁOWEJ Tłoczone ze stali, koła ręczne GN 228 z opcjonalną rękojeścią obrotową, idealnie nadają się do zaworów armatury przemysłowej. Są tłoczone z jednego arkusza blachy, co pozwala na uzyskanie wysokiej wytrzymałości i sztywności, przy jednoczesnym zachowaniu niskiej ceny. Ich wytrzymałość wynika z odpowiednio zaprojektowanego kształtu wieńca oraz przyspawanej piasty.

Koła GN 228 występują w dwóch wersjach. W zależności od potrzeb można wybrać wykonanie ze stali nierdzewnej lub ze stali węglowej. Obie wersje są połączeniem tłoczonego wieńca koła z piastą mocującą. Wymiary piast tej jednej z najpopularniejszych serii kół do napędu ręcznego są zgodne z wymogami normy DIN 950. Dzięki znormalizowaniu wymiarów oba koła mogą być stosowane zamiennie.

Koła GN 228 wykonane są ze stali węglowej i pokryte wytrzymałą powłoką z żywicy epoksydowej, co zabezpiecza je przed korozją oraz czyni odpornymi na uszkodzenia mechaniczne.

Armatura przemysłowa często jest stosowana w trudnych warunkach pracy, m.in. w silnie korozyjnym środowisku. Dla takich warunków dedykowana jest wersja ze stali nierdzewnej AISI 316. Jest to stal wyjątkowo odporna na korozję, działanie soli morskiej lub agresywne środki chemiczne, zawierające chlor. Jej austenityczna struktura pozwala na działanie w niskiej i wysokiej (do 600 °C) temperaturze.

ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o.

6 * 78 * - .

93:399 #

6 88 ;<; ;9 7; / ! & ==3 989 =99 :!

/> : 6 !6/

6 : 6/

R E K L A M A

KLUCZEM

DO SUKCESU

PRENUMERUJ

CZYTAJ

Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa, e-mail: automatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl

9/2021

WSPÓŁPRACUJ

www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka 17

PRODUKTY

ROZSZERZENIE SERII HDC ROCKSTAR MODUPLUG O MODUŁY PNEUMATYCZNE Firma Weidmüller ustanawia nowe standardy dla serii złączy przemysłowych HDC RockStar ModuPlug, rozszerzając je o moduły pneumatyczne.

Tym samym seria zapewnia bezpieczne i wydajne doprowadzenie sprężonego powietrza do napędów, sterowania, układów hamulcowych, urządzeń przytrzymujących i rozładowujących.

System wkładów modułowych rozwiązuje problemy z przestrzenią, zapewniając większą funkcjonalność przy ograniczonej powierzchni instalacyjnej, co z kolei pomaga

ograniczyć ciężar. Obecnie firma rozszerzyła swoją ofertę o nowe moduły pneumatyczne, które w kombinacji z obudową RockStar i modułami elektrycznymi z tej samej serii, zapewniają możliwość tworzenia hybrydowych konfiguracji sprężonego powietrza, zasilania, sygnału i transmisji danych – w obrębie jednego złącza. Połączenie to jest wyjątkowo kompaktowe i pozwala zaoszczędzić jeszcze więcej czasu podczas montażu i konserwacji.

Zaletami są zawory odcinające w gnieździe stykowym, które zapobiegają uciekaniu sprężonego powietrza, nawet gdy złącze wtykowe jest odłączone. Styki dla węży pneumatycznych występują w różnych średnicach (1, 6, 3, 4 i 6 mm), zapewniając uniwersalność doboru i szeroki zakres zastosowań.

, !A

NOWY KOMPAKTOWY SERWOWZMACNIACZ D1150 Firma LinMot poszerza swoją ofertę serwowzmacmacniaczy o nowy model w kompaktowej obudowiee o stopniu ochrony IP65. Jako rozwiązanie zdecentralizowane, serwowzmacniacz można umieścić blisko innych komponentów, co redukuje ilość potrzebnego miejsca w szafie sterowniczej.

Seria D1150 może być używana do zdecentralizowanego sterowania silnikami liniowymi i obrotowymi od LinMot. Serwowzmacniacz D1150 zasilany jest prądem stałym w zakresie 24–72 V i zapewnia prąd fazowy do 25 A. Ma interfejs Industrial Ethernet dla Profinet i EtherCAT.

Obsługiwane są również profile urządzeń CoE (CiA402) i SoE (SERCOS over EtherCAT). Co więcej, planowane jest wprowadzenie kolejnych systemów fieldbus.

Klasa ochrony IP65 gwarantuje, że serwowzmacniacz D1150 jest chroniony przed pyłem w i wodą, dzięki czemu nie wymaga dodatkowej osłony. Wszystkie elementy obsługi, takie jak przełłączniki i interfejsy, a także wskaźnik stanu, są zamontowane za osłoną, która gwarantuje ochronę mo w przypadku zdecentralizowanej instalacji. w prz

/ ?

M-WF385XPLUS – DO FORMOWANIA RUR NA ZIMNO Firma Eaton, producent systemu WALFORM (średnica 6–42 mm) oferuje niezawodny model Walterscheid M-WF385Xplus, który jest dostosowany do wymagających zastosowań z zakresu formowania na zimno przewodów rurowych.

System zapewnia korzyści wynikające zarówno z uszczelnienia elastomerowego, jak i uszczelnienia metal-metal oraz wymaganej proporcji nawet przy wysokich obciążeniach dynamicznych.

System łączenia rur WALFORM składa się z czterech elementów: mechanicznie przekształconego końca rury, korpusu DIN z gniazdem stożkowym 24°, nakrętki DIN i uszczelnienia uwięzionego. Sys18

tem przestrzega zasady używania standardowych części; zarówno nakrętka, jak i korpus są zgodne z globalną specyfikacją DIN EN ISO 8434-1 – gwarantują korzyści magazynowe i logistyczne. Podobnie jak wszystkie maszyny systemu WALFORM, M-WF385Xplus jest kompaktowy i dobrze zaprojektowany, mieści się na palecie o standardowych wymiarach, co ułatwia transport i serwis w terenie.

Dodatkowo model M-WF385Xplus jest wyposażony w łatwy w obsłudze panel sterowania i czujnik światła zintegrowany z głowicą. Może być obsługiwany ręcznie lub w trybie automatycznym, co znacznie skraca czas cyklu. Elementy towarzyszące obejmują również przełącznik, który uruchamia maszynę w pozycji zmiany narzędzia, energooszczędne, zależne od zapotrzebowania, zależne od temperatury sterowanie powietrzem, zintegrowaną optymalizację hałasu oraz licznik w panelu sterowania, który można zresetować. @ 2 /

AUTOMATYKA

PRODUKTY

CZTEROKROTNIE SZYBSZE WIDZENIE MASZYNOWE B&R radykalnie przyspieszyło wykonywanie wszystkich aplikacji systemu wizyjnego. Nowy 4-rdzeniowy procesor i kompilator just-in-time pomagają czujnikowi Smart Sensor wykonywać zadania wizyjne do czterech razy szybciej. Konstruktorzy maszyn mogą znacznie zwiększyć wydajność swoich maszyn bez konieczności stosowania drogich, dedykowanych do systemów wizyjnych komputerów PC. Dzięki najnowszej wersji biblioteki HALCON Steady, system wizyjny B&R ma teraz kompilator just-in-time (JIT), który generuje wykonywalny kod maszynowy podczas ładowania aplikacji, zamiast interpretować go później w czasie rzeczywistym.

Kompilator JIT znacznie skraca czas potrzebny na wykonanie różnych funkcji wizyjnych. W przypadku zadań pomiarowych oszczędności mogą przekroczyć 75 % – co oznacza, że są realizowane w ciągu jednej czwartej czasu. Dostęp do nowego kompilatora JIT zapewnia prosta aktualizacja oprogramowania.

Algorytmy przetwarzania obrazu obsługujące wielordzeniowe procesory również zyskują dzięki nowej wersji Smart Sensor.

Zwiększona moc obliczeniowa umożliwia skrócenie czasu cyklu aplikacji dopasowywania wzorców prawie o połowę.

SYGNALIZATORY POZIOMU ZE SMARTFONEM W ofercie firmy Endress+Hauser pojawił się nowoczesny komunikator z Bluetooth.

Samsung Galaxy Xcover Pro można zakupić z każdym urządzeniem do pomiaru lub sygnalizacji poziomu wyposażonym w moduł komunikacji bezprzewodowej.

Dzięki aplikacji SmartBlue oraz Samsung Galaxy Xcover Pro użytkownik może w szybki i wygodny sposób przeprowadzić nie tylko diagnostykę, ale również weryfikację przyrządów pomiarowych bez przerywania ich pracy.

Samsung Galaxy Xcover Pro z Bluetooth wyróżnia pyło- i wodoszczelność (norma IP68 i norma wojskowa MIL-STD 810G), a także czytelny nawet w słońcu ekran o przekątnej 6,3 cala.

%B 4"5 "C R E K L A M A

9/2021

sto lat dobrze zaprojektowanych wydarzeń

19

PRODUKTY

KONFIGURATOR STANOWISK PRACY ITEM Projektowanie stanowiska pracy bezpośrednio w przeglądarce może być łatwe z pomocą konfiguratora stanowisk, który pozwala stworzyć ergonomiczne stanowisko przy użyciu dodatkowych opcji, jak widok 3D czy funkcja „przeciągnij i upuść”, zapewniając dodatkowe bezpieczeństwo i oszczędność czasu.

Podczas projektowania stanowiska w konfiguratorze pracy klient ma pełną swobodę – dzięki zbiorom reguł i zasad konstrukcyjnych, a także inteligentnym, automatycznym funkcjom możesz mieć pewność, że wszystko jest zgodne ze sztuką,

a w wybranych miejscach zapewniona jest ochrona przed ESD. Konfigurator stanowisk pracy jest bardzo przyjazny dla użytkownika: Do dyspozycji jest dokładny widok 3D konfigurowanego stanowiska produkcyjnego, który można dowolnie powiększać za pomocą opcji zoom. Wzrost wydajności i lepsza ochrona pracowników: system modułowych stanowisk pracy item zawiera wszystko, czego potrzeba do wykonania i wyposażenia ergonomicznego stanowiska montażowego. Stoły i krzesła robocze mają płynną regulację wysokości i można je dopasować do każdego pracownika osobno. Dla każdego obszaru środowiska roboczego dostępne są ponadto komponenty w wersji ESD. Z konfiguratorem stanowisk pracy zaprojektowanie stanowiska montażowego staje się proste i szybkie!

!

NOWA SERIA 40 POMPY TŁOKOWEJ A11VO Pierwsze zastosowania w sprzęcie ciężkim potwierdziły, wierdziły, że nowa osiowa pompa tłokowa o zmiennej wyydajności A11VO serii 40 firmy Bosch Rexroth przyśpiesza zachowanie układu sterowania o 10 % jednocześnie osiągając sprawność do 93 %.

Szybka praca układu sterowania z pompą A11VO serii 40 zwiększa dynamikę hydrauliki układu roboczego, a jednocześnie stabilizuje systemyy Load Sensing. W rezultacie maszyny natychmiastt reagują na polecenia operatora, nawet przy znacznych ych lub szybkich zmianach obciążenia, a także wtedy, gdy zasilanie jest potrzebne w kilku odbiornikach naraz. Zwiększa to szybkość i wydajność pracy, np. głowic kombajnów zrębowych.

Zoptymalizowana konstrukcja obudowy pompy wysokociśnieniowej znacznie obniża poziom hałasu: podczas pracy

ze stałym ciśnieniem jest on nawet o 3 dB(A) niższy ze stały w porównaniu z podobnymi pompami. w Pompa A11VO serii 40 jest wykorzystywana do zasilania układów otwartych, typowych dla maszyn leśnych, pracujących z nominalnym ciśnieniem do 350 bar i maksymalnym do 420 bar. Uniwersalny wał przelotowy upraszcza możliwość łączenia wa z osiowymi pompami tłokowymi, pompami zębaz osiow tymi oraz innymi inny pompami hydraulicznymi, odpowiednio do konkretnych potrzeb. Pompa A11VO jest dostępna w rozmiarach 110, 145, 175, 210 i 280. Dla wersji 145 i większych, opcjonalnie ze zintegrowaną pompą doładowującą (wirnikową), jako A11VLO.

% & $ &

ANALIZATOR SPALIN ECOM-J2KNPRO Przenośny analizator spalin ecom-J2KNpro przeznaczony jest do profesjonalnej diagnostyki palników oraz silników (np. w procesie kogeneracji), jak również do monitorowania emisji. Wytrzymały analizator skonstruowany jest do uniwersalnego zastosowania przy uruchamianiu nowych urządzeń grzewczych, przy kontroli, serwisie i naprawie w trakcie eksploatacji. Analizator przeznaczony również do prowadzenia ustawowych badań, przeglądów i kontroli obiektów energetycznych zgodny z PN-EN 50379-2.

Analizator wyposażony jest w bezprzewodowy moduł sterujący i mieści się w dłoni. Głowica AK możliwia odczyt zarówno historii błędów palnika, jak również sprawdzenie czasów sterowania automatu palnikowego. Analizator wyposażony

20

jest w gniazdo kart pamięci SD/MMC oraz drukarkę termiczną, która pozwala na szybki wydruk protokołu diagnozy. Stosując bezpłatne oprogramowanie DAS 5 można stworzyć graficzny przebieg pracy z danych zapisywanych na karcie pamięci.

Istnieje możliwość wyposażenia analizatora w chłodnicę Peltiera (standard w wersji Engine i w wersji IN).

-

AUTOMATYKA

PRODUKTY

TRYBOFILAMENT IGLIDUR I151 Firma igus opracowała kompatybilny z żywnością trybofilament iglidur I151 do ekonomicznego drukowania w 3D części specjalnych.

Materiał iglidur I151 jest niebieski, łatwo się drukuje oraz ma optymalny współczynnik tarcia i zużycia. Nowy trybofilament jest udoskonaleniem łatwego w obróbce, uniwersalnego filamentu iglidur I150. Ze względu na jego niebieski kolor jest odpowiedni do produkcji specjalnych części, które mogą zostać optycznie wykryte. Zgodność z wymogami FDA i Rozporządzeniem UE 10/2011 kwalifikuje ten wysokowydajny polimer do zastosowania w przemyśle spożywczym i kosmetycznym. iglidur I151 wykazuje właściwości mechaniczne porównywalne do iglidur I150 pod względem stabilności, wytrzymałości i przyczepności warstw, a żywotność stukrotnie wyższą niż standardowe tworzywa sztuczne takie jak ABS i nylon. Trybofilament można zamówić w sklepie internetowym igus w postaci szpul.

Użytkownicy mogą również zlecić usługę druku 3D firmie igus, aby wyprodukować odporne na zużycie części specjalne. Wystarczy przesłać plik STEP, wybrać materiał, obliczyć cenę i zamówić dopasowaną do potrzeb część odporną na zużycie. Igus przedstawił nowy trybofilament dla przemysłu spożywczego podczas szczytu Ultimaker Transformation, w kwietniu 2021 r. Materiał iglidur I151 będzie wkrótce dostępny na Rynku Ultimaker. Użytkownicy drukarek 3D Ultimaker mają w tym miejscu przewagę, ponieważ załączone są profile materiałowe, co pozwala na natychmiastowe rozpoczęcie drukowania bez konieczności dokonywania wstępnych ustawień.

ROBOTY MOBILNE DO OPTYMALIZACJI LOGISTYKI Mobile Industrial Robots (MiR), światowy lider na rynku autonomicznych robotów mobilnych (AMR), wprowadził do oferty swoje najmocniejsze roboty do transportu palet i innych ciężkich elementów w zakładach produkcyjnych, magazynach i centrach logistycznych. MiR600 i MiR1350 o udźwigu odpowiednio do 600 kg i 1350 kg są zaprojektowane do bezpiecznego i wydajnego realizowania zadań związanych z przenoszeniem materiałów w trudnych środowiskach przemysłowych.

Przemysłowe i chronione MiR600 i MiR1350 to pierwsze na rynku autonomiczne roboty mobilne o stopniu ochrony IP52 – ich komponenty są chronione i mogą tolerować kurz oraz krople wody.

Większe MiR600 i MiR1350 są przystosowane do autonomicznego transportu ciężkich ładunków, materiałów i towarów w dokach załadunkowych, strefach produkcyjnych i montażowych, magazynach, strefach dostawy materiałów.

Nawigują płynnie i bezpiecznie między ludźmi i innymi środkami transportu w dynamicznym otoczeniu. Czujniki, kamery 3D i najnowsza technologia skanowania laserowego zapewniają widzenie 360° dla precyzyjnego, bezpiecznego nawigowania i działania. Nowe AMR zostały zaprojektowane tak, aby spełniać najnowsze standardy bezpieczeństwa, m.in. ISO 3691-4.

5!

0 !!

TERMOMETRY BIMETALICZNE SERII BT Termometry bimetaliczne serii BT, włoskiej firmy Fantinelli, przeznaczone są do pary wodnej, cieczy i gazów. Pomiary mogą być wykonywane w szerokim zakresie temperatury: od –50 °C do 600 °C. Termometry mają czujnik pomiarowy (spirala bimetaliczna), który może być ustawiony przez użytkownika pod dowolnym kątem. Złącze z gwintem może być zamontowane na stałe lub przesuwne.

Termometry tej serii produkowane są w dwóch wersjach.

W wersji B (o średnicy obudowy 100 mm lub 150 mm) wykonane są wg tradycyjnych kryteriów jakości i wszechstronności.

9/2021

W wersji S (o średnicy obudowy 80 mm, 100 mm, 125 mm i 150 mm) utrzymują bardzo dobry poziom jakości, ale dodatkowo oferują znaczne korzyści ekonomiczne.

Termometry bimetaliczne BT mają obudowę ze stali nierdzewnej, znajdują zastosowanie w wielu branżach, m.in. chemicznej, ciepłowniczej, energetycznej, gazowniczej czy wodno-ściekowej.

-

21

PRODUKTY

FACTORY 2.0 NET Najnowsza drukarka Factory 2.0 NET przeznaczona jest do profesjonalnych zastosowań przemysłowych. Maszynę wyróżnia: duża powierzchnia robocza (500 mm × 500 mm × 570 mm), wysoka precyzja wymiarowa, automatyczna kalibracja stołu oraz możliwość druku z wykorzystaniem dwóch ekstruderów.

Zamknięta izolowana i grzana komora umożliwia skuteczne drukowanie dużych obiektów z przemysłowych materiałów termoplastycznych, np. z ABS-u.

System ekstruzji, kontrola ciśnienia, specjalnie opracowany obieg powietrza (Omni Cooling System) to cechy wyróżniające ją od innych drukarek 3D. Wykorzystanie Omni Auto Head Calibration System umożliwia bezobsługową możliwość kalibracji maszyny, zaś Omni Web Control pozwala na zdalny podgląd procesu druku 3D oraz zdalne zarządzanie maszyną z poziomu strony internetowej. Drukarka 3D została dodatkowo wyposażona w system unoszenia nieaktywnej głowicy. Maksymalna temperatura głowicy to 360 °C. Opcjonalnie w ofercie jest dostępna głowica wysokotemperaturowa, do 500 °C.

5! <

SYSTEM WALFORMPLUS-SR OD EATON WALFORMplus-SR to blokowany aktywnie system pasowania przewodów rurowych z formowaniem na zimno, zapewniający bezpieczeństwo nawet przy ekstremalnych obciążeniach. Końcówka przewodu rurowego o zmienionym mechanicznie kształcie tworzy połączenie skręcane z dodatkowym pierścieniem wsporczym, jak również tradycyjnym trzpieniem DIN/ISO oraz nakrętką złączkową DIN/ISO. Oprócz tego jedyna możliwa droga upływu jest odcinana na dwa sposoby: najpierw miękką uszczelką WALFORMplus, a następnie za pośrednictwem uszczelnienia metal-metal w postaci opatentowanego występu WALFORMplus oraz trzpienia pasującego. Dzięki aktywnie blokowanemu po-

łączeniu oraz dodatkowemu pierścieniowi wsporczemu, WALFORMplus-SR zapewnia bezpieczne mocowanie i większą odporność na obciążenia dynamiczne.

System WALFORMplus-SR może zapewnić większą odporność na obciążenia dynamiczne w porównaniu z innymi systemami formowania, co prowadzi do przedłużenia okresu eksploatacji i pozwala wyeliminować awarie. Oparty na systemie WALFORMplus-SR kształt przeprojektowanego przewodu rurowego umożliwia osiąganie doskonałych wyników pod obciążeniami dynamicznymi, na przykład odwróconymi obciążeniami zginającymi i gwałtownymi zmianami ciśnienia.

2 /

PRZEMIENNIK CZĘSTOTLIWOŚCI ŚREDNIEGO NAPIĘCIA POWERFLEX 6000T Nowy przemiennik PowerFlex 6000T firmy Rockwell Automation jest już dostępny na europejskim rynku.

Kompaktowa wersja obudowy, nazwana ramą „A” jest dostępna w seriach prądowych: do 70 A, do 140 A oraz do 215 A. Charakteryzuje się ona niespotykanymi w klasie napięciowej wymiarami, minimalizując wymaganą przestrzeń do instalacji przemiennika. Przy standardowej wysokości 2875 mm oraz głębokości 1250 mm przemienniki

22

mają szerokość od 2310 mm (70 A), przez 2795 mm (140 A) do 3010 mm (215 A). Uzupełnieniem bardzo korzystnych warunków fizycznych jest dostęp od przodu do wszystkich komponentów urządzenia, który redukuje czas wymagany na instalację, uruchomienie oraz ewentualną wymianę podzespołów.

Pełen obraz nowoczesnego rozwiązania zostaje podkreślony przez platformę sterowania ujednoliconą z rodziną przemienników niskiego napięcia PowerFlex 755T. Jej kluczowym komponentem jest funkcja adaptacyjnego dostrajania, oparta na zaawansowanym, automatycznym monitoringu charakterystyk pracy przemiennika.

!

AUTOMATYKA

PRODUKTY

ZŁĄCZA SOLARLOK PV4-S Do przewodów fotowoltaicznych należy dobrać odpowiednie złącza, które zapewnią szczelność i trwałość połączeń. W ofercie HELUKABEL dedykowanej instalacjom fotowoltaicznym znajdują się złącza PV4-S. Zarówno wtyk, jak i gniazdo łączą się z przewodem za pomocą zaciśnięcia żyły miedzianej na złączu bananowym wykonanym z miedzi ocynowanej, zaś przed rozłączeniem zabezpiecza je system zatrzaskowy. Zakres średnic przewodów 5.0 (IEC) // 5.5 (UL) wynosi do 7,8 mm. Rezystancja styku może wynosić maksymalnie 0,35 mΩ.

Złącza SOLARLOK PV4-S zapewniają wodoodporne połączenie i stopień ochrony IP68 (1 m/24 h). Na stałe mogą pracować w temperaturze od –40 °C do +85 °C, przy czym maksymalna temperatura pracy może wynosić do 105 °C. Klasa palności dla tego typu złącz według normy UL 94 to V-0. Złącza są kompatybilne z SOLARFLEX-X H1Z2Z2-K.

Złącza SOLARLOK PV4-S są przeznaczone do zastosowania w instalacjach fotowoltaicznych o napięciu znamionowym do 1500 V TÜV /IEC i 1500 V UL. Nadają się do stosowania w puszkach połączeniowych, bezpośrednio na panelu, a także na wiązkach łączących panele między sobą oraz panele z inwerterem. Zaprojektowane są zgodnie z wymaganiami IEC 62852 i UL 6703.

Złącza są zgodne z NEC 2008/2011 (wymagane narzędzie do rozłączenia) i kompatybilne z oryginalnymi narzędziami ręcznymi MC4.

D4 % D

SYSTEM MONITORINGU SKŁADOWISK ODPADÓW Termowizyjny system wczesnego ostrzegania przeciwpożarowego LAND WPFM oparty jest na stacjonarnych kamerach termowizyjnych.

Przeznaczony jest do minimalizacji ryzyka związanego z możliwością powstania pożaru w wyniku samozapłonu/przypadkowego zapłonu materiałów łatwopalnych odpadów komunalnych (śmieci), paliwa alternatywnego RDF PASr Pasi, węgla. System LAND WPFM ostrzega o zagrożeniu znacznie wcześniej przed wystąpieniem pożaru, na podstawie analizy wzrostu temperatury magazynowanego paliwa/odpadów, który jest w konsekwencji odpowiedzialny za samozapłon. LAND

WPFM rozpoznaje i pomija fałszywe alarmy (np. maszyny, przenośniki, osoby).

Typowy system składa się co najmniej z dwóch stacjonarnych kamer termowizyjnych LAND ARC (dla dużych składowisk – bez ograniczeń) oraz serwera z oprogramowaniem, które odpowiednio skonfigurowane zapewniają przejrzyste obrazowanie oraz automatyczne uruchomienie alarmu w chwili wykrycia punktu zapalnego. Zaprojektowany jest do pracy w trudnych warunkach (deszcz, mróz, śnieżyce).

-

INTERSTELLAR LAB PREZENTUJE KAPSUŁĘ BIOPOD Firma Interstellar Lab wykorzystała platformę 3DEXPERIENCE w chmurze do efektywnego projektowania i opracowania pierwszego prototypu o nazwie BioPod. To nadmuchiwana kapsuła o wymiarach 6 × 10 × 4,5 m (szer. × dł. × wys.) składająca się z podstawy kompozytowej oraz głównej i zewnętrznej powłoki z miękkich membran. Ten kontrolowany system do produkcji pożywienia jest kolejnym krokiem w misji, której celem jest konstruowanie gotowych stacji wyposażonych w infrastrukturę i zasoby wspierające w sposób zrównoważony ludzkie życie na Ziemi, Księżycu i Marsie.

Firma Interstellar Lab użyła bazującego na platformie 3DEXPERIENCE rozwiązania branżowego „Reinvent the Sky”, które nie tylko usprawniło współpracę, ale także zapewniło narzędzia do optymalizacji i walidacji projektów. Zunifikowane i bezpieczne środowisko cyfrowe z wygodnym

dostępem do aktualnych danych projektowych, niezależnie od czasu i lokalizacji, umożliwiło efektywną współpracę członkom zespołu z Francji i USA. Z pomocą technologii wirtualnych kopii bliźniaczych specjaliści przeprowadzili symulację oraz testy wydajności zarówno konstrukcji BioPod w ekstremalnych warunkach klimatycznych, jak również jej systemów biologicznych odpowiedzialnych za utrzymywanie optymalnego poziomu tlenu, dwutlenku węgla i oświetlenia, pozwalających na uprawę roślin.

E

* +!

9/2021

23

" #

1 I ?

!

896 I / 6 E ? ?

! !

# !

J K. / !

M !

? ?

K I &

/ &.

N

?

/ / & ) .

& 6

W rytmie innowacji Jubileusz Turck Polska We wrześniu mijają dwie dekady od chwili, gdy firma Turck Polska zadebiutowała na rynku. To dobry moment na podsumowania. Od czego wszystko się zaczęło?

To niesamowite, jak te 20 lat przeleciało. Nadal pamiętam, jakim zaskoczeniem dla pracowników kancelarii prawnej – do której przyszliśmy 26 września 2001 r., by podpisać akt notarialny – był fakt, że towarzyszący mi jeden z założycieli macierzystej firmy, Hans Turck, przywitał się ze wszystkimi płynną polszczyzną.

24

W okresie międzywojennym rodzina Turck mieszkała w Tarnowie Podgórnym. Hans, jako najstarszy z rodzeństwa, opanował płynnie język polski.

Młodszy o 10 lat współzałożyciel Werner Turck zachował w pamięci już tylko wybrane słowa. Dzisiaj niestety obu założycieli nie ma już wśród nas, ale została pamięć o nich i kontynuowanie dzieła, które rozpoczęli w 1965 r.

Realia gospodarcze w Polsce na początku naszej działalności określiłbym jako wczesną fazę kapitalistycznego rozwoju. Dla przyśpieszenia procesu

aktywacji spółki wybraliśmy wtedy bardzo świeżą formę prawną – spółki z o.o. w organizacji. Byliśmy jedną z pierwszych spółek tego typu w Opolu.

Pamiętam, że nawet pracownicy banku nie do końca wiedzieli, co to jest i kiedy chciałem założyć konto firmowe, dzwonili do radcy prawnego. To był też okres, w którym niełatwo było realizować transakcje w formie przelewu i większości z nich dokonywaliśmy gotówkowo. Pamiętam, że kiedy nabywaliśmy pierwsze komputery dla firmy, przy liczeniu pieniędzy kierowAUTOMATYKA

ROZMOWA nik sklepu zamknął go na parę minut – takie to były czasy. Telefony komórkowe służyły wtedy prawie wyłącznie do rozmów telefonicznych, a dostęp do raczkujących wówczas usług internetowych zapewniała od 2000 r. niezapomniana Neostrada.

Fot. Turck

Co można uznać za kamienie milowe w historii firmy?

Patrząc na historię całej firmy, znaleźlibyśmy wiele wydarzeń, które przyczyniły się do tego, że dzisiaj Turck zatrudnia w 35 firmach własnych prawie 5000 pracowników i jest marką rozpoznawalną ogólnoświatowo. Kamieniem węgielnym było oczywiście założenie firmy w 1965 r. Po 10 latach firma otworzyła pierwszą spółkę zależną poza granicami Niemiec, w Minneapolis w USA. Dzisiaj amerykański oddział zatrudnia ponad 1600 osób i jest liderem rynku kabli konfekcjonowanych i czujników. Kolejnym krajem była Belgia, a następnie pozostałe kraje Europy Zachodniej. W latach 90. ubiegłego tysiąclecia przyszła pora na Azję i Europę Środkowo-Wschodnią. Sukcesu nie buduje się jednak tylko na bazie rozrostu struktur. Trzeba mieć jeszcze ciekawy dla rynku produkt. W tej materii Werner Turck cały czas promował przede wszystkim innowacyjność w rozwiązaniach, które tworzyliśmy.

Największą wartością firmy są zawsze ludzie, którzy ją tworzą. Bracia Turck dali wspaniały przykład i stworzyli bardzo dobry model firmy rodzinnej, która na pierwszym miejscu stawia pracownika i w której wszyscy czujemy się jak jedna wielka rodzina.

Dla naszego oddziału w Polsce ważne było, że prawie od samego początku mogliśmy korzystać z profesjonalnego oprogramowania CRM, co nie było jeszcze wtedy standardem nawet w krajach Europy Zachodniej. Pierwszy rok działalności zakończyliśmy w pięcioosobowym składzie. Dzisiaj jest nas dziesięciokrotnie więcej.

Czy może Pan wskazać pionierskie lub najbardziej zapadające w pamięć projekty zrealizowane przez Turck?

Z naszego krajowego podwórka wymieniłbym kilka nie tyle pionierskich, 9/2021

DLA NASZEGO ODDZIAŁU W POLSCE WAŻNE BYŁO, ŻE PRAWIE OD SAMEGO POCZĄTKU MOGLIŚMY KORZYSTAĆ Z PROFESJONALNEGO OPROGRAMOWANIA CRM, CO NIE BYŁO JESZCZE WTEDY STANDARDEM NAWET W KRAJACH EUROPY ZACHODNIEJ. PIERWSZY ROK DZIAŁALNOŚCI ZAKOŃCZYLIŚMY W PIĘCIOOSOBOWYM SKŁADZIE. DZISIAJ JEST NAS DZIESIĘCIOKROTNIE WIĘCEJ. co ciekawych realizacji. W 2015 r. przy modernizacji instalacji amoniaku w jednym z krajowych zakładów chemicznych wprowadziliśmy zamiast separatorów nasze przeznaczone do obsługi sygnałów ze stref Ex moduły I/O z serii Excom. Były one zamknięte w 30 szafach sterowniczych, które obsługiwały aż 3000 różnego typu sygnałów. To, co mi przy tej okazji też utkwiło w pamięci to fakt, że po raz pierwszy wystawiliśmy fakturę, która zawierała aż siedem cyfr przed przecinkiem.

Inny przykład, gdzie pracownicy polskiego oddziału wykazali się innowacyjnością, to projekt identyfikacji węży z wykorzystaniem systemu RFID w nowo powstałej w naszym kraju fabryce katalizatorów. Jak wiadomo urządzenia tego typu zawierają w sobie również pierwiastki szlachetne, więc kontrola tego, co i w jakiej ilości jest podawane ma w tym przypadku istotne ekonomiczne uzasadnienie.

System RFID był już przez firmę stosowany w innej lokalizacji, ale przez trudne warunki pracy tagi wieszane na łańcuszkach bardzo szybko się zrywały i stanowiło to nie lada problem.

Jeden z naszych inżynierów wymyślił uchwyt mocowany bezpośrednio na wężu, który był wyjątkowo wytrzymały i umożliwiał odczyt w każdych warunkach. Pamiętam, że pierwsze elementy do demonstracji wykonał w swoim przydomowym warsztacie ojciec naszego innowatora. Pomysł bardzo się spodobał. Wyzwanie stanowiło umiejscowienie taga w metalowej

obudowie, co do dzisiaj nie jest proste, ale i z tym sobie poradziliśmy. Nasze rozwiązanie wygrało i o ile dobrze pamiętam inwestor zakupił około 400 kompletów głowica + tag.

Ostatni projekt, o którym chciałbym wspomnieć, zahacza o ważną dzisiaj cyfryzację w automatyce zgodnie z wytycznymi Przemysłu 4.0. Jeden z największych producentów mebli w naszym kraju wybrał do kontroli wibracji w swoich zakładach nasz kompletny system przeznaczony do tego typu aplikacji. Czujniki, które w nim wykorzystujemy powstają poza naszym krajem, ale software, jaki oferujemy został napisany już w Polsce, przez osoby, które mają wieloletnie doświadczenie w wibrodiagnostyce. Okazuje się, że w tego typu aplikacjach bardzo ważne jest wsparcie w zakresie tego, jak i w którym miejscu powinno się zamontować czujniki, aby pomiary były wiarygodne. Taką pomoc oferujemy naszym klientom.

Które z rozwiązań opracowanych przez Turck w ciągu dwóch dekad działalności można byłoby uznać Pana zdaniem za rewolucyjne?

Słowo „rewolucyjne” raczej nie jest zbyt mile słyszane w branży automatyzacji.

Właściciele zakładów produkcyjnych często widzą w tym inwestycyjną studnię bez dna i najczęściej do rewolucyjnych rozwiązań, które oferuje tylko jedna firma, mają dość ograniczone zaufanie. Z pewnością możemy jednak pochwalić się wieloma innowacyjnymi rozwiązaniami, które to właśnie firma 25

ROZMOWA Turck wprowadziła na rynek. Daliśmy światu pierwsze czujniki indukcyjne ze współczynnikiem korekcji 1 dla wszystkich metali. Na potrzeby fabryki Forda w Europie Turck stworzył w 1988 r. pierwszy system Fieldbus, który nazwano Sensorplex. W 2006 r. wprowadziliśmy system RFID o stopniu ochrony IP67 z możliwością wymiany danych w locie, bez potrzeby zatrzymywania linii produkcyjnej. W 2016 r. jako pierwsi zaimplementowaliśmy logikę do zwykłych modułów I/O o nazwie ARGEE, a od 2018 r. w duchu Przemysłu 4.0 oferujemy naszym klientom rozwiązania chmurowe Turck Cloud Services. Myślę, że te dwa ostatnie rozwiązania – urządzenia z funkcjonalnością sterownika oraz rozwiązania dla postępującej cyfryzacji przemysłu, umożliwiające analizę danych z dowolnego miejsca na świecie oraz zwrotną reakcję na sposób działania linii produkcyjnych prosto z chmury – mogę określić mianem rewolucyjnych.

Marka Turck to dziś nie tylko urządzenia, ale i kompleksowe rozwiązania.

Kiedy w czasie tych 20 lat firma zaczęła stawiać na te drugie?

Można powiedzieć, że ten proces był wieloetapowy i miał nieco inny scenariusz na każdym kontynencie, gdzie jesteśmy aktywni. Ponad 25 lat temu do życia została powołana firma Turck Duotec. Na podstawie naszych wieloletnich doświadczeń w produkcji układów elektroniki jako bazy do elementów automatyki, firma ta zaczęła oferować personalizowane rozwiązania dopasowane do konkretnych potrzeb, w większości niezwiązanych stricte z automatyką przemysłową. Warto wspomnieć np. o elektronice sterującej pompą wodną w samochodach osobowych, które produkujemy na potrzeby dwóch dużych niemieckich koncernów. Następnie powstała firma Turck Mechatec,

która zajęła się prefabrykacją szaf – m.in. wykonała 30 szaf sterowniczych, o których mówiłem wcześniej.

Kolejnym ważnym krokiem było przejęcie cztery lata temu Vilant Systems.

Ta fińska firma może pochwalić się ponad tysiącem kompleksowych wdrożeń systemów RFID do wsparcia procesów w szeroko pojętej logistyce i zarządzaniu majątkiem trwałym. Turck Vilant Systems oferuje dobór odpowiedniego sprzętu, stworzenie bazy danych i pomoc w jej integracji z wykorzystywanym przez inwestora systemem ERP czy MES do zarządzania produkcją lub całym zakładem. Firma świadczy też wsparcie w cyklu 7/24.

Jako Turck Polska od kilku lat z powodzeniem oferujemy klientom kompletne systemy przywoławcze, systemy kontroli pobrań czy szeroko pojęty Condition Monitoring tak ważnych parametrów, jak wibracje, temperatura, wilgotność, poziom czy wskaźniki OEE. Kontrola tych parametrów jest kluczowa przy wdrażaniu predykcyjnego utrzymania ruchu oraz wpływa na zwiększenie efektywności pracy maszyn i wykorzystania zasobów.

Wśród rozwiązań usprawniających monitorowanie pracy i diagnostykę maszyn coraz większą popularność notuje chmura. Według najnowszych raportów rynkowych korzystanie z niej rozważa już nawet 8 na 10 producentów. Firma Turck silnie zaznaczyła swoją obecność w tym obszarze, tworząc wspomniane wcześniej przez Pana rozwiązanie Turck Cloud. Czy może Pan przybliżyć jego cechy?

Od dwóch lat oferujemy naszym klientom własną chmurę. Rozwiązanie jest dobrze przemyślane. Zapewnia odpowiedni poziom cyberbezpieczeństwa, nielimitowaną ilość przechowywanych danych, narzędzia do ich prezentacji i archiwizacji

WIELU PRZEDSIĘBIORCÓW ZAUWAŻA NIE TYLKO PLUSY ZWIĄZANE Z WDRAŻANIEM AUTOMATYZACJI, ALE RÓWNIEŻ NIEBEZPIECZEŃSTWO, ŻE OPÓŹNIENIE W TYM ZAKRESIE MOŻE ZAGROZIĆ ICH POZYCJI RYNKOWEJ. 26

oraz ustawianie alarmów i powiadomień przez e-mail czy sms. Niebagatelną zaletą jest też własny hardware w postaci urządzenia dostępowego, pozwalającego na zbieranie danych z urządzeń naszych, jak i innych producentów.

Zakres możliwych zastosowań jest naprawdę szeroki, od szybkiej diagnostyki maszyn przez producenta czy użytkownika, po podejmowanie ważnych decyzji biznesowych. Dotyczy to np. planowania przestojów i zarządzania zasobami ludzkimi w ich trakcie na podstawie danych analizowanych w chmurze, z dowolnego miejsca na świecie.

Wydaje się, że możliwości wykorzystania chmury są nieograniczone i moim zdaniem to rozwiązanie będzie już niedługo powszechnie stosowane.

Wspomniała pani, że według raportu rynkowego już nawet 80 % respondentów rozważa korzystanie z rozwiązań chmurowych. Drodzy Państwo, czekamy na Was z kompletnym rozwiązaniem!

Jaką rolę będzie pełnił pierwszy w Europie Środkowo-Wschodniej zakład produkcyjny Grupy Turck, uruchomiony niedawno w Polsce? Czy można spodziewać się rozwinięcia produkcji poza wytwarzane obecnie czujniki indukcyjne?

Zakład w Lublinie jest ósmym zakładem produkcyjnym w grupie, ale rzeczywiście pierwszym w naszej części Europy. Produkcja czujników indukcyjnych w tym miejscu nie była planowana. Okres rozruchu zakładu przypadł na czas pandemii i lockdownu w wielu krajach. Wiele procesów zostało przesuniętych w czasie, dotknęło to też parku maszynowego dla naszego nowego zakładu. Linia do produkcji czujników indukcyjnych stała gotowa w fabryce w Halver, więc podjęto decyzję o jej uruchomieniu w Lublinie.

Głównym zadaniem, jakie ma spełniać zakład jest produkcja komponentów Connectivity na potrzeby wszystkich krajów Europy. Na pewno będą to najbardziej popularne wykonania ze złączem M12 i M08, w dużych woluminach. Oprócz tego będzie odbywała się tu produkcja w systemie High Mix – Low Volume (HMLV), co umożliwi wytwarzanie w ciągu jednego dnia wielu różnych AUTOMATYKA

ROZMOWA wariantów wyrobów w małych seriach.

Wzmożone potrzeby rynku po pandemii spowodowały, że do Lublina przeniesiono produkcję kolejnych produktów, jak czujniki ciśnienia czy elementy sieci przemysłowych.

Grupa Turck przejęła udziały w niemieckiej firmie Asinco, specjalizującej się w dziedzinie technologii pomiaru radarów i automatyki przemysłowej.

Czy przekłada się to na działanie Turck w Polsce?

Asinco jest pionierem w wysokoprecyzyjnej technologii radarowej do trudnych procesów i zastosowań, w których nie ma niezawodnych czujników i systemów pomiarowych. Nabycie udziałów w tej firmie ma dla nas bardziej wymiar przyszłościowy.

Rewolucyjna technologia pomiaru radarowego firmy Asinco otwiera nowe i unikalne możliwości niezawodnego wykrywania obiektów metalowych oraz pomiaru geometrii, kształtu i ruchu produktów metalowych w trudnym środowisku, w linii i bez kontaktu. Łącząc swoje doświadczenia, będziemy pracowali nad nowymi projektami w dziedzinie inteligentnych czujników, w tym z wykorzystaniem sztucznej inteligencji do procesu samouczenia.

Temat idealnie wpasowuje się w zagadnienia Przemysłu 4.0.

Jak ocenia Pan perspektywy rozwoju rynku, na którym działacie, w skali najbliższych 10 lat? Jakich rewolucji Pana zdaniem możemy się spodziewać?

Automatyzacja procesów produkcyjnych jest dzisiaj absolutną koniecznością i to bez względu na branżę, o jakiej mówimy. Wydaje się, że obecna w tej chwili w naszym życiu pandemia jeszcze mocniej uwypukliła wszystkie jej zalety. Wielu przedsiębiorców zauważa nie tylko plusy związane z wdrażaniem automatyzacji, ale również niebezpieczeństwo, że opóźnienie w tym zakresie może zagrozić ich pozycji rynkowej.

Koncepcja Przemysłu 4.0 czy Przemysłowego Internetu Rzeczy, wraz z cyfryzacją coraz większej liczby obszarów w przedsiębiorstwie, to elementy, które moim zdaniem będą napędzać rynek w najbliższych latach. Przetwarzanie danych w chmurze pozwoli na podej9/2021

PIOTR GLINKA Rocznik 1971. Absolwent Automatyki i Metrologii Technikum Elektrycznego w Opolu (1991) oraz Politechniki Opolskiej na tym samym kierunku (1996). Karierę zawodową rozpoczął w spółce Projekt w Opolu, gdzie doszedł do pozycji Kierownika Działu Sprzedaży. W 2001 r. otrzymał od firmy Turck propozycję budowy polskich struktur.

Jesienią 2001 r. został pierwszym pracownikiem firmy, która dzisiaj zatrudnia ponad 50 osób i jest największym krajowym oddziałem w europejskich strukturach Grupy Turck. Od dnia założenia pełni funkcję szefa polskiego oddziału.

Od kilku lat członek Opolskiej Loży BCC. Od 22 lat żonaty, ma dwóch synów w wieku 10 i 17 lat. Hobby to tenis stołowy (nadal gra w rozgrywkach ligowych) oraz dobra książka i podróże.

mowanie decyzji w fabrykach w czasie rzeczywistym na podstawie strategicznych danych z Internetu. Wszystko to będzie wpływać na efektywność produkcji i zarządzania zespołami ludzkimi.

Skoro jesteśmy przy czynniku ludzkim, to tu widzę miejsce dla sporych zmian w najbliższych latach. Dzięki dostępowi do najważniejszych danych przez tablety czy mobilne platformy personel operacyjny nie będzie musiał nieustannie przebywać przy stacjach roboczych, a zdecydowaną większość działań konserwacyjnych, jak i monitorowanie problemów związanych z produkcją, będzie można wykonywać w ruchu. Gdy dołożymy do tego postę-

pującą robotyzację w przemyśle, to widać jak na dłoni, że zarządzanie zasobami ludzkimi czekają duże wyzwania.

Gdybym miał obstawiać branżę, która w najbliższej dekadzie może być „czarnym koniem” w dziedzinie automatyzacji, to wybrałbym rolnictwo. Jestem przekonany, że za 10 lat będziemy obserwować wiele maszyn poruszających się autonomicznie po zadanym obszarze i wykonujących najróżniejsze operacje wymagane przy uprawie i zbiorze roślin. Małej rewolucji możemy moim zdaniem spodziewać się w procesie finansowania i serwisowania linii produkcyjnych. Producenci będą chcieli wynajmować takie linie wraz z utrzymaniem ruchu za konkretną kwotę, a to może mocno zrewidować rynek dostawców i poddostawców.

20 lat to dużo, więc pokuśmy się o prognozy dla rozwoju firmy – jakie są strategiczne plany Turck u progu trzeciej dekady działalności?

Mimo że nasz krajowy rynek automatyki przemysłowej rośnie w bardzo dobrym tempie, to jednak w ujęciu ogólnoświatowym nie jesteśmy wyznacznikiem trendów. Rytm w przypadku Grupy Turck wyznaczają potrzeby rynków na osi USA – Niemcy – Chiny. Jestem przekonany, że w najbliższych latach prym będzie wiodło zaspokajanie potrzeb wynikających z postępującej cyfryzacji w przemyśle, analiza danych dla predykcyjnego utrzymania ruchu z wykorzystaniem rozwiązań chmurowych czy modułowość w projektowaniu linii produkcyjnych, umożliwiająca ich szybkie rekonfiguracje. Zakładam, że będzie rosło zainteresowanie klientów systemowymi rozwiązaniami, które oprócz niezawodnych urządzeń będą wymagać odpowiednich rozwiązań informatycznych. Odpowiednie połączenie światów AT i IT może być kluczem do sukcesu w kolejnej dekadzie. Jedno nie zmieni się na pewno: będziemy starali się jak najefektywniej odpowiadać na bieżące potrzeby naszych klientów, bo ich zadowolenie to nasza największa satysfakcja. !

Urszula Chojnacka AUTOMATYKA

27

TEMAT NUMERU

Napędy elektryczne – zasady doboru S !

&

N N

! ?

) ? ? / / &

! !

&6 # ! ) ? ! N

I /I !6 "

K ? K

&

/ & K &

) NK ! 6 J ! !

/ ? ! &

) & ! ? ) / &

/I / 1

K I/ &

6 Agnieszka Staniszewska

28

P

rojektant musi na podstawie wstępnych założeń koncepcyjnych oraz konstrukcyjnych zdecydować się na konkretną grupę produktową napędów oraz model, który pozwoli na realizację celów stawianych przez inwestora wdrożenia. Bogactwo produktów dostępnych na rynku jest jednocześnie jego sprzymierzeńcem, jak i wrogiem. Okazuje się bowiem, że mimo setek propozycji, nie jest łatwo od razu jednoznacznie wskazać najlepsze rozwiązanie. Szczególnie, gdy pod uwagę weźmie się kluczowe dla wszystkich kryterium cenowe.

Parametry mechaniczne Warunkiem koniecznym do prawidłowego doboru napędu do danej aplikacji jest analiza parametrów mechanicznych urządzenia, które ma być wprawione w ruch, określenie jego specyfiki, zebranie podstawowych danych, które mogą mieć jakikolwiek wpływ na końcowy wybór. Jedną z istotniejszych danych jest rodzaj osi, która ma być napędzana. Należy określić, czy oś jest liniowa, czy też obrotowa, czy ruch będzie wykonywany w poziomie, pionie, a może pod nachyleniem.

Ważne jest również oszacowanie wymiaru i masy obciążeń, które będą

przenoszone z użyciem napędzanej osi. Należy założyć pożądane parametry ruchowe napędzanego urządzenia.

Chodzi tu o prędkość, przyspieszenie oraz pożądany czas realizacji jednego cyklu.

Na podstawie wstępnych założeń można oszacować takie parametry statyczne jak: maksymalna prędkość silnika, niezbędny moment obrotowy oraz powstający moment tarcia. Nie można zapomnieć o konieczności zweryfikowania wstępnie dobranego napędu pod względem termicznym.

Niezbędne jest również porównanie momentu bezwładności obciążenia wstępnie dobranego silnika zredukowanego na wał silnika i momentu bezwładności samego silnika. W razie stwierdzenia wystąpienia zbyt dużego ilorazu tych wartości, należy zweryfikować wcześniej założone parametry.

Istotny jest wybór odpowiedniego połączenia kinematycznego spośród szerokiej ich gamy. W jej skład wchodzą: reduktory, obrotowe i liniowe przekładnie zębate, przekładnie śrubowe oraz przekładnie pasowe.

Z wyborem silnika oraz połączeń kinematycznych wiąże się dobór odpowiedniego sterownika – przemiennika częstotliwości lub serwowzmacniacza.

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU Najważniejszym parametrem takiego kontrolera jest moc, która musi być tożsama z zapotrzebowaniem silnika.

Ważną czynnością, którą należy dokonać podczas doboru napędu do danej aplikacji jest analiza warunków środowiskowych, w których będzie pracować dany napęd. Należy uwzględnić temperaturę pracy, średnią wilgotność panującą w pomieszczeniu oraz stopień zapylenia. W razie potrzeby konieczne może okazać się również sięgnięcie po rozwiązanie przeciwwybuchowe.

do obsługi nowego systemu napędowego. Istotne jest również zwrócenie uwagi na deklarowany przez producenta prąd rozruchowy. Ważną cechą napędów jest liczba dostępnych wejść

Parametry elektryczne

i wyjść. Te uczestniczą w komunikacji między napędem a współpracującymi z nim czujnikami oraz urządzeniami wykonawczymi. Przykładowo wejścia cyfrowe mogą posłużyć do podłączenia czujników pozycji, a dedykowane wejście bezpieczeństwa do sygnalizacji użycia zewnętrznego przycisku awaryjnego zatrzymania.

Na proces doboru napędów mają wpływ uwarunkowania elektryczne.

Zasadniczym parametrem związanym z tym aspektem jest rodzaj zasilania dostarczanego do układu silnika.

Najogólniej silniki elektryczne można podzielić na zasilane prądem stałym i prądem przemiennym. Do najważniejszych parametrów silnika, które mają kluczowy wpływ na dobór konkretnego modelu należą również: napięcie zasilania, moc i prędkość obrotowa. Dodatkowo w przypadku silników prądu przemiennego ważne są częstotliwość oraz współczynnik mocy. Należy sprawdzić, czy dany napęd będzie mógł swobodnie pracować w sieci elektrycznej dostępnej w zakładzie produkcyjnym. Przykładowo weryfikacji musi podlegać to, czy moc zamówiona będzie wystarczająca

są udostępniane na życzenie klienta, stanowią też wsparcie dla działów handlowych firm zajmujących się dystrybucją urządzeń napędowych. W wielu przypadkach wystarczy wprowadzenie

SZEROKA GAMA URZĄDZEŃ NAPĘDOWYCH NA RYNKU AUTOMATYKI GWARANTUJE SKUTECZNY DOBÓR POŻĄDANEGO ROZWIĄZANIA PASUJĄCEGO DO DANEJ APLIKACJI.

Oprogramowanie wspomagające Istotną rolę na rynku automatyki odgrywają różnorodne programy, które wspierają pracę inżynierów. Wspomagany za pomocą dedykowanego do tego celu oprogramowania może być przykładowo proces doboru odpowiedniego napędu. Wspomniane narzędzia można znaleźć w ofercie większości producentów – są dostępne na stronach internetowych lub

podstawowych danych na temat rozwiązań technicznych zastosowanych w aplikacji. Wynikiem takiego działania jest propozycja konkretnych produktów pasujących do aplikacji. Wadą tego typu rozwiązań jest konieczność poszukiwań w wielu miejscach, bowiem każde oprogramowanie jest ograniczone do produktów tylko wybranej marki. Zdarza się jednak, że w danym zakładzie produkcyjnym znajdują się już urządzenia konkretnych producentów lub system automatyki jest rozbudowywany. Wtedy uwzględniając ten fakt, poszukiwania są automatycznie ograniczane do konkretnych producentów, a więc wsparcie dedykowanym oprogramowaniem jest dużym ułatwieniem.

Jako przykład konfiguratora może posłużyć rozwiązanie zaimplementowane w platformie zakupowej firmy

( 6 / $ ) 6 !

NAPĘD ELEKTRYCZNY POWINIEN BYĆ DOBRANY DO APLIKACJI RAFAŁ SZYMCZAK, INŻYNIER DS. SYSTEMÓW NAPĘDOWYCH, LENZE POLSKA SP. Z O.O. W doborze napędów elektrycznych ważne są parametry mechaniczne, zgodność z przyjętymi na rynku standardami (np. wymiary wałów zgodne z DIN/ISO). Istotna jest też jakość wykonania czy odpowiednio dobrana przeciążalność samego reduktora. Warto zauważyć, że dla tego parametru nie jest wymagane stosowanie jednolitej, obowiązującej dla wszystkich normy, co pozwala go dość swobodnie interpretować przez producentów.

Biorąc pod uwagę rosnące koszty z tytułu emisji CO2, a wraz z tym wzrost cen energii, klienci kładą zdecydowanie większy nacisk na sprawność całego układu napędowego. Dyrektywa (EU) 2019/1781 (tzw. Ecodesign Directive) wymaga od producentów stosowania najpopularniejszych silników asynchronicznych o sprawnościach nie niższych niż IE3, zaczynających się od mocy 0,75 kW. Klienci słusznie dostrzegają, że o wielkości ich rachun-

9/2021

ków decydują również: możliwość zwrotu energii, jej wymiany między napędami, sprawność falowników i nade wszystko samych reduktorów.

Pod tym względem coraz większego znaczenia nabiera wsparcie procesu projektowania, np. dzięki oprogramowaniu wspierającemu proces doboru wraz z laboratoryjnymi charakterystykami układu reduktor-silnik-falownik-zasilanie/szyna DC. Dla inżyniera projektującego i uruchamiającego maszynę niebagatelne znaczenie mają: przejrzysty interfejs graficzny, gotowe ustandaryzowane aplikacje (zarówno w falowniku, jak i w sterowniku nadrzędnym) oraz gotowe bloki z daną aplikacją dla najpopularniejszych sterowników PLC. Tego rodzaju wsparcie oferują liderzy branży napędowej.

29

TEMAT NUMERU

Danfoss. Zaawansowane narzędzie służy do konfiguracji przetwornic częstotliwości serii VLT oraz części urządzeń serii VACON. Ciekawym i użytecznym rozwiązaniem jest generowanie unikalnego numeru katalogowego opracowanej konfiguracji. Dzięki takiemu podejściu eliminacji ulega możliwość pomyłki w zamówieniu, a żądana konfiguracja jest zapisywana w systemie i można łatwo do niej powrócić. Z kolei firma Rockwell Automation oferuje internetową platformę Motion Analyzer.

W jej skład wchodzi interaktywny katalog produktów oraz liczne narzędzia wspomagające dobór napędów tj. selektor przewodów, kalkulator momentu bezwładności czy wyszukiwarka kompatybilnych komponentów. Firma Bosch Rexroth oferuje swoim odbiorcom szybki dobór wielkości napędu za pomocą oprogramowania o nazwie Rexroth IndraSize. Umożliwia ono wymiarowanie dowolnych komponentów IndraDrive oraz IndraDyn. Dedykowane oprogramowanie poszczególnych producentów i dystrybutorów urządzeń napędowych umożliwiają konfigurowanie oraz diagnostykę urządzeń. Należy zbadać ich użyteczność oraz intuicyjność obsługi.

Ma to wpływ na czas konfigurowania wstępnego urządzenia napędowego oraz sprawność reagowania na wystąpienia sytuacji awaryjnych. Mnogość parametrów i ustawień, których zmian można dokonać za pomocą dedykowanego oprogramowania, może okazać się zgubna w skutkach. Większość z tych parametrów i ustawień i tak nie będzie używana przez integratora czy serwisanta, a może znacząco utrudniać i wydłużać pracę z oprogramowaniem.

Przykładowe oprogramowanie konfiguracyjne posiada w swojej ofercie firma Festo. Chodzi o bezpłatny pakiet Festo Automation Suite wchodzący w skład platformy Festo Automation Platform.

Umożliwia on konfigurację, parametryzację, programowanie, konserwację oraz uruchomienie urządzeń napędowych z oferty wspomnianej firmy.

KATEGORIA parametry mechaniczne oprogramowanie diagnostyka i konserwacja kontrola pozycji cechy szczególne komunikacja bezpieczeństwo

PRZYKŁADY kinematyka (rodzaj osi, obciążenie), parametry ruchowe (prędkość, przyspieszenie), połączenia kinematyczne (reduktor, przekładnia) wspomaganie doboru, diagnostyka, konfiguracja możliwości diagnostyczne, predykcja awarii, złożoność urządzeń, stopień trudności konserwacji, koszty eksploatacji czujniki pozycji, enkodery inkrementalne i absolutne zintegrowanie, wieloosiowość, odzysk energii, zdecentralizowanie, kompaktowość obsługiwane przemysłowe sieci komunikacyjne oraz interfejsy wbudowane funkcje bezpieczeństwa, dedykowane moduły bezpieczeństwa

0 & / ?K

) /I

innych swoją specyfiką. Jedną z takich grup są napędy zintegrowane. Cechą charakterystyczną tego typu komponentów jest zawarcie sterownika w jednej obudowie z silnikiem. Ogranicza to ilość okablowania na obiekcie, poprawia kompatybilność elektromagnetyczną oraz skraca czas potrzebny na dobór elementów napędowych. Ponadto skróceniu i uproszczeniu ulega proces montażu napędu. Niewątpliwą zaletą rozwiązań zintegrowanych jest redukcja liczby elementów do sprawdzenia w przypadku ewentualnej awarii. Należy jednak pamiętać, że uszkodzenie napędu może skutkować koniecznością wymiany całego kom-

Cechy szczególne Na rynku dostępne są rozwiązania napędowe, które wyróżniają się spośród 30

2 /I !/

0 "V*"

ponentu. W przypadku konwencjonalnych napędów istnieje możliwość wymiany tylko wybranego podzespołu – silnika lub sterownika.

Przykładem serii zintegrowanych napędów jest propozycja firmy Festo – seria EMCA. Urządzenia tej serii integrują sterownik z bezszczotkowym silnikiem prądu stałego. Umożliwiają zaprogramowanie do 64 zestawów położeń. Kontrola pozycji odbywa się z użyciem absolutnego enkodera jednoobrotowego, opcjonalnie wieloobrotowego. Kolejny przykład stanowią produkty z oferty firmy Schneider Electric. Serie ILT oraz ILP z rodziny Lexium umożliwiają napędzanie z użyciem zintegrowanych sterowników dwufazowych silników krokowych. Ciekawym przykładem integracji komponentów wchodzących w skład systemu napędowego jest rozwiązanie oferowane przez firmę Nord. Mowa o DuoDrive.

Jest to zintegrowana z silnikiem przekładnia, którą umieszczono w łatwo zmywalnej, higienicznej obudowie.

Wspólny korpus kryje w sobie jednostopniową przekładnię walcową oraz silnik IE5+. Takie podejście redukuje ilość potrzebnego na układ miejsca oraz ryzyko uszkodzenia połączenia silnika z przekładnią.

Kolejną specyficzną grupę napędów stanowią napędy zdecentralizowane.

To rozwiązanie, które najlepiej pasuje do rozbudowanych i zajmujących dużą powierzchnię systemów automatyki.

W ich przypadku bezcelowe staje się umieszczanie wszystkich urządzeń napędowych w jednej szafie.

Zagadnieniem powiązanym z omawianą grupą napędów są sieci przeAUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

NALEŻY SPROSTAĆ TRUDNYM WYMAGANIOM APLIKACYJNYM ANDRZEJ SOKOŁOWSKI, KIEROWNIK SPRZEDAŻY OEM W DZIALE NAPĘDÓW ELEKTRYCZNYCH VLT I VACON DANFOSS POLAND SP. Z O.O.

( 6 (

Wielu naszych klientów, przy doborze napędu elektrycznego, kieruje się potrzebą sprostania trudnym wymaganiom aplikacyjnym.

Oprócz podstawowych kryteriów – takich jak dane znamionowe silnika, punkt pracy, zakres regulacji, charakterystyka momentowa, przeciążalność – istotne są specjalne funkcje aplikacyjne, duża dynamika, precyzja regulacji, protokół komunikacyjny, integracja z systemem nadrzędnym, możliwość zabudowy opcji i filtrów w jednej szafie napędowej, wysoka klasa kompatybilności EMC oraz niski poziom odkształceń harmonicznych THD, możliwość współpracy z różnego rodzaju silnikami, np. synchroniczymi.

W trudnych warunkach środowiskowych niezbędny jest wysoki stopień ochrony obudowy lub zabezpieczenie antykorozyjne kart elektroniki, zwiększające odporność na substancje agresywne.

W niektórych zastosowaniach branżowych, napęd powinien być wyposażony w elastyczny modułowy sposób zabudowy lub metodę odprowadzenia ciepła, np. chłodzenie wodą. Posiadanie

mysłowe. To właśnie one odgrywają kluczową rolę w komunikacji między poszczególnymi elementami napędów zdecentralizowanych. Za przykład napędu zdecentralizowanego może posłużyć przetwornica częstotliwości EURA EP-66 znajdująca się w portfolio firmy HF Inverter. Pozwala ona na sterowanie skalarne, wektorowe oraz bezczujnikowe wektorowe. Jej maksymalna moc mieści się w zakresie od 0,25 kW do 90 kW, w zależności od wybranego modelu.

Na rynku automatyki dostępne są również napędy, które umożliwiają ruch kilku silników jednocześnie. Dzięki napędom wieloosiowym można zredukować ilość niezbędnego miejsca w szafach elektrycznych, mniejsza liczba komponentów wpływa również pozytywnie na ich estetykę. W przypadku rozwiązań wieloosiowych sumaryczny koszt zakupu kompletu napędów jest niższy niż koszt sprzętu konwencjonalnego. Zaletą napędów omawianego typu jest łatwiejsza synchronizacja silników oraz konfiguracja układu na etapie rozruchu, co przekłada się na jego koszt i czas trwania. Niestety w przypadku potencjalnego uszkodzenia napędu wieloosiowego unieruchomiony zostaje więcej niż jeden silnik, a koszt naprawy lub ewentualnej wymiany jest dużo wyższy niż pojedynczego odpowiednika.

9/2021

przez producenta odpowiednich dopuszczeń, certyfikatów może mieć wpływ na dobór.

Ważne są również koszty eksploatacji.

Wysoka sprawność układu napędowego ma istotne znaczenie dla poprawy efektywności energetycznej, zmniejszenia emisji CO2 i optymalizację kosztów. Zwłaszcza jest to widoczne w zakresie dużych mocy. Kolejnymi aspektami związanymi z tym zagadnieniem są współpraca napędu z odnawialnymi źródłami i magazynami energii w układach hybrydyzacji (pomagających zapewnić ciągłość pracy w przypadku zaniku i zakłóceń napięcia zasilania) oraz niezawodność i serwis. Klienci Danfoss, którzy zdecydowali się na wybór napędów marki VLT lub VACON uzasadniali swoją decyzję ich wysoką sprawnością, jakością i niezawodnością oraz posiadaniem przez producenta profesjonalnego, doświadczonego wsparcia aplikacyjnego, przydatnego zarówno przy doborze, jak i konfiguracji napędu oraz serwisu.

Kolejną specyficzną grupą są napędy umożliwiające odzyskiwanie energii. Wpisują się one doskonale w ideę oszczędzania energii i redukowania jej zużycia. Odzysk polega na tym, że energia podczas hamowania jest częściowo oddawania z powrotem do sieci.

Standardowo energia kinetyczna jest zamieniana podczas hamowania na bezużyteczną energię cieplną, którą na dodatek należy sprawnie i efektywnie odprowadzić z układu, przykładowo używając rezystorów hamujących.

Zważając na to, że napędy elektryczne są głównym konsumentem energii w układach elektrycznych, zastosowanie rozwiązań z odzyskiem energii jest skutecznym sposobem na wprowadzenie oszczędności jej zużycia. Z tym wiąże się redukcja kosztów eksploatacji oraz spełnianie wymagań związanych z ochroną środowiska. Ponadto rośnie sprawność elektryczna urządzenia.

Zwracana do sieci energia elektryczna powinna być odpowiednio kontrolowana i mieć odpowiednie parametry jakościowe.

Wbudowanym systemem odzysku energii dysponuje m.in. przemiennik częstotliwości FR-A 741 z oferty firmy Mitsubishi Electric. Maksymalne moce przemienników z omawianej rodziny mieszczą się w przedziale 5,5 kW do 55 kW. Inny przykład stano-

wi seria przemienników częstotliwości U1000 firmy Yaskawa. Charakteryzuje się ona niskim poziomem zniekształceń harmonicznych prądu oraz wysoką sprawnością dzięki zastosowaniu budowy matrycowej.

Spośród napędów dostępnych na rynku automatyki można wyróżnić komponenty kompaktowe. Ich zaletą jest redukcja miejsca potrzebnego na montaż. Przykładem może być kompaktowy serwonapęd CMMT-ST znajdujący się w portfolio firmy Festo.

Umożliwia on napędzanie urządzeń o ciągłym poborze mocy sięgającym 300 W. Jest to mniejszy odpowiednik napędu CMMT-AS, a więc wszelkie koncepcje, moduły i funkcje pozostają niezmienione. Innym przykładem rozwiązania kompaktowego jest napęd serwokrokowy Ezi-SERVO z możliwością działania w sieci przemysłowej EtherCAT. Ten z kolei znajduje się w ofercie firmy Fastech i charakteryzuje się pracą w zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego oraz integracją silnika, pozycjonera oraz sterownika w jednej, kompaktowej, przemysłowej obudowie. Kolejny przykład napędu kompaktowego stanowi przemiennik częstotliwości AC10 znajdujący się w ofercie firmy Parker. Moc maksymalna osiągana na wyjściu modeli z tej rodziny produktowej mieści się w zakresie 31

TEMAT NUMERU

0,2 kW do 180 kW. Urządzenia z omawianej serii umożliwiają sterowanie metodą skalarną oraz wektorową bezczujnikową.

Wszystkie przemienniki częstotliwości można sklasyfikować z użyciem metody sterowania jako kryterium.

Najogólniej można wyróżnić dwie grupy metod sterowania przemiennikami częstotliwości – skalarną i wektorową.

Pierwsza z nich znajduje zastosowanie w napędach zmiennomomentowych i służy przykładowo do napędzania wentylatorów, pomp, dmuchaw, sprężarek oraz taśmociągów, zaś druga w aplikacjach stałomomentowych.

Metoda skalarna jest najczęściej domyślnie ustawioną w przemienniku częstotliwości. Metoda wektorowa może być wspomagana informacją zwrotną lub działać w trybie bezczujnikowym. Realizowane przez dane urządzenie metody znajdują się w specyfikacjach każdego z przemienników.

ków dowolnego typu do zadań kontroli przemieszczenia.

Dużo bardziej efektywnym oraz elastycznym rozwiązaniem jest zastosowanie enkoderów do zadania kontroli pozycji. Dzięki enkoderom możliwe staje się przekazywanie informacji do systemów sterowania napędami o ich aktualnych położeniach. Omawiane urządzenia znajdują się bezpośrednio na wale silnika lub są z nimi sprzęgnięte. Umożliwiają zbudowanie pętli sprzężenia zwrotnego, a tym samym kontrolowanie, czy pozycja zadana jest zbieżna z pozycją rzeczywistą. W związku z powyższym możliwe staje się bieżące korygowanie sygnału sterującego napędem. Wśród enkoderów można wyróżnić komponenty inkrementalne, absolutne jednoobrotowe i wieloobrotowe. Istotnym parametrem enkodera jest jego rozdzielczość.

Kontrola pozycji Niezależnie od rodzaju zadania realizowanego przez napęd wskazana jest jakaś forma kontroli realizowanego ruchu. Na osiąganą dokładność oraz powtarzalność wpływ mają komponenty używane do kontrolowania pozycji i przemieszczenia. Informacja o aktualnej pozycji umożliwia odpowiednią reakcję układu, za wybór której odpowiada sterownik napędu.

Najprostszą formą kontroli może być zwyczajny czujnik, który wykrywa pojawienie się napędzanego elementu w ściśle określonym miejscu. Stanowi to informację zwrotną dla sterownika, która może wyzwolić odpowiednie reakcje systemu – przykładowo rozpoczęcie hamowania. Koniecznym jest, aby sterownik napędu miał wejścia, do których czujniki mogą zostać podłączone. Ograniczenia wynikające z tej metody, mała elastyczność i możliwość stosowania omawianego rozwiązania tylko do aplikacji, w których ruchy stanowią zaplanowaną i niemodyfikowalną sekwencję, są znaczącymi wadami używania zwyczajnych czujni32

? / A)

Enkodery różnego rodzaju można znaleźć na ryku automatyki u wielu producentów i dostawców. Wśród nich są: Sick, Simex, Pepperl + Fuchs oraz Kübler.

Ostatni z liczby oferuje między innymi enkodery, które są zasilane z pomocą tego samego przewodu, który zapewnia transmisję danych. Rozwiązanie bazujące na interfejsie RS-485 umożliwia redukcję okablowania, a więc również obniża koszty uruchomieniowe.

Bezawaryjność Każda awaria wiąże się z przestojem napędzanego urządzenia. Ten może rzutować na duże straty finansowe. Najlepiej zapobiegać tego typu nieprzyjemnym zdarzeniom. Stąd podczas doboru napędu warto przeprowadzić analizę dotyczącą funkcjonalności powiązanych z diagnostyką i serwisowaniem urządzeń. Ważne jest zwrócenie uwagi na parametry związane z żywotnością poszczególnych elementów składających się na system napędowy – przykładowo deklarowaną liczbą przełączeń.

W oprogramowaniu sterującym napędem znaleźć można różnorodne funkcje diagnostyczne i serwisowe. Warto również sprawdzić, w jaki sposób można pobrać odpowiednie dane potrzebne do diagnostyki – przykładowo jak zrealizowany jest interfejs diagnostyczny. Znaczące przyspieszenie procesu diagnostyki mogą również zapewnić diody oraz wyświetlacze umieszczane na obudowach sterowników napędów.

Odpowiednia sekwencja mrugnięć lub kod sygnalizują wystąpienie konkretnego problemu. W związku z tym zbędne może okazać się podłączanie interfejsu diagnostycznego. Na żywotność i bezawaryjność urządzeń pozytywnie wpływa terminowe wykonywanie czynności serwisowych wskazanych w instrukcji użytkowania.

Z zapobieganiem potencjalnym awariom powiązane są wybrane zagadnienia idei Przemysłu 4.0. Jednym z nich jest predykcja uszkodzeń i odpowiednio umiejscowiona w czasie interwencja, która zapobiega wystąpieniu awarii. Taka predykcja może być zapewniona przez kontrolowanie wybranych parametrów i analizę ich przebiegu w odpowiednio długim przedziale czasowym. Takimi parametrami mogą być: przebieg, liczba wystąpień, liczba uruchomień, czas działania, temperatura komponentu. Ważne jest też zbieranie informacji na temat przestojów, ich przyczyn, archiwizowanie danych o występujących ostrzeżeniach, awariach i błędach, przedstawianie danych w formie wykresów oraz grafik.

Z bezawaryjnością i kosztami serwisowania oraz konserwacji wiąże się całkowity koszt utrzymania urządzeń AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

WAŻNE JEST ZROZUMIENIE WYMAGAŃ DLA INDYWIDUALNYCH ZASTOSOWAŃ NAPĘDÓW MAREK SUDOLSKI, DYREKTOR DS. SPRZEDAŻY AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ, APATOR ELKOMTECH SA Kryteria doboru napędu elektrycznego uzależnione są od rodzaju jego zastosowania oraz od wymagań związanych ze sterowaniem i monitorowaniem pracy maszyn. Oprócz oczywistych kryteriów doboru – takich jak: moc, zakres regulacji prędkości obrotowej lub momentu na wale silnika – pojawiają się też inne. Ważna jest m.in. oczekiwana efektywność elektryczna całego układu, określająca konieczność stosowania silników o ustalonej klasie sprawności. Istotny jest też zakres wymaganej dynamiki pracy całego układu czy precyzji kontroli momentu.

Przyjęte założenia pozwalają na określenie, czy możliwe jest użycie silników asynchronicznych, czy należy zastosować napędy serwo. W zależności od przewidywanego charakteru obciążania, należy określić wymagania względem przeciążalności napędu

napędowych. Wysoki koszt zakupu może być rekompensowany niskimi kosztami eksploatacyjnymi oraz znacząco zredukowanymi liczbą i czasem przestojów. Te, jak wiadomo mają bezpośredni wpływ na koszty.

( 6 A)

Sieci przemysłowe Nowoczesny przemysł wiąże się z obecnością sieci przemysłowych. Stanowią one krwiobieg współczesnych systemów automatyki. Obecność w zakładzie produkcyjnym urządzeń pracujących w konkretnej sieci ma wpływ na dobór kolejnych komponentów podczas rozbudowy lub modernizacji systemu. Napędy dostępne na rynku automatyki częstokroć obsługują szeroką gamę interfejsów komunikacyjnych. Mimo to w niektórych przypadkach może okazać się to niewystarczające, a wskazany wstępnie napęd nie będzie mógł zostać wybrany właśnie przez wzgląd na brak obsługi pożądanego interfejsu. Rosnącym zainteresowaniem cieszą się sieci przemysłowe oparte na Ethernecie. Przykładowe z nich to: EtherNet/IP, Profinet, Modbus, EtherCAT. Dostępne na rynku są również urządzenia pracujące w sieciach polowych, tj. Profibus czy CC-Link. Od sieci przemysłowych oczekuje się niezawodności działania oraz dużej prędkości przesyłu danych.

Czasami zdarza się, że obsługa danego interfejsu jest funkcjonalnością wbudowaną, często jednak okazuje się, że trzeba 9/2021

w stanach dynamicznych w taki sposób, aby elektronika sterująca silnikiem zapewniała odpowiednią przeciążalność układu napędowego. Dodatkowym kryterium doboru mogą być wymagania dotyczące sterowania i monitorowania napędu poprzez sieci komunikacyjne, np. Profinet, EtherCAT, EtherNet/IP czy też starsze, ale nadal popularne Profibus, DeviceNet, CAN. Nie należy zapominać również o oczekiwaniach dotyczących integracji funkcji związanych z bezpieczeństwem pracy maszyn a uzależnionych od poziomu zagrożeń stwarzanych przez maszynę.

Podane kryteria z pewnością nie wyczerpują wszystkich możliwości, stąd tak ważne przy doborze napędów jest zrozumienie wymagań ich indywidualnych zastosowań.

zaopatrzyć urządzenie napędowe w dedykowany moduł rozszerzeń. Przykładem firmy, której wszystkie urządzenia napędowe mogą pracować w konkretnej sieci przemysłowej jest B&R. W tym przypadku jest to Ethernet Powerlink. Z kolei firma Beckhoff Automation oferuje we wszystkich oferowanych przez siebie urządzeniach napędowych współpracę w sieci EtherCAT.

Bezpieczeństwo Bardzo ważnym aspektem, który należy poddać analizie podczas doboru odpowiedniego napędu jest bezpieczeństwo. Dzięki zintegrowanym lub dedykowanym rozwiązaniom można zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa napędów. Wbudowane funkcje bezpieczeństwa – bezpieczne wyłączenie momentu, zatrzymanie napędu, zapobieganie przekroczeniu zdefiniowanego limitu prędkości, dedykowane wyjście cyfrowe do sterowania hamulcem mogą stanowić o wysokim stopniu zabezpieczenia danego układu napędowego. Częstokroć dostępne są dedykowane moduły bezpieczeństwa, które można w łatwy sposób zintegrować ze sterownikiem.

Przykładową serią przemienników częstotliwości, które mają wbudowane funkcje bezpieczeństwa jest seria PowerFlex 750 firmy Rockwell Automation. Urządzenia zapewnia-

ją bezpieczne wyłączenie momentu, bezpieczne zatrzymanie, ograniczenie bezpiecznej prędkości, określenie maksymalnych bezpiecznych poziomów prędkości i przyspieszenia, kontrolę zdefiniowanego bezpiecznego kierunku, monitorowanie prędkości zerowej oraz sterowanie i monitorowanie drzwi.

Podsumowanie Podczas doboru napędu należy określić parametry mechaniczne napędzanego urządzenia, zdecydować o sposobie kontroli pozycji, dopasować interfejs komunikacyjny do użytkowanych w zakładzie produkcyjnym.

Ponadto należy zwrócić uwagę na obsługiwane funkcje bezpieczeństwa oraz obecność dedykowanych oprogramowań do konfigurowania i diagnostyki.

Warto również pomyśleć o możliwości użycia napędów zdecentralizowanych, zintegrowanych, kompaktowych, wieloosiowych lub z funkcją odzyskiwania energii. Szeroka gama urządzeń napędowych na rynku automatyki gwarantuje skuteczne znalezienie pożądanego rozwiązania pasującego do danej aplikacji. Wstępne założenia może zweryfikować jednak dostępny budżet, wtedy zaistnieje konieczność zmiany założeń lub dalszych poszukiwań.

Agnieszka Staniszewska * W % X

Z #- # 5% 4*2

33

TEMAT NUMERU

Etykieta produktu Nowy dostęp do usług cyfrowych SEW-Eurodrive Etykieta produktu pozwala na )

/ / K

/

! ' ! * ,: \ 6 ,

W ! ' !

)

) !

]

&!

W

&

' &6 # K

I/

& &

!

1 & / . /

K

I / ? / /I .

) I/

) I

!

&. / )

!

I1 ! &

&

/ 6 0& W I I ?^ , W

]

/ ) W

K 6

34

P

ortal Online Support to centralny punkt dostępu do wszystkich cyfrowych usług firmy SEW-Eurodrive – www.sew-eurodrive.pl/os. Portal ma uporządkowaną strukturę, która uwzględnia wszystkie etapy procesu zakupowego: • konsultacje i dobory, • zapytania i zamówienia, • dostawę i przepływ materiałów, • uruchomienie i konserwację.

Użytkownicy mają dostęp do wybranych informacji, w zależności od zakresu działań i zainteresowań. Zadaniem portalu jest wsparcie użytkownika na każdym etapie współpracy. Począwszy od zaprojektowania aplikacji czy maszyny oraz pozyskania danych CAD, przez dostęp do dokumentacji techniczno-ruchowej czy jakościowej, aż po dostęp do części zamiennych i oprogramowania, które potrzebne są służbom utrzymania ruchu.

Portal Online Support nie wymaga zalogowania przy korzystaniu z podstawowych funkcji. Jeśli chce się skorzystać z funkcji oznaczonych symbolem klucza, wtedy należy się zalogować, używając adresu e-mail oraz hasła. W kolejnej części artykułu przedstawiamy opis wybranych funkcjonalności.

P R O M O C J A

Drive Selection Od teraz dobór motoreduktora jest jeszcze prostszy. Konfigurator pozwala przeprowadzić symulację podstawowych aplikacji typu przenośnik, winda etc. Krok po kroku, po wprowadzeniu założeń, przygotowana jest kalkulacja, która pokazuje wstępny dobór systemu napędowego wraz z propozycją motoreduktorów.

Po podjęciu decyzji wyświetlony zostanie wybrany produkt wraz ze wszystkimi niezbędnymi danymi technicznymi. Istnieje również możliwość przejścia do konfiguratora produktu, w celu określenia wszystkich szczegółowych parametrów aplikacji, a następnie wysłania zapytania i otrzymania oferty.

Konfigurator produktu Konfigurator produktu pozwala na skonfigurowanie dowolnego rozwiązania z oferty SEW-Eurodrive przez personalizację produktu zgodnie z konkretnymi wymaganiami projektu. Wszystkie niezbędne dokumenty oraz modele CAD dostępne będą w koszyku po zakończeniu konfiguracji. Na tym etapie można wysłać zapytanie ofertowe lub zamówić produkt.

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU Koszyk

Dane i dokumenty

Koszyk zakupów Online Support pozwala na przekazywanie przez całą dobę zapytań lub zamówień na nasze standardowe produkty, części zamienne oraz dokumentację. Jak to działa?

Wystarczy wybrać produkt, zalogować się na swoje konto, wprowadzić lub skorygować informacje o dostawie, a następnie przesłać zapytanie lub zamówienie.

W sekcji Dane i dokumenty można znaleźć dane CAD, dokumentację, dane techniczne produktów oraz potrzebne oprogramowanie. Wiele informacji można wygenerować samodzielnie, bez konieczności rejestracji, podając np. numer seryjny lub oznaczenie typu produktu.

( 6 * ,: \

Przegląd spraw Przegląd spraw obejmuje zamówienia, oferty, wzory oraz sprawy serwisowe. Użytkownik może w prosty sposób przeglądać wszystkie transakcje i sprawdzać status ich realizacji, jak również monitorować przesyłki. Różne kryteria wyszukiwania, np. po numerze materiału, zapewniają szybkie wyszukiwanie odpowiednich spraw. W zakładce „Przegląd spraw” można w prosty sposób pobrać dokumentację, również dla całych projektów.

Wybór zamienników lub części zamiennych Po wprowadzeniu numeru seryjnego SEW-Eurodrive wyświetlane są wszystkie niezbędne informacje o produkcie. Jeśli użytkownik jest zalogowany i ma niezbędne uprawnienia, może dobierać części zamienne na podstawie listy. Dodatkową korzyścią jest wgląd w dostępność magazynową potrzebnych części zamiennych, a w przypadku wycofanych materiałów – oferta zamienników.

Baza danych CDM Complete Drive Management zapewnia przejrzystość i bezpieczeństwo całej

instalacji. Narzędzie to działa w oparciu o inwentaryzację oraz diagnostykę istniejących komponentów napędowych (w obrębie maszyny lub w ramach stanów magazynowych) i wpisaniu ich w bazie danych CDM w ramach portalu Online Support.

Centralne rejestrowanie wszystkich danych stanowi podstawę do oszacowania oraz zaplanowania wymaganych w danym czasie przeglądów okresowych i prac konserwacyjnych.

Tak rozumiemy naszą dostępność dla klientów – jako szeroki dostęp do informacji oraz niezależność w działaniu.

W efekcie jesteśmy bliżej odbiorców i oferujemy wsparcie, zwłaszcza, kiedy liczy się każda minuta, aby ponownie uruchomić produkcję.

SEW-EURODRIVE POLSKA Sp. z o.o.

6 " & 3. _8:3`= X b

6 78 8_< 99 99 :!

> : \ 6/

6 : \ 6/

R E K L A M A

9/2021

35

Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP od ponad 50 lat oferuje polskim podmiotom i partnerom zagranicznym rozwiązania wykorzystujące najnowsze technologie z dziedziny robotyki, automatyki i technik pomiarowych.

Instytut powstał w 1965 roku, a od kwietnia 2019 roku jest częścią Sieci Badawczej Łukasiewicz.

Specjalizujemy się w budowie aplikacji przemysłowych z wykorzystaniem robotów, dostarczając kompleksowe i innowacyjne rozwiązania zarówno dużym, średnim, jak i małym przedsiębiorcom: www.przemysl.piap.pl.

www.piap.pl

TEMAT NUMERU

2 /I I D00:"%

K

' !

Wysięgnikowy napęd ELCC-TB o zmniejszonej masie elementów ruchomych Kompaktowa konstrukcja / ?K

<9 f

39 f ! ? ) ?

Z

?

? N ? &

&

/I

I D00:"%

/ !

I) !. ' / M !I ( 6 2 /I

/ ?

I

/ ?I ( Z / ? ?

& ! ?

?6

( 6 (

D

uża sztywność napędu wysięgnikowego z paskiem zębatym zmniejsza o połowę drgania, a mała masa elementów ruchomych kompaktowej konstrukcji skraca czasy cyklu o prawie jedną trzecią. Listwa maskująca ze stali szlachetnej zabezpiecza wewnętrzne prowadzenie na łożyskach kulkowych. Napęd wysięg9/2021

nikowy ELCC-TB może być wykorzystywany do pracy w zapyleniu lub w obrabiarkach dzięki specjalnemu uszczelnieniu „sealing air”. Głowica zaciskowa pewnie trzyma obciążenie i działa jak hamulec awaryjny.

Elastyczny montaż Napęd wysięgnikowy jest idealny do montażu w pionie jako oś Z ze skokiem do 2 m, np. w rozwiązaniach do paletyzacji lub formowania kartonów.

Jeśli napęd nie może znajdować się w obszarze roboczym, można go wykorzystać jako napęd poziomy lub zamontować pod dowolnym kątem.

chanicznych i przyłączy elektrycznych, przez uruchamianie i programowanie sterownika, aż po rozwiązania chmurowe. Połączenie techniki mechanicznej i elektrycznej oraz poziomów sterowania i interfejsów ze sprzętem i oprogramowaniem znacznie upraszcza pracę każdego konstruktora maszyn i inżyniera automatyki.

Pełna integracja Napęd wysięgnikowy ELCC-TB jest istotną częścią filozofii Festo, kładącej nacisk na pełną integrację, tzn. możliwość pełnego połączenia elementu roboczego – od połączeń meP R O M O C J A

FESTO Sp. z o.o.

S 6 ,

6

;.

93:9_9

6 88 ;`` 7` 99. ' $ 88 ;`` 7` 98 :!

' V/ >' 6 !

6' 6/

37

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Rynek złączy przemysłowych " ) W ) ?

! !

/ ! ?. ' I

-"

! K

)

) ! ! )

N ?

K 6 *K

/ ! 1 .

. . / : . / ! 1

/ N !.

/ &. ' ! .

! ? . ! ) ?

&

/ ? &6 # ?K

) !

)

) / ) !

K

K &

) I ? )

&. )K b N

?K &.

N

/ N N ?

6

38

P

od ogólnym pojęciem złącza przemysłowego kryje się zbiór kilku grup produktowych stosowanych do przesyłania sygnałów cyfrowych i analogowych. Są to złącza światłowodowe, złącza energetyczne wykorzystywane wszędzie tam, gdzie istnieje konieczność przesyłania energii stało- i zmiennoprądowej, złącza nisko- oraz wysokoprądowe i napięciowe, a także złącza do przesyłania innych mediów, takich jak sprężone powietrze, transport materiałów sypkich czy złącza hydrauliczne. Ponadto złącza dzieli się na jedno- i wielostykowe, a także złącza do systemów wykorzystujących szyny – np. złączki szeregowe montowane na szynie DIN. Jednak w automatyce, przemyśle maszynowym, transporcie, przemyśle samochodowym i lotniczym oraz w zastosowaniach telekomunikacyjno-informatycznych złącza przemysłowe najczęściej kojarzone są ze złączami prądowymi, napięciowymi oraz sygnałowymi. Co więcej, pod pojęciem przemysłowe rozumie się profesjonalne wyroby, które zapewniają dużą niezawodność łączenia, dużą wytrzymałość mechaniczną i środowiskową

– są np. oporne na wilgoć, zalanie czy pył.

Ponadto często wykonane są w sposób uniemożliwiający iskrzenie, dzięki czemu mogą być stosowane w warunkach zagrożenia wybuchem (ATEX).

Szukając definicji złącza znajdziemy, że jest to zespół połączeniowy składający się z dwóch elementów: wtyku i gniazda.

Zespół ten, tak jak zaznaczono na wstępie, umożliwia szybkie i bezproblemowe łączenie oraz rozłączanie dwóch lub więcej obwodów przez wetknięcie wtyku do gniazda. Złącze może służyć też do przedłużenia linii, dzięki połączeniu ze sobą dwóch przewodów. Co więcej, pod pojęciem złącze często rozumie się samo gniazdo.

Konstrukcja złączy jest zróżnicowana i dopasowana do konkretnych zastosowań lub aplikacji. W większości przypadków można jednak w ich budowie znaleźć szereg podobieństw.

Przede wszystkim po połączeniu wtyk lub jego styki mieszczą się w gnieździe.

Dla ułatwienia określania strony złącza stosuje się odniesienia do budowy anatomicznej narządów płciowych. I tak gniazda i wtyki określa sięodpowiedAUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

( 6 * J /

Klasyfikacja złączy przemysłowych Z rozległego zakresu zastosowań złączy wynika ich różnorodność. Dostępne na rynku modele różnią się od siebie rodzajem przenoszonych sygnałów, metodą podłączenia przewodów, ich liczbą, kształtem obudowy czy materiałami, z których są wykonane. Większość złączy przemysłowych, zarówno tych elektrycznych, jak i sygnałowych jest ściśle zdefiniowana oraz znormalizowana. Informacje na ten temat znaleźć można w normach branżowych, np. w publikacjach International Electrotechnical Commission (IEC), wśród których wymienić można normy: • IEC 60309, connectors primarily used for industrial purposes, • IEC 60320, for use up to 250V AC for electrical appliances, • IEC 60906-1, 230V AC connectors for domestic use, • IEC 60906-2, 115V AC connectors, • IEC 60906-3, safety extra-low voltage connectors for domestic use, • IEC 62196, connectors and charging modes for electric vehicles; jak i bardziej ogólnych takich jak np. Polskie Normy: • PN-EN 60309-1:2002 (U), Gniazda wtyczkowe i wtyczki do instalacji przemysłowych – Część 1: Wymagania ogólne, • PN-EN 60309-2:2002, Gniazda wtyczkowe i wtyczki do instalacji przemysłowych – Część 2: Wymagania dotyczące zamienności wyrobów z zestykami tulejkowo-kołkowymi, • PN-IEC 884-1:1996, Gniazda wtyczkowe i wtyczki do użytku domowego i podobnego – Wymagania ogólne, • PN-IEC 884-2-2:1996, Gniazda wtyczkowe i wtyczki do użytku domowego i podobnego – Wymagania szczegółowe dla gniazd wtyczkowych do urządzeń, 9/2021

• PN-IEC 884-2-3:1996, Gniazda wtyczkowe i wtyczki do użytku domowego i podobnego – Wymagania szczegółowe dla gniazd wtyczkowych z łącznikiem, bez blokady do instalacji stałych, • PN-IEC 60884-2-5:2002, Gniazda wtyczkowe i wtyczki do użytku domowego i podobnego – Część 2-5: Wymagania szczegółowe do rozgałęźników wtyczkowych, • PN-IEC 60884-2-6:2002, Gniazda wtyczkowe i wtyczki do użytku domowego i podobnego – Część 2-6: Wymagania szczegółowe dla gniazd wtyczkowych z łącznikiem i z blokadą do instalacji stałych, • PN-88/E-53100, Gniazda wtyczkowe i wtyczki do użytku domowego i podobnego – Sprawdziany, • PN-E-93201:1997, Gniazda wtyczkowe i wtyczki do użytku domowego i podobnego – Gniazda wtyczkowe i wtyczki na napięcie znamionowe 250 V i prądy znamionowe do 16 A, • PN-E-93202:1997, Gniazda wtyczkowe i wtyczki do użytku domowego i podobnego – Gniazda wtyczkowe dwubiegunowe 2,5 A, 250 V, • PN-E-93204:1997, Gniazda wtyczkowe i wtyczki do użytku domowego i podobnego – Gniazda wtyczkowe i wtyczki ze stykami prostokątnymi w układzie liniowym na napięcie znamionowe 440 V i prąd znamionowy 25 A, • PN-E-93205:1997, Gniazda wtyczkowe i wtyczki do użytku domowego i podobnego – Wtyczki z wtykiem odłączalnym do szeregowych kompletów choinkowych, • PN-E-93206:1997, Gniazda wtyczkowe i wtyczki do użytku domowego i podobnego – Gniazda wtyczkowe szczękowe 16 A, 250 V, • PN-E-93213:2000, Gniazda wtyczkowe i wtyczki do użytku domowego i podobnego – Gniazda wtyczkowe i wtyczki kodowane DATA do urządzeń informatycznych i biurowych na napięcie znamionowe 250 V i prądy znamionowe do 16 A, • PN-E-93251:1998, Gniazda wtyczkowe i wtyczki do instalacji przemysłowych – Gniazda wtyczkowe i wtyczki na napięcie znamionowe 500 V i prądy znamionowe 32 A i 63 A ze stykami prostokątnymi w układzie kołowym.

Potrzebuję maksymalnej elastyczności bez dodatkowego nakładu pracy Złącza modularne pozwalają na produkcję maszyn składających się z różnych sekcji

Wykorzystanie zalet modułowości Oszczędność czasu montażu Poprawny i łatwy montaż nawet w przypadku braku doświadczenia Oszczędność czasu i kosztów Różne rozmiary interfejsów dla różnych wymagań aplikacji Hybrydowe interfejsy łączące dane, sygnały, zasilanie, pneumatykę

One Range. No Limits. www.HARTING.pl R E K L A M A

nio jako żeńskie i męskie. Co więcej, zarówno gniazda, jak i wtyk, mogą być męskie, wówczas mają styki w postaci bolców lub pinów, bądź żeńskie, które mają styki umieszczone w otworach.

Innymi słowy, piny mogą znajdować się zarówno we wtyku, jak i w gnieździe. Analogicznie otwory mogą być w gnieździe lub wtyku.

39

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

PRODUCENT

AMPHENOL

BULGIN

HARTING

Typ Wersja złącza Liczba połączeń/pinów Rodzaj obudowy Materiał obudowy Sposób montażu obudowy Rodzaj połączenia przewodu

62IN 16A złącze żeńskie proste 10 okrągłe stop aluminium na przewód do wlutowania trzypunktowe mocowanie bagnetowe 7,5 A 600 V nie dotyczy

PX0911 złącze męskie proste 4 okrągłe poliamid na przewód śrubowe

HAN-KIT 10B kompletny zestaw 10 prostokatne aluminium na przewód śrubowe M20

bagnetowe

bagnetowe

32 A 600 V IP68

16 A 500 V IP65

Rodzaj ryglowania Prąd znamionowy Napięcie znamionowe Stopień ochrony

Tab. 1. , ) .

I/

/ !

/ !

K

?K

Oprócz tego każdy producent dysponuje szeroką gamą własnych rozwiązań. Tego typu złącza znaleźć można w firmowych katalogach każdego z producentów, gdzie są uszeregowane względem zastosowań i parametrów technicznych. Wybór takiego złącza wiąże się niestety z przywiązaniem aplikacji do danego rozwiązania konkretnej firmy. Na szczęście, na rynku są też przyjęte w przemyśle systemy złączy, które nie zostały formalnie znormalizowane, ale są produkowane przez kilku lub nawet kilkunastu producentów na zasadzie wzajemnych porozumień i wymiany rozwiązań. Rynek ten jest bardzo mocno zróżnicowany.

Oczywiście, złącza przemysłowe obejmują szereg produktów, których podstawowy sposób klasyfikacji związany jest z maksymalną wartością przesyłanych prądów i napięć. Do tego klasyfikuje się złącza z sygnałowe, prądowe oraz służące do przesyłu danych. Takie złącza mogą występować też w wersjach przewód–obudowa, przewód–przewód i przewód-płytka drukowana oraz mogą mieć od jednego do nawet kilkudziesięciu torów przesyłowo-sygnałowych. Istotną podgrupę stanowią złącza teleinformatyczne i do komunikacji w sieciach automatyki przemysłowej zgodne np. ze standardami Fieldbus czy Ethernet.

Na to nakłada się jeszcze klasyfikacja dotyczącą kształtów złączy (okrą40

głe, prostokątne itd.), gabarytów, materiałów, z jakich są wykonane oraz parametrów takich jak stopień ochrony przed wilgocią, wytrzymałość mechaniczna, odporność na warunki środowiskowe, w tym pyłoszczelności i gazoszczelności a także cechy izolacji elektrycznej i zgodności z ATEX. W efekcie tworzy się obszerna i zróżnicowana gama wyrobów. Oprócz tego, ogólnie złącza przemysłowe, można też podzielić ze względu na liczbę styków na złącza: • jednopinowe, • wielopinowe.

Ze względu na kształt i wymiary złącza dzielimy na: • okrągłe (w tym koncentryczne), najczęściej stosowane w połączeniach obudowy z zewnętrznymi doprowadzeniami przewodów, • prostokątne, najszerzej stosowane w automatyce, • wielokątne,

• modułowe, które pozwalają rozbudowywać liczbę i typ złączy wraz z rosnącymi potrzebami przyłączeniowymi, • specjalne, np. odporne na zalanie, odporne na wibracje czy nieiskrzące (ATEX), • symetryczne, które pozwalają na połączenie wtyczki również po jej obróceniu (np. USB Type-C), • asymetryczne, pozwalają na podłączenie tylko w jednej pozycji (np. USB Type-B), • kompaktowe, czyli o niewielkich wymiarach; • zaciskowe, służące do samozaciskowego wpinania kabli i przewodów.

Jeśli chodzi o złącza elektryczne stosowana jest też klasyfikacja ze względu na funkcje wewnętrznego i zewnętrznego połączenia sprzętu. Poziom wzajemnego połączenia jest podzielony na sześć warstw: • pierwsza warstwa to wzajemne połączenie komponentu z obudową,

WYSOKA JAKOŚĆ I SPEŁNIANIE PRZEZ ZŁĄCZA PARAMETRÓW TECHNICZNYCH APLIKACJI ZWIĄZANA JEST Z WYSOKIMI WYMOGAMI CO DO NIEZAWODNOŚCI POŁĄCZENIA, ZAPEWNIANIA ODPOWIEDNIEJ IZOLACJI, BEZPIECZEŃSTWA I DŁUGIEJ ŻYWOTNOŚCI. AUTOMATYKA

( 6 "-2J

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

LAPP KABEL

PHOENIX CONTACT

TECHNO

202010 AA EPIC ZYLIN gnizado męskie 26 okrągłe mosiądz obudowa do wlutowania

CUC-PPC złącze wtykowe 5 prostokątne cynkowy odlew ciśnieniowy na przewód śrubowe

TEEPLUG TH405 gniazdo żeńskie 5 okrągłe poliamid na przewód śruba M3

dławnica

Push Pull

dławnica

7,5 A 60 V IP67

16 A 24 V IP67

17,5 A 400 V IP68

• druga warstwa obejmuje połączenie obudowy z płytką drukowaną, • trzecia warstwa to połączenie płytka-płytka, • czwarta warstwa odpowiada za połączenie komponentu z komponentem, • warstwa piąta dotyczy połączenie komponentów z interfejsami wejściowymi i wyjściowymi, • warstwa szósta to zaś połączenie system–system.

Ze względu na strukturę połączenia złącza przemysłowe dzieli się na: • złącza płytka–płytka, • złącza płytka–przewody, • złącza przewód–przewód, • złącza przewód–obudowa.

Według klasyfikacji na realizowaną funkcję: • złącza mocy, które dzieli się w zależności od transmisji mocy na: niskiej, średniej i wysokiej mocy, • złącze sygnałowe (transmisja sygnału), • złącze wysokiej częstotliwości (transmisja danych).

Podsumowując klasyfikację i biorąc pod uwagę przemysłowe zastosowanie złączy i odnosząc się do odpowiednich norm technicznych, złącza można podzielić na następujące kategorie: • złącza prostokątne, • złącza okrągłe, • złącza koncentryczne, • złącza zaciskowe, • złącza RF, 9/2021

• złącze światłowodowe, • złącza bezkontaktowe, np. przełącznik zbliżeniowy.

Zastosowania złączy Jak widać, złącza przemysłowe to wyjątkowo zróżnicowana grupa produktów, zarówno pod względem asortymentu, jak i aplikacyjnym. Mimo to klienci względem nich, niezależnie od zastosowań, formułują dość stałe wymogi. Po pierwsze muszą one spełniać wymogi aplikacji, czyli mieć odpowiednio dopasowane parametry techniczne i budowę, muszą też cechować się wystarczającą jakością i akceptowalnymi kosztami. Co ciekawe, nie chodzi tu, jak w większości

wypadków o jak najmniejszą cenę zakupu, ale o to, aby koszt był racjonalnie dopasowany do przyszłej aplikacji.

Wysoka jakość i spełnianie przez złącza parametrów technicznych aplikacji związana jest z wysokimi wymogami co do niezawodności połączenia, zapewniania odpowiedniej izolacji, bezpieczeństwa i długiej żywotności. Często złącza muszą pracować w ekstremalnych warunkach, np. w kopalniach, w miejscach gdzie służby utrzymania ruchu, mówiąc trywialnie, zaglądają bardzo rzadko. Złącza przemysłowe pracują też często przy dużych prądach i napięciach w niesprzyjających warunkach środowiskowych. Narażone są też na uszkodzenia mechaniczne. Dlatego przez konstruktorów traktowane są jako elementy krytyczne systemu czy maszyny.

Wielorakość zastosowań sprawia, że cały czas mamy do czynienia z rozwijającym się rynkiem. Pojawiają się nowe obszary zastosowań, takie jak np. Przemysłowy Internet Rzeczy.

Bardzo często nie są to już to tylko elementy łączeniowe, ale również charakteryzują się dodatkowymi funkcjonalnościami. Nikogo nie dziwią zintegrowane ze złączem czujniki, sterowniki, testery a nawet switche, które pozawalają łatwo budować inteligentną sieć Internetu Rzeczy. Producenci złączy skupiają się również na większym upakowaniu kontaktów w dotychczasowych gabarytach czy miniaturyzacji samych wtyczek i gniazd, a także na opracowywaniu

41

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY PRODUCENT

HARTING

INTERCONECT

RS PRO

Typ Wersja złącza Liczba połączeń/pinów

D-SUB 15-pole sygnałowe żeńskie 15

ASTA013FR wtyk sygnałowy 12

136-954 złącze TNC żeńskie 50 ohm 1

Rodzaj obudowy

D-sub

okrągła

okrągła

Materiał obudowy Sposób montażu obudowy

metal kabel, kołnierz mocujący z gwintem M3

metal na przewód

metal montaż na panelu

Rodzaj połączenia przewodu

kubeczki lutownicze

zaciskane lub lutowane

lutowane

Rodzaj ryglowania Prąd znamionowy Napięcie znamionowe Stopień ochrony

Push Pull 7,5 A brak danych IP67

speedtec zamknięcie szybkie 7,0 A 160 V IP67

śruba brak danych brak danych nie dotyczy

Tab. 2. , ) .

I/

/ !

/ !

K

! ? &

wersji z dodatkowym ekranowaniem lub w wykonaniach beziskrowych.

Często zdarza się, że złącza opracowywane i produkowane są na zamówienie pod ścisłe wymagania klientów.

Najczęściej dzieje się tak w branży motoryzacyjnej, lotniczej i transportowej, ale również w wypadku konkretnych zagadnień aplikacyjnych związanych ze sterowaniem i systemami automatyki. Chodzi tu o maksymalną optymalizację i często połączenie kilku funkcji (transmisja sygnału, danych, zasilanie) lub mediów (sygnały elektryczne, światłowód) w jednym złączu. Zapotrzebowanie na tego typu rozwiązania jest na tyle duże, że np. firma HARTING uruchomiła w Polsce zakład specjalizujący się w produkcji rozwiązań pod indywidualne potrzeby aplikacji.

W tym miejscu warto zaznaczyć, że złącza sprzedawane są zarówno samodzielnie, jak też w tzw. kompletacjach. Chodzi tu przede wszystkim o wiązki kablowe oraz kable z zarobionymi złączami, kable ze złączami i prowadnicami przewodów oraz jako całościowe elementy montażowe do bezpośredniego podłączenia. Tego typu kompletacje cieszą się coraz większym zainteresowaniem klientów.

Rynek Według firmy analitycznej Allied Market Research, wartość global42

nego rynku złączy oceniona została w 2019 r. na 64,17 miliardów dolarów i przewiduje się, że osiągnie 98,12 mld dolarów do 2027 r., rejestrując w latach 2020–2027 ok. 6,7% wzrostu średniorocznie. Analitycy przewidują, że globalny rynek złączy będzie szybko się rozwijał. Spowodowane to będzie takimi czynnikami jak szybka urbanizacja wraz ze wzrostem popytu na urządzenia elektryczne i elektroniczne, wysokie wykorzystanie technologii automatyzacji w przemyśle (Przemysł 4.0) w różnych sektorach, w tym w sektorach produkcji maszyn, systemów automatyki, robotów, energetycznym (elektrownie wiatrowe, fotowoltaika), telekomunikacja (tele-

fonia 5G, Internet Rzeczy) obronnym i motoryzacyjnym – to one w głównej mierze odpowiadają za napędzanie globalnego rynku złączy.

Warto zaznaczyć, że w analizach, globalny rynek złączy jest podzielony na typ produktu, użytkownika końcowego i regionu. Przez typ produktu rozumie się załącza wykorzystane na płytkach drukowanych, złącza we/wy, przemysłowe złącza okrągłe i kwadratowe, złącza światłowodowe, złącza RF, złącza koncentryczne i inne.

Przez użytkownika końcowego rozumie się rynek elektroniki użytkowej, telekomunikacji, motoryzacji, energii i mocy, przemysł lotniczy i obronnego i inne.

KRYTERIA DOBORU ZŁĄCZY W ZALEŻNOŚCI OD ZASTOSOWAŃ Wszystkie maszyny i urządzenia potrzebują zasilania, a więc i odpowiednio dobranych do tego celu złączy. W wypadku niewielkich urządzeń najbardziej pożądaną cechą jest rozmiar, złącza muszą być niewielkie i lekkie, a w niektórych zastosowaniach, na przykład w wypadku urządzeń produkowanych na rynek konsumencki, istotny jest również estetyczny wygląd.

W wypadku, gdy gabaryty nie są aż tak istotne, podstawowym kryterium doboru jest niezawodność, jakość połączenia i odporność na niekorzystne warunki zewnętrzne.

W układach automatyki przemysłowej bardzo ważnym czynnikiem jest możliwość stosowania złączy, które nie wymagają używania specjalistycznych narzędzi – mogą być to na przykład złącza samozaciskowe, lub z odpowiednio zaprojektowanymi wtyczkami i gniazdami. Przyspiesza to nie tylko montaż, ale również skraca czas naprawy lub konserwacji urządzenia i ogranicza przestój linii produkcyjnej.

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

( 6 ES

SCHNEIDER ELECTRIC

SIEMENS

WEIDMULLER

Popularne marki złączy oferują również liczni dystrybutorzy. Przykładami tego typu marek są Amphenol, Cabur, Ilme, Lemo, czy Degson a znaleźć je można w ofercie takich firm jak Astat, Conrad, Conprod, Dacpol, Eltron, Impol-1, Micros, Soyter, OEM Automatic, TIM czy Semicon.

Do największych grup odbiorców złączy przemysłowych należy sektor maszynowy, energetyka, transport szynowy, przemysł spożywczy, chemiczny oraz górnictwo. Do produkowanych przez siebie wyrobów złącza są przede wszystkim wykorzystywane w przemyśle motoryzacyjnym, maszynowym oraz elektrotechnicznym i elektronicznym. Ważnym odbiorcą złączy jest też branża zbrojeniowa i szeroko pojęty rynek wojskowy.

Jeśli chodzi o funkcjonalność i specyfikację techniczną to w przypadku zastosowań typowo przemysłowych, w tym automatyki istotna jest wytrzymałość mechaniczna i prądowa.

Do tego dochodzi możliwość stosowania złączy modułowych. Energetyka wymaga złączy wysokoprądowych, szczelnych oraz szybkich w montażu i demontażu, podobnie górnictwo, z tym, że dochodzi tu jeszcze wymóg spełnienia specyfikacji ATEX. Co ciekawe, w sektorze transportowym i przemyśle motoryzacyjnym wymaga się złączy o dużej odporności na wibra-

Ofertę złączy znajdziemy również u tzw. sprzedawców katalogowych, czyli u takich firm jak Automation24, Digi-Key, Elfa Distrelec, Elhurt, Farnell, RS Components oraz TME. Sprzedażą złączy, w tym złączy specjalistycznych zajmują się również dystrybutorzy produktów związanych z branżą automatyki, elektrotechniki i elektroniki. Złącza są również wyrobami, o które można bardzo szybko rozszerzyć ofertę, co dodatkowo sprzyja ich rozpowszechnieniu na rynku – dostaniemy je praktycznie w każdym sklepie elektrotechnicznym, elektronicznym czy handlującym materiałami branży budowlanej.

cje, a często również dostosowanych do możliwości pracy w ekstremalnych warunkach środowiskowych – na przykład w komorze silnika.

W zastosowaniach przemysłowych najbardziej popularne są złącza okrągłe o różnym kodowaniu i prostokątne, jednotorowe i wielotorowe.

W systemach automatyki stosuje się też złącza miniaturowe, modułowe i hybrydowe, które bardzo często odporne są na wysokie temperatury.

Producenci maszyn i urządzeń bardzo chętnie wykorzystują złącza miniaturowe i hybrydowe, co spowodowane jest tym, że pozwalają na prowadzenie

VW3L40210 żeńskie M8 dla sygnałów We/We 4x3

SIMATIC DP PROFIBUS wtyczka, transmisja danych 9

okrągła

prostokątna

metal obudowa lutowane, przygotowane fabrycznie śruba M8, Push Pull brak danych brak danych IP65

tworzywo sztuczne

IE-FCM-RJ45-C gniazdo, transmisja danych 8 prostokątna w okrągłej obudowie tworzywo sztuczne

klabel–obudowa

kabel–obudowa

lutowane fabrycznie

zaciskane fabrycznie

dławnica brak danych brak danych IP20

Push Pull brak danych brak danych IP67

W latach 2021–2027, oczekuje się, że rynek złączy w regionie Azji i Pacyfiku będzie rósł w szybszym tempie w porównaniu z innymi regionami. Jest to spowodowane istotnym wzrostem popytu ze strony gospodarek takich krajów jak Chiny, Indie oraz Korea Południowa i Japonia.

Na przykład, rząd chiński ma nadzieję, że przemysłowy rynek IoT (IIoT) będzie się rozwijał, przynosząc około 75 mld USD do 2021 r.. Ponadto rząd japoński zatwierdził plan, znany jako „Odrodzenie Japonii”, który nakreśla drogę do wzmocnienia sektora produkcyjnego poprzez przeznaczenie na rozwój jego 1,3 biliona USD. Oczekuje się, że do 2023 r. przychody firm przemysłowych wzrosną o 490 mld USD, w wyniku przyjęcia standardów Przemysłu 4.0.

Wartość polskiego rynku złączy przemysłowych szacowana jest na ok. od 80 do 150 mln złotych rocznie.

W Polsce obecni są bezpośrednio lub pośrednio, zarówno najwięksi wytwórcy uznanych marek, jak szereg firm, głownie chińskich, oferujących tańsze rozwiązania. Kluczowymi dostawcami markowych rozwiązań z punktu widzenia zastosowań przemysłowych są m.in. igus, Lapp, wspomniany HARTING, Molex, Phoenix Contact, Conec, Turck, Wieland Electric, Wago czy Weidmüller.

9/2021

Branże wykorzystujące największą różnorodność złączy

43

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

w jednej obudowie wielu różnych połączeń sygnałowych oraz zasilających.

Z kolei wersje modułowe umożliwiają dopasowanie złącza do konkretnych potrzeb aplikacji u klienta w miejscu montażu urządzenia. Dzięki nim można też dobierać swobodnie podzespoły montażowe, takie jak wkładki, ramki czy obudowy.

Złącza miniaturowe stosuje się przede wszystkim w systemach elektroniki przemysłowej i urządzeniach komunikacyjnych. Złącza takie charakteryzują się bardzo dobrej jakości wykonaniem i materiałami, po to aby sprostać charakterystykom prądowo-

-napięciowym i mechanicznym, które muszą być zbliżone do ich większych odpowiedników, tak aby zapewniać możliwość przewodzenia większych prądów, odpowiednią izolację i parametry związane z wytrzymałością mechaniczną.

Wpływ pandemii na rynek 2021 Na końcu zajmijmy się jeszcze problemem, jak pandemia koronawirusa wpłynęła na rynek złączy. Pojawienie się COVID-19 znacząco wpłynęło na sektor przemysłowy i elektroniczny na całym świecie. Jednostki biznesowe

i produkcyjne w różnych krajach zostały zamknięte, ze względu na wzrost liczby przypadków COVID-19, nie wiadomo, jak pod tym względem będzie wyglądać jesień 2021. Częściowe lub całkowite zamknięcie zakłóciło globalny łańcuch dostaw, stwarzając producentom wyzwania w dotarciu do klientów.

Sytuacja ta istotnie wpłynęła na zmniejszenie dostaw. Efektem lockdownów związanych z COVID-19 była na dużą skalę przerwa w produkcji w całej Europie oraz przerwa w eksporcie chińskich części. Niemniej, w drugiej połowie roku widoczny jest, na szczęście, wzrost popytu na złącza dla motoryzacji, elektroniki użytkowej i sektora telekomunikacji, co związane jest ze wzmożoną produkcją i popytem na wyroby po zakończeniu wiosennej fali wirusa. Jest to pewnością optymistyczny akcent, który może mieć zasadniczy wpływ na światowy rynek złączy.

4"5 "C

R E K L A M A

SYMAS

®

13. Mi´dzynarodowe Targi Obróbki, Magazynowania i Transportu Materiałów Sypkich i Masowych

05-06.10.2021,EXPO Kraków

MAINTENANCE 13. Mi´dzynarodowe Targi Utrzymania Ruchu, Planowania i Optymalizacji Produkcji

www.symas.krakow.pl Miejsce targów:

jesteÊmy członkiem:

44

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Han-Modular HARTING

Transmisja danych, sygnałów oraz zasilania na miarę przyszłości :

K ! ?I &.

6 *

K ! &6

S

ystem Han-Modular jest nie tylko bardzo wszechstronny, ale także elastyczny i przyszłościowy. Teraz można szybko i wygodnie „zintegrować” nowe oraz przyszłe wymagania z istniejącym systemem modułowym.

( 6 "-2J

Zasilanie Rynek systemów magazynowania energii jest obecnie w fazie bardzo dynamicznego rozwoju. Istniejące wymagania się zmieniają, dochodzą także nowe.

Gęstość mocy stale rośnie, a jednocześnie systemy muszą być bardziej wydajne. Dzisiejsze systemy działają pod napięciem 800 V DC/200 A. Przyszłość będzie wymagała jeszcze wyższych gęstości mocy – do 300 A i 1200 V. Mając na uwadze te wymagania, HARTING opracował moduł 300 A, który jest wstecznie kompatybilny z obecnym modułem 200 A. Dzięki temu można go podłączyć do modułu 200 A (w takim przypadku dostępna będzie tylko niższa moc znamionowa), a istniejące systemy można łatwo rozbudować o aktualne rozwiązania.

Nowy moduł został zaprojektowany tak, aby możliwe było zarówno bezpośrednie podłączenie go do szyn zbiorczych, jak i zainstalowanie w systemach wsuwanych. Spełniony jest również wymóg rynkowy, aby moduł był chroniony przed dotykiem zarówno od strony gniazda, jak i pinów.

9/2021

Dane Zapotrzebowanie na większe prędkości transmisji danych napędza ciągły rozwój interfejsów danych. Dotyczy to nie tylko obszaru biurowego, ale także terenu przemysłowego, gdzie zalety interfejsów modułowych są szczególnie widoczne.

Wszystkie popularne, standardowe systemy magistralowe, w tym Profibus, Profinet, CAN, Ethernet kat. 5, kat. 6A i kat. 7A, można łatwo dostosować. Dzięki modułowi M12 pojawiła się kolejna możliwość integracji Ethernet 10 Gbit/s w złączach modułowych. Moduł pozwala na znaczne ograniczenie wymaganej przestrzeni, ponieważ dwa złącza M12 z kodowaniem D lub X mieszczą się w jednym module. Co więcej, w porównaniu z konwencjonalnymi rozwiązaniami RJ45 system M12 jest bardziej wytrzymały i zapewnia większą niezawodność operacyjną.

Sygnały Mimo postępującej cyfryzacji, modułowe złącza sygnałowe są nadal najbardziej powszechne i najczęściej stosowane. W ostatnich latach HARTING stworzył wiele rozwiązań do transmisji sygnałów, umożliwiających użytkownikom optymalne wykorzystanie przestrzeni instalacyjnej maszyn, a tym samym zwiększenie ich wydajności.

Moduł wysokiej gęstości Han Full P R O M O C J A

2 ? ! g898`h

'

HARTING

High Density i podwójny moduł Han DD są tutaj idealnymi przykładami. Moduł ekranowany Han Shielded Module Basic to nowy produkt w serii, idealny do tworzenia interfejsów modułowych dla ekranowanych linii sygnałowych. Dzięki szczególnie dużej gęstości upakowania z 27 kontaktami D-Sub i dodatkową płytką do ekranowania 360°, moduł pozwala na transmisję wrażliwych sygnałów, oszczędzając miejsce i zachowując zgodność z wymogami EMC. Umożliwia to użytkownikom w obszarach inżynierii mechanicznej i robotyki wdrażanie ekranowanych przekładni w złączu modułowym – wygodnie i tanio.

HARTING Polska Sp. z o.o.

6

``.

37:78; ,

6 ;` <38 =` ;` :!

/ >& 6 !

6& 6 !

45

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Złącza Han S

Bezpieczne połączenia wtykowe dla modułowych baterii akumulatorowych E N

& b . & ?

) . ! N

K KW

N ?K ! ! ?K & I.

/ N ! N ?K

? ?

/ b ? !

.

/ )6

2 K

* ?K

M ?I N & !

Z

! &6

D

zięki serii Han S HARTING oferuje technologie bezpiecznego połączenia dla modułowych baterii akumulatorowych. Kompaktowe i elastyczne obudowy mieszczą kontakty dla prądu o natężeniu do 200 A i napięciu 1500 V. Obudowy tej serii można elastycznie obracać o 360°, nawet w stanie przewodzenia, a mocowanie obudów gniazd i wtyczek oraz kontaktów męskich i żeńskich jest intuicyjne. HARTING zastosował kolor czerwony dla plusa, a czarny dla minusa, wraz z dodatkowym kodowaniem mechanicznym, co zapobiega pomieszaniu interfejsów.

Proste łączenie modułów akumulatorowych Zastosowanie złączy przyspiesza gromadzenie modułów magazynujących energię za pomocą ogniw litowo-jonowych. Zapotrzebowanie na takie

46

P R O M O C J A

magazynowanie energii elektrycznej rośnie na całym świecie. Przykładowo rynek niemiecki, według Federalnego Stowarzyszenia Magazynowania Energii, odnotował w ostatnich latach wysoki wzrost zapotrzebowania, szczególnie na akumulatory domowe i przemysłowe.

Coraz więcej firm przemysłowych zabezpiecza nieprzerwane dostawy zasilania za pomocą modułów akumulatorowych lub oszczędza koszty energii, stosując opóźnione zużycie energii elektrycznej. Ponieważ zapotrzebowanie rośnie, dostawcy litowo-jonowych systemów do przechowywania energii muszą łączyć rosnącą liczbę ogniw. Złącze Han S zaprojektowano specjalnie, aby zaspokoić potrzebę prostego, szybkiego i bezpiecznego łączenia ogniw z takimi systemami. Nowe złącze obsługuje montaż dużej liczby modułów akumulatorowych.

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

( 6 "-2J

Maksymalne bezpieczeństwo Han S oferuje użytkownikom połączenia wtykowe dla modułów akumulatorowych. Jednocześnie zapewnia maksymalne bezpieczeństwo, ponieważ konstrukcja spełnia wszystkie wymagania techniczne, takie jak np. UL 1973, i jest oparta na najnowszym standardzie UL 4128 dla stacjonarnych systemów magazynowania energii. Seria złączy odpowiada zatem najwyższemu poziomowi standaryzacji wymaganemu na rynku międzynarodowym.

Kontakt męski modułu akumulatora jest zaprojektowany tak, aby chronić przed dotykiem i jest wyposażony w kontur śruby z gwintem M8. Może być zainstalowany na module akumulatorowym w sposób przyjazny dla użytkownika za pomocą klucza nasadowego. Styk gniazda jest zaciśnięty na przewodzie, a następnie włożony i przykręcony do obudowy tulei bez użycia narzędzi. Dla terminalu dodat-

Han S to pierwsze specjalne złącze do akumulatorów wysokoprądowych, które spełnia odpowiednie normy UL i kolejowe dla stacjonarnych systemów magazynowania energii. Spełnia m.in. wymagania UL 4128 dla złączy w zastosowaniach elektrochemicznych systemów akumulatorowych; UL 1973 dla akumulatorów w zastosowaniach stacjonarnych, do awaryjnego zasilania pojazdów i zastosowania w kolejach lekkich oraz UL 9540 dla systemów i akcesoriów magazynowania energii. Han S jest również odporny na wstrząsy i wibracje zgodnie z odpowiednimi normami kolejowymi.

niego przeznaczony jest czerwony wariant Han S, a czarny – dla terminalu ujemnego. Obie wersje są również kodowane mechanicznie, aby zapobiec nieprawidłowemu podłączeniu.

