Bries, nr 10, najaar 2016

“Kerkzijn ben je samen” • Kloosterwelle: even los van de wereld • Geloven in God is niet vanzelfsprekend

bries

Najaar 2016

missionaire kanjer

Gelly Vriend

Ze fietst regelmatig op een duo-fiets door ‘t Harde, waar ze maatje is van een mevrouw die graag fietsen wil en daarna op een terras wat wil drinken.

Dat doet ze in het kader van ZorgSaam Elburg, een project van de Elburgse Ichtuskerk voor Zorgzame Kerk.* In het dagelijks leven is ze ambulant kapster.

“Dat betekent dat ik veel naar mensen toe ga, vooral hulpbehoevende. Voor sommige ouderen ben ik, buiten de zorgverleners om, het enige contact. Ik kan goed luisteren, en dat is goed voor deze mensen die graag hun verhaal kwijt willen. Daarnaast praat ik gemakkelijk, ook over mijn geloof, dat is voor mij heel vertrouwd; mijn vader en mijn opa deden dat ook. Mensen vinden het vaak geweldig als je daar open en eerlijk over bent.”

Niet vanzelfsprekend Gelly Vriend is behalve zorgmaatje ook lid van het missionaire team van de Ichtuskerk. In mei bezocht ze de vierde missionaire ronde** met als thema ‘deel je leven’. “Voor mij is dat niet moeilijk. Ik vertel gemakkelijk over wat mij bezighoudt en ik ben daar eerlijk over. Het thema van de missionaire ronde sprak mij en een collega in het jeugdwerk erg aan. We wilden graag leuke ideeën opdoen en ervaringen van anderen horen, iedereen worstelt toch met hetzelfde.

Het delen van je geloof met mensen in je omgeving is voor veel gemeenteleden niet vanzelfsprekend, maar zo belangrijk. En het kan op een heel ontspannen manier, dat werd ons tijdens de bijeenkomst wel duidelijk.”

Leven delen In Elburg probeert ze dat samen met anderen uit te werken. “We organiseerden al een paar jaar missionaire avonden. Daar kwam altijd dezelfde groep mensen.

We hebben het over een andere boeg gegooid en zijn begonnen met vorming- en ontmoetingsavonden. Die bevatten meerdere onderdelen, zoals muziek luisteren en daarna in gesprek. Door zo met elkaar samen te zijn praat je makkelijker over wat je bezighoudt.”

De belangstelling voor dat wat georganiseerd wordt is vaak groot. “Dat komt ook omdat we goed zijn in het persoonlijk uitnodigen van mensen. Sommigen hebben het nodig om even over de drempel getrokken te worden.” Spreek mensen aan is haar devies. “We hebben elkaar nodig, kerkzijn doe je samen.” *www.kerkinactie.nl/zorgzamekerk **www.protestantsekerk.nl/missionaireronde

“Ik praat gemakkelijk o 2

bries najaar 2016

over mijn geloof�

3

bries

is het relatiemagazine van Missionair Werk en Kerkgroei van de Protestantse Kerk.

inhoud

Adreswijzigingen kunt u doorgeven aan: Protestantse Kerk, t.a.v. donateuradministratie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, tel. (030) 880 18 80, e-mail servicedesk@protestantsekerk.nl.

6

Wanneer u een vaste bijdrage geeft aan missionair werk, dan wordt deze in de eerste week van de maand automatisch afgeschreven. We hanteren altijd het door u opgegeven vaste bedrag, rekeningnummer en frequentie. Wijzigingen ten aanzien van de machtiging kunt u doorgeven via tel. (030) 880 18 80.

De Protestantse Kerk in Nederland is een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). U kunt dus alle giften aan missionair werk van de belasting aftrekken, binnen de daarbij geldende regels die de Belastingdienst stelt.

pioniersplek 'effe bijtanken' Axel

14

Teksten Janet van Dijk, Nynke Dijkstra-Algra Vormgeving Oblong grafisch ontwerp – Jet Frenken Fotografie Dio van Maaren: cover - pag. 7, 10-12, 14-15, 20 Jan van de Lagemaat: pag. 2, 18 Koos van Noppen (IZB): pag. 17 Sjouke Dijkstra: pag. 16, shutterstock: pag. 12, 21 Annet Jonker: cover achterkant Druk GrafiServices U hebt het tiende nummer van bries in handen. U ontvangt het omdat u donateur of ambassadeur van het missionaire werk bent, of op een andere manier hebt aangegeven geïnteresseerd te zijn in het missionaire werk. bries verschijnt twee keer per jaar. Als u het niet meer wilt ontvangen, of voorkeur heeft voor een digitale uitgave, dan kunt u dat aangeven in een mail of briefje aan missionair@protestantsekerk. nl of Protestantse Kerk in Nederland, t.a.v. de donateursadministratie, Antwoordnummer 53019, 3503 VB Utrecht o.v.v. uw naam, volledige adres en – in het geval u een digitale uitgave wenst – e-mailadres. bries in braille, grootletter en gesproken vorm Voor mensen met een leesbeperking zet de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden, lectuur om naar passende leesvormen. Kerkinformatie, Kerk en Israël Onderweg en Vandaar werden al omgezet en vanaf nu zal ook bries toegankelijk worden gemaakt. Tenminste, als er genoeg lezers zijn. Heeft u steeds meer moeite met lezen en zou u graag een goed leesbare, grootletterversie willen ontvangen? Of kent u iemand die blind is, dyslexie heeft of op een andere manier moeite met lezen? Wijs hem of haar dan op bries in braille, grootletter en gesproken vorm!

Voor meer info: tel. 0341- 56 54 99 of www.cbb.nl.

4

bries najaar 2016

Bergambacht langs de missionaire meetlat

18 nieuwe pioniersplekken

2 missionaire kanjer Gelly Vriend 8 missionaire ronde ‘Deel je leven’ 9 Landelijk Missionair Festival ‘Glow!’

