ΠΛΑΤΕΙΑ #9 by PLATEIA_FreePress

ΤΕΥΧΟΣ #09 ΙΟΥΛΙΟΣ 2019

www.stonisi.gr

freepress

ꐃ锃꜃鴃餃騃霃锃ꐃ鄃餃ꄃ餃鄃

www.stonisi.gr

锃⸀ 鈃⸀ 錃鐃鼃ꔃꐃ鼃ꌃ

ΠΛΑΤΕΊΑ

EDITORIAL

«Ω σώμα του καλοκαιριού γυμνό καμένο Φαγωμένο από το λάδι κι από το αλάτι Σώμα του βράχου και ρίγος της καρδιάς Μεγάλο ανέμισμα της κόμης λυγαριάς Άχνα βασιλικού πάνω από το σγουρό εφηβαίο Γεμάτο οστράκια και πευκοβελόνες Σώμα βαθύ πλεούμενο της μέρας» Καλό υπόλοιπο καλοκαιριού φίλοι του 9ου τεύχους της «Πλατείας». Με στίχους του Οδυσσέα Ελύτη και μια φωτογραφία της Μαρίας Μπουρού

www.stonisi.gr

@stonisi.gr

www.stonisi.gr

ΈΚΔΟΣΗ Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (ΚΟΙN.Σ.ΕΠ) ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ | ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Κομνηνάκη 9 Μυτιλήνη Τ.Κ. 81100, Τηλ: 22510 28000, e-mail: stonisigr@gmail.com, plateiafreepress@gmail.com

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΕΥΧΟΣ #09 ΙΟΥΛΙΟΣ 2019

06 12 16 18 22 26 26

www.stonisi.gr

06 04

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΤΟ SMART PHONE ΤΩΝ ΑΧΕΛΛΑΊΩΝ ΑΝΘΡΏΠΩΝ ΠΡΙΝ 500.000 ΧΡΌΝΙΑ «Ο ΤΕΡΙΆΝΤ, Ο ΘΕΌΦΙΛΟΣ, Η ΕΛΛΆΔΑ, Η ΒΑΡΕΙΆ ΚΙ ΕΓΏ…» ΩΣ ΠΟΥ ΝΑ ΓΊΝΕΙ… «ΕΡΕΊΠΙΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑΣ» ΈΝΑ «ΧΑΜΌΓΕΛΟ» ΚΑΙ ΈΝΑ ΣΠΊΤΙ ΓΙΑ ΌΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΆ! ΑΝΑΚΑΛΎΠΤΟΝΤΑΣ ΤΗΝ «ΚΡΥΦΉ» ΠΑΝΑΓΙΆ ΜΙΑ «ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΈΝΗ ΚΙΘΆΡΑ» ΣΤΟ ΚΆΣΤΡΟ ΤΗΣ ΜΥΤΙΛΉΝΗΣ!

Όταν η Λέσβος στάζει… μέλι ανθέων! Συνεχείς διακρίσεις για το Lesvos honey του Στρατή Κοντού που μυήθηκε γρήγορα στον θαυμαστό κόσμο των μελισσών

Χωρίς καλά καλά να «στρώσει» την ετικέτα του, το «Lesvos Honey», το γευστικότατο μέλι ανθέων του Στρατή Κοντού έλαβε τον περασμένο Απρίλιο ασημένιο βραβείο ανάμεσα σε εταιρείες- κολοσσούς, σε διεθνή διαγωνισμό του Λονδίνου! Το «Lesvos-Honey» με το που έσταξε μέλι, λοιπόν, πήρε βραβείο και με αυτό ως «διαβατήριο» πήγε και τον περασμένο Ιούνιο στον διαγωνισμό «Olympic Awards» που πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο Caravel στην Αθήνα και έλαβε σε εθνικό επίπεδο ασημένιο βραβείο γεύσης, ανάμεσα σε 200 ελληνικές επιχειρήσεις και 700 προϊόντα. Πρόκειται για τη δεύτερη σημαντική διάκριση δηλαδή σε διάστημα μόλις τριών μηνών! Η απονομή του βραβείου θα γίνει στις 30 Σεπτεμβρίου 2019. Ο Στρατής Κοντός από τον Σκουτάρο μαγεύτηκε από τον θαυμαστό κόσμο των μελισσών πριν από πέντε μόλις χρόνια, όταν ένας καλός φίλος του, του χάρισε το πρώτο του μελίσσι. Δεν άργησε να μάθει τη βασίλισσα του μελισσιού και πολύ γρήγορα, ανοίγοντας κάθε κυψέλη ήξερε τι είχε συμβεί και σε ποια φάση οργάνωσης βρίσκεται! Και δεν σταματά να εντυπωσιάζεται, να μαθαίνει και να απορεί τι έκανε πριν τη μελισσοκομία. Εργαζόμενος ως ξενοδοχοϋπάλληλος είχε ήδη διαπιστώσει ότι κάθε επισκέπτης, ανεξάρτητα από την καταγωγή του απολαμβάνει να έχει στο τραπέζι του αυθεντικές λεσβιακές γεύσεις. Αυτό ακριβώς είναι και το «Lesvos honey», μέλι που ανθεί σε τρία μελισσοκομεία στην Άναξο και ένα μελισσοκομείο στους κήπους του ξενοδοχείου «Δελφίνια» στον Μόλυβο με το πείσμα και το μεράκι του μελισσοκόμου. Ένα, με άλλα λόγια πιστοποιημένο προϊόν που αξίζει να τοποθετηθεί σε κάθε τραπέζι. «Η μελισσοκομία θέλει συνέπεια και εγρήγορση», λέει ο Στρατής Κοντός. Δήλωση που φαίνεται αρκετά ψύχραιμη, αν σκεφτεί κανείς ότι ακόμα και με την ειδική φόρμα μελισσοκομίας με την κουκούλα τον έχουν τσιμπήσει αμέτρητες μέλισσες. Παρά τούτο όμως δεν σταματά να αγαπά αυτό που κάνει και να θέλει να το εξελίσσει ολοένα και περισσότερο. Αυτό αποδείχτηκε και από την πολύ επιτυχημένη του συμμετοχή στο «Lesvos Food Fest» στον Μόλυβο στις αρχές Ιουλίου με δικό του περίπτερο. Επόμενος στόχος είναι η αύξηση της παραγωγής, ώστε το «Lesvos Honey» να φτάσει σε επιλεγμένα καταστήματα, εφάμιλλα των διακρίσεών του, αυθεντικό και για βραβείο, όπως είναι τώρα.

το ΘΕΜΑ της ΠΛΑΤΕΙΑΣ

Η αναπληρώτρια καθηγήτρια προϊστορικής αρχαιολογίας Νένα Γαλανίδου μας συστήνει με τα προϊστορικά ευρήματα στο Λισβόρι της Λέσβου

Το smart phone των αχελλαίων ανθρώπων πριν 500.000 χρόνια

του ΣΤΡΑΤΗ ΜΠΑΛΑΣΚΑ Η αναπληρώτρια καθηγήτρια προϊστορικής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Κρήτης Νένα Γαλανίδου είναι μπροστά σε ένα σωρό από «πέτρες». Διότι έτσι μόνο μπορείς εσύ, που δεν ξέρεις να ονομάσεις όλα αυτά που η πανεπιστημιακός ακουμπά με ευλάβεια. Σε συστήνει με ετούτες τις πέτρες, αλλά ταυτόχρονα και με τους δημιουργούς τους.

www.stonisi.gr

Με έναν ολόκληρο κόσμο που σε ταξιδεύει πίσω σε ετούτη τη γωνιά του πλανήτη, στη θέση Ροδαφνίδια στο Λισβόρι της νότιας Λέσβου, πριν 150.000 με 500.000 κατ’ ελάχιστο χρόνια πριν. «Οι χομο νεαντερτάλις», λέει η κ. «είναι ένα πρόγονο είδος ανθρωπιδών. Οι αχελλαίοι είναι πολλά είδη που χρησιμοποιούν την ίδια τεχνολογία. Τον χειροπέλεκυ, που εμπεριέχει όλη την τεχνολογική γνώση της περιόδου αυτής. Ένα εργαλείο που θυμίζει το πολυεργαλείο του 21ου αιώνα που εμπεριέχει την τεχνολογική γνώση του σήμερα και κάνει τα πάντα. Το smart phone που έχουμε όλοι μας. Ο χειροπέλεκυς συμπυκνώνει την τεχνολογική γνώση μιας περιόδου που κρατάει 1,5 εκατομμύριο χρόνια».