Te właściwości są korzystne także dla obsługi serwisowej i konserwacji.

Jeśli ogniwo w module magazynowa-

nia energii wykazuje spadek wydajności, można zastosować odpowiedni system zarządzania do wyłączenia i wymiany ogniwa. W tym celu należy odwrócić w ich pozycjach interfejsy Han S sąsiednich modułów, aby zrobić miejsce na nowe ogniwa. Nie ma potrzeby przerywania pracy działających modułów magazynowania energii.

Moduł zarządzania baterią (BMS) znajduje się w każdym module lub szafie. Te jednostki również należy połączyć, aby umożliwić sterowanie. W tym przypadku HARTING w Han S dodał obudowę montowaną na grodzi ze stykiem szyny zbiorczej, również w wersjach czerwonej i czarnej.

HARTING Polska Sp. z o.o.

6

``

37:78; ,

6 ;` <38 =` ;` :!

/ >& 6 !

6& 6 !

R E K L A M A

9/2021

47

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Nowe złączki kontrolno-pomiarowe Klippon Connect TTB od Weidmüller do przekładników prądowych i napięciowych Bezpieczne okablowanie do

/ ! K ? .

! !

K

& Z !

/ /

K ! ) / !

Z /

- 0 9_7;:;:`.

K

Z

!

) / / K

! ?

?6

P

rzekładniki prądowe i napięciowe są stosowane w transmisji i dystrybucji energii elektrycznej, przede wszystkim do realizacji funkcji zabezpieczeniowych i pomiarowych.

Firma Weidmüller opracowała nowe złączki kontrolno-pomiarowe Klippon Connect serii TTB do szczególnie prostego i bezpiecznego ich okablowania, nawet w złożonych obwodach. Nowe złączki są kompaktowe i oferują wyjątkową funkcjonalność w porównaniu z innymi rozwiązaniami dostępnymi na rynku. Zapobieganie błędom operacyjnym podczas eksploatacji jest tu najważniejsze, ponieważ mogą one mieć poważne konsekwencje dla personelu i sprzętu.

W tym celu

Fot. 1. Okablowanie / / K &

/ I & ? / .

)

) / I

K !

:/ ! !

// 0

""%

48

P R O M O C J A

złączki TTB wyposażone są w unikalny mechanizm dźwigni rozłączającej „Make-Before-Break”. Pozwala to na zwiększenie dostępności systemu i wydłużenie cyklu życia całej rozdzielnicy. Jakość potwierdza uzyskany certyfikat zgodnie z IEC 60947-7-1, załącznik D.

Nowa funkcja wymuszonego zwarcia Połączenie dźwigni rozłączającej, mostka zwarciowego i cięgła dźwigni w jednym systemie pozwala uniknąć ryzyka rozwarcia obwodów wtórnych przekładników prądowych. To bezpieczne połączenie „Make-BeforeBreak” może być wykonane dla maksymalnie czterech złączek. Gwarantuje ono zwarcie obwodu przekładnika prądowego w złączce przed jego odłączeniem od reszty obwodu transformatora. Zapobiega to wzrostowi napięcia na przekładniku prądowym i chroni przed uszkodzeniem, a nawet zniszczeniem. Po zwarciu strony CT i jednoczesnym odłączeniu strony pierwotnej, można łatwo wymienić licznik/przekaźnik lub wykonać test porównawczy z zachowaniem pełnego bezpieczeństwa. Unikalny mechanizm dźwigniowy jest też szczególnie przyjazny dla użytkownika. Zapewnia maksymalną niezawodność styku i może być optymalnie obsługiwany w każdych warunkach oświetleniowych. Dźwignia rozłączająca może być obsługiwana ręcznie lub za pomocą standardowego śrubokręta. Oferuje również równoczesne przełączanie kilku łączników.

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Bezpieczny pomiar porównawczy Równie łatwe jest np. podłączenie referencyjnego urządzenia pomiarowego w celu wykonania pomiaru porównawczego. Opatentowane cięgło dźwigni CM (Comparative Measurement) umożliwia selektywne rozłączenie dwóch złączek w celu podłączenia skalibrowanego urządzenia pomiarowego. Po pomiarze zablokowana dźwignia powraca do swojego pierwotnego położenia, a styk „Make-Before-Breake” pozostaje aktywny. Jest to unikalna cecha serii TTB, która gwarantuje maksymalne bezpieczeństwo personelu i sprzętu.

Z kolei gniazda testowe umożliwiają podłączenie wtyczek 4.0 o szerokości do 10 mm. Dzięki naprzemiennemu rozmieszczeniu wszystkie standardowe pomiary można wykonywać bez rozkładania zespołu mimo zmniejszonej szerokości złączki.

( 6 , !ü

Przemyślane detale Jednoznaczne zidentyfikowanie obwodów jest niezwykle ważne dla bezpieczeństwa. Z tego powodu nowe złączki kontrolno-pomiarowe mają duże pola na oznaczniki, które są czytelne i dobrze widoczne pod każdym kątem. Status złączek kontrolno-pomiarowych serii TTB jest dobrze widoczny w każdych warunkach oświetleniowych. Wszystkie inne detale kompaktowego systemu

Fot. 2. :% ' :% Z / K b K ?K ?. !

I

b

? ! ! /

KW

) & /

/ K &

złączek również zostały zaprojektowane z myślą o maksymalnym bezpieczeństwie, łatwości obsługi i wygodzie, zgodnie z potrzebami wymagających aplikacji. Wszystkie komponenty istotne z punktu widzenia funkcjonalności i bezpieczeństwa są trwale zamontowane w złączce. Blokada zapobiega wysunięciu dźwigni rozłączającej z ustawionej pozycji. Pozwala to uniknąć nieautoryzowanego manewrowania układem. Dedykowane kanały połączeń poprzecznych przed i za punktem rozłączania, zapewniają maksymalną elastyczność podczas instalacji. Ani funkcja

zwarciowa przekładników prądowych, ani możliwości testowe nie są ograniczone. W ten sposób można zrealizować jeszcze bardziej złożone wymagania dotyczące obwodów przy użyciu tych samych standardowych akcesoriów.

Nowa seria TTB obejmuje również złączkę PE o takim samym konturze.

Można ją podłączyć do zacisku przekładnika prądowego lub napięciowego za pomocą standardowych mostków.

Upraszcza to i przyspiesza uziemienie punktów neutralnych. Aby zagwarantować maksymalne bezpieczeństwo instalacji i konserwacji, dostępna jest R E K L A M A

7ZRMH SRP\Vã\ ]DVãXJXMĉ QD V]\ENĉ UHDOL]DFMę )DVW 'HOLYHU\ 6HUYLFH V]\END GRVWDZD ]ãRŰRQ\FK OLVWHZ ]DFLVNRZ\FK OXE REXGyZ

âDWZD NRQÀ JXUDFMD Z SURJUDPLH :HLGPXOOHU &RQÀ JXUDWRU :0&

$XWRPDW\F]QD Z\FHQD L PRQWDŰ ]DSURMHNWRZDQ\FK Z :0& SURGXNWyZ 8VãXJD ]DSHZQLDMĉFD ZLęNV]ĉ Z\GDMQRŔþ SUHIDEU\NDFML V]DI HOHNWU\F]Q\FK 6]\END UHDOL]DFMD 3URGXNFMD RG V]WXNL

ZZZ ZHLGPXOOHU SO IGV _ ZZZ ZHLGPXOOHU SO ZPF

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Fot. 3.

E K

:/ ! ""%

, !A

K

/ / K &

/ I &. &

! ?

) ?

?

stej osłony, który chroni i uszczelnia cały zespół. Dostępny jest jako profil o pełnej długości lub jako indywidualna osłona.

Można ją zamocować tylko wtedy, gdy wszystkie elementy łączeniowe znajdują się w ich początkowym położeniu.

Listwa jest optymalnie zabezpieczona przed dostępem osób nieupoważnionych bez utrudniania kontroli wzrokowej. Możliwa jest konfiguracja listew zaciskowych i dobór akcesoriów.

W fazie planowania instalacji i systemów niezbędna jest inteligentna interakcja między cyfrowymi danymi artykułów i współpracującymi narzędziami inżynierskimi. Zapewnia to program Weidmüller Configurator (WMC) zawierający kompletny zestaw danych cyfrowych produktów TTB (jak i innych produktów

Weidmüller), dla łatwej konfiguracji listew zaciskowych oraz doboru poszczególnych złączek i akcesoriów. Funkcja pomocy gwarantuje właściwą konfigurację listwy, nawet jeśli użytkownik nie zna ani nazw ani numerów artykułów.

WMC wyposażony jest również w dwukierunkowe interfejsy E-CAD, dzięki czemu wykonane konfiguracje można łatwo wysłać do swojego nadrzędnego programu projektowego. Złączki Klippon Connect TTB są certyfikowane przez niezależne instytucje zgodnie z wymaganiami normy IEC 60947-7-1 – załącznik D Standard. Taka certyfikacja gwarantuje bezpieczne użytkowanie złączek TTB przez cały okres eksploatacji i jest uznawaną na całym świecie kwalifikowaną referencją.

E ?

) ) W M !

Weidmüller Sp. z. o.o.

Fot. 4.

2 K

:/ !

""% ! ?K !/ K ) I

I !

' ?K K I 1W ' ?

50

99:=; , .

6 5 3=

6 88 3`9 9_ 79. ' 88 3`9 9_ 7`

) > !

6 !

6 !

6/

AUTOMATYKA

( 6 , !ü

szeroka gama kolorów złączek, akcesoriów, gniazd testowych i dźwigni, co zapewnia dobry przegląd podczas prac konserwacyjnych. Listwy zaciskowe można łatwo zaadaptować pod swoje potrzeby. Zintegrowana stopa typu combi upraszcza elastyczny montaż na wszystkich profilach szyn montażowych G32 i TH35. Dzięki temu wymianę produktu można przeprowadzić bez ponoszenia wysokich kosztów. Ponadto złączki są dostępne opcjonalnie z przyłączami PUSH IN lub śrubowymi.

Złączki i ich akcesoria są w dużym stopniu znormalizowane, więc wszystkie funkcje mogą być używane niezależnie od wybranego systemu łączeniowego.

Dla szczególnie wrażliwych zastosowań dostępny jest także system przezroczy-

PRAWO I NORMY

MACIEJ DUDEK

/

D*, D 1

, /

Wyzwania prawne we wdrażaniu automatyki na bazie sztucznej inteligencji # ?I ?

?

g M

-

h

?

396

6 S /

&

& ? ?

K

/ ) !

/ )

! .

/

/ ) &. ?

I

)

? ?

I1 ? / 6 E 1W

I

!

K

/ ) !

Z )

/ ! & 1 ?

!

Z

? I1 ? ! & ?

? 6

9/2021

S

ztuczna inteligencja znajduje zastosowanie w przeważającej części dziedzin gospodarki, począwszy od diagnostyki medycznej, przez handel i e-commerce, szeroko rozumiany przemysł, usługi bankowe i ubezpieczeniowe, transport osób i towarów, logistykę, a skończywszy na inteligentnych miastach i pojazdach.

Sztuczna inteligencja, w tym sieci neuronowe, są coraz szerzej stosowane przez projektantów układów automatyki. Praktyczne wykorzystanie tych technologii w automatyce to głównie zastosowanie w modelowaniu i sterowaniu obiektami przemysłowymi. Wykorzystywanie sztucznej inteligencji w tej dziedzinie to m.in. „uczenie się” maszyn oraz przewidywanie błędów i awarii systemów. Może to poprawić wydajność systemów i zapobiegać przestojom produkcji, ale również zwiększyć wydajność dzięki algorytmom uczenia się w oparciu o zasoby danych.

W artykule przedstawiamy podstawowe zagadnienia natury prawnej związane z wdrożeniem i wykorzystywaniem sztucznej inteligencji, która coraz częściej jest przedmiotem zainteresowania prawników. Zainte-

resowanie ma na razie sferę czysto teoretyczną, ponieważ dotychczas nie została podjęta inicjatywa ustawodawcza mająca na celu uregulowanie problemów związanych ze sztuczną inteligencją. Organizacje międzynarodowe, jak również ustawodawcy krajowi, ograniczają się do politycznych deklaracji oraz strategii rozwoju dotyczących sztucznej inteligencji.

Podstawowym zagadnieniem rozważanym przez prawników jest możliwość autonomicznego działania sztucznej inteligencji w sferze prawnej, tj. zdolność jej występowania w stosunkach prawnych jako podmiotu prawa. Wyzwania prawne wiążące się z wdrożeniem i wykorzystaniem sztucznej inteligencji są różnego rodzaju. Szczególną uwagę należy zwrócić na kwestie odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez systemy oparte na sztucznej inteligencji oraz zasady przetwarzania danych osobowych przez takie systemy.

Odpowiedzialność za działanie sztucznej inteligencji Podstawową cechą sztucznej inteligencji jest rozwiązywanie złożonych problemów w oparciu o zgromadzone 51

PRAWO I NORMY zasoby danych, wyciąganie wniosków oraz samodzielne (autonomiczne) podejmowanie decyzji dla osiągnięcia z góry założonego przez programistę czy dysponenta celu. Niezależny

systemami wspieranymi sztuczną inteligencją, czy podmioty dysponujące systemem i zasilające go danymi, czy sztuczna inteligencja jako autonomiczny podmiot prawa?

SZTUCZNA INTELIGENCJA, W TYM SIECI NEURONOWE, SĄ CORAZ SZERZEJ STOSOWANE PRZEZ PROJEKTANTÓW UKŁADÓW AUTOMATYKI. PRAKTYCZNE WYKORZYSTANIE TYCH TECHNOLOGII W AUTOMATYCE TO GŁÓWNIE ZASTOSOWANIE W MODELOWANIU I STEROWANIU OBIEKTAMI PRZEMYSŁOWYMI. od twórcy rozwój sztucznej inteligencji w połączeniu z autonomicznością jej działania może sprawiać, że decyzje podejmowane przez takie systemy będą trudne do przewidzenia oraz uzasadnienia, zarówno przez twórcę rozwiązania (np. programistę pierwotnych algorytmów), jak również użytkownika. Pojawia się zatem pytanie o skutki „decyzji” podjętych autonomicznie przez sztuczną inteligencję oraz odpowiedzialności za nie.

Nietrudno wyobrazić sobie sytuacje, w których efektem błędnych decyzji autonomicznych systemów opartych na sztucznej inteligencji będą różnego rodzaju szkody. Wszyscy słyszymy o wypadkach spowodowanych przez autonomiczne pojazdy, ale szkody mogą wiązać się również z błędnymi diagnozami medycznymi, spadkiem wydajności systemów produkcyjnych, stratami finansowymi spowodowanymi przez systemy wspierane sztuczną inteligencją, stratami wynikającymi z błędów inwestycyjnych programów wspierających inwestorów giełdowych czy szkodami spowodowanymi przez systemy wykorzystywane do zarządzania w energetyce.

Kto w takich przypadkach powinien odpowiadać za powstałe szkody? Czy powinni to być twórcy pierwotnych algorytmów sztucznej inteligencji, producenci urządzeń sterowanych 52

Teorie w tym zakresie są różne.

Jedną z nich jest postulat nadania najbardziej rozwiniętym systemom autonomicznym specjalnego statusu prawnego – tzw. „osoby elektronicznej”. Powstałaby w ten sposób odrębna kategoria podmiotów prawa, ze zdolnością prawną i zdolnością do czynności prawnych, w ograniczonym lub pełnym zakresie – zdolna do samodzielnego funkcjonowania w obrocie prawnym, zdolna do zaciągania zobowiązań i dochodzenia roszczeń oraz odpowiedzialna za skutki własnych decyzji. Ten pomysł, na obecnym etapie rozwoju systemów autonomicznych, jest jednak krytykowany, choć już w 2017 r. humanoidalny robot o imieniu Sophie otrzymał obywatelstwo Arabii Saudyjskiej.

Jak rozwiązać problem odpowiedzialności w razie spowodowania szkody przez urządzenia sterowane sztuczną inteligencją, w przypadku spełnienia przesłanek odpowiedzialności określonych w przepisach ogólnych (tj. wystąpienia zdarzenia, z którym łączy się obowiązek naprawienia szkody, powstaniem samej szkody oraz związkiem przyczynowym między zdarzeniem a szkodą)? Jak w takich przypadkach określić podmiot odpowiedzialny za powstałą szkodę?

Jeśli przyjmiemy, że sztuczna inteligencja jest „rzeczą” w rozumieniu przepisów prawa cywilnego, wówczas

dysponent posługujący się takim narzędziem powinien ponosić odpowiedzialność za skutki jej działania.

Traktowanie sztucznej inteligencji jako narzędzia w rękach jej dysponenta umożliwia jednoznaczne i łatwe określenie podmiotu odpowiedzialnego. Jednak w przypadku wysoko rozwiniętej sztucznej inteligencji dysponent ma ograniczony wpływ na „autonomiczne” decyzje podejmowane przez takie rozwiązania. Czy zatem przyjęcie takiego modelu odpowiedzialności nie będzie krzywdzące dla dysponentów systemów wspieranych sztuczną inteligencją?

Możliwe jest również przyjęcie koncepcji odpowiedzialności za działania sztucznej inteligencji na zasadzie winy w nadzorze, czyli sytuacji, gdy dysponent odpowiedzialny za nadzorowanie działania systemów lub urządzeń opartych na sztucznej inteligencji nie dopełni obowiązków nadzoru jej działania. Takie założenie umożliwia osobie nadzorującej uchylenie się od odpowiedzialności, np. w przypadku działania osób trzecich czy siły wyższej. Ta koncepcja jest bardziej korzystna dla dysponentów sztucznej inteligencji niż w modelu, w którym właściciele traktowani są jak sprawcy szkody.

Należy także wspomnieć o odpowiedzialności na zasadzie ryzyka, przewidzianej przez przepisy ogólne prawa cywilnego. Zasada ta ma zastosowanie np. w przypadku szkód powstałych przez zawalenie się budowli, będących wynikiem prowadzenia na własny rachunek przedsiębiorstwa lub zakładu wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody czy wyrządzonych przez produkt niebezpieczny.

Najbardziej adekwatne, w odniesieniu do odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez sztuczną inteligencję, jest wykorzystanie modelu odpowiedzialności za produkt niebezpieczny. Przy zastosowaniu tego modelu odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez sztuczną inteligencję obciążałaby producenta. Roszczenie odszkodowawcze od producenta przysługiwałoby poszkodowanej osobie, która wykazałaby wady rozwiązania sztucznej inteligencji, doAUTOMATYKA

PRAWO I NORMY znaną szkodę oraz związek przyczynowy między wadą a szkodą. Również w tym modelu producent może wykazać okoliczności wyłączające jego odpowiedzialność. Przykładowo może wykazać, że wada nie istniała w momencie wprowadzenia „produktu” do obrotu lub powstała później albo udowodnić, że szkoda powstała z wyłącznej winy poszkodowanego.

Szczegółowe omówienie modeli i zasad odpowiedzialności za szkody powstałe w wyniku stosowania sztucznej inteligencji przekracza możliwości omówienia w jednym artykule. Niewątpliwe skutecznym rozwiązaniem dla uniknięcia ryzyka jest ubezpieczenie od skutków działania sztucznej inteligencji. Ubezpieczenie takie może uchronić zarówno producentów, jak i dysponentów sztucznej inteligencji.

Podnoszone są również propozycje wprowadzenia obowiązkowego ubezpieczenia stosowania sztucznej inteligencji – na wzór obowiązkowego ubezpieczenia OC właścicieli pojazdów.

MACIEJ DUDEK Specjalizuje się w zagadnieniach prawa własności intelektualnej, w szczególności o obszarze prawa autorskiego i prawa reklamy. Ma doświadczenie w zakresie prawa nowych technologii (kontrakty IT, prawo telekomunikacyjne), a także w obszarze ochrony danych osobowych.

zycznych, np. w formie analizowania i prognozowania ich osobistych preferencji i zachowań. W takiej sytuacji konieczne jest spełnienie szeregu warunków i obowiązków wynikających z przepisów ogólnego rozporządzenia o ochronie danych – RODO. W pierwszej kolejności należy poinformować osoby, których dane są przetwarzane o fakcie profilowania oraz o jego konsekwencjach. W przypadkach, gdy w wyniku profilowania dochodzi do zautomatyzowanego podejmowania decyzji względem tych osób, należy udostępnić informacje o zasadach profilowania i podejmowania decyzji, a także o znaczeniu i przewidywanych konsekwencjach takiego przetwarzania dla osoby,

NAJBARDZIEJ ADEKWATNE, W ODNIESIENIU DO ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA SZKODY WYRZĄDZONE PRZEZ SZTUCZNĄ INTELIGENCJĘ, JEST WYKORZYSTANIE MODELU ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA PRODUKT NIEBEZPIECZNY. PRZY ZASTOSOWANIU TEGO MODELU ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA SZKODY WYRZĄDZONE PRZEZ SZTUCZNĄ INTELIGENCJĘ OBCIĄŻAŁABY PRODUCENTA. Dane osobowe Rozwój sztucznej inteligencji, czyli zdolności uczenia się i samodzielnego podejmowania decyzji, możliwy jest dzięki pracy na zbiorach danych, wśród których mogą znajdować się również dane osobowe.

W wielu przypadkach może również dochodzić do przetwarzania danych polegającego na profilowaniu osób fi9/2021

której dane dotyczą. Osoby, których dane są profilowane mają prawo do wniesienia w określonych okolicznościach sprzeciwu wobec takiego przetwarzania danych, o czym powinni zostać również poinformowani. Należy mieć na uwadze powyższe okoliczności przed podjęciem decyzji o wdrożeniu systemu opartego na sztucznej inteligencji czy wykorzy-

stującego ją oraz przed wyborem podmiotu dostarczającego rozwiązanie.

Konieczne jest prawidłowe uregulowanie zasad współpracy z dostawcą systemu, w szczególności w zakresie zasad odpowiedzialności w przypadku naruszenia zasad przetwarzania danych osobowych, np. w wyniku błędnej decyzji podjętej przez system sztucznej inteligencji. Niezbędna w tej sytuacji będzie umowa powierzenia przetwarzania danych osobowych, która szczegółowo ureguluje zasady powierzenia danych wykonawcy oraz jego odpowiedzialności w tym zakresie.

Podsumowanie Zastosowanie sztucznej inteligencji oraz jej wpływ na tempo wzrostu gospodarczego nie jest kwestionowane.

Korzyści, nie tylko ekonomiczne, będą skłaniać do coraz szerszego wykorzystania sztucznej inteligencji w różnych dziedzinach życia i aktywności człowieka. Będzie to jednak wiązać się z szeregiem wyzwań natury prawnej, a jak zwykle rozwój regulacji i praktyki prawa nie nadąża za błyskawicznym rozwojem technologii. W miarę dalszego rozwoju oraz uniezależniania się systemów opartych na sztucznej inteligencji niewątpliwie konieczne będzie podjęcie kroków legislacyjnych w celu dostosowania przepisów do nowej rzeczywistości. Dotyczy to wielu aspektów – począwszy od próby określenia statusu prawnego sztucznej inteligencji oraz modelu odpowiedzialności za szkody przez nią wyrządzone, po zmiany w przepisach szczegółowych regulujących konkretne dziedziny życia – np. w zakresie odpowiedzialności za błędy medyczne lub szkody spowodowane przez autonomiczne pojazdy czy systemy zarządzające produkcją.

Maciej Dudek 53

RYNEK

Pokrętła MDX-50/51/52

do cyfrowych wskaźników położenia , ' M !

J

/ ?

I

/ I ?K &

b / N 6 2 /

K

:39.

:3`

:386

W

odróżnieniu od poprzednich modeli nowe pokrętła umożliwiają montaż bezpośrednio na tulei wskaźnika. Wyróżniają się także ergonomicznym designem oraz wieloma wariantami wykonań, co zapewnia współpracę ze wszystkimi wskaźnikami położenia serii DD. – Nasza oferta bezustannie podlega modyfikacjom. Poszczególne produkty ulepszamy tak, by jak najlepiej odpowiadały na potrzeby zgłaszane przez klientów.

