www.stonisi.gr
ΤΕΥΧΟΣ #11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2019
www.stonisi.gr
freepress
01
ΠΛΑΤΕΊΑ
www.stonisi.gr
Γεια σου, Είμα Είμαστε ο Μάριο και ο Στρατής, νέοι επιχειρηματίες στη Μυτιλήνη. Εδώ και μερικές εβδομάδες δημιουργήσαμε έναν χώρο, την MIMØΣA και σας προφέρουμε οργανικά προϊόντα περιποίησης δέρματος αγνά και απλά, με τα καλύτερα φυσικά συστατικά, που η δράση τους βασίζεται στη δύναμη των φυτών. Τα οργανικά καλλυντικά δεν περιέχουν παράγωγα πετρελαίου, τεχνητά αρώματα και σκληρά χημικά που προκαλούν αλλεργίες και διαταράζουν την ισορροπημένη λειτουργία του σώματος. Επι Επιλέξαμε την πανέμορφη Λέσβο για τη μοναδική φυσική ομορφιάς της, άλλες φορές «τραχιά» και άλλες φορές «απαλή», όπως το ίδιο μας το δέρμα. Διαθέτουμε προϊόντα υψηλής ποιότητας βασισμένη στα πρότυπα πιστοποίησης της νέας γενιάς καλλυντικών greenbeauty, cruelty free, και vegan συστατικών. Δεσμευόμαστε έτσι ώστε να προστατεύσουμε τον πλανήτη, διασφαλίζοντας την βιωσιμότητα της δράσης μας και τους πόρους του περιβάλλοντος. Θα μας βρείτε στο ιστορικό κέντρο της Μυτιλήνης, στην οδό Αλκαίου 4 και στο ηλεκτρονικό κατάστημα: mimosaorganicare.com
02
ΠΛΑΤΕΊΑ
EDITORIAL
Μ
«Με τα ξερόφυλλα το πήρε ο αγέρας του φθινοπώρου το κλέψαν τα καράβια τα λευκόπανα. Φτωχή ψυχή ... Προσμένοντας απόμεινες.» Θυμήθηκα το Νίκο Καββαδία βλέποντας τη φωτογραφία του Μιχάλη Μπάκα. Καλώς ήλθατε στην πλατεία μας… Σας συνηθίσαμε πια. Και μας συνηθίσατε μάλλον. Βλέπουμε πια στην ίδια κατεύθυνση
www.stonisi.gr
@stonisi.gr
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ Θράσος Αβραάμ | ART DIRECTOR Ιωάννα Βαριά | ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Θοδωρής Χατζημήτρου| ΕΚΤΥΠΩΣΗ Δούκας Print ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΌ ΥΛΙΚΌ: ΕΞΩΦΥΛΛΟ ΗΛΙΑΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ | ΣΕΛ 6, 7 ΑΡΧΕΙΟ ΣΤΡΑΤΗ ΜΠΑΛΑΣΚΑ| ΣΕΛ. 9, 10 ΑΡΧΕΙΟ ΔΕΣΠΟΙΝΑΣ ΒΕΡΡΗ και ΙΟΥΛΙΑΣ – ΜΑΡΙΝΑΣ ΣΑΡΑΝΤΟΥ | ΣΕΛ. 11, 12 ΑΡΧΕΙΟ ΒΑΓΓΕΛΗ ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ | ΣΕΛ. 14, 15 ΜΥΡΩΝ ΠΑΥΛΗΣ | ΣΕΛ 16, 18 ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΠΑΚΑΣ| ΣΕΛ 20, 21 ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ | 22, 24, 25 ΜΥΡΩΝ ΠΑΥΛΗΣ – ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ | 26 ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ
www.stonisi.gr
ΈΚΔΟΣΗ Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (ΚΟΙN.Σ.ΕΠ) ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ | ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Κομνηνάκη 9 Μυτιλήνη Τ.Κ. 81100, Τηλ: 22510 28000, e-mail: stonisigr@gmail.com, plateiafreepress@gmail.com
03
ΠΛΑΤΕΊΑ
ΠΕΡΙΕ ΧΌΜΕΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΛΑΤΕΙΑ
www.stonisi.gr
ΤΕΥΧΟΣ #11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2019
04
ΠΛΑΤΕΊΑ
06 08 10 14 18 20 22 26
14
Ό,ΤΙ ΑΠΈΜΕΙΝΕ ΑΠΌ ΤΟ «ΩΝΑΣΑΊΙΚΟ» ΤΟ ΒΡΑΒΕΥΜΈΝΟ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΈΡ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΏΝ ΤΟΥ ΕΣΠΕΡΙΝΟΎ ΣΧΟΛΕΊΟΥ
ΜΠΆΛΑ, ΓΈΝΟΥΣ ΘΗΛΥΚΟΎ Η ΖΩΉ ΤΟΥ ΓΙΏΡΓΟΥ ΖΈΡΒΑ, ΤΟΥ ΚΥΡ ΓΙΏΡΓΟΥ ΖΩΉ ΠΌΝΟΥ, ΑΝΘΡΩΠΙΆΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΎΗΣ ΑΥΤΆ ΤΑ ΥΠΈΡΟΧΑ ΠΛΆΣΜΑΤΑ, ΟΙ ΛΙΒΕΛΟΎΛΕΣ ΑΠΌ ΤΗ ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΣΤΟΝ ΠΑΣΧΆΛΗ… ΜΙΑ ΣΚΥΤΑΛΟΔΡΟΜΊΑ ΜΕ ΑΜΑΞΊΔΙΟ ΤΟ ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΌ ΤΑΞΊΔΙ ΤΟΥ ΑΝΤΏΝΗ ΒΕΡΒΈΡΗ ΜΕ ΤΗ ΧΟΡΩΔΊΑ ΠΟΥ ΠΑΡΑΜΈΝΕΙ ΠΆΝΤΑ ΣΎΓΧΡΟΝΗ ΚΑΙ ΦΡΈΣΚΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΉ ΒΑΣΙΛΙΚΉ ΤΟΥ ΧΑΛΙΝΆΔΟΥ ΤΗΣ ΑΓΊΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΉΣ
06
Γράψου κι εσύ στο «Πέλαγο» της Μουσικής και του Πολιτισμού
Κάτι όμορφο συμβαίνει στη Σκρα 42, κάτι που έλειπε, ειδικά αφού σταμάτησε το Κέντρο Σπουδών Ανατολικής Μουσικής Αγιάσου και άφησε ένα μεγάλο κενό. Κάτω από τη Λέσχη Αξιωματικών ξεκίνησαν μαθήματα παραδοσιακών και σύγχρονων οργάνων, θεωρίας της μουσικής, γλωσσών αλλά και εργαστήρι εικαστικών και κινηματογράφου. Πολιτισμοί, μουσικές, γλώσσες, κινηματογράφος, τέχνη ενώνονται στο «Πέλαγο» για να εκπαιδευτούμε με τον πιο όμορφο τρόπο, μικροί και μεγάλοι. Εγγύηση για το σπουδαίο εγχείρημα είναι η -με καταγωγή από τη Σμύρνη και από την Ερεσό-, Βασιλική Παπαγεωργίου, η οποία έχει γράψει ιστορία στο ρωμαίικο πεντάγραμμο και σκοπεύει να γράψει και στη Μυτιλήνη, όπου έχει εγκατασταθεί εδώ και ένα χρόνο. Έμεινε 23 χρόνια στην Κωνσταντινούπολη, όπου έφτιαξε μια σπουδαία καριέρα ως μουσικός και ως στιχουργός με διεθνείς συνεργασίες, αφήνοντας το σημαντικό χνάρι με το συγκρότημα «Βόσπορος», με παραγωγές στην Ελλάδα, την Τουρκία και την Ευρώπη. Η σχέση της με τα παράλια δεν σταματά, ούτε οι συναυλίες της στην Πέργαμο και τη Σμύρνη. Το «Πέλαγο» λοιπόν, μια δική της ιδέα μαζί με μια ομάδα μουσικών από τη Λέσβο, είναι μια Κοι-
νωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση, για να υπάρξει παιδεία, αλλά και μια ανταλλαγή κουλτούρας στο Αιγαίο. Ξεκίνησαν ήδη τα μαθήματα, ενώ απώτερος στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα πολιτιστικό καφενείο με όλα τα θαυμάσια προϊόντα παραγωγής της Λέσβου και με μουσική σκηνή, όπου θα δίνονται συναυλίες από εντόπια αλλά και άλλα μουσικά σχήματα από Ελλάδα και εξωτερικό. Ο αείμνηστος Νικηφόρος Μεταξάς, σύζυγός της, είχε ανασύρει από τη λήθη το 1985 όλο το ρεπερτόριο των Ρωμιών συνθετών της Πόλης, που συνέθεταν για την οθωμανική αυλή. Εκείνη πήγε το 1993 με την κομπανία «Ρεμπέτικα», μια ορχήστρα που είχε δημιουργήσει η Θέσια Παναγιώτου, σύζυγος του Κώστα Φέρρη, σκηνοθέτη της ταινίας «Ρεμπέτικο» (1983). «Μας είχαν καλέσει για τρεις εβδομάδες να παρουσιαστούμε σε μία μικρή μπουάτ. Και αντί για τρεις εβδομάδες, μείναμε τρεις μήνες. Κάθε βράδυ Τούρκοι και Ρωμιοί γέμιζαν την μπουάτ» λέει η Β. Παπαγεωργίου. Ήταν η πρώτη φορά που ακούστηκαν ελληνικά στην Πόλη, «γιατί τότε τα πράγματα ήταν πολύ κλειστά στην Τουρκία, όχι όπως σήμερα». Εν τέλει εγκαταστάθηκε στην Πόλη το 1994, έως το πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016, έχοντας χάσει στο μεταξύ τον σύζυγό της που έφυγε από τη ζωή.
Τα μαθήματα περιλαμβάνουν: - εκμάθηση μουσικών οργάνων όπως ούτι, μπουζούκι, τζουράς, πολίτικο λαούτο, σάζι, σαντούρι, παραδοσιακό κλαρίνο, παραδοσιακό τραγούδι, σαξόφωνο, φλογέρα και μουσική προπαιδεία για παιδιά, θεωρία λαϊκών δρόμων-μακάμ, ευρωπαϊκής μουσικής και σύγχρονης Jazz, κιθάρες, σαξόφωνο, πιάνο, φωνητική, μουσικά σύνολα - εκμάθηση γλωσσών, όπως τούρκικα, αγγλικά και ελληνικά για ξένους - κινηματογραφικό εργαστήρι - εργαστήρια εικαστικών, όπως ελεύθερο σχέδιο, τεχνικές χρώματος, γλυπτική, εισαγωγή στο ψηφιδωτό, τοιχογραφία, τεχνικές ανακύκλωσης Με άρτιους δασκάλους και προσιτές τιμές. Οι διδάσκοντες είναι μουσικοί και καλλιτέχνες από τη Λέσβο κυρίως αλλά και από άλλα μέρη της Ελλάδας αλλά και από την Τουρκία, που ήρθαν κάποια στιγμή στη Λέσβο, την αγάπησαν κι έμειναν. Είναι όλοι αξιόλογοι, ο καθένας στο αντικείμενό του και πλαισιώνουν το «Πέλαγο» πολιτισμού με μεράκι και λαχτάρα για εκπαιδευτικές και πολιτιστικές ανταλλαγές.
Ενδεικτικά θα παρέχουν ενισχυτική διδασκαλία - στον χώρο των παραδοσιακών οργάνων οι Αλέκος Καφούνης, Άρης Αποστολής, Παναγιώτης Κολοβός - στα σύγχρονα όργανα οι Οδυσσέας Σαρρηγιανίδης, Erdem Güreler, Νίκος Περιφεράκης, Βασίλης Κουζινόγλου - στις γλώσσες Βασιλική Παπαγεωργίου, Σοφία Αλεξοπούλου - στο εργαστήρι εικαστικών ο Ανδρόνικος Θεοχαρίδης, η Μέρσα Αναστασιάδου και ο Γιώργος Κατσαρός που θα συμμετέχει με σεμινάρια - στο εργαστήρι κινηματογράφου (ήχου & εικόνας) ο Γιώργος Αρπατζόγλου και ο Νίκος Περιφεράκης Επιπλέον ο πολυχώρος «Πέλαγο» διοργανώνει μουσικές εκδηλώσεις, σεμινάρια, εκθέσεις, θεατρικές παραστάσεις και προβολές για την ανάδειξη του Λεσβιακού και Αιγαιακού πολιτισμού. Διεύθυνση: Σκρα 42, Κιόσκι Τηλ. επικοινωνίας 2251 303382, 6949 007671 www.pelago-koinsep.net www.vassilikipapageorgiou.net
www.stonisi.gr
K
Μια σπουδαία ομάδα καθηγητών θα σε μυήσει στην πιο όμορφη κουλτούρα Εγγύηση οι «περγαμηνές» της Βασιλικής Παπαγεωργίου
05
ΠΛΑΤΕΊΑ
Τo θέμα της ΠΛΑΤΕΙΑΣ
Το σπίτι του Ωνάση στη Σμύρνη του 1922
Ό,τι απέμεινε από το «Ωνασαίικο»
Σ
του ΣΤΡΑΤΗ ΜΠΑΛΑΣΚΑ Στέκει όρθιο, έναν αιώνα μετά… Ένα σπίτι σ’ ένα Σμυρνιό σοκάκι στο απόμερο Καρατάσι, ένα σοκάκι ονοματισμένο στη χάρη ενός Τούρκου Μουχτάρη των χρόνων της δεκαετίας του ’50 «που έκανε, λένε, πολλά καλά»! Δίπατο με χοντρά ντουβάρια, σιδερένια πατζούρια και ξύλινο σαχνισίνι, αρχοντόσπιτο σύμφωνο με την κρατούσα στις αρχές του 20ου αιώνα στην
περιοχή αρχιτεκτονική. Στην ανηφόρα ως τα σκαλοπάτια για την πόρτα του ισογείου του, τίποτα δε μαρτυρεί την ιστορία του. Ξεχάστηκε κι αυτή, την πήρε ο αέρας ωσάν τα βαριά βήματα του Σωκράτη εφέντη που ανηφόριζε το απόβραδο από τα μαγαζιά του στο Μπουγιούκ Βεζίρ Χαν όπου εισήγαγε όπιο και καπνό, εμπορευόταν σταφίδες κι εξήγαγε δημητριακά και βαμβάκι. Ξεχάστηκαν κι οι παιδικές φωνές που ανακατεύαν Ελληνικά, Τούρκικα, Εβραίικα, Φράγκικα και Φραγκολε-
www.stonisi.gr
βαντίνικα, ο αχός ενός αλλιώτικου πολιτισμού
06
ΠΛΑΤΕΊΑ
θηκαν τυχεροί εκείνες τις μέρες κι ο 17χρονος Αριστοτέλης Ωνάσης που του έμελλε να διαφεντέψει τον κόσμο όλο… Το αιωνόβιο σπίτι όπου μεγάλωσε ο Αριστοτέλης Ωνάσης, ο «Αρίστος» των Ωνάσηδων, σύμφωνα με στοιχεία του Υποθηκοφυλακείου της Σμύρνης πέρασε ως «εγκαταλελειμμένο από τους Έλληνες» στη βάση της συνθήκης της Λοζάννης το 1923, στον Xασάν Kοτς. Ήταν τότε ένα σπίτι 220 τετραγωνικών μέτρων στην άκρη ενός μεγάλου κήπου που έπιανε ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο. Αρχοντομαχαλάς για Ρωμιούς, Τούρκους, Εβραίους και Φραγκολεβαντίνους ως το 1922 το Καρατάσι, στον αντίποδα του Κορδελιού στο Σμυρνιό κόλπο του Νυμφαίου, επιλέχτηκε από τον Σωκράτη Ωνάση ως τόπος κατοικίας του, αν και μακριά από το εμπορικό κέντρο της πόλης. Εξ ου και σώθηκε από τη μεγάλη φωτιά του 1922.
ετούτης της μεγάλης Πολιτείας. Έσβησε τέτοιες
«Για να διαβάζει ο Αρίστος» έλεγε. Ο Αρίστος βέβαια δε διάβαζε αν
μέρες, πριν από 97 ακριβώς χρόνια, όταν το
και έφτασε μέχρι και στις κάμαρες και τα θρανία της φημισμένης Ευ-
σοκάκι κατηφόρισε τρέχοντας ο Σωκράτης
αγγελικής Σχολής. Ολημερίς έτρεχε από το σπίτι στο Καρατάσι στη
εφέντης μαζί με την τρομαγμένη φαμίλια του. Στα μάτια τους αντιφέγγιζε η μεγάλη φωτιά που κατάκαιε την Πολιτεία, η Καταστροφή. Η φωτιά που έκαψε τον αδελφό του Σωκράτη Εφέντη, Αλέξανδρο κι έστειλε τον ίδιο στα Τάγματα Εργασίας ώσπου απελευθερώθηκε. Ανάμεσα στους άλλους ετούτης της φαμίλιας που στά-
τόσο κοντινή θάλασσα. Κι αγνάντευε τον ορίζοντα που ονειρευόταν κάποτε να τον περάσει. Το σπίτι κατοικήθηκε ως τα τέλη της δεκαετίας του ’60 και το 1976 ο Mουαμέρ Eρτέν, απόγονος του Χασάν Κοτς πούλησε το σπίτι αποψιλωμένο από το γύρω του κήπο στον οποίο χτίστηκαν τεράστιες πολυκατοικίες, στον Κιαζίμ Τσελίκ ο οποίος γύρω στα τέλη της
δεκαετίας του ’90 αναθέτει στον μπακάλη της γειτονιάς
ρία.
του σπιτιού, τον Μουσταφά, χρέη μεσίτη. Στο ντουβάρι του
Η επιγραφή «SATILIK» άρχισε να ξεθωριάζει…
σπιτιού γράφτηκε με μπογιά μια μεγάλη επιγραφή: «SATILIK» που πάει να πει «ΠΩΛΕΙΤΑΙ». Το σπίτι πουλιόταν περίπου 18,5 εκατομμύρια δραχμές κι ο Μουσταφά στο τηλέφωνο 00902324845526 απαντούσε πως «το σπίτι ανήκει σε κάποιον άγνωστο στο εξωτερικό». Ούτε κουβέντα βέβαια για την ιστορία του σπιτιού και τους πρώτους του ιδιοκτήτες. Γιατί να τα ξέρει κιόλας όλα ετούτα ο εκτελών χρέη μεσίτη, μπακάλης Μουσταφά, στο Καρατάσι; Δεν ξέρει ακόμα και γιατί το σπίτι κάπου στις αρχές του 2000 σταμάτησε να πουλιέται. Του τηλεφώνησαν και του είπαν πως «το σπίτι πουλήθηκε». Δε ρώτησε «ποιος το αγόρασε;». Είχε στο μεταξύ μαθευτεί η ιστορία του σπιτιού, γιατί να ρωτάει; Τον μπελά του έψαχνε;
Πριν μήνες το ισόγειο του σπιτιού «πατήθηκε» από κάποια τούρκικη οικογένεια που βρήκε στέγη στο Ωνασαίϊκο. Κανείς δεν αντέδρασε. Γιατί εξάλλου; Πάνε χρόνια που ο Αριστοτέλης Ωνάσης «έφυγε» και με τον καημό – λένε – πως δε πρόλαβε να αποχαιρετήσει τη Σμύρνη. Άγνωστο αν ήξερε για το πατρογονικό του σπίτι. Ίσως ναι, ίσως όχι. Πάντως σήμερα αν ζούσε, κι ας μην του ανήκε, δε θα το άφηνε να μαδάει μέρα με τη μέρα. Αν τα ντουβάρια που κλείσαν ζωές απλών ανθρώπων πρέπει να κρατιούνται όρθια γιατί έχουν την ιστορία τους, τι πρέπει να γίνει για ένα σπίτι που έκλεισε τις ζωές της φαμίλιας των Ωνάσηδων;
Στη Σμύρνη μιλούν για κάποιον επώνυμο αγοραστή του σπιτιού, στο Υποθηκοφυλακείο δεν λένε λέξη για τον αγοραστή, κάποιες φήμες μιλούν για αγορά του σπιτιού από το «Ίδρυμα Ωνάση» στο όνομα κάποιου Τούρκου, κάποιες άλλες για αγορά από κάποιον Τούρκο …σύγχρονο «Ωνάση» που θέλει μάλιστα να το μετατρέψει σε πολιτιστικό κέντρο, κάποιοι για «πάγωμα» της αγοραπωλησίας με παρέμβαση του τουρκικού κράτους. Από επίσημης ελληνικής
www.stonisi.gr
πλευράς για το θέμα δεν μπορεί να δοθεί καμιά πληροφο-
07
ΠΛΑΤΕΊΑ
Εκτός ΠΛΑΤΕΙΑΣ
Εκεί, στου «Απελλή»
Το βραβευμένο ιστορικό ντοκιμαντέρ των μαθητών του Εσπερινού Σχολείου
K
των ΔΕΣΠΟΙΝΑΣ ΒΕΡΡΗ και ΙΟΥΛΙΑΣ – ΜΑΡΙΝΑΣ ΣΑΡΑΝΤΟΥ Κάθε χρονιά, καθηγητές και μαθητές του Εσπερινού Γυμνασίου Μυτιλήνης με Λυκειακές Τάξεις πέρα από την τυπική εκπαιδευτική διαδικασία συμμετέχουμε σε εξωδιδακτικές δραστηριότητες, οι οποίες σαν σκοπό έχουν τη βιωματική προσέγγιση πτυχών της πραγματικότητας.
www.stonisi.gr
Στο πλαίσιο αυτών των δράσεων έχουμε δημιουργήσει ταινίες μυθοπλασίας, όπως «Μύθος ή πραγματικότητα; Ο μύθος του Μάκαρα και ο σύγχρονος Μάκαρας» , δραματοποιήσαμε και οπτικοποιήσαμε σκηνές από έργα της αρχαίας και νεοελληνικής γραμματείας, «Ελένη» και «Μήδεια» του Ευριπίδη, «Ερωτόκριτος» του Βιτσένζου Κορνάρου, «Φόνισσα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και «Η τιμή και το χρήμα» του Κωνσταντίνου Θεοτόκη καθώς και υλοποιήσαμε ντοκιμαντέρ στο πλαίσιο των εργαστηρίων του «Storydoc», όπως «Το κάπνισμα», «Νίκη», «Ο δρόμος για το σχολείο», και η «Μάνα των αναμνήσεων» παίρνοντας μέρος στο φεστιβάλ «Aegeandocs» και σε άλλα, όπως στο «Cineμάθεια της Χίου». Συμμετείχαμε επίσης στο πρόγραμμα «Euforia» του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με το ντοκιμαντέρ «Mytopia» («Η Ουτοπία μου»).
08
ΠΛΑΤΕΊΑ
Κατά το σχολικό έτος 2018 - 2019 η δημιουργική ομάδα του σχολείου μας, αποτελούμενη από τις εκπαιδευτικούς Δέσποινα Βερρή και Ιουλία - Μαρίνα Σαράντου, και τους μαθητές Βασίλη Σφαγμένο, Ραφαέλα Σκοπελίτου, Φανή Ιντζιρτζή, Μυρσίνη Ιντζέ, Σωτηρία Γιαννή, Δημήτρη Μπλιάμπλια, Στρατή Ασλάνη και Παναγιώτη Μωραΐτη δημιούργησε το ιστορικό ντοκιμαντέρ «Στου Απελλή», το οποίο βραβεύτηκε στο πλαίσιο του διεθνούς φεστιβάλ ταινιών ντοκιμαντέρ
«AegeanDocs».
Το καφενείο του Απελλή στη Φωκιότρυπα Το ντοκιμαντέρ αναφέρεται στις συνθήκες κάτω από τις οποίες χτίστηκε το καφενείο του Απελλή στην ομώνυμη περιοχή, τον ρόλο που διαδραμάτισε την περίοδο του Μεσοπολέμου, στους λόγους που πιθανότατα γκρεμίστηκε και στον αντίκτυπο που είχε στην ευρύτερη περιοχή. Από την έρευνα προέκυψε ότι το καφενείο χτίστηκε στην περιοχή της Φωκιότρυπας λίγα χρόνια μετά τον πρώτο διωγμό (1914) από τον Απελλή Ψύχα, που έφτασε πρόσφυγας στη Μυτιλήνη την περίοδο αυτή. Ο Απελλής Ψύχας γεννήθηκε το 1868 στη Σάμο, σε νεαρή ηλικία εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη όπου εργάστηκε ως ξυλουργός, παντρεύτηκε και απέκτησε τρία παιδιά. Αργότερα μετακινήθηκε στη Φώκαια και από εκεί λόγω του λεγόμενου πρώτου διωγμού των Ελλήνων της Μικράς Ασίας (1914) αναγκάστηκε να έρθει στη Λέσβο, αρχικά στο Πλωμάρι και αργότερα στην περιοχή του κάστρου της Μυτιλήνης. Στη Φωκιότρυπα για βιοποριστικούς λόγους πουλούσε λουκούμια και νερό στους λουόμενους. Τελικά αποφάσισε να χτίσει ένα μικρό σπίτι στο ύψωμα. το σημερινό «Απελλή», που σταδιακά το επέκτεινε δίνοντας του τη μορφή διώροφου καφενείου με ανάγλυφο ξύλινο εξώστη, καρέκλες και τραπέζια που είχε κατασκευάσει ο ίδιος μαζί με τον γαμπρό του. Το καφενείο αυτό τη δεκαετία του 1920 και του 1930 προσέλκυε κατοίκους της πόλης από διάφορα κοινωνικά στρώματα και κυρίως διανοουμένους της εποχής, όπως ο Στράτης Μυριβήλης και ο Γιάννης Αλύτης.
1942 έπειτα από την εκτέλεση του Γκιργκέτσου στα Τσαμάκια. Αναφέρεται ότι ο πατέρας του Γκιργκέρτσου ζήτησε παρακλητικά από τον Απελλή να κλειστεί στο καφενείο για να δει, αν τα ξημερώματα ο γιος του θα ήταν ανάμεσα στους εκτελεσθέντες. Όταν το διαπίστωσε, το πρωί της ημέρας αυτής βγήκε κλαίγοντας και διαμαρτυρόμενος, οι Γερμανοί αντιλήφθηκαν το περιστατικό και ως αντίποινα σε λίγες μέρες από την εκτέλεση κατεδάφισαν το καφενείο. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή αντίστοιχο περιστατικό αφορά μάνα εκτελεσμένου για την κλοπή σάκου με τον αγκυλωτό σταυρό που είχε ως αποτέλεσμα το
δόρος σε νεοκλασικά σπίτια της Μυτιλήνης. Διέθετε και κηπάριο και λίγα ζώα στην περιοχή του κάστρου για τις ανάγκες της οικογένειάς του που όλο και μεγάλωνε. Πέθανε, όμως, νέος σχετικά το 1932 όταν από ένα τυχαίο γεγονός γκρεμίστηκε από τον γάιδαρο του. Έτσι το καφενείο το ανέλαβαν η σύζυγος και τα μεγαλύτερα παιδιά του. Στην περίοδο της Κατοχής πιθανότατα γκρεμίστηκε. Υπάρχουν διάφορες μαρτυρίες σχετικά με την καταστροφή του. Ειδικότερα, υπάρχει η εκδοχή σύμφωνα με την οποία γκρεμίστηκε από τους Γερμανούς το
Υπάρχει ακόμη η άποψη ότι το καφενείο παρήκμασε σταδιακά κατά την περίοδο της Κατοχής οπότε παραδόθηκε στη φθορά σύμφωνα με το φωτογραφικό υλικό της εποχής. Πάντως το συγκεκριμένο έγινε η αφορμή να χτιστούν και άλλα καφενεία στα Τσαμάκια που προσέλκυαν τους λουόμενους κατά τις δεκαετίες του ’50 και του ΄60. Τα τελευταία γκρεμίστηκαν την περίοδο της Χούντας (1967-1974), όταν διαμορφώθηκε η ακτογραμμή στη συγκεκριμένη περιοχή και δημιουργήθηκε η πλαζ του ΕΟΤ.
www.stonisi.gr
Ο Απελλής εργαζόταν και ως ξυλουργός και τορνα-
γκρέμισμα του εν λόγω άψυχου μάρτυρα των γερμανικών εκτελέσεων. Ακόμη, υποστηρίχτηκε ότι κατά τον εμφύλιο πόλεμο (1944-49) το καφενείο αυτό ήταν στην κατοχή κομμουνιστών και έπειτα το γκρέμισαν οι «μπουραντάδες» αναγκάζοντας την κυρία Ψύχα να εγκαταλείψει τον χώρο και να εγκατασταθεί στο εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του κάτω κάστρου.
09
ΠΛΑΤΕΊΑ
ΣΤΑ ΣΟΚΚΑΚΙΑ
Μπάλα, γένους θηλυκού
T
του ΒΑΓΓΕΛΗ ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ Τον περασμένο μήνα μια νεαρή Ιρανή, η Σαχάρ Κονταγιάρι, αυτοπυρπολήθηκε και λίγο αργότερα υπέκυψε στα εγκαύματά της, επειδή θα δικαζόταν από ιρανικό δικαστήριο, γιατί επιχείρησε να παρακολουθήσει έναν ποδοσφαιρικό αγώνα μεταμφιεσμένη σε άνδρα.Το τραγικό αυτό συμβάν προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις σε διεθνές επίπεδο και την αυστηρή αντίδραση της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας. Η FIFA απαίτησε από το Ιράν να επιτρέψειξανά στις γυναίκες την παρακολούθηση ποδοσφαιρικών αγώνων, απειλώντας με αποκλεισμό από τις επίσημες διοργανώσεις.Οι Ιρανοί συμμορφώθηκαν και έτσι στον αγώνα της Πέμπτης 10 Οκτωβρίου με αντίπαλο την Καμπότζη, στο πλαίσιο των προκριματικών του Μουντιάλ 2022, περισσότερες από 3.500 γυναίκες βρέθηκαν σε μια ειδικά διαμορφωμένη κερκίδα του «Azadi Stadium» της Τεχεράνης, αποκτώντας -μετά από 40 (!) χρόνια- δικαίωμα πρόσβασης στο γήπεδο. Ο θάνατος της Σαχάρ Κονταγιάρι δεν έγινε τελικά για το τίποτα…
www.stonisi.gr
Το δικό τους Μουντιάλ
10
ΠΛΑΤΕΊΑ
Παγκόσμιο Κύπελλο, όμως, γίνεται και στο γυναικείο ποδόσφαιρο. Μάλιστα, το καλοκαίρι διεξήχθη στη Γαλλία η 8η κατά σειρά διοργάνωση του θεσμού. Αν σκέφτεσαι τώρα, διαβάζοντας αυτές τις γραμμές, «ποιος ασχολείται με το ποδόσφαιρο γυναικών;», ίσως πρέπει να αναθεωρήσεις. Ο ημιτελικός του FIFA Women’s World Cup, μεταξύ της
Το γυναικείο ποδόσφαιρο ζει παγκόσμια ιστορικές στιγμές, ενώ στη Λέσβο αναγεννιέται 27 χρόνια μετά Team USA και της Αγγλίας, έγινε το τηλεοπτικό γεγονός της χρονιάς στη Βρετανία, αφού συντονίστηκαν 11,7 εκατομμύρια άνθρωποι για να τον παρακολουθήσουν. Στον τελικό του γυναικείου Μουντιάλ, μάλιστα, οι ΗΠΑ επικράτησαν της Ολλανδίας μπροστά σε 59.900 φιλάθλους.
Το φαινόμενο Μέγκαν Ραπίνο Πρόσωπο της διοργάνωσης ήταν, αναμφίβολα, η Αμερικανίδα σούπερ σταρ Μέγκαν Ραπίνο, η οποία δεν δίστασε να τα βάλει ακόμα και με τον Πλανητάρχη, Ντόναλντ Τραμπ, για την ομοφοβική ρητορική μίσους της κυβέρνησής του. Δημοσίευσε βίντεο στη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου, πως αν κατάφερνε η Team USA να κερδίσει το τρόπαιο, δεν θα επισκεπτόταν τον Λευκό Οίκο. Η ίδια είναι παντρεμένη με την σταρ του Women’s NBA, Σου Μπερντ. Ο Τραμπ, αφού πρώτα έκανε tag λάθος λογαριασμό στο twitter, της απάντησε με καθυστέρηση πως προτού μιλήσει, θα έπρεπε να έχει κερδίσει το τρόπαιο, ότι δεν είχε σκοπό έτσι κι αλλιώς να καλέσει την Team USA χάσει-κερδίσει το Μουντιάλ, ενώτην επέκρινε πως δεν μπορεί να
CULTVET CULTVET
CULTVET
ΚοινόςΚοινός Ευρωπαϊκός Τίτλος Ευρωπαϊκός Τίτλος Επαγγελματικών Σπουδών στον Επαγγελματικών Σπουδών στον Πολιτιστικό Τουρισμό Κοινός Ευρωπαϊκός Τίτλος
Πολιτιστικό Τουρισμό
Γίνε ειδικόςΕπαγγελματικών στον Πολιτιστικό Τουρισμό Σπουδών στον Πολιτιστικό Ανακοίνωση έναρξης τωνΤουρισμό μαθημάτων CULTVET Seville Chamber of Commerce
Γίνει ειδικός στον Πολιτιστικό Τουρισμό
www.camaradesevilla.com
Ο πολιτιστικός τουρισμός είναι ένας ολοένα και αναπτυσσόμενος κλάδος και κάθεSeville μέραChamber ανοίγονται ευκαιρίες εργασίας σε όλον of Commerce Ανακοίνωση έναρξης των μαθημάτων τον κόσμο. Γι’ αυτό τον λόγο υπάρχει μια αυξημένη ζήτηση για ειδικούς στον τομέα ενώ την ίδια ώρα οι εξειδικευμένες εκπαιwww.camaradesevilla.com CULTVET Action Synergy δεύσεις για τον πολιτιστικό τουρισμό είναι πολύ σπάνιες. www.action.gr Το πρόγραμμα CULTVET προσφέρει μια τεράστια ευκαιρία στους ανθρώπους που ενδιαφέρονται να εργαστούν στον πολιτιστικό Action Synergy τουρισμό. Προσφέρει έναν επαγγελματικό τίτλο σπουδών που παρέχεται από κοινού από 4 οργανισμούς Επαγγελματικής ΕκπαίSeville Chamber of Commerce δευσης και Κατάρτισης από 4 Μεσογειακές Χώρες: τον Nuevas Profesiones από την Ισπανία, το Istituto d’Istruzione Superiore www.action.gr www.camaradesevilla.com Seville Chamber of Commerce «Luigi Einaudi» από την Ιταλία, την Eurosuccess Consulting από την Κύπρο και την Εταιρεία Έρευνας, Εκπαίδευσης, Καινοτομίας EOAEN www.camaradesevilla.com και Ανάπτυξης της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου «ΕΛΟΡΙΣ Α.Ε.» στην Ελλάδα. Το πρόγραμμα προσφέρει επίσης την ευκαιρία www.eoaen.com Action Synergy για μια διεθνώς αναγνωρισμένη πιστοποίηση δεξιοτήτων από τoν oργανισμό πιστοποίησης ACTA που είναι τεχνοβλαστός του EOAEN www.action.gr Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Action Synergy www.eoaen.com Ο κοινός αυτός τίτλος σπουδών συμπεριλαμβάνει 200 ώρες εκπαίδευσης στην τάξη καθώς και 300 ώρες εγγυημένης πρακτικής www.action.gr SA άσκησης σε μια επιχείρηση ή έναν οργανισμό που εργάζεται KEKAPEL στον τομέα του πολιτιστικού τουρισμού. Οκτώ από τους μαθητές EOAEN www.kekapel.gr που θα συμμετάσχουν στο μάθημα (2 από κάθε χώρα) θα έχουν επίσης την δυνατότητα να κάνουν την πρακτική τους άσκηση www.eoaen.com στο εξωτερικό. Στην Ελλάδα, οι 200 ώρες εκπαίδευσης στην τάξη θα πραγματοποιηθούν στην Μυτιλήνη κατά το διάστημα ΙαEOAEN KEKAPEL SA νουάριος- Μάρτιος 2020. www.eoaen.com www.kekapel.gr Το πρόγραμμα σπουδών του CULTVET είναι δομημένο γύρω από τις ακόλουθες δεξιότητες: KEKAPEL Seville Chamberτης of Commerce • Κατανόηση έννοιας και της SAαξίας του πολιτιστικού τουρισμού www.kekapel.gr www.camaradesevilla.com • Διάδραση με τους πελάτες και διαχείριση της εμπειρίας των πελατών ACTA SA • Διαχείριση Έργου για εμπειρίες πολιτιστικού τουρισμού KEKAPEL SA Website: www.cultvet.eu Facebook: Cultvet Erasmus + • Τεχνολογίες στονfromΠολιτιστικό Τουρισμό www.acta.edu.gr projectΤεχνολογία has been funded with support the European Commission. This publication [communication reflects Action Synergy ΕπικοινωνίαςThisκαι www.kekapel.gr Twitter: Youtube: the views only@CultVet of the author, and the Commission cannot be heldCULTVET responsible for any use which may be made of the information contained therein. • Μάρκετινγκ www.action.gr και Επικοινωνία ACTAγια SA να κατεβάσετε ολόκληρο το πρόγραμμα Μπορείτε να ακολουθήσετε το link: https://www.cultvet.eu/el/downloads/foitites Seville Chamber of Commerce www.acta.edu.gr σπουδών. ACTA SA www.camaradesevilla.com Ο κοινός Παρ’ EOAEN τίτλος επαγγελματικής εκπαίδευσης προσφέρεται απολύτως δωρεάν μόνο για το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020. www.acta.edu.gr Nicosia Tourism Boar d (NTB) όλαwww.eoaen.com αυτά, υπάρχουν μόνο 25 θέσεις διαθέσιμες σε κάθε χώρα. www.visitnicosia.com.cy Κατεβάστε την φόρμα της αίτησης από την ηλεκτρονική διεύθυνση https://www.cultvet.eu/el/downloads/foitites και Synergy στείλτε την Action ACTA SA μαζί με τα υπόλοιπα απαραίτητα έγγραφα (Λίστα Εγγράφων) έως τις 4 Νοεμβρίου 2019, στο παρακάτω e-mail:www.action.gr www.acta.edu.gr Για παρακολούθηση του προγράμματος στην Ελλάδα – info@eloris.gr Nicosia Tourism Boar d (NTB)
Γίνει ειδικός στον Πολιτιστικό Τουρισμό
Ανακοίνωση των μαθημάτων Γίνει ειδικός έναρξης στον Πολιτιστικό Τουρισμό CULTVETτων μαθημάτων Ανακοίνωση έναρξης CULTVET
KEKAPEL SA
Nicosia Tourism Boar
Forma Camera
d (NTB)
Se
w
www.visitnicosia.com.cy
ΤΑ www.kekapel.gr ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑwww.visitnicosia.com.cy ΚΑΙ ΘΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΟΥΝ www.formacamera.it ΕΠΙΤΟΠΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ EOAEN www.cultvet.e u ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ Facebook: Cultvet Erasmus + – ΜΑΪΟ 2020. ΤΗΣ Website: ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΚΑΤΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ www.eoaen.com This project has been funded with support from the European Commission. This publication [communication reflects
Nicosia Tourism Boar
www.camar
Forma Camera
Twitter: Youtube: the views only@CultVet of the author, and the Commission cannot be heldCULTVET responsibleForma for any use which may be made of the information contained therein. Camera Seville Chamber of Commerce IIS Luigi Einaudi Website: www.cultvet.eu Facebook: Cultvet Erasmus + www.formacamera.it
Seville Cha
A
www.formacamera.it
d (NTB)
Action Syne
w
This project has been funded withwww.camaradesevilla.com support from the European Commission. This publication [communication reflects www.luigieinaudiroma.gov.it
www.visitnicosia.com.cy
Twitter: Youtube: the views only@CultVet of the author, and the Commission cannot be heldCULTVET responsible for any use which may be made of the information contained therein.
KEKAPEL SA
ACTA SA
www.kekapel.gr
Einaudi Action Synergy Seville Chamber of Commerce IIS Luigi
www.camaradesevilla.com
Action Synergy
Nicosia Tourism Boar
www.action.gr
d (NTB)
www.visitnicosia.com.cy
Forma Camera
EOAEN
www.formacamera.it
www.eoaen.com
IIS Luigi Einaudi
www.luigieinaudiroma.gov.it www.action.gr
EOAEN
IIS Luigi Einaudi Forma Camera Nuevas Profesiones www.luigieinaudiroma.gov.it www.formacamera.it www.fpnuevasprofesiones.es
Nuevas Profesiones www.fpnuevasprofesiones.es IIS Luigi Einaudi
www.eoaen.com
Nuevas Profesiones
Eurosuccess www.eurosc.eu
www.luigieinaudiroma.gov.it
EOAEN
www.eoae
www.stonisi.gr
www.acta.edu.gr
www.action
KEKAPEL S
ACTA SA
www.fpnuevasprofesiones.es
www.acta.edu.gr
Eurosuccess
Eurosuccess
www.eurosc.eu
KEKAPEL SA
Nuevas Profesiones
www.kekapel.gr
www.fpnuevasprofesiones.es
www.eurosc.eu
www.keka
11
Nicosia Tou
ΠΛΑΤΕΊΑ
ACTA SA www.visitni
δείχνει ασέβεια προς τη χώρα, τον Λευκό Οίκο και τη σημαία. Η Μέγκαν, στη συνέχεια της διοργάνωσης, δεν σιγοψιθύρισε ούτε λέξη από τον Εθνικό Ύμνο κατά την ανάκρουσή του πριν τους αγώνες.
Γυναίκες, ποδόσφαιρο, Ελλάδα και Λέσβος Στην χώρα μας, το γυναικείο ποδόσφαιρο καθυστέρησε να εμφανιστεί, συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη.Ξεκίνησε το 1986, ωστόσο μέχρι το 1989 το πρωτάθλημα ήταν ανεπίσημο. Έκτοτε, η ΕΠΟ δημιούργησε Επιτροπή Γυναικείου Ποδοσφαίρου,με την Καβάλα να ανακηρύσσεται πρωταθλήτρια στην πρώτη επίσημη παρουσία του θεσμού, την περίοδο 1992-93.
www.stonisi.gr
Την ίδια χρονιάδημιουργήθηκε και η Β’ Εθνική, με τη συμμετοχή μάλιστα του Απόλλωνα Σκοπέλου από τη Λέσβο, που αποδεικνύεται πρωτοπόρα στο γυναικείο ποδόσφαιρο. Με πρωτεργάτη τον ιστορικό πρόεδρο, Στρατή Τρύπατζη και συνεργάτη του τον Αχιλλέα Κεχαγιά, ο Απόλλων Σκοπέλου ξεκίνησε μία τολμηρή προσπάθεια καλλιέργειας του γυναικείου ποδοσφαίρου στο νησί μας, με έναν πυρήνα κοριτσιών από τη Γέρα, κάποιες προσθήκες από τη Μυτιλήνηκαι προπονητή τον πολύπειρο Χαράλαμπο Κοντάρα.
12
ΠΛΑΤΕΊΑ
Δύο χρόνια μετά, ιδρύθηκε και η Νίκη Μυτιλήνης με προπονητή τον αείμνηστο Γιώργο Σκούφο.
Ένα αστέρι γεννιέται Τον Μάρτιο του 1993γεννήθηκε στη Μυτιλήνη ένα κορίτσι, που έμελλε χρόνια μετά να γίνει
μία από τις πιο πετυχημένες αθλήτριες του γυναικείου ποδοσφαίρου στη χώρα μας και βασικό στέλεχος της Εθνικής Ελλάδας. Η Μιχαέλα Παράσχου ξεκίνησε σε ηλικία 10 ετών να συμμετέχει στη μικτή ομάδα τζούνιορ του Αιγέα Πλωμαρίου. Στα 18 της, φεύγοντας για σπουδές στη Θεσσαλονίκη, πήρε μεταγραφή στον ΠΑΟΚ, κατακτώντας τίτλους, αλλά κυρίως βιώνοντας τη μοναδική εμπειρία της συμμετοχής στοChampionsLeague. Αγωνίστηκε ακόμη στην Πανσερραϊκή και τελικά βρήκε… λιμάνι στον Άρη, όπου είναι αρχηγός και ταυτόχρονα προπονήτρια στα τμήματα υποδομής, έχοντας παράλληλα σταθερή θέση στην Εθνική Ελλάδας μέχρι σήμερα, στο δρόμο προς τα τελικά του EURO 2021.
Διπλή παρουσία στη γυναικεία Γ’ Εθνική Κοντά 27 χρόνια μετά την ίδρυση του Απόλλωνα Σκοπέλου, η Λέσβος ζει ξανά ημέρες και έργα του γυναικείου ποδοσφαίρου. Η Σαπφώ και ο ΠΑΣ Λέσβου, που δημιουργήθηκαν πριν λίγους μήνες, ανοίγουν τα φτερά τους για τη Γ’ Εθνική, που κάνει σέντρα τον Νοέμβριο, με στόχους και προσδοκίες για την εκ νέου ανάπτυξη του αθλήματος στο γυναικείο φύλο, τόσο στο νησί μας όσο και στη Λήμνο.
Έχει δρόμο ακόμα… Δυστυχώς, πάντως,το γυναικείο ποδόσφαιρο δεν τυγχάνει ούτε της προβολής, αλλά ούτε και των εσόδων συγκριτικά με το ανδρικό, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Μετά την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου από τις ΗΠΑ, μέλη της ομάδας -μεταξύ των οποίων και η Μέγκαν Ραπίνο- κατέθεσαν μήνυση εναντίον της αμερικανικής ομοσπονδίας ποδοσφαίρου, για διακρίσεις, τονίζοντας πως πληρώνονται πολύ χειρότερα από τους ομολόγους τους στην ανδρική ομάδα «για την ίδια δουλειά, χωρίς ίδιες αμοιβές, προπονήσεις και συνθήκες ταξιδιών». Το έπαθλο της FIFA για το Μουντιάλ των ανδρών ήταν 400.000.000 δολάρια το 2018. Το αντίστοιχο των γυναικών περιορίστηκε στα 30.000.000 δολάρια, φέτος. Ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας, Τζάνι Ινφαντίνο, υποσχέθηκε να το διπλασιάσει από το 2023. Η Μέγκαν Ραπίνο απάντησε ότι μπορεί σίγουρα να κάνει κάτι καλύτερο…
13
ΠΛΑΤΕΊΑ
www.stonisi.gr
ΣΤΑ ΣΟΚΚΑΚΙΑ
Πώς να δεθεί η Μεσόγειος με σχοινιά…
Η ζωή του Γιώργου Ζέρβα, του κυρ Γιώργου. Ζωή πόνου, ανθρωπιάς και αλληλεγγύης
M
της ΑΝΘΗΣ ΠΑΖΙΑΝΟΥ Μπροστά στο μνημείο για τους πνιγμένους, παραδίπλα από τη μεγάλη λίστα των 30.000 ονομάτων, πνιγμένων προσφύγων στη Μεσόγειο από το 1993 έως σήμερα συναντήσαμε τον Γιώργο Ζέρβα. Έναν άνθρωπο που πριν ακόμα γεννηθεί ήξερε τι είναι πόνος και τι προσφυγιά.
www.stonisi.gr
Με τη ζωή του και τη δράση του ανέκαθεν λειτουργούσε και λειτουργεί ως υπόδειγμα αλληλεγγύης και ανθρωπιάς
14
ΠΛΑΤΕΊΑ
«Πρέπει να βοηθούμε όλοι οι Έλληνες τους ξένους, γιατί περάσαμε πολλά πρώτα εμείς οι ίδιοι» λέει ο 83χρονος σήμερα Γιώργος Ζέρβας, το μεγαλύτερο σε ηλικία μέλος της κίνησης «Συνύπαρξη και Επικοινωνία στο Αιγαίο». Μια οργάνωση που δίνει κάθε μέρα το παρών για τη συνύπαρξη με τους αιτούντες άσυλο, διοργανώνοντας μεταξύ των άλλων εκδρομές για ανήλικους πρόσφυγες, ώστε να ξεφεύγουν από τον καταυλισμό της Μόριας. Κι αυτό ανάμεσα
σε δεκάδες άλλες δράσεις της. Η γιαγιά του κυρ Γιώργου, όπως τον λένε φίλοι και σύντροφοί του, ταξίδεψε το 1922 μόνη της με δυο παιδιά από το Αϊβαλί της Μικρασίας στη Λέσβο μέσω Θεσσαλονίκης! Ο ίδιος θυμάται τη μητέρα του να διηγείται ιστορίες από τη γιαγιά που δούλευε μαγείρισσα από τις 7 το πρωί μέχρι τις 9 το βράδυ, και μην έχοντας πού να αφήσει τα δυο της παιδιά, τα είχε δεμένα με κορδέλα κάτω από τα δέντρα για να τα πάρει πίσω όταν σχολάσει… «Ό,τι αισθάνομαι γι’ αυτά που πέρασε η γιαγιά μου, το ίδιο νιώθω γι’ αυτούς τους ανθρώπους που έρχονται σήμερα…» λέει. Με το παράδειγμα της ζωής του και τη βοήθεια στους πρόσφυγες, ο κυρ Γιώργος ήταν και στο μνημόσυνο που έγινε την Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου στο λιμανάκι της Θερμής στη Λέσβο για τους 30.000 πνιγμένους πρόσφυγες που χάθηκαν στη Μεσόγειο από το 1993 έως σήμερα. Το μνημόσυνο διοργάνωσε η πρωτοβουλία «Welcome to Europe», και την προηγούμενη μέρα στο παλιό ελαιοτριβείο της Παναγιούδας αντάμωσαν πρόσφυγες του 2009 που είχαν φτάσει στη Λέσβο και σήμερα ζουν στην Ευρώπη με πρόσφυγες που ζουν στο ΚΥΤ Μόριας, σε ένα φεστιβάλ μουσικής και χορού. Τραγική ειρωνεία όλο αυτό το μνημόσυνο, αν σκεφτεί κανείς ότι το απόγευμα της Κυριακής, λίγα χιλιόμετρα παρακάτω ξέσπασε φονική πυρκαγιά στον καταυλισμό της Μόριας… Τον Γιώργο Ζέρβα δεν τον έχουμε συναντήσει εκεί μόνο. Το περασμένο καλοκαίρι τον βράβευσαν φοιτητές από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν για την ταπεινοφροσύνη που επέδειξε και επιδεικνύει. Τον τίμησαν σαν αντιπρόσωπο του Λεσβιακού λαού για την ευγένεια και φιλοξενία που έχει προσφέρει σε όλη του τη ζωή και αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για όλους μας. Όταν οι φοιτητές του MSU τον ρώτησαν γιατί και πώς κάνει όλα αυτά ακόμη και σε αυτήν την ηλικία, η απάντηση του ήταν με το χέρι του. Έδειξε την καρδιά του.
