47 Maar Natuurlijk

GRATIS

NR 47 | SEPTEMBER - OKTOBER 2012

DOSSIER KANKER

EN TOCH IS KANKER GEEN NOODLOT GEEN ‘DOORBRAAK’, WEL EEN FLINKE STAP VOORWAARTS KANKERVIJANDIGE KOST

SABINE

HAGEDOREN

WE MOETEN NU REAGEREN EN NIET MORGEN

47/12-17265-09

Viaurin bevat alle goede eigenschappen van hibiscus en veenbes. beide vruchten zijn rijk aan vitamine C om de weerstand te verhogen en polyfenolen om het branderig gevoel te verzachten.

Verkrijgbaar in de apotheek Cnk 2919645 Soria bel nV - iChtegem info@Soriabel.be

viaurin

Als het nijpt zorg je voor een goede waterafvoer

inhoud

Voorwoord NR 47 | SEPTEMBER

- OKTOBER 2012

GR AT IS

IN DIT NUMMER

De laatste jaren verschijnen er steeds meer studies die aantonen dat onze voedingsgewoonten of bepaalde bestanddelen uit onze voeding, mogelijk een invloed hebben op het ontstaan of het voorkomen van kanker.

DOSSIER KANKER

KANKER EN TOCH IS T GEEN NOODLO RAAK’, WEL GEEN ‘DOORB ARTS STAP VOORWA EEN FLINKE NDIGE KOST KANKERVIJA

SABINE

HAGEDOREN

Beste lezer,

EN

NU REAGER WE MOETEN RGEN EN NIET MO

INTERVIEW

Sabine Hagedoren........................ 4

De invloed van onze voeding op kanker is dubbel. Enerzijds kunnen bepaalde eetgewoonten en bepaalde voedingsbestanddelen mede aan de basis liggen van het ontstaan van kanker.

Maar anderzijds bevat onze voeding ook stoffen die bescherming kunnen bieden tegen kanker.

Ondertussen lijkt het aanneembaar dat een paar eenvoudige voedingsrichtlijnen een nieuwe kanker kunnen helpen voorkomen en ook het hervalrisico kan doen dalen. Lees verder en je komt het allemaal te weten.

DOSSIER

Geen ‘doorbraak’ , wel een flinke stap voorwaarts ......................... 11

De redactie.

DOSSIER

Twaalf deftige madammen... Of wat men verzwijgt ...................... 16

DOSSIER

En toch is kanker geen noodlot! ............................... 6

DOSSIER

Kanker gaat ook door de mond! .................................... 20 Kankervijandige kost ................. 22

REPORTAGE

Gsm: een gevaar voor onze gezondheid? ................................... 34

RECEPTEN .............................. 41 IN DE KIJKER .......................... 45 WEDSTRIJD ............................ 46

Volgende Verschijning vanaf 12 november

Colofon Maar Natuurlijk, Gezond Genieten: 260.000 exemplaren Verantwoordelijke uitgever Themamedia nv, Wouter Van Melkebeek Maria-Theresiastraat 19a bus 2, 3000 Leuven Product Management Katrien Houtmeyers Katrien.houtmeyers@themamedia.be Kim De Smedt Kim.desmedt@themamedia.be Informatie & administratie 014 24 68 78

Creative director Koen Fontaine Druk & Prepress Grafische Groep Bongaerts Greesstraat 11, 2200 Herentals 014-24 68 78, 014-24 68 77 Redactiemedewerkers W. De Corte, W.J.Duckaert, C. Wattelaine, Vanessa Luyten.

De uitgever wijst elke aansprakelijkheid voor de inhoud van advertenties en de rubrieken rond productinfo af. Thema Media kan niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele onjuiste gegevens. De inhoud van elke advertentie valt onder de verantwoordelijkheid van de adverteerder.

47/12-18901-09

DOSSIER

interview

Sabine Hagedoren over de huidige klimaatsveranderingen © VRT2011Lander Loeckx

Weervrouw Sabine Hagedoren is vanzelfsprekend begaan met ons klimaat en alle veranderingen die aan de gang zijn, en nog verwacht worden. “Het is noodzakelijk dat de hele wereld één lijn gaat trekken”, zegt ze. “Maar ook als individu kunnen we al heel wat doen: kiezen voor zuinig- en duurzaamheid.” Aan het woord een dame die haar hoofd niet in’t zand wenst te steken wat betreft de problematiek rond ons klimaat.

SABINE

Vanessa Luyten

“We moeten NU reageren en niet morgen”

47/12-18881-09

Hoe kijk jij eigenlijk naar de klimaatsveranderingen?

“Dat is een gigantisch ingewikkeld probleem dat absoluut aangepakt dient te worden. Alle wetenschappers zijn het erover eens dat de stijging van de gemiddelde temperatuur zich zal verderzetten. Dat zal gepaard gaan met meer neerslag en met een stijging van de zeespiegel. Ook de ecosystemen moeten zich aanpassen. Iedereen wil eten op zijn bord en de voedselproductie moet op gang blijven. En dan heb je nog de economische ontwikkeling. We moeten in ieder geval de broeikasgassen verminderen. Daarom moet de hele wereld één richting uitkijken en het is al moeilijk genoeg om een land op één lijn te krijgen. Dit is nogmaals een erg complexe materie.

Maar als individu kunnen we wel ons steentje bijdragen. Hoe we ons leven aanpassen, © VRT2011Bart Musschoot

daar hebben we wél invloed op!”

Wat kunnen we doen?

“Het is volgens mij niet de bedoeling om terug holbewoners te worden en op een zeer primitieve manier te leven.

Het gaat voor mij eerder om aanpassingen zoals minder energie proberen te verbruiken. Als ik een nieuw elektrisch toestel koop, spaar ik liever wat langer zodat ik er dan eentje kan kopen dat zuiniger is. Ik ben ook een voorstander van zonnepanelen. Een goede isolatie is evenzeer belangrijk want dat loont. Ik heb daar zelf bij mij thuis ook in geïnvesteerd. Je kan mensen best motiveren als je zegt dat ze het verschil in hun portemonnee zullen voelen. Zo eet ik verder geen aardbeien in de winter, ik eet ze nu. Dat lijkt misschien een druppel op een hete plaat, maar als je al die druppeltjes optelt... Zo neem ik ook veel vaker de fiets dan vroeger. Ik ga al lang niet meer naar de fitness. Als individu kan je eigenlijk van alles doen, als je maar wil. Daar komt het op neer.“

Kan je wakker liggen van al die sombere verwachtingen?

“Ik ben ‘s avonds te moe om wakker te liggen. Maar natuurlijk denk ik er wel over na. Deze generatie moet er iets aan doen. We moeten nu reageren en niet morgen. Natuurlijk is het erg en de verwachtingen zijn er eenmaal. Veranderingen zijn overigens al duidelijk zichtbaar in bijvoorbeeld Zuid-Amerika en Zuid-Europa. Je kan er niet meer langs kijken. En als je met je kop in’t zand blijft zitten en niets doet, gebeurt er niets. Het is volgens mij daarom goed om telkens weer de aandacht te vestigen op het probleem. Daarom stapte ik ook met een 50tal andere BV’s mee in het project ‘Sing for the climat’ dat op 22 en 23 september plaatsvindt in elke gemeente. We roepen iedereen in België op om mee te komen zingen. Daarvan maken we een filmpje en dat sturen we de wereld rond zodat ook buiten België mensen aan het zingen slaan. Met als doel dat er echt iets gebeurt voor het te laat is. Wie meer informatie wil of mee wil zingen, kan eens kijken op www. singfortheclimat.com.”

Wat zijn de belangrijkste consequenties van die klimaatsveranderingen?

47/12-18881-09

“Ik heb geen glazen bol. Omdat het een onderwerp is dat je niet in twee lijnen kan vatten, is het vaak ook minder populair. We hebben maar geleefd en ineens werd het duidelijk: wat we doen heeft impact op het klimaat. Zo zullen er dit jaar 300.000 mensen sterven door de klimaatsveranderingen, slachtoffers die vooral in het Zuiden vallen. Met andere woorden we kunnen de klimaatsveranderingen niet meer voor ons uit schuiven.”

En toch worden bijvoorbeeld nog steeds bomen die voor zuurstof zorgen omgehakt om plaats te maken voor woningen...

grond bij is volgens mij nochtans wel voorbij. Ik denk dat de volgende generatie het wat kleiner gaat mogen zien.

Dat is daarom niet slechter, gewoon anders. We vinden het moeilijk om comfort in te boeten en toch zal het echt anders moeten: duurzamer, zuiniger en nogmaals daarom niet slechter. Gewoontes veranderen is natuurlijk niet iets wat je van de ene dag op de andere doet. Het heeft soms wat tijd nodig om nieuwe gewoontes aan te leren. Zo eet ik zelf zeker twee keer per week vegetarisch en ik wil die lijn met mijn gezin ook doortrekken. Ik probeer thuis toch één keer per week vegetarisch te koken en dat is voor hen soms nog wat te veel. Ze zijn het jarenlang anders gewoon. Maar stilletjes aan hé! Ik ga zelf met de fiets naar de bakker en breng de kinderen met de fiets naar school zodat het een nieuwe gewoonte wordt. Ik was een tijdje geleden een weekje ziek waardoor ik de auto nam en ik merkte daarna dat ik mezelf echt halt moest toeroepen zodat ik niet in mijn oude gewoonte zou hervallen. En alles weer met de auto zou doen. Verder doe ik mijn inkopen graag op de markt.

De groenten en het fruit zijn er lekker en vers. Intussen heb ik ook aardbeien en nog enkele andere dingen in de tuin. Ik werk graag in de tuin en in die zin is het een leuke bezigheid. Maar als je het tegen je zin doet, hou je het niet vol. Dat is bij mij niet het geval. Ik vind het heel ontspannend. Laat ons met z’n alleen wat oude gewoontes veranderen en we komen al een eind...”

“De tijd van grote villa’s met lappen

© VRT2011Bart Musschoot

5

dossier kanker

En toch is kanker geen noodlot!

De conventionele geneeskunde beoogt de vernietiging van de tumor door wegsnijden, bestralen en/of toediening van celgiften. In die oorlog tegen de tumor wordt het zwaarste geschut ingezet en worden de zwaarste nevenwerkingen in koop genomen. Daarnaast is er wat wij de biologische aanpak zouden kunnen noemen. Die beoogt natuurlijk ook de uitschakeling van de tumor en wijst geen enkel daartoe noodzakelijke maatregel af, maar die ziet verder dan de tumor en de kankercel en heeft de genezing op het oog van de patiënt mèt zijn tumor. En waar dit niet meer mogelijk is, overleven in menswaardige omstandigheden.

W.J.Duckaert Meer dan ooit is het samenleggen van beide opvattingen noodzakelijk. Zeker nu verwacht wordt dat tegen 2030 – dit is over achttien jaar – kanker wereldwijd met 70% zal zijn toegenomen, zoals blijkt uit een studie, recent verschenen in ‘The Lancet Oncology’. In 2008 waren het nog 12,7 miljoen gevallen; in 2030 zullen het er 22 miljoen zijn.

Met het overnemen van de Westerse levensstijl breidt kanker zich ook in de ‘arme’ landen uit. Typisch is de toename hier en ginds van borst-, prostaat- en darmkanker, die nauw met levensstijl en voeding verbonden zijn.

Inzake borstkanker behalen wij intussen Olympisch Goud: elk jaar 9.500 nieuwe gevallen in ons land, 26 per dag. Prognose: één op acht vrouwen krijgt vroeg of laat met borstkanker te maken. Struisvogelpolitiek is hier uit den boze. Wij dienen de waarheid onder ogen te zien.

47/12-21712-09

‘Doorbraak nog steeds niet in zicht’

Siddharta Mukaheijee, de gerenomeerde in Stanford en Harvard opgeleide kankerspecialist van de Columbia-universiteit in New York windt er in zijn geschiedenis van de kanker geen doekjes om. In zijn ‘The Emperor of all Maladies – A Biography of Cancer’ waarvoor hij in 2011 de Pulitzerprijs kreeg, stelt hij onomwonden: ‘een doorbraak in de behandeling is nog steeds niet in zicht –

over genezing spreken zelfs de meest optimistische artsen niet meer. Er vallen wel enkele deelsuccessen te noteren i.v.m. kinderleukemie, bepaalde lymfekankers en teelbalkanker, maar die gaan niet zozeer terug op nieuwe geneesmiddelen, dan wel op fijnere afstemming en beter gebruik van die middelen, die reeds in de jaren zeventig werden ingezet. Ook inzake diagnose en opsporing, vaak ten onrechte als preventie bestempeld, is er geen grote vooruitgang en na jaren zijn de resultaten van de screenings ontnuchterend. Wij dienen te erkennen dat er, ondanks vooruitgangsrethoriek en het propageren van ‘behandeling op maat’ nog een lange weg naar de genezing van kanker voor ons ligt, die mogelijk nooit eindigt.’

En toch is er hoop!

‘Als de maden in het spek’

Er is ook nog de andere aanpak!

Vooral in Duitsland en sinds de jaren vijftig van voorbije eeuw zijn er artsen opgestaan, die vanuit een andere optiek

47/12-21712-09

onconventionele, schonende en vaak doeltreffende behandelingen hebben ontwikkeld. De figuur die hier bovenuit steekt, omdat hij een alles en de hele mens omvattende therapie ontwikkelde, is de veel besproken Duitse kankerarts, wijlen dr. Josef Issels (1907-1998).

Dr. Issels zag in de eerste plaats de hele mens in zijn patiënt en niet een optelling van organen en weefsels. Hij behandelde niet de tumor, maar de patiënt met zijn tumor. En ‘die tumor zit in een ziek organisme als de maden in bedorven spek’, aldus Issels. ’Hij ontstaat, bij geblokkeerde of zwaar gehavende afweermechanismen en onvoldoend ontgiftende afscheidingsorganen, in het meest gehavend orgaan.’

Bekend is zijn uitspraak: ‘Een kankerlijder met een gezonde darm bestaat er niet.’

Hij opende in 1951 in Rottach-Egern aan de Tegernsee in Beieren het eerste behandelingscentrum voor ongeneeslijk verklaarde kankerpatiënten, werd in 1960 aangehouden en veroordeeld tot één jaar gevangenisstraf. Er volgde een golf van protest: de mensen ‘pakten’ die juridische farce niet. Het was al te duidelijk dat niet de geneesheer Issels terecht stond, maar diens wetenschappelijke opvatting, die indruiste tegen de gangbare theorie, verpersoonlijkt door de grote kankerspecia-

Op het eind van het proces sprak de voorzitter van de rechtbank de hoop uit, dat de voorvechters van de verschillende opvattingen inzake kanker nu eindelijk eens de handen in elkaar zouden slaan om de mensheid van de gesel kanker te bevrijden, in plaats van

ene opvatting specifiek gericht is op organen, weefsels, ziekteverwekkers, tumor en ontaarde cel en daar poogt aan te verhelpen met een specifiek, door de farmaindustrie ontwikkeld middel of een specifieke ingreep. En de andere opvatting in eerste instantie focust op het terrein, waarop de ziekte is ontstaan, en het geheel van afweermechanismen, die vaak onspecifiek zijn. Ik hoor dr. Issels nog altijd zeggen, kort vóór hij op hoge leeftijd naar de Verenigde Staten vertrok om in San Francisco zijn laatste levensjaren bij zijn jongste twee zonen door te brengen: ‘Zo lang ze zich beperken tot een deel (van de mens en zijn afweer) zullen de successen beperkt blijven.’

Dat schoot mij te binnen toen onlangs weer eens een ‘doorbraak’ werd gemeld: ‘Belgische vorsers hebben ontdekt dat het melanoom (de zwarte huidkanker) ontstaat door een onevenwicht tussen tumorbevorderende en tumorremmende elementen in de cel.

Gehoopt wordt dat de farma-industrie, stoelend op deze ontdekking, over een aantal jaren een specifiek melanoommiddel zal kunnen ontwikkelen.’ Zo kan men het bekijken. Men kan zich echter ook afvragen, waarom is dat

elkaar te bevechten.

Wij zijn nu bijna een halve eeuw verder.

Maar zó ver zijn wij nog niet. Omdat de

onevenwicht ontstaan? Waarom zijn de afweermechanismen in gebreke gebleven? En besluiten: ‘Doen wij dààr toch

listen. Bovendien poneerde hij andere dan de gangbare behandelingsmethoden. Het ‘Bundesgerichtshof’ gaf tenslotte het bevel het proces te heropenen. En op 11 december 1964 werd dr.

Josef Issels vrijgesproken.

‘Zo lang ze zich beperken tot een deel ...’

7

dossier kanker

(ook) wat aan.’

De oplossing is niet het één of het ander, maar het één én het ander. De laatste tijd beginnen vooral jongere professoren en specialisten zich ernstige vragen te stellen. En als men ziet dat onderzoekers van de universiteiten in Würzburg en Freiburg (D) en van de Columbia universiteit (V.S.) na grondig onderzoek, hoge waardering hebben uitgesproken voor de therapie in de Hufeland Klinik in Bad Mergentheim (D), ja dan is er hoop!

De voedingsbodem voor kanker

47/12-21712-09

Dr. Wolfang Woeppel, jarenlang rechterhand van dr. Issels, stichter van de Hufeland Klinik en intussen eveneens overleden, vatte het allemaal als volgt samen: ‘Ons concept gaat ervan uit dat een aantal chronische en zeer boosaardige ziekten slechts kunnen ontstaan, als ons inwendig milieu door verschillende factoren negatief veranderd wordt, zo bv. door erfelijke belasting, chronische ontstekingen, gemoedsconflicten, foute voeding, milieu- en chemische invloeden. Die milieustoring komt neer op een storing van ingewikkelde regel- en afweermechanismen en verzwakt bepaalde orgaansystemen, in het bijonder onze afweer tegen ziekten.”

“Als nu in een dergelijk verzwakt li-

8

chaam een kankercel ontstaat, dan vindt die een milieu waarin zij goed kan gedijen: vergelijk het met een graankorrel in een goed bewerkte akker. Daar zij op geen weerstand stoot kan daar uiteindelijk een tumor uit ontstaan, die woekert, uitzwermt en metastase produceert, en op zijn beurt het organisme verzwakt. De tumor is bijgevolg slechts het symptoom van een zware chronische verzieking van het organisme, die er al vele jaren over gezet heeft om zichtbaar te worden. Verwijdert de chirurg de tumor, dan heeft hij slechts het symptoom verwijderd (wat noodzakelijk kan zijn), maar heeft hij de ziekte niet genezen,

die verder blijft bestaan. Om die reden ook mag nazorg niet beperkt blijven tot geregelde controleonderzoeken, maar dient men zich de moeite te geven om de gestoorde regelcircuits weer in orde te brengen.”

Totaalbehandeling

De ‘totaalbehandeling’ in de Hufeland Klinik kan worden samengevat in het uitschakelen van al wat ongunstig is, ontgifting – vooral lever, nieren, darm – ontzuring, regenereren van heel het organisme, optimaliseren van de stofwisseling, deblokkeren en activeren van de afweermechanismen, met ook tegen de tumor gerichtte natuurmid-

47/12-21712-09

delen en maatregelen. Met waar nodig conventionele therapie, echter zo schonend en individueel mogelijk, met opvang van de negatieve nevenwerkingen. Veel belang wordt gehecht aan de gemoedsgesteldheid, die vaak een rol heeft gespeeld in het ontstaan van de kanker en zeer belangrijk is in het genezings- en herstelproces. En het begint al bij de homeopatische ‘uitdrijving’ van erfgiften van door vorige generaties doorgemaakte ziekten, die weliswaar niet meer acuut kunnen worden, maar het inwendig milieu (helpen) verzieken. Veel belang wordt ook gehecht aan ‘haarden’ in de mond en aan de darm. In de mond kunnen totaal verziekte amandelen, haarden onder de tanden (onopgemerkt omdat ze ter plaatse geen pijn doen) en ontzenuwde tanden, met of zonder wortelvulling, langzaam maar zeker het hele orga-

nisme verzieken.

Dode tanden en zieke darm

Zo’n ontzenuwde tand – een lijk, vaak in gouden doodskist – bevat dood eiwit en produceert thio-ether, lijkengif, verwant aan het mosterdgas uit de Eerste Wereldoorlog. En de darm, uitscheidings-, ontgiftings- en immuniteitsorgaan, is bij de modale Belg en zeker bij kankerlijders verworden tot een riool vol toxineproducerende rottigheid. En dat door foute voeding en het gebruik van antibiotica, chemotherapie, maagzuur- en ontstekingsremmers, die alle de darmflora beschadigen. Houden wij daarmee rekening, ook als wij (nog) gezond zijn.

In ieder geval is het gebruik van flink gedoseerde probiotica, liefst met verschillende actieve bacteriënstammen, nodig bij zwaar chronische ziekten, ook

allergies, en spijsverteringsstoringen en bij gebruik van hogergenoemde geneesmiddelen. Probiotische drankjes uit de supermarkt volstaan hier niet.

Tot het behandelingsschema in de Hufeland Klinik behoort een dieet met volwaardige gezondheidskost, ontzuring, colon hydrotherapie (hoge darmspoeling), toediening van een reeks vitaminen, mineralen en sporenelementen en probiotica, de Neuraal-, Ozon-, Zuurstof- en Enzym- en de weerstand versterkende Thymustherapie. Ook de door dr. Issels ontwikkelde ‘koortsstoot’, waarmee medicamenteus voor korte tijd en onder controle de lichaamstemperatuur wordt opgedreven tot bij de 40° - dat ontgift en port de afweer aan om kankercelllen aan te vallen – en de hyperthermie, verhitting van buitenuit om tumoren te doen krimpen.

Wat daar in de Hufeland-kliniek gebeurt, is – hopelijk – een voorafbeelding van de toekomst, zoals de voorzitter van de rechtbank, die dr. Issels vrijsprak, ze een halve eeuw geleden reeds zag.

Die toekomst begint vandaag. Want kanker is geen noodlot en mag dat dan ook niet zijn.

Een beperkt aantal artsen in ons land past een begeleidende kankertherapie toe in hogergenoemde geest. De ziekteverzekering verleent hier echter geen tussenkomt. En wat die artsen doen, wordt niet als specialiteit erkend.

9

Breng darmen in rustiger vaarwater door probiotica met geleidelijke afgifte Aadexil - multistammen probioticum, beschermt tegen maagzuur,

Helpt de darmflora te versterken

BESCHERMING EN GELEIDELIJKE AFGIFTE Aadexil probiotica met gereguleerde afgifte in caplets (ronde tabletvorm) bevat zeven stammen met een zeer ruime hoeveelheid levensvatbare probiotische bacteriën: 6 miljard kolonievormende

PATENT

De gepatenteerde formulering met Bio-tract technologie heeft een dubbele werking. Ten eerste zorgt deze formulering er voor dat de probiotische bacteriën ongeschonden in de darmen terechtkomen. Eenmaal in de darmen aangekomen, worden de bacteriën ter plaatse, verspreid over zes uur, afgegeven.

Hierdoor is, dankzij de Bio-tract technologie, gedurende een langere periode

een constante hoeveelheid van de probiotische organismen in de darmen aanwezig.

Samenstelling probiotica 6 miljard CFU: lactobacillus fermentum, lact. plantarum, lact. acidophilus, lact. rhamnosus, lact. salivarius, bifidobacterium bifidum, bifidobacterium longum.

Aadexil is voor alle leeftijdsgroepen geschikt; ook voor kinderen vanaf twee jaar.

Aadexil wordt aangeboden in caplets (ronde, makkelijk in te nemen tabletten).

Aadexil 30 caplets € 17,95 (cnk 2977-452) Aadexil 90 caplets € 47,95 (cnk 2977-460)

Springfield Nutraceuticals, T 015/349113 E infobel@springfieldnutra.com

Health through nature, science and innovation

NUTNR. 1149/20

Een multispecies/multistrain probioticum heeft aangetoonde voordelen boven een monostrain-probioticum, zoals verdubbeling van de kolonisatiecapaciteit en onderlinge groeistimulatie. Dit komt onder meer tot uiting in betere groeibevordering.

units (CFU). De levensvatbaarheid en activiteit van de probiotische bacteriestammen in Aadexil is beter gegarandeerd.

47/12-18174-09

ZEVEN PROBIOTICASTAMMEN

dossier kanker

Salvestrolen: geen ‘doorbraak’ wel een flinke stap voorwaarts !

De schadelijke nevenwerkingen van de gangbare therapie met celgiften en radioactieve bestraling – o.m. het feit dat zij ook gezonde cellen treffen – vormen één van de grootste problemen in de strijd tegen kanker.

Daarom zijn wetenschappers al vele jaren op zoek naar een middel of methode, die gezonde cellen ongemoeid laat, maar kankercellen ertoe brengt, zichzelf te vernietigen. Recent werden substanties ontdekt – salvestrolen genaamd – die dat op natuurlijke wijze bewerkstelligen. Maar zij zitten nog nauwelijks in ‘bespoten’ groenten en fruit.

W.J.Duckaert Die salvestrolen – met de stam van het Latijnse salvare = redden – zitten in groenten, fruit en kruiden, echter nagenoeg niet in de courante ‘bespoten’ producten, wel in bio-producten en geconcentreerd in daaruit gewonnen supplementen.

Geen ‘doorbraak’ in de strijd tegen kanker, waarover de media het zo vaak en ten onrechte hebben, wel een flinke stap voorwaarts.

47/12-21711-01

Veelbelovend

Denk nu echter niet dat men daarmee een volwassen tumor succesvol kan te lijf gaan. Daarvoor is kanker een veel te ingewikkelde en op teveel

verschillende oorzaken teruggaand proces. Het zou fout zijn een noodzakelijke therapie daarvoor te onderbreken. En voor elke tumor die – liefst schonend – operatief kan verwijderd worden, dient men dankbaar te blijven. Mirakels bestaan er niet in de geneeskunde en wondermiddelen al evenmin. Soms echter stoten wetenschappers op een wonder van de natuur. Zoals met de ontdekking van de salvestrolen. De werkzaamheid ervan werd in vitro aangetoond op tumorcellen van hersenen, borst, eierstokken, prostaat, teelballen, dikke darm en longen. Grootscheepse klinische studies zijn er (nog) niet en zullen nog wel

wat op zich laten wachten. Eén van de problemen daarbij zijn de kosten.

En natuurlijke plantensubstanties kunnen niet worden gepatenteerd.

Toch openen salvestrolen enorme perspectieven. Zij werken nog als de kankerwerende antioxidanten gefaald hebben en er toch cellen ontaarden; zij kunnen voorkomen dat precancereuse cellen definitief op hol slaan en dat kankercellen tot een tumor uitgroeien; de tot op heden gekende resultaten van aanvullende behandeling met salvestrolen zijn bemoedigend en alles wijst erop dat zij ideaal zijn als nabehandeling bij kwaadaardige gezwelziekten, zo mogelijk meer nog dan als preventie.

Waarom krijgen zoveel mensen geen kanker?

Het is begonnen twintig jaar geleden, aan de universiteit van Aberdeen (GB), waar professor farmacologie Dan Burke en zijn medewerkers een eiwit ontdekten – een enzym met codenaam CYP1B1 – dat alleen maar voorkomt in menselijke kankercellen èn in precancereuse cellen, maar niet in gezonde. Men mag dit enzym dus ook aanzien als een tumormarker.

11

dossier kanker

Prof Dan Burke

47/12-21711-01

Door zijn benoeming aan de Montfort University in Leicester (GB) kwam prof.

Burke in contact met collega Gerry Potter, klinisch chemicus en expert in de ontwikkeling van kankermedicijn. Voortbouwend op de ontdekking van dat CYP1B1-enzym door Burke, ontwikkelde Potter een synthetisch middel dat door het CYP1B1-enzym in de kankercel zo werd omgezet dat het de apoptose – de zelfdoding van de cel – induceerde. Potter en Burke lieten het daar niet bij. Belangrijker nog, zo redeneerden zij, dan te weten waarom zoveel mensen kanker krijgen is aan de weet te komen waarom nog meer mensen geen kanker ontwikkelen. En vermits die apoptose, de zelfdoding van de kankercellen, een natuurlijk fenomeen is, vroegen zij zich af of er in de natuur – en meer precies in de voeding – geen stoffen voorkomen, die gezonde cellen niet deren, maar die binnenin de kankercellen door dat CYP1B1-enzym zo worden omgezet dat die cellen zichzelf ten gronde richten. Stoffen die mogelijk deficiënt zijn in onze hedendaagse voeding. Wat dan één van de verklaringen zou kunnen zijn voor de enorme toename van kanker de laatste decennia. Immers bij elke gezonde mens ontsporen er dagelijks cellen, die in een goed functionerend organisme zichzelf uitschakelen. Wat blijkbaar steeds minder

12

Prof Gerry Potter gebeurt.

Bio is gezonder!

Om lange dingen kort te maken: beide professoren kwamen terecht bij een reeks stoffen, die planten in de natuur aanmaken om zich te verdedigen tegen aanvallen van schimmels, bacteriën, virussen en UV-stralen en die wel nog werken waar de kankerwerende antioxidanten gefaald hebben en de cellen reeds ontaard zijn of bezig zijn dat te doen: de salvestrolen

waren ontdekt.

Die salvestrolen bleken vooral te zitten in de schil, de zaden en de buitenzijde van de wortels van de planten – logisch want die staan het meest aan de vijandelijke aanvallen bloot – maar bleken nog maar magertjes vertegenwoordigd te zijn in de courante groenten en fruit uit de supermarkt.

Ook logisch: die ondergingen behandelingen met insecticiden, fungiciden (schimmeldodende middelen) ed.

En bij planten die daarmee bewerkt zijn ziet de natuur nog nauwelijks de noodzaak in om zelfverdedigende salvestrolen aan te maken. Voor wie er nog aan twijfelt: bio is gezonder.

Bitter is beter!

Door selectie en veredeling van de planten, door raffinage en bewerking na oogst of pluk gaat dan nog vaak een groot deel van de salvestrolen verloren. Die verlenen groenten en fruit nl. een bittere en/of scherpe smaak en maken sappen en oliën troebel. En dat lusten de verbruikers doorgaans niet: liever een zoete dan een wrange

appel, liever spruitjes zonder bittere toets, helder fruitsap en klare olijfolie. Toch goed om weten: bitter in de mond maakt niet alleen het hart gezond.

‘Bespoten’ voedsel bevat daarenboven residu’s van chemische bestrijdingsmiddelen, die uiteindelijk kanker in de hand werken: Test-Aankoop vond er in 8 van de 10 gewoon fruit. Weliswaar in minieme hoeveelheden, maar die hopen zich in ons organisme op.

Enerzijds doen wij dus met de courante voeding steeds minder kankerkillende salvestrolen op, anderzijds steeds meer schadelijke residu’s.

Enkel geactiveerd in ontspoorde cellen

Even terug naar dat door de natuur voorziene wondere systeem van de ‘apoptose’, waarbij ontspoorde cellen ertoe gebracht worden zichzelf te vernietigen. Terug ook naar dat enzym met codenaam CYP1B1, enkel aanwezig in menselijke kankercellen, in precancereuse cellen en ook, maar in mindere mate, in bloedvaten daaromheen.

Het gen voor de aanmaak van dat enzym is wel aanwezig in gezonde cellen, maar wordt slechts geactiveerd als zij ontaarden. Met de voeding opgedane salvestrolen worden daardoor in gezonde cellen niet gebruikt om de celdood te induceren, al zijn zij wel nuttig. In ontaard(end)e cellen worden zij door dat CYP1B1-enzym zelfmoord-commando’s. Die niet blind, maar heel gericht toeslaan.

47/12-21711-01

Wat wij daaruit moeten besluiten?

Veel meer groenten en fruit eten dan wij doorgaans gewend zijn en zoveel mogelijk bio!

Voor wie dat – in de praktijk – niet (steeds) mogelijk is of voor wie redelijkerwijze mag veronderstellen dat hij/zij er méér nodig heeft, zijn er

tegenwoordig voedingssupplementen met een sterke concentratie salvestrolen uit biofruit.

Er zijn er die men als onderhoudsproduct kan beschouwen om goed gezond te blijven. En extra hoog gedoseerde voor wie met celdegeneratie te maken heeft of reden heeft daarvoor te vrezen.

De dosering daarvan wordt in ‘salvestrolpunten’ berekend: de schaal voor dit puntensysteem is gebaseerd op een berekening van de hoeveelheid salvestrolen in het oerdieet. Die hoeveelheid is gelijk aan 100 punten.

Er zijn supplementen met 350 en met

4.000 salvestrolpunten per dagdosis.

Het werkzaamst zijn de salvestrolen als er voldoende biotine (zit in Bcomplex), niacine (B3) en vitamine C aanwezig is. Die zitten in elke goede multi.

De strijd tegen kanker is er één op vele fronten.

Met de ontdekking van de salvestrolen werd een nieuw front geopend; of beter gezegd een oud front heropend.

Belangrijke bronnen van salvestrolen (bio gekweekt en vers)

Groenten: groene groenten, alle koolsoorten, artisjokken, asperges, avocado, wortels, selder, komkommer, spinazie, selder, pepers, courgette, pompoen, eierplant (aubergine), rucola, waterkers en gekiemde sojabonen Fruit: rode vruchten, bessen, aardbeien, frambozen, moerbei, appels, peren, pruimen, druiven, vijgen, mandarijntjes en sinaasappel (zelden bio te verkrijgen en in de winter geen aanrader), meloen, ananas, mango, olijven Kruiden: peterselie, salie, tijm, rozemarijn, basilicum, munt, paardebloem, rooibos, weegbree, rozebottel, mariadistel, meidoorn(bes), kamille, agrimonie, citroenverbena (geurig ijzerhard).

In regel bevatten traditionele geneeskruiden veel salvestrolen.

Opgelet: groenten best stomen of roerbakken. Salvestrolen verdragen wel enige verhitting, maar gaan in het kookwater verloren.

13

14

vana 14,95 E f UR

47/12-20717-09

Pharma Nord QH Active Q10 – Patented Formula

dossier kanker

Twaalf deftige madammen...

Of wat men je verzwijgt Twaalf deftige madammen, waaronder Geertrui Windels, de echtegnote van Europees president Herman Van Rompuy, Miet Smet, de felle derde echtegenote van ex-premier en voorzitter van de Europese Volkspartij Wilfried Martens, en minister Annemie Turtelboom, werden ertoe overgehaald om als overjaarse Playboy-girls te fungeren in een naaktkalender voor Kom op tegen Kanker. En dan vooral tegen borstkanker. Daar zijn wij nl. wereldkampioen in.

W.J.Duckaert

Laat niet te veel naar je borsten kijken!

Intussen werd ook Martine Tanghe (56) slachtoffer van borstkanker. De VRTnieuwsanker was in 2007 boegbeeld van Kom op tegen Kanker en – samen met Chris Lomme en An Nelissen – gezicht voor de campagne ‘Naar je borsten laten kijken’. Dit laatste heeft zij, zoals zij in een interview vertelde, elk jaar met een mammografie gedaan:

van haar veertigste tot haar vijfenvijftigste. Omdat haar moeder met veertig borstkanker kreeg en er erfelijke aanleg zou zijn. Men kan zich de vraag stellen of het na zoveel radioactieve bestraling niet een wonder zou zijn als zich mettertijd geen kanker ontwikkeld had. Terecht wees het Federaal Kenniscentrum voor de Volksgezondheid er onlangs nog op dat wij in België te veel blootgesteld worden aan medische

straling (driemaal meer dan in Nederland!) en waarschuwde: ‘Hiermee gaat een niet te verwaarlozen kankerrisico gepaard’. Dat geldt zeker ook voor de roentgen-mammografie. En terecht ligt de screening onder vuur. Vanwege vooral de vele valspositieve resultaten en het vaak over het hoofd zien van (meestal agressieve) kankers (zie Dossier Borstkanker in maarNatuurlijk n° 39 van maart-april 2011).

Geen noodlot

47/12-21708-09

Gemuteerde BRCA1- en BRCA2-genen worden als kankergenen bestempeld, waarbij de vrouw 60% meer risico loopt om borstkanker te ontwikkelen: aanleiding om zelfs gezonde vrouwen te verminken.

Een verhoogd risico is echter nog geen noodlot. In zo’n geval echter voorziet de conventionele geneeskunde niets om de kanker te voorkomen. Alleen maar naar de borsten kijken ... tot het zo ver is. Echte preventie is nochtans ook hier mogelijk.

Geen gen, geen carcinogene substantie veroorzaakt direct kanker bij de mens.

Dat gaat steeds over een gebrekkige afweer en dito ontgifting. Het blijkt ook mogelijk te zijn een defect gen te corrigeren en bij borstkanker is er nage-

16

noeg steeds een teveel van een bepaald oestrogeen dat, als het niet voldoende in de lever wordt ontgift, als groeifactor voor een borstkankergezwel fungeert.

Prominente dames hopen hun zusters in nood en ‘de wetenschap’ een dienst te bewijzen door hun blote borsten te tonen en zo aan te zetten tot mammografie en geld geven voor wetenschappelijk onderzoek.

47/12-21708-09

Veel geld, maar...

‘Het Laatste Nieuws’ van 19/11/2011, de Nederlandse TV-zender NOS citerend, onthulde dat ‘Pink Ribbon, de organisatie die geld ophaalt voor borstkankeronderzoek, gemiddeld slechts 288.000 euro van de 16 miljoen euro opbrengst (1,8%) aan kankeronderzoek geeft, in 2009 en 2010 zelfs helemaal niets. ‘De organisatie is veel te veel bezig met marketing en het aan zich binden van beroemdheden.’ Pink Ribbon protesteerde: ‘Het meeste geld gaat naar bewustmaking en preventie via mediacampagnes en events. In 2012 zal 33% van wat wij ophalen voor wetenschappelijk onderzoek worden gereserveerd.’

Dat ‘wetenschappelijk onderzoek’ en de resultaten ervan dienen vaak met meer dan een korrel zout te worden genomen. Naast het bejubelen van ‘doorbraken’, munten de media uit in het verzwijgen van informatie, die niet in het kraam past. Zo de onthulling in ‘The Scientist’ van het feit dat het wetenschappelijk onderzoek naar borstkanker en naar de respons op geneesmiddelen (waarvan ook de terugbetaling door de ziekteverzekering afhangt), een kwart eeuw lang gebaseerd was op een foute cellijn, met name op melanoomcellen (zwarte huidkanker) i.p.v. op mammacarcinoom-(borstkanker-) cellen. Beide soorten kanker zijn biologisch geen equivalenten van elkaar, maar moleculair en genetisch erg verschillend. Onderzoekers publiceerden zo’n 650 wetenschappelijke mededelingen i.v.m. studies, verricht op de verkeerde cellen.

Met meer dan een korrel zou dient men ook de ‘getuigenissen’ te nemen van (ex-)kankerpatiënten die o.m. in radiospots van Kom op tegen Knaker worden opgevoerd. Hier komen geen (ex-) patiënten aan het woord, maar ingehuurde acteurs, die een opgelegde boodschap uitspreken. Dat moest de organisatie onlangs zelf toegeven.

Doe er zelf wat aan!

Om er de moed en alle vertrouwen bij te verliezen? Neen!

Beslist, wij hebben dokters nodig en deskundigheid is hier geboden, maar

kanker is een veel te serieuze zaak om ze aan deskundigen alleen over te laten. En wij kunnen zelf heel veel doen om kanker te voorkomen en om – als het toch zo ver is – onze genezingskansen te optimaliseren.

Om nog even bij borstkanker te blijven. › Zelfonderzoek van de borsten blijft hoogst belangrijk. Dat is geen preventie, maar een noodzaak. Opgelet: niet elk gezwelletje is kanker! › Geen herhaalde mammografies! › Bij verdachte situatie: eis Magneet Resonantie-onderzoek: veel duidelijker, veel minder foute resultaten en zonder radioactieve belasting. › Geen menopauzehormoon: groot risico op kanker en hartproblemen. Wel hoog gedoseerde isoflavonen (ook ander en langdurig hormoongebruik blijft niet zonder gevolgen). › Borstkanker zet er vaak 12-15 jaar en meer over om ‘zichtbaar’ te worden, sluimert – vaak tot hij ‘plots’ explodeert. Vaak wordt de aanzet reeds in de puberteit gelegd! › Risico’s: in het Dossier Borstkanker (maart-april 2011) werden de grote risicofactoren opgesomd. Hier de voornaamste in een notendop: overmatig suikergebruik – vooral in de jeugd – roken(!!), RX, alcohol, hormonen. › Ook hier speelt de voeding een rol: zie elders in dit nummer.

Doe er dus zelf wat aan!

17

Bachremedies

zeker ook bij kanker!

Wat? Bachbloesems bij kanker? Dat is toch geen medicijn? Wel en niet! Bachbloesemremedies zijn beslist geen geneesmiddelen, zij zijn echter balsem op een zwaar gehavend gemoed, dat mede-lijdt. En als bij één ziekte het gemoed een niet te onderschatten rol speelt, dan wel bij kanker. Negatieve gevoelens werken fataal.

Vertrouwen, moed en kracht zijn hier nodig.

En ook de nabestaanden van de patiënt(e) hebben die vandoen, om mede deze zware strijd te doorstaan.

Jeanny Brouns

47/12-17817-09

Het mooie ervan is, dat die bachremedies absoluut ongevaarlijk zijn, zonder ongewenste nevenwerkingen en zonder negatieve invloed op welke voorgeschreven therapie of medicatie ook. Maar welke bloesem moet je kiezen, in welke omstandigheid?

Star of Bethlehem – Vogelmelk N° 29

Om de diagnose-shock te verwerken Al vermoedt men vaak wel iets, de diag-

nose, het verdict kanker, komt toch als een bliksem bij heldere hemel, brengt slachtoffer en geliefden in shock, slaat als het ware de aarde onder hun voeten weg. Daar moet zo snel mogelijk een eind aan komen. Zo’n shock kan nl. het genezingsproces blokkeren en neemt alle vertrouwen weg.

Al wie daardoor getroffen wordt heeft snel baat bij Star of Bethlehem, zeker 14 dagen te gebruiken, 4 x daags 5 druppels in een beetje water, in de mond ronddraaien alvorens door te slikken of gewoon onder de tong. Gebruik Star of Bethlehem samen met je geliefden. Onder het motto: samen sterk.

Sclerantus – hardbloem N° 28

Om moeilijke beslissingen te treffen Er moeten beslissingen genomen worden, gekozen worden tussen twee of meer mogelijkheden: ook als alles zeer goed verklaard wordt, valt dit zwaar.

Eerst denk je: ik opteer voor deze mogelijkheid, dan weer: nee, dat andere voorstel is beter. Je wordt heen en weer geslingerd, komt niet tot rust, verliest

energie en alle zelfzekerheid. En dat is nu juist wat je het meeste nodig hebt.

Vraag je raad aan anderen, dan krijg je ook weer tegenstrijdig advies. Hoe dan ook, je moet zelf beslissen.

Bachbloesem Scleranthus helpt je rustig een beslissing te treffen.

Cerato – loodkruid N° 5

Bij grote onzekerheid Zo onzeker dat je iedereen om raad vraagt: Wat zou je doen in mijn plaats?

Wat raad je mij aan? Je dreigt je door anderen te laten beïnvloeden, om dan later misschien te moeten vaststellen dat je eigen aanvankelijke mening beter was.

Maar dan is het te laat. Daarbij dreig je alle moed en zelfvertrouwen te verliezen die je zo nodig hebt. Bachbloesem Cerato gaat je verrassen.

Mimulus – maskerbloem N° 20

Om angst te bestrijden voor wat komen gaat Angst is een natuurlijke begeleider van dit ziektebeeld. Angst dreigt je echter in

een negatieve spiraal te doen belanden.

Angst kan daarenboven een eigen leven gaan lijden, als een heuse bijkomende ziekte. Dat er nog bij! Aanhoudende angst verlamt, blokkeert, dreigt wanhopig te maken.

Bachbloesem Mimulus kan natuurlijk niet verhelpen aan de oorzaak van je angst, deze remedie helpt echter die angst in toom te houden, zodat je je niet langer fixeert op een mogelijk negatieve evolutie of afloop, maar ook en vooral positieve mogelijheden onder ogen ziet.

Zodat je met optimisme de toekomst in kijkt. Denk er om: de gemoedsgesteldheid speelt bij kanker een niet te onderschatten rol in het verdere verloop van de ziekte.

Gorse – gaspeldoorn N° 13

Bij hopeloosheid Als je het gevoel bekruipt dat het allemaal geen zin meer heeft, dat je je in je lot moet schikken, zelfs een fatale afloop in koop moet nemen; als je je laat gaan en niets (meer) wil ondernemen, kortom als je de strijd opgegeven hebt, neem dan toch de bachbloesem Gorse, al denk je dat het hoe dan ook niet helpt. Toch ga je een sprankel hoop ontwaren en wordt het misschien mogelijk de hele situatie nog eens rustig te bekijken en ... toch een uitweg te vinden. Doen!

Negatieve gevoelens

Nog een aantal andere bachbloesemremedies komen in aanmerking bij negatieve gevoelens, die de kankerpatiënt(e) en zijn/haar omgeving bedreigen.

Impatiens – reuzenbalsemien – n° 18 Bij inwendige onrust, maar ook als je erg ongeduldig bent of wordt door de behandeling.

Olive – olijf – n° 23 Bij moeheid, geen zin om nog iets te ondernemen. Alles is te veel. Het liefst zou je je verstoppen en met rust gelaten worden. Niks geen moed meer; depressie doemt dreigend op.

Rock Rose – zonneroosje – n° 26 Bij paniek of paniekerige angst: het gevoel totaal hulpeloos aan de situatie te zijn overgeleverd.

Sweet Chesnut – tamme kastanje – n° 30 Als de situatie uitzichtloos lijkt. Je staat met het hoofd tegen de wand, weet niet meer hoe het verder moet; niets dan twijfels.

White Chesnut – paardekastanje – n° 35 Bij slapeloze nachten, beheerst door die ene gedachte, die ononderbroken door je hoofd spookt, verbonden met angst.

Geen rust meer; geen helderheid in je geest.

Wild Oak – Ruwe Dravik – n° 36 Bij grote onzekerheid; geen doorzettingsvermogen meer. Je weet niet meer hoe het verder moet. Heeft dat allemaal nog wel zin?

Wild Rose – hondsroos – n° 37 Als je redeneert: ‘Aan het verloop van de ziekte kan ik toch niets veranderen’. Het gevoel dat het allemaal geen zin meer heeft, verbonden met moeheid en gebrek aan ondernemingszin. Dat leidt ertoe dat je niets ondernemen wil of kan.

Willow – wilg – n° 38 Als je aan de schaduwzijde van het leven bent beland, je het slachtoffer voelt en je je steeds weer afvraagt: waarom ik?

Zulke negatieve gedachtengang remt de genezing af.

Rescue – Eerste hulp – n° 39 De Rescue-remedie – druppels en spray – is een waardevolle hulp bij alle noodsituaties, als je slecht nieuws hebt gekregen, vóór en na een nieuwe behandeling.

Ook nuttig voor de andere gezinsleden.

N.B.: verschillende remedies mogen gecombineerd worden.

Eén remedie: 4 x 4 druppels onder de tong. Niet met de tong aan de druppelaar komen.

Meerdere remedies: meng van elke remedie 5 druppels in een 30 ml flesje, met water vullen en goed schudden. Dan 4 x 10 druppels onder de tong; de laatste keer vóór het slapengaan. Telkens goed schudden.

De originele Bach Flower Remedies zijn te verkrijgen in de natuurzaak en de apotheek.

19

dossier kanker

Kanker gaat ook door de mond!

Een Aziatisch spreekwoord stelt: ‘De mens is wat hij eet’. En daar voegde men in het Oude China aan toe: ‘Van één kwart dat hij eet, leeft de mens; van de overige driekwart leeft de dokter’.

Maar ook hoe gezond voedsel kan zijn wist men in de Oudheid. Hippocrates, de grondlegger van de wetenschappelijke geneeskunde (460-circa 370 v.

Chr.) leerde reeds: ‘De voeding is een geneesmiddel. En (natuurlijke) geneesmiddelen zijn voeding.’

En vermanend voegde hij daar aan toe – en dat geldt in de eerste plaats voor kanker: ‘Voedt men de zieke al te veel, dan voedt men de ziekte.’ Intussen weten wij: Kanker gaat ook door de mond.

47/12-21709-01

W.J.Duckaert Het menselijk organisme is niet gemaakt om zuiver chemische stoffen te verwerken. Wij dwingen ons organisme daartoe door het eten van geraffineerde levensmiddelen – bovenal suiker – en met synthetische geneesmiddelen: allemaal rovers van vitale stoffen, met alle gevolgen vandien. Bovendien verstoren wij landbouw, veeteelt, ons milieu en de ademlucht met chemisch zuivere, niet zelden carcinogene en oestrogeenachtige stoffen.

Vernunftige afweer-, ontgiftings- en herstelmechanismen maken dat wij lang tegen de natuur kunnen zondigen.

Tot de natuur zich wreekt.

Woekerende gisting

Door falen van die mechanismen schakelen cellen van hun normale energiewinning door ‘verbranding’ van nutriënten onder invloed van zuurstof over op primitieve gisting en gaan ze woekeren. Kanker is ongetwijfeld de zwaarste stofwisselingsziekte. En wie stofwisseling zegt, kan niet anders dan voeding denken. › Voeding kan in hoge mate kanker voorkomen, helaas ook in de hand werken. › Voeding speelt een kapitale rol in het herstel- en genezingsproces. › Bij kanker past dus een dieet.

Bijna legendarisch is het dieet dat de Nederlandse plattelandsarts Cornelis Moerman zijn patiënt Leendert Brinkman voorschreef, die in 1939 met een inoperabele tumor in de buik, doorgegroeid tot in lies en dijbeen, door de chirurg naar huis gestuurd was, in afwachting dat de dood hem zou halen.

Moerman deed toen al jaren onderzoek naar kanker, met postduiven, omdat de stofwisseling van die diertjes fel gelijkt op deze van de mens. En hij was tot de overtuiging gekomen dat kanker (hoofdzakelijk en in die tijd) ontstond als gevolg van foute voeding.

Het Moerman-dieet hield in: › geen vlees, vis of gevogelte; › geen water, koffie of thee, wel sap van rode bieten, worteltjes, zure appelen en peren; › geen suiker of voedsel, waar suiker in verwerkt is; › karnemelk: per dag een halve liter tot een liter karnemelk of pap daarvan; › citroen (= vitamine C & citroenzuur) zoveel mogelijk, eventueel aangelengd

47/12-21709-01

met sinaasappelsap; › bessensap › één of twee eierdooiers per dag (vanwege kankerwerend choline); › ‘donker’ brood met echte boter en kaas, geen margarine; › groene groenten, ook rauw. Ook andere groenten zoals worteltjes, rode bieten en asperges; › geen aardappelen, wel natuurrijst, ook grof gemaken in volle melk gekookt. Daarbij toegelaten: pruimen, abrikozen, moes van zure appelen , peren en perziken; › erwtensoep zonder vlees of spek, met uien, worteltjes, knolselder en andere groenten; › veel fruit.

Een jaar later constateerde dezelfde chirurg, die Brinkman had opgegeven, dat tumor en metastase volkomen verdwenen waren. Brinkman, die vijfenvijftig was toen hij in behandeling ging, overleed kort vóór zijn negentigste verjaardag.

Het kan subtieler

Het Moerman-dieet verbood dierlijk

eiwit, slecht vet en lege koolhydraten, was rijk aan voedingsvezels, kankerwerende antioxidanten en- omdat bio – ook rijk aan salvestrolen, die men toen nog niet kende, omvatte een verzurend melkproduct, was rijk aan vitaminen –

o.m. massaal vitamine C – en het kankerwerend choline, dat in eigeel zit.

Naar hedendaagse opvatting zitten er enkele – begrijpelijke- foutjes in. Zo is er absoluut niets tegen water. Integendeel. Maar geen dood, gechloreerd leidingwater met residu’s van hormonen, nog andere geneesmiddelen en pesticiden. En met aardappelen is het probleem dat zij, geschild en in water gekookt, puur zetmeel zijn vol lege koolhydraten. In de pel gekookt, of beter nog gestoomd, is matig gebruik wèl zinvol. Ook stamppot, maar dan niet zoals sommige tv-koks doen: groenten en aardappelen eerst afzonderlijk afkoken. En wat de thee betreft, de toen nagenoeg onbekende groene thee is, zuiver en onbewerkt, een aanrader vanwege een bom aan antioxidanten.

Het kankerdieet van dr. Issels, dat hij voor een groot deel haalde bij prof.

Werner Zabel en in grote lijnen toegepast wordt in de Hufeland-kliniek is veelzijdiger en ook subtieler dan dat van Moerman. Zie verder onder ‘Kankervijandige kost’.

dossier kanker

Kankervijandige kost In de courante voeding van de modale Belg zitten fouten, die als het ware de loper uitrollen voor kanker, hart- en vaatziekten, andere op ontsteking berustende ziekten en overgewicht. Als men dit inziet, begrijp men een aantal verbods- en gebodsbepalingen in kankerdiëten – en wordt duidelijk hoe kankervijandige kost er moet uitzien.

47/12-21713-04

W.J.Duckaert Hippocrates verklaarde de (zware chronische) ziekten vanuit een verkeerde levenswijze en was de mening toegedaan dat aan de basis van de genezing in de eerste plaats moest liggen een verandering van levenswijze.

Dit geldt heden voor kanker meer dan ooit. Wie echt genezen wil dient een soort bekering door te maken, alles om te gooien. De voeding speelt daarbij een kapitale rol.

Wie (nog) goed gezond is, hoeft het niet zo streng te nemen als een zieke, maar weet: kankerpreventie begint nog vóór bevruchting en dient al op volle toeren te draaien in de puberteit!

Dr. Issels, andere artsen met een totaalvisie op kanker, ook de Hufelandkliniek houden het in grote lijnen bij een dieet dat geïnspireerd is op dat wat destijds ontwikkeld werd door de Duitse professor Werner Zabel.

Samengevat: een zo volwaardig mogelijke voeding met vermijding van overvoeding en van alle giftige stoffen.

Alles dus ook bio.

Ook voldoende wateropname en zes kleine maaltijden i.p.v. drie grote. Met bijzondere aandacht voor verzuurde melkproducten.

Suiker is brandstof voor kankercellen

Suiker en witte meelproducten en al wat daarmee gemaakt is, zijn lege koolhydraten en in alle kankerdiëten streng verboden. Hooguit een beetje echte honig.

Lege koolhydraten brengen niets vitaals bij, maar roven noodzakelijke biostoffen. Zo rooft de witte suiker vooral calcium en magnesium. Daarenboven verzuurt hij, leidt tot overgewicht en levert brandstof voor de kankercellen. Die halen hun ongeremde energie uit gisting. En als er iets gisting bevordert is het wel suiker.

Alcohol werkt als suiker en is kankerlijders verboden.

Vlees bevat weliswaar waardevol eiwit met alle essentiële aminozuren, ijzer en B-vitaminen, het eiwit van vlees – vooral rood vlees: runds, varken, schaap – verteert veel moeilijker dan bv. eiwit van kwark. En onvoldoend verteerd vlees gaat in de dikke darm gisten en rotten en draagt bij tot de verdere ontaarding van de darmflora.

Daarbij geraken allergiserende, carcinogene en toxische stoffen in het bloed.

Dit proces wordt sterk in de hand gewerkt door het samen eten van vlees

met koolhydraten, te weinig groenten en slecht kauwen. Daarenboven werkt (vooral rood spier-)vlees verzurend en bevat het veel arachidonzuur uit de Omega 6-reeks, dat onsteking in de hand werkt. Vlees van echt wild bevat gunstig alfalinoleenzuur (Omega 3) en in vlees van dieren, die gezond worden gevoed, zijn de verhoudingen nog redelijk. Af en toe biogevogelte voor kankerlijders moet kunnen; wekelijks (vette) zeevis, afwisselend van soort, en geen kweekvis.

Verzuring maakt ziek

Wij eten te veel verzurend voedsel – suiker, witte meelproducten, vlees, ongezonde vetten – en te weinig basische, d.i. ontzurende voeding. De meeste groenten zijn ontzurend, behalve spinazie. Ook koffie en rabarber zijn verzurend (citroen is zuur, maar verzuurt niet).

Verzuring rooft mineralen, hindert de genezing van ziek weefsel en werkt kanker en hart- en vaatziekten in de hand.

Opgelet: aanhoudende stress is een grote verzuurder!

Voedingsvezels hebben wij nodig voor een goede vertering, ontgifting en ontlasting. Zij zitten samen met vitale stoffen in volkorenproducten, groenten en fruit.

Vitale en fatale vetten

Dertig procent van de opgenomen

tale, killende transvetzuren. Sinds een aantal jaren worden die in de courante smeermargarines teruggebracht tot circa 5% . De zo makkelijk hanteerbare braadmargarines zijn in ieder geval uit den boze. En laat je vooral niet vangen door olies met meerv. onverz. vetzuren - vaak dan nog bejubeld als cholesterolvrij en soms zelfs als transvetzuurvrij – die steeds meer worden aangeprezen als bak-, braaden frituurolies. Verhit worden dat transvetzuren: vergif in de frietketel!

Idem met de ‘chips’, die nu gezonder zouden zijn omdat zij gefrituurd worden in zonnebloemolie.

47/12-21713-04

Maar wat dan? calorieën dienen uit vetten te komen!

Maar er zijn vitale en fatale vetten! De vitale kosten geld, de fatale krijgt men voor een prikje.

De wetenschap heeft ons inzake vetten recent veel bijgebracht, dat – helaas – nog niet is doorgedrongen tot vele diëtisten en artsen. Daarbij is de toestand bij ons zeer verschillend van deze in Zuid-Europa. Het begint al in Frankrijk.

Typisch voor de zuiderse keuken zijn look (ontstekingremmend, gunstig voor hart en vaten) en olijfolie (Omega 9).

Dierlijk vetten worden in kankerdiëten verboden en onbewerkte olies met meerv. onverz. vetzuren aanbevolen.

Het is daarbij echter opletten dat men niet in een te cholesterolarm dieet vervalt. Het zo verguisde LDL-cholesterol – slechts schadelijk als het, bij gebrek aan antioxidanten, geoxideerd is – hebben wij nodig o.m. voor onze celmembranen, onze hersenen en onze hormonen, zowel de bijnierhormonen, die ontsteking afremmen als de geslachtshormonen.

Het overmatig gebruik van verhard dierlijk vet is ook voor een gezonde

mens niet aanbevelenswaardig. Niets echter tegen matig gebruik van echte boter, best karne- of zuurroomboter, waarvan de vetzuursamenstelling – in tegenstelling tot wat vaak verkondigd wordt – gunstig is.

Het grote probleem, vandaag en bij ons, is niet zozeer het overmatig gebruik van dierlijk vet, maar het massaal gebruik van meerv. onverz.

Omega 6-vetzuren uit margarine, supermarkt-, braad- en frituurolies en industriële voedingsmiddelen.

Die olies (vooral linolzuur in zonnebloem-, maiskiem-, distel- of saffloeren sojaolie) zijn op zich goed – onverhit, onbewerkt en ongeraffineerd – als sla-olie dus en met mate genoten.

Evenwel!

Overmatig gebruik van Omega 6 leidt tot een wanverhouding met Omega 3, dat ontstekingremmend werkt.

