ΠΛΑΤΕΙΑ #24 by PLATEIA_FreePress

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 ΤΕΥΧΟΣ #24

www.stonisi.gr

freepress

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

EDITORIAL

Με μια βασιλόπιτα, συνταγή του προηγούμενου αιώνα, μαζί με τα έθιμά μας, που μας «φίλεψε» η Μαρία Γρηγορά από τα «διαμαντάκια» της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Μυτιλήνης, στολισμένες φωτογραφίες και συγκινητικά ρεπορτάζ αποχαιρετά η «Πλατεία» το 2021 και καλωσορίζει το 2022. Σας ευχαριστούμε που μας αναζητάτε, μας ξεφυλλίζετε και που επιλέγετε το «Νησί» για την ενημέρωσή σας online και στους 99 στα fm. Ευχόμαστε χρόνια πολλά με Υγεία και… λίγη περισσότερη κανονικότητα. Ευτυχές το 2022. Ας μας φέρει πίσω στο πολλαπλάσιο τις αγκαλιές και τα χαμόγελα που στερηθήκαμε. Η βασιλόπιτα είναι από την εφημερίδα «Ελεύθερος Λόγος» και τα έθιμα από τον «Ταχυδρόμο».

www.stonisi.gr

@stonisi.gr

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Ανθή Παζιάνου | ART DIRECTOR Ιωάννα Βαριά | ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Παναγιώτης Μπαλάσκας | ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Κωνσταντίνα Μουτζουρέλλη | ΕΚΤΥΠΩΣΗ Δούκας Print | ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ Θράσος Αβραάμ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΕΞΩΦΥΛΛΟ: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ, ΣΕΛ 12 ΝΙΚΟΛΑΣ ΑΘΑΝΑΣΗΣ ΣΕΛ 18, 20 ΑΡΧΕΙΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΣΕΛ 22, 23 ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ, ΑΡΧΕΙΟ BOAT AND FISHING, ΣΕΛ 26 ΜΑΝΩΛΗΣ ΑΝΤΩΝΑΚΗΣ

www.stonisi.gr

ΈΚΔΟΣΗ Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (ΚΟΙN.Σ.ΕΠ) ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ | ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Κομνηνάκη 9 Μυτιλήνη Τ.Κ. 81100, Τηλ: 22510 28000, e-mail: stonisigr@gmail.com, plateiafreepress@gmail.com

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΕΥΧΟΣ #24 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

www.stonisi.gr

06 12 18 22 24

ΠΛΑΤΕΊΑ

Ο ΔΙΚΌΣ ΜΟΥ ΆΗ ΒΑΣΊΛΗΣ ΖΕΙ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΕΎΕΙ... ΣΠΆΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΠΑΤΗΤΙΚΌ ΡΌΔΙ ΣΤΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΡΟΔΌΤΟΙΧΟ! Η ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΆΤΙΚΗ ΜΥΤΙΛΉΝΗ ΤΟΥ 1930 ΑΓΙΟΒΑΣΙΛΙΆΤΙΚΟ ΨΆΡΕΜΑ ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΏΡΓΟ ΤΥΡΊΚΟ- ΕΡΓΆ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΆΤΙΚΟ ΛΙΟΜΆΖΩΜΑ ΣΤΗ ΜΥΤΙΛΉΝΗ

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

ΕΜΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ

Ο δικός μου Άη Βασίλης ζει και βασιλεύει...

Μικρές Χριστουγεννιάτικες μαμαδοϊστορίες και εξομολογήσεις για το πιο γλυκό γιορτινό θαύμα

Της ΜΑΡΙΑΣ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ «Έλα τώρα καλή μου... είσαι πολύ μεγάλη για να πιστεύεις στον Άη Βασίλη», κουνώ με πείσμα το κεφάλι μου και ακούω τον εαυτό μου να απαντά, σαν το τετράχρονο κοριτσάκι που περίμενε όλη τη νύχτα τον χοντρούλη Άγιο, να του φέρει κάτω από το μαξιλάρι του τη Bi-bi-bo. «Όχι πιστεύω...τον έχω δει, το ξέρω πως υπάρχει». Μεγαλώνοντας μαζί με τα τέσσερα παιδιά μου, ως παιδάκι κι εγώ, βίωσα και βιώνω ακόμη αυτή την όμορφη φαντασίωση των Χριστουγέννων την οποία λάτρεψα, πίστεψα και αγάπησα πιο πολύ από όταν ήμουν παιδί. Ποιος είναι όμως ο Άγιος Βασίλης; -Είναι ο Μέγας Βασίλειος, σημαντικός Άγιος της Ορθοδοξίας, μικρασιάτης και ξερακιανός, πατέρας των φτωχών και των αδυνάτων, ο πρώτος δημιουργός της οργανωμένης φιλανθρωπίας. -Είναι ο Santa Claus, o Άγιος Νικόλαος των Βόρειων λαών που γιορτάζεται με λαμπρότητα στις 6 Δεκεμβρίου. Οι βόρειοι λαοί έχουν προσθέσει στοιχεία των δικών τους παραδόσεων (τάρανδοι, έλκηθρο, άστρο του Βορρά, μεγάλες κάλτσες κλπ), μια κουλτούρα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα.

www.stonisi.gr

-Μήπως τελικά ο Santa Claus είναι δημιούργημα της Coca Cola; Το 1931 η γνωστή αμερικάνικη εταιρεία αναψυκτικών για διαφημιστικούς λόγους παρουσίασε τον Άη-Βασίλη με πρωτοχρονιάτικα δώρα τα προϊόντα της εταιρείας στα χρώματα βεβαίως εκείνης. Υπεύθυνος για το σχεδιασμό του Άη Βασίλη με τη συγκεκριμένη μορφή ήταν ο Αμερικάνος σχεδιαστής Haddon Sundblom.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Όπως και αν ξεκίνησε η ιστορία, για θρησκευτικούς ή διαφημιστικούς λόγους, δεν έχει πια μεγάλη σημασία. Ο Άη Βασίλης συμβολίζει τη μαγεία των Χριστουγέννων, το θαύμα της προσφοράς και της αγάπης που ανθίζει στις παιδικές ψυχές.

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

Πώς βιώνει αλήθεια μια μαμά το παραμύθι του Άη Βασίλη; Μια μαμά παραδοσιακή και μοντέρνα ταυτόχρονα. Μια μαμά που της αρέσει να ονειρεύεται μέσα από τα παιδικά χαμόγελα. Μια μαμά που παλεύει σκληρά νύχτα μέρα και πνίγεται από τύψεις όταν δεν έχει χρόνο να πάρει αγκαλιά τα μικρά της γιατί κοιμήθηκαν πριν γυρίσει σπίτι. Πόσες ιστορίες έχω να θυμηθώ από τη μαμαδοθητεία, τις παραμονές Χριστουγέννων. Σε πόσες περίεργες ερωτήσεις έχω απαντήσει για την καταγωγή, την εμφάνιση, τη διαμονή και τον τρόπο επικοινωνίας μου, με τον Άγιο Βασίλη, τα τελευταία 22 χρόνια.

Ήμουν κι εγώ σχεδόν παιδάκι, όταν αγόρασα το πρώτο δώρο για τον πρωτότοκο και το έβαλα δίπλα στο κρεβάτι του, για να το βρει το πρωί των Χριστουγέννων που ήταν η γιορτή του. Ακόμη θυμάμαι τη χάρα μου και το φτερούγισμα στην καρδιά όταν άνοιγε το δώρο του και ψέλιζε τα πρώτα του λογάκια. Ύστερα όσο μεγάλωναν και γινόταν πιο καχύποπτα, αναγκαζόμουν να επιστρατεύω όλη μου τη φαντασία, για να κρύψω τα δώρα να μην τα βρουν και να ησυχάσω τους προβληματισμούς τους . Κοκκίνισα από ντροπή όταν ήρθε η εννιάχρονη κόρη μου και μου είπε πως μάλωσε με μια συμμαθήτρια της, που της είπε ότι οι γονείς βάζουν τα δώρα στο δέντρο και ότι ο Άη Βασίλης δεν υπάρχει. «Εγώ τους είπα, είπε η μικρή, πως η δική μου μαμά κοιμάται του καλού καιρού το βράδυ και δεν θα σκεφθεί να μου βάλει δώρα στο κρεβάτι...». Κι όσο περνούσαν τα χρόνια γινόταν όλο και πιο δύσκολο να συντηρήσω το γλυκό παραμύθι. Ρωτούσαν με καχυποψία και χαμογελούσαν, βλέποντας την αμηχανία στα μάτια μου. «...έλα τώρα μαμά...πως πήρες τηλέφωνο τον Άη Βασίλη», «Γιατί δεν μου λες το τηλέφωνο να τον πάρω κι εγώ;». Κάποια στιγμή αναγκάζεσαι, κρυφά και συνωμοτικά από τα μικρά αδέλφια να μιλήσεις ανοιχτά στο καχύποπτο παιδί.

www.stonisi.gr

Η πρώτη φορά που είπα την αλήθεια για τον Άη Βασίλη, σχεδόν με έκανε να κλάψω. Φοβήθηκα τόσο πολύ πως τα παιδιά θα θυμόσουν που τόσα χρόνια τους έλεγα ψέματα ή ότι θα απογοητευτούν και θα κλάψουν. «Αχ..γλυκό μου, ο Άη Βασίλης υπάρχει, απλά είναι ένα καλό πνεύμα που μας αγαπά. Κάνει μικρά θαύματα τις μέρες των Χριστουγέννων και οι γονείς των μικρών παιδιών, βρίσκουν λεφτά για να αγοράσουν παιχνίδια και δώρα στα παιδάκια τους».

ΠΛΑΤΕΊΑ

Όχι, δεν έλεγα ψέματα. Αυτή είναι η δική μου αλήθεια για τον Άη Βασίλη. Υπάρχει. Όπως υπάρχουν όλα εκείνα τα όμορφα πράγματα που μας κάνουν να ονειρευόμαστε στη ζωή μας. Όλα εκείνα τα μικρά θαύματα στα οποία πιστεύουμε και για τα οποία προσευχόμαστε να συμβούν.

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

Ακόμη θυμάμαι κάποια Χριστούγεννα, πριν πολλά χρόνια, δύσκολα και σκοτεινά. Δούλευα και τότε, όμως μέχρι την προπαραμονή Χριστουγέννων, δεν ήξερα αν και πότε θα πληρωθώ. Για τον 13ο μισθό, ούτε συζήτηση. Εκείνη τη μέρα το στομάχι μου είχε σφιχτεί από το πρωί και περίμενα το θαύμα, όχι μόνο για τα δώρα του Άη Βασίλη, αλλά και για όλα τα απαραίτητα του σπιτιού. Το θαύμα έγινε και τελικά πληρώθηκα λίγο πριν φύγω από τη δουλειά για τα Χριστούγεννα. Ακόμη θυμάμαι την αγαλίαση που ένιωσα μέσα μου όταν κατάφερα να τακτοποιήσω όλες τις εκκρεμότητες. Αυτή η μικρή συνηθισμένη ίσως ιστορία, με έκανε και μένα να πιστέψω στον Άγιο των Χριστουγέννων. Στον Άη Βασίλη, στον Άη Νικόλα, στον Άγιο της κόκα κόλα, δεν έχει σημασία. Είδα το θαύματα των Χριστουγέννων. Και από τότε ακόμη το βίωσα δεκάδες φορές, ακόμη και σήμερα το βιώνω. Τώρα πια τα τρία από τα τέσσερα παιδιά ξέρουν το μυστικό. Δεν τους νοιάζει όμως, το φυλούν σαν κόρη οφθαλμού για να συνεχίσει το παραμύθι για τη μικρή αδελφούλα τους, το στερνοπούλι μας. Με κοιτάζει με αυθάδεια και λέει, πως ο Άη Βασίλης θα της φέρει δώρο και ας μην είναι καλό παιδί. «Δεν το ξέρει πως δεν διάβαζα τα μαθήματά μου και δεν μου αρέσει το σχολείο. Είναι μακριά δεν με βλέπει». Μάταια προσπαθώ να την πείσω ότι ο Άη Βασίλης είναι παντού και ξέρει τι κάνουμε. «Σιγά...αυτά δεν γίνονται», απαντά. Είναι πιο δύσκολο να πείσεις για τα μικρά θαύματα και παραμύθια τη νέα γενιά, που μεγαλώνει με έξυπνα τηλέφωνα, υπολογιστές και τάμπλετ.

Ας δούμε όμως τι λένε και οι ψυχολόγοι για τον Άη Βασίλη: Ο Άγιος Βασίλης δεν είναι ένα ψέμα -με τη συνήθη έννοια- αλλά μια μυθική φιγούρα, όπως και τόσες άλλες, ανάλογες των αρχαίων μύθων και των παιδικών παραμυθιών που βοηθά τα παιδιά να ενεργοποιήσουν διάφορες πτυχές του εσωτερικού τους κόσμου και των συναισθημάτων τους σε κάτι που ανήκει στον εξωτερικό κόσμο και, με τον τρόπο αυτόν, να τις κάνουν πιο απτές, κατανοητές και εύπεπτες. Η ιδιαιτερότητα του Άγιου Βασίλη έγκειται στο ότι τα παιδιά μπορούν να του γράψουν ή, με κάποιον άλλον τρόπο, να του γνωστοποιήσουν τις πιο κρυφές και σημαντικές τους επιθυμίες, και αυτός να τις πραγματοποιεί. Διαμέσου αυτής του της στάσης, αντιπροσωπεύει, ως σύμβολο, την αγάπη, την έγνοια, την κατανόηση και τη γενναιοδωρία. Όμως τα μικρά θαύματα γίνονται...με ή χωρίς τον Άη Βασίλη. Γίνονται κάθε μέρα: Στα κρεβάτια των νοσοκομείων, που γεννιούνται οι μεγαλύτερες ελπίδες και ακούγονται οι πιο αληθινές προσευχές.

www.stonisi.gr

Στα σπίτια όσων ζούν χωρίς θέρμανση, κάτω από το όριο της φτώχειας και περιμένουν στοργή και βοήθεια από τους γείτονες, τους φίλους και τους συγγενείς,

ΠΛΑΤΕΊΑ

Στους καταυλισμούς των προσφύγων. Που πέρασαν από τα κύματα του Αιγαίου και ακόμη και μέσα στις λάσπες, συνεχίζουν να πιστεύουν στα θαύματα για μια καλύτερη ζωή. Ο Άη Βασίλης υπάρχει λοιπόν! Τι, αμφιβάλλετε;

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

ΠΑΜΕ ΒΟΛΤΑ

Σπάμε το περιπατητικό ρόδι στον ιστορικό Ροδότοιχο!

