Dokter

25

Arts verstandelijk gehandicapten (Avg) Monique Doeswijk-van der Wolf bespreekt de medische kant van de zorg.

Hoe kom je los van

je werk? “Ik woon verder weg. Zodra ik het dorp uitrijd, laat ik het werk achter. Meestal. Soms ook niet trouwens. En er moet niet te veel gebeuren op de groepsapp als ik vrij ben. Ik vind het wel lastig als er iemand ziek is en de dienst moet worden opgelost. Ik kan moeilijk ‘nee’ zeggen,” vertelt een collega.

Ik reageer daarop: “Daarom doe ik dus niet mee met de groepsapp. Als ik thuis ben, wil ik niet steeds bezig zijn met werk. Als er een dienst opgelost moet worden, dan mag je me thuis bellen. Als ik er niet ben, dan ben ik ook niet bereikbaar.” De collega die de vraag beantwoordde, reageert nog door te zeggen dat ze het begrijpt, maar ook lastig vindt. Dan komt het dus op de anderen aan. En zo groot is het team niet. We komen er met elkaar niet helemaal uit en parkeren het.

We gaan verder met de volgende vraag: Als

ik één ding aan het team mag veranderen,

dan is het… Daarover is iedereen het eens: “We hebben de laatste tijd zoveel wisselingen gehad. We willen even niet meer veranderen. Niemand mag het eerste jaar weg.”

Op naar de volgende vraag: Wat vind jij belangrijk in jouw werk? “Ik vind mijn werk leuk door de bewoners. Daar doe ik het voor. En leuke collega’s waar ik fi jn mee kan samenwerken is prettig. Maar de bewoners staan bovenaan.”

Daarmee sluiten we dit onderdeel van de teamdag af en gaan we verder met de volgende activiteit. Maar we willen nog wel een keer verder praten aan de hand van de kaarten.

Het is goed om de vragen vaker te bespreken om verder te komen en wat dieper te kunnen gaan. Het eerste gesprek bleef in ons team wat oppervlakkig, maar het werkte goed om vanuit de verschillende vragen het gesprek te voeren. Het is een mooie stapel met kleurrijke kaarten en allerlei gespreksvragen in een compact doosje om andere gesprekken te voeren dan we dagelijks doen. |

Spel Kracht. Door Elise van der Giessen, Merel van Zoelen, Rolinde Tieland. Uitgave Breindok, prijs € 19,95 exclusief verzendkosten.

Verslikken

De laatste tijd komen er in mijn mailbox veel meldingen binnen over het verslikken van Bert. Bert is een man van 70 jaar en woont nu een aantal jaar in onze instelling. Toen hij bij ons kwam wonen, zag ik op de medicatielijst dat hij haloperidol gebruikte.

Haloperidol is een antipsychoticum. De reden van gebruik van dit heftige middel was niet duidelijk. In het oude dossier staat dat er in de jaren 70 sprake was van ‘ongewenst gedrag’. Dit gedrag werd verder niet besproken, evenmin als de eff ecten van het medicijn. Zoals helaas wel vaker gebeurt, bleef men dit medicijn gewoon aan Bert geven. Hij kreeg daar alle bijwerkingen op korte en lange termijn gratis en voor niets bij. Gelukkig konden we het medicijn zonder problemen afbouwen. Zijn gedrag bleef gewoon stabiel. Maar wat heeft dit verhaal nu te maken met het verslikken? Ik zal het uitleggen. Door het forse verslikken van Bert kijkt de logopediste mee met de eetmomenten. Daarbij zag ze iets opvallends, waarover ze al gauw met mij wilde overleggen. Bert bewoog zijn hoofd en mond namelijk erg veel. Hij leek er geen controle over te hebben. Ook familieleden was dit opgevallen. Hij deed het altijd al wel een beetje, maar nu was het heftiger dan voorheen. Op basis van deze aanwijzingen wist ik al bijna zeker wat er aan de hand was. Zeer waarschijnlijk was er sprake van onwillekeurige bewegingen, veroorzaakt door jarenlang haloperidolgebruik. Dit kan erger worden als je ermee stopt. Ik zag Bert op mijn spreekuur en in de wachtkamer was mij al duidelijk dat er inderdaad sprake was van ‘orofaciale dyskinesie’. Dat betekent dat het hoofd, de mond en/of de tong onwillekeurige bewegingen maken. Niet vreemd dus dat hij zich vaak verslikte. Het probleem van de aandoening is alleen dat deze zich moeilijk laat behandelen. Antipsychotica grijpen in op bepaalde stoff en (onder andere dopamine) en de verwerking van deze stoff en in het brein. Hierdoor kan je bijvoorbeeld een psychose behandelen. Maar dezelfde stoff en kunnen ook zorgen voor de onwillekeurige bewegingen. Dan heb je dus een bijwerking. Als dat gebeurt, stop je de antipsychotica of geef je een ander soort. Vaak helpt dit. Bij Bert verergerden de onwillekeurige bewegingen na het stoppen met de medicatie. Dit komt doordat zijn brein afhankelijk is geworden van de antipsychotica. Juist zonder dit middel zijn de stoff en en de verwerking ervan ontregeld en geven ze dus de extra bewegingen. Ik gaf Bert daarom juist een beetje antipsychotica terug. In een zo laag mogelijke dosering, met zo weinig mogelijk kans op bijwerkingen. En wat blijkt; er is rust, letterlijk. Zijn hoofd en mond maken de bewegingen niet meer, en zo gaat ook het eten veel beter. Wat een zegen voor hem. En een les voor ons: blijf kritisch op wat er op de medicatielijst staat. Maar ook: blijf kritisch waarom je iets start. ‘Ongewenst gedrag’ is dus echt geen goede omschrijving. Want voor je het weet, kom je van de regen in de drup.

26

Tekst Vilans Fotografi e Bas van Spankeren

Een interactief planbord geeft bewoners meer regie

Duidelijkheid door digitaal planbord

Je aan- en afmelden voor activiteiten en zien en horen wat er op het menu staat. De bewoners van de Polenstraat in Almere van Triade Vitree doen dat met het digitale planbord Mijn Eigen Plan. Het resultaat? Meer eigen regie voor bewoners en tijd voor begeleiders voor echte contactmomenten.

PProjectleider Erwin Pfeiff er liep al een tijd rond met het idee voor een digitaal planbord. “Als ik langs de magneetborden op de locaties liep, zag ik informatie over activiteiten die al lang geweest waren. ‘Wat een rommeltje,’ dacht ik. De cliënten keken dan ook nauwelijks op het bord. Ze kregen hun informatie vooral van de begeleiders.” “Als ik aan een activiteit wilde meedoen, moest ik eerst een begeleider zoeken,” vertelt bewoner Daniel. “Dan vulden we samen een papiertje in. Nu kan ik zelf op het bord kijken en mezelf aanmelden voor het eten en andere activiteiten. Ik ben er heel blij mee. Iedereen heeft er wat aan.” Erwin: “Bewoners vinden het ook prettig dat ze zelf het weekmenu kunnen zien. Ze kunnen kijken wat ze lekker vinden en op hun gemak kiezen. Dat is fi jner dan wanneer een begeleider staat te wachten en meekijkt.” De keuze voor het type digitaal planbord lag voor de hand. Erwin: “Wij kozen voor Mijn Eigen Plan. Dit systeem kun je zelf inrichten en makkelijk aanpassen aan je eigen wensen.” Het succes van de aanpak bij Triade Vitree is dat ze direct de wensen van cliënten hebben meegenomen. Erwin: “We hebben bij de Polenstraat een projectgroep opgezet. Hierin zaten ikzelf, twee cliënten, twee begeleiders en iemand van Kwaliteit en Beleid.”

Naast Daniel, sloot bewoonster Christa aan bij de projectgroep. “Ik deed graag mee. Ik was al bekend met Mijn Eigen Plan. Ik had een agenda nodig voor mijn werk en heb toen een abonnement op de app genomen. Ik heb gezegd dat ik het belangrijk vind dat de informatie op het bord duidelijk is. Maar ook dat het plaatje klopt met de tekst. Daarnaast moeten mensen die geen tekst kunnen lezen de tekst kunnen horen. Nu kunnen ze een plaatje aanklikken en dan wordt het uitgesproken.”

Zelf dingen kunnen doen wanneer jij dat wil en daarin niet meer afhankelijk zijn van begeleiders. Dat beviel de bewoners meteen. Voor begeleiders was het soms nog wel wennen. Erwin: “De bewoners hielpen elkaar en leerden snel hun eigen dingen te regelen. Medewerkers hebben echt een stapje terug moeten doen. Maar doordat het bord er hangt, komen clienten minder met vragen bij hen. Hierdoor hebben ze meer tijd voor echte contactmomenten.”

Het planbord is daarnaast een ontmoetingsplek geworden voor de bewoners. Erwin: “Als we een uitje hebben gehad, zetten we de volgende dag foto’s op het bord. Cliënten staan daar dan na te praten. En toen een cliënt van de locatie overleed, hebben we een in-memoriampagina gemaakt met foto’s van de cliënt en de uitvaart. Bewoners zochten elkaar op bij het scherm en troostten elkaar.”

Bij het plaatsen van het weekmenu hoorden begeleiders cliënten ook zeggen: ‘Ga jij donderdag eten? Dan meld ik me ook aan.’ Na een paar maanden is bij de Polen-

Bewoners van de Polenstraat kunnen op het digitale planbord zelf het weekmenu bekijken en kiezen