ئازادی باوه‌ڕو ئاین له‌ڕوانگه‌ی مافه‌كانی مرۆڤه‌وه‌

‫ئازادی باوهڕ و ئاین‬ ‫له روانگهی مافهكانی مرۆڤهوه‬

‫كردنی‪:‬عهبدوڵاڵخالید ‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫ئاماده‬

‫ّبٗی کتێت‪ :‬ئبزادی ثبٗٓڕٗ ئبیِ ىٔڕٗاّگٔی ٍبفٔمبّی ٍرۆڤٔٗٓ‬ ‫ئبٍبدٓمردُ‪ :‬عٔثذٗڵاڵ خبىیذ‬ ‫سبڵی چبپ‪2021 :‬‬ ‫چبپخبّٔ‪:‬‬

‫ىٔ ثاڵٗمراٗٓمبّی رێنخراٗی ئبضتی ٗ ئبزادی‬

‫ٍبفی ىٔچبپذأّٗٓی پبرێسراٗٓ ثۆ ئبٍبدٓمبر‬

‫‪1‬‬

‫‪Page | 1‬‬

‫‪Page | 2‬‬

‫پێڕست‬ ‫ژ‬

‫ثبثٔت‬

‫الپٔڕٓ‬

‫‪-1‬‬

‫ىٔ ثری پێطٔمی‬

‫‪3‬‬

‫‪-2‬‬

‫ٍبفی ئبزادی ثبٗٓڕٗ ئبیِ ىٔ چ٘ارچێ٘ٓی گٔردٗ​ّٗی ٍبفٔمبّی ٍرۆڤذا‬

‫‪4‬‬

‫‪-3‬‬

‫ثڕیبری ‪ 52/122‬تبیجٔت ثٔ ّٕٔێطتْی ٍٕٔ٘ٗ جۆرٓمبّی دٍٓبرگیری ئبیْی‬

‫‪10‬‬

‫‪-4‬‬

‫ٍبفی ئبزادی ئبیِ ٗثبٗٓڕ ىٔ پەیَبّْبٍەی ّێ٘دەٗڵەتیی ٍبفە ٍەدەّی ٗ سیبسییەمبُ‬

‫‪16‬‬

‫‪ -5‬رٗ​ّٗنردّٔٗٓی گطتی ژٍبرٓ ‪ 22‬ی تبیجٔت ثٔ ٍبددٓی ‪18‬ی تبیجٔت ثٔ (ئبزادی‬

‫‪19‬‬

‫ثیرٗ ٗیژداُ ٗ ئبیِ)‬ ‫‪-6‬‬

‫ئبزادی ثبٗٓڕ ٗ ئبیِ ىٔ دٓقی جیبجیبی ّٔت٘ٓیٔمگرت٘ٗٓمبّذا‬

‫‪26‬‬

‫‪7‬‬

‫ئبزادی ثبٗٓڕ ٗ ئبیِ ىٔ ثٔڵگّٔبٍٔ عێراقی ٗ م٘ردستبّییٔمبّذا‬

‫‪20‬‬

‫‪2‬‬

‫له بری پێشهكی‬ ‫ٕیچ تێنۆضبّێل ّٕٔذٓی تێنۆضبُ ىٔ پێْبٗی ئبزادی ثبٗٓڕٗ ئبیِ درێ٘ ق٘رش ّٔث٘ٗٓ ىٔ‬ ‫ٍێژٗ​ٗی ٍرۆڤبیٔتیذا ! ٕٔر ىٔسٔرٓتبی پٔیذاثّ٘ٗی ئبیْٔٗٓ تبٗٓم٘ ئێستب ئٔٗ تێنۆضبّٔ درێژٓی‬ ‫ٕٔیٔ‪ٕٔ.‬زراُ مٔش ثّ٘ٗٔ ق٘رثبّی ئٔٗ رێڕٓٗٓی تێنۆضبُ‪.‬تب دٗاجبر ئێستب ىٔ ئبستی دّٗیب ٗ‬ ‫تێ٘خۆیی ٗاڵتبّذا چّٔذیِ دٓقی جۆراٗجۆر ثۆ پبراستْی ئبزادی ثبٗٓڕٗ ئبیِ ثّ٘ٗی ٕٔیٔ‪ٕٔ،‬ر‬ ‫ٗٓك چۆُ چّٔذیِ ثٔرثٔستیطی ٕٔرٍبٗٓ‪،‬ثٔتبیجٔتی ىٔ ٗاڵتبّی دٗامٔٗت٘ٗدا‪.‬‬ ‫ئٔٗٓی ثٔردٓستٔ ئبٍبدٓمردُ ٗ ٗٓرگێڕاّی چّٔذیِ دٓقی ٍبفی ٍرۆڤ ٗ یبسبی ّبٗخۆیی‬ ‫عێراق ٗ ٕٔرێَی م٘ردستبّٔ ٗٓك سٔرٓتبیٔك ثۆ خ٘ێتذّٔٗٓی ئبزادی ثبٗٓڕٗ ئبیِ مٔ‬ ‫دٓمرێت چبالم٘اّبّی ث٘ارٓمٔ ٗ ٍبفٔمبّی ٍرۆڤ ثٔگطتی مبری ىٔسٔر ثنُٔ ٗ پٔرٓی پێجذُٓ‪.‬‬

‫ئبٍبدٓمبر‬

‫‪3‬‬

‫‪Page | 3‬‬

‫ثٔضی یٔمًٔ‪:‬‬ ‫ٍبفی ئبزادی ثبٗٓڕٗ ئبیِ ىٔ چ٘ارچێ٘ٓی گٔردٗ​ّٗی ٍبفٔمبّی ٍرۆڤذا*‬ ‫‪Page | 4‬‬

‫یٔمًٔ‪ :‬جبڕّبٍٔی ّٕٔێطتْی ٍٕٔ٘ٗ جۆرٓمبّی دٍٓبرگیری ٗ جیبمبری ىٔسٔر ثٍْٔبی ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ‬

‫مۆٍٔڵٔی گطتی‪،‬‬ ‫ثٔ پطت ثٔستِ ثٔ یٔمێل ىٔ ثٍْٔب ثْچیْٔییٔمبّی رێننٔٗتْبٍٔی ّٔتٔٗٓیٔمگرت٘ٗٓمبُ مٔ‬ ‫ثٍْٔبی ضنۆ ٗ یٔمسبّییٔٗ رٓچٔڵٔمٔ ىٔ ٍٕٔ٘ٗ ٍرۆڤٔمبّذا ٗ ثٔٗ پێیٔی ٍٕٔ٘ٗ ٗاڵتبّی ئّٔذاً‬ ‫ثٔڵێْیبُ داٗٓ مٔ رێ٘ض٘ێْی ٕبٗثٔش ٗ سٔرثٔخۆ ثگرّٔثٔر ثٕٔبٗمبری ّٔتٔٗٓیٔمگرت٘ٗٓمبُ ثۆ‬ ‫پتٔٗمردُ ٕٗبّذاّی رێسگرتْی جیٖبّی مبرا ىٔ ٍبفٔمبّی ٍرۆڤ ٗ ئبزادییٔ ثْچیْٔییٔمبُ ثۆ‬ ‫ٍٕٔ٘ٗاُ ‪،‬ثێ جیبمبری ثٕٔۆی رٓچٔڵٔك ٗ رٓگٔز یبُ زٍبُ ٗ ئبیِ‪،‬‬ ‫ثٔىٔثٔرچبٗگرتْی جبڕّبٍٔی گٔردٗ​ّٗی ٍبفٔمبّی ٍرۆڤ ٗ ٕٔردٗ​ٗ پٔیَبّْبٍٔی ّێ٘دٓٗڵٔتی‬ ‫تبیجٔت ثٔ ٍبفٔمبّی ٍرۆڤ مٔ ثبّگٔضٔی ثٍْٔبمبّی جیبمبریْٔمردُ ٗ یٔمسبّی ىٔثٔردًٓ‬ ‫یبسب ٗ ٍبفی ئبزادی ثیرمردّٔٗٓ ٗ ٗیژداُ ٗئبیِ ٗ ثبٗٓڕ دٓمبت‪،‬‬ ‫ثٔ ىٔثٔرچبٗگرتْی ئٔٗٓی مٔ گ٘ێْٔداُ ٗ پێطێينردّی ٍبفٔمبّی ٍرۆڤ ٗ ئبزادییٔ‬ ‫ثْچیْٔییٔمبُ ثٔ تبیجٔتی ٍبفی ئبزادی ثیرمردّٔٗٓٗ ٗیژداُ یبُ ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ ٕٔرچۆّێل‬ ‫ثێت‪،‬مٔ ثٔضێ٘ٓی راستٔٗخۆٗ ّبڕاستٔٗخۆ ضٔڕ ٗ ئبزارێنی زۆری گٔیبّذٗ​ٗٓ ثٔ‬ ‫ٍرۆڤ‪.‬ثٔتبیجٔتی مبتێل دٓمرێِ ثٔ ئبٍراز ثۆ دٓستێ٘ٓرداّی ثیبّی ىٔ مبرٗثبری ٗاڵتبّی دینٔ ٗ‬ ‫دٓثْٔ ٕۆی ٗرٗژاّذّی رٓك ٗمیْٔ ىٔ ّێ٘اُ گٔالّذا‪،‬‬

‫‪4‬‬

‫ثٔ ىٔثٔر چبٗگرتْی ئٔٗٓی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ ثۆ ٍٕٔ٘ٗ ئٔٗأّی ثڕٗای پێذێِْ‪،‬یٔمێنٔ ىٔ ت٘خَٔ‬ ‫ثْچیْٔییٔمبّی ىٔ رٗاّیْی ثۆ ژیبُ‪،‬ثۆیٔ پێ٘یستٔ رێس ىٔ ئبزادی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ ٗ ثٔضێ٘ٓیٔمی‬ ‫تٔٗاٗ ثگیرێت ٗ گٔرّٓتی ثنرێت‪،‬‬ ‫‪Page | 5‬‬

‫ثٔىٔثٔرچبٗگرتْی ئٔٗٓی مٔ پتٔٗمردّی ىێنتێگٔیطتِ ٗ ىێج٘ردٓیی ٗ رێسگرتِ ىٔ مبرٗثبری‬ ‫پٔی٘ٓست ثٔ ئبزادی ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ مبرێنی گٕٔٗٔرییٔ‪،‬گٔرّٓتینردّی رێگّٔٔداُ ثۆ ثٔمبرٕێْبّی‬ ‫ئبیِ ٗثبٗٓڕ ثٍٔٔثٔستی ٕبٗدژ ثٔ رێننٔٗتْبٍٔی ّٔتٔٗٓیٔمگرت٘ٗٓمبُ ٗ ثٔڵگّٔبٍٔمبّی دینٔی‬ ‫پٔیّ٘ٓذار ٗ‪،‬ثٍْٔبمبّی ئًٔ جبڕّبٍٔیٔ‪،‬‬ ‫ىٔثڕٗاٍبُ ثٔٗٓی مٔ ئبزادی ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ پێ٘یستٔ رۆڵ ثجیِْ ىٔ ٗٓدیٖێْبّی ئبٍبّجی ئبضتٔٗایی‬ ‫جیٖبّی ٗ دادپٔرٗٓری مۆٍٔاڵیٔتی ٗ دۆستبیٔتی ّێ٘اُ گٔالُ‪،‬رۆه ثجیِْ ىٔ ئبیذۆىۆژیب یبُ‬ ‫مرداری داگیرمبری ٗ جیبمبری رٓگٔزی‪،‬‬ ‫دٓثێت ئٔٗٓش ثگ٘ترێت مٔ ثٔ خۆضحبڵیطٔٗٓ چّٔذیِ رێننٔٗتْبٍٔ پٔسْذمراٗٓ‪ّٕٔ،‬ذێنیطیبُ‬ ‫دٓست ثٔ جێجٔجێنردّیبُ مراٗٓ ىٔژێر چبٗدێری ّٔتٔٗٓیٔمگرت٘ٗٓمبُ ٗ ئبژاّسٔ تبیجٔتٔمبُ ثۆ‬ ‫ّٕٔێطتْی چّٔذیِ جۆری جیبمبری‪،‬‬ ‫ّیگٔراّیطیِ ىٔ سیَبمبّی دٍٓبرگیری ٗ ٕٔثّ٘ٗی جیبمبری ىٔ ث٘اری ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ‪،‬مٔ ٕێطتب‬ ‫دٓثیْرێت ىٔ ّٕٔذێل ّبٗچٔی جیٖبُ‪،‬‬ ‫ىٔس٘ٗرثَّ٘ٗبُ ثۆ گرتْٔثٔری ٍٕٔ٘ٗ رێ٘ض٘ێْێنی پێ٘یست ثۆ ّٕٔێطتْی خێرای ئٔٗ‬ ‫دٍٓبرگیریبّٔ ثٔ ٍٕٔ٘ٗ ضێ٘ٓٗ سیَبمبّی ٗ‪،‬ثۆ رێگٔگرتِ ٗ ثٔرّٓگبرثّ٘ٗٔٗٓی جیبمبری ىٔسٔر‬ ‫ثٍْٔبی ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ‪،‬‬ ‫ئًٔ جبڕّبٍٔیٔ جبڕ دٓدرێت ىٔثبرٓی ّٕٔێطتْی ٍٕٔ٘ٗ جۆرٓمبّی دٍٓبرگیری ٗ جیبمبری‬ ‫ىٔسٔر ثٍْٔبی ئبیِ ٗثبٗٓڕ‪:‬‬ ‫‪5‬‬

‫ٍبددٓی یٔمًٔ‪:‬‬ ‫‪ٍ ٍٕٗ٘ٔ-1‬رۆڤێل ٍبفی ئبزادی ثیرمردّٔٗٓٗ ٗیژداُ ٗ ئبیْی ٕٔیٔ‪.‬ئٔٗ ٍبفٔش ثریتیٔ ىٔ‬ ‫ئبزادی ثڕٗإێْبُ ثٔئبیِ یبُ ٕٔر ثبٗٓڕێنی دینٔ‪،‬ئبزادی ئبضنرامردّی ئبیْٔمٔی ىٔ رێگٔی‬ ‫پٔرستِ ٗ ئّٔجبٍذاّی سرٗت ٗ رێنبر ٗ فیرمردّٔٗٓ چ ثٔتّٖٔب یبُ ثٔ مۆٍٔڵ‪،‬ثٔئبضنرا یبُ‬ ‫ثّٖٔێْی‪.‬‬ ‫‪ّ-2‬بثێت فطبر ىٕٔیچ مٔسێل ثنرێت مٔ ىٔ ئبزادی ثبٗٓڕٕێْبّی ثٔ ئبیْێل مٔ خۆی‬ ‫ٕٔڵیجژاردٗ​ٗٓ مًٔ ثنبتٔٗٓ‪.‬‬ ‫‪ّ-3‬بثێت ئبزادی ٍرۆڤ ىٔ ئبضنرامردّی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ مۆت ثنرێت ٍٔگٔر ىٔٗ سْ٘ٗرٓی‬ ‫مٔ ثٔیبسب دٓسٔپێْذرێت ىٔسْ٘ٗرێنذا مٔ پێ٘یستٔ ثۆ پبراستْی ئبسبیطی گطتی یبُ سیستٍٔی‬ ‫گطتی ٗ تّٔذرٗستی گطتی یبخ٘د ئبمبری گطتی ٗ ٍبفی ئٔٗاّی دینٔ ٗ ئبزادییٔ ثْچیْٔییٔمبُ‪.‬‬ ‫ٍبددٓی دٗ​ًٗٓ‪:‬‬ ‫‪ّ-1‬بمرێت ٕیچ مٔسێل رٗ​ٗثٔڕٗ​ٗی جیبمبری ثنرێتٔٗٓ ىٔالیُٔ دٓٗڵٔت یبُ دأٍزراٗٓ یبُ‬ ‫مۆٍٔڵٔ مٔسێل یبُ مٔسێل ىٔسٔر ثٍْٔبی ئبیِ یبُ ٕٔر جۆرٓ ثبٗٓڕێنی دینٔ‪.‬‬ ‫‪-2‬ىًٔ جبڕّبٍٔیٔدا ٍٔثٔست ىٔ دٓستٔٗاژٓی "دٍٓبرگیری ٗ جیبمبری ىٔسٔر ثٍْٔبی ئبیِ ٗ‬ ‫ثبٗٓڕ"جیبٗزای ٗ ٗٓالّبُ ٗ سْ٘ٗردارمردُ ٗ ثٔثبضترداّبُ ىٔسٔر ثٍْٔبی ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ ثێت ٗ‬ ‫ئبٍبّج ىێی پٔمخستِ یبُ مٍٔنردّٔٗٓی ىٔداّْبُ ثٍٔبفٔمبّی ٍرۆڤ ٗ ئبزادییٔ ثْچیْٔییٔمبُ‬ ‫ٗ ثٔدٓستٖێْبُ ٗ ئّٔجبٍذاّی ثێت ىٔسٔر ثْچیْٔی یٔمسبّی‪.‬‬ ‫ٍبددٓی سێیًٔ‪:‬‬

‫‪6‬‬

‫‪Page | 6‬‬

‫جیبمبرینردُ ىّٔێ٘اُ ٍرۆڤٔمبُ ىٔسٔر ثْچیْٔی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ س٘ٗمبیٔتینردّٔ ثٔ ضنۆی‬ ‫ٍرۆڤبیٔتی ٗ ّنۆڵینردّٔ ىٔ رێننٔٗتْبٍٔی ّٔتٔٗٓیٔمگرت٘ٗٓمبُ‪،‬پێ٘یستٔ سٔرمۆّٔ ثنرێت‬ ‫ثٔٗٓی پێطێينردّی ٍبفٔمبّی ٍرۆڤ ٗ ئبزادییٔ ثْچیْٔییٔمبّٔ مٔ ىٔ جبڕّبٍٔی ٍبفٔمبّی‬ ‫ٍرۆڤ ٕبت٘ٗٓ ٗ ىٔ ٕٔردٗ​ٗ پٔیَبّْبٍٔ ّێ٘دٓٗڵٔتییٔمٔی تبیجٔت ثٔ ٍبفی ٍرۆڤ‬ ‫ثٔدٗ​ٗرٗدرێژی ثبش مراٗٓ‪،‬ثٔٗٓی مٔ ثٔرثٔستٔ ىٔثٔردًٓ درٗ​ٗستجّ٘ٗی پٔیّ٘ٓذی دۆستبّٔٗ‬ ‫ئبضتیبّٔ ىٔ ّێ٘اُ گٔالّذا‪.‬‬ ‫ٍبددٓی چ٘ارًٓ‪:‬‬ ‫‪ٗ ٍٕٗ٘ٔ-1‬اڵتبُ رێ٘ض٘ێْی مبرا دٓگرّٔثٔر ثۆ ثْجڕمردّی ٕٔر جیبمبرییٔك ىٔسٔر ثٍْٔبی‬ ‫ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ ‪،‬ىٔداّپێذاّبُ ثٔ ٍبفٔمبّی ٍرۆڤ ٗ ئبزادییٔ ثْچیْٔییٔمبُ ىٍٕٔٔ٘ٗ ث٘ارٓمبّی‬ ‫ژیبّی ضبرستبّی ٗ ئبث٘ٗری ٗ سیبسی ٗ مۆٍٔاڵیٔتی ٗ رۆضْجیری‪،‬ىٔ ثٔدٓستٖێْبُ ٗپیبدٓمردّی‬ ‫ئٔٗ ٍبف ٗ ئبزادییبّٔ‪.‬‬ ‫‪-2‬سٔرجًٔ ٗاڵتبُ ٍٕٔ٘ٗ ٕٔٗڵێل دٓدُٓ ثۆ پٔسْذمردّی یبسب یبُ رٓتنردّٔٗٓی یبسب ثٔ‬ ‫پێی پێ٘یستیبُ ثۆ رێگری ىٕٔٔر جیبمبرییٔمی ىٔٗ جۆرٓ ٗ‪،‬ثۆ گرتْٔثٔری رێ٘ض٘ێْی گّ٘جبٗ ثۆ‬ ‫ثٔرّٓگبرثّ٘ٗٔٗٓی دٍٓبرگیری ىٔسٔر ثٍْٔبی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕی دینٔی تبیجٔت ثًٔ ث٘ارٓ‪.‬‬ ‫ٍبددٓی پێْجًٔ‪:‬‬ ‫‪-1‬داثل ٗ ثبٗمی ٍْذااڵُ یبُ ٗٓسێـنبرٓ ضٔرعییٔمبّیبُ ثٔ پێی ثبرٗدۆخی مٔسٔمبُ‪ٍ،‬بفی‬ ‫رێنخستْی ژیبّیبُ ىٔ ّێ٘ خێساُ ٕٔیٔ ثٔپێی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕیبُ ىٔىٔثٔرچبٗگرتْی پٔرٗٓردٓی‬ ‫ئبمبری مٔ ثڕٗایبُ ٗایٔ دٓثێت ٍْذاڵٔمٔی ىٔسٔر پٔرٗٓردٓ ثنرێت‪.‬‬ ‫‪ٍْ ٍٕٗ٘ٔ-2‬ذاڵێل ٍبفی ٕٔیٔ فێری مبرٗثبری ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ ثجێت ثٔپێی خ٘استی دایل ٗ‬ ‫ثبٗمی یبُ راسپێردراٗی ضٔرعییٔمبّی ثٔپێی دۆخی مٔسٔمبُ‪ّ،‬بڤبر ّٔمرێت ثٔ فێرمردّی‬ ‫‪7‬‬

‫‪Page | 7‬‬

‫ئبیِ‬

‫یبُ‬

‫ثبٗٓڕێل‬

‫پێچٔٗأّی‬

‫خ٘استی‬

‫دایل‬

‫ٗثبٗمی‬

‫یبُ‬

‫راسپێردراٗٓ‬

‫ضٔرعییٔمبّی‪،‬ثٔضێ٘ٓیٔك ثٔرژّٓٗٓذی ٍْذاڵٔمٔ ثٔیٔمًٔ ىٔثٔرچبٗثگیرێت‪.‬‬ ‫‪-3‬پێ٘یستٔ ٍْذاڵ ىٍٕٔٔ٘ٗ جۆرٓ جیبمبرییٔك ىٔسٔر ثٍْٔبی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ‬ ‫ثپبرێسرێت‪،‬پێ٘یستیطٔ پٔرٗٓردٓثنرێت ثٔ رۆحی ىێنتێگٔیطتِ ٗ ىێج٘ردٓیی ‪،‬دٗچستبیٔتی ّێ٘اُ‬ ‫گٔالُ‪،‬ئبضتی ٗ ثرایٔتی جیٖبّی‪،‬رێسگرتِ ىٔ ئبزادی ئٔٗاّی دینٔ ىٔ ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ ٗ‪ٕ٘،‬ضیبری‬ ‫تٔٗاٗ ىٔٗٓی پێ٘یستٔ ت٘اّب ٗ ثٕٔرٓمبّی ثخبتٔ خسٍٔت ثرایبّی ٍرۆڤی‪.‬‬ ‫‪-4‬مبتێل ٍْذاڵ ىٔژێرچبٗدێری ثبٗاّی یبُ راسپێردراٗٓ ضٔرعییٔمبّی ّٔثێت‪،‬پێ٘یستٔ خ٘استٔ‬ ‫ئبضنرامبّی‪،‬یبُ ٕٔر ثٔڵگٔیٔمی دینٔ ىٔسٔر خ٘استٔمبّی ئٔٗٓی پٔی٘ٓستٔ ثٔ ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ‬ ‫ىٔثٔرچبٗثگیرێت ثٔضێ٘ٓیٔك خ٘استی ٍْذاڵمٔ ىٔپێص ٍٕٔ٘ٗ ضتێنٔٗٓ ثێت‪.‬‬ ‫‪-5‬پێ٘یستٔ مردٓمبّی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ مٔ ٍْذاڵی ىٔسٔر پٔرٗٓردٓ دٓمرێت زیبُ ثٔ‬ ‫تّٔذرٗستی جٔستٔیی یبُ عٔقڵی‪،‬یبُ گٔضٔی تٔٗاٗی ّٔگٔیّٔێت ثٔىٔثٔرچبٗگرتْی ثڕگٔی‬ ‫سێیًٔ ىٔ ٍبددٓی یٔمٍٔی ئًٔ جبڕّبٍٔیٔ‪.‬‬ ‫ٍبددٓی ضٔضًٔ‪:‬‬ ‫ثٔپێی ٍبددٓی یٔمٍٔی ئًٔ جبڕّبٍٔیٔ ٗ ثٔپطت ثٔستِ ثٔ ثڕگٔی سێیٍٔی ٍٕٔبُ‬ ‫ٍبددٓ‪ٍ،‬بفی ثیر ٗ ٗیژداُ یبُ ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ ثریتییٔ ىًٔ ٍبفبّٔ‪:‬‬ ‫أ‪-‬ئبزادی پیبدٓمردّی پٔرستِ ٗ گرێذاّی مۆثّ٘ٗٔٗٓی پٔی٘ٓست ثٔ ئبیِ یبُ ثیرٗثبٗٓڕ ٗ‬ ‫درٗستنردُ ٗ ٍٕٔ٘ارمردّی ض٘ێْٔمبّی ئًٔ ٍٔثٔستٔ‪،‬‬ ‫ة‪-‬ئبزادی دأٍزراّذُ ٗ ٍٕٔ٘ارمردّی دأٍزراٗٓی خێرخ٘ازی ٗ ٍرۆیی ضیبٗ‪،‬‬

‫‪8‬‬

‫‪Page | 8‬‬

‫ج‪ٍ-‬بفی درٗستنردُ ٗ خبّٗٓذارێتی ٗ ثٔمبرٕێْبّی ثڕی پێ٘یست ىٔ مٔرٓستٔی پێ٘یست‬ ‫پٔی٘ٓست ثٔ سرٗت یبُ خ٘ٗڕٓٗضتی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕێل‪،‬‬ ‫د‪-‬ئبزادی ّ٘سیِ ٗ چبپنردُ ٗ داثٔضنردّی ثاڵٗمراٗٓی پٔی٘ٓست ثٔٗ ث٘ارأّ‪،‬‬ ‫ٓ‪-‬ئبزادی فێرمردّی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ ىٔ ض٘ێْی ضیبٗ ثٔٗ ٍٔثٔستبّٔ‪،‬‬ ‫ٓ‪-‬ئبزادی ثٔدٓستٖێْبُ ٗ ٗٓرگرتْی ثٔضذاری خۆثٔخطبّٔی دارایی ٗ ّبداریی ىٔ تبك ٗ‬ ‫دأٍزراٗٓمبُ‪،‬‬ ‫ز‪-‬ئبزادی درٗستنردُ یبُ دأٍزراّذُ یبُ ٕٔڵجژاردُ یبخ٘د جێْطیْی سٔرمردٓی ضیبٗ مٔ‬ ‫پێ٘یستِ ثۆ ثٔجێٖێْبّی پێذاٗیستی ٗ پێ٘ٓرٓمبّی ٕٔر ئبیِ ٗ ثبٗٓڕێل‪،‬‬ ‫ح‪-‬ئبزادی ىٔثٔرچبٗگرتْی رۆژاّی پط٘ٗ ٗ ئبّٕٔگ ٗ جٔژّٔمبُ ٗ ئّٔجبٍذاّی سرٗتٔمبُ‬ ‫ثٔپێی رێنبرٓمبّی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕی مٔسٔمٔ‪،‬‬ ‫گ‪-‬ئبزادی درٗستنردُ ٗ ثٔردٓٗاٍیذاُ ثٔپٔیّ٘ٓذینردُ ثٔ تبك ٗ گرٗپٔمبُ ىٔثبرٓی‬ ‫مبرٗثبری ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ ىٔسٔر ئبستی ّٔتٔٗٓیی ٗ ّێ٘دٓٗڵٔتی‪.‬‬ ‫ٍبددٓی حٔٗتًٔ‪:‬‬ ‫ٕٔر ٗاڵتێل ىٔیبسبمبّیذا مٔفبىٔتی ٍبف ٗ ئبزادییٔمبّی ّێ٘ ئًٔ جبڕّبٍٔیٔ دٓمبت‪،‬ثٔضێ٘ٓیٔك‬ ‫مٔ تبمٔمبُ ثت٘اِّ ئٔٗ ٍبف ٗ ئبزادیبّٔیبُ ٕٔثێت ثٔضێ٘ٓیٔمی مرداری‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫‪Page | 9‬‬

‫ٍبددٓی ٕٔضتًٔ‪:‬‬ ‫ىٔ ٕیچ ىٔیٔمێل ىٔ ثّٔذٓمبّی ئًٔ جبڕّبٍٔیٔدا ضتێل ّیٔ ىێنذأّٗٓی ثۆ ثنرێت مٔ ثجێتٔ‬ ‫ٕۆی مۆت مردُ یبُ مٍٔنردّٔٗٓی ٕیچ یٔمێل ىٔٗ ٍبفبّٔی مٔ ىٔجبڕّبٍٔی گٔردٗ​ّٗی‬ ‫ٍبفٔمبّی ٍرۆڤ یبُ ٕٔردٗ​ٗ پٔیَبّْبٍٔی ّێ٘دٓٗڵٔتی تبیجٔت ثٍٔبفٔمبّی ٍرۆڤذا ُٕٔ‪.‬‬

‫دٗ​ًٗٓ‪ :‬ثڕیبری ‪ 52/122‬تبیجٔت ثٔ ّٕٔێطتْی ٍٕٔ٘ٗ جۆرٓمبّی دٍٓبرگیری ئبیْی‬

‫مۆٍٔڵٔی گطتی‪،‬‬ ‫ىٔمبتێنذا ئبٍبژٓ ثۆ ئٔٗٓ دٓمبت مٔ ٍٕٔ٘ٗ ٗاڵتبُ ثٔ پێی رێننٔٗتْبٍٔی ّٔتٔٗٓیٔمگرت٘ٗٓمبُ‬ ‫ثٔڵێْیبُ داٗٓ ثٔ رێسگرتِ ىٔ ٍبفٔمبّی ٍرۆڤ ٗ ئبزادییٔ ثْچیْٔییٔمبُ ٗ ٕبّذاُ ٗ‬ ‫ىٔثٔرچبٗگرتْی ىٔسٔر ئبستی جیٖبّی ثٔ ثێ جیبمبری رٓچٔڵٔك ٗ رٓگٔز ٗ زٍبُ ٗ ئبیِ‪،‬‬ ‫سٔرىٔ ّ٘ێص دٗ​ٗپبتی دٓمبتٔٗٓ مٔ جیبمبری ثٔراٍجٔر ثٔ ٍرۆڤ ىٔسٔر ثٍْٔبی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ‬ ‫س٘مبیٔتینردّٔ‬

‫ثٔ‬

‫ضنۆی‬

‫ٍرۆڤ‬

‫ٗ‬

‫ّنۆڵینردُ‬

‫ىٔ‬

‫ثٍْٔبمبّی‬

‫رێنٔٗتْبٍٔی‬

‫ّٔتٔٗٓیٔمگرت٘ٗٓمبُ‪،‬‬ ‫ٕٔرٕٗٓب سٔر ىّٔ٘ێ جٔخت ىٔ ثڕیبری ‪ 66/36‬دٓمبتٔٗٓ مٔ ىٔ رێننٔٗتی ‪25‬ی تطریْی‬ ‫دٗ​ًٗٓ‪ّ/‬ۆڤٍٔجٔر ‪ 1981‬دٓرینردٗ​ٗٓ تبیجٔت ثٔ جبڕّبٍٔی ّٕٔێطتْی ٍٕٔ٘ٗ جۆرٓمبّی‬ ‫دٍٓبرگیری ٗ جیبمبری ىٔسٔر ثٍْٔبی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ‪،‬‬ ‫‪10‬‬

‫‪Page | 10‬‬

‫ٕٔرٕٗٓب ثٔ ئبٍبژٓداُ ثٔ ٍبددٓی ‪18‬ی پٔیَبّْبٍٔی ّێ٘دٓٗڵٔتی تبیجٔت ثٔ ٍبفٔ ضبرستبّی ٗ‬ ‫سیبسییٔمبُ‪،‬‬ ‫ٕٔرٕٗٓب ثٔ جٔختنردّٔٗٓ ىٔٗٓی مٔ ٍبفی ئبزادی ىٔ ثیرمردّٔٗٓ ٗ ٗیژداُ ٗ ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ‬ ‫ٍبفێنٔ مبریگٔری دٗ​ٗرٗ درێژ ٕٔیٔ ٗ ٍبفێنی ریطٔییٔ‪،‬ثٔضێ٘ٓیٔك ئبزادی ثیرمردّٔٗٓ ٍٕٔ٘ٗ‬ ‫پرسٔمبُ ٗ ثبٗٓڕپێٖێْبّی مٔسی ٗ ئبیْذاری ٗ ثبٗٓڕداری ثگرێـٔٗٓ چ ثٔضێ٘ٓی تبك یبُ‬ ‫ىٔگٔڵ مۆٍٔڵٔ مٔسێنی دینٔدا‪،‬‬ ‫جبرێنی دینٔ جٔخت ىٔٗ ثبّگٔضٔیٔی مۆّگرٓی جیٖبّی ٍبفٔمبّی ٍرۆڤ دٓمبتٔٗٓ مٔ ىٔ‬ ‫ٍبٗٓی ّێ٘اُ ‪25-14‬ی ح٘زٓیراُ‪-‬یۆّیۆ ‪ 1993‬ىٔ ڤێ‪،‬ا ثٔسترا‪،‬تیبیذا داٗا ىٔ ٍٕٔ٘ٗ‬ ‫حنٍ٘ٔتٔمبُ مراٗٓ مٔ ٍٕٔ٘ٗ رێ٘ض٘ێْێنی پێ٘یست ثگرّٔ ثٔر ثۆ پبثّٔذثّ٘ٗٔ ّێ٘دٓٗڵٔتییٔمبُ‬ ‫ثٔ ىٔثٔرچبٗگرتْی سیستٍٔی یبسبیی ٕٔر الیٔمێبُ ثۆ ثٔرّٓگبرثّ٘ٗٔٗٓی دٍٓبرگیری ٗ ٍٕٔ٘ٗ‬ ‫ئٔٗ تّ٘ذٗتیژیبّٔی مٔ پٔی٘ٓستێتی ىٔسٔر ثٍْٔبی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ ىّٔێ٘یطیذا مرداری جیبمبری‬ ‫ثٔراٍجٔر ثٔ ئبفرٓتبُ ٗ تێنذاُ ٗضێ٘اّذّی ض٘ێْٔ ئبیْییٔمبُ‪،‬ثٔ داّبُ ثٔٗٓی مٔ ٕٔر تبمێل‬ ‫ٍبفی ئبزادی ثیرمردّٔٗٓٗ ٗیژداُ ٗ رادٓرثڕیِ ٗ ئبیْی ٕٔیٔ‪،‬‬ ‫داٗاش ىٔ ٍٕٔ٘ٗ حنٍ٘ٗٔتٔمبُ دٓمٔیِ مٔ ٕبٗمبری ثنُٔ ىٔگٔڵ ثریبردٓری تبیجٔتی ىێژّٔی‬ ‫ٍبفی ٍرۆڤی تبیجٔت ثٔ ّٕٔێطتْی ٍٕٔ٘ٗ جۆرٓمبّی دٍٓبرگیری ئبیْی ٗ ٍٕٔ٘ٗ جۆرٓمبّی‬ ‫ىٔسٔر ثٍْٔبی ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ ثۆ ئٔٗٓی ثت٘اّێت مبرٓمبّی ثٔتٔٗاٗٓتی رایی ثنبت‪،‬‬ ‫رٗ​ٗداٗٓ ٍٔترسیذارٓمبّی دٍٓبرگیری ٗجیبمبری ىٔسٔر ثٍْٔبی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ مٔ ىٔ چّٔذیِ‬ ‫ّبٗچٔی جیٖبُ رٗ​ٗدٓدُٓ ىّٔبخٔٗٓ دٍٓبّٖٔژێْێت‪،‬ىّٔێ٘یبّذا مبری تّ٘ذٗتیژی ٗ ترسبّذُ ٗ‬ ‫ٕٔڕٓضٔمردُ ٗ ّبچبرمردُ ثٔ پبڵْٔری دٍٓبرگیری ئبیْی مٔ ٕٔڕٓضٔیٔ ىٔسٔر ٍبفی ٍرۆڤ ٗ‬ ‫ئبزادییٔ ثْچیْٔییٔمبُ‪،‬‬

‫‪11‬‬

‫‪Page | 11‬‬

‫زۆریص ّیگٔراّیِ ىٔٗٓی ثٔپێی راپۆرتی ثڕیبردٓری تبیجٔتی‪ٍ ،‬بفٔ پێطێينراٗٓمبُ ىٔسٔر‬ ‫ثٍْٔبی ئبیْییٔمبُ ‪ٍ ،‬بفی ژیبُ ٗ سٔالٍٔتی جٔستٔیی ٗ ئبزادی تبك ٗ ئبسبیص ‪ٍ،‬بفی ئبزادی‬ ‫رادٓرثڕیِ ٗ ٍبفی ئٔضنّٔجّٔٔداُ یبُ ٕٔرجۆرٓ سساداّی تّ٘ذ ّٗبٍرۆیی ٗ ٍبفی‬ ‫دٓستجٔسٔرمردُ ٗ دٓستگیرمردّی ثٔزۆر دٓگرێتٔخۆ‪.‬‬ ‫ثڕٗاضَبُ ٗایٔ مٔ پێ٘یستٔ ٕٔٗڵی زیبتر ثذرێت ثۆ پتٔٗمردُ ٗ پبراستْی ئبزادی ثیرمردّٔٗٓ ٗ‬ ‫ٗیژداُ ٗ ئبیِ ٗ ثبٗٓڕٗ ّٕٔێطتْی ٍٕٔ٘ٗ جۆرٓمبّی میْٔ ٗ دٍٓبرگیری ىٔسٔر ثٍْٔبی ئبیِ‬ ‫یبُ ثبٗٓڕ‪.‬‬ ‫‪-1‬سٔرىّٔ٘ێ جٔختنردّٔٗٓ ىٔ ئبزادی ثیرٗ ٗیژداُ ٗ ئبیِ ٗثبٗٓڕ مٔ ٍبفٔفێنِ ىٍٔبفٔمبّی‬ ‫ٍرۆڤ ٗ سٔرچبٗٓی گرت٘ٓ ىٔ رٓچٔڵٔمی ضنۆی مٔسێتی ٍرۆڤ ٗ ثێ جیبٗازی ثۆ ٍٕٔ٘اُ‬ ‫دٓستٔثٔر مراٗٓ؛‬ ‫‪ٕ-2‬بّذاّی ٗاڵتبُ ثۆ ئٔٗٓی ىٔ سیستٍٔی دٓست٘ری ٗ یبسبیی ٗاڵتٔمبّیبّذا دٓستٔثٔری ٗرد ٗ‬ ‫مبرای ئبزادی ثیرٗ ٗیژداُ ٗ ئبیِ ٗثبٗٓڕ ثنُٔ‪،‬ىّٔێ٘یطیبّذا دٓستٔثٔرمردّی ئبٍرازٓمبّی‬ ‫دادپٔرٗٓری ثۆ ئٔٗ دۆخبّٔی مٔ تیبیذا پێطێينردّی ٍبفی ئبزادی ئبیِ یبُ ثڕٗا رٗ​ٗدٓدات؛‬ ‫‪ٕ-3‬بّذاّی ٗاڵتبُ ثٔتبیجٔتی ىٔ سْ٘ٗری دٓسٔاڵتی دادٗٓریذا ثۆ دٓستٔثٔرمردّی‬ ‫ّبچبرّٔمردّی ٕیچ تبمێل‪ّ،‬ێر یبُ ٍێ ثێت‪،‬ثٔپێی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕٓمٔی ىٔ ٍبفی ژیبُ یبُ ٍبفی‬ ‫ئبزادی ٗ ئبسبیطی مٔسی ثێجٔش ثنرێت‪،‬رٗ​ٗثٔڕٗ​ٗی ئٔضنّٔجٔ ّٔمرێـتٔٗٓ ٗ ثٔضێ٘ٓی‬ ‫زۆرٓمی دٓستگیرٗ دٓستجٔسٔرّٔمرێت؛‬ ‫‪ٕ-4‬بّی ٗاڵتبّیص دٓدٓیِ مٔ ثٔ پێی پێ٘ٓرٓمبّی ٍبفی ٍرۆڤ ٍٕٔ٘ٗ رێ٘ض٘ێْٔ پێ٘یستٔمبُ‬ ‫ثگرّٔ ثٔر ثۆ رٗ​ّٗٔداّی ئٔٗ دۆخبّٔ‪ ٍٕٗ٘ٔ ،‬رێ٘ض٘ێْێنی گّ٘جبٗ ثگرّٔ ثٔر ثۆ ثٔرّٓگبری‬ ‫میْٔ‪،‬دٍٓبرگیری ٗ مبری تّ٘ذٗتیژی ٗ ت٘قبّذُ ٗمیْٔ ثٔ پبڵْٔری دٍٓبرگیری ئبیْی‪ٕ،‬بّیطیبُ‬

‫‪12‬‬

‫‪Page | 12‬‬

‫دٓدٓیِ مٔ ىٔ رێگٔی سیستٍٔی خ٘ێْذُ ٗ ئبٍرازٓمبّی دینٔٗٓ‪،‬ىینتێگٔیطتِ ٗ ىێج٘ردٓیی ٗ‬ ‫رێسگرتِ ىٔ پرسٔمبّی پٔی٘ٓست ثٔ ئبزادی ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ پٔرٓپێجذُٓ؛‬ ‫‪-5‬ئٔٗٓش دٓخٔیْٔڕٗ​ٗ مٔ یبسبمبُ ثٔتّٖٔب ثٔش ّیِ ثۆ ثٔرگرتِ ىٔ پێطێينبرییٔمبّی ٍبفی‬ ‫ٍرۆڤ ىٔ ّێ٘یطیبّذا پێطێينبری ٍبفی ئبزادی ئبیْی ٗ ثبٗٓڕ؛‬ ‫‪-6‬دٓرخستْی ىێژّٔی ٍبفی ٍرۆڤ دٗ​ٗپبتذٓمٔیْٔٗٓ مٔ ّبثێت ئبزادی ٍرۆڤ ىٔ خستْٔڕٗ​ٗی‬ ‫ئبیِ ٗثبٗٓڕی ثٔرثٔست ثنرێت ٍٔگٔر ئٔٗ ثٔرثٔستبّٔی مٔ یبسب دٓیسٔپێْێت مٔ پێ٘یستِ‬ ‫ثۆ پبراستْی سٔالٍٔتی گطتی ٗ سیستٍٔی گطتی یبُ تٔدرٗستی گطتی ٗ ئبداثی گطتی‪،‬یبُ‬ ‫پبراستْی ٍبفی ئٔٗاّی دینٔ ٗ ئبزادییٔ ثْچیْٔییٔمبّیبُ‪،‬ثٔضێ٘ٓیٔك ئٔٗ مۆتبّٔ پٔیڕٓٗ ّٔمرێِ‬ ‫مٔ ٍبفی ثیرمردّٔٗٓٗ ٗیژداّ٘ ئبیِ ثٔتبڵ ثنبتٔٗٓ؛‬ ‫‪ٕ-7‬بّی ٗاڵتبُ دٓدات گٔرّٓتی ئٔٗٓ ثنُٔ مٔ ئّٔذاٍبّی دٓستٔ راسپێراٗٓمبُ ثٔ‬ ‫جێجٔجێنردّی یبسب ٗ فٔرٍبّجٔراّی خسٍٔتی گطتی ٗ ثٔخێ٘ٓمبراُ ٗ ئٔٗاّی دینٔ فٔرٍبّجٔراّی‬ ‫گطتی‪،‬ىٔمبتی راپٔڕاّذّی ئٔرمٔ فٔرٍییٔمبّیبُ رێس ىٔ ٍٕٔ٘ٗ ئبیِ ٗ ثبٗٓڕٓمبُ ثگرُ ٗ‬ ‫جیبمبری ّٔمُٔ ثٔراٍجٔر ثٔٗ مٔسبّٔی مٔ ثبٗٓڕیبُ ثٔ ئبیِ ٗ ثبٗٓڕی جیبٗاز ٕٔیٔ؛‬ ‫‪-8‬داٗا ىٔ ٍٕٔ٘ٗ ٗڵأتبُ دٓمُٔ مٔ داُ ثٔ ٍبفی ٍٕٔ٘ٗ مٔسٔمبُ ثْێِ ىٔ پٔرستِ ٗ‬ ‫گردثّ٘ٗٔٗٓی پٔی٘ٓست ثٔ ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ‪،‬درٗستنردّی ض٘ێْی تبیجٔت ثٔٗ ٍٔثٔستٔٗ‬ ‫چبمنردّٔٗٓی ثٔ پێی ئٔٗٓی مٔ ىٔ جبڕّبٍٔی پٔی٘ٓست ثٔ ّٕٔێطتْی ٍٕٔ٘ٗ دٍٓبرگیری ٗ‬ ‫جیبمبری ىٔسٔر ثٍْٔبی ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ ٕبت٘ٗٓ؛‬ ‫‪ّ-9‬یگٔراّی ق٘ڵ دٓردٓثڕێت ىٔ ٕٔر پٔالٍبرێل ثۆ سٔر ض٘ێِ ٗ پێگٔٗ ٍٔزارٓ‬ ‫ئبیْییٔمبُ‪،‬داٗاش ىٔ ٗاڵتبُ دٓمبت ٍٕٔ٘ٗ ٕٔٗڵێل ثذُٓ ثۆ گٔرّٓتینردّی رێسگرتِ ٗ‬

‫‪13‬‬

‫‪Page | 13‬‬

‫پبراستْی تٔٗاٗی ئٔٗ ض٘ێِ ٗ پێگٔ ٗ ٍٔزارأّ ثٔ پێی یبسب ّیطتَبّییٔمبّیبُ ٗ ثٔ پطت ثٔستِ‬ ‫ثٔ پێ٘ٓرٓ ّێ٘دٓٗڵٔتییٔمبّی پٔی٘ٓست ثٔ ٍبفٔمبّی ٍرۆڤ؛‬ ‫‪ٕٔ-10‬ست دٓمٔیِ مٔ پێ٘یستٔ تبك ٗ گرٗپٔمبُ پٔی٘ٓستی ىێج٘ردٓیی ٗ جیبمبریْٔمردُ‬ ‫ثِ‪،‬ىٔپێ‪،‬اٗی ٗٓدیٖێْبّی ئبٍبّجٔمبّی جبڕّبٍٔی ّٕٔێطتْی ٍٕٔ٘ٗ دٍٓبرگیری ٗ جیبمبری‬ ‫ىٔسٔر ثٍْٔبی ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ ثٔ ضێ٘ٓیٔمی تٔٗاٗ؛‬ ‫‪ٕ-11‬بّی ثٔردٓٗاٍی ٕٔٗڵٔمبّی ثڕیبردٓری تبیجٔتی ّٕٔێطتْی ٍٕٔ٘ٗ دٍٓبرگیری ٗ جیبمبری‬ ‫ىٔسٔر ثٍْٔبی ئبیِ ٗ ثبٗٓڕی سٔر ثٔ ىێژّٔی ٍبفٔمبّی ٍرۆڤ دٓدات ‪ ،‬مٔ دأٍزراٗٓ ثۆ‬ ‫ت٘ێژیْٔٗٓ ىٔ ٕٔٗڵ ٗ رێنبرٓ حنٍ٘ییٔمبُ ىٔ سٔراّسٔری جیٖبُ مٔ ٕبٗدژٓ ىٔگٔڵ‬ ‫ح٘مَٔمبّی جبڕّبٍٔمٔٗ‪،‬پێطنٔضنردّی پێطْیبر ثۆ چبرٓسٔر ثٔ پێی پێ٘یستییٔمبُ؛‬ ‫‪ٕ-12‬بّذاّی حنٍ٘ٔتٔمبُ ثۆ ثبیٔخذاّی جذدی ثٔ ثبّگٖێطتی ثڕیبردٓری تبیجٔتی‬ ‫ىٔسٔرداّینردّی ٗاڵتٔمبّیبُ ثۆ ئٔٗٓی ثت٘اّێت مبرٓمبّی ثٔضێ٘ٓیٔمی مبراتر؛‬ ‫‪ٕٔ-13‬رٕٗٓب ٕبّی حنٍ٘ٔتٔمبُ دٓدات ىٔمبتی داٗامردّی یبرٍٔتیذاُ ىٔ ثٔرّبٍٔی‬ ‫ّٔتٔٗٓیٔمگرت٘ٗٓمبّی ثۆ خسٍٔتگ٘زاری راٗێژمبری ٗ ٕبٗمبری ّٕ٘ٔری ىٔ ث٘اری ٍبفٔمبّی‬ ‫ٍرۆڤ ثٔپێی پێ٘یستیبُ داٗای ٕبٗمبری ثنُٔ ىٔ ث٘اری پتٔٗمردّی ٍبفی ئبزادی ثیرمردّٔٗٓٗ‬ ‫ٗیژداُ ٗ ئبیِ ٗ پبراستْی؛‬ ‫‪-14‬پێط٘زای ٕٗبّی ئٔٗ ٕٔٗاڵّٔ دٓدات مٔ رێنخراٗٓ ّبحنٍ٘ی ٗ دٓستٔٗ گرٗپٔ ئبیْییٔمبُ‬ ‫دٓیذُٓ ثۆ پتٔٗمردّی جێجٔجێنردّی جبڕّبٍٔمٔ ٗ داٗایبُ ىێذٓمبت مٔ ٕٔٗڵی دینٔش ثذُٓ‬ ‫ثۆ جێجٔجێنردُ ٗ ثاڵٗمردّٔٗٓی ىٔسٔراّسٔری جیٖبُ؛‬ ‫‪-15‬داٗا ىٔ ىێژّٔی ٍبفی ٍرۆڤ دٓمبت مٔ ثٔردٓٗاً ثێت ىٔ گرتْٔثٔری رێ٘ض٘ێْی پێ٘یست‬ ‫ثۆ جێجٔجێنردّی جبڕّبٍٔمٔ؛‬ ‫‪14‬‬

‫‪Page | 14‬‬

‫‪-16‬داٗا ىٔ ثڕیبردٓری تبیجٔت دٓمبت مٔ راپۆرتێنی مبتی پێطنٔش ثٔ خ٘ٗىی پّٔجبٗ‬ ‫سێیٍٔیْی مۆٍٔڵٔی گطتی ثنبت؛‬ ‫‪-17‬داٗا ىٔ ئٍٔیْذاری گطتی دٓمبت مٔ گٔرّٓتی ئٔٗٓ ثنبت پێ٘یستییٔمبّی ثڕیبردٓری‬ ‫تبیجٔت داثیِ ثنبت ىٔ فٔرٍبّجٔر ٗ سٔرچبٗٓی دارایی ٗ ٍبددی ثۆ ئٔٗٓی ثت٘اّێت ئٔرمٔمٔی‬ ‫ثٔتٔٗاٗی راپٔڕێْێت ىٔمبتێنی گّ٘جبٗدا؛‬ ‫‪-18‬ثڕیبردرا ىٔ خ٘ٗىی پّٔجبٗ سێیٍٔیْذا چبٗثخطێْذرێتٔٗٓ ثٔ پرسی ّٕٔێطتْی ٍٕٔ٘ٗ‬ ‫جۆرٓمبّی دٍٓبرگیری ئبیْی ىٔچ٘ارچێ٘ٓی خبڵی "پرسٔمبّی ٍبفی ٍرۆڤ‪".‬‬

‫داّیطتْی گطتی ‪70‬‬ ‫‪12‬ی مبّّ٘ٗی یٔمًٔ‪/‬دیسٍٔجٔری ‪1997‬‬

‫*پٔسْذٗ ثاڵٗمرایٔٗٓ ثٔ پێی ثڕیبر مۆٍٔڵٔی گطتی ّٔتٔٗٓیٔمگرت٘ٗٓمبُ‬ ‫ژٍبرٓ ‪ 36/55‬ىٔرێننٔٗتی ‪25‬ی تطریْی دٗ​ًٗٓ‪ّ/‬ۆڤٍٔجٔر ىٔ سبڵی ‪1981‬‬

‫‪15‬‬

‫‪Page | 15‬‬

‫سێیًٔ‪ٍ :‬بفی ئبزادی ئبیِ ٗثبٗٓڕ ىٔ پەیَبّْبٍەی ّێ٘دەٗڵەتیی ٍبفە ٍەدەّی ٗ‬ ‫سیبسییەمبُ‬

‫ٍبددەی ‪:18‬‬ ‫‪ٕ -1‬ەر تبمێل ٍبفی ئبزادیی ثیرمردّەٗە ٗ ثیرٗڕا ٗ ئبییْی ٕەیە‪ .‬ئەً ٍبفە ئەٗەش دەگرێتەٗە‬ ‫مە ٕەر مەسێل ئبزادە ثە ٗیستی خۆی پەسْذ ٗ پێڕەٗی ىە چ ئبییِ ٗ ثبٗەڕێل دەمبت‪ ،‬چ‬ ‫ثە تەّێ ٗ چ ثٖەڤڕا ىەگەڵ مەسبّی دینەدا‪ ،‬چ ثە ّٖێْی ٗ چ ثەئبضنرا‪ ،‬ئبییِ یبُ ثبٗەڕی‬ ‫خۆی سەثبرەت ثە خ٘داپەرستی ٗ ثەرفەرٍبّجُ٘ٗ ٗ پرامتیل ٗ خ٘ێْذُ ٗ پەرٗەردەمردُ‪،‬‬ ‫دەرثجڕێ ٗ ّیطبُ ثذات‪.‬‬ ‫‪ّ-2‬بثێ تۆثسی ىە مەش ثنرێ ٗ‪ّ ،‬بثێ ڕێگە ىە ئبزادیی پەسْذمردُ ٗ پێڕەٗینردُ ىە ٕەر‬ ‫ئبییِ ٗ ثبٗەڕێل ثگیرێ‪.‬‬ ‫‪-3‬تەّیب ئبزادیی ڕادەرثڕیِ ٗ ئبییِ ٗ ثبٗەڕی مەسێل‪ ،‬ثەرفەرٍبّی ئەٗ مۆت٘ثەّذاّە دەثێ مە‬ ‫ىە قبّّ٘ٗذا دەقجەّذ مراُٗ ٗ ثۆ پبراستْی ئبسبیطی گطتی‪ّ ،‬یساً‪ ،‬تەّذرٗستی یبُ خ٘ڕەٗضت‬ ‫یبُ ٍبف ٗ ئبزادییەمبّی مەسبّی دینە پێ٘یست ثِ‪.‬‬ ‫‪-4‬دەٗڵەتەمبّی ئەّذاٍی ئەً پەیَبّْبٍەیە ثەڵێِ دەدەُ ڕێس ىە ئبزادیی دایجبة ٗ‪،‬‬ ‫سەرپەرضتنبریی قبّّ٘ٗی ثگرُ ىە ٕەر جێیەمذا ٍبیەی جێجەجێنردُ ثێ تب دەستەثەری‬ ‫پەرٗەردەی ئبییْی ٗ ئەخالقیی ٍْبڵەمبّی خۆیبُ ثنەُ ثە ضێ٘ەیەك مە ىەگەڵ ثبٗەڕیی ئەٗاّذ‬ ‫تەثب ٗ مۆك ثێ‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪Page | 16‬‬

‫ٍبددەی ‪:13‬‬ ‫‪ -1‬دەٗڵەتەمبّی ئەّذاٍی ئەً ڕێننەٗتْ​ْ​ْبٍەیە‪ ،‬داُ ثەٗەدا دەّێِ مە ٕەر تبمێل ٍبفی‬ ‫پەرٗەردە ٗ پێگەیبّذّی ٕەیە ٗ ىەسەر ئەٗە مۆمِ مە دەثێ پەرٗەردەٗ پێگەیبّذُ ثەرەٗ‬ ‫گەضەی ٕەٍە الیەّەی مەسبیەتیی ٍرۆڤ ٗ ٕەستنردُ ثە مەراٍەت‪ ،‬ئبراستە ثنرێ ٗ زێتر‬ ‫ڕێسگرتْی ٍبف ٗ ئبزادییە ثْەڕەتییەمبّی ٍرۆڤی ىێ ثنەٗێتەٗە ٗ ىەسەر ئەٗەش ڕێنِ مە دەثێ‬ ‫پەرٗەردە ٗ پێگەیبّذُ تەٗاٗی مەش ٗ تبمەمبُ ثەٗ ئبراستەیەدا ثجب مە ثە ضێ٘ەیەمی مبرا‬ ‫ثەضذاری ىە مۆٍەڵگەیەمی ئبزاددا ثنەُ ٗ ثجێتە ٕۆی ىێنذیحبڵیجُ٘ٗ ٗ ىێج٘ٗردەیی ٗ‬ ‫دۆستبیەتیی زێتری ّێ٘اُ تەٗاٗی گەالُ ٗ ّەتەٗە ٗ ڕەگەز ٗ مۆڕ ٗ مۆٍەڵەی ئیتْی ٗ ئبییْی ٗ‬ ‫پطتەٗاّیی چبالمیی زێتری ّەتەٗە یەمگرت٘ٗەمبُ ثنبت ىە پبراستْی ئبضتیذا‪.‬‬ ‫‪-2‬دەٗڵەتەمبّی ئەّذاٍی ئەً پەیَبّْبٍەیە‪ ،‬ثە دیذ ٗ حەزیبُ ثۆ گەیطتِ ثە ثەدیٖێْبّێنی‬ ‫گطتیی ئەً ٍبفە‪ ،‬داُ دەّێِ ثەٗەی مە‪:‬‬ ‫‪-1‬خ٘ێْذّی سەرەتبیی ثنرێتە تەٗزیَی ٗ ثۆ ٕەٍ٘ٗاُ ثەخۆڕایی ثێ‪.‬‬ ‫‪-2‬خ٘ێْذّی ّبٗەّذی ثە ضێ٘ە جیب‪-‬جیبمبّییەٗە‪ ،‬ثە خ٘ێْذّی تەمْینی ٗ پیطەییطەٗە‪ ،‬ثۆ‬ ‫ٕەٍ٘ٗاُ‪ ،‬ثە گطت ئبٍرازێنی گّ٘جبٗ‪ ،‬فەرإەً ثنرێ ثەتبیجەتی ىە ڕێگەی ثەرە ثەرە‬ ‫پەرٗەردە ٗ پێگەیبّذّی ثەخۆڕایییەٗە‪.‬‬ ‫‪-3‬خ٘ێْذّی ثباڵ ىەسەر ثْەٍبی ىێٖبت٘ٗیی ٗ ثە ٕەٍ٘ٗ ضێ٘ازێنی گّ٘جبٗ ثۆ ٕەٍ٘ٗاُ سبّب‬ ‫ثنرێ ثەتبیجەت ىە ڕێگەی پێطنەضنردّی ٕەّگبٗ ثە ٕەّگبٗی پەرٗەردە ٗ پێگەیبّذّی‬ ‫ثەخۆڕایییەٗە‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫‪Page | 17‬‬

‫‪-4‬خ٘ێْذّی ثْەڕەتی ٕبُ ثذرێ یبُ ثە گ٘ێرەی ضیبُ چڕ ثنرێتەٗە ثۆ ئەٗ مەسبّەی مە‬ ‫ٍبٗەی خ٘ێْذّی سەرەتبیییبُ تەٗاٗ ّەمردٗ​ٗە یبُ ثەرّبٍەمبّی خ٘ێْذّی سەرەتبیییبُ‬ ‫ٗەرّەگرت٘ٗە‪.‬‬ ‫‪Page | 18‬‬

‫‪ -5‬دەثێ چبالمبّە سیستەٍەمبّی خ٘ێْذُ ٗ پەرٗەردە ىە ٕەٍ٘ٗ ئبستەمبّذا پەرەیبُ پێ ثذرێ‬ ‫ٗ سیستەٍێنی گّ٘جبٗ ثۆ م٘رسیی خ٘ێْذُ ٗ ثبضترمردّی ثبر ٗ ڕەٗضی ٍبددیی دەستە ٗ‬ ‫ستبفی خ٘ێْذُ ثە ضێ٘ەی ثەردەٗاً داثْذرێ‪.‬‬ ‫‪-1‬دەٗڵەتەمبّی ئەّذاٍی ئەً پەیَبّْبٍەیە ثەڵێِ دەدەُ مە ڕێسی ئبزادیی ثبٗمبُ ٗ‬ ‫سەرپەرضتکبرە قبّّ٘ٗییەمبُ ثگرُ‪ ،‬تب ئەٗ جێیەی ٍبیەی جێجەجێنردُ ثێت‪ ،‬مە ٍْبڵەمبّی‬ ‫خۆیبُ ثْێرّە ق٘تبثخبّەی دینە جگە ىەٗاّەی ىە الیەُ دەسەاڵتگەىی گطتییەٗە ٕبتّ٘ٗەتە‬ ‫داٍەزراّذُ ٗ ڕادەی مەٍی ستبّذاردەمبّی خ٘ێْذّیبُ تێذایە مە ىە الیەُ دەٗڵەتەٗە داّراُٗ‬ ‫یبُ پطتڕاست مراّٗەتەٗە ٗ ثۆ داثیْنردّی پەرٗەردەی ئبییْی ٗ ٍۆراڵیی ٍْذاڵەمبّیبُ ثە‬ ‫ضێ٘ەیەك مە ىەگەڵ ثیرٗثبٗەڕی تبیجەت ثە خۆیبّذا ثگّ٘جێ‪.‬‬ ‫‪ٕ-.2‬یچ ثەضێنی ئەً ٍبددەیە ئەٗ ىێنذاّەٗەیە ٕەڵْبگرێ مە ٍبیەی خۆتێنردُ ثێ ىە ئبزادیی‬ ‫تبك ٗ دەستەمبّذا ثۆ داٍەزراّذّی پەیَبّگەی خ٘ێْذُ ٗ ئبراستەمردّیبُ ىە چ٘ارچێ٘ەی‬ ‫ڕەچبٗمردّی ئەٗ پرەّسیپبّەی ىە ثڕگە ‪1‬ی ئەً ٍبددەیەدا ٕبتُ٘ٗ ٗ ئەٗ ٍەرجبّەی مە دەثێ‬ ‫ىە ثبثەتەمبّی خ٘ێْذّذا ٕەثِ ىەٗ پەیَبّگبّەدا ٗ ىەگەڵ ڕادەی مەٍی ئەٗ ئبستبّەدا ثگّ٘جێِ‬ ‫مە دەٗڵەت ثڕیبری ىێ داُٗ‪.‬‬ ‫ٍبددٓی ‪:26‬‬ ‫ٍٕٔ٘ٗ خٔڵل یٔمسبِّ ىٔثٔردًٓ یبسبدا ٗ ٍبفی یٔمسبّیبُ ٕٔیٔ ثۆ پبراستِ ثٔثێ‬ ‫جیبمبری‪.‬ىٔٗثبرٓیٔضٔٗٓ پێ٘یستٔ یبسب ٍٕٔ٘ٗ جیبمبرییٔك قٔدٓغٔثنبت‪.‬پبراستْێنی مبرا ثۆ‬

‫‪18‬‬

‫ٍٕٔ٘ٗ مٔسێل دٓستٔثٔرثنبت ثٔ ثێ جیبٗازی ثٕٔۆمبری رٓچٔڵٔك ٗ رّٓگ ٗ رٓگٔز یبُ‬ ‫زٍبُ ٗ ئبیِ ٗثۆچّ٘ٗی سیبسی ٗ ّبسیبسی‪،‬یبُ رٓچٔڵٔمی ّٔتٔٗٓیی ٗ مۆٍٔاڵیٔتی‪،‬یبُ سبٍبُ ٗ‬ ‫ثْٔچٔ ٗ ٕٔر ٕۆمبرێنی دینٔ‪.‬‬ ‫‪Page | 19‬‬

‫چ٘ارًٓ‪ :‬رٗ​ّٗنردّٔٗٓی گطتی ژٍبرٓ ‪ 22‬ی تبیجٔت ثٔ ٍبددٓی ‪18‬ی تبیجٔت ثٔ‬ ‫(ئبزادی ثیرٗ ٗیژداُ ٗ ئبیِ) مٔ ىٔالیُٔ ىێژّٔی تبیجٔت ثٍٔبفٔمبّی ٍرۆڤی‬ ‫ّٔتٔٗٓیٔمگرت٘ٗٓمبُ پٔسْذمراٗٓ‪.‬‬

‫‪ٍ-1‬بفی ئبزادی ثیرٗ ٗیژداُ ٗ ئبیِ (مٔ ئبزادی ثبٗٓڕٕێْبّیص ىٔخۆدٓگرێت)ٗ ىٔ ٍبددٓی‬ ‫‪ 1-18‬دا ٕبت٘ٗٓ ٍبفێنی فراٗاُ ٗ ق٘ڵٔ‪،‬ئبزادی ثیر ىٔ ٍٕٔ٘ٗ پرسٔمبُ دٓگرێتٔٗٓ‪،‬ئبزادی‬ ‫ثبٗٓڕٕێْبّی مٔسی ٗ ثبٗٓڕٕێْبُ ثٔ ئبیِ ٗ ثبٗٓڕیص دٓگرێتٔٗٓ چ مٔسٔمٔ ثٔتّٖٔب ثبٗٓڕی‬ ‫ٕێْبثێـت یبُ ىٔگٔڵ مۆٍٔڵٔمٔسبّێنی دینٔ‪.‬ىێژّٔمٍٔبُ سٔرّجی ٗٓڵأتبّی ئّٔذاٍی پٔیَبّٔمٔ‬ ‫رادٓمێطێت مٔ ئبزادی ثیر ٗ ئبزادی ٗیژداُ ثٍٕٔٔبُ ضێ٘ٓی ئبزادی ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ‬ ‫پبرێسراُٗ‪ٍ.‬ۆرمی ثْچیْٔیی ئًٔ ئبزادیبّٔش ئٔٗٓیٔ مٔ ّبمرێت تّٔبّٔت ىٔ دۆخی ئبٗرتٔیی‬ ‫گطتیطذا ىێی دٓرثچیت ٗٓك ئٔٗٓی ىٔ ٍبددٓی ‪2-4‬ی ئًٔ پٔیَبّْبٍٔیٔدا ٕبت٘ٗٓ‪.‬‬ ‫‪ٍ-2‬بددٓی ‪ 18‬ثبٗٓڕی یٔمتبیی ٗ ّب یٔمتبیی ٗ ئیيحبدیص دٓپبرێسێت‪ٕٔ،‬رٕٗٓب ٍبفی‬ ‫ثبٗٓڕّٕٔێْبُ ثٔ ئبیْێل یبُ ثبٗٓڕێنیص دٓپبرێسێت‪ٕٔ.‬رٕٗٓب پێ٘یستٔ ٗضٔمبّی "ئبیِ"ٗ‬ ‫"ثبٗٓڕ"یص ىێنذأّٗٓی فراٗاّیبُ ثۆ ثنرێت‪ٍ.‬بددٓی ‪ 18‬ثٔتّٖٔب م٘رتْٔمراٗٓتٔٗٓ ثۆ‬ ‫جێجٔجێنردّیبُ ىٔسٔر ئبیْٔ ثبٗٓمبُ ٗ ئٔٗ ئبیِ ٗثبٗٓڕأّی مٔ سرٗضت ٗ سرٗتی ٕبٗضێ٘ٓی‬ ‫ئبیْٔ ثبٗٓمبّیبُ ٕٔیٔ‪ٕٔ.‬ر ثۆیٔ ىێژّٔ ثٔ ّیگٔراّیٔٗٓ دٓڕٗاّێتٔ ٕٔر خ٘استێنی جیبمبری دژ ثٔ‬ ‫‪19‬‬

‫ٕٔر ئبیِ ٗ ثبٗٓڕێل ثٕٔٔر ٕۆیٔك ثێت ىّٔێ٘یطیذا ثٔپبسبٗی ئٔٗٓی مٔ ئبیِ ٗ ثبٗٓڕێنی‬ ‫تبزٓیٔ یبُ ّ٘ێْٔرایٔتی مٍٔیْٔیٔمی ئبیْی دٓمبت ٗ رٗ​ٗثٔڕٗ​ٗی دٗژٍْنبری دٓثێـتٔٗٓ ىٔالیُٔ‬ ‫تبیفٔی ئبیْی ثباڵدٓستٔٗٓ‪.‬‬ ‫‪Page | 20‬‬

‫‪ٍ-3‬بددٓی ‪ 18‬جیبٗازی دٓمبت ىّٔێ٘اُ ئبزادی ثیرٗ ٗیژداُ ٗ ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ ىٔ ئبزادی‬ ‫ئبضنرامردّی ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ‪.‬رێگٔش ّبدات مٔ ٕیچ مۆتێل ثخرێتٔ سٔر ئبزادی ثیرٗ ٗیژداُ‬ ‫یبُ ثخرێـٔ سٔر ئبزادی ثبٗٓڕٕێْبُ ثٔ ئبیْێل یبُ ثبٗٓڕێل مٔ مٔسێل ٕٔڵیذٓثژێرێت‪.‬ئًٔ‬ ‫ئبزادییبّٔ پبرێسرٗاُ ثٔ ثێ مۆت ٗ ثّٔذ ٗٓك ٕٔر ٍبفێنی ٍرۆڤ ىٔ ثبٗٓڕٕێْبُ ثٔ ٕٔر‬ ‫ثیرٗثۆچّ٘ێل ثٔثێ دٓستێ٘ٓرداّی مٔسبّی دینٔ ‪ٓٗ،‬ك ئٔٗٓیئ ٍبددٓی ‪ٕٔ ٗ 1-19‬ردٗ​ٗ‬ ‫ٍبددٓی ‪ 17 ٗ 2-18‬دا ٕبت٘ٗٓ مٔ ّبمرێت ٕیچ مٔسێل ّبچبرثنرێت ىٔ ئبضنرامردّی‬ ‫ثیرٗثۆچّ٘ٗی یبُ پبثّٔذثّ٘ٗی ثٔ ئبیِ ٗ ثبٗٓڕێل‪.‬‬ ‫‪-4‬رێگٔپێذراٗٓ تبمٔمبُ پٔیڕٓٗی ئبزادی ئبضنرامردّی ئبیْٔمٔی یبُ ثبٗٓڕٓمٔی ثنبت‬ ‫"ثٔتّٖٔب یبُ ثٔمۆٍٔڵ ‪،‬ىٔثٔردًٓ خٔڵنبّی دینٔ یبُ ثٔ تّٖٔبیی"‪.‬ئبزادی ئبضنرامردّی ئبیِ‬ ‫ٗثبٗٓڕ ىٔ خ٘اپٔرستی ٗ ئّٔجبٍذاّی سرٗ​ٗتٔمبّی ٗ پٔیڕٓٗمردّی فێرمردُ ٗ مۆٍٔڵێل مردٓی‬ ‫فراٗاّیص ىٔخۆدٓگرێت‪ .‬چٍٔنی خ٘اپٔرستی فراٗاّیص دٓثێت ثۆ گرتْٔٗٓی ئٔٗ سرٗ​ٗت ٗ‬ ‫رێ٘رٓسَٔ راستٔٗخۆیبّٔی ثبٗٓڕ‪ٕٔ،‬رٕٗٓب ئٔٗ مردٓٗٓ جۆراٗجۆرأّی مٔ ثٔثٔضێنی دأّثڕاٗی‬ ‫ئٔٗ سرٗت ٗ رێ٘ڕٓسَبُّٔ ىّٔێ٘یبّیطذا درٗستنردّی پٔرستگٔ ٗئٔٗ ضت ٗ ٍٔمبّٔی ىٔٗ‬ ‫رێ٘رٓسَبّٔ ثٔمبردٕٓێرێِ‪،‬خستْٔڕٗ​ٗی ٕێ‪/‬ا ٗ ئبّٕٔگگێڕاُ ىٔ رۆژأّی پط٘ٗٓمبّذا‪.‬ئٔٗٓش‬ ‫تّٖٔب م٘رت ّبمرێتٔٗٓ ىٔ پٔیڕٓٗمردّی رێ٘ڕٓسَی ئبیْی ٗ ثبٗٓڕیی٘ پٔیڕٓٗمردّیبُ‪،‬ثٔڵن٘ ثۆی‬ ‫ٕٔیٔ خ٘ڕٓٗضتیص ىٔخۆثگرێت َّّ٘ٗٔی پٔیڕٓٗمردّی ڕیێسبیٔمی خۆرامی ‪،‬پۆضیْی جو ٗ‬ ‫ثٔرگی دیبرینراٗ‪،‬سٔرپۆضیِ‪،‬ثٔضذارینردُ ىٔ ّٕٔذێل سرٗتی تبیجٔت ثٔ ثٔ قۆّبغێنی‬ ‫دیبرینراٗی ژیبُ ٗ‪،‬ثٔمبرٕێْبّی زٍبّێنی‬

‫‪20‬‬

‫دیبرینراٗ مٔ ئٔٗ ئٔٗ گرٗپبّٔ ىٔسٔری‬

‫رإبتُ٘ٗ‪.‬جگٔ ىٔٗأّش پٔیڕٓٗمردّی ئبیِ ئبُ ثبٗٓڕ ٗ گ٘تْٔٗٓیبُ ثٔضێنی دأّثڕاٗٓ ىٔ‬ ‫ثٔڕێ٘ٓثردّی مبرٗثبرٓ ثْچیْٔییٔمبّی گرٗپٔ ئبیْییٔمبُ‪َّّٔٗ٘،‬ی ئبزادیذٓستْیطبّنردّی‬ ‫سٔرمردٓ ئبیْی ٗ پیبٗاّی ئبیْی ٗ ٍبٍۆستبیٔمبّیبُ‪،‬ئبزادی دأٍزراّذّی پٔیَبّگبی الٕ٘تی ٗ‬ ‫ق٘تبثخبّٔ ئبیْییٔمبُ‪،‬ئبزادی ئبٍبدٓمردّی دٓقی ئبیْی ٗ ثاڵٗمراٗٓی ئبیْی ٗ داثٔضنردّیبُ‪.‬‬ ‫‪-5‬ىێژّٔمٔ تێجیْی دٓمبت مٔ ئبزادی ٕٔرمٔسێل ىٔٗٓی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕێنی "ٕٔثێ یبُ ثڕٗای‬ ‫پێ ٕٔثێ" ئبزادی ٕٔڵجژاردّی ئبیِ ٗ ثبٗٓڕیص ىٔخۆدٓگرێت‪،‬مٔ ٍبفی گۆڕیْی ىٔ ئبیْێل یبُ‬ ‫ثبٗٓڕێنٔٗٓ ثۆ یٔمێنی دینٔ یبُ ثڕٗإێْبُ ثٔ ثۆچّ٘ٗی ئیيحبدیص دٓگرێتٔٗٓ‪،‬جگٔ ىٔٗٓی مٔ‬ ‫ٍبفی پبرێسگبرینردُ ىٔ ئبیِ ٗ ثبٗٓڕمٔی ثٔضێنٔ ىٔٗ ئبزادیٔی تبك‪ٍ.‬بددٓی ‪ٍٕٗ٘ٔ 2-18‬‬ ‫ّبچبرمردّێل قٔدٓغٔ دٓمبت مٔ ثجێتٔ ٕۆی ئٔٗٓی تبك ّبچبرثجێت ثٔ دٓستجٔرداُ ىٔئبیِ‬ ‫یبُ ثبٗٓڕٓمٔی یبُ ّبچبرثنرێت ثڕٗا ثٔ ئبیِ یبُ ثبٗٓڕێل ثٖێْێت‪،‬ىّٔێ٘یطیبّذا ٕٔڕٓضٔمردُ‬ ‫ىٔثٔمبرٕێْبّی ٕێس یبُ سساداُ ثۆ ّبچبرمردّی ثبٗٓڕداراُ یبُ ثێ ثبٗٓڕٓمبُ ىٔ‬ ‫سْ٘ٗردارمردّیبُ ثٔ ثبٗٓڕٓ ئبیْییٔمبُ ٗ دڵسۆزیبُ ثۆ تبیفٔمبّیبُ‪،‬یبُ ٕٔڵگٔڕأّٗٓ ىٔ‬ ‫ئبیْٔمٔیبُ یبُ ثبٗٓڕٓمٔیبُ ٗ گۆڕیْیبُ‪ٕٔ.‬رٕٗٓب ئٔٗ سیبسبت ٗ مردارأّی مٔ ٍٕٔبُ‬ ‫مبریگٔری ٗ ٍٔثٔستیبُ ٕٔیٔ‪ٕٔ،‬رٕٗٓب سْ٘ٗردارمردّی ئبزادیبُ ىٔ ٗٓرگرتْی پٔرٗٓردٓٗ‬ ‫فێرمردُ ٗ چبٗدێری پسیطنی یبُ مبرمردُ یبُ ئٔٗ ٍبفبّٔی مٔ ىٍٔبددٓی ‪ٍٕٗ٘ٔ ٗ 25‬‬ ‫ٍبددٓمبّی دینٔی ئًٔ پٔیَبّٔدا ٕبتُ٘ٗ‪،‬ئٔٗٓش پێچٔٗأّی ٍبددٓی ‪2-18‬دا‪ .‬ئٔٗ ثبٗٓڕأّی‬ ‫مٔ ٍۆرمی ّب ئبیْیبُ ٕٔیٔ ٍٕٔبُ ئبستی پبرێسراٗیبُ ٕٔیٔ مٔ ثۆ ٍٕٔ٘ٗ ثبٗٓڕٓمبُ‬ ‫دٓستٔثٔرمراٗٓ‪.‬‬ ‫‪-6‬ىێژّٔ پێ ٗایٔ ٍبددٓی ‪ 4-18‬رێگٔدٓدات ثٔ ق٘تبثخبّٔ گطتییٔمبُ مٔ ٗأّمبّی ٍێژٗ​ٗی‬ ‫گطتی ئبیْٔمبُ ٗ زاّستی ئبمبر ئٔگٔر ىٔ چ٘ارچێ٘ٓیٔمی ثێ الیُٔ ٗ ثبثٔتی ثێت ثڵێْٔٗٓ‪ٍ.‬بفی‬ ‫ئبزادی ثبٗاُ ٗ ٗسییٔ ضٔرعییٔمبّیبُ ىٔٗٓی ٍْذاڵٔمبّیبُ پٔرٗٓردٓیٔمی ئبیْی ٗ ئبمبری ثٔ‬

‫‪21‬‬

‫‪Page | 21‬‬

‫پێی ثبٗٓڕٓمبّیبُ ٗٓرثگرُ مٔ ىٍٔبددٓی ‪1-18‬دا ٕبت٘ٗٓ پبرێسراٗٓىێژّٔ تێجیْی دٓمبت مٔ‬ ‫پٔرٗٓردٓٗفێرمردّی گطتی مٔ تٔىقیْی رێنبرٓمبّی ئبیْێل یبُ ثبٗٓڕێنی دیبرینراٗ دٓمبت‬ ‫ّٔگّ٘جبٗٓ ىٔگٔڵ ٍبددٓی ‪ 4-18‬ئٔگٔر دٓقٔمٔ الثردُ ٗ جێگرٓٗٓی ّبجیبمبری تێذأّثێت‬ ‫‪Page | 22‬‬

‫مٔ خ٘استٔمبّی ثبٗاُ ٗ ٗسیٔمبُ ثٔدیْٕٔێْێت‪.‬‬ ‫‪-7‬ثٔپێی ٍبددٓی ‪ّ،20‬بمرێت ئبضنرامردّی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ ثٔضێ٘ٓٗٓی پڕٗپبگّٔذٓ ثێت ثۆ‬ ‫جّٔگ یبُ ثبّگٔضٔ ثۆ میْٔی ّٔتٔٗٓیی یبُ رٓگٔزپٔرستی یبُ میْٔی ئبیْی مٔ ٕبّذٓر ثێت‬ ‫ثۆ جیبمبری ٗ دۆژٍْبیٔتی ٗ تّ٘ذٗتیژی‪ٕٔ.‬رٗٓك ىێژّٔ ىٔرٗ​ّٗنردّٔٗٓی گطتی ژٍبرٓ ‪11‬‬ ‫دٓرینردٗ​ٗٓ مٔ ئٔرمی ٗاڵتبّٔ یبسبی تبیجٔت ثٔ قٔدٓغٔمردّی ئٔٗ مبرأّ دٓرثنُٔ‪.‬‬ ‫‪ٍ-8‬بددٓی ‪ 3-18‬رێگّٔبدات ثٔ ثٔرثٔستنردّی ئبزادی ئبضنرامردّی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ ٍٔگٔر‬ ‫ىٔچ٘ارچێ٘ٓی یبسبدا ثٔرثٔستی پێ٘یست خراثْٔڕٗ​ٗ ثۆ پبراستْی سٔالٍٔتی گطتی یبُ‬ ‫سیستٍٔی گطتی یبُ تّٔذرٗستی گطتی یبُ ئبداثی گطتی یبُ ٍبفی ئٔٗاّی دینٔ ٗ ئبزادییٔ‬ ‫ثْچیْٔییٔمبّیبُ‪ّ.‬بمرێت ئبزادی تبك ثٔرثٔست ثنرێت‬

‫ىّٔبچبرمردّی ثٔ ثڕٗإێْبُ ثٔ‬

‫ئبیْێل یبُ ثبٗٓڕێل ٗ ئبزادی ثبٗاُ ٗ ٗٓسییٔمبُ ىٔ دٓستٔثٔرمردّی پٔرٗٓردٓی ئبیْی ٗ‬ ‫ئبمبریی ثۆ ّٔٗٓمبّیبُ‪.‬پێ٘یستیطٔ ٗاڵتبّی ئّٔذاً ىٔمبتی ىینذأّٗٓی ئٔٗ ثٔرثٔستبّٔی مٔ‬ ‫ضیبٗٓ‬

‫داثْرێت‪،‬ىٔ‬

‫پبراستْی‬

‫ٍبفٔ‬

‫دٓستٔثٔرمراٗٓمبُ‬

‫ثٔ‬

‫پێی‬

‫ئًٔ‬

‫پٔیَبّٔ‬

‫سٔرچبٗٓثگرُ‪،‬ىّٔێ٘یبّذا ٍبفی یٔمسبّی ٗ جیبمبریْٔمردُ ثٕٔیچ ٕۆمبرێل ىٔٗ ٕۆمبرأّی مٔ‬ ‫ىٔ ٍبددٓمبّی ‪26 ٗ 3 ٗ 2‬ی ئًٔ پٔیَبّْبٍٔیٔدا ٕبت٘ٗٓ‪.‬ثٔرثٔستٔ سٔپێْراٗٓمبُ دٓثێت‬ ‫دٓثێت ىٔ دٓقی یبسبیذا ٕبتجێت‪ّ،‬بضجێت ثٔضێ٘ٓیٔك جێجٔجێ ثنرێت ئٔٗ ٍبفبّٔی ىٔ ٍبددٓی‬ ‫‪18‬دا ٕبتُ٘ٗ ىّٔبٗثجبت‪.‬ىێژّٔ تێجْیذٓمبت مٔ پێ٘یستٔ ثڕگٔی ‪ 3‬یٍٔی ٍبددٓی ‪ 18‬ثٔٗردی‬ ‫ىێنجذرێتٔٗٓ‪ :‬رێگب ّبدات ثٔ سٔپبّذّی ثٔرثٔست ثٕٔۆمبرێل مٔ تیبیذا ّٕٔبتجێت‪،‬تّٔبّٔت‬ ‫ئٔگٔر رێگٔپێذراٗیص ثێت ثۆ سٔپبّذّی ثۆ ٍبفی دینٔی پبرێسراٗ ىًٔ پٔیَبّْبٍٔیٔدا‪َّّٔٗ٘،‬ی‬

‫‪22‬‬

‫ئبسبیطی ّیطتَبّی‪.‬جێجٔجێنردّی ثٔرثٔستٔمبّیص تّٖٔب ثۆ ئٔٗ ٍٔثٔستبّٔ دٓثێت مٔ‬ ‫ىٔپێْبٗیذا داّراُٗ‪ٕٔ،‬رٕٗٓب دٓثێت راستٔٗخۆگرێذراٗی ٍٔثٔستٔ دیبرینراٗٓمٔثێت ٗ ضی٘ ثێت‬ ‫ىٔگٔڵی‪ّ.‬بمرێت ثٔرثٔست داثْرێت ثۆ ٍٔثٔستی جیبمبری یبُ جێجٔجێنردّی ثٔضێ٘ازی‬ ‫جیبمبریبّٔ‪.‬ىێژّٔ تێجیْیص دٓمبت چٍٔنی ئبمبر ىٔ خ٘ڕٓٗضتی مۆٍٔاڵیٔتی ٗ فٔىسٔفی ٗ ئبیْی‬ ‫جیبجیبٗٓ ٗٓرگیراٗٓ‪،‬ثۆیٔ پێ٘یستٔ ثٔرثٔستٔ سٔپێْراٗٓمبُ ىٔسٔر ئبزادی ئبضنرامردّی ئبیِ‬ ‫یبُ ثبٗٓڕ ثٍٔٔثٔستی پبراستْی ئبمبر پطت ثٔ ثٍْٔبی ٗٓرگیراٗ ىٔتبمٔ خ٘ڕٓٗضتێل‬ ‫ّٔثٔستێت‪.‬ئٔٗ مٔسبّٔی مٔ خراّٗٔتٔ ثٔر ّٕٔذێل ثٔرثٔستی رێگٔپێذراٗ‪َّّٔٗ٘،‬ی‬ ‫زیْذاّیبُ‪،‬ثٔردٓٗاً دٓثِ ىٔ ٍبفی ئبضنرامردّی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕیبُ تب دٗا ئبست مٔ ثگّ٘جێت‬ ‫ىٔگٔڵ ٍۆرمی سْ٘ٗرداریی ثٔرثٔستٔمبُ‪.‬پێ٘یستیطٔ راپۆرتی ٗاڵتبّی ئّٔذاً زاّیبری تٔٗاٗ‬ ‫ىٔسٔر چ٘ارچێ٘ٓٗ مبریگٔری ثٔرثٔستٔ سٔپێْراٗٓمبُ ىٔچ٘ارچێ٘ٓی ٍبددٓی ‪3-18‬‬ ‫ثخّٔٔڕٗ​ٗ‪،‬چ ئٔٗ ثٔرثٔستبّٔی مٔ پطتی ثٔیبسب ثٔست٘ٗٓ یبُ ئٔٗأّی مٔ ثبرٗدۆخێنی‬ ‫دیبرینراٗدا جێجٔجێذٓمرێِ‪.‬‬ ‫‪-9‬داّْبُ ثٔ ئبّێل ثٔٗٓی ئبیْی دٓٗڵٔتٔ یبُ ئبیْی فٔرٍی یبُ تٔقيیذییٔ‪،‬یبُ پٔیڕٓٗاّی‬ ‫زۆریْٔی داّیطت٘اِّ‪،‬پێ٘یستٔ ّٔثێتٔ ٕۆی رێگری ىٔٗ ٍبفبّٔی مٔ ىًٔ پٔیَبّْبٍٔیٔدا ٕبتُ٘ٗ‬ ‫ىّٔێ٘یبّذا ئٔٗأّی ىٍٔبددٓمبّی ‪27 ٗ18‬دإبتُ٘ٗ‪ٕٔ.‬رٕٗٓب پێ٘یستیطٔ ّٔثێتٔ ٕۆی جیبمبری‬ ‫دژ ثٔ پٔیڕٓٗمبراّی ئبیْٔمبّی دینٔ یبُ مٔسبّی ثێ ثبٗٓڕ ثٔ ئبیْٔمبُ‪،‬ثٔتبیجٔتی ّٕٔذێل‬ ‫رێنبر مٔ دٓثْٔ ٕۆی جیبمبری ثٔراٍجٔر ثٔ ثێ ثبٗٓڕاُ‪َّّٔٗ٘،‬ی ئٔٗ رێنبرأّی مٔ ضیبٗی‬ ‫دٓدات تّٖٔب ثٔٗأّی مٔ ثبٗٓڕیبُ ثٔ ئبیْی ثباڵدٓست ٕٔیٔ‪،‬یبُ ئٔٗأّی مٔ دٓستنٔٗتی‬ ‫ئبث٘ٗری دٓدات ثّٕٔٔذێل ٗ ثٔرثٔست دٓخبتٔ سٔر ئبیْی دینٔ‪،‬ئٔٗٓش ٕبٗدژٓ ثٔ‬ ‫قٔدٓغٔمردّی جیبمبری ىٔسٔر ثٍْٔبی ئبیِ یبُ ثبٗٓڕ ٗ ٍسۆگٔرمردّی یٔمسبّی ىٔ پبراستِ‬ ‫مٔ ىٍٔبددٓی ‪26‬دا ٕبت٘ٗٓ‪ٕٔ.‬رٕٗٓب ٕبدژٓ ثٔٗ رێنبرأّی مٔ ىٔثڕگٔی ‪2‬ی ٍبددٓی ‪20‬‬ ‫پٔیَبّْبٍٔمٔدا ٕبت٘ٗٓ ٗ گٔرّٓتی گرّگی پبراستْٔ ىٔ پێطێينبری ٍبفی مٍٔیْٔ ئبیْی ٗ ٍٕٔ٘ٗ‬ ‫‪23‬‬