ΠΛΑΤΕΊΑ

Κι όσο απίστευτο κι αν φαίνεται, χειροπελέκεις μαζί με άλλα λίθινα εργαλεία αυτών των μακρινών ανθρωπιδών προγόνων, μισό εκατομμύρια χρόνια πριν, βρίσκονται μπροστά σου, προϊόντα μιας σημαντικής ανασκαφής που αποδεικνύει πως η σημερινή Λέσβος στη μορφή εκείνων των μακρινών χρόνων αποτέλεσε μια από τις πύλες εισόδου της Ευρώπης. Σε μια εποχή με μια άλλη κλιματική αλλαγή,

μακρινοί παππούδες και γιαγιάδες χρησιμοποιούσαν το νησί σαν γέφυρα κι αυτοί προς τη δύση. Σε αναζήτηση κι αυτοί τροφής. Αρχή στην Αφρική! «Οι πρόγονοί μας, λέει η κ. Γαλανίδου εμφανίζονται να φτιάχνουν τα πρώτα τους λαξευμένα λίθινα εργαλεία πριν 3,2 εκατομμύρια χρόνια κάπου στην Αφρική. Για περίπου 1,5 εκατομμύριο χρόνια είναι μια χαρά με μια κοφτερή ακμή. Χτυπούν την μια πέτρα στην άλλη δημιουργούν μια κοφτερή ακμή και κάνουν τη δουλειά τους. Αυτό τους αρκεί. Έρχεται όμως το πλήρωμα του χρόνου και κάποια στιγμή αυτό δεν τους φτάνει. Σημαίνει αυτό μια διεύρυνση

του εγκεφάλου; Μια διεύρυνση της κοινωνικής ομάδας στην οποία ανήκουν; Μια ανάγκη να διαφοροποιηθούν ο ένας από τον άλλο; Μια ανάγκη να έχουν ένα στοιχείο στην ταυτότητά τους αν είναι γυναίκα κυνηγός να φέρνει φαί ή αν είναι άντρας αυτός που το κατασκευάζει να τον θαυμάζουν οι άλλοι; Δεν ξέρουμε την απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα ή σε άλλα που πιθανά να τίθενται. Ξέρουμε όμως ότι 1,7 εκατομμύρια χρόνια πριν, αρχίζουν να φτιάχνουν κάτι διαφορετικό, κάτι που εμπεριέχει το σημείο της συμμετρίας. Είναι η συμμετρία που κάνει τη διαφορά.

www.stonisi.gr

Αυτός ο χειροπέλεκυς, λέει δείχνοντας ένα τέτοιο λίθινο εργαλείο, είναι απολύτως συμμετρικός και είναι δουλεμένος στο χέρι. Παρότι είναι δουλεμένο στο χέρι, αν τραβήξουμε έναν άξονα μια γραμμή και τον διπλώσουμε θα δούμε ότι διπλώνει και εφάπτεται πλήρως. Αυτό το σημείο της συμμετρίας καθώς και το γεγονός ότι το δουλεύουν αμφιπρόσωπα και στην μια όψη και στην άλλη, απαιτεί μια προσπάθεια, έναν προγραμματισμό εκ των προτέρων, για να φτιαχτεί αυτό το εργαλείο και βλέπετε ότι έχει και μια ομορφιά. Κρύβει κανόνες αυστηρού σχεδιασμού. Το ίδιο εργαλείο παραλλάσσεται σε πολλές διαφορετικές μορφές και μεγέθη. Φτιαγμένοι με διαφορετική πρώτη ύλη».

ΠΛΑΤΕΊΑ

Στα Ροδαφνίδια Στα Ροδαφνίδια, έναν ομαλό λόφο ένα χιλιόμετρο έξω από το χωριό Λισβόρι της νότιας Λέσβου, οι αχελλαίοι ανθρωπίδες έρχονται γιατί βρίσκουν κάτι συγκλονιστικό. Βρίσκουν πυριτόλιθο, που συνδέεται με τις σημερινές θερμές πηγές στην περιοχή και που περιέχουν μέσα τους απολιθωμένα βούρλα. Ένας μικρός χειροπέλεκυς με απολιθωμένα βούρλα μέσα του μπλέκει τους αχελλαίους ανθρωπίδες με την ηφαιστειακή ιστορία του νησιού, με όλα εκείνα τα γεωγραφικά στοιχεία που τους ασκούν έλξη. Η θέση της ανασκαφής

ΠΛΑΤΕΊΑ

Η ανασκαφή γίνεται σε μια θέση που βρισκόταν στις όχθες μικρών ποταμών, σε σχετικά μικρή απόσταση από αυτό που σήμερα είναι ο κόλπος της Καλλονής της Λέσβου, τον οποίο ο σημερινός άνθρωπος πρέπει να φανταστεί να αλλάζει σε βάθος χρόνου. Ο χώρος, στο μεγάλο διάνυσμα χρόνου με το οποίο δουλεύει η ανασκαφή αλλάζει, από κόλπος με θαλασσινό νερό σε κόλπο που αδειάζει σιγά σιγά, έχει υφάλμυρο νερό, στην πορεία τροφοδοτείται και γίνεται μια λίμνη με γλυκό νερό. «Έχουμε λοιπόν ένα ποταμοχειμάριο περιβάλλον στις παρυφές μιας μεγάλης λεκάνης με νερό, μας ξεναγεί η κ. Γαλανίδου. Νερό γλυκό, άλλοτε γλυφό και άλλοτε θαλασσινό, μια μικρή πεδιάδα την οποία χαράζουν αυτοί οι μικροί αύλακες, αυτά τα ποταμάκια στις όχθες των οποίων δραστηριοποιούνται οι προϊστορικοί άνθρωποι. Αυτοί φτάνουν σε αυτό το σημείο γιατί ξέρουν ότι θα βρουν αυτά που χρειάζονται. Καταρχάς χρειάζονται θηράματα για να φάνε. Κοντά στο νερό όλο

και κάτι βρίσκεται είτε ζώο, είτε πουλιά είτε υδρόβια φυτά. Γνωρίζουν επίσης ότι υπάρχουν πρώτες ύλες για να κατασκευάσουν τα εργαλεία τους. Και τα εργαλεία τους, τα εργαλεία της προϊστορικής περιόδου είναι κάτι σαν το πλαστικό μπουκάλι ή το πλαστικό ποτήρι. Δηλαδή το κατασκευάζεις, το χρησιμοποιείς και το πετάς. Δεν είναι κάτι που το κουβαλάς μαζί σου από όπου ξεκινήσεις όπου φτάσεις. Είναι κάτι που έχει πολύ μικρό κύκλο ζωής. Γιατί είναι βαρύ και γιατί δεν μπορεί να κουβαλάς πρώτες ύλες όπου πας». Οι προϊστορικοί άνθρωποι είναι νομαδικοί πληθυσμοί, κυνηγοί τροφοσυλλέκτες. Γνωρίζουν για το νερό, γνωρίζουν για τα θηράματα, γνωρίζουν για τις πρώτες ύλες και φυσικά υπάρχει και ένα άλλο σημείο που κάνει ιδιαίτερα αυτό το σημείο ελκυστικό. Το νησί έχει πολλές θερμές πηγές σε διάφορα σημεία. Οι θερμές πηγές του Αη Γιάννη βρίσκονται σε μικρή απόσταση από τη σημερινή ακτή του κόλπου Καλλονής και σε περιόδους που ήταν λίμνη ο κόλπος ήταν οι μοναδικές θερμές πηγές. «Μπορούμε να φανταστούμε τις θερμές πηγές χωρίς κτίσματα, τους υδρατμούς να βγαίνουν. Είναι ένα σημείο ξεχωριστό, διακριτό και έχουμε λόγους να πιστεύουμε ότι ήταν εγγεγραμμένες στους διανοητικούς χάρτες των πρωτόγονων ανθρώπων» λέει η κ. Γαλανίδου. Αυτοί έρχονται, οι πρωτόγονοι άνθρωποι έρχονται και ξανάρχονται εδώ. Αυτό το δίνουν και οι απόλυτες ηλικίες, όχι των λίθινων εργαλείων μια και αυτά δεν

Οι Αχελλαίοι ανθρωπίδες Η ανασκαφή στα Ροδαφνίδια έχει μια ιδιαίτερη αξία για την ανθρώπινη ιστορία αλλά και για την ιστορία της Ευρώπης. Από το μεσοπόλεμο μέχρι το 2012, ογδόντα χρόνια, συστηματικές προσπάθειες να εντοπισθεί η πρώιμη παλαιολιθική στην Ελλάδα δεν είχαν φέρει καρπούς. Υπήρχε το κρανίο των Πετραλώνων που είχε ηλικία 500 χιλιάδες χρόνια, υπήρχαν λιγοστοί χειροπελέκεις σε διάφορα σημεία (Σιάτιστα, Αστακό Αιτωλοακαρνανίας, Εύβοια) αλλά απουσίαζε από την ελληνική προϊστορία μια σημαντική εμβληματική θέση.

