Kerstkrant 2016 - Geef liefde, krijg liefde

Theo Zwart

“We willen ons hart met elkaar delen”

Omars verhaal

“Liefde is het enige wat blijft als je alles hebt verloren”

Joris Linssen

“Met liefde bereik je meer”

Warm welkom met Kerst in de kerk

geef liefde krijg liefde

kerstkrant 2016 www.protestantsekerk.nl 1

Alzo lief heeft God de wereld…

Met Kerst vieren we dat God naar ons toegekomen is. Het verhaal klinkt van het kwetsbare kind dat ons een weg van liefde zal tonen. Liefde die liefde wekt. Het kerstfeest nodigt uit om het goede nieuws te vieren met al het goede in ons bestaan waar we van kunnen genieten. Kerst heeft een krachtige boodschap voor wie zich kwetsbaar weet en voor wie de lastige kanten van het leven kent.

In deze kerstkrant staat het woord liefde

hebben. De verhalen passen bij wat we met

men heen naar de ander kunt kijken. Daar waar

centraal. ‘Alzo lief heeft God de wereld…’, klinkt

Kerst graag ervaren. Voor velen is het een

iemand denkt aardig te zijn voor een ander en

het in mijn gedachten. En ik zie die vrouw voor

feest van groene takken, kleine lichtjes, wat

ontdekt juist zelf iets te ontvangen.

me, klein en tanig, door het leven getekend.

rood en wat goud dat ons doet dromen van

Op een dag zei ze tegen me: “En toch is het heel

eeuwig leven, licht in de duisternis, warmte en

Ik wens u vreugde bij het lezen toe. Maar meer

eenvoudig. Liefde geven is eigenlijk het enige

toekomst. De verhalen roepen tegelijkertijd

nog wens ik u een sprankelend kerstfeest, met

wat ertoe doet.” Ik zag hoe die levensles haar

vragen op, zoals de bijbelse boodschap ons

een mooi evenwicht tussen liefde geven en

iedere dag weer hielp om vreugde te ontmoeten

steeds voor vragen stelt en met dilemma’s

liefde krijgen. Bovenal wens ik u tekenen van

en de bitterheid uit haar verleden te laten

confronteert. ‘Waar wordt er van mij net iets

Gods liefde toe.

rusten. Ik hoor in gedachten die Syrische man

meer gevraagd dan ik gewoon vind?’

die zei: “We zijn geroepen om onze naasten lief te hebben én om onze vijanden lief te hebben.”

God is naar ons toegekomen. Hemel en aarde

Het hielp hem om zich in Damascus te blijven

raken elkaar. Daar waar wederkerigheid ontstaat

inzetten voor een samenleving waarin het

tussen Syrische vluchtelingen en gastvrije Neder-

leefbaar is voor mensen.

landers. Daar waar een vrouw de zoektocht vol-

ds. Karin van den Broeke Preses van de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland

houdt van haar man die zich vrouw voelt. Daar Bij de verschillende verhalen in deze kerstkrant

waar de vreugde om een verliefde blik gevoeld

zal ieder zo zijn of haar eigen associaties

wordt. Daar waar je door je eigen kledingnor-

Colofon Uitgave van de Protestantse Kerk in Nederland Postbus 8504 3503 RM Utrecht (030) 880 18 80 servicedesk@protestantsekerk.nl www.protestantsekerk.nl Welkom in de kerk Met Kerst zitten de kerken vaak stampvol. Ook veel mensen die niet veel (meer) hebben met kerk en geloof, zoeken dan een kerk op. Op kerstavond, 24 december, wordt in veel kerken een kerstnachtdienst gehouden. Op Eerste Kerstdag is

er een feestelijke dienst. Als u met Kerst naar de kerk wilt, bent u van harte welkom. Via de ‘kerkzoeker’ op www.protestantsekerk.nl vindt u eenvoudig een kerk bij u in de buurt.

Tekst en vormgeving Buro Dirigo, Haarlem

Foto’s iStock, Rogier Veldman (Joris Linssen), Anne Droogsma (Theo Zwart), Bymarc. eu (Ariën Vink), Sebastiaan ter Burg (Sophie in ‘t Veld), Anne Droogsma (Marja Zomer, Omar en Ghina), Jurjen Bugel (Peter en Nina), Pixed Photography (Marc en Janneke van der Meer), David Jonathan (Marian Geurtsen).

Druk Roto Smeets, Weert

Eindredactie Janet van Dijk

2

Braille en gesproken versie Deze krant is ook in braille of gesproken versie (op daisy cd-rom) aan te vragen bij de Christelijke Blindenbibliotheek via opdracht@cbb.nl of tel. (0341) 56 54 99.

Er zijn geen kosten aan verbonden.

De Protestantse Kerk in Nederland is met twee miljoen leden en ca. 1600 plaatselijke gemeenten het grootste protestantse kerkgenootschap in Nederland.

De Protestantse Kerk wil betrokken zijn op God, op elkaar en op de wereld.

Meer weten?

Kijk op www.protestantsekerk.nl.

“Al mijn programma’s ademen liefde voor mensen” Hij presenteert onder andere De Wandeling, Hello Goodbye, Liefs uit... en Joris’ Kerstboom. Met de band Joris Linssen & Caramba brengt hij een vleugje Mexico in de theaters. Zanger, presentator en vader Joris Linssen over liefde voor mensen en échte ontmoetingen.

aandacht, bescheiden mensen die kwetsbaar durven zijn, niet. De media tonen een beeld van een op hol geslagen Nederland. Slecht nieuws doet het nu eenmaal beter dan goed nieuws. Dat moeten we keren. Als je mensen met liefde en respect benadert zeggen ze interessantere dingen dan wanneer je dat op quasi-kritische en aanvallende wijze doet.

Daarom vind ik humaninterestjournalistiek de mooiste vorm van journalistiek: het persoon-

“W

lijke verhaal maakt indruk.” e leven in een tijd van

de enorme stroming. ‘Dat valt wel mee’, ant-

extreme aanpassing. Ik heb

woordde hij. ‘Als je met de stroom meegaat,

“Met mijn televisieprogramma’s wil ik laten

een grenzeloze bewonde-

sta je zelf stil.’ Die filosofische uitspraak heb ik

zien wat er gebeurt als je uit liefde en

ring voor mensen die onaangepast durven

als leidraad in mijn leven genomen. Als je iets

interesse met mensen praat. Dan voelen

te leven. Ik vind dat zelf heel moeilijk. Met

wilt bereiken zul je tegen de stroom in moe-

mensen zich veilig en gaan ze groeien. Je ziet

het programma Joris’ Showroom, waarin we

ten gaan. Als je doet wat iedereen doet, sta je

dat iedereen de moeite waard is. Dan denk je

excentrieke Nederlanders portretteerden,

stil. Vervolgens ben ik ook de Waal ingespron-

wel twee keer na voordat je zegt dat een volk

wilden wij een lans breken voor authenticiteit.

gen, onder leiding van Henk Verkaart. Ik legde

niet spoort of dat mensen zich moeten aan-

Het was een zegen om te maken. Moeilijk was

mijn lot in handen van een zonderling die

passen. Mijn vrouw en ik hebben geprobeerd

het ook. Deze kwetsbare mensen hadden

niemand vertrouwt. Op dat moment ontstond

om onze kinderen te leren solidair te zijn met

aanvankelijk geen behoefte om mee te doen.

een vriendschap.”

mensen die anders zijn – vreemdelingen zijn

Pas als je mensen liefdevol benadert, breken

niet eng.”

ze als een oester open en kun je de parels van

Iedereen de moeite waard

hun wijsheid vinden.”

“Liefde ontstaat alleen uit kwetsbaarheid.

Joris’ Kerstboom

Als je jezelf beter acht dan een ander, zal er

“Hét sluitstuk van ieder jaar voor mij zijn de

Tegen de stroom in

nooit iets van liefde ontstaan. De kunst is om

opnames voor Joris’ Kerstboom. We wilden

“De ontmoeting met Henk Verkaart is me het

je gelijkwaardig te voelen. En dat is zó moei-

iets met de kerstgedachte doen waar ieder-

meest bijgebleven. Hij leeft als zwerver in de

lijk. Juist in deze tijd waarin iedereen hard

een zich in kan herkennen. Dat werd Joris’

uiterwaarden bij de Waal bij Druten. Af en toe

schreeuwt, scheldt en agressief doet, tot de

Kerstboom. Mensen hangen een foto van een

zwemt hij in de rivier. Levensgevaarlijk door

premier aan toe. Agressievelingen krijgen veel

dierbare in de boom en vertellen hun verhaal. Je ziet iedere keer weer hoeveel mensen voor elkaar betekenen. Aan het eind van het programma zetten we de boom in het licht, en daarmee de mensen van wie er een foto in hangt. Het is één grote ontmoeting in een betoverende sfeer, waar alle medewerkers van onder de indruk zijn.”

Open huis “We hebben het helemaal voor elkaar, dachten mijn vrouw en ik: een prachtig gezin, twee kinderen, een leuk huis, uitdagend werk. Er zijn veel mensen die het niet zo goed hebben. Toen besloten wij ons huis open te stellen voor anderen. Zo hebben we twee pubers in huis gehad als pleegkinderen. Ook hebben we ons ontfermd over Walid, een jongetje dat ik ooit tegenkwam in de taxi voor het gelijknamige televisieprogramma.”

“Met liefde bereik je meer dan wanneer je mensen quasi-kritisch benadert”

“Met Kerst eten we samen met de vijf kinderen die we in de loop van ons leven rondom ons verzameld hebben. Als ik die vijf verschillende volwassen kinderen zie, die op zo’n gekke manier bij elkaar zijn gekomen, dan ben ik de gelukkigste man op aarde.”

3

Theo Zwart maakt een hart voor Tarno Verburg die MS heeft

“We willen ons hart met elkaar delen” “Toen ik de oproep van Kerk in Actie zag om een hart voor iemand te maken, dacht ik gelijk aan Tarno Verburg. We zijn allebei in de zestig en zitten in dezelfde kerkelijke gemeenschap.

Alleen heeft Tarno een zware vorm van MS. Hij zit aan een rolstoel gekluisterd, ik kan gaan en staan waar ik wil. En ondanks dat is hij vaak zo blij. Ik proef bij hem een innerlijke vreugde, waardoor ik altijd gesterkt bij hem vandaan ga.”

T

arno kan lichamelijk niets meer. “Laatst

een moeilijke periode kwamen. De vrouw was

bezocht ik hem en zei ik heel onnaden-

zwaar depressief geweest. Wij zullen hen wel

kend: ‘Ik moet er niet aan denken dat

eens een leuk weekje geven, dachten we, wij

ik lichamelijk niets meer zou kunnen.’ Ik schrok

offeren onszelf wel op. Maar tot mijn stomme

er zelf van. Mensen die een gat in hun hart of

verbazing hebben wij zelf drie keer zoveel

leven ervaren, kunnen dat met van alles vullen.

genoten als wanneer dit echtpaar er niet bij was

Tarno laat zijn hart vullen met iets van Jezus. Ik

geweest. Zij deden net zo goed mooie dingen

leer daardoor hoe waardevol het is dat God zijn

voor ons, zoals iedere ochtend een heerlijk

zoon geeft voor mensen die leegte ervaren. Dat

ontbijt klaarmaken. Ik ontdek steeds meer dat

is voor mij de boodschap van Kerst. Toen ik dit

als je bereid bent te geven, het terugkomt. Onze

tegen Tarno zei en erbij vertelde dat ik van hout

wereld wordt zo solitair, zo ikke-ikke-ikke. Maar

een hart voor hem aan het maken ben, moest hij

als je tijd of aandacht investeert, krijg je een

huilen. Zijn emotie raakte mij diep. De volgende

mooiere wereld terug. Dat te merken, bemoedigt

keer dat ik hem bezoek is het hart af en neem

mij telkens weer.”

ik een spijker mee. Dan hangen we het boven z’n bed. Ook als symbool dat we ons hart met

Hout genoeg

elkaar willen delen.”

“De hartenactie van Kerk in Actie vind ik een

Ook liefde geven?

mooie aanleiding om eens na te denken wie in

Ga naar www.kerkinactie.nl/kerst voor

Als je geeft, komt het terug

je omgeving wat liefde zou kunnen gebruiken.

meer informatie en maak net als Theo

Delen vindt Theo een van de mooiste principes

Kerst is daarvoor de aangewezen periode. Of ik

een hart voor iemand. Bijvoorbeeld voor

uit de Bijbel. “Mijn vrouw Marja en ik hebben

meer harten ga maken? Misschien wel. Ik heb

gehandicapte kinderen in Pakistan of voor

een huis in Midden-Frankrijk. Enkele jaren

hout zat en het zaagt gemakkelijk. En ik denk

iemand in een asielzoekerscentrum in ons

geleden nodigden we een echtpaar uit onze

ook wel dat er meer mensen in mijn omgeving

eigen land.

kennissenkring uit van wie we wisten dat ze uit

zijn die graag zo’n hart zouden ontvangen.”

4

Je bent mooi zoals je bent “Liefde ervaar ik op momenten waarop je bewust aandacht voor elkaar hebt. Bijvoorbeeld als ik mijn kinderen kan troosten omdat ze gekwetst zijn of een verkering uit is, of als ik voor leerlingen een luisterend oor kan zijn.” Ariën Vink is leraar lichamelijk onderwijs én hij zingt met The Psalm Project door het hele land. “Als we geen aandacht of tijd voor elkaar maken, hebben we weinig ruimte voor liefde.”

“L

iefde is volledig gekend zijn, jezelf

het gedrag in de toekomst verandert. Tegelijk

Samen Kerst vieren

het goede wat God

zijn, gewaardeerd zijn. Ik was een

kan ik de relatie behouden, door vertrouwen te

“Ieder jaar gaan we

geeft. Voor mij als

keer op de basisschool van mijn

geven en aan te moedigen. Iedere keer weer.

naar een kerstnacht-

muzikant is Kerst een

zoon, in groep 8. Twee leerkrachten noemden

Het is niet altijd makkelijk, maar er staat ook in

dienst en vieren we

drukke periode. En

dat zij tegen elk kind zeggen: je bent uniek,

de Bijbel zeventig maal zeven maal. Ik ben dank-

Kerst met familie.

met school gaan we

geliefd, je bent mooi zoals je bent. Dat is een

baar dat ik eindeloos vergeven word. Wie ben ik

We hebben een grote

met Kerst naar de

boodschap die bij iedereen binnenkomt, inslaat

dan om te zeggen: nu is het klaar?”

familie, het is een

Sint Bavo. Ik hoop

feest om elkaar dan

dat mijn leerlingen iets van Zijn liefde

als een bom, ongeacht je leeftijd. In de kern wil iedereen dit horen, ook al zie je het niet altijd

Liever geven

uitgebreid te zien.

aan iemands buitenkant.”

“Het is fijn om liefde te kunnen geven. Maar ik

Om samen te bidden

meenemen. Hoe klein

weet ook hoe het is om te ontvangen. Ik ben

en te danken voor

het ook is.”

een poos erg ziek geweest, ik kon niets geven

“We kunnen met elkaar het verschil maken”

en ontving alleen maar. Dat liet mij zien hoe het lichaam van Christus werkt, in nood word je geholpen. Ik heb niet gevraagd om die situatie, maar ik merkte wel dat ik werd gedragen. Dat is echt heel bijzonder om mee te maken. En een andere keer ben jij degene die een bemoedigend woord kan spreken, een mooi lied kan zingen, of letterlijk iets kan geven.”

Nieuwe kansen

Samen maakt sterk

Ariën is gymleraar op een middelbare school in

“Zorgen voor je naasten is een van de belang-

Haarlem. “Ik kan in mijn werk heel veel liefde

rijkste taken van een christen. Iedere kerk, hier

kwijt. Bijvoorbeeld in de manier waarop ik met

en in het buitenland, is eigenlijk al een ‘kerk in

leerlingen omga. Ik heb gesprekken met leer-

actie’. We kunnen de handen ineen slaan. We

lingen die geschorst zijn of eruit gestuurd. Dan

zijn met elkaar de kerk, we kunnen met elkaar

moet ik wel even duidelijk zijn, in de hoop dat

het verschil maken.”

Zingen in de Kerk “Met The Psalm Project organiseren we een reeks concerten in samenwerking met Kerk in Actie. Tijdens de pauze vragen we aandacht voor een project van Kerk in Actie, omdat we geloven in delen.

De concerten zijn gratis. Mensen geven graag een gift om iets terug te kunnen doen. Mooi om hier een bijdrage aan te leveren!”

Op de website zingenindekerk.nl kunt u zien wanneer The Psalm Project bij u in de buurt zingt. Kaarten voor de concerten kunt u gratis aanvragen.

5

Vervlogen woorden

Joanne Dohle Kerstverhaal

Hendrik slikt. “Geen probleem.” De telefoon

maakte en televisie keek. In gedachten telt hij

Hij kijkt haar indringend aan. Zijn arm komt

glijdt langzaam uit zijn hand, zoals zijn zoon ook

de jaren die voorbij zijn gegaan waarop die

traag los van de armleuning en dan strekt

langzaam onder zijn handen leek weg te glijden.

stoel leeg bleef, haar groen-gestoffeerde stoel.

hij hem uit naar haar. “Dientje, de afwas

“Je vader begrijpt dat jullie het druk hebben.

Zonder haar was het kil en stil in huis. Ze vulde

is al gedaan.” Ze kijkt op haar horloge.

Dag, jongen. Doe je de groeten aan Ilona en de

hun bovenwoning met zoete geuren uit de oven

“Wil jij alvast zijn pak met een gestreepte das

kinderen?”

en haar schaterlach. En elk jaar bakte ze op

op zijn bed klaar leggen? Dan is meneer net

Hij legt de hoorn op de haak en seconden,

kerstavond een cake voor Joost. Hij buigt zijn

op tijd klaar.”

misschien wel minuten, staart hij naar het

hoofd naar achteren en ademt diep in. In zijn

Als de broeder naar de slaapkamer loopt,

telefoontoestel op het eiken dressoir. Het blijft

herinnering ruikt hij weer die baklucht. Haar

houdt hij bij het dressoir zijn pas in. “Is dat

stil. Akelig stil. Er komt geen belletje van Ilona

zoete amandelcake; ieder moment van het jaar

zijn dochter?”, vraagt hij, wijzend naar de foto.

of van Joost om te zeggen dat ze tijdens de

was die lekker, maar het lekkerst op kerstavond.

