ΠΛΑΤΕΙΑ #16 by PLATEIA_FreePress

ΙΟΥΛΙΟΣ 2020

ΤΕΥΧΟΣ #16

freepress stonisi.gr

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

Στον Παράδεισο έχω σημαδέψει ένα νησί Απαράλλαχτο εσύ κι ένα σπίτι στη θάλασσα Με κρεβάτι μεγάλο και πόρτα μικρή Έχω ρίξει μες στ’ άπατα μιαν ηχώ Να κοιτάζομαι κάθε πρωί που ξυπνώ Να σε βλέπω μισή να περνάς στο νερό και μισή να σε κλαίω μες στον Παράδεισο. Το Μονόγραμμα Οδυσσέας Ελύτης

EDITORIAL

Η «Πλατεία» βουτάει στον Ιούλιο με αφιέρωμα στη Σκάλα Συκαμνιάς με φωτογραφίες του Παναγιώτη Μπαλάσκα. Σε αυτό το τεύχος βρισκόμαστε εκεί, όπου ηρεμεί το βλέμμα, για να απολαύσουμε διαδρομές, όμορφες ιστορίες ανθρώπων του τόπου μας, επιτυχίες νέων ανθρώπων που επιμένουν να ζουν στη Λέσβο και να δημιουργούν, σε πείσμα των καιρών και των εμποδίων. Για να απολαύσουμε το φετινό

καλοκαίρι, παρέα, επίσης με το αλλιώτικο φετινό διεθνές φεστιβάλ Μολύβου. Με προτάσεις εξόδου, ατομικής περιποίησης και φροντίδας, τοπικών προϊόντων, λύσεων στην τεχνολογία και στήριξης κάθε σημαντικής προσπάθειας- με τη βοήθεια των ειδικών. Σε αυτή την κατεύθυνση, η «Π» σε αυτό το τεύχος στηρίζει αφιλοκερδώς και την προσπάθεια του Συλλόγου Καταστημάτων Εστίασης και Ψυχαγωγίας, «Ασπίδα» να στηρίξουμε μαζί την τοπική οικονομία. Η φωτογραφία από τη Μελίντα και το απόσπασμα από το «Μονόγραμμα» του Ελύτη είναι του φίλου της «Π», Νίκου Μιχαηλάρα.

www.stonisi.gr

@stonisi.gr

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΕΥΧΟΥΣ Ανθή Παζιάνου | ART DIRECTOR Ιωάννα Βαριά | ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Παναγιώτης Μπαλάσκας | ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Κωνσταντίνα Μουτζουρέλλη | ΕΚΤΥΠΩΣΗ Δούκας Print | ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ Θράσος Αβραάμ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ: ΣΕΛ 3 ΝΊΚΟΣ ΜΙΧΑΗΛΆΡΑΣ| ΣΕΛ 7,8,9 ΜΑΡΙΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗ | ΣΕΛ 18,19,20 ΝΙΚΟΛΑΣ ΑΘΑΝΑΣΗΣ | ΣΕΛ 22, 23 APIS FABRICCA | ΣΕΛ 24, 25, 26 ΧΑΡΗΣ ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ, ΝΙΚΟΣ ΓΡΥΜΑΝΗΣ, ELEONORA POUWELS, ΘΩΜΑΣ ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ, DANIEL SCHROETER

www.stonisi.gr

ΈΚΔΟΣΗ Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (ΚΟΙN.Σ.ΕΠ) ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ | ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Κομνηνάκη 9 Μυτιλήνη Τ.Κ. 81100, Τηλ: 22510 28000, e-mail: stonisigr@gmail.com, plateiafreepress@gmail.com

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΑ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΕΥΧΟΣ #16 ΙΟΥΛΙΟΣ 2020

www.stonisi.gr

ΠΛΑΤΕΊΑ

05 07 10 18 22 24

ΣΤΑ ΔΎΣΚΟΛΑ ΑΝΑΠΟΛΟΎΜΕ ΤΗ ΣΥΚΑΜΝΙΆ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΏΠΟΥΣ ΤΗΣ… Ο ΉΧΟΣ ΤΟΥ ΠΗΛΟΎ

«ΚΑΤΑΡΑΜΈΝΗ ΕΊΝΑΙ ΚΆΘΕ ΠΟΛΙΤΕΊΑ ΠΟΥ ΚΡΎΒΕΙ ΤΟΝ ΑΔΎΝΑΜΟ ΓΙΑ ΝΑ ΑΙΣΘΑΝΘΕΊ ΑΘΏΑ» ΑΓΡΌΚΤΗΜΑ ΤΟΎΜΠΑ ΧΕΙΡΟΠΟΊΗΤΑ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΆ ΠΟΥ ΣΤΆΖΟΥΝ ΜΈΛΙ!

ΕΔΏ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΊ Η ΜΟΥΣΙΚΉ!

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ

Στη Σκάλα, στην Παναγιά Γοργόνα

Στα δύσκολα αναπολούμε τη Συκαμνιά και τους ανθρώπους της…

Χτισμένη στις παρυφές του ηφαιστείου του Λεπέτυμνου η Συκαμνιά στέκει αγέρωχη πάνω από τη Σκάλα. Περιτριγυρισμένη από πλούσια βλάστηση και στοιχεία λεσβιακής αρχιτεκτονικής, ένα από τα ωραιότερα χωριά του νησιού. Εκεί βρίσκεται και το πατρικό σπίτι του συγγραφέα Στρατή Σταματόπουλου, γνωστού με το ψευδώνυμο Στρατής Μυριβήλης, το οποίο προέρχεται από το Μεροβίγλι, την κορυφή του Λεπέτυμνου, ακριβώς πάνω στο χωριό. Στο χωριό ασχολούνται κυρίως με την ελαιοκομία και την κτηνοτροφία, ενώ στη Σκάλα Συκαμνιάς οι κάτοικοι ασχολούνται με την αλιεία και τα τουριστικά επαγγέλματα. Πολύ όμορφο, οργανωμένο και ενδιαφέρον είναι και το Λαογραφικό Μουσείο της Συκαμιάς, λίγο πιο κάτω από την οικία Μυριβήλη. Στο μουσείο, το οποίο στεγάζεται στο πέτρινο κτίριο του δημοτικού σχολείου του χωριού, υπάρχει κι ένα δωμάτιο με τα προσωπικά αντικείμενα του Στρατή Μυριβήλη. Σήμα κατατεθέν της Σκάλας, η Παναγιά η Γοργόνα, ξωκλήσι που ορθώνεται πάνω στον μεγάλο βράχο μπροστά στο λιμανάκι με τα ψαροκάικα, τις τράτες απέναντι από μια σειρά όμορφα ταβερνάκια, όπως η «Ανεμόεσσα» και υπέροχα καφέ με θέα, γλυκά, και κοκτέιλ, όπως το «Τραβέρσο». Περίπου 1,5 χιλιόμετρο από την πλατεία της Σκάλας, βρίσκεται η παραλία της Κάγιας με άμμο και μικρά βοτσαλάκια, με άφθονη σκιά από τα αρμυρίκια. Ο οικισμός και η στεριανή δαντέλα Εκεί στην ακτή της Συκαμνιάς, από τη μια άκρια, την Παναγιά στα ράχτα, την Παναγιά τη γοργόνα, ως την Κάγια

κι ακόμα παραπέρα, ένα κοντά αιώνα τώρα, κανείς δεν έμαθε πώς και γιατί βασιλεύει ένα πρωτόγνωρο αίσθημα αγάπης. Το νιώθεις σαν μπροστά σου κατηφορίζοντας στη θάλασσα, προβαίνει ο οικισμός κι η στεριανή δαντέλα από τη μια άκρια ως την άλλη… «Η ομορφιά που ’χει από φυσικό του ο τόπος εδώ γύρω είναι να τη βλέπεις και να σαστίζεις με την πλούσια καρδιά του Θεού. Τούτη η αιολική ακρογιαλιά δεν λέει να χάσει τη χαρά και τη χάρη της. Γιατί οι γραμμές απ’ τα βουνά κατεβαίνουν χορευτικά ως το γιαλό, η στεριά κυματίζεται σερπετή σαν το πέλαγο κι από παντού κατηφορίζουν τα δέντρα, οι πολύχρωμοι βράχοι, και τα νερά φουρφουρίζουνε βιαστικά ως τ’ ακρογιάλι». Έτσι λέει το παιδί αυτής της γης, ο Στρατής Μυριβήλης. Κάπως έτσι και με την «Παναγιά τη γοργόνα» στο σακίδιο γνώρισαν οι παλιότεροι ετούτη τη γη από τα χρόνια ακόμα που η άσφαλτος τέλειωνε στο Μανταμάδο. Εκεί γνωρίστηκαν ντόπιοι και πρόσφυγες…. Και στη σκιά του πλάτανου μια μέρα όλη η ανθρωπότητα κατάλαβε καλά γιατί βασιλεύει εδώ στη Συκαμνιά μια πρωτόγονη και πρωτόγνωρη

www.stonisi.gr

Του ΘΡΑΣΟΥ ΑΒΡΑΑΜ

ΠΛΑΤΕΊΑ

δύναμη αγάπης… «Ίσα με το μεγάλο χαλασμό της Ανατολής, ο μπάρμπα Λιας, ήταν ο μόνος ξενοτοπίτης ανάμεσα στους λίγους Σκαλιώτες. Τούτοι που γιομίζουν σήμερα το γιαλό με τις φαμίλιες τους και με τις βάρκες τους κι ανέστησαν ολάκερο χωριό με σημαντικό ψυχομέτρι, τη Σκάλα της Μουριάς, ήρθαν όλοι τους απ’ αντίκρυ σαν έγινε το μεγάλο κακό… Από εκεί απ’ αντίκρυ ξεκίνησαν κι ήρθαν όλοι τούτοι οι ψαράδες κι οι ναυτικοί, μια φαρμακωμένη μέρα. Φουκαράδες και ανεμμαλιάρηδες ήρθαν, με την ψυχή στο στόμα, ξυπόλυτοι κι αγριεμένοι. Μέσα στα τρομαγμένα μάτια τους κρατούσαν την κόκκινη αντιλαμπή από μια πλατιά πυρκαγιά. Ήταν ένα συννεφιασμένο απόγεμα και τα κύματα φούσκωναν μολυβιά δίχως να σπάνουν, όταν φάνηκαν οι βάρκες τους να’ ρχονται…». Ετούτοι οι άνθρωποι σπείρανε την αγάπη καταπώς σπείρανε το σπόρο για να ‘χουν να φάνε…. Ένας σπόρος που ρίζωσε και γιγάντωσε. Κι έμεινε εκεί φάρος σαν το γκρεμίδι πέρα στον Κόρακα.

www.stonisi.gr

Στα δύσκολα αναπολούμε της Συκαμνιά και τους ανθρώπους της…

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΣΤΑ ΣΟΚΑΚΙΑ

Χάνεται του παγιαβλέλ’…

Ο ήχος του πηλού

Της ΜΑΡΙΝΑΣ ΣΤΑΜΑΤΗ Παγιαβλέλ, λαλίτσα, μπουρμπουλάκι, σουραβλάκι, αηδονάκι, κούκος και τόσα άλλα ονόματα έχει αυτή η μικρή χαριτωμένη παιδική νεροσφυρίχτρα. Αρχαιολογικά ευρήματα κυρίως σε παιδικούς τάφους φανερώνουν χωρίς αμφιβολία ότι ήταν ένα καθημερινό αρχαίο παιδικό παιχνίδι, μαζί με τις «πλαγγόνες» και τις «πλαταγές». Τέτοια τεχνουργήματα συναντάμε σε όλο τον πλανήτη, όπου υπάρχει κεραμική παράδοση. Κάθε τόπος έχει το αποκλειστικό δικό του σχήμα σε νεροσφυρίχτρα και τα δικά του χρώματα που καταδεικνύουν την κουλτούρα και τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά του. Μελετητές και λαογράφοι έχουν αφιερώσει χρόνο και χρήμα στην παρατήρηση και την ταξινόμηση των νεροσφυριχτρών κάθε περιοχής. Στη Λέσβο έχουμε τα αγαπημένα σε μικρούς και μεγάλους παγιαβλέλια. Η ετυμολογία της λέξης προέρχεται από το παιδί + αυλός, παιδίαυλος ή κατά άλλους από το πλάγιος + αυλός, πλαγίαυαλος δηλαδή πλαγιαστή φλογέρα.