Μια τέτοια θέση δεν απουσίαζε μόνο από την Ελλάδα που είναι το νότιο μέρος της Βαλκανικής χερσονήσου, απουσίαζε από ολόκληρη τη βαλκανική χερσόνησο και τη δυτική Ανατολία. Η πλησιέστερη συγκρίσιμη με τα Ροδαφνίδια θέση είναι στην Καππαδοκία. Υπήρχε λοιπόν ένα μεγάλο ερωτηματικό. Τι συνέβη στη νοτιοανατολική χερσόνησο της Ευρώπης, από πού μπαίνουν οι πληθυσμοί των ανθρωπιδών που ξέρουμε ότι μπαίνουν γιατί τους βρίσκουμε στην Ιταλία, στη Γαλλία, στην ιβηρική χερσόνησο. Από πού μπαίνουν αυτοί, ποιες είναι οι πύλες εισόδου του ευρωπαϊκού χώρου κατά τις πρώιμες αυτές διεισδύσεις; Λέει η κ. Γαλανίδου: «Δεν είναι ανάγκη να είναι μια η πύλη εισόδου. Αλλά υπήρχε ένα μεγάλο κενό για το Αιγαίο. Αυτό που φέρνει αυτή η θέση είναι αυτό που βλέπετε εδώ, ένα σύνολο ευρημάτων που προσφέρει αδιάσειστα στοιχεία για το ότι το Αιγαίο δεν ήταν ουδέτερη ζώνη δεν ήταν νεκρή ζώνη. Απεναντίας το Αιγαίο ολόκληρο ήταν μια ζώνη πολύ σημαντική για τις πρώιμες αυτές μετακινήσεις και την πρώιμη ευρωπαϊκή προϊστορία. Το κλειδί στην μέχρι σήμερα απουσία δεν ήταν η έλλειψη ερευνών ήταν το πού βρίσκονταν αυτές οι θέσεις. Το Αιγαίο αυτό καθαυτό έπαιζε πολύ σημαντικό ρόλο ιδιαίτερα σε περιόδους πτώσης της θαλάσσιας στάθμης σε περιόδους παγετώδεις όταν σε παγκόσμια κλίμακα το νερό των ωκεανών κλειδωνόταν σε παγετώνες του βορείου ημισφαιρίου και έπεφτε η στάθμη της θάλασσας.

Αντρικό - Γυναικείο - Παιδικό

www.stonisi.gr

μπορούν να χρονολογηθούν αλλά των αποθέσεων πάνω στις οποίες βρίσκονται τα εργαλεία. «Στην ουσία χρονολογούμε πότε ήταν η τελευταία φορά που αυτές οι αποθέσεις, τα στρώματα της γης εκτέθηκαν στην ηλιακή ακτινοβολία πριν να καλυφθούν» λέει η υπεύθυνη της ανασκαφής αρχαιολόγος. Και συνεχίζει: «Εγώ θα έλεγα ότι αυτό είναι εμπεδωμένο. Έχουμε μια θέση της μέσης πλειστόκαινου εποχής. Η μέση πλειστόκαινος εποχή είναι μια γεωλογική υποδιαίρεση του χρόνου. Με αρχαιολογικούς όρους έχουμε μια θέση της πρώιμης παλαιολιθικής εποχής. Με γεωλογικούς όρους γιατί ο γεωλογικός χρόνος είναι βαθύς, έχουμε μια θέση της περιόδου που ξεκινάει γύρω στο 750.000 και φτάνει μέχρι τις 120.000 χρόνια πριν».

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

ΠΛΑΤΕΊΑ

Όταν πέφτει η στάθμη της θάλασσας η Αιγαιακή λεκάνη τουλάχιστον τα τελευταία 400 χιλιάδες χρόνια μετατρέπεται σε μια ζώνη που έχει λίμνες, υδρότοπους, βαλτότοπους, ζώνες γέφυρες στεριανές, τοπία ιδιαίτερα παραγωγικά όταν είσαι κυνηγός τροφοσυλλέκτης. Αν είσαι γεωργός θέλεις μεγάλη πεδιάδα να καλλιεργήσεις. Αν είσαι κυνηγός τροφοσυλλέκτης θέλεις αυτό το ψηφιδωτό από διαφορετικά οικοσυστήματα που θα σου επιτρέψει αλλού να κυνηγήσεις, αλλού να πιάσεις τα πουλιά, αλλού να ψαρέψεις και αυτό είναι μια προνομιακή ζώνη για να επιβιώσεις. Όμως αυτή η ζώνη σήμερα εδώ και 6.000 χρόνια είναι το Αιγαίο πέλαγος, το απέραντο γαλάζιο. Δεν έχει καμία σχέση με αυτό που γινόταν σε κάθε παγετώδη περίοδο. Η Παλαιά Διαθήκη με τη διάβαση των Εβραίων από την Ερυθρά Θάλασσα αποτυπώνει αυτό που συνέβαινε πολύ συχνά στην πρώιμη προϊστορία. Το ότι άνοιγε και έκλεινε η θάλασσα. Και συνδέεται με αυτό το καυτό σημερινό θέμα της κλιματικής αλλαγής. Πολλοί από τους σημερινούς πρόσφυγες της Μόριας είναι πρόσφυγες κλιματικής αλλαγής ειδικά αυτοί που έρχονται από την Αφρική. Είναι μετανάστες που οδηγούνται εδώ από τις μεγάλες απερημώσεις μεγάλων περιοχών της υποσαχάριας Αφρικής που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή. Η κλιματική αλλαγή όμως αποδεικνύεται στα Ροδαφνίδια πως είναι μια πολύ παλιά υπόθεση. Πληθυσμοί ζώων που απολιθώματά τους βρέθηκαν στα Βατερά, παλιότερα αυτά, ηλικίας έως και δυο εκατομμυρίων ετών, άρα και ανθρωπιδή θηλαστικά από

την ανατολία με ασιατικά χαρακτηριστικά που είναι καλά γνωστά σ’ αυτό το κομμάτι της Ευρασίας, μετακινούνταν. Πήγαιναν και ερχόντουσαν όχι προς μια κατεύθυνση. Δεν πάνε όλοι στην Ευρώπη, πάνε κι έρχονται. Και το Αιγαίο ήταν το πέρασμα σε αυτό το πήγαινε κι έλα». Πώς ξεκίνησε η ανασκαφή Το 2009, στην πρώτη σελίδα της «Ελευθεροτυπίας» δημοσιεύεται ένα άρθρο για την παλιότερη ανθρώπινη παρουσία στο Αιγαίο, κάπου στη Λήμνο του 13.000 π.Χ. Ο γιατρός και ερευνητής πεδίου Μάκης Αξιώτης διαμαρτύρεται, λέγοντας πως έχει εντοπίσει ευρήματα παλιότερα. Αυτό προκαλεί το ενδιαφέρον της κ. Γαλανίδου, που επικοινωνεί με τον Αξιώτη, ο οποίος και της υποδεικνύει το χώρο στα Ροδαφνίδια. Κάπως έτσι αρχίζει η διαδικασία της αδειοδότησης της έρευνας, που ξεκινά το 2012. Το καλοκαίρι του 2012 είναι η πρώτη χρονιά συστηματικής έρευνας. Ενός ερευνητικού πολύπτυχου που απαιτεί το είδος αυτής της θέσης. Δεν είναι μια κλασική ανασκαφή που δουλεύει ο αρχαιολόγος με τον αρχιτέκτονα. Εδώ απαιτείται γεωαρχαιολογική, γεωφυσική, παλαιοντολογική, μικροπαλαιοντολογική, πολύ εξειδικευμένες αναλύσεις και μελέτες, αρχαιομετρική, χρονομετρήσεις. «Έχουμε λοιπόν», λέει η κ. Γαλανίδου, «στήσει μια διεπιστημονική και πολυεπιστημονική έρευνα με επίκεντρο το Λισβόρι». Η θέση που ανασκάπτεται λέγεται Ροδαφνίδια από τις ροδοδάφνες που κάποτε φύονταν εκεί. Σήμερα είναι ένας μεγάλος ελαιώνας. Ένα χιλιόμετρο από το χωριό, δίπλα στις θερμοπηγές του Αη Γιάννη.