10 de kerk uit: “Ik vond niet de verstilling die ik zoek” 11 de kerk in: “Ik kan niet meer zonder” 12 koffie vooraf 13 Boskoop: meer dan alleen de deuren open 16 CrossPoint: duizend euro om iets goeds te doen 17 Sliedrecht: “we willen weer contact met mensen” 20 Hoe krijg ik de kerkenraad mee?

21 nieuwe uitgaven, ook om cadeau te doen 22 Geloven in God is niet vanzelfsprekend

bij bries Glow in the dark In de zomervakantie leidde ik een groepsreis naar Vietnam, tegenwoordig een communistisch land. Een land waar niet alleen de Vietnamoorlog uit de jaren zeventig, maar ook honderdvijftig jaar Franse en duizend jaar Chinese overheersing hun sporen hebben nagelaten. Boeddhisme is de dominante godsdienst. Maar nog belangrijker is de overal zichtbare cultus van voorouderverering. Ook degenen die zich niet religieus noemen (de meerderheid van de bevolking), praktiseren deze cultus. Een volksgeloof voor iedereen zeg maar. Maar er zijn ook levende sporen van christendom te vinden. Tien miljoen Vietnamezen noemen zich christen en dat aantal groeit. In het zuiden van het land zijn veel kerken en zelfs kathedralen in aanbouw. Ook dat gebeurt. Ik vond het een lichtpuntje in een gehavend land. Een glow in the dark.

Glow!, dat is het thema van het derde missionaire festival dat op zaterdag 10 december in het Dienstencentrum in Utrecht plaatsvindt. U leest er meer over in deze bries (pag. 9). Ik heet u hierbij van harte welkom!

Een lichtpunt vind ik zeker ook dat we inmiddels aan de vierde missionaire ronde zijn begonnen en daar mooie reacties op krijgen. Vijfenzeventig dagen (meestal op maandag) trekken collega Nynke Dijkstra en ik het land in om ’s middags met predikanten en ’s avonds met vrijwilligers te spreken over wat geloven betekent in het dagelijks leven. ‘Deel je leven’ is het thema. De bijeenkomsten vinden in elke classis plaats, dus er is er vast ook eentje bij u in de buurt. Lees voor meer informatie pag. 8 in deze bries.

Ik wens u toe dat het doorlezen van deze bries ook voor u een glow in the dark mag zijn. ds. Hans van Ark, programmamanager Missionair Werk en Kerkgroei

5

pioniersplek Axel

‘Effe bijtanken’ in Ax Een nieuwe vorm van kerkzijn voor de zestigplusser, zo omschrijft Marga van Essen de pioniersplek ‘effe bijtanken’ in Axel.

xel Twee keer per maand kunnen mensen terecht, de ene keer in het aanleunwoningencomplex, de andere keer in het buurthuis. “Mensen komen vanwege de muziek en het onderwerp dat we bespreken. Dat heeft altijd te maken met het leven van de ouder wordende mens nu. We leggen een link naar een bijbelverhaal, we maken de zaal gezellig, we schenken koffie en thee, het blijkt een goede combinatie.”

Gouden greep Marga en haar man Ed zijn de drijvende krachten van deze pioniersplek van de Protestantse Kerk. Ze komen van het Leger des Heils in Terneuzen waar Ed muzikaal leider was en Marga in het pastoraat werkte. Toen de kerkelijk werker van de protestantse gemeente in Axel vertrok, werd Marga gevraagd om de bijbelkring in het aanleunwoningencomplex over te nemen, een kring van ongeveer tien mensen. Samen met Ed pakte ze dit op. Ed zingt en speelt graag liederen zoals je die ook bij ‘Nederland Zingt’ kunt horen. De groep van tien werd steeds groter, tot zo’n veertig mensen per keer nu. “We zien

“De combinatie van gezelligheid, muziek en een onderwerp blijkt een gouden greep.” dat de bezoekers soms iemand meenemen. De combinatie van gezelligheid, muziek en een onderwerp dat een directe relatie heeft met het leven van nu is blijkbaar een gouden greep.”

Zelfde behoefte Twee jaar geleden bezochten Marga en Ed de verkendag pionieren in Goes en onderzochten daarna samen met de Protestantse Gemeente Axel of de kring zoals die in het aanleunwoningencomplex draait ook vanuit een buurthuis succesvol zou kunnen zijn. In buurthuis ‘t Trefpunt komt nu elke vierde donderdagmiddag van de maand een groepje mensen bij elkaar.

Marga: “Hier komen mensen die vaak al jaren, door allerlei omstandigheden, niet meer naar de kerk zijn geweest. Vanwege de locatie is de drempel laag. Het zit echt nog in de startfase, de groep is nog niet zo groot. Maar op beide locaties is de behoefte hetzelfde: zingen en praten over onderwerpen die dicht bij de mensen staan. Vanuit het evangelie geef ik er een positieve ondergrond aan. Dat vind ik heerlijk om te doen en dat komt ook over.”

77

missionaire ronde

Deel je leven!

Samen op zoek gaan naar manieren om leven en geloof te delen met anderen, met name met mensen die verder af staan van geloof en kerk.

Die gelegenheid geven de bijeenkomsten van de nieuwe missionaire ronde. U bent van harte welkom op een plek bij u in de buurt.

Tijdens de ronde die twee jaar duurt bezoeken ds. Hans van Ark en ds. Nynke Dijkstra-Algra tachtig locaties in het land. ’s Middags zijn predikanten en kerkelijk werkers welkom, ’s avonds kerkenraadsleden, missionaire werkgroepen en andere belangstellenden die geïnformeerd willen worden over hoe je ‘leven delen’ in praktijk kunt brengen. U krijgt gratis materiaal mee.

De data en plaatsen voor de komende acht maanden vindt u hier. De exacte locatie en aanvangstijden vindt u op www.protestantsekerk.nl/missionaireronde.