Ze schudt haar hoofd. “Nee, zijn vrouw. Lang

kerstdagen toch nog een gaatje in hun agenda

En na de afwas gingen ze altijd dansen! Tafels

geleden is ze overleden. Ik heb gehoord dat

hebben. Hij zucht. Waarom belt hij zijn zoon

en stoelen werden aan de kant geschoven en

hij daarna nooit meer de oude is geworden.”

steeds vaker zonder zijn nummer te draaien?

verstrengeld bewogen ze op The Christmas Song

“Dientje”, zegt Hendrik. “Gaan we dansen

Maar hoelang wacht hij al op een spontane

van Nat King Cole. Onder haar keukenschort

in onze zondagse kleren? Jij en ik?”

uitnodiging om te mogen aanschuiven bij een

droeg ze haar mooiste jurk. “Verrassing, het

Ze glimlacht. “Nee, misschien morgen.

feestelijk gedekte tafel? Nee, ze brengen de

moet een verrassing blijven Hendrik”, had ze

We moeten ons nu haasten want Joost staat

Eerste Kerstdag door bij Ilona’s ouders en op

gezegd. Maar het was nooit een verrassing, het

beneden in de hal bij de kerstboom te wachten,

Tweede Kerstdag zijn ze gevieren: Joost, Ilona,

was haar rode jurk met dat blauwe strikje op

op u.” “Joost?”

Bas en Fleur. Quality time met hun gezin had zijn

haar rug. Geen verrassing, maar wel de mooiste

“Uw zoon.” Ze legt haar hand op zijn schouder.

enige zoon gezegd.

jurk. Zijn ogen worden vochtig. “Kerstavond, lief.

“Op kerstavond gaat u toch altijd naar uw

Even sluit hij zijn ogen en kijkt dan op naar het

Kom ik zet de plaat vast op. Net als vroeger.”

zoon en zijn gezin?”

Hij knijpt zijn roodomrande ogen samen.

fotolijstje naast de telefoon. Dientje lacht naar hem, met die ontwapenende lach en zorgzame

Een schelle bel klinkt uit zijn intercom. Hij schudt

“Affectie, zes letters. Ja, een woord van

blik. Zijn hand strijkt trillend over de foto.

zijn hoofd en luistert ingespannen waar het

zes letters.”

“Onze Joost, Dien.” Hij schraapt zijn keel.

geluid vandaan komt. Wordt er ook op de deur

Ze knipoogt naar hem. “Liefde, meneer

“Wij hebben hem gemaakt. Wij maken elkaar.

geklopt? Hij schuifelt naar de voordeur en opent

Van Meecheren. Liefde.”

Zoals jouw liefde mij ik maakte, ons elkaar

hem op een kier. Voor hem staat een jonge

maakte. Ons gezinnetje maakte. Maar wie

vrouw in een wit jurkje met daarop iets van een

veranderde nu wie?”

naamkaartje, net onder haar sleutelbeen. Wie

Hij draait zich om en loopt voorovergebogen

doet nou zoiets?

naar de stoel waarop Dientje altijd noest zat te

“Meneer Van Meecheren?”

breien, waarop ze aandachtig kruiswoordpuzzels

“Wie zegt u?”

De vrouw duwt de deur iets verder open.

“Bent u zover? Kan ik u helpen met omkleden?”

“Omkleden? Wat wilt u van mij?” Hij drukt zijn schouder tegen de deur waarna die in het slot valt. “Zo ongepast”, zegt hij wanneer hij op de groene stoel gaat zitten. Hij schuift zijn ellebogen over de versleten armleuningen en trekt daarna het puzzelboekje tussen de zitting

Het verhaal ‘Vervlogen woorden’ komt uit

vandaan. Met zijn vinger tikt hij tegen zijn

het kerstverhalenboek Volg de sterren dat

hoofd. “Zes letters. Zes letters”, herhaalt hij.

meer dan twintig inspirerende korte kerst-

Hij had Dientje zo vaak feilloos de synoniemen

verhalen bevat, om (voor) te lezen in kerk,

ingefluisterd en nu blijven ze steken in zijn

school en gezin. Bestel het boek voor

hoofd.

€ 8,95 via (030) 880 13 37 of protestantsekerk.nl/webwinkel.

“Meneer Van Meecheren?” klinkt een zware mannenstem. Hij kijkt verschrikt opzij naar een lange man met een bos sleutels in zijn hand. Achter hem staat een jonge vrouw in een wit jurkje. Hij glimlacht naar haar. “Waar was je nou?” Langzaam drukt hij zich uit de stoel omhoog. “Ik heb de cake alvast uit de oven gehaald.”

Sleutels rinkelen wanneer de man een stap naar voren doet en hem voorzichtig terugduwt in zijn stoel. “Blijft u maar even zitten”, zegt de vrouw.

“Vindt u het goed dat de broeder hier even blijft?”

6 6

Sophie in ‘t Veld

“Iedereen moet zich geborgen en veilig kunnen voelen” Sophie in ’t Veld is Europarlementariër voor D66, met een grote liefde voor de mens en nieuwsgierigheid naar alles wat anders is. Ze werd onder meer verkozen tot EuroNederlander van het Jaar 2008 en ontving in 2011 de Irwin Prize en International Humanist Award.

“I

k houd van de mens, in al zijn verschij-

den en geruststellen. Zodat ze weet dat er ie-

hun gewaden, zij keken met net zoveel verba-

ningsvormen. De mens is zwak, lelijk

mand is die voor haar zorgt en haar beschermt.

zing naar mijn jeans en leren jasje. Alsof we

en slecht, maar ook verschrikkelijk

Iedereen moet zich geborgen en veilig kunnen

van een verschillende planeet komen. Maar in

mooi en in staat tot oneindig veel mededogen en

voelen, dat drijft mij. Juist wanneer mensen niet

gesprek blijkt dat we van alles gemeenschappe-

goedheid. Ik ben niet gelovig, maar een principe

geaccepteerd worden of bedreigd door geweld,

lijk hebben. Dat betekent niet dat we het overal

als naastenliefde is universeel. Dat zouden we al-

discriminatie of armoede.”

over eens zijn. Andere mensen zijn een spiegel.

lemaal meer moeten praktiseren. Ik kan best een

Juist wanneer ze andere opvattingen hebben,

driftkop zijn. In de loop van mijn leven leer ik dat

een andere cultuur, gewoonten, uiterlijk of kle-

als ik mensen met iets meer mildheid tegemoet

ding. Die nieuwsgierigheid naar wat anders is,

treed, ik het ook terugkrijg.”

Passie delen “Met collega’s deel ik niet alleen het werk, maar ook mijn passie en opvattingen. Veel mensen doen dit werk omdat een diepe passie hen drijft.

Bijvoorbeeld omdat ze weten wat het is om geen democratie of vrijheid te hebben. Dat zorgt soms ook voor heftige meningsverschillen waarbij de emoties hoog kunnen oplopen. En dat

“We realiseren ons veel te weinig hoe goed we het hebben”

is een van de krachten die mij drijft.”

is de essentie van democratie: dat je ondanks dat toch in gesprek kunt blijven en elkaar ziet

“Een van de belangrijkste waarden van Europa

als mens. Ik ben bang dat we dat als samenle-

is vrijheid, zoals we die nergens anders op de

ving een beetje zijn kwijtgeraakt. Een term als

wereld kennen. Niet alleen economisch, maar

‘multiculturele dialoog’ geeft aan dat we te veel

ook vrijheid om je eigen opvattingen te hebben,

tegenover elkaar staan. We zien elkaar niet meer

financiële zelfstandigheid voor vrouwen, vrijheid

als mens, maar als exponent van een andere

van godsdienst, vrede, veiligheid, stabiliteit en

groep. Als je wilt dat nieuwkomers liefde voelen

solidariteit. We realiseren ons veel te weinig

voor onze samenleving en onze normen, dan

hoe goed we het hebben. Het lastige is: tussen

moet je ook liefde geven.”

alle vrijheden botst het wel eens. De vrijheid van godsdienst voor de een kan botsen met het

Iemand die voor je zorgt

recht van een ander om niet gediscrimineerd te

“Liefde heeft alles te maken met geborgenheid,

worden.”

betrouwbaarheid, veiligheid. Ik bezoek regelmatig een oudere dame. Ze wordt een beetje

Spiegel

IK VIER KERST MET ...

dement en argwanend, bijvoorbeeld omdat

“Het contact met anderen is een van de leukste

“... mijn partner en zijn kinderen, met lekker

ze denkt dat ze haar eten niet gehad heeft. Ze

dingen van het werken in een internationale

eten en cadeautjes. Heel gezellig en warm.

wordt angstig van wat ze op tv ziet. Praten helpt

omgeving. Onlangs ontmoette ik vrouwelijke

Ik heb zijn kinderen voor het eerst met Kerst

niet. Het enige wat ik kan doen is haar vasthou-

parlementariërs uit Afghanistan. Ik keek naar

ontmoet, dus dat is altijd extra bijzonder.”

Beleef een muzikale Kerst met de CD ‘Kerst in 12 hits’ Als je met het kerstverhaal in

van zijn geboorte. Of ‘O Holy

voor slechts € 2,95 bestelt op

gedachten naar bepaalde songs

night’ over de kerstnacht. En

www.waaromkerst.nl. Luister

luistert, is het opvallend hoe

‘Home’ over de vlucht van

deze cd in de decembermaand

die soms prachtig de start van

Jozef en Maria naar Egypte.

en beleef het kerstverhaal op

het leven van Jezus blijken te

Deze en andere populaire

een nieuwe, muzikale manier.

vertolken. Zoals ‘Mary, did you

tracks zijn verzameld op de

Een aanrader! Ook geschikt als

know’ over de aankondiging

cd ‘Kerst in 12 hits’, die u

cadeau.

7

Er zijn is genoeg Zonder aarzelen stelden Marja Zomer en haar man Jan Nab uit Haarlem begin dit jaar hun huis open voor Omar en Ghina, een jong echtpaar uit Syrië. Het begin van een bijzondere vriendschap, zonder grenzen.

gek, maar met Omar en Ghina was het bijna

“Ghina en ik maken ons elke dag zorgen over

té gemakkelijk. Het kostte ons niets. Het enige

onze familie. Gelukkig is iedereen nog in

wat wij moeten doen is bewust tijd voor hen

leven, maar het gaat niet goed. Hun inkomen

reserveren in onze agenda. Dat is een kwestie

blijft hetzelfde, maar het eten is veel duurder

van discipline.”

geworden. Ze zijn verdrietig omdat wij niet bij hen zijn. Maar ik moest wel weg. Ik kon kiezen:

“Het gaat niet om wat ik geef, maar om wie ik ben”

Zwanger

gedood worden, of zelf gaan doden. Maar ik wil

“Door Omar en Ghina ga ik ook met andere

geen bloed aan mijn handen, ik wil alleen maar

ogen naar mezelf kijken. Ik heb een leuk huis

vrede.”

en kan vol zijn van m’n spullen. Maar waar heb ik het over? Zij wonen in een kleine kamer. Wat

Geen verschil

je hier om je heen ziet, is alles wat ze hebben.

“In het gezin van Marja en Jan vinden we vrede

Maar moet je kijken hoe gelukkig ze zijn met

en liefde. We hielden meteen van hen. Het is

Marja’s verhaal: “Een vrijwilligster van de

elkaar! Het spat ervan af! Hun geluk hangt niet

een heel gewoon gezin, zonder problemen. Ze

kerk wist dat ik open stond voor contact met

af van bezit. Ik ben ervan overtuigd dat deze

houden van elkaar en van hun kinderen, en ze

vluchtelingen en gaf mij de contactgegevens

vriendschap blijft. Zeker nu Ghina zwanger is.

delen hun liefde en hun tijd met ons. Als we el-

van Omar en Ghina. Een week later ben ik

Zij worden ook een gezin, dan ga je nog meer

kaar ontmoeten, zijn we gelukkig. Onze relatie is

naar de Koepel gegaan. Ik zie me nog binnen-

delen met elkaar. Straks, als ze zes maanden ver

gelijkwaardig. Wij komen bij hen, maar zij komen

lopen in die indrukwekkende gevangenis,

is, maken we samen een lijstje en dan gaan we

ook bij ons op bezoek. Zij geven ons eten, maar

Jaap in de buikdrager, Anna aan de hand.”

dingen regelen. Ik zie er nu al naar uit.”

Ghina kookt ook voor hen. Hun kinderen vinden ons Syrische eten heerlijk! Het leven met dit Ne-

“Ik wist niet wat ik moest verwachten, maar

derlandse gezin lijkt op het leven dat we in Syrië

Ghina en Omar stelden mij direct op m’n gemak.

hadden. Ook daar maakten we in de weekenden

Omar ging lekker voetballen met Anna. Ik heb

afspraken met vrienden of familie om samen te

nooit het idee gehad dat ik iets gaf. Zij waren

barbecuen of naar het strand te gaan. Er is geen

degenen die mij iets gaven op dat moment. Ik

verschil. We zijn uiteindelijk allemaal mensen.”

hoefde er alleen maar te zijn. Dat was genoeg.

En zo is het nog steeds. Het gaat niet om wat ik

Israr

geef, maar om wie ik ben. Mijn basis is dat ik een

“Natuurlijk ontmoet ik niet bij iedereen in

geliefd kind van God ben. Dat wil ik meegeven

Nederland zoveel respect en liefde. Als er een

aan de mensen om mij heen. Dat ze geliefd zijn door God laat je hen al ervaren door er voor hen te zijn.”

Tas vol groenten

vreemdeling naar jouw land komt en je moet alles delen, dan is dat moeilijk. Ik begrijp dat

“Liefde is het enige wat blijft als je alles hebt verloren”

wel. Maar ik wil heel graag weer werken. Ghina en ik verwachten een kindje, dus we moeten nu echt de taal gaan leren. Dat is nodig om werk te vinden en om hier te kunnen leven. Ik heb

“In het begin hadden we wekelijks contact met Omar en Ghina. Maar toen we ook samen

Omars verhaal: “We hebben alles gezien,

alles verloren. Zelfs mijn diploma’s zijn hier niets

gingen eten, werd dat eens per twee weken.

bommen, vliegtuigen, geweren. De terroris-

waard. Maar ik heb mezelf nog en de liefde

Dan kochten ze met mijn man Jan een tas vol

ten in ons land hebben de wet van de liefde

in mijn hart. En ik ben een doorzetter. In het

groenten en heel veel kruiden in de Turkse win-

gebroken. Ze doden mensen net zo makkelijk

Arabisch hebben we daar een mooi woord voor,

kel. Onze drie meiden aten het alleen al omdat

als ze een glas water drinken. Er is geen leven

israr. Ik heb israr!”

het Syrisch was. Courgette, aubergine, het ging

in Syrië. En toch blijf ik houden van mijn land.

erin als koek. Ik wil mijn kinderen leren dat er

Ik ben er geboren en heb er 25 jaar gewoond.

meer is in de wereld. Ze zien natuurlijk van alles

Ik geloof dat God alles op deze wereld heeft

op het jeugdjournaal, maar nu maken ze het

gemaakt, dus ook de liefde. En ik vertrouw

van dichtbij mee. Ik wil dat ze leren om liefdevol

erop dat Hij ons genoeg liefde zal geven om

om te zien naar anderen. Het klinkt misschien

ons land weer te herstellen.”

8

“Het kostte ons niets, we moesten alleen tijd voor hen reserveren”

“In een interculturele relatie kun je meer jezelf zijn” Vier jaar geleden sloeg de vonk over tussen de lange, blonde kaaskop Pieter en de knappe Indonesische Nina.

Ze ontmoetten elkaar op de universiteit in Indonesië waar ze voor hun studie Psychologie samen onderzoek deden.

In het voorjaar van 2015 trouwden ze. “Ons huwelijksfeest was een compromis tussen twee werelden.”

“V

oor mijn studie Psy-

schillen te overbruggen.” Pieter vult

chologie deed ik in

aan: “Onze verschillende manieren

2012 onderzoek aan

van communiceren zorgden in het

de universiteit in Indonesië”, vertelt

begin soms voor ruzie. Indonesië

Pieter. “Ik werkte met Nina samen

heeft een ‘hinting’ cultuur, in Neder-

Geef liefde, krijg liefde

die ook Psychologie studeerde. Nina

land zijn we veel directer. Daarin

De kleine Anna had het stiekem al lang gezien.

kreeg van haar studiebegeleider de

vinden we steeds beter onze weg.”

Omar heeft een cadeautje bij zich. “Jullie geven

opdracht om me niet alleen te laten.

ons zoveel liefde en geluk. We voelen ons thuis bij

Dat heeft ze goed gedaan”, lacht hij.

jullie en willen je daarvoor bedanken”, zegt hij ter-

“Pieter kwam op het juiste moment

wijl hij het pakje aan Marja geeft. Anna kan niet

in mijn leven”, zegt Nina. “Ik merkte

wachten om het uit te pakken. “Maar, jullie geven

meteen dat hij open en eerlijk is. Dat

ons al zoveel”, sputtert Marja nog tegen. Het

kwam ik zelden tegen.”

heeft geen zin. “We hebben voor jullie gekookt.

Blijven jullie eten?” Even later zitten ze samen aan

Het getrouwde leven

een warme Syrische lunch van geurige rijst, pitti-

“We kregen een langeafstandsrela-

ge groenten en Arabisch brood. Genieten!

tie”, vervolgt Nina. “Omdat we elkaar niet konden zien, elkaar niet konden aanraken, moesten we in elkaar geloven. Ik vertrouwde erop dat Pieter

“We moeten altijd praten om elkaar te begrijpen”

er voor me was. Nadat we trouwden was dat heel anders. We waren een jaar onafgebroken samen. Dat gaf

“Ik geloof dat ik in onze interculturele

stabiliteit. Sinds we getrouwd zijn

relatie meer mezelf kan zijn”, zegt

geniet ik meer van onze relatie.”

Pieter. “Nina weet niet wat ze van een Nederlander mag verwachten en

Wek mijn zachtheid weer Geef mij terug de ogen van een kind Dat ik zie wat is En mij toevertrouw En het licht niet haat

Alles is anders

andersom. Vanwege onze verschil-

Nina: “Een interculturele relatie is

len is niets vanzelfsprekend. We

niet altijd makkelijk. Indonesië en

moeten altijd praten om elkaar te

Nederland verschillen enorm. Alles in

begrijpen. Daardoor kunnen we ons

Nederland is anders. Zelfs de manier

leven samen vormen zoals we zelf

waarop jullie de afwas doen. Dat

willen. Daar voelen we ons com-

zorgt soms voor wrijving. Gelukkig

fortabel bij. We creëren onze eigen

kunnen we goed communiceren. Dat

cultuur. Sinds ik met Nina getrouwd

was een groot voordeel van onze lan-

ben, heb ik meer succes op andere

geafstandsrelatie: het enige wat we

vlakken in mijn leven, op mijn werk,

toen konden doen was praten, veel

in vriendschappen. Mijn leven voelt

praten. Zo weten we veel cultuurver-

compleet.”

Prachtig toch, dit gedicht van Huub Oosterhuis? Deze en andere inspirerende uitspraken over de liefde staan in het boekje ‘Liefde’, dat u gratis kunt bestellen met de bon in het midden van deze krant. Voor uzelf of juist als cadeau voor iemand die u wat extra liefde gunt. Bestel ‘m vandaag nog!

9

Match made in heaven “Nadat we een tijdje contact hadden via Whatsapp, besloten we elkaar te ontmoeten. We spraken af om een uurtje met de honden te wandelen. Maar het was zo gezellig dat het al gauw tweeënhalf uur werd.”

M

arc en Janneke van der Meer zijn

Samen vieren

houdt, wil je zelf graag liefde geven. In mooie

begin december een jaar getrouwd.

Janneke: “Het mooiste moment van onze

en leuke tijden, maar ook als het lastig is.”

“Op onze allereerste date was

bruiloft vond ik toen we elkaar voor het eerst

Marc: “Echte liefde is een ander boven jezelf

ik al van haar onder de indruk. Ik was vrij

zagen. Ik was zo benieuwd. Rood is mijn lieve-

verkiezen. Je bent zo gek op iemand dat je

gespannen, maar bij haar voelde het al zo

lingskleur, en ik had een rood element in mijn

ondanks alles toch geeft. Ook als ik geen zin

snel vertrouwd. Alsof ik haar al lang kende”,

jurk verwerkt. Marc houdt niet heel erg van

heb, kan ik de rotklusjes doen, omdat ik van

vertelt Marc. Janneke vult aan: “Hij gaf mij een

rood, dus ik was benieuwd of hij hier iets mee

Janneke houd.”

gevoel van rust. Ik leerde dat je gewoon bij

gedaan had. En … hij had een rode das!”

elkaar kunt zitten en niets hoeft te zeggen.

Marc: “Een van de mooiste momenten vond

Kerst geeft vreugde

Dat laat zien dat we ons snel bij elkaar op ons

ik toen we na de fotosessie thuiskwamen. Al

Marc: “Kerst is een tijd van vreugde en ver-

gemak voelden.”

onze vrienden en familie waren er, om samen

wondering voor God en zijn werk. Wij vonden

met ons deze belangrijke dag te delen.”

dit een mooie tijd om te trouwen. En net zoals met trouwen, vieren wij Kerst graag samen.

“Marc is niet iemand die zich makkelijk laat kennen. Hij heeft mooie karaktereigenschap-

Eenheid door liefde

We gaan naar de kerk en brengen de tijd door

pen die ik erg in hem bewonder. Marc is eer-

Marc: “Nu we getrouwd zijn en samenwonen

met familie en geliefden.”

lijk en heel zorgzaam. Hij probeert rekening

zijn we nog meer een eenheid dan voorheen,

te houden met wat ik wil, ik merk dat hij mij

het maakt ons leven samen dieper. We zijn

op nummer een zet.” Marc: “Janneke is lief en

er meer voor elkaar, dat voel ik sterker. Ik

soms een tikkeltje eigenwijs. Ze zegt vaak ‘Ja,

voel me gehoord, er is iemand oprecht in

maar…’, en ‘Ik weet het zeker!’”

mij geïnteresseerd. Als ik thuiskom, kan ik mijn verhaal kwijt. Soms heeft ze iets kleins

Voor elkaar bestemd

klaargelegd. Bij een verliefde blik zoals alleen

Janneke: “We geloven dat we voor elkaar

zij die kan geven, voel ik me geliefd.”

bestemd zijn. Het past gewoon, het zit goed.

We wilden in de kerk trouwen omdat we

Toch alles geven

hiermee ook ja zeggen tegen God. We kiezen

Je moet elkaar wel kennen om liefde te

voor elkaar en beloven elkaar trouw. En we

kunnen geven die de ander begrijpt, vindt

vroegen daarbij een zegen van God over

Janneke. “Het is niet zo dat als je liefde geeft,

ons huwelijk, dat was een heel speciaal en

je altijd iets moet terugverwachten. Het is

onmisbaar moment.”

niet: voor wat hoort wat. Als je van iemand

10

“Echte liefde is een ander boven jezelf verkiezen”

“We vinden het een zegen dat we nog altijd bij elkaar zijn” “Ik wist dat ze ook vrouwenkleding had en daar af en toe mee bezig was. Dat vond ik geen probleem, ieder zijn hobby. Tot mijn man me vertelde: ik denk dat ik niet gelukkig kan worden als man, ik moet proberen hoe het is om te leven als vrouw. Dat gebeurde toen we al 17 jaar samen waren. Het zette mijn leven op zijn kop.”

M

arian Geurtsen schreef een boek

moet zijn. Dat is wederkerig, dus dat zoek ik

Kerst zoals altijd

over haar ervaringen, en die van

ook voor mijzelf. Alles wat je een ander geeft

“Meestal betekent

naar de kerk, want

veertien andere ervaringsdeskundi-

aan liefde, raakt ook jezelf. Het verhaal van

Kerst voor ons

mijn lief is protestant.

gen. In ‘Bijzondere liefde’ schrijft ze wat er met

mijn partner en ons verhaal samen veranderde.

’s nachts naar de

Tweede Kerstdag

je gebeurt als je partner een gendertransitie

Zijzelf, haar karakter, veranderde niet. Maar het

kerk. Als katholiek ben

hebben we tijd

wil ondergaan. Het boek geeft antwoord op de

heeft een soort heelheid gebracht in wie ze is.

ik gewend aan een

voor familiebezoek.

vragen waar ze destijds zelf geen antwoord op

Daardoor is ook de balans tussen ons veran-

nachtmis. Op Eerste

Dat doen we al

kon vinden. “Als je partner zegt: ‘ik wil de rest

derd. Heel lang geleden, toen ik verliefd op haar

Kerstdag gaan we ook

heel lang zo.”

van mijn leven als vrouw leven’ verandert de

werd, zag ik iets aan de binnenkant wat er niet

situatie. Ik ga mijn man missen en krijg heel veel

aan de buitenkant uit kwam. Door de transitie

vragen. Wie ben ik en waar sta ik? Kan ik wel in

kloppen die binnen- en buitenkant ineens. Dit

een relatie met een vrouw verder? Verandert de

is gewoon zoals ze echt is. Ik ga trots met haar

ander door de hormoontherapie? Wat betekent

over straat.”

dit voor onze liefde?”

Mensen als persoon zien Tijd om te wennen

“Door de jaren heen heb ik geleerd de dingen te

“De hele transitie neemt vier of vijf jaar in beslag.

nemen zoals ze komen. Dat probeer ik optimis-

Bij ieder stapje heb ik mezelf de tijd gegeven uit

tisch te doen. Dit proces heeft me zoveel ge-

te zoeken of ik nog verder kon met mijn partner.

leerd, ik ben er een rijker mens door geworden,

Het moment dat ze aan hormonen begon, vond

hoe cliché dat ook klinkt. Ik heb geleerd mensen

ik erg ingrijpend. Ik zou mijn man kwijtraken, dat

niet te beoordelen op hun uiterlijk. Ik treed

was een heftige periode. Ik heb er maanden over

mensen nu makkelijker als persoon tegemoet.”

gedaan voordat ik daaraan gewend was. Maar omdat ik er zoveel tijd voor kreeg, had ik het

Samen oud

gevoel eraan te kunnen wennen.”

“Mijn partner en ik vinden het een zegen dat we nog altijd bij elkaar zijn. We hopen met elkaar

Groei gunnen

oud te worden. Ons toekomstbeeld is wel veran-

“Voor mij betekent liefde het verlangen om de

derd: straks zitten we als twee ouwe besjes op

ander te laten groeien tot wie diegene werkelijk

een bankje in het park.”

11

“Ik ga trots met haar over straat”

Geef liefde aan kinderen

met een handicap in Pakistan In Nederland is voldoende zorg en aandacht beschikbaar voor gehandicapte kinderen. Hoe anders is dat in Pakistan. Daar is een kind met een verstandelijke beperking een schande. De partnerorganisatie van Kerk in Actie, NOAD, komt in Pakistan op voor deze kinderen.

Er wordt gezorgd voor fysiotherapie, medicijnen en medische controles.

Geweldig om te zien hoe kinderen

opbloeien onder de juiste zorg!

Steunt u NOAD bij dit belangrijke werk?

Lees meer op www.kerkinactie.nl/kerst.

Krijg liefde We willen graag Liefde met u delen.

Vul de antwoordkaart in het midden van de krant in en ontvang het boekje Liefde. Voor eigen inspiratie of om cadeau te doen!

Kerstvakantie-doe-tip voor

de kids

Nu hoort Samuel er helemaal bij

Doe je mee aan de harten-

brengen. Als je het hart

actie? Brei, figuurzaag of haak

maakt voor een kind in

“R

een hart voor een ander kind

Pakistan of voor een kind in

Samuel kijkt op om naar ze te zwaaien. Dat doet hij iedere dag als ze naar school

dat het moeilijk heeft en wel

een asielzoekerscentrum in

gaan. Maar deze keer komen de kinderen het erf op. “We nemen je mee, Samu-

wat liefde kan gebruiken.

Nederland, dan kun je het

el”, zeggen ze. De moeder van Samuel komt verschrikt naar buiten. “Samuel mag

Zoals gehandicapte kinderen

naar ons opsturen en zorgen

nog niet naar school”, zegt ze. “Na de kerstvakantie pas, heeft de directeur ge-

in Pakistan, die hulp krijgen

wij dat het goed terechtkomt.

zegd.” “Het is de laatste dag voor de vakantie”, zegt een van de meisjes. “Vandaag

van Kerk in Actie. Of voor

Wil je dat doen voor 9 januari

hebben we kerstfeest. Dat moet Samuel meemaken!” Samuel danst op zijn stoel.

iemand die je kent. Of voor

2017? Dankjewel dat je

“Maar…”, zegt zijn moeder, “hoe komt hij daar?” De jongen stapt naar voren.

een leeftijdgenootje in een

meedoet!

“Ik draag hem”, zegt hij. Hij neemt Samuel op zijn rug. De meisjes dragen zijn

oekoe!” Het is vroeg in de morgen. Dan is het in Pakistan nog heerlijk koel. Samuel zit al buiten op zijn stoel. Rainbow de duif wacht tot zijn moeder buiten komt met het kippenvoer. Buiten het

erf klinken de stemmen van de buurkinderen: twee meisjes en een grote jongen.

stoel. In optocht gaan ze naar de school. Rainbow vliegt mee. “Roekoe! Dat wil

asielzoekerscentrum bij jou in de buurt. Hier kun

Kerk in Actie

ik meemaken!” Bij de school loopt een juf naar de kinderen toe. “Hoe heet jij?”,

je je zelfgemaakte hart

t.a.v. Daniëlle van Drongelen

vraagt ze. “Samuel”, zegt Samuel. “Hij komt na de vakantie op school, juf”, zegt

misschien wel samen met

Antwoordnummer 4056

de grote jongen die hem draagt. “Dan hoort hij er nu toch ook bij?” “Goed idee”,

een van je ouders naartoe

3500 VB in Utrecht

zegt de juf. Alle kinderen, meesters en juffen zitten op het schoolplein in een grote kring. Samuel zit vooraan. En dan begint een voorstelling. Kleine kinderen doen een prachtige dans, iets grotere kinderen zingen een lied, en de grootsten

zoen

spelen het kerstverhaal na. Samuel komt ogen tekort. Hij hoort er helemaal bij.

proost

Nu heeft hij Rainbow niet meer nodig. “Roekoe!” Rainbow vliegt over het plein en

snoes

maak een koprol in de lucht. “Roekoe!” Iedereen lacht en wijst. “Daar gaat je duif Samuel!”, roept zijn buurjongen. Samuel lacht en zwaait. Rainbow maakt nog een koprol en vliegt dan weg. Terug naar Wonderland.

Rainbow is de dappere duif van Kerk in Actie die projecten bezoekt. Wil je weten waar ze geweest is? Of wil je gratis lid worden van haar club Kids in Actie? Kijk op www.kerkinactie.nl/kids en kom spelen, zingen en kleuren in haar huis.

12