Politeia #3

ΕΙΡΗΝΗ ΣΤΙΣ ΚΑΛΥΒΕΣ, ΠΟΛΕΜΟ ΣΤΑ ΠΑΛΑΤΙΑ! ΤΑΞΙΚΕΣ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ Η ΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΪΚΩΝ ΑΝΑΚΤΟΡΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΛΕΥΡΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ: 1922-2016 ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ / ΔΙΜΗΝΙΑΙΟ, ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΧΑΪΑΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

3

#3

Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΔΥΜΗΣ

ΜΕ ΤΗ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ Τάκη Καμπέρου ...

5

Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ (ΙΙ)

Ανδρέας Αθ. Λάζαρης ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Δήμητρα Μαχαίρα

7

Ζωή Καραβότα

Reinhard Jung

Βασίλης Αργυρόπουλος

Νίκη Ράλλη - Τάσος Γιακουμής

Γιώργος Διαγουρτάς

Νίκος Ραγκαβάνης BLUES: Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΠΕΡΗΦΑΝΩΝ ΣΚΛΑΒΩΝ

Χρήστος Βέρρας

politeiamag@gmail.com

Πολιτεία

Ένα ψηφιοποιημένο περιοδικό, που μπορείτε να το δείτε και να το διαβάσετε στον υπολογιστή σας. Μπορείτε να το αποθηκεύσετε ή να το αναπαράγετε σε ψηφιακή και έντυπη μορφή. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή της ύλης του περιοδικού, είναι ελεύθερη με μοναδική υποχρέωση, την αναφορά στην πηγή με σύνδεσμο (link) και τον συντάκτη του κάθε κειμένου. Η αναδημοσίευση για κερδοσκοπικούς σκοπούς επιτρέπεται μόνο μετά από σχετική άδεια της συντακτικής ομάδας.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Κουνάβης Παναγιώτης Μαχαίρα Δήμητρα Ράλλη Νίκη Στεμπίλης Δημήτρης

2

13

Η «ΕΥΕΛΙΞΙΑ» ΤΩΝ ΕΡΓΟΔΟΤΩΝ, ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ “ZERO-HOUR CONTRACTS”

ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΙ: ΕΝΑΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΣΑΣ

17

8

ΑΡΧΑΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ. ΕΥΛΟΓΙΑ Η ΚΑΤΑΡΑ; Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΕΡΟΣ Β’

ΠΛΕΥΡΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ: 1922-2016 (ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΑΚΙΔΑ ΣΤΙΣ 20 ΜΑΡΤΙΟΥ 2016)

15

6

ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

ΕΙΡΗΝΗ ΣΤΙΣ ΚΑΛΥΒΕΣ, ΠΟΛΕΜΟ ΣΤΑ ΠΑΛΑΤΙΑ! ΤΑΞΙΚΕΣ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ Η ΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΪΚΩΝ ΑΝΑΚΤΟΡΩΝ

10

4

@PoliteiaMag

ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ Τακόπουλος Ανδρέας

politeiamag.blogspot.gr

16

Ἐπὶ θεοκόλου Λέωνος, γραμματέ‐ ος τοῦ συνεδρίου Στρατοκλέος. Κόιντος Φάβιος Κοΐντου Μάξιμος ἀνθύπατος Ῥωμαίων Δυμαί‐ ων τοῖς ἄρχουσι καὶ συνέδροις καὶ τῆι πόλει χαίρειν· τῶν περὶ Κυλλάνιον συνέδρων ἐμφανισάντων μοι περὶ τῶν συντελε‐ σθέντων παρʹ ὑμῖν ἀδικημάτων, λέγω δὲ ὑπὲρ τῆς ἐμπρήσε‐ ως καὶ φθορᾶς τῶν ἀρχ<εί>ων καὶ τῶν δημοσίων γραμμάτων, ὧν ἐγε‐ γόνει ἀρχηγὸς τῆς ὅλης συγχύσεως Σῶσος Ταυρομένεος ὁ καὶ τοὺς νόμους γράψας ὑπεναντίους τῆι ἀποδοθείσηι τοῖς [Ἀ]χαιοῖς ὑπὸ Ῥωμαίων πολιτ[εία]ι, περὶ ὧν τὰ κατὰ μέρος διή[λ]θο‐ [μεν ἐν Πά]τραις μετὰ τοῦ παρόντ[ο]ς συμβουλίου· ἐπεὶ οὖν οἱ διαπρα‐ [ξά]μενοι ταῦτα ἐφαίνοντό μοι τῆς χειρίστης κ[ατασ]τάσεως [κ]αὶ ταραχῆς κα[τασκευὴν] ποιούμενοι [τοῖς Ἔλλησι πᾶσ]ιν· οὐ μό‐ ν[ον γὰρ] τῆς πρ[ὸ]ς ἀλλήλου[ς] ἀσυναλλ[α]ξ[ία]ς̣ καὶ χρε[ωκοπίας οἰ]‐ [κεί]α ἀλλὰ καὶ [τ]ῆς ἀποδεδομένης κατὰ [κ]οινὸν τοῖς Ἕλλη[σιν ἐ]‐ λευθερίας ἀλλότρια καὶ τῆ[ς] ἡμετέ[ρα]ς προαιρέσεως· ἐγ[ὼ πα]‐ ρασχομένων τῶν κατηγόρων ἀληθινὰς ἀποδείξεις Σῶ‐ σον μὲν τὸν γεγονότα ἀρχηγὸν [τ]ῶν πραχθέντων καὶ νο‐ μογραφήσαντα ἐπὶ καταλύσει τῆς ἀποδοθείσης πολιτεί‐ [α]ς κρίνας ἔνοχον εἶναι θανάτωι πα[ρ]εχώρισα, ὁμοίως δὲ καὶ […]μίσκον Ἐχεσθένεος τῶν δαμιοργῶν τὸν συμπράξαντα [τοῖ]ς ἐμπρήσασι τὰ ἀρχεῖα καὶ τὰ δημόσια γράμματα, ἐπεὶ καὶ [αὐτὸς] ὡμολόγησεν· Τιμόθεον δὲ Νικέα τὸμ μετὰ τοῦ Σώσου [γεγονό]τα νομογράφον, ἐπεὶ ἔλασσον ἐφαίνετο ἠδικηκώς, ἐ‐ [πέταξα] προάγειν εἰς Ῥώμην ὁρκίσας, ἐφʹ [ὧ]ι τῆι νουμηνίαι τοῦ ἐν‐ [άτου μηνὸ]ς ἔστα[ι] ἐκεῖ καὶ ἐμφανίσας τ[ῶι ἐ]πὶ τῶν ξένων στρατη‐ [γῶι …].ΑΝ[.. π]ρότερον ἐπάνεισ[ιν εἰ]ς οἶκον, ἐὰ[ν μ]ὴ Α[…] [‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐]

Μετάφραση: Όταν θεοκόλος ήταν ο Λέων, γραμματέας του συνεδρίου ο Στρατοκλής. Ο Κόιντος Φάβιος Μάξιμος, γιος του Κοΐντου, ανθύπατος των Ρωμαίων, χαιρετά τους άρχοντες, τους συνέδρους και την πόλη των Δυμαίων. Επειδή οι υπό τον Κυλλάνιο σύνεδροι, μου παρουσίασαν τα εγκλήματα που συντελέστηκαν σε εσάς (: στην πόλη σας), εννοώ τον εμπρησμό και την καταστροφή των αρχείων και των δημοσίων εγγράφων, αναταραχή στην οποία πρωτοστάτησε εξ ολοκλήρου ο Σώσος, ο γιος του Ταυρομένους, ο οποίος πρότεινε εγγράφως νόμους αντίθετους στο πολίτευμα που αποδόθηκε από τους Ρωμαίους στους Αχαιούς, γεγονότα τα οποία διεξήλθαμε σημείο προς σημείο στην Πάτρα μαζί με το συμβούλιο που παρευρισκόταν. Επειδή αυτοί που διέπραξαν αυτά μου φάνηκαν ότι προκάλεσαν σε όλους τους Έλληνες μία πολύ άσχημη κατάσταση και αναταραχή, που όχι μόνο ταιριάζει με την απουσία συναλλαγών και την κατάργηση χρεών αλλά είναι και ξένη στην κοινή ελευθερία που δόθηκε στους Έλληνες και στη δική μας πολιτική βούληση. Καθώς οι κατήγοροι μού παρείχαν αληθινές αποδείξεις, έκρινα το Σώσο, που υπήρξε αρχηγός των γεγονότων και πρότεινε εγγράφως νόμους για την κατάλυση του δοθέντος πολιτεύματος, ένοχο και τον παρέδωσα σε θάνατο. Το ίδιο και τον [. . .]μίσκον, γιο του Εχεσθένη, αυτόν από τους δημιουργούς που ομολόγησε ότι συνέπραξε με όσους έβαλαν φωτιά στα αρχεία και τα δημόσια έγγραφα. Τον δε Τιμόθεο, γιο του Νικέα, ο οποίος συνέταξε τους νόμους μαζί με το Σώσο, διέταξα να τον οδηγήσουν στη Ρώμη, αφού τον όρκισα, με τον όρο να είναι εκεί την πρώτη ημέρα του ένατου μήνα, και αφού εμφανίσει στο στρατηγό των ξένων … να μην επιστρέψει στην πατρίδα, προτού να …

Rizakis, Achaïe III: 54‐60 αρ. 5

Φωτογραφία εξώφυλλου:

Αρχαία Επιγραφή της Δύμης Ιστορικό της αρχαίας επιγραφής. Η επιγραφή αυτή αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα, πανελλήνιας εμβέλειας και σημασίας, που έλαβε χώρα στην επικράτεια της αρχαίας Δύμης, προγόνου της σημερινής Κάτω Αχαΐας και αναφέρεται στην επανάσταση των Δυμαίων κατά των Ρωμαίων στα πρώτα χρόνια της ρωμαϊκής κατοχής της Ελλάδας, γεγονός στο οποίο έχουν αναφερθεί διεξοδικά τόσο οι μεγάλοι ιστορικοί της Αρχαιότητας, όσο και πλειάδα νεότερων ερευνητών. Στην επανάσταση της Δύμης αναφέρεται αυτή η μαρμάρινη επιγραφή, η οποία βρέθηκε το 1797 στην Κάτω Αχαΐα από τον J. Hawkins, στο σημείο όπου αναζητούνταν τα ερείπια της Δύμης. Η επιγραφή μεταφέρθηκε και αποτέθηκε στη βιβλιοθήκη του Trinity College του Καίμπριτζ και ήταν ήδη εκεί το 1824. Στις μέρες μας, βρίσκεται στο Fitzwilliam Museum του Καίμπριτζ. Πρόκειται για μαρμάρινη επιγραφή, η οποία αποτελείται από τέσσερα συγκολλημένα κομμάτια, διαστάσεων 0,59 μ. (ύψος) Χ 0,53 μ. (πλάτος) Χ 0,14 μ. (πάχος), κομμένη στο κάτω μέρος. Σώζει είκοσι επτά γραμμές από το αρχικό κείμενο με λίγα κενά. Σύμφωνα με τον ιστορικό Αθανάσιο Ριζάκη, εμπνευστή και πρωτεργάτη της συστηματικής μελέτης της ιστορίας της αρχαίας Δύμης, καθώς και άλλους μελετητές, ο Ρωμαίος ανθύπατος που αναφέρεται στην επιγραφή ταυτίζεται με τον Q. Fabius Maximus Servilianus, ο οποίος πρέπει να εστάλη στην επαρχία της Μακεδονίας, αμέσως μετά τη χρονιά κατά την οποία ανέλαβε πραίτoρας (δηλ. μετά το 146/5 ή 145/4 π.Χ.). Άρα η επιγραφή χρονολογείται το 145/4 ή 144/3 π.Χ. Οι πρωταγωνιστές της επανάστασης ήταν ο Σώσος Ταυρομένεος, ο Δαμίσκος Εχεσθένεος και ο Τιμόθεος Νικέα (το δεύτερο όνομα πρέπει να ήταν Δαμίσκος και όχι Φορμίσκος, όπως υπέθεταν παλαιότερα). Οι επαναστάτες έκαψαν τα αρχεία και τα δημόσια έγγραφα της πόλης, κήρυξαν δημοκρατία και έφτιαξαν δικούς τους νόμους. Επίσης, διέκοψαν κάθε συναλλαγή με τους Ρωμαίους και προέβησαν σε κατάργηση των χρεών των πολιτών. Πηγή: Δήμος Δυτικής Αχαΐας

3

Με τη ματιά του Τάκη Καμπέρου ...

Ο Τάκης Καμπέρος είναι δάσκαλος στο 3ο Δημοτικό Σχολείο Κάτω Αχαΐας.

4

Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ (ΙΙ)

Ανδρέας Αθ. Λάζαρης Εκπαιδευτικός Διδάκτωρ Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

Η παρουσίαση της ορολογίας στο πρώτο μέρος επιτρέπει να προχωρήσουμε στην ανάλυση του σύγχρονου ιστορικού φαινομένου που αναπτύχθηκε στην καρδιά της Ευρώπης τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για τον μηχανισμό των μνημονίων, που εφαρμόστηκε πρώτη φορά στον πυρήνα της οικονομικά ισχυρής Ευρώπης. Βέβαια η εφαρμογή του μηχανισμού περιορίστηκε σε μικρές περιφερειακές χώρες, όπως Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία και Κύπρος. Ωστόσο, ακόμη και στην Ισπανία, τέταρτη ισχυρότερη οικονομικά χώρα, η οικονομική λιτότητα υπήρξε ανάλογης έντασης και σκληρότητας, με αποτέλεσμα την απώλεια χιλιάδων πρώτων κατοικιών πολιτών από τις τραπεζικές κατασχέσεις.

Οι ισχυρά βιομηχανικές χώρες ανέκαθεν χρειάζονταν πρώτες ύλες για την ομαλή λειτουργία της βιομηχανίας. Επιπροσθέτως, τα φτηνά εργατικά χέρια αλλά και το εξειδικευμένο επιστημονικό-τεχνικό προσωπικό - που θα αναλάβει την παραγωγική διαδικασία - συμπληρώνουν τους παράγοντες εκείνους που εξασφαλίζουν διαρκή οικονομική και πολιτική ηγεμονία. Τρίτος παράγοντας στην παγκοσμιοποιημένη πια οικονομία είναι το λεγόμενο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Δηλαδή οι τράπεζες σε συνδυασμό με τη λειτουργία των μεγάλων χρηματιστηρίων, όπου ουσιαστικά άυλα κεφάλαια καθημερινά αλλάζουν χέρια. Σταθερός παράγοντας, διαχρονικά, ο γεωπολιτικός σε συνδυασμό με την οικονομία της πολεμικής βιομηχανίας. Αυτό το πολύπλευρο πλέγμα σχέσεων διαμορφώνει τις ιστορικές συνθήκες εντός των οποίων κινείται η σύγχρονη ιστορική πραγματικότητα.

εμφάνιση νέων ισχυρών οικονομιών, κυρίως τη γιγάντωση της Κίνας αλλά και της Ινδίας και κάποιων ασιατικών χωρών, οι παραδοσιακές ισχυρές οικονομίες Ευρώπης και Αμερικής πιέστηκαν από το σκληρό ανταγωνισμό και παρουσίασαν τα πρώτα σημάδια οικονομικής στασιμότητας και αργότερα ύφεσης. Το χαμηλό εργατικό μισθολογικό κόστος, π.χ Κίνα, αλλά και η τεχνολογία και έρευνα αιχμής που αναπτύσσεται σε νέες χώρες δυσχεραίνει την πρωτοκαθεδρία των παραδοσιακά ισχυρών. Πρόσθετος παράγοντας οικονομικής και πολιτικής αστάθειας οι μακρόχρονοι και αποτυχημένοι πόλεμοι των Η.Π.Α, π.χ Ιράκ. Λιβύη, Αφγανιστάν, που οδήγησαν σε εξάντληση την αμερικανική οικονομία. Η προσπάθεια για έλεγχο των πετρελαϊκών αυτών χωρών οδήγησε σε αποσταθεροποίηση και ανάδειξη ακραίων φονταμενταλιστικών στοιχείων, που αυτονομήθηκαν από τους χρηματοδότες τους, αναπτύσσοντας μια ιστορική δυναμική εντυπωσιακή και επικίνδυνη στην εύθραυστη ισορροπία σε Ασία και Αφρική.

Μια πρόγευση της ωμής οικονομικής και πολιτικής παρέμβασης των Η.Π.Α, προκειμένου να επιτευχθεί ο οικονομικός έλεγχος κάποιων χωρών που παίζουν ουσιαστικό ρόλο - εξαιτίας της γεωπολιτικής και ενεργειακής τους δυνατότητας - αποτελεί το παράδειγμα της Αργεντινής. Η χώρα αναγκάστηκε να αποδεχθεί το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής που επέβαλε το Δ.Ν.Τ, με τραγικές συνέπειες για το λαό και διαρκή αστάθεια, κοινωνική έκρηξη και

σκληρή φτώχεια. Η ανεπάρκεια του πολιτικού προσωπικού της Αργεντινής, η διαφθορά και άλλα ενδογενή φαινόμενα παθογένειας αποτελούν παράγοντες ήσσονος ιστορικής σημασίας. Παρόμοια προγράμματα είχαν εφαρμοστεί προηγουμένως και σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Βενεζουέλα, Ισημερινός – χώρες με πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου – απώλεσαν τον εθνικό πλούτο προσωρινά, αφού δεσμεύονται οι πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας και τα έσοδά τους για να επιτευχθεί η αποπληρωμή του χρέους.

Η παγκόσμια οικονομική κρίση, όπως και το 1929, ξεκινά από την Αμερική με την κατάρρευση μιας μεγάλης αμερικανικής τράπεζας, της Λίμαν-Μπράδερς, μετά την παραχώρηση δανείων χωρίς ασφαλείς εγγυήσεις για αγορά κατοικιών και επένδυση σε real estate. Κανείς έλεγχος από την αρμόδια Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, στην μητρόπολη του Καπιταλισμού. Καταρρέει ο μύθος των ανεξάρτητων θεσμών που ασκούν ελέγχους και διασφαλίζουν τη λειτουργία των αγορών στο πλαίσιο της ελεύθερης οικονομίας της αγοράς.

1 Για το μηχανισμό των μνημονίων και το ρόλο του Δ.Ν.Τ στην σύγχρονη αποικιακή και δουλοπαροικιακή δημιουργία χωρών αποικιών χρέους, το βιβλίο της Ναόμι Κλάιν Το Δόγμα του Σοκ, προσφέρει ένα εξαιρετικό και ωφέλιμο ιστορικό εργαλείο ανάλυσης των γεγονότων, στηριζόμενο εν πολλοίς σε πραγματικά στοιχεία και πρόσωπα. Αναλύεται με ακρίβεια και επάρκεια ο παγκόσμιος μηχανισμός, ιστός αράχνης, που απλώνει το δίχτυ του και φτωχοποιεί αφού αρπάξει τον εθνικό πλούτο – διαδοχικά τους λαούς, προβάλλοντας το φάσμα της ασύντακτης χρεωκοπίας και καταστροφής. Δείτε το ντοκιμαντέρ: https://www.youtube.com/watch?v=wpJZM2LroE

Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το 1989, απελευθέρωσε τη δυναμική του ιστορικού φαινομένου της παγκοσμιοποίησης. Σε συνδυασμό με την

5

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Δήμητρα Μαχαίρα Φιλόλογος

Εδώ και κάποια χρόνια αρκετές γενιές ‘’ταλανίζονται’’ από το σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων, που αποτελεί πλέον την μοναδική οδό εισαγωγής στα ανώτερα και ανώτατα δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ένα σύστημα το οποίο έχει δεχθεί αρκετές κριτικές επικριτικές ή μη για το πόσο ελέγχει την πραγματική ικανότητα των εξεταζομένων, τις γνώσεις τους καθώς και για το κατά πόσο αποτελεί ασφαλή δοκιμασία για τη μετάβασή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Εδώ και είκοσι περίπου χρόνια το σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων έχει υποστεί μικρές και μεγάλες αλλαγές ανάλογα με τα ‘’γούστα’’,τα συμφέροντα, αλλά και τις διαθέσεις των εκάστοτε κυβερνώντων πάντα βέβαια χωρίς την προαπαιτούμενη προετοιμασία και ενημέρωση των διδασκόντων αλλά και των μαθητών. Και φυσικά αρκετά πειράματα όσον αφορά στην ύλη, τον αριθμό των μαθημάτων, των υπολογισμό των μορίων έγιναν πρόχειρα στην ‘’καμπούρα’’ των μαθητών. Τελικά μετά την τελευταία αλλαγή που έγινε, φέτος για άλλη μια φορά τα παιδιά κατέληξαν να εξετάζονται σε τέσσερα ή πέντε μαθήματα σχεδόν κατά το πρότυπο των δεσμών, που ίσχυε πιο παλιά. Ἐνα είναι σίγουρο (και το λέω με όλη την ευθύνη που έχω ως εκπαιδευτικός, που διδάσκω παιδιά, τα οποία θα συμμετάσχουν στις εξετάσεις) πως από τις πανελλαδικές εξετάσεις σε καμία περίπτωση δεν κρίνεται ούτε η ευφυία του μαθητή, ούτε η κριτική του ικανότητα, ούτε η επαγγελματική του πορεία ή αποκατάσταση και σε καμία περίπτωση η ευτυχία του. Η σημερινή τεχνοκρατική παιδεία ευνοεί την παπαγαλία, ευνουχίζει την κριτική σκέψη, προετοιμάζει νέους που αποσυντονίζονται αν βγουν από την ‘’πεπατημένη’’, από το μονοπάτι της μονοδιάστατης γνώσης, επιστέγασμα της οποίας είναι οι συγκεκριμένες εξετάσεις.

6

Αρκετοί γονείς αλλά και μαθητές θεωρούν πως με τις εξετάσεις αυτές ανοίγονται όλες οι επαγγελματικές προοπτικές για το μέλλον τους. Στην Ελλάδα της κρίσης δυστυχώς η επαγγελματική αποκατάσταση είναι πολύ δύσκολη και μη εγγυήσιμη από κανέναν και σίγουρα ούτε οι πανελλαδικές σου ανοίγουν το δρόμο προς αυτήν. Σίγουρα όμως με τις εξετάσεις αυτές ανοίγεται σε πολλούς ο δρόμος για κάποιο πανεπιστήμιο ή τεχνολογικό ίδρυμα. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να υποβιβάσουμε την ευκαιρία για σπουδές που προσφέρεται μέσω αυτών των εξετάσεων και σίγουρα δεν μπορούμε να αποθαρρύνουμε κανέναν νέο που ονειρεύεται να σπουδάσει σε συγκεκριμένο αντικείμενο. Η γνώση είναι δύναμη ,δεν χάνει ποτέ την αξία της, μπορεί να σου προσφέρει παιδεία και όταν αγαπάς αυτό, με το οποίο ασχολείσαι πάντα βρίσκεις τρόπους να το εξελίσσεις, να το προωθείς ακόμα και εν μέσω χιλίων δεινών οικονομικών ή άλλων.

Καθώς λοιπόν οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι μια πραγματικότητα την οποία καλώς ή κακώς κάποιοι μαθητές έχουν επιλέξει να ακολουθήσουν, και καθώς βρισκόμαστε πολύ κοντά σε αυτές οφείλουμε όλοι μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικοί να δείξουμε ψυχραιμία απέναντι σε αυτές. Οι μαθητές χρειάζεται να ανακαλύψουν τα αποθέματα δύναμης που τους προσφέρει η ηλικία τους και να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό αντιμετωπίζοντας αυτή τη δοκιμασία με θάρρος και χωρίς ίχνος ηττοπάθειας. Όλα στη ζωή είναι μικροί ή μεγάλοι αγώνες και οι συμμετέχοντες πρέπει να ξέρουν να αντιμετωπίζουν όλα τα αποτελέσματα. Η "αποτυχία" στις πανελλαδικές δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση αποτυχία στη ζωή ούτε

μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην περαιτέρω πρόοδο ενός ανθρώπου. Άλλωστε το ίδιο το σύστημα αυτοαναιρείται και αυτοαπαξιώνεται με τις πρόχειρες και συνεχείς αλλαγές που υφίσταται. Οι γονείς οφείλουν να είναι συνοδοιπόροι στην προσπάθεια των παιδιών τους παραβλέποντας εξάρσεις ή τυχόν ξεσπάσματα τους, αλλά και καθιστώντας τους σαφές πως όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα δεν θα τα ‘’στιγματίσει’’. Και εμείς οι εκπαιδευτικοί οφείλουμε να σταθούμε δίπλα στα παιδιά υποστηρίζοντάς τα με κάθε τρόπο. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε πως πριν κάποια χρόνια βρεθήκαμε στη θέση τους και βιώσαμε τα συναισθήματά τους.

Εύχομαι από καρδιάς καλή επιτυχία σε όλους τους μαθητές και καλή αρχή στην ενήλικη ζωή τους, όποιο δρόμο και αν ακολουθήσουν.

ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ μέρες μας όμως το θέμα έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις που αναρωτιέται κανείς τι άλλαξε από τότε ώστε να σκληρύνει σε τέτοιο βαθμό τη συμπεριφορά των παιδιών μας.