Wanneer en waar • ma 31 oktober ..... Enschede • ma 7 november. ... Flevoland • ma 14 november. .. Drachten • ma 21 november. .. Nijmegen • ma 28 november. .. Gouda • woe 7 december. .. Haarlem • ma 12 december. .. Barendrecht • ma 19 december. .. Oost-Groningen • ma 9 januari....... Tiel • ma 16 januari . .... ’s-Gravenhage (1) • ma 23 januari...... Zierikzee • ma 30 januari...... Edam-Zaandam • ma 6 februari...... Peel en Kemperland • ma 13 februari..... Hilversum • ma 20 februari..... ‘s-Gravenhage (2) • ma 6 maart........ Achterhoek-Oost • ma 13 maart ...... Gorinchem • woe 22 maart . .... Doorn • ma 27 maart....... Rotterdam (1) • ma 3 april......... Hoogeveen • woe april ......... Utrecht • ma 24 april........ Amsterdam • woe 17 mei ....... ‘s-Hertogenbosch • ma 22 mei ........ Rotterdam (2) • woe 31 mei ....... Franeker • woe 7 juni......... Hoorn-Enkhuizen

Meer info: www.protestantsekerk.nl/missionaireronde

8

bries najaar 2016

Landelijk Missionair Festival

10 december

Welkom op ‘Glow!

Op zaterdag 10 december vindt in Utrecht het Landelijk Missionair Festival ‘Glow!’ plaats, een festival over missionairzijn in deze tijd. Het is een festival met muziek, inspirerende sprekers, lekker eten en drinken, en meer dan dertig workshops.

Is geloven voor achter de voordeur? Of gloeit ons geloof door in de wereld? CDA-voorzitter Ruth Peetoom opent het missionair festival met een inspirerend verhaal over de rol van de kerk en christenen in de samenleving. Mgr. Gerard de Korte, bisschop van Den Bosch, sluit de dag af. Daartussen volgt een programma volop workshops door specialisten uit de praktijk, een informatiemarkt, muzikale bijdragen, en lekker eten. Er zijn creatieve workshops, pioniers die vertellen over hun ervaringen, workshops met aandacht voor social media, voor missionair gemeenschapsleven, voor Kliederkerk, en nog veel meer.

Ook is er een workshop over de proceskant van missionair kerkzijn: hoe krijg je anderen mee in jouw missionaire plannen?

Een ticket kost € 25,- als u vóór 1 november boekt, daarna € 35,Een student betaalt € 15,-.Boek dus snel!

Meer informatie en aanmelden op www.protestantsekerk.nl/lmf

”Het LMF krijgt steeds meer de functie van ontmoetingsplek. Op Facebook zien we dat mensen afspreken elkaar op het LMF te treffen.”

Lia de Jong, missionair team Protestantse Kerk en projectleider van het LMF

Boek snel!

inspiratie, ontmoeting en handvatten voor de praktijk

9

de kerk uit

Wilma Gudmundsson

“Ik vond niet de verstilling die ik zoek”

“Mijn eerste herinneringen aan de kerk gaan uit naar de jaren dat ik met mijn broer en zusje bij mijn oma woonde.

Dat was van mijn vierde tot mijn elfde. Mijn vader had mijn moeder met drie kleine kinderen achtergelaten. Zij werd depressief én moest werken. Kinderopvang bestond nog niet, dus wij gingen wonen bij m’n oma, in Medemblik.

Het werd de gelukkigste tijd van ons leven. Oma gaf ons de blijmoedigheid van het geloof mee. We gingen naar een christelijke school, naar zondagsschool, we leerden psalmverzen uit ons hoofd, ik werd daar heel gelukkig van. Ik heb er een diep vertrouwen in God aan overgehouden, en het gevoel dat er naar me wordt omgezien.

Wilma Gudmundsson (61) is programmamaker, presentator en verslaggever bij BO, de omroep van de Bollenstreek

10

bries najaar 2016

De kerk is wel een dingetje. Toen we weer bij onze moeder in Hilversum kwamen wonen, gingen we met haar naar de kerk. Daar was het een ander verhaal. Ik vond de dominee niet fijn, de mensen waren er niet zo warm én zwaar op de hand; ik had er geen klik mee. Toen mijn moeder jong overleed – ik was 17 – en de dominee zei dat het haar tijd was, werd ik razend. Hoezo haar tijd? Ze liet drie kinderen zonder vader achter, m’n broer ontspoorde, en ik probeerde de boel bij elkaar te houden. Ik heb toen een dikke vette streep onder de kerk gezet.

Veel later kreeg ik weer behoefte aan de kerk en verbinding met mensen. Ik woonde in Noordwijk en er kwamen moeilijke dingen op mijn pad. Ik trof een fantastische dominee en werd een trouw kerkganger, tot hij met emeritaat ging en ik vanwege het koude kerkgebouw en de ziekte die ik toen had daar niet meer kon zijn. Daarna ben ik nog een paar keer teruggegaan, maar ik vond er niet de verstilling die ik zoek. En de verbinding met mensen kwam ook niet tot stand.

Naar de kerk ga ik niet meer. Het diepe vertrouwen in God is gebleven.”

de kerk in

Henk Lubbers

“Ik kan niet meer zonder” “De enige manier waarop ik als kind met de kerk in aanraking kwam was als bij ons kleding gebracht werd – ons gezin had het erg arm. Volgens mijn moeder had ik een beschermengel – ik ben als kind heel ziek geweest – maar pas toen ik in 1992 in Oostenrijk in het dorpje Breitenbach am Inn een kerkje binnenstapte, besefte ik dat de kerk wat met me doet: ik was geweldig onder de indruk en dat gevoel heeft me niet meer losgelaten.

In 2004 overleed mijn moeder. Ik was daar behoorlijk stuk van. Enige tijd later droomde ik dat de telefoon ging. Ik nam op en hoorde heel duidelijk de stem van mijn moeder. En al was het in een droom, dat was voor mij het bewijs dat er meer is tussen hemel en aarde: zij liet me weten dat ze bij me is, dat ik het niet alleen hoef te doen.

Enkele jaren later liep ik hier in Zaandam naar de stad. Ik kwam op een doordeweekse dag langs de Bullekerk (de Westzijderkerk, red.), zag dat de kerk open was, trok de stoute schoenen aan en stapte naar binnen. De kerk maakte een ongelooflijke indruk op me: heel sober maar o zo mooi! Er kwam direct iemand op me af, een actief gemeentelid zo bleek later, Hans Hoekzema. We raakten in gesprek. Ik vertelde dat ik gefascineerd was door de kerk maar dat ik bang was dat ik er vanwege mijn tattoos en ruige kleding niet bij zou passen. Hans moest lachen en zei dat niemand me daarom zou veroordelen. Hij nam me mee naar de keuken voor koffie, stelde me voor aan andere mensen die er waren, en drie dagen later maakte ik m’n eerste kerkdienst mee. Het was allemaal zo’n warme ervaring voor me dat ik ben gebleven. Ik ben ook actief geworden, als tuinman. De tuin zag er niet uit, daar wilde ik graag wat aan doen.

Ik ben nu een trouw kerkganger, ik sla geen zondag over. In oktober vorig jaar heb ik belijdenis gedaan. Ik voel me zo geaccepteerd, de mensen van de Bullekerk zijn m’n tweede familie geworden. Ik kan niet meer zonder.”

Henl Lubbers (52) is vrijwillig tuinman in zijn kerk

11

tips&stops

tip 15

Koffie vooraf Altijd koffie ná de dienst? Draai het eens om. Schenk eens een warme kop voorafgaand aan de dienst: een prettige manier om binnen te komen en aan te haken.

'100 tips & stops voor de missionaire gemeente’ is een eigenwijs boekje met allerlei handige do’s en don’ts die gemeenten vandaag al kunnen doen én laten om missionair te zijn. We lichten in bries een aantal tips uit.

Het boekje is verkrijgbaar in de webwinkel van de Protestantse Kerk via www.protestantsekerk.nl/ webwinkel.

12

bries najaar 2016

Of ook erna In de Gereformeerde Kerk van Lexmond doen ze allebei: koffie vooraf én achteraf. Een makkelijke manier om contact te leggen met gasten en nieuwkomers.

Wees wel alert op mogelijke gasten en ga niet in ‘kliekjes’ bij elkaar staan – dat is het omgekeerde van gastvrijheid, dan worden mensen juist buiten gesloten.

bijzonder initiatief

Boskoop

“Meer dan alleen de deur openzetten” Een waslijn met driehonderd kaarten hing in september 2014 in de Dorpskerk in Boskoop. Op de ene kant hadden mensen opgeschreven waar ze blij van worden, op de andere kant waar ze bezorgd over zijn. De kaarten waren tijdens de jaarlijkse braderie rond de kerk ingevuld.

“We stellen de kerk al jaren open op de zaterdag van de braderie”, vertelt ds. Harald Overeem. “De kerk ligt in de loop van de braderie en we zien dit als een mooie kans om te laten zien wat we in huis hebben. Dat betekent dat we meer doen dan alleen de deur openzetten. Buiten staan statafels met folders. Binnen hebben we, steeds rond een ander thema, een kunstexpositie, een rondleiding, een speurtocht voor kinderen, een stiltehoek, een koffiehoek, een literatuurtafel en verschillende muziekuitvoeringen.

Mensen kunnen in gesprek als ze dat willen, er zijn veel vrijwilligers aanwezig. We kondigen dit ieder jaar groots aan en het trekt altijd veel mensen.”

Lijn met God Onderaan de kaart die aan twee kanten ingevuld kon worden zat een gedeelte om af te scheuren en mee te nemen, met een uitnodiging voor de dienst op de zondag erna, waar de teksten op de kaarten een plek kregen in de dienst. “Een handvol mensen maakte daar gebruik van. De gemeente zelf werd er door deze kaartenactie bij bepaald dat mensen buiten de kerk ook een lijn met God kunnen hebben. ”De openstelling tijdens de braderie is een van de manieren om als kerk te laten zien dat ze er voor het dorp wil zijn. “We doen dat op meer manieren, onder andere middels social media en een website*. Als we in 2030 ook nog relevant willen zijn als kerk, moeten we nieuwe wegen zoeken.” *www.ikzoekgod.nl > Boskoop

13

langs de missionaire meetlat

Bergambacht

Je kunt mensen niet de kerk in praten, maar je kunt wel een relatie met hen opbouwen. De hervormde gemeente Bergambacht wil mensen aan de rand van en buiten de kerk ‘kennis laten nemen van de liefde van God , het christelijk geloof en de kerk’, op twee manieren: via een netwerkaanpak en via losse activiteiten.

“Wat we doen moet go 1414 bries bries najaar najaar2016 2016

Robert Eisinga is zeven jaar predikant waarvan twee jaar van deze gemeente.

Voorheen was hij supermarktondernemer en probeerde boodschappen aan de vrouw/ man te brengen. Nu doet hij dat met de blijde Boodschap. “Ik heb veel nut van mijn vorige beroep. Als het gaat om producten verkopen kun je een mooie winkel inrichten en alles op een presenteerblaadje aanbieden, maar je kunt de ander niet dwingen om te kopen. Met het geloof gaat het net zo. Je kunt de ander laten zien hoe mooi het geloof is, maar daar houdt het op. Je hebt er geen grip op of de ander gaat geloven of niet. Je kunt mensen niet de kerk in praten, het is geen trucje.”

Als supermarktmanager was hij veel op de werkvloer, tussen de mensen. Ook nu probeert hij zo veel mogelijk in de lokale gemeenschap, tussen de mensen te zijn. Het lukte hem om de juiste mensen om zich heen te verzamelen. Samen krijgen ze veel voor elkaar. “Ik denk dat ik goed vertellen kan waar ik naartoe wil en andere mensen meenemen in dat proces. Ik denk trouwens dat een goed leider met een positieve uitstraling mensen trekt.”

Niemand komt alleen De netwerkaanpak krijgt gestalte in de zondagse BOBs, de Bergambachtse Ontmoetingsbrunches. Het zijn laagdrempelige bijeenkomsten van ongeveer anderhalf uur met een kort praatje, zingen en een maaltijd. De plek van handeling is niet de kerk maar de plaatselijke sporthal. Er is veel ruimte voor gesprek en ontmoeting.

Eisinga: “Het werkt volgens de ‘members get members’-methode: je neemt iemand mee, je buurvrouw bijvoorbeeld, en je bent dan haar buddy. Niemand komt dus alleen.

Van gemeenteleden wordt gevraagd om actief te zijn in hun eigen netwerk (familie, vrienden, buren, collega’s) en daar contact te zoeken. Het gaat om het opbouwen van een relatie.” De BOBs trekken tussen de dertig en vijftig bezoekers per keer. Het gemeentelid dat iemand mee wil nemen maar huiverig is om het geloofsgesprek aan te gaan, kan van tevoren in een bijeenkomst toegerust worden.

Eerste indruk De activiteiten zijn divers, zoals nieuwe gemeenteleden welkom heten, met een stand aanwezig zijn op de jaarlijkse braderie, en incidentele acties zoals het uitdelen van paaseitjes met een pakkende tekst. Eisinga: “Voorop staat dat wat we doen goed moet zijn. Je hebt immers nooit een tweede kans voor een eerste indruk. De BOBs bijvoorbeeld zien er nu heel anders uit dan in het begin. We luisteren naar wat de mensen willen, dat betekent ook verandering en verbetering.” www.hervormdbergambacht.nl

oed zijn”

In dit verhaal komen allemaal elementen naar voren die wezenlijk zijn voor missionair werk.

Het gaat om relaties en netwerken: persoonlijk en betrokken. Het is niet voor een selecte groep: de hele gemeente wordt uitgenodigd mee te doen. Er is toerusting beschikbaar.

En: er wordt geleerd van de ervaringen en gesprekken met nieuwkomers en gasten.

Samen eten is daarbij een toegankelijke manier om in gesprek te komen met elkaar. Dat de dominee missionair voorganger is, is belangrijk: hij steunt het missionair werk niet alleen, maar neemt ook het voortouw. Zonder alles zelf te doen.

15

missionair elan Nieuw-Vennep

Duizend euro om iets goeds te doen Duizend euro weggeven ‘om er iets goeds mee te doen’. In Cross-Point, kerk in de wijk Getsewoud in Nieuw-Vennep, kregen tien mensen begin van dit jaar honderd euro in handen ‘om een ander tot zegen te zijn’. Ds. Taco Koster: “Aan het begin van het jaar zijn we altijd op zoek naar manieren om mensen in beweging te krijgen. Dit idee komt uit een boekje van een Amerikaan en leek geknipt, zo over te nemen.”

Kijk en luister Koster preekte op deze eerste zondag van het jaar over de gelijkenis van de talenten, Matteüs 25, en eindigde met duizend euro in z’n hand: dit is beschikbaar om te investeren in mensen om ons heen, wie durft het aan te nemen?

“Spannend was of er inderdaad mensen op zouden staan. Tien mensen deden dat uiteindelijk. Ik heb toegelicht dat het geld niet vermenigvuldigd en ook niet teruggegeven hoeft te worden. ‘Kijk om je heen, luister naar God, en ga er iets goeds mee doen’ was de boodschap. ‘Met Pasen horen we graag wat jullie ermee gedaan hebben.’ Er hoefde tussentijds ook geen verantwoording te worden afgelegd of toestemming gevraagd om het ergens aan te besteden.”

Biddend zoeken Er waren direct mensen bereid om te helpen om bijvoorbeeld door middel van acties de honderd euro te verhogen. Met het geld is een tuin bij een hospice opgefleurd, zijn twee mensen ondersteund met een financiële gift, is een paaslunch georganiseerd voor bewoners in een woon/zorgcentrum, en is nog veel meer gedaan. Sommige acties lopen nog.

Koster: “Er hebben geweldige dingen plaatsgevonden. Mensen zijn biddend zoekend op weg gegaan. We zijn blij dat we dit gedaan hebben.”

16

bries najaar 2016

“Manieren om mensen in beweging te brengen”

Sliedrecht

“We willen weer contact met mensen” De hervormde gemeente Sliedrecht is een grote gemeente (vier wijkkerken) waar veel gebeurt. Een heel betrokken gemeente ook volgens ds. Henk van der Veen, een van de predikanten. Maar er is ook sprake van een grote ‘rand’. “We hebben lang gedacht, of in ieder geval gehoopt, dat de secularisatie wel aan onze Gereformeerd Bondsgemeente voorbij zou gaan. Maar de vervreemding van God komt ook in onze gemeente dichterbij.”

Hoewel het evangelisatiewerk veel activiteiten voortbrengt, bleef het gevoel dat deze ‘rand’ niet bereikt wordt knagen. “We willen er eigenlijk voor het hele dorp zijn.” Om daar verandering in te brengen werden als eerste stap de duizend passieve gemeenteleden – de ‘kaartenbak’ – bezocht. “Een heel grote groep, dat heeft ons anderhalve winter gekost. Maar het leverde verrassende resultaten op. Soms negatieve – er zaten mensen tussen die al twintig jaar geen huisbezoek meer gehad hadden – maar ook positieve: sommige mensen gaven aan weer contact met de kerk te willen hebben.”

Hart voor de wijk Naast deze bezoekactie werd onder het mom ‘We willen weer contact met mensen’ besloten tot een gemeentebrede bezinning.

“Het is immers niet alleen een taak van de evangelisatiecommissie om missionair te zijn. De hele gemeente is geroepen tot discipelschap.” Na gemeenteavonden en begeleiding door de IZB – de gemeente diende daarmee als pilot voor het Focustraject van de IZB* – werden drie speerpunten geformuleerd: bidden, discipelschap en wijkgericht werken. Deze worden momenteel volop uitgewerkt. In de wijk van ds. Van der Veen wordt het pastoraat stap voor stap omgevormd tot wijkgericht pastoraat onder het motto ‘hart voor de wijk’: hoe zie je om naar je buren, je straat, je omgeving. “Ook van onderaf ontstaan initiatieven.

Een betrokken gemeentelid besloot een buurtbarbecue te houden. En dat sluit aan bij wat we beogen: we geven geen tips en trucs mee, we vragen mensen te doen waar ze goed in zijn.”

Levensstijl Ook op de gemeente zelf heeft het impact, vindt Van der Veen. “Mensen gaan nadenken over hun relatie met God. Dat gebeurt als je je geloof onder woorden moet gaan brengen. En veel meer gemeenteleden zijn iets gaan doen. Missionair wordt meer een levensstijl. Ik beschouw dit eigenlijk als een wonder: God werkt ook in onze tijd.”

“Hoe zie je om naar je buren, je straat, je omgeving.” *Meer informatie over het Focustraject op www.izb.nl

17

De Protestantse Kerk is op weg naar honderd pioniersplekken.

Twee onlangs gestarte plekken uitgelicht.

Dertigers in Nijmegen

ar Op na ! de 100

“Het is echt pionieren.”

ZIN In Nijmegen is de pioniersplek ‘ZIN’ opgericht (Zingeving In Nijmegen), een plek die voortkomt uit gemis. Regina van Uffelen, lid van de commissie achter de pioniersplek, legt dat uit. “In onze kerken komen vooral ouderen. Er is ook kinder- en jeugdwerk, maar voor de groep erna is er eigenlijk niets. Dat wordt als een gemis ervaren. En ik mis zelf ook iets: onderlinge betrokkenheid met leeftijdsgenoten, het gevoel ergens bij te horen, over zingeving praten, leuke dingen doen. En ik weet dat anderen dat ook missen. Voor de mensen in de commissie, zes dertigers en veertigers, was dit de drijfveer om iets te gaan doen.”

18

bries

Luisteren Eerder had de Algemene Kerkenraad van de Protestantse Gemeente Nijmegen onderzoek laten doen naar wat de mensen binnen de kerk in Nijmegen willen. Regina: “Daar kwam uit dat mensen op zoek zijn naar nieuwe plekken en nieuwe vormen voor zingevingsvraagstukken. We hebben besloten ons te richten op de dertigers en veertigers, mensen die vaak volop bezig zijn met het opvoeden van kinderen – maar niet altijd – en nadenken hoe ze hun leven inhoud kunnen geven.”

‘ZIN’ was geboren, en een pioniersplek werd aangevraagd. Inmiddels is voor twaalf uur per week een pionier aangesteld, Lara van der Zee. De komende jaren wordt de pioniersplek ondersteund door de Protestantse Kerk.

Het is wel moeilijk om een goed begin te maken, vertelt Regina. “Het is echt pionieren. Want wat willen we precies? We zijn naar een ‘luisterdag’ van de Protestantse Kerk geweest. Daar werd gezegd: neem de tijd om te luisteren naar wat de gemeente wil, wat de mensen in de stad willen, wat God misschien wel wil. Om het niet alleen bij luisteren te laten maar het enthousiasme dat er is erin te houden, zijn we wel vast activiteiten gestart: ouder-kindvieringen, en gespreksgroepen voor mensen die niet bij een kerk horen.”

“Even los van de wereld”

Kloosterwelle Hanna Hoogerhuis is betrokken bij het pioniersteam van Kloosterwelle, een plek voor rust, bezinning, inspiratie en zingeving in en rond de Corneliuskerk in het hart van Noordwelle, Zeeland. Nu nog bestaat het aanbod uit vespers, maaltijden, wandelingen en retraitedagen, maar de hoop is dat in de nabije toekomst kloosterweekends mogelijk zijn. Hanna: “Daardoor kom je even ‘los van de wereld’.” De eerste contacten met pensions in de buurt van de kerk, waardoor overnachtingen mogelijk zijn, zijn gelegd.

Band tussen mensen Het idee voor Kloosterwelle kwam van ds. Piter Goodijk. Hij werd geïnspireerd door de pioniersplek Nijkleaster. Begonnen werd met wekelijkse vespervieringen op woensdagavond. Na de vesper is er een maaltijd. Een echtpaar dat vlakbij de kerk woont, kookt elke week voor de vespergangers. Een vaste kern van vijftien mensen woont de vesper wekelijks bij. Daaromheen is een schil van losse bezoekers. De vesper biedt veel tijd voor stilte. Heerlijk, vindt Hanna. “Dat doet wat met me. Op die manier komt er ruimte voor God maar ook tijd voor mezelf.”

Tijdens de maaltijd naderhand is er tijd voor gesprek. “En niet alleen over koetjes en kalfjes. Er ontstaat echt een band tussen mensen. Velen zeggen: ‘Ik zou dit niet meer willen missen.’”

Terug bij de kerk Hanna is lange tijd van de kerk verwijderd geweest. Haar ervaringen met kloosterbezoek brachten haar weer terug. “Anderhalf jaar geleden heb ik me weer ingeschreven. Het mystieke geeft me meer ruimte. De stilte laat me het goddelijke ervaren – zo noem ik het. Ik neem die stilte naderhand ook mee, heb meer innerlijke rust gekregen.” www.kloosterwelle.nl

19

missionaire lezersvraag

Hoe krijg ik de kerkenraad mee?

Vraag

Antwoord

20

bries najaar 2016

Met een paar andere gemeenteleden heb ik een project bedacht dat volgens ons missionaire kansen in zich heeft. De kerkenraad wil zich hier echter niet aan verbinden. Moeten we het plan nu maar laten varen?

Soms hebben gemeenteleden een inspirerend missionair plan. Ze willen pionieren, ze bedenken een mooi project of ze willen een introductiecursus aanbieden. Maar de kerkenraad voelt er niet voor. Wat te doen? Het is belangrijk niet in ‘partijen’ te gaan denken: ‘ze’ willen niet. Voor je het weet ga je elkaar over en weer beschuldigen.

De kunst is een open en kwetsbaar gesprek te voeren, waarbij iedereen zijn angsten en verlangens kan delen. Waar is de kerkenraad bang voor? Wat zijn de verlangens bij de kerkenraad? En hoe zit dat bij de gemeenteleden die met het initiatief komen?

Soms kan het helpen iemand van ‘buiten’ te vragen voor input. Het team missionair werk is daarvoor beschikbaar. Mail naar missionair@protestantsekerk.nl.

Heeft u ook een missionaire vraag?

Stuur deze naar j.van.dijk@protestantsekerk.nl

cadeau-artikelen

voor uzelf of voor een ander

Adventskalender 2016,

‘Deel de liefde’ € 6,90

Kalender om de adventstijd bezinnend door te brengen, in een handig tafelmodel met ringbandje om de bladen makkelijk om te slaan. Alle dagen kunnen als kerstkaart verstuurd worden – u heeft daarmee 28 kerstkaarten in huis. Thema van de kalender is ‘Deel de liefde’.

Kerstverhalenboek

‘Volg de sterren’

Uitgaven te bestellen via www.protestantsekerk.nl/ webwinkel of (030) 880 13 37 (geen verzendkosten)

Meer dan twintig inspirerende korte kerstverhalen in een boek, om (voor) te lezen in de context van kerk, school en gezin. Ook geschikt voor mensen aan de rand van of buiten de kerk. Het zijn verhalen die raken en stof tot nadenken geven. De lengte varieert van twee tot vijf minuten.

€ 8,95 hardcover

Geschenkboekje

Vertrouwen Zonder vertrouwen kun je niet leven. Als je ergens vertrouwen in hebt, durf je het aan. Vertrouwen bepaalt in grote mate hoe je je voelt. Boekje met spreuken, teksten uit de Bijbel, gebeden, gedichten en prachtige afbeeldingen.

Geschenkboekje

Voor de ziel € 6,95 hardcover

De ziel is het voertuig van de geest. Boekje met korte, inspirerende teksten die helpen zicht te krijgen op je eigen spiritualiteit en die te verdiepen, in gesprek met het Woord en met ‘gidsen’ uit heden en verleden.

€ 6,95 hardcover

21

verdieping

Geloven in God is niet De praatgrage kapper vraagt altijd naar het dagelijks werk van zijn cliënten, en als dominee heb je dan zomaar een gesprekje over God en geloof. Toch vind

uitgangspunt. De dominante culturele stroming van niet in God geloven is op wereldschaal uniek. Uit oogpunt van missionair werk bevinden we ons in de postchristelijke samenleving op onbekend terrein.

ik het vaak ingewikkeld om buiten de vertrouwde kerkelijke context iets over God te zeggen. Niet dat ik me ervoor schaam dat ik in Hem geloof. Ook zit ik doorgaans niet verlegen om een voorbeeld dat iets over Jezus verduidelijkt. Wat maakt het dan lastig?

Misschien is het de ‘beleefde onverschilligheid’ in het gesprek die maakt dat het snel doodbloedt. Het lijkt alsof we als gesprekspartners niet compatible zijn zodra het over dit onderwerp gaat. Onze besturingssystemen begrijpen elkaar niet. ‘Mijn collega’s zijn niet antichristelijk, maar ze begrijpen er gewoon niets van.

God is voor hen iemand van een andere planeet.’

Geloven is een onwaarschijnlijke optie en niet onverdacht

22

bries najaar 2016

Niet vanzelfsprekend Het delen van het evangelie is voor gemeenteleden echt een lastiger verhaal dan voor de voorganger in een kerkdienst. Daar zitten mensen die de moeite hebben genomen de samenkomst bij te wonen. Dat geeft op zijn minst een bepaalde interesse aan, en in veel gevallen ook nog eens een grote. Gemeenteleden daarentegen hebben vaak te maken met een werkelijkheid waarin God niet vanzelfsprekend is. Geloven in God is voor de mensen in hun dagelijkse omgeving een onwaarschijnlijke optie die ook niet onverdacht is. Dat maakt niet alleen het gesprek over God lastig, maar heeft bovendien een ‘aantastende’ invloed op wat die gemeenteleden zelf geloven. Een kerkenraad doet er goed aan zich hierop te bezinnen en de toerusting erop af te stemmen.

Dat is nog niet eens zo eenvoudig. Al was het alleen maar omdat je niet simpel kunt duiden waardoor het geloof in God in Nederland zo onvanzelfsprekend is geworden. Geloven in God en in Jezus Christus was nog niet zo lang geleden in ons land een heel normaal

Andere golflengte Het is niet alleen lastig te bevatten, het doet ook iets met je wanneer mensen zo op een totaal andere golflengte zitten. Onlangs las ik iets in de profeet Jeremia wat mij hielp daar iets van te begrijpen. Ik was uitgekomen bij Jeremia 44, een treurige geschiedenis: een kleine groep uit Juda, overgebleven na de verwoesting van Jeruzalem, is naar Egypte getrokken, tegen de uitdrukkelijke raad van Jeremia in. Eenmaal in Egypte krijgen ze een oordeel aangezegd omdat ze de godin van de hemel vereren.

