Niet n maal gewoon

De begeleider van Steve, een 32-jarige man met een licht verstandelijke beperking, belt mij met een bijzonder verhaal. Steve woont in een appartement. Hij werkt, heeft een auto en vermaakt zich in zijn vrije tijd graag met verzamelen. Een aantal keer in de week krijgt hij begeleiding. Met name hygiëne en zijn huis bewoonbaar houden, vragen om extra ondersteuning

Het appartement van Steve staat vol met spullen en het ruikt er doorgaans niet schoon. Een paar weken geleden hadden Steve en zijn begeleider afgesproken een grote schoonmaak te houden. Steve wilde daar zelf niet bij zijn. Hij gaf zijn begeleider carte blanche om spullen weg te gooien en ging zelf naar zijn werk. Tijdens de grote opruiming stuitte de begeleider op wel honderd glazen potjes met deksel, gevuld met urine. Ze stonden overal in huis, verstopt achter alle spullen. “Niet normaal gewoon,” vertelde de begeleider ontzet. “En vies!”

Femke: “Naast Jennefer en Ralph van de Boerderij komen er ook een paar cliënten van andere woonlocaties. We willen voorkomen dat alle clienten van de Boerderij naar de Schuur komen. Ze wonen ook al samen. En als je al een fijne dagbestedingsplek hebt, laten we dat natuurlijk zo.”

Het kleinschalige en de tuin zijn de belangrijkste redenen om naar de Schuur te komen. Cliënten kunnen zo de tuin in en dankzij de grote raampartijen is er altijd zicht op de tuin. Femke start haar dag op de Boerderij en gaat daarna verder op de dagbesteding. Dankzij de Schuur kan ze langere diensten werken. Omdat de locatie nog niet alle dagen vol is, hebben de begeleiders veel ruimte om nieuwe activiteiten uit te proberen. Femke: “Laatst hadden we een plastic zak gevuld met papier en verf, zodat Jennefer kon voelen en tegelijkertijd verven, maar dat sloeg niet aan. Dan proberen we weer wat anders. Of ze had gewoon haar dag niet, dat hebben we allemaal wel eens.” |

Dit artikel is afkomstig uit Bladeren, het magazine van Esdégé-Reigersdaal.

Bij thuiskomst had hij Steve aangegeven hoe vreemd, vies en ongewenst dit was. Steve, die al veel stress had door de grote schoonmaak, was heel ongemakkelijk geworden. Hij stamelde dat hij ook niet wist wie die potjes daar had neergezet. Daarna werd hij boos en had de begeleider de deur gewezen, met de boodschap dat hij nooit meer hoefde te komen. Sindsdien krijgt de begeleider geen contact meer met Steve. Die neemt zijn telefoon niet op, beantwoordt geen appjes en houdt zijn deur gesloten.

“Wat denk je dat Steve doet met die potjes urine?” vraag ik.

“Nou ja, ik dacht eigenlijk meteen aan iets met seks, maar daar heb ik het nooit met hem over gehad,” zegt de begeleider.

“En stel dat Steve seksuele opwinding heeft door te urineren in potjes?” reageer ik.

“Dan is het niet best met hem!” roept de begeleider uit.

“Want?” vraag ik door.

De begeleider kijkt wat vertwijfeld en zegt: “Nou ja, dit is toch gewoon abnormaal en helemaal niet nodig?”

“Maar Steve heeft toch ook recht op eigen seksualiteitsbeleving?” vraag ik.

“Als hij dit nou zelf fijn vindt. Hij doet er toch niemand kwaad mee?”

Het is even stil. “Maar dit is toch niet normaal gewoon… en vies!” reageert de begeleider weer.

“Nou, het wijkt af van wat we ‘normaal’ vinden,” zeg ik, “maar dat hoeft nog geen probleem te zijn. Het is mogelijk wel een hulpvraag. Hoe Steve van urofilie kan genieten zonder dat zijn hygiëne in gevaar komt. Daarvoor is een open gesprek met hem nodig. En geen veroordeling.”

Weer is het even stil. Dan een diepe zucht. “Ik begrijp wat je zegt. Ik heb hem gewoon zitten veroordelen. Natuurlijk doet dat de deur dicht! Wat een zeikerd ben ik ook!”

We schieten tegelijk in de lach. Zeiken en seks, niet normaal gewoon. | Daphne Kemner, orthopedagoog-seksuoloog NVVS Prinsenstichting/Zodiak rouw

Tekst & fotografie Tjitske Gijzen

Ervaringen met een gespreksgroep over rouw voor mensen met een beperking