Στο παγιαβλέλ, όταν βάλουμε νερό, οι φυσαλίδες του αέρα, καθώς το φυσάμε, απελευθερώνουν ένα είδος γαργαρίσματος που μοιάζει με κελάηδημα πουλιού και ανάλογα με την ποσότητα νερού που υπάρχει εντός του ακούγονται διαφορετικά κελαηδίσματα - νότες. Όταν είναι άδειο ακούγεται ένα συνεχές σφύριγμα. Επιπλέον η παιδαγωγική του αξία είναι πολύ σημαντική διότι

εκτός από τη διασκέδαση, πολλοί ειδικοί επιστήμονες ισχυρίζονται ότι βοηθά στον έλεγχο της αναπνοής καθιστώντας το ιδανικό εργαλείο για παιδιά με αναπνευστικά προβλήματα και προβλήματα λόγου. Κέντρα παραγωγής στο νησί μας ήταν ο Μανταμάδος και η Αγιάσος. Τα τελευταία 30 (τουλάχιστον) χρόνια φτιάχνονται αποκλειστικά και μόνο στο Μανταμάδο, μιας και οι «μαστόροι» έμειναν λιγοστοί με το πέρασμα του χρόνου. Το παγιαβλέλ είναι ο ήχος του πηλού. Η φωνή του, το κελάηδισμα του! Είναι πάντα κεραμικό, χειροποίητο, ζωγραφισμένο στο χέρι με παραδοσιακά μοτίβα, φτιαγμένο με μεράκι και με αγάπη από το μάστορα. Δεν

www.stonisi.gr

Το παγιαβλέλ φτιάχνετε αποκλειστικά από πηλό και αποτελείται από τρία μέρη. Το κύριο μέρος του είναι ένα μικρό κοίλο αγγείο που έχει το ρόλο του αντηχείου και στο οποίο μπαίνει μέσα το νερό. Στη συνέχεια, υπάρχει το χεράκι για να το κρατάς και το ακροφύσιο του το οποίο είναι ενσωματωμένο στο κύριο κοίλο μέρος και αποτελεί το σημαντικότερο τμήμα σε ένα παγιαβλέλ, αφού αυτό παράγει τον χαρακτηριστικό ήχο φυσώντας μέσα του.

ΠΛΑΤΕΊΑ

είναι καθόλου εύκολο πράγμα να κάνεις τον πηλό να κελαηδήσει. Θέλει τέχνη να το φτιάξεις. Πως θα το πλάσεις, πως θα το τρυπήσεις να του δώσεις φωνή και πως θα ενσωματώσεις τη σφυρίχτρα επάνω στο μικρό αγγείο. Σήμερα κινδυνεύουν να αντικατασταθούν από μαζικές βιομηχανοποιημένες παραγωγές κινέζικες ή βουλγάρικες, συνήθως σε σχήμα πουλιού, με αμφιβόλου ποιότητας πρώτες ύλες (πλαστικό, γύψος). Πουλιούνται σε πολύ χαμηλές τιμές, και ο κόσμος συχνά τα προτιμά νομίζοντας πως αγοράζει το παραδοσιακό λεσβιακό παγιαβλέλ(ι). Δεν υπήρξαν πότε στη Λέσβο παγιαβλέλια σε σχήμα πουλιού, οτιδήποτε άλλο πέραν της παραδοσιακής μορφής του είναι μια απλή σφυρίχτρα.

www.stonisi.gr

Οι ντόπιοι, ακόμα και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία φαίνεται να έχουν ξεχάσει τη μορφή, τον ήχο και το σχήμα του και αγοράζουν, τις περισσότερες φορές, φτηνές απομιμήσεις. Άλλοι πάλι θυμούνται, αναζητούν και έρχονται μέχρι το Μανταμάδο για να αποκτήσουν τα τελευταία αυθεντικά παραδοσιακά παγιαβλέλια και να τα χαρίσουν στους νεότερους, μαθαίνοντας την παράδοση του τόπου τους η οποία περνάει μέσα από τον ατόφιο και αυθεντικό

ΠΛΑΤΕΊΑ

και κεραλιστό τους ήχο. Τα παγιαβλέλια είναι κομμάτι της παράδοσης τούτου του τόπου. Στα καφενεία οι παππούδες, και στις γειτονιές οι γιαγιάδες, όλοι έχουν να σου πουν από μια ιστορία με πρωταγωνιστή ένα παγιαβλέλ. «Θα σ’ φέρω»!

www.stonisi.gr

Κάποτε ένας άνθρωπος ετοιμαζόταν να πάει στο πανηγύρι. Τα παιδιά της γειτονιάς που τον πήραν είδηση έτρεξαν κοντά του και τον ρώτησαν: «Πού πας Θείου;». «Θα πάω στο πανηγύρ(ι) στου Μανταμάδου, στου Ταξιάρχ(η)», απάντησε. Ένα πιτσιρίκι του λέει «Θα μ’ φερς ένα παγιαβλέλ;» Άλλο ένα τα ίδια «Θείου θα μ’ φερς τσι μένα ένα», δεκάδες παιδάκια μαζεύτηκαν και του ζητούσαν παγιαβλέλια. «Θα σ’ φέρω. Θα σ’ φέρω» τους απαντούσε. Λίγο παρακάτω συνάντησε άλλο ένα παιδάκι και κρατούσε 2 δραχμές στη χουφτίτσα του, τις έδωσε και είπε «Θείου, θα σ’ δώσω δυό δραχμές θα μ’ φερς ένα παγιαβλέλ απ’ ντου Μανταμάδου;» και εκείνος απάντησε στο μικρούλη «Άφερουμ, μουρέλ συ θα παιξ’ του παγιαβλέλ».

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΕΚΤΟΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ

Μιλήσαμε με τη γειτόνισσά μας από τη Σάμο, συγγραφέα Έλενα Χουσνή

«Καταραμένη είναι κάθε πολιτεία που κρύβει τον αδύναμο για να αισθανθεί αθώα»

Της ΑΝΘΗΣ ΠΑΖΙΑΝΟΥ

Παρουσίασε στην Μυτιλήνη το βιβλίο της «Καταραμένες Πολιτείες» από τις εκδόσεις ΚΥΦΑΝΤΑ και μιλήσαμε μαζί της γιατί έχουμε την αίσθηση ότι κάθε παρουσίαση που κάνει στη Μυτιλήνη η φίλη, γειτόνισσα από τη Σάμο και βραβευμένη συγγραφέας, Έλενα Χουσνή, είναι και μια βουτιά στις αναμνήσεις από την παραμονή της στη Λέσβο. «Έχετε απόλυτο δίκιο» μας απαντά. Εξάλλου η ίδια εξηγεί στην «Π» ότι παντού μπορεί κανείς να ζει και να είναι παραγωγικός: «Είναι ζήτημα απόφασης, δουλειάς και ανάγκης. Ίσα – ίσα που η ποιότητα ζωής ενός μικρού τόπου σου προσφέρει περισσότερο χρόνο. Ο «αποκλεισμός» δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι απραξίας. Μας αδικεί αυτό. Στην Μυτιλήνη, στη Σάμο και όπου αλλού μπορείς να κάνεις αυτό που αγαπάς και μάλιστα με καλύτερους όρους πολλές φορές. Έχουν παρέλθει οι εποχές που μόνο τα αστικά κέντρα σου προσέφεραν ευκαιρίες. Θα ήθελα να το πω αυτό κυρίως στα νέα παιδιά που αγαπούν τη γραφή. Να γράφουν, να μην σταματούν ποτέ. Και να ξέρουν πως η μάχη της γραφής είναι οδυνηρή αλλά και καθαρκτική».

www.stonisi.gr

Εκείνη μας βλέπει… αλλιώς

ΠΛΑΤΕΊΑ

Για κείνη είναι σχεδόν «πρόσχημα» η παρουσίαση βιβλίου της για να έχει την ευκαιρία να επιστεφτεί «έναν τόπο με τον οποίο με δένουν πολλά. Η Μυτιλήνη είναι ένα σπουδαίο κεφάλαιο στη ζωή μου. Γεμάτο από εικόνες, εμπειρίες, ανθρώπους μοναδικούς. Ήρθα εδώ με τον διορισμό μου ως Νηπιαγωγός. Στα τέσσερα σχεδόν χρόνια που έμεινα στο νησί, αγάπησα βαθιά τον τόπο αυτό με τις τόσες εναλλαγές, τα πανέμορφα τοπία, την τεράστια αρχιτεκτονική κληρονομιά, τον πολιτιστικό πλούτο. Δεν ξέρω αν η ματιά ενός «ξένου» είναι πιο καθαρή, απαλλαγμένη από την μεμψιμοιρία που ο καθένας έχει για τον τόπο του, αλλά εγώ κουβαλώ μόνο θετικές εικόνες από την Μυτιλήνη. Και κυρίως έχω προίκα μου την αγάπη των ανθρώπων, πολύτιμων φίλων που είχα την ευκαιρία να τους ξαναδώ και αυτό με κάνει κάθε φορά πολύ χαρούμενη». Αφορμή για ζήτημα της λέπρας, με το οποίο καταπιάνεται στις «Καταραμένες Πολιτείες» υπήρξε ένα υπέροχο κτίριο, το Λεπροκομείο στο Καρλόβασι της Σάμου: «Από την πρώτη φορά που το επισκέφθηκα ένιωσα πως άξιζε τον κόπο να αναζητήσει κα-