Raffinage en andere bewerkingen voor de productie van margarine en supermarktolies ontdoen die olies van waardevolle vitale stoffen en maken ze, ook nog door chemische behandelingen, eigenlijk ongenietbaar.

Verhitting en verharding maken van deze oorspronkelijk vitale vetzuren fa-

In geen geval verharde braadmargarines of zgn. plantaardig frituurvet.

Om te bakken en braden: echte boter, ongeraffineerde olijfolie, eventueel met een klontje boter voor de smaak en om spatten tegen te gaan, kool(raap-) zaadolie of, voor wie het extra gezond wil, ongeraffineerde kokosolie uit de natuurzaak. Daar vind je twee soorten: dure, met de typische kokossmaak, zo heilzaam dat zij bijna een geneesmiddel is, en minder dure, eveneens

23

dossier kanker

47/12-21713-04

ongeraffineerd en op niet-chemische wijze ontgeurd, om te bakken, braden en (herhaaldelijk) te frituren. In de frietketel echter geen olijfolie! Deze gezonde olie met enkelv. onverz. Omega 9-vetzuren verdraagt wel verhitting, maar slechts éénmalig. Voor gezonde mensen mag dat goede oude ossewit, het echte frietvet, met enige moeite nog te vinden in sommige grote supermarkten. Voor kankerpatiënten (af en toe), hart- en vaatlijders en wie het heel gezond wil doen: ongeraffineerde kokosolie. En niet boven de 170°.

Kokosolie bevat verzadigde plantaardige vetzuren. Dat maakt ze geschikt voor braden en herhaaldelijk frituren. Het zijn echter geen langketige vetzuren zoals in al onze Westerse oliën, maar middellange en een beetje korte. En die zijn een weldaad voor hart en vaten.

Als sla-olie: distel- (saffloer-)olie, zonnebloem- en maiskiemolie, indien koud geperst en ongeraffineerd (natuurzaak), beter nog olijfolie of kool(raap-)zaadolie, de olijfolie van het Noorden, bij ons bijna vergeten.

Ook goed: lijnzaadolie (Omega 3), maar wordt snel ranzig, de in onbruik geraakte hennepolie en dure walnootolie, lekker in zomers zuiderse rauwkost.

Voor de mayonaise: kool(raap-)zaadolie, neutraal van smaak. En vervang

de gewone azijn door citroen of waardevolle zachte appel(cider-)azijn.

En op de boterham? Echte boter, kokosolie met die typische smaak of, op geroosterd brood, olijfolie. Margarine met olijfolie deugt niet. Daar zit maar heel weinig olijfolie in, en dan meestal nog geraffineerd.

Ziek door foute voedselcombinaties

De Italianen eten hun pasta met tomatensaus, soms vlees met tomatensaus (nooit de drie samen). De grote uitzondering: bolognese met (in Italië weinig,

bij ons veel) gehakt. De Fransen eten alles achter elkaar. Italianen en Fransen hebben gelijk!

Koolhydraten – brood, aardappelen, pasta, rijst – vergen voor hun vertering een basisch (het tegengestelde van zuur) milieu. Ons speeksel bevat daartoe een speciaal enzym.

Eiwitten daarentegen vergen een zuur milieu, vooral in de maag. Daar zijn diëten op gebaseerd (Hay, Shelton, Montignac).

Het idaal, bv. bij kankerdieet of zware spijsverteringsstoringen, is koolhydraten en eiwitten niet samen te eten tijdens eenzelfde maaltijd. Voor een gezonde mens is de aanbeveling de diverse voedingsmiddelen zoveel mogelijk na en niet met elkaar te eten.

Fitvetten kan men hier als neutraal beschouwen. En groenten – rauw en gestoomd – kunnen met beide in één maaltijd, maar dan best vóór de eiwitten. Fruit vóór het eten of als tussendoortje. Begin ’s morgens met een stuk fruit, ’s middags en ’s avonds met rauwkost of groentensoep. Kaas eventueel op het eind. En als er een – minder gezond – toetje voor een gezonde

47/12-21713-04

mens moet bij zijn: na het middageten.

Wij houden geen rekening met ons bioritme dat aangeeft dat wij een plak vlees ’s avonds minder goed verteren.

Dan is nochtans lichte kost aanbevolen met echter niet te veel koolhydraten.

Door werkomstandigheden gedwongen gebruiken velen de hoofdmaaltijd ’s avonds. Doe dit dan zo vroeg mogelijk, bv. vóór 19 uur (in de zomer 17 en in de winter 18 uur zonnetijd). En als de maag vóór het slapengaan ‘grolt’: dan ongezoete (soja-)yoghurt met eventueel wat lijnzaad als maagvulling en voor een vlotte stoelgang. Fruit is ’s avonds laat geen goed idee, met uitzondering van een banaan in een milkshake voor de kinderen. Bananen en melk bevatten l-tryptofaan dat helpt slapen.

Verzuurde melkproducten – kwark, echte karnemelk, melkkefir, in mindere mate yoghurt – zijn belangrijk in kankerdiëten. Zij bevatten goed op-

neembaar eiwit. En – indien rechtsdraaiend (natuurzaak) – kankerwerende stoffen.

Kankervijandige kost

Een tip: elk dieet, ook een kankerdieet, is minder moeilijk om volgen als men zich niet fixeert op wat men niet mag eten, maar focust op wat men moet eten. Een gezonde mens dient niet te diëten; ons organisme verdraagt voe-

dingsfouten. Maar ... er is een grens!

Grote lijnen van een gezonde, kankervijandige en hartgenegen kost: Begin de dag met een groot glas lauw water; Vervang de lege koolhydraten zoveel mogelijk door volwaardige en vermijd vooral (veel) suiker; Vervang de fatale vetten door vitale vetten; Vervang het courante zout door ongeraffineerd zeezout, met mate; Eiwitten: matig met vlees; vis niet vergeten, evenmin als peulvruchten, vooral linzen; Veel groenten – niet afkoken, maar stomen. En ... dagelijks ook rauwkost.

Fruit: vóór de maaltijd of als tussendoortje, liefst van eigen bodem. Ook bessen.

Aardappelen: in de pel, beter gestoomd; rijst en pasta best laten uitkoken in stoomtoestelletje; Microgolfoven (magnetron) mijden als de pest: ‘plastificeert’ voeding en maakt ze totaal waardeloos; Alles zoveel mogelijk bio.

Weet dat kankeren, hartvreterij en een verzuurd karakter ziekmakend zijn.

De mensen smeken de goden om gezondheid – zo wist de Griekse filosoof Demokritos in de vijfde eeuw vóór Christus reeds – Dat het in hun hand ligt die te bewaren, daar denken zij niet aan.

25

reportage

Nieuwe behandeling geeft ouderen een sterker hart Bij een relatief groot percentage van de ouderen van de westerse populatie is hart- en vaatziekte de voornaamste doodsoorzaak. In juni 2012 werden de resultaten voorgesteld van een 5 jaar durend onderzoek in de plaats Kisa, een klein dorpje in het zuidoosten van Zweden. Dit onderzoek waarbij het mineraal selenium en de voedingsstof co-enzym Q10 als voedingsaanvulling gegeven werd laat maar liefst een halvering van de sterfte door een hartaandoening of beroerte zien.

K. De Smedt

47/12-21788-04

“We zijn zelf ook aardig verrast,” zei de leider van het KiSel-10 onderzoek, Prof.Dr.Urban Alehagen, een befaamde cardioloog van de universiteit van Linköping.

Aan het onderzoek deden 443 Zweedse mannen en vrouwen mee in de leeftijd van 70 tot 88 jaar die

bij aanvang van het onderzoek redelijk gezond waren. “We hebben een combinatie getest van twee natuurlijke stoffen, selenium en co-enzym Q10. Uit de beschikbare literatuur wisten we dat beide stoffen een rol spelen in de gezondheid van het hart, maar niemand heeft ooit het gecombineerde effect van deze twee voedingsstoffen onderzocht,” zei Urban Alehagen. De vrijwilligers werden in twee groepen verdeeld. De ene groep kreeg 200 µg selenium (gestandaardiseerd organisch selenium: SelenoPrecise) en 200 mg co-enzym Q10 (100% natuurlijk ubiquinone: Bio-Q10) per dag en de andere helft placebo’s. Ongeveer de helft van de deelnemers bleven gedurende de vijf jaar de tabletten en capsules gebruiken en bleven elke zes maanden voor onderzoek naar het ziekenhuis gaan.

Het resultaat: 3x Sterkere harten

Het bleek dat in de placebogroep in de loop van het onderzoek 12,6% was overleden aan een cardiovasculaire aandoening. Dit percentage was slechts 5,9% in de groep die de coenzym Q10 en de selenium gekregen

26

had.

Een meting die de druk op de hartwand aangeeft (NT-proBNP) was aanmerkelijk lager in de seleniumcoQ10 groep. Ook bleek uit de echocardiografie dat de pompfunctie , ejectiefractie, significant beter was dan de placebo-groep. De behandeling had hun hart eenvoudigweg sterker gemaakt.

Synergie

Co-enzyme Q10 is van belang bij de energievoorziening van de cellen,

Ervaar… het grootste gezondheidsmagazine van Vlaanderen NR 47 | SEPTEMBER - OKTOBER

2012

G RATI S

Titel paragr.style 2de zin char.style

waaronder die van het hart. In het verleden zijn diverse onderzoeken uitgevoerd bij mensen met hartfalen met deze vitamineachtige stof die over het algemeen redelijk goede resultaten lieten zien. Het lichaamsgehalte is bij het ouder worden vaak lager. Ook statines, cholesterolverlagende geneesmiddelen, verlagen het coQ10 gehalte.

Veel van de deelnemers in het onderzoek gebruikten deze medicijnen.

Bron: Alehagen U, et al. Cardiovascular mortality and N-terminal-proBNP reduced after combined selenium and coenzyme Q10 supplementation.

International Journal of Cardiology.

2012. E-pub vóór gedrukte versie.

DOSSIER KANKER

EN TOCH IS KANKER GEEN NOODLOT WEL GEEN ‘DOORBRAAK’, RWAARTS EEN FLINKE STAP VOO KOST KANKERVIJANDIGE

SABINE

HAGEDOREN

AGEREN WE MOETEN NU RE EN NIET MORGEN

Wens je de volgende 5 magazines thuis te ontvangen?

Stort uw deelname in de verzendingskosten van 10 euro op het rekeningnummer van Maar Natuurlijk: IBAN BE 93 3630 5774 6867 met vermelding van je naam en adres.

Vanaf dan ontvang je ‘Maar Natuurlijk - Gezond genieten’ bij jouw thuis.

is een uitgave van

47/12-21791-09

47/12-21788-04

Een tekort aan het mineraal selenium is in het verleden al vaker in verband gebracht met hart- en vaatziekten. Eén van de vele functies van dit mineraal is als bouwsteen van een proteïne (TrxR1) dat van belang is voor het metabolisme van coQ10. Seleniumgehaltes zijn in Zweden laag. Vandaar dat de wetenschappers van de Linköping en Karolinska universiteit op het idee kwamen beiden te gebruiken in hun KiSel-10 onderzoek. Dat het positieve effect zo groot was zal hun stoutste dromen hebben overtroffen.

Productinfo

Goed voor de weerstand maar ook goed voor haar en nagels !

“Nadat ik gedurende 6 weken Selenium+Zinc ingenomen heb zag ik een opmerkelijke verbetering aan mijn nagels”, vertelt Mevrouw Gisèle Tolkson.

“Mijn haren hebben terug aan volume gewonnen en mijn nagels zijn weer sterk en minder breekbaar”, preciseert deze levendige gepensioneerde.

Iedereen wil er op zijn best uitzien en dit ongeacht de leeftijd.

Voor de 83-jarige Mevrouw Gisèle Tolkson is een goed voorkomen zeer belangrijk en deze kleine truc heeft voor haar echt het verschil gemaakt. Deze gezonde dame is gelukkig dat ze haar geheim met ons kan delen.

“ “Mijn nagels zijn sterk en mijn haren hebben opnieuw volume. Reeds zes weken nadat ik met Selenium+Zinc begon merkte ik een verschil », zegt de 83-jarige Gisèle Tolkson.

28

Ik had selenium nodig en nu zijn mijn nagels opnieuw mooi

”

“Enkele jaren geleden begon ik Selenium+Zinc tabletten te gebrui-

ken. Mijn vriendinnen hadden er mij over gesproken. In die tijd had ik last van gemakkelijk brekende nagels en mijn haar was fel uitgedund en zonder glans. Maar dit is nu niet meer het geval ! Dankzij die Selenium+Zinc tabletjes heb ik een duidelijk verschil gemerkt”, vertelt Mevr. Tolkson Voor normaal haar en normale nagels Reeds na zes weken dat ik die kleine tabletjes innam stelde Gisèle Tolkson een verbetering vast.

“Mijn haren hadden hun volume teruggevonden, ze waren minder dun en minder dof. Ik merkte ook dat mijn nagels terug mooi groeiden en niet meer zo snel afbraken zoals voorheen”. Ik kan ze nu eindelijk opnieuw laten groeien en

kan ik ook terug nagellak gebruiken », vertelt ze.

Goed voor de lichaamseigen weerstand Eigenlijk had Mevr.Tolkson gekozen om Selenium+Zinc in te nemen voor een goede lichaamseigen immuniteit.

“Ik voel dat mijn weerstand weer goed is”, zegt deze dynamische, gezonde gepensioneerde. Dit is vooral te danken aan de zeer volledige formulering aan elementen die in Selenium+Zinc zitten zoals enerzijds selenium en zink, maar ook anderzijds de vitamine A, vitamine B6 en vitamine C !

Schoonheid is verbonden met gezonde voeding

d n a t S r e e w e e j u e Hel l anG d o – H ie inter t w o m o k r P Ster

Selenium+Zinc bevat naast selenium en zink eveneens vitamine A, B6, C en E. Een voldoende inname van de elementen selenium en zink zijn nodig voor het haar en de nagels. Zink, vitamine A, C zijn nodig voor de huid.

C

Selenium is van levensbelang voor de gezondheid. Het draagt bij tot een goede werking van het immuunsysteem bij oxidatieve stress veroorzaakt door lichamelijke of geestelijke druk, pollutie, rook enz...

Selenium+Zinc bevat het gepatenteerde SelenoPrecise, samen met andere mineralen en vitaminen om ons te beschermen tegen oxidatieve schade.

Het geheim van SelenoPrecise Wat hier het verschil maakt is het organisch en gepatenteerd seleniumgist: SelenoPrecise, met een bewezen opname van ongeveer 89%!

47/12-20718-09

Wat je eet heeft een grote invloed op je huid, haar en nagels. Selenium+Zink voedt en helpt de opbouw van binnenuit.

S Grati 90+3NK02326-577

Beschikbaar in verpakkingen van 30 tabletten (CNK 1411-958; € 8,55), 90 tabletten (CNK 1173-434; € 18,40) en de zeer voordelige 150 tabletten (CNK 1445-576; € 25,95). 1 tablet per dag volstaat. Vraag de overeenkomstige CNK-code aan uw apotheker.

Selenium+Zinc – beter effect door meer opname

Gedocumenteerde werkzaamheid én veiligheid SelenoPrecise – bewezen hoge bilogische beschikbaarheid en stabiliteit, en stabiliteit, werd gebruikt in de KiSel-10 studie (Int.J.Cardilogy 06/2012)

Innoverend voor de gezondheid Minervastraat 14 - 1930 Zaventem Tel.: 02 /720.51.20 - Fax: 02 /720.51.60 e-mail: info-be@pharmanord.com

reportage

Gefermenteerde rode rijst (Red Yeast Rice), natuurlijke, veilige en efficiënte cholesterolverlager Een te hoog cholesterolgehalte is een risicofactor voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten en dat zullen we geweten hebben. Dagelijks worden we er door de media, reclameboodschappen en het medisch korps op attent gemaakt. Jammer genoeg worden hierdoor andere, vaak veel belangrijkere risicofactoren uit het oog verloren zoals ongezonde voeding, gebrek aan beweging, overgewicht, roken, hoge bloeddruk en een verhoogde bloedsuikerspiegel.

Nog erger is het feit dat het overgrote deel van de mensen met een hoog cholesterolgehalte gewoon met een natuurlijk en veilig voedingssupplement kan geholpen worden, terwijl ze een medicijn met potentiële nevenwerkingen voorgeschreven krijgt!

Statines: bezint eer ge begint!

30/10-21316-00

47/12-21316-09

Dat de meest voorgeschreven cholesterolverlagende medicijnen - statines - niet zo onschuldig zijn en vervelende nevenwerkingen kunnen opleveren, hebben helaas al veel gebruikers ervaren. Het lijstje van ongewenste effecten is trouwens n i e t

min: nadat een grootschalige Britse studie het risico op pijnlijke spierontstekingen, verminderde leverfunctie, nierfalen en lensvertroebeling bevestigde, blijken statines ook de kans op ondermeer diabetes type 2, geheugenen concentratiestoornissen, de ziekte van Parkinson en meer dan waarschijnlijk zelfs de kans op kanker te verhogen. Daarom zouden deze medicijnen eigenlijk moeten voorbehouden worden voor erfelijk bepaalde gevallen van een extreem hoge cholesterolspiegel en voor patiënten met een hoog risico op hart- en vaatziekten.

Gefermenteerde rode rijst

Om de bloedcirculatie te verbeteren en het hart te ondersteunen, bestaat er in de traditionele Chinese geneeskunde met “Ang kak” of “Red Yeast Rice” al eeuwen een natuurlijk fermentatieproduct. Deze gefermenteerde rode rijst wordt gemaakt van gestoomde rijst onder invloed van de nuttige gist Monascus purpureus en levert rode korrels op, die na verpoederen

in capsules kunnen gestopt worden.

Toen men enkele decennia geleden het cholesterolgehalte begon te meten, merkten Chinese artsen bij hun patienten op dat gefermenteerde rode rijst niet alleen duidelijk de bloedsomloop verbeterde, maar ook het cholesterolpeil naar een natuurlijk, laag gehalte bracht.

Bewezen werking!

Ondertussen is de natuurlijke en veilige cholesterolverlagende werking van gefermenteerde rode rijst of red yeast rice in goed opgezette klinische studies meer dan bewezen. Zelfs het overdreven kritische en door de farmaceutische industrie zwaar beïnvloede EFSA (European Food Safety Authority), dat bijna alle voedingssupplementen een nul op het rekest geeft, kon de overtuigende wetenschappelijke bewijzen niet negeren. Eén correct uitgevoerde studie wees op een daling van het LDLcholesterolgehalte met gemiddeld 22 % na 12 weken, een andere aanvaarde studie toonde een afname van het LDL-cholesterolgehalte van 16 % na

kwaliteit bovenal

8 weken. Het advies van de EFSA-wetenschappers luidt dat gefermenteerde rode rijst het cholesterolgehalte inderdaad verlaagt, zeker als het een minimum van 10 mg van de voornaamste werkstof “monacoline K” aanvoert. Onbegrijpelijk dus dat sommige artsen nog durven beweren dat gefermenteerde rode rijst niet werkt. In de praktijk merk je zelfs dat de meeste mensen al geholpen worden met de halve dosis monacoline K van 5 mg.

Maak de goede keuze

Ondertussen schieten voedingssupplementen met gefermenteerde rode rijst als paddenstoelen uit de grond, de ene helaas een stuk minder van kwaliteit dan de andere. Hoe maak je de beste keuze? › co-enzyme Q10 geeft om vier redenen een meerwaarde aan een voedingssupplement met red yeast rice: het verbetert nog het cholesterolverlagend effect, het beschermt als antioxidans de bloedvaten tegen het proces van atherosclerose of slagaderverkalking, het helpt een hoge bloeddruk beter onder controle te houden en garandeert een absoluut veilige toepassing van de hogere doses monacoline K in de orde van 10 mg of meer › minimale gehalten aan citrinine en aflatoxine moeten gegarandeerd zijn: in sommige minderwaardige red yeast rice producten kunnen te veel van deze toxische schimmelproducten aanwezig zijn! › biologische gefermenteerde rode rijst heeft uiteraard ook een kwalitatieve meerwaarde › het gehalte aan monacoline K moet zeker aangegeven zijn.

Beheers je cholesterolgehalte op een natuurlijke en veilige manier met:

Red Yeast Rice Platinum + Co-enzyme Q10 • op basis van biologische gefermenteerde rode rijst • met natuurlijke co-enzyme Q10 voor een nog beter effect op de cholesterolspiegel, voor een absoluut veilige toepassing en ter ondersteuning van de circulatie • bevat 5 mg monacoline K per capsule (2 capsules = 10 mg monacoline K) • citrinine en aflatoxine onder de detectiegrens

47/12-21316-09

1 MET CO-ENZYME Q10

60 V-caps. €19,95

Ervaar wat twee capsules RED YEAST RICE PLATINUM + Co-enzyme Q10 per dag met 10 mg monacoline K voor je cholesterolspiegel kunnen doen. Bij gewenst effect is één capsule per dag met 5 mg monacoline K voldoende

Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels en bij de apotheek Info Mannavita: 056 43 98 52 - info@mannavita.be - www.mannavita.be

47/12-21714-09

Droge, branderige ogen?

Nu voordelige Vismed® Gel Multi!

Vermoeide, branderige, soms ook tranende, rode of jeukerige ogen, met het gevoel dat er zand in zit: altijd heeft dat met storing of uitdroging van het traanvocht te maken. En daar kan snel en goed aan verholpen worden door de ogen te bevochtigen met natuuridentiek traanvocht uit het Vismed®-gamma.

zaakt door een aantal veel gebruikte geneesmiddelen zoals bètablokkers voor hart- en bloeddruklijders, hormonen zoals de anticonceptiepil, antidepressiva en chemotherapie. Ook bij bepaalde ziekten, zoals diabetes en reuma en tijdens zwangerschap en menopauze kan uitdroging van het traanvocht optreden.

Uitdroging van traanvocht

Natuuridentiek traanvocht

Er wordt steeds meer van onze ogen geëist, onder alle omstandigheden.

Te droge lucht, airco, rook en straks winderig winters weer, tv-kijken, uren aandachtig aan computer of laptop werken: dat allemaal heeft voor gevolg dat het traanvocht gaat opdrogen, wat eigenaardig genoeg niet alleen een branderig gevoel kan tweegbrengen, maar ook rode, tranerige ogen.

Eenzelfde ongemak wordt veroor-

Functie van dat traanvocht is bevochtiging van het hoorn- en bindvlies, verzorging van het hoornvlies met zuurstof en voeding, afweer van besmetting en zuivering van het oog als daar een vreemd element is in beland.

Daarom bevat het traanvocht hyaluronzuur, een natuurlijke lichaamseigen substantie, die overal in ons lichaam voorkomt waar vocht moet worden vastgehouden: in de huid, in de gewrichten en in hoge mate in het traanvocht en het glaslichaam van het oog. Het fungeert als smeermiddel en transportmiddel voor vocht, dat het ook in grote hoeveelheid opneemt en vasthoudt.

Wetenschappers slaagden erin biotechnologisch natuuridentiek hyaluronzuur aan te maken en als basis te gebruiken voor de Vismed®-producten.

Vrij van allergenen

Vismed®-producten bevatten hy-

aluronzuur , leggen - net als ons traanvocht - een soepele film op het oog en houden het oogweefsel uren lang vochtig. Zo verlichten de klachten snel. Ze zijn steriel, bieden bescherming tegen oxidanten en bevorderen de heling van hoornvliesbeschadiging.

Ze zijn goed verdraagbaar – zo kunnen zowel zachte als harde contactlenzen bij het indruppelen in het oog blijven. En niet in het minst belangrijk: Vismed-producten zijn vrij van conserveringsmiddelen en allergenen.

Drie maanden houdbaar

Naast de bestaande druppels Vismed®, Vismed® Gel en Vismed® Multi is er nu ook Vismed® Gel Multi voor meervoudig gebruik. Multi staat nl. voor een flacon, waarvan de inhoud tot drie maanden na opening houdbaar blijft.

Vismed® Gel Multi (CNK-nummer 2978047) is net als het volledige gamma uitsluitend te verkrijgen in de apotheek, en kost 15,95 euro.

Meer info: www.trbchemedica.be

47/12-17274-01

Naast de bestaande druppels in monodosis en de standaard Vismed® Multi is er nu Vismed®Gel Multi op de markt, een flacon voor meervoudig gebruik.

Een eenvoudige druk op de flacon volstaat om een druppel vrij te geven.

Eenmaal geopend is de inhoud drie maanden houdbaar : goed voor het milieu én voor de portemonnee.

33

dossier kanker

Gsm: een gevaar voor onze gezondheid?

Ze zijn overal rondom ons. Onzichtbaar, kleurloos en reukloos… Voor sommigen zijn ze de oorzaak van alle kwaad. Voor anderen is het gevaar dat men hen toedicht alleen maar het resultaat van anti-technologische paranoia. Maar waarover hebben we het nu in feite? Over gsm stralingen! Het onderwerp stralingen doet heel wat stof opwaaien.

K. De Smedt

47/12-21710-09

Driekwart van de Vlaamse jongeren onder de zestien jaar hebben een gsm die ze regelmatig gebruiken om te bellen en te sms’en. Jong geleerd is blijkbaar oud gedaan. De afgelopen jaren verschenen heel wat tegenstrijdige berichten over de gezondheidsrisico’s van al dat mobiel bellen. Is dat nu gezond of niet?

Radiofrequentie

Gsm-toestellen zenden radiofrequente straling uit met een laag vermogen. Afhankelijk van het type werken de toe-

stellen bij een frequentie van 450-2700 MHz. De klassieke gsm werkt bij 900 of 1800 MHz. De antenne van een gsmtoestel ontvangt en zendt elektromagnetische straling uit. Als je het toestel bij het oor houdt tijdens het bellen, zal een deel van de elektromagnetische energie door de huid en andere weefsels worden geabsorbeerd. Dit kan leiden tot een temperatuur toename in de hersenen. Het zendvermogen van een gsm is lager dan dat van de vast opgestelde zendantenne, maar omdat de telefoon kort bij het hoofd wordt gehou-

den, is de blootstelling groter. Hoe verder men zich tijdens het bellen van de dichtstbijzijnde zendantenne bevindt, hoe sterker het signaal van de gsm moet zijn om de antenne te bereiken.

Een oortje gebruiken

Omdat het vermogen snel afneemt met de afstand tot de antenne, is de blootstelling bij gebruik van een ‘oortje’ of bij het doorsturen van sms’jes (van het lichaam weg) lager dan tijdens het bellen waar het toestel tegen het oor wordt gehouden. Het gebruik van een gsm-toestel in gebieden met een goed bereik vermindert de blootstelling dan ook aanzienlijk.

Men kan de blootstelling aan radiofrequente straling zelf verminderen door enkel te bellen als er een goed bereik is, een ‘oortje’ te gebruiken en de duur van het bellen te beperken. Vroeger werd soms gezegd dat het bellen met een oortje de blootstelling niet vermindert omdat de draad als antenne zou fungeren. Dat is echter niet correct.

Ook de beweringen dat straling van een gsm-toestel een ei kan koken of popcorn kan doen poffen, zijn niet correct. Soms wordt melding gemaakt van in de handel beschikbare toestelletjes of ‘beschermers’ die de blootstelling beperken. Die zijn echter niet effectief en zullen vaak de blootstelling zelfs verhogen.

Het gsm-toestel werkt alleen wanneer het op staat. Tijdens het bellen of smsen zendt en ontvangt het continu. In stand-by zendt het gsm-toestel slechts af en toe een kort signaal uit om zijn positie aan het netwerk te laten weten.

Gsm-toestellen worden soms verboden in ziekenhuizen en vliegtuigen omdat er een klein risico bestaat voor interferentie met sommige elektronische toestellen en navigatiesystemen.

nuw) of een speekselkliergezwel. Deze groep en een controlegroep zonder gezwellen kregen vragen voorgeschoteld rond hun gsm-gebruik. Ze laten niet toe een duidelijk verband aan te tonen tussen hersenkankers en gsm, aldus de directeur van het IARC. Vandaag is het onzeker of bellen met een gsm al dan niet schadelijk is voor je gezondheid, of voor die van je kinderen. Maar als er op termijn alsnog een risico wordt vastgesteld, zal het groter zijn voor kinderen dan voor volwassenen. Op het moment dat je kind zo oud is als jij, zal het langer blootgesteld zijn aan straling, aangezien je pas als(jong) volwassene een gsm bent gaan gebruiken. Bovendien is de schedel van je kind dunner en is het mogelijk dat de straling sneller doordringt in de hersenen.

Voorzorgsmaatregelen

› Hou je gsm niet te dicht bij gevoelige lichaamsdelen zoals de geslachtsorganen of de buik (bij zwangere vrouwen).

Het gebruik van een oortje kan helpen

om de blootstelling aan het hoofd te beperken. › Vermijd lange gesprekken, vooral in zones waar de ontvangst slecht is. Om een optimaal bereik te garanderen, verhoogt je toestel immers automatisch zijn uitzendsterkte. Geef de voorkeur aan tekstberichten. › Gebruik je gsm niet in de auto, de trein,... Je gsm zoekt dan immers automatisch nieuwe basisstations en schakelt daarbij telkens over op maximale uitzendsterkte. › Gebruik je gsm met gezond verstand: vermijd onnodige gesprekken en hou het kort. Kinderen gebruiken een gsm best uitsluitend voor noodzakelijke gesprekken. › Laat je gsm niet ingeschakeld liggen naast het bed bij het slapen.

Bron : Stichting tegen Kanker www.kanker.be

47/12-21710-09

Een gevaar in onze handen?

We weten niet of gsm-gebruik al dan niet schadelijk is. Voor het risico op kanker klasseert de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) verschillende producten op basis van wetenschappelijke bewijzen als “mogelijk”, “waarschijnlijk” en “bewezen” kankerverwekkend voor de mens. Gsm-gebruik wordt door de WGO vandaag als “mogelijk kankerverwekkend” bestempeld.

Er is dus sprake van onzekerheid.

Het INTERPHONE onderzoek, gecoördineerd door het IARC (International Agency for Research on Cancer), is het grootste en meest recente onderzoek over dit onderwerp. De studie liep onder patiënten met een glioom (hersengezwel) of een meningioom (hersenvliesgezwel), een acusticus neurinoom (goedaardige gezwel van de gehoorze-

35

Laat de natuur je helpen!

Te weinig energie?

Chlorella geeft je een superboost Het is een hectische tijd en veel mensen kunnen het niet meer aan, het ontbreekt hen aan energie. De voeding is verarmd, er is de stress, te weinig vitamines en mineralen. Gelukkig heeft de natuur het beste geschenk klaar: chlorella.

Gebundelde power met de meest krachtige concentratie aan voedingsstoffen: mineralen, enzymen, aminozuren, nucleĂŻnezuren, vitamines, inbegrepen de belangrijke vitamine B12, wat heel zeldzaam is. Chlorella geeft een boost aan je energie, beschermt de levercellen, stimuleert de spijsvertering, maakt de huid jonger en frisser, laat wonden sneller genezen, verkleint de kans op overgevoeligheid in het pollenseizoen, ontzuurt het lichaam, drijft giftige stoffen af en pept je op als je in een dip zit.

Chlorella: het beste uit de natuur voor een gezonde geest in een gezond lichaam!

Verkrijgbaar in de apotheek met cnk-bestelcode: 2600-732

Slaap je niet zo lekker?

Escholcin: Helpt natuurlijk Slaap is levensnoodzakelijk. Wie langdurig te weinig slaapt, heeft meer kans op hart- en vaatziekten en kanker. Slapeloosheid is dus levensbedreigend. Dat is nogal wat, want de helft van de volwassen landgenoten slaapt slecht en een groot deel van hen doet een beroep op synthetische slaapmiddelen.

Dat is niet aan te raden, omdat de REM-slaap wordt verstoord en dat is precies de herstellende slaapfase.

Daarom ben je veel beter af met een natuurlijk middel dat je gemakkelijker laat slapen zonder bijwerkingen. Escholcin is zo’n prima middel dat je rustig maakt en de natuurlijke slaap herstelt.

Escholcin in de apotheek met cnk-bestelcode: 1744-309

Trage stoelgang weer snel vlot dankzij Frangulabiose De belangrijkste barometer van onze gezondheid zijn de darmen. Daarin wordt via de flora het voedsel opgenomen en doorgegeven aan de bloedsomloop. Hier wordt ook de immuniteit opgebouwd.

Gezonde darmen staan borg voor een sterke weerstand tegen ziekten, ook

darmen gezond te houden of te maken, door volwaardig voedsel, goede probiotica waarvan het belang door onderzoek steeds meer wordt onderstreept, maar ook door regelmatige en grondige evacuatie van gifstoffen via de stoelgang.

Als die hapert, dan vergiftigt het lichaam

tegen fatale woekerende ziekten, maar ook tegen overgevoeligheid in het pol-

zichzelf.Je kan er ongelooflijk snel iets aan doen met een veilig natuurlijk middel op

lenseizoen. Het is dus van levensbelang de

basis van Frangula verrijkt met goede

probiotica: Frangulabiose van Fytobell.

Een onmisbaar product dat je nooit in de steek laat.

Verkrijgbaar in de apotheek met cnk-bestelcode: 1785-187 voor de 50 capsules en 1744-317 voor de 100 capsules

Vraag ernaar in de betere natuurwinkel

Meer informatie? Tel. 011/371924 of e-mail: info@fytobell.be www.fytobell.be

47/12-18979-01

Gezonde kracht uit de natuur !

Waarom Calciprotect® beter werkt dan pure calcium

Eierschalencalcium voor een sterk bot ‘Hoe kan dat nu, dokter? Ik, osteoporose? En een slechte botdensiteit? Ik, die sinds de overgang alle dagen drie plakjes kaas eet en een bruistablet calcium inneem? Dit laatste komt wel uit de discount, maar blijkt niettemin behoorlijk gedoseerd te zijn.’

‘Die plakjes kaas’, zo legde de dokter uit, “bevatten wel calcium, maar ook veel vet en verzurend eiwit, die de opname van het calcium bemoeilijken.”

En zo’n bruistablet is wel aangenaam om in nemen, maar zonder andere elementen zoals vooral de vitamines D en K - bereikt dat calcium niet behoorlijk het bot. Eén en ander zit echter, van nature uit goed gedoseerd, in CalciProtect®.

42/11-16599-03

De kippen wijzen de weg

Onmiddellijk na de geboorte heeft het menselijk beenderstelsel geen draagkracht. Een kuiken kan daarentegen onmiddellijk lopen. Dit omdat tijdens zijn ontwikkeling in het ei de eierschaal alle wezenlijke elementen heeft geleverd voor een gezond en sterk bot.

Uit zulke eierschalen ontwikkelden Duitse wetenschappers CalciProtect® met een biologisch gebonden, goed opneembaar calciumcarbonaat. Dit bevat van nature uit een hele reeks sporenelementen en vitamine D, die noodzakelijk zijn voor een goede opname en verwerking van het calcium. CalciProtect ® bevat b o -

vendien vitamine K, dat de groei van de osteoblasten, dit zijn de botopbouwende cellen, stimuleert. Vooral de vitamines D en K zijn belangrijk. Vitamine D maken we zelf aan in onze huid, onder invloed van de zon. Maar heel wat ouderen komen vrijwel helemààl niet meer in de zon. Met de leeftijd gebeurt die aanmaak in de huid ook steeds moeilijker. En vitamine K doen we dan weer slechts met mate op met de voeding. En dat moet er onder meer voor zorgen dat het calcium terechtkomt waar het thuishoort, in het bot en de tanden dus, maar niet in de slagaderwanden.

Ook sporters en jongeren

Het zijn niet alleen dames na de overgang en oudere heren, die ontkalkt bot vertonen. In onze huidige tijd zijn er nog drie andere categorieën: actieve sporters, vooral deze die uithoudingssporten beoefenen; - mensen met een melkallergie of met een lactose(melksuiker)intolerantie; - jongeren, die weinig melk(producten) gebruiken en veel cola drinken, wat een echte calciumrover is.

Gezonde botten hebben 3 dingen nodig:

• Calcium: deze uit eierschalen bevat ook nog sporenelementen en proteïnen • Vitamine D3 voor een betere calciumopname • Vitamine K1 voor de opbouw van de botten

Eierschalencalcium, CalciProtect® dus, is een aanrader tijdens het groeiproces, in de menopauze, voor bejaarden en voor al wie met een onvoldoende calciumopname toch gezonde botten wil.

CalciProtect® is te verkrijgen bij je apotheker. Deel hem/haar het CNK-nummer mee: CNK 2231-579.

Meer info: info@trbchemedica.be www.trbchemedica.be

37

dossier slaapcomfort

Slaappillen slikken is levensgevaarlijk!

Om goed te slapen: kies de juiste matras

Om wakker te schrikken: ‘wie slaappillen slikt, loopt viermaal meer risico op overlijden’. En ‘zelfs af en toe een slaappil is levensgevaarlijk’, zo blokletterde de krant toen het toonaangevende ‘British Medical Journal’ de resultaten bekendmaakte van een grootscheeps Amerikaans onderzoek.

Als wij die gegevens naar ons land overbrengen, betekent dit 5.000 doden per jaar. Vergelijk dat met de 770 doden in het ‘moordend’ verkeer.

Maar ... waarom slapen wij zo slecht? En wat kunnen wij daar aan doen.

Alvast dit: om goed te slapen kies de juiste matras!

47/12-21585-02

C.Wattelaine

Voldoende natuurlijke en verkwikkende slaap is één van de belangrijkste voorwaarden om zich goed te voelen en overdag behoorlijk te kunnen functioneren.

In de Chinese Oudheid kende men een verschrikkelijke marteldood: de beul belette de veroordeelde te slapen, tot de dood intrad. Heden martelen velen hun rug in bed en beroven zich daarmee van een weldoende slaap.

Wie is als Napoleon?

Slaaptekort en gebrekkige slaap kos-

ten de ziekteverzekering en de economie astronomische sommen en zijn (mede-)oorzaak van talloze gezondheidsproblemen, ongevallen en zelfs rampen. Zo de ontploffing in de kerncentrale van Tsjernobyl, de milieuramp met de Exxon Valdez in Alaska en de ramp met de Harald of Enterprise voor onze kust. En nog dichter bij ons bed: een niet te onderschatten aantal van de zware ongevallen in het verkeer heeft te maken met vermoeidheid door tekort aan slaap, gebrekkige slaap en/of het gebruik van slaappillen.

De ene mens is de andere niet, zoals ook de ene rug de andere niet is: de ene heeft meer slaap nodig dan de andere: de één recupereert sneller dan de ander. Het heet dat Napoleon, zittend op zijn paard, van ‘dievenslaapjes’ genoot en daarom met weinig slaap uitkwam.

Maar wie is als Napoleon?

Verhoogd risico

Voor de hogergenoemde Amerikaanse studie pluisden wetenschappers van het Scripps Clinic Sleep Center in Californië de dossiers uit van 34.000 patiënten, in twee groepen verdeeld: de één gebruikers van slaappillen, de ander niet. Beide groepen waren vergelijkbaar qua leeftijd, geslacht, levensstijl en gezondheidsproblemen en werden tweeëneenhalf jaar gevolgd.

Bij de gebruikers van slaappillen werden viermaal zoveel overlijdens geboekt als bij de niet-gebruikers. En zelfs minder dan 18 slapppillen per jaar (1-2 per maand) resulteerde in een 3,5 maal verhoogd risico. Wie meer dan 138 pillen per jaar slikt (om de 2-3 dagen), bleek zelfs vijfmaal meer risico te lopen. Doodsoorzaken: overwegend hartproblemen en welbepaalde kankers: lymfen, longen, dikke darm, prostaat.

Het kan nodig zijn iets te gebruiken om over de berg te geraken. Gebruik dan bij voorkeur een goed natuurmiddel zonder nare nevenwerkingen, maar stop nooit bruusk met een reeds lang gebruikt synthetisch middel en vraag u af waarom u zo slecht slaapt.

Doe daar wat aan!

De voornaamste oorzaken hier op een rijtje.

Doe daar wat aan, zoniet wordt het dweilen met de kraan open. te laat en te zwaar avondeten, na 18-19 uur; koffie of cola ’s avonds; te laat spannende tv-programma’s kijken of met werk bezig zijn en dan direct in bed; alcohol: één slaapmutsje helpt slapen, veel resulteert in een korte, verdovende slaap, gevolgd door onrust en vaak wakker worden; licht: om goed te slapen, moet de kamer pikdonker zijn. Slechts zo maken onze hersenen voldoende melatonine aan, het slaaphormoon; stress en problemen: neem die niet mee in bed. Eerst ontstressen en ontspannen! te warme en/of slecht verluchte slaapkamer; elektro-smog: tv, laptop, geluidsinstallatie ed. hebben in een slaapkamer niets te zoeken – ook niets als zij uit staan: de daardoor opgewekte elektromagnetische velden werken storend; GSM op tenminste 4 meter afstand van het bed; draagbaar telefoontoestel, ook elders in huis: stekker uit stopcontact ’s nachts; slapen doet men in bed: denk daar aan!

En wie bed zegt, zegt matras.

46/12-21585-09

Als geradbraakt

Velen slapen slecht, woelen in bed, voelen zich ’s morgens als geradbraakt. En als zij dan besluiten tot de aanschaf van een nieuwe matras blijkt hooguit één op vier beter te slapen. De reden ligt voor

de hand: foute matras gekozen. Prijs, uitzicht, hard of zacht, kwaliteit mogen een rol spelen, zij geven nog geen antwoord op de vraag welke matras de beste is voor uw individuele rug. Want elke rug is verschillend.

Om dat te weten dient men dat te meten. Om dat op wetenschappelijk verantwoorde wijze te doen, dient dat te gebeuren aan de hand van vier parameters: de spierweerstand, bij het veranderen van slaaphouding, de spierspanning, die het lichaam opbouwt na een tijd op een slaapsysteem te hebben gelegen, de spierbalans, die het verschil aantoont tussen de spierspanning links en rechts, rekening houdend met de voorkeurhouding, en het thermisch profiel, het temperatuurverschil, via sensoren gemeten, dat aantoont of men zich goed voelt.

De betrouwbaarheid van dit meetsysteem werd wetenschappelijk bewezen door onderzoek aan het Centrum voor Biostatistiek van het Limburgs Universitair Centrum. Metingen op basis van bv. alleen maar de spierspanning volstaan niet.

Zo’n meting neemt ongeveer anderhalf uur in beslag, twee uur voor twee personen , waarbij diverse soorten matrassen worden uitgetest in zij- en rugligging, zo nodig zelfs in buikligging. Op basis daarvan wijst een computerprogram dan het meest geschikt slaapsysteem aan.

Vraag: wat met een koppel in een tweepersoonsbed?

Antwoord: in vele gevallen slaagt men erin er het beste systeem voor beiden uit te halen. Zijn de twee ruggen echter te verschillend, dan zit er niets anders op dan twee verschillende matrassen te kiezen.

Deze wetenschappelijk gefundeerde manier van bedmeten wordt – tot nogtoe – nergens elders aangeboden dan in het Bedmeetcenter in Hasselt.

Even op verplaatsing spelen dus. Of is dat geen verplaatsing waard?

Meer info over gezond slapen Bedmeet Center T 011 21 21 24 www.bedmeetcenter.be

39

extracten uit het hart van de natuur

Infecties voorkomen en aanpakken

met pompelmoespittenextract Om infecties te voorkomen of er snel mee af te rekenen, moet ons immuunsysteem paraat staan. Een gezonde levenswijze en een goede voeding zijn daarom belangrijk.

Nu weet iedereen dat vitamine C de afweer verhoogt, maar minder bekend is dat stoffen waarmee vitamine C in de natuur voorkomt - welbepaalde bioflavonoïden - nog veel potenter werken. Een topbron van die weerstandsverhogende bioflavonoïden is pompelmoespittenextract.

Sterke ontsmetter

In 1972 merkte immunoloog Dr Jacob Harich op dat pompelmoes- en grapefruitpitten in een composthoop niet gingen rotten. Hij ontdekte dat de verklaring lag bij de sterk ontsmettende werking van de bioflavonoïden erin: hesperidine en naringenine. Dit bevestigde trouwens het feit dat sommige volkeren al lang pompelmoespittenextract gebruikten om huid, haren en huizen te ontsmetten. In 2002 toonde een wetenschappelijke studie aan dat pompelmoespittenextract een natuurlijke en vooral onschadelijke remedie is die zowel bacteriën, virussen, schimmels als protozoa afremt.

Breed inzetbaar

47/12-21318-09

De orale inname van pompelmoespittenextract, voldoende verdund in water, kan ingezet worden: - in de preventie en aanpak van verkoudheden, griep, sinusontsteking en keelpijn - om de darmflora te verbeteren, bij diarree en overmatige candidagroei in de

40

darm - om de maag te beschermen tegen zweervorming Men kan ook, na passende verdunning in water, gorgelen met pompelmoespittenextract voor een goede mondhygiëne, bij aften, candida in de mondholte, tandvleesproblemen, heesheid en keelpijn.

Tenslotte levert de verdunde, lokale toepassing vaak succes op bij acne, huiduitslag, herpesblaasjes, voetschimmel en nagelschimmel.

Citruvital

Bio-Pompelmoespittenextract geeft je afweer de nodige stimulans • rijk aan weerstandsverhogende bioflavonoïden voor meer afweervermogen in natte en gure tijden • helpt beschermen tegen vrije radicalen en houdt uw uiterlijk fris en jeugdig • ondersteunt de stofwisseling en bevordert het afslanken

1000 mg bioflavonoïden per 100 ml !

Ook sterke antioxidanten!

Heel interessant is het feit dat bioflavonoïden ook sterke antioxidanten zijn in de strijd tegen vrije radicalen. Om die reden helpen ze vroegtijdige ouderdomsverschijnselen afremmen en dragen ze bij tot de bescherming tegen degeneratieve ziekten als diabetes type 2, hart- en vaatziekten, dementie en kanker. En leuk meegenomen is ook het stimuleren van de stofwisseling met een afslankende werking.

Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels Info Mannavita: 056 43 98 52 - info@mannavita.be www.mannavita.be - www.drome-provencale.com

recepten

Groenterecepten het hele jaar door Veel mensen weten niet wanneer groenten op hun best zijn. Elk seizoen biedt ons andere groenten aan, die ons lichaam in die periode nodig heeft en die ons kunnen voorzien van de levensnoodzakelijke voedingsstoffen.

Tomatensalade met venkel Benodigdheden - voor 4 personen 6 tomaten • 1 venkel • 4 el olijfolie • 4 el sesamzaadjes • cayennepeper • dille • (zeezout) • peterselie

46/12-21075-04

Bereidingswijze Snijd elke tomaat in 12 partjes en de venkel in kleine blokjes. Doe de groenten in een glazen kom. Voeg de (in een droge pan geroosterde) sesamzaadjes en de olijfolie eraan toe en kruid. Roer even om.

Tomaat › gunstig voor bloedgroep O en AB en bij opwarming bieden ze bescherming tegen prostaat- en baarmoederhalskanker › sommige mensen met bloedgroep A en B verteren tomaten niet goed › op haar best van mei tem okt De tomaat is een vruchtgroente en komt in vele variaties voor. De tomaten onderscheiden zich van elkaar door de grootte, vorm, smaak of stevigheid. De tomaat is afkomstig uit de dalen van het Andesgebergte in Peru. De Inca’s kweekten er deze vruchten. Omstreeks de jaren 1500 kwam de tomaat samen met de aardappel naar Europa. Toen de tomaat vier eeuwen geleden voor het eerst in Europa terechtkwam, gebruikten de mensen haar als versiering: ze zetten haar in een potje.

Toen ze er later van aten, noemden ze haar “de liefdesappel” en deed het verhaal de ronde dat je verliefd werd als je ervan at. De tomaat evolueerde in onze streken van sierplant tot één van de meest geconsumeerde groenten. Tomaten hebben een positieve invloed op de gezondheid. In de eerste plaats dankzij lycofeen, een van de plantenkleurstoffen (ook wel carotenen genoemd) die in het darmstelsel worden omgezet in vitamine A en via deze weg het lichaam beschermen tegen stikstofdioxiden. Daarnaast bevat tomaat stoffen uit het vitamine B-complex, vitamine C en verschillende mineralen.

41

recepten

Frisse salade van koolrabi Benodigdheden - voor 4 personen 4 koolrabi’s • 4 wortels • 1 jonagold • 1 kl graantjesmosterd • 2 el citroensap • 4 el olijfolie • 1el bronwater • cayennepeper • knoflook(poeder) • (zeezout) • bieslook • kurkuma Bereidingswijze Snijd de koolrabi in frietjes en de worteltjes in ronde plakjes van 0,5 cm dik. Verwijder het klokhuis van de appel en snijd hem ongeschild in dunne halve maantjes.

Meng de groenten en de appelstukjes in een glazen kom. Meng voor de dressing de graantjesmosterd, het citroensap, het bronwater, de olijfolie en de kruiden. Spatel de dressing voorzichtig onder de groentemengeling. Versnipper enkele koolrabibladeren en strooi ze over de salade of serveer de salade op een koolrabiblad.

Koolrabi › gunstig voor iedere bloedgroep › verhoogt de immuniteit › op haar best van mei tem okt

Boerenkool met zoete aardappelen Benodigdheden - voor 4 personen 400g boerenkool • 4 zoete aardappelen • roomboter • peper • knoflook(poeder) • (zeezout) • kurkuma • peterselie

Koolrabi is de verdikte stengel van de koolplant die boven de grond groeit. Gekookte koolrabi smaakt iets naar bloemkool, rauwe koolrabi heeft iets weg van selderij. De groente kan in verschillende variaties voorkomen. De knol kan zowel wit, lichtgroen als paars van kleur zijn. Vaak wordt koolrabi als een knolgewas gezien, maar eigenlijk hoort deze thuis bij de koolsoorten. Koolrabi is een zeer oude groente en is afkomstig uit het Middellandse-Zeegebied. Koolrabi is gezond en slank (maar 24 kcal per 100 gram) en bevat veel vitamine B en C, caroteen en ijzer. De meeste voedingsstoffen zitten in de bladeren. Van deze bladeren kan je soep maken. De knol dan weer is gemakkelijk te bewaren, verpakt in de koelkast. Vers geoogste koolrabi is op een koele plaats 4 à 5 dagen houdbaar.

Bereidingswijze Snijd de boerenkool in fijne repen. Schil de zoete aardappelen en snijd ze in frietjes. Bak of wok de groenten in roomboter en kruid. Laat gedurende 15 min garen met gesloten deksel. Roer af en toe om. Werk af met versgesnipperde peterselie.

Boerenkool › gunstig voor iedere bloedgroep › bevat kankerbestrijdende stoffen › op haar best van okt tem maart Boerenkool is de meest oorspronkelijke koolsoort en leunt dan ook nauw aan bij wilde kool. Enigszins gesimplificeerd kunnen we de oerkool karakteriseren als een opeenhoping van blaadjes. Boerenkool is schatrijk aan vitaminen, mineralen en sporenelementen. Naast een belangrijke leverancier van ijzer is boerenkool ook één van de meest geschikte bronnen van calcium. Calcium is belangrijk voor de zenuwtransmissie, voor het beendergestel en het gebit, voor het functioneren van de spieren, en voor de bloedstolling.

42

Witlofsalade met spinazie Benodigdheden - voor 4 personen 4 stronken witlof • 2 handenvol spinazie • 4 el gedroogde pompoenpitten • 4 el olijfolie • 4 el sesamzaadjes • cayennepeper • knoflook(poeder) • kurkuma Bereidingswijze Rooster de pompoenpitten en de sesamzaadjes in een droge pan en houd ze apart. Snijd het witlof in schuine stukken van 1 cm breed en doe ze in een glazen kom. Meng de olijfolie er onmiddellijk onder. Voeg de spinazieblaadjes eraan toe en kruid. Strooi de pompoenpitten en de sesamzaadjes erover.

Witlof › gunstig voor iedere bloedgroep › stimuleert de lever en de galproductie, zuivert het bloed, de nieren en de milt › op z’n best van okt tem april Witloof, ook wel Brussels lof genoemd omdat het voor het eerst in Brussel werd geteeld, groeit in het donker op een wortel. Witloof is wit, symmetrisch van vorm en heeft een bittere smaak. Er bestaat ook een rode witloofsoort onder de naam roodloof. Het eerste witloof werd ‘uitgevonden’ in een kelder in Schaarbeek. Tot het einde van de eeuw bleef de teelt van witloof vooral beperkt tot de gemeenten Schaarbeek, Evere, Haren en Diegem. Daarna verspreidde de teelt zich verder over Vlaams-Brabant, later over heel Vlaanderen, Nederland en Frankrijk. Men kan twee teeltwijzen onderscheiden: grondteelt en hydroteelt. Witloof is de lievelingsgroente van heel wat fijnproevers omdat ze een wat bittere smaak heeft.

Het is een gezonde groente en bevat veel waardevolle stoffen, bovenal veel ijzer (20mg/100g, dit is meer dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid). Laat witloof echter niet in water liggen, hierdoor verdwijnen de mineralen. Voor het koken of stomen kan je witloof met citroen besprenkelen, zodat de stronk wit blijft. Je kan de groente echter ook rauw eten, gemengd in salades of als aperitiefhapje. Bewaar witloof in een droge, papieren zak op een donkere, koele plek (jawel: in de koelkast).

Meer recepten vind je in ‘12 maanden groente’ Hilde Demurie - Davidsfonds uitgeverij www.leefgezonder.be hilde@leefgezonder.be

43

In het koude, natte seizoen kun je wel wat extra weerstand gebruiken. Marcus Rohrer Spirulina is een van de rijkste natuurlijke voedingsbronnen. Het bevat bijna alles wat je lichaam nodig kan hebben ter aanvulling op de voeding: vitamines, mineralen, proteïne, chlorophyl, enzymen, antioxidanten en nog veel meer. Alles in een perfecte balans.

●

Verhoogt de weerstand

●

Activeert het lichaamseigen afweersysteem

●

Geeft meer energie

●

Ondersteunt bij algehele vermoeidheid

●

Stimuleert de stofwisseling

Voel je super met Marcus Rohrer SPIRULINA® Verkrijgbaar bij de betere natuurvoedings- en kruidenwinkel (verkoopadressen op www.mannavita.be) of apotheek (bestelcode 180 tabl.: cnk 1274299).

Voor meer informatie: info@mannavita.be - tel. 056439852.

47/12-18921-09

Zorg nu voor extra weerstand.

Natuurlijk uit de beste bron!

in de kijker

Keramische messenset De kunst der snijden beoefen je maar beter met het beste materiaal. De 3 keramische messen van Berghoff liggen zacht in de hand en snijden elke groente, elk stuk fruit of elk lapje vlees moeiteloos tot het gewenste formaat. Zeer licht, en heel eenvoudig in onderhoud zijn deze keramische messen uiterst duurzaam. Ze blijven heel lang vlijmscherp en zijn ideaal voor mensen die gevoelig zijn aan of allergisch voor metalen. www.berghoffworldwide.com

Tijd voor patchouli

Ambachtelijke bio kaas

Kneipp brengt je geurig in balans met de nieuwe verzorgingslijn Patchouli.

Ontspan, want met de nieuwe verzorgingslijn Patchouli van Kneipp kan je de wereld aan. De stimulerende en tegelijk rustgevende eigenschappen brengen je meteen in balans. Om nog te zwijgen van de zachte, warme en kruidige patchouli-geur die vandaag populairder is dan ooit. Tijd voor een patchoulipauze! www.kneipp.be

De Pur Natur ambachtelijke bio kaas is verkrijgbaar in een smaakvol bolletje van 900 gram. Zijn typische witte korst en stijlvolle Pur Natur afwerking zijn om duimen en vingers van af te likken. Pur Natur ambachtelijke bio kaas smaakt heerlijk als aperitiefhapje, als tussendoortje, in een gerecht of een fris slaatje of op een boterham. www.purnatur.be

zaterdag 6 oktober 2012 Veggielicious ICC Ghent

47/12-18896-04

Veggielicious is dus dé beurs voor zowel vegetariërs, vleesverminderaars maar ook voor iedere ‘niet-veggie’ die nieuwsgierig is naar wat plantaardige voeding en ecologische levensstijl precies inhoudt. Op de beurs kan je standen ontdekken van o.a. vegetarische voeding, kookboeken, plantaardige dranken, biotextiel, bio verzorgingsproducten, ecologische onderhoudsproducten en tal van andere veggievriendelijke producten. Men kan er tal van workshops en lezingen volgen, en je kan er terecht bij een diëtiste, arts, sportcoach met al je vragen! De beurs vindt plaat op 6 oktober in Gent. Lezers van Maar Natuurlijk krijgen 3 euro korting bij vooraf registratie via de website www.veggielicious.be (7 euro ipv 10 euro). Gebruik hiervoor de code: MN2012

Publieksbeurs kOOkDeMO’s

45

wedstrijd

WIN

een starterbox van Lignavita!

Lignavita combineert alle voordelen van gezonde dieetproducten met de smaak en de looks van onze dagdagelijkse voeding. Het Lignavita voedingsconcept staat voor weinig suikers en koolhydraten en evenwichtige porties eiwitten, plantaardige vetten, vezels, vitaminen en mineralen. Het is een eenvoudig eiwitdieet waarmee je de overtollige kilootjes van je afschudt ĂŠn je gewicht op peil houdt. Opstarten met Lignavita kan je best doen met een startbox voor 10 dagen. Deze startbox is aangepast aan je doelstelling en aan het programma dat je volgt en wordt aangevuld met LignaPlus (Multi vitamine en mineraal) en VitaBalance (kalium, magnesium + zuur /base regelaar). Je kan bij je Lignavita consulent steeds terecht voor begeleiding en opvolging zowel tijdens als na het gebruik van deze startbox.

Voor meer info: www.lignavita.be

2 9

47/12-18907-09

1

8 7

4 9 5 8 7 3 4 9 6 2 9 6 1 3 5 8 7 2 4 9 1 3 5

Wil je kans maken op een starterbox van Lignavita?

Stuurdan voor 12/11/2012 een SMS naar 3460.

SMS: THEMA (spatie) LIGNAVITA (spatie) naam en adres naar 3460* * 0,50 euro per verzonden sms. Deelnemen kan zo vaak je wil. Minderjarig? Vraag toestemming aan je ouders. De winnars worden persoonlijk op de hoogte gebracht.

Ja, ik wil!

Voor zulke momenten is er Rescue速 Spray. Een natuurlijke rustgever op basis van Bach bloesems, die ontspant en gerust stelt en waarmee je toch helder blijft. Ideaal voor het gespannen bruidspaar, ontroerde ouders, nerveuze getuigen en sprekers of enthousiaste kinderen!

Rescue Spray. Ontspant en stelt gerust!

Rescue is evenals de andere Rescue producten verkrijgbaar bij apotheek en natuurwinkel.

47/12-17822-09

TS Products, Harderwijk Infolijn: 02 502 04 05 info@tsproducts.nl www.tsproducts.nl

Wellness

NIEUW

Laat u puur natuurlijk verwennen!

Biover biedt nu een nieuw en volledig natuurlijk Wellnessgamma aan, met massageoliën, aromabaden, plantaardige oliën, douchegels en plantaardige crèmes.

Biover nv, Monnikenwerve 109 • 8000 Brugge • www.biover.be

47/12-17379-01