15
ΠΛΑΤΕΊΑ
www.stonisi.gr
Γεννήθηκε στη Μυτιλήνη. Έμενε στην οδό Κυκλάδων 45. Πήγαινε στο 6ο δημοτικό Σχολείο Μυτιλήνης και στα εννιά του χρόνια έγινε αετόπουλο της ΕΠΟΝ. Ο πατέρας του, ο Νίκος, ήταν αριστερός και η μητέρα του η Ευστρατία, το γένος Καρατζά. «Ο μπαμπάς μου έκανε εξορίες στη Γυάρο και σε άλλα νησιά, χρόνια πόνου, ταλαιπωρίας και δακρύων» θυμάται ο κ. Ζέρβας. Στα 22 του χρόνια ο Γιώργος Ζέρβας, έχοντας από μικρός το όνειρο να «ταξιδέψει στην Αυστράλια» και μην καταφέρνοντάς το, δούλευε ως τσαγκάρης, ώσπου δέχτηκε την πρόσκληση από την αδερφή του και έφυγε το 1972 με τη γυναίκα του και τα δυο του παιδιά στη Ζυρίχη. Εκεί γεννήθηκε η μικρή του κόρη. Δούλεψε μεροκάματα, οικοδόμος και σε άλλες δουλειές σε Νοσοκομεία. «Όπως έρχονταν οι Αλβανοί τη δεκαετία του 1990 στην Ελλάδα, έτσι ήμασταν κι εμείς γι’ αυτούς στην Ελβετία. Αλλά συνδικαλιστήκαμε, οργανωθήκαμε στα σωματεία, κάναμε χορεσπερίδες, δεν ησυχάζαμε», θυμάται.
«Πες μου ρε Μάντζαρη» Επέστρεψαν όλοι μαζί στη Μυτιλήνη, «είχα νοσταλγήσει τον τόπο μου», το 1984 και δούλεψε στο Νοσοκομείο Μυτιλήνης, απλός εργαζόμενος μέχρι να συνταξιοδοτηθεί. Ιστορικό στέλεχος της Ανανεωτικής Αριστεράς στη Λέσβο και του ΚΚΕ Εσωτερικού.
www.stonisi.gr
«Αν μου έλεγες, πες μου ρε Μάντζαρη τι είναι ένας
16
ΠΛΑΤΕΊΑ
σωστός αριστερός, θα σου έδειχνα τον Γιώργο Ζέρβα» μας λέει συγκινημένος ο Δημήτρης Μάντζαρης. «Δεν συμμετείχε ποτέ στην ανθρωποφαγία της Αριστεράς, άντεξε σε όλες τις διασπάσεις και δεν τσακωνόταν με κανέναν. Όταν οι σύντροφοί του το 2010 πήγαν στη ΔΗΜΑΡ, εκείνος στενοχωρήθηκε πολύ, αλλά επέμεινε ότι η Ανανεωτική Αριστερά μπορεί να εκφραστεί μόνο από τον ΣΥΡΙΖΑ», σχολίασε. «Ήταν πάντα και είναι ο άνθρωπος της έμπρακτης βοήθειας και αλληλεγγύης, αριστερός με όλη τη σημασία της λέξης, όχι από τη διαδήλωση στο σπίτι»… εξήγησε. Κατά τον πόλεμο της Βοσνίας τη δεκαετία του 1990, ο Γιώργος Ζέρβας και η οικογένειά του ανέλαβαν και πήραν δύο παιδιά, ένα κορίτσι και ένα αγόρι, «προσφυγόπουλα» όπως μας είπε, να τα αναθρέψουν, «τα πηγαίναμε σχολείο, τα διαβάζαμε να μάθουν γράμματα, τρώγαμε μαζί». Ήταν και είναι πάντα εκεί. Το 2015 στις ακτές της Λέσβου, τον θυμάται ο Γιάννης Παυλής από τη «Συνύπαρξη» να πηγαίνει γάλατα, κουβέρτες και τρόφιμα κάθε μέρα, χωρίς να φωτογραφίζεται. «Γιατί τα κάνεις όλ’ αυτά κυρ Γιώργο;», τον ρωτάμε. «Μόνο οι φτωχοί βοηθούν τους φτωχούς γιατί ξέρουν. Οι άλλοι δεν κάνουν τίποτα. Έχω τις διαφωνίες μου και τις εκφράζω με την Αριστερά. Αλλά αυτό σημαίνει Αριστερά, να δίνεις από το τίποτα, από την ψυχή της ψυχής σου».
17
ΠΛΑΤΕΊΑ
www.stonisi.gr
Εκτός ΠΛΑΤΕΙΑΣ
Αυτά τα υπέροχα πλάσματα, οι λιβελούλες Λιβελούλες βρίσκουμε σε παραστάσεις στην αρχαία Αίγυπτο και στην Ελλάδα της Μινωικής περιόδου ενώ συνδέονται με δοξασίες των Ινδιάνων της Αμερικής αλλά και στον πολιτισμό της Ιαπωνίας, όπου είναι σύμβολο του ανίκητου είδους. Οι λιβελούλες βρίσκονται σε αυτό τον πλανήτη πολύ πιο πριν από εμάς. Πριν ακόμα την εμφάνιση των δεινοσαύρων τεράστιες λιβελούλες στο μέγεθος αετού, 400 εκατομμύρια χρόνια πριν, στη λιθανθρακική περίοδο, πετούσαν πάνω από τη γη.
Σ
του ΜΙΧΑΛΗ ΜΠΑΚΑ
www.stonisi.gr
Στα πλαίσια της γνωριμίας μας με τη φύση της Λέσβου σήμερα θα μιλήσουμε για κάποια υπέροχα πλάσματα, γνωστά σε πολλούς, αγαπητά σε κάποιους και παρεξηγημένα από λίγους, ελπίζω.
18
ΠΛΑΤΕΊΑ
Αναφερόμαστε στις λιβελούλες, οδοντόγναθα πιο σωστά επιστημονικά, ή ελικοπτεράκια κ αεροπλανάκια όπως τα λένε εξαιτίας των εξαιρετικών τους πτητικών δυνατοτήτων. Με περισσότερα από 6.000 είδη, 120 από αυτά να απαντώνται στην Ευρώπη, οι λιβελούλες είναι έντομα που μπορούμε να βρούμε σε όλες τις ηπείρους, εκτός της Ανταρκτικής, ιδιαίτερα όμως σε εύκρατες περιοχές. Το όνομα οδοντόγναθα, προέρχεται από τις λέξεις οδόντας και γνάθος, εξαιτίας των φυσικών τους χαρακτηριστικών ενώ το «λιβελούλα» προέρχεται από τη λατινική λέξη libella που σημαίνει υδρόμετρο και σχετίζεται με την έντονη παρουσία νερού στους βιοτόπους της.
Και εάν αναρωτηθείτε πως επιβίωσαν τόσα εκατομμύρια χρόνια αυτά τα πλάσματα, η απάντηση είναι απλή. Γιατί η λιβελούλα είναι θαύμα της φύσης! Τα μάτια τους περιέχουν 25-30.000 «ματάκια», που τους δίνουν απίστευτες δυνατότητες όρασης, Κάποιες από αυτές μπορούν να βλέπουν 150 εικόνες το δευτερόλεπτο, να κτυπούν τα φτερά τους 30 φορές το δευτερόλεπτο, να επιταχύνουν τόσο γρήγορα ώστε σε λίγα δευτερόλεπτα να φτάνουν τα 50χλμ/ώρα, με τελική ταχύτητα στα 80 χλμ/ώρα. Ο ανεξάρτητος τρόπος που κινούν τα φτερά τους δίνει τη δυνατότητα να μπορούν να πετούν σε στάση να κάνουν στροφή 180 μοιρών αλλά και να πετάνε με την όπισθεν. Τα πόδια και οι δαγκάνες τους στο στόμα τους επιτρέπουν με την ταχύτητα που έχουν να είναι εξαιρετικοί κυνηγοί. Τρώνε μικρότερα έντομα, και εξαιτίας της αδυναμίας που έχουν στα κουνούπια έχουν χρησιμοποιηθεί και ως βιολογικός τρόπος αντιμετώπισης των κουνουπιών σε έλη και βαλτότοπους. Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι οι λιβελούλες δεν δαγκώνουν και δεν επιτίθενται στους ανθρώπους οπότε αντίθετα με αυτό που πιστεύουν κά-
ποιοι είναι εντελώς ακίνδυνες για εμάς!! Ο κύκλος της ζωής των λιβελούλων ξεκινά μέσα στο νερό όταν από τα αυγά τους γεννιούνται οι νύμφες, που έχουν βράγχια και μπορούν να ζήσουν μέχρι και κάποια χρόνια μέσα στο νερό μέχρις ότου ώριμες ως κάμπιες να βγουν στην επιφάνεια του εδάφους και αφήνοντας το κουκούλι τους να εμφανιστούν ως τη λιβελούλα που ξέρουμε. Από τη στιγμή που η λιβελούλα θα βγει στην επιφάνεια της γης θα ζήσει από λίγες βδομάδες έως λίγους μήνες. Εντυπωσιακή είναι και η διαδικασία αναπαραγωγής των λιβελούλων, καθώς το αρσενικό «γραπώνει» το θηλυκό από το κεφάλι για να σταθεροποιήσει την επαφή τους και να βεβαιωθεί ότι θα απαλλαχθεί από το σπέρμα των άλλων αρσενικών. Πολύ συχνά θα δούμε το ζευγάρι να «χορεύει» ενωμένο με ανάλογο τρόπο πάνω από το νερό με το θηλυκό να αφήνει τα αυγά του στα στάσιμα νερά από την ουρά του και το αρσενικό να το βοηθά στην κοινή πτήση, ώστε αφενός μεν να το ξεκουράζει αλλά παράλληλα να ελέγχει ότι δεν θα απειληθεί η αναπαραγωγική τους διαδικασία από άλλο αρσενικό! Οι λιβελούλες ζουν σε ποτάμια, ρυάκια, υγροτόπους ή στάσιμα νερά. Έτσι στη Λέσβο για παράδειγμα θα τις βρούμε σε πολλές περιοχές όπως η Μεγάλη Λίμνη, οι Άγιοι Ανάργυροι, η Χαραμίδα, το Ντίπι ή η Φανερωμένη. Ερευνητές έχουν εντοπίσει 43 είδη λιβελούλας στο νησί μας όταν σε
όλη την Ελλάδα έχουνε εντοπιστεί 58 είδη, άλλος ένα λόγος για να καμαρώνουμε για τη βιοποικιλότητα της Λέσβου. Οι λιβελούλες απειλούνται από τη μείωση των βιοτόπων τους, τα μπαζώματα και τη ρύπανση των υδάτων. Στην επόμενη εξόρμηση μας στη φύση λοιπόν, ας χαρούμε αυτά τα υπέροχα πλάσματα, που έζησαν τόσα εκατομμύρια χρόνια, ήταν μάρτυρες της εμφάνισης του ανθρώπινου είδους στον πλανήτη και πιθανότατα θα είναι μάρτυρες στην εξάλειψή μας από τη Γη, ελπίζοντας ότι δεν θα επιταχύνουμε εμείς αυτή τη φυσική διαδικασία μέσω της κλιματικής κρίσης. Εάν ενδιαφέρεστε περισσότερο για τις λιβελούλες, αναζητήστε το βιβλίο ενός μεγάλου φίλου της φύσης του νησιού μας του John Bowers “The dragonflies of Lesbos”, και βγείτε στην ύπαιθρο για υπέροχες λιβελουλοαναζητήσεις!
SNACK-BAR
LESVION
ENJOY
Για ένα καλό ξεκίνηµα της ηµέρας σας, απολαύστε πρωινό σε µπουφέ αλλά και τον καφέ σας, µε θέα το λιµάνι της πόλης Στον ηµιώροφο του ξενοδοχείου Lesvion www.lesvion.gr | Π. Κουντουριώτη 27 | 22510 28177
www.stonisi.gr
THE VIEW
19
ΠΛΑΤΕΊΑ
ΣΤΑ ΣΟΚΚΑΚΙΑ
Από τη Χριστίνα στον Πασχάλη… μια σκυταλοδρομία με αμαξίδιο
O
της ΑΝΘΗΣ ΠΑΖΙΑΝΟΥ Ο «Πασχάλης» με τα ροδάκια του είναι η ευχάριστη έκπληξη για τις σκυταλοδρομίες που διοργανώνει ο Φιλοζωικός Σύλλογος Μυτιλήνης «Κιβωτός». Ο Πασχάλης, όπως είναι το όνομα του αδέσποτου ζώου, πολύ αγαπητού στην αγορά της πόλης της Μυτιλήνης είναι ένα ημίαιμο αρ-
σενικό έξι ετών περί τα 20 κιλά, που στις 16 Ιουνίου 2019 χτυπήθηκε από ασυνείδητο οδηγό που τον εγκατέλειψε με κατάγματα στη λεκάνη και στο ιερό οστό, και παράλυση πίσω άκρων. Η ομάδα «Chrissy’s Hope» συγκέντρωσε χρήματα και παραχώρησε στον «Πασχάλη» ένα αμαξίδιο, ώστε να μπορεί να κινείται ξανά. Έτσι, έδωσε και το «παρών» στην εκδήλωση «Τρέχω για τα αδέσποτα». Η εθελοντική ομάδα αποτελεί βρετανική πρωτοβουλία που «εμπνέεται» από τη Λέσβο, πάλι με άσχημο περιστατικό σε βάρος αδέσποτου, ανήμερα των Χριστουγέννων, το 2017. Εξ ου και το αδέσποτο ονομάστηκε Χριστίνα και η πρωτοβουλία «Chrissy’s Hope»- οι εθελοντές της οποίας
www.stonisi.gr
δραστηριοποιούνται σε όλη την Ελλάδα, τη Σερβία, τη Ρουμανία και την
20
ΠΛΑΤΕΊΑ
Αγγλία, για την προμήθεια αμαξιδίων και άλλου χρήσιμου ιατρικού εξοπλισμού. «Τα περιστατικά σοβαρών τραυματισμών αδέσποτων ζώων, όχι μόνο στη Λέσβο, αλλά σε ολόκληρη την Ελλάδα είναι δυστυχώς πολύ υψηλά, όπως αποδεικνύουν τα τραγικά περιστατικά της «Χριστίνας» και
ζωικής οργάνωσης «Κιβωτός», Ιωσήφ Μποτετζάγιας. Το πρόβλημα με τα αδέσποτα στη Λέσβο έχει επισημανθεί πολλάκις από την «Κιβωτό». Όλο το νησί έχει ένα Δημοτικό Κτηνιατρείο στη Μυτιλήνη με δώδεκα θέσεις φιλοξενίας, έναν μόνιμο δημοτικό υπάλληλο για να ασχολείται με τα ζώα, και ένα εγκεκριμένο (από 24 Απριλίου 2019) πρόγραμμα στειρώσεων, εμβολίων, σίτισης των αδέσποτων ζώων ετήσιου προϋπολογισμού περίπου 35.000 ευρώ, το οποίο όμως δεν έχει ξεκινήσει ακόμα. Το θέμα είναι κατά πόσο απασχολεί τις νέες διοικήσεις που προέκυψαν από τη διάσπαση του ενιαίου Δήμου Λέσβου, οι οποίες έχουν λαμβάνειν πόρους. του «Πασχάλη». Είναι απάνθρωπη λογική και εγκληματική αδιαφορία το να μην προσέχεις και να μην σταματάς επειδή το πλάσμα που βρίσκεται μπροστά (ή κάτω!) από τις ρόδες σου δεν έχει δύο, αλλά τέσσερα πόδια. Ας αναλογιστεί ο καθένας από εμάς, φιλόζωος ή μη, οδηγός ή μη, αν το
Ως προς τις λειτουργικές δαπάνες, ο ενιαίος Δήμος Λέσβου «κάνει να παίρνει» πάνω από 100 χιλιάδες ευρώ από πρόστιμα που έχουν επικυρωθεί για παραβάσεις
θύμα του τροχαίου ήταν το παιδί μας, πόσο άραγε θα μας ικανοποιού-
της φιλοζωικής νομοθεσίας.
σαν οι δικαιολογίες του τύπου «δεν πρόλαβα να φρενάρω», «πετάχτηκε»
Αυτά τα χρήματα δεν έχουν εισπραχθεί ακόμα. Κι ας είναι καλά τα αμαξίδια.
και «δεν σκέφτηκα να σταματήσω»;» λέει στην «Π» ο πρόεδρος της φιλο-
ΠΑΠΑΡΙΣΒΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜ ΜΑΤΟΣ
ΕΞΟΙΚΟΝΟ ΜΩ κατ’ οίκον ΙΙ
THERM ΑΝΤΛΙΕΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΧΑΜΗΛΩΝ & ΥΨΗΛΩΝ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΩΝ
ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΛΕΒΗΤΩΝ ΜΕ ΚΑΥΣΗΡΕΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΚΑΥΣΤΗΡΑΣ ΚΟΥΚΟΥΤΣΙΟΥ ΕΛΙΑΣ & PELLET ΚΑΤΑΛΛΛΗΜΟΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΛΕΒΗΤΕΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΗΛΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ & ΚΛΙΜΑΤΙΣΤΙΚΑ ΛΕΒΗΤΕΣ ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗΣ
ΤΙΜΕΣ ΠΙΟ ΧΑΜΗΛΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ∆ΙΑ∆ΙΚΤΥΟ! ΝΙΚΟΜΗ∆ΕΙΑΣ 3 - ΕΠΑΝΩ ΣΚΑΛΑ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ τηλ: 22510-23344 / fax: 22510-26412 / e-mail: agpa-myt@otenet.gr ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ
www.stonisi.gr
ΣΟΜΠΕΣ ΠΕΛΛΕΤ - ΞΥΛΟΥ
21
ΠΛΑΤΕΊΑ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ
10 χρόνια με την Animato
Το συναρπαστικό ταξίδι του Αντώνη Βερβέρη με τη χορωδία που παραμένει πάντα σύγχρονη και φρέσκια
O
της ΑΝΘΗΣ ΠΑΖΙΑΝΟΥ Από τις τάξεις της χορωδίας Animato, πέρασαν φοιτητές, μαθητές, εργαζόμενοι, συνταξιούχοι… Πολλοί έμειναν στην παρέα ως σήμερα. Όλα αυτά τα χρόνια από το 2009, όταν ο Αντώνης Βερβέρης με τον Βλαδίμηρο Σιαμέτη που υπηρετούσαν μαζί στον Στρατό αποφάσισαν να τη φτιάξουν έχοντας θητεύσει νωρίτερα και οι δυο στη χορωδία Μυτιλήνης με τον Νίκο Τσιριγώτη.
www.stonisi.gr ΠΛΑΤΕΊΑ
Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), με πτυχίο στη Μουσική Παιδαγωγική και τη Μουσικολογία. Ακολούθησαν μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλία στη Διεύθυνση Χορωδίας και στα Παιδαγωγικά και μετά ήρθε και το Διδακτορικό στο ΑΠΘ στη Μουσικοπαιδαγωγική. Το θέμα του ήταν τα έμφυλα στερεότυπα στη μουσική εκπαίδευση. Από αυτή την έρευνά του στα μουσικά σχολεία, γοητεύτηκε και με τις κοινωνικές επιστήμες,
Φέτος η χορωδία Animato συμπλήρωσε τα 10 της χρόνια
παίρνοντας πτυχίο και από το Τμήμα Κοινωνιολογίας
και τα γιόρτασε στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης. Και ο μα-
του Πανεπιστημίου Αιγαίου!
έστρος, ο Αντώνης Βερβέρης ήταν εκεί.
22
σισε να σπουδάσει στο Τμήμα Μουσικών σπουδών του
«Η μουσική για μένα ξεκίνησε όπως και για τους περισ-
Αρκετοί τον γνώρισαν ως καθηγητή μουσικής στο Μουσι-
σότερους, ερασιτεχνικά. Ήταν κάτι που μου άρεσε. Ξε-
κό Σχολείο Μυτιλήνης, αλλά από πέρσι διδάσκει στην Άρτα,
κίνησα με αρμόνιο στα εννέα μου χρόνια, στη δεκαετία
στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ιωαννί-
του 1990 όταν τα συνθεσάιζερ ήταν πολύ δημοφιλή»
νων, το πρώην Τμήμα λαϊκής και παραδοσιακής μουσικής
εξηγεί.
του ΤΕΙ Ηπείρου, όπως είχε γίνει γνωστό πριν συγχωνευτεί.
Στο Μουσικό Γυμνάσιο ασχολήθηκε με το σαντούρι και
Πρόκειται για ένα μεγάλο βήμα που ίσως έπρεπε να γίνει, δεδομένου του «βιογραφικού» του Α. Βερβέρη: Κι αυτός παιδί του Μουσικού Σχολείου Μυτιλήνης, αποφά-
την παραδοσιακή μουσική, όπου σαγηνεύτηκε. Πάντως δεν φαντάζονταν ότι θα γινόταν επαγγελματίας μέχρι τις τελευταίες τάξεις του Λυκείου. «Δεν μπορούσα να σκε-
23
ΠΛΑΤΕΊΑ
www.stonisi.gr
φτώ και κάτι άλλο ότι θα μου άρεσε περισσότερο» μας λέει.