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ εντός και εκτός ΠΛΑΤΕΙΑΣ

«Ο Τεριάντ, ο Θεόφιλος, η Ελλάδα, η Βαρειά κι εγώ…» Μια συνέντευξη της Αλίς Τεριάντ κατά την επίσκεψη της στη Μυτιλήνη το 1994

Από το αρχείο του ΣΤΡΑΤΗ ΜΠΑΛΑΣΚΑ Στη Μυτιλήνη καλεσμένη του Δήμου Μυτιλήνης ήρθε το καλοκαίρι του 1994 η Αλίς Τεριάντ. Παρά τα όχι και λίγα χρόνια της η Αλίς Τεριάντ ήλθε από το Παρίσι στη Μυτιλήνη, μόλις για τρεις ημέρες. Και αμέσως μετά τη συνάντησή της με τους παράγοντες του Δήμου Μυτιλήνης γύρισε στη Γαλλία. Με το νου όμως στο νησί, που αγάπησε η ίδια, αλλά προπάντων ο άντρας της. Ο διάσημος Μυτιληνιός τεχνοκριτικός και εκδότης Τέχνης Στρατής Ελευθεριάδης-Τεριάντ. Είχαμε συναντηθεί τότε, 25 χρόνια πριν, με την Αλίς Τεριάντ. Την εντυπωσιακή για το ταμπεραμέντο της Αλίς Τεριάντ. Η ηχογραφημένη συνέντευξη της δημοσιεύεται σήμερα στην «Πλατεία» πραγματικό μνημόσυνο σε μια μεγάλη γενιά της Λέσβου που πέρασε. Η ζωή με τον Τεριάντ

www.stonisi.gr

Ποιο ήταν, το σημαντικότερο πράγμα για τον Στρατή Ελευθεριάδη;

ΠΛΑΤΕΊΑ

«Όταν κάποιος», λέει η Τεριάντ, «τον ρωτούσε «ποιο είναι το πιο σπουδαίο πράγμα για σένα;» ο Τεριάντ απαντούσε. «Το VIVRE (σ.σ. το περιοδικό που εξέδιδε) και η συνάντηση με την Αλίς». Και για σας. Ποιο ήταν το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή σας ρωτάμε. «Η συνάντηση με τον Τεριάντ και η ζωή μαζί του» λέει, χωρίς να το πολυσκεφτεί. «Μια ζωή που ξεκίνησε από ένα γεύμα σε κοινούς φίλους».

«Ο Τεριάντ θα έλεγε, αν ζούσε: Εντάξει φεύγω από τον κόσμο, αλλά αυτό που ήθελα, το έκανα… Και τίποτε από αυτά δεν ήταν μέτριο» Τι θυμάται όμως από τον Τεριάντ και ιδιαίτερα από τη σχέση του με τη Μυτιλήνη; «Όταν γνώρισα τον Τεριάντ», λέει, «είχε μόλις χάσει τον πατέρα του. Δεν ερχόταν στη Μυτιλήνη, λέγοντας ότι δεν μπορούσε να μπει στο σπίτι όπου δεν υπήρχε πλέον εκείνος. Στο νησί ήλθε 12 χρόνια μετά. Αλλά τη σκεφτόταν τη Μυτιλήνη. Η ιδέα της θα έλεγα πως τον βασάνιζε. Τον βασάνιζε όμως και η ιδέα ενός πατρικού σπιτιού χωρίς τον πατέρα…». Κάπου εκείνη την εποχή ο Τεριάντ ανακάλυψε τον Θεόφιλο. Πώς έγινε αυτή η γνωριμία, Και προπάντων τι ήταν ο Θεόφιλος για τον Τεριάντ; «Ο Τεριάντ έλεγε», λέει η Αλίς Τεριάντ, « πως όταν γνώρισε το Θεόφιλο οι ψείρες ήταν περισσότερες από τα κύτταρά του. Πολύ φτωχός, πεινασμένος. Εκεί στις αρχές της δεκαετίας του ΄30. Σε ένα ταξίδι στη Μυτιλήνη, λοιπόν, τότε είδε τις ζωγραφιές του Θεόφιλου σε τοίχους και χαρτιά. Του άρεσε η αφέλεια της ζωγραφικής του τσολιά και όταν τον γνώρισε, του είπε «Θεόφιλε, είσαι ζωγράφος». Ο Τεριάντ, βέβαια, τότε δεν είχε λεφτά. Του αγόρασε ύφασμα με το μέτρο και μάλιστα έλεγε πως αγόρασε το πιο φτηνό που υπήρχε στην αγορά της Μυτιλήνης. Το έδωσε στον Θεόφιλο και του είπε: «Ζωγράφισε για μένα και να έρχεσαι δυο φορές την ημέρα να τρως στο σπίτι μου. Εγώ θα σε ταΐζω κι εσύ θα ζωγραφίζεις». Κάπως έτσι ο Θεόφιλος ζωγράφισε για τον Τεριάντ 100 έργα. Ο Τεριάντ βέβαια αναρωτιόταν γι’ αυτά τα έργα. «Τι θα γίνουν;». Τον βασάνιζε η ανάγκη να προβάλει το συμπατριώτη του λαϊκό ζωγράφο. Τότε, βέβαια , ζούσε και ο ίδιος δύσκολα με τα λίγα χρήματα που κέρδιζε ως δημοσιογράφος. Πώς θα μπορούσε να

οργανώσει μια έκθεση ζωγραφικής; Χρόνια αργότερα, έκανε την πρώτη παρουσίαση του Θεόφιλου. Και μάλιστα στο Λούβρο. Βέβαια, η έκθεση αυτή δεν ήταν αρκετά πετυχημένη…».

«…μην ξεχνάτε, ο Τεριάντ ήταν ένας «εξερευνητής». Ένας άνθρωπος που ανακάλυπτε. Στη «Βίλα Νατάσα» στη Γαλλία μου είχε πει: «Πήγα Κάπου τότε ο Τεριάντ συλλαμβάνει στη Μυτιλήνη για το Μουσείο. την ιδέα για το χτίσιμο του Μουσείου Μου έδειξαν ένα οικόπεδο στη Θεοφίλου. Σουράδα που ανήκε στους «Ο Θεόφιλος για τον Τεριάντ» Αλεπουδέληλες, το Γενί Τζαμί, συνεχίζει η Τεριάντ, «δεν ήταν απλώς αλλά γιατί; Στη Βαρειά, στον μια οικονομική διαχείριση κάποιων ελαιώνα, εκεί ήθελα να γίνει. έργων, που κόστιζαν βέβαια πολλά. Μου λένε βέβαια ότι εκεί δεν Βέβαια μερικές φορές ήμασταν υπάρχει ούτε δρόμος, θα το αναγκασμένοι να γινόμαστε έμποροι, αλλά δεν ήταν αυτό που ενδιέφερε κάνω εγώ το Μουσείο και θα τον Τεριάντ. Έλεγε πως το έργο δεν θα πάει δρόμος. Ο Θεόφιλος έπρεπε να διασκορπιστεί. Έψαχνε να ανοίγει δρόμους» βρει έργα του Θεόφιλου. Κάθε χρόνο άνοιγε τα μπαούλα και κοιτούσε τα έργα που ήταν τυλιγμένα σαν ρολό, Κάποτε άστραψε κάτι μέσα του και είπε: «Θα φτιάξω το Μουσείο του Θεοφίλου στη Μυτιλήνη. Και εκεί μέσα θα βάλω τα έργα του». Ο Τεριάντ είχε στ’ αλήθεια πιστέψει βαθιά στο Θεόφιλο.

«Βίλα Νατάσα» στη Γαλλία μου είχε πει: «Πήγα στη Μυτιλήνη για το Μουσείο. Μου έδειξαν ένα οικόπεδο στη Σουράδα που ανήκε στους Αλεπουδέληλες, το Γενί Τζαμί, αλλά γιατί; Στη Βαρειά, στον ελαιώνα, εκεί ήθελα να γίνει. Μου λένε βέβαια ότι εκεί δεν υπάρχει ούτε δρόμος, θα το κάνω εγώ το Μουσείο και θα πάει δρόμος. Ο Θεόφιλος ανοίγει δρόμους».

«Μα αν ο Θεόφιλος ήταν το έργο του για τη Μυτιλήνη», λέει η κ. Τεριάντ, «το Μουσείο Τεριάντ ήταν το όνειρό του για τη Μυτιλήνη. Το όνειρο ενός ανθρώπου που είχε αγαπήσει τον τόπο του, που τον είχε στερηθεί στη ζωή του. Ο Τεριάντ χτίζοντας το Μουσείο Τεριάντ δικαίωσε το όνειρό του για τη Μυτιλήνη. Γύρισε στο νησί του… Ο Τεριάντ ήταν ερωτευμένος με το νησί. Με τον Θεόφιλο. Με τη δουλειά του. Και με μένα. Αυτά ήταν ο κόσμος του. Ο Τεριάντ ήταν πιστός σε ό,τι αγαπούσε. Στα «φαντάσματά» του, όπως έλεγε., Στις φαντασιώσεις του, για να συμπεριληφθώ κι εγώ.

Σήμερα, βέβαια, ο κόσμος δεν χωρά ανθρώπους που «Δεν με συμφέρει», διηγείται η σύζυγός του πως έλεγε ζουν με τις φαντασιώσεις τους. Ο Τεριάντ θα έλεγε, αν ο Τεριάντ, «να πουλήσω τα έργα του Θεόφιλου, όσα ζούσε: «Εντάξει φεύγω από τον κόσμο, αλλά αυτό που εκατομμύρια κι αν μου δώσουν για αυτά, Τώρα βέβαια βλέπουν τα έργα του κάποιοι μεγαλοκριτικοί της Ευρώπης ήθελα, το έκανα… Και τίποτε από αυτά δεν ήταν μέτριο». και γελούν. Κάποτε όμως θα πουν με σκυμμένο το Πώς όμως νιώθει η ίδια για τη Λέσβο, αλλά και για τη κεφάλι «ο Θεόφιλος ήταν μεγάλος δουλειά του άντρα της. Και τέλος ζωγράφος». πάντων γιατί αυτή η διαρκής της «Είναι δύσκολο να

ενασχόληση με τη Λέσβο; Ο Θεόφιλος έζησε σε μια εποχή που καταλάβουν οι Έλληνες το αυτό που σήμερα λέμε μοντέρνα έργο του Τεριάντ. Τι πάει να «Παλιότερα», υποστηρίζει, «έγινε μια ζωγραφική, δηλαδή, η αντίληψη του έκθεση , για να τιμηθεί ο Τεριάντ. Πήγε πει για την Ελλάδα εκδότης μοντερνισμού, βρισκόταν στη γέννησή από το γαλλικό Υπουργείο Πολιτισμού τέχνης; Ίσως και τίποτε. της. Ήταν η πρώτη φορά που οι παντού. Παντού, εκτός από την άνθρωποι έβλεπαν μάσκες από την Ιαπωνία. Κανόνισα να πάει και στην Ιαπωνία και πήγε. Αφρική και έλεγαν: «Αυτά είναι αριστουργήματα». Γιατί έπρεπε. Έτσι και με τη Λέσβο. Ο Τεριάντ δεν είχε πει Ο Τεριάντ λοιπόν, όταν είδε τον Θεόφιλο, είπε: «Γιατί μόνο ο Ντουανιέ Ρουσό και οι μάσκες της Αφρικής; Υπάρχει λοιπόν ως ζωγράφος και ο Θεόφιλος». Γιατί, τελικά, το Μουσείο έγινε στην απόμακρη Βαρειά και όχι στη Μυτιλήνη, στο κέντρο της πόλης, που θα συγκέντρωνε και περισσότερο κόσμο;

τίποτε. Δεν είχε κανονίσει να ασχολούμαι με τη Λέσβο. Εγώ το αισθάνθηκα σαν αναγκαιότητα. Εξάλλου, εδώ που τα λέμε, γι΄αυτό και ο Τεριάντ δεν είχε ζητήσει να ασχολούμαι με τα έργα του στο νησί του. Ήξερε ότι θα το κάνω».

Βέβαια οι Έλληνες έχουν καταλάβει την άλλη ιδιότητα του Τεριάντ, αυτή του ευεργέτη. Τώρα, για το αν είμαι ευχαριστημένη από το πώς την αντιμετωπίζουν… ας πούμε ναι…»

«Ο Τεριάντ ήταν άνθρωπος της Βαρειάς», λέει η Τεριάντ. «Ένας απλός άνθρωπος της Βαρειάς δεν έψαχνε τη δόξα για τον εαυτό του, αλλά για τον Θεόφιλο. Εκεί που περπατούσε παιδί, εκεί που ήταν θαμμένος ο πατέρας του, εκεί ήθελε να δει να δοξάζεται ο Θεόφιλος. Εξάλλου μην ξεχνάτε, ο Τεριάντ ήταν ένας «εξερευνητής». Ένας άνθρωπος που ανακάλυπτε. Στη

Είναι ευχαριστημένη από το πώς οι Έλληνες αντιμετωπίζουν τον άνδρα της; Η απάντηση της Αλίς Τεριάντ έχει ιδιαίτερη σημασία: «Είναι δύσκολο να καταλάβουν οι Έλληνες το έργο του Τεριάντ. Τι πάει να πει για την Ελλάδα εκδότης τέχνης; Ίσως και τίποτε.

Βέβαια οι Έλληνες έχουν καταλάβει την άλλη ιδιότητα του Τεριάντ, αυτή του ευεργέτη. Τώρα, για το αν είμαι ευχαριστημένη από το πώς την αντιμετωπίζουν… ας πούμε ναι…».

www.stonisi.gr

Υπάρχει και ο Θεόφιλος

ΠΛΑΤΕΊΑ

Το χρυσό λάδι του Αιγαίου μετρά τέσσερις γενιές ιστορίας!

Γνωρίσαμε την οικογένεια Πρωτούλη και δοκιμάσαμε το «καλύτερο ελαιόλαδο στα Νησιά του Αιγαίου»

45 ολόκληρα χρόνια βρίσκεται μέσα στα ελαιοκτήματα ο Κώστας Πρωτούλης, ο «μάστερ» ελαιοπαραγωγός, με λάδι… χρυσό, το Aegean Gold, με τις συνεχώς διακρίσεις. «Όλη μου η ζωή είναι μέσα στην παραγωγή λαδιού» λέει ο κ. Πρωτούλης τρίτη γενιά ελαιοπαραγωγός, συνεχίζοντας την παράδοση της οικογένειάς που ήρθε στη Λέσβο από τη Μικρά Ασία και επέλεξε να εγκατασταθεί στο Πλωμάρι. Υπάρχει όμως και η τέταρτη γενιά, στην οποία ο κ. Πρωτούλης μαζί με τη σύζυγό του, Μαρία Ραφτέλη κληροδοτεί αυτή την αγάπη για την ελιά. Με ένα ελαιοτριβείο στο Μεγαλοχώρι ο κ. Κώστας Πρωτούλης μπήκε στην παραγωγή το 1975. «Λιθαράκι το λιθαράκι με τ’ αδέρφια μου βάλαμε βάσεις για να παράγουμε κάτι καλύτερο. Στη συνέχεια βλέπαμε ότι το μυτιληνιό λάδι δεν ήταν αναγνωρίσιμο, δεν συμμετείχε σε διαγωνισμούς ποιότητας».

www.stonisi.gr

Το 1992 αποφάσισαν να αναδείξουν το λάδι τους μέσω διαγωνισμών. «Ήμασταν οι πρώτοι που το κάναμε και στη συνέχεια ακολούθησαν και άλλοι επιχειρηματίες και παραγωγοί. Χρειάστηκε πολύς κόπος, μεράκι και δουλειά, όπως ισχύει και για όλα τα πράγματα», λέει.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Πριν από 25 χρόνια συνεργάστηκε με παραγωγούς που ήθελαν κάτι καλύτερο. Μαζί του ακολούθησε και η σύζυγός του. Και σήμερα καλλιεργούν 700 στρέμματα ελαιώνων, την

ίδια ώρα που συνεργάζονται με πάνω από 1000 ντόπιους ελαιοπαραγωγούς, προσπαθώντας και καταφέρνοντας να τους πείσουν ότι από κοινού βγάζουν ένα προϊόν ικανότατο να σταθεί στην αγορά, ελληνική και ξένη, με υψηλά στάνταρ ποιότητας. Το 2005 η εταιρεία Πρωτούλη αγόρασε στον Τρύγονα ένα παλιό πετρόχτιστο ελαιοτριβείο, το οποίο σήμερα είναι επισκέψιμο για όλους και ανοιχτό για πολλές εκδηλώσεις. «Διδάσκουμε, επιμορφώνουμε τον κόσμο ως προς τη δοκιμή και την αξιολόγηση του λαδιού» λέει ο κ. Πρωτούλης για τις δράσεις που πραγματοποιούνται εκεί, ενώ η αναβάθμιση των υπηρεσιών που παρέχονται

«Για να δαμάσεις τον άγριο και δυσπρόσιτο ελαιώνα του νησιού της Λέσβου, από την πλευρά του Πλωμαρίου, θέλει κουράγιο, υπομονή και πείσμα. Θέλει σύστημα και γνώση. Θέλει να αγαπάς αυτό που κάνεις»

για ντόπιους και τουρίστες είναι σε εξέλιξη! Βραβεία επί βραβείων! Οι διακρίσεις του Aegean Gold είναι… αναρίθμητες. Το πρώτο πανελλήνιο βραβείο το έλαβε το 1994 και μάλιστα στον πρώτο διαγωνισμό που έγινε στην Ελλάδα (!). Ακολούθησε η παγκόσμια διάκρισή του το 1997 στην Ισπανία, στον διαγωνισμό Marios Solinas ως το καλύτερο ελληνικό (κάνοντας Καλαματιανούς και Κρητικούς ελαιοπαραγωγούς να… δυσανασχετούν!). Έκτοτε οι διακρίσεις συνεχίζονται και φτάνουν στο σήμερα. Φέτος, το Aegean Gold έλαβε χάλκινο βραβείο σε διαγωνισμό στο Λος Άντζελες, δύο ασημένια βραβεία στην Ιαπωνία, ένα ασημένιο στο Λονδίνο, ένα ασημένιο στον διαγωνισμό Athena της Αθήνας,

Aegean Gold, το χρυσάφι του Αιγαίου! Το εμβληματικό και παλαιότερο από τα τρία προϊόντα της οικογένειας Πρωτούλη έχει να επιδείξει μια πλούσια συλλογή βραβείων και μεταλλίων που διαχρονικά λαμβάνει σε παγκόσμιους έγκριτους διαγωνισμούς. Από το 2004 έχει λάβει περισσότερες από 40 διακρίσεις σε μεγάλους διαγωνισμούς, ενώ τις μισές από αυτές τις έχει κερδίσει μέσα στην τελευταία τριετία. Παράγεται κατά κύριο λόγο από την Κολοβή, ποικιλία που του δίνει τον έντονο, φρουτώδη χαρακτήρα, αλλά η σύνθεσή του περιέχει επίσης Αδραμυτινή και λίγη Λαδολιά. Η πρώτη του χαρίζει το άρωμα και την πλούσια υφή και η δεύτερη την ήπια, ελαφρώς ημίγλυκη, εξισορροπητική γεύση. Όλες μαζί φροντίζουν ώστε να δημιουργηθεί ένα φίνο, εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, με χρυσοπράσινο, λαμπερό χρώμα και γεμάτου σώματος γεύση.

αλλά και τη διάκριση ως του καλύτερου ελαιολάδου ποικιλίας «κολοβή», και του καλύτερου ελαιόλαδου στα νησιά του Αιγαίου! Ακόμα και τα παιδιά! Ιδιαίτερες διακρίσεις για την οικογένεια Πρωτούλη είναι οι φετινές της Ιταλίας, όπου το Aegean Gold έλαβε έξτρα χρυσό βραβείο στο διαγωνισμό Biol ως το καλύτερο λάδι από την Ελλάδα, αλλά έλαβε και άλλο βραβείο, το Biol Kids, δηλαδή το δοκίμασαν, επέλεξαν και βράβευσαν παιδιά! Η γκάμα των ελαιολάδων Πρωτούλη δεν περιορίζεται στο Aegean Gold, αλλά είναι μεγάλη και εξελίσσεται συνεχώς, εξάγεται δε σε πολλές χώρες, από την Ελβετία έως τη Ν. Αφρική!

Επισκεφτείτε τη σελίδα www.protoulis.gr Τηλέφωνο: Τρύγονας 22520 32100 Μεγαλοχώρι 22520 92290 Email: protoulisoliveoil@gmail.com

www.stonisi.gr

Το βιολογικό Aegean Gold Bio προσφέρει στον γευσιγνώστη όλα τα ανωτέρω χαρακτηριστικά με ακόμη μεγαλύτερη ένταση και φινέτσα.

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΣΤΑ ΣΟΚΑΚΚΙΑ

Ως που να γίνει… «ερείπιο Δημοκρατίας»

Στη Γυάρο των εξορίστων. Με μια μελέτη που ξεχάστηκε σε κάποιο συρτάρι…

του ΣΤΡΑΤΗ ΜΠΑΛΑΣΚΑ

Ιστορία προσπάθειας

Συνηθίζουμε να μιλάμε για τα ξερονήσια του Αιγαίου, κάθε δυο τρία χρόνια. Πρωτοσέλιδα στις εφημερίδες, συνεντεύξεις για τα «μνημεία της Δημοκρατίας» κι ύστερα σιωπή. Τα «μνημεία δημοκρατίας» μένουν ξανά μόνα στην καρδιά του Αιγαίου με τους αγέρηδες μόνο να ασχολούνται με δαύτα. Σε μια Ελλάδα που καταπώς φαίνεται συνηθίζει να ασχολιέται με το περιτύλιγμα και να μη μαθαίνει ποτέ το περιεχόμενο.

Όλα ξεκίνησαν στις 24 Ιουλίου του 2001 όταν ο τότε Πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης συνοδευόμενος από τους υπουργούς Κ. Λαλιώτη, Γ. Ανωμερίτη, Ν. Σηφουνάκη, Π. Ευθυμίου, και τους πρώην υπουργούς Γ. Χαραλαμπόπουλο και Φ. Ιωαννίδη, παρουσία αντιστασιακών και καλλιτεχνών, επισκέφθηκε τη Γυάρο και ξεναγήθηκε στις φυλακές. Τότε ο Κώστας Σημίτης, ανέθεσε στον παρόντα Υπουργό Αιγαίου Νίκο Σηφουνάκη, το υπουργείο Αιγαίου να αναλάβει την εκπόνηση μελέτης για τη συντήρηση και την προστασία των κτιρίων - κολαστηρίων που χτίστηκαν με την καταναγκαστική εργασία των εξορίστων τα οποία και θα κηρυχθούν διατηρητέα μνημεία. Στήθηκε μάλιστα εκεί αναμνηστική πλακέτα: «Η Γυάρος μάς θυμίζει ότι η αντίσταση είναι η αξιοπρέπεια της ανθρώπινης ύπαρξης» γράφει ακόμα.

www.stonisi.gr

Τον Ιούλιο του 2005 έγινε γνωστή η με εντολή του τότε Υπουργού Αιγαίου Αριστοτέλη Παυλίδη εν κρυπτώ διακοπή ακόμα και της εκπόνησης μελετών από μέρους του τότε Υπουργείου Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, σχετικά με τη μετατροπή του νησιού – κολαστήριου της Γυάρου σε μνημείο δημοκρατίας. Η Γυάρος «με προφορική εντολή του κ. Υπουργού Αιγαίου και νησιωτικής Πολιτικής» και στη συνέχεια με την πλήρη απραξία τόσο του ίδιου όσο και των υπηρεσιών του αλλά και όλων των διαδόχων του σχεδόν 15 χρόνια τώρα παρέμεινε ως σήμερα σωρός ερειπίων - ντροπή για τους χιλιάδες που μαρτύρησαν εκεί για τη Δημοκρατία.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Οι μελέτες που είχαν ξεκινήσει στην πραγματικότητα εγκαταλείφθηκαν, ενώ η μοναδική μελέτη που «προχώρησε» καρκινικά στην κυριολεξία και έκτοτε αγνοείται αφορά το έργο της στερέωσης και ανάδειξης του κτηρίου των φυλακών στη Γυάρο και των τριών άλλων γειτονικών κτηρίων. Πέραν της προμελέτης που κάπου σε κάποια συρτάρια έχει σταματήσει, τίποτα. Κι όμως, όλα έδειχναν πριν χρόνια πως θα μπορούσαν να είναι αλλιώς…

Ακολούθησε η συγκρότηση Επιτροπής στην οποία εκτός του Υπουργού συμμετείχαν στελέχη των αγώνων για τη Δημοκρατία της οποίας μάλιστα η συγκρότηση ως αποδεκτή από την Πολιτεία δράση δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Μέσα στο 2004 προβλεπόταν η δημοπράτηση των πρώτων έργων με εγγραφή σχετικών χρηματοδοτήσεων. Η Γυάρος, τόπος εξορίας και μαρτυρίου για χιλιάδες αγωνιστές της δημοκρατίας, θα αποτελούσε έλεγαν τότε οι εφημερίδες και οι πολιτική ηγεσία του τόπου ιερό τόπο προσκυνήματος και δημοκρατικής αυτογνωσίας. Μελέτες… Όσον αφορά το θέμα της εκπόνησης και στη συνέχεια της εφαρμογής μελετών και άρα της υλοποίησης έργων,

