ΠΛΑΤΕΙΑ #18 by PLATEIA_FreePress

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2020

ΤΕΥΧΟΣ #18

www.stonisi.gr

freepress

Έχουμε δημιουργήσει ένα καθημερινό πρόγραμμα όπου θα εξασφαλίζεται η συναισθηματική και νοητική ανάπτυξη του κάθε παιδιού. Οι εκπαιδευτικές μας δραστηριότητες περιλαμβάνουν: - Καλλιέργεια της μητρικής γλώσσας - Μουσικοκινητικη - Γυμναστική - Χορό - Κουκλοθέατρο - Θεατρικό παιχνίδι - Εικαστικά - baby cook - Αγγλικα (Στόχος μας είναι η επαφή και η εξοικείωση με την πρώτη ξένη γλώσσα από μικρή ηλικία. Μέσα από ένα πρόγραμμα εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων διδάσκονται την αγγλική γλώσσα μέσα από τη μουσική, το ομαδικό και το θεατρικό παιχνίδι, τη ζωγραφική). - Επαφή με τη λογοτεχνία (παραμύθια, μύθους, παροιμίες) - Εορταστικές εκδηλώσεις - Παρέχουμε συτιση και ύπνο. *Υποχρεωτικό πρόγραμμα αναπτύσσεται μεταξύ των ωρών 8:30-14:00.

Αναγνωρίζουμε δυνατότητες, καλλιεργούμε το ταλέντο και αναδεικνύουμε μουσικούς του αύριο. Στο Εθνικό ωδείο συνεχίζουμε δυναμικά να πραγματοποιούμε το μουσικό όραμα του Μανώλη Καλομοίρη, υλοποιώντας στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο το παιδαγωγικό και πολιτιστικό έργο που μας κληροδότησε. Στο επίκεντρο της προσπάθειας μας βρίσκεται ο κάθε σπουδαστής που θα έρθει κοντά μας στον οποίο μαζί με τη σωστή μετάδοση της μουσικής γνώσης, θα αναλάβουμε να εμφυσουμε την αγάπη για την τέχνη των ήχων,την θέληση να υπηρέτηση με χαρά και επιμονή και τέλος να τον βοηθήσουμε να κατακτήσει το τόσο απλό αλλά και τόσο μεγάλο: την ικανότητα να «παίζει μουσική».... Τμήματα Σπουδών: Προσχολικα τμήματα Κλασική Μουσική Σύγχρονη Μουσική Μεταπτυχιακά Τμήματα Τμήματα Επιλογής Μουσικά Σεμινάρια Προετοιμασία μαθητών σε Ανώτατες Μουσικές Σχολές.

www.stonisi.gr

Μουσικό Μέγαρο Πρασίνου. ΑΡΕΤΗ-ΓΝΩΣΗ-ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ.

ΠΛΑΤΕΊΑ

2ο χλμ. Εθνικής οδού Μυτιλήνης - Κρατήγου (Βαρειά) Τ. 6944 55 75 52 | 6948 35 31 60 Υπεύθυνη: Πρασίνου Ουρανία (Καθηγήτρια μουσικής - Μαέστρος)

EDITORIAL

Μα πώς έφυγε τόσο γρήγορα το καλοκαίρι; Οι ειδήσεις κυλούσαν, παρά τη θερινή ραστώνη, που μας τράβαγε από το χέρι να κολυμπήσουμε, να ξαπλώσουμε κάτω από τον ήλιο και να βγάλουμε σέλφι στις ακτές με τις μαυρισμένες τις πατούσες. Το δικαίωμα στην ξενοιασιά παραμένει όμως πάντα επίκαιρο. Η μικρή μαθήτρια του μακρινού 2000 που συνέλαβε ο φακός του Στρατή Μπαλάσκα και επιλέξαμε στο εξώφυλλο, μιλά από μόνη της. Ανασκουμπωνόμαστε, λοιπόν, για τη νέα σεζόν, κουβαλώντας λίγη άμμο και πολύ ήλιο για τη νέα σεζόν. Φωνάξαμε τα σχολεία, βρήκαμε απόφοιτους και τελειόφοιτους που μας μίλησαν, μας έδωσαν τον δικό τους οδηγό επιβίωσης για τις Πανελλαδικές, με… καραντίνα ή χωρίς. Μιλήσαμε με μαθητές Γενικών Λυκείων, αλλά και Επαγγελματικών Λυκείων, οι οποίοι μοιράστηκαν μαζί τους το άγχος και τις επιλογές που έκαναν, για να δώσουν τα φώτα τους στους επόμενους. Ο Στρατής Μπαλάσκας μίλησε με τα πρωτάκια της εποχής τους, σημερινά πολιτικά στελέχη που μιλούν για την πρώτη ημέρα τους στο σχολείο. Η Μαρία Γρηγορά, προϊσταμένη της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Μυτιλήνης, έκανε μια «βόλτα» στους αιώνες, στη «χρυσή εποχή» της Λέσβου για την εκπαίδευση των νέων. Ειδικοί, συνεργάτες, φίλες και φίλοι μας είναι στο 18ο τεύχος της Πλατείας που διανέμεται σε χιλιάδες αντίτυπα δωρεάν σε όλο το νησί και η παρέα μεγαλώνει σε κάθε τεύχος! Όπως καταλαβαίνετε, δεν μας άφησε ασυγκίνητους η επίσκεψη της Προέδρου της Δημοκρατίας, Αικατερίνης Σακελλαροπούλου στη Λέσβο, που μέσα σε όλες τις συναντήσεις που είχε, πρόλαβε να διαβάσει την Πλατεία μας, και συγκεκριμένα το τεύχος του Αυγούστου. Ήταν ελάχιστες στιγμές ξενοιασιάς για κείνη που γνώρισε πολλές πλευρές της Λέσβου, και συγκεκριμένα ο φακός του «ξεναγού» μας στις ομορφιές του τόπου μας, Νικόλα Αθανάση την εντόπισε στη Σκάλα Λουτρών. Η ίδια μάλιστα, όπως μάθαμε, επιθυμεί στην επόμενη επίσκεψή της να κάνει βαρκάδα ή να μπει στην «γκαζολίνα» για να δει από κοντά τις ανεξερεύνητες πλευρές του κόλπου της Γέρας, χάρη στην «Π». Καλή ανάγνωση, καλό Σεπτέμβρη, καλή επανεκκίνηση!

www.stonisi.gr

@stonisi.gr

www.stonisi.gr

ΈΚΔΟΣΗ Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (ΚΟΙN.Σ.ΕΠ) ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ | ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Κομνηνάκη 9 Μυτιλήνη Τ.Κ. 81100, Τηλ: 22510 28000, e-mail: stonisigr@gmail.com, plateiafreepress@gmail.com

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΕΥΧΟΣ #18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2020

05 20 24 27 32

ΌΤΑΝ ΠΗΓΑΊΝΑΝΕ ΜΑΖΊ ΣΧΟΛΕΊΟ

ΕΠΙΛΈΓΟΥΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΌ ΛΎΚΕΙΟ! ΠΏΣ ΓΙΟΡΤΆΖΕΙ Ο «ΆΛΛΟΣ» ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΈΡΩΣΉ ΤΟΥ… Γ’ ΛΥΚΕΊΟΥ: ΟΔΗΓΌΣ ΕΠΙΒΊΩΣΗΣ ΑΠΌ ΤΟΥΣ «ΠΑΛΙΟΎΣ»! ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΉ ΖΩΉ ΣΤΗ «ΧΡΥΣΉ ΕΠΟΧΉ» ΤΗΣ ΛΈΣΒΟΥ

24 www.stonisi.gr

27 04

ΠΛΑΤΕΊΑ

Οκτώ «πρωτάκια» τότε, σήμερα στελέχη της πολιτικής ζωής του τόπου καταθέτουν τις αναμνήσεις τους Του ΣΤΡΑΤΗ ΜΠΑΛΑΣΚΑ

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ

Όταν πηγαίνανε μαζί σχολείο

Ζητήσαμε από οκτώ αιρετούς συμπατριώτες μας να μας μιλήσουν για τις αναμνήσεις τους από τις μέρες τους στο σχολειό. Ειλικρινά, ήταν πολύ αποκαλυπτικοί…. Διαβάστε τις μαρτυρίες

Αναστασία Αντωνέλλη Αντιπεριφερειάρχης βορείου Αιγαίου Γεννήθηκα μήνα Μάιο. Έτσι έπρεπε τότε να συμπληρώσω τα επτά χρόνια για να εγγραφώ στην πρώτη Δημοτικού! Με αποτέλεσμα οι φίλες μου που είχαν γεννηθεί Γενάρη να πάνε πριν από εμένα στο σχολείο. Αδιανόητο για μένα που πάντα ένιωθα τον εαυτό μου μέρος της παρέας... Έτσι αρχές Οκτώβρη ήτανε θυμάμαι που αποφάσισα ότι εγώ θα πάω στο σχολείο και δεν θα περιμένω να πάω του χρόνου «που θα ήτανε και πιο καλά», όπως με παρηγορούσε ο κεραυνοβολημένος απ’ την γκρίνια μου μπαμπάς μου, ο οποίος στα 60 του είχε βρει άσχημο μπελά απ το δυναμικό του στερνοπούλι που τον χόρευε κατά πως ήθελε. Ένα βροχερό πρωινό που ξύπνησα και για καλή μου τύχη η μάννα μου είχε κατέβει στην Μυτιλήνη, ζώνομαι την τσάντα της απόφοιτης Γυμνασίου αδερφής μου με όλα τα βιβλία μέσα, βάζω

νείο του χωριού μας όπου ο πατέρας μου έπινε το καφεδάκι του και απαιτώ: Σχολειό! Είδε και αποείδε ο καημένος ο άνθρωπος πως δεν έπαιρνα απ τα παρακάλια όλων και ξέροντας πως δεν θα ησυχάσω εάν δεν πετύχω αυτό που θέλω, με παίρνει απ’ το χεράκι και με εμφανίζει στην δασκάλα που είχε την πρώτη Δημοτικού την κ. Μαρίτσα θερμοπαρακαλώντας την να με κρατήσει ακροάτρια έστω και όρθια. Φαίνεται πως είχε τέτοιο ύφος απόγνωσης αυτός ο υπερήλικας μπαμπάς που τον λυπήθηκε ακόμα και η δασκάλα! Με κρατά λοιπόν ως ακροάτρια και με βάζει να κάτσω στο μοναδικό κενό που υπήρχε στο θρανίο που καθόταν άλλο ένα αγόρι. Στρώνομαι με ύφος στο θρανίο και άρχισα να παρακολουθώ με απίστευτη προσοχή αυτήν την απίθανη γυναίκα που διέφερε απ τις γυναίκες του χωριού μου μια και ήταν αλλιώς: Δυναμική, περήφανη με μάτια που ξεχείλιζαν αγάπη!

και στο πέτο την κονκάρδα του αδερφού μου που έγραφε «Γυμνάσιο Αρρένων Όμως κάτι μου μύριζε δίπλα μου περίΜυτιλήνης» και εμφανίζομαι στο καφεεργα...Γυρίζω και τι να δω ο διπλανός

μου ήταν κατουρημένος, έτρεχαν οι μύξες του και είχε μαύρα άκοπα νύχια! Ένιωσα τέτοια αηδία που ήθελα να το βάλω στα πόδια! Όμως συγκρατήθηκα μέχρι να χτυπήσει διάλειμμα! Στο διάλειμμα «ανάσανα» και δώσ’ του παιχνίδια και δώσ’ του τρεχάματα μέχρι που ξαναχτύπησε το κουδούνι και καταλαβαίνω πως θα ξανακάτσω με τον ίδιο.. Μια και δυο πάω στην δασκάλα και ρωτώ αν υπάρχει άλλη θέση. Με ρώτησε το λόγο και της τον είπα. Κούνησε το κεφάλι της και με το πιο γλυκό χαμόγελο του κόσμου μου είπε «φέτος δεν έχω άλλη θέση, αν θες να είσαι εδώ θα κάθεσαι με αυτό το παιδάκι. Αν όμως έρθεις του χρόνου θα σου κρατήσω όποια θες. Διάλεξε ποια θέλεις». Δείχνω εγώ το πρώτο θρανίο, μου υπόσχεται η κ. Μαρίτσα πως θα το κρατήσει και εκεί έληξε η πρώτη μου επανάσταση! Δεν έληξε όμως η σχέση ζωής που άρχισε με την δασκάλα μου, γυναίκα πρότυπο για μένα, η οποία κρατά μέχρι σήμερα.

www.stonisi.gr

τους.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Κώστας Αστυρακάκης Δημοτικός Σύμβουλος Μυτιλήνης Σεπτέμβρης 1965 Κοιμήθηκα αγκαλιά με την καφέ δερμάτινη τσάντα που μου αγόρασε ο παππούς μου από του Σφετούδη. Ανυπόμονος για την πρώτη μέρα στο σχολείο, ξύπνησα χαράματα, ήπια γρήγορα αυτό το αντιπαθητικό γάλα και άρχισα να τραβώ από το χέρι την έκπληκτη μητέρα μου. Περπατήσαμε τη Μοσχονησίων που ήταν το σπίτι μας (Νο 8) χωματόδρομος όπως και όλοι οι δρόμοι του Συνοικισμού τότε. Κατηφορίσαμε την «Θεάτρου» φτάνοντας στον αποκαλούμενο Ίσιο δρόμο στο καφενείο του Ζώτα και στο ψιλικατζίδικο του Κουκλάκη. Δίπλα τα

www.stonisi.gr

σκαλοπάτια που οδηγούσαν στο πάνω μέρος του 8ου Δημοτικού Σχολείου. Κατεβαίνοντας τα σκαλιά, στο μέσον περίπου φρέναρα τραβώντας το χέρι της μαμάς για να παρατηρήσω αυτόν τον γενειοφόρο γεράκο με το στραπατσαρισμένο καβουράκι, που καθήμενος έξω από την πα-

ΠΛΑΤΕΊΑ

ράγκα του ζωγράφιζε κάτω από μια ανοιχτή μαύρη ομπρέλα. Δίπλα του ένα τρίποδο με μια φωτογραφική μηχανή και ένα μαύρο πανί να κρέμεται πίσω της. «Καλημέρα κ. Γρηγόρη» είπε η μητέρα μου. «Καλημέρα Χρυσούλα». Αυτή η εικόνα έμελε να με συνοδεύει στο σχολείο καθημερινά για αρκετά χρόνια, σε κρύα, σε βροχές , σε λιακάδες και πάντα κοντοστεκόμουνα να τον βλέπω πότε να σκαλίζει τη φουφού για να ζεστάνει τα χέρια του, πότε να ζωγραφίζει και πότε να είναι χωμένος μέσα στο μαύρο πανί της φωτογραφικής του μηχανής. Πάντα έξω από το παραγκί, αφού αυτό έφτανε μόνο για να τον κοιμίσει. Μπήκαμε στο σχολείο, μου έκανε εντύπωση η τεράστια αυλή του και πόσα πολλά τρεξίματα και παιχνίδια θα μπορούσε να χωρέσει. Η μητέρα μου με ξεναγούσε δείχνοντάς μου τουαλέτες, μαγειρεία κλπ. Αλλά εμένα το μυαλό μου και τα μάτια μου ήταν στα άλλα παιδάκια που ήδη βρίσκονταν εκεί. Ο

www.papyroslesvos.gr Στο e-shop μας θα βρείτε: Τετράδια καρφίτσα από 0.24€ Μαρκαδόρους από 0.60€ Στυλό από 0.09€ Μολύβια από 0.08€ Τετράδια με σχέδια από 0.49€ Σχολικές τσάντες από 5.90€

-30% σε όλα

λία β ι β τα

Πιττακού 31, Μυτιλήνη |

-40%

Καλή

22510 40105 |

ιά ν ο ρ χ ή κ ι λ ο χ σ

Papyrus maria |

papyrosgem@yahoo.gr

www.stonisi.gr

μα Το κατάστη γγελίες α ρ α π ι α τ ε χ δέ νου, ώ φ ε λ η τ ω μέσ nger. e s s e m ι α κ email και Παράδοση ας. στο σπίτι σ δεκτές Πληρωμές α. και με κάρτ

σε όλα τα σχο λικ

ΠΛΑΤΕΊΑ

Γιώργος, γείτονάς μου και καλός φίλος μέχρι σήμερα. Δίπλα μου ένα παιδάκι με γυαλιά που κρατούσε μια τεράστια δερμάτινη τσάντα χρώματος ροδί - τριπλάσια από των άλλων παιδιών. Σταμάτησα για άλλη μια φορά τραβώντας το χέρι της μητέρας μου. Πόσα μολύβια και τετράδια να χωράει άραγε αυτή η τσάντα, αναρωτιόμουν. Οι μητέρες συστήθηκαν και σύστησαν και εμάς. Με τον Δημήτρη καθίσαμε στο ίδιο θρανίο (για να βλέπω την τσάντα) και σηκωθήκαμε 12 χρόνια μετά, όταν φύγαμε για σπουδές. Κολλητός μου μέχρι σήμερα. 36 παιδιά στην τάξη. Δασκάλα μας η κα. Πέρσα, εν ζωή, που τη θυμάμαι πάντα με αγάπη.

www.stonisi.gr

Το’ χω παράπονο που ως δάσκαλος δίδαξα στα γύρω σχολειά (4ο, 5ο, 2ο στις Καμάρες) αλλά ποτέ δεν έτυχε στο 8ο Δημοτικό.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Θοδωρής Βαλσαμίδης Περιφερειακός Σύμβουλος Ήταν Σεπτέμβριος του 1977. Μικρό παιδάκι τότε στη Νέα Σμύρνη στην Αθήνα, στην οποία είχαμε βρεθεί λόγω μετεκπαίδευσης του πατέρα μου στην Μαράσλειο Σχολή. Από το μικρόκοσμο του νησιού στο χάος της μεγαλούπολης. Όλα καινούργια, άγνωστα, ξένα, αλλά στα μάτια ενός μικρού παιδιού φάνταζαν σαν ένα ξεκίνημα για νέες περιπέτειες. Άλλωστε μου άρεσαν οι περιπέτειες.. Και ξημέρωσε ο Θεός την μεγάλη μέρα. Την μέρα που θα περνούσα το κατώφλι του μεγάλου σχολείου. Το ξυπνητήρι χτύπησε, αλλά εγώ ήμουν ήδη ξύπνιος αρκετή ώρα πριν. Είχα τσεκάρει την καινούργια τσάντα, ήταν όλα στη θέση τους. Η κασετίνα γεμάτη φρεσκοξυμένες μπογιές και μολύβια, οι ετικέτες στα μπλε τετράδια έτοιμες, συμπληρωμένες «του μαθητού της Α΄ Δημοτικού Θεοδώρου Βαλσαμίδη του Σπυρίδωνα» Τα καινούρ-

Ανηφορικός ο δρόμος για το σχολείο, βαριά η τσάντα στους ώμους, τα πόδια όμως πετούσαν. Για ώρας δρασκέλησα την μεγάλη σιδερένια πόρτα του σχολείου. Η αυλή γεμάτη με χαμογελαστά πρόσωπα μικρών και μεγάλων παιδιών. Όταν ακούστηκε το πρώτο κουδούνι, άφησα το χέρι της μητέρας μου που κρατούσα σφιχτά, γύρισα την κοίταξα και με το ενθαρρυντικό της έναυσμα, έτρεξα για τον αγιασμό. Εξάλλου, όλα από Θεού άρξασθαι .. «Τα παιδιά της Α΄ Δημοτικού θα προηγηθούν και τα θα συνοδεύσω εγώ στην τάξη τους» είπε η Διευθύντρια κα. Αθάνατη. Αθάνατη! τα λόγια της, οι συμβουλές της χαραγμένα ακόμα στη μνήμη μου. Κάπως έτσι ξεκίνησε το μεγάλο ταξίδι στον κόσμο της γνώσης.

μου για τη νέα χρονιά. Τη Δ’ Δημοτικού, αυτή η χαρά μετατράπηκε σε τρόμο και άγχος όταν είδα τη νέα μας δασκάλα, τη κα. Βερμίλιε. Είχε γκρίζα μαλλιά, βαθιές ρυτίδες στο πρόσωπο της και την πιο αυστηρή και τρομακτική ματιά πίσω από τα μυτερά, τριγωνικά γυαλιά της. Ακόμη το κουστούμι που φορούσε μας τρόμαζε- ήταν τόσο καλά σιδερωμένο. Η αλήθεια είναι Αφροδίτη Βατή Μαριόλα πως δεν θυμάμαι πολύ καλά Αντιδήμαρχος Δυτικής Λέσβου πως πέρασε η πρώτη μέρα στο σχολείο ακριβώς. Αυτό Η πρώτη μέρα στο σχολείο θυμάμαι ήταν για μένα μια μέρα χαράς. Τη περίμενα πως και πως. που θυμάμαι όμως ήταν αυτό Ετοίμαζα με προσοχή τη τσάντα μου γεμίζοντας που έγινε την τελευταία ώρα, λίγο πριν τελειώσει η ημέρα. Η στρατηγικά όλες τις θήκες και τσεπούλες της κα. Βερμίλιε μας είπε ξαφνικά με μαρκαδοράκια, στυλό, τα τετράδια μου, τις μυρωδάτες σβηστήρες μου, ξύστρες, αυτοκόλ- να σταματήσουμε ότι κάναμε και να βάλουμε τα κεφάλια λητά, χάρακες, ότι μπορείς να φανταστείς, για μας στο θρανίο μας. Έκλεισε να είμαι έτοιμη για τη μεγάλη «μάχη» μου με τα όλα τα φώτα, μας είπε να γράμματα. Ανυπομονούσα να δω ξανά τους κλείσουμε τα μάτια μας και φίλους μου αλλά ιδιαίτερα είχα άγχος για να να μην τα ανοίξουμε μέχρι δω ποιος θα ήταν ο δάσκαλος ή η δασκάλα

www.stonisi.gr

για ρούχα σιδερωμένα. Ήταν όλα έτοιμα!

ΠΛΑΤΕΊΑ

που να μας πει. Αναρωτιόμασταν εάν μας είχε βάλει τιμωρία για κάποιο λόγο. Θυμάμαι την εκκωφαντική σιωπή που συνοδευόταν από τις ανάσες μας και τον ήχο «τικ τικ τικ» του ρολογιού που όλο σαν να δυνάμωνε. Ένιωσα σαν να είχε περάσει ένας ολόκληρος αιώνας όταν επιτέλους μας επέτρεψε να ανοίξουμε ξανά τα μάτια μας. Μας ρώτησε πόσος χρόνος νομίζαμε πως είχε περάσει και πως νιώθαμε. Άλλος απάντησε 10 λεπτά, άλλος μισή ώρα. Κανείς όμως δεν την πίστευε όταν μας είπε την απάντηση με ένα πονηρό χαμόγελο... δύο λεπτά! Αυτός ο αιώνας, αυτό το μαρτύριο για μένα ήταν στη πραγματικότητα μόλις δύο λεπτά. Αυτό

www.stonisi.gr

όμως που είπε στη συνέχεια με συγκλόνισε, αφού το θυμάμαι μέχρι σήμερα, λες και ήταν χθες. Είπε, «Σκεφτείτε όλα αυτά που θα μπορούσατε να είχατε κάνει μέσα σε αυτά τα δύο λεπτά. Ο χρόνος μπορεί να είναι σύμμαχος μας ή να είναι εχθρός μας. Εμείς πρέπει να αποφασίσουμε κάθε μέρα, κάθε στιγμή τι σχέση θα έχουμε με το χρόνο-εάν θα

ΠΛΑΤΕΊΑ

την σπαταλάμε ή εάν θα την εκμεταλλευτούμε προς όφελος μας. Είναι στο δικό μας χέρι πάντα.» Περιττό να σας πω πως η κα. Βερμίλιε έγινε η αγαπημένη μου δασκάλα όλων των εποχών, που μέχρι τα 46 μου χρόνια τη θυμάμαι με συγκίνηση και αγάπη. Η κα Βερμίλιε δεν μας χάρισε απλά μαθήματα ζωής. Μας μοίρασε και ένα κομματάκι της ψυχής της και για αυτό θα της είμαι πάντα υπόχρεη.

Παύλος Βογιατζής Πρώην Δήμαρχος, Νομάρχης και Βουλευτής Πρώτη μέρα σχολείο. Κάτι καινούργιο για το μικρό μαθητή Παύλο Βογιατζή, από την ασφάλεια της γειτονιάς του και του σπιτιού του στο τεράστιο σχολείο που λεγόταν Πρότυπο Σχολείο. Σήμερα μου φαίνεται ότι είναι κοντά στο σπίτι μου, τότε μου φαινόταν πολύ μακριά, ταξίδι ολόκληρο μέχρι να περάσεις την πορτάρα του. Θυμάμαι με τρόμο βρέθηκα σε μια τεράστια αυλή μόνος μου μέσα σε πλήθος παιδιών που όλα μου φαινόταν μεγαλύτερα. Φωνές, γέλια, στην τεράστια αυλή. Κοίταζα σαν χαμένος. Η μητέρα μου είχε φύγει από κοντά μου. Γυρνούσα χωρίς λόγο γύρω γύρω και χάζευα όλα καινούργια και περίεργα μου φαινόταν. Σιγά σιγά τα παιδιά έφευγαν στα κτήρια, εγώ στην αυλή. Α είχε κτυπήσει και μια κουδούνα που έκανε λίγο λιγότερο θόρυβο από καμπάνα. Κάποια στιγμή μένω μόνος μέσα στην τερά-

τώρα μου φαίνονται όλα αστεία, τότε όμως μου δημιουργούσαν φόβο. Αγάπησα και αγαπώ το σχολείο μου (που δεν υπάρχει πια), τους συμμαθητές και της συμμαθήτριες μου. Τους δασκάλους και τις δασκάλες που τους οφείλω πολλά. Τέλος ποτέ δεν ξεχνώ όλους αυτούς που δεν υπάρχουν στην ζωή πια από την εποχή εκείνη. Σημειώνεται ότι η δεύτερη μέρα ήταν καλύτερη! επιστροφή στη δουλειά. Μαρία Κομνηνάκα Βουλευτής Λέσβου Στην ηλικία που οι καλοκαιρινές έγνοιες περιορίζονται στο μέτρημα των μπάνιων και των παγωτών, το τέλος των διακοπών σηματοδοτείται από την πρώτη μέρα στο σχολείο. Αυτή η μέρα έχει πάντα ένα ενδιαφέρον τέτοιο, που περιορίζει την απογοήτευση για το τέλος του καλοκαιριού– κάτι που δε θα μπορούσε ποτέ να συμβεί με την

Κάπως έτσι η πρώτη μου μέρα στο δημοτικό, είχε, εκτός από το ενδιαφέρον του καινούριου, μια αίσθηση «κατορθώματος» - αφού θα πήγαινα για πρώτη φορά σχολείο με «τους μεγάλους» της γειτονίας. Βλέποντας τους πρώτους συμμαθητές μου δεν μπορούσα σίγουρα να φανταστώ, ότι με κάποια απ’ αυτά τα παιδιά θα περνούσαμε μαζί πολλές ακόμα πρώτες μέρες στο σχολείο, θα φεύγαμε μαζί απ’ το νησί για την πρώτη μέρα στο Πανε-

www.stonisi.gr

στια αυλή. Τα παιδιά χάνονται από παντού. Τώρα, τι θα κάνω σκέφτομαι με τρόμο. Τα τεράστια κτήρια σαν να ήταν έτοιμα να με πλακώσουν. Γυρνούσα χωρίς να ξέρω που πρέπει να πάω. Ξαφνικά νιώθω ένα χέρι στο κεφάλι μου. Ένας μεγάλος άνθρωπος με ρωτά εσύ τι τάξη πας; Πρώτη λέω ή κάτι τέτοιο με φωνή που μόλις έβγαινε. Έλα να σε πάω μου λέει. Τον ακολουθώ χωρίς πολλά πολλά. Ανεβαίνουμε σκάλες που μου φαινόταν τεράστιες και φτάνουμε σε μια πόρτα χτυπά και ανοίγει η πόρτα μια γυναίκα ρωτά τον κύριο. Τον βρήκα στην αυλή λέει είναι μαθητής σας. Ωραία κάθισε μου λέει και δείχνει το ξύλινο πράσινο θρανίο. Ήταν η Δασκάλα μου πρώτη δύσκολη γνωριμία, οι συμμαθητές μου που πρώτη φορά έβλεπα εκτός από λίγους που ήμασταν στην ίδια γειτονιά αλλά όλοι μου φαινόταν άγνωστοι από την τρομάρα μου. Πολύ αργότερα έμαθα ότι αυτός που με μάζεψε από την αυλή ήταν ο επιστάτης του σχολείου ο κυρ Βασίλης, εξαιρετικός άνθρωπος (παππούς του Βασίλη του Γκαγκαδέλλη πάρα πολλά χρόνια αργότερα στενού μου συνεργάτη). Αυτή ήταν η πρώτη ημέρα στο σχολείο

ΠΛΑΤΕΊΑ

πιστήμιο, πόσο μάλλον ότι θα με συνόδευαν και στην πρώτη μου μέρα ως «πρωτάκι» στη Βουλή.

Κώστας Μουτζούρης

Φέτος που για πολλά παιδιά έλλειψε ακόμα κι η ξεγνοιασιά των καλοκαιρινών διακοπών, είναι ανάγκη να εξασφαλιστεί η με

μοτικό Μυτιλήνης, Κομνηνάκειο, Κουλ-

τον ασφαλέστερο τρόπο επιστροφή στο σχολείο, με όλους τους δασκάλους στη θέση τους, σε κατάλληλες για διδασκαλία αίθουσες και όχι στα κοντέινερ που «κοσμούν» πολλές από τις σχολικές αυλές...

Περιφερειάρχης βορείου Αιγαίου Μέσα του ‘50... δύσκολα χρόνια, χρόνια φτωχά, χρόνια στενεμένα... Τρίτο Δημπάρα, στα Λαδάδικα... Κι η μυρωδιά λαδιού παντού, ανυπόφορα παντού, λάδια χυμένα, βαρέλια γεμάτα κι άδεια, τσέρκια πεταμένα, λάδια απ έξω ... Αυλή στενή, με κάγκελα ως τον ουρανό, πίσω το Εργοστάσιο που κι αυτό βρωμά... Ο κύριος Διευθυντής, οι Κυρίες, ο επιστάτης, ο ιερέας, η σημαία... Παιδιά, πολλά παιδιά, κουρεμένα γουλί αντιφθειριακα, παντελόνια κοντά και μπαλωμένα, ταλαιπωρημένα πρόσωπα παιδικά, καλοταϊσμένα με γάλα σκόνη και τυρί κίτρινο UNRA... Γονείς και κηδεμόνες γύρω γύρω να κοιτούν υπερήφανα, γιαγιάδες πολλές, αρκετές χαροκαμένες από τα χρόνια του ´40... Θρανία ξύλινα χαραγμένα, να τρίζουν, ο Ιησούς από ψηλά να κοιτά καλοσυνάτα, το κουδούνι να χτυπά...

www.stonisi.gr

Η πρώτη μου μέρα σε σχολείο...

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

Γιάννης Σπιλάνης Περιφερειακός Σύμβουλος Δεν έχω συγκεκριμένη εικόνα από τη πρώτη ημέρα στο σχολείο, στη πρώτη δημοτικού. Ισως γιατί έχοντας πάει δύο χρόνια νηπιαγωγείο -αφού οι γονείς μου εργάζονταν και δεν υπήρχε παππούς και γιαγιά στο σπίτι- δεν ήταν πρωτόγνωρη η εμπειρία. Η επίγευση που έχει μείνει είναι συνολική και μάλλον προέρχεται από τις μεγαλύτερες τάξεις. Τα συναισθήματα πάντα ήταν μοιρασμένα ανάμεσα στα αρνητικά που συνδέονταν με το τέλος των διακοπών, την απώλεια των φίλων του καλοκαιριού στο νησί και την επιστροφή στην Αθήνα και στα θετικά που είχαν να κάνουν με τη προσδοκία του νέου: της τσάντας, των βιβλίων, των τετραδίων, των μολυβιών αλλά και των ρούχων. Σήμερα φαίνονται ως μικρά πράγματα αλλά όμως ήταν σημαντικά για την εποχή εκείνη, τις αρχές της δεκαετίας του ‘60.

www.stonisi.gr

Και βέβαια η αγωνία για το άγνωστο, το καινούριο: τη δασκάλα (μόνο δασκάλες θυμάμαι μέχρι τη 5η δημοτικού) και τους συμμαθητές. Και κυρίως την συμμαθήτρια ή τον συμμαθητή που θα οριζόταν ως συγκάτοικος στο θρανίο. Την «αγωνία» του αριστερόχειρα και το πως θα είναι η συγκατοίκηση, την απέκτησα σίγουρα αργότερα.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Καναπές 130€

ης Τραπεζάκι μέσ

Έπιπλο ΤV 80€

60€ Γραφείο 65€

Τραπεζαρία 70€ Καρέκλα 45€

Κρεβάτι

Κομοδίνο 25€

λάπ υ ο τ Ν

80€

α www.stonisi.gr

100€

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

Φυσικοθεραπεία για τους ασθενείς με Πάρκινσον ΙΩΣΗΦ Β.ΓΑΛΗΝΟΣ Φυσικοθεραπευτής-εξ.Βελονιστής επ.Διευθυντής PHYSIOGALINOS Rehabilitation Clinics. Τηλέφωνο: 697 893 3411, 22510 43947, 22530 25205 Διεύθυνση: Ασκληπιού 70, Mυτιλήνη & Καλλονή PHYSIOGALINOS

νόσος του Πάρκινσον είναι από τις πιο συχνές νευρολογικές ασθένειες. Όπως σε όλες τις εκφυλιστικές καταστάσεις, η έναρξη είναι ύπουλη και τη στιγμή που ο ασθενής ζητά ιατρική συμβουλή, είναι συχνά πιθανό να αναφέρει ιστορικό μερικών μηνών ή ακόμα και ετών. Η νόσος αυτή μπορεί να χαρακτηριστεί ως νόσος φθοράς. Δηλαδή εμφανίζεται όταν κάποια συγκεκριμένα κύτταρα του εγκεφάλου δεν μπορούν πλέον να παράγουν ντοπαμίνη. Για τον λόγο αυτό, η πιθανότητα να εμφανίσει κανείς Πάρκινσον αυξάνεται με την ηλικία. Σαν πιθανές αιτίες της νόσου εμφανίζονται η αρτηριοσκλήρωση, ο αλκοολισμός, η χρήση ναρκωτικών ουσιών, οι μεταβολικές διαταραχές, οι τοξικές ουσίες (όπως για παράδειγμα το μαγγάνιο και η τοξίνη ΜΡΤΡ), η λήψη φαρμάκων (κυρίως νευροληπτικά), ο όγκος του εγκεφάλου, καθώς και η πρόωρη γήρανση των νευρώνων της μέλαινας ουσίας. Τέλος, η ύπαρξη κληρονομικής επιβάρυνσης στη νόσο δεν έχει αποδειχθεί και δε φαίνεται πιθανή. Δεν υπάρχει μέχρι στιγμής θεραπεία της νόσου ή ένας τρόπος αποτροπής της εξέλιξης της νόσου. Υπάρχουν όμως αρκετά φάρμακα που βελτιώνουν σημαντικά τα συμπτώματα για πολλά χρόνια, βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα ζωής. Η φαρμακευτική θεραπεία στηρίζεται στην αναπλήρωση των επιπέδων ντοπαμίνης στον εγκέφαλο. Υπάρχει, επίσης, και η χειρουργική αντιμετώπιση, όταν τα φάρμακα έχουν μεν δράση, αλλά δεν ελέγχουν συνεχώς τα συμπτώματα. Οι ασθενείς πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια για να είναι κατάλληλοι για την χειρουργική αντιμετώπιση. Η φυσική άσκηση επίσης έχει αποδειχτεί ότι βοηθά πολύ στον έλεγχο των συμπτωμάτων και την ευεξία.

www.stonisi.gr

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

ΠΛΑΤΕΊΑ

Η νόσος εμφανίζεται αρχικά με τον συνδυασμό δυο συμπτωμάτων, της βραδυκινησίας και της δυσκαμψίας ή του τρόμου και της δυσκαμψίας και καθώς εξελίσσεται εμφανίζονται σιγά - σιγά όλες οι χαρακτηριστικές εκδηλώσεις της νόσου. Συχνότερα εμφανίζεται την έκτη και έβδομη δεκαετία της ζωής και προσβάλλει και τα δυο φύλα εξίσου. Μπορεί, όμως, να εμφανίζεται σχεδόν σε οποιαδήποτε ηλικία αν και είναι πολύ σπάνιο κάτω από τα τριάντα. Όσο αυξάνεται η ηλικία τόσο αυξάνεται και η συχνότητα. Ουσιαστικά, η έναρξη της νόσου είναι

βραδεία και η πορεία προοδευτική. Τα αρχικά συμπτώματα δεν είναι χαρακτηριστικά. Παρατηρούνται διάχυτη πόνοι, κυρίως στους ώμους, οφειλόμενοι στην υποκινησία των αρθρώσεων, αίσθημα κόπωσης και μείωση των καθημερινών δραστηριοτήτων. Ο ασθενής παραπονείται ότι έγινε αργός και δυσκίνητος, αλλά συχνά αποδίδει τις ενοχλήσεις στη μεγάλη του ηλικία. Όταν η νόσος εγκατασταθεί, τότε παρατηρείται η χαρακτηριστική τετράδα των συμπτωμάτων: βραδυκινησία, τρόμος ηρεμίας, δυσκαμψία, καθώς και απώλεια διορθωτικών αντιδράσεων. Συχνά είναι επίσης και τα μη κινητικά συμπτώματα, όπως η δυσκοιλιότητα, οι διαταραχές ούρησης (συχνουρία, νυκτουρία, επιτακτική ούρηση), οι διαταραχές όσφρησης και η κατάθλιψη, τα οποία μπορεί να προϋπάρχουν των κινητικών εκδηλώσεων. Με την πάροδο του χρόνου, και κυρίως όταν η νόσος αρχίσει σε μεγάλη ηλικία, είναι πολύ συνηθισμένη η εμφάνιση άνοιας (περίπου στους μισούς ασθενείς έπειτα από 15 έτη παρακολούθησης) που συχνά συνοδεύεται από οπτικές ψευδαισθήσεις. ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Η διάγνωση της νόσου γίνεται μόνο με την κλινική εξέταση. Ένας έμπειρος νευρολόγος είναι σε θέση να κάνει διάγνωση της νόσου μέσω των συμπτωμάτων του ασθενή και της κλινικής εξέτασης. Δεν υπάρχει καμία εργαστηριακή εξέταση που να επιβεβαιώνει τη νόσο. Υπάρχουν μόνο, εξετάσεις που συστήνει ο νευρολόγος για να αποκλείσει άλλες παθήσεις που μοιάζουν με την νόσο του Πάρκινσον. Η νόσος του Parkinson διακρίνεται σε ιδιοπαθή και δευτεροπαθή. Η ιδιοπαθής νόσος του Parkinson είναι μια προοδευτικά εξελισσόμενη νόσος με κύριες εκδηλώσεις τον τρόμο ηρεμίας, την δυσκαμψία, τη βραδυκινησία και την απώλεια των αντανακλαστικών στάσεων (διορθωτικών στάσεων). Πρακτικά πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον δυο από τα παραπάνω κύρια συμπτώματα για να τεθεί η διάγνωση της νόσου. Ο δευτεροπαθής Παρκινσονισμός παρουσιάζει παρόμοια κλινική εικόνα με τον ιδιοπαθή και προκαλείται από παράγοντες όπως λοιμώξεις (εγκεφαλίτιδες από ιούς), τοξικές ουσίες, όγκους εγκεφάλου κ. ά. Κάθε ασθενής έχει διαφορετική εξέλιξη. Ακόμα, η εξέλιξη μπορεί να σταματήσει για άλλοτε άλλο χρονικό διάστημα. Μπορεί να είναι αργή και ήπια, ή χωρίς εμφανή λόγο να οδηγήσει σε σημαντική

επιδείνωση. ΠΡΟΛΗΨΗ Μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί καμιά σίγουρη μέθοδος πρόληψης της νόσου. Επομένως η έγκαιρη ή μάλιστα η πρώιμη διάγνωση, δεν βοηθά σε τίποτε. Δεν υπάρχει τρόπος να ανατραπεί ούτε ακόμα και να καθυστερήσει η εξέλιξη της νόσου. Ούτε η πρώιμη φαρμακευτική αγωγή ούτε κάποια άσκηση ή ειδική διατροφή έχει αποδειχθεί ότι επιβραδύνει την πρόοδο της αναπηρίας που επιφέρει σε βάθος χρόνου η νόσος. Αντίθετα υπάρχουν ενδείξεις ότι η πρώιμη χορήγηση ντοπαμίνης ή αναλόγων φαρμάκων που κάνουν την δουλειά της ντοπαμίνης και λέγονται αγωνιστές της ντοπαμίνης, μπορεί να ευοδώσουν την φθορά των συγκεκριμένων κυττάρων. Για τον λόγο αυτό δεν χρειάζεται βιασύνη στην θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου. Η αυτοσυγκράτηση και η όσο το δυνατό πιο συντηρητική φαρμακευτική αγωγή, αποτελούν την καλύτερη στρατηγική στη νόσο Πάρκινσον. ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Το τρέχον πρότυπο φυσικοθεραπευτικής παρέμβασης σε ασθενείς με Πάρκινσον, είναι βασισμένο στην υπόθεση ότι η φυσιολογική κίνηση μπορεί να αποκτηθεί με την διδασκαλία. Η γνώση των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων των κινητικών διαταραχών στους παρκινσονικούς ασθενείς αποτελεί την αφετηρία για τον σχεδιασμό του προγράμματος αποκατάστασης. Οι περισσότερη ασθενείς με Πάρκινσον παρουσιάζουν δυσκολία στο περπάτημα σε κάποια στάδια της νόσου. Η χρήση εξωτερικών ερεθισμάτων και γνωστικών στρατηγικών είναι οι κυρίως θεραπευτικές επιλογές του φυσικοθεραπευτή για την διαταραχή στη βάδιση. Συνεπακόλουθα, η κατάργηση των πτώσεων αποτελεί έναν σημαντικό στόχο της φυσικοθεραπείας, κυρίως στους ασθενείς στα τελευταία στάδια της νόσου. Ακόμη, η πρόληψη της μυϊκής αδυναμίας και ατροφίας, του περιορισμένου εύρους κίνησης και της μειωμένης ικανότητας άσκησης, είναι ένας κύριος στόχος της φυσικοθεραπείας στον παρκινσονικό ασθενή. Συνεχή φυσιοθεραπεία δεν είναι απαραίτητη, αλλά συχνές συναντήσεις και συμβουλές είναι πολύτιμες. Η γήρανση, οι τυχόν ταυτόχρονες παθολογικές καταστάσεις και οι δευτεροβάθμιες προσαρμοστικές αλλαγές στο μυοσκελετικό και καρδιαγγειακό σύστημα, είναι επίσης πολύ σημαντικά θέματα κατά τον σχεδιασμό του φυσικοθεραπευτικού προγράμματος. Επειδή το Πάρκινσον, σε γενικές γραμμές εξελίσσεται αργά, οι ασθενείς και οι οικογένειές τους πρέπει να υποστηρίζονται στην ανάπτυξη προγραμμάτων, που πρέπει να εφαρμόζονται κατά την μακροπρόθεσμη θεραπεία. Αυτή η υποστήριξη μπορεί να τους βοηθήσει στο να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για την αντιμετώπιση της υγεία και της καλής τους κατάστασης γενικά.

Αυτισμός: Προετοιμάστε το παιδί για την επιστροφή στο σχολείο

ε λίγες μέρες το κουδούνι θα χτυπήσει κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες για όλους τους μικρούς μας φίλους.

νά θα βοηθούσε να γνωρίσετε και κάποιους συμμαθητές του παιδιού από πριν, ώστε το ίδιο να δημιουργήσει έναν κύκλο γνωριμιών.

Θα πρέπει να θυμόμαστε πως η επιστροφή στο σχολείο είναι δύσκολη για όλα τα παιδιά, αλλά περισσότερη περίπλοκη για ένα παιδί με αυτισμό, καθώς πρέπει να δημιουργήσειμια νέα ρουτίνα και να δεχτεί πολλά ερεθίσματα στην καθημερινότητα του.

- Φωτογραφίστε το σχολείο και τη διαδρομή, για να ενισχυθεί η αυτονομία και η ανεξαρτησία του παιδιού.

Εμείς οι «σημαντικοί άλλοι» (γονείς-εκπαιδευτικοί-θεραπευτέςς) θα ήταν καλό να παρέχουμε στο παιδί όσο μπορούμε ασφάλεια- δόμηση σε μια εποχή που όλα αλλάζουν. Κάποιοι τρόποι είναι οι εξής: - Κανονίστε επίσκεψη μαζί με το παιδί, στο σχολείο ή και μια συνάντηση με τους εκπαιδευτικούς ή τους καθηγητές της τάξης. Ιδανικό θα ήταν το παιδί να αποκτήσει ένα πρόσωπο αναφοράς ώστε να μπορεί να απευθύνεται για ότι και να συμβεί. Πιθα-

- Φτιάξτε κοινωνικές ιστορίες για θέματα που προκύπτουν στο σχολείο και συζητήστε τηςμε το παιδί. Ιδανικές είναι για τα θέματα που έχουν προκύψει στις σημερινές συνθήκες όπως: Χρήση μάσκας, κοινωνικές αποστάσεις, μέτρα υγιεινής. - Στήστε ρουτίνες και αφήστε τα παιδιά να συμμετάσχουν. Αυτές οι ρουτίνες μπορούν να περιλαμβάνουν, πρωινό ξύπνημα, μελέτη, ώρα ελεύθερου χρόνου. - Συζητήστε με το σχολείο εκ νέου, για νέα δεδομένα που μπορούν να έχουν προκύψει σχετικά με το παιδί σας. Διαγνώσεις, συνήθειες, αλλαγές, πεποιθήσεις. Χτίστε επικοινωνία και σχέσεις με το

σχολικό πλαίσιο. Η συνεργασία είναι απαραίτητη για την ολιστική προσέγγιση του παιδιού.

ΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

ΑΝΔΡΙΑΝΉ ΧΑΤΖΗΕΜΜΑΝΟΥΉΛ Επιστημονική υπεύθυνη του κέντρου «λέξημα» Χρυσομαλλούσης 25A, ισόγειο Δέχεται με ραντεβού | Τηλ. 2251055109 & 6973565403 contact@lexima-lesvos.gr | www.lexima-lesvos.gr

- Αγοράστε άνετα ρούχα που βολεύουν τα παιδιά ώστε να μην τους δημιουργείται πρόσθετος εκνευρισμός στο χώρο του σχολείου, - Δημιουργήστε ένα καθημερινό οπτικοποιημένο πρόγραμμα, όπου το παιδί ανά πάσα στιγμή ξέρει τι θα κάνει. Μπορεί επίσης να οπτικοποιηθεί η διαδικασία του πλυσίματος των χεριών όπως και το πώς χρησιμοποιείται η μάσκα. Το σημαντικό είναι να μην έχουμε υπερβολικές προσδοκίες από το παιδί με αυτισμό, να του δίνουμε χώρο-χρόνο, να το ακούμε ενεργητικά και να κινούμαστε σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες του. Μια παράκληση για όλους τους εκπαιδευτικούς: Ενημερωθείτε, διαβάστε για το τι είναι αυτισμός, ακούστε τους γονείς, νιώστε λίγο παραπάνω το παιδί! Καλή σχολική χρονιά σε όλους!! Γράφει η Ειρήνη Παπαδοπούλου, Κοινωνική Λειτουργός με εξειδίκευση στην Ειδική Αγωγή

ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΚΟΥΤΖΆ Οφθαλμίατρος Τηλέφωνο: 2251044664, 6944363959 Ε-mail:info@koutza.gr Διεύθυνση:Καβέτσου 10,Μυτιλήνη Ιστοσελίδα:www.koutza.gr

Όραση και σχολείο

Η όραση παίζει σημαντικότατο ρόλο στο διάβασμα. Τα παιδιά πρέπει να έχουν πολύ καλή όραση – οπτική οξύτητα για να μπορούν να βλέπουν τα γραπτά πολύ καθαρά. Αν η όραση είναι θολή στα μακριά και δεν μπορούν να δουν τον πίνακα από τις πίσω θέσεις της τάξης , τότε βγαίνει το συμπέρασμα ότι χρειάζονται γυαλιά. (απλουστευμένη εκτίμηση). Για την επιτυχία τους στο σχολείο, τα παιδιά πρέπει να είναι ικανά να βλέπουν τρισδιάστατα εικόνες , να συντονίζονται δηλαδή και τα 2

μάτια μαζί- σαν ομάδα. Πρέπει να είναι ικανά να ακολουθούν μια σειρά γραμμάτων χωρίς να χάνουν τη γραμμή και τη θέση των γραμμάτων. Πρέπει να είναι ικανά να διατηρούν καθαρή την εστίαση καθώς διαβάζουν ή να μπορούν να κάνουν γρήγορη εστίαση. Η Αμβλυωπία πρέπει να διαγνωστεί όσο το δυνατόν πιο νωρίς και να αντιμετωπιστεί μέσα στα πρώτα επτά (7) χρόνια ζωής του παιδιού, γιατί μετά από αυτό το χρονικό διάστημα δε μπορεί πλέον να διορθωθεί. Επειδή αυτά τα παιδιά βλέπουν πάντα έτσι , τους φαίνεται φυσιολογική αυτή η όραση. Δεν καταλαβαίνουν ότι χρησιμοποιούν πολύ περισσότερο και κουράζουν τα μάτια τους από οποιονδήποτε άλλον, στην προσπάθεια να κρατήσουν

καθαρή και μονή την εικόνα. Όταν τα προβλήματα αυτά δεν εντοπιστούν έγκαιρα και μείνουν χωρίς αντιμετώπιση, μπορεί να φανεί ότι είναι τελικά πρόβλημα αδυναμίας μάθησης ή και ακόμα και δυσλεξίας. Τα προβλήματα συντονισμού των ματιών είναι ΚΑΘΑΡΑ οφθαλμολογικό πρόβλημα, και όχι θέμα μαθησιακό. Τα συμπτώματα βέβαια είναι παρόμοια, αλλά μόνο μια καλή οφθαλμολογική εξέταση θα κάνει την διάκριση αυτή και να διαπιστωθεί αν είναι τα μάτια το πρόβλημα της μάθησης ή όχι. Τα καλά νέα βέβαια είναι ότι αυτά τα προβλήματα συντονισμού μπορούν να αντιμετωπιστούν πολύ ικανοποιητικά.

Ένας τύπος μειωμένου συντονισμού είναι η λεγόμενη η υπέρμετρη σύγκλιση η οποία αντιμετωπίζεται συνήθως επιτυχώς με γυαλιά. Ένα άλλο πρόβλημα είναι η αδυναμία σύγκλισης η οποία αντιμετωπίζεται συνήθως με ειδικές ασκήσεις. Οι ειδικές αυτές ασκήσεις είναι μια σειρά από οφθαλμικές ασκήσεις και η οποίες δίνονται από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο, και διορθώνουν προβλήματα που τα γυαλιά δε μπορούν να διορθώσουν. Το βασικότερο για την πρόωρη διάγνωση αλλά και έγκαιρη αντιμετώπιση των όποιων προβλημάτων των ματιών των παιδιών, είναι η προληπτική εξέταση τους από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο.

www.stonisi.gr

ε ολόκληρη την Ευρώπη θεωρείται αδιανόητο να μη γίνεται ΠΛΗΡΗΣ οφθαλμολογικός έλεγχος ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ σε παιδιά από την ηλικία των 3 ετών και μέχρι την ηλικία των 7 ετών, από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο.

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

Το άγχος του αποχωρισμού στα παιδιά ΜΑΡΊΑ ΒΕΡΒΈΡΗ Ψυχολόγος-Παιδοψυχολόγος ΜSc στην Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων University of Leiden, Netherlands Τηλέφωνο: 2251048933 & 6945447016 E-mail: mariaververi@hotmail.com Διεύθυνση: Καβέτσου 17 Ιστοσελίδα: mariaververi.blogspot.gr Ωράριο: Δέχεται καθημερινά με ραντεβού

α νήπια και τα παιδιά προσχολικής ηλικίας είναι φυσιολογικό να παρουσιάζουν κάποιου βαθμού άγχος σε περιπτώσεις απομάκρυνσης από το σπίτι και πραγματικού ή ενδεχόμενου αποχωρισμού από τα άτομα στα οποία είναι προσκολλημένα. Όταν ωστόσο το άγχος αυτό είναι υπερβολικής έντασης και εκδηλώνεται σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας, τότε ενδέχεται να αποτελεί ένδειξη της διαταραχής του άγχους του αποχωρισμού

www.stonisi.gr

Για τη διάγνωση της διαταραχής άγχους του αποχωρισμού θα πρέπει το άγχος να είναι δυσανάλογο της χρονολογικής ηλικίας και του προσδοκώμενου αναπτυξιακού επιπέδου του παιδιού, να εκδηλώνεται με ασυνήθη βαρύτητα και να σχετίζεται με προ-

ΠΛΑΤΕΊΑ

βλήματα κοινωνικής λειτουργικότητας. Σύμφωνα με την αναπτυξιακή ψυχολογία, το άγχος του αποχωρισμού θεωρείται φυσιολογικό αναπτυξιακό φαινόμενο για τις ηλικίες των 7 μηνών έως και 6 χρονών. Πυρήνας των φόβων από τους οποίους διακατέχονται τα παιδιά με τη διαταραχή αυτή, είναι η ανησυχία τους μήπως πάθει κάτι κακό αυτός που τα φροντίζει και έτσι χάσουν το πρόσωπο στο οποίο έχουν προσκολληθεί. Φοβούνται μήπως οι γονείς τους πέσουν θύμα ατυχήματος ή μήπως τα ίδια χαθούν κάπου και δεν μπορέσουν μετά να ξαναβρούν τους γονείς τους. Επίσης, έχουν νυχτερινούς εφιάλτες με θέμα τις φοβίες τους. Λόγω του άγχους τα παιδιά πολλές

φορές, επιμένουν να αποφεύγουν ορισμένες καταστάσεις. Συχνά μπορεί να αποφεύγουν να απομακρυνθούν από τους γονείς. Τα μικρά παιδιά μπορεί να είναι συνέχεια πίσω από τη μητέρα τους και να την ακολουθούν από δωμάτιο σε δωμάτιο. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να ζητούν οπωσδήποτε την παρέα της μητέρας τους για να πάνε κάπου. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις τα παιδιά αυτά μπορεί να αρνούνται να κοιμηθούν στο δωμάτιο τους. Επίσης είναι πολύ πιθανό το πρωί να βρίσκουν δικαιολογίες για να μην πάνε στο σχολείο. Κλείνοντας, ωστόσο να τονίσουμε ότι το άγχος αποχωρισμού είναι ένα φυσιολογικό στάδιο της εξέλιξης του παιδιού. Στο στάδιο αυτό το παιδί ξεκινά να ανεξαρτητοποιείται, να διακρίνει τα πρόσωπα και σιγά σιγά να συνάπτει σχέση μαζί τους. Σε αυτό ακριβώς το σημείο, οι γονείς χρειάζεται να δείξουν εμπιστοσύνη στο παιδί τους και αντίστοιχα να διαχειριστούν τα δικά τους συναισθήματα άγχους. Όταν το παιδί αντιληφθεί ότι οι γονείς δεν αγχώνονται και το στηρίζουν, το διευκολύνουν να «φύγει» από κοντά τους και να εξερευνήσει τον κόσμο γύρω του με ασφάλεια.

Αγγελική Μυρογιάννη Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Τηλέφωνο: 22513 06808, 6984 458711 E-mail: a.myrogianni@gmail.com Διεύθυνση: Ηλία Βενέζη 24, Μυτιλήνη Δέχεται κατόπιν ραντεβού

ισορροπημένη διατροφή ορίζεται ως η κατανάλωση μεγάλης ποικιλίας τροφίμων σε μέτριες ποσότητες. Με τον τρόπο αυτό μπορεί το παιδί να λάβει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται για τη σωστή ανάπτυξη όλων των ιστών του σώματος και τη σωστή ρύθμιση των μεταβολικών διεργασιών και παράλληλα να προσλάβει το σωστό αριθμό θερμίδων.

σπιτικό παγωτό), •1-2 φορές την εβδομάδα όσπρια (φακές, ρεβίθια, φάβα, φασολάκια ασπρομίτικα, φασολάκια μαυρομάτικα, φασόλες) •2 φορές την εβδομάδα ψάρι, •4-5 αβγά εβδομαδιαίως •1-3 φορές την εβδομάδα κρέας & κοτόπουλο

Το Διαιτολόγιο του παιδιού πρέ- •ελαιόλαδο σε ότι καταναλώνετε ή παρασκευάζετε πει να περιλαμβάνει: •1 μερίδα σαλάτα (ωμή ή βρα- •ανάλατους ξηρούς καρπούς ως μικρογεύματα στή) σε κάθε γεύμα

Αποφυγή των fast food (πί•2-4 μερίδες φρούτα εποχής την τσες-κρέπες-σουβλάκια κ.α.) ημέρα και των snacks πλούσιων •2-3 μερίδες γαλακτοκομικών σε θερμίδες και λίπος (γαπροϊόντων την ημέρα (γάλα, ριδάκια-πατατάκια-κρουατυρί, γιαούρτι, σπιτική κρέμα ή σάν-τσουρέκια-σοκολάτες),

χωρίς θρεπτική αξία. Αποφυγή αναψυκτικών και χυμών εμπλουτισμένων με ζάχαρη. Επαρκής κατανάλωση νερού και κατανάλωση φυσικών χυμών με μέτρο. Αποφυγή τροφών ή ροφημάτων πλούσιων σε ζάχαρη, όπως γλυκά, ροφημάτα πλούσια σε λίπος & θερμίδες, σοκολατούχο γάλα, milk shakes εμπορίου, κ.ά.

προσοχής •Δεν παίρνουν τις θρεπτικές ουσίες που χρειάζονται •Αισθάνονται κατάπτωση

•Έχουν περισσότερες πιθανότητες να καταναλώσουν μη θρεπτικά σνακ ή μεγαλύτερη ποσότητα κυρίως γευμάτων από ότι θα κατανάλωναν Γιατί η διατροφή του παιδιού εάν υπήρχαν τα ενδιάμεσα πρέπει να περιλαμβάνει φρούτα γεύματα. & λαχανικά; Ένα ισορροπημένο πρωινό Η διατροφή των παιδιών πρέπει πρέπει να περιλαμβάνει ποικινα είναι πλούσια σε φρούτα και λία τροφίμων, και να περιέχει λαχανικά (φρέσκα), ως πηγές βι- πρωτεΐνες, λίπη, υδατάνθραταμινών και ιχνοστοιχείων διότι οι κες και φυτικές ίνες. π.χ. 1) βιταμίνες και τα ανόργανα στοι- τοστ με τυρί & 1φλ. φυσικό χεία είναι απαραίτητα για τη φυ- χυμό 2) κράκερ ολικής άλεσης με 1 κομμάτι τυρί, 3) κρισιολογική τους ανάπτυξη. τσίνια ολικής άλεσης με 1 ποΠόσα γεύματα πρέπει να κατατήρι γάλα, 4) 1 ποτήρι γάλα ναλώνει ημερησίως το παιδί και με δημητριακά ολικής άλεσης γιατί είναι σημαντικό το πρωινό; & λίγο μέλι/μαρμελάδα, 5) Το παιδί πρέπει να καταναλώνει 1φλ. γιαούρτι & φρυγανιές με τουλάχιστον 5-6 γεύματα ημερη- μέλι/μαρμελάδα κ.α. σίως (πρωινό-δεκατιανό-μεσημεριανό-απογευματινό-βραδινό & Μην ξεχνάτε να απομακρύπρο ύπνου). Τα παιδιά που δεν νετε το παιδί σας από τον καναπέ, το κινητό, τον υποκαταναλώνουν πρωινό: λογιστή, τα τάμπλετ --> να το •Στερούνται ενέργειας παροτρύνεται σε καθημερινή •Έχουν κακή συγκέντρωση της φυσική δραστηριότητα.

ΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

Διατροφικές Συμβουλές για Παιδιά

Λογοθεραπεία και Σχολείο ΕΥΣΤΡΑΤΊΑ ΡΕΠΆΝΗ Λογοθεραπευτής Τ: 22510 37624, 6940201710 E: stratoula.rpn@gmail.com Δ: Καβέτσου 10, 2ος όροφος

Και εδώ αρχίζουν τα ερωτήματα… “χρειάζεται λογοθεραπεία;” «Αφού θα πάει σχολείο δεν θα ξεπεράσει τις δυσκολίες του;» ή «Αν κάνει λογοθεραπεία δεν θα κάνει και τα μαθήματά του παράλληλα;» Άραγε μπορούμε εμείς οι λογοθεραπευτές να δουλέψουμε με τα παιδιά για την αντιμετώπιση των δυσκολιών ανάγνωσης και γραφής ή όχι , δεν «αγγίζουμε» αυτούς τους τομείς της γλώσσας; Αυτό είναι συχνά το ερώτημα που αντιμετωπίζω από εκπαιδευτικούς αλλά και από γονείς. Και πριν αρχίσετε να σκέφτεστε θυμωμένοι ότι «μπαίνω σε ξένα χωράφια», θα σταματήσω

και θα συμφωνήσω μαζί με όσους σκέφτονται έτσι: Όχι, δεν μπορούμε να προσθέσουμε και άλλους στόχους στις λογοθεραπευτικές συνεδρίες με τα παιδιά. Όμως δεν θα πρέπει να μένουμε αμέτοχοι στην εκπαιδευτική διαδικασία. Οφείλουμε να συμμετέχουμε διαφορετικά. Χρησιμοποιούμε την λογοθεραπεία στα παιδιά σχολικής ηλικίας, εφόσον υπάρχει λόγος, και μπορούμε με την παρέμβασή μας να βελτιώσουμε έμμεσα την σχολική επίδοση του παιδιού, βελτιώνοντας την αρθρωτική και αναγνωστική του ικανότητα, την επικοινωνία του γενικότερα. Με τις αλλαγές της εκπαίδευσης που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια, θα πρέπει να εργαζόμαστε εξυπνότερα ως ομάδα, όχι σκληρότερα. Βέβαια μπορούμε, να χρησιμοποιήσουμε στοιχεία της επικοινωνίας στην ανά-

γνωση, στην άρθρωση, στην ροή και ανάπτυξη του λόγου στις συνεδρίες που κάνουμε ήδη, με συνεργάτες τους γονείς και φυσικά τους εκπαιδευτικούς. Ο λογοθεραπευτής προσδιορίζει το μαθησιακό επίπεδο στο οποίο το παιδί ανταποκρίνεται χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες και του προσφέρει συνεχή επιβράβευση για να γνωρίζει το παιδί πόσο αποτελεσματική είναι η προσπάθειά του. Οι απαιτήσεις του προγράμματος που ακολουθούνται αυξάνονται σταδιακά για να εξασφαλιστεί η επιτυχία του η οποία θα βοηθήσει στη βελτίωση της αυτοεκτίμησής του. Πολύ σημαντικό κομμάτι της διαδικασίας είναι η συνεργασία μεταξύ των ατόμων με τα οποία περνάει τις περισσότερες ώρες της μέρας του, δηλαδή οι γονείς και οι δάσκαλοί του. Αποτελούμε ως λογοθεραπευτές μέρος μιας μεγάλης ομάδας μαζί με τους γονείς που οφείλει να συνεργάζεται για να μπορεί να μάθει το παιδί με τον τρόπο που μπορεί το ίδιο να μάθει εύκολα!

www.stonisi.gr

ίγο πριν τελειώσουν οι καλοκαιρινές διακοπές και ανοίξουν τα σχολεία όλοι οι γονείς αρχίζουμε να ανησυχούμε. Το άγχος μας γίνεται μεγαλύτερο για την σχολική τους πορεία όταν τα «ζουζούνια» μας αντιμετωπίζουν δυσκολίες στον λόγο τους.

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΠΑΜΕ ΕΠΑΛ

Από το ΕΠΑΛ, στο Πτυχίο και στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Επιλέγουν Επαγγελματικό Λύκειο!

Της ΑΝΘΗΣ ΠΑΖΙΑΝΟΥ Αυτό που παρουσιάζει ενδιαφέρον, ειδικά για όσους και όσες παρακολουθούν τις πανελλαδικές εξετάσεις τα τελευταία 10 χρόνια, είναι ότι αυξάνεται η «απήχησή» τους, και ότι αποδομούνται μια σειρά προκαταλήψεις για το επίπεδο σπουδών που παρέχουν στους υποψηφίους. Αρκετοί και αρκετές, στο πλαίσιο αυτό, που συγκέντρωσαν πολλά μόρια, επέλεξαν είτε στη Β’ είτε στη Γ’ Λυκείου, από το Γενικό Λύκειο να μετεγγραφούν σε Επαγγελματικό Λύκειο: λόγω των προτιμήσεών τους σε συγκεκριμένους τομείς που αντιστοιχούν σε σχολές της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και η απόφασή τους δικαιώθηκε. Εκτός, είναι οι ανθρωπιστικές σπουδές, οπότε, βέβαια αυτόματα περιορίζονται οι επιλογές.

www.stonisi.gr

Αυτό που είναι βέβαιο, είναι ότι στο τέλος της Γ’ τάξης του Λυκείου, οι απόφοιτοι και οι απόφοιτες των ΕΠΑΛ είναι λιγότερο… ξεθεωμένοι! Αν και τα θέματα πέρσι δυσκόλεψαν όλους τους υποψηφίους.

ΠΛΑΤΕΊΑ

H Στρατούλα Σαραντινού, ο Κωνσταντίνος Τεντολούρης, ο Στρατής Βογιατζής και η Έλενα Καξηρή, απόφοιτοι και απόφοιτες Επαγγελματικών Λυκείων το 2019

η Στρατούλα. Μια φίλη της έλεγε ότι «τα παιδιά εκεί στο ΕΠΑΛ δεν είναι καλά». Είπαμε, οι… ανόητες προκαταλήψεις είναι πολλές!

Η ίδια μοιράζεται τις σκέψεις της για το πώς έζησε την φετινή χρονιά. «Ήταν αδιαμφισβήτητα μία πολύ περίεργη χρονιά. Έπρεπε παράλληλα με το διάβασμα να ενημερωνόμαστε και για την επικαιρότητα, χωρίς αυτό να μας παρεκκλίνει από τον στόχο μας. Οφείλω να ομολογήσω πως στην αρχή ήταν σχετικά δύσκολα, διότι δεν είχα συνειδητοποιήσει ακριβώς την κατάσταση που επικρατούσε». Με το κατάλληλο πρόγραμμα και την σωστή διαχείριση του άγχους κατάφερε να αντεπεξέλθει και να επιτύχει τον στόχο της. Αυτό μάλιστα είναι και που παροτρύνει να κάνουν όσοι περνούν την διαδικασία των πανελλαδικών εξετάσεων, ενώ σημαντικό ρόλο «παίζουν» η οργάνωση και η προσήλωση.

«Το θέμα είναι όταν κάθεσαι να διαβάζεις, να διαβάζεις και χωρίς κινητό για να μην αποσπάσαι» συμβουλεύει ο Κωνσταντίνος Τεντολούρης, ο αριστούχος των ΕΠΑΛ, της Λέσβου και πέρασε 5ος στην Ιατρική Πάτρας με 18.785 μόρια το 2019 από τον τομέα Υγείας- Πρόνοιας του 2ου ΕΠΑΛ. «Το 2ο ΕΠΑΛ μας βοήθησε όλη τη χρονιά, ήταν όλοι κοντά μας, η σχέση μας ήταν πολύ παραπάνω από αυτή του μαθητή- καθηγητή», λέει ο Κωνσταντίνος που θυμάται τον πατέρα του να του λέει «αν δεν διαβάζεις, θα σε στείλω στα ΕΠΑΛ». Για τον ίδιο όμως είναι μια πολύ καλή λύση, παρά τις προκαταλήψεις. «Δεν ήθελα να περάσω την ίδια κούραση που πέρασε η αδερφή μου για την ίδια σχολή», προσθέτει. «Καταρχήν στη Β’ Λυκείου τα παιδιά ξεκινούν εργαστήρια, σχετικά με το αντικείμενό τους. Πηγαίναμε με πολύ κέφι και όρεξη κάθε μέρα στο σχολείο», καταλήγει.

Η Στρατούλα Σαραντινού που συγκέντρωσε 17.240 μόρια από το 2ο ΕΠΑΛ και τον τομέα Υγείας- Πρόνοιας πέρασε 7η στη Μαιευτική Αθήνας το 2019 και λέει στην «Π» ότι ήταν μία χρονιά χωρίς στρες. Ήξερε τι ήθελε πριν από το Λύκειο γι’ αυτό πήγε από την Α’ τάξη στο ΕΠΑΛ. «Δεν μας άφησαν ποτέ να χάσουμε το στόχο μας ήταν πάντα δίπλα μας», λέει

Ο Στρατής Βογιατζής από το 1ο ΕΠΑΛ Μυτιλήνης συγκέντρωσε 14.520 μόρια και πέρασε 7ος στη σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου το 2019. Στην Α’ Λυκείου ήταν στο ΓΕΛ Παμφίλων και στη Β’ αποφάσισε να μετεγγραφεί στο ΕΠΑΛ. «Είχα ακούσει πολύ καλά λόγια για τα ΕΠΑΛ, που αποδείχτηκαν

www.stonisi.gr

Την υψηλότερη βαθμολογία στον νομό της Λέσβου για τα Επαγγελματικά Λύκεια το 2020 συγκέντρωσε η Μιχαέλα Καλλιγάρου με 19.145 μόρια από το ΕΠΑΛ Καλλονής. Επιλέγοντας τον τομέα Υγείας-Πρόνοιας «εκτοξεύθηκε» στην κορυφή. Αξίζει να σημειωθεί πως η Μιχαέλα έγραψε το απόλυτο 20 στις ειδικότητες της Ανατομίας και της Υγιεινής και βλέπει την είσοδο της Σχολής Φαρμακευτικής Αθηνών.

ΠΛΑΤΕΊΑ

σωστά. Καταρχάς είσαι πολύ κοντά με τους δασκάλους σου, πιστεύω ότι είναι πιο καλό και από το Γενικό Λύκειο. Ανοίγει άλλους δρόμους για τους μαθητές» λέει στην «Π».

www.stonisi.gr

«Έβγαινα πολύ συχνά πριν από την καραντίνα και αυτό με βοηθούσε πάρα πολύ» λέει στην «Π» η Έλενα Αλβανού, πρώτη σε βαθμολογία από το 2ο Επαγγελματικό Λύκειο Μυτιλήνης και τον ΤοH Έλενα Αλβανού μέα Υγείας Πρόνοιας, και ευεξίας, που συγκέντρωσε 19.035 μόρια στις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις. «Θέλει διάβασμα, πρόγραμμα και επαναλήψεις στην εξεταστική ύλη, αλλά και εξόδους!», μας είπε. Η συμβουλή της προς τους επόμενους είναι «επιμονή. Μην τα παρατάτε, με ψυχραιμία και ηρεμία και στήριξη από τους δικούς σας». Η Έλενα πήγε στη Β’ Λυκείου στο ΕΠΑΛ, ύστερα από παρότρυνση των δικών της, βρήκε παρέες, πολύ καλούς δασκάλους και συστήνει ΕΠΑΛ «για πτυχίο και απολυτήριο»

ΠΛΑΤΕΊΑ

Και η Έλενα Καξηρή έκανε τη μετάβαση από το Γενικό Λύκειο στη Β’ Λυκείου, και πήγε στο 2ο ΕΠΑΛ Μυτιλήνης, συγκέντρωσε 16.040 μόρια και πέρασε στη Σχολή Διαιτολογίας- Διατροφολογίας στα Τρίκαλα το 2019. «Γιατί να πας στο ΕΠΑΛ;» ρωτούσαν φίλοι της. «Στην αρχή φοβήθηκα, αλλά με τη στήριξη που είχα από την οικογένειά μου, δεν έδωσα σημασία σε όσα είπαν οι απ’ έξω», αναφέρει. Μάλιστα εξηγεί ότι κάποια μαθήματα ήταν πιο δύσκολα από αυτά του Γενικού Λυκείου. «Μάθαμε πάρα πολλά πράγματα για τη φύση, για τα τρόφιμα, κάναμε δραστηριότητες εξωσχολικές, ήταν πολύ ωραία» λέει στην «Π». «Δέθηκα με τους καθηγητές στο ΕΠΑΛ, στηρίχτηκα σε εκείνους.

Γιατί ΕΠΑΛ; Γιατί μπορώ:  Να αποκτήσω ταυτόχρονα απολυτήριο Λυκείου, ισότιμο του Γενικού Λυκείου και επαγγελματικό πτυχίο ειδικότητας επιπέδου 4 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων (αντίστοιχο των Ευρωπαϊκών)  Να αποκτήσω απευθείας ένταξη στην αγορά εργασίας στην επαγγελματική ειδικότητα που έλαβα πτυχίο  Να συνεχίσω τις σπουδές μου στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση (ΑΕΙ-ΤΕΙ), μέσω ειδικών εξετάσεων σε 4 μαθήματα (Νέα Ελληνικά, Μαθηματικά και 2 μαθήματα ειδικότητας).  Να συνεχίσω σπουδές στα ΙΕΚ στην ίδια (για 3 εξάμηνα) ή άλλη ειδικότητα (για 5 εξάμηνα) όπου επίσης με εξετάσεις πιστοποίησης αποκτούν πτυχίο επιπέδου 5 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων  Να αποκτήσω πρόσβαση σε 2ετή τμήματα επαγγελματικής εκπαίδευσης των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ, μόνον για αποφοίτους ΕΠΑ.Λ., χωρίς εξετάσεις με το βαθμό απολυτηρίου και χορήγηση πτυχίου επιπέδου 5  Να ακολουθήσω το νέο θεσμό του «Μεταλυκειακού Έτους-Τάξη Μαθητείας», σε πραγματικό εργασιακό περιβάλλον (με πλήρη εργασιακά δικαιώματα, μισθό στο 75% του κατώτατου μισθού και ασφάλιση)

Ο συνήθης διάλογος και τα θαύματα που κρύβονται στα ράφια

Αν δεν βάλουμε με κάποιο τρόπο την αφήγηση μέσα στην ζωή των μικρών τότε είναι λογικό και επόμενο να μην μπορούν να μαγευτούν από την μαγεία των παραμυθιών και αργότερα να μην τους περνάει από το μυαλό να είναι ενεργοί αναγνώστες. Εν έτη 2020 η ποικιλία των βιβλίων είναι τέτοια που δεν υπάρχει περίπτωση να μην βρείτε κάτι που να τραβήξει την προσοχή τους και να τους κρατήσει το ενδιαφέρον. Εικονογραφήσεις που είναι πραγματικά έργα τέχνης, βιβλία με θέματα που αγγίζουν κάθε πιθανό αναγνώστη μα και αφηγητή. Μην ξεχνάτε αν δεν αρέσει πρώτα σε εσάς το βιβλίο αποκλείεται να αρέσει στο παιδί σας. Ο τρόπος που διαβάζουμε είναι ιδιαίτερα σημαντικός για να τραβήξει την προσοχή του «κοινού» σας. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ακράδαντα συνεχώς τα εξακριβωμένα οφέλη για το παιδί σήμερα και για τον ενήλικα του αύριο. Μην αργείτε. Μπείτε τα βιβλιοπωλεία της πόλης μας, δείτε τα μικρά θαύματα που κρύβονται στα ράφια. Ζητήστε στους βιβλιοπώλες να σας προτείνουν και διαλέξτε ανάμεσα στις αμέτρητες επιλογές που θα βρείτε. Εσείς βρείτε μόνο τι αρέσει στα παιδιά σας και εμείς θα σας προτείνουμε το ιδανικό βιβλίο. Εμπιστευτείτε την κρίση σας, την διάθεσή σας, αφιερώστε χρόνο φτιάξτε την ιδανική γωνιά και διαβάστε στα παιδιά σας βιβλία… Έτσι φτιάχνονται οι αυριανοί αναγνώστες.

www.stonisi.gr

Της ΒΆΛΙΑΣ ΜΠΑΡΜΠΑΤΙΏΤΗ -Καλημέρα σας! Πώς μπορούμε να σας βοηθήσουμε; - Καλημέρα! Ένα δώρο για ένα παιδί 7 ετών θέλω παρακαλώ. - Πολύ ωραία να σας προτείνουμε ένα βιβλίο που λατρεύουν όλα τα... - Όχι, όχι συγγνώμη αλλά δεν του αρέσουν και πολύ τα βιβλία, να δούμε και κάτι άλλο. Δυστυχώς αυτός είναι ένας πολύ συχνός διάλογος στα βιβλιοπωλεία. Αν θέλουμε οπωσδήποτε να ρίξουμε κάπου τις ευθύνες τότε σίγουρα η πολιτεία είναι ένας άξιος φταίχτης μίας και τα προγράμματα φιλαναγνωσίας βρίσκονται τελευταία στις ατζέντες των υπουργείων πολιτισμού και παιδείας. Δεν γίνεται όμως να αποτελεί ένα πάγιο ελαφρυντικό προς τους γονείς που δεν προσπαθούν να μάθουν στα παιδιά τους να αγαπούν το διάβασμα. Πώς είναι δυνατόν ένα παιδί 3,4,5 χρονών να μην αγαπάει τα βιβλία. Ίσως κάπου είναι λογικό να μην τα προτιμάει σαν δώρο αλλά να μην αγαπάει το διάβασμα; Αλήθεια υπάρχει ωραιότερη καληνύχτα από την παραμυθένια; Αυτή που όποιος βάζει το παιδί για ύπνο αντί για μία καληνύχτα και ένα χάδι προσθέτει μία ιστορία πασπαλισμένη με όλη την μαγεία των παραμυθιών; Οι παιδοψυχολόγοι και οι παιδίατροι σε άρθρα τους τονίζουν συνεχώς πόσο σημαντικό δέσιμο δημιουργείται ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά και μόνο μέσω της αφήγησης.

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ

9η Σεπτεμβρίου στη Σμύρνη, στην παραλία του… συνωστισμού. Η άλλη όψη της τραγωδίας της Μικρασιατικής Καταστροφής

Πώς γιορτάζει ο «άλλος» την απελευθέρωσή του…

www.stonisi.gr

Ο 24

ΠΛΑΤΕΊΑ

του ΣΤΡΑΤΗ ΜΠΑΛΑΣΚΑ

πτεμβρίου ονομάζεται.

Οι δυο γειτονικοί λαοί, Έλληνες και Τούρκοι είναι «καταδικασμένοι» να γιορτάζουν ο ένας την απελευθέρωση του από τον άλλον. Στη Σμύρνη πριν χρόνια το ζήσαμε και αυτό… Τις εκδηλώσεις για την «απελευθέρωση» της Σμύρνης από τους Έλληνες. Την είσοδο δηλαδή του Τουρκικού Στρατού στην ανοχύρωτη πόλη, την εγκαταλειμμένη από τον Ελληνικό Στρατό Μητρόπολη των Ρωμιών της Ανατολής που οι Τούρκοι ονομάζουν «κουρτουλούς» δηλαδή απελευθέρωση. Και των όσων ακολούθησαν που για τους σύγχρονους Έλληνες στοιχειοθετούν τη μεγαλύτερη σύγχρονη Ελληνική Τραγωδία. Την καταστροφή της Σμύρνης και τη Μικρασιατική καταστροφή.

Και μια και το έφερε η ώρα και 9η Σεπτεμβρίου βρεθήκαμε στη Σμύρνη είπαμε να ζήσουμε από κοντά τις περιβόητες εκδηλώσεις για τις οποίες ο εθνικός μας μύθος (άλλος ένας εθνικός μας μύθος) έλεγε ότι στη διάρκεια τους γίνεται αναπαράσταση της σφαγής των Ρωμιών δια της σφαγής … καρπουζιών.

Η 9η Σεπτεμβρίου είναι μεγάλη μέρα για τη σύγχρονη Τουρκική μεγαλούπολη της Σμύρνη. Το μεγάλο Πανεπιστήμιο της πόλης ονομάζεται «Πανεπιστήμιο της 9ης Σεπτεμβρίου», η κεντρική λεωφόρος της πόλης ονομάζεται «της 9ης Σεπτεμβρίου» ακόμα και η κεντρική πύλη στη Διεθνή Έκθεση της Σμύρνης «πύλη της 9ης Σε-

Κατ’ αρχάς η μεγάλη αυτή μέρα δεν αφορά κανέναν άλλο παρά μόνο τους λίγους εκείνους που πραγματικά «συνωστίζονται» στην παραλία της Σμύρνης. Η μέρα δεν είναι αργία για την πόλη, τις επιχειρήσεις της και τους εργαζόμενους της.

κρατίας με το υπερμεγέθες άγαλμα του έφιππου Κεμάλ Ατατούρκ που σύμφωνα με άλλον έναν εθνικό μας μύθο με το δάκτυλο τεντωμένο δείχνει το Αιγαίο. Δεν δείχνει το Αιγαίο βέβαια αλλά τη Δύση η οποία κατά τον Τούρκο Στρατηγό (και πολιτικό) πρέπει να είναι η κατεύθυνση του Τουρκικού Κράτους. Κάτι σαν το δικό μας νεώτερο «Ανήκομεν εις την Δύσιν» δηλαδή… «αγαλματοποιημένο». Στη βάση του αγάλματος βέβαια διάφορα τρομερά και φοβερά όπως οι βιαιότητες του Ελληνικού Στρατού και η υπεράσπιση των Τούρκων από τις δυνάμεις του Κεμάλ και άλλα απαραίτητα και εθνικοτονωτικά. Γιατί λαός που δεν τον έσφαξε ο εχθρός, πως θα καταλάβει πως ο άλλος είναι ο εχθρός;

Στο χώρο κοντά στο σημείο όπου βρισκόταν η ιστορική Μητροπολιτική εκκλησία της Αγίας Φωτεινής σήμερα βρίσκεται η μεγάλη πλατεία της Δημο-

Τριγύρω λοιπόν από το άγαλμα στην πλατεία αυτή στήνονται εξέδρες γηπεδικού χαρακτήρα και το πανηγύρι ξεκινά…

Ευτυχώς για τα καρπούζια τέτοια σφαγή δεν γίνεται. Αλλά σφαγή γίνεται. Κάθε έννοιας αισθητικής. Λίγοι μεν αλλά…

Το μεγάλο ερώτημα είναι ποιος εισήγαγε το κιτς ως στοιχείο πατριωτισμού στις εθνικοαπελευθερωτικές εκδηλώσεις Ελλήνων και Τούρκων. Η απελευθερωθείσα «Ελλάς» των Ελληνικών παρελάσεων της χούντας με τη δαφνοστεφανωμένη ξανθή παρθένα με το λευκό μανδύα στην Τουρκια είναι μια εντυπωσιακή μελαχροινή νταρντάνα (με ελαφρώς ανδρικά χαρακτηριστικά) με κόκκινο αποκαλυπτικό φόρεμα φρού φρού και αρώματα και ολίγον από μπούτι έξω. Στο στήθος εις υπενθύμιση του ότι είναι η Σμύρνη το ρολόϊ - σήμα κατατεθέν της πόλης στο Κονάκι. Συνοδευόμενη ετούτη από διανοούμενες τουρκάλες και Τούρκους «κομισάριους» με ψεύτικες φαβορίτες όλοι πάντα με μαύρα γυαλιά ανοίγουν την παρέλαση. Η παρέλαση μπαίνει στην παραθαλάσσια πλατεία με τις εξέδρες και τον έφιππο Κεμάλ από την παραλία. Εκεί όπου τα πλήθη των Ρωμιών συνωστίσθηκαν και όπου σήμερα ουδείς

συνωστίζεται αλλά και δεν μπορεί να συνωστιστεί. Η στενή παραλία, το όμορφο «Κορδόνι» μπαζώθηκε κατά πλάτος φτιάχνοντας ένα τεράστιο πάρκο. Μόνο κάποιοι επαναχρησιμοποιημένοι παβέδες από τον παλιό δρόμο είναι μάρτυρες της τραγωδίας. Όλα τα άλλα έχουν αλλάξει. Το λοιπόν στην πλατεία εισέρχεται η απελευθερωθείσα Σμύρνη. Ακολουθεί αντίγραφο αυτοκινήτου εποχής με εποχούμενους στρατιωτικούς συμπολεμιστές του Κεμάλ πλαισιωμένους από στρατιώτες όλες με στολές εποχής. Δεν ξέρουμε ποιοι είναι ποιοι και τι να ρωτήσουμε… Τέλος πάντως. Στην πλατεία εισέρχεται έφιπποι και πεζοπόροι λογχιστές. Το πλαστικό μουστάκι πάει σύννεφο… Στα ενδιάμεσα χοροί και τραγούδια και μηνύματα. Ο Ερμακάν, ο Γκιούλ, (δε τους είχε φάει ακόμα ο Ερντογάν), ο τάδε Υπουργός κι ο δείνα… Δεν γίνονται δεκτά με μεγάλο ενθουσιασμό ομολογουμένως. Η Σμύρνη παραμένει «άπιστη» («γκιαούρ Ιζμίρ») προπύργιο

της Αντιπολίτευσης του Κεμαλικού Ρεμπουμπλικάνικου κόμματος και φυσικά δεν πολυχειροκροτά τα μηνύματα των αντιπάλων επικεφαλής του ισλαμιστικού κόμματος. Διάχυτο για να πούμε την αλήθεια στην ατμόσφαιρα το ερώτημα αν οι παριστάμενοι θέλουν περισσότερο να θυμούνται την απελευθέρωση από τους Έλληνες ή θα ήθελαν μια σύγχρονη απελευθέρωση από τους ισλαμιστές. Ας είναι. Στην πλατεία εισέρχονται οι απόγονοι των απελευθερωτών (κάτι σαν τους δικούς μας απογόνους των μακεδονομάχων με τα μετάλλια των προγόνων τους). Και τέλος παιδιά με σημαίες και η παρέλαση των σχολείων. Όχι όλα τα σχολεία ούτε όλα τα παιδιά. Ακόμα βλέπετε τα σχολεία στην Τουρκία είναι κλειστά… Οι εκδηλώσεις ολοκληρώνονται… Μια γουλιά μπύρα στην παραλία. Ο αγέρας μυρίζει θανατικό, κιτς και κάτουρα από τα άλογα της παρέλασης. Άντε και του χρόνου καρντάσια…

www.stonisi.gr

Παρέλαση κιτς

ΠΛΑΤΕΊΑ

ΑΚΑΔΗΜΙΕΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ

Aiolikos FC Academy | 2251054344 | 6948591839

ΑΚΑΔΗΜΙΕΣ ΜΠΑΣΚΕΤ www.stonisi.gr

Αιολικός Basketball | 6948545641 | 6932263096

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.aiolikos.gr

ΠΑΜΕ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ

Η Χρύσα Μανδαμαδιώτη, ο Θανάσης Σίσκας, η Αριάδνη Μακριδάκη, η Βάσω Ψάνη και ο Κωνσταντίνος Βαρβαράς, απόφοιτοι και απόφοιτες Γενικών Λυκείων

Τι λένε οι… παθόντες, αλλά επιτυχόντες για τα ζόρια της τελευταίας τάξης του σχολείου από τα Γενικά Λύκεια της Λέσβου

Της ΑΝΘΗΣ ΠΑΖΙΑΝΟΥ

Είχανε πρόγραμμα;

Περάσεις, δεν περάσεις σε Πανεπιστήμιο, στην τελευταία τάξη του σχολείου τα τελευταία… 50 χρόνια, είτε κάποτε λέγονταν Στ’ Γυμνασίου (και όμως!) είτε Γ’ Λυκείου, η ζωή σου μπαίνει στο μικροσκόπιο. Όχι από σένα, θα ήταν δύσκολο κάτι τέτοιο, σε τόσο νεαρή ηλικία. Από τους γονείς (το λιγότερο), τους θείους, τους παππούδες, τη γειτονιά, την ενορία. Μπορεί κάποιοι να έχουν να σε δουν από τότε που έκανες ποδήλατο με βοηθητικές ρόδες. Δεν θα χάσουν την ευκαιρία όμως να ρωτήσουν για σένα κάποιο γνωστό τι γίνεσαι, αν διαβάζεις, αν θα περάσεις και αν τελικά πέρασες. Είναι κακοπροαίρετοι ή καλοπροαίρετοι; Μάλλον το δεύτερο σε γενικές γραμμές (για να είμαστε σε πνεύμα αισιοδοξίας), αλλά εσένα δεν σε αφορά αυτό ακριβώς, παρόλο που σου τη δίνει στα νεύρα.

Τα περισσότερα μόρια στη Λέσβο στις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις συγκέντρωσε η Ηλέκτρα- Μαρία Κωνσταντάρα (19.175!) από το 4ο Γενικό Λύκειο Μυτιλήνης και την Ομάδα Ανθρωπιστικών Σπουδών. Έγραψε 20 στην Κοινωνιολογία και 19,4 στην Ιστορία, γεγονός που την «τοποθέτησε» στην κορυφή των Ανθρωπιστικών Σπουδών. Η επιτυχία της ήταν έκπληξη ακόμα και για αυτήν. «Το μυστικό της επιτυχίας θεωρώ πως είναι το συστηματικό διάβασμα και το σωστό πρόγραμμα, ενώ για εμένα λειτούργησε θετικά και το γεγονός πως είχα άτομα που με στήριζαν μέχρι τέλους». Ακόμα, επεσήμανε πως οι πανελλήνιες δεν είναι κάτι φοβερό και ότι θα πρέπει να τις αντιμετωπίζουμε σαν όλες τις υπόλοιπες εξετάσεις. «Το σημαντικό είναι η προσπάθεια που καταβάλλει ο καθένας και θεωρώ πως στο τέλος οι κόποι όλων θα ανταμειφθούν».

Μιλήσαμε με απόφοιτους και απόφοιτες από Γενικά και Επαγγελματικά Λύκεια της Λέσβου για το ζόρι που πέρασαν το 2019 και το 2020. Εκείνοι γράφονται αυτές τις ημέρες στο Πανεπιστήμιο ή στο δεύτερο έτος της σχολής τους και εσύ, αν είσαι στη Γ’ Λυκείου θα ευχόσουν να έκλεινες τα μάτια και να ξυπνήσεις φοιτητάκι! Μαγικές λύσεις όμως δεν υπάρχουν. Διάβασε λοιπόν τι λένε οι παθόντες, πλέον… «παλιοί» που αν θα τους λείψει κάτι από το σχολείο είναι… «τα πάντα εκτός από τις Πανελλήνιες»!

Άλλοι είναι της σκληρής πειθαρχίας, άλλοι της προσαρμογής στη «φάση» τους. Εσύ; Για παράδειγμα ο Κωνσταντίνος Βαρβαράς που έγραψε 18.788 μόρια από το 3ο Γενικό Λύκειο Μυτιλήνης και πέρασε στην Ιατρική Θεσσαλονίκης το 2019 είπε στην «Π» ότι αναλόγως της διάθεσής του, του φορτωμένου προγράμματος και της έλλειψης ύπνου, διαμόρφωνε κάθε εβδομάδα διαφορετικά τις ώρες διαβάσματός του: «Κάποιες φορές ήθελα να ξεκουράζομαι, δεν είχα το στάνταρ πρόγραμμα, το ρύθμιζα ανάλογα με τις ανάγκες μου». Βέβαια ανέκαθεν διάβαζε από μικρός.

www.stonisi.gr

Γ’ Λυκείου: Οδηγός επιβίωσης από τους «παλιούς»!

ΠΛΑΤΕΊΑ

Οικογενειακός προγραμματισμός Πάντως η αριστούχα του 3ου Γενικού Λυκείου Μυτιλήνης για το 2020, Άρτεμις Καραφασούλη με 18.575 μόρια, από την Κατεύθυνση Υγείας είχε πρόγραμμα και μάλιστα το συστήνει ανεπιφύλακτα μαζί με άθληση, μουσική, σωστή διατροφή, ώστε να επέλθει ισορροπία στους υποψήφιους. «Η οικογένειά μου», και το ότι μπορούσε να εκφραστεί στους δικούς της που είχαν γίνει όπως είπε ο «σωφέρ της» ήταν πολύτιμος βοηθός. Τι να πει και η αριστούχα των αριστούχων του 2019 στη Λέσβο, Αριάδνη Μακριδάκη με 18.847 μόρια που πέρασε 4η στο Μαθηματικό Αθήνας; Δεν την ενδιέφερε ποτέ η πρωτιά, αλλά να μπει στη σχολή που θέλει, και το πέτυχε. Την προηγούμενη σχολική χρονιά πηγαινοέρχονταν από την Πέτρα και ο στόχος της, το Μαθηματικό Αθήνας έβαλε προγραμματισμό στην οικογένεια να μετακομίσει για τη χρονιά που μας πέρασε στη Μυτιλήνη, ώστε να έχει κανονικό πρόγραμμα. «Η καρδιά μου ανήκει στην Πέτρα» πάντως παραδέχεται μιλώντας για την αγάπη της στο χωριό της. Τα σαββατοκύριακα πήγαινε στο χωριό, έβλεπε τους φίλους της, έκανε ιππασία μέχρι το Πάσχα για να ξεσκάσει. «Καλό είναι ο καθένας να έχει το δικό του πρόγραμμα, αναλόγως πόσο αντέχει και να μην επηρεάζονται από τους άλλους» τονίζει ο Θανάσης Σίσκας από την άλλη,

Η Ηλέκτρα- Μαρία Κωνσταντάρα

σύστημα. Είχαν… ψυχολογία; Με 17.976 μόρια η Βάσω Ψάνη από το 3ο Γενικό Λύκειο Μυτιλήνης πέρασε πέρσι στο Τμήμα Ψυχολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και έχει βάλει πλώρη να την ολοκληρώσει για να ασχοληθεί με την εγκληματολογία. Δεν την πίεσε τόσο το διάβασμα, όσο το ψυχολογικό μέρος: «Κάθε φορά που παίρνεις ένας άσχημο βαθμό μετά από ένα πολύ καλό διάβασμα που έχεις κάνει, ξαφνικά η ψυχολογία σου βρίσκεται στα πατώματα. Όταν μπορέσεις και συνειδητοποιήσεις ότι ένας βαθμός, δεν μπορεί να χαρακτηρίσει το διάβασμα και την προσπάθειά σου, τότε όλα είναι ανοιχτά». Η Βάσω μας εκμυστηρεύτηκε ότι όταν πέταξε το ψυχολογικό βάρος από πάνω της, έναν μήνα πριν από τις πανελλήνιες, τότε στις εξετάσεις μπόρεσε και απέδωσε το μέγιστο που μπορούσε. Το καλό είναι ότι πλέον με τη νομοθεσία περί προσωπικών δεδομένων, όπως λέει και η Βάσω Ψάνη, δεν αναρτώνται οι βαθμολογίες δημόσια στα σχολεία, άρα οι απόφοιτοι δεν αντιστοιχούν πια σε έναν… βαθμό. Στην Ψυχολογία πέρασε η Χρύσα Μανδαμαδιώτη από

Η Δήμητρα Καραμβάλη

από το ίδιο σχολείο και 18.815 μόρια που πέρασε Ιατρική Θεσσαλονίκης πέρσι. «Το παν είναι το ποιοτικό διάβασμα και η μεθοδολογία και να μην ξενυχτάς διαβάζοντας» μας λέει η Χρύσα Μανδαμαδιώτη που πέρασε Ψυχολογία, ως συμβουλές για εκείνους και εκείνες που θα ακολουθήσουν την κατεύθυνση

www.stonisi.gr

έχεις άγχος. Πολλές φορές δεν έχεις και αυτή την ανάγκη. Η ιδέα ότι κάτι τόσο σημαντικό έρχεται, τουλάχιστον για την κοινή γνώμη γιατί εγώ το απομυθοποίησα στη συνέχεια, σε κάνει να βάλεις κάποιες προτεραιότητες. Για μένα η ψυχική υγεία είναι το παν». Έβγαιναν έξω;

με τις πανελλαδικές είναι ότι είναι διάβασμα δύο χρόνων μέσα σε 12 ώρες συνολικά. Κάτι μπορεί να συμβεί, να έχεις διαβάσει πολύ, αλλά να θολώσεις εκείνη τη στιγμή και να μη σου έρχεται κάτι». Από την άλλη θεωρεί αξιοκρατικό το

«Εγώ δεν έβγαινα τόσο όσο θα ήθελα. Έβγαινα το Σάββατο και τον τελευταίο καιρό, προτιμούσα να κάτσω μέσα να χαλαρώσω και να δω μια ταινία. Κι αυτό είναι

Τι είναι οι πανελλαδικές;

ΠΛΑΤΕΊΑ

οι βόλτες και η κοινωνική ζωή παίζουν τόσο ρόλο, όταν

«Θεωρώ ότι τα άτομα που λένε ότι δεν βγήκαν καθόλου ότι έκαναν κάτι που δεν είναι εφικτό» λέει η Βάσω. «Ο εγκέφαλός σου από κάποια στιγμή και μετά κατεβάζει ρολά. Θεωρώ ότι τουλάχιστον ένα διάλειμμα την εβδομάδα, το να βγεις ένα Σάββατο, είναι απαραίτητο».

με τις ανθρωπιστικές σπουδές.

το Πειραματικό με 17.827 μόρια το 2019. «Δεν θεωρώ ότι

Τι είναι οι πανελλαδικές; Ο Κωνσταντίνος λέει ότι «το κακό

Ο Θανάσης Σίσκας διάβαζε από τότε που θυμόταν τον εαυτό του, αλλά έβγαινε με τους φίλους του τη χρονιά των Πανελλαδικών. «Ο στόχος είναι αυτός που πιέζει τους υποψηφίους. Αν ο γονέας έχει μπει στη θέση τους, ξέρει να δίνει συμβουλές προγραμματισμού και ξεκούρασης. Το πιο σημαντικό είναι οι γονείς να καταλαβαίνουν». Ήξεραν τι ήθελαν; Κάπου στην Α’ Λυκείου, λένε η Βάσω και ο Κωνσταντίνος ότι θα πρέπει να αρχίσουν να ψάχνουν τι… περίπου τους αρέσει, ώστε στη Β’ Λυκείου να ξεκινήσουν την προετοιμασία και πάνω απ’ όλα με… ηρεμία. «Είναι πολύ σημαντικό να ξέρεις τι θέλεις και για πού πηγαίνεις» επισημαίνει η Αριάδνη. Από την πλευρά της πάντως, η Δήμητρα Καραμβάλη, πρώτη σε βαθμολογία του Πειραματικού Λυκείου Μυτιλήνης και δεύτερη σε όλη τη Λέσβο για το 2020 με 19.075 μόρια, από τον τομέα Οικονομίας και Πληροφορικής λέει στην «Π» ότι είναι καλό από την Α’ Γυμνασίου να σχεδιάζονται οι στόχοι των υποψηφίων, αλλά και να μην το βάζουν κάτω. Να επιμένουν να διαβάζουν, «όσο

περισσότερο, τόσο καλύτερα». Απευθυνόμενη προς γονείς και κηδεμόνες, συμβουλεύει να στηρίζουν τους υποψήφιους και να τους υπενθυμίζουν ότι θα βρίσκονται δίπλα τους ό,τι κι αν συμβεί. Φροντιστήριο πήγαιναν; «Δυστυχώς στην εποχή που ζούμε είναι αναγκαία. Το καλό είναι ότι είμαστε σε μικρό τόπο και οι Καθηγητές σε γενικές γραμμές νοιάζονται για μας στο σχολείο, οπότε είναι πολύ βοηθητικοί.» Την περίοδο της καραντίνας, οι υποψήφιοι του 2020 που έζησαν πρωτόγνωρες στιγμές έκαναν μάθημα μέσα από ηλεκτρονικές πλατφόρμες: Skype, Zoom, Facebook και οπουδήποτε. Θυμίζουμε τι μας είπε η Βάσω Ψάνη: «Οι Πανελλήνιες δεν χαρακτηρίζουν τη ζωή σου. Ξέρω ανθρώπους που δεν πέρασαν στο Πανεπιστήμιο και έκαναν απίστευτα πράγματα και ξέρω ανθρώπους που πέρασαν σε πολύ καλές σχολές και δεν έκαναν τίποτα». «Και θα κλάψουμε και θα συγκινηθούμε και θα γελάσουμε. Οι ψυχολογικές μεταπτώσεις είναι πολύ συχνές κατά τη Γ’ Λυκείου, αλλά είναι φυσιολογικό» κατέληξε η Δήμητρα Καραμβάλη.

www.stonisi.gr

ξεκούραση γιατί δεν είναι διάβασμα. Γενικά θεωρώ ότι πρέπει να αφιερώνεις χρόνο στον εαυτό σου.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Πώς διαλέγω σχολείο ξένων γλωσσών για τα παιδιά μου

www.stonisi.gr

Της ΜΑΡΊΑΣ ΝΤΆΒΟΥ, MA Tesol Εκπαιδεύτρια εκπαδευτών, Καθηγήτρια και ιδιοκτήτρια σχολείο ξένων γλωσσών. Καθώς μέσα από τον ρόλο μου ως εκπαιδεύτρια καθηγητών, επισκέπτομαι πάρα πολλά σχολεία ξένων γλωσσών (χρησιμοποιώ τον όρο «σχολείο» και όχι «φροντιστήριο» συνειδητά), συναντώ πολλούς καθηγητές και συνομιλώ με πολλούς ιδιοκτήτες και διευθυντές σπουδών, έχω πια ξεκάθαρη εικόνα του πώς θα αποφάσιζα πού να στείλω τα παιδιά μου. Θα γράψω λοιπόν τα δικά μου κριτήρια, πού όμως βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στη μελέτη σύγχρονων παιδαγωγικών θεωριών και ευρημάτων της Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας (που είναι η επιστήμη μου) και συνεπώς δεν είναι μόνο «αυτό που μου αρέσει» αλλά και αυτό που είναι επωφελές για το παιδί. Τι κοιτάω: 1) Το website Πριν επισκεφθώ το σχολείο, βλέπω το site. Συλλέγω πληροφορίες από εκεί. Κοιτάζω την αισθητική αλλά κυρίως την ουσία.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Καταλαβαίνω ποια είναι η ταυτότητα του σχολείου; Έχει το σχολείο ξεκάθαρες παιδαγωγικές αρχές; Ακολουθεί συγκεκριμένη μεθοδολογία; Αν το σχολείο δίνει την εντύπωση μαγαζιού που τα πουλάει όλα, κάτι δεν πάει καλά! 2) Το σχολείο Αφού δω προσεκτικά το site, επισκέπτομαι το ίδιο το σχολείο. Συνομιλώ με τη γραμματεία, τη διεύθυνση, τους καθηγητές. Αν ξέρω αγγλικά, μιλώ αγγλικά. Αν διστάσουν, κάτι δεν πάει καλά. Τι γλώσσα μιλούν οι δάσκαλοι στην τάξη; Αν σας πουν πως όσο είναι μικρά τα παιδιά τους μιλούν κυρίως ελληνικά, μακριά! Ρωτώ πάντα συγκεκριμένα τι μεθοδολογία ακολουθούν στο σχολείο. Αν διδάσκουν αγγλικά όπως έμαθα εγώ, φεύγω! Καλά μαθαίναμε και τότε αλλά ο κόσμος, η εκπαίδευση, η νευροεπιστήμη, η παιδαγωγική έχει προχωρήσει! Υπάρχουν καλύτεροι, ευκολότεροι, πιο αποτελεσματικοί τρόποι για να μάθει ένα παιδί αγγλικά.

3) Οι εξετάσεις Φυσικά οι εξετάσεις και η επιτυχία σε αυτές είναι σημαντικό στοιχείο. Αλλά σε ποιες εξετάσεις έχει σημασία! Υπάρχουν αυτή την στιγμή 25 διαφορετικές εξετάσεις για το επίπεδο Β2! Με πολύ διαφορετικούς βαθμούς δυσκολίας και διαφορετική αναγνώριση. Το «100% επιτυχία» δε σημαίνει τίποτα αν πρόκειται για εξεταστικούς φορείς που δεν έχουν κύρος και που απλώς κάνουν παραγωγή πιστοποιήσεων. Ρωτώ λοιπόν να μάθω. Με λίγα λόγια, διαλέγω σχολείο προσεκτικά. Και ψάχνω τα καλά σχολεία, τα σχολεία που θα βοηθήσουν το παιδί μου να μάθει, να εξελιχθεί, να αγαπήσει και την ξένη γλώσσα αλλά και την ίδια τη μάθηση. Μακριά από τους διεκπεραιωτικούς, ανενημέρωτους, αμόρφωτους εκπαιδευτικούς. Και μακριά από τα σχολεία-μαγαζιά που θα σας πουν ό,τι νομίζουν ότι θέλετε να ακούσετε γιατί «ο πελάτης έχει πάντα δίκιο». Όχι! στην εκπαίδευση έχει δίκιο ο επιστήμονας που ψάχνει διαρκώς το καλύτερο, αυτός που θέλει ο ίδιος να μαθαίνει, να αλλάζει και να οδηγεί τα παιδιά στο υπέροχο και ατέλειωτο ταξίδι της αναζήτησης της γνώσης και αυτός που δε με βλέπει (μόνο) ως «πελάτη».

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

ΠΑΜΕ ΣΑΝ ΑΛΛΟΤΕ

Τέλη 19ου αιώνα και αρχές 20ου μέσα από τη συλλογή της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Μυτιλήνης

Εκπαίδευση και πνευματική ζωή στη «Χρυσή Εποχή» της Λέσβου

Της ΜΑΡΙΑΣ ΓΡΗΓΟΡΑ Με τις αλλαγές που επήλθαν με τα σουλτανικά διατάγματα του Χάττι Σερίφ του Γκιούλχανε (1839) και Χάτι Χουμαγιούν (1855), βάσει των οποίων έστω και τυπικά υπήρχε ισονομία και ισότητα μεταξύ των Οθωμανών υπηκόων, ανεξαρτήτως γένους και θρησκεύματος, αλλά και εξαιτίας μιας σειράς ιστορικών γεγονότων

www.stonisi.gr

που διαδραματίστηκαν τον 18ο αιώνα, βάσει των οποίων οι Ευρωπαϊκές Δυνάμεις πέτυχαν την οικονομική διείσδυσή τους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αρχίζει να διαφαίνεται στη Λέσβο μία οικονομική άνθηση. Η άνθηση αυτή επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της αύξησης των εμπορικών συναλλαγών με τα απέναντι παράλια, αλλά και με πόλεις του εξωτερικού. Το εμπόριο πλέον διεξάγεται χωρίς τις απαγορεύσεις του παρελθόντος, έχοντας ως αποτέλεσμα την εισροή μεγάλων κεφαλαίων στο νησί και τη δημιουργία μίας νέας τάξης, της αστικής. Η επαφή με τη δύση επηρεάζει όχι μόνο την οικονομία του νησιού, αλλά και την κοινωνία ευρύτερα. Οι αλλαγές είναι εμφανείς στον τρόπο ζωής, στη μόρφωση και πνευματική καλλιέργεια, στην τέχνη και στην αρχιτεκτονική, που αλλάζουν ολοκληρωτικά από τα μέσα του 19ου αιώνα έως και την απελευθέρωση του νησιού το 1912.

ΠΛΑΤΕΊΑ

Οι πλούσιοι αστοί της Μυτιλήνης φροντίζουν παράλληλα με την οικονομική τους άνοδο να εκλεπτύνουν το γούστο τους και να καλλιεργούνται πνευματικά. Είναι κοσμοπολίτες και μορφωμένοι, μιλάνε με άνεση ξένες γλώσσες και στέλνουν τα παιδιά τους να σπουδάσουν σε Ευρωπαϊκές πόλεις, όπως στη Μασσαλία, στο Παρίσι, στο Βερολίνο κ.ά. Σε μια εποχή λοιπόν, που το χρήμα ρέει άφθονο στο νησί της Λέσβου οι Μυτιληνιοί διαβάζουν βιβλία παγκόσμιας και ελληνικής κλασικής λογοτεχνίας, εκδόσεις Αρχαίων Ελλήνων κλασσικών, περιοδικά και εφημερίδες της Πόλης, της Σμύρνης, του Παρισιού, της Τεργέστης, της Πετρούπολης, της Αλεξάνδρειας, της Αθήνας και άλλων πόλεων. Στις

συλλογές της Δ.Κ.Β. Μυτιλήνης υπάρχει πληθώρα τέτοιων περιοδικών, εφημερίδων και βιβλίων, με ενδεικτικούς τίτλους το Illustration, Historia, Les Annales, La Nouvelle Mode, Revue Medico Pharmaceutique, το ρωσικό περιοδικό Нива (Niva) και τα ελληνόγλωσσα Έσπερος Τεργέστης, Ο Κόσμος, Ο Μέντωρ, Ιπποκράτης, Νεολόγος, Αρμονία, Αμάλθεια, Βρεττανικός Αστήρ κ.ά. Μελετώντας το περιοδικό Η Διάπλασις των Παίδων παρατηρούμε ότι συχνά υπάρχουν αναφορές σε συνδρομητές από τη Λέσβο, οι οποίοι κερδίζουν διαγωνισμούς που διεξάγει το περιοδικό1. Διαβάζουμε «... Η Ψυχή της Λέσβου [ΕΕΕ] είναι κατενθουσιασμένη με το Δημοψήφισμα και με τα νέα μυθιστορήματα. Την τρελλαίνουν προπάντων «Οι Μικροί Ακόλουθοι», και επειδή έτυχε να έχη διαβασμένους και τους «Τρεις Σωματοφύλακας»...», και σε άλλο φύλλο «...Έχετε ακούση ποτέ την Βαρειά; Είναι μία μαγευτική εξοχή της Μιτυλήνης, απέχουσα 3/4 της ώρας από την πόλιν. Εκεί ζη σήμερον η Αυγή των Ελπίδων, και είναι τόσον ευτυχής, τόσον ευχαριστημένη, που δεν ποθεί τίποτε άλλο. Μας χαρίζει όλας τας χώρας και όλας τας εποχάς…”. Ο Αλέξανδρος Βασιλείου, σε επιστολή του τον Μάιο του 1882, στην αδελφή του Μυρσινιώ Κουρτζή που ζει στην Κωνσταντινούπολη της ζητάει να του στείλει τα Άπαντα του Αχ. Παράσχου και τα Άπαντα του Δ. Παπαρρηγόπουλου, τα οποία όπως γράφει τα έχει ανάγκη και δεν μπορεί να τα βρει στη Μυτιλήνη. Ενώ σε οικογενειακό σημειωματάριο εξόδων, συναντάμε έξοδα για συνδρομή μεταξύ άλλων στην Αμάλθεια, στον Παιδικό Κόσμο, στη Φιλόκαλο Πηνελόπη κ.ά., όπως επίσης και έξοδα για διδασκαλία και προμήθεια βιβλίων μουσικής και αγγλικής, γαλλικής, τουρκικής και γερμανικής γλώσσας. Η πνευματική καλλιέργεια είναι τέτοια, όπου έχουμε περιπτώσεις οικιών με δεύτερο σαλόνι, με τη μορφή μικρού δωματίου, το οποίο χρησιμοποιείται ως βιβλιοθήκη. 10.000 μαθητές σε σχολεία! Η δίψα για μάθηση και πνευματική ανάταση όλης της κοινωνίας, αποτελεί μέριμνα της νέας αστικής τάξης. Η ίδρυση και λειτουργία σχολείων στηρίζεται σε τοπικούς πόρους και 1Στο φύλλο με ημερομηνία 20/27-08-1905 ανακοινώνεται ότι το δεύτερο βραβείο το κερδίζει η Ψυχή της Λέσβου

εξασφαλίζεται χάρη στην Εφορεία των Εκπαιδευτικών και Φιλανθρωπικών Καταστημάτων Μυτιλήνης, την κεντρική επιτροπή των οποίων απαρτίζουν επιφανείς προεστοί της πόλης, οι οποίοι με τις εισφορές τους συντηρούν και ενισχύουν την εκπαίδευση στη Μυτιλήνη. Από το 1874 η εκπαίδευση είναι δωρεάν, επιφέροντας έτσι αύξηση στον αριθμό των μαθητών. Στις αρχές του 20ου αιώνα, η Λέσβος διαθέτει ένα αρκετά ικανοποιητικό και προοδευτικό εκπαιδευτικό δίκτυο, υπερέχοντας έναντι άλλων νησιών του Αρχιπελάγους. Στο νησί λειτουργούν σχολεία σχεδόν σε όλα τα χωριά, αριθμώντας 61 Χριστιανικά και 15 Οθωμανικά, με 10.000 μαθητές. Οι κάτοικοι της Μυτιλήνης, σύμφωνα με έκθεση του Γάλλου πρόξενου Μυτιλήνης, εμφανίζουν εξαιρετική κλίση και αγάπη προς τα γράμματα, ενώ η έφεση γενικά των κατοίκων του νησιού στη μόρφωση φαίνεται και από το γεγονός ότι τα σχολεία του Παπάδου Γέρας χτίστηκαν με προσωπική εργασία των κατοίκων του χωριού, πληρώνοντας οι ίδιοι τα χρήματα που απαιτούνταν, υπογράφοντας ακόμη και γραμμάτια με τόκο ενώ πρώτες οι γυναίκες των προκρίτων έδωσαν το παράδειγμα, κουβαλώντας πέτρες. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η λειτουργία Λαϊκής Νυχτερινής Σχολής στην πόλη της

Μυτιλήνης, όπου μεταξύ άλλων εγγράφονται μαθητές ηλικίας από 12 έως 45 ετών, αρκετοί εκ των οποίων ήταν αγράμματοι. Ενώ ο Ζ.Π. Καμπούρης γράφει «...Πάντως παρ’ όλες τις ελλείψεις, ένα είναι το γεγονός, πώς απ’ τη μία ως την άλλη άκρη του νησιού, η εκπαίδευση έχει πάρει έναν ρυθμό διαρκώς επιταχυνόμενο. Η ανάγκη του να μάθουν γράμματα, «να ανοίξουν τα μάτια τους», ήταν τόσο επιτακτική που παρέβλεπαν λεπτομέρειες και πολυτέλειες, κατά τις τότε αντιλήψεις». Στην σατιρική εφημερίδα Μυτιληνιός διαβάζουμε ότι γονιός πάει σε κατάστημα με αστρονομικά όργανα να αγοράσει υδρόγειο σφαίρα για το παιδί του ενώ στην εφημερίδα Αγών υπάρχει διαφήμιση ιδιωτικής Μουσικής Σχολής, που λειτουργεί στο θέατρο Καψιμάλη2. 2 Εφημερίδα Αγών, 04-12-1911

tel. +30. 22530.55360

mob. +30 698.36.16.598

email: welcome@anemoessa-restaurant.gr fb page: AnemoessaRestaurant Instagram: anemoessa_restaurant

www.stonisi.gr

Eστιατόριο Ανεμόεσσα Σκάλα Συκαμινέας Λέσβου,81104 | Anemoessa Restaurant Skala Sykamineas Lesvos 81104 Greece

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

Στη Μυτιλήνη, το 1881, λειτουργούν ένα Προκαταρκτικό σχολείο (Νηπιαγωγείο) αρρένων και ένα θηλέων, ένα Δημοτικό αρρένων και ένα θηλέων, ένα Ελληνικό σχολείο αρρένων, το Γυμνάσιο Αρρένων και το Παρθεναγωγείο, ενώ τα Οθωμανικά είναι ένα Αλληλοδιδακτικό αρρένων και ένα θηλέων, ένα Σχολαρχείο αρρένων (Ρουστιέ) και το Αυτοκρατοτικό Γυμνάσιο Ινταντιέ. Το 1881 λειτουργεί Μουσικό Σχολείο της Εργατικής Αδελφότητας Μυτιλήνης και το 1906 ιδρύεται η Κομνηνάκειος Δημοτική Σχολή στο κτίριο της οποίας το 1910 λειτουργεί η Λαϊκή Νυχτερινή Σχολή Μυτιλήνης. Ακόμη, τη δεκαετία του 1900 λειτουργούν δύο καθολικά σχολεία, η Γαλλική Σχολή Αρρένων Freres Maristes και η Γαλλική Σχολή Θηλέων (καθολικών καλογριών). Ωστόσο, όλη η εκπαιδευτική κίνηση συγκεντρώνεται γύρω από το Γυμνάσιο Μυτιλήνης, το οποίο το 1875 αναγνωρίζεται από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η στελέχωση του Γυμνασίου αποτελεί ιδιαίτερο μέλημα της Εφορείας. Οι Γυμνασιάρχες και οι εκπαιδευτικοί που προσλαμβάνονται, έχουν εμπειρία σε φημισμένες σχολές, είναι κάτοχοι διδακτορικών ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων, με πλούσιο συγγραφικό έργο. «...Την διεύθυνσιν του Γυμνασίου και της Αστικής Σχολής έχει ο κ. Εμμ. Δαυΐδ διδ. του Πανεπιστημίου εν Jena της Γερμανίας... Εκ των λοιπών 12 καθηγητών του Γυμνασίου 5 είναι διδάκτορες του Πανεπιστημίου, 1 απόφοιτος της Θεολογικής σχολής Χάλκης, 1 απόφοιτος Γυμνασίου, 1 εφοίτησε

ΠΛΑΤΕΊΑ

δύο έτη εν τω Πανεπιστημείω, 1 είναι πτυχιούχος της Γυμναστικής Σχολής Αθηνών, 1 etudiant de II anne en Litterature de la Sorbonene, 1 candidat de l Universite de Geneves, 1 έχει προσόντα δια την διδακαλίαν της τουρκικής γλώσσης ήτις τείνει ήδη να καταργηθή». Το Γυμνάσιο διαθέτει επίσης, μία πλούσια συλλογή οργάνων φυσικής και χημείας, γυμναστήριο και μία πολύτιμη βιβλιοθήκη 5000 τόμων, η οποία συγκαταλέγεται στις καλύτερες και πλουσιότερες βιβλιοθήκες της Ανατολής. Τα αποτελέσματα της βαρύτητας που δόθηκε από τα μέσα του 19ου αιώνα στην εκπαίδευση και στην παιδεία ευρύτερα, αρχίζουν να γίνονται εμφανή προς τα τέλη του αιώνα και στις αρχές του 20ου. Υπάρχει έντονη πολιτιστική δράση με την ίδρυση λεσχών, αγαθοεργών, επαγγελματικών και καλλιτεχνικών σωματείων. Στη Μυτιλήνη την περίοδο 1868-1894 λειτουργούν έξι Τυπογραφεία3, με άδεια της Αυτοκρατορικής Κυβερνήσεως, ενώ ο Αρχοντόπουλος αναφέρει και την ύπαρξη πληρέστατου βιβλιοπωλείου και βιβλιοδετείου. *Απόσπασμα από το Ημερολόγιο 2018 της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Μυτιλήνης με τίτλο «Η «χρυσή εποχή» της Λέσβου (τέλη 19ου-αρχές 20ού αιώνα) μέσα από τις Συλλογές της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Μυτιλήνης

3 1.»Η Λέσβος» 1868, 2. Δ.Ν. Βερναρδάκη 1874, 3. «Η Σαπφώ» 1887, 4. «Η Ένωσις» 1883, 5. «Η Ελπίς» 1887, 6. Μ. Νικολαΐδου, 1894

ΠΛΑΤΕΊΑ

www.stonisi.gr

ΠΛΑΤΕΊΑ