Η γνώμη μου ως νέας εκπαιδευτικού τείνει να

φαινόμενο του bullying ή αλλιώς σχολικού εκφοβισμού. Έντονα απασχολεί κυρίως τους κύκλους των σχολείων, όπου τα παιδιά μπολιάζονται με τις πρώτες τους ιδέες και εκεί διαπλάθουν χαρακτήρες. Έχοντας ως δεδομένη την έστω επιφανειακή γνώση όλων μας για το ζήτημα, θα προσπαθήσω να το συνδέσω με τη βαθιά οικονομική και ανθρωπιστική κρίση που βιώνει η χώρα μας.

ενοχοποιήσει σε μεγάλο βαθμό την κρίση που περνά η χώρα μας. Κρίση που συνέβαλε στην εξάπλωση και επέκταση της σιωπηλής αυτής επιδημίας. Μια πιο εξεταστική ματιά στο ζήτημα μου έφερε στο μυαλό αυτό που πολλές φορές ακούμε, οτι στη ζωή όλα είναι κύκλος. Ή για άλλους αλυσίδα. Συγκεκριμένα, η οικονομική κρίση επηρέασε σημαντικά την ελληνική οικογένεια. Απασχόλησε τόσο τους γονείς, οι οποίοι με τη σειρά τους σταμάτησαν να συζητούν με τα παιδιά τους, κατακλύστηκαν από την ανησυχία τους για το αύριο και φορτώθηκαν με τόσο άγχος που ξέχασαν να βλέπουν, να ακούν, να συμπονούν τους αδύναμους συνανθρώπους τους, να νοιάζονται και τέλος να παρατηρούν την αλλαγή της συμπεριφοράς των παιδιών τους. Η οικονομική αυτή δυσχέρεια μάλιστα ώθησε τους γονείς προσπαθώντας να εξασφαλίσουν την επιβίωση της οικογένειας να είναι ουσιαστικά ή συναισθηματικά απόντες από την ανατροφή και τον έλεγχο των παιδιών.

Ας ξεκινήσουμε απ’ αυτό: Bullying υπήρχε

Σημαντικό να αναφερθεί είναι το γεγονός οτι

πάντα. Ίσως όχι με το σημερινό ορισμό, αλλά έκανε έντονη την εμφάνιση του σε πολλές πτυχές της σχολικής ζωής. Υπήρχε στο σωματικό εκφοβισμό του αλλοδαπού παιδιού, στη λεκτική κοροϊδία του φτωχού μαθητή, στα σχόλια και στην απομόνωση των “αδυνάτων”, στην περιθωριοποίηση των ρομά, στις επιλεκτικές παρέες στα διαλείμματα, ακόμα και μερικές φορές στην αντιμετώπιση αυτών των μαθητών από τους εκπαιδευτικούς. Στις

η έλλειψη χρημάτων κόστισε στην ελληνική οικογένεια την παροχή στα παιδιά υλικών και πνευματικών αγαθών, που θα διεύρυναν τους ορίζοντες τους και θα καλλιεργούσαν τις ευαίσθητες πλευρές του χαρακτήρα τους. Το θέατρο, ο κινηματογράφος, τα εξωσχολικά βιβλία, τα ταξίδια, οι διάφορες δραστηριότητες έγιναν είδη πολυτελείας. Σταδιακά τα παιδιά μετατράπηκαν σε δέκτες των προβλημάτων των ενήλικων γονιών τους

Ζωή Καραβότα Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης

Πολύς ο λόγος στις μέρες μας για το

ενώ υποσυνείδητα επηρεάστηκαν από ιδέες που συνδέουν τα δεινά της χώρας μας με την παρουσία των “ξένων” , των αλλόθρησκων, των διαφορετικών από εμάς. Κι επειδή τα παιδιά, κυρίως στις μικρές ηλικίες, τείνουν να αντιγράφουν πράξεις και λόγια των ενήλικων, μετέφεραν αυτές τις συμπεριφορές στο σχολείο τους επιδεικνύοντας τες ως ένδειξη δύναμης και εξουσίας.

Μεγαλώνοντας λοιπόν σε ένα τόσο δυσοίωνο περιβάλλον όπου η ξενοφοβία, το άγχος και η ηττοπάθεια έγιναν καθημερινότητα, τα παιδιά δεν έμαθαν να αντιδρούν σωστά στη διαφορετικότητα και να σέβονται τους συμμαθητές τους με τον τρόπο που τους αξίζει. Η γενικότερη ανθρωπιστική κρίση -τα δείγματα της οποίας σήμερα είναι πολλαπλά- απειλεί ουσιαστικά τη νέα γενιά μολύνοντας τις αθώες ψυχές των παιδιών μας.

Κλείνοντας θα αφήσω τo μήνυμα μου να περάσει μέσα από τα λόγια του ποιητή Γιάννη Ρίτσου :

Λοιπόν τι μας χωρίζει; Εμείς κανέναν δε μισούμε. Αφήστε μας, ν' αγαπάμε τον κόσμο, να σας αγαπάμε. Εμείς άλλον εχθρό δεν έχουμε παρά μονάχα κείνον που δεν σέβεται τον Άνθρωπο. Λοιπόν τι μας χωρίζει, αδέρφια μου; Αν δίναμε τα χέρια Ο ήλιος περιμένει. Αργήσαμε. Αν δίναμε τα χέρια - ο ήλιος είναι ένα φαρδύ, φαρδύ, φαρδύ παράθυρο που περιμένει να τ' ανοίξουμε σ’όλο τον κόσμο.

7

ΕΙΡΗΝΗ ΣΤΙΣ ΚΑΛΥΒΕΣ, ΠΟΛΕΜΟ ΣΤΑ ΠΑΛΑΤΙΑ! ΤΑΞΙΚΕΣ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ Η ΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΪΚΩΝ ΑΝΑΚΤΟΡΩΝ στο δάπεδο αντικείμενα ή τοίχοι με σιγμοειδή κάτοψη) δεν οφείλονται υποχρεωτικά σε σεισμό. Σημασία έχει και η διαπίστωση, ότι τα γνωστά ανάκτορα του όψιμου 13ου αιώνα έχουν όλα καεί – συχνά σε δυνατή φωτιά.

Reinhard Jung PD, Dr.Προϊστορικής αρχαιολογίας Αυστριακή Ακαδημία Επιστημών, Ινστιτούτο για την Αρχαιολογία της Εγγύς Ανατολής και της Ευρώπης (ΟREA )

Γύρω

στo 1200 π.Χ. η πρώτη κοινωνία με κρατική οργάνωση στην ευρωπαϊκή ήπειρο (μετά τη μινωική στην Κρήτη) κατέρρευσε μέσα στις φωτιές που έκαψαν τα μυκηναϊκά ανάκτορα. Το γεγονός αυτό είναι γνωστό εδώ και πολλά χρόνια από τις μεγάλες ανασκαφές των ανακτόρων στις Μυκήνες και στην Τίρυνθα της Αργολίδας, στη Θήβα της Βοιωτίας και στην Πύλο της Μεσσηνίας. Οι αρχαιολόγοι δεν έχουν, όμως, καταλήξει στις αιτίες για την οριστική καταστροφή του ανακτορικού πολιτικού-οικονομικού συστήματος. Οι υποθέσεις ξεκινούν από οικολογικές καταστροφές (ανομβρίες λόγω κλιματικής κρίσης) και φτάνουν σε επιθέσεις εξωτερικών εχθρών (όπως οι αινιγματικοί Λαοί της Θάλασσας, γνωστοί από τις αιγυπτιακές πηγές του 13ου και του 12ου αιώνα), διακοπή διεθνών δικτύων ανταλλαγής (σημαντικά για την προμήθεια με χαλκό από την Κύπρο και κασσίτερο πιθανόν από την κεντρική Ασία μέσω της Συρίας), σε εξεγέρσεις και εμφύλιους πολέμους. Μια ακόμη θεωρία μιλάει για ένα κύμα σεισμών που έπληξε όλη την Ελλάδα και κατέστρεψε τα ανάκτορα.

Για

να αποφασίσουμε ανάμεσα στις υποθέσεις αυτές, πρέπει να βασιστούμε, κυρίως, στις πληροφορίες που αντλούμε από αρχαιολογικές ανασκαφές. Τα κείμενα της μυκηναϊκής διοίκησης δε μαρτυρούν δυστυχώς στοιχεία σχετικά με τις πολιτικές εξελίξεις. Αυτά περιέχουν αποκλειστικά καταλόγους με σημειώσεις διοικητικών πράξεων. Ακόμα και τα σύντομα κείμενα, για παράδειγμα της Πύλου ή της Θήβας, μας παρέχουν κάποιες πληροφορίες για την αποκατάσταση μιας αντικειμενικής εικόνας της οικονομικής βάσης του μυκηναϊκού ανακτορικού κράτους και της δομής της διοίκησής του.

Αν

επιστρέψουμε στις σημερινές μας αρχαιολογικές γνώσεις, μπορούμε να αποκλείσουμε ή τουλάχιστον να θεωρήσουμε λιγότερο πειστικές ορισμένες από τις παραπάνω υποθέσεις σχετικά με την πτώση του μυκηναϊκού κράτους. Οι κλιματολόγοι δεν βρήκαν βάσιμα στοιχεία για επιδείνωση του κλίματος στο τέλος του 13ου αιώνα π. Χ., η οποία θα μπορούσε να είχε προκαλέσει λιμό στην ανατολική Μεσόγειο. Νεότερες ανασκαφές έφεραν στο φως εξωτικά αντικείμενα εισηγμένα από την Εγγύς Ανατολή σε περισσότερα από ένα ανακτορικά κέντρα. Επίσης, υπάρχουν αποτελέσματα χημικών και ισοτοπικών αναλύσεων χάλκινων αντικειμένων (όπλων και εργαλείων) από την τελική φάση του μυκηναϊκού κράτους που συνιστούν, ότι ο κυπριακός χαλκός εισαγόταν ακόμα στην Ελλάδα και ότι δεν διακόπηκε ούτε η εισαγωγή κασσίτερου.

Σύγχρονες

μελέτες σεισμολόγων επικεντρωμένες σε αρχαιολογικά δεδομένα του 12ου αιώνα π.Χ. από την Τίρυνθα έδειξαν, ότι αυτό που πολλοί αρχαιολόγοι ερμηνεύουν ως αποτέλεσμα σεισμού (π.χ. πεσμένα

8

Σπίτια και οχυρωματικό τείχος στην Κάτω Ακρόπολη της Τίρυνθας (φωτογραφία R. Jung)

Η περίπτωση της Τίρυνθας είναι πολύ διδακτική, όσον αφορά την έκταση της πυρκαγιάς. Ο Schliemann είχε παρατηρήσει, ότι σχεδόν όλα τα δωμάτια και οι αίθουσες του ανακτόρου στην Άνω Ακρόπολη περιείχαν στρώματα καμένων πλίνθων και ότι σε ορισμένες περιπτώσεις ολόκληροι τοίχοι είχαν ψηθεί σε έντονη φωτιά. Ξέρουμε όμως, ότι οι μυκηναίοι, όπως και οι Αιγύπτιοι, έκτιζαν με άψητες πλίνθους, όπως άλλωστε παρατήρησαν σε νεώτερες έρευνές τους οι Γερμανοί ανασκαφείς της Τίρυνθας στην Κάτω Ακρόπολη. Δυτικά, έξω από την Άνω Ακρόπολη, Έλληνες αρχαιολόγοι αποκάλυψαν καμένα μπάζα πεταγμένα από τα ανάκτορα και ανάμεσα τους δύο σκελετούς – κατά πάσα πιθανότητα θύματα της καταστροφής. Τί όμως προκάλεσε τη φοβερή φωτιά στο πάνω μέρος του λόφου της Τίρυνθας; Μήπως ήταν απλώς το λάδι που χύθηκε τυχαία σε μια αποθήκη και πήρε φωτιά από μια δάδα που έπεσε όταν έγινε ένας σεισμός ; Ορισμένα δωμάτια περιείχαν εύφλεκτα υλικά – όπως ελαιόλαδο αποθηκευμένο σε πιθάρια –, αλλά πολλά από τα έντονα καμένα τμήματα των ανακτόρων δεν είχαν κάποια χρήση που σχετιζόταν με αποθήκευση μεγάλων ποσοτήτων τέτοιων υλικών. Γενικά, η μυκηναϊκή αρχιτεκτονική με κτήρια κατασκευασμένα με λίθινους και πλίνθινους τοίχους δεν ευνοεί μια καταστροφή από πυρκαγιά. Ένας Άγγλος αρχαιολόγος και πρώην στρατιωτικός του αποικιακού στρατεύματος στο Αφγανιστάν έγραψε, ότι κατά την προσπάθεια καταστολής μιας τοπικής εξέγερσης τo 1919/20 έπρεπε πρώτα να συγκεντρώσουν ξηρούς θάμνους κοντά στους τοίχους και να τινάξουν στον αέρα τα κεντρικά ξύλινα στηρίγματα των ταβανιών για να πυρπολήσουν τα μισοκατεστραμμένα πλινθόκτιστα σπίτια των χωριών.