νείς την ιστορία του και κυρίως τις ιστορίες των ανθρώπων που νοσηλεύτηκαν εκεί». Ξεκίνησε λοιπόν μια έρευνα με φίλους γιατί τα υπάρχοντα αρχεία αφορούσαν μόνο το ιατρικό σκέλος και το νομοθετικό που είχε να κάνει με την λειτουργία του και τα προβλεπόμενα για τους ασθενείς. Πουθενά δεν υπήρχαν καταγραφές για τους ασθενείς. Η έρευνα σκόνταψε πολλές φορές στην άρνηση των ανθρώπων που γνώριζαν να μιλήσουν. «Το στίγμα ακόμη και σήμερα είναι πολύ δυνατό, παρ΄ότι η ασθένεια έχει αποκωδικοποιηθεί και βέβαια θεραπεύεται εύκολα με την κατάλληλη αγωγή» μας λέει. Μελετώντας χιλιάδες φωτογραφίες, τις τοπικές εφημερίδες περίπου ενός αιώνα αλλά και γενικά το θέμα της λέπρας όπως αυτό αντιμετωπίστηκε κοινωνιολογικά, ιατρικά, θρησκευτικά αλλά και μέσα από την τέχνη, την λογοτεχνία, τον κινηματογράφο, τη μουσική βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη πρόκληση: Να μιλήσει γι` αυτό. Μια πρόκληση που δεν είχε στόχο της αρχικά να αφηγηθεί μια ιστορία αλλά καθ` οδόν προέκυψε το βιβλίο χωρίς καν να το καταλάβει. Οι «Καταραμένες Πολιτείες» μιλούν, με αφορμή την λέπρα, για την διαχρονική στάση των κοινωνιών απέναντι στον αδύναμο, στον ευάλωτο, στον εκάστοτε «λεπρό». Ένα μνημόσυνο για τους Χανσενικούς «Ναι, είναι ένα καθυστερημένο, οφειλόμενο μνημόσυνο» μας λέει. Για όλους εκείνους τους ανώνυμους που πάλεψαν γενναία με μια ασθένεια τρομερά δύσκολη: «Μια ασθένεια που σου στερεί το πιο βασικό, την ταυτότητα. Άνθρωποι που έβλεπαν τον εαυτό τους, κυριολεκτικά να αποσυντίθεται». Ξεχασμένοι και διαγραμμένοι από όλους, χωρίς ουσιαστικά καμία ιατρική βοήθεια, προσπαθούσαν μέσα σε αυτή την απόγνωσή

τους, να επιβιώσουν. Και κατόρθωσαν να φτιάξουν μικρές κοινωνίες – πρότυπα αλληλεγγύης. Συντρέχοντας ο ένας στον άλλον, φτιάχνοντας θαυμαστές κοινότητες όπου η αρρώστια κάπως «μαλάκωνε» από την αγάπη των άλλων ασθενών. Οι λεπροί βίωναν εκτός από το δράμα της ασθένειας και τον πλήρη αποκλεισμό τους: Διαγράφονταν από τα τοπικά μη-

μοναδική γενναιότητα που είχαν αυτοί οι άνθρωποι, να τους «κηδέψουμε» έστω και καθυστερημένα, όπως τους πρέπει. Γι` αυτό το μνημόσυνο μιλώ». Είναι και σήμερα το στίγμα τόσο ισχυρό; Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Χανσενικών Ελλάδας, Μανώλης Κυριακάκης, ο οποίος μίλησε με την Έ. Χουσνή και μαζί της επισκέφτηκε στην Αγία Βαρβάρα την τελευταία μικρή κοινότητα Χανσενικών, παρ` ότι αγωνίζεται χρόνια ολόκληρα, δεν έχει ποτέ του φωτογραφηθεί: «Ακριβώς γιατί το στίγμα εξακολουθεί και σήμερα να είναι ισχυρό». Εκεί στην Αγία Βαρβά-

www.stonisi.gr

τρώα, έπαυαν να υπάρχουν δηλαδή, με την εισαγωγή τους στο Λεπροκομείο. «Είναι συγκλονιστικό ότι συχνά οι συγγενείς ζητούσαν να ψαλλεί η νεκρώσιμος ακολουθία σαν να ήταν ήδη νεκροί. Τις περισσότερες φορές διέκοπταν κάθε επαφή. Σε πολλές περιπτώσεις τους φυγάδευαν ή απέκρυπταν ότι κάποιο μέλος νοσούσε για να μην χρεωθούν με το δυσβάσταχτο στίγμα. Και το χειρότερο; Ακόμη και στον θάνατο στερούνταν της ταυτότητας. Τους έθαβαν και έγραφαν στο σταυρό, όταν υπήρχε, μόνο έναν αριθμό. Αυτοί οι αριθμοί πρέπει επιτέλους να γίνουν ονόματα. Να μιλήσουμε για όσα υπέφεραν, για την

ΠΛΑΤΕΊΑ

ρα έζησε μια μοναδική εμπειρία, όταν επισκέφτηκε η συγγραφέας τους ασθενείς. Όλοι τους είχαν νοσηλευτεί σε κάποιο λεπροκομείο της χώρας. Όταν αυτά έκλεισαν τους δόθηκε το δικαίωμα να επιλέξουν εάν θα επέστεφαν στις οικογένειές τους ή θα παρέμεναν εκεί. Οι περισσότεροι επέλεξαν να μείνουν στην Αγία Βαρβάρα. Ένιωσαν ότι θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να επανενταχθούν. Δεν είχαν το κουράγιο να «εξηγούν» ξανά και ξανά, να ξαναφτιάχνουν την προσωπική τους ιστορία, να αντιμετωπίζουν τον αποκλεισμό και την χλεύη. Έμειναν μαζί όπως είχαν μάθει. «Και αυτοί οι τελευταίοι που εγώ συνάντησα, γλυκύτατοι άνθρωποι, μεγάλης ηλικίας πια, ήταν ένα συγκλονιστικό μάθημα ζωής. Μια εμπειρία που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Τους ευχαριστώ για όσα μου έμαθαν. Τι σημαίνει να αγωνίζεσαι κόντρα στο μοναδικό ενδεχόμενο, τον θάνατο. Και να είσαι τόσο μα τόσο παλικάρι και τόσο μα τόσο άνθρωπος» μας λέει. Τελικά ποιες είναι οι «Καταραμένες Πολιτείες»

www.stonisi.gr

Ο Παύλος Βογιατζής μιλώντας στην παρουσίαση είπε ότι «Καταραμένες» δεν ήταν οι πολιτείες που φτιάχτηκαν μέσα στα Λεπροκομείο αλλά αυτές των «έξω», όσων τους ξέχασαν, τους ξέγραψαν, τους

ΠΛΑΤΕΊΑ

άφησαν αβοήθητους. Η ίδια θεωρεί ότι είναι η καλύτερη περιγραφή: «Καταραμένη είναι κάθε πολιτεία, κάθε κοινωνία, κάθε ομάδα που δεν στέκεται δίπλα σε όποιον έχει ανάγκη, στον αδύναμο, στον διαφορετικό, στον ευάλωτο. Αυτή που «κρύβει» το πρόβλημα για να αισθανθεί αθώα. Που αδιαφορεί κρυμμένη πίσω από έναν μανδύα δήθεν ευαισθησίας. Όσοι νόμοι και αν ψηφίστηκαν για τους Χανσενικούς το μόνο που κατάφεραν όπως λέει και ο Πρόεδρος των Χανσενικών ο Μανώλης Κυριακάκης απλώς άλλαξαν το όνομα και από λεπρούς τους λέμε Χανσενικούς. Τίποτε δεν άλλαξε όμως σε ό,τι αφορά την άγνοια, την προκατάληψη, το στίγμα».

Η οστεοαρθρίτιδα κατηγοριοποιείται σε: Πρωτογενή οστεοαρθρίτιδα: Είναι μια χρόνια εκφυλιστική διαδικασία που σχετίζεται με την γήρανση, ωστόσο δεν προκαλείται απαραίτητα από αυτήν, καθώς παρατηρούνται και ηλικιωμένα άτομα χωρίς σημεία εκφύλισης. Δευτερογενή οστεοαρθρίτιδα: Προκαλείται από άλλους παράγοντας οι οποίοι περιλαμβάνουν: Τραυματισμός στις αρθρώσεις (όπως για παράδειγμα στον πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος), επεμβάσεις, αστάθεια άρθρωσης, παχυσαρκία, διάφορες φλεγμονώδεις ασθένειες κ.α. Οι παράγοντες αυτοί επηρεάζουν τη λειτουργία του χόνδρου και τον τρόπο που δέχεται τα φορτία οδηγώντας σταδιακά στην εκφύλισή του. Η δευτερογενής οστεοαρθρίτιδα παρουσιάζεται σε σαφώς νεότερη ηλικία σε σχέση με την πρωτογενή οστεοαρθρίτιδα. Συμπτώματα Τα περιστατικά με οστεοαρθρίτιδα είναι κυρίως άνω των 50 ετών, συχνά τα άτομα είναι παχύσαρκα και είναι κυρίως γυναίκες. Άτομα μικρότερης ηλικίας που διαγιγνώσκονται με οστεοαρθρίτιδα είναι πιθανόν να έχουν επιβαρυμένο ιστορικό στην άρθρωση του γόνατος, όπως κάταγμα, κάποιον παλαιότερο τραυματισμό ή ιδιαίτερη ανατομική μορφολογία. Τα συμπτώματα ξεκινούν ήπια και αυξάνουν σταθερά, εμφανίζουν περιόδους με υφέσεις που πολλές φορές διαρκούν μήνες. Εμφανίζονται αλλαγές στις μυϊκές συνεργίες και δημιουργούνται σημεία πυροδότησης πόνου σε περιαρθρικούς μυς. Στην περίπτωση της μονόπλευρης αρθρίτιδας είναι χαρακτηριστική η ατροφία του τετρακέφαλου μυός. Η άρθρωση είναι συχνά διογκωμένη εξαιτίας του οιδήματος και της αυξημένης ποσότητας αρθρικού υγρού και της πάχυνσης του αρθρικού υμένα.

Τι είναι, συμπτώματα, πρόληψη

Η κλινική εικόνα περιλαμβάνει πόνο στην άρθρωση του γόνατος. Ο πόνος εντοπίζετε συνήθως μπροστά από την επιγονατίδα, στο μεσάρθριο διάστημα, πίσω στην ιγνυακή κοιλότητα και συχνά στις γάμπες. Στα αρχικά στάδια της νόσου, ο πόνος εμφανίζεται κατά την διάρκεια της άσκησης και απομακρύνεται με την ξεκούραση. Με την πάροδο της νόσου τελικά, ο πόνος εγκαθίσταται και αυξάνεται. Το άτομο παραπονιέται πλέον και μετά το πέρας της άσκησης. Ο πόνος σε προχωρημένο στάδιο μπορεί να αναφέρεται ακόμη και κατά την διάρκεια του ύπνου. Με τη λήξη της άσκησης, τα τεμάχια φθοράς που αναφέρθηκαν προκαλούν υμενίτιδα. Ο πόνος δεν οφείλεται στην εκφύλιση των χόνδρων καθώς δεν νευρώνονται. Ο πόνος φαίνεται να οφείλεται κυρίως, σε θυλακική ίνωση και αγγειακή συμφόρηση. Το άλγος δεν επιτρέπει στο άτομο να δράσει φυσιολογικά και δυσχεραίνει τις κινήσεις μειώνοντας έτσι, την λειτουργικότητα της άρθρωσης. Χαρακτηριστικό της οστεοαρθρίτιδας είναι η δυσκαμψία που παρουσιάζει η άρθρωση. Το άτομο έχει το αίσθημα ότι το γόνατο «μαγκώνει» κατά την κίνηση. Η δυσκαμψία εμφανίζεται μετά από περιόδους ακινησίας της άρθρωσης. Στα αρχικά στάδια της νόσου η δυσκαμψία διαρκεί λίγα μόλις λεπτά. Με την εξέλιξη της νόσου, η δυσκαμψία γίνεται πιο έντονη και εγκαθίστανται, μειώνοντας τα φυσιολογικά εύροι τροχιάς και κάνοντας την άρθρωση να χάνει την φυσιολογική της κίνηση. Το άτομο με την πάροδο του χρόνου τελικά, υπακούει στις ανάγκες της άρθρωσης και δυσκολεύεται να κάνει βαθύ κάθισμα, να ανέβει σκάλες ακόμη και στο περπάτημα. Η λειτουργικότητα του ατόμου στο σύνολό του χωρίς να το καταλαβαίνει, μειώνεται. Δεν περπατάει πλέον συχνά, απέχει από δραστηριότητες που το ευχαριστούσαν και αλλάζει ποιότητα ζωής. Ψηλαφίζοντας την περιοχή, πέρα από το οίδημα και την πάχυνση, μπορεί κανείς να καταλάβει τα οστεόφυτα γύρω από τα οστά της άρθρωσης, ειδικά στο μηριαίο οστό. Κατά την κίνηση σε γόνατα με οστεοαρθρίτιδα παρατηρείτε ο χαρακτηριστικός ήχος επιγονατιδομηριαίου κριγμού. Αυτό συμβαίνει γιατί ο αρθρικός χόνδρος που λιπαίνει την άρθρωση, έχει εκφυλιστεί και τα οστά τρίβονται μεταξύ τους. Διαγνωστική προσέγγιση Στην αρχή της νόσου η ακτινογραφία δεν δείχνει αξιοσημείωτα διαγνωστικά στοιχεία. Τα ακτινογραφικά ευρήματα είναι τα τυπικά των εκφυλιστικών αρθροπαθειών (στένωση μεσάρθριου, πύκνωση αρθρικών επιφανειών, υποχόνδριες κύστες, οστεόφυτα). Στην αρχή παρουσιάζονται μικρές οστεοφυτικές επεξεργασίες στο έσω μέρος της μηροκνη-

μιαίας άρθρωσης, στον άνω και κάτω πόλο της επιγονατίδας και στις κορυφές των μεσογλήνιων ακανθών, οι οποίες έτσι γίνονται περισσότερο οξύαιχμες. Στις ακτινογραφίες με τον άρρωστο σε όρθια στάση φαίνονται καλύτερα η στένωση του έσω μεσάρθριου διαστήματος και ο βαθμός της παραμόρφωσης. Πρόληψη Το εκάστοτε δραστήριο άτομα με συχνή άσκηση μέτριας εντάσεως, δημιουργεί ένα καλό μυοσκελετικό σύστημα που να μπορεί να απορροφά σωστά τα φορτία της καθημερινότητας φαίνεται ότι παίζει σημαντικό ρόλο, επίσης η μέτρια δραστηριότητα βοηθάει την κίνηση του αρθρικού υγρού και την παροχή θρεπτικών στοιχείων στον χόνδρο. Επιπρόσθετα, η μείωση του σωματικού βάρους (στης περιπτώσεις των περιττών κιλών), η σωστή αποκατάσταση πιθανών τραυματισμών, αποτελούν σημαντικά στοιχεία που συμβάλουν στην πρόληψη της πάθησης. Φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση Οι στόχοι του προγράμματος φυσικοθεραπείας είναι οι ακόλουθοι: Μείωση πόνου. Διάφορα φυσικά μέσα (ηλεκτροθεραπεία, ιοντοφόρεση, υπέρηχοι, κ.α.), αλλά και ειδικές τεχνικές κινητοποίησης που έχει στην διάθεση του ο φυσικοθεραπευτής μπορούν να συμβάλλουν στην μείωση του πόνου και την ελάττωση της φλεγμονώδους αντίδρασης. Καταπολέμηση δυσκαμψίας και επανάκτηση ελαστικότητας. Επίσης η εξειδικευμένη άσκηση είναι η απάντηση και σε αυτό το σύμπτωμα καθώς η παρατεταμένη ακινητοποίηση επιδεινώνει την δυσκαμψία. Μυϊκή ενδυνάμωση – βελτίωση συντονισμού – ισορροπίας. Ασκήσεις για την βελτίωση της δύναμης αλλά και της ισορροπίας και του συντονισμού του πάσχοντος μέλους είναι σημαντικό να εφαρμοστούν ώστε να μπορέσει το άκρο να ανταπεξέρχεται όσο το δυνατόν καλύτερα στις καθημερινές προκλήσεις. Αύξηση λειτουργικότητας. Τελικός και βασικότερος στόχος είναι να φτάσει το άτομο στο μεγαλύτερο δυνατό λειτουργικό επίπεδο ώστε να πραγματοποιεί τις καθημερινές του δραστηριότητες με τον μικρότερο δυνατό περιορισμό. Έτσι, στην αποκατάσταση προσομοιάζονται δραστηριότητες της καθημερινότητας όπως περπάτημα, ανέβασμα, κατέβασμα σκάλας, κ.α. ανάλογα με τις συνήθειες του ασθενή. Αυτή η διαδικασία αρχίζει από νωρίς και ανάλογα με τα περιθώρια που μας δίνει η πάθηση. Είναι μια διαδικασία εκμάθησης, περιλαμβάνοντας και εργονομικές παρεμβάσεις.

www.stonisi.gr

οστεοαρθρίτιδα αποτελεί ένα σύνολο μηχανικών ανωμαλιών οι οποίες οδηγούν στον εκφυλισμό της άρθρωσης, επηρεάζοντας κυρίως τον αρθρικό χόνδρο και το υποχόνδριο οστό. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο στην άρθρωση, ευαισθησία, δυσκαμψία, κλείδωμα, αλλά και οίδημα στην άρθρωση. Ποικίλα μπορεί να είναι τα αίτια περιλαμβάνοντας κληρονομικούς, αναπτυξιακούς, μεταβολικούς, μηχανικούς λόγους που οδηγούν στην καταστροφή του χόνδρου. Η απώλεια του χόνδρου αφήνει εκτεθειμένο το οστό κάνοντας έτσι την άρθρωση αδύναμη να αντεπεξέλθει στα φορτία που μπορεί να δέχεται στην καθημερινότητα. Οι αρθρώσεις που επηρεάζονται περισσότερο είναι αυτές που δέχονται τα περισσότερα φορτία όπως η σπονδυλική στήλη, το ισχίο και το γόνατο, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να παρουσιαστεί και σε άλλες αρθρώσεις.

Οστεοαρθρίτιδα:

ΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

ΙΩΣΉΦ ΓΑΛΗΝΌΣ Φυσικοθεραπευτής Physiogalinos Rehab Clinics Τηλέφωνο: 697 893 3411, 22510 43947, 22530 25205 Διεύθυνση: Ασκληπιού 70,Mυτιλήνη & Καλλονή Facebook, twitter, linkedin

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

Σχολική ετοιμότητα: Διεπιστημονική Προσέγγιση ΑΝΔΡΙΑΝΉ ΧΑΤΖΗΕΜΜΑΝΟΥΉΛ Επιστημονική υπεύθυνη του κέντρου «λέξημα» Χρυσομαλλούσης 25A, ισόγειο Δέχεται με ραντεβού | Τηλ. 2251055109 & 6973565403 contact@lexima-lesvos.gr | www.lexima-lesvos.gr

σχολική ετοιμότητα αναφέρεται στους μαθησιακούς τομείς ανάπτυξης και στην κριτική σκέψη του παιδιού. Πρόκειται για μία διεπιστημονική υπόθεση την οποία , θα αναλύσουμε παρακάτω, αναφέροντας τι είδους δεξιότητες θα ήταν ωφέλιμο να έχει κατακτήσει το παιδί, πριν ξεκινήσει το δημοτικό σχολείο. Από λογοθεραπευτική σκοπιά, αναμένονται τα εξής: 1) Κατανοήση:

8.000 λέξεις. - Να γνωρίζει βασικές ομάδες λεξιλογίου καθώς και ενέργειες (ρήματα) 4) Περιγραφική ικανότητα: - Να μπορεί να αφηγηθεί μια ιστορία ή μία ήμερα του στο σχολείο ένα παραμύθι με σωστή μορφοσυντακτική δομή. - Να μεταδίδει ορθά τους κανόνες ενός παιχνιδιού. 5) Φωνολογική ενημερότητα (η ικανότητα του παιδιού να αναγνωρίζει τους ήχους- φθόγγους που απαρτίζουν τη λέξη). - Να γνωρίζει πως ξεκινάει/ τελειώνει μια λέξη ή από ποια γράμματα αποτελείται - Να μπορεί να βρει μία λέξη που αρχίζει/τελειώνει από συγκεκριμένα γράμματα.

www.stonisi.gr

- Να κατανοεί απλές και σύνθετες εντολές - Να καταλαβαίνει το περιεχόμενο ενός παραμυθιού ή τις οδηγίες ενός παιχνιδιού. 2) Αρθρωση: - Να έχει κατακτήσει όλα τα φωνήματα και τα συμπλέγματα - Η άρθρωσή του να είναι κατα- Από εργοθεραπευτική σκοληπτή και κατανοητή από όλους. πιά αναμένονται τα εξής: 3) Λεξιλόγιο: 1) Συγκέντρωση και οργάνω- Να έχει κατακτήσει περίπου ση

ΠΛΑΤΕΊΑ

- Ικανότητα συγκέντρωσης και ικανοποιητική διάρκεια προσοχής (και σε καθιστή θέση). - Οργάνωση σε ένα πολυαισθητηριακό περιβάλλον. - Ανταπόκριση σε ομαδική εντολή 2) Σωματική ετοιμότητα - Διατήρηση σωστής στάσης σώματος στην καρέκλα - Να έχει κατακτήσει με ποιο χεράκι θα γράφει. - Διατήρηση σταθερού οπτικού πεδίου με ταυτόχρονη κίνηση των άνω άκρων - Ισορροπία, πέταγμα μπάλας, συντονισμός κινήσεων, σκαρφάλωμα - Ώριμη λεπτή κίνηση – επιδέξιοι χειρισμοί π.χ. Ψαλίδι, γόμα, ξύστρα 3) Γραφοκινητικές δεξιότητες - Σύλληψη μολυβιού- ψαλιδιού - Σωστή πίεση μολυβιού - Να αντιγράφει και να σχεδιάζει - Να χρωματίζει μέσα σε πλαίσιο - Αναγνώριση και γραφή σχημάτων,γραμμάτων και αριθμών (έως το 10) 4) Γνωστικές και αντιληπτικές δεξιότητες - Προσανατολισμός στο χώρο και στο χρόνο π.χ. : (πάνω -κάτω, αύριο-χθες, δεξιά-αριστερά, πρώτο-τελευταίο, εποχές-μέρες)

5) Ψυχοκοινωνικές δεξιότητες - Αυτοπεποίθηση - Ανοχή στη ματαίωση - Έκφραση συναισθημάτων - Κοινωνική αλληλεπίδραση (συστήνεται, χαιρετάει, κάνει διάλογο κ.α) Τέλος από μαθησιακής σκοπιάς οι τομείς είναι: 1) Γραφωνολογική Ενημερότητα - Να μπορεί να γράφει τα περισσότερα γράμματα του αλφάβητου - Να αντιγράφει λέξεις - Να μπορεί να γράφει το όνομα του - Να κατανοεί την έννοια της ομοιοκαταληξίας - Να μπορεί να σχηματίσει συλλαβές γραπτά (π.χ. /π/ /α/→/πα/) και τις συλλαβές λέξεις (π.χ. /κο/ /τα/→/κότα/). 2) Λογικομαθηματικές δεξίοτητες - Να μπορεί να ταξινομεί - Να αναγνωρίζει τα μεγέθη και να μπορεί να κάνει συγκρίσεις - Να αναγνωρίζει ποσότητες - Να γνωρίζει τη σειρά των αριθμών Να σημειωθεί ότι θα πρέπει να υπολείπεται ένα παιδί σε τουλάχιστον 5 τομείς για να μιλήσουμε για ανεπαρκή σχολική ετοιμότητα. Ωστόσο ας μη ξεχνάμε ότι κάθε παιδί είναι μοναδικό και διαφορετικό!!

ΧΑΡΆ ΚΟΥΤΡΟΛΟΎ Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών Master Practicioner in Eating Disorders & Obesity Τηλέφωνο: 2251021374, 6955409874 E-mail: xara.koutrolou@gmail.com Διεύθυνση: Καβέτσου 36 Ωράριο: Δευτέρα έως Παρασκευή με ραντεβού

ρχεται από το μακρινό Περού και είναι αναμφισβήτητα η βασίλισσα του καλοκαιριού. Το όνομα που της έδωσαν οι πρώτοι καλλιεργητές της, οι Αζτέκοι, ήταν «tomatl» (αφράτο φρούτο), ενώ στην Ευρώπη πήρε το όνομα «pommod’ oro» (χρυσό μήλο). Πόσο θρεπτική είναι η ντομάτα; Παρόλο που στη βοτανική θεωρείται φρούτο, η ντομάτα είναι ένα λαχανικό προικισμένο με βιταμίνη C, φυλλικό οξύ, Κ1, β - καροτένιο, πλούσια σε κάλιο και φυτικές ίνες, ενώ περιέχει νερό κατά 95% (σημαντικό για την ενυδάτωσή μας το καλοκαίρι). Κι ενώ κατηγορείται συχνά ότι «παχαίνει», μια μικρή ντομάτα (100 γρ.) αποδίδει μόλις 18 θερμίδες! Το λυκοπένιο, στο οποίο οφείλει και το κόκκινο χρώμα της, είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, με αντικαρκινική και αντιγηραντική δράση. Η μαγειρεμένη ντομάτα έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε λυ-

κοπένιο από την ωμή, ενώ η προσθήκη ελαιολάδου αυξάνει την απορρόφησή του από τον οργανισμό. Κόκκινη, ζουμερή, λαχταριστή, κύριο συστατικό της χωριάτικης σαλάτας (Greek salad), ντυμένη με το θρεπτικό μυτιληνιό ελαιόλαδο είναι must σε κάθε μεσημεριανό τραπέζι, με ιδιαίτερη γεύση και χρωματικό συνδυασμό. Κόβεται και πολύ εύκολα και δεν αφήνει περιθώρια σε όσους παραπονιούνται πως δεν έχουν χρόνο να ετοιμάσουν σαλάτα. Σαν φέτες ντομάτας ή ντοματίνια, συμπληρώνει την απαραίτητη πηγή βιταμίνης C για το πρωινό, το δεκατιανό ή το απογευματινό σας. Για ένα ελαφρύ αλλά πλήρες βραδινό γεύμα, τεμαχίστε την σε κυβάκια και μαζί με φέτα, ανθότυρο ή τυρί cottage, ελαιόλαδο, ελιές ή κάπαρη, σερβίρετε πάνω σε παξιμάδι. Σε μορφή λιαστής, συνδυάστε την με πράσινα λαχανικά (μαρούλι – ρόκα – σπα-

νάκι), γραβιέρα ή λαδοτύρι Μυτιλήνης, κουκουνάρι, ελαιόλαδο και ξύδι μπαλσάμικο. Η ντομάτα εμπλουτίζει όλα τα λαδερά φαγητά (φασολάκια, μπάμιες, τουρλού, ιμάμ, μπριάμ), τα όσπρια (φασολάδα, φακές), τη σάλτσα στα σουτζουκάκια, τα ζυμαρικά κ.α. Και όταν ανοίγει την αγκαλιά της στο ρύζι ή και τον κιμά μετατρέπεται σε ένα από τα αγαπημένα φαγητά του καλοκαιριού, τα γεμιστά. Σε πολλά μέρη τρώγεται και σε μορφή κεφτέ (τοματοκεφτέδες Σαντορίνης), ενώ συνδυάζεται ιδανικά με αυγά και ελαιόλαδο σε αντικολλητικό τηγάνι (καγιανάς ή στραπατσάδα). Γίνεται, επίσης, και τέλειο γλυκό του κουταλιού που μαζί με γιαούρτι και ωμά αμύγδαλα αποτελούν ένα δροσιστικό γλυκό, υψηλό σε θρεπτική αλλά χαμηλό σε θερμιδική αξία.

ΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

Ντομάτα: Ένας θησαυρός στο ελληνικό τραπέζι...

Θυμηθείτε πως, μπορεί να βρίσκεται στην αγορά όλο το χρόνο, η ιδανική εποχή που η ντομάτα έχει τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε νερό και θρεπτικά συστατικά είναι το καλοκαίρι. Απολαύστε την!

Κίνδυνοι για τα μάτια των παιδιών το καλοκαίρι και τρόποι προστασίας

ο καλοκαίρι είναι η καλύτερη εποχή για τα παιδιά μιας και το τέλος των σχολικών υποχρεώσεων και ο καλός καιρός επιτρέπουν την ανάπτυξη πολλών δραστηριοτήτων και ενασχολήσεων τόσο έξω όσο και μέσα στο σπίτι. Έξω από το σπίτι τα παιδιά σήμερα ασχολούνται με πολλές δραστηριότητες, όπως το κολύμπι στη θάλασσα, το ποδήλατο, τα παιχνίδια στην παραλία, κ.α. Επίσης, λόγω του πολύ ελεύθερου χρόνου, όταν τα παιδιά βρίσκονται μέσα στο σπίτι περνούν αρκετό χρόνο σε κάθε είδους οθόνη, παίζοντας παιχνίδια στον υπολογιστή ή στο κινητό τηλέφωνο, παρακολουθώντας τηλεόραση ή παίζοντας βιντεοπαιχνίδια.

παιδιού. Επίσης συνιστάται τα παιδιά να μην απασχολούνται σε οθόνες τουλάχιστον μια ώρα πριν τον ύπνο γιατί το μπλε φώς, που εκπέμπεται από τις οθόνες, μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές του ύπνου. Συνοπτικά Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η όραση είναι μια από τις πιο πολύπλοκες και σημαντικές αισθήσεις του ανθρώπινου σώματος διότι με αυτή γίνεται άμεσα αντιληπτός ο εξωτερικός κόσμος. Η προφύλαξη των ματιών μας είναι ιδιαίτερα σημαντική, ειδικά για τα παιδιά τα οποία δε γνωρίζουν τους κινδύνους και τους τρόπους προφύλαξης. Τέλος δεν πρέπει να ξεχνάμε κατά το τέλος του καλοκαιριού, πριν την αρχή του σχολικού έτους, τον τακτικό οφθαλμολογικό έλεγχο στα παιδιά, για τη διόρθωση τυχόν διαθλαστικών ανωμαλιών (μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός) που επηρεάζουν τις μαθητικές επιδόσεις.

www.stonisi.gr

ρεί να υποστούν εγκαύματα από τον ήλιο. Επίσης οι ηλιακές ακτινοβολίες (UV) μπορεί να προκαλέσουν σημαντικότερα προβλήματα μελλοντικά, όπως η πρώιμη εμφάνιση καταρράκτη ή η εκφύλιση ωχράς. Γι’ αυτούς τους λόγους σιγουρευτείτε ότι το παιδί σας είναι προΠοιούς γενικούς κανόνες για στατευμένο με γυαλιά που την ασφάλειά τους μπορούμε διαθέτουν προστασία ένανα ακολουθήσουμε ντι των βλαβερών υπεριωδών ακτινοβολιών. Γυαλιά ηλίου Περιορισμός χρόνου στις Είναι πολύ συνηθισμένο οι γοοθόνες νείς να θεωρούν ότι τα παιδιά τους είναι πλήρως προστατευ- Λόγω του πολύ ελεύθερου μένα έναντι του ηλίου το καλο- χρόνου το καλοκαίρι, που καίρι με το αντηλιακό λάδι και είναι κλειστά τα σχολεία, το καπέλο. Η προστασία όμως τα παιδιά όταν βρίσκονται έναντι του ήλιου πρέπει να πε- σπίτι περνούν πολύ χρόνο ριλαμβάνει οπωσδήποτε και απασχολημένα σε κάθε είτα γυαλιά ηλίου για την προ- δους οθόνη (τηλεόραση, στασία των ματιών έναντι των τάμπλετ, κινητά τηλέφωνα, υπεριωδών ακτινοβολιών του υπολογιστές κ.α.). Η πολύήλιου. Όπως ακριβώς το δέρ- ωρη χρήση των οθονών μα έτσι και τα μάτια (βλέφαρα, όμως μπορεί να βλάψει περιοφθαλμική περιοχή) μπο- την υγεία των ματιών του

ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΚΟΥΤΖΆ Οφθαλμίατρος Τηλέφωνο: 2251044664, 6944363959 E-mail: info@koutza.gr Διεύθυνση: Καβέτσου 10, Μυτιλήνη Ιστοσελίδα: www.koutza.gr

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

ΜΑΡΊΑ ΒΕΡΒΈΡΗ Ψυχολόγος-Παιδοψυχολόγος ΜSc στην Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων University of Leiden, Netherlands Τηλέφωνο: 2251048933 & 6945447016 E-mail: mariaververi@hotmail.com Διεύθυνση: Καβέτσου 17 Ιστοσελίδα: mariaververi.blogspot.gr Ωράριο: Δέχεται καθημερινά με ραντεβού Μαμά, μπορώ να πάω σχολείο;

παιδιού και σε διαφορετικά μαθήματα.

Μια απλή δοκιμασία που ονομάζεται Α – τεστ μπορεί να διαγνώσει έγκαιρα εάν το παιδί σας είναι έτοιμο να ξεκινήσει το σχολείο.

