Bries 12 najaar 2017

Goede buur, dichtbij en ver weg • ‘Ik miste iets in mijn leven’ • ‘Onze opdracht is hoop verspreiden’

bries

Najaar 2017

missionaire kanjer

Loek van Doorn

De handen uit de mouwen steken, ‘dingen doen in het dorp’, dat is Loek van Doorn van de hervormde Dorpskerk in Barendrecht op het lijf geschreven. Hij zet zich dan ook met veel enthousiasme in voor de projecten van Hart voor Barendrecht.

Hart voor Barendrecht bestaat ruim elf jaar en is een samenwerkingsverband van alle tien kerken in het dorp. Loek is al sinds de oprichting actief. “Met enthousiaste mensen uit de verschillende kerken starten we steeds weer nieuwe projecten op, zoals een radioprogramma, de jaarlijkse kerstwandeling en activiteiten rond de Week van Gebed. Het is echt heel fijn om dit als gezamenlijke kerken te kunnen doen en zo zichtbaar te zijn in het dorp.”

Laagdrempelig kerstverhaal Loek organiseert de kerstwandeling door Barendrecht al vijf jaar. “We stippelen elk jaar een nieuwe route uit, steeds door een andere wijk. En elk jaar vullen we de wandeling weer wat anders in. Zo hebben we sinds twee jaar geen vertellers meer, maar spelen we de verschillende scènes uit het kerstverhaal zelf – elke kerk doet er één. Vorig jaar hebben we de wandeling voor het eerst afgesloten met een zangdienst. Dat was heel sfeervol.” Het doel van de kerstwandeling is om zo veel mogelijk mensen in aanraking te laten komen met het kerstverhaal. “We willen het kerstverhaal zo laagdrempelig mogelijk uitbeelden. En dat lukt: heel veel inwoners – jaarlijks zo’n achthonderd! – komen op de kerstwandeling af, ook mensen die nooit in de kerk komen. Na afloop zijn er altijd mensen die meer willen weten.”

Kerkdeuren open Hart voor Barendrecht inventariseert regelmatig bij de Barendrechtse kerken wat mensen zouden willen doen in het dorp. Er ontstaan steeds weer nieuwe projecten. “Daardoor treden we als kerken steeds meer naar buiten. Zo hebben we ons project ‘Kerkdeuren open’, waaraan alle scholen in Barendrecht meedoen.

Het ene jaar nodigen we de groepen zeven en acht van de basisscholen uit; het andere jaar de eerste en tweede klassen van de middelbare scholen. We krijgen daarmee jaarlijks zo’n duizend leerlingen in de kerk!” Het project blijkt een schot in de roos. “Het eerste jaar begonnen we heel simpel met een speurtocht door de kerk. Het jaar daarna, met de iets oudere leerlingen, gingen we al wat meer op de inhoud in: wat doen we nu eigenlijk in de kerk? En nu is het zelfs zo dat de predikanten vóór het bezoek worden uitgenodigd in de les, om wat te vertellen over wat er op zondag en door de week in de kerk gebeurt. Jongeren hebben dan vaak heel inhoudelijke vragen.”

“Als gezamenlijke kerken zichtbaar in het dorp”

Op www.protestantsekerk.nl/kerst ziet u hoe u een kerstwandeling kunt organiseren.

“Er zijn altijd mensen die meer willen weten” 2

bries najaar 2017

3

bries

bries is het magazine van het missionaire werk van de Protestantse Kerk

bij bries

inhoud

Adreswijzigingen kunt u doorgeven aan: Protestantse Kerk, t.a.v. donateuradministratie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, tel. (030) 880 18 80, e-mail info@protestantsekerk.nl.

6

Wanneer u een vaste bijdrage geeft, dan wordt deze in de eerste week van de maand automatisch afgeschreven. We hanteren altijd het door u opgegeven vaste bedrag, rekeningnummer en frequentie. Wijzigingen ten aanzien van de machtiging kunt u doorgeven via tel. (030) 880 18 80.

pioniersplek Zinvol Zijpe

De Protestantse Kerk in Nederland is een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). U kunt dus alle giften aan missionair werk van de belasting aftrekken, binnen de daarbij geldende regels die de Belastingdienst stelt.

13

Teksten Jedidja Harthoorn, Janet van Dijk, Nynke Dijkstra-Algra, Jonna van den Berge en Marius van Duijn Vormgeving Oblong – Jet Frenken Fotografie Dio van Maaren (cover, pag. 2-4, 6-7, 10-12, 14-15); Yvonne Palsgraaf (pag. 5); Dick de Krijger (pag. 9); Hans van der Aa (pag. 13); Website top 2000, dominee Gerard Rinsma (pag. 16); Annet Jonker (achterzijde) U hebt het twaalfde nummer van bries in handen. U ontvangt het omdat u donateur of ambassadeur van het missionaire werk bent, of op een andere manier hebt aangegeven geïnteresseerd te zijn in het missionaire werk. bries verschijnt twee keer per jaar.

