Occupa�onal Safety, Health, and Environment
www.iirr.vn Lưu hành nội bộ
Ô nhiễm
không khí phòng bếp
VÀ VAI TRÒ CỦA THÔNG KHÍ
Quý độc giả thân mến! Rất nhiều người trong số chúng ta dành phần lớn thời gian ở trong nhà và phòng bếp chính là nơi được coi là trái tim của mỗi ngôi nhà. Sử dụng bếp điện hoặc bếp gas, đặc biệt là nấu nướng ở nhiệt độ cao, có thể tạo ra các chất ô nhiễm không khí gây hại cho sức khỏe, đặc biệt ở đô thị với đặc thù nhà ở hạn chế về không gian. Tiếp xúc với những chất này có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm một loạt các vấn đề sức khỏe như kích ứng mũi và họng, đau đầu, mệt mỏi và buồn nôn. Trẻ nhỏ, người bị bệnh hen suyễn và người bị bệnh tim hoặc phổi đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi tác hại của ô nhiễm không khí trong nhà. Các nghiên cứu cho thấy không khí có thể ảnh hưởng tới sức khỏe khi mọi người nấu ăn trong nhà bếp có hệ thống thông gió kém. Cách tốt nhất để thông gió cho nhà bếp là sử dụng máy hút mùi hiệu suất cao được lắp đặt đúng cách trên các bếp nấu của bạn. Trong các trang viết của số tạo chí này chúng ta cùng tìm hiểu về các chất ô nhiễm tạo ra trong quá trình nấu ăn và các ảnh hưởng tới sức khỏe, đặc biệt là tầm quan trọng của hệ thống hút mùi và thông gió nhà bếp nhằm hạn chế và loại bỏ các chất ô nhiễm nhằm cải thiện chất lượng không khí trong mỗi nhà bếp. Ban biên tập chúng tôi mong rằng những số tạp chí tiếp theo sẽ tiếp tục nhận được sự đón đọc của Quý độc giả. Trân trọng!
Dung Lê Minh Dũng
CHỊU TRÁCH NHIỆM NỘI DUNG
HỘI ĐỒNG BIÊN TẬP Nguyễn Hồng Minh Nguyễn Quang Huy TS. Nguyễn Danh Hải
TỔNG BIÊN TẬP Nguyễn Tất Hồng Dương
Nguyễn Hoàng Thanh TS. Nguyễn Thị Quỳnh Hoa TS. Nguyễn Thị Anh Thư Phan Thị Hoài Trang
PHÓ TỔNG BIÊN TẬP Lê Minh Dũng
BIÊN TẬP & THIẾT KẾ Phòng Phát triển cộng đồng
www.iirr.vn www.facebook.com/iirr.vn
08 CÁC CHẤT GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ DO NẤU ĂN Nirogen dioxide, formaldehyde, carbon monoxide và bụi mịn là những chất ộc hại ược giải phóng trong quá trình nấu ăn ảnh hưởng tới chất lượng không khí trong nhà cũng như các vấn ề về sức khỏe
21
ẢNH HƯỞNG TỚI SỨC KHỎE DO Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ NHÀ BẾP
Hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽ mãn tính (COPD), tim mạch là một trong những tác ộng do ô nhiễm không khí nhà bếp em lại
thông gió nhà bếp góp phần cải thiện chất lượng không khí trong nhà
31
: Phòng bếp là trái tim của mỗi ngôi nhà, nhưng nếu không có thông gió ầy ủ nhà bếp có thể gây nguy hại cho sức khỏe con người
44
5 ý tưởng cải thiện thông gió nhà bếp
Lắp ặt, sử dụng máy hút mùi phù hợp, úng cách hoặc mở cửa sổ khi nấu ăn là những giải pháp ơn giản nhất
TOÀN CẦU
KHÔNG KHÍ
?
TRONG PHÒNG BẾP NHÀ BẠN đã thực sự an toàn 06
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ba tỷ người trên thế giới vẫn nấu ăn trong nhà bằng bếp lửa trần và ít hoặc không có hệ thống thông gió. Phơi nhiễm với các chất ô nhiễm trong nhà tại những gia đình này gây ra 4,3 triệu ca tử vong sớm do viêm phổi, bệnh tim và các bệnh khác. Đó là một bi kịch và lời nhắc nhở đáng sợ về những nguy hiểm vốn có của việc nấu ăn trong nhà và tầm quan trọng của thông gió đầy đủ trong nhà bếp. Một số loại chất gây ô nhiễm không khí phổ biến trong nhà gồm nấm mốc từ các phòng tắm và tầng hầm bị hư hại do nước, bụi bẩn từ vật nuôi và chất ô nhiễm giao thông ngoài trời. Nhưng thông thường cho đến nay nhà bếp là căn phòng ô nhiễm nhất trong nhiều gia đình. Thủ phạm chính là xung quanh nhà bếp và các hoạt động nấu nướng đi kèm với nó.
07
Hạn chế ô nhiễm không khí trong nhà do nấu ăn
TOÀN CẦU
08
Dầu ăn Dầu ô liu, dầu hạt cải, bơ và mỡ ngỗng tạo ra ít hóa chất độc hại hơn dầu hướng dương và dầu thực vật
phương pháp nấu ăn
Chiên ngập dầu tạo ra nhiều ô nhiễm nhất, sau đó là rán bằng chảo tiếp đến là xào
nhiên liệu nấu ăn
thông gió Sử dụng quạt hút, máy hút mùi và máy lọc không khí trong khi nấu ăn để đảm bảo khói không tích tụ
Gas và khí đốt tự nhiên là những lựa chọn sạch. Gas thải ra ít ô nhiễm hơn 50 lần so với đốt sinh khối
bếp đun nấu Tốt nhất nên sử dụng bếp điện, nếu không hãy sử dụng bếp gas với bộ đánh lửa tự động
09
TOÀN CẦU
Ni
r
og Nấ Một en u nghiên dio ăn xid giả cứu mới do e, i ph Phòng thí fo rm óng nghiệm Quốc gia ald cá Lawrence Berkeley thực eh c c yd hấ hiện ước tính rằng 60% hộ e, t đ nấu ăn bằng gas ít nhất một lần ca ộc rb một tuần ở California đạt mức ô on hại mo nhiễm trong nhà vượt quá tiêu chuẩn chất no lượng không khí ngoài trời của liên bang, bao xid gồm 12 triệu người California phơi nhiễm với mức e nitrogen dioxide không an toàn, 10 triệu người phơi nhiễm với formaldehyde vượt quá giới hạn và 1,7 triệu người phơi nhiễm với khí carbon monoxide quá giới hạn.
10
Nấu trên mặt bếp - đặc biệt là bếp gas có thể tạo ra hàm lượng nitrogen dioxide cao - một sản phẩm phụ của khí đốt ở nhiệt độ cao. Nitrogen dioxide có thể làm giảm chức năng phổi và tăng nguy cơ mắc các bệnh hô hấp khác như hen suyễn. Các loại khí khác được tạo ra từ quá trình nấu ăn bao gồm formaldehyde và carbon monoxide.
Những kết quả này phù hợp với các nghiên cứu khác, chẳng hạn như một nghiên cứu được công bố vào năm 2012 của Đại học Sheffield (Vương quốc Anh) cho thấy mức độ nitrogen dioxide trong nhà bếp có bếp gas cao gấp ba lần so với tiêu chuẩn chất lượng không khí ngoài trời của Vương quốc Anh. Phơi nhiễm cấp tính hoặc lâu dài với các hóa chất này có liên quan chặt chẽ đến sự phát triển hoặc làm trầm trọng thêm các tình trạng hô hấp như hen suyễn, các bệnh tim mạch như huyết áp cao và bệnh tim, và một số bệnh ung thư. Các nhà nghiên cứu hiện cho thấy rằng quá trình nấu chín thức ăn và thậm chí chỉ đơn giản là vận hành bếp - đặc biệt là các thiết bị gas - có thể tạo ra các hóa chất và hợp chất nguy hiểm tiềm ẩn. Trong nhà của chúng ta, những chất ô nhiễm này ít được làm loãng hơn so với ở ngoài trời, và trong trường hợp không có hệ thống thông gió thích hợp, các chất này thường bị mắc kẹt bên trong nhà. Tổ chức Y tế Thế giới đã thiết lập các hướng dẫn chung về chất lượng không khí trong nhà và hiện đang phát triển các ngưỡng cụ thể liên quan đến việc đốt nhiên liệu rắn để nấu ăn và sưởi ấm. Tuy nhiên, không khí trong nhà trong các tòa nhà phi công nghiệp không được EPA hoặc bất kỳ cơ quan nào khác của Hoa Kỳ điều chỉnh.
“Thực tế, hàng triệu người thường xuyên tiếp xúc với các chất gây ô nhiễm không khí vượt mức cho phép ở ngoài trời” - Brett Singer, nhà khoa học đến từ Phòng thí nghiệm Quốc gia Lawrence Berkeley (LBNL)
11
TOÀN CẦU
Nhóm của Brett Singer (chuyên gia nghiên cứu chất lượng không khí trong nhà và khí thải nấu ăn ở cụ thể) đã lập mô hình phát thải và phơi nhiễm do bếp gas ở các hộ gia đình ở California và ước tính rằng trong một tuần mùa đông điển hình - khi các cửa sổ
12
có nhiều khả năng bị đóng và sự trao đổi không khí thấp hơn - 1,7 triệu người California có thể phơi nhiễm với mức CO vượt quá chất lượng tiêu chuẩn, chỉ đơn giản bằng cách nấu ăn trên bếp gas mà không sử dụng máy hút mùi. Mười hai triệu người có thể phơi nhiễm với nồng độ NO2 quá mức.
Hình 1: Các thiết bị nấu ăn và quá trình nấu ăn có thể tạo ra nhiều chất ô nhiễm. Ví dụ, đầu đốt cuộn dây điện trong bếp, lò nướng và lò nướng bánh mì (A) có thể giải phóng các hạt bụi mịn và siêu mịn, trong khi khí gas bị đốt cháy (B) có thể tạo ra nitrogen dioxide, cacbon monoxit, hạt bụi mịn và formaldehyde. Việc đốt cháy chất hữu cơ trong quá trình nấu nướng (C) - đặc biệt là với các cách nấu ở nhiệt độ cao như chiên, nướng và áp chảo - tạo ra acrolein, hydrocacbon thơm đa vòng và bụi mịn. Đèn báo của thiết bị (D) có thể là nguồn nitrogen dioxide. Một máy hút mùi (E) có thể bảo vệ chúng ta khỏi các chất ô nhiễm liên quan đến nấu nướng ngay cả khi chỉ hoạt động ở mức độ vừa phải.
Các chuyên gia đưa ra các giải pháp dựa trên một thực tế là không thể dừng việc nấu ăn, thay vào đó, ta nên cải thiện hệ thống thông gió bằng các loại máy hút mùi, với các tiêu chuẩn và quy chuẩn xây dựng chặt chẽ hơn, từ đó có thể đảm bảo an toàn cho người ở bằng cách loại bỏ các chất ô nhiễm này khỏi không khí trong nhà.
13
Bụi mịn và việc nấu nướng
TOÀN CẦU
”
Một mối nguy hiểm khác của việc nấu nướng trong nhà là việc tạo ra các hạt bụi siêu mịn.
Theo Berkeley Lab, cả hai loại bếp gas và bếp điện đều tạo ra lượng hạt siêu mịn cao. Cụ thể, bếp điện tạo ra các hạt siêu mịn thông qua một quá trình được gọi là “bay hơi” hoặc hóa hơi. Quá trình này tương tự như được sử dụng trong lò nướng bánh mì và lò sưởi điện. Không giống như các hạt lớn hơn, các hạt siêu mịn được lắng đọng trong phổi, nơi chúng có khả năng thâm nhập vào mô và được hấp thụ trực tiếp vào máu. Hiện nay, vẫn chưa có các quy định và khuyến nghị về mức độ "an toàn" của các hạt siêu mịn hay bụi mịn trong không khí trong nhà hoặc ngoài trời, vì các nghiên cứu vẫn đang trong quá trình hoàn thiện.
14
Hệ thống thông gió trong nhà bếp hiện tại chưa phải là một giải pháp khắc phục đầy đủ và nhất quán. Ngay cả những máy hút mùi chất lượng cao giúp thoát ô nhiễm không khí trong bếp ra ngoài trời cũng được Berkeley Lab phát hiện có “tỷ lệ thu hồi” là 80% đối với bếp ở phía sau nhưng chỉ 60% đối với lò nướng và 50% đối với bếp ở phía trước. Tỷ lệ thu hồi đo lường tỷ lệ phần trăm các chất ô nhiễm không khí trong nhà được loại bỏ thành công khỏi môi trường trong nhà.
Sau khi bạn bật lò nướng hoặc lò sưởi (không được sử dụng trong một thời gian), bạn có thể ngửi thấy mùi rất kinh khủng. Lúc này, bạn đang ngửi thấy mùi hóa chất đã bị bay hơi.
”
15
TOÀN CẦU
TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC LOẠI BỎ các chất ô nhiễm từ việc nấu nướng
“Vào cuối những năm 1980 tôi nhận ra rằng nếu chúng ta tiếp tục cứ thắt chặt mọi thứ vì lý do năng lượng, chúng ta sẽ không có đủ không khí do thông gió, vì vậy chúng ta sẽ cần xác định các tiêu chuẩn thông gió tối thiểu,” Sherman nói.
ax Sherman, một thành viên của Berkeley Lab, cho biết sự chú ý đến chất lượng không khí trong nhà bắt đầu tăng lên sau cuộc khủng hoảng dầu mỏ vào những năm 1970, hầu hết các chủ nhà và những người xây dựng đều cố bịt kín những ngôi nhà bị dột để cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng.
16
Nhưng trong trường hợp không có hệ thống thông gió thiết kế tốt, những ngôi nhà chật hẹp cũng đồng nghĩa với việc giữ lại các chất ô nhiễm khác nhau từ các vật dụng: đồ nội thất, thảm, sơn, lò sưởi và thiết bị nhà bếp, gây ra những nguy cơ cao về sức khỏe. Nhà càng nhỏ và kín gió, nguy cơ càng lớn.
Năm 1997, Hiệp hội các Kỹ sư Nhiệt lạnh và Điều hòa không khí Hoa Kỳ (ASHRAE) đã thành lập một ủy ban để phát triển tiêu chuẩn thông gió cho các ngôi nhà đơn lập ở Hoa Kỳ. Sherman được bổ nhiệm làm chủ tịch.
Phiên bản đầu tiên về tiêu chuẩn thông gió, ASHRAE 62.2, có hiệu lực từ năm 2003. Một trong số các yêu cầu với những ngôi nhà mới là hệ thống thông gió nhà bếp phải có khả năng thải các chất ô nhiễm ra bên ngoài, thường thông qua việc sử dụng máy hút mùi trên cao. Quy tắc này cũng quy định mức lưu lượng gió tối thiểu và độ ồn tối đa cho máy hút mùi tầm trung.
17
TOÀN CẦU
Walker ước tính rằng khoảng một nửa trong số các ngôi nhà mới ở Hoa Kỳ ngày nay tuân thủ các hướng dẫn của ASHRAE 62.2. Ông nói rằng con số này đang có xu hướng tăng lên khi những ngôi nhà mới trở nên tiết kiệm năng lượng hơn và kín gió hơn, làm cho hệ thống thông gió ngày càng được coi trọng trong xây dựng. Khó có thể thống kê về hệ thống thông gió trong nhà bếp trên toàn bộ nhà ở Hoa Kỳ. Năm 2011, Singer và các đồng nghiệp đã khám phá ra một phương pháp mới để thu thập dữ liệu trên, họ đã xem xét danh sách các bức ảnh chụp 1.002 ngôi nhà ở California được rao bán trên một trang web bất động sản để xem loại máy hút mùi nào được sử dụng trong nhà bếp. Họ phát hiện ra rằng 47% ngôi nhà đã lắp đặt hệ thống hút mùi kết hợp vi sóng, tỷ lệ này cao hơn bất kỳ loại máy hút mùi khác. Theo Singer, không có máy hút mùi kết hợp vi sóng nào đáp ứng giới hạn độ ồn và luồng không khí của ASHRAE 62.2.
18
Một số nhà bếp có máy hút mùi “không ống dẫn” tuần hoàn khói thông qua các bộ lọc than hoạt tính thay vì thải ra ngoài trời, Walker cho rằng loại này không thể làm sạch không khí tốt được. “Máy hút mùi không ống có giá rẻ hơn máy hút mùi thông hơi vì chúng không có ống dẫn hoặc lỗ thông hơi, mặc dù có thay thế bộ lọc thường xuyên. Những ngôi nhà mới ở những khu vực không áp dụng theo ASHRAE 62.2 thường mặc định có máy hút mùi tuần hoàn”, Walker nói. Ngay cả những loại máy hút mùi tốt nhất cũng vô dụng nếu ta không bật chúng. Dữ liệu khảo sát cho thấy rằng hầu hết các quạt tạo ra tiếng ồn quá mức khiến mọi người không muốn sử dụng thường xuyên.
19
TIÊU ĐIỂM
Hình 2: Những thay đổi nhỏ trong quá trình nấu nướng có thể ảnh hưởng đáng kể đến lượng khí thải, vì vậy khi các nhà nghiên cứu Brett Singer (trái) và Woody Delp (phải) nghiên cứu các chất ô nhiễm trong khi nấu nướng, họ đã chú ý đến việc tái tạo nhiệt độ, dòng nhiên liệu, thời gian nấu và các yếu tố khác. Tại đây, trong phòng thí nghiệm LBNL, Singer đã sử dụng nhiệt kế hồng ngoại để đảm bảo nhiệt độ của chảo là như nhau mỗi lần nấu ăn.
20
Bốn thập kỷ sau khi các nhà khoa học lần đầu tiên công nhận chất lượng không khí trong nhà và khí thải bếp gas là mối quan tâm về sức khỏe ở nhiều ngôi nhà ở Hoa Kỳ, tương đối ít người nghĩ rằng nấu ăn không có dẫn ống là mối nguy hiểm tiềm tàng, Sherman nói. Ông nói: “Con người đã biết nấu nướng từ rất lâu về trước, vì vậy hoạt động này trở nên rất bình thường. “Tôi nghĩ trong một hoặc hai năm qua, đã có một số nghiên cứu khiến mọi người quan tâm hơn một chút về việc này ... nhưng tôi cho rằng mức độ quan tâm còn chưa cao”.
Nhóm LBNL đang làm việc trên cả góc độ khoa học và chính sách để giải quyết vấn đề. Điều này bao gồm việc thực hiện các thí nghiệm để hiểu rõ hơn về loại, số lượng và dịch tễ học của các chất gây ô nhiễm khi nấu ăn, cũng như tham gia vào các cuộc thảo luận chính sách để khuyến khích tăng cường và áp dụng rộng rãi hơn ASHRAE 62.2. Họ cũng đang liên lạc với các nhà sản xuất để giúp phát triển các loại máy hút mùi tầm trung yên tĩnh hơn, hiệu quả hơn, có thể tự động bật. Cuối cùng, họ đang dẫn đầu nỗ lực phát triển một chỉ số mới về “hiệu suất hút” cho máy hút mùi dành cho khu dân cư nhằm cho người dùng thấy được một hiệu suất đáng tin cậy trong thực tế.
Với mục tiêu đưa những nghiên cứu ở phòng thí nghiệm vào các căn bếp, Walker tin rằng các nhà nghiên cứu phải nắm bắt tốt hơn những chất ô nhiễm trong quá trình nấu nướng, mức độ và tác động tiềm ẩn đến sức khỏe của chất ô nhiễm. Ông nói: “Chúng ta cần phải chỉ ra được "Rủi ro là gì nếu ta không thông gió đúng cách?” trước khi thực hiện tất cả những thay đổi này."
21
TIÊU ĐIỂM
DO Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ NHÀ BẾP
Một phần của thách thức trong việc đánh giá tác động sức khỏe của các chất ô nhiễm khi nấu ăn là mức độ phơi nhiễm có thể rất khác nhau tùy thuộc vào bếp nấu, hoạt động nấu nướng và nhiệt độ, vị trí đầu đốt và mức độ thông gió, Singer nói. Ngay cả trong các thí nghiệm trong phòng thí nghiệm, những thay đổi nhỏ trong hành vi nấu nướng có thể tạo ra những thay đổi đáng kể trong lượng phát thải bụi mịn. Ông giải thích, “Những hoạt động này về cơ bản là thay đổi, ngay cả khi chúng có vẻ giống nhau. Khi mọi người đang nấu ăn, thật khó để dự đoán những thứ sẽ tạo ra nhiều chất ô nhiễm nhất”.
22
CÁC ẢNH HƯỞNG TỚI SỨC KHỎE Mọi người đã hiểu tương đối rõ ảnh hưởng đến sức khỏe của một số chất ô nhiễm khi nấu ăn. Bởi vì các nghiên cứu đã chứng minh mối liên hệ giữa nồng độ NO2 trong nhà tăng cao, thường là trực tiếp do đầu đốt bếp ga và các triệu chứng ở trẻ em bao gồm tức ngực, khó thở, thở khò khè và tăng tần suất lên cơn hen suyễn. Tuy nhiên, bản chất và phạm vi đầy đủ của các chất ô nhiễm do nấu ăn vẫn chưa rõ ràng, chưa nói đến mức độ phơi nhiễm chất ô nhiễm khi nấu nướng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe.
Vào năm 2012, nhóm LBNL đã công bố một phương pháp ước tính tác động kinh niên đến sức khỏe của hàng chục chất gây ô nhiễm không khí được tìm thấy trong các ngôi nhà ở Hoa Kỳ, bao gồm cả các chất ô nhiễm liên quan đến nấu ăn thông thường. Họ ước tính rằng gánh nặng sức khỏe tích lũy của các chất ô nhiễm được nghiên cứu lên tới từ 400 đến 1.100 năm sống được điều chỉnh theo khuyết tật bị mất hàng năm trên 100.000 người. Qua nghiên cứu về chất ô nhiễm khi nấu ăn, PM2.5, acrolein và formaldehyde được xác định là nguyên nhân gây ra phần lớn các tác động. Cả ba đều được tạo ra từ bếp gas hoặc các hoạt động nấu nướng, mặc dù các tác giả không ước tính được mức độ đóng góp của các nguồn riêng lẻ vào gánh nặng sức khoẻ.
Tác giả chính Jenny Logue nói, "Nếu mọi người nấu ăn mà không có máy hút mùi, điều đó có liên quan gì tới việc ngừng tim, và điều đó có nghĩa là gì về số lượng người đến bệnh viện?" Các nhà điều tra vẫn không chắc chắn.
Brian Leaderer, giáo sư dịch tễ học tại Đại học Yale, chuyên nghiên cứu ảnh hưởng sức khỏe của NO2, đặc biệt là ở trẻ em, tin rằng bước tiếp theo trong quy trình điều tra này sẽ là thực hiện các nghiên cứu can thiệp mù đôi nhằm xác định việc giảm hoặc loại bỏ việc nấu ăn có giúp cải thiện sức khỏe hay không. “Tôi nghĩ rằng nhóm dân số có nguy cơ ảnh hưởng sẽ ở các thành phố lớn, nơi đường dây dẫn gas dày đặc nhất, nơi bếp gas phổ biến nhất, và đặc biệt là trong các dự án nhà ở nhiều nhà, quy mô của ngôi nhà có xu hướng nhỏ hơn và nồng độ [chất gây ô nhiễm] có xu hướng cao hơn”, Ông nói.
23
TIÊU ĐIỂM
Leaderer cho biết thêm rằng các thành phố nội thành cũng có xu hướng có tỷ lệ mắc bệnh hen suyễn cao. Ông nói: “Nhóm dân số nhạy cảm với nồng độ NO2 cao nhất phải là nhóm dân số nằm trong mục tiêu về sức khỏe để giảm mức phơi nhiễm và xem liệu có lợi ích hay không." Nadia Hansel, một nhà nghiên cứu, giáo sư và bác sĩ y khoa của Johns Hopkins Medicine, cũng đã nghiên cứu sự phơi nhiễm và ảnh hưởng sức khỏe của NO2 từ bếp gas, đặc biệt liên quan đến bệnh hen suyễn và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD). Trong một nghiên cứu, cô phát hiện ra rằng việc đổi từ bếp ga sang bếp điện có liên quan đến việc giảm 51% nồng độ NO2 trong nhà bếp sau 3 tháng, trong khi sử dụng máy lọc không khí di động với HEPA và bộ lọc than hoạt tính có thể giảm 19% nồng độ NO2 trong nhà bếp.
24
Tuy nhiên, một lần nữa, vẫn chưa rõ liệu những mức giảm đó có thể liên quan trực tiếp đến những người khỏe mạnh hay không. Hansel nói: “Đối với những bệnh nhân mắc bệnh phổi tiềm ẩn mãn tính, nó có tác động khá quan trọng. "Nếu bạn có thể giảm phơi nhiễm cho những người đó, bạn có thể giảm các triệu chứng và cải thiện sức khỏe của họ." Ngay cả trong số đông dân cư, bao gồm cả những người trưởng thành khỏe mạnh, việc nấu nướng kết hợp với các chất ô nhiễm không khí ngoài trời có thể góp phần làm mất chức năng phổi và phát triển COPD và hen suyễn. Bà nói: “Rất có thể nó dẫn đến các vấn đề với bệnh phổi mãn tính. “Dữ liệu ngoài đó cho thấy [tác động của việc tiếp xúc] có thể tích lũy theo thời gian.”
Lance Wallace, cựu nhà khoa học EPA và hiện là khách mời nghiên cứu của Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia cho biết ít bằng chứng dịch tễ học đối với sức khỏe đến từ các hạt siêu mịn trong không khí, trong đó nấu ăn là nguồn chính. Dựa trên thông tin có sẵn, ông tin rằng các hạt siêu mịn ít nhất cũng độc hại như các hạt mịn, “và các hạt mịn có một lịch sử lâu dài về việc gây ra bệnh tật và tử vong ở nước này và ở các nước đang phát triển,” ông nói.
25
MỄIHN IƠHP HNÁRT
TRÁNH PHƠI NHIỄM
TIÊU ĐIỂM
Song song với nghiên cứu sức khỏe đang diễn ra, nhóm LBNL hướng tới mục tiêu hiểu rõ hơn về hiệu suất — và những thiếu sót — của các loại máy hút mùi hiện có. Walker nói: “Nếu chúng ta có thể thông gió mọi thứ, thì chúng ta không phải lo lắng về những tác động đến sức khỏe."
26
Bên trong một phòng thí nghiệm nhỏ của LBNL, Singer và đồng nghiệp Woody Delp đã thiết kế một nhà bếp giả lập đo lường các chất ô nhiễm trong quá trình nấu nướng. Phía trên bếp bốn đốt là một giá treo máy hút mùi cho phép các thiết bị khác nhau dễ dàng được cố định vào một ống dẫn dài ba mét. Tiếp đến, các nhà nghiên cứu đặt một cảm biến để đo nồng độ các chất ô nhiễm trong không khí thải lên ống dẫn. Sàn nhà được bố trí nhiều loại máy hút mùi. Singer và Delp đã sử dụng căn phòng giả lập này này để đánh giá các thiết bị thoát khí nấu ăn trong khu dân cư cho một nghiên cứu gần đây (một nghiên cứu tương tự đã được thực hiện tại các ngôi nhà thực tế).
Để so sánh những thiết bị hút mùi, các nhà điều tra dựa vào hiệu suất thu giữ. Chỉ số này được tính toán bằng cách lấy mẫu mức ô nhiễm bên trong bếp thử nghiệm sau khi sử dụng bếp mà không chạy máy hút mùi và so sánh chúng với mức ô nhiễm trong ống dẫn sau khi sử dụng bếp với máy hút mùi được bật. Hiệu suất thu giữ là 50% có nghĩa là một nửa chất ô nhiễm tạo ra trong quá trình nấu nướng đã được máy hút mùi thu giữ.
Các thiết bị thể hiện một loạt các khả năng, mặc dù hầu hết đều rơi vào mức thấp nhất của thang đo hiệu suất. Nghiên cứu trong phòng thí nghiệm, trong đó đã kiểm tra bảy loại máy hút đại diện cho một mặt cắt của các thiết bị xả có sẵn cho người tiêu dùng Hoa Kỳ, cho thấy hiệu suất thu giữ từ dưới 15% đến lớn hơn 98%, tùy thuộc vào cả máy hút và bếp nấu (phía trước và phía sau). Hiệu suất thu được cao hơn đáng kể đối với bếp nấu phía sau vì máy hút mùi gắn tường thường không mở rộng hết mức tới bếp nấu phía trước. Ngoài ra, các thiết bị có nắp chụp dạng mở, có nắp chụp hoạt động tốt hơn đáng kể so với các thiết bị thoát khí có đáy phẳng như máy hút mùi kết hợp lò vi sóng/phạm vi điển hình.
27
TIÊU ĐIỂM
Máy hút mùi có hiệu suất thu giữ trung bình cao nhất trong thử nghiệm (lớn hơn 80%) có khung rộng bao phủ hết cả bếp nấu phía trước. Tuy nhiên, tỷ lệ thoát khí thấp của nó vượt quá mức khuyến nghị. Singer cho biết luồng không khí quá mạnh trong các loại máy hút mùi có thể nhanh chóng làm giảm áp suất trong những ngôi nhà kín gió, tiết kiệm năng lượng. Điều này có thể hút không khí ngoài trời qua bất kỳ khe hở nào có sẵn hoặc khiến khí thải từ các thiết bị đốt bên trong khác (ví dụ: lò nung và bình đun nước nóng tự nhiên) không thể thoát ra bên ngoài đúng cách.
Kiểu máy hiệu suất cao nhất cũng tạo ra mức âm thanh gây ồn quá cao đối với cuộc trò chuyện thông thường, đây là điều bất tiện có thể dẫn đến việc sử dụng ít thường xuyên hơn. Trong số các máy hút mùi đáp ứng các tiêu chí về mức độ âm thanh và mức tiêu thụ năng lượng do hệ thống xếp hạng ENERGY STAR® đặt ra, hiệu suất thu hút thấp hơn 30% đối với bếp nấu phía trước và lò nướng. Nói cách khác, các thiết bị xả hiệu quả năng lượng và tuân thủ tiêu chuẩn này thu được trung bình ít hơn một phần ba các chất ô nhiễm thải ra trong quá trình nấu nướng.
28
Những nghiên cứu tại nhà với 15 thiết bị khác nhau, đã đưa ra kết luận tương tự. Những phát hiện ban đầu của Singer và Delp đã được nhân rộng bởi các nghiên cứu khác gần đây cho thấy hiệu quả hạn chế của máy hút mùi tầm trung trong việc thải các hạt siêu mịn phát thải ra trong quá trình nấu nướng. Qua đó có thể kết luận rằng có hệ thống thông gió bao giờ cũng tốt hơn là không. Theo Singer và Delp, ngay cả những máy hút mùi có phạm vi thông hơi hiệu quả vừa phải, nếu sử dụng thường xuyên, có thể giảm đáng kể việc tiếp xúc với các chất ô nhiễm liên quan đến nấu nướng. Những nhà nghiên nghiên cứu khuyên người dùng nên nấu nướng trên đầu đốt sau bất cứ khi nào có thể (chúng có xu hướng thoát khí hoàn toàn hơn) và bật quạt với mức mạnh hơn.
29
PHÒNG NGỪA RỦI RO
“ 30
Phòng bếp là trái tim của mỗi ngôi nhà, là trung tâm của hoạt động, một không gian mà gia đình và bạn bè tụ tập để chuẩn bị bữa ăn và dành thời gian cho nhau. Nhưng nếu không có hệ thống thông gió đầy đủ, nhà bếp có thể gây nguy hại cho sức khỏe con người.
“
Nhà bếp không đủ thông gió không phải là vấn đề chỉ ở các quốc gia đang phát triển.
”
31
PHÒNG NGỪA RỦI RO
Hệ thống thông gió trong nhà bếp: Tác động tới chất lượng không khí trong nhà
ần đây, nấm mốc và các chất ô nhiễm sinh học khác trong không khí trong nhà đã nhận được sự chú ý đáng kể của giới truyền thông. Tỷ lệ mắc các bệnh dị ứng và hen suyễn đã tăng lên, đặc biệt là ở trẻ em. Các gia đình đã biết rằng các chất ô nhiễm sinh học, chẳng hạn như nấm mốc và mạt bụi, có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề với những căn bệnh này.
32
Nấm mốc, mạt bụi và các chất ô nhiễm sinh học khác thường xuất hiện tự nhiên trong không khí, kết cấu xây dựng và đồ đạc trong nhà. Tuy nhiên, chúng chỉ cần một môi trường có độ ẩm cao để phát triển và trở thành mối đe dọa sức khỏe. Ví dụ, mạt bụi cần độ ẩm tương đối ít nhất từ 45 phần trăm đến 50 phần trăm. Hầu hết các loại nấm mốc sẽ phát triển ở độ ẩm tương đối trên 60 phần trăm. Do đó, việc kiểm soát độ ẩm trong nhà là cần thiết để kiểm soát các chất ô nhiễm sinh học.
Nguồn ẩm trong nhà Độ ẩm trong nhà là một chủ đề phức tạp. Sự tương tác của nhiều yếu tố - chẳng hạn như khí hậu, lối sống của người ở, xây dựng, hệ thống cơ điện và thông gió - ảnh hưởng đến vấn đề độ ẩm. Có rất nhiều nguồn tiềm ẩn của độ ẩm dư thừa trong nhà, bao gồm nấu ăn, làm khô quần áo, cây cối, tắm vòi hoa sen và tắm bồn.
Uớc tính rằng các hoạt động khác nhau của những người cư ngụ trong một ngôi nhà sẽ tạo ra từ 2 đến 10 gallon độ ẩm mỗi ngày. Bản thân những người cư ngụ trong nhà là một nguồn hơi ẩm, với ước tính khoảng 1,4kg hơi nước được tạo ra hàng ngày bởi một hộ gia đình điển hình có 4 người (bảng 1)
Một khu vực trong nhà tạo ra độ ẩm là nhà bếp. Mặc dù hầu hết các chuyên gia khuyên bạn nên kiểm soát độ ẩm trong nhà bếp, nhưng rất khó để tìm thông tin về mức độ tạo ẩm trong nhà bếp và độ ẩm trong nhà bếp ảnh hưởng như thế nào đến các vấn đề ẩm ướt trong nhà.
33
PHÒNG NGỪA RỦI RO
Độ ẩm được tạo ra trong nhà bếp thông qua quá trình nấu nướng. Việc đun sôi hoặc ninh thức ăn trên bếp nấu đặc biệt là một vấn đề. Ngoài ra, lò vi sóng và các loại lò nướng thông thường sẽ loại bỏ hơi ẩm từ thực phẩm và thải ra không gian bếp. Lượng hơi ẩm thoát ra trong quá trình nấu nướng sẽ khác nhau, tùy thuộc vào loại thực phẩm, thực phẩm có được đậy nắp trong khi nấu hay không, thời gian và nhiệt độ nấu. Các thiết bị đun nấu bằng gas sẽ làm tăng độ ẩm sinh ra do hơi nước là sản phẩm phụ của quá trình đốt gas. Trung tâm Thông tin về Nhà ở với Khí hậu Lạnh tại Đại học Minnesota ước tính rằng nấu bữa tối cho một gia đình bốn người sẽ thải 0,55kg nước vào không khí. Số lượng này tăng hơn gấp đôi nếu sử dụng dải khí (Bảng 1). Không xác định được loại thiết bị nấu ăn – bếp nấu, lò vi sóng hoặc lò nướng.
Shuman cũng xác định nấu ăn là nguồn cung cấp độ ẩm chính trong gia đình, ước tính khoảng 0,92 lít (0,44 panh) để nấu ăn bằng điện và 2,15 lít (1,02 panh) để nấu ăn bằng gas trong một
34
gia đình bốn người điển hình. Thật không may, các nhà khoa học vẫn chưa xác định được khoảng thời gian nhất định. Một lần nữa, vẫn chưa xác định được loại thiết bị.
Bảng 1: Độ ẩm từ các nguồn trong nấu nướng Hoạt động nấu nướng
Chất ẩm từ việc nấu băng nguồn điện
Chất ẩm từ việc nấu băng nguồn ga
Bữa sáng cho 4 người
0.35 pints
0.93 pints
Bữa trưa cho 4 người
0.52 pints
1.23 pints
Bữa tối cho 4 người
1.22 pints
2.80 pints
Đun nhỏ lửa trong 10 phút với chảo 6 inch
0.1 pints nếu có nắp đậy 0.13 pints khi không có nắp đậy
Đun sôi trong 10 phút với chảo 6 inch
0.48 pints nếu có nắp đậy 0.57 pints khi không có nắp đậy
Nguồn: Angell và Olson 1988
Nhìn vào dữ liệu từ Bảng 1, việc nấu ăn có thể ước tính đưa 2 lít hơi nước vào không khí trở lên trong một ngày điển hình. Các nguồn ẩm khác trong nhà bếp có thể bao gồm việc rửa bát (1,05 panh mỗi ngày) và quá trình rã đông trong tủ lạnh (1,03 panh mỗi ngày). Một cách khái quát, ta hãy xem xét rằng chỉ cần 4 đến 6 lít hơi nước để nâng độ ẩm của một ngôi nhà rộng 1000m2 lên 5%.
35
PHÒNG NGỪA RỦI RO
Hệ thống thông gió nhà bếp
ệ thống thông gió cơ học trong nhà bếp thường không bắt buộc trong quy chuẩn xây dựng. Ví dụ, một nghiên cứu ở New York cho thấy chỉ 67% các ngôi nhà được khảo sát có quạt thông gió trong bếp. Mặc dù một cửa sổ cũng có thể làm tốt nhiệm vụ thông gió nhưng hầu hết các nhà thiết kế nhà bếp, cũng như các chuyên gia chất lượng không khí trong nhà tin rằng một hệ thống thông gió cơ học là cần thiết trong nhà bếp. Trong các nhà bếp hiện đại, các lựa chọn thường là giữa quạt được gắn phía trên bếp, thường là đi kèm với máy hút mùi (thông gió từ dưới lên), hoặc hệ thống cảm ứng được lắp đặt trong bếp hoặc tiếp giáp với bếp nấu (thông gió từ trên xuống). Một số nhà bếp có thể có quạt hút âm trần hoặc gắn tường, nhưng hệ thống đó không hiệu quả như hệ thống lắp trên bếp hoặc hệ thống lắp cạnh bếp.
36
ệ thống thông gió nhà bếp thường được đặt ở phía trên bếp, được coi là nguồn hút chính của mùi, dầu mỡ và hơi ẩm. Lò nướng thường có lỗ thông hơi thông qua một đầu đốt trên mặt bếp, đưa hơi ẩm và mùi vào hệ thống thông gió. Lò nướng âm tường hoặc gắn tường thường có lỗ thông hơi ở phía trước thiết bị vào không khí trong phòng. Lò vi sóng, có thể thông gió ra phía trước, bên hông hoặc phía sau, thường không được đặt gần hệ thống thông gió của nhà bếp. Hệ thống thông gió dạng tán hoặc hệ thống thông gió phía trên có thể là hệ thống tuần hoàn hoặc hệ thống thoát khí. Nhưng hệ thống thông gió đặt cạnh bếp đều là hệ thống thoát khí. Một hệ thống tuần hoàn kéo không khí qua một bộ lọc sau đó trả không khí trở lại phòng. Bộ lọc có thể là một màn lọc dầu mỡ đơn giản hoặc bao gồm một bộ lọc loại carbon để loại bỏ mùi hôi. Tuy nhiên, bộ lọc này không loại bỏ được độ ẩm và nhiệt; các chất ô nhiễm từ quá trình nấu ăn bằng khí đốt, bao gồm cả khí cacbon monoxit và hơi nước. Hệ thống tuần hoàn ít tốn kém hơn và dễ lắp đặt hơn, nhưng kém hiệu quả hơn. Mặt khác, hệ thống thoát khí thải không khí cũng như nhiệt, độ ẩm, mùi hôi và dầu mỡ từ nhà bếp ra bên ngoài.
37
PHÒNG NGỪA RỦI RO
Có nhiều yếu tố liên quan đến việc thiết kế một hệ thống thông gió hiệu quả cho khu vực nấu ăn trong nhà bếp. Các tác giả khuyến nghị rằng nên xem xét các yếu tố sau đây:
> Kiểu nấu ăn > Loại thiết bị nấu ăn > Loại nhiên liệu nấu ăn > Vị trí của bếp trong nhà bếp > Kích thước và vị trí của máy hút mùi (nếu có)
38
> Kích thước và chiều dài của ống dẫn cần thiết để kết nối từ quạt đến lỗ thông hơi bên ngoài
> Loại và kích thước của quạt được sử dụng trong hệ thống
> Có sẵn không khí bổ sung hoặc thay thế cho quạt
Nói chung, hệ thống hút mùi có quạt hút thông gió ra bên ngoài được coi là hiệu quả nhất. Máy hút mùi giúp thu giữ các chất ô nhiễm, chẳng hạn như hơi ẩm và dầu mỡ, trước khi chúng phát tán trong không khí nhà bếp. Việc đặt hút mùi phía trên khu vực nấu nướng tận dụng nguyên lý bay lên tự nhiên của không khí khi được làm nóng. Kích thước của máy hút mùi và khoảng cách tới bề mặt bếp nấu là những yếu tố quan trọng cần xem xét.
Hiệu q uả th ôn g
g
ió
Hệ thống hút mùi đặt bên cạnh bếp có thể là một giải pháp thay thế hiệu quả cho việc nướng, rán và nấu các món khác từ nồi và chảo nông. Hệ thống đặt bên cạnh bếp, bao gồm cả những hệ thống có lỗ thông hơi, có khả năng thu giữ các chất ô nhiễm gần nguồn của chúng. Các chuyên gia khuyên nên sử dựng quạt có kích thước lớn hơn trong một hệ thống đặt bên cạnh bếp vì hệ thống này không có máy hút mùi để giúp thu giữ các sản phẩm phụ từ quá trình nấu ăn.
Khi thiết bị nấu nướng dựa vào tường, việc thông gió sẽ hiệu quả hơn. Hệ thống thông gió cho các dãy và mặt bếp ở đảo bếp cần có quạt lớn hơn. Hệ thống thông gió hiệu quả quan trọng hơn với việc nấu ăn bằng gas vì thải ra các sản phẩm phụ của quá trình đốt cháy, chẳng hạn như carbon monoxide. Ngoài ra, quá trình đốt cháy bằng khí đốt tạo ra hơi nước, do đó độ ẩm là một vấn đề quan tâm nhiều hơn đối với việc nấu ăn bằng khí đốt. Đặc biệt, các dãy bếp nấu kiểu nhà hàng thương mại cần hệ thống thông gió công suất lớn hơn.
Đặc điểm của ống dẫn có thể làm thay đổi hiệu quả của hệ thống thông gió. Ống càng dài thì càng nhiều vòng hoặc nhiều góc, ống dẫn càng nhỏ thì hệ thống càng kém hiệu quả, lúc này có thể khắc phục bằng quạt lớn hơn.
39
PHÒNG NGỪA RỦI RO
t quạ ớc hư
Kích t
ầu hết các chuyên gia thiết kế nhà bếp khuyên dùng quạt thông gió có kích thước phù hợp với khuyến nghị của Viện nghiên cứu về thông gió trong gia đình hoặc Hiệp hội Nhà bếp và Nhà tắm Quốc gia. Các khuyến nghị tối thiểu của Viện nghiên cứu về thông gió trong gia đình có thể so sánh với các khuyến nghị của Hiệp hội Kỹ sư Sưởi ấm, Làm lạnh và Điều hòa Không khí Hoa Kỳ (ASHRAE) Tiêu chuẩn 62 (ANSI/ASHRAE 1999). Mặc dù các yêu cầu này hơi khác nhau, nhưng các khuyến nghị là tương tự rằng các hệ thống đặt cạnh bếp cần quạt lớn hơn để bù đắp cho việc thiếu máy hút mùi, nhưng lại không nêu rõ kích thước (bảng 2). Viện nghiên cứu về thông gió trong gia đình khuyên bạn nên làm theo khuyến nghị của nhà sản xuất.
40
Bảng 2. Các khuyến cho quạt trong hệ thống thông gió ở nhà bếp Quạt trong máy hút 30inch điển hình
Các khuyến nghị
Đặt máy hút trên tường Viện nghiên cứu về thông gió trong nhà Đặt máy hút bên cạnh đảo bếp
Hiệp hội nhà bếp và nhà tắm quốc gia
Tối thiểu: 40 CFM với mỗi foot tuyến tính
100 CFM
Khuyến nghị: 100 CFM với mỗi foot tuyến tính
250 CFM
Tối thiểu: 50 CFM với mỗi foot tuyến tính
125 CFM
Khuyến nghị: 150 CFM với mỗi foot tuyến tính
375 CFM
Đặt máy hút trên tường
50 đến 70 CFM x diện tích của đầu hút tính bằng feet vuông
250 CFM đến 350 CFM
Đặt máy hút bên cạnh đảo bếp
100 CFM x diện tích của máy hút tính bằng feet vuông
500 CFM đến 700 CFM
Lưu ý: CFM là feet khối/phút. Nguồn: HVI 2000; McDonald, Geragi và Cheever 1996
Yếu tố cuối cùng trong hiệu quả của hệ thống thông gió nhà bếp là không khí bổ sung hoặc thay thế, và điều này thường bị bỏ qua. Hệ thống thông gió thải loại bỏ không khí từ nhà bếp, và không khí này phải được thay thế. Nếu không được cung cấp không khí thay thế, quạt sẽ không hoạt động hiệu quả. Nếu nhà có áp suất âm, sẽ có vấn đề với các thiết bị khác cần thải ra bên ngoài, chẳng hạn như lò gas hoặc máy nước nóng, tình huống này được gọi là xả ngược. Khi xảy ra hiện tượng xả ngược, các chất ô nhiễm đốt cháy nguy hiểm cũng như độ ẩm dư thừa sẽ đi ngược vào trong nhà.
Trong một ngôi nhà cũ, không khí thay thế thường đến từ không khí tự nhiên. Trong những ngôi nhà mới hơn, được xây dựng chặt chẽ hơn và tiết kiệm năng lượng hơn, không khí thay thế này phải được cung cấp. Một giải pháp đơn giản có thể là mở hé cửa sổ khi vận hành quạt thông gió trong bếp. Các giải pháp khác bao gồm một hệ thống thông gió cơ học giúp cân bằng luồng không khí trong nhà.
Không khí thay thế bổ sung
41
PHÒNG NGỪA RỦI RO
Tiếng ồn Mặc dù tiếng ồn của hệ thống thông gió nhà bếp không phải là một yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của hệ thống, nhưng nó là mối quan tâm của người sử dụng. Trong một cuộc khảo sát, tiếng ồn là lý do thường xuyên nhất khiến mọi người không sử dụng quạt thông gió nhà bếp. Quạt lớn hơn và ống gió dài hơn, phức tạp hơn có thể làm tăng tiếng ồn. Quạt hướng trục hoặc cánh quạt ồn hơn quạt ly tâm hoặc quạt “lồng sóc”, mặc dù quạt hướng trục có giá thành rẻ hơn. Lắp đặt quạt ở vị trí xa, chẳng hạn như gác xép, thay vì nhà bếp, để giảm tiếng ồn. Viện nghiên cứu về thông gió trong gia đình đánh giá tiếng ồn của quạt theo đơn vị sones. Xếp hạng sone từ 5,5 trở xuống được coi là thoải mái. Tóm lại, hệ thống thông gió nhà bếp cần được thiết kế cẩn thận để kiểm soát tốt độ ẩm, nhiệt, dầu mỡ, mùi hôi và các sản phẩm phụ khác của quá trình nấu nướng. Nhiều hộ gia đình người Mỹ đã trang bị hệ thống thông gió cơ học trong bếp của họ, tuy nhiên, hệ thống thông gió chỉ có hiệu quả tương đương với tần suất sử dụng của chúng.
42
Mặc dù trên lý thuyết, máy hút là một ý tưởng hay, nhưng các nghiên cứu cho thấy nhiều máy hút mùi không hoạt ộng tốt. Berkeley Lab phát hiện ra rằng một số loại máy hút mùi chỉ có thể thu ược ít nhất 14% chất ô nhiễm do nấu nướng. 43
PHÒNG NGỪA RỦI RO
44
A
Máy hút mùi cần bao phủ tất cả các bếp nấu
B
Máy hút mùi cần hút không khí ngoài trời
C
Sử dụng bếp nấu phía sau bất cứ khi nào có thể, đặc biệt là trong quá trình chiên để giúp máy hút mùi thu được nhiều chất ô nhiễm nhất có thể. Cân nhắc sử các dụng thiết bị nấu ăn khác dưới hút mùi
D
Trường hợp không có máy hút mùi: sử dụng quạt hút gắn trên tường ở vị trí cao nhất bất cứ khi nào nấu và trong 10 phút sau đó. Nếu không, hãy cố gắng tìm một cách khác để thông gió cho căn phòng chẳng hạn như mở cửa sổ
Máy nướng bánh mì và các thiết bị khác
Quạt hút mùi gắn tường
Máy hút mùi
Bếp nấu Lò nướng
45
PHÒNG NGỪA RỦI RO
3 VẤN ĐỀ
hạn chế hiệu quả của máy hút mùi Nhiều máy hút mùi lắp đặt phsi trên bếp không đủ lớn để bao phủ các bếp nấu phía trước. Một vấn đề khác là máy hút mùi thường được đặt quá cao.
Sai kích cỡ
Quạt sai
46
Một máy hút mùi phạm vi hiệu quả phải di chuyển ít nhất 340m3/h. Tuy nhiên, quạt quá mạnh (một số kiểu máy phổ biến được đánh giá cao trên 1529 m3/h) có thể tạo ra sự hút ngược carbon monoxide và các khí khác từ lò sưởi, máy nước nóng và các thiết bị khác trong nhà. Những chiếc máy hút mùi có phạm vi hoạt động mạnh mẽ này yêu cầu phải có một hệ thống “bù không khí” để bổ sung không khí trong lành trở lại ngôi nhà góp phần ngăn chặn sự hút ngược các khí độc hại trở lại.
Không có khí thải Cái gọi là máy hút mùi phạm vi “tuần hoàn” chỉ đơn giản là thải không khí trở lại phòng thay vì thải các chất ô nhiễm ra bên ngoài. Còn được gọi là hệ thống “không ống dẫn”, các loại máy hút mùi này có thể chứa bộ lọc than hoặc kim loại có thể thay thế nhưng ít hiệu quả với hầu hết các chất ô nhiễm.
47
LỜI KHUYÊN AN TOÀN
TƯỞNG 5 ÝÝ TƯỞNG
giúp giúp cải cải thiện thiện hệ hệ thống thống thông thông gió gió nhà nhà bếp bếp
Không có gì ngạc nhiên khi các chuyên gia nói rằng cải thiện luồng không khí trong bếp nên là “ưu tiên sức khỏe cộng đồng”.
48
>> Một vài kỹ thuật nấu ăn đơn giản cũng sẽ giúp cải thiện chất lượng không khí trong nhà bếp của bạn. Bất cứ khi nào có thể, hãy nấu thức ăn bằng bếp nấu phía sau. Điều này là do máy hút mùi có phạm vi cung cấp độ che phủ lớn hơn ở phía sau. Ngoài ra, hãy luôn đảm bảo bật quạt hút mùi khi nấu ăn.
>> Bằng cách lắp đặt và sử dụng máy hút mùi phù hợp và nấu qua các bếp nấu phía sau bất cứ khi nào có thể, nhà bếp của bạn có thể trở thành trung tâm ẩm thực thay vì là nguồn ô nhiễm không khí trong nhà.
>> May mắn thay, sử dụng máy hút mùi đúng phạm vi và các biện pháp đơn giản khác có thể làm mức độ độc hại giảm hơn một nửa. Vì vậy, bạn hãy sử dụng những kỹ thuật này để mang lại sự thông gió tốt hơn cho nhà bếp — nói một cách khái quát hơn là mang không khí trong lành vào ngôi nhà của bạn.
49
LỜI KHUYÊN AN TOÀN
Sử dụng máy hút mùi đúng cách Để giảm thiểu mùi hôi và cải thiện lưu thông không khí, cộng với thu giữ các hạt bụi từ thực phẩm bị cháy và việc nấu nướng với nhiều dầu mỡ, hãy bật máy hút mùi ngay khi bắt đầu nấu — không phải giữa chừng hoặc sau đó. Cải thiện hệ thống thông gió nhà bếp cũng đòi hỏi chủ nhà phải quan tâm đến việc bảo trì để giữ cho máy hút mùi hoạt động hiệu quả, bao gồm cả việc thay bộ lọc thường xuyên. Tần suất phụ thuộc vào mức độ nấu ăn của bạn, nhưng tối thiểu là một lần mỗi năm. Và nếu bạn nhận thấy dầu mỡ
Kiểm soát dầu mỡ
50
tích tụ quá nhiều, các vết thủng, cong vênh hoặc ăn mòn trên bộ lọc, hãy làm sạch hoặc thay thế nó ngay lập tức. Nếu có thể hãy tháo lưới kim loại và bộ lọc vách ngăn ra và làm sạch bằng nước rửa bát và bàn chải sắt; các bộ lọc đều chỉ được sử dụng một lần.
Giảm thiểu dầu mỡ trong nhà bếp có thể làm giảm các bụi mịn trong không khí, thoáng khí và ngăn mùi nấu nướng — và tất cả bắt đầu với một tấm chắn có lớp lót carbon để hấp thụ mùi. Công cụ giải quyết vấn đề rẻ tiền này có sẵn tại các cửa hàng đồ dùng nấu ăn và nhà bếp ở khắp mọi nơi và sẽ không chiếm nhiều không gian trong những căn bếp nhỏ. Mặc dù nhiều loại máy rửa bát an toàn nhưng chỉ cần một miếng bọt biển và nước xà phòng nóng để rửa sạch bằng tay công cụ hữu dụng này.
+ Quạt là vật dụng cần thiết để
thông gió cho nhà bếp nếu không gian của bạn thiếu máy hút mùi. Có rất nhiều loại quạt cửa sổ — một số loại có ba quạt trong một đơn vị và cũng có tùy chọn luồng gió đảo chiều — nhưng một loại quạt hộp cơ bản có thể làm được điều này.
Vận hành quạt hiệu quả + Đặt một chiếc quạt vuông, chắc chắn vào cửa sổ nhà bếp, đóng cửa sổ lại cho vừa khít với đầu quạt và chặn bất kỳ khe hở nào bằng khăn đi kèm hoặc giải pháp “ngăn cách” khác. Đảm bảo đặt hướng cánh quạt để quạt thổi không khí trong lành vào phòng đồng thời hút không khí nặng mùi ra ngoài.
+ Nếu bạn không có cửa sổ nhà bếp, hãy mở
cửa sổ ở các phòng gần đó và mang quạt vào bếp, đặt quạt ở cửa ra vào, hướng ra ngoài, để hút không khí từ nhà bếp. Hãy xem xét một quạt đảo chiều có tính năng ion hóa để hỗ trợ lọc không khí: Dao động của quạt làm không khí di chuyển tốt hơn và bộ lọc ion hóa giữ các chất gây dị ứng.
Đầu tư vào máy lọc không khí
Máy hút mùi phạm vi không được điều chỉnh và một số chỉ lọc được ít nhất 15% các hạt bụi mịn. uy nhiên, máy lọc không khí được chính phủ xếp hạng và các kiểu máy lọc HEPA chất lượng bệnh viện lọc sạch hơn 99,7% các hạt bụi có kích thước trên 0,3 micron. Nếu bạn đang nấu ăn bằng gas hoặc bị hen suyễn hoặc các bệnh tim mạch khác, hãy tìm bộ lọc HEPA “MCS” để loại bỏ “nhiều chất nhạy cảm hóa học” và đặt nó trong không gian nấu nướng của bạn để cải thiện hệ thống thông gió trong nhà bếp.
Để đảm bảo rằng thiết bị bạn mua có thể xử lý lượng không khí trong không gian của bạn, hãy tính diện tích hình vuông của căn phòng (nhân chiều dài với chiều rộng), sau đó kiểm tra thông số kỹ thuật của nhà sản xuất.
51
LỜI KHUYÊN AN TOÀN Tất nhiên, việc mở cửa sổ sẽ bổ sung không khí trong lành cho ngôi nhà, nhưng cách bạn làm sẽ tác động nhiều nhất đến luồng không khí — và trong quá trình chuẩn bị bữa ăn, hãy cải thiện hệ thống thông gió của nhà bếp. Tốt nhất, hãy giữ cho cửa bên trong luôn mở, sau đó mở kết hợp cửa sổ và/hoặc cửa ra vào bên ngoài để cải thiện luồng không khí. Bằng cách này sẽ đảm bảo không khí không chỉ vào nhà mà còn di chuyển để đẩy không khí tù đọng, ô nhiễm ra ngoài. Cuối cùng, không khí trong lành hoặc đã qua lọc là cách tốt nhất để chống lại luồng không khí xấu trong bất kỳ nhà bếp nào, vì vậy hãy tránh bị cám dỗ bởi việc chỉ cần xịt “chất làm sạch không khí” để át đi những mùi khó chịu — những sản phẩm này thực sự làm tăng mức ô nhiễm mà không giải quyết được nguyên nhân cơ bản.
Mở các cửa sổ
52
Nguồn tổng hợp: https://www.iqair.com/ca/blog/air-quality/is-the-air-in-your-kitchen-safe https://ehp.niehs.nih.gov/doi/pdf/10.1289/ehp.122-A154 https://www.iqair.com/us/blog/air-quality/kitchen-air-quality-and-ventilation https://www.theforumjournal.org/2003/01/04/use-of-kitchen-ventilation-impact-on-indoor-air-quality/ https://www.bobvila.com/articles/kitchen-ventilation/
53
www.iirr.vn