Επομένως,

είναι πολύ πιθανόν, ότι οι αιτίες των πυρκαγιών που κατέστρεψαν τα μυκηναϊκά ανάκτορα ήταν ανθρωπογενείς. Αν δεχτούμε την παραπάνω υπόθεση, τότε πρέπει να επιλέξουμε μεταξύ των παρακάτω πιθανοτήτων: έναν πόλεμο με επίθεση εξωτερικών εχθρών, έναν εμφύλιο πόλεμο ή ίσως μια εξέγερση εξαιτίας των εσωτερικών αντιφάσεων της μυκηναϊκής κοινωνίας;

Η

Τίρυνθα μπορεί να μας δώσει κάποιες ενδείξεις. Ο οικισμός στην Κάτω Ακρόπολη διαφέρει αρκετά από το ανακτορικό συγκρότημα στην Άνω Ακρόπολη. Ορισμένα σπίτια έχουν μια καλή ποιότητα κατασκευής,

άλλα είναι πιο απλά. Σε διάφορους χώρους υπήρχαν εργαστήρια (π.χ. για την κατασκευή μεταλλικών αντικειμένων). Όμως, τοιχογραφίες ή αυλές με κίονες, όπως στην Άνω Ακρόπολη, δεν υπήρχαν. Οι διαφορές ανάμεσα στους κατοίκους των δύο επιπέδων του περιτειχισμένου λόφου ήταν λοιπόν ταξικές. Ομάδες ταφών χωρίς κανένα κτέρισμα – απλοί λάκκοι ανοιγμένοι στην περιοχή του οικισμού της Κάτω Ακρόπολης– κατά πάσα πιθανότητα μαρτυρούν την παρουσία της πιο φτωχής κοινωνικής τάξης, των δούλων. Τα μέλη των τάξεων που είχαν ένα μεγαλύτερο μερίδιο στην παραγωγή θάβονταν σε θαλαμωτούς τάφους έξω από τον οικισμό, ενώ εκείνοι για τους οποίους χτίστηκαν οι επιβλητικοί θολωτοί τάφοι, πιθανόν ήλεγχαν και τα μέσα της παραγωγής.

Η

οικονομία της μυκηναϊκής κοινωνίας ήταν αυτό που ο Μαρξ είχε χαρακτηρίσει ως ασιατικό τρόπο παραγωγής – με έναν δεσποτικό άρχοντα, ο οποίος συμβολίζει την κοινωνία και υλοποιεί την κοινή ιδιοκτησία της γης. Η κοινωνία εργάζεται, ένα μερίδιο του προϊόντος που παράγει παραδίδεται στη εξουσία, η οποία ασκεί έλεγχο και διανέμει μέρος του προϊόντος ως αμοιβή για συγκεκριμένες εργασίες (π.χ. στη βιοτεχνία ή σε μεγάλα έργα, όπως η κατασκευή τειχών, δρόμων και φραγμάτων). Τα μυκηναϊκά ανάκτορα συγκέντρωναν φόρους και ανέθεταν σε ομάδες ανθρώπων να κάνουν συγκεκριμένες εργασίες για το ανάκτορο. Παράλληλα ήλεγχαν μεγάλα κοπάδια ζώων (η Κνωσός διέθετε τον 14ο αι. π.Χ. 100.000 πρόβατα) και την παραγωγή διάφορων προϊόντων (υφάσματα, κρασί, αρωματισμένο λάδι κλπ.). Στους εργάτες διανέμονταν συγκεκριμένες ποσότητες τροφής από τη διοίκηση (σιτάρι).

Στα χρόνια των μυκηναϊκών ανακτόρων ένας qa-si-re-u δεν ήταν όμως βασιλιάς. Ο βασιλιάς λεγόταν wa-na-ka (βάναξ), ενώ ο qa-si-re-u είχε έναν περίπου ενδιάμεσο ρόλο στο κοινωνικό-οικονομικό σύστημα. Οι qa-si-re-we ήλεγχαν για τον wa-na-ka ορισμένες διαδικασίες της βιομηχανικής παραγωγής (π.χ. στην μεταλλοτεχνία) και με διαταγή της κεντρικής διοίκησης έπρεπε να συντάξουν ομάδες εργασίας για διαφορετικές εργασίες. Κατά τα άλλα, όμως, έπαιζαν έναν κύριο ρόλο στις τοπικές κοινωνίες.

Μήπως

το γεγονός, ότι οι qa-si-re-we δεν ήταν μόνο ανακτορικοί αξιωματούχοι, αλλά και οργανωμένοι σε τοπικό επίπεδο, ενώ ταυτόχρονα είχαν και κάποιον έλεγχο σε σημαντικούς τομείς βιοτεχνίας, δεν είναι άσχετο με την ιστορική εξέλιξη που επέτρεψε στον τίτλο τους να επιζήσει και να αλλάξει σημασία για να επικρατήσει ως ονομασία του ανώτερου άρχοντα στα αρχαϊκά χρόνια;

Η ανακτορική διοίκηση ήταν ένα περίπλοκο σύστημα με διαφορετικές βαθμίδες και αρμοδιότητες υπαλλήλων. Οι περισσότεροι τίτλοι των κρατικών υπαλλήλων / αξιωματούχων εξαφανίστηκαν μαζί με τη διοίκηση και το ανακτορικό σύστημα το 1200 π.Χ., διότι οι ενασχολήσεις τους δεν είχαν κανέναν απολύτως ρόλο στην υστερότερη κοινωνία της τελευταίας φάσης του μυκηναϊκού κόσμου, που διήρκεσε έως το 1050 περίπου.

Ενδιαφέρον

προκαλεί, όμως, μία εξαίρεση: ο τίτλος qa-si-re-u (θα προσφερόταν ίσως γκβασιλέους) επέζησε όχι μόνο ως τα έπη του Ομήρου στον 8ο/7ο αιώνα π. Χ., αλλά μέχρι ως σήμερα στην μορφή βασιλεύς – βασιλιάς.

Πινακίδα με Γραμμική Β γραφή από τις Μυκήνες (φωτογραφία R. Jung)

Ένα

σύστημα που βασιζόταν στην οργανωμένη εκμετάλλευση του πληθυσμού, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση πολύτιμων μετάλλων και εισηγμένων από μακρινές χώρες προϊόντων από τη μία, όπως εκείνα που βρέθηκαν στο ανάκτορο των Θηβών, και την απόλυτη φτώχεια εκείνων που θάφτηκαν μέσα στον οικισμό από την άλλη, σίγουρα χαρακτηριζόταν από έντονες ταξικές διαφορές.

Αντίθετα, η οικονομική μονάδα του 8ου αιώνα, στα χρόνια του Ομήρου, ήταν ο «οίκος», η παραγωγική μονάδα του ιδιοκτήτη ενός αγροτικού κτήματος, ο οποίος ζούσε σε μια πόλη. Στην κοινωνική οργάνωση με τους qa-si-re-we και τους αγρότες των χωριών, που πλήρωναν φόρους και καλούνταν καταναγκαστικά από την διοίκηση του wa-na-ka για να δουλέψουν, μπορούμε να αναγνωρίσουμε την εμβρυακή μορφή της μελλοντικής αρχαϊκής κοινωνίας. Η εξέλιξη της παραγωγής τους πρέπει να τους έφερνε σε όλο και μεγαλύτερη αντίθεση με το ανακτορικό σύστημα. Χειροπιαστά το βλέπουμε στα επιβλητικά οχυρωματικά έργα των μυκηναϊκών ακροπόλεων, τα μεγαλύτερα τμήματα των οποίων χτίστηκαν από τις διοικητικά οργανωμένες ομάδες εργασίας, λίγες μόλις δεκαετίες πριν από την πτώση του κράτους.

Όπως έδειξε όμως ο Μαρξ, η τάξη καθ’ εαυτή δεν είναι αυτόματα η

Χρυσά κοσμήματα από το ανάκτορο των Θηβών (φωτογραφία R. Jung)

τάξη δι’ εαυτήν. Η τάξη πρέπει να αποκτήσει ταξική συνείδηση μέσα από την παραγωγή στους χώρους εργασίας. Αναλύοντας την ιστορία της ρωσικής, όπως και άλλων προηγούμενων ευρωπαϊκών επαναστάσεων, ο Λεβ Νταβίτοβιτς Τρότσκι –ο ίδιος κεντρική μορφή στην οργάνωση δύο επαναστάσεων– παρατήρησε την ύπαρξη ενός αρχικού σταδίου της επανάστασης. Αυτή είναι η περίοδος της λεγόμενης διπλής εξουσίας, κατά τη διάρκεια της οποίας η ανερχόμενη μορφή κυβέρνησης συνυπάρχει με ασυμβίβαστο τρόπο με την 9

ξεπερασμένη μορφή, ώσπου η μία τάξη να υπερισχύσει εις βάρος της άλλης.

Θεωρητικά,

οι συλλογικότητες στο επίπεδο των χωριών, σαν τις γερουσίες με τους qa-si-re-we στην κεφαλή τους, θα μπορούσαν να είχαν παίξει έναν τέτοιο ανταγωνιστικό ρόλο εναντίον του ανακτορικού κράτους. Μπορεί να υπήρχαν χώροι επικοινωνίας, διαμόρφωσης της συνείδησης και νέας πολιτικής οργάνωσης, μέχρι που η όξυνση της κρίσης έσπρωξε όλο και περισσότερες τάξεις –ίσως και τους δούλους– σε μία τελική αναμέτρηση με τον wa-na-ka και τους διοικητές του, την άρχουσα τάξη των μυκηναίων. Τότε, οι συλλογικότητες αυτές μπόρεσαν να αποκτήσουν πρωταγωνιστικό ρόλο ως βουλές της ανερχόμενης τάξης, ως πολιτικοί μοχλοί για την ανατρεπτική πάλη της. Αν ποτέ έγινε μια επανάσταση στο τέλος της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, τότε είναι πολύ πιθανόν, ότι συνοδεύτηκε και από όλα εκείνα τα δεινά φαινόμενα του εμφύλιου πολέμου και της σύγκρουσης με αντεπαναστατικές γειτονικές κοινωνίες ή κράτη. Και ας μη ξεχνάμε, ότι κάποιων μεγάλων επαναστάσεων προηγούνταν μακρόχρονοι καταστροφικοί πόλεμοι όπως στη Ρωσία το 1917 ή στη Γερμανία και στην Αυστρο-Ουγγαρία το 1918.

Αν είναι σωστή η πρόταση ιστορικής αναπαράστασης που προτείνω, τα ογκώδη και ψηλά τείχη των ακροπόλεων δεν μπόρεσαν τελικά να αποτρέψουν τη νίκη εκείνων που έστρωσαν το δρόμο για την πολύ μεταγενέστερη δημιουργία της ελληνικής πόλης και δημοκρατίας. Πιστεύω, ότι αξίζει να κάνει κάποιος μια νέα διαλεκτική προσπάθεια αρχαιολογικής ερμηνείας του τέλους του μυκηναϊκού κράτους και να θυμηθούμε, ότι το δίκιο είναι με τους εκμεταλλευόμενους και το μέλλον άγραφο. Βιβλιογραφία : P. Carlier, La royauté en Grèce avant Alexandre. Études et travaux publiés par le groupe de recherche d’histoire romaine de l’Université des Sciences Humaines de Strasbourg 6 (Strasbourg 1984).

U. Damm-Meinhardt, Baubefunde und Stratigraphie der Unterburg und des nordwestlichen Stadtgebiets (Kampagnen 1976 bis 1983). Die mykenische Palastzeit (SH IIIB2) und beginnende Nachpalastzeit (Beginn SH IIIC). Tiryns XVII 1 (Wiesbaden 2015).

R. Jung, «Friede den Hütten, Krieg den Palästen!“ – In the Bronze Age Mediterranean. Σε: H. Meller, H.-P. Hahn, R. Jung, R. Risch (εκδ.), Arm und Reich – Zur Ressourcenverteilung in prähistorischen Gesellschaften. 8. Mitteldeutscher Archäologentag vom 22. bis 24. Oktober 2015 in Halle (Saale). Tagungen des Landesmuseums für Vorgeschichte Halle 13 (υπό εκτύπωση).

J. Killen, The Linear B Tablets and the Mycenaean Economy. Σε: A. Morpurgo Davies (εκδ.), Linear B: A 1984 Survey. Bibliothèque des Cahiers de l’Institut de Linguistique de Louvain 26 (Louvain-laNeuve 1985) 241–305.