Η φιλοσοφία της Animato Υπήρχε η άποψη παλιότερα στη Μυτιλήνη ότι οι χορωδίες είναι ή παιδικές ή ηλικιωμένων. «Αυτό είναι πολύ γλυκό να συμβαίνει, αλλά η Animato ήθελε να φτιάξει νεανικά σύνολα, επιτυγχάνοντας σήμερα να έχει χορωδιακά σύνολα με όλες τις ηλικίες» λέει ο Α. Βερβέρης. «Από καλλιτεχνικής πλευράς έχουμε πετύχει πολλά» λέει και είναι κάτι που δεν λέει συχνά, αλλά πλέον μπορεί να χαίρεται γι’ αυτό. «Η βασική μας αρχή σαν χορωδία είναι ότι είμαστε ανοιχτοί σε όλους. Οποιοσδήποτε θέλει να έρθει μαζί μας, μπορεί να βελτιωθεί. Το τραγούδι είναι μια δεξιότητα που καλλιεργείται και όλοι μπορούμε να τραγουδήσουμε καλύτερα» επισημαίνει. «Φυσικά και υπάρχουν παράφωνοι» απαντά γελώντας στο ερώτημά μας, αλλά… «κουρδίζονται. Η εξέλιξή μας στο τραγούδι δεν σταματάει ποτέ».
Του Αγίου Βαλεντίνου
www.stonisi.gr
Δεν παραλείπει να ευχαριστεί την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου για την παραχώρηση στέγης στην Animato στο Κάτω Κάστρο Μυτιλήνης, όπου γίνονται μαθήματα της παιδικής χορωδίας κάθε Σάββατο πρωί. Με τον Αντώνη Βερβέρη στο πιάνο, τη Νεκταρία Λαγκαδινού που διδάσκει τη θεωρία της μουσικής και τη Χριστίνα Κατσαμάτσα που
Καθολικής Εκκλησίας στην οδό Ερμού, ο Αντώνης Βερ-
διευθύνει την παιδική χορωδία. Όλοι εθελοντικά.
βέρης άδραξε την ευκαιρία για την πραγματοποίηση
Κάθε Σάββατο το απόγευμα είναι και η χορωδία των «μεγά-
όμορφη ακουστική και ενδείκνυται για τέτοιες εκδηλώ-
ΠΛΑΤΕΊΑ
μέλη της Χορωδίας από αυτές τις συναυλίες!
Μετά την ολοκλήρωση του έργου αναστήλωσης της
θρησκευτικής συναυλίας. «Η εκκλησία αυτή έχει πολύ
24
μπορεί να… γκρινιάζουν. Εξάλλου δεν άλλαξαν δόγμα τα
σεις». Έκτοτε, για τέσσερις συνεχείς χρονιές η Animato ψάλλει στη λειτουργία του Αγίου Βαλεντίνου. Για εκείνον ήταν κάτι πολύ οικείο, αφού ως μουσικολόγος βλέπει τα θρησκευτικά κομμάτια ως έργα τέχνης που παρουσιάζονται στο φυσικό τους χώρο, σπεύδοντας να διευκρινίσει ότι ο ίδιος δεν είναι καθολικός, για κάποιους που
λων», με τις γυναίκες να κάνουν έξτρα μάθημα τις Τετάρτες το απόγευμα και τους άντρες να κάνουν έξτρα μάθημα τις Τετάρτες το βράδυ. Το ρεπερτόριο της χορωδίας περιλαμβάνει χορωδιακή μουσική από τον Μεσαίωνα μέχρι και σήμερα, με έμφαση στα έργα των μεγάλων κλασικών συνθετών. Έχει εμφανισθεί σε χώρους ιδιαίτερης ιστορικής και πολιτι-
στικής σημασίας, όπως το αιολικό ιερό της Κλοπεδής, ο καθολικός ναός Μεταστάσεως της Θεοτόκου στη Μυτιλήνη, το Αρχοντικό Γεωργιάδη, το Μετόχι των Αγίων Αναργύρων στην Καλλονή και το Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης. Έχει παρουσιάσει τη δουλειά της στη Χίο, ενώ το 2013 δέχτηκε την τιμητική πρόσκληση από τη Διεθνή Ακαδημία Μουσικής Αϊβαλίου (ΑΙΜΑ) να τραγουδήσει στον Ταξιάρχη στο Αϊβαλί στην πρώτη επίσημη εκδήλωση μετά την ανακαίνιση του ιστορικού ναού. Το 2015 και το 2016 διοργάνωσε σεμινάρια διεύθυνσης χορωδίας με την Dr Therees Hibbard, καθηγήτρια χορωδιακής μουσικής στο St. Olaf College των ΗΠΑ. Έχει συνεργαστεί με τις χορωδίες της Λέσβου, Παγγεραγωτικού Συλλόγου, Συλλόγου Γυναικών Παμφίλων, Χορωδία Bocca Chiusa Σάμου, Παιδική Χορωδία Γρηγόρης Ρουσέλλης, Νεανική Χορωδία «Ταξιδευτές» Χίου, την Ορχήστρα ΜΣΕΘ/98ΑΔΤΕ, το Σύνολο Εγχόρδων Arpège και το Μουσικό Σχολείο Χίου. Πληροφορίες στο τηλέφωνο 6976087969
Η πιο έξυπνη επιλογή!
/ 6946 284150 Υπεύθυνος πωλήσεων: ΒΡΑΝΗΣ Κ. ΤΑΡΣΙΖΙΟΣ
www.stonisi.gr
∆ΙΑΝΟΜΗ ΚΑΙ ∆ΙΑΘΕΣΗ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ - ΕΚ∆ΟΣΗ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΩΝ - ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΩΝ
25
ΠΛΑΤΕΊΑ
ΠΆΜΕ ΒΌΛΤΑ
Στην παλαιοχριστιανική βασιλική του Χαλινάδου της Αγίας Παρασκευής
T
του ΣΤΡΑΤΗ ΜΠΑΛΑΣΚΑ Τρία χιλιόμετρα ανατολικά του χωριού της Αγίας Παρασκευής, ο χωματόδρομος σε φέρνει στο ορεινό σκεπασμένο με πεύκα Ύψωμα του Χαλινάδου. 100 περίπου μέτρα από την άκρη του Μυλοπόταμου βρίσκονται τα ερείπια του παλαιοχριστιανικού ναού του Χαλινάδου. Καταστράφηκε λένε από σεισμό και δεν αναστήθηκε ποτέ μέχρι που οι αρχαιολόγοι ξανάστησαν στη θέση του ό,τι είχε απομείνει. Αργότερα, στο κεντρικό κλίτος του, κτίστηκε μικρός ναός χωρίς στέγη αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο. Η παλαιοχριστιανική βασιλική Χαλινάδου αποτελούσε πιθανότατα το καθολικό μικρού μοναστηριού, όπως προκύπτει από τα λείψανα τοίχων των κελιών που διασώζονται στη νότια πλευρά της. Αρχιτεκτονικά μέλη από την παλαιοχριστιανική βασιλική εντοπίζονται στα ερείπια δύο κοντινών μεταβυζαντινών ναών (στο ερειπωμένο εκκλησάκι- υπαίθριο εικονοστάσι της Παναγίας, σε απόσταση 70 μ. από αυτή και στον Άγιο Δημήτριο πάνω σε παρακείμενο μικρό λόφο). Πότε χτίστηκε; Για την ίδρυση της παλαιοχριστιανικής βασιλικής δεν έχουμε στη διάθεσή μας ιστορικές μαρτυρίες, ωστόσο με βάση τα στιλιστικά χαρακτηριστικά της μορφής και της διακόσμη-
σης των κιονόκρανών της μπορούμε να τοποθετήσουμε την ανέγερσή της στο δεύτερο μισό του 6ου αι. μ.Χ. Σε αυτή τη χρονολόγηση συνηγορεί και ο εντοπισμός ενός χάλκινου νομίσματος της εποχής του Μαυρίκιου Τιβέριου (587-8 μ.Χ.).
www.stonisi.gr
Ο κυρίως ναός έχει στην κάτοψη σχήμα περίπου τετράγωνο. Στα ανατολικά δεσπόζει η προεξέχουσα ημικυκλική αψίδα του ιερού. Στα δυτικά είναι προσκολλημένος ο νάρθηκας, πλάτους έξι μέτρων, ο οποίος εξέχει του σώματος του ναού στη νότια πλευρά. Στη βόρειά του πλευρά δημιουργούνται δύο ανοίγματα, ενώ στη νότια ακόμα ένα. Ο ναός ήταν ξυλόστεγος, όμως η αψίδα του ιερού καλυπτόταν κατ’ εξαίρεση με κτιστό θόλο (τεταρτοσφαιρικό), όπως συνάγεται από το μεγάλο πάχος των τοίχων της.
26
ΠΛΑΤΕΊΑ
Δύο κιονοστοιχίες, αποτελούμενες από δύο παραστάδες και πέντε κίονες η κάθε μία, διαιρούν τον κυρίως ναό σε τρία κλίτη από τα οποία το μεσαίο είναι ευρύτερο από τα πλάγια. Οι κιονοστοιχίες βαίνουν πάνω σε ψηλό στυλοβάτη, ύψους μισού μέτρου, όπως συνηθίζεται και σε άλλες παλαιοχριστιανικές βασιλικές της Λέσβου (Υψηλομέτωπο, Αφεντέλλη). Οι κίονες αποτελούνται από βάση, κορμό και κιονόκρανα και είναι μονολιθικοί και αρράβδωτοι, κατασκευασμένοι από εγχώριο ερυθρωπό ασβεστόλιθο.
Τα κιονόκρανα παρουσιάζουν τη συνηθισμένη στα παλαιοχριστιανικά μνημεία μορφή, ιωνικού τύπου. Το δάπεδο του ναού ήταν στρωμένο με μεγάλες πλάκες από τις οποίες διατηρούνται σε καλή κατάσταση αυτές του νότιου κλίτους. Τον ναό ανέσκαψε το 1937 και αναστήλωσε μερικώς ο καθηγητής Α. Ορλάνδος με δαπάνες του Υπουργείου Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας και της κοινότητας Αγίας Παρασκευής. Στο μνημείο μπορεί κανείς να φτάσει με το αυτοκίνητο του ή με εύκολη πεζοπορία διάρκειας μιάμισης ώρας.
www.stonisi.gr
*
27
ΠΛΑΤΕΊΑ
28
ΠΛΑΤΕΊΑ
www.stonisi.gr