Nowe pokrętła z serii MDX są kolejnym przykładem takiego podejścia.

Szeroki zakres dostępnych wariantów dodatkowo ułatwi klientom dobór odpowiedniego rozwiązania – podkreśla Filip Granowski, dyrektor zarządzający Elesa+Ganter Polska.

Pokrętła serii MDX wykonywane są ze wzmocnionego włóknami szklanymi technopolimeru na bazie poliamidu (PA) w kolorze czarnym. Dodatkowym elementem konstrukcji jest demontowalna zaślepka wykonywana z technopolimeru na bazie polipropylenu (PP) w kolorze pomarańczowym lub szarym.

W zestawie są również dwa nierdzewne wkręty montażowe.

Dostępne są trzy warianty wymiarów pokręteł serii MDX, które dopasowane są do wielkości wskaźników położenia: DD50, DD51 oraz DD52R.

Trzy wersje pokręteł W zależności od rodzaju aplikacji użytkownik ma do dyspozycji trzy wykonania pokręteł.

MDX-N MDX-N z zaślepką bez symbolu graficznego może mieć zastosowanie np. w aplikacjach, w których pokrętło MDX współpracuje z elektronicznymi wskaźnikami położenia z napędem bezpośrednim. Wskaźniki serii DD52R-E oraz DD52R-E-RF na wyświetlaczach w prawym górnym rogu mają symbole graficzne, które wskazują wymagany dla osiągnięcia pozycji docelowej kierunek obrotu wałka.

MDX-D MDX-D ma zaślepkę ze strzałką wskazującą przyrost wartości zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Świetnie sprawdzi się w przypadku, gdy w urządzeniu zastosowany został jeden z cyfrowych wskaźników położenia serii DD w wykonaniu „D” (czyli wskaźnik, w którym wartości na wyświetlaczu rosną przy obrocie w prawo).

0 ' b / N

:39

54

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

L

RYNEK

d2

90

°

I ! N

I ! N

d1 D

% / I ?K

N / I ?K

Dotyczy to m.in.: • urządzeń pomiarowych, • maszyn pakujących, • obrabiarek do drewna, • urządzeń laboratoryjnych.

O firmie

# I ?K

:39.

:3`

:38 , I ! N

MDX-S MDX-S jest wyposażony w zaślepkę ze strzałką wskazującą przyrost wartości przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. W znacznym stopniu przyspieszy proces ustawiania cyfrowych wskaźników położenia serii DD w wykonaniu „S” (czyli wskaźników, w których wartości na wyświetlaczu rosną przy obrocie w lewo).

( 6

J

Montaż Pokrętła serii MDX montowane są bezpośrednio na tulei wskaźnika. W celu prawidłowego przeprowadzenia montażu należy wykręcić wkręt dociskowy z tulei i zastąpić go dłuższym wkrętem dołączonym do pokrętła (zielona strzałka). Kolejnym krokiem jest nałożenie pokrętła na tuleję wskaźnika i dopasowanie specjalnie zaprojektowanego wycięcia w korpusie do nowego wkrętu dociskowego. Ostatnim etapem mon9/2021

tażu jest przykręcenie pokrętła do tulei wskaźnika za pomocą drugiego z wkrętów dociskowych pokrętła (czerwona strzałka).

Innowacyjny design, możliwość dostosowania grafiki i koloru zaślepki oraz odpowiednich wymiarów do tulei wskaźników położenia serii DD to podstawowe cechy pokręteł serii MDX. Ponadto dzięki zamocowaniu pokrętła bezpośrednio na tulei wskaźnika położenia oszczędza się długość wałka/śruby, na których montowany jest wskaźnik. Stosując opisane rozwiązanie, możemy zbudować układ gwarantujący niezawodność pracy oraz profesjonalny wygląd urządzenia.

Zastosowania Pokrętła MDX znajdą swoje zastosowanie wszędzie tam, gdzie istnieje potrzeba ręcznej regulacji mechanizmu.

Elesa+Ganter Polska Sp. z o.o. jest częścią grupy Elesa+Ganter i zajmuje się dystrybucją produktów rodzimej marki. Wykwalifikowana kadra i magazyn w Polsce gwarantują – oprócz najwyższej jakości produktów – doradztwo techniczne u klientów oraz profesjonalną i szybką obsługę sprzedażową (35 000 elementów Elesa+Ganter dostarczanych jest w systemie 24 h z magazynu w Polsce).

Więcej informacji o firmie i jej ofercie, katalog produktów, tabele wymiarów, darmowe pliki 2D i 3D do pobrania, a także sklep internetowy są dostępne na www.elesa-ganter.pl.

Szczegółowe informacje o nowościach i zastosowaniach produktów Elesa+Ganter można także znaleźć w Magazynie dla Konstruktorów na stronie info.elesa-ganter.pl.

ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o.

6 * 78 . * - 93:399 #

6 88 ;<; ;9 7; / ! &

6 9_ _`7 399 ' $ 88 ;<; ;9 7= :!

/> : 6 !6/

6 : 6/

55

RYNEK

Nowoczesna diagnostyka sieci trakcyjnej Laur Innowacyjności dla systemu SPiDST Łukasiewicz – PIAP , * % ?

X Z # ! !

-

!

# ! #- #

/ * ! # !

* " ? ?

*# *"6 - ?

K N

! ? / !

? ?

? ?

&

/ ! ! &.

?

1W .

! ?

N

/ ? &6 2 ! / E

D /

D

- ? 1 89896

S

ystem Pomiarów i Diagnostyki Sieci Trakcyjnej SPiDST składa się z pulpitu operatora, zestawu czujników do pomiaru wysokości zawieszenia przewodów jezdnych, czujnika przebytej drogi i opracowanego przez Łukasiewicz – PIAP nadążnego skanera laserowego monitorującego przestrzeń w obrębie przewodów jezdnych. Elementy systemu są mocowane na pociągu, a pomiar odbywa się w sposób automatyczny i bezdotykowo. Zaawansowane algorytmy analizy wyników pomiarów pozwalają na wykrywanie elementów współpracujących z przewodem jezdnym – uchwytów odległościowych, złącz przewodów jezdnych oraz podwieszeń.

Zapobieganie awarii i inteligentne serwisowanie Opracowane przez Zakład Układów Pomiarowych Łukasiewicz – PIAP rozwiązanie jest przeznaczone do zastosowania jako wyposażenie pociągów sieciowych w celu przeprowadzenia ciągłej diagnostyki parametrów geometrycznych 56

System Pomiarów i Diagnostyki Sieci Trakcyjnej Skaner laserowy

POMIAR AUTOMATYCZNY

VS. POMIAR RĘCZNY

Pomiar obsuwu poziomego

Pulpit operatora

System Pomiarów i Diagnostyki Sieci Trakcyjnej

Pomiar zużycia Pomiar wysokości zawieszenia

górnej sieci trakcyjnej. Korzyści z jego wprowadzenia to m.in. zmniejszenie liczby zamknięć torowych o około 80 %, ograniczenie błędnych pomiarów, spójność danych pomiarowych oraz inteligentne zarządzanie serwisowaniem sieci trakcyjnej.

Rozwiązanie jest nowatorskie w skali światowej ze względu na swoją dokładność, szybkość próbkowania oraz uniwersalność. Oferowana przez system funkcjonalność pozwala na stworzenie cyfrowego bliźniaka infrastruktury krytycznej w celu predykcji awarii oraz inteligentnego zarządzania serwisowaniem sieci trakcyjnej.

Nagrodzona innowacyjność System Pomiarów i Diagnostyki Sieci Trakcyjnej został nagrodzony przez Kapitułę Konkursu im. Stanisława Staszica na najlepsze produkty innowacyjne. W jubileuszowej – 10. – edycji konkursu Laur Innowacyjności kapituła pod przewodnictwem wicepreP R O M O C J A

zesa FSNT-NOT dr. hab. inż. Tadeusza Pawłowskiego przyznała systemowi SPiDST Złoty Laur w kategorii Automatyka 2020.

Celem konkursu Laur Innowacyjności jest promocja innowacyjnych produktów, technologii i usług, a także innych nowatorskich rozwiązań, praktycznie ze wszystkich dziedzin gospodarki, nauki oraz dziedzin użytecznych społecznie, służących m.in. rozwojowi gospodarczemu i konkurencyjności polskiej gospodarki.

System SPiDST otrzymał też srebrny medal na tegorocznych Międzynarodowych Targach Wynalazków i Innowacji INTARG.

!" # $ # % &#& & &$ &# !$ "' ! !

6 S !

898.

98:7= ,

6 88 =; 79 `79. ' $ 88 =; 79 8<` :!

6 / >/ /6 6 \6/

6/ /6/

AUTOMATYKA

RYNEK

Radar jest lepszym

ultradźwiękiem J / ' I ?

/ ! / !

K I

&.

/ K

&

/ ! &

! & / ? 6

( 6 X Z #- #.

J

P

rzed kilku laty, wraz z wprowadzeniem sond VEGAPULS na bazie 80 GHz, rozpoczęła się nowa epoka w radarowej technologii pomiarowej.

Większe skupienie wiązki nadawanego sygnału powoduje jego wzmocnienie i eliminuje fałszywe echa sygnału – pomiary stają się o wiele prostsze i niezawodne. Umożliwia to realizację wielu zadań pomiarowych, które dotąd były uważane za niewykonalne.

Obecnie firma VEGA rozszerzyła paletę czujników o nową, kompaktową serię. Sondy radarowe nadają się do zastosowania w ekonomicznych aplikacjach, np. w gospodarce wodno-ściekowej czy w automatyzacji procesów. W tym celu VEGA opracowała nowy, specjalny mikrochip radarowy, który wyróżnia się bardzo małymi wymiarami oraz małym zuży9/2021

ciem energii. W ten sposób powstała nadzwyczajnie kompaktowa sonda radarowa.

Solidna i odporna na warunki atmosferyczne Nowa seria sond VEGAPULS jest przeznaczona do pomiarów cieczy i materiałów sypkich. Produkowana jest zarówno w wersji kompaktowej z małym przyłączem procesowym PVDF (na zdjęciu po lewej), jak i ze stałym podłączeniem kablowym (IP68). Nową serię sond uzupełniają sterowniki VEGAMET (na zdjęciu po prawej), do wizualizacji wszystkich wartości pomiarowych.

Sonda radarowa dostarcza wiarygodnych wartości pomiarowych niezależnie od warunków zewnętrznych, takich jak wahania temperatury czy zanieczyszczenia głowicy radaru. Do wyboru są takie standardy komunikacji, jak 4–20 mA, HART, SDI-12 albo Modbus.

Serię sond VEGAPULS uzupełniają opcjonalne sterowniki VEGAMET. Są wyposażone w duży graficzny wyświetlacz statusu do wizualizacji wszystkich wartości pomiarowych.

Ta seria również została opracowana pod kątem szczególnych wymagań gospodarki wodno-ściekowej. Sterowniki P R O M O C J A

umożliwiają łatwą realizację sterowania pracą pomp, pomiaru przepływu w kanałach otwartych oraz zabezpieczenia przed przepełnieniem według przepisów WHG. Odporna obudowa polowa skutecznie chroni je przed działaniem warunków atmosferycznych.

Łatwe uruchomienie dzięki obsłudze bezprzewodowej Zarówno sondy, jak i sterowniki można wygodnie programować smartfonem lub tabletem z wykorzystaniem komunikacji Bluetooth. Ułatwia to wprowadzanie parametrów, wyświetlanie danych i przeprowadzanie diagnozy, szczególnie w trudnych warunkach albo obszarach zagrożonych wybuchem Ex. Nowa seria sond VEGAPULS, dzięki swojej solidności, łatwej obsłudze, a także atrakcyjnej cenie, stanowi dobrą alternatywę dla wciąż często stosowanej techniki ultradźwiękowej.

Więcej informacji można znaleźć na stronie www.vega.com/vegapuls.

VEGA Polska sp. z o.o.

6 S `<.

3<: `8 ,

6 ;` ;7; ; 99 6\ 6 !

57

RYNEK

I ! /

& ) !

M !

K * , 5 -D-2 -

N I ?K

! ? /

:/ 6

Energia i dane

w jednym, nowym przewodzie hybrydowym igus dla silników SEW . !/

) Z

.

! .

/ ) W

? ? 6 E

I . ) I W ! ? .

I ?

/ /I I

/ & I & ) K6 2 N

& N M ! .

' I

.

& ) / . /

* ,

K !

5 -D-2 -6

4N ! K / W

! / / ! / ?

:/ &6 2 .

/ & $

I 79 f ! ?

:/

/ K

! ?I

&6

58

P

rzewody hybrydowe dla technologii napędowej charakteryzują się prowadzeniem energii i transmisji danych w jednym przewodzie.

W rezultacie liczba wymaganych przewodów zostaje zredukowana o połowę. W przypadku nowych silników SEW ze złączem MOVILINK DDI producent napędów stawia na element koncentryczny do przesyłu danych zawierających informacje o silniku.

Z myślą o zapewnieniu bezpiecznego zasilania kompaktowych silników energią i danymi podczas ruchu, firma igus opracowała nowy przewód hybrydowy. – Wyzwaniem dla przewodów z elementami koncentrycznymi jest to, że szybko stają się podatne na uszkodzenia przy wysokiej dynamice. Dlatego postawiliśmy sobie za zadanie opracowanie wytrzymałego i elastycznego przewodu, który działa niezawodnie również podczas ruchu – mówi Karol P R O M O C J A

Kozłowski, menedżer ds. przewodów chainflex w firmie igus. W tym celu igus wykorzystał swoje ponad 20-letnie doświadczenie w dziedzinie przewodów koncentrycznych dla wysoce dynamicznych zastosowań.

Wszechstronne zastosowania przemysłowe W nowym przewodzie hybrydowym CF280.UL.H207.D cztery żyły energetyczne zostały połączone z jedną koncentryczną i dwiema parami sterowniczymi. Dzięki połączeniu dwóch przewodów w jeden użytkownicy mogą zaoszczędzić 40 % przestrzeni w e-prowadniku. Jednocześnie zmniejsza się masa, która musi być napędzana przez system, co skutkuje mniejszym zużyciem energii. Nowy przewód z płaszczem zewnętrznym PUR może być stosowany w aplikacjach o współczynniku AUTOMATYKA

RYNEK

Gwarancja

gięcia do 15×d i dlatego jest odpowiedni do zastosowania w wielu gałęziach przemysłu, od obrabiarek i transportu materiałów po przemysł samochodowy.

28 przewodów dla technologii hybrydowej Dzięki 28 różnym rodzajom przewodów do silników Siemens, Beckhoff, SEW-Eurodrive i Bosch Rexroth igus posiada w magazynie największe portfolio przewodów hybrydowych dla e-prowadników. Rozszerzenie serii CF280 jest odpowiedzią na aktualny trend tworzenia technologii hybrydowej. Specjalista w dziedzinie przewodów oferuje również serię CF280 z płaszczem zewnętrznym PVC jako CF220. Umożliwia ona redukcję dodatkowych kosztów w segmencie przewodów hybrydowych.

Przewody chainflex można zakupić w postaci konfekcjonowanej lub na metry. Podobnie jak w przypadku wszystkich innych przewodów, igus udziela również do 36 miesięcy gwarancji na nowy przewód hybrydowy SEW. Więcej nowości będzie można poznać na stoisku igus w hali 5, podczas tegorocznych targów Mach-Tool w Poznaniu (31.08–03.09.2021).

( 6

do 36 miesięcy gwarancji

IGUS Sp. z o.o.

6

`8`0.

98:8<7 ,

6 88 <` < <9. :!

' > 6/

6 6/ .

6 6/

R E K L A M A

Rodzaj silnika nie ma znaczenia:

Przewód igus readycable i tak go napędzi! ®

®

Gotowe do podłączenia konfekcjonowane przewody readycable są przeznaczone do silników obrabiarek i zgodne ze standardami 24 producentów. Dzięki 7 różnym jakościom przewodów igus , zawsze znajdziesz najbardziej ekonomiczny przewód do napędów, który gwarantuje działanie. Internetowy kalkulator żywotności umożliwia dobranie oczekiwanej żywotności przewodu dla danej obrabiarki. ®

CHAINFLEX

®

®

plastics for longer life

®

9/2021

igus Sp. z o.o. Tel. 22 316 36 30 info@igus.pl 59 ®

RYNEK

Rynek pracy a automatyzacja w dobie koronawirusa Organizacja pracy w warun & / ! / /

/ I) !

6 */ N. N

?

I !

IN !

temat zmian na rynku pracy

)

KN

! tyzacji.

Urszula Chojnacka

60

Z

danych agencji Work Service wynika, że w ciągu roku odsetek firm, które są zainteresowane wprowadzeniem automatyzacji wzrósł o blisko 20 %. Obecnie wdraża ją lub planuje wdrożyć ponad 37 %, podczas gdy w ubiegłym roku wynik był dwukrotnie niższy. Tymczasem nadal wielu pracujących Polaków – aż 28 % – obawia się, że automatyzacja będzie niosła ze sobą niekorzystne dla nich konsekwencje.

Według szacunków OECD w wyniku automatyzacji w najbliższych 15–20 latach może zniknąć 14 % istniejących miejsc pracy, a ponad 30 % mogą dotknąć radykalne zmiany. Jeśli chodzi o prognozy dla Polski, przewiduje się, że w tym czasie zostanie zautomatyzowanych blisko 20 % miejsc pracy, a wyraźne zmiany może czekać ponad

30 %. Dla porównania w Niemczech wysokie prawdopodobieństwo automatyzacji dotyczy 18,4 % miejsc pracy, a na Słowacji 33,6 %.

Nowe priorytety Z ostatniego badania Barometr Rynku Pracy agencji Work Service wynika, że ponad 17 % firm w sytuacji problemów rekrutacyjnych rozważa wprowadzenie automatyzacji wybranych procesów. Wśród badanych branż dominuje przemysł produkcyjny – 32 % firm deklaruje, że podejmuje takie działania.

W ciągu ostatniego roku istotnie zmieniły się priorytety przedsiębiorstw, jeśli chodzi o oczekiwania względem efektów podejmowanych działań automatyzacyjnych. Obecnie inwestujący w automatyzację robią to przede wszystkim z myślą o ograniczeniu braAUTOMATYKA

RYNEK ków kadrowych (30,3 %), podejmowaniu lepszych decyzji biznesowych (28,4 %), zmniejszeniu kosztów (25,7 %) oraz podwyższeniu jakości, wydajności i konkurencyjności (21,3%). Istotnym czynnikiem jest zwiększenie bezpieczeństwa i komfortu pracy (17,2 %).

Na początku ubiegłego roku firmy na pierwszym miejscu stawiały poprawę jakości, wydajności i konkurencyjności, poprawę bezpieczeństwa i komfortu pracy oraz redukcję kosztów.

Zmienił się również stosunek przedsiębiorstw z sektora przemysłu do automatyzacji. W 2020 r. deklarację, że jest ona obecnie wdrażana i ma ogromny wpływ na potencjał firmy składał co piąty ankietowany przez Work Service. W tym roku jest to już blisko 40 % (chociaż nadal kilkanaście procent firm twierdzi, że nie są zainteresowane automatyzacją).

Barometr Polskiego Rynku Pracy przygotowany przez Personnel Service pokazał ponad trzykrotny wzrost w skali roku liczby firm wdrażających automatyzację i/lub robotyzację. Jednocześnie 44 % ankietowanych na pytanie o to, czy ich firma jest gotowa na automatyzację odpowiedziało „tak” lub „raczej tak”.

Możliwość pracy zdalnej przed wybuchem pandemii w branży produkcyjnej

Fot. pixabay

Dość optymistyczne wnioski przyniosła analiza zmian w zatrudnieniu wywołanych COVID-19, przeprowadzona przez spółkę SAP. Badanie „Przedsiębiorstwa w dobie pandemii” wykazało, że w 2/3 firm pandemia nie wywołała żadnych zmian w tym obszarze, a w 15 % liczba pracowników nawet wzrosła. Niestety, te pozytywne wnioski płyną z ogólnego ujęcia sytuacji dla trzech badanych branż – usługowej, handlowo-dystrybucyjnej i produkcyjnej. Obraz zatrudnienia w tej ostatniej nie jest już tak różowy.

Ten sektor wypadł najgorzej – niemal co trzecie przedsiębiorstwo dokonało cięć kadrowych.

Niejako w kontrze do informacji o cięciach dokonywanych w branży produkcyjnej są obecne plany firm z tego sektora. Według SAP aż 38 % z nich deklaruje chęć zwiększenia liczebności kadry w kolejnych miesiącach.

9/2021

nie, wszyscy pracowali stacjonarnie

34 %

tak, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach

27 %

tak, ale tylko wybrane działy

14 %

tak

* #

Możliwość pracy zdalnej przed wybuchem pandemii według poziomu automatyzacji i cyfryzacji przedsiębiorstw 100 % 10 %

80 %

17 %

14 % 6 %

30 %

tak 60 %

25 %

40 %

19 %

tak, ale tylko wybrane działy tak, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach

40 % 30 %

nie, wszyscy pracowali stacjonarnie

48 %

Wzrosty i redukcje zatrudnienia

25 %

20 %

40 % 21 %

0 %

niski

przeciętny

wysoki

* #

Plany przedsiębiorstw dotyczące zmian w zatrudnienia według poziomu automatyzacji i cyfryzacji 100 % 15 % 30 %

28 %

80 %

zamierzamy zatrudnić nowych pracowników 60 %

44 %

nie przewidujemy zmian 41 %

44 %

przewidujemy zwolnienia

40 % 13 % 11 % 20 %

trudno powiedzieć 13 %

28 % 18 %

15 %

przeciętny

wysoki

0 %

niski

* #

61

RYNEK Czy w automatyzacji lub/i robotyzacji widzi Pan/Pani dla siebie szansę czy zagrożenie? szansę

30 %

zagrożenie

19 %

trudno powiedzieć

51 % 0 %

20 %

40 %

60 %

80 %

Czy obawia się Pan/Pani, że wprowadzenie w firmie automatyzacji może odebrać Panu/Pani pracę? tak

20 %

nie

64 %

trudno powiedzieć

16 % 0 %

20 %

40 %

60 %

80 %

Czy zna Pan/Pani kogoś, kto w ciągu ostatniego roku w wyniku automatyzacji wdrożonej w firmie stracił pracę? tak

18 %

nie

72 %

trudno powiedzieć

10 % 0 %

20 %

40 %

60 %

80 %

#

* \

62

AUTOMATYKA

RYNEK Sposoby radzenia sobie z niedoborem pracowników w branży produkcyjnej Oferowanie wyższego wynagrodzenia

47,5 %

Zatrudnienie pracowników z Ukrainy

40,7 %

Współpraca z agencjami pracy

38,8 %

Wprowadzenie automatyzacji wybranych procesów

32,2 %

Proponowanie obecnym pracownikom dodatkowych godzin pracy

29,7 %

Zatrudnienie obcokrajowców (innych niż z Ukrainy)

19,9 %

Employer branding

16 %

Rekrutowanie w większym stopniu pracowników w wieku emerytalnym

11,6 %

Ograniczanie realizacji liczby zamówień / zleceń / kontraktów

9,7 %

Współpraca z innymi pracodawcami (job sharing)

6,7 %

Inne

14,6 % 0 %

20 %

40 %

60 %

, * \

Z badania SAP można wysnuć wniosek potwierdzający tezę, że automatyzacja nie jest wrogiem pracowników.

Im wyższy był stopień wdrożenia nowoczesnych rozwiązań technologicznych, tym niższy odsetek zwolnionych osób. Co więcej, 28 % przedsiębiorstw charakteryzujących się wysokim poziomem automatyzacji i cyfryzacji planuje zwiększenie zatrudnienia. W przypadku firm o najmniejszym zaawansowaniu w tym zakresie ten odsetek sięga jedynie 15 %.

Fot. pixabay

Praca zdalna Pandemicznym trendem stało się masowe przechodzenie firm na pracę zdalną. W przypadku branży produkcyjnej możliwość wykonywania pracy tą drogą, zwłaszcza w wyjątkowych sytuacjach, istniała przed pandemią według danych SAP w około 3/4 przedsiębiorstw. Dotyczy to przede wszystkim firm o dużym stopniu automatyzacji i cyfryzacji – w ich przypadku możliwość pracy zdalnej stanowiła raczej regułę niż wyjątek.

