9 minute read
De wijngoeroe
PIERRE PAUL STACANOV
Michel Rolland, de wijngoeroe
Advertisement
Michel Rolland wordt ervan verdacht om samen met Robert Parker wereldwijd de vervlakking van de wijnsmaak te hebben doorgevoerd, met overdreven extractie, mierzoete alcoholrijke wijnen, gedomineerd door nieuwe eik. De man heeft nu ook een autobiografie op zijn actief. De zelfverklaarde bedoeling hiervan was de kritiek op zijn aanpak en persoon van antwoord te dienen. In die context, zoals uit het voorwoord moet blijken, is de ondertitel “Le gourou du vin”, ironisch bedoeld. Of net niet, want als men zijn palmares bekijkt is het duidelijk dat de man waarschijnlijk niet onbescheiden is - en zeker niet hoeft te zijn.
De lijst van domeinen die Michel Rolland adviseert als “oenologue-conseil” is ronduit indrukwekkend en bevat grote namen uit alle Bordeaux-gebieden, maar ook wereldwijd. Bovendien is hij (mede-)eigenaar van een goed dozijn wijndomeinen van Spanje tot Argentinië en van Zuid-Afrika tot Bordeaux.
In Bordeaux, en meer bepaald Pomerol, begint het verhaal van Michel Rolland. Hij brengt er zijn kinder- en jeugdjaren door, onder andere op het familiale domein Château Le Bon Pasteur - nu nog steeds in familiebezit. Zijn bescheiden, rurale afkomst zorgt ervoor dat hij soms als de tegenpool wordt beschouwd van die andere wijnconsulent met ster-allures Stéphane Derenoncourt - volgens Rolland is dat vooral een trucje van de media.
De media zijn trouwens de gebeten hond voor Michel Rolland. Hij heeft het duidelijk niet begrepen op enkele Franse wijnjournalisten, zoals Périco Lagasse - iemand waarvan u waarschijnlijk nog niet gehoord heeft. Dat is dus precies het punt van Michel Rolland: wie kent die mensen? Wie gelooft ze? De kritiek wordt soms ronduit persoonlijk en refereert aan debatten die ongetwijfeld in de Franse wijn-microcosmos gewoed hebben, maar waar de rest van de wereld geen boodschap aan heeft.
Over de wereld en globalisering gesproken, enkele van de scherpste bladzijden zijn gewijd aan Jonathan Nossiter, die Michel Rolland in de film “Mondovino” als een karikatuur opvoerde: breed in beeld gebracht, druk telefonerend op de achterzetel van zijn limousine. Daarna zien we hem een wijnbouwster herhaaldelijk aanmanen meer “micro-oxygenatie” toe te passen. De uitleg van Rolland over de gemanipuleerde beeldvorming is geloofwaardig - normaal zit hij vooraan in de wagen, maar om plaats te maken voor de camera ging hij achteraan zitten. De passages bij de wijnbouwers zijn fragmentair en duidelijk uit hun context gerukt. Het is begrijpelijk dat Rolland kwaad wordt wanneer hij op zo’n manier voor schut wordt gezet.
Belangrijker is dat de hele teneur van de film geen genade vindt in zijn ogen - en aan de reactie te zien van mensen die de film hadden gezien, kan ik hem begrijpen: het loopt over van simplisme en veralgemeningen; schetst een wijnwereld met de
goede kleine wijnboer en de slechte wijnmakers op internationale schaal die allemaal een eenvormig product maken. Hier heeft Rolland een punt en eigenlijk heeft hij het niet nodig om zijn critici persoonlijk aan te vallen - hij komt het sterkst naar
voren als hij de argumenten van zijn tegenstrevers met feiten weet te ontkrachten.
Het meest overtuigende betoog blijft echter zijn eigen parcours, dat hem tot een inderdaad invloedrijk figuur in de wereldwijde wijnwereld gemaakt heeft. Dat parcours begint professioneel met laboratoriumwerk na zijn studies oenologie eind jaren 1960. Samen met zijn vrouw neemt hij dan een laboratorium over dat wijnbouwers assisteert met de analyses van hun productie. Het is pas na verloop van tijd dat hij zich als consulent is beginnen profileren.
Dan volgt een overzicht, millésime per millésime, van de jaren 1970. Op basis van dit relaas kon niemand toen goede wijn kon maken - tenzij per ongeluk of met de goede raad van professor Emile Peynaud, die wel eens de stichter van de moderne oenologie genoemd wordt. Hij getuigt ook over zijn onbeholpen omgaan met de wisselvallige klimatologische omstandigheden, onder meer op het familiale Le Bon Pasteur.
De grote ommekeer komt er in de jaren 1980, wanneer innovaties geleidelijk aan worden doorgevoerd, zij het niet zonder eerst veel weerstand te moeten overwinnen: nieuwe eik, ontbladering, groene oogst. Dat laatste moet wel heel revolutionair geweest zijn, als we Rolland mogen geloven: er werd niet alleen schande over gesproken, maar het was niet evident om het personeel te overtuigen. Michel Rolland vertelt de anekdote van een ploegleider die weigert de orders uit te voeren, waarna de vrouwenploeg ermee belast wordt. Enkele jaren later ontpopt dezelfde ploegleider zich tot een fervent apostel en hoort Michel Rolland hem zijn ploeg overtuigen van het hoe en waarom van de groene oogst.
Het is ook tijdens de jaren 1980 dat de eerste domeinen zijn principes beginnen toe te passen en met succes. Eén van die principes betreft inderdaad nieuwe eikenhouten vaten. De uitleg van Rolland is eenvoudig: het vatenpark van vele domeinen was verouderd en de niet goed onderhouden vaten zorgden voor foute aroma’s in de wijn. Eén van de domeinen die in die periode met Rolland scheep gaat, is Troplong-Mondot. We bezochten het domein met Commanderij Gent tijdens de wijnreis in 1995. Onze toenmalige wijnmeester Wilfried Lissens is nog niet over de afwezigheid van de (toen hoogzwangere) kasteeldame Christine Valette heen. Ze werd vervangen door iemand die het toenmalig verslag als “vriend des huizes” bestempelde: we kregen een uitvoerig en enthousiast betoog over de moderne vinificatietechnieken, die van Michel Rolland dus. Diezelfde dag hadden we Château Soutard bezocht, waar de jonge François de Ligneris zijn kritiek op Robert Parker toen al de vrije loop liet - toen al, en op een meer beschaafde en gefundeerde manier dan de “Mondovino” film.
Aan Robert Parker wordt ook een hoofdstuk gewijd - hij komt trouwens beter uit “Mondovino” dan Michel Rolland. Misschien hebben de Amerikaanse advocaten hun werk gedaan want als “slechten” in het verhaal van Nossiter zijn ze aan elkaar gewaagd. Eigenlijk lopen beider carrières parallel vanaf hun eerste ontmoeting in 1982, wanneer de nog onbekende Amerikaan bij het laboratorium van Rolland aanbelt om de deur van de hermetisch gesloten Bordelese châteaux te forceren. Toeval of niet, maar 1982 werd de millésime die de naam van Robert Parker internationaal gemaakt heeft - hij zag er als één van de weinigen van in het begin een groot jaar.
Michel Rolland verdedigt zijn vriend Parker met verve - zonder overdrijving; goede wijn behoeft geen krans. Het betoog is al door anderen “pro Parker” gevoerd: de man verdient een standbeeld op het grootste plein van Bordeaux. Ook positief is Rolland over verschillende van de beroemde wijnboeren die hem ingehuurd hebben. Hij benadrukt hun visie en temperament, alsof hij zij invloed op het eindresultaat wil minimaliseren en zo de kritiek ontkrachten dat hij eenvormige wijnen zou maken. Dat laatste werd trouwens tijdens blindproeven (onder meer door de Revue du Vin de France) aangetoond.
Die verscheidenheid is niet verwonderlijk als men de lijst van domeinen - alleen al in Bordeaux - overloopt: Clinet, L’Evangile, Nénin, Le Pin in Pomerol; Angélus, Ausone, Beauséjour-Bécot, Larmande, Pavie, Troplong-Mondot (Saint-Emilion); Kirwan, Lascombes, Prieuré-Lichine, Pontet-Canet, Léoville-Poyferré (Médoc); Latour-Martillac, Smith-Haut-Lafitte (Pessac-Léognan). Vanzelfsprekend wordt dit werk afgeleverd door een hele ploeg - het is niet meer het werk van een man alleen.
Ook buiten Frankrijk slaat Rolland zijn vleugels als “flying winemaker” uit. Vanaf de jaren 1990 is hij actief in Argentinië, waar hij later samen met zes andere investeerders uit Bordeaux het gigantische (850 ha) project van Clos de los Siete uit de grond stampte. Hoe indrukwekkend ook het overzicht in het boek van de wereldwijde activiteiten van Michel Rolland komt nogal onsamenhangend over. Sommige passages zijn echt relevant, zoals in Argentinië of Californië. Andere zijn louter anekdotisch (India).
De chronologische opbouw wordt doorbroken door talrijke anekdotes en interessante weetjes. Zo is La Tour Blanche in Sauternes, behalve een gerenommeerd Château, ook een wijnbouwschool waar Rolland les volgde vooraleer hij naar de universiteit van Bordeaux vertrok. In 1907 werd het domein aan de staat overgelaten op voorwaarde dat het zou omgevormd worden tot een wijnbouwschool. Deze ging in 1911 van start en betekende een revolutie met zijn cursussen wijnbouw en oenologie. Tot dan werd de kennis en ervaring van generatie op generatie doorgegeven.
Een ander leuk verhaaltje dat de geschiedenis van Bordeaux in perspectief plaatst is de “M2” cuvée die Michel Rolland samen met Michel Chapoutier maakte: ze maakten letterlijk een “bordeaux ermitagé” - een vermenging van een Bordeaux met een Hermitage. Dergelijke mix was vroeger - tot de AOC regels strikter werden toegepast - gebruikelijker om de lichtere Bordeaux wijnen wat te sterken met de vollere Rhône wijn. Daar waar vroeger de grootste crus uit Bordeaux de methode toepasten, kan deze moderne versie enkel als tafelwijn gebotteld worden (spijtig genoeg bleef het blijkbaar bij een uniek experiment).
De voornaamste verdienste van Michel Rolland voor de moderne wijnbouw is niet zozeer het introduceren van een moderne, technische stijl die minder door terroir getypeerde is. Zijn grote verdienste is het nastreven van kwaliteit - soms in weerwil van de weersomstandigheden of andere tegenvallers. Men kan er dus meestal op vertrouwen dat een wijn met Rollandsignatuur van een betrouwbare kwaliteit is. En is dat niet iets waar we als wijnproever - op restaurant bijvoorbeeld - soms wanhopig op zoek naar zijn?
Een overzicht van het privé-imperium van Michel Rolland is te vinden op www.rollandcollection.com .
Isabelle Bunisset & Michel Rolland Michel Rolland, Le gourou du vin Glénat, 2012
Genomineerd in het boek “de 50 beste wijnhandels in Vlaanderen” Groot aanbod van zelf ingevoerde wijnen uit diverse landen aan de scherpste prijzen. Speciale voorwaarden voor leden van de Vlaamse Wijngilde. Open op donderdag en vrijdag van 18 tot 20 uur, zaterdag van 10 tot 17u Pierre Coppens en Josée Kregersman
info@jopivino.be - www.Jopivino.be Kom kennis maken op ons open deurweekend dat doorgaat op ons thuisadres van 27 april tot en met 30 april; voor meer info, raadpleeg onze website.
ONTDEK,
PROEF,
GENIET…
Dit nieuwe gastronomische restaurant van chef Axel Colona-Cesari en Anneleen Soethaert wist al van bij de start te imponeren. In een warm, minimalistisch interieur en met oog voor detail streven beide jonge mensen er naar om hun gasten culinair te verwennen. Axel (o.a. Auberge du Pêcheur en Folliez) gaat samen met een gemotiveerd team voortdurend op zoek naar verrassende combinaties van edele smaken en verfi jnde textuur, traditionele ingrediënten en innovatieve kooktechnieken. Exponenten zijn ongetwijfeld de driegangenlunch (€ 38, met aangepaste wijnen € 55) die in de week ook ’s avonds te verkrijgen is, het viergangenmenu ‘Proeven’ (€ 65, met aangepaste wijnen € 90) en het vijfgangenmenu ‘Genieten’ (€ 75, met aangepaste wijnen € 105). Suggesties veranderen dagelijks. Gastvrouw Anneleen zorgt voor een hartelijk onthaal en een deskundige begeleiding. CentpourCent verwent zowel zakelijke als particuliere fi jnproevers met een kwalitatief hoogstaande menukaart en zorgvuldig geselecteerde wijnen, in het bijzonder Spaanse en Portugese toppers. Een bezoek aan Centpourcent blijkt een culinaire ervaring die alle zintuigen prikkelt en puur genieten voorop stelt.