K. Marx, Grundrisse der Kritik der politischen Ökonomie (Rohentwurf) 1857–1858 (Berlin 1953). Λ. Τρότσκι, Ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης. Τόμος Α΄: Η Φεβρουαριανή Επανάσταση (Αθήνα 2006).

ΑΡΧΑΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ. Ευλογία ή κατάρα; Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Μέρος B.

Βασίλης Αργυρόπουλος Αρχαιολόγος

Η προσέγγιση για την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς από τους διεθνείς οργανισμούς και την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα λέγαμε δίνουν τις κατευθύνσεις ώστε η «επανένταξη» του μνημείου να οδηγήσει στην οικονομική βιωσιμότητα του τόπου και να προσφέρει νέες ευκαιρίες απασχόλησης προάγοντας την κοινωνική συνοχή, οδηγώντας παράλληλα σε μια πορεία προς τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ο ΟΟΣΑ αποδέχεται πως ο πολιτισμός αποτελεί τον τέταρτο πυλώνα της βιώσιμης ανάπτυξης που συνεισφέρει καταλυτικά στην εμπέδωση ενός ευρύτερου αναπτυξιακού κλίματος. Η Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2000 με την «Στρατηγική της Λισσαβόνας» αναγνώρισε τη σημασία του πολιτισμού στην ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή, ενώ στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής η Ε.Ε. το 2007 εξέδωσε την Ευρωπαϊκή Ατζέντα για τον Πολιτισμό, σύμφωνα με την οποία μεταξύ άλλων 10

θεώρησε πως η πολιτιστική κληρονομιά πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα των πολιτικών της και επιπλέον αποδέχτηκε τη συνεισφορά της πολιτιστικής κληρονομιάς στην οικονομική ανάπτυξη. Η εφαρμογή της νέας στρατηγικής «Ευρώπη 2020» εστιάζοντας σε τρεις προτεραιότητες «έξυπνη, βιώσιμη ανάπτυξη, χωρίς αποκλεισμούς» αποδέχεται πως ο πολιτισμός μπορεί να δώσει ώθηση στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Το δε Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον Μάιο του 2014 υιοθέτησε την

άποψη πως η πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί στρατηγικό πόρο για μια βιώσιμη Ευρώπη και πως έχει σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη.

Η προστασία των φυσικών, κοινωνικών και πολιτιστικών πόρων ενός τόπου μέσα από μια ισορροπημένη σχέση με την οικονομική ανάπτυξη μπορούν να συνεισφέρουν στην αειφόρο ανάπτυξη. Έτσι τα μνημεία και οι αρχαιολογικοί χώροι, εκτός από φορείς ιστορικής μνήμης, αναδεικνύονται σε βασικούς

και αναντικατάστατους πόρους περιφερειακής αειφόρου ανάπτυξης που βοηθούν στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής. Αυτή η αναβάθμιση, ιδιαίτερα στις πόλεις, έχει αρκετά συχνά έναν σημαντικό διττό ρόλο. Από τη μια, αποσκοπεί στην βελτίωση της ποιότητας του αστικού τους χώρου για την προσέλκυση νέων επιχειρήσεων και ποικίλων επενδύσεων και από την άλλη, η αναβάθμιση των αρχαιολογικών χώρων και η αναζωογόνησή τους εξασφαλίζει κοινωνική και χωρική ισορροπία.

Πως λοιπόν και από ποιους πρέπει να ασκείται η διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς ενός τόπου; Σύμφωνα με όλα τα επιστημονικά ντοκουμέντα και τις διεθνείς συμβάσεις, δεν νοείται διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς χωρίς τη γνώμη, τη δραστηριοποίηση και τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας. Δικά της είναι τα ιστορικά κατάλοιπα και δεν νομιμοποιείται κανείς να σχεδιάζει ερήμην μιας κοινωνίας που τα γέννησε, τα διέσωσε μέχρι σήμερα και τα χρειάζεται για το μέλλον.

Η διαχείριση των μνημείων των ιστορικών πόλεων είναι μια σύνθετη διεπιστημονική και πολιτική δραστηριότητα που πρέπει να ασκείται από τοπικούς ή δημόσιους φορείς. Αρχικά η διαχείριση επιβάλλεται να βασίζεται στην επιστήμη της αρχαιολογίας ή της αρχιτεκτονικής, αλλά σε μια δεύτερη φάση οφείλει να κάνει το ποιοτικό άλμα για να ανιχνεύσει τις σχέσεις του μνημείου με τον πολίτη, τις οικονομικές παραμέτρους και τις κοινωνικές επιπτώσεις της προστασίας, το ρόλο του μνημείου στην ιστορική συνέχεια και τη λειτουργία του ως μνημείο. Ο μόνος που μπορεί να αναλάβει τέτοιο ρόλο είναι η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Βέβαια εννοούμε μια Τοπική Αυτοδιοίκηση που είναι ικανή να αντιληφθεί πως η σύγχρονη πόλη είναι το αποτέλεσμα μιας ιστορικής διαδρομής ιδιαίτερα δυναμικής, αφού κάθε στιγμή το παρόν γίνεται παρελθόν και επηρεάζει το μέλλον. Αυτή οφείλει να ανασυνθέσει αυτή την ιστορική διαδρομή, ως ιστορική ενότητα, ως μια έννοια καθολική με καθοριστικό το ρόλο του ανθρώπου. Έτσι η ίδια η πόλη καθίσταται από μόνη της θεματοφύλακας της ιστορίας της.

Αναμφίβολα δεν πρέπει να έχουμε ψευδαισθήσεις ως προς το ρόλο που είχε η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα απέναντι στην πολιτιστική κληρονομιά. Δική της είναι η ευθύνη για την καταστροφή των πόλεων και την μεταμόρφωσή τους σε τοπία χωρίς ιστορική αναφορά και μνήμη, όπου αναγόρευσε τον «εργολαβισμό» ως την πεμπτουσία της ανάπτυξης και εξέπεμψε ένα φτηνό λαϊκισμό και νεοπλουτισμό απέναντι στα μνημεία.

Αντίθετα ένα σύστημα αποκέντρωσης και

Γενικότερα τα αναπτυξιακά και οικονομικά

πραγματικής αυτοδιοίκησης, με ενεργό το ρόλο των πολιτών, των κινημάτων πόλεων, των συλλογικοτήτων και των πρωτοβουλιών είναι δυνατό να δώσει μια άλλη προοπτική. Η πολιτικοποίηση των πολιτιστικών πολιτικών των πόλεων είναι μονόδρομος. Ήδη αυτά τα ζητήματα λύθηκαν στην Ευρώπη από τα μέσα της δεκαετίας του 1970. Οι πιο καινοτόμες και μεγάλης εμβέλειας πρωτοβουλίες στην Ιταλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, και τη Βρετανία αναπτύχθηκαν από δήμους ελεγχόμενους από την αριστερά, ξεκόβοντας από την παράδοση η οποία προσέδιδε στην πολιτιστική πολιτική μια σχετικά ουδέτερη και απολίτικη αξία. Οι νέες στρατηγικές ήταν άμεσα συνδεδεμένες με την άνθηση και των κοινωνικών κινημάτων στις πόλεις, τα οποία θεωρούσαν ότι η πολιτική και πολιτιστική δράση είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Αυτές οι στρατηγικές χρησιμοποιήθηκαν από μια νέα γενιά τοπικών πολιτικών ηγετών οι οποίοι ριζοσπαστικοποίησαν τους πολιτιστικούς στόχους για να προωθήσουν και να διευρύνουν την πρόσβαση και συμμετοχή στους χώρους πολιτισμού σε όλους τους πολίτες. Έτσι από τη δεκαετία του 1980 επεκτάθηκε αυτή η αντίληψη σε όλη την Ευρώπη, με αποτέλεσμα την εμφάνιση της πολιτιστικής πολιτικής ως στρατηγικής για την αναζωογόνηση και την εικόνα των πόλεων και της οικονομικής ανάπτυξής τους. Πόλεις που δεν κατάφεραν να προσαρμόσουν τις πολιτικές τους περιθωριοποιήθηκαν και έχασαν οικονομικούς πόρους.

οφέλη που μπορεί να προσποριστεί μια πόλη μια περιοχή αφορούν πολλούς τομείς, τόσο στην αλλαγή της όψης του χωροταξικού περιβάλλοντος προς ποιοτικότερες συνθήκες διαβίωσης, όσο και σε έναν θετικό οικονομικό αντίκτυπο, αφού τα μνημεία και οι αρχαιολογικοί χώροι αποτελούν πόλους έλξης επισκεπτών σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο, γύρω από τους οποίους αναπτύσσονται σημαντικές οικονομικές δραστηριότητες. Αυτή καθεαυτή η ύπαρξη και ανάδειξη του μνημειακού πλούτου αποτελεί τη βάση σημαντικών οικονομικών δραστηριοτήτων ενώ παράλληλα συμβάλλει στην κοινωνική συνοχή και στην εξάλειψη των οικονομικό-κοινωνικών ανισοτήτων. Οι ευκαιρίες που δημιουργούνται αφορούν στην αναβίωση παραδοσιακών επαγγελμάτων, στην ενθάρρυνση τοπικών επιχειρηματικών πρωτοβουλιών και παραγωγή τοπικών προϊόντων, την προώθηση εκδηλώσεων και δράσεων προς ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών, ενώ παράλληλα μπορούν να παραχθούν θέσεις εργασίας και σε δευτερογενείς κλάδους όπως υπηρεσίες μεταφοράς, διαμονής κ.τ.λ. Οι αρχαιολογικοί χώροι ως δημόσιοι χώροι παράγουν κοινωνικό και περιβαλλοντικό κεφάλαιο, ενώ οι πόλεις και οι περιφέρειες με αρχαιολογικό απόθεμα μπορούν να μετατραπούν σε κινητήριες δυνάμεις της οικονομικής δραστηριότητας, σε σημεία δημιουργικότητας και πολιτισμού και σε τόπους αλληλεπίδρασης και κοινωνικής ένταξης των διάφορων κοινοτήτων.

Η αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς

Η συμβολή του τουρισμού στην οικονομία

είναι δυνατό να συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό στην τοπική οικονομία, στον πολιτιστικό τουρισμό και στην αστική αναβίωση.

μιας περιοχής έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα σημαντική αναπτυξιακή δύναμη τόσο σε τοπικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Η «Χάρτα του Πολιτιστικού Τουρισμού», 11

αναγνωρίζει ότι η φυσική και πολιτιστική κληρονομιά αποτελούν στοιχεία τουριστικής έλξης μείζονος σημασίας και ότι ο τουρισμός αποτελεί ισχυρό οικονομικό και αναπτυξιακό παράγοντα και φορέα πολιτιστικών σχέσεων. Ενδεικτικά, σε έρευνα του Ευρωβαρόμετρου σχετικά με την στάση των Ευρωπαίων έναντι του τουρισμού, το 27% των ταξιδιωτών της Ε.Ε. δηλώνουν ότι η πολιτιστική κληρονομιά είναι βασικός παράγοντας στην επιλογή ταξιδιωτικού προορισμού. Το 2013 το 52% των πολιτών της Ε.Ε. επισκέφθηκε τουλάχιστον ένα ιστορικό μνημείο ή τοποθεσία και το 37% κάποιο μουσείο στις αντίστοιχες χώρες τους.

Επίσης τα μνημεία, μέσα από πολιτικές βιώσιμης διαχείρισης και ανάδειξης, είναι ικανά να συμβάλουν στην δημιουργία ενός ισχυρού brand name της πόλης, το οποίο αυτό μπορεί να αποτελέσει ένα σύγχρονο εργαλείο για την αύξηση της επιρροής και της ακτινοβολίας της πολιτιστικής εικόνας της πόλης, ενώ ταυτόχρονα να ενισχύσει την τοπική της ταυτότητα. Περιπτώσεις πόλεων που επένδυσαν στην ανάδειξη της πολιτιστικής τους κληρονομιάς, όπως για παράδειγμα το Μπιλμπάο και δημιούργησαν «το μοναδικό χαρακτήρα» της ταυτότητάς τους πόλης, δηλ. ένα brand name, σήμερα έχουν καθιερωθεί ως παγκόσμιοι πολιτιστικοί προορισμοί.

12

Μια άλλη θετική επίδραση της αξιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς εντοπίζεται στον αστικό τουρισμό. Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να αναπτύσσεται μια εναλλακτική μορφή τουρισμού, αστικού ενδιαφέροντος, ο αστικός τουρισμός ή αλλιώς city break. Ο τουρισμός αυτός είναι μία ανερχόμενη τάση, κυρίως ανάμεσα στους έμπειρους ταξιδιώτες. Αφορά τους ανθρώπους αυτούς που δεν επιθυμούν απλά και μόνο μια «επιφανειακή» και τυποποιημένη σχέση με τους δημοφιλείς αστικούς προορισμούς, αλλά επιδιώκουν μια βαθύτερη γνωριμία με την πολιτιστική κληρονομιά, την πραγματική ζωή, τον ρυθμό και τον αληθινό χαρακτήρα μιας πόλης. Ένα από τα σημαντικά κίνητρα επίσκεψης μιας πόλης είναι η πολιτιστική της κληρονομιά, τα πολιτιστικά δρώμενα, και οι αρχαιολογικοί της χώροι.

Είναι ξεκάθαρο ότι δυνατότητες και ευκαιρίες για τις πόλεις με ιστορικό υπόβαθρο να «εκμεταλλευτούν» την πολιτιστική τους κληρονομιά για ανάπτυξη υπάρχουν, αρκεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση να αντιληφθεί τον καθοριστικό ρόλο της. Η ανάδειξη της συνολικής μνήμης της πόλης προϋποθέτει, ηγεσίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με όραμα, προϋποθέτει σύγκρουση με κατεστημένες αντιλήψεις και συμφέροντα, προϋποθέτει τον συντονισμό των ειδικών, σοβαρή μελέτη και

οργανωμένο σχέδιο. Πάνω από όλα όμως προϋποθέτει τη μετατροπή του πολίτη από παθητικό δέκτη σε ενεργητικό μέτοχο με δικαίωμα στην πληροφόρηση και στη συμμετοχή.

Βιβλιογραφία Αργυρόπουλος Βασίλης, 2015, Αρχαία Μνημεία και Αρχαιολογικοί Χώροι στις Σύγχρονες Πόλεις. Η πολιτική της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας για την προστασία, ανάδειξη και προβολή των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της Πάτρας, Διπλωματική διατριβή του μεταπτυχιακού τίτλου στη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών, Τμήμα Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων, ΕΑΠ, Πάτρα. Μπιανκίνι Φ., Πάρκινσον Μ., 1994, Πολιτιστική Πολιτική και Αναζωογόνηση των Πόλεων, Η εμπειρία της Δυτικής Ευρώπης, Ε.Ε.Τ.Α.Α., Αθήνα. Κωνστάντιος Δ., 2003, Η Πόλη, το Μουσείο, το Μνημείο, Δοκίμια πολιτιστικής διαχείρισης, Αθήνα.

ΠΛΕΥΡΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ: 1922-2016 (ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΑΚΙΔΑ ΣΤΙΣ 20 ΜΑΡΤΙΟΥ 2016) της Λοζάνης, που υπογράφτηκε τον Ιούλιο του 1923, ανάγκασε όχι μόνο το Ελληνικό Κράτος, αλλά και τους ίδιους τους πρόσφυγες να συνειδητοποιήσουν ότι η Ελλάδα θα αποτελούσε πλέον τη νέα τους πατρίδα. Παρά τις αντιδράσεις και τα συλλαλητήρια που οργάνωσαν προκειμένου να διαμαρτυρηθούν για τους όρους της Συνθήκης και κυρίως για την παραβίαση τους ύψιστου δικαιώματος της αυτοδιάθεσης, η απόφαση των μεγάλων δυνάμεων ήταν ακλόνητη. Οι χριστιανοί ορθόδοξοι έπρεπε να εγκαταλείψουν τη Μ. Ασία και οι μουσουλμάνοι της Ελλάδας τη χώρα μας.

Νίκη Ράλλη Αρχαιολόγος-Ιστορικός

Τάσος Γιακουμής Γιατρός του ΚΥ Κ. Αχαΐας, Πρόεδρος της Ένωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αχαΐας

Το ελληνικό κράτος συνέστησε επιτροπές που θα αναλάμβαναν άμεσα το δύσκολο έργο της αποκατάστασης των εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, που ήρθαν για να ενσωματωθούν τελικά με τους γηγενείς.

Τα σύγχρονο προσφυγικό ζήτημα είναι, όπως όλες οι περίοδοι προσφυγιάς, άρρηκτα συνδεδεμένο με τις οικονομικές, κοινωνικές και γεωπολιτικές αναστατώσεις της εποχής μας. Εποχή τεράστιας οικονομικής κρίσης και πολλαπλών εστιών περιφερειακών πολέμων, όπως αυτός που σοβεί στην ευρύτερη περιοχή της Βορείου και Ανατολικής Αφρικής και Εγγύς και Μέσης Ανατολής. Ταυτόχρονα, η κατάρρευση του περιβάλλοντος από τις ληστρικές διαδικασίες εκμετάλλευσής του στο όνομα του κέρδους έχει οδηγήσει και στην «οικολογική» προσφυγιά. Άνθρωποι δηλαδή που προέρχονται από ταχέως ερημοποιούμενες περιοχές. Ας δούμε κάποια στοιχεία και ας ψηλαφίσουμε την ιστορία της προσφυγιάς του ’22: Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1922, μετά από την προσβολή του ελληνικού στρατού στο Αφιόν Καραχισάρ, τα κεμαλικά στρατεύματα σαρώνοντας τα ελληνικά χωριά και τις πόλεις στο πέρασμά τους, φτάνουν στη Σμύρνη. Πέντε μέρες αργότερα ξεκινά η ολική καταστροφή της πόλης. Οι κάτοικοί της τρέχουν να σωθούν από το μένος του τουρκικού στρατού. Οι μανάδες κρατούν στην αγκαλιά τα παιδιά τους και οι νέες κοπέλες κουβαλούν τους ηλικιωμένους γονείς τους για να φτάσουν στο λιμάνι της Σμύρνης, ώστε να μπορέσουν με καράβια, ψαροκάικα και μεγαλύτερα πλοία να εγκαταλείψουν τη φλεγόμενη πόλη.

Έντρομοι αναζητούσαν χώρο σε ένα από τα ατμόπλοια ή τα πλοιάρια που βρίσκονταν στο λιμάνι της Σμύρνης για να σωθούν, ενώ κάποιοι περισυλλέχθηκαν μέσα από τη θάλασσα. Στοιβαγμένοι μέσα σε βάρκες και καράβια πήραν το δρόμο της προσφυγιάς.

Παρά τις χρόνιες διενέξεις και την περιφρόνηση των γηγενών προς τους πρόσφυγες, ο νέος πληθυσμός άρχισε να ενσωματώνεται με τους ντόπιους, να γίνονται αποδεκτοί και οι δύο πολιτισμοί να αλληλεπιδρούν. Στις αρχές τις δεκαετίες του 1940 οι αντιπαραθέσεις είχαν πια εξαλειφθεί. Οι δύο διαφορετικές κουλτούρες δεν αποτελούσαν πλέον λόγο διχόνοιας. Οι πρόσφυγες αγάπησαν τα νέα τους χώματα και τα υπερασπίστηκαν μάλιστα πολεμώντας το 1940.

Δεν υπήρχε πλέον καμιά διαφορά. Όλοι,

Τα πλοία στα οποία επιβιβάζονταν έφταναν στα απέναντι νησιά του Αιγαίου. Εκεί έπαιρναν την πρώτη φροντίδα από τους κατοίκους και τις εθελοντικές ομάδες που είχαν οργανωθεί και πολύ λιγότερο από το ελληνικό κράτος, που ήταν απροετοίμαστο για μια τέτοιας έκτασης έλευση. Οι ξεριζωμένοι από εκεί έμπαιναν στα πλοία που θα τους έφερναν στο νέο τόπο διαμονής. Οι πρώτοι σταθμοί ήταν στα μεγάλα λιμάνια της χώρας, όπως του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας, του Βόλου και άλλων. Στα λιμάνια αυτά τους περίμεναν πρόχειροι καταυλισμοί και χώροι που δεν προορίζονταν για κατοικίες, όμως αποτέλεσαν για αρκετό καιρό την πρώτη τους στέγη.

Ο υποχρεωτικός χαρακτήρας της συνθήκης

γηγενείς και πρόσφυγες κοινωνικά έγιναν ίσοι και η λέξη πρόσφυγας πήρε άλλη σημασία στα στόματα των ανθρώπων. Η ελληνική κοινωνία κατάφερε παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε να ενσωματώσει τους ανθρώπους αυτούς στο σύνολό της και να λειτουργήσει ομαλά. Κι αυτό σε μια εποχή που δεν υπήρχαν τα μέσα και οι αξίες της σημερινής εποχής. Το παρελθόν ας αποτελέσει ένα σοφό παράδειγμα για την αντιμετώπιση του σημερινού προσφυγικού κύματος που δέχεται η χώρα μας. Για το σήμερα Η προσφυγική κρίση που έχει ενσκήψει στις ευρωπαϊκές ακτές της Μεσογείου -ιδίως στις χώρες του νότου και πιο πολύ στην Ελλάδα από το 2015- είναι αποτέλεσμα της σύγκρουσης των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων της εποχής μας στη βάση αναδιανομής των αγορών, των ενεργειακών πηγών και του ένοπλου ανταγωνισμού τους χρησιμοποιώντας αλυτρωτισμούς ή κατασκευάσματα, όπως το ISIS και η Al Qaeda παλαιότερα.

13

Το θετικό σε αυτή την πραγματικά άσχημη και επικίνδυνη κατάσταση είναι πως έχει αναδειχθεί μια αναπάντεχα ελπιδοφόρα εικόνα: η έκρηξη αλληλεγγύης μεγάλου μέρους του ελληνικού λαού που επηρεάστηκε από τα πολύνεκρα ναυάγια του καλοκαιριού και του φθινοπώρου του 2015 και τις σκηνές των εξαθλιωμένων παιδιών.

Αυτές οι καταστάσεις έστρεψαν μεγάλο μέρος του κόσμου, που έχει υποστεί κατεργασία ακραίας φτωχοποίησης τα τελευταία έξι χρόνια από τις μνημονιακές κυβερνήσεις και τις πολιτικές τους, στο να συνδράμουν με κάθε τρόπο στην ελάφρυνση του προσφυγικού πληθυσμού από τα παθήματά του.

Συλλογές ρούχων, τροφίμων, σκηνών,

Έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια πολύ

φαρμάκων, χρημάτων, οργάνωση συσσιτίων, μεταφορές, σχολικά πάρτι για συνδρομή, αποστολές ομάδων και εθελοντών στα hot σημεία: στα νησιά του Αιγαίου στην αρχή, στην Ειδομένη και στον Πειραιά στη συνέχεια και στα κέντρα φιλοξενίας, όσο αυτά δεν μετατρέπονται σε κέντρα κράτησης.

δύσκολη κατάσταση. Ενώ ο κόσμος ξεπέρασε κατά πολύ την ετοιμότητα της ελληνικής πολιτείας στην αντιμετώπιση των προβλημάτων και στη στήριξη των προσφύγων, η συμφωνία που συνυπέγραψε η κυβέρνηση της χώρας με τους Ευρωπαίους και την Τουρκία το Μάρτιο καταστρατηγεί το δίκαιο των προσφύγων, έτσι όπως αυτό είχε καθοριστεί από τη Συνθήκη της Γενεύης το 1953.

Μια απ’ αυτές τις αποστολές ήταν και η ομάδα γιατρών και άλλων πολιτών που οργάνωσε η Ένωση Ιατρών Νοσοκομείων Αχαΐας τον Οκτώβριο του 2015, η οποία συνεχίστηκε και εξελίχθηκε την επόμενη αμέσως περίοδο μέχρι σήμερα με τη δημιουργία ενός εξειδικευμένου ιατρείου Επειγόντων Περιστατικών στη Σκάλα Συκαμιάς στη Λέσβο, στην περιοχή που έχουν σημειωθεί αρκετά ναυάγια και είναι σημείο προσάραξης πολλών φουσκωτών με πρόσφυγες και μετανάστες.

Εγκλωβισμός ανθρώπων στη χώρα παρά τη θέλησή τους, άσχημες συνθήκες διαβίωσης, απελάσεις προσφύγων και μεταναστών στην Τουρκία και άνοιγμα άλλων πιο θανατηφόρων οδών μετανάστευσης, όπως δείχνουν τα πρόσφατα ναυάγια των ακτών της Β. Αφρικής. Αποικιοποίηση των δομών αλληλεγγύης από Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις με τις ευλογίες της Κυβέρνησης και την υψηλή επιστασία της FRONTEX και του ΝΑΤΟ.

Σαν κοινωνία πρέπει να ανταποκριθούμε και

Οι εμπειρίες που κατεγράφησαν από τα μέλη των αποστολών της ΕΙΝΑ ρίχνουν φως στην κατάσταση των προσφύγων αλλά και των φορέων εφαρμογής πολιτικής για την αντιμετώπιση των αναγκών τους και του ζητήματος γενικότερα. Για όλα αυτά έχουν δημοσιοποιηθεί δυο απολογισμοί: ένας της πρώτης αποστολής (στη διεύθυνση http://ygeianet.gr/images/site/1502/49230_la rge/eina_apo_lesbo.pdf) και ένας των υπολοίπων μέχρι το Φεβρουάριο του 2016 (http://www.eina.gr/?p=4376), που περιγράφουν τις εμπειρίες και τα συμπεράσματα των μελών των αποστολών.

14

σε πιο σύνθετα καθήκοντα. Την ίδια στιγμή που ένα κίνημα αντιπολεμικό και διεκδικητικό πρέπει να ξεσπάσει στην Ελλάδα και την Ευρώπη, προκειμένου να σταματήσει το κακό των νεοφιλελεύθερων πολιτικών και των ιμπεριαλιστικών πολέμων, η περίθαλψη, η εκπαίδευση και η ενσωμάτωση των παιδιών των προσφύγων είναι το επόμενο στοίχημα. Κι αυτό γιατί πρέπει να δημιουργηθούν όροι πραγματικής συνύπαρξης μιας και οι «φίλοι»,

δανειστές και επικυρίαρχοι Ευρωπαίοι έχουν επιβάλει την παραμονή τους στη χώρα με τη σύμφωνη γνώμη της κυβέρνησης του 3ου μνημονίου. Καμιά φοβία, λοιπόν, μόνο έμπρακτη αλληλεγγύη… Το παράδειγμα της κοντινής στη Δυτική Αχαΐα Μυρσίνης στην Κυλλήνη είναι το καλύτερο. (Οι φωτογραφίες είναι από την αποστολή της ΕΙΝΑ στο νησί της Μυτιλήνης)

Πατήστε ΕΔΩ για να δείτε την εκδήλωση

Η «ΕΥΕΛΙΞΙΑ» ΤΩΝ ΕΡΓΟΔΟΤΩΝ, ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ “ZERO-HOUR CONTRACTS” Σύμφωνα με τη μαρξιστική θεωρία, η κρίση υπερ-συσσώρευσης που οφείλεται στην πτωτική τάση του ποσοστού κέρδους, οδηγεί στην πτώση των επενδύσεων, την έλλειψη ζήτησης και την οικονομική ύφεση. Για να επανέλθει το κεφάλαιο σε κερδοφορία απαιτείται η μείωση του εργασιακού κόστους (απολύσεις, ευελιξία στην αγορά εργασίας, μείωση των μισθών), Γιώργος Διαγουρτάς που θα οδηγήσει σε αύξηση των MSc Οικονομικών Επιστημών επενδύσεων και οικονομική ανάπτυξη. Άρα, το κεφάλαιο στην περίοδο των οικονομικών κρίσεων καταφεύγει στην εσωτερική υποτίμηση για να επανέλθει σε αυξητικούς ρυθμούς κερδοφορίας. Αυτό δεν συνέβη μόνο στην Ελλάδα με αναποτελεσματικό τρόπο από το 2010 και μετά, με την εφαρμογή των μνημονιακών πολιτικών, αλλά και στις ανεπτυγμένες οικονομίες μετά από τη «Μεγάλη Ύφεση» του 2008. Μεγάλη συζήτηση έχει ανοίξει στη Μεγάλη Βρετανία τον τελευταίο καιρό για τις συνθήκες εργασίας στις βρετανικές επιχειρήσεις και την απώλεια θεμελιωδών εργασιακών δικαιωμάτων εξαιτίας των συμβάσεων εργασίας μηδενικής χρονικής διάρκειας (zero-hour contracts), που δημιουργούν συνθήκες εργασιακού μεσαίωνα για τον εργαζόμενο και πλήρους απελευθέρωσης για τον εργοδότη.

Η ονομασία “zero-hour contract” (ZHC) προήλθε από τον ίδιο τον τύπο της εργασιακής σύμβασης. Σύμφωνα με τη σύμβαση, ο εργοδότης δεν υποχρεούται σε ελάχιστες ώρες εργασίας του εργαζόμενου και ο εργαζόμενος δεν είναι υποχρεωμένος να αποδεχθεί οποιαδήποτε εργασία του προσφέρει ο εργοδότης. Ο εργαζόμενος οφείλει να είναι διαθέσιμος να εργαστεί οποτεδήποτε ζητηθεί από τον εργοδότη, χωρίς να ορίζεται στη σύμβαση ο αριθμός των ωρών ή ημερών εργασίας. Η φράση “zero-hour contract” ήταν άγνωστη στη Μεγάλη Βρετανία πριν από μια δεκαετία, αλλά σήμερα όλοι οι βρετανοί εργαζόμενοι γνωρίζουν την ύπαρξή της και τους δυσμενείς όρους που περιλαμβάνει για τους ίδιους. Η χρηματοπιστωτική κρίση έδωσε την ευκαιρία στο βρετανικό κεφαλαίο να υποστηρίξει τα “zero-hour contracts” για μεγαλύτερη ευελιξία στην αγορά εργασίας και μείωση του εργασιακού κόστους. Το 90% των εργαζόμενων της μεγάλης βρετανικής αλυσίδας αθλητικών ειδών “Sports Direct” και των McDonald's Βρετανίας (περίπου 82 χιλιάδες εργαζόμενοι) εργάζεται με ZHC. Συνολικά, οι εργαζόμενοι με ZHC έχουν οχταπλασιαστεί στη Βρετανία την τελευταία δεκαετία, από 100 χιλιάδες το 2005 σε 801 χιλιάδες στο τέλος του 2015 (2,5% των εργαζόμενων). http://www.theguardian.com/uk-news/2016/mar/09/uk-workers-on-zero-hourscontracts-rises-above-800000

Αν και η βρετανική εργοδοσία

χρησιμοποίησε την οικονομική κρίση και την αυξημένη ανεργία για την καθιέρωση των ZHCs στις επιχειρήσεις της, ήταν η περίοδος της οικονομικής ανάκαμψης (από το 2010 και μετά) που τα ZHCs γνώρισαν τεράστια άνθιση. Αν και η βρετανική οικονομία επανήλθε σε ρυθμούς έστω και ρηχής ανάπτυξης και η ανεργία μειώθηκε, τα ZHCs όχι απλά παραμένουν αλλά διαρκώς αυξάνουν το μερίδιό τους στην αγορά εργασίας. Μόνο το 2015 οι εργαζόμενοι με ZHC αυξήθηκαν 15%.

Αν και πολλοί εργαζόμενοι, όπως φοιτητές, συνταξιούχοι, μητέρες, προτιμούν τα ZHCs γιατί τους προσφέρουν ευελιξία ωραρίου, το 37% των εργαζόμενων με ZHC θα προτιμούσαν να δουλεύουν περισσότερες ώρες, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στο σύνολο των εργαζόμενων είναι μόλις 10%, σύμφωνα με τη βρετανική συνομοσπονδία εργατών (TUC).

Συμβόλαιο Μηδενικών Ωρών Εργασίας στο Ηνωμένο Βασίλειο Αριθμός ατόμων σε χιλιάδες.

Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, ο μέσος εβδομαδιαίος μισθός των εργαζόμενων με ZHC είναι 188£ (233€), όταν για τους εργαζόμενους σε μόνιμη εργασία είναι 479£ (594€), ενώ τα 2/5 των εργαζόμενων με ZHC αμείβονται με εβδομαδιαίο μισθό μικρότερο από 111£ (138€), με αποτέλεσμα να μην έχουν δικαίωμα να λάβουν επίδομα ασθενείας. http://www.theguardian.com/business/2016/mar/09/zero-hour-contract-is-notflexiblity-but-exploitation-and-its-rising

Όπως είναι φανερό, η «ευελιξία» στη βρετανική αγορά εργασίας, που υποστηρίζουν οι εργοδότες, μετατρέπεται σε εκμετάλλευση και αυτή η εκμετάλλευση συνεχώς διαιωνίζεται, με αποτέλεσμα οι αντιδράσεις από τα εργατικά συνδικάτα να αυξάνονται. Προσφάτως, μάλιστα, ο ιδρυτής της “Sports Direct” και ιδιοκτήτης της ποδοσφαιρικής Νιούκαστλ Μάικ Άσλευ κλήθηκε σε επιτροπή της βρετανικής Βουλής για να δώσει εξηγήσεις για τις συνθήκες εργασίας των εργαζόμενων της επιχείρησης και το μεγάλο αριθμό ZHCs. Ο ίδιος αρνήθηκε να παραστεί υποστηρίζοντας «πως η εταιρεία υπόκειται σε δημόσιο διασυρμό που λειτουργεί κατά των συμφερόντων των εργαζομένων της» απειλώντας εμμέσως πως θα αναγκαστεί να προβεί σε απολύσεις αν μειωθούν οι πωλήσεις της εταιρίας λόγω δυσφήμισης. Τα λόγια του βρετανού πολυεκατομμυριούχου φέρνουν στο μυαλό δηλώσεις ελλήνων υποστηρικτών της οικονομικής και πολιτικής σκηνής, που στηρίζουν τις μνημονιακές πολιτικές της εργασιακής ευελιξίας και των χαμηλών εταιρικών φόρων, οι οποίες «θα στηρίξουν την ελληνική επιχείρηση και δεν θα την αναγκάσουν να μειώσει το εργατικό της δυναμικό ή να μεταναστεύσει σε γειτονικές χώρες». Αλλά στην ελληνική αγορά εργασίας θα αναφερθούμε εκτενώς σε επόμενο άρθρο.

Οι προβλέψεις για την παγκόσμια οικονομία ακόμα και από συστημικούς οικονομικούς οργανισμούς είναι εξαιρετικά δυσοίωνες. Άλλωστε, η παγκόσμια οικονομία την τελευταία 8ετία βρίσκεται σε σχετική στασιμότητα με ανεπαίσθητους ρυθμούς ανάπτυξης. Πάντα στις περιόδους της καπιταλιστικής κρίσης οι εργαζόμενες τάξεις δέχονται τη μεγαλύτερη πίεση προκειμένου το κεφάλαιο να διατηρήσει την κερδοφορία του. Δεν είναι τυχαίο πως ο διάμεσος πραγματικός μισθός στη Μ. Βρετανία είναι μικρότερος κατά 9,2% από το 2008 αν και το ποσοστό της ανεργίας είναι στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2006 (5,1%). Συνεπώς, όσο συνεχίζεται η κρίση, η σύγκρουση κεφαλαίουεργαζόμενων θα οξύνεται και τα εργασιακά δικαιώματα ακόμα και στις αναπτυγμένες οικονομίες θα απειλούνται. Απέναντι στα ZHCs και στην «ευέλικτη» αγορά εργασίας οι εργαζόμενες τάξεις όλων των χωρών πρέπει να απαιτήσουν πλήρη και σταθερή απασχόληση. Οι τελευταίες κινητοποιήσεις σε Ισπανία και Γαλλία αποδεικνύουν πως η ταξική σύγκρουση εντείνεται. Αυτό, πλέον, δεν επιτυγχάνεται με βελτίωση του καπιταλιστικού συστήματος αλλά με ολική ανατροπή του Διάμεσος μισθός είναι ο μισθός του εργαζόμενου που το ½ των εργαζόμενων έχει μεγαλύτερο μισθό από τον ίδιο και το ½ των εργαζόμενων χαμηλότερο μισθό από τον ίδιο. Αποτελεί καλύτερο στατιστικό μέτρο από τη μέση τιμή γιατί δεν περιλαμβάνει ακραίες τιμές. https://www.tuc.org.uk/economic-issues/labour-market-and-economicreports/labour-market/economic-analysis/real-wages-still

15

Λαμπτήρες οικονομίας και συμβατικοί: Ένας οδηγός για οικονομία στο λογαριασμό σας Η κατάργηση των κλασικών λαμπτήρων πυρακτώσεως και η εξέλιξη της τεχνολογίας έφερε στην αγορά μια σειρά από νέα είδη λαμπτήρων, τα οποία και υπόσχονται εξοικονόμηση ενέργειας και πιο ποιοτικό φωτισμό. Σήμερα, οι κύριες κατηγορίες λαμπτήρων που κυκλοφορούν στην αγορά χωρίζονται στις 3 παρακάτω μεγάλες κατηγορίες.

-Λαμπτήρες ξένου/αλογόνου

Η πρώτη κατηγορία, οι λαμπτήρες με

Νίκος Ραγκαβάνης Τεχνολόγος Ηλεκτρολόγος

χρήση ξένου (γνωστοί και ως βελτιωμένοι λαμπτήρες πυρακτώσεως), καταναλώνουν 20 έως 25 % λιγότερη ενέργεια παράγοντας το ίδιο φως σε σχέση με τους λαμπτήρες πυράκτωσης. Στους βελτιωμένους λαμπτήρες πυράκτωσης με τεχνολογία αλογόνου, η κάψουλα αλογόνου τοποθετείται μέσα σε γυάλινο περίβλημα, ώστε το τελικό αποτέλεσμα να έχει την όψη ενός κλασικού λαμπτήρα πυράκτωσης. Παράγουν φως ισοδύναμης ποιότητας με τους συμβατικούς λαμπτήρες πυρακτώσεως, αλλά έχουν τη διπλάσια διάρκεια ζωής (2.000 ώρες). Τα μειονεκτήματα αυτού του είδους λαμπτήρα περιλαμβάνουν την συχνή αλλαγή καθώς ο χρόνος ζωής τους είναι περίπου 1-2 χρόνια, αλλά όπως και στην περίπτωση των κλασικών λαμπτήρων πυρακτώσεως υπερθερμαίνονται. Η ενεργειακή τους κατηγορία είναι Β ή C.

-Λαμπτήρες φθορισμού μικρού μεγέθους

Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται οι λαμπτήρες που εκμεταλλεύονται το φαινόμενο του φθορισμού. Είναι ιδιαίτερα αποδοτικοί και καταναλώνουν περίπου 65-80% λιγότερη ενέργεια σε σχέση με τους λαμπτήρες πυρακτώσεως. Η διάρκεια ζωής τους είναι κατά πολύ μεγαλύτερη των απλών λαμπτήρων πυρακτώσεως και μπορεί να φτάσει μέχρι και τις 6.00012.000 ώρες. Ένα μειονέκτημα είναι ότι με το χρόνο να χάνουν σε φωτεινότητα με αποτέλεσμα να μην είναι λειτουργικές. Επιπλέον λόγω της παρουσίας υδράργυρου στο εσωτερικό τους, πρέπει να ακολουθηθούν συγκεκριμένα βήματα σε περίπτωση που σπάσει ο λαμπτήρας. Συγκεκριμένα όταν ο λαμπτήρας καεί πρέπει να επιστραφεί σε σημείο συλλογής, ενώ στην περίπτωση που σπάσει πρέπει να αεριστεί καλά ο χώρος και να συλλεχθούν τα θραύσματα με υγρό πανί. Πρέπει να αποφεύγετε την επαφή των θραυσμάτων με το δέρμα και δεν πρέπει να χρησιμοποιείτε ηλεκτρική σκούπα για να καθαρισμό του χώρου. Άλλο μειονέκτημα αυτών των λαμπτήρων είναι ότι δεν μπορούν να παράγουν άμεσα το μέγιστο της φωτεινότητας τους. Η ενεργειακή κατάταξη τους είναι Α.

-Λαμπτήρες LED Σε αυτούς τους λαμπτήρες η εκπομπή φωτός γίνεται από μια κρυσταλλική δίοδο, όταν διέρχεται από αυτήν ηλεκτρικό ρεύμα συγκεκριμένης έντασης. Το χρώμα του εκπεμπόμενου εξαρτάται από το υλικό κατασκευής της διόδου. Αποτελούν τη νεότερη τεχνολογία στην κατηγορία των λαμπτήρων, η οποία και αναπτύσσεται ραγδαία. Η διάρκεια ζωής που έχουν είναι η μεγαλύτερη από τους υπόλοιπους (συνήθως πάνω από 30.000 ώρες), ενώ η απόδοση τούς 16

είναι ισάξια και καλύτερη. Οι λαμπτήρες LED είναι νέα προϊόντα, αλλά έχουν ήδη αποδείξει ότι μπορούν να αντικαταστήσουν αποτελεσματικά τόσο τους λαμπτήρες πυράκτωσης, όπως και τους κλασσικούς λαμπτήρες φθορισμού. Οι λαμπτήρες LED καταναλώνουν μέχρι και 90% λιγότερη ενέργεια από τους κλασικούς λαμπτήρες πυρακτώσεως και είναι φιλικότεροι περιβαλλοντικά καθώς δεν περιέχουν υδράργυρο. Τέλος, όταν ένας λαμπτήρας παύει να λειτουργεί πρέπει να επιστρέφεται σε συγκεκριμένα σημεία συλλογής, έτσι ώστε να ανακυκλώνεται. Επιπλέον πλεονεκτήματα είναι πως δεν θερμαίνονται και κατά συνέπεια δεν αυξάνουν την θερμοκρασία του χώρου που βρίσκονται, δεν είναι ευαίσθητες σε κραδασμούς, δεν τρεμοπαίζουν και φτάνουν άμεσα στη μέγιστη φωτεινότητα. Οι λαμπτήρες LED είναι ενεργειακής κατηγορίας Α. Τι λαμπτήρες να επιλέξω για οικονομία;

Ας υποθέσουμε ότι θέλουμε να φωτίσουμε ένα χώρο για 50.000 ώρες (περίπου 13 χρόνια με μέσο όρο 10 ώρες την μέρα), και λαμβάνοντας υπόψη την μέση διάρκεια ζωής για κάθε είδος λαμπτήρα, αλλά και την τιμή της kWh ίση με 0,22 ευρώ.

1. Ένας λαμπτήρας πυρακτώσεως 25W, με διάρκεια ζωής 1000 ώρες και κόστος αγοράς 0,6€, θα κοστίσει συνολικά 1250 KWh (275 €) σε κατανάλωση ενέργειας και θα χρειαστούν 50 λαμπτήρες με συνολικό κόστος 30€. Έτσι το συνολικό κόστος θα είναι ίσο με 305€.

2. Στην περίπτωση χρήσης λαμπτήρα αλογόνου/ξένου η διάρκεια ζωής είναι ίση με 2.000 ώρες και το κόστος αγοράς ίσο με περίπου 1,2 € ανά λάμπα. Η απαιτούμενη σε αυτή την περίπτωση ισχύς είναι ίση με 10W. Για τη χρήση 50.000 ωρών απαιτούνται 25 λαμπτήρες με συνολικό κόστος 30€. Η αναμενόμενη κατανάλωση ενέργειας είναι ίση με 500 KWh (110€). Το συνολικό κόστος θα είναι ίσο με 140€.

3. Για την παραγωγή του ίδιου φωτισμού με λαμπτήρα εξοικονόμησης, πρέπει να χρησιμοποιηθεί λαμπτήρας ισχύος 7W, με διάρκεια ζωής 8.000 ώρες έκαστος και τιμή μονάδας 3€. Για τη χρήση για 50.000 ώρες απαιτούνται περίπου 6 λαμπτήρες με κόστος 18€, ενώ η αναμενόμενη κατανάλωση ενέργειας είναι ίση με 350kWh (77€). Έτσι το συνολικό κόστος θα είναι ίσο με 95€ 4. Τέλος, για τη χρήση λαμπτήρων LED, η απαιτούμενη ονομαστική ισχύς θα πρέπει να είναι ίση με 4W. H διάρκεια ζωής αυτών των λαμπτήρων είναι πάνω από 30.000 ώρες, όποτε θα χρειαστεί ένας ή δυο λαμπτήρες, με κόστος αγοράς περίπου 4€. Η αναμενόμενη κατανάλωση ενέργειας είναι ίση με 200kWh (44€ ), όποτε το συνολικό κόστος σε αυτή την περίπτωση είναι ίσο με λιγότερο από 52€.

Από την παραπάνω ανάλυση συμπεραίνουμε ότι ένας λαμπτήρα LED μπορεί να έχει μεγαλύτερο κόστος από τις φθηνότερες επιλογές, αλλά μακροπρόθεσμα η επιλογή αυτή είναι η πιο οικονομική. Αν συνδυάσουμε αυτό το γεγονός με τα υπόλοιπα πλεονεκτήματα που συγκεντρώνουν, η επιλογή αυτή είναι και η περιβαλλοντικά σωστή. Τα LED ανάλογα με τη χρήση για την οποία προορίζονται βγαίνουν σε διάφορους τύπους και καλύπτουν πλέον όλα τα “κλασσικά” μεγέθη λάμπας. Τα LED με τη μικρότερη ισχύ είναι τα σποτάκια με συνήθης ισχύ τα 3watt. Ακολουθούν οι “κλασσικοί” σε σχήμα λαμπτήρες, είτε σφαιρικοί είτε τύπου κεράκι με ισχύ 6watt έως 13watt. Οι επόμενοι τύποι που απαντώνται συχνά είναι οι σωληνωτοί (όπως οι σωλήνες φθορίου) που χρησιμοποιούνται κατά κόρον σε επαγγελματικούς χώρους με ισχύ ανάλογα το μήκος του λαμπτήρα, αλλά και οι τύπου ταινίας που χρησιμοποιούνται σε κρυφούς φωτισμούς, ενώ τέλος υπάρχουν και προβολείς τύπου LED που πλέον τείνουν να αντικαταστήσουν όλους τους προβολείς άλλων τύπων. Ελπίζω ότι η παραπάνω μελέτη να σας βοηθήσει πλέον στην αγορά των λαμπτήρων και για τις επιλογές που θα κάνετε όταν θα αποφασίσετε να αντικαταστήσετε έναν παλαιό λαμπτήρα.

Blues: Η Μουσική Των Περήφανων Σκλάβων Στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν

Χρήστος Βέρρας «Χάνεις τη δουλειά σου, έχεις τα blues. Παύουν να σε αγαπούν, έχεις τα blues». Αυτές οι λίγες λέξεις επαρκούν για να περιγράψουμε το πιο αυθεντικό είδος μουσικής στην αμερικάνικη ιστορία, τα blues. Γεννημένα από το φόβο, την καταπίεση και τη δίψα για ελευθερία, τα blues είναι από τα λίγα είδη μουσικής που εκφράζουν τόσο γνήσια και ακατέργαστα τα ανθρώπινα πάθη.

Η ιστορία ξεκινά στις όχθες του Μισισιπή στη Βόρεια Αμερική, όπου χιλιάδες νέγροι σκλάβοι δουλεύουν υπό απάνθρωπες συνθήκες στις φάρμες και τις βαμβακοφυτείες των λευκών γαιοκτημόνων. Η μαγεία, λοιπόν, βρίσκεται στη μουσική που έφεραν μαζί τους οι σκλάβοι από τη Δυτική Αφρική στην Αμερική. Τα αφρικάνικα τραγούδια, που αιώνες τώρα υμνούσαν την αγάπη, το θεό και τη φύση με τη συνοδεία τυμπάνων, έπρεπε να αναπροσαρμοστούν για να συντροφεύσουν τη βάρβαρη καθημερινότητα της δουλείας.

ανακηρύσσεται η κατάργηση της δουλείας από τον Αβραάμ Λίνκολν, νέγροι και λευκοί έρχονται πιο κοντά και οι μουσικές τους παντρεύονται. Οι σκλάβοι γνωρίζουν για πρώτη φορά από κοντά όργανα που δεν είχαν στην πατρίδα τους, όπως το πιάνο και διάφορα έγχορδα, που επρόκειτο να παίξουν κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση της μουσική τους. Στις επόμενες δεκαετίες οι εκκλησιαστικοί ψαλμοί, δηλαδή η gospel μουσική, εμπλουτίζουν τα blues και τους προδίδουν μια χαρακτηριστική ένταση.

Η διασπορά και η εξέλιξη των blues έρχεται στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν τα ορμητικά νερά του Μισισιπή ταξιδεύουν τη μουσική στο Σικάγο, όπου δημιουργούνται τα ηλεκτρικά blues του Μuddy Waters, του Howlin’ Wolf και πολλών άλλων. Ο ήχος της ηλεκτρικής κιθάρας θα μας οδηγήσει περί το 1940 στο rhythm and blues, τη σπίθα δηλαδή για το rock and roll του Elvis Presley. Ακούστε : Muddy Waters - Mannish Boy Howlin’ Wolf - Smokestack Lightnin Roots of Blues - The Mississippi Sheiks

Οι δυσβάστακτες και απάνθρωπες συνθήκες της ζωής των σκλάβων δεν μπορεί να πει κάποιος ότι δημιουργούν εύφορο έδαφος για την εξέλιξη οποιασδήποτε καλλιτεχνικής έκφρασης. Παρά λοιπόν τις δυσκολίες καλλιεργείται η μουσική επικοινωνία, κυρίως για να κάνει την καθημερινότητα πιο ήπια και υποφερτή. Νέγροι σκλάβοι κάθε ηλικίας μοχθούν ατελείωτες ώρες στις βαμβακοφυτείες του Νότου τραγουδώντας για τα βάσανα, την τιμωρία αλλά και για την ελευθερία. Το call-and-respond χαρακτηριστικό της blues (όταν ο τραγουδιστής λέει τους στίχους και οι υπόλοιποι τους επαναλαμβάνουν ή του απαντούν), αλλά και της gospel μουσικής, οφείλονται κατά πάσα πιθανότητα σε αυτή την πρώιμη φάση μουσικής δημιουργίας. Επομένως, μπορούμε να πούμε ότι εκεί, στα ποτισμένα με αίμα χωράφια του Νότου φυτεύτηκαν και άνθησαν τα blues για να παρηγορήσουν και να απελευθερώσουν ψυχικά τους νέγρους σκλάβους.

17

ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ 24 – 06 - 2016