Maar ze slaan zijn woorden in de wind. 16 ‘Wij schenken geen gehoor aan wat u in de naam van de HEER tegen ons gezegd hebt. 17 Wij doen onze geloften gestand, wij blijven voor de koningin van de hemel wierook branden en wij blijven haar wijnoffers brengen. Dat deden wij, onze voorouders, onze koningen en leiders ook in de steden van Juda en de straten van Jeruzalem. Toen hadden we meer dan voldoende te eten; we waren gelukkig en bleven gevrijwaard van onheil. 18 Maar sinds we ermee opgehouden zijn, hebben we gebrek aan alles en komen we om door het zwaard en de honger.’* Door een andere bril Schokkend, die totale vervreemding tussen de Judeeërs en de HEER. In de ogen van de Judeeërs is de koningin van de hemel veel belangrijker. Zij zorgde voor eten. Aan haar zijn geloften gedaan. Zij werd door de voorouders en koningen vereerd en door de langdurige omgang is deze afgod deel uit gaan maken van hun nationale identiteit. De HEER, de God van Israël, is in hun beleving een marginale figurant geworden. Door naar Hem te luisteren roep je onheil over jezelf af. Ook zijn profeet, Jeremia, heeft geen enkel gezag meer.

Je zou kunnen zeggen dat er een totale paradigma-

vanzelfsprekend wisseling heeft plaatsgevonden in de hoofden en harten van de Judeeërs. Ze bekijken hun situatie en hun voorgeschiedenis door een andere bril. Alle feiten krijgen een plek in het nieuwe verklaringsmodel. De problemen van het volk in heden en verleden wijten ze aan gebrek aan trouw aan de godin van de hemel, en niet aan gebrek aan trouw aan de HEER. De nieuwe interpretatie klinkt bovendien logisch; je kunt er makkelijk in meegaan.

Het leven in eigen hand...

In deze geschiedenis zie ik parallellen met de hedendaagse cultuur in ons land. Als je een goede Nederlander wilt zijn, zo is de gangbare redenering, dan ben je vrij en autonoom en dus niet afhankelijk van God. Die vrijheid zit ons immers al in de aderen sinds we in dit stukje land aan de Noordzee kwamen wonen. En als we het dan over God hebben, is dat leuk voor jou maar val mij er niet mee lastig. Of misschien is het nog ruiger, zoals dr. Arjan Plaisier het onlangs zei: “Het westen zal het de kerk betaald zetten dat ze haar het christendom heeft aangedaan.” Daarom hoor je ook wel: godsdienst heeft hier alleen maar narigheid gebracht, zoals brandstapels en onderdrukking van homo’s, en nu is ze ook nog de bron van een reeks aanslagen.

In zo’n klimaat is het niet vanzelfsprekend in God te gaan geloven, laat staan dat je er beter van wordt. Niet de godin van de hemel heeft bij de Nederlanders de plaats van God ingenomen. Ze hebben zichzelf die plek toebedacht. De ‘maakbare samenleving’ mag dan achter ons liggen, de dominante trek in onze cultuur is dat wij het leven in de hand hebben. Wetenschappelijke ontdekkingen, de hoge levensverwachting en het tamelijk goed functioneren van de rechtsstaat versterken de illusie dat je alles zelf kunt oplossen.

Opnieuw verduidelijken Behalve dat zo’n spiegelverhaal van Jeremia helpt om onze situatie te duiden, geeft het ook aanleiding om accenten in de toerusting te leggen. Het vraagt om moed en bemoediging om als gelovige – als lid van de minderheid

– het leven te zien vanuit een ander paradigma.

Daarbij hoort dat de kerkganger argumenten krijgt aangereikt waarom het helemaal geen gek idee is om in God te geloven. Het is niet voldoende om in de gemeente voorbede te doen voor de nood van de wereld. Evenmin om de twijfel die het leven in deze tijd oproept alleen maar te benaderen vanuit herkenning. Meer dan voorheen is het van belang om het paradigma van geloven in God die zich in Jezus Christus heeft laten kennen, opnieuw te verduidelijken. In contrast met het nieuwe zelfverstaan van Nederlanders. Dat helpt tegen de erosie en dient de geloofsverantwoording. Om dit goed vorm te geven moet er in de toerusting ook ruimte zijn voor het verhaal van de werkelijkheid waarin mensen leven.

Gemeente als oefenplaats Het zou te mager zijn om elkaar argumenten aan te reiken voor een scherp rationeel debat met tijdgenoten. Het gaat erom steeds duidelijker te laten worden wat, beter nog Wie, je leven ten diepste definieert, met Wie je je identificeert. Juist in deze tijd, waarin de meerderheid zich identificeert met andere verhalen, is het zaak ons in de christelijke gemeente te concentreren op onze diepste identiteit die in Jezus Christus ligt. Jezelf zien als lid van zijn lichaam en daaruit leven, vraagt om oefening en concretisering. De gemeente dient oefenplaats te zijn om het verhaal van de gekruisigde en opgestane Heer te leven. Het blijkt keer op keer dat het voorleven van het verhaal van Jezus Christus krachtig is. Niet dat het gangbare verhaal van de meeste Nederlanders daardoor meteen verandert, maar het prikt er gaatjes in, waardoor een echt gesprek op gang kan komen.

Geloven in God is niet vanzelfsprekend.

Soms begint het met het vragen stellen bij gangbare vanzelfsprekendheden.

Sjaak van den Berg directeur IZB www.izb.nl

Jezelf zien als een deel van Christus vraagt om concretisering.

*Jeremia 44:16-18, Nieuwe Bijbelvertaling

23

meditatief

hij zal er zijn als een hand aan de horizon een wolk die opengaat hij die mijn oor is aan de nacht die gadeslaat houdt wacht hij zal er zijn in zuilen van licht breed over het water geland hij die mijn schaduw is bij dag een lichtspoor op zijn woord hij zal er zijn als een stem aan mijn deur een vogel van vuur en wind hij die zich deelt in brood en wijn leeftocht in de woestijn Kees Hermis (Uit: Stuiflicht, gedichten 1976-2001)