Als u het niet meer wilt ontvangen, of voorkeur heeft voor een digitale uitgave, dan kunt u dat aangeven in een mail of briefje aan info@protestantsekerk.nl of Protestantse Kerk in Nederland, t.a.v. de donateursadministratie, Antwoordnummer 53019, 3503 VB Utrecht o.v.v. uw naam, volledige adres en – in het geval u een digitale uitgave wenst – e-mailadres.

Oproep Stuur uw ervaring met de kerk Hoe en wanneer bent u persoonlijk en positief geraakt door de kerk?

Een gebeurtenis die u bemoedigde, een gesprek dat troostte, een ontmoeting die u weer op weg hielp...

Hoe en wanneer bent u persoonlijk en negatief geraakt door de kerk?

Een ontmoeting die u kwetste, een gesprek dat u deed afknappen, een gebeurtenis die u deprimeerde...

Ofwel: wanneer werd u echt blij van de kerk en wanneer echt verdrietig? Als voorbereiding op een publicatie rond ‘Kerk 2025, Waar een Woord is, is een weg’ worden mensen gezocht die (een van) deze vragen kunnen beantwoorden. Mail uw reactie (max. 500 woorden) met uw contactgegevens naar j.van.dijk@protestantsekerk. nl. Als uw reactie wordt geselecteerd, nemen we contact met u op.

Alvast hartelijk dank voor uw medewerking!

baggerviering in Sliedrecht

14 De Lege Geaën langs de missionaire meetlat

2 missionaire kanjer Loek van Doorn 8 vooruitblik Landelijke Diaconale Dag 9 present: De Buurman

Op zoek naar een kerk Afgelopen zomer waren we als gezin wel vier zondagen in het buitenland, elke zondag op een andere plek. Vakantie of niet, op zondag gaan we naar de kerk. Niet altijd begrijpen we alles, maar we ervaren iets van het samen geloven. Dat raakt me elke vakantie weer: ook al hebben we een eindje gereisd, overal zijn mensen die in God geloven, samen zingen en bidden!

Op zaterdag begon mijn zoektocht op de computer naar een kerk. Dat bleek niet eenvoudig. Op Googlemaps vond ik soms een kerk in de buurt, maar de link naar de website werkte niet altijd. Of de website was in 2015 voor het laatst geüpdatet; zou de aanvangstijd nog kloppen? Een andere kerk vermeldde van alles voor de komende week maar wanneer was nou de dienst? Er waren positieve uitzonderingen.

Kerken die op hun homepagina al schetsen hoe de dienst ongeveer gaat, wat er (niet) van je verwacht wordt als gast en wat zij belangrijk vinden. Eén zelfs met een filmpje erbij!

10 de kerk uit: “Religie is bedacht door mensen” 11 de kerk in: “Ik miste iets in mijn leven” 12 de taal in de kerk 13 Top2000kerkdiensten missionair?

17 nieuwe uitgaven, ook om cadeau te doen 18 Praten over wezenlijke vragen

De meeste gasten in de kerk komen natuurlijk omdat ze worden uitgenodigd. Maar als dat niet zo is en iemand zoekt een kerk in uw buurt, wat vindt hij of zij dan? Doet u het ook eens komende week: doe alsof u in uw woonplaats geen enkele kerk kent, en op zoek bent naar een dienst voor komende zondag.

Trouwens: wij werden in de online uitgezochte kerken meer dan hartelijk ontvangen. Want een goede website is belangrijk, maar hartelijk ontvangen worden nog veel meer!

Vincenza La Porta manager Ondersteuning Gemeenten binnen Dienstenorganisatie Protestantse Kerk

Op www.protestantsekerk.nl vindt u de kerkzoeker waar u alle protestantse kerken en pioniersplekken kunt vinden.

Wilt u naar aanleiding van bries of zaken die spelen in uw gemeente eens doorpraten, heeft u een vraag of zoekt u advies voor uw kerkenwerk?

U kunt van ma t/m do tussen 9.00 en 21.00 uur en op vrijdag tot 16.00 uur bellen of mailen naar (030) 880 18 80, info@protestantsekerk.nl.

5

pioniersplek Zinvol Zijpe in Schagerburg

”We doorbreken het gevoel dat het steeds minder wordt”

“Mensen van buiten zien dat de kerk lééft” Een pioniersplek in de meest ontkerkelijkte regio van Nederland, hoe ziet dat eruit? “We willen van de kerk weer het levensbeschouwelijke hart van de polder maken. We zijn op zoek naar een taal waarmee we elkaar vinden.”

6

bries najaar 2017

Erik Jan Tillema is sinds mei 2017 als pionier-voorganger verbonden aan de pioniersplek Zinvol Zijpe in Schagerbrug, in de kop van NoordHolland. Hij komt zelf uit de omgeving en kent de cultuur van de Zijper polder goed. “De gelovigen hier zijn over het algemeen heel nuchter en vrijzinnig. Net als ikzelf, overigens.” De polder kent een geschiedenis van snelle ontkerkelijking. “Er zijn hier zeven dorpen, en vroeger was er in elk dorp een protestantse kerk. Tegenwoordig is er in de hele polder nog maar één protestantse kerk over. Onze gemeente telt nog ruim honderd leden, waarvan er op zondag nog vijftien in de kerk zitten. Het was dus voor iedereen wel duidelijk dat er iets moest gebeuren.”

polder staat echter centraal. Erik Jan: “Hier in dit ontkerkelijkte gebied moet je geen zware christelijke termen gebruiken, dat schrikt mensen af.

Daarom zijn we op zoek naar een taal waarmee je elkaar kunt vinden. En dan merk je al pratend dat mensen best nog wel ruimte hebben voor een God of voor iets heiligs.” Afgelopen Kerst koos de protestantse gemeente er dan ook voor om geen traditionele kerstdienst te houden. “We wilden er een viering voor de mensen uit het dorp van maken. Dat werd dus geen dienst met een preek, maar een samenkomst met allerlei verhalen die werden voorgedragen door mensen uit het dorp. En de kinderen van de basisschool zongen in het kinderkoor.”

Open karakter Een ontmoetingsplek waar mensen op een eigen manier bezig kunnen zijn met zingeving, dat is wat Erik Jan en zijn pioniersteam met Zinvol Zijpe voor ogen hebben. “We willen dat de kerk weer een gewaardeerd onderdeel wordt van de gemeenschap. Dat mensen de kerk zien als het levensbeschouwelijke hart van de polder. Daarom organiseren we activiteiten met een open karakter, zoals een lunch tijdens de jaarlijkse kermis en een ‘Church-sing-a-long’ om de vakantie mee in te luiden.

En rond Pasen hadden we de ‘Passion in de polder’: het passiespel nagespeeld met moderne liederen, gezongen door mensen uit het dorp.

Dat trok echt een volle kerk.”

Nieuwe energie Het streven van Zinvol Zijpe is om elke maand een activiteit te organiseren. Met het beperkte aantal uren van Erik Jan en een klein team blijkt dat soms best een opgave. Desondanks is Erik Jan enthousiast over zijn pioniersplek. “We zien dat het pionieren veel positiviteit oplevert, zowel binnen als buiten de kerk. In de kerk ontstaat nieuwe energie: we zijn nu bezig met positief, opbouwend werk, en doorbreken de negatieve spiraal van ontkerkelijking, het gevoel dat het steeds minder wordt. En mensen van ‘buiten’ die bij onze activiteiten zijn, zien dat de kerk lééft, dat er iets gebeurt!”

Wilt u zich oriënteren op pionieren? Bestel de gratis brochure met informatie over

Gemeenschappelijke taal Op den duur wil Zinvol Zijpe niet alleen laagdrempelige, maar ook meer verdiepende activiteiten organiseren. Het aansluiten bij de mensen in de

de eerste stappen en ondersteuning. Met voorbeelden van plaatsen waar al gepionierd wordt. Bestel op protestantsekerk.nl/webwinkel.

77

Landelijke Diaconale Dag 11 november 2017

De Buurman in Hardinxveld-Giessendam

Goede buur voor mensen dichtbij en ver weg Geloof, hoop en liefde delen Hoe kun je er als kerk voor je buurt zijn? Wat is nou eigenlijk het heil dat we als kerk te delen hebben? Zomaar twee thema’s van workshops tijdens de Landelijke Diaconale Dag op zaterdag 11 november, een dag om inspiratie op te doen voor het werk in de kerk. Thema is ‘Samen geloof, hoop en liefde delen’.

Aanmelden via www.kerkinactie.nl/ldd2017 Kosten zijn € 32,50 p.p.

Voor dit bedrag mag u uw gemeentepredikant gratis meenemen.

8

bries najaar 2017

Het gaat in de kerk om woorden én daden, getuigen én doen. Op de Landelijke Diaconale Dag komt dit samen in een programma waarin diaconaat en missionair kerkzijn hand in hand gaan. In het ochtendprogramma laten spraakmakende personen uit kerk en samenleving zien hoe diaconaat en missionair werk in een sterk veranderende samenleving het verschil kunnen maken. Verhalen van en ontmoetingen met mensen en partnerorganisaties in Nederland en daarbuiten staan daarbij centraal.

Kom ook en doe inspiratie op in het programma, op de inspiratiemarkt en in de workshops waarin onderlinge uitwisseling centraal staat. De dag vindt plaats in het Beatrixtheater in Utrecht.

Van harte welkom!

Niet zomaar een café maar een plaats waar het ook gaat om delen en denken. Koffie, taart én een gesprek, met de uitdaging na te denken over niet alledaagse thema’s. Deelcafé De Buurman in Hardinxveld-Giessendam combineert ondernemerschap met van betekenis zijn voor mensen.

Dichtbij en ver weg.

‘Wat is er eigenlijk anders aan ons als christenen?’ Deze vraag was drieënhalf jaar geleden aanleiding voor Dick de Krijger, initiatiefnemer van het deelcafé, om een maand met vrienden naar Zuid-Afrika te gaan om een bijdrage te leveren aan verschillende projecten. Teruggekomen ontstond het idee een koffiehuis te openen, daarmee geld te verdienen, en dat geld vervolgens te schenken aan ontwikkelingsprojecten in andere landen.

Nu maakt een enthousiast team van ‘deelgenoten’ de hele week de beste koffiespecialiteiten, taarten, tosti’s, ijsjes en nog veel meer. En zeven vaste activiteiten vullen de wekelijkse agenda, waar ieder die interesse heeft bij aan kan schuiven. Van ‘breien met de buurvrouwen’ tot een ‘multiculti-crea-ochtend’. Allerlei ‘soorten’ dorpsbewoners komen met elkaar in contact: kerkelijke naast niet-kerkelijke, geboren en getogen Hardinxvelders naast vluchtelingen. De volledige winst van De Buurman gaat naar goede doelen van Hardinxvelders in het buitenland. En zo deelt De Buurman ook ver weg. www.deelcafedebuurman.nl 9

de kerk uit

Jaco Rus

“Religie is bedacht door mensen” “Ik ben in een gereformeerd gezin opgegroeid. Dat betekende naar de School met de Bijbel, naar catechisatie, en mee naar de kerk. Ik heb dus al het ‘gereedschap’ meegekregen in mijn opvoeding. Al jong was ik er echter van overtuigd dat religie – welke religie dan ook – iets is dat bedacht is door mensen, vanuit de wens om onverklaarbare dingen te verklaren. Ik zoek mijn verklaringen liever binnen de wetenschap. Na mijn jeugd ben ik dan ook niet meer naar de kerk gegaan.

‘Religie’ en ‘geloof’ zijn twee verschillende dingen.

10

bries najaar 2017

‘Religie’ en ‘geloof’ zijn wat mij betreft twee verschillende dingen. ‘Geloof’ is persoonlijk: het vertrouwen dat God de toekomst bepaalt. Hoewel ik dat vertrouwen niet heb, had mijn moeder dat wel. Ik heb gezien hoeveel troost dat haar gaf. Ze is in de negentig geworden en moest de laatste jaren steeds weer afscheid nemen van mensen om haar heen.

‘Tot ziens in Jeruzalem’, zei ze dan. Dat stond voor haar echt vast.

Ondanks dat ik geen kerkganger ben, hecht ik wel veel waarde aan de kerk als bijzondere plek. Kerkgebouwen zijn gemaakt om te luisteren: naar het Woord, naar muziek. Ze stralen iets sereens uit, iets van rust. Daarom zijn het geweldige plekken voor concerten. Samen met anderen organiseer ik al jarenlang concerten in het kerkje in Cothen.

Elk winterseizoen programmeren we zo’n zeven concerten, vooral kamermuziek – dan komt de mooie akoestiek het best tot zijn recht. Toen dat nodig was, heb ik zelfs een paar jaar de administratie voor de kerk gedaan. Want de stenen moeten wat mij betreft blijven staan!”

de kerk in Jantina Postema

“Ik miste iets in mijn leven” “Ik kwam voor het eerst in de kerk toen ik verkering kreeg met mijn man. Met verbazing keek ik toen hoe iedereen een beetje zat te slapen in de kerkbanken. Later, toen we getrouwd waren, gingen we af en toe eens naar een dienst, maar in zo’n grote gemeenschap was het moeilijk om ons thuis te voelen. Voor mijn man hoefde het ook niet meer zo nodig. En als buitenstaander snapte ik al niet eens wat ‘kindernevendienst’ betekende…

Toch bleef er iets dat me trok, ik miste iets in mijn leven. Toen ik in de krant las dat er een nieuwe dominee kwam, besloot ik dat we het opnieuw zouden proberen. ‘De dominee maakt een nieuwe start, laten wij dat ook doen’, zei ik tegen mijn man. Tijdens de Alphacursus die ik later ging volgen, kwam alles pas écht dichtbij. Het leek wel of de dominee rechtstreeks tegen mij sprak! In een paar weken tijd veranderde er veel: allerlei begrippen die ik eerder alleen een beetje oppervlakkig kende, gingen me nu veel meer zeggen.

Op een avond na de Alphacursus vertelde ik de dominee dat ik mijn dochters van zes en drie eigenlijk wel wilde laten dopen. En jíj dan, reageerde hij. Mijn bezwaren dat ik daarvoor te oud was wuifde hij weg. En zo zijn we op een zondag met zijn drieën gedoopt, en hebben mijn man en ik ook nog eens samen belijdenis gedaan – een heel feestelijke dienst.

Nu ben ik jeugdouderling in onze gemeente. Als je me dat twintig jaar geleden had verteld, had ik dat nooit geloofd!

Maar achteraf geloof ik dat God toen al met me bezig was.”

“En jíj dan, reageerde hij”

11

tips&stops

Viering tijdens Baggerfestival

Welke taal spreken we in de kerk? tip 39 Welke taal spreken we in de kerk? Iedereen is het er wel over eens dat we ‘tale Kanaäns’ moeten vermijden, die is ontoegankelijk voor nieuwkomers maar vaak ook voor kerkmensen zelf. Dat wil niet zeggen dat alles in jip-en-janneketaal moet. Woorden als genade en gerechtigheid blijven belangrijk, maar vragen wel om uitleg in voorbeelden en verhalen.

'100 tips & stops voor de missionaire gemeente’ is een eigenwijs boekje met allerlei handige do’s en don’ts die gemeenten vandaag al kunnen doen én laten om missionair te zijn. We lichten in bries een aantal tips uit.

Het boekje is verkrijgbaar in de webwinkel van de Protestantse Kerk via www.protestantsekerk.nl/ webwinkel.

12

bries najaar 2017

Tip Laat een nieuwkomer of iemand van buiten de kerk eens een preek of een artikel in je kerkblad lezen. Laat hem of haar het aanbod van Vorming & Toerusting (wat bedoelen we daar eigenlijk mee; is ‘cursusaanbod’ niet toegankelijker?) eens doornemen. Is het duidelijk? Spreekt het aan? Lees en luister regelmatig met de ogen en oren van een buitenstaander.

➤

In Broek op Langedijk lieten ze een buitenstaander naar de website van de kerk kijken.

Deze vond vooral de foto’s van gemeenteleden interessant, met onder iedere foto een korte tekst waarom ze lid zijn.

Volle Bak Een festival bezoeken is niet nieuw. Maar een viering tijdens een festival wel. In Sliedrecht werd het Baggerfestival begin juli afgesloten met de openluchtviering ‘Volle Bak’, een samenwerking tussen kerkelijke en niet-kerkelijke partijen.

Het Baggerfestival is een feestje voor en door de mensen van het dorp, zegt Kees van der Graaf, vice-voorzitter van het festival. “En de kerken in Sliedrecht nemen een echte plek in het dorp in. Door een viering te organiseren, bieden we de kerken letterlijk een podium om midden in de samenleving te staan. Bovendien heeft de waterbouw nog steeds een christelijke identiteit en een dominee in dienst.” De verschillende Sliedrechtse kerken trekken samen op om de openluchtviering van de grond te krijgen. “Dat zorgt ook weer voor verbinding, daar wordt naar mijn mening het dorp uiteindelijk beter van.”

Passend bij de context In de openluchtviering werd het verhaal van de blinde man die door Jezus wordt genezen, verteld met verschillende soorten muziek en tekst. Waterbouwpastor Stefan Francke legt uit waarom juist dat verhaal werd gekozen. “Jezus smeert de ogen van de blinde in met modder, met bagger. Dan gebeurt er een wonder: hij kan weer zien! Uit bagger kan iets moois voortkomen. Dat is een boodschap die in het baggerdorp Sliedrecht zeker wordt begrepen.”

De viering, waar vijfhonderd bezoekers op afkwamen, werd voorafgegaan door een picknick. www.baggerfestival.nl

”Goed bezochte oecumenische dienst à la the Passion. Bekende liederen ondersteunden het verhaal van de baggerdominee. Mooie metafoor: uit bagger komen mooie dingen voort.” tweet van burgemeester Bram van Hemmen

13

langs de missionaire meetlat

De Lege Geaën

Ds. Jur Majoor weet als voormalig vlootpredikant wat het is om predikant ‘in de wereld’ te zijn. “Als vlootpredikant wilde ik er voor zo veel mogelijk mensen zijn, ongeacht hun achtergrond. Die wens heb ik nog steeds: ik wil een dominee zijn voor álle mensen in de dorpen hier.”Toen hij werd aangesteld als predikant van De Lege Geaën, inmiddels zes jaar geleden, vond hij een open oor voor dat verlangen.

“Onze gemeente is van oorsprong een veelkleurige gemeente, met mensen met allerlei soorten geloofsbeleving. En onze gemeente is nóg kleurrijker geworden nu we het gesprek zoeken met mensen ‘van buiten’.”

Buurtgesprekken ‘Het gesprek zoeken’ gebeurt in de Friese dorpen (boven Sneek) van De Lege Geaën heel letterlijk. Sinds een aantal jaren organiseert de gemeente buurtgesprekken in de verschillende dorpen, het liefst bij mensen thuis die zelf niet bij de kerk horen. Jur: “Het doel van de gesprekken is om elkaar te ontmoeten, in gesprek te gaan over onderwerpen waar je normaal gesproken niet zo snel over zou praten. Wat drijft je, wat houdt je overeind in deze wereld? En wat heeft je gevormd? Je deelt vaak meer met elkaar dan je denkt. En je leert van elkaar: door elkaar te bevragen, worden vooroordelen weggenomen.” De grens tussen gelovig of niet-gelovig is niet zo duidelijk te trekken, is zijn overtuiging. “Er is veel ongeloof in de kerk en veel geloof in de wereld.”

De keet in De gemeente heeft een actieve groep die zich bezighoudt met activiteiten ‘van inspiratie en ontmoeting’.

Die activiteiten zijn heel divers: van een leesclub tot wandelingen en maaltijden. Jur: “We zien dat de mensen die deelnemen aan die activiteiten heel verschillend zijn. Er zijn ook veel mensen bij betrokken die helemaal niet kerkelijk zijn, maar elkaar wel graag willen ontmoeten.” ‘Ontmoeten’ doet de predikant ook persoonlijk. “Onze gemeente merkt, net als veel andere gemeenten, dat het niet makkelijk is om jongeren in de kerk te krijgen. Daarom wil ik hen graag opzoeken op hún plek. Af en toe ga ik naar de keet waar jongeren in het weekend samenkomen, en dan vraag ik keurig of ik binnen mag komen. Dat mag altijd, en dan drinken we een biertje samen. Dat wordt erg gewaardeerd.”

Hoop Steeds meer mensen in De Lege Geaën weten de kerk en de dominee te vinden. Jur: “Het aantal mensen ‘van buiten’ dat een beroep op me doet, is behoorlijk toegenomen. Zij vragen regelmatig om een gesprek, bijvoorbeeld als ze te maken krijgen met ziekte of overlijden. Daar ben ik blij mee. Want we zijn er als kerk niet alleen voor onszelf, maar we hebben ook een opdracht van Christus: hoop verspreiden.”

Ontmoeting en gesprek: dat zijn twee kernwoorden voor de Protestantse Gemeente De Lege Geaën. “Als je met oprechte nieuwsgierigheid en belangstelling met de ander in gesprek gaat, ontdek je dat je veel meer met elkaar deelt dan je dacht.”

Ds. Majoor is een vrolijke predikant die over de heg springt en met iedereen in gesprek gaat.

Bijzonder: buurtgesprekken bij mensen die niet 'van de kerk' zijn, in hun huis. Dat is een goede stap: niet op je eigen comfortabele plek blijven, maar over de drempel stappen: in huis of keet. Vraag is wel: doen de gemeenteleden hierin mee, nemen zij ook het voortouw? Of hangt het van de dominee af?

“Onze opdracht is hoop verspreiden”

1414 bries bries najaar najaar2017 2017

15

Top2000-kerkdienst

inspiratie

Bezoekers horen er helemaal bij Adventskalender 2017

“Het is echt pionieren.”

‘Kwetsbaar als een kind’ Kalender om de adventstijd bezinnend door te brengen, in een handig tafelmodel met ringbandje om de bladen makkelijk om te slaan. Alle dagen kunnen als kerstkaart verstuurd worden – u heeft daarmee 23 kerstkaarten in huis. Thema van de kalender is ‘Kwetsbaar als een kind’.

€ 6,99

Dagkalender ‘Deel je leven’

Van Appelscha tot Zierikzee; (bijna) iedereen neuriet mee met de songs uit de Top2000. Liedjes over liefde, over het leven, over geloof; nummers met kippenvel, tranen van geluk en/of verdriet, toppers voor een tijdje of hits die drie generaties meegaan. Sinds 2013 organiseerden al veel gemeenten een Top 2000-kerkdienst.

Er is ontzettend veel popmuziek voorhanden waardoor mensen geïnspireerd en vertroost worden, zegt Fred Omvlee, de man achter de Top2000-diensten. “We horen vaak terug dat de Top2000-diensten andere bezoekers trekken dan normaal. Ze boren ook andere talenten bij mensen aan: muzikaal talent of talent op het gebied van techniek en organisatie. Zo ontstaan nieuwe contacten bij de voorbereiding van zo’n viering.”

Christian van Tol van de Protestantse Gemeente Rijnsburg zette samen met anderen muzikaal de bloemetjes buiten in de plaatselijke disco GoGo. “Het was een geslaagd evenement waar mensen van verschillende leeftijden naartoe kwamen. Iedereen was er zeer enthousiast over. We zeggen alvast: tot volgend jaar bij de Church Top2000!”

Ds. Arjen van der Spek uit Holten organiseerde een Top2000-dienst in zijn eigen kerk. Eerst had hij zijn aarzelingen, maar merkte dat de bezoekers, kerkelijk meelevend of niet, elk lied kenden. “Ze zongen uit volle borst mee. Hoe mooi bepaalde opwekkingsnummers ook kunnen zijn, mensen die weinig ter kerke gaan zegt het niks. Zodra dat soort liederen gezongen wordt geeft dat hen het gevoel er niet bij te horen. En nu hoorden ze er van het begin tot het einde bij.”

Via de website top2000kerkdienst.nl kunnen geïnteresseerde kerken ondersteuning krijgen en kunnen geïnteresseerde bezoekers zien waar de diensten gehouden worden.

16

bries najaar 2017

‘Inspiratie voor elke dag’ is de ondertitel van de kalender ‘Deel je leven’, een tafelkalender met ringband voor alle dagen van het jaar. Elke dag biedt een korte, inspirerende tekst en een passende afbeelding. Pakkende oneliners, bemoedigende bijbelteksten, korte gebeden, prikkelende songteksten...

365 dagen lang een tekst om de dag mee te beginnen (of te eindigen), met je mee te dragen, en te delen met anderen. De kalender loopt van 1 januari t/m 1 december maar heeft geen dagaanduiding dus gaat ook volgende jaren mee.

nu van € 16,95 voor € 12,50

‘Ik bewaar je‘ Boekje voor wie een dierbare moet missen. Met passende teksten, gebeden en afbeeldingen, en verwijzingen naar literatuur en websites over rouwverwerking.

Uitgaven te bestellen via www.protestantsekerk.nl/webwinkel. of info@protestantsekerk.nl (geen verzendkosten)

€ 4,95

17

verdieping

Waarom ga je, waarom blijf je?

Praat in de kerk over wezenlijke vragen De kerk krimpt en vergrijst, dat is het heersende beeld van de kerk. Als ik ergens voorga, vraag ik in de consistorie: “Hoe gaat het hier?” Vaak luidt het antwoord dat het goed gaat, maar tegelijk wordt erbij gezegd: “Maar we hebben wel minder jonge gezinnen en kinderen. We krimpen, dat is een zorg.” Er wordt dan meestal aan toegevoegd: “Maar dat is overal zo.” Dat kan iets hebben van: we kunnen er toch niks aan doen; het is zoals het is. Mijn reactie is dan: “Het is inderdaad op veel plaatsen zo, maar niet overal, er zijn ook gemeenten die niet krimpen of zelfs groeien.”

Wat maakt dat sommige mensen ‘Adieu God’ zeggen en dat anderen zich laten dopen?

Naast de krimpende kerk zien we ook tegenbewegingen. Mensen die toetreden en gedoopt worden. Mensen die het weer aandurven om ‘God’ te zeggen en wekelijks naar de kerk gaan, zoals Stephan Sanders daar in dagblad Trouw verslag van doet. Jonge mensen die belijdenis doen, soms met tientallen tegelijk. Pioniersplekken die een gemeenschap bieden voor mensen die niet naar een kerk gaan maar daar wel verkennen wat het is om te geloven. Lang niet altijd gaan deze nieuwe gelovigen naar de kerk zoals wij die kennen, ze zitten niet altijd op zondagmorgen in een kerkbank maar komen samen op andere plaatsen en op andere tijden.

Vragen naar de basis Al die ontwikkelingen roepen vragen op die ons terugvoeren naar de basis van ons geloof en kerkzijn. Back to basics. Wat bedoelen we eigenlijk als we ‘kerk’ zeggen?

Waarom verlaten mensen de kerk? Waarom treden ze toe? Wat maakt dat sommige mensen ‘Adieu God’

18

bries najaar 2017

zeggen en dat anderen zich laten dopen? Wat zeggen ze vaarwel, wat begroeten ze? We kunnen leren van de mensen die van ons afscheid nemen, we kunnen ook leren van degenen die toetreden. Wat misten ze, wat vonden ze? Daarom plaatsen we in bries altijd een interview met een kerkverlater én een kerktoetreder. Omdat we van hen willen leren.

Het stelt ook vragen aan de trouwe kerkganger. Als veel mensen vertrekken, kan de reactie zijn: help, we moeten zorgen dat ze blijven want anders gaan we ten onder.

Jezus deed het volgens Johannes anders. Toen veel mensen zich terugtrokken en niet verder met hem meeliepen, stelde Hij de leerlingen de vraag: “Willen jullie soms ook weggaan?” (Johannes 6:66,67) Stel, we vragen dat in de kerkdienst op zondagmorgen: “Willen jullie soms ook weggaan?” Wat zouden we antwoorden? Iets als: “Ik ben er toch, doe niet zo raar”? Of misschien zouden we in gesprek kunnen gaan over de vraag waarom je blijft, wat de reden is dat je naar de kerk gaat, bij een kerkgemeenschap wilt horen. Dan ben je terug bij de basale vragen die gaan over je geloof, over je geroepen weten, over waarom je ooit belijdenis deed.

Vragen die in de Bijbel volop aan de orde zijn. Mens, waar ben je? God vraagt naar ons, telkens weer en langs allerlei wegen. Het zijn geen gemakkelijke vragen. Ze zijn ook niet zomaar met één zin te beantwoorden. Zulke vragen worden ook wel eens ‘trage vragen’ genoemd, vragen die tijd kosten en geduld. En kwetsbaarheid.

Want het is ook spannend. Durf ik te zeggen wat ik denk te geloven? Durf ik mijn vragen eerlijk op tafel te leggen? Dat vereist een veilige omgeving waarin we elkaar serieus nemen en niet de maat nemen. Veel mensen hebben ook niet zoveel woorden voor hun geloof. “Ik ben niet zo’n prater, ik ben meer een doener.” Ontegenzeglijk heeft geloof alles te maken met doen, met een levensstijl.

Toch zal het zonder woorden niet gaan. Zoals het ook zonder daden niks wordt met ons gelovig kerkzijn. In een

tijd waarin geloven volstrekt onvanzelfsprekend is geworden, zal er toch echt ook gesproken moeten worden. Over God. Over Jezus. Over wat vergeving en genade betekent.

Over gerechtigheid en sjaloom.

‘De sprakeloosheid voorbij’, het was de titel van een bundel artikelen van predikanten die de missionaire specialisatie volgden (een tweejarige training met een intensief programma, waaraan ook hun kerkenraden deelnamen).

Ook in die artikelen ging het over basale vragen rond geloof en kerkzijn. Wat bedoelen we eigenlijk met ‘heil’, waarom zouden we überhaupt missionair willen zijn?

Welke plek heeft de kerk daarin en wanneer kun je een gemeenschap ‘kerk’ noemen?

Eerlijk en kwetsbaar Veel kerkenraden beseffen heel goed dat het belangrijk is om over deze vragen in gesprek te raken. De vraag is vaak: hoe doe je dat dan? Mijn ervaring is dat het helpt om kleine stappen te zetten. Maak van die grote vragen kleine brokjes en zoek naar vormen die passen bij wat je al doet. Bijvoorbeeld: een serie (zomer?)kerkdiensten over de vraag: ‘waarom blijf ik?’ Waarbij gemeenteleden hun motivatie - goed voorbereid - op tafel leggen in de kerkdienst. Of in de kerkenraad: de vergadering beginnen met het gezamenlijk lezen van een bijbeltekst, daar twee aan twee over doorpraten (vertel elkaar welk woord belangrijk is voor jouw geloof en waarom) en dan vertellen wat de ander heeft gezien in de tekst. Of een rubriek in het kerkblad: mijn favoriete lied, met een motivatie waarom dat zo is.

Het gaat, kortom, om een andere manier van kerkzijn, een andere houding waarmee je samen bent en de gemeenschap bouwt. Waarbij je eerlijk en kwetsbaar bent naar elkaar, wilt zoeken en leren, en waarin je samen bidt om de Geest van God. Niet meer maar anders Back to basics en missionair kerkzijn is niet nóg een

activiteit erbij, weer iets organiseren. Het is bovenal: de dingen anders doen. Met de nadruk op relaties en ontmoeting, en minder op vergaderen en grootse plannen maken. Natuurlijk, er moet vergaderd worden. Er is organisatietalent nodig.

Maar soms zijn we zo bezig in de kerk dat we elkaar nauwelijks in de ogen kijken en van elkaar op de hoogte zijn.

Wanneer voeren we eerlijke, echte gesprekken met elkaar? Over onszelf en over ons geloof? Dat kan niet ‘zomaar’ maar is wel nodig om samen verder te komen. Juist in die kwetsbaarheid kunnen de verhalen van de Bijbel oplichten en spreken.

Een mooi voorbeeld daarvan is de film ‘Hier ben ik’* over de gemeente van ds. Ad van Nieuwpoort in Bloemendaal. Te zien in de bioscoop en eind dit jaar op dvd. De film kan het gesprek over wezenlijke vragen losmaken, zo is de ervaring. Gemakkelijke antwoorden zijn er niet. Wel verhalen, tegen-verhalen, spiegelverhalen. Over God die een andere weg wijst, over Jezus die ons uitnodigt hem te volgen in een nieuwe manier van leven. Geloven is geen systeem. Geloven gaat over vertrouwen, aarzelend of vol overgave.

Vragen en twijfels blijven. Midden in dat alles luisteren we in de kerk naar woorden die wegen wijzen, delen we onze ervaringen. Juist dan ontstaan er ontmoetingen en bewegingen die missionair zijn. Luisteren en delend.

Nynke Dijkstra-Algra, missionair werk Protestantse Kerk

Het gaat om een andere houding waarmee je samen bent en de gemeenschap bouwt.

*Op protestantsekerk.nl vindt u onder de nieuwsberichten oner het kopje Doorpraten over “Hier ben ik” een gesprekshandreiking om de film met anderen te bespreken.

Nynke schreef samen met Sake Stoppels het boek Back to basics waarin zeven belangrijke thema's (waaronder 'visie op Jezus' en 'zieltjes winnen') uit de missionaire praktijk aan de orde komen.

Te bestellen voor € 9,90 via protestantsekerk.nl/webwinkel.

19

meditatief

Licht omdat de duisternis zo zichtbaar is omdat er steeds weer donkere wolken zijn omdat onvrede en onrust hun schaduw vooruitwerpen een licht om te ontsteken een vlam die warmte geeft om de moed niet te verliezen om de hoop die dooft weer aan te wakkeren om te blijven geloven in wat komt een wereld waarin het Licht iedereen omstraalt Greet Brokerhof-van der Waa www.gedichtensite.nl Bestel voor meer teksten over licht het boekje ‘Licht’ op protestantsekerk.nl/webwinkel.