Ποια είναι τα οφέλη για τα παιδιά και τους γονείς

Τι είναι το Α-τεστ Είναι ένα απλό ερωτηματολόγιο το οποίο αποτελείται από σύντομες δοκιμασίες και απαντάται από τους μελλοντικούς μαθητές. Στη συνέχεια, μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή αξιολογούνται οι απαντήσεις και προκύπτει το αποτέλεσμα. Το τεστ απευθύνεται σε παιδιά τα οποία δεν έχουν διαγνωσμένες μαθησιακές δυσκολίες και μπορεί να γίνει είτε μέσα στο σχολικό περιβάλλον (νηπιαγωγείο) είτε στα γραφεία των εκπαιδευμένων συνεργατών σε όλη την Ελλάδα. Οι ειδικοί που είναι υπεύθυνοι για το σχεδιασμό του κατέληξαν σε εφτά τομείς που θεωρούν ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στην ικανότητα του παιδιού να συμμετέχει ενεργά και χωρίς προβλήματα στη σχολική διαδικασία και αυτούς εξετάζει. Καθένας από αυτούς τους τομείς επηρεάζει την απόδοση του

Τα παιδιά που έκαναν το Α-Τεστ ωφελούνται διότι η μετάβαση από το περιβάλλον του νηπιαγωγείου στο περιβάλλον του σχολείου γίνεται πιο ομαλά. Είναι καλύτερα προετοιμασμένα για την έναρξη της φοίτησης στη Α’ Δημοτικού και νιώθουν συναισθηματική σιγουριά και ασφάλεια για να αντιμετωπίσουν την νέα σχολική ύλη. Νιώθουν περισσότερο εξοικειωμένα με το σχολικό περιβάλλον, ενώ όσα έχουν κάποια μικρή δυσκολία την αποκαθιστούν έγκαιρα. Τι μπορώ να κάνω αν το παιδί μου έχει χαμηλές ή οριακές ικανότητες; Μαζί με τα αποτελέσματα του τεστ, οι ειδικοί που το διεξάγουν θα σας δώσουν τις κατάλληλες συμβουλές για να βοηθήσετε το παιδί να ενισχύσει τα «αδύναμα» σημεία του, ώστε μέχρι να φτάσει η στιγμή που θα χτυπήσει για πρώτη φορά το κουδούνι να είναι πανέτοιμο για όλα τα μαθήματα. Οι λύσεις που προτείνονται είναι πολύ απλές και

ΕΥΣΤΡΑΤΊΑ ΡΕΠΆΝΗ Λογοθεραπευτής Τ: 22510 37624, 6940201710 E: stratoula.rpn@gmail.com Δ: Καβέτσου 10, 2ος όροφος

ι δραστηριότητες είναι χωρισμένες σε ηλικιακές ομάδες και μπορείτε να τις πραγματοποιείτε προκειμένου να περνάτε δημιουργικά το χρόνο σας με το παιδί σας.Με τη βοήθεια του λογοθεραπευτή σας, θα έχετε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις δυσκολίες του παιδιού σας, καθώς για κάθε παιδί δημιουργείται ένα Εξατομικευμένο Λογοθεραπευτικό Πρόγραμμα. Από τη γέννηση έως 2 ετών

- Ενθαρρύνετε το παιδί σας να παράγει διάφορους ήχους όπως «μα», «ντα», «μπα». - Μιμηθείτε το γέλιο και τις εκφράσεις του προσώπου του παιδιού σας.

www.stonisi.gr

- Μάθετε στο παιδί σας να μιμείται, όπως παλαμάκια, φιλάκια, «γεια».

ΠΛΑΤΕΊΑ

- Μιλάτε διαρκώς στο παιδί σας, μιλάτε του όταν το πλένετε, το ταΐζετε. - Μιλάτε κανονικά στο παιδί, χωρίς να επαναλαμβάνετε την «παιδική» λέξη που λέει π.χ. «άτα», αλλά δίνοντας το σωστό μοντέλο. - Ονομάστε χρώματα από αντικείμενα που βλέπετε γύρω σας.

Έλεγχος Σχολικής Ετοιμότητας διασκεδαστικές για το παιδί και έχουν να κάνουν με απλές δραστηριότητες, παιχνίδια ή προτεινόμενα βιβλία. Μην ανησυχείτε: μέχρι το Σεπτέμβριο υπάρχει αρκετός χρόνος για να μάθει το παιδί. Για να του δώσετε τα απαραίτητα εφόδια φροντίστε, πριν πάει στην πρώτη δημοτικού: Να μάθει να αναγνωρίζει και να γράφει τα γράμματα και να ξεχωρίζει τα μικρά από τα κεφαλαία. - Να συνδέει τα γράμματα με λέξεις (π.χ. «γ όπως γάτα») Να συνηθίσει να γράφει σε ένα τετράδιο προγραφής 2-3 σελίδες κάθε μέρα, ώστε να εξοικειωθεί με την υποχρέωση της απογευματινής εργασίας. *Στη Λέσβο, η Βερβέρη Μαρία είναι πιστοποιημένη συνεργάτης του Α τεστ.

Από τη γέννηση έως 4 ετών Συμβουλές για την ενίσχυση και την ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας του παιδιού

- Βάλτε το παιδί σας να μιμηθεί τους ήχους που παράγουν τα ζώα.

στε το παιδί να σας το ζητήσει με την παραγωγή κάποιας λέξης.

- Επιβραβεύστε το παιδί για τις προσπάθειές του να επικοινωνήσει λεκτικά μαζί σας.

- Πείτε του «Μπράβο» και επαναλάβετε εσείς σωστά τη λέξη ή τη φράση χωρίς να διορθώνετε το παιδί.

- Δώστε του να επιλέξει, π.χ. «Θέλεις γάλα ή νερό;». Αφήστε το να σας δείξει και να ονομάσει, με το δικό του τρόπο, αυτό που επιλέγει.

- Δημιουργήστε ρουτίνες για το παιδί. Χρησιμοποιήστε την ίδια φράση σε συνδυασμό με κάτι που γνωρίζει το παιδί: π.χ. «Θα κάνουμε μπάνιο» και ονομάζουμε όλα τα αντικείμενα που χρησιμοποιούμε. Τα παιδιά θέλουν αρκετές επαναλήψεις πριν αρχίσουν να καταλαβαίνουν τη σχέση μεταξύ γλώσσας και περίστασης.

- Χρησιμοποιήστε παραμύθια, με πολλές εικόνες και παροτρύνετε το παιδί να ονομάσει τα καθημερινά αντικείμενα που απεικονίζονται στο βιβλίο. - Τραγουδάτε μαζί με το παιδί σας εύκολα παιδικά τραγουδάκια, προσπαθήστε να συνοδεύονται από κινήσεις. Από 2 έως 4 ετών - Μιλάτε καθαρά και σωστά, έτσι ώστε να έχει πάντα το σωστό μοντέλο ομιλίας. - Μην του δίνετε καθετί έτοιμο. Αφή-

Θέστε στο παιδί ερωτήσεις όπου εκείνο θα πρέπει να επιλέξει «Θέλεις μήλο ή αχλάδι;» - Βοηθήστε το να ονομάζει μέρη του σώματος: π.χ. «Αυτή είναι η μύτη μου. Με τη μύτη μπορώ να μυρίσω το φαγητό, ένα λουλούδι». - Βάλτε γνώριμα αντικείμενα μέσα σε ένα κουτί και ζητήστε από το παιδί να βγάζει ένα - ένα τα αντικείμενα, να τα ονομάζει και να περιγραφεί τη χρήση του αντικειμένου π.χ. «Μπάλα. Με την μπάλα παίζω, την κλωτσάω».

Γλυκές με 200 kcal

ο γιαούρτι έχει την τιμητική του κατά τους καλοκαιρινούς μήνες καθώς είναι ελαφρύ, δροσιστικό και μπορεί να συνδυαστεί με πολλές τροφές.

Παρακάτω θα βρείτε 5 γλυκές, 5 αλμυρές & 5 δροσιστικές συνταγές με βάση το γιαούρτι που μπορείτε να καταναλώσετε ως ενδιάμεσο γεύμα ή να συνοδεύσετε το μεσημεριανό ή βραδινό σας.

Συνταγές με βάση το γιαούρτι

Αλμυρές με 200 kcal

Δροσιστικές με 60 kcal

1η: με μέλι, σταφίδες & καρύδια

1η: με αγγούρι & μυρωδικά (τζατζίκι)

1η: Γρανίτα φράουλα

2/3φλ. γιαούρτι 0-1% λιπαρά με 1κ.γ. μέλι & 1κ.σ. σταφίδες & 4 μισά καρύδια

2/3φλ. γιαούρτι 0-1% λιπαρά με 1 μικρό αγγούρι τριμμένο, 1κ.σ. ελαιόλαδο & σκόρδο & ξίδι & λίγο αλάτι

2κ.σ. γιαούρτι με 0-1% λιπαρά &3 μεγάλες ώριμες ψιλοκομμένες φράουλες

2η: με μαρμελάδα ροδάκινο, φρέσκο ροδάκινο & αμύγδαλα 2/3φλ. γιαούρτι 0-1% λιπαρά με 1κ.γ. μαρμελάδα ροδάκινο & 4 μικρές ροδέλες ροδάκινο & 6 αμύγδαλα 3 : με μπανάνα & σοκολάτας η

2/3φλ. γιαούρτι 0-1% λιπαρά με 1 μικρή μπανάνα & 1κ.σ. σταγόνες μαύρης σοκολάτας 4η: με ανανά & αμύγδαλα 2/3φλ. γιαούρτι 0-1% λιπαρά με 1 ροδέλα ανανά & 6 αμύγδαλα 5η:με αποξηραμένα φρούτα 2/3φλ. γιαούρτι 0-1% λιπαρά με 2 μικρά σύκα & 3 δαμάσκηνα & 1κ.σ. σταφίδες

2η: με καρότο & κολοκύθι 2/3φλ. γιαούρτι 0-1% λιπαρά με 1 μικρό καρότο τριμμένο & ½ μικρό κολοκύθι τριμμένο & 1κ.σ. ελαιόλαδο & σκόρδο & ξίδι ή λεμόνι & λίγο αλάτι 3η: με παντζάρι, μυρωδικά & καρύδια (παντζαροσαλάτα) 3κ.σ. γιαούρτι 0-1% λιπαρά με 1 μέτριο βολβό από παντζάρι ψιλοκομμένο (βρασμένο) & 1κ.σ. ελαιόλαδο & 1κ.γ. καρύδια & ξίδι, λίγο αλάτι 4η: με μελιτζάνα, μυρωδικά & καρύδια (μελιτζανοσαλάτα) 3κ.σ. γιαούρτι 0-1% λιπαρά με 1 μικρή μελιτζάνα & λίγο κρεμμύδι πολτοποιημένα (μαγειρεμένα) &1κ.σ. ελαιόλαδο & 1κ.γ. καρύδια & ξίδι, λίγο αλάτι & σκόρδο

2η: Γρανίτα με λεμόνι & ροδάκινο 2κ.σ. γιαούρτι 0-1% λιπαρά & 2κ.σ. χυμό λεμονιού & 2κ.σ. ροδάκινο ψιλοκομμένο 3η:Γρανίτα με λεμόνι, μέλι & ανανά 2κ.σ. γιαούρτι 0-1% λιπαρά & 2κ.σ. χυμό λεμονιού & 2κ.σ. ανανά ψιλοκομμένο 4η: Γρανίτα με ροδάκινο & μέλι

5η: με πατάτα & μυρωδικά (πατατοσαλάτα)

2κ.σ. γιαούρτι 0-1% λιπαρά &&1/2μικρό ροδάκινο & 1κ.γ. μέλι

2κ.σ. γιαούρτι 0-1% λιπαρά με 4 μικρά κομμάτια πατάτα ψιλοκομμένη (βρασμένη) & 1κ.σ. ελαιόλαδο & λεμόνι ή ξίδι & λίγο αλάτι & λίγο τριμμένο μαϊντανό ή άνηθο

2κ.σ. γιαούρτι 0-1% λιπαρά &&3κ.σ. πεπόνι& 1κ.γ. μέλι

5η: Γρανίτα με πεπόνι& μέλι

www.stonisi.gr

ΑΓΓΕΛΙΚΉ ΜΥΡΟΓΙΆΝΝΗ Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Τηλέφωνο: 22513 06808, 6984 458711 E-mail: a.myrogianni@gmail.com Διεύθυνση: Ηλία Βενέζη 24, Μυτιλήνη Δέχεται κατόπιν ραντεβού

ΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

Η παρ…αλλαγή του γιαουρτιού

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΠΑΜΕ ΒΟΛΤΑ

Στην κορυφή του παραδείσου!

Αγρόκτημα Τούμπα

Του ΝΙΚΟΛΑ ΑΘΑΝΑΣΗ Στα 500μ υψόμετρο, ανάμεσα στον οικισμό του Καριώνα και στο χωριό Μηλιές, βρίσκεται το Αγρόκτημα Τούμπα. Είναι το δημιούργημα του Κώστα Μούκα, ο οποίος μεγάλωσε στην Αθήνα και ύστερα από 12 χρόνια ζωής στη Νέα Υόρκη, αποφάσισε να επιστρέψει στο χωριό της μητέρας του, στις Μηλιές. Τα πρώτα χρόνια ασχολήθηκε με τις ελιές και υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου Ανάδειξης και Προστασίας Εγκαταλελειμμένων Οικισμών Πλωμαρίου. Όνειρό του ήταν να ξαναφέρει ζωή στα ορεινά χωριά της περιοχής, πάντα με σεβασμό στην παράδοση και στο παλιό.

www.stonisi.gr

Μέσα από τις στάχτες τις καταστροφικής πυρκαγιάς του 1994 οραματίστηκε κάτι πρωτοποριακό για την εποχή εκείνη, ανοίγοντας νέους δρόμους για τον συνδυασμό φύσης και ανθρώπου. Παράλληλα με τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που βοήθησαν στην ανάδειξη του εγκαταλελειμμένου, τότε, χωριού Μηλιές, ξεκίνησε την δημιουργία ενός επίγειου παραδείσου.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Το αγρόκτημα παίρνει το όνομά του από τη στρογγυλεμένη κορυφή του λόφου, την «Τούμπα», στην οποία βρίσκεται. Στο αγρόκτημα έρχεται κανείς οδικώς, είτε από τον επαρχιακό δρόμο που ξεκινάει από τον Σκόπελο προς τις Μηλιές, μέσω Καριώνα, είτε από το Πλωμάρι, απ’ όπου υπάρχουν διάφορες εναλλακτικές διαδρομές. Σήμερα, η Τούμπα είναι ο ιδανικός προορισμός για όσους αγαπάνε τη φύση!

Η δυνατότητα που σου δίνεται να διαμείνεις σε ένα από τα πέντε πετρόχτιστα σπιτάκια, απολαμβάνοντας την ηρεμία της φύσης, θα κάνει αξέχαστη την διαμονή σου. Οι νύχτες της Τούμπας σου δίνουν την αίσθηση ότι θα αγγίξεις τα αστέρια! Την περιοχή γύρω από το αγρόκτημα, μπορεί κανείς να την εξερευνήσει μέσω των παλιών της μονοπατιών, που προσφέρονται για πεζοπορίες και ποδήλατα βουνού.

www.stonisi.gr

Κρυμμένα ξωκλήσια, τρεχούμενα νερά, ποτάμια με πλατάνια, εγκαταλειμμένοι οικισμοί, καθώς και ο πανέμορφος ελαιώνας της περιοχής, από λιθόστρωτα μονοπάτια εξαιρετικής κατασκευής, αλλά και μονο-

ΠΛΑΤΕΊΑ

πάτια σε φυσικό έδαφος, μάς οδηγούν σε πανέμορφα τοπία. Η επαφή με τα άλογα που υπάρχουν μέσα στο κτήμα είναι ιδανική για οικογένειες με παιδιά που μπορούν να γνωρίσουν και να μάθουν τον τρόπο ζωής μέσα στη φύση. Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει στο καφενείο όμορφες τοπικές γεύσεις, να δοκιμάσει οργανικά προϊόντα, απευθείας από τον κήπο, ή να πιει τον καφέ του απολαμβάνοντας ένα από τα πιο ξεχωριστά ηλιοβασιλέματα του νησιού μας! Η Μαργαρίτα με τις κόρες της Άννα, Χριστίνα και Ευφορία συνεχίζουν το έργο που άφησε πίσω ο Κώστας Μούκας.

www.stonisi.gr

Η ελληνική φιλοξενία αποτυπώνεται στη συμπεριφορά αυτών των ανθρώπων. Μας προσδίδει οικειότητα που σπάνια βρίσκουμε σε άλλα μέρη.

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

ΠΑΜΕ ΜΑΖΙ

Χειροποίητα καλλυντικά που στάζουν μέλι! Μια μαθηματικός συναντά ένα μελισσοκόμο και μαζί δημιουργούν στη Λέσβο ξεχωριστά προϊόντα με Apisτευτα ευεργετικές ιδιότητες και συνταγές βγαλμένες από το σεντούκι της γιαγιάς

Του ΒΑΓΓΈΛΗ ΠΑΠΑΝΤΏΝΗ Τι δουλειά έχει μία πτυχιούχος μαθηματικός με τα μελίσσια; Τι σχέση μπορεί να έχει ένας μελισσοκόμος με τα καλλυντικά; Πώς «παντρεύονται» αυτοί οι δύο κόσμοι, με τον μυστηριακό κόσμο της μέλισσας; Η Νικολέτα και ο Κώστας έχουν τις απαντήσεις, καταφέρνοντας να ενώσουν παράλληλες γνώσεις, μέσα στην Apis Fabricca, δημιουργώντας μια σειρά από χειροποίητα, μελένια καλλυντικά, που χαράσσουν τη δική τους πορεία εντός και εκτός Λέσβου. Σε μια εποχή που η επιχειρηματικότητα φαντάζει δύσκολη ακόμα και στους πιο μυημένους, δύο νέοι από το νησί μας αποφάσισαν όχι απλώς να τολμήσουν, αλλά να συνδυάσουν το «επιχειρείν» με το «χειροποιείν», δημιουργώντας μια μικρή βιοτεχνία, που όμοιά της δεν θα συναντήσεις στη Λέσβο. Η Apis Fabricca δεν είναι μια επιχείρηση σαν όλες τις άλλες. «Η ιδέα υπήρχε από καιρό, αλλά η υλοποίησή της έγινε ουσιαστικά μέσα σε ένα βράδυ», διευκρινίζει η Νικολέτα, που πήρε το έναυσμα από ένα ταξίδι στα Ζαγοροχώρια, βλέποντας ένα γραφικό μαγαζάκι ενός μελισσοκόμου και μεταξύ των διάφο-

www.stonisi.gr

ρων προϊόντων στα ράφια, μια σειρά από καλλυντικά.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Αρχικά, σε φίλους και γνωστούς, η «επιχείρηση» περιελάμβανε μικρές προσπάθειες στο μπρίκι της κουζίνας. Από εκεί και μέχρι να δημιουργηθεί η κανονική επιχείρηση, πέρασαν σχεδόν δύο χρόνια. Για τα τελικά προϊόντα, μάλιστα, τις κηραλοιφές, τις κρέμες, τα διάφορα έλαια για καλλυντική χρήση, χρειάστηκε όχι απλώς ο Κώστας

να βάλει όλη την τέχνη του στη μελισσοκομία, αλλά και η Νικολέτα να διαβάσει αρκετά, παρακολουθώντας ειδικά σεμινάρια. Μέχρι και παλιές, καλά φυλαγμένες, συνταγές βγήκαν από το σεντούκι της γιαγιάς, οι οποίες συνδυάστηκαν με την επιστημονική γνώση της κοσμετολογίας και οδήγησαν στη δημιουργία μιας σειράς προϊόντων με 100% φυσικά συστατικά. «Από το ντουλάπι των γιαγιάδων δεν έλειπε ποτέ μια κηραλοιφή, με μελισσοκέρι, ελαιόλαδο ή σπαθόλαδο, που έκανε για τα πάντα», επισημαίνει. Ο πυλώνας της αρχικής σκέψης ήταν «το πώς μέσα από τη φύση μπορείς να αντλήσεις τόσα πολλά, να πάρεις τους θησαυρούς της, αποφεύγοντας κάθε χρήση χημικών ή οτιδήποτε ρυπογόνο, δημιουργώντας φυσικά προϊόντα με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα», εξηγεί η Νικολέτα. Επί της ουσίας, η Apis Fabricca κάνει ακριβώς αυτό, δίχως να παρεκκλίνει ούτε στο ελάχιστο από τον βασικό της στόχο. Το όνομα προέρχεται από τις λατινικές λέξεις Apis, που σημαίνει μέλισσα και fabricca, εργοστάσιο. Είναι δηλαδή ένα εργοστάσιο της μέλισσας, που παράγει προϊόντα με την πιο αγνή πρώτη ύλη, τα οποία χρησιμοποιώντας τα, είναι βέβαιο ότι θα αλλάξουν τον τρόπο που φροντίζει κανείς το σώμα του. Η σειρά των κηραλοιφών είναι από τις πιο αγαπημένες των καταναλωτών. Με κερί μέλισσας και βιολογικό ελαιόλαδο, τα οποία συμπληρώνουν άλλα φυτικά, αιθέρια έλαια. Πρόκειται για ένα προϊόν, πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και βιταμίνες, απόλυτα φυσικό, που είναι κατάλληλο ακόμα και για μωρά. Υπάρχει επίσης η σειρά φυτικών κρεμών για το πρόσωπο ή το σώμα, αλλά και μια σειρά φυτικών ελαίων για χρήση, που εκτός των άλλων χρησιμοποιείται επιπρόσθετα

και στα μαλλιά. Μετρώντας, ήδη, κάποια χρόνια στο χώρο της αγοράς η Νικολέτα εκμυστηρεύεται και τι είναι εκείνο που της λείπει περισσότερο. «Νιώθω ότι απουσιάζει μια συλλογική προβολή του νησιού και εν προκειμένω, αυτό που θα βάζαμε κάτω από τον τίτλο Λεσβιακά Προϊόντα», προτείνοντας μάλιστα την πραγματοποίηση μιας έκθεσης λεσβιακών προϊόντων, εδώ στο νησί, με ταυτόχρονη παρουσία όλων των παραγωγών. «Υπάρχουν εξαιρετικές προσπάθειες, στη Λέσβο, μικρές ή και μεγαλύτερες, τις οποίες δεν τις γνωρίζει ο κόσμος», παρατηρεί με απογοήτευση. Η έδρα της Apis Fabricca βρίσκεται στον Μανταμάδο, εκεί όπου στην Πλατεία λειτουργεί και ένα κατάστημα λιανικής πώλησης με όλα τα προϊόντα της επιχείρησης. Ωστόσο, η Νικολέτα και ο Κώστας έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν ένα σημαντικό δίκτυο πώλησης, με παρουσία των προϊόντων τους σε αρκετά καταστήματα στη Μυτιλήνη, αλλά και σε άλλα κεντρικά σημεία της Λέσβου, όπως επίσης και στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, τόσο στην ηπειρωτική όσο και στη νησιωτική Ελλάδα. «Πρόσφατα ξεκινήσαμε και μια συνεργασία με το Βέλγιο, ολοκληρώνοντας την πρώτη μας εξαγωγική δραστηριότητα», λέει με καμάρι η Νικολέτα, που αυτή την περίοδο, αν δεν είχε προκύψει η πανδημία Covid-19, θα ετοιμαζόταν να κάνει πράξη και μια ακόμα συνεργασία, στην Τουρκία. «Μας έχει επηρεάσει ο κορονοϊός. Είμαστε γενικότερα σε μια αβεβαιότητα, όχι μόνο για το πότε θα ανοίξουν ξανά οι εξαγωγές, αλλά και για το αν θα παραμείνει κάτι ανοιχτό ή θα κλείσει πάλι το επόμενο διάστημα».

Apis Fabricca Πλατεία Μανταμάδου Τηλ: 2253061051 www.apisfabricca.gr

www.stonisi.gr

Δεν το βάζουν κάτω πάντως. Πήραν, εξάλλου, τη μεγάλη απόφαση να δραστηριοποιηθούν επιχειρηματικά, γνωρίζοντας τις δυσκολίες. Δυσκολίες, που τους έκαναν, ωστόσο, πιο δυνατούς, αλλά ταυτόχρονα και πιο προσεκτικούς. «Στις μικρές επιχειρήσεις, σαν τη δική μας, δεν είναι εύκολο να ανταπεξέλθει κάποιος σε μια κρίση, που ενδεχομένως θα κρατήσει μεγάλο διάστημα. Εμείς από την αρχή προχωρούσαμε πάντα βήμα- βήμα και το κυριότερο με αισιοδοξία και αγάπη για αυτό που κάνουμε. Έχουμε σχέδια. Χρειάζεται χρόνος. Το κυριότερο όμως είναι να παραμείνουμε ανεξάντλητα δημιουργικοί. Οι θησαυροί της φύσης, άλλωστε, είναι αστείρευτοι».

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΝΤΟΣ ΚΙ ΕΚΤΟΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ

6ο Διεθνές Φεστιβάλ Μολύβου

Εδώ πρωταγωνιστεί η μουσική!

Της ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ Μια ξεχωριστή εμπειρία μάς περιμένει και φέτος στη Λέσβο. Για έκτη συνεχόμενη χρονιά το Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου θα πραγματοποιηθεί στον όμορφο Μόλυβο, τόπο καταγωγής των διοργανωτών. Έναν μαγευτικό προορισμό που αποτυπώνεται στην μνήμη κάθε ταξιδιώτη. Πρόκειται για ένα φεστιβάλ με πρωταγωνίστρια την κλασική μουσική. Ένα μουσικό ταξίδι με φόντο το γαλάζιο. Παραλίες και σοκάκια «πλημμυρίζουν» με μουσική.

www.stonisi.gr

Οι διοργανωτές Δημήτρης Τρύφων, Δανάη και Κυβέλη Ντέρκεν έχουν καταφέρει να συνδυάσουν την ομορφιά του τοπίου με την ομορφιά της κλασικής μουσικής. Η παράδοση και η πρωτοπορία ενώνουν τις δυνάμεις τους, ώστε να δημιουργήσουν ένα ξεχωριστό αποτέλεσμα.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Όπως επεσήμανε στην «Π» και η διευθύνουσα σύμβουλος του Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου Λητώ Ντάκου, έχουν κατορθώσει να κερδίσουν την αμέριστη συμπαράσταση των ντόπιων του νησιού, γεγονός που στην αρχή δεν ήταν δεδομένο, ενώ παράλληλα τονίζει και την αγάπη των ξένων επισκεπτών. «Ένας από τους σκοπούς του Φεστιβάλ είναι να δημιουργήσουμε ένα πιστό κοινό, το οποίο θα έρχεται κάθε χρόνο ειδικά για αυτόν τον θεσμό, αλλά

και για να στηρίξει την τοπική και όχι μόνο κοινωνία. Αν έρχεται ένας πιστός οπαδός του νησιού και του Φεστιβάλ και σε άλλες περιπτώσεις εκτός από την συγκεκριμένη περίοδο θα έρθει σιγά σιγά και η πολυπόθητη περιφερειακή ανάπτυξη». Από τις μεγάλες αίθουσες του κόσμου, στον Μόλυβο Παγκοσμίου φήμης καλλιτέχνες έρχονται στην Λέσβο αφιλοκερδώς με στόχο να μεταδώσουν την αγάπη και το όραμα τους για την μουσική στον υπόλοιπο κόσμο. Μέσα από τις μεγάλες αίθουσες του κόσμου, βραβευμένοι καλλιτέχνες παρουσιάζουν την δουλειά τους στην παραλία. Τα προηγούμενα χρόνια οι επισκέπτες είχαν την δυνατότητα εκτός από το Κάστρο του Μολύβου, όπου γίνονταν οι καθιερωμένες συναυλίες να απολαμβάνουν τους καλλιτέχνες και στα γραφικά στενά του χωριού. Λόγω των δυσμενών συνθηκών όμως που επικρατούν στην χώρα και όχι μόνο τον τελευταίο καιρό, το φετινό φεστιβάλ θα παρουσιάσει κάποιες ιδιαιτερότητες. Στην ουσία θα λειτουργήσει ως ένα σύμβολο ελπίδας και αισιοδοξίας. Το κυρίως πρόγραμμα θα έχει διάρκεια δύο ημέρες και

θα γίνει διαδικτυακά μέσα από τα social media του Φεστιβάλ με live streaming , καθώς προτεραιότητα των διοργανωτών είναι η υγεία των θεατών. Από την άλλη, αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την πολύ μεγάλη προβολή, καθώς τα κοινωνικά μέσα προσφέρουν αυτή την δυνατότητα. Οι συναυλίες Οι συναυλίες θα πραγματοποιηθούν στις 17 και 18 Αυγούστου σε ένα σημείο του χωριού, όπου αναδεικνύεται καλύτερα ο τόπος και θα ξεκινήσουν στις 20:20, ακριβώς την στιγμή που δύει ο ήλιος. Φεύγοντας από το φως του ήλιου θα αναδύεται ο Μόλυβος με έναν ειδικό φωτισμό σε επιμέλεια του γνωστού σκηνοθέτη Δήμου Αβδελιώδη.

Πρόκειται για τον συγχρονισμό δύο χωρών Ελλάδας και Γερμανίας, χώρες καταγωγής της Δανάης και Κυβέλης Ντέρκεν. Λόγω των δυσμενών συνθηκών, την φετινή χρονιά η προφεστιβαλική συναυλία θα γίνει στην Στουτγκάρδη στις 23 Ιουλίου, όπου θα μεταδοθεί και αυτή διαδικτυακά. Το θέμα του «Συγχρονισμού» συμβολίζει ότι μέσα στην μουσική δεν υπάρχουν σύνορα, ούτε εμπόδια χώρου ή χρόνου. Ακόμα μια αξιοσημείωτη δράση των διοργανωτών θα πραγματοποιηθεί στις 18 Ιουλίου 12:30 μ.μ στο Νοσοκομείο Μυτιλήνης, με ένα κονσέρτο προς τιμήν των γιατρών και το νοσηλευτικό προσωπικό.

Οι καλλιτέχνες, οι οποίοι θα λάβουν μέρος στην φετινή διοργάνωση με την φυσική τους παρουσία είναι οι εξής: Danae Doerken (πιάνο), Kiveli Doerken (πιάνο), Jonian Ilias Kadesha (βιολί), Δανάη Παπαματθαίου -Matske (βιολί), Στάθης Καραπάνος (φλάουτο), David Orlowsky (κλαρινέτο). Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ θα διαμορφωθεί ως εξής: στις 17 Αυγούστου θα συμμετέχουν: J. Haydn: London Trio no. 1 (Hob. IV), B. Bartók: Contrasts για κλαρινέτο, βιολί και πιάνο Sz. 111, G. Fauré: Sicilienne για φλάουτο και πιάνο, F. Mendelssohn: KonzertstückNr. 2 (split screen) για basset horn, κλαρινέτο και πιάνομε τη συμμετοχή του Διονύση Γραμμένου (κλαρινέτο), J. Brahms: Piano Trio C

www.stonisi.gr

Το θέμα αυτή την χρονιά θα είναι ο «Συγχρονισμός»:

ΠΛΑΤΕΊΑ

minor op. 101. Στις 18 Αυγούστου θα συμμετέχουν: J. Haydn: Divertissement op. 100, no. 2 για φλάουτο, βιολί και τσέλο, Νίκος Χαριζάνος: „MOMENTS“ op.219 –για φλάουτο, φαγκότο, τσέλο και γαλλικό κόρνο, N. Skalkottas: Duo για βιολί και τσέλο, AK 44, L.v.Beethoven: duo για φλάουρο και κλαρινέτο WoO 2, C. Debussy: Piano Trio G major Ελληνικός Εθνικός Ύμνος:splitscreen. Το τηλεοπτικό spot επιμελήθηκε ο Δήμος Αβδελιώδης, χρησιμοποιώντας πλάνα του Βαγγέλη Ευθυμίου από παλαιότερες διοργανώσεις, ενώ συμμετείχαν και οι cameramen της περσινού φεστιβάλ Ο Ervis Zika, ο οποίος κατάγεται από τον Μόλυβο, αλλά πλέον ζει και εργάζεται στο Βερολίνο ως φωτογράφος και ο Γιώργος Μαρινίδης κατάφεραν να αποτυπώσουν την φρεσκάδα και την εμπλοκή όλων των παραγόντων του Φεστιβάλ. Με τα παιδιά

www.stonisi.gr

Οι δράσεις όμως, δεν σταματούν το καλοκαίρι. Το Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου δίνει πολύ μεγάλη βάση στα παιδιά, με στόχο την διεύρυνση των οριζόντων τους και την γενικότερη αλλαγή στην αντίληψη της κοινωνίας. Σε συνεργασία με την πρωτοβάθμια και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αλλά και με το Υπουργείο Παιδείας, οι καλλιτέχνες με ειδικά προγράμματα μεταδίδουν στα παιδιά τα βασικά της πολιτιστικής διαχείρισης, δίνοντας τους ένα εργαλείο για την μετέπειτα ζωή τους.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Καταλήγοντας, η Λητώ Ντάκου μοιράστηκε τις σκέψεις της για το μέλλον: «Οραματίζομαι ένα φεστιβάλ, το οποίο θα επεκταθεί σε όλα τα νησιά του Βορείου Αιγαίου και πιθανόν να υπάρξουν και συνεργασίες με αλλά φεστιβάλ. Επίσης, ευελπιστώ στην σταθεροποίηση και στην μεγαλύτερη αλληλεπίδραση του φεστιβάλ στην Λέσβο».

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

ΠΛΑΤΕΊΑ