‫‪Page | 23‬‬

‫تبخَٔ ئبیْییٔمبُ ىٔث٘اری پیبدٓمردّی ئٔٗ ٍبفبّٔی مٔ ىٍٔبددٓمبّی ‪27 ٗ 18‬دا‬ ‫ٕبتُ٘ٗ‪ٕٔ،‬رٕٗٓب پبراستْیبُ ىٔمبری تّ٘ذڕٓٗیی ٗ چٔٗسبّٔٗٓ ثٔراٍجٔر ثٔٗ گرٗپبّٔ‪.‬ىێژّٔ‬ ‫دٓیٔٗێت ئبگبدارثنرێـتٔٗٓ ىٔٗ رێ٘ض٘ێْبّٔی مٔ ٗاڵتبّی ئّٔذاً دٓیگرّٔثٔر ثۆ پبراستْی ٍٕٔ٘ٗ‬ ‫ئبیِ ٗ ثبٗٓڕٓمبُ ىٔ پێطێينبری ٗ پبراستْی پٔیڕٓٗاّی ئٔٗ ئبیِ ٗ ثبٗٓڕأّ ىٔ جیبمبری‪.‬ثٍٕٔٔبُ‬ ‫ضێ٘ٓ گٔیطتْی زاّیبری ثٔىێژّٔ ىٔثبرٓی ٍبفی مٍٔیْٔ ئبیْییٔمبُ ثٔ پێی ٍبددٓی ‪ 27‬مبرێنی‬ ‫پێ٘یستٔ تب ىێژّٔ ثت٘اّێت ٕٔڵسّٔگبّذُ ثۆ پبثّٔذی ٗاڵتبّی ئّٔذاً ثنبت ىٔثبرٓی ٍبفی ئبزادی‬ ‫ثیرٗ ٗیژداُ ٗ ئبیِ ٗ ثبٓڕ‪ .‬پێ٘یستیطٔ ىٔسٔر ٗاڵتبّی ئّٔذاً مٔ ىٔ راپۆرتٔمبّیبّذا زاّیبری‬ ‫ٕٔثێت ىٔثبرٓی ئٔٗ رێنبرأّی مٔ ىٔ یبسب ٗ ح٘مَٔ دادٗٓرییٔمبّیبّذا ٕٔیٔ ٗ سسایبُ ثۆ‬ ‫داّراٗٓ ثٔپێی یبسب ثٔ تبٗاُ ّبسێْذراٗٓ‪.‬‬ ‫‪-10‬ئٔگٔر مۆٍٔڵێل ثبٗٓڕ ٗٓك ئبیذیۆىۆژیبیٔمی فٔرٍی ٍبٍٔڵٔی ىٔگٔڵذا ثنرێت ىٔ‬ ‫دٓست٘ٗرٗ یبسبمبُ‪،‬یبُ ىٔ ثٔرّبٍٔی پبرتٔ دٓسٔاڵتذارٓمبُ یبُ ىٔ پیبدٓمردّذا‪،‬ئٔٗٓ پێ٘یستٔ‬ ‫ّٔثێتٔ ٕۆی پٔمخستْی ئٔٗ ئبزادیبّٔی مٔ ىٔ ٍبددٓی ‪ 18‬دا ُٕٔ یبُ ٕٔر ٍبفێنی دینٔی‬ ‫داّپێذاّراٗ ثٔ پێی ئًٔ پٔیَبّْبٍٔیٔ‪ّٔ،‬ثێتٔ ٕۆی جیبمبری دژ ثٔٗ مٔسبّٔی مٔ ئٔٗ ئبیذیۆىۆژیب‬ ‫فٔرٍیٔ پٔسْذّبمُٔ یبُ ّٔیبریی دٓمُٔ‪.‬‬ ‫‪-11‬تبمێنی زۆر داٗای ٍبفی رٓتنردّٔٗٓی خسٍٔتی سٔرثبزییبُ مردٗ​ٗٓ ‪(objection‬‬ ‫)‪conscientious‬ىٔسٔر ثْچیْٔی ئٔٗٓی مٔ ئًٔ ٍبفٔ ىٔ ئبزادییٔمبّی ٍبددٓی ‪ٓٗٓ18‬‬ ‫سٔرچبٗٓی گرت٘ٗٓ‪ٓٗ.‬ك ٗڵأٍێل ثۆ ئٔٗ داٗایبّٔ‪ّٕٔ،‬ذێل ٗڵأت ىٔیبسب ّبٗخۆییٔمبّیبّذا ىٔٗ‬ ‫ٕبٗاڵتیبّٔیبُ ث٘ٗری٘ٓ ثۆ خسٍٔتی سٔرثبزی ّبچبری مٔ ثبٗٓڕٓمٔیبُ یبُ ثبٗٓڕٓ ئبیْی یبُ‬ ‫ّبئبیْییٔمٔیبُ خسٍٔتی سٔرثبزی قٔدٓغٔدٓمبت‪،‬ىٔثری ئٔٗٓ خسٍٔتی ّیطتَبّی جێگرٓٗٓ‬ ‫پێطنٔش دٓمُٔ‪.‬پٔیَبّْبٍٔمٔ راضنبٗأّ ثبش ىٔ ٍبفی رٓتنذّٔٗٓی خسٍٔتی سٔرثبزی‬ ‫ّبمبت‪،‬ىٔگٔڵ ئٔٗٓضذا ىێژّٔ پێی ٗایٔ ئٔٗ ٍبفٔ ثۆی ٕٔیٔ ىٔ ٍبددٓی ‪18‬‬

‫‪24‬‬

‫ٓٗٓ‬

‫‪Page | 24‬‬

‫سٔرچبٗٓثگرێت‪،‬ىٔثٔر ئٔٗٓی ّبچبرمردُ ثۆ ثٔمبرٕێْبّی ٕێس ثٔ ئبٍبّجی م٘ضتِ ىٔٗأّیٔ‬ ‫ثٔضێ٘ٓیٔمی ترسْبك ٕبٗدژ ثێت ىٔگٔڵ ئبزادی ٗیژداُ ٗ ئبضنرامردّی ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ‪.‬مبتێل‬ ‫یبسب یبُ ّٔریت داُ ثٔٗ ٍبفٔدا دّٓێت ّبثێت جیبمبری دژ ثٔٗ مٔسبّٔ ثنرێت مٔ خسٍٔتی‬ ‫سٔرثبزی رٓتذٓمّٔٔٗٓ ىٔسٔر ثٍْٔبی سرٗضتی ثبٗٓڕٓ مٔسییٔمبّیبُ‪.‬ثٍٕٔٔبُ ضێ٘ٓ ّبثێت‬ ‫جیبمبری ثٔراٍجٔر ئٔٗأّ ثنرێت ثٕٔۆی دٗامٔٗتْیبُ ىٔ جێجٔجێْٔمردّی خسٍٔتی‬ ‫سٔرثبزی‪.‬ىێژّٔ داٗا ىٔ ٗاڵتبّی ئّٔذاً دٓمبت ىٔراپۆرتٔمبّیبّذا ثبش ىٔٗ ٍٔرجبّٔ ثنُٔ مٔ‬ ‫دٓمرێت ىێج٘ردُ ثٔٗ مٔسبّٔ ثذرێت مٔ خسٍٔتی سٔرثبزی ّٔمُٔ ثٔپێی ٍبفٔمبّیبُ‬ ‫ىٍٔبددٓی ‪ٕٔ، 18‬رٕٗٓب ثبش ىٔ سرٗضتی خسٍٔتی ّیطتَبّی جێگرٓٗٓٗ ٍبٗٓمٔی ثنُٔ‪.‬‬ ‫خ٘ٗىی چو ٗ ٕٔضتٍٔیِ‬ ‫سبڵی ‪1993‬‬

‫‪25‬‬

‫‪Page | 25‬‬

‫پێْجًٔ‪ :‬ئبزادی ثبٗٓڕ ٗ ئبیِ ىٔ دٓقی جیبجیبی ّٔتٔٗٓیٔمگرت٘ٗٓمبّذا‬

‫‪-1‬رێننٔٗتْبٍٔی ّٔتٔٗٓیٔمگرت٘ٗٓمبُ ‪:1945‬‬ ‫ٍبددٓی ‪،1‬خبڵی سێیًٔ‪ٓٗ :‬دیٖێْبّی ٕبرینبری ّێ٘دٓٗڵٔتی ىٔ چبرٓمردّی پرسٔ‬ ‫ّێ٘دٓٗڵٔتییٔمبُ مٔ ٍۆرمی ئبث٘ٗری ٗ مۆٍٔاڵیٔتی ٗ ميت٘ٗری ٗ ٍرۆییبُ ٕٔیٔ ٗ پتٔٗمردّی‬ ‫رێسگرتِ ىٔ ٍبفٔمبّی ٍرۆڤ ٗ ئبزادییٔ ثْچیْٔییٔمبّی ٍٕٔ٘ٗخٔڵل ٗ ٕبّذاّی ثێ جیبٗازی‬ ‫ثٕٔۆمبری رٓگٔز ٗ زٍبُ ٗ ئبیِ ٗ جیبمبریْٔمردُ ىٔ ّێ٘اُ پیبٗ​ٗ ژّذا‪.‬‬ ‫ٍبددٓی‪، 13‬خبڵی (ة)‪ :‬پٔرٓپێذاُ ثٔ ٕبرینبری ّێ٘دٓٗڵٔتی ىٔ ث٘ارٓمبّی ئبث٘ٗری ٗ‬ ‫مۆٍٔڵأیٔتی ٗ ميت٘ٗری ٗ خ٘ێْذُ ٗ تّٔذرٗستی ٗ ٕبٗمبرینذُ ثۆ ٗٓدیٖێْبّی ٍٕٔ٘ٗ ٍبفٔمبّی‬ ‫ٍرۆڤ ٗ ئبزادییٔ ثْچیْٔییٔمبُ ثێ جیبمبرینردُ ثٕٔۆمبری رٓگٔز ٗ زٍبُ ٗ ئبیِ ٗ‬ ‫جیبمبرینردُ ىٔ ّێ٘اُ پیبٗاُ ٗ ئبفرٓتبّذا‪.‬‬ ‫ٍبددٓی ‪،55‬خبڵی (ج)‪ :‬ىٔجیٖبّذا رێس ىٔ ٍبفٔمبّی ٍرۆڤ ٗ ئبزادییٔ ثْچیْٔییٔمبّی ٍٕٔ٘ٗاُ‬ ‫ثگیرێت ثێ جیبمبرینردُ ثٕٔۆی رٓگٔز ٗ زٍبُ ٗ ئبیِ ٗ جیبمبرینردُ ىٔ ّێ٘اُ پیبٗاُ ٗ‬ ‫ژّبّذا ٗ ىٔثٔرچبٗگرتْی ئٔٗ ٍبف ٗ ئبزادیبّٔ ثٔمردٓیی‪.‬‬

‫‪26‬‬

‫‪Page | 26‬‬

‫‪-2‬جبڕّبٍٔی گٔردٗ​ّٗی ٍبفٔمبّی ٍرۆڤ ‪1948‬‬ ‫ٍبددٓی ‪ ٍٕٗ٘ٔ :18‬مٔش ٍبفی ئبزادی ثیرٗ ٗیژداُ‬

‫ئبیْی ٕٔیٔ‪،‬ئًٔ ٍبفٔ ئبزادیطی‬

‫دٓگرێتٔٗٓ ىٔ گۆڕیْی ئبیْی یبخ٘د ثبٗٓڕی‪،‬ئبزادی ىٔ خستْٔڕٗ​ٗی ئبیِ ٗ ثبٗٓڕٓمٔی ىٔ‬ ‫پٔرستِ ٗ ئّٔجبٍذاّی سرٗ​ٗت ٗ فێرمردُ ثٔتّٖٔب یبُ ثٔ مۆٍٔڵ ىٔگٔڵ مٔسبّی دینٔ یبُ‬ ‫ثٔتّٖٔب‪.‬‬ ‫ٍبددٓی ‪،26‬خبڵی ‪:2‬پێ٘یستٔ ئبٍبّجی خ٘ێْذُ پٔرٓپێذاّی تٔٗاٗٓتی مٔسێتی ٍرۆڤ ٗ‬ ‫پتٔٗمردّی رێسگرتِ ىٔ ٍبفٔمبّی ٍرۆڤ ئبزادییٔ ثْچیْٔییٔمبُ ثێت‪ٕٔ،‬رٕٗٓب پێ٘یستٔ‬ ‫ىێنتێگٔیطتِ ٗ ىێج٘ردٓیی ٗ ثرایٔتی ّێ٘اُ ٍٕٔ٘ٗ ّٔتٔٗٓمبُ ٗ ٍٕٔ٘ٗ ت٘ێژٓ رٓچٔڵٔمێ‬ ‫ٗئبیْییٔمبُ پتٔٗثنبت ٗ‪،‬پبڵپطتی ئٔٗ چبالمیبّٔ ثنبت مٔ گٔالُ دٓینُٔ ثۆ پبراستْی ئبضتی‪.‬‬

‫‪-3‬رێننٔٗتْبٍٔی رێگٔگرتِ ىٔ مۆٍٔڵن٘ژی ٗ سساداُ ىٔسٔری ‪1948‬‬ ‫ٍبددٓی دٗ​ًٗٓ‪ :‬ىًٔ رێنٔٗتْبٍٔیٔدا ٍٔثٔست ىٔ مۆٍٔڵن٘ژی ثریتیٔ ىٔٗ مردٓٗأّی مٔ‬ ‫ئّٔجبٍذٓدرێِ ثٔ ٍٔثٔستی ىّٔبٗثردّی تٔٗاٗٓتی یبُ ثٔضیِك ىٔ تبخَێنی ّٔتٔٗٓیی یب‬ ‫رٓچٔڵٔمی یبُ ئبیْی ثًٔ سیفٔتبّٔ‪:‬‬ ‫أ‪-‬م٘ضتْی ئّٔذاٍبّی تبخَێل‪.‬‬ ‫ة‪-‬گٔیبّذّی زیبّی ٍٔترسیذاری جٔستٔیی یبُ رۆحی ثٔ ئّٔذاٍبّی تبخَێل‪.‬‬ ‫ج‪ -‬ثٔئّٔقٔست ّبچبرمردّی تبخَێل ثٔ ثبرٗگ٘زٓراّێل مٔ ئبٍبّج ىێی ىّٔێ٘ثردّی ٍبددی‬ ‫ثٔتٔٗاٗی یبُ ثٔضێنی‪.‬‬ ‫د‪-‬سٔپبّذّی رێ٘ض٘ێِ ثٔ ٍٔثٔستی رێگٔگرتِ ىٔ ٗٓچٔخستْٔٗٓ ىّٔێ٘ تبخَێل‪.‬‬ ‫‪27‬‬

‫‪Page | 27‬‬

‫ٓ‪-‬گ٘استْٔٗٓی ٍْذااڵّی تبخَێل ثۆ تبخَێنی دینٔ‪.‬‬

‫‪-4‬رێننٔٗتْبٍٔی تبیجٔت ثٔ ثبرٗدۆخی پّٔبثٔراُ ‪1951‬‬ ‫ٗاڵتبُ ىّٔێ٘ خبمٔمٔیبّذا الّی مٍٔی ئٔٗ ٍبفبّٔی دٓیذُٓ ثٔ ٕبٗاڵتیبُ ٕبٗضێ٘ٓ دٓیذُٓ ثٔ‬ ‫پّٔبثٔراُ ىٔ ث٘اری ئبزادی پیبدٓمردّی سرٗتٔ ئبیْییٔمبّیبُ ٗ دٓستٔثٔری ئبزادی‬ ‫پٔرٗٓردٓمردّی ئبیْی ٍْذاڵٔمبّیبُ‪.‬‬ ‫‪-5‬رێننٔٗتْبٍٔی تبیجٔت ثٔ مٔسبّی ثێ ّبسْبٍٔ ‪1954‬‬ ‫ٍبددٓی سێیًٔ‪:‬جیبمبریْٔمردُ‬ ‫ٗڵأتٔ ثٔڵیْذٓر ئٔحنبٍٔمبّی ئًٔ رێننٔٗتْبٍٔیٔ جێجٔجێذٓمُٔ ثٔسٔر مٔسبّی ثێ ّبسْبٍٔ ثێ‬ ‫جیبمبری رٓگٔز ٗ ئبیِ ٗ ٗڵأتی ىٔداینجّ٘ٗیبُ‪.‬‬ ‫ٍبددٓی ‪:4‬‬ ‫ٗاڵتبّی ثٔڵێْذٓر ٍٕٔبُ ٍبٍٔڵٔی ٕبٗاڵتیبّی خۆیبُ ىٔگٔڵ ئٔٗ ثێ ّبسْبٍبّٔ دٓمُٔ مٔ ىٔسٔر‬ ‫خبمی ٗاڵتٔمٔیِ مٔ ىٔسٔر ئبستی ئبزادی پٔیڕٓٗمردّی سرٗ​ٗتٔ ئبیْییٔمبّیبُ ٗ ئبزادی‬ ‫داثیْنردّی پٔرٗٓردٓی ئبیْی ثۆ ٍْذاڵٔمبّیبُ‪.‬‬