1. Kατασκευή μικρού λιμενικού έργου στη Γυάρο. Επρόκειτο για κατασκευή μικρής αποβάθρας, σε επαφή με την παλαιά, στον τέταρτο όρμο του νησιού, για την ασφαλή προσέγγιση μικρών επιβατικών πλοίων μεταφοράς επισκεπτών. Το κόστος του έργου, σύμφωνα με τη προμελέτη, ανέρχονταν τότε στο ποσό των 463.723 ευρώ. Παρά την ύπαρξη σχετικών χρηματοδοτήσεων το έργο δεν έγινε ποτέ! 2. Στερέωση και ανάδειξη του κτηρίου των φυλακών και των τριών άλλων γειτονικών κτηρίων στη Γυάρο. Tο έργο αυτό αφορούσε στην εκτέλεση στερεωτικών εργασιών στις πλακοσκεπείς στέγες, στους τοίχους, στα κουφώματα και λοιπά, των προαναφερόμενων κτηρίων, ώστε να αρθεί η επικινδυνότητα που παρουσιάζουν, καθώς και η δημιουργία μικρού μουσείου και αίθουσας εκδηλώσεων. Η σχετική μελέτη, άγνωστο παραμένει αν προχώρησε από την Eφορεία Nεοτέρων Mνημείων Aττικής του Υπουργείου Πολιτισμού στην οποία είχε υποβληθεί προς έγκριση. Άγνωο παραμένει αν προχώρησε και η στατική προμελέτη. Το συνολικό κόστος του παραπάνω έργου ανέρχονταν το 2004 σύμφωνα με την προμελέτη, στο ποσό των 13.700.000 ευρώ.

3. Δημιουργία δικτύου διαδρομών ιστορικής μνήμης στο χώρο των στρατοπέδων της Γυάρου. H βασική μελέτη του έργου είναι η μόνη που εκπονήθηκε από την Aρχιτεκτονική Σχολή του Μετσόβειου Πολυτεχνείου και μάλιστα έχει ολοκληρωθεί εδώ και χρόνια. Αφορά επέμβαση για ευπρεπισμό στο χώρο του νεκροταφείου, την κατασκευή δρόμου από τον πρώτο όρμο προς το νεκροταφείο, τη διαμόρφωση και βελτίωση του υπάρχοντος δρόμου, που συνδέει τους πέντε όρμους των στρατοπέδων για άνετη διακίνηση των επισκεπτών, τη δημιουργία δευτερεουσών διαδρομών προς επιλεγμένες θέσεις μνήμης, καθώς και την κατασκευή και τοποθέτηση αναθηματικών πλακών ενεργοποίηση της μνήμης. Για τη δημοπράτηση του εν λόγω έργου απαιτείται μόνο η εκπόνηση μελέτης εφαρμογής και τευχών δημοπράτησης που όμως δεν εκπονήθηκαν ποτέ. Το κόστος των εργασιών προσδιοριζόταν κατά τη μελέτη που ας σημειωθεί ότι είχε εκπονήσει η αείμνηστη Άννα Βρυχέα στο ποσό των 2.527.560 ευρώ. Το έργο φυσικά ουδέποτε υλοποιήθηκε και τούτο σε εφαρμογή σχετικής απόφασης του Υπουργού που είχε αποκαλυφθεί τον Ιούλιο του 2005. «Προς το παρόν μετά από συνεννόηση και εντολή του κ. Yπουργού δεν θα υλοποιηθεί το έργο» ανέφερε σχετικό σημείωμα του Υπουργείου.

www.stonisi.gr

για την ανάδειξη και αποκατάσταση του ιστορικού χώρου της Γυάρου, δρομολογήθηκαν από το Υπουργείο Αιγαίου τα παρακάτω έργα – επεμβάσεις ήπιας μορφής – στο χώρο των στρατοπέδων του νησιού:

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΣΤΑ ΣΟΚΑΚΚΙΑ www.stonisi.gr

Ένα «Χαμόγελο» και ένα σπίτι για όλα τα παιδιά!

ΠΛΑΤΕΊΑ

24 χρόνια εκπληρώνεται το όραμα του μικρού Αντρέα με το «Χαμόγελο του Παιδιού» να επισημαίνει την παρουσία του στη Λέσβο με τις δράσεις, την κινητή μονάδα υγείας, αλλά και το «Σπίτι της Θείας Νέλλης»

της ΑΝΘΗΣ ΠΑΖΙΑΝΟΥ 24 χρόνια συμπληρώνονται από την ίδρυση του «Χαμόγελου του παιδιού» και το γράμμα του Ανδρέα Γιαννόπουλου, που έγινε αποστολή ζωής για τον πατέρα του, να ιδρύσει το «Χαμόγελο». Για όσους δεν το γνωρίζουν ο Ανδρέας αρρώστησε το 1994 και από την πρώτη μέχρι την τελευταία στιγμή αντιμετώπισε την ασθένειά του με θάρρος και αξιοπρέπεια, συνεχίζοντας να προσφέρει δύναμη και χαμόγελο στους γύρω του. Το Νοέμβριο του 1995 ο Ανδρέας αποτύπωσε το όραμά του στο προσωπικό του ημερολόγιο. Επιθυμία του να ιδρυθεί ένας σύλλογος για να έχουν όλα τα παιδιά ένα ΧΑΜΟΓΕΛΟ! «Το “Χαμόγελο” με βοήθησε να επιβιώσω, δεν ξέρω πώς θα τα κατάφερνα έχοντας χάσει ό,τι πολυτιμότερο στον κόσμο» τόνισε ο Κώστας Γιαννόπουλος στην «Π». «Δεν βγάζουμε τα λεφτά από την τσέπη για να τα μοιράζουμε» διευκρινίζει ο πρόεδρος του «Χαμόγελου». «Εμείς είμαστε συντονιστές με τις αρμόδιες Αρχές», προσθέτει. Είναι εκείνος που θα πάρει τηλέφωνο τον Εισαγγελέα Ανηλίκων, την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, Ιδρύματα και Νοσοκομεία οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας Το «Χαμόγελο του Παιδιού» έχει 3,5 χιλιάδες εθελοντές και λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο. Και βοήθεια στις οικογένειες που έχουν παιδιά - ασθενείς όταν πρέπει να μεταβούν από τη Λέσβο στην Αθήνα ή κάποιο νοσοκομειακό ίδρυμα. «Ας ξέρουν ότι έχουν φίλους στην Αθήνα», λέει με νόημα ο κ. Γιαννόπουλος. Έτσι βοηθήθηκε οικογένεια από τη Λέσβο όταν μετέβη στην Αθήνα γιατί το παιδί του έπρεπε να κάνει χημειοθεραπείες και δεν είχε πού να μείνει.

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

Η Θεία Νέλλη Η Νέλλη Μπίνου λίγο πριν φύγει από τη ζωή μεταβίβασε δύο οικήματα στο «Χαμόγελο του Παιδιού», έναν χώρο στην Αθήνα και τον χώρο που μετονομάστηκε σε «Σπίτι της Θείας Νέλλης» στη Μυτιλήνη. Μάλιστα το «Χαμόγελο» σεβάστηκε την επιθυμία της να κρατήσει τα κυπαρίσσια γύρω από το οίκημα. «Μας έδωσε εντολή το δασαρχείο να κοπούν γιατί ήταν επικίνδυνα κάποια κυπαρίσσια. Επειδή όμως γνωρίζαμε την επιθυμία της, τα αφήσαμε να μείνουν σε κάποιο ύψος» λέει ο κ. Γιαννόπουλος που τη θυμάται χαρακτηριστικά να λέει: «Όταν μπαίνει στη Μυτιλήνη τα πρώτα που βλέπεις είναι τα κυπαρίσσια!». «Κύριε Γιαννόπουλε, είμαι μία νεόπτωχος» είχε συστηθεί στον Κώστα Γιαννόπουλο, όπως μας είπε συγκινημένος. «Καταφέραμε και τη φέραμε ένα καλοκαίρι πριν φύγει από τη ζωή στο σπίτι της στη Μυτιλήνη και το χάρηκε πολύ» θυμάται. «Μας άφησε ένα δωμάτιο αναμνήσεις από τα ταξίδια που είχε κάνει σε όλο τον κόσμο», προσθέτει.

