ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2020
ΤΕΥΧΟΣ #19
www.stonisi.gr
freepress
02
ΠΛΑΤΕΊΑ
www.stonisi.gr
EDITORIAL
Α
Από τη Μυτιλήνη και το άγαλμα της Ελευθερίας, όπου τα παιδιά παίζουν με τις μάσκες κρατώντας αποστάσεις, ελπίζοντας ότι θα παίξουν πάλι σύντομα ανέμελα στις αυλές των σχολείων, έως το Σίγρι, από το κάστρο του οποίου με τον φακό της Μαρίας Μπουρού βλέπουμε τα κύματα και ημερεύουν οι άγριες σκέψεις, σε όλες και όλους, όλη η ομάδα της Πλατείας, οι φανεροί και «αόρατοι» συντελεστές και εμπνευστές μας, Ευχόμαστε χρόνια πολλά με Υγεία και… Ελευθερία. Χαρούμενο και δημιουργικό 2021. Ας μας φέρει πίσω στο πολλαπλάσιο τις αγκαλιές που στερηθήκαμε.
Σχεδιάσαμε ένα γιορτινό ρεβεγιόν εν μέσω λοκντάουν, με συνταγές και συμβουλές για διακόσμηση, ο Νικόλας Αθανάσης μάς πάει βόλτα στο Σκαλοχώρι, ενώ ο Μιχάλης Μπάκας μας δίνει ιδέες για να ξεφύγουμε λιγάκι από το σπίτι με την παρατήρηση πουλιών, η Ελένη Καραγεωργίου μάς βοηθά να σκεφτούμε λίγο την ψυχολογία μας, ενώ ο Στρατής Μπαλάσκας φέρνει στο φως χριστουγεννιάτικο διήγημα του Στρατή Αναστασέλλη. Οι ειδικοί μας μιλούν και οι μαθήτριες που κέρδισαν σε διαγωνισμό από το 3ο Γενικό Λύκειο Μυτιλήνης, μας βοηθούν να… χαμογελάμε. Γιατί τα καλύτερα, θα έρθουν.
www.stonisi.gr
@stonisi.gr
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΕΥΧΟΥΣ Ανθή Παζιάνου | ART DIRECTOR Ιωάννα Βαριά | ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Παναγιώτης Μπαλάσκας | ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Κωνσταντίνα Μουτζουρέλλη | ΕΚΤΥΠΩΣΗ Δούκας Print | ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ Θράσος Αβραάμ ΕΞΩΦΥΛΛΟ: ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ: ΣΕΛ 3 ΜΑΡΙΑ ΜΠΟΥΡΟΥ | ΣΕΛ 5-9 ΑΡΧΕΙΟ ΟΜΑΔΑΣ FACEBOOK «ΜΕ Ο,ΤΙ ΕΧΕΙ ΤΟ ΝΤΟΥΛΑΠΙ» ΤΗΣ ΑΣΗΜΕΝΙΑΣ ΜΗΛΙΟΥ | ΣΕΛ 16 ΗΛΙΑΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ | ΣΕΛ 19, 20, 21 ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΠΑΚΑΣ | ΣΕΛ 23, 24 ΑΡΧΕΙΟ 3ου ΓΕΛ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ | ΣΕΛ 25, 26 ΝΙΚΟΛΑΣ ΑΘΑΝΑΣΗΣ
www.stonisi.gr
ΈΚΔΟΣΗ Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (ΚΟΙN.Σ.ΕΠ) ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ | ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Κομνηνάκη 9 Μυτιλήνη Τ.Κ. 81100, Τηλ: 22510 28000, e-mail: stonisigr@gmail.com, plateiafreepress@gmail.com
03
ΠΛΑΤΕΊΑ
ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΕΥΧΟΣ #19 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2020
www.stonisi.gr
25
04
ΠΛΑΤΕΊΑ
05 17 18 22 23 25
ΜΈΝΟΥΜΕ ΣΠΊΤΙ ΚΑΙ ΚΆΝΟΥΜΕ ΡΕΒΕΓΙΌΝ! ΌΠΩΣ ΕΜΕΊΣ ΤΟ ΘΈΛΟΥΜΕ Ο ΔΑΙΜΟΝΌΣΠΟΡΟΣ ΚΑΤΑΠΟΛΈΜΗΣΗ ΤΟΥ ΆΓΧΟΥΣ ΣΕ ΚΑΙΡΟΎΣ ΠΑΝΔΗΜΊΑΣ! ΧΡΙΣΤΟΎΓΕΝΝΑ ΤΗ ΧΡΟΝΙΆ ΤΟΥ ΚΟΡΟΝΟΪΟΎ ΟΙ ΜΑΘΉΤΡΙΕΣ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΜΥΤΙΛΉΝΗΣ ΤΑ «ΈΒΑΛΑΝ» ΜΕ ΕΞΩΓΉΙΝΟΥΣ! ΤΟ ΣΚΑΛΟΧΏΡΙ, ΚΌΣΜΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΛΈΣΒΟ
23
ΠΑΜΕ ΓΙΟΡΤΙΝΑ
Μένουμε Σπίτι και κάνουμε ρεβεγιόν! Όπως εμείς το θέλουμε Ιδέες και προτάσεις για το πιο σπιτικό Ρεβεγιόν Καραντίνας! Με γλυκά δικά μας και του ζαχαροπλαστείου, με μαγειρικές αλχημείες της μαμάς και της φίλης, με στολίδια από χάντρες και χαρτόνι. Τρώμε, πίνουμε, διασκεδάζουμε και αγαπιόμαστε, γιατί τα φετινά Χριστούγεννα μπορεί να είναι τα καλύτερα της ζωής μας!
M
Της ΜΑΡΙΑΣ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ
Έτσι είναι αυτή η μαγική λεξούλα. Φέρνει μια αλλιώτική ζεστασιά με στην ψυχή. Για λίγο ξεχνάς τον απλήρωτο λογαριασμό, την καραντίνα, το lock down, την απαγόρευση κυκλοφορίας και όλα εκείνα τα δύσκολα και πρωτόγνωρα έχει φέρει στη ζωή μας ο κορονοϊός. Ποιος μπορούσε αλήθεια να φανταστεί πριν από ένα χρόνο πως μια μικροκουκίδα πρωτεϊνής, όπως ένας ιός, χωρίς μυαλό, ψυχή και υπερδυνάμεις, θα έκλεβε την ελπίδα, την ελευθερία, την αγκαλιά, τη διασκέδαση και τελικά τη ίδια μας τη ζωή μαζί με τη γνώριμη βαρετή αλλά αγαπημένη καθημερινότητα.
Όμως είναι Χριστούγεννα! Το νόημα της μεγάλης αυτής γιορτής της ανθρωπότητας και του Χριστιανισμού δεν περιορίζεται και δεν φυλακίζεται, ούτε σε lock down, ούτε σε καραντίνες, ούτε σε απαγόρευση κυκλοφορίας. Τα Χριστούγεννα, η Πρωτοχρονιά και οι όμορφες χειμωνιάτικες γιορτές, είναι πνεύματα...ενέργεια που μπορεί να μας κάνουν να χαμογελάσουμε, να αγαπήσουμε και να νιώσουμε καλύτεροι άνθρωποι μέσα από πράξεις αγάπης, απλές καθημερινές στιγμές, αγκαλιές με τους αγαπημένους μας, γλυκιές λιχουδιές, και λίγη χρυσόσκονη που εμείς μπορούμε να φτιάξουμε, για να κάνουμε το δικό μας..προσωπικό, σπιτικό και ζεστό Χριστουγεννιάτικο ρεβεγιόν. Ρεβεγιόν στο σπίτι λοιπόν; Ναι φύγαμε... Μένουμε σπίτι λοιπόν και ετοιμάζουμε με μεράκι, κέφι αγάπη και καλή διάθεση ξεχωριστά και όμορφα Χριστούγεννα για τους ανθρώπους που αγαπάμε. Πάμε να δούμε λοιπόν μερικές έξυπνες απλές και ξεκούραστες ιδέες για να μετατρέψετε μαζί με τους φίλους και την οικογένειά σας το σπίτι σε λαμπερό παλάτι του παραμυθιού.
www.stonisi.gr
Μοιάζει με φωτεινή αισιόδοξη αστραπή μέσα στην καταιγίδα της μελαγχολικής καθημερινότητας που σε τυλίγει, εκείνη η μαγική μοναδική λέξη...Χριστούγεννα...Για λίγα δευτερόλεπτα η λέξη αυτή γεμίζει τη σκέψη, τα μάτια και το στόμα, με γλυκιές γεύσεις μυρωδιές και αρώματα από μια άλλη εποχή. Από την εποχή που ήσουν παιδί, και απολάμβανες την κανέλα και το γαρύφαλο από την πιατέλα με τα μελομακάρονα. Από την εποχή που μετρούσες τα κατοστάρικα και τα πενηντάρικα από τα κάλαντα στις γειτονιές και ανυπομονούσες να τρέξεις στο περίπτερο της γειτονιάς να αγοράσεις, πατατάκια και κόμιξ.
05
ΠΛΑΤΕΊΑ
Στο μαγικό ταξίδι του σπιτικού ρεβεγιόν ζητήσαμε την πολύτιμη βοήθεια της Ασημένιας Μήλιου Διαχειρίστριας της ομάδας στο facebook «Με ό,τι έχει το ντουλάπι». Η Ασημένια με πολύ μεράκι και αγάπη, με τη βοήθεια των εκατοντάδων δημιουργικών μελών της ομάδας κάθε ηλικίας, έχει φτιάξει μια υπέροχη σελίδα, με απλές και νόστιμες συνταγές για φαγητά και γλυκά, ιδέες για διακόσμηση και στολισμό και υπέροχα tip για όμορφη ζεστή ατμόσφαιρα σε κάθε περίσταση της ζωής μας. Η Ασημένια μας προσέφερε απλόχερα της βοήθειά της, μέσα από την υπέροχη σελίδα της, την οποία μας επέτρεψε να χρησιμοποιήσουμε για τις ιδέες που σας παραθέτουμε.
με ίδια χρώματα και σχέδια; Για ποιο λόγο θα πρέπει να ξοδέψουμε μια περιουσία σε ακριβά στολίδια και μπάλες; Η χαρά των Χριστουγέννων κρύβεται στο χρώμα και στις αναμνήσεις που φέρνουν τα παλιά παιδικά παιχνίδια και στολίδια. Αν λοιπόν δεν καταφέρατε λόγω lock down να αγοράσετε καινούργιο δέντρο και διακοσμητικά, μην ανησυχείτε. Βάλτε ότι έχετε στο ντουλάπι και στο πατάρι. Αν πάλι σας λείπουν διακοσμητικά, τότε μη διστάσετε να φτιάξετε μαζί με φίλους, αγαπημένους ή ακόμη και τα παιδιά σας, δικά σας προσωπικά στολίδια, από υλικά της φύσης και παλιά αντικείμενα που είχατε για πέταμα. Όλοι μας κάπου φυλάμε στο ντουλάπι, παλιές κορδέλες, μικρές δαντέλες, περίεργα υφάσματα από vintage ρούχα και αξεσουάρ που ποτέ δεν θα φορέσουμε. Όλοι έχουμε σπασμένα κομπολόγια, κολίε και βραχιόλια, χάντρες, μαλλιά πλεξίματος, χαρτιά και χαρτόνια. Έχετε σκεφθεί λοιπόν να φτιάξετε στολίδια με όλα αυτά τα καλούδια που ίσως κατέληγαν στην ανακύκλωση ή στον κάδο σκουπιδιών; Δοκιμάστε το!
Μην περιορίστε το στολισμό μόνο στο δέντρο. Φτιάξτε μικρά διακοσμητικά για τις κουρτίνες, του τοίχους, και τα τραπέζια τους σπιτιού. Η καλύτερη ιδέα για Χριστουγεννιάτικη διακόσμηση μπορεί να κρύβεται στον πάγκο του μανάβη, ανάμεσα στα μυρωδάτα πορτοκάλια, τα ρόδια και τα ξυλαράκια κανένας. Φτιάξτε μια όμορφη Χριστουγεννιάτικη πιατέλα, με λίγα πορτοκάλια, τρυπημένα με καρφάκια γαρύφαλλου, ρόδια στολισμένα με κορδέλες, αρωματικά ρεσό και λίγη χρυσόσκονη.
Τα γλυκά Εντάξει παραδεχτείτε το, όσο είναι καιρός. Η μαγεία των Χριστουγέννων είναι άρρηκτα δεμένη με τα μελομακάρονα, τους κουραμπιέδες, τα μπισκοτάκια, τις δίπλες, τη χειροποίητη βασιλόπιτα και όλα εκείνα τα καλούδια, που μας φορτώνουν με θερμίδες και ενοχές, αφήνουν όμως μια υπέροχη ζεστή γεύση στο στόμα και στην καρδιά.
www.stonisi.gr
Η διακόσμηση
06
ΠΛΑΤΕΊΑ
Το πρώτο βήμα για τη μαγεία των Χριστουγέννων είναι ο στολισμός. Μην διστάσετε να κάνετε μικρές ατασθαλίες στη γιορτινή διακόσμηση. Για ποιο λόγο αλήθεια το δέντρο του σπιτιού μας θα πρέπει να θυμίζει βιτρίνα καταστήματος με διακοσμητικά είδη; Για ποιο λόγο θα πρέπει όλα να είναι αρμονικά τοποθετημένα σε σειρές
Αν σας αρέσει να καταπιάνεστε με γεύσεις και μαγειρέματα μη διστάσετε να φτιάξετε τα δικά σας σπιτικά μελομακάροντα και κουραμπιέδες. Αν πάλι δεν το έχετε με τη ζαχαροπλαστική, έχετε όμως όλη την καλή διάθεση να δοκιμάσετε, ζητήστε τη βοήθεια της
μαμάς ή της γιαγιάς, έστω και τηλεφωνικά. Αν πάλι τίποτα από αυτά δεν σας συγκινεί, τότε απλά επισκεφτείτε το ζαχαροπλαστείο της γειτονιάς για να αγοράσετε ότι τραβάει η όρεξή σας....Ίσως είναι η πιο σίγουρη και ασφαλής λύση. Αν ωστόσο επιμένετε να φτιάξετε δικά σας γλυκά, αναζητήστε για αρχή απλές και εύκολες συνταγές με υλικά οικονομικά που μπορεί να βρει κανείς εύκολα στα σούπερ μάρκετ και στα συνοικιακά καταστήματα. Σας δίνουμε μερικές γλυκές ιδέες από τη σελίδα «Με ό,τι έχει το ντουλάπι» της Ασημένιας Μήλιου, για το μπουφέ γλυκών του ρεβεγιόν σας. Μερικά εύκολα και πρωτότυπα γλυκά με παράδοση και πολλή αγάπη!
Μηλόπιτα με αγιασώτικα μήλα Στη βάση του ταψιού και στην επιφάνεια 6 μήλα Για το κεικ: 1 φλιτζάνι βούτυρο, 4 αυγά, 1 φλιτζάνι ζάχαρη, 2 αλεύρι, 4 κουταλιές γάλα, 1 κουταλάκι μπεικιν, βανίλια, 1 κουταλάκι κανέλα....
www.stonisi.gr
Χτύπημα για λίγη ώρα στο μίξερ. Το απλώνουμε πάνω από μήλα που έχουμε τοποθετήσει σε βουτυρωμένο ταψάκι και βάζουμε άλλη μία στρώση μήλα στην επιφάνεια. Ψήνουμε 45 λεπτά σε μέτριο φούρνο. Μόλις κρυώσει ρίχνουμε άχνη ζάχαρη και κανέλα
07
ΠΛΑΤΕΊΑ
Σοκολατόπιτα με Χριστουγεννιάτικα διακοσμητικά Βάζω δυο μαργαρίνες 600γρ κουβερτούρα 10 αυγά 1 φλιτζάνι αλεύρι και 2 φλιτζάνια ζάχαρη. Στο μικρότερο πυρέξ βάζω τα μισά . ΕΚΤΕΛΕΣΗ Λιώνω το βιτάμ σε μπεν μαρι και την κουβερτούρα επίσης. Σε ένα μπολ βάζω την ζάχαρη και ανακατεύω με το λιωμένο βιτάμ για να λιώσει , προσθέτω τους κρόκους των αυγων, και την κουβερτούρα λιωμένη, και το αλεύρι. Χτυπάω τα ασπράδια καλά και τα βάζω στο μείγμα. Ανακατεύουμε το μείγμα προς τα κάτω ,σαν να σουβλίζουμε. Όταν είναι ένα ενιαίο μείγμα το βάζω στο πυρέξ και το ψήνω μέσα σε ταψι γεμάτο νερό κατά 3/4 . Ανάλογα τον φούρνο πάει το ψήσιμο. Προτείνουμε 45 λεπτά περίπου και παραμένει 5 λεπτά σε σβηστό φούρνο. Κόβουμε τη σοκολατόπιτα σε μικρά τετραγωνάκια. Στην συνέχεια χτυπάμε λίγη σαντιγί και βάζουμε από επάνω χριστουγεννιάτικα srpingls ( πράσινο - κόκκινο - άσπρο)
φούρνο, κάποιο ρολό με κιμά και αν έχετε κέφι και μαστοριά λαχανοντολμάδες με φρέσκο λάχανο. Αν στην παρέα έχετε φίλο ή φίλη που του αρέσουν τα μερακλιδικα φαγητά, ζητήστε του να φτιάξει κεφτέδες, ντολμάδες ή μια πίτα με φρέσκα υλικά της εποχής. Η καλύτερη πρόταση για πίτα στο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι είναι πρασόπιτα και σπανακόπιτα ακόμη και μανιταρόπιτα για τους πιο γκουρμεδιάρηδες. Το καλό με τις πίτες είναι ότι δεν χρειάζεται να έχεις συγκεκριμένη συνταγή, παρά μόνο φρέσκα υλικά, φαντασία και μεράκι. Δοκιμάστε να βάλεστε στις πίτες σας, μυτιληνιά φέτα, λαδοτύρι, γραβιέρα Μυτιλήνης, ακόμη και μυτζίθρα. Προσθέστε μπόλικα μυρωδικά, όπως άννιθο, μαϊντανό και δυόσμο, φρέσκο ή αποξηραμένο. Σπάστε 2-3 αυγά και αν θέλετε λίγο πιο πλούσια γεύση μερικές φέτες μπέικον ή γαλοπούλα καπνιστή θα κάνουν τη διαφορά.
Το φαγητό
www.stonisi.gr
Συμβουλές για το φαγητό δεν μπορούμε να δώσουμε. Ο καθένας από εμάς έχει τα δικά του προσωπικά γούστα, ιδιαιτερότητες και τεχνικές για να φτιάξει νόστιμες λιχουδιές για το γιορτινό τραπέζι. Ωστόσο αν δεν το έχετε με τη μαγειρική ή δεν έχετε χρόνο να μαγειρέψετε ολόκληρο το τζελεμεντέ για το Ρεβεγιόν των Χριστουγέννων μην ανησυχείτε! Η αποτελεσματικότερη και πιο δοκιμασμένη λύση σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι τα συνεταιρικά τραπέζια!! Μην ντραπείτε να ζητήστε βοήθεια από τους φίλους που θα καλέσετε στη γιορτή. Δοκιμάστε να φτιάξετε εσείς δύο από τα αγαπημένα σας φαγητά, μαζί με σαλάτες και συνοδευτικά και
08
ΠΛΑΤΕΊΑ
πείτε στους φίλους να φέρουν κι αυτοί τις δικές τους σπεσιαλιτέ να τις δοκιμάσετε όλοι μαζί. Εμείς σας προτείνουμε μερικές παραδοσιακές λεσβιακές γεύσεις για τα Χριστούγεννα όπως είναι το χοιρινό με σέλινο και μπόλικο αυγολέμονο. Μπορείτε ακόμη να φτιάξετε κοτόπουλο ή γαλοπούλα γεμιστά στο
Στρώνουμε τραπέζι Εντάξει, μαγειρέψαμε, φτιάξαμε και γλυκά ή πήραμε τα έτοιμα από το ζαχαροπλαστεί της γειτονιάς, στολίσαμε και δέντρο ...όλα καλά... τώρα πως στρώνουμε τραπέζι; Δεν χρειάζεται πανικός. Μόνο καλή διάθεση φαντασία και ευρηματικότητα. Αν δεν έχετε στο ντουλάπι ή το συρτάρι κάποιο Χριστουγεννιάτικο τραπεζομάντηλο, τότε προτιμήστε ένα λιτό λευκό τραπεζομάντηλο, ή κάποιο άλλο σε κόκκινο χρώμα ή χρυσοκίτρινο. Γενικότερα μην προβληματίζεστε για τη διακόσμηση του τραπεζιού...Δεν έχει τόση σημασία! Φτιάξτε μια εικόνα όπως εσείς τη φαντάζεστε, με απλά γίηνα υλικά, φρούτα τις εποχής, κεριά και αρωματικά όπως τα
Και τώρα, τι θα φορέσουμε; Δεν έχει καμιά απολύτως σημασία το γεγονός ότι το ρεβεγιόν φέτος δεν θα γίνει σε ξενοδοχείο, κέντρο διασκέδασης ή εστιατόριο. Δεν έχει καμία απολύτως σημασία που για τους γνωστούς λόγους, δεν αγοράσαμε καινούργια ρούχα, παπούτσια και αξεσουάρ. Δεν έχει καμιά σημασία που θα περάσουμε τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά σε στενό οικογενειακό κύκλο. Αυτό που μετράει πάνω απ’ όλα είναι να είμαστε λαμπεροί, κεφάτοι και όμορφοι όπως ακριβώς θα ήμασταν αν κάναμε γιορτές εκτός σπιτιού. Μην περιορίστε λοιπόν τις ενδυματολογικές σας επιλογές, σε ρούχα απλά και άνετα, επειδή βρίσκεστε
Αγγελική Μυρογιάννη Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Τηλέφωνο: 22513 06808, 6984 458711 E-mail: a.myrogianni@gmail.com Διεύθυνση: Ηλία Βενέζη 24, Μυτιλήνη Δέχεται κατόπιν ραντεβού
Μ
πορούν οι χριστουγεννιάτικες λιχουδιές μας να είναι λίγο πιο θρεπτικές, υγιεινά παρασκευασμένες& με λιγότερες θερμίδες; - Φυσικά και μπορούν! Παρακάτω θα σας παραθέσω τις αγαπημένες μας λιχουδιές σε μία πιο θρεπτική & λιγότερο θερμιδική εκδοχή.
Μελομακάρονα Παρασκευάστε τα μελομακάρονά σας με την χρήση κουπάτ σχεδίων ή σε μικρό μέγεθος ‘’μέγεθος μπουκιάς’’ με αυτό τον τρόπο θα απολαμβάνετε το αγαπημένο σας γλυκάκι αλλά δεν θα προσλαμβάνετε παράλληλα πολλές θερμίδες. Επιπλέον, μην παρασκευάσετε μεγάλη ποσότητα διότι υπάρχει κίνδυνος να καταναλώσετε περισσότερα, αλλά και να τα έχετε στο σπίτι για αρκετό χρονικό διάστημα και να ‘’πέφτετε’’ στον πειρασμό να τα καταναλώνετε ξανά & ξανά. Τέλος, μπορείτε εμπλουτίσετε την συνταγή σας με περισσότερα θρεπτικά συστατικά π.χ. εάν χρησιμοποι-
είτε χυμό αντικαταστήστε τον με φυσικό χυμό από πορτοκάλια-μανταρίνια, προτιμήστε να είναι ώριμα για να ελαττώσετε την ποσότητα της ζάχαρης που θα προσθέσετε στο μίγμα σας ή ακόμη καλύτερα χρησιμοποιήστε ζάχαρη καρύδας ή ζάχαρη από χουρμάδες ή μέλι ή γλυκαντικό επιλογής έναντι της κοινής λευκής ζάχαρης. Προτιμήστε το αλεύρι σας να είναι ολικής άλεσης και το σιρόπι που θα χρησιμοποιήσετε κατά το μέλωμα να είναι από μέλι και όχι από ζάχαρη. Κουραμπιέδες Αντίστοιχα με τα μελομακάρονα έτσι και με τους κουραμπιέδες παρασκευάστε τους μικρούς σε μέγεθος και λίγους σε ποσότητα έτσι δεν θα εγκυμονεί ο κίνδυνος υπερκατανάλωσης. Όσον αφορά την παρασκευή τους επειδή περιέχουν πολύ μεγάλη ποσότητα σε βούτυρο όταν πάτε να τον προμηθευτείτε παρατήστε στην διατροφική ετικέτα τις
στο σπίτι. Το ρεβεγιόν θέλει λάμψη, χλιδή και λίγη μαγεία. Φορέστε λοιπόν εκείνο το ξεχασμένο από χρόνια φόρεμα ή κουστούμι, που βρίσκεται κρυμένο στη ντουλάπα. Ξέρεις, εκείνο που αγόρασε μια περιουσία σε μια στιγμή τρέλας, το φόρεσες μόνο μία φορά και μετά, δεν βρήκες ευκαιρία να το ξαναφορέσεις.
Πριν χτυπήσει το κουδούνι! Λίγο πριν υποδεχτείτε τους καλεσμένους σας, κάντε μια χαλαρωτική κούρα ομορφιάς, ένα ζεστό μπάνιο με το αγαπημένο σας αφρόλουτρο. Φορέστε τα καλά σας εσώρουχα, φτιάξτε τα μαλλιά και το μακιγιάζ, αν είστε κυρίες, έτσι όπως θα το κάνατε αν είχατε επίσημη βραδινή έξοδο. Βάλτε την αγαπημένη σας μουσική και επιλέξτε ένα δυνατό κρασί ή ένα αρωματικό λικέρ, αν έχετε σπιτικό ακόμη καλύτερα, για να υποδεχτείτε τους καλέσμένους σας. Η μαγεία ξεκινά και εσείς είστε έτοιμοι να περάσετε τα πιο ξεχωριστά και διαφορετικά Χριστούγεννα της ζωής σας! Το μόνο που χρειάζεστε είναι φαντασία, καλή διάθεση και αισιοδοξία...Ρεβεγιόν στο σπίτι λοιπόν; Ναι ρεβεγιόν στο σπίτι... Με λίγους και καλούς. Με αγάπη και ξεχωριστά συναισθήματα για να περάσουμε υγιείς και χαρούμενοι τα Χριστούγεννα του κορονοϊού και της καραντίνας.
Χριστουγεννιάτικες Λιχουδιές παρασκευασμένες με λιγότερες θερμίδες θερμίδες και το κορεσμένο λίπος, προμηθευτείτε βούτυρο ή φυτικό λίπος με χαμηλότερες θερμίδες & κορεσμένο λίπος έναντι άλλον. Χρησιμοποιήστε μέλι ή ζάχαρη καρύδας ή ζάχαρη από χουρμάδες ή κάποιο γλυκαντικό της αρεσκείας σας έναντι της κοινής λευκής ζάχαρης. Προσθέστε εξωτερικά ανθόνερο ή ροδόνερο για να ‘’κολλήσει’’ η άχνη ζάχαρη και μην προσθέσετε μεγάλη ποσότητα. Σοκολατάκια Στα αγαπημένα σας χριστουγεννιάτικα σοκολατάκια χρησιμοποιήστε μαύρη σοκολάτα, μέλι ξηρούς καρπούς & αποξηραμένα φρούτα (δαμάσκηνα, χουρμάδες, σύκα, σταφίδες)έτσι θα αποκτήσουν την γλυκύτητα που επιθυμείτε χωρίς την προσθήκη ζάχαρης. Διαφορετικά πολτοποιήστε τα αποξηραμένα σας φρούτα, προσθέστε λίγους ξηρούς καρπούς και έτοιμα τα σοκολατάκια σας!
Γλυκά Μπισκότα Τα μπισκότα δεν λείπουν από το χριστουγεννιάτικα ‘’γλυκίσματα’’, για να αποκτήσετε ‘’κέρδος’’ σε θερμίδες παρασκευάστε τα με μέλι έναντι της ζάχαρης, ταχίνι & ελαιόλαδο έναντι του βουτύρου. Αντί για αλεύρι μπορείτε να τα παρασκευάσετε με βρώμη ή με κουάκερ. Αλμυρά Μπισκότα Τα αλμυρά μπισκότα σας μπορείτε να τα παρασκευάσετε είτε με χριστουγεννιάτικα σχέδια είτε με ζωάκια για να τα γευτούν και τα παιδάκια σας μπορείτε να προσθέσετε μέσα λαχανικά και να αποκτήσουν ιδιαίτερο χρώμα π.χ. μπορείτε να πρόσθετε σπανάκι και να τα παρασκευάσετε σε σχήμα χριστουγεννιάτικου δέντρου ή χυμό & πολτό από παντζάρι και να κάνετε τον σκούφο ή την μπότα ή τον Άγιο Βασίλη, καρότο τριμμένο και να παρασκευάστε στολίδια ή τριμμένο τυρί στην εξωτερική επιφάνεια με σχήμα χιονοστιβάδας.
www.stonisi.gr
ξύλα κανέλας και τα μικρά μοσκοκάρυδα!! Μια παλιά πιατέλα της γιαγιάς ή της μαμάς από την οικογενειακή προίκα, ένα σεμενάκι με δαντέλα ή ακόμη και μια παλιά κούκλα που διατηρεί της λάμψη και την ομορφιά της μπορούν να κάνουν τη διαφορά και να κλέψουν την παράσταση στο Χριστουγεννιάτικο παραμύθι σας! Παραθέτουμε μερικές φωτογραφίες από το Ντουλάπι της Ασημένιας Μήλιου για να κλέψετε ιδέες εύκολα και γρήγορα!
09
ΠΛΑΤΕΊΑ
ΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ
Υπογονιμότητα: Τι φταίει και πως θα την αντιμετωπίσεις Από τον εξειδικευμένο Μαιευτήρα-Γυναικολόγο Ιωάννη Σαλά Υπογονιμότητα ονομάζεται η αποτυχία σύλληψης μετά από 12 μήνες σεξουαλικών επαφών χωρίς προφύλαξη και χωρίς χρήση αντισυλληπτικών μέσων. Χωρίζεται σε πρωτοπαθή(δεν έχει επιτευχθεί σύλληψη στο παρελθόν)και δευτεροπαθή(έχει επιτευχθεί). Τα αίτια της υπογονιμότητας οφείλονται κατά 40% σε γυναικείους παράγοντες(παθήσεις κόλπου,τραχήλου,μήτρας-ενδομητρίου,σάλπιγγες ,ωοθήκες,διαταραχή ωοθυλακιορρηξίας ,ενδοκρινολογικά,ψυχοσωματικά,ανοσολογικά κ.α),40 %σε ανδρικούς παράγοντες και 20 % ιδιοπαθής αιτιολογία.
www.stonisi.gr
Σημαντικό ρόλο παίζει η ηλικία της γυναίκας που καθορίζει το χρονικό διάστημα της αναμονής. Η συμβουλή που δίνεται είναι ότι πρέπει να απευθυνθούν σε εξειδικευμένο ιατρό της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής όταν υπάρχει αδυναμία σύλληψης κατά την διάρκεια ενός έτος(γυναίκες νεώτερες των 35 ετών η 6 μήνες για άνω των 35).Η έναρξη της διερεύνησης μπορεί να ξεκινήσει και νωρίτερα εάν το ζευγάρι επιθυμεί ή επιβάλλεται από το ιατρικό ιστορικό των μελλοντικών γονιών.
10
ΠΛΑΤΕΊΑ
Θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι εγώ μαζί με τον καθηγητή κ.Ταρλαζη και την ομάδα του(μονάδα ιατρικής υποβοηθούμενης αναπαραγωγής FIVI διαβαλκανικό νοσοκομείο Θεσσαλονίκης) σας προσφέρουμε την δυνατότητα της διερεύνησης και λύσης των θεμάτων της υπογονιμότητας
από την αρχή εώς και την γέννηση του/των παιδιών σας .Η συνεχής επαφή ,επικοινωνία με το ζευγάρι όπως η γνώση και συστηματική ανάλυση των ιατρικών δεδομένων εξασφαλίζουν κατά μεγάλο ποσοστό την επιτυχία. Νομίζω ότι στον δύσκολο αυτό δρόμο που χρειάζεται να περάσουν κάποιοι για να γίνουν βιολογικοί γονείς χρειάζονται τουλάχιστον έναν άνθρωπο ιατρό εξειδικευμένο που θα τους σταθεί από την αρχή εώς το τέλος στην χαρά και στην λύπη με όλες τις δυσκολίες που θα προκύψουν λέγοντάς τους την αλήθεια δίνοντάς τους τις σωστές συμβουλές έτσι ώστε όλοι μαζί να χαρούμε την στιγμή τις γέννησης του/των παιδιών. Η αναπαραγωγική ιατρική με την βοήθεια της υψηλής τεχνολογίας και την γνώση εξασφαλίζουν λύση και επιτυχία, απλά είναι θέμα επιλογής των μελλοντικών γονέων. Τι πρέπει να κάνει μια γυναίκα έτσι ώστε να ελαχιστοποιήσει την πιθανότητα να αντιμετωπίσει πρόβλημα με υπογονιμότητα; Σωστή διατροφή ,αποφυγή ή μείωση του καπνίσματος, έλεγχος δεικτών γονιμότητας,έλεγχος για σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, ακόμη και η χρήση μεθόδου ψύξης ωαρίων αποτελούν τρόποι διασφάλισης της γονιμότητας. Η σωστή παρακολούθηση της αναπαραγωγικής λειτουργίας και ο έγκαιρος προγραμματισμός της διατήρησής της μπορεί να υλοποιηθεί από την συνεργασία του γυναικολόγου με την μέλλουσα μητέρα. Πιστεύω ότι εάν η γυναίκα κάνει τους απαραίτητους γυναικολογικούς ελέγχους και ακολουθήσει πιστά και δίχως αντιρρήσεις τις συμβουλές του γυναικολόγου το ποσοστό που θα οδηγηθεί σε εξωσωματική γονιμοποίηση λόγω γυναικείου παράγοντα θα μειωθεί κατά πολύ. Ποιές είναι οι εξετάσεις που πρέπει να κάνει μια γυναίκα πριν μπει στη διαδικασία τεκνοποίησης; Όλες οι εξετάσεις πρέπει να προγραμματιστούν μετά από την πρώτη επίσκεψη στον εξειδικευμένο ιατρό. Πάντα πρέπει να γίνονται λογικά βήματα προς την διερεύνηση και λύσεις των θεμάτων υπογονιμότητας με τις απαραί-
ΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ
των δεδομένων και αιτιών που έχουμε. Στην πρώτη φάση γίνονται γενικές εξετάσεις που χωρίζονται σε αιματολογικές (γενική αίματος, ηλεκτροφόρηση, αιμοσφαιρίνης, αντισώματα ερυθράς-κυτταρομεγαλοϊου-τοξοπλάσματος,ηπατίτιδας B,C,HIV I-II,έλεγχος για σύφιλη και κυστική ίνωση)και γυναικολογικές (ενδοκολπικό υπερηχογράφημα, τεστ Παπανικολάου, ενδοκολπικές καλλιέργειες ,εξέταση μαστού ,μαστογραφία αν η μέλλουσα μητέρα είναι άνω των 35 ετών.)
την γαλήνη. Η προσωπική επαφή ,μέσω τις συζήτησης και των αναλύσεων των δεδομένων, καθώς επίσης η εμπιστοσύνη που πρέπει να δημιουργηθεί ανάμεσα στον εξειδικευμένο ιατρό και την μέλλουσα μητέρα με γνώμονα την αλήθεια θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην ψυχολογία της. Εάν η γυναίκα εμπιστευτεί τον ιατρό της ,γνωρίζει όσο μπορεί τι και γιατί γίνεται και αφήσει το παρελθόν πίσω τότε έχει γίνει το πιο σημαντικό βήμα για την ψυχική της ηρεμία .Εμπιστοσύνη, ειλικρίνεια, ανθρωπιά, αλληλοκα-
Μετά ξεκινούν οι εξειδικευμένες (όπως είναι το ορμονικό προφίλ της γυναίκας, η εξέταση βατότητας των σαλπιγγών καθώς ανίχνευση ανωμαλιών της μήτρας και του ενδομητρίου, και άλλες )που καθορίζονται από τον εξειδικευμένο ιατρό που έχοντας ως γνώση την αναπαραγωγική κατάσταση της γυναίκας και με άξονα την εξασφάλιση της υγείας της μέλλουσας μητέρας, θα καθορίσει .
τανόηση είναι απαραίτητα στοιχεία
Η συμβουλή μου ,οι εξετάσεις που πρέπει να γίνουν είναι αρκετές ,αφήστε τον ιατρό που έχετε επιλέξει να σας ορίζει τι και πότε πρέπει να κάνετε έτσι ώστε να έχει νόημα.
Το κόστος της διερεύνησης εξαρ-
τόσο για την ψυχική ηρεμία της γυναίκας όσο και για του εξειδικευμένου ιατρού που θέλει να βοηθήσει και όχι να βλάψει ούτε την μελλοντική μητέρα μα ούτε και το/τα παιδιά που θα έλθουν στο κόσμο αυτό. Είναι ακριβή η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή;
τάται από τον σωστό προγραμματισμό του εξειδικευμένου ιατρού και την εφαρμογή του από τους
Τι ρόλο παίζει η ψυχολογία στην υπογονιμότητα;
μελλοντικούς γονείς.
Λογικό είναι η γυναίκα να έχει επηρεαστεί ψυχολογικά .Το άγχος η αυτοενοχή και άλλα συναισθήματα που πλημμυρίζουν την αβεβαιότητα που υπάρχει επιβαρύνουν την ψυχολογία της. Εδώ το πιο σημαντικό ρόλο έχει ο εξειδικευμένος ιατρός ο οποίος έχει υποχρέωση με τον τρόπο του να επιφέρει
από τις ιατρικές πράξεις, εξετά-
Η υλική τιμή(κόστος) καθορίζεται σεις ,φαρμακευτική αγωγή και την μέθοδο που πρέπει να ακολουθήσουμε για να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Οπότε αναλόγως την παθολογία υπάρχει και το αντίστοιχο υλικό κόστος.
Εγώ ως Ιωάννης Σαλάς ,γιος του Παναγιώτη Σαλά ιατρού που πολλοί γνωρίσατε και αγαπήσατε, έχοντας λάβει υπόψη μου την ευθύνη του ονόματος που φέρω και μετά από την εκπαίδευση που έλαβα σε μια από τις παλαιότερες και γνωστότερες σχολές της Αναπαραγωγικής ιατρικής του κόσμου Γερμανία ,KIEL και μαζί με τον παγκοσμίως γνωστό ιατρό επιστήμονα Καθηγητή κ. Ταρλαζή και την ομάδα του θέλω να προσφέρω τις γνώσεις μου και την εμπειρία μου, 10 ετών ,για το δικαίωμά σας να γίνεται βιολογικοί γονείς έχοντας πάντα υπόψη την ευθύνη μου για την γέννηση τουλάχιστον ενός υγιούς παιδιού και λαμβάνοντας υπόψη μου την ηθική υποχρέωση να διασφαλίσω μια ομαλή εγκυμοσύνη. Στοιχεία Επικοινωνίας -Ραντεβού Τηλέφωνο: 22510 21040, 6949 504250 E-mail: mdsalas2001@ yahoo.com Ωράριο: Πρωϊνά: Δευτέρα έως Σάββατο 09:00-14:00 Απογεύματα: Δευτέρα, Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 18:00-20:30
www.stonisi.gr
τητες εξετάσεις που πολλές φορές διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα αναλόγως
11
ΠΛΑΤΕΊΑ
ΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ
Διαταραχή σωματικών συμπτωμάτων: ΚΑΤΕΡΊΝΑ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΊΟΥ Ψυχολόγος Τ: 6980 162208 E: chatziant.kate@gmail.com Δ: Δημητρίου Βερναρδάκη 2, Μυτιλήνη Δέχεται κατόπιν ραντεβού
Τ
ους τελευταίους μήνες η συζήτηση γύρω από την υγεία και τα συμπτώματα έχει περάσει στην καθημερινότητα όλων. Μέσα από την πανδημία, μάθαμε τρόπους μετάδοσης ασθενειών, κανόνες υγιεινής και όλα αυτά μπήκαν σε εφαρμογή άμεσα και ολοκληρωτικά στο σύνολο του πληθυσμού. Ωστόσο, η ενασχόληση με την υγεία και τα συμπτώματα, παύει να είναι προστατευτική και ακουμπάει σε δυσλειτουργικά πρότυπα όταν συμβαίνει σε υπερβολικό βαθμό και με μεγάλη ένταση. Η διαταραχή σωματικών συμπτωμάτων έχει ως προεξάρχον χαρακτηριστικό την ύπαρξη ενός ή περισσότερων σωματικών συμπτωμάτων που προκαλούν ενασχόληση ή διαταράσσουν την καθημερινή ζωή. Τις περισσότερες φορές το άτομο περιγράφει αρκετά σωματικά συμπτώματα, ή ένα σύμπτωμα που αφορά τον πόνο. Μπορεί να παρουσιάζονται πιο συγκεκριμένα, όπως πόνος σε ένα συγκεκριμένο σημείο του
Όταν “ακούμε” το σώμα μας περισσότερο από όσο χρειάζεται.
σώματος ή αόριστα όπως μια ανεξήγητη κούραση. Ένα άλλο κριτήριο αφορά στις σκέψεις, στα συναισθήματα και στις συμπεριφορές που έχουν να κάνουν με τα σωματικά συμπτώματα και κρίνονται ως υπερβολικά. Όσον αφορά τη διάγνωση της διαταραχής συμπτωμάτων απαιτείται η ύπαρξη επίμονων δυσανάλογων σκέψεων για την βαρύτητα των συμπτωμάτων ή/ και επιμένον υψηλό άγχος για την υγεία ή τα συμπτώματα. Τα παραπάνω θα πρέπει να εξακολουθούν για τουλάχιστον 6 μήνες, ακόμη και αν το άτομο παραπονιέται για διαφορετικά σωματικά συμπτώματα και το άτομο να απασχολείται με αυτά για αρκετό χρόνο μέσα στη μερα του. Συμπεριφορές που θα έπρεπε να μας προβληματίσουν είναι η συχνή επίσκεψη σε ιατρικές υπηρεσίες, η οποία όμως δεν φαίνεται να είναι αρκετή ώστε να μειώσει την ενασχόληση με τα συμπτώματα και την υγεία. Σε αρκετές περιπτώσεις το άτομο επισκέπτεται διάφορους γιατρούς για το ίδιο θέμα και είναι πιθανόν να αισθάνεται ότι δεν τυγχάνει κατάλληλης ιατρικής βοήθειας . Από το πρίσμα της
γνωστικό συμπεριφορικής κατεύθυνσης, το άτομο εστιάζει την προσοχή του σε σωματικά συμπτώματα, τείνει να αποδίδει φυσιολογικές σωματικές αισθήσεις σε παθήσεις, κατά συνέπεια ελέγχει συνεχώς το σώμα του για τυχόν συμπτώματα και αναζητά συνεχώς διαβεβαιώσεις από επιστήμονες υγείας σχετικά με την κατάσταση του. Παράλληλα, φοβάται ότι οποιαδήποτε σωματική δραστηριότητα μπορεί να επιβαρύνει την κατάσταση του με αποτέλεσμα να την αποφεύγει. Οι κύριοι άξονες στην αντιμετώπιση της διαταραχής σωματικών συμπτωμάτων είναι η διαχείριση του στρες και ο προγραμματισμός δραστηριοτήτων. Το πρώτο αποσκοπεί στην μείωση της ενασχόλησης με τα συμπτώματα και την υγεία και το δεύτερο στην αύξηση των σωματικών δραστηριοτήτων, τις οποίες το άτομο συστηματικά αποφεύγει. Τέλος, είναι καλό να διερευνηθεί αν υπάρχουν συμπεριφορές στο περιβάλλον του ατόμου, οι οποίες ενισχύουν τις δυσλειτουργικές συμπεριφορές όσον αφορά την υγεία και την έκφραση πόνου.
Διαταραχή άρθρωσης στα παιδιά ΕΥΣΤΡΑΤΊΑ ΡΕΠΆΝΗ Λογοθεραπευτής Τ: 22510 37624, 6940201710 E: stratoula.rpn@gmail.com Δ: Καβέτσου 10, 2ος όροφος
Τ
ί είναι η Διαταραχή της Άρθρωσης (Δυσλαλία);
Η Διαταραχή της Άρθρωσης ή αλλιώς Δυσλαλία γίνεται εύκολα αντιληπτή στην ομιλία ενός παιδιού. Πρόκειται για τη λανθασμένη εκφορά των φωνημάτων και την αλλοίωση της φωνοτακτικής δομής των λέξεων κατά την ρέουσα ομιλία. Οι λέξεις, δηλαδή, δεν αρθρώνονται σωστά, πολλές φορές μέχρι του σημείου να γίνεται δυσκατάληπτος ο λόγος του παιδιού. Ο λόγος ενός παιδιού με διαταραχή στην άρθρωση πρέπει οπωσδήποτε να έχει αποκατασταθεί πριν το παιδί ενταχθεί στο δημοτικό σχολείο.
www.stonisi.gr
Τί λάθη γίνονται σε μια διαταραχή της άρθρωσης;
12
ΠΛΑΤΕΊΑ
• Παραλείψεις (π.χ. ‘λύβι’, αντί ‘μολύβι’) • Παραφθορές (π.χ. ‘νε[ο’ αντί ‘νερό’) • Αντικαταστάσεις (π.χ. ‘φέλω’ αντί ‘θέλω’) • Ενθέσεις (π.χ. ‘φραγητό’ αντί ‘φαγητό’) • Άλλες διαδικασίες απλούστευσης ομιλίας... Η μεγαλύτερη συχνότητα σφαλμάτων διαπιστώνεται στην εκφορά των συρι-
στικών (‘σ’, ‘ζ’, ‘τσ’, ‘τζ’, ‘ψ’ και ‘ξ’), των οδοντικών (‘θ’ και ‘δ’) και του ‘ρ’. Παρόμοια φωνολογική σύγχυση μπορεί, ωστόσο, να παρατηρηθεί και στους υπόλοιπους φθόγγους της γλώσσας. Στα φωνήεντα συναντά κανείς τα λιγότερα σφάλματα. Κάποιες φορές, υπάρχουν δυσκολίες με το ‘ε’ αλλά πολύ αραιά. Υπάρχουν πολλών ειδών Διαταραχές στην άρθρωση; Οι διαταραχές της άρθρωσης στα παιδιά χαρακτηρίζονται ως αρθρωτικές ή φωνολογικές ανάλογα με το επίπεδο στο οποίο επισημαίνεται η δυσκολία. Εάν, για παράδειγμα, ένα παιδί αδυνατεί να πραγματώσει έναν φθόγγο – ήχο (π.χ. το παλλόμενο ‘ρ’) πέραν της ηλικίας της οποίας αναμένεται να το έχει επιτύχει, τότε εμφανίζει αρθρωτικού τύπου διαταραχή. Στη περίπτωση όμως που ο φθόγγος πραγματώνεται μεν μεμονωμένα, ως ήχος, αλλά παρόλα αυτά δεν χρησιμοποιείται στο λόγο, τότε το παιδί εμ-
φανίζει διαταραχή φωνολογικού τύπου. Μέχρι ποια ηλικία επιτρέπονται τα σφάλματα στην άρθρωση; Όταν τα παιδιά εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τις στρατηγικές απλούστευσης (πχ. το ‘σ’ προφέρεται ως ‘χ’) πέραν της ηλικίας των 41⁄2 - 5 ετών, ο γονιός πρέπει να ανησυχήσει. Κι αυτό γιατί είτε κάποιο πρόβλημα μορφολογίας ή / και φυσιολογίας των οργάνων φώνησης και άρθρωσης δεν αφήνει το παιδί να προχωρήσει στην άρθρωσή του, είτε η ικανότητα ακουστικής διάκρισης και φωνολογικής ενημερότητας είναι ελλιπής, είτε απλά το παιδί έχει συνηθίσει μια συγκεκριμένη διαδικασία απλούστευσης και δεν μπορεί να εξελίξει το λόγο του. Ωστόσο, πριν την είσοδο στο δημοτικό σχολείο η ομιλία κάθε παιδιού θα πρέπει να έχει ξεκαθαρίσει εντελώς, έτσι ώστε να μπορέσει το παιδί να μυηθεί με επιτυχία στην ανάγνωση και τη γραφή και να αποφύγει προβλήματα μαθησιακού τύπου. Τί πρέπει να κάνω όταν το παιδί δε μιλάει καθαρά; Οι διαταραχές άρθρωσης πρέπει να αποκαθίστανται με λογοθεραπεία πριν μπει το παιδί στο δημοτικό σχολείο. Ωστόσο πολλά παιδιά μπαίνουν στο σχολείο με έντονη συμπτωματολογία διαταραχής άρθρωσης και φωνολογίας. Το πρόβλημα τότε αναμένεται να ‘μεταφερθεί’ και στον γραπτό λόγο. Εάν η διαταραχή της άρθρωσης είναι έντονη, η κατάκτηση του γραπτού λόγου εμφανίζει πολλές δυσκολίες. Επιπλέον, μπορεί το παιδί να φορτιστεί ψυχολογικά καθώς η ομιλία του μπορεί να γίνει αντικείμενο σχολίων και χλευασμού από τα υπόλοιπα παιδιά της τάξης.
ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΚΟΥΤΖΆ Οφθαλμίατρος Τηλέφωνο: 2251044664, 6944363959 Ε-mail:info@koutza.gr Διεύθυνση:Καβέτσου 10,Μυτιλήνη Ιστοσελίδα:www.koutza.gr
Ε
ίναι διαδεδομένη η αντίληψη ότι ο καταρράκτης είναι νόσος της προχωρημένης ηλικίας. Παρότι αυτό ισχύει στην πλειονότητα των περιπτώσεων, δεν είναι σπάνια τα περιστατικά παιδιατρικού καταρράκτη. Όπως και στους ενήλικες, έτσι και στα παιδιά ο καταρράκτης αποτελεί τη θόλωση του κρυσταλλοειδούς (φυσικού) φακού του ματιού. Αυτή η θόλωση παρεμβαίνει στη δίοδο του φωτός από το περιβάλλον προς τον αμφιβληστροειδή χιτώνα του οφθαλμού, με αποτέλεσμα ποικίλου βαθμού απώλεια ορισμένων ή και όλων των οπτικών λειτουργιών. Στους ενήλικες, εφόσον ο καταρράκτης εμφανίζεται αφού η όραση έχει αναπτυχθεί πλήρως, και εφόσον δεν συνυπάρχει άλλη παθολογία
στο μάτι, το χειρουργείο καταρράκτη επαναφέρει τη βέλτιστη όραση που είχε ο ασθενής προηγουμένως. Ωστόσο στα βρέφη και στα παιδιά κατά την πρώτη δεκαετία της ζωής, στα οποία ακόμα αναπτύσσεται ο οφθαλμός καθώς και οι συνάψεις του με τον εγκέφαλο, ένας καταρράκτης που δεν έχει διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί χειρουργικά μπορεί να προκαλέσει αμβλυωπία, δηλαδή σοβαρή μη αναστρέψιμη μείωση της όρασης. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντική η έγκαιρη διάγνωση και η αντιμετώπισή του σε επείγουσα βάση. Στα παιδιά ο καταρράκτης μπορεί να είναι ήδη παρών κατά τη γέννηση (συγγενής) ή
να αναπτυχθεί στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας (επίκτητος). Μπορεί επίσης να αφορά μόνο τον ένα ή και τους δύο οφθαλμούς, και η βαρύτητά του ποικίλλει: από πολύ μικρή θόλωση, ασήμαντη για την οπτική οξύτητα, έως μεγάλου βαθμού θόλωση του φακού, με πλήρη διακοπή της μετάδοσης των οπτικών ερεθισμάτων στο πίσω μέρος του ματιού και στον εγκέφαλο. Επίσης μπορεί να είναι είτε κληρονομική πάθηση ή να εμφανίζεται τυχαία σε ένα παιδί, χωρίς προηγούμενο οικογενειακό ιστορικό. Πότε θα υποπτευθούμε ότι ένα βρέφος ή ένα παιδί έχει καταρράκτη; Συχνά μπορεί να μην είναι εμφανές κάποιο σημάδι, επομένως ο προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος μετά τη γέννηση και τακτικά στα πρώτα χρόνια της ζωής είναι απαραίτητος. Πιθανά συμπτώματα που μπορεί να συνοδεύουν τον
καταρράκτη, όπως και άλλες σοβαρές οφθαλμικές νόσους στα παιδιά, είναι η εκδήλωση στραβισμού, νυσταγμού (παράδοξων επαναλαμβανόμενων κινήσεων του οφθαλμού) ή η λευκοκορία (απουσία ερυθρής αντανάκλασης πχ στις φωτογραφίες).
ΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ
Παιδικός Καταρράκτης
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων που απειλούν την όραση, η λύση είναι το χειρουργείο, με τη χρήση στη συνέχεια φακών επαφής ή/ και γυαλιών οράσεως για παιδιά ηλικίας κάτω των 2 ετών, ή με ένθεση ενδοφθάλμιου ενδοφακού όπως στον καταρράκτη των ενηλίκων, στα μεγαλύτερα παιδιά. Η πρώιμη αντιμετώπιση, οι σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές αλλά και η ορθή οπτική αποκατάσταση συμβάλλουν στην επίτευξη καλών οπτικών αποτελεσμάτων στην πλειονότητα των περιπτώσεων.
Κατανοώντας τον έφηβο… ΜΑΡΊΑ ΒΕΡΒΈΡΗ Ψυχολόγος-Παιδοψυχολόγος ΜSc στην Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων University of Leiden, Netherlands Τηλέφωνο: 2251048933 & 6945447016 E-mail: mariaververi@hotmail.com Διεύθυνση: Καβέτσου 17 Ιστοσελίδα: mariaververi.blogspot.gr Ωράριο: Δέχεται καθημερινά με ραντεβού ίναι μεγάλος ο αριθμός των γονιών που δηλώνουν ότι έχουν σημαντικές δυσκολίες με τα παιδιά τους στην εφηβεία. Ωστόσο, αντίστοιχα σημαντικός αριθμός εφήβων παραπονιέται ότι οι γονείς τους δεν τους καταλαβαίνουν. Είναι βέβαιο ότι η επικοινωνία μεταξύ γονιών και παιδιών κατά την εφηβική ηλικία είναι μια δύσκολη υπόθεση. Κατά την περίοδο της εφηβείας παρουσιάζεται η μεγαλύτερη κρίση ταυτότητας στην ζωή του ανθρώπου με τελικό αποτέλεσμα τη σωματική και κοινωνική ωρίμανση του ατόμου. Η πορεία προς την ενηλικίωση περνά υποχρεωτικά από μια αλλαγή στις σχέσεις μεταξύ του έφηβου και των γονιών του. Η νέα κατάσταση δεν έρχεται χωρίς δυσκολίες και αντιπαραθέσεις με τους γονείς. Παρά τις δυσκολίες όμως, που φυσιολογικά υπάρχουν, η
κατάσταση δεν πρέπει να αφήνεται να εξελίσσεται αρνητικά. Μερικά από τα στοιχεία που είναι σημαντικό να έχουν υπόψη τους οι γονείς, είναι ότι: • Αρχικά, ο έφηβος καλείται να εξοικειωθεί με τις αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα του (τριχοφυΐα, διόγκωση μαστών, εμφάνιση εμμηνόρροιας, αλλαγές των γεννητικών οργάνων κ.α.). Κατά τη διάρκεια αυτή της εξοικείωσης ο έφηβος θα εμφανίσει αμφιθυμικά συναισθήματα, δηλαδή πότε θα νιώθει καλά με σώμα του και πότε θα νιώθει άβολα. • ο έφηβος θα φανεί αντιδραστικός στις συμβουλές των γονέων. Το κάνει αυτό γιατί προσπαθεί να ανακαλύψει τα νέα όρια της προσωπικότητας του. Σιγά σιγά κινείται προς την ενηλικίωση και θέλει να
δει αν μπορεί να λειτουργήσει μόνος του, έχοντας πάντα στο νου του ωστόσο, ότι υπάρχει η ασφάλεια και η στήριξη των γονιών. • οι γονείς χρειάζεται να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση τους, καθώς συμβαίνουν αρκετές αλλαγές τόσο στη σχέση με το παιδί τους όσο και στη μεταξύ τους σχέση. Το πως θα λυθεί η κρίση της εφηβείας, εξαρτάται από την προσωπικότητα και τις ψυχικές δυνάμεις του εφήβου, αλλά και από την συμπεριφορά και την στάση των γονέων. Χρειάζονται όρια που θέτονται από τη συνεπή παρουσία των γονιών και που του παρέχουν την αίσθηση αυτής της σιγουριάς. Υπάρχει ανάγκη, ο έφηβος να νιώθει ότι ανήκει σε μια οικογένεια που δεν καταρρέει από την επιθετικότητά του, ούτε εκδικείται τις αντιπαραθέσεις του. Ο έφηβος κλονίζεται όταν βλέπει τους γονείς του αδύναμους.
www.stonisi.gr
Ε
13
ΠΛΑΤΕΊΑ
14
ΠΛΑΤΕΊΑ
www.stonisi.gr
15
ΠΛΑΤΕΊΑ
www.stonisi.gr
ΠΑΜΕ... ΣΑΝ ΑΛΛΟΤΕ
Ετεροχρονισμένο αλλά πάντα επίκαιρο για ευαίσθητους αναγνώστες διήγημα
Κ
Ο δαιμονόσπορος
Του ΣΤΡΑΤΗ ΑΝΑΣΤΑΣΕΛΛΗ
www.stonisi.gr
Κατέβηκε αναμαλλιασμένη στην αγορά, ν’ αγοράσει το φάρμακο της γριάς μητέρας που της έγραψε ο γιατρός, κρατώντας απ’ το χεράκι το μικρό Θοδωρή που κάλπαζε σχεδόν με πηδηχτά βηματάκια, σέρνοντας τα στραβοπατημένα πέδιλα του μεγαλύτερο αδερφού του. Μυξόκλαιγε κι αναρούφαγε, με σηκωμένη την κατακόκκινη μυτίτσα του τον αέρα επιστρέφοντας μικρά συννεφάκια, λαχανιασμένες εκπνοές. Η ρυμούλκα της μάνας τονε συνέφερνε πότε πότε, έτσι που να σβήνει την οδύνη στο προσωπάκι του, δίνοντας του μια σοβαρότητα ήρωα που τραβάει το δρόμο της αθανασίας. Σίγουρα ο Θοδωρής σκεφτότανε σαν το κουνούπι που καθότανε στου βοδιού το κέρατο και το ρωτήσανε σαν τι να κάνει. Κείνο απάντησε επίσημα: «ζευγαρίζουμε». Πηγαίναν για το φάρμακο της γιαγιάς. Και πάνω που τον συνέπαιρνε το αίσθημα της αυτοθυσίας... ένα σωρό πανηγυριώτικα δαιμόνια μπερδούκλωναν τη σκέψη του. Καροτσάκια ξέχειλα από μανταρίνια και κατολογίτικα φρούτα, βιτρίνες παραγεμάτες με παιχνίδια κι αυτά τα μπαλόνια π’ ανεμίζανε σαν ώριμα φρούτα μπρός τα μάτια γανιασμένου στρατοκόπου. Κι απάνω π’ απαλογύριζε τα μάτια του στα λογιών λογιώ σχήματα και χρώματα, μπαλόνια, η ρεμούλκα τεζάριζε κι έχανε το κακόμοιρο το υπερκόσμιο όραμα. Κι άρχιζαν τα ματάκια του να ψιχαλίζουν κι η μυτίτσα του τα ρουθουνίσματα. - Μπαλόνι θέλω. Η ρεμούλκα τεζάριζε μουρμουρίζοντας. - Μόνο το μπαλόνι μας έλειψε. Περπάτα.. δεν είναι για μας.... δεν τα πουλάνε... Στο φαρμακείο της είπανε πως το φάρμακο πιάνει 128 δραχμές. Το κατοστάρι δεν φτάνει. Στέκεται τώρα παράμερα και συλλογιέται. Που να βρεί δανεικά! Κι ο Θοδωρής ν’ αποξεχνιέται και να σιγοτραγουδά τα κάλαντα
16
ΠΛΑΤΕΊΑ
μπολιάζοντας τη φωνή του στο σκοπό των καλαντιστάδων. Κομπανίες πιτσιρικάδων μπαινόβγαιναν στα μαγαζιά σα μελισσόπουλα. «Οι ουρανοί αγάλλονται...» - Πάρε μου μανούλα ένα μπαλόνι ! κλαψουρίζει Ο Θοδωρής. - Άιντε να καλαντίσεις στα μαγαζιά, ν’ αποσώσουμε τα ρέστα για το φάρμακο και βλέπουμε για το μπαλόνι. Τραγουδά παράφωνα τώρα ο Θοδωρής και γεμίζει με λιανομονέδα τη παγωμένη χουφτίτσα του. Δεν ξέρει πόσα μάζεψε, κι αν κάλυψε τη διαφορά του γιατρικού. Κάποτε φτάνει καμαρωτός στη μάνα του που τον περιμένει στο πεζοδρόμιο. Τις μετράει βιαστικά η καψομάνα και τις βρίσκει 32 δραχμές. Ασυναίσθητα χαϊδεύει το κεφαλάκι του Θοδωρή και κείνος παίρνει ύφος κυνηγάρικου σκυλιού που απορτάρει το θήραμα. Παίρνουν το φάρμακο κι ελπίζει ο Θοδωρής τώρα σίγουρα στην αγορά μπαλονιού. Η μάνα αμίλητη τραβά ίσια στο περίπτερο και κι ο μικρός διαλέγει στα γρήγορα με μια ματιά το πιο φανταχτερό μπαλόνι σε χρώμα. Μια κάρτα χρωματιστή μ’ ένα χρυσό αστέρι, στις γωνιές αγγελάκια με κλαρίνα και «ΕΥΤΥΧΕΣ ΤΟ ΝΕΟΝ ΕΤΟΣ» φαρδύ πλατύ στο κάτω μέρος. Την αγόρασε. Τον πήρε από το χέρι και διάβαινε. Ο Θοδωρής δεν μίλαγε. Μες το σιγανό του κλάμα έπνιγε την περηφάνια του. Δεν ήθελε πια τίποτα, δεν αξίζει πια το μπαλόνι και μες τα μάτια του χορεύουν χιλιάδες φωτεινά μπαλόνια, που σχηματίζουν τα πολύχρωμα φώτα απ’ τα καταστήματα, τ’ αυτοκίνητα και τους στύλους με τους γλόμπους του δημοτικού φωτισμού. Μες τα δάκρυα του χορεύει τ’ όνειρο του με χίλια χρώματα, ένα φαντασμαγορικό θέαμα ξανοίχτηκε στο δρόμο του. Η μάνα παραξενεύτηκε, κοντοστάθηκε του μίλησε. Ξέρεις, για την κάρτα σου λέω. Θα την στείλουμε στον
πατέρα σας. Μονάχος σε ξένο τόπο, δουλεύει όσο να κάνει τα ναύλα μας κι ύστερα θα τά ‘χουμε όλα. Ο Θοδωρής δε μίλησε, μα και δεν μπορούσε απ’ τα αναφιλητά. Φτάσανε στο χαμόσπιτο. Ο Θοδωρής παραπονέθηκε στην άρρωστη γιαγιά - Ας του έπαιρνες ένα μπαλόνι του παιδιού. Της εξήγησε κι απ’ το διάλογο πείστηκε ο Θοδωρής πως «δεν είναι για τα μας». Η γιαγιά τον κάλεσε δίπλα της και του μίλησε για τη γέννηση του Χριστού, για τους φτωχούς, που στον άλλο κόσμο καλοπερνούν κι ένα σωρό παρηγοριές που ξεστράτιζαν τις απορίες του. Με συγκατάβαση δέχτηκε την ετυμηγορία της γιαγιάς μ’ ένα στεναγμό και βάλθηκε ν’ απαλύνει τον πόνο του παίζοντας με το ζουριασμένο γατί που τραμπάλιζε τ’ αδύνατο σκαρί του στο σανιδένιο πάτωμα. Κάποτε το πήρε στην αγκαλιά του και βγήκε. Έξω το μούχρωμα ανακάτευε τα μουντά κρέπια του με τα φώτα της Δημαρχείας. Ο Θοδωρής αλαργάρεψε και στάθηκε στη ρίζα του φανοστάτη χαϊδεύοντας το ζουργιαρογάτι. Ένας μπέμπαρος περνούσε κρεμασμένος απ’ το γαντοφορεμένο χέρι της μαμάς του. Στο δεξί του παχουλό χεράκι κρατούσε ένα μπαλόνι σε σχήμα γάτας. Μια γελαστή μεγάλη γάτα. Ο Θοδωρής θωρούσε μια το μπέμπαρο, μια τη
www.stonisi.gr
γελαστή γάτα με μια στιφή γκριμάτσα που αχνόδειχνε ζήλεια, φθόνο. Ακλούθησε καμπουριαστός σαν κλέφτης. Κι άξαφνα τ’ αστραφτερά του ματάκια γελάσανε πονηρά. Ακούμπησε το γατάκι του στη λαστιχένια γάτα. - Να η μάνα σου.... που είναι η μάνα σου; Το γατάκι γρατζούνισε την παράξενη γάτα. Ενα «πάτ» ακούστηκε κι η γελαστή γάτα εξατμίστηκε στον υγρόν αγέρα. Το γατάκι απόρησε. Απόρησε κι ο Θοδωρής από ‘να χαστούκι που άστραψε στο μαγουλάκι του. Ο μπέμπαρος βάλθηκε να σκούζει ως που μια στριγκιά φωνή σταμάτησε κάθε κίνηση κι ανάσα. - Μωρή κυρία μαντάμ, που μου φορείς και γούνα, να σε πιάσω να σε πιάσω μόνο στα χέρια μου θα σου βγάλω το μαλλί τρίχα-τρίχα. Νά ‘ξερες μωρή, πως το μεγαλώνω τούτο το μωρό. Και θα το χτυπήσεις που να κοπεί το χέρι σου! ΄Εκανε σάλτο να φτάσει την αντίμαχό της μα μπερδουκλώθηκε στο Θοδωρή που κρατούσε το γατάκι στην αγκαλιά του. Δυό τρείς καταμουτσουνιές πέσανε στα γρήγορα που σκοτεινιάσανε τα πάντα μες το σοκάκι κι αντίχησε η βραχνή φωνή της μάνας του. - Λύσιαξες με τα μπαλόνια δαιμονόσπορε σήμερα. Να με βάλεις σε μπελά μέρες πού ‘ναι. Αλήθεια....μέρες πού ‘ναι.
17
ΠΛΑΤΕΊΑ
ΕΝΤΟΣ ΚΙ ΕΚΤΟΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ
Καταπολέμηση του άγχους σε καιρούς πανδημίας! Παρατήρηση πουλιών στην πόλη
T
Του Μιχάλη Μπάκα Το 2020 τελειώνει και όλοι μας σκεφτόμαστε ότι πρέπει να φύγει και να μην ξανάρθει, καθώς με την πανδημία του Covid-19 ζήσαμε πολύ δύσκολες στιγμές, χάθηκαν χιλιάδες ανθρώπινες ζωές και πολλοί συνάνθρωποι μας αντιμετώπισαν τεράστια οικονομικά προβλήματα. Ο περιορισμός των μετακινήσεων, που χρησιμοποιήθηκε ως το βασικό μέτρο περιορισμού της πανδημίας, μας έκλεισε στα σπίτια μας και περιόρισε τις μετακινήσεις μας στο ελάχιστο. Η μετακίνηση-6, για σωματική άσκηση, μας έδωσε το δικαίωμα στην άσκηση σε εξωτερικούς χώρους, για λίγο τρέξιμο, ποδήλατο ή πεζοπορία και χρησιμοποιήθηκε από όλους μας για να νιώσουμε καλύτερα. Η εξέλιξη της πανδημίας ήταν φυσικό να γεμίσει όλους με άγχος, ένα αίσθημα ανησυχίας και νευρικότητας, που φυσικό είναι να προκαλείται σε τέτοιες καταστάσεις.
www.stonisi.gr
Ποια είναι όμως η καλύτερη, ανέξοδη και ευκολότερη τεχνική για την αντιμετώπιση του άγχους και του στρες; Μα φυσικά, η επαφή με τη φύση.
18
ΠΛΑΤΕΊΑ
Οι ειδικοί λένε ότι ακόμα και μια 30λεπτη επαφή με τη φύση μπορεί να μειώσει σημαντικά την ορμόνη του στρες, την κορτιζόλη. Και για να το κάνουμε αυτό δεν χρειάζεται να πάρουμε τα βουνά. Ακόμα και περπατώντας σε ένα πάρκο της γειτονιάς μας ή σε ένα άλσος όπως αυτό της Αγίας Κυριακής στη Μυτιλήνη, η επαφή με τη φύση μπορεί να είναι ευεργετική.
Είναι γνωστό σε όλους ότι το πράσινο χρώμα της φύσης έχει ευεργετικές ιδιότητες για την χαλάρωση και αποφόρτιση που όλοι χρειαζόμαστε. Εάν θέλουμε να συνδυάσουμε την επαφή μας με τη φύση με ένα χόμπι μπορούμε να σκεφτούμε την παρατήρηση πουλιών, το birdwatching, μια δραστηριότητα που ενθουσιάζει και τα παιδιά και μπορεί να μας προσφέρει πολύ ωραίες στιγμές ακόμα και μέσα στην πόλη! Για να απολαύσεις τα πουλιά ουσιαστικά δε χρειάζεται τίποτα περισσότερο από το να τα δεις ή να τα ακούσεις. Εάν έχεις κάποιον εξοπλισμό, όπως τα κυάλια ή μια φωτογραφική μηχανή, για να τα δεις από πιο κοντά είναι ακόμα καλύτερα. Εάν αρχίσει να το ψάχνεις λίγο παραπάνω, μπορεί να βρεις πιο πουλί παρατήρησες σε κάθε έξοδο σου, συμπληρώνοντας μια λίστα παρατηρήσεων. Αυτό μπορεί να γίνει με τη βοήθεια ενός βιβλίου-οδηγού ή πιο απλά αναζητώντας πληροφορίες στο διαδίκτυο. Και θα ρωτήσει κανείς, μα καλά μπορούμε να δούμε πολλά πουλιά στην πόλη μέσα στο χειμώνα; Φυσικά και μπορούμε, απλά θα πρέπει να είμαστε λίγο παρατηρητικοί. Εκτός από τα Περιστέρια, τα Σπουργίτια, τις Κάργιες ή τις Κουρούνες, που εύκολα μπορεί να αναγνωρίσουμε όλοι μας, υπάρχουν και αρκετά άλλα πουλιά στην πόλη μας.
19
ΠΛΑΤΕΊΑ
www.stonisi.gr
Πρώτα απ’ όλα ο Κοκκινολαίμης, το γιαννέλι μας, ο καλογιάννος για την υπόλοιπη Ελλάδα, όπως αναφέρεται και στο ποίημα του Γ. Δροσίνη «Στης λυγαριάς τ` ολόξερο κλαδί του φθινοπώρου φτωχικό παιδί, ο καλογιάννος πρόσχαρος προβάλλει, με λόγια ταπεινά και σιγανά. Μικρός προφήτης, φτερωτός μηνά την άνοιξη, που θα γυρίσει πάλι.»
Θα δούμε και τη Λευκοσουσουράδα, αεικίνητη να μην σταματά να τρέχει και να κουνά με τον χαρακτηριστικό τρόπο την ουρά της, όταν εμφανίζεται το φθινόπωρο στα πάρκα της πόλης μας. Οι σουσουράδες είναι εντομοφάγες και θα τις βρούμε σε παρτέρια, πεζοδρόμια με γρασίδι ακόμα και στο στάδιο μέσα να τρέχουν νευρικά για να βρουν την τροφή τους. Η πολύ όμορφη εμφάνιση και η κινητικότητα της σουσουράδας έκαναν τον λαό να την ταυτίζει με τις όμορφες και ζωηρές κοπέλες σε πολλά τραγούδια της παράδοσης μας.
www.stonisi.gr
Άλλοι χειμερινοί επισκέπτες είναι οι δύο παπαδίτσες, η Γαλαζοπαπαδίτσα και ο Καλόγερος. Ο Καλόγερος έχει χαρακτηριστικό μαύρο κεφάλι, η Γαλαζοπαπαδίτσα γαλάζιο αλλά το πολύ όμορφο κίτρινο χρώμα που έχουν και οι δύο τα κάνουν πολύ ξεχωριστά για κάθε παρατηρητή της φύσης. Όλο το χρόνο στην Ελλάδα, μπορούμε να τα δούμε κοντά στην πόλη, στα δέντρα της γειτονιάς μας, κυνηγώντας έντομα για να τραφούν.
20
ΠΛΑΤΕΊΑ
Άλλο ένα πολύ όμορφο πουλί που μπορούμε να δούμε στην πόλη μας είναι ο Καρβουνιάρης, με μαύρο κεφάλι ο αρσενικός και χαρακτηριστικά μεγάλη πορτοκαλί ουρά. Χειμερινός επισκέπτης, θα τον δούμε σε πάρκα και τους λόφους γύρω από την πόλη.
Εάν είμαστε τυχεροί, μπορεί να δούμε ή ακόμα καλύτερα να ακούσουμε, μια Καρδερίνα. Πολύ όμορφο πουλί, με κόκκινο κεφάλι, που μοιάζει σαν φέσι και γι’ αυτό παλιότερα ο λαός την έλεγε τουρκοπούλα. Οι Καρδερίνες είναι ωδικά πτηνά και γι’ αυτό κινδυνεύουν με αιχμαλωσία, πράξη παράνομη που πρέπει επιτέλους να εγκαταλειφτεί. Οι Καρδερίνες τρώνε σπόρους αγκαθιών αλλά και σκουλήκια, και ζουν συνήθως ομαδικά σε σμήνη, οπότε συχνά θα δούμε πολλές μαζί πάνω σε κάποια αγκάθια να τσιμπάνε το γεύμα τους.
Τέλος άλλο ένα πουλί που μπορούμε να δούμε μέσα στο χειμώνα στην πόλη είναι ο Σπίνος, μικρόσωμο ωδικό πουλί που μοιάζει με σπουργίτι αλλά έχει χαρακτηριστικό γαλάζιο στο φτέρωμα του και άσπρα μπαλώματα στις φτερούγες. Η επαφή με τη φύση, η παρατήρηση πουλιών ακόμα και μέσα στην πόλη είναι μια πολύ καλή διέξοδος στις δύσκολες στιγμές που περνάμε. Δοκιμάστε το, είμαι σίγουρος ότι
www.stonisi.gr
θα αποζημιωθείτε!
21
ΠΛΑΤΕΊΑ
Χριστούγεννα τη Χρονιά του Κορονοϊού
T
Της ΕΛΕΝΗΣ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Τα φετινά Χριστούγεννα ήρθαν νωρίτερα από ό,τι άλλες χρονιές. Τα σπιτικά στολίστηκαν με χριστουγεννιάτικα δέντρα ήδη από τα μέσα του Νοέμβρη και οι παραγγελίες και παραλαβές των δώρων ξεκίνησαν την ίδια εποχή τόσο εντατικά που ορισμένες εταιρίες ταχυμεταφορών δήλωσαν για πρώτη φορά ότι αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στον όγκο των δεμάτων. Οι κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα εμφανίστηκαν στα πιάτα μας επίσης πρόωρα και τιμήθηκαν βδομάδες νωρίτερα από ότι συνήθως, με το δέοντα τρόπο. Όλα αυτά έγιναν χωρίς κάποιο επίσημο κάλεσμα. Σαν συλλογικά οι ψυχές μας να συντονίστηκαν για να ανταποκριθούν σε μια επιτακτική ανάγκη. Σαν να βρήκαν στα Χριστούγεννα ένα καταφύγιο απέναντι στην κατήφεια, το κλείσιμο και το φόβο της φετινής χρονιάς που σημαδεύτηκε από τον κορονοϊό. Σαν μια επένδυση ίσως στο σπίτι και στην ίδια την έννοια της γιορτής, ως τα ύστατα αντίδοτα απέναντι στην απαισιοδοξία, τον περιορισμό και τη μοναξιά. Ή ακόμη και σαν μια προσπάθεια να επιταχυνθεί ο χρόνος μέχρι την αλλαγή αυτής της παράξενης χρονιάς.
www.stonisi.gr
Κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι σε εποχές τόσο δεινές, όπου δοκιμάζεται όχι μόνο η υγεία, αλλά και οι σχέσεις, η οικονομία, η ψυχική υγεία η ίδια από τον αναγκαστικό εγκλεισμό, που άνθρωποι μένουν άνεργοι, βιώνουν μοναξιά, ανησυχούν για το μέλλον, θρηνούν την απώλεια αγαπημένων τους είναι ανώριμο να προσπαθούμε να ξορκίσουμε τα προβλήματα με λαμπιόνια και δώρα και μικρές οικογενειακές γιορτές. Και θα είχε δίκιο, αλλά μόνο κατά το ήμισυ.
22
ΠΛΑΤΕΊΑ
Είναι αλήθεια ότι τα φετινά Χριστούγεννα δεν μοιάζουν σε τίποτα με άλλες αντίστοιχες γιορτές που έχουμε βιώσει στο παρελθόν. Είναι αλήθεια ότι αυτός ο χειμώνας είναι ο πιο βαρύς συναισθη-
ματικά χειμώνας των τελευταίων δεκαετιών για όλη την ανθρωπότητα που έχει αναστείλει τις συνήθεις δραστηριότητές της, που έχει λάβει οδηγίες να φοβάται και να αποφεύγει τις κοντινές επαφές, που αποχαιρετά πρόωρα αγαπημένα πρόσωπα, που βιώνει την καθημερινότητά της να ανατρέπεται και της ζητείται να προσαρμοστεί ταχύτατα σε ραγδαίες αλλαγές χωρίς ξεκάθαρο ορίζοντα. Απέναντι σε όλες αυτές τις προκλήσεις τα στολίδια, οι εορτασμοί και τα δώρα, φαντάζουν ίσως περιττές πολυτέλειες. Από την άλλη όμως, μπορεί να πράττουμε και πραγματικά σοφά. Μπορεί ο κορονοϊός και η επιβεβλημένη καραντίνα με όλες τις δυσκολίες και τις απαγορεύσεις που θέτουν, να μας βοηθούν να διακρίνουμε το ουσιώδες από το επουσιώδες, το ασήμαντο από το σημαντικό. Μπορεί η επένδυση στο σπίτι, στους οικείους ή απλά και μόνο η αναμονή για ένα καλύτερο μέλλον να είναι πραγματικά σημαντικά σε μια εποχή που οι υπόλοιπες σταθερές μας έχουν αρθεί. Μπορεί ακόμη ο εορτασμός των μικρών και των μεγάλων στιγμών μας παρέα με μια χούφτα αγαπημένα πρόσωπα να λειτουργεί όχι απλά ως παρηγοριά, αλλά ως μια τελετουργική υπενθύμιση και επιβεβαίωση της αξίας που έχουν οι σχέσεις και η σύνδεση με τους σημαντικούς μας άλλους. Για όσους τουλάχιστον από εμάς έχουμε αυτή την ευλογία. Καθώς η νέα χρονιά πλησιάζει, καθώς οι ελπίδες για έξοδο από την καραντίνα αναπτερώνονται με την έλευση του εμβολίου στις αρχές του 2021, ίσως αυτές οι γιορτές αποτελούν πραγματικά μια ευκαιρία να σκεφτούμε συλλογικά πάνω στις προτεραιότητές μας. Μέσα στο βαθύ αυτό χειμώνα μπορούμε να δούμε πεντακάθαρα αυτά που μας λείπουν πιο πολύ, όσα έχουμε εκτιμήσει, όσα αναγνωρίζουμε ως άξια να εορταστούν και να τιμηθούν, εκείνα τα οποία θα αναζητήσουμε σαν τρελοί όταν μας πουν ότι μπορούμε πλέον να κινούμαστε ελεύθερα, χωρίς φόβο της αρρώστιας. Οι ελλείψεις μας μπορούν ίσως να υποδείξουν ορισμένες από τις αξίες με τις οποίες θα θελήσουμε να βαδίσουμε προς τη νέα χρονιά και το μέλλον μας. Ας βαδίσουμε προς ό,τι αγαπάμε, με σύνεση, ταπεινότητα και σοφία. Η Ελένη Καραγεωργίου είναι Κλινική και Κοινωνική Ψυχολόγος, Αφηγηματική Θεραπεύτρια στο Κέντρο Πρόληψης «Πνοή»
ΠΑΜΕ ΣΧΟΛΕΙΟ
Οι μαθήτριες του 3ου ΓΕΛ Μυτιλήνης τα «έβαλαν» με εξωγήινους! Πώς το μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν «Από την γη στη Σελήνη» και οι απόψεις του Βενιαμίν του Λέσβιου συνέβαλαν ώστε να αποτραπεί μια εισβολή εξωγήινων στη Γη κατά τον 19ο αιώνα; Η ταινία επιστημονικής φαντασίας του 3ου Γενικού Λυκείου Μυτιλήνης το εξήγησε με
Απέσπασαν το πρώτο βραβείο στον πανελλήνιο διαγωνισμό της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών
www.stonisi.gr
Π
Της ΑΝΘΗΣ ΠΑΖΙΑΝΟΥ
23
ΠΛΑΤΕΊΑ
τέτοιο τρόπο, ώστε να αποσπάσει το πρώτο βραβείο στον πανελλαδικό Διαγωνισμό «Διαστημικές Εικόνες και Καλλιτεχνικές Εκφράσεις 2019-2020» της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών.
www.stonisi.gr
Απέδειξαν παράλληλα ότι η Φυσική μπορεί να συνδυαστεί με την λογοτεχνία, το σχέδιο, τους κοινωνικούς αγώνες, το πνεύμα και τα φιλοσοφικά και κοινωνικά ρεύματα της εποχής. Αλλά και με το μοντάζ, τη σκηνοθεσία αλλά και την μετατροπή σχεδίων από το χαρτί σε ηλεκτρονικά μέσα, τα εργαλεία σχεδίασης και πάρα πολλά άλλα.
24
ΠΛΑΤΕΊΑ
Μεγαλοχώρι της Λέσβου και δίδαξε στη Σχολή Κυδωνιών μαθηματικά, φυσική, ηθική και μεταφυσική.
Ο Βενιαμίν o Λέσβιος ήταν εκπρόσωπος του νεοελληνικού Διαφωτισμού, μοναχός και λόγιος, μυημένος στη Φιλική Εταιρεία και πολιτικός κατά την ελληνική «Θεωρήσαμε σαν πρόκληση να πάεπανάσταση. Ηγετική μορφή της ελληρουμε μέρος στον διαγωνισμό μια νικής παιδείας στην καμπή του 18ου αικαι το σχολείο μας είχε λάβει μέρος ώνα και την αρχή του 19ου, ενώ μπορεί σε πολλούς ευρωπαϊκούς διαγωνα θεωρηθεί το σημαντικότερο φιλοσονισμούς σχετικούς με το διάστημα φικό πνεύμα του Νεοελληνικού Διαφωκαι θέλαμε να συνεχίσουμε αυτήν τισμού. Υπήρξε φορέας μιας κυρίαρχης την παράδοση» λένε στην «Π» οι 10 ευρωπαϊκής πολιτισμικής κίνησης, όπως μαθήτριες της νικήτριας σχολικής ήταν ο Διαφωτισμός, του οποίου η διείσομάδας: Αβδελέλλη Άννα, Γεωργιτζίδυση στον ελληνικό και στον βαλκανικό κη Βιβή, Γιαννίκου Μαρία, Αγιασώτη χώρο βρισκόταν τότε στην κορύφωσή Μαρία, Αγκοπιάν Μαρία Αγκοπιάν της, αναφέρουν οι μαθήτριες. Στρατούλα, Γκριτζιώτου Μαρία, Θεοδοσίου Νίκη, Λούκου Ταξιαρχούλα, Ο Βενιαμίν έγινε ιδιαίτερα γνωστός για Μυρωδέλη Σοφία. τις νεωτερικές ιδέες του, που σκανδάλισαν με τον αιρετικό χαρακτήρα, όπως Με αφορμή την εξιστόρηση των γετο «Πανταχηκίνητον», που, όπως το γονότων παρουσιάστηκε το βιβλίο προσδιόρισε ο ίδιος ονομάζεται «η ειστου Ιουλίου Βερν, οι επιστημονικές ροή και εκροή αυτού είναι ανάλογος αναζητήσεις του 19ου αιώνα, η πόλη με τον σωρό του σώματος». Με βάση της Μυτιλήνης, το σχολείο, ενώ έγιναν αναφορές σε προβλήματα γενι- τις ιδέες που διατυπώνει ο Βενιαμίν στη «Φυσική» και στη «Μεταφυσική» του, κότερα της εποχής μας, επεσήμανε συμπεραίνεται ότι το «Πανταχηκίνητον» από την πλευρά του ο επιβλέπων προτείνεται, με τολμηρή φαντασία, ως καθηγητής της ομάδας, Γιώργος Κοη αιτία όλων των φαινομένων, φυσικών ντέλλης. και ψυχικών. Αναφορικά με τις επιστημονικές έρευνες του 19ου αιώνα η ομάδα επέλεξε να βασιστεί και να αναδείξει το διασωθέν συγγραφικό έργο του Βενιαμίν του Λεσβίου που γεννήθηκε στο
Φυσική και καλές τέχνες «Ο διαγωνισμός ήταν μια πολύ ξεχωριστή εμπειρία, που μας έδωσε την δυνατότητα να ξεφύγουμε από την καθημερι-
νότητα του κορονοϊού και να ξεχάσουμε για λίγο αυτή την κατάσταση» αναφέρουν οι νικήτριες που συνδύασαν τις επιστημονικές γνώσεις με το καλλιτεχνικό ταμπεραμέντο τους ως ηθοποιοί για τις ανάγκες της... ταινίας. Παράλληλα παρουσίασαν κάποιες ξεχωριστές γωνιές της Λέσβου όπως το «Πανελλήνιον», ένα από τα Ιστορικά παραδοσιακά καφενεία της Μυτιλήνης που σηματοδότησε την ανάπτυξη της αστικής τάξης της Μυτιλήνης, ενώ αποτέλεσε χώρος πολιτικών και παραπολιτικών συναντήσεων των διανοουμένων της πόλης. Και η ανάδειξη τέτοιων χώρων που υπάρχουν και σήμερα ήταν η συμβολή των μαθητριών να αποτελέσουν αντίβαρο στην αρνητική προβολή της Λέσβου από τα γεγονότα του προσφυγικού, όπως μας είπαν. Και επεσήμαναν: «Θελήσαμε να προβάλουμε και το σχολείο μας το οποίο τα τελευταία δύο χρόνια το στερηθήκαμε γιατί ανακαινιζόταν και μας είχε λείψει. Τώρα που έγινε η αρχή εξετάζουμε να προβάλουμε το έργο μας και αλλού όπως την παρουσίαση του στην σχολική κοινότητα, στην κοινωνία της πόλης μας αλλά και να εξετάσουμε την συμμετοχή μας σε φεστιβάλ».
ΠΑΜΕ ΒΟΛΤΑ
Το Σκαλοχώρι, κόσμημα για τη Λέσβο
T
Του ΝΙΚΟΛΑ ΑΘΑΝΑΣΗ Το χωριό Σκαλοχώρι βρίσκεται στο βορειοδυτικό μέρος της Λέσβου σε απόσταση 58 χιλιομέτρων από την πόλη της Μυτιλήνης . Είναι ένα παραδοσιακό χωριό αμφιθεατρικά χτισμένο. Τα πετρόχτιστα σπίτια και οι λιθόστρωτοι δρόμοι το κάνουν να είναι ξεχωριστό και να μας θυμίζει χωριά της Ηπείρου. Το Σκαλοχώρι είναι από τις ισχυρές γαλακτοκομικές περιοχές της Λέσβου . Στο παρελθόν η οικονομία του χωριού στηριζόταν στην καλλιέργεια των καπνών και στο μάζεμα των βελανιδιών που μετέπειτα πωλούσαν σε βυρσοδεψεία της Λέσβου αλλά και εκτός νησιού.
www.stonisi.gr
Υπάρχουν αναφορές για τις παλαιές ονομασίες όπως Αγριδιά (φορολογική οντότητα) , ως Τσομλέκκιοϊ , μετέπειτα ονομάστηκε Τσουκαλοχώριον μέχρι να πάρει τη σημερινή του ονομασία Σκαλοχώρι .
25
ΠΛΑΤΕΊΑ
Επίνειο του χωριού είναι το Καλό Λιμάνι που την καλοκαιρινή περίοδο αποτελεί έναν ωραίο προορισμό για όσους επιθυμούν να απολυόσουν ηρεμία, καθαρή θάλασσα και πολύ ψάρεμα. Στην είσοδο του χωριού συναντάμε το εντυπωσιακό δημοτικό σχολείο που αποτελεί κόσμημα για το νησί μας. Ξεκίνησε η ανέγερσή του το 1929 με το μεράκι από τους μάστορες της περιοχής και με χρηματοδότηση από το σύλλογο ομογενών Σκαλοχωριτών της Αμερικής . Στη συνέχεια προχωρώντας λίγο αντικρίζουμε τον μιναρέ που μας θυμίζει τις εποχές που συνυπήρχαν ειρηνικά Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι. Στο χωριό υπήρχαν δύο μαχαλάδες μία για την κάθε θρησκεία . Στις 9 Δεκεμβρίου 1912 αποχώρησαν οι Μουσουλμάνοι . Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο. Το αξιοθαύμαστο ξυλόγλυπτο τέμπλο, σύμφωνα με τον Ιερέα του χωριού ήρθε από τα Μικρασιατικά Παράλια και τοποθετήθηκε το 1757. Στο ναό υπάρχουν και λείψανα του Αγίου Γεωργίου του σημειοφόρου Αρχιεπισκόπου Μυτιλήνης .
www.stonisi.gr
Η πλατεία του χωριού σκιάζεται από τον μεγάλο πλάτανο που χαρίζει πλουσιοπάραχα τη δροσιά του. Στα καφενεία του χωριού συναντάς τους θαμώνες, γνωρίζοντας τους κατοίκους του χωριού νιώθεις την έννοια
26
ΠΛΑΤΕΊΑ
της αληθινής φιλοξενίας , και την επιθυμία να παρατείνεις τη διαμονή στο Σκαλοχώρι. Πολλές προτάσεις για περιπατητικές διαδρομές υπάρχουν στο χωριό. Ενδεικτικά μία ωραία βόλτα είναι στους λιθόστρωτους δρόμους του χωριού θαυμάζοντας τα πετρόχτιστα σπίτια και τις πολλές πέτρινες βρύσες που θα μας δροσίσουν με το τρεχούμενο νερό. Εναλλακτικά σας προτείνουμε να ακολουθήσετε το μονοπάτι η τον χωμάτινο δρόμο με προορισμό τον προφήτη Ηλία . Περπατώντας ανάμεσα σε βελανιδίες , αμυγδαλιές , αγριοαχλαδιές και θαυμάζοντας τους νερόλακκους φτάνουμε στην κορυφή που βρίσκεται το ξωκκλήσι . Η θέα από την κορυφή θα μας γαληνέψει και θα μας δώσει τη δυνατότητα να θαυμάσουμε περιοχές του νησιού μας καθώς και τα μικρασιατικά παράλια. Στις 20 Ιουλίου στον Προφήτη Ηλία και σε συνδυασμό με τη γιορτή των κτηνοτρόφων πραγματοποιείται μεγάλο πανηγύρι. Ορισμένες πληροφορίες αντλήθηκαν από το βιβλίο του ΧΑΤΖΗΛΙΑΣ Ν. ΧΡΗΣΤΟΣ ΟΙ ΠΕΤΡΑΔΕΣ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ (1850-1950) Ευχαριστούμε τον Γιάννη Καλλοντζή για τη βοήθεια. Η διαδρομή έγινε παρέα με τον Θεμιστοκλή Παγωνίδη.
27
ΠΛΑΤΕΊΑ
www.stonisi.gr
28
ΠΛΑΤΕΊΑ
www.stonisi.gr