Του ΝΙΚΟΛΑ ΑΘΑΝΑΣΗ Ξεκινάμε τις εκδρομές του νέου έτους από την περιοχή της Αποθήκας και σπάμε το περιπατητικό ρόδι στο Ροδότοιχο! Διανύοντας τον κεντρικό δρόμο Καλλονής - Ερεσού μέσω Παρακοίλων συναντάμε αριστερά μας τη διασταύρωση για τον οικισμό Αποθήκα. Ο κατηφορικός δρόμος που ακολουθούμε θα μας μαγέψει, καθώς η πανοραμική θέα που απλώνεται μπροστά μας μας δίνει την αίσθηση ότι ταξιδεύουμε από ψηλά, αντικρίζοντας τα νησάκια Γαρμπιάς και Άγιος Γεώργιος με το ομώνυμο εκκλησάκι στο στόμιο του κόλπου της Καλλονής. Εντύπωση θα μας κάνει η πυραμιδοειδής σημαδούρα πάνω στο νησάκι του Αγίου Γεωργίου, η θέση της οποίας σε σχέση με άλλες πυραμιδοειδείς σημαδούρες στην περιοχή καθοδηγούσε τους ναυτικούς για τον ασφαλή διάπλου των καραβιών. Η Αποθήκα είναι το επίνειο της Άγρας και αποτελεί ένα από τα πιο γαλήνια και απάνεμα λιμάνια του νησιού μας.

www.stonisi.gr

Η ονομασία της προέρχεται από τις αποθήκες που υπήρχαν στην περιοχή. Εδώ έχουν εντοπιστεί μερικά από τα αρχαιότερα οικιστικά ίχνη στο νησί. Παλαιότερα ήταν

ΠΛΑΤΕΊΑ

διαμετακομιστικός σταθμός έχοντας τελωνείο και σταθμάρχη για τον έλεγχο της εμπορικής κίνησης. Το κτίριο του τελωνείου σήμερα λειτουργεί σαν πολιτιστικός χώρος. Τα καφενεία της εποχής που λειτουργούσαν και σαν πανδοχεία εξυπηρετούσαν τους εργάτες και τους ναυτικούς. Ένα από αυτά έχει ανακαινιστεί και είναι η γνωστή «ταβέρνα του χοντρού». Η κυρία Ειρήνη στην κουζίνα και η Βασιλεία στην εξυπηρέτηση θα σας κάνουν να περάσετε υπέροχα με αξέχαστες γεύσεις. Σ’ ένα από τα παλιά καφενεία που σήμερα είναι κατοικήσιμο σπίτι μπορεί να δει κανείς τοιχογραφία του γνωστού ζωγράφου Θεόφιλου. Κοντά στον οικισμό και δίπλα στη θάλασσα βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονος, η οποία λειτουργεί συχνά τους καλοκαιρινούς μήνες και στις 27 Ιουλίου γίνεται μεγάλο πανηγύρι. Φτάνοντας στην Αποθήκα αριστερά μας συναντάμε χωματόδρομο, ο οποίος μας οδηγεί σ’ ένα ιστορικό μνημείο της Λέσβου. Είναι ο Καλόχτιστος, ονομασία λόγω της γερής κατασκευής του, ή αλλιώς Ροδότοιχος, ονομασία που δόθηκε από τους ντόπιους επειδή το χτίσιμό του θυμίζει τη δομή των σπόρων του ρο-

διού. Έχει μήκος περίπου 50 μέτρα και το ύψος του φτάνει μέχρι και τα 6 μέτρα. Περπατώντας στην ευρύτερη περιοχή θα συναντήσουμε απομεινάρια ελληνιστικού πύργου και πετρόχτιστα πηγάδια. Πολύ κοντά βρίσκεται το ξωκλήσι της Παναγιάς της Τραπεζιώτισσας στη σκιά του μεγάλου δέντρου. Η περιοχή είναι γεμάτη βελανιδιές, οι οποίες εκτός από αυτοφυείς, κάποτε καλλιεργούνταν συστηματικά, γιατί τα βελανίδια χρησιμοποιούνταν ευρέως στη βυρσοδεψία, η οποία απέφερε σημαντικό εισόδημα στους κατοίκους. Ο τόπος μοιάζει σπαρμένος με πέτρες που του προσδίδουν μια άγρια ομορφιά και γοητεία. Η ζεστασιά της πέτρας και η δροσιά της θάλασσας θα σας αφήσουν μια γλυκιά γεύση και επιθυμία να επιστρέψετε και να αναζητήσετε τους ανεξερεύνητους φυσικούς θησαυρούς της περιοχής. Πηγή: Ανεξερεύνητη Λέσβος - Τζέλη Χατζηδημητρίου, -εκδόσεις ROAD Η βόλτα έγινε μαζί με τους Ντόρα Χατζηχαραλάμπους, Δημήτρη Ουζουνέλλη, Πηνελόπη Βαφειάδου και Μαρία Καμάτσου.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗ

EPSILON SMART

Η 'Eξυπνη ηλεκτρονική τιµολόγηση www.epsilonsmart.gr

on line επικοινωνία

µε το λογιστικό σου γραφείο!

Η πιο ολοκληρωµένη Web εφαρµογή έκδοσης παραστατικών της αγοράς για µικροµεσαίες επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελµατίες µε χρήση από υπολογιστή – tablet – κινητό.

80.000

επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελµατίες εµπιστεύονται την Epsilon Net.

INVOICE SOFTWARE

Πλεονεκτήματα του Epsilon Smart

Η µόνη εφαρµογή που επικοινωνεί online µε τις λογιστικές εφαρµογές του Οµίλου Epsilon Net

Επικοινωνήστε σήµερα µαζί µας στο τηλ: 2251037600 για µια αναλυτική παρουσίαση. Ε . ΠΛΑΤΩΝ – Θ. ΣΥΝΟ∆ΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ 7, ΜΥΤΙΛΗΝΗ Email: plasyn@otenet.gr

Αυτόµατη σύνδεση µε την πλατφόρµα

Ολοκληρωµένο περιβάλλον εµπορικής εφαρµογής

+ Σύνδεση µε Πιστοποιηµένο Πάροχο Ηλεκτρονικής Τιµολόγησης

www.stonisi.gr

Εξειδικευµένες λύσεις για Επιχειρήσεις, Retail, Ιατρούς, ∆ικηγόρους, Μηχανικούς, Ιδιοκτήτες Τουριστικών Καταλυµάτων και Μεταφορικές Εταιρείες

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

ΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

Χριστουγεννιάτικο Παραδοσιακό Τραπέζι το αφήνουμε στην άκρη.

ΑΓΓΕΛΙΚΉ ΜΥΡΟΓΙΆΝΝΗ Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Τηλέφωνο: 22513 06808, 6984 458711 E-mail: a.myrogianni@gmail.com Διεύθυνση: Ηλία Βενέζη 24, Μυτιλήνη Δέχεται κατόπιν ραντεβού

αραδοσιακό Χριστουγεννιάτικο γεύμα στην Λέσβο χαρακτηρίζεται το σελινάτο. Το σελινάτο αποτελείται από σέλινο, χοιρινό κρέας και αυγολέμονο. Το σέλινο είναι ένα έντονα αρωματικό φυτό, με σκληρό βλαστό, σαρκώδεις και ινώδεις ρίζες. Οι μίσχοι του είναι κυρτωμένοι και δημιουργούν αυλάκι. Υπάρχουν 3 βασικές ποικιλίες σέλινου. •Η πρώτη κατηγορία είναι η γνωστή σελινόριζα, έχει σαρκώδη ρίζα καλλιεργείται και τρώγεται ωμή, σε σαλάτες, σε σούπες και μαγειρεμένη με διάφορους συνδυασμούς. •Η δεύτερη, αποκαλείται σέλερι, είναι η πιο γνωστή διεθνώς, με σαρκώδεις μεγάλους μίσχους οι οποίοι τρώγονται είτε ωμοί είτε μαγειρεμένοι. Τα φύλλα της ποικιλίας συνήθως δεν καταναλώνονται καθώς έχουν πικρή γεύση. •Η τρίτη είναι αυτή που συναντάται στην Ελλάδα και την αποκαλούμε σέλινο. Το σέλινο έχει

λεπτούς μίσχους και πλούσιο φύλλωμα, καλλιεργείται για τα φύλλα του τα οποία τρώγονται είτε ωμά, είτε μαγειρεμένα. Επιπλέον, το σελινάτο όπως προαναφέραμε περιέχει και ως κύριο συστατικό του το χοιρινό κρέας το οποίο αποτελεί μία καλή πηγή πρωτεϊνών, ασβεστίου, μαγνησίου και βιταμινών. Παρακάτω παρατίθεται πίνακας με την θρεπτική αξία του σέλινου και του χοιρινού κρέατος στα 100γρ.

Πλένουμε και στεγνώνουμε καλά το κρέας. Βράζουμε ώσπου το κρέας να είναι σχεδόν έτοιμο. Τότε προσθέτουμε το ζεματισμένο σέλινο και τον άνηθο, ανακατεύουμε καλά και συνεχίζουμε το μαγείρεμα για ακόμα 5-10 λεπτά, ανάλογα με το πόσο τρυφερό είναι το σέλινο. Όταν το φαγητό είναι έτοιμο, σβήνουμε τη φωτιά και αμέσως ετοιμάζουμε το αυγολέμονο ως εξής: Χωρίζουμε τα ασπράδια από τους κρόκους και στύβουμε τα λεμόνια. Χτυπάμε με το μίξερ τα ασπράδια μέχρι να διπλασιαστούν σε όγκο. Προσθέτουμε τους κρόκους, τους δουλεύουμε κι αυτούς λίγο με το μίξερ και στη συνέχεια προσθέτουμε το χυμό των λεμονιών. Παίρνουμε το ζωμό από την κατσαρόλα και το προσθέτουμε σταδιακά στο μίγμα των αυγών, χωρίς να σταματήσουμε το ανακάτεμα.

Υλικά που θα χρειαστείτε: 1,5 κιλό χοιρινό σπάλα ή μπούτι, 1,5 κιλό σέλινο, άνηθο, αλατοπίπερο, 1 κρεμμύδι για το αυγολέμονο 2 αυγά (σε θερμοκρασία δωματίου) 2 λεμόνια Εκτέλεση

Ρίχνουμε το αυγολέμονο στην κατσαρόλα και την κουνάμε κυκλικά για να πάει παντού.

Χοντροκόβουμε και πλένουμε καλά το σέλινο. Ζεματάμε για λίγα λεπτά το σέλινο σε νερό που βράζει. Το σουρώνουμε και

Καλή σας όρεξη! Καλά Χριστούγεννα! Για την συνταγή: http:// ahungrybear.weebly.com

Θρεπτική αξία σέλινου στα 100γρ Θερμίδες 16kcal Λιπίδια 0,2gr Χοληστερόλη 0mg Νάτριο 80mg Κάλιο 260mg Υδατάνθρακες 3gr Φυτικές Ίνες 1,6gr Ζάχαρη 1,8gr Πρωτείνη 0,7gr Βιταμίνη Α 449IU Ασβέστιο 40mg Βιταμίνη D 0IU Βιταμίνη Β12 0μg Βιταμίνη C 3,1mg Σίδηρος 0,2mg Βιταμίνη Β6 0,1mg Μαγνήσιο 11mg Θρεπτική αξία χοιρινού κρέατος στα 100γρ Θερμίδες 242kcal Λιπίδια 14gr Χοληστερόλη 80mg Νάτριο 62mg Κάλιο 423mg Υδατάνθρακες 0gr Φυτικές Ίνες 0gr Ζάχαρη 0gr Πρωτείνη 27gr Βιταμίνη Α 7IU Ασβέστιο 19mg Βιταμίνη D 53IU Βιταμίνη Β12 0,7μg Βιταμίνη C 0,6mg Σίδηρος 0,9mg Βιταμίνη Β6 0,5mg Μαγνήσιο 28mg

Επιπεφυκίτιδα και κορονοϊός ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΚΟΥΤΖΆ Οφθαλμίατρος Τηλέφωνο: 2251044664, 6944363959 Ε-mail:info@koutza.gr Διεύθυνση: Καβέτσου 10,Μυτιλήνη Ιστοσελίδα: www.koutza.gr

Η www.stonisi.gr

παρακολούθηση των συμπτωμάτων που προκαλεί ο νέος κορoνοϊός είναι μία από τις δύσκολες πλευρές της πανδημίας, αφού ο ιός προσβάλλει πολλά και διαφορετικά όργανα σε όλο το σώμα.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Παρότι τα κύρια συμπτώματά του είναι ο βήχας, ο πυρετός και η δύσπνοια, δεν είναι τα μοναδικά. Ειδικά στα παιδιά, εξάλλου, μπορεί να είναι συχνότερα ορισμένα άλλα συμπτώματα, όπως τα γαστρεντερικά. Σε αυτά ίσως πρέπει να προστεθεί η επιπεφυκίτιδα, αφού μια

νέα μελέτη δείχνει ότι είναι πολύ συχνή στα παιδιά με τη λοίμωξη COVID-19. Από όλα αυτά τα παιδιά, τα 36 από όσα είχαν και κλασικά συμπτώματα (ποσοστό 29,3%), είχαν εκδηλώσεις και από τα μάτια τους. Το ίδιο παρατηρήθηκε και σε 13 από τα παιδιά δίχως τις κλασικές εκδηλώσεις του κορωνοϊού (ποσοστό 14%). Συνολικά, οφθαλμολογικά συμπτώματα είχε σχεδόν το ένα στα πέντε παιδιά της μελέτης (το 22,7%). Στα συμπτώματα από τα μάτια συμπεριλαμβάνονταν «οφθαλμικές εκδηλώσεις, όπως έκκρι-

μα από τον επιπεφυκότα, αίσθημα καύσου στα μάτια και συμφόρηση του επιπεφυκότα» Η μελέτη δεν πραγματοποιήθηκε με λήψη δείγματος από τα μάτια των παιδιών, ώστε να τεκμηριωθεί η παρουσία του κορωνοϊού σε αυτά. Το γεγονός ότι ένα στα πέντε παιδιά είχαν επιπεφυκίτιδα δεν συνεπάγεται αυτομάτως ότι η αιτία ήταν ο κορoνοϊός. Η επιπεφυκίτιδα μπορεί να προκληθεί και από άλλους ιούς και βακτήρια, επομένως χωρίς έλεγχο δείγματος από τα μάτια δεν μπορεί να θεωρηθεί de facto ότι η αιτία στην παρούσα μελέτη ήταν ο

κορoνοϊός. Αν, όμως, οι γονείς γνωρίζουν πως το παιδί τους ήρθε σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα του ιού ή συμμετείχε σε μαζική εκδήλωση με πολλά άτομα ή αν έχει και άλλα ύποπτα συμπτώματα, όπως βήχα, πυρετό ή διάρροια, καλό είναι να συμβουλεύονται τον παιδίατρο γιατί πιθανώς είναι απαραίτητο ένα τεστ κορoνοϊού. Επομένως, η μελέτη δείχνει πως υπάρχει μια πιθανή συσχέτιση, αλλά δεν την αποδεικνύει πέρα από κάθε αμφιβολία. Για τους γονείς, αυτό σημαίνει πως πρέπει να έχουν το νου τους.

Πώς να μιλήσουμε σε παιδιά που πενθούν;

υτό που αρχικά, χρειάζονται τα παιδιά που πενθούν, πέρα από την κατανόηση των αναγκών τους και τη στήριξη που μπορούν να βρουν στους ενήλικες, είναι και απαντήσεις στις πολλές απορίες που έχουν για τη ζωή, την αρρώστια, το θάνατο. Στη συνέχεια, λοιπόν, θα αναφέρουμε επιγραμματικά κάποιες κατευθυντήριες γραμμές για το πώς πρέπει να μιλάμε και να απαντάμε στα παιδιά που αντιμετωπίζουν το θάνατο ενός δικού τους αγαπημένου προσώπου. Αρχικά, να πούμε ότι σημαντικότερο όλων, είναι να δημιουργηθεί μια καλή σχέση εμπιστοσύνης και επικοινωνίας ανάμεσα στον ενήλικα και στο παιδί που πενθεί. Οι ενήλικες δεν χρειάζεται να αγχώνονται και να αναζητούν εναγωνίως σωστές απαντήσεις στα ερωτήματα των παιδιών για το θάνατο. Το παιδί επιλέγει να θέσει τις δύσκολες ερωτήσεις σε άτομα που εμπιστεύεται και τα νιώθει ικανά να το στηρίξουν. Οι ενήλικες, λοιπόν, πρέπει να είναι διαθέσιμοι και έτοιμοι να ακούσουν τις όποιες ανησυχίες των παιδιών, για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις πραγματικές τους ανάγκες. Χρειάζεται επίσης, να είναι παρατηρητικοί στους μη λεκτικούς και συμβολικούς τρόπους επικοινωνίας που χρησιμοποιεί το παιδί, για να μεταφέρει αυτό που νιώθει, μέσα από τις ζωγραφιές,

το παιχνίδι, τη συμπεριφορά του, ακόμη και μέσα από το ίδιο του το σώμα εκφράζει όσα δεν ξέρει να πει. Με τα παιδιά που πενθούν πρέπει να έχουμε ιδιαίτερη υπομονή. Μπορεί να επαναλαμβάνουν το ίδιο ερώτημα σε διαφορετικές στιγμές και με διαφορετικούς τρόπους και συχνά όταν οι ενήλικες δεν είναι διαθέσιμοι. Όποια ώρα όμως και αν τους τεθεί το ερώτημα, καλό είναι να μην αποφύγουν την ευκαιρία να επικοινωνήσουν με το παιδί. Επίσης, το πιο σημαντικό στη σχέση του παιδιού που πενθεί και του ενήλικα είναι η ειλικρίνεια. Το να λένε την αλήθεια όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να λένε το παιδί όλα όσα γνωρίζουν. Να είναι κανείς ειλικρινής με ένα παιδί σημαίνει να του λέει αυτά που εκείνο ζητάει να μάθει τη δεδομένη στιγμή και πάντα προσαρμοσμένα στην ηλικία του παιδιού. Κατά ανάλογο τρόπο, οι απαντήσεις που δίνουμε σε παιδιά που βρίσκονται αντιμέτωπα με το θάνατο του δικού τους ανθρώπου πρέπει να είναι προσαρμοσμένες στις ανάγκες του κάθε παιδιού. Οι ενήλικες θα πρέπει επίσης να μοιράζονται με τα παιδιά απλά και ανθρώπινα, τις γνώσεις τους γύρω από τα θέματα της ζωής και του θανάτου, να μοιράζονται μαζί τους τις εμπειρίες και τα συναισθήματα τους, ακόμα και τις αδυναμίες τους ή την απόγνωση τους. Το σημαντικότερο όμως, όλων είναι ότι μπροστά σε παιδιά που πενθούν και αισθάνονται ότι γύρω τους χάνεται ο κόσμος, είναι πολύτιμο οι ενήλικες να είναι εκεί, κοντά τους, υποστηρικτικοί και όσο περισσότερο διαθέσιμοι.

www.stonisi.gr

ΜΑΡΊΑ ΒΕΡΒΈΡΗ Ψυχολόγος-Παιδοψυχολόγος ΜSc στην Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων University of Leiden, Netherlands Τηλέφωνο: 2251048933 & 6945447016 E-mail: mariaververi@hotmail.com Διεύθυνση: Καβέτσου 17 Ιστοσελίδα: mariaververi.blogspot.gr Ωράριο: Δέχεται καθημερινά με ραντεβού

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΠΑΜΕ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Η Χριστουγεννιάτικη Μυτιλήνη του 1930 Των ΜΑΡΙΑ ΓΡΗΓΟΡΑ και ΦΑΝΗΣ ΜΑΡΩΝΙΤΟΥ «Χοροί, πρωτοχρονιάτικα δέντρα, παιδικές γιορτές, ντάνσινγκ! Η Μυτιλήνη η πεινώσα και πενόμενη, γλεντά, διαψεύδουσα εν… χορώ το ρητόν περί νηστικού αρκουδιού. Υπάρχει όμως Λεσβιακόν επίγραμμα θαυμασίως εξηγούν το φαινόμενον: «Πεινώ! – Πήδα!» Ας πηδήσωμεν λοιπόν, ευσυνειδήτως.»

Κ www.stonisi.gr

Κάπως έτσι αποτυπώνεται το κλίμα των εορτών στην εφημερίδα Ταχυδρόμος τον Δεκέμβριο του 1930. Παρά την οικονομική κρίση και την ανέχεια που μαστίζει την πλειοψηφία του κόσμου, η εορταστική διάθεση είναι διάχυτη σε όλη την πόλη. Κάλαντα και μελωδίες από γραμμόφωνα και πλανόδιους μουσικούς αντηχούν σε κάθε γωνιά. Τα καταστήματα της αγοράς έχουν στολιστεί και οι βιτρίνες είναι γεμάτες με κάθε είδους προϊόντα. Τις μέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς ο κόσμος κατακλύζει την αγορά από το Δημοτικό Θέατρο μέχρι την Επάνω Σκάλα.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Την τιμητική τους έχουν τα κρεοπωλεία και τα παντοπωλεία, όπου ήσαν εκτεθειμένα, προκλητικότατα, αρμαθιές λουκάνικα, παστουρμάδες, τυριά και διάφορα άλλα πρώτης τάξεως στομαχικά είδη, θαύματα εδέσθαι και γεύεσθαι. Στα φρουτάδικα, ποικιλία φρούτων, παντός γούστου και πάσης ορέξεως, μεγάλα πορτοκάλια χρυσωμένα, μανταρίνια, μήλα, σύκα, γευστικώτατες αιγυπτιακές καρύδες κ.ά. Οι πωλητάδες φώναζαν με όλη την δύναμη των πνευμόνων. -Εδώ κόσμε, πάρε κόσμε, βλέπε κόσμε! Τα ζαχαροπλαστεία διαφημίζουν τα σοκολατάκια τους μέσα σε κουτιά πολυτελείας ως το καλλίτερον και σοβαρώτερον δώρον! Στις βιτρίνες φιγουράρουν κοσμήματα, παιχνίδια, αρώματα, υφάσματα, πουκάμισα, υποδήματα και παριζιάνικα μοντελάκια διαφημίζονται στον τοπικό τύπο. Υπάρχουν δώρα για κάθε γούστο και βαλάντιο. Τα μαγαζιά για να

προσελκύσουν πελατεία κάνουν μεγάλες εκπτώσεις και ευκολίες πληρωμής. Ο φτωχόκοσμος, ωστόσο, περιωρίζετο μονάχα στο να περιεργάζεται και να αποθαυμάζει τα εκτιθέμενα προκλητικότατα δώρα, να κάμη παζάρια με τους πωλητάς και να… μην αγοράζη. Ένα ψεύτικο καροτσάκι, ένας σιδηρόδρομος, μια σφυρίχτρα, ένα ντουφεκάκι, ένα μπαλόνι, μια κούκλα, σε τι ημπορεί να χρησιμεύση το σήμερον ημέρα; Γεμίζουν μήπως τον στόμαχον; Όχι βέβαια! Έ! Τότε ας λείπουν! Προτιμώτερο είναι ένα διπλό ξηροψημένο ψωμί ή ένα λουκάνικο από μια παληοσφυρίχτρα ή ένα μπαλλόνι. Πνεύμα οικονομίας, πνεύμα μεταπολεμικόν, πέρα για πέρα. Λόγω των ημερών διάφοροι σύλλογοι, όμιλοι και γενικότερα ένα συνονθύλευμα ανθρώπων πλημμυρίζουν

βιβλιοπωλείο

ΧΑΤΖΗΔΑΝΙΗΛ

Ερμού 19 | τηλ. 2251022891 | hatzidaniel@gmail.com

www.stonisi.gr

& 19

ΠΛΑΤΕΊΑ

τα καταστήματα ζητώντας μια μικρή οικονομική ενίσχυση. Το Εθνικόν ορφανοτροφείον, αθλητικοί και ποδοσφαιρικοί σύλλογοι, μαθητικοί όμιλοι, πλανόδιοι μουσικοί, οργανάκια, «φωνογραφιτζήδες», διανομείς ταχυδρομείου, τηλεγραφείου, εφημερίδων, λεμβούχοι, σκουπιδιάρηδες, αχθοφόροι, αγροφύλακες, πυροσβέσται, καφετζήδες και ζητιάνοι. Όλοι αυτοί ελύσσαξαν τους μαγαζάτορας στους μποναμάδες!

www.stonisi.gr

Δε λείπουν και οι επιτήδειοι που έχουν στήσει ρουλέτες στα κεντρικότερα σημεία της αγοράς και κυρίως μπροστά στον χώρο του λιμεναρχείου προκαλώντας τους περαστικούς να δοκιμάσουν την τύχη τους. Εδώ κύριοι, δίνετε ένα τάλληρο και παίρνετε εικοσιπέντε δραχμές. Δοκιμάσατε την τύχη σας. Οι αφελείς από τη λαχτάρα τους να αυξήσουν έστω και αυτά τα λίγα τάλληρα έπαιζαν ασυλλόγιστα και στο τέλος απήρχοντο με την τσέπη αδειανή.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Στην εορταστική Μυτιλήνη δε θα μπορούσαν να απουσιάσουν και φέτος οι καθιερωμένοι χοροί και γιορτές, όπως η γιορτή του Δέντρου των Χριστουγέννων, η γιορτή του Φτωχού Παιδιού, χοροί αθλητικών συλλόγων κ.ά., πολλοί εκ των οποίων έχουν φιλανθρωπικό χαρακτήρα. Η αφρόκρεμα της πόλης διασκεδάζει μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες χορεύοντας, πίνοντας και παίζοντας μπακαρά και πόκερ. Χαρακτηριστική είναι και η παρουσία τούρκων αθλητών και φιλάθλων της ποδοσφαιρικής ομάδας Καρσί Γιακά, δημοσιογράφων και μεγαλοπαραγόντων της Σμύρνης καθώς και παικτών του Πανιωνίου, που κατά τη διάρκεια της μέρας αγωνίζονται με τις τοπικές ομάδες και σχεδόν κάθε βράδυ δεξιώνονται και γλεντάνε με αστείρευτο κέφι μέχρι πρωίας στα νυχτερινά κέντρα της πόλης. Επίσης, οι φιλότεχνοι της πόλης μπορούν να απολαύσουν εκθέσεις ζωγραφικής και φωτογραφί-

ας ειδικά σχεδιασμένες για τις μέρες των εορτών. Οι αδελφοί Χουτζαίου με τα Λεσβιακά Τοπία, ο Σ. Βασιλείου με τα ανεκτίμητα κομψοτεχνήματά του και η δεσποινίς Προσαλέντη με τους υπέροχους πίνακες ζωγραφικής της, που φιλοξενούνται στη σάλα της Μεγάλης Βρετάνιας, ενθουσιάζουν και το πιο απαιτητικό κοινό. Τέλος χριστουγεννιάτικα και πρωτοχρονιάτικα προγράμματα με ξεκαρδιστικές κωμωδίες, περιπέτειες και παγκόσμιες κινηματογραφικές επιτυχίες περιμένουν το φιλοθεάμον κοινό στο Πάνθεον και το Λεσβιακόν. Οι γιορτές για την πλειοψηφία του κόσμου αποτελούν μία νότα χαράς και ένα σύντομο διάλειμμα από τη δύσκολη καθημερινότητα και τον αγώνα για επιβίωση. Ο Άηβασίλης, κάποτε, την παραμονήν της πρωτοχρονιάς κατέβαινε μέσα στα τζάκια των σπιτιών κι άφηνε πλούσια δώρα για τον μικρόκοσμο. Τότε ως φαίνεται ο Αηβασίλης ήταν από τζάκι. Τώρα όμως φτώχινε κι αυτός και τα δώρα του είναι πενιχρά και ανάξια λόγου! Το 1930 με τις δυσκολίες του αλλά και τις μικροχαρές του φεύγει και οι μυτιληνιοί εύχονται ολόψυχα ο νέος χρόνος να τους δώσει λιγώτερες λύπες και περισσότερες ευτυχισμένες ημέρες! (Το άρθρο στηρίζεται σε πληροφορίες που προέρχονται εξ ολοκλήρου από τη Συλλογή Τοπικού Τύπου της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Μυτιλήνης και συγκεκριμένα από τις εφημερίδες Ελεύθερος Λόγος, Ταχυδρόμος και Δημοκράτης. Περισσότερες πληροφορίες στο ψηφιακό αποθετήριο της Δ.Κ.Β. Μυτιλήνης http://dspace.cplm.gr/) *Μαρία Γρηγορά ΠΕ Βιβλιοθηκονόμος-MSc in Cultural Informatics and Communication Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Μυτιλήνης *Φανή Μαρωνίτου ΤΕ Βιβλιοθηκονόμος Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Μυτιλήνης

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ

Αγιοβασιλιάτικο ψάρεμα με τον Γιώργο Τυρίκο- Εργά

www.stonisi.gr

«Ευκαιρία να συσφίξουμε τις σχέσεις με τα παιδιά» λέει ο δεινός ψαράς και συγγραφέας, καλλιτέχνης του δολώματος, μέλος μιας παρέας «τρελαμένων» για το ψαρευτικό ταξίδι

ΠΛΑΤΕΊΑ

Της ΑΝΘΗΣ ΠΑΖΙΑΝΟΥ «Φτάνει για όλους µας εκείνη η ευλογημένη μέρα που έχουμε κανονίσει όλες µας τις υποχρεώσεις. Έχουμε εξευμενίσει τους «θεούς» στο σπίτι, στη δουλειά και την ευρύτερη οικογένεια, έχουν ευθυγραμμιστεί οι πλανήτες και οι φίλοι µας έχουν καταφέρει το ίδιο. Επιτέλους μπορούμε να πάμε µια ολοήμερη εξόρμηση». Το αγιοβασιλιάτικο ψάρεμα ή το Χριστουγεννιάτικο, προτείνεται από τον Γιώργο Τυρίκο Εργά ανεπιφύλαχτα προς γονείς και παιδιά, ώστε να χαλαρώσουν μαζί και να συσφίξουν τις σχέσεις τους. Πρόσφατα επισκέφτηκε τον Άη Στράτη μαζί με μια παρέα «τρελαμένων» τους «Nerdfishing» για να δοκιμάσουν εξοπλισμούς, αλλά να δουν και τα όριά τους σε έναν τόπο εξορίας, που ταυτόχρονα είναι «παραμυθένιος τόπος ψαρέματος». Αν είναι κάτι που αγαπάμε στον Γιώργο Τυρίκο- Εργά, είναι ότι μπορεί να καταπιάνεται πολυεπίπεδα με πολλούς τομείς, από τον πρωτογενή έως τον ακαδημαϊκό και τούμπαλιν. Και καθένας από αυτούς, μπλέκεται με τα ταλέντα του, τους ανθρώπους του ανά την Ελλάδα και τον κόσμο, το ίδιο του το σπίτι και τη λατρεία του για τη ζωή… κάθε είδους! Έμαθα για τον Γιώργο όταν βραβεύονταν μαζί με τον Κώστα Ζαφειρίου για το σπουδαίο τους βιβλίο που συμπεριελήφθη στον κατάλογο White Evans «Αυλητής και Παππουλάνθρωπος: Μαγεμένες Ιστορίες απ’ τη Λέσβο και τη Λήμνο», ανάμεσα στα σπουδαιότερα παιδικά βιβλία παγκοσμίως για το 2011. Την πρώτη του συνέντευξη μου την παραχώρησε το 2014, μέσω… facebook. Και κάπου στα Φώτα του 2015 πήγα σπίτι του για να γνωρίσω και την Κατερίνα Ευσταθίου- Σελάχα, αλλά και τον μικρό Παντελή. Κάπου έχουμε φυλάξει ένα έθιμο της Καλύμνου θαρρώ, να πετάμε κουραμπιέδες και μελομακάρονα στους καλικάντζαρους για να φύγουν. Με την πανδημία, και τις πολλές τις ασχολίες, το έθιμο δεν το κάναμε μαζί πολλές φορές, είχα όμως την ευκαιρία να δω πολλές δράσεις τους, την αγάπη του Γιώργου και της Κατερίνας για τη ζωή, την ανθρωπιά, το μοίρασμα, την αλληλεγγύη. Περιέθαλψαν χιλιάδες ανθρώπους το 2015, έγιναν «στόχος» γιατί η ανιδιοτέλεια έχει καταστεί ύποπτη. Όμως δεν πτοήθηκαν, ασχολήθηκαν με οικογένειες ρομά, πιο

πριν μάθαιναν ελληνικά σε προσφυγόπουλα στην Αγιάσο, μετά έφτιαξαν τις σχολές Γονέων, τώρα η Κατερίνα τρέχει με τον πολιτιστικό μορφωτικό Σύλλογο Δαφίων. Κάποια στιγμή ο Γιάνης Βαρουφάκης ζήτησε τη βοήθεια του Γιώργου και έγραψαν μαζί ένα άρθρο, ενώ ακαδημαϊκοί και «απόκοσμοι» ζητούν τις συμβουλές, ακόμα και ένα τσάι στην αυλή με αυτά τα ξωτικά που ζουν εδώ κοντά μας. Γιατί πάμε για ψάρεμα Όμως αυτό εδώ θα είναι ένα διαφορετικό άρθρο, δεν θα αφορά τη βράβευσή τους από το Συμβούλιο της Ευρώπης. Και πόσα άλλα δεν χωρούν τούτες οι σελίδες. Ο Γιώργος Τυρίκος Εργάς λοιπόν, από την Κάλυμνο, ο οποίος είναι συγγραφέας, ακαδημαϊκός, γηράσκει αεί διδασκόμενος και έχει όμορφες ιστορίες να μοιραστεί, από την καθημερινή του δουλειά στο κατάστημα «Σελάχας» μέχρι τα ψαρέματα που κάνει και τα κατορθώματά του που φτάνουν τις χιλιάδες προβολές στη σελίδα του: «Spinning by Tyrikos», είναι παράδειγμα. Όχι για την ταπεινότητά του, αλλά για το χαμόγελο και το παράδειγμά του. Λοιπόν του έλεγαν μικρό, για να τον γλιτώσουν από τις χειρωνακτικές δουλειές, ότι δεν πιάνουν τα χέρια του. Τελικά με το ψάρεμα επιδόθηκε και στην τέχνη της γλυπτικής και της ζωγραφικής και φτιάχνει τεχνητά δολώματα πρότυπα προς πώληση- μάλιστα κάποια τα ζητά μεγάλη ιαπωνική εταιρεία! Κι αν η καραντίνα και ένα άσχημο ατύχημα τον καθήλωσε στο σπίτι, δεν το έβαλε κάτω, αλλά μετέτρεψε έναν χώρο ιδανικό για την τέχνη του δολώματος. Κι όμως με τη δική του τεχνική ψαρέματος, αυτή που προωθεί, πάνω απ’ όλα διδάσκει την τέχνη της ενσυναίσθησης. Συνδέει την αλιεία με την οικολογία, προ-

Συνεργάζεται με το μεγαλύτερο περιοδικό ψαρέματος στην Ελλάδα, διατελώντας και αρχισυντάκτης, το «Boat and Fishing in Greece». Έγινε και πρωτοσέλιδο, είναι ενθουσιασμένος και διψά για να μαθαίνει και να μοιράζεται. Για την ολοήμερη εξόρμηση ψαρέματος, έχει συμβουλεύσει στους αναγνώστες του τα εξής στο Boat Fishing: «Πολλές φορές σε ολοήμερες εξορμήσεις επιλέγουμε τόπο με βασικό κριτήριο τι θα γίνεται αν δε μπορούμε να ψαρέψουμε στο σημείο πρώτης προτίμησης: Φροντίζουμε η επιλογή μας να μην περιορίζεται σε ένα μέρος, αλλά να εκτείνεται σε πολλά σημεία, σε μια διαδρομή. Θα φτάσουμε πρωί στο τάδε λιμάνι, και αν εκεί δούμε ότι δε γίνεται να ψαρέψουμε σε κοντινή απόσταση, υπάρχει ένα άλλο σημείο που μπορούμε να πάμε, και λίγο πιο πέρα ένα άλλο κοκ. Πολλές φορές έχουμε προτιμήσει μια τέτοια «διαδρομή», παρά ένα «σίγουρο» μέρος στο οποίο αν πηγαίναμε και κάτι στράβωνε δε θα είχαμε εναλλακτική λύση.

Επίσης σε ολοήμερες εξορμήσεις, το να μείνεις στατικός σε έναν τόπο έχει τα υπέρ και τα κατά. Εμείς διαλέγουμε την εξόρμηση σε πολλές διαφορετικές τοποθεσίες που επισκεπτόμαστε διαδοχικά κατά τη μέρα, έχοντας ως μπούσουλα στο μυαλό μας πού θα θέλαμε να ήμασταν ξημέρωμα και σούρουπο. Σίγουρα αυτό δεν είναι ό,τι πιο ξεκούραστο, αλλά διασφαλίζει περισσότερες πιθανότητες ότι θα βρούμε τουλάχιστον έναν ήρεμο τόπο και συνήθως μας φέρνει αντιμέτωπους με περισσότερα ψάρια».

www.stonisi.gr

ωθεί το ψάρεμα με σύγχρονα αλιευτικά εργαλεία, με μέτρο και σεβασμό, με βάση την κείμενη νομοθεσία, αλλά και αυτή που ακόμα δεν υπάρχει γιατί παραμένει στην Ελλάδα απαρχαιωμένη. Μαζί με μία ομάδα από το Πανεπιστήμιο Πατρών δημιούργησαν έναν οδηγό για ερασιτέχνες και επαγγελματίες ψαράδες, που μπορούν να τον έχουν ακόμα και στο κινητό τους.

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΠΑΜΕ ΣΑΝ ΑΛΛΟΤΕ

Χριστουγεννιάτικο λιομάζωμα στη Μυτιλήνη

Οι γιορτινές μέρες των ελαιοπαραγωγών την δεκαετία του 1970

Του ΝΙΚΟΥ ΜΑΝΑΒΗ Την δεκαετία του 1970 οι ελαιώνες γύρω από την πόλη της Μυτιλήνης την μέρα των Χριστουγέννων έσφυζαν από ζωή. Οι ελαιοπαραγωγικές οικογένειες έφευγαν από τα σπίτια τους νωρίς το πρωί ώστε με το που βγει ο ήλιος να έχουν πάει στα χωράφια τους.

www.stonisi.gr

Εκείνη την εποχή δύσκολα συναντούσες μεγάλους νταϊφάδες στους ελαιώνες της Λέσβου. Η καλλιέργεια και η συγκομιδής της ελιάς είχαν αλλάξει σε πολλά σημεία σε σχέση με τις αρχές του 20ου αιώνα. Το σύνηθες ήταν κάθε οικογένεια να μαζεύει τις ελιές από τα δικά της χωράφια. Σε κάποιες περιπτώσεις κοντινοί συγγενείς και φίλοι βοηθούσαν τους ιδιοκτήτες του χωραφιού στην συγκομιδή, κι έβγαζαν ένα μεροκάματο. Κι όποιοι είχαν πολλά χωράφια έπαιρναν κι έναν ή δύο εργάτες ραβδιστές για να επιταχύνουν την συγκομιδή.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Οι πιο επιμελείς ελαιοπαραγωγοί ξεκινούσαν την συγκομιδή στα μέσα του Οκτώβρη τελείωναν στα τέλη του Μάρτη ή τα μέσα του Απρίλη. Η μέρα των Χριστουγέννων για τους περισσότερους ελαιοπαραγωγούς εκείνης της εποχής ήταν μια εργάσιμη ημέρα. Γιατί η συγκομιδή του καρπού ήταν μια πολύμηνη διαδικασία αλλά και γιατί υπήρχε πάντα ο κίνδυνος της κλοπής του καρπού.

Η πρώτη δουλειά, με το που έφταναν στον ελαιώνα οι οικογένειες των ελαιοπαραγωγών ήταν να ανάψουν μια μεγάλη φωτιά, με κλαδιά που βρίσκονταν στο σημείο όπου μάζευαν ελιές. Η φωτιά έκαιγε όλη την ημέρα και γύρω από αυτή κινούνταν η ζωή στον ελαιώνα. Τις πρώτες πρωινές ώρες, τον Δεκέμβρη υπάρχει πολλή υγρασία στους ελαιώνες της Λέσβου. Γι’ αυτό και οι μωρομάνες έβαζαν τα μωρά τους δίπλα στην φωτιά για να ζεσταθούν. Τα λίγο μεγαλύτερα παιδιά, δηλαδή οι μαθητές του δημοτικού, μιας και είχαν κλείσει τα σχολεία ακολουθούσαν τους γονείς τους στα λιοχώραφα. Μόλις άναβε η φωτιά ζεσταίνονταν για αρκετή ώρα κι αμέσως μετά ξεκινούσαν να μαζεύουν ελιές με τα χέρια όπως έκαναν οι μαμάδες τους. Οι άντρες μόλις ζεσταίνονταν λίγο, έπαιρναν στα χέρια τους τις τέμπλες (σ.σ. τα ραβδιά με τα οποία χτυπούσαν τις ελιές για να πέσουν κάτω) και τις έβαζαν στην φωτιά για να τις ισιώσουν όταν τις έβλεπαν να έχουν στραβώσει. Αμέσως μετά ανέβαιναν πάνω στα δέντρα και ξεκινούσαν το ράβδισμα. Λόγω της ημέρας, την ώρα που ζεσταίνονταν μικροί και μεγάλοι, έτρωγαν ένα- δύο φοινίκια (μελομακάρονα). Ήταν το εορταστικό πρωινό τους. Οι γυναίκες, πριν ξεκινήσουν το λιομάζωμα, ετοίμαζαν το φαγητό της ημέρας. Μέχρι να ολοκληρωθεί η προετοιμασία, είχαν δημιουργηθεί τα πρώτα κάρβουνα από την φωτιά. Έβγαζαν σε μια άκρη κάρβουνα και πάνω τους έβαζαν την κατσαρόλα με το φαγητό που σιγόβραζε ως το μεσημέρι.

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

«Μην πατάτε τις ελιές»! Εκείνη την εποχή ελάχιστοι ελαιοπαραγωγοί είχαν αγοράσει ελαιόπανα. Οι περισσότερες οικογένειες μάζευαν τις ελιές μία- μία από το έδαφος. Άλλωστε το λάδι έδινε πολύ καλό εισόδημα και κανείς δεν διανοούνταν να αφήσει αμάζευτες τις ελιές. Κι όσοι το έκαναν, θεωρούνταν οκνηροί και ανεπρόκοποι. Κατά τις 10 – 11 το πρωί τα σχολιαρόπαιδα κουράζονταν με το λιομάζωμα, τα παιδικά τους χέρια κρύωναν και σκίζονταν από τα αγκάθια και τις αστιβιές. Άφηναν στην άκρη τα καλάθια και τις ελιές και ξεκίνησαν το παιχνίδι. Η άνοδος της θερμοκρασίας και η φωτιά που συνέχιζε να καίει, ενεργοποιούσε και τα μωρά που κι αυτά ξεκινούσαν το παιχνίδι. Κι όταν τα παιδιά, μικρότερα και μεγαλύτερα, πατούσαν τις ελιές μέσα στο παιχνίδι τους, οι μεγάλοι έβαζαν τις φωνές: «μην πατάτε τις ελιές». «Καλή σοδειά να έχουμε»! Το μεσημέρι 12 – 12.30 ήταν σταθερά η ώρα του φαγητού και της ξεκούρασης. Ένα μεγάλο «μεσάλ(ι)» ή «τράπεζα» (σ.σ. ένα μεγάλο τραπεζομάντηλο συνήθως υφαντό) στρώνονταν στο έδαφος, λίγο παράμερα από την φωτιά, ώστε όσοι κάθονται από την πλευρά της φωτιάς να ζεσταίνονται ελαφρά. Στη μέση έμπαινε η κατσαρόλα με το φαγητό και γύρω από αυτή οι καστανιές (σ.σ. μεταλλικά σκεύη μεταφοράς φαγητού).

www.stonisi.gr

Συνήθως το φαγητό περιλάμβανε φασολάδα ή φασόλια μαυρομύτικα με μπόλικο λάδι κι αλάτι ή κάποιο άλλο όσπριο. Μια ρέγγα καπνιστή σουβλίζονταν και καψαλίζονταν πάνω στην φωτιά, μετά την βάζανε σε ένα σκεύος με λίγο λάδι. Για τους ραβδιστές συχνά το γεύμα περιλάμβανε λαρδί είτε

ΠΛΑΤΕΊΑ

παστό είτε ψητό. Επίσης το γεύμα περιλάμβανε κονσέρβες ψαριού, λίγο σκληρό τυρί, ελιές τσακιστές, τουρσί, χαλβά και μπόλικο ψωμί. Ωστόσο τα Χριστούγεννα μέρα γιορτινή το φαγητό συνήθως ήταν λιπαρό χοιρινό κρέας με σέλινο ή χόρτα του βουνού με σέλινο.

Την ώρα του φαγητού, γίνονταν ο οικογενειακός προγραμματισμός των επόμενων ημερών αλλά και ο προγραμματισμός της δουλειάς για τις επόμενες ώρες της ημέρας. Λόγω της ημέρας, όλοι αντάλλαζαν ευχές με την πιο συνηθισμένη να είναι το «καλή σοδειά να έχουμε». Όλη η διαδικασία του φαγητού κρατούσε μισή ώρα περίπου. Στη συνέχεια οι γυναίκες αναλάμβαναν να μαζέψουν τα σκεύη του φαγητού να πετάξουν τα αποφάγια στην φωτιά και να προσθέσουν λίγα ακόμη κλαδιά για να ξαναδυναμώσει η φωτιά καθώς είχαν μείνει μόνο κάρβουνα. Τα παιδιά θα βοηθούσαν για λίγο τις μανάδες στους στην συγκομιδή του καρπού και μετά θα συνέχιζαν το παιχνίδι. Οι άντρες θα ανέβαιναν πάνω στα δέντρα για να συνεχίσουν το ράβδισμα. Κι αν δεν πιέζονταν από την δουλειά, θα έπαιρναν κοντά τους το μεγαλύτερο αγόρι της οικογένειας και με ένα ντεμπλί θα του έδειχναν πως να ραβδίζει, πότε από την μέσα πλευρά του δέντρου και πότε από την έξω, θα του έδειχναν και πως να σέρνει τα πόδια του πάνω στο έδαφος και παράλληλα να σπρώχνει τις ελιές κάτω από τις πατούσε του για να μην τις πατήσει. Εκεί κοντά ένα μικρό ραδιόφωνο θα έπαιζε Χριστουγεννιάτικα τραγούδα, το σήμα έφανε ως το σημείο που γίνονταν η συγκομιδή. Επειδή ήταν γιορτινή η ημέρα κατά τις 3.30 το απόγευμα σταματούσαν το ράβδισμα και το μάζεμα της ελιάς, έβαζαν τις ελιές στα τσουβάλια και μετέφεραν τα τσουβάλια στην αποθήκη αν υπήρχε στο χωράφι. Αμέσως μετά όλοι μαζί, κουρασμένοι και ταλαιπωρημένοι έπαιρναν το δρόμο της επιστροφής στο σπίτι. Τα Χριστούγεννα για τις οικογένειες των ελαιοπαραγωγών, εκείνη την εποχή, δεν ήταν μια μεγάλη γιορτή, αλλά σίγουρα είχε οικογενειακό χρώμα.

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

ΠΛΑΤΕΊΑ