Przedsiębiorstwa z branży produkcyjnej należały również do tych, które najlepiej oceniały wpływ tej formy pracy na produktywność (około 43 % pozytywnych ocen). Miało to również 9/2021

powiązanie z wielkością zatrudnienia – im większa liczba zatrudnionych, tym wyżej oceniano produktywność.

Z punktu widzenia pracy zdalnej w rzeczywistości postpandemicznej najlepsze perspektywy wśród trzech badanych branż widoczne są dla sektora produkcyjnego – możliwość jej wykonywania w przyszłości deklaruje 82 % firm. Podobnie jak w przypadku wyników badania dla pracy zdalnej

przed pandemią, także tu istnieje ścisła korelacja między tymi deklaracjami a stopniem zautomatyzowania i scyfryzowania firmy. Im bardziej zaawansowane cyfrowo przedsiębiorstwo, tym większe prawdopodobieństwo, że jego pracownicy będą nadal wykonywali pracę w sposób zdalny.

Urszula Chojnacka 4"5 "C

Czy obawia się Pani/Pan automatyzacji swojego miejsca pracy (dane dla branży produkcyjnej)?

60 %

40 %

41,6 %

20 %

21,3 % 16,1 % 8,8 %

12,2 %

0 %

tak

raczej tak

raczej nie

nie

nie wiem

, * \

63

RYNEK

Automatyzacja i robotyzacja w logistyce Z fazy eksploracji do dojrzałości Automatyzacja i robotyzacja ! !

I

6 % N !

?

) ? ?

N .

/ N )

I

) !

/ K

?K ! / ) ! ! )

) ? ) / N

M 6

*

N ?

N .

N

K ?)

N ?

przychody z robotyki wprowa ?

! ! ?K

/ W 3` !

6

Urszula Chojnacka

64

C

zas pandemii pokazał, że automatyzacja i robotyzacja w logistyce są niezbędne. Z jednej strony gwałtowny rozwój e-commerce i problemy kadrowe, a z drugiej szybki rozwój automatyki, robotyki, jak również sztucznej inteligencji nasilił zmiany. Operatorzy logistyczni, którzy wcześniej się na to nie zdecydowali, w ostatnim roku zawiązali przyjaźń z szeroko rozumianą automatyzacją magazynów. Ci, którzy mieli ją w gronie przyjaciół już wcześniej, pracowali nad zacieśnieniem relacji.

Od robotów przemysłowych do egzoszkieletów Szybki rozwój handlu elektronicznego wymusza konieczność poprawy wydajności procesów logistycznych, zwłaszcza w obszarze kompletowania

oraz wysyłki dużej liczby zamówień.

Wdrożenia automatyzacyjno-robotyczne są niekwestionowanym sprzymierzeńcem tych działań.

Paleta rozwiązań, które mogą nie tylko usprawnić pracę magazynu, ale wręcz przenieść ją na nowy poziom, jest dziś wyjątkowo bogata. Poza robotami przemysłowymi albo robotami przegubowymi do obsługi ciężkich ładunków paletowych, świat logistyki coraz częściej korzysta z wózków AGV, AMR I sterowanych laserowo pojazdów LGV. Podobnie jak system transportu podwieszanego sprawdzają się one zwłaszcza w transporcie ładunków w magazynie. W logistyce znajdują dziś zastosowanie także roboty antropomorficzne, wcześniej wykorzystywane głównie jako wsparcie pracy linii produkcyjnych, a nawet egzoszkielety, AUTOMATYKA

RYNEK Innowacyjne koncepcje i rozwiązania, które w największym stopniu przyczynią się do rozwoju logistyki w najbliższych latach automatyzacja i robotyzacja w magazynie

75 %

big data analytics

35 %

autonomiczne wózki AGV

34 %

autonomiczne pojazdy w dystrybucji

28 %

sztuczna inteligencja

28 %

sharing economy drony inne

13 % 8% 4%

/ J /

X Z - D

które mogą pełnić rolę powłoki zakładanej przez operatora, wspomagającej pracę mięśni i tym samym poprawiającej komfort jego pracy.

( 6 / $ ) . / &

Integracja mieszana Globalna firma doradcza ABI Research prognozuje, że przychody ze sprzedaży robotów do zastosowań w magazynach logistycznych do 2030 r. przekroczą 51 mld dolarów. W ocenie Adhisha Luitela, analityka branżowego w zakresie zarządzania łańcuchem dostaw i logistyki ABI Research, sercem robotyki magazynowej są roboty mobilne, które odpowiadają za większość wysyłek i przychodów. Zrobotyzowane systemy wykorzystywane w logistyce składają się najczęściej z autonomicznych pojazdów AGV i autonomicznych robotów mobilnych AMR. Są wykorzystywane przede wszystkim do przemieszczania towarów w magazynie i integrowane z różnymi procesami automatycznymi, a także prowadzonymi ręcznie.

Firma wzięła pod lupę m.in. procesy realizacji zamówień i magazynowania u takich amerykańskich gigantów, jak Penske, A. Duie Pyle, Amazon i JD.com.

Celem było przeprowadzenie oceny skuteczności wdrażania rozwiązań. Analiza pokazała, że firmy czerpią korzyści z wdrożenia różnych rozwiązań z zakresu automatyzacji i robotyzacji w zakresie poprawienia kluczowych wskaźników wydajności. Należy do nich m.in. wzrost dokładności inwentaryzacji, poprawa obsługi klientów i oszczędność czasu prowadzenia różnych procesów. – Można oczekiwać, że inteligentne rozwiąza9/2021

i komfort pracowników, zużycie energii oraz wskaźniki błędów – podkreśla Adhish Luitel.

nia automatyzacji wpłyną na procesy w całym łańcuchu dostaw. W przyszłości operatorzy będą szli jeszcze dalej, inwestując w takie rozwiązania, jak Robotic Process Automation (RPA) i mobilne magazyny – stwierdza Adhish Luitel.

Roboty autonomiczne, mobilne i współpracujące, a także sztuczna inteligencja i rozszerzona rzeczywistość są dziś nieocenionym wsparciem produktywności w obszarze roboczym magazynu. Nie można jednak zapominać o kwestiach „pozamaszynowych”.

– Operatorzy logistyczni powinni dążyć do łączenia wielu rozwiązań w procesie realizacji zamówień, aby osiągnąć pożądane rezultaty. Trzeba również spojrzeć poza produktywność – ocenić, w jaki sposób technologie wpływają na zadowolenie, bezpieczeństwo

Potencjał w intralogistyce Jednym z obszarów, które w najbliższych latach będą zapewne robotyzowane w jeszcze większym zakresie niż dotychczas jest intralogistyka. Firma Mobile Industrial Robots pokusiła się o ocenę podejścia amerykańskich firm do automatyzacji procesów intralogistycznych na bazie wprowadzania autonomicznych robotów mobilnych AMR. MiR przeprowadził badania wśród amerykańskich firm motoryzacyjnych, elektronicznych, FMCG i logistycznych.

Na integrację AMR z transportem wewnętrznym w najbliższej przyszłości najbardziej optymistycznie patrzą firmy motoryzacyjne – 88 % planuje wdrożenie autonomicznych robotów mobilnych w ciągu dwóch lat. 25 % respondentów reprezentujących przemysł elektroniczny bierze pod uwagę wprowadzenie ich do wewnętrznej logistyki w ciągu roku, 35 % daje sobie na to 1–2 lata, a 30 % – 3–5 lat. W sektorze FMCG 58 % podmiotów chce zrealizować taką inwestycję w najbliższych dwóch latach, 21 % w ciągu 3–5 lat, a 7 % w perspektywie ponad pięciu lat. Jednocześnie 14 % nie zamierza wprowadzać AMR. W przypadku firm logistycznych 58 % respondentów wskazuje okres dwóch lat, a 42 % – 3–5 lat.

65

RYNEK Złoty interes dla OEM i integratorów Przyśpieszenie automatyzacji i robotyzacji procesów magazynowych przekłada się także na dynamiczny wzrost rynku kontraktów serwisowych. Globalna wartość 4,3 mld dolarów osiągnięta w 2020 r. ma się podwoić w ciągu pięciu lat – takie wnioski płyną z badania firmy Interact Analysis. Coraz większa złożoność sprzętu i rosnąca presja na unikanie przestojów maszyn to lukratywny interes dla producentów OEM i integratorów, zapewniający im wyższy zysk niż sprzedaż sprzętu.

Przychody z kontraktów serwisowych maszyn automatyki generują obecnie przede wszystkim dwa kontynenty amerykańskie i EMEA (Europa, Bliski Wschód i Afryka) – na nie przypada 80 %. Jednak wraz ze wzrostem oczekiwań pracowników i wzrostem płac w regionie Azji i Pacyfiku rośnie prawdopodobieństwo, że to ten region będzie wkrótce nadawać tempo w zakresie wdrożeń instalacji automatyki magazynowej. Interact Analysis przewiduje, że do 2024 r. rozwój rynku usług związanych z automatyzacją i robotyzacją magazynów w regionie Azji i Pacyfiku będzie szybszy niż w obu Amerykach czy EMEA.

Polskie perspektywy Z tegorocznego raportu „Logistyka w Polsce”, przygotowanego przez ManpowerGroup we współpracy z Siecią Badawczą Łukasiewicz – Instytutem Logistyki i Magazynowania, wynika, że polski rynek nie odstaje od światowych trendów. 75 % respondentów zapytanych o innowacyjne koncepcje i rozwiązania, które ich zdaniem w największym stopniu przyczynią się do rozwoju logistyki w najbliższych latach wskazało automatyzację i robotyzację. 63 % badanych deklaruje jednocześnie, że chce inwestować w takie rozwiązania.

W sferze zainteresowań znalazły się również rozwiązania z obszaru big data analytics (35 % uznaje je za motor napędowy rozwoju, a 24 % planuje w nie inwestować) oraz autonomiczne wózki AGV (odpowiednio 34 % i 24 %).

Te dane wskazują na dużą świadomość wartości, jakie mogą nieść 66

Plany inwestycji firm w rozwiązania technologiczne i organizacyjne w najbliższych latach automatyzacja i robotyzacja w magazynie

63 %

autonomiczne wózki AGV

24 %

big data analytics

24 %

inne

15 %

sztuczna inteligencja

15 %

autonomiczne pojazdy w dystrybucji

11 %

sharing economy drony

6% 1%

/ J /

X Z - D

Procesy, które firmy chcą automatyzować w perspektywie najbliższego roku magazynowe

56 %

transportowe

17 %

produkcyjne

16 %

sprzedażowe

11 %

/ J /

X Z - D

ze sobą nowe technologie i jednocześnie wpływu działań logistycznych na sukces przedsiębiorstwa.

Polska branża logistyczna ma też wysokie notowania – 22 % menedżerów firm ocenia ją bardzo dobrze, a 78 % co najmniej dobrze. Jednocześnie tylko 14 % organizuje procesy logistyczne samodzielnie, a 86 % współpracuje z firmami logistycznymi.

Polskie przedsiębiorstwa prowadzą na bieżąco monitoring efektywności działań logistycznych przez raportowanie wskaźników logistycznych, dzięki czemu mogą ulepszać procesy i poprawiać obsługę klientów. – Menedżerowie i właściciele firm zamierzają cały czas to polepszać, m.in. dzięki inwestycjom w rozwiązania technologiczne, takie jak automatyzacja i robotyzacja w magazynie, autonomiczne wózki AGV i big data.

Mniej niż połowa badanych prowadzi sprzedaż przez Internet. To oznacza, że jest jeszcze duży potencjał rozwojowy, ale też sporo wyzwań, bo logistyka e-commerce jest bardziej skomplikowana niż handlu tradycyjnego – wymaga nie tylko innej infrastruktury, ale także pracowników – zaznacza Arkadiusz Kawa, dyrektor

Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytutu Logistyki i Magazynowania.

Automatyzacyjna inwazja Nowoczesne rozwiązania z zakresu automatyzacji i robotyzacji pełnią dziś logistyczną służbę w automatyzowaniu procesów magazynowych, transporcie ładunków, załadunku i rozładunku regałów czy kompletacji zamówień.

Z czasem zapewne zakres ich zadań będzie się powiększał.

Lepsza wydajność i większa szybkość realizacji procesów logistycznych, potencjał optymalizacji powierzchni magazynowej i redukcja wydatków kadrowych – to katalog korzyści przemawiających za wprowadzaniem automatyzacji i robotyzacji w logistyce i intralogistyce. Perspektywa, w której magazyny staną się same sobie sterem, żeglarzem i okrętem wydaje się dziś dość odległa, ale jednocześnie całkiem realna.

Zachęcamy do sięgnięcia po listopadowe wydanie miesięcznika „Automatyka”, w którym szerzej omówimy produkty i rozwiązania dla intralogistyki.

Urszula Chojnacka 4"5 "C

AUTOMATYKA

LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ PRZEMYSŁOWYCH - LBUP Laboratorium Badań Urządzeń Przemysłowych LBUP realizuje usługi: 1. Badania kompatybilności elektromagnetycznej EMC D Z raportem z badań D Badania konstruktorskie i doradztwo techniczne

2. Badania środowiskowe a) w komorach klimatycznych D w zakresie temperatur od -50°C do +85°C i wilgotności 20÷95% RH b) wibracje i udary D (obiekty badań do 300 kg, badania w 3 osiach).

3. Badania bezpieczeństwa elektrycznego w zakresie norm PN-EN 61010-1; PN-EN 60950-1; PN-EN 60335-1 oraz PN-EN 60204-1

4. BADANIA TYPU 5. WZORCOWANIE przyrządów do pomiaru ciśnienia D (zakres od -0,1 MPa do 60MPa).

Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Laboratorium Pomiaru Temperatury i Wilgotności LPTW Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa mgr inż. Krzysztof Trzcinka tel. 22 87 40 347 I e-mail: piap-lptw@piap.lukasiewicz.gov.pl www.piap.pl

BIBLIOTEKA

HYDRAULIKA I PNEUMATYKA ZBIÓR ZADAŃ Z ROZWIĄZANIAMI ! 8 5 Q(

( 8 % X

! %

( ) *,*/0 5678 9;) *Y, 8 0 > ) J 7

Przedstawiony w książce zbiór zadań porusza zagadnienia i problemy dotyczące takich obszarów tematycznych, jak np.: przecieki i przepływy cieczy w układach hydraulicznych, siłowniki i układy z siłownikami, pompy i silniki hydrauliczne, a także zadania projektowe z zakresu hydrauliki. Poza tym Czytelnik znajdzie zadania z zakresu właściwości gazów, zaworów pneumatycznych, układów pneumatycznych i cyklogramów, a także zadań projektowych z zakresu pneumatyki. W książce można znaleźć poprawne odpowiedzi, a także wskazówki do sposobu rozwiązywania zadań. Publikacja kierowana jest do studentów studiów technicznych na kierunkach: mechanika, mechatronika, automatyka i robotyka i pokrewnych, ale również dla inżynierów i specjalistów projektujących i używających układów pneumatycznych i hydrauliki siłowej.

STYKOWE ELEKTRYCZNE UKŁADY STEROWANIA 8 @

( ) B @

( ) *,*/0 5678 9;) /=* 8 (0 > ) J 7

Sterowanie to proces celowego oddziaływania sygnałów wejściowych na wyjścia według odpowiednich algorytmów – reguł sterowania. Autor przybliża, jak zachodzi to w układach stykowo-przekaźnikowych, a także jak zbudować własny układ i dokonać analizy jego działania. Książka zawiera wiedzę z zakresu projektowania, montażu i uruchamiania układów przekaźnikowych, a także zasady ich działania, i analizę, co stanie się na przykład po podłączeniu zasilania czy uruchomieniu poszczególnych elementów układu. W opanowaniu tych zagadnień pomoże w przejrzysty i innowacyjny – oparty na schematach graficznych – sposób przekazywania wiedzy w książce. Stanowi ona zbiór przykładowych stykowych układów sterowania elektrycznego do samodzielnego łączenia. Do każdego zadania dołączono opisy efektów działania układu. Niektóre przykłady zostały również opatrzone propozycjami tabel pomiarowych.

PROGRAMOWANIE INTERNETU RZECZY WPROWADZENIE DO BUDOWANIA ZINTEGROWANYCH ROZWIĄZAŃ IOT MIĘDZY URZĄDZENIAMI A CHMURĄ Andy King Wydawca: Promise

( ) *,*/0 5678 9;) <== 8 0 > ) 8 ? @

Książka uczy, jak programować Internet Rzeczy. Autor dzieli złożone problemy programistyczne na instrukcje krok po kroku i pokazuje, jak zaprojektować i zbudować własny kompleksowy system IoT typu full-stack – od urządzenia po chmurę. Ta praktyczna książka prowadzi przez proces doboru narzędzi, konfigurowania środowiska programistycznego oraz projektowania i implementacji rozwiązania. Uczy, jak działa typowy ekosystem IoT oraz jak radzić sobie z problemami z integracją, jakie pojawiają się w trakcie implementowania rozwiązań IoT. Wartościowe tematy to projektowanie kompleksowego rozwiązania dla przykładowego problemu; konfigurowanie środowiska do budowania i testowania rozwiązań IoT; porządkowanie projektu oprogramowania przez utworzenie abstrakcji w językach Python i Java; używanie MQTT, CoAP i innych protokołów do łączenia się z urządzeniami i usługami IoT oraz szereg innych.

5/ Z

N6

68

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL ..................................................................................................... 47

AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL .......................................................................................................................... 15

PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ ....................................................................................................................................... 11

ELESA+GANTER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 737 70 47, WWW.ELESA-GANTER.PL ................................................................................................ 17, 54–55

FESTO SP. Z O.O. TEL. 22 711 42 71, WWW.FESTO.PL ........................................................................................................................................... 37

HARTING POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 352 81 71, WWW.HARTING.COM .....................................................................................I OKŁ., 39, 45, 46–47

IGUS SP. Z O.O. TEL. 22 863 57 70, WWW.IGUS.PL ................................................................................................................................. 58–59

MIĘDZYNARODOWE TARGI POZNAŃSKIE SP. Z O.O. TEL. 61 869 20 00, WWW.GRUPAMTP.PL .............................................................................................................................. 19

SEW-EURODRIVE POLSKA SP. Z O.O. TEL. 42 676 53 00, WWW.SEW-EURODRIVE.PL ..................................................................................................... 34-35

SIEĆ BADAWCZA ŁUKASIEWICZ – PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL ................................................................................. 5, 36, 56, 67, III OKŁ., IV OKŁ.

TARGI W KRAKOWIE SP. Z O.O. TEL. 12 644 59 32, WWW.TARGI.KRAKOW.PL .................................................................................................................... 44

VEGA POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71747 76 00, WWW.VEGA.COM ...................................................................................................................... II OKŁ., 57

WEIDMÜLLER SP. Z O.O. TEL. 22 510 09 40, WWW.WEIDMUELLER.COM .................................................................................................... 48–50

9/2021

69

LUDZIE

STANOWISKO: N #

Z #

/ ?

!

- #

FIRMA: # 5 2- 052" 0"

W

ychowany w Kielcach, po maturze zdecydował się na studia we Wrocławiu. Tam też osiadł na stałe. Ponieważ wszelkie nowinki techniczne były i są jego pasją, zdecydował się na studia techniczne.

Absolwent Politechniki Wrocławskiej, Wydział Elektryczny, kierunek „Automatyka Napędu Przemysłowego”.

Po studiach podjął pracę w firmie ABB, gdzie jak wiadomo poprzeczka jest zawieszona dość wysoko. Najpierw był Projektantem Systemów Automatyki DSC dedykowanych dla energetyki, a następnie został Kierownikiem Sprzedaży tychże systemów. Jak sam wspomina – była to „niezła szkoła życia”.

Od 2014 r. pracuje jako Product Manager ds. Automatyki w firmie Phoenix Contact. Praca w Dziale Marketingu i Sprzedaży daje mu wiele satysfakcji i jest dumny z możliwości wdrażania na rynek polski nowych technologii, takich jak PLCnext Technology – nowatorskiej platformy automatyzacji, a w zasadzie całego ekosystemu automatyki przemysłowej zawierającego

70

sterowniki PLC, systemy I/O, oprogramowanie umożliwiające stosowania zarówno narzędzi programistycznych opartych o IEC 61131 i/lub języków wysokiego poziomu. Poleca również PLCnext Store – miejsce, gdzie można kupić lub sprzedać gotowe aplikacje dedykowane do PLCnext Technology.

Innym, równie ważnym obszarem jego działania jest szeroko rozumiany Ethernet przemysłowy – od cyberbezpieczeństwa w sieciach przemysłowych, po niezawodne systemy do komunikacji w cyfrowych fabrykach lub obiektach przemysłowych.

Współpracuje z największymi producentami z branży automotive, tj. VW, MAN znanymi producentami maszyn, integratorami systemów oraz projektantami systemów automatyki przemysłowej. Skutkuje to licznymi wdrożeniami nowoczesnych rozwiązań, takich jak skomunikowanie sterowania z monitorowaniem stringów przez RS-485 w dużej farmie fotowoltaicznej (33,5 MW) czy komunikacją wózków AGV w dużej fabryce samochodów.

Dzięki wieloletniemu doświadczeniu wie, jak ważne jest dopasowanie do różnych potrzeb i indywidualizowanie rozwiązań. Kiedyś przekonał klienta do zastosowania switchy zarządzalnych (zamiast prostych, niezarządzalnych), dzięki czemu komunikacja odbywa się płynnie i nie ma obawy o „zatkanie” w sytuacji, kiedy trzeba przesyłać duże pakiety danych.

Kamil Wachowicz jest wielkim orędownikiem „Przemysłu 4.0” – czyli koncepcji, jak usprawnić działanie fabryki i połączyć ją z Internetem Rzeczy.

Rozwiązania chmurowe, zdalne serwisowanie, przetwarzanie brzegowe – to tylko kilka z rozwiązań, które może zaproponować swoim klientom.

Na każdym etapie swojej pracy może liczyć na wsparcie kolegów z zespołu automatyki – od doboru rozwiązań, projektu, wdrożenia przez wsparcie techniczne i szkolenia. Pewnie dlatego podkreśla, że „Praca zespołowa i możliwość kontaktu z ciekawymi ludźmi daje dużo satysfakcji”.

Od kilku lat, organizuje pod auspicjami Phoenix Contact Technology Days – ogólnopolskie konferencje dla specjalistów z branży automatyki i elektrotechniki przemysłowej.

To świetna okazja do wymiany doświadczeń, poznania trendów oraz nawiązania kontaktów biznesowych.

Skupia się na pokazaniu rozwiązań, które zostały nie tylko zaprojektowane przy współpracy Phoenix Contact z klientami, ale też zostały z powodzeniem wdrożone jako nowy standard.

Uczestnicy Technology Days wysoko cenią sobie warsztaty, gdzie poznane rozwiązania mogą samodzielnie sprawdzić w praktyce. Dlatego w tym kierunku zamierza rozwijać te spotkania w przyszłości.

Prywatnie dumny mąż i ojciec trójki dzieci – studentki psychologii oraz dwóch licealistów. Wielki pasjonat narciarstwa, które uprawia zimą oraz żeglarstwa i roweru latem. W wolnym czasie łowi ryby z synem, chodzi do teatru, kina czy na kolację z żoną.

AUTOMATYKA

Fot. Phoenix Contact

Kamil Wachowicz

TACHOGRAFY KOLEJOWE D Pomiar i rejestracja: prędkości, przebytej drogi, pozycji geograficznej oraz sygnałów dwustanowych i analogowych z różnych urządzeń pojazdu.

D Zdalny odczyt parametrów pracy pojazdu.

D Łatwość dostosowania systemu do wymagań użytkownika oraz możliwość późniejszej modernizacji bez konieczności wymiany na nowy.

D Panele operatorskie LCD (od 7“ do 15“) umożliwiają czytelną prezentację parametrów.

D Pomiar i rejestracja prędkości z dokładnością 0,1 km/h.

D Przetworniki prędkości o stopniu ochrony IP68, zakresie temperatury pracy od –40 °C do 70 °C, odporne na wstrząsy i udary.

D Rejestracja danych: w dedykowanych kartach pamięci, umożliwiających nieprzerwany zapis informacji co najmniej 100 dni.

D Dodatkowe moduły diagnostyczne pozwalające na szybką ocenę i diagnostykę stanu czujników pojazdu i sygnałów tachografu.

Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 8740 140, 22 8740 231, 667 703 250 e-mail: tachograf@piap.lukasiewicz.gov.pl www.piap.pl