‫ىٍٔبددٓی پێْجٍٔی ٍٕٔبُ رێننٔٗتْبٍٔدا جبرێنی دینٔ جٔخت ىٔ قٔدٓغٔمردّی جیبمبری‬ ‫رٓگٔزپٔرستی دٓمبت‪ٕٔ.‬رٕٗٓب‪.‬ثٔتبیجٔت ىٔ ثڕگٔی (د) خبڵی حٔٗتًٔ مٔ تیبیذا‬ ‫جٔختنراٗٓتٔٗٓ ىٔ (ٍبفی ئبزادی ثیرٗ ثبٗٓڕ ٗ ئبیِ)‪.‬‬

‫‪28‬‬

‫‪Page | 28‬‬

‫‪-6‬رێننٔٗتْبٍٔی ٍبفٔمبّی ٍْذاڵ ‪:1989‬‬ ‫ٍبددٓی ‪:14‬‬ ‫‪ٗ-1‬اڵتبّی ئّٔذاً رێسدٓگرُ ىٔ ٍبفی ٍْذاڵ ىٔ ئبزادی ثیرٗ ٗیژداُ ٗئبیِ‪.‬‬ ‫‪ٗ-2‬اڵتبّی ئّٔذاً رێسدٓگرُ ىٔ ٍبف ٗ ئٔرمی ثبٗاُ ثٔ پێی پرسٔمبُ ٗ چبٗدێرٓ یبسبییٔمبّیبُ‬ ‫ىٔ ئبڕاستٔمردّی ٍْذااڵّیبُ ىٔ پیبدٓمردّی ٍبفٔمبّی ثٔضێ٘ٓیٔك ىٔگٔڵ ت٘اّبپٔرٓسّٔذٗ​ٗٓمبّی‬ ‫ٍْذاڵ یٔمبّگیرثێت‪.‬‬ ‫‪ّ-3‬بثێت ئبضنرامردّی ئبیِ ٗ ثبٗٓڕ ثٔرثٔست ثنرێت ٍٔگٔر ثٔٗ دٓقٔ یبسبییبّٔی مٔ‬ ‫پێ٘یستِ ثۆ پبراستْی سٔالٍٔتی گطتی یبُ سیستًٔ یبُ تّٔذرٗستی یبُ ئبداثی گطتی ٗ ٍبف‬ ‫ٗ ئبزادییٔ ثْچیْٔییٔمبّی ئٔٗاّی دینٔ‪.‬‬

‫‪29‬‬

‫‪Page | 29‬‬

‫ثٔضی دٗ​ًٗٓ‪:‬‬ ‫ئبزادی ثبٗٓڕ ٗ ئبیِ ىٔ ثٔڵگّٔبٍٔ عێراقی ٗ م٘ردستبّییٔمبّذا‬ ‫‪Page | 30‬‬

‫یٔمًٔ‪ :‬دٓست٘ٗری عێراق ‪2005‬‬ ‫ٍبدٓی دٗ​ًٗٓ(خبڵی دٗ​ًٗٓ)‪ :‬ئًٔ دٓست٘رٓ ّبسْبٍٔی ئیسالٍی زۆریْٔی‬

‫گٔىی عێراق‬

‫دٓپبرێسێت‪ٕٔ ،‬رٕٗٓب تٔٗاٗی ٍبفٔ ئبیْییٔمبّی سٔرجًٔ تبمٔمبُ دٓپبرێسێت ىٔڕٗ​ٗی ئبزادی‬ ‫ثیرٗ ثبٗٓڕٗ ٍٍ٘برٓسٔی ئبیْییٔٗٓ‪.‬‬ ‫ٍبدٓی دٗ​ًٗٓ(خبڵی سێیًٔ)‪ :‬عێراق ٗاڵتێنٔ ىٔ ّٔتٔٗٓٗ ئبیِ ٗ ئبیْسای جیبجیب پێنٖبت٘ٗٓ‪.....‬‬ ‫ٍبدٓی دٓیًٔ‪ :‬ض٘ێْٔ پیرۆز ٗیبیْٔیٔمبُ ىٔعێراقذا قٔٗارٓی ئبیِ ٗ ضبرستبّیِ‪،‬دٓٗڵٔتیص‬ ‫پبثّٔذٓ ثٔ رێسگرتْیبُ ٗ ٍسۆگٔرمردّی ئّٔجبٍذاّی درٗضَٔمبُ تێیبّذا ثٔ ئبزادی‪.‬‬ ‫ٍبدٓی چ٘اردٓیًٔ‪ :‬عێراقییٔمبُ یٔمسبِّ ىٔثٔردًٓ یبسبدا ثٔثێ جیبٗازی رٓگٔز یب ّٔژاد یب‬ ‫ّٔتٔٗٓ یب ثْٔچٔیبرّٓگ یب ئبیِ یب ئبیْسا یب ثیرٗثبٗٓڕ یبثۆچُ٘ٗ‬

‫یب ثبرٗدۆخی ئبث٘ٗری ٗ‬

‫مۆٍٔاڵیٔتیبُ‪.‬‬ ‫ٍبدٓی چو ٗ یٔك‪ :‬عێراقیٔمبُ ئبزادُ ىٔ پبثّٔذثُ٘ٗ ثٔ ثبری مٔسێتیبُ ثٔ پێی ئبیِ ٗ ئبیْسا‬ ‫ٗ ثیرٗثبٗٓڕ ٕٗٔڵجژاردّی خۆیبُ ‪،‬ئٍٔٔش ثٔیبسب رێنذٓخرێت‪.‬‬ ‫ٍبدٓی چو ٗ دٗ​ٗ‪ٕٔ :‬ر تبمێل ٍبفی ئبزادی ثیرٗ ثبٗٓڕی ٕٔیٔ‪.‬‬ ‫ٍبدٓی چو ٗ سێ‪ :‬یٔمًٔ‪ :‬ض٘ێْنٔٗت٘اّی ٕٔر ئبیِ ٗ ئبیْسایٔك ئبزادُ ىٔ‪:‬‬ ‫ا‪ -‬ئّٔجبٍذاّی درٗضَٔ ئبیْییٔمبّیبُ ىٔٗأّش درۆضَٔمبّی ح٘سٔیْیٔ‪.‬‬ ‫‪30‬‬

‫ة‪ -‬ثٔڕێ٘ٓثردّی ئٔٗقبف ٗ مبرٗثبری داٍ٘دٓزگب ئبیْیٔمبُ ‪،‬ئٍٔٔش ثٔ پێی یبسب رێنذٓخرێت‪.‬‬ ‫دٗ​ًٗٓ‪ :‬دٓٗڵٔت ئبزادی ئّٔجبٍذاّی پٔرستْٔمبُ ٗ ض٘ێْٔمبّی ثّٔذایٔتی دٓپبرێسێت‪.‬‬ ‫‪Page | 31‬‬

‫دٗ​ًٗٓ‪ٍ :‬بددٓ (‪ )372‬ىٔ یبسبی سساداّی عیراقی ژٍبرٓ ‪ 111‬سبىی ‪1969‬‬ ‫تبٗاّی زیبّگٔیبّذُ ثٔ ٕٔستی ئبییْی ثٔ ثّٔذکردُ سسا دٓدرێت کٔ ىٔ (‪ )3‬سێ سبڵ زیبتر ّٔ‬ ‫ثێت‪:‬‬ ‫‪ٕٔ-1‬ر کٔسێک ثٔ یٔکیک ىٔ ڕێگبکبّی ڕاگٔیبّذُ ٕیرش ثکبتٔ سٔر ثیرٗ ثبٗٓڕی‬ ‫دٓستٔیٔکی ئبیْی یبُ س٘کبیٔتی ثٔ درٗضَٔکبّی ثکبت‪.‬‬ ‫‪ٕٔ-2‬ر کٔسێک ثٔ ئّٔقٔست رێ٘رٓسٌ ٗئبّٕٔگ ٗ کۆرٗ کۆثّ٘ٔٗٓی ئبیْی تیرٓیٔکی ئبیْی‬ ‫ثطێ٘ێْێ یبُ ڕێگری ىێ ثکبت ٗ ىٔکبری ثخبت‪.‬‬ ‫‪ٕٔ-3‬رکٔسێک پٔ رستگبیٔ کی ئبٍبدٓکراٗ ثۆ ری٘رٓسَٔکبّی تیرٓیٔکی ئبیْی یبُ ٕێَبیٔک‬ ‫یبُ ٕٔرضتیکی تری پیرۆزىٔرٗ​ٗی ئبیْی تێک ثذات یب ىّٔبٗی ثٔرێت یب ثیطێ٘ێْێ یب پیسی‬ ‫ثکبت‪.‬‬ ‫‪ٕٔ-4‬رکٔسێک کتیجێکی پیرۆزی تیرٓیٔکی ئبیْی جبپ ثکبت یب ثاڵٗی ثکبتٔٗٓ ثٔ ئّٔقٔست‬ ‫دٓقی کتێجٔکٔ ثگۆرێ ثٔٗ جۆرٓی کٔ ٗاتبکٔی ثگۆڕێ یب یٔکێ ىٔ ح٘کَٔکبّی یب یٔکی ىٔ‬ ‫ڕێَْبییٔکبّی سڕیجێتٔٗٓ‪.‬‬ ‫‪ٕٔ-5‬رکٔسێک ثٔ ئبضکرا س٘کبیٔتی ثٔ ٕێَبیٔک یب کٔسێک ثکبت کٔ ىٔالیُٔ تیرٓ یٔ کی‬ ‫ئبیْی ثٔ پیرۆز یب پیب ٕٔڵذاُ یبُ ڕێسگرتِ داثْرێت‪.‬‬

‫‪31‬‬

‫‪ٕٔ-6‬رکٔسێک ثٔ ئبضکرا ٗ ثٔ ٍٔثٔستی گبڵتٔ پێکردُ السبیی خ٘اپٔرستی یب ئبّٕٔگێکی ئبیْی‬ ‫ثکبتٔٗٓ‬ ‫سێیًٔ‪ :‬یبسبی ژٍبرٓ ‪3‬ی سبڵی ‪2016‬ی ئّٔجٍّ٘ٗٔی ّ٘ێْٔراّی عێراق مٔ تبیجٔتٔ ثٔ (مبرتی‬ ‫ّیطتَبّی )ىٔ ٍبددٓی ‪26‬یطذا ٕبت٘ٗٓ‪:‬‬ ‫یٔمًٔ‪ّ :‬بٍ٘سڵَبُ دٓت٘اّێت ثٔ پێی یبسب ئبیْٔمٔی ثگۆڕێت‪.‬‬ ‫دٗ​ًٗٓ‪ :‬ئٔٗ ٍْذااڵّٔی مٔ ّٔگٔیطتّ٘ٗٔتٔ تٍّٔٔی یبسبیی دٓچْٔ سٔر ئبیْی ئیسالً ىٔمبتی ثٔ‬ ‫ئیسالً ثّ٘ٗی ثبٗك یبُ داینیبُ‪.‬‬

‫سێیًٔ‪:‬یبسبی پبراستْی ٍبفی پێنٖبتٔمبُ ىٔ م٘ردستبُ – عێراق‪،‬یبسبی ژٍبرٓ (‪)5‬ی سبىی‬ ‫‪2015‬‬ ‫داُ دّٓێت ثٔ پێنٖبتٔمبّی (ت٘رمَبُ ٗ ميذاُ ٗسریبُ ٗئبض٘ری ٗ ئٔرٍُٔ)‬

‫ىٔرٗ​ٗی‬

‫ّٔتٔٗٓیی ‪.‬ىٔرٗ​ٗی ئبیِ ٗ ئبیْساضٔٗٓ داُ دّٓێت ثٔ (ٍٔسیحی ٗ ئێسیذی‪،‬سبثیئٔی‬ ‫ٍّٔذائی‪،‬مبمٔیی‪،‬ضٔثٔك‪،‬فٔیيی‪،‬زٓردٓضتی ٗ ٕی دینٔ)ٗٓك ىٔ ٍبددٓی یٔمًٔ خبڵی دٗ​ٍٕٗٔذا‬ ‫ٕبت٘ٗٓ‪.‬‬ ‫ٍبددٓی سێیًٔ‪،‬خبڵی دٗ​ًٗٓ‪ :‬سٔرجًٔ ضێ٘ٓمبّی جیبمبری دژی ٕٔر پێنٖبتٔیٔك ىٔ‬ ‫پێنٖبتٔمبّی م٘ردستبّی عێراق قٔدٓغٔ دٓمرێت ٗ‪،‬سٔرپێچینبر سسا دٓدرێت ثٔپێی یبسب ثٔر‬ ‫مبرٓمبُ‪.‬‬ ‫‪32‬‬

‫‪Page | 32‬‬

‫ٍبددٓی سێیًٔ‪،‬خبڵی سێیًٔ‪ :‬قٔدٓغٔمردّی ٕٔر ثبّگٔضٔیٔمی ئبیْی ٗ سیبسی ٗ راگٔیبّذُ‬ ‫راستٔٗخۆ ثێ یب ّبراستٔٗخۆ دژ ثٔ پێنٖبتٔمبُ‪.‬‬ ‫ٍبددٓی سێیًٔ‪،‬خبڵی چ٘ارًٓ‪:‬رێگٔگرتِ ىٔ ٕٔر رفتبرێل یب ٕٔر سیبسٔتێل مٔٗا ثجێتٔ ٕۆی‬ ‫گۆڕیْی ثبرٗدۆخی رٓسّٔی ئٔٗ ّبٗچبّٔی پێنٖبتٔیٔمی دیبرینراٗ تیبیذا ّیطتٔجێِ‪.‬‬ ‫ٍبددٓی ضٔضًٔ‪:‬‬ ‫یٔمًٔ‪ٍ :‬بفی ثٔضذارینردّیبُ ٕٔیٔ ىٔ دٓسٔاڵتی یبسبداّبُ ٗ جێجٔجێنردّی ٕٔرێٌ ثٔ پێی‬ ‫یبسب ثٔرمبرٓمبُ‪.‬‬ ‫دٗ​ًٗٓ‪ :‬ىٔٗ ّبٗچبّٔی مٔ چڕی داّیطت٘اُ پێل دٕٓێِْ‪ٍ،‬بفی ثٔضذاری مردّیبُ ٕٔیٔ ىٔ‬ ‫ثٔڕێ٘ٓثردّی داٍ٘دٓزگب حنٍ٘ی ٗ ئیذارییٔمبُ‪،‬ثٔپێی یبسب ثٔرمبرٓمبُ‪.‬‬

‫‪33‬‬

‫‪Page | 33‬‬

‫‪Page | 34‬‬

‫حرية المعتقد والديه‬ ‫مه مىظور حقوق االوسان‬ ‫اعداد‪:‬عبداللة خالد‬

‫‪34‬‬