www.stonisi.gr

Το σπίτι που ανοίγει σε όλα τα παιδιά

ΠΛΑΤΕΊΑ

Χάρη στους ομογενείς του Καναδά και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, το «Χαμόγελο του Παιδιού» ολοκλήρωσε ένα στόχο πολλών ετών στη Λέσβο, τον Μάρτιο του 2018. «Τα παιδιά του Νηπιαγωγείου Βαρειάς με βάρκα την ελπίδα τους και πανί το όνειρό τους για ένα σχολείο που δικαιωματικά θα τους ανήκει, ευχαριστούν από καρδιάς Το Χαμόγελο του Παιδιού» ανέφεραν πριν από λίγες εβδομάδες οι νηπιαγωγοί του σχολείου, γιατί το «Χαμόγελο» άνοιξε την πόρτα του σπιτιού της «Θείας Νέλλης»: «Αυτή η χρονιά ήταν περίεργη και δύσκολη, αφού απρόσμενα και ξαφνικά τον περασμένο Οκτώβριο, το Νηπιαγωγείο αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το κτίριο που στεγαζόταν και να βρεθεί πραγματικά στο δρόμο». Και βρήκε στέγη στο «Σπίτι της Θείας Νέλλης». Τώρα το «Σπίτι» φιλοξενεί παιδιά του «Χαμόγελου» από όλη την Ελλάδα για τις καλοκαιρινές τους διακοπές. «Το σπίτι είναι για όλα τα παιδιά σε ανάγκη ή σε κίνδυνο» Και θυμήθηκε ότι όταν υπήρξε ανάγκη το «Χαμόγελο» χρησιμοποίη-

σε το ΠΙΚΠΑ και κατασκήνωσαν 100 παιδιά από όλη την Ελλάδα πάλι, πριν από πολλά χρόνια και όταν οι εγκαταστάσεις κρίθηκαν εντελώς ακατάλληλες για τα παιδιά.

www.stonisi.gr

Στο Chez Moi η ποιότητα είναι σταθερή και εγγυηµένη! ∆ροσεροί φυσικοί χυµοί και smoothies, γιαούρτι µε φρέσκα φρούτα, σαλάτες και σάντουιτς για κάθε ώρα, pancakes, γλυκές δηµιουργίες, τορτίγιες, ντόνατς και κεσαντίγιας. Η ιδέα του Chez Μoi βασίστηκε στις πιο όµορφες γεύσεις ανά τον κόσµο, µε κύριο στοιχείο τα ελληνικά προϊόντα ως πρώτες ύλες. Και η Γαβριέλα έχει βάλει το µεράκι και το ταλέντο της για να έχεις στη διάθεσή σου το καλύτερο γεύµα.

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

Ανακαλύπτοντας την «Κρυφή» Παναγιά

του ΝΙΚΟΛΑ ΑΘΑΝΑΣΗ* Βρισκόμαστε στην καρδιά του καλοκαιριού και γι’ αυτό θα προτείνουμε μια μικρή περιπατητική διαδρομή. Αφετηρία είναι ο οικισμός της Μελίντας με προορισμό ένα πανέμορφο τοπίο του νησιού μας. Θα ξεκινήσουμε από την Μελίντα, έναν οικισμό έξη χιλιόμετρα από το χωριό Πλωμάρι. Η πανέμορφη παραλία με τον επιβλητικό βράχο και τις ωραίες ταβέρνες την καθιστούν ιδανικό προορισμό για να απολαύσει κανείς τη θάλασσα και την φύση της περιοχής.

www.stonisi.gr

Η διαδρομή ξεκινάει από τον χαρακτηριστικό βράχο της Μελίντας προς τον ανηφορικό χωματόδρομο και σύντομα θα συναντήσουμε άσφαλτο. Σε περίπου 300 μέτρα διακρίνεται ο χωματόδρομος που οδηγεί στην Παναγιά. Έπειτα η διαδρομή είναι βατή, με θέα τη θάλασσα του νοτίου Αιγαίου.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Υπάρχει πρόσβαση δια θαλάσσης μέσω δρομολογίων από καραβάκια που ξεκινούν από το Πλωμάρι. * Η διαδρομή έγινε παρέα με την Άννα Μούκα και τον Ισαάκ Παγωνίδη.

www.stonisi.gr

Στο τέλος του δρόμου, ξεκινάει το κατηφορικό μονοπάτι που θα μας αποκαλύψει την Παναγιά Κρυφτή, ένα μοναδικό και επιβλητικό τοπίο. Στα απότομα βράχια αναβλύζουν τα θερμά νερά, ενώ το ξωκλήσι είναι καλυμμένο από τα βράχια της σπηλιάς. Είναι ένα τοπίο το οποίο αναδεικνύει την ομορφιά της Ελλάδας, που αξίζει να επισκεφθεί κανείς.

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ

ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΛΕΣΒΟΣ - ΛΗΜΝΟΣ - ΑΓΙΟΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ - ΧΙΟΣ- ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ ΨΑΡΑ - ΣΑΜΟΣ - ΙΚΑΡΙΑ - ΦΟΥΡΝΟΙ - ΘΥΜΑΙΝΑ

Ακολουθήστε τον Αστερισμό των νησιών Βορείου Αιγαίου.

www.stonisi.gr

Τα δέκα νησιά του Βορείου Αιγαίου ενώνονται από ένα κοινό πάθος, αυτό της ανακάλυψης και της αποκάλυψης. O επισκέπτης θα ακολουθήσει ειδυλλιακά μονοπάτια, θα περιηγηθεί στην ιστορία και στις γεύσεις τους, θα ανακαλύψει την μοναδική αρχιτεκτονική τους, τον πολιτισμό, τις μυθικές παραλίες και το σπάνιο φυσικό τοπίο, που όταν ενωθούν συνθέτουν ένα φαινόμενο εμπειριών.

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΣΤΟ ΝΗΣΙ

ΚΟΜΝΗΝΑΚΗ 9 22510 28000 stonisigr@gmail.com

www.stonisi.gr

stonisi.gr

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΝΤΌΣ ΚΑΙ ΕΚΤΌΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ

Μια «απαγορευμένη κιθάρα» στο Κάστρο της Μυτιλήνης!

του ΘΡΑΣΟΥ ΑΒΡΑΑΜ Ο Άσγκαρ από το Αφγανιστάν που μένει στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης Μόριας δεν φανταζόταν ποτέ ότι θα συμμετέχει σε μια πολυπληθή ορχήστρα με την κιθάρα του σε μια μεγάλη συναυλία στο Κάστρο της Μυτιλήνης. «Στη χώρα μου η κιθάρα και άλλα μουσικά όργανα είναι απαγορευμένα. Όταν έφτασα στη Λέσβο και είδα ένα συμπατριώτη μου να παίζει κιθάρα, ενθουσιάστηκα!». 80 μουσικοί, πολλών εθνικοτήτων ανέβηκαν στο Κάστρο Μυτιλήνης με τις κιθάρες, τα κλαρινέτα, τα βιολιά και τα κρουστά τους, παρουσιάζοντας μια μαγική και συγκινητική μουσική παράσταση το Σάββατο 13 Ιουλίου.

www.stonisi.gr

Ο Άσγκαρ γράφτηκε στα μαθήματα κιθάρας της Connect by Music που παρακολουθούν συνολικά 120 μικροί και μεγάλοι και παρακολουθεί ανελλιπώς. «Η καλύτερη δασκάλα είναι η Αννίτα» λέει για την Αννίτα Ματζουράνη, ψυχή του εγχειρήματος που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2017 στον δημοτικό καταυλισμό Λέσβου στο δημοτικό καταυλισμό του Καρά- Τεπέ.

ΠΛΑΤΕΊΑ

«Κι ο Άσγκαρ είναι τώρα βοηθός μου στα μαθήματα που κάνουμε στον Καρά- Τεπέ» λέει η Α. Ματζουράνη που τον ευχαριστεί για την υπομονή που δείχνει στην εκμάθηση των μικρών προσφύγων. Η Connect by Music με Έλληνες και ξένους μουσικούς και εθελοντές παραδίδει δωρεάν μαθήματα μουσικής στους πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο στον Καρά- Τεπέ, στο ΚΥΤ Μόριας, στο κέντρο ημέρας για γυναίκες και παιδιά «TAPUAT» που διαχειρίζεται η ΗΛΙΑΚΤΙΔΑ ΑΜΚΕ με χρηματοδότηση της UNICEF, αλλά και στο εκπαιδευτικό κέντρο για παιδιά και ενήλικες GEKKO SCHOOL. Τη συναυλία παρακολούθησε και κατέγραψε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

ΠΛΑΤΕΊΑ