ANTI DEPRESSIVA BIJ OUDEREN 20/02/2014 De ene depressie is de andere niet, Niet alle depressies beantwoorden aan antidepressive medicatie Hoe meer “vitaal” hoe beter het resultaat Het effect van een behandeling met antidepressiva is pas na 3 à 6 weken te zien (en te voelen door patiënt en omgeving) • Zeker bij oudere patiënten moet men rekening houden met co-morbiditeit • Nog andere indicaties voor antidepressiva • Slaapstoornissen • Dwangstoornissen • Paniekstoornissen • Neuropathische pijnen Algemene regel: start low, go slow • • • •
WERKINGSMECHANISME • Antidepressiva werken vooral via 2 scheikundige wegen: – Serotonine pathway – Noradrenaline pathway • Bepaalde medicatie werkt selectief op één van deze scheikundige paden. Andere op beide
SELECTIEVE SEROTONINE HEROPNAME REMMERS: SSRI’S • ONGEWENSTE EFFECTEN - RISICO’S • Gastro – intestinale neveneffecten – – – –
Nausan Diarree Eetlustvermindering Zeldzaam : serotoninesyndroom • • • • •
Hypertensie Hyperreflexie Myocloniëen Convulsies Tachy- aritmie
• QT verlenging op ECG • (bij citalopram en escitalopram) • Verhoogd risico op bloeding in geval van associatie met antithrombotische geneesmiddelen: fluoxetine en fluvoxamine • Versterking van EPS zo gecombineerd met antipsychotica
SSRI – PREPARATEN • Citalopram ( Cipramil en generieken) – Tabletten van 20 mg en 40 mg – Veelal goed verdragen – Licht sederend
• Escitalopram (Sipralexa ) – Tabletten van 10 en 20 mg
• Fluoxetine (Prozac en generieken) – - tabletten cf capsules van 20 mg) – - lange halfwaarden tijd : 10 dagen ! – - Enigszins activerend
• Fluvoxamine (Floxyfral R en generieken ) – Wat in onbruik geraakt – Cave iso-enzyme inhibitie
• Paroxetine (Seroxat en generieken ) – Licht sedatief – Brede range 20 – 30 -40 mg tabletten – Korte werkingsduur
• Sertraline (Serlain en generieken) – Eerder activerend – Ook actief bij dwangsyndromen
SELECTIEVE NORADRENALINE HEROPNAME REMMER
• Reboxetine (Edronax) –Activerend preparaat –Soms toegevoegd bij andere middelen –Tot 10 mg/dag
NIETNIET-SELECTIEVE HEROPNAMEREMMERS
• TCA : tricyclische antidepressiva – Werken zowel op serotomine als op noradrenaline systeem – Reeds lang bestaande en dus goed gekende preparaten – Neveneffecten: – Eetlusttoename, gewicht stijging – anticholinerge effecten (droge mond, hypertensie) – Sedatief van aard
TCA – PREPARATEN Clomipramine (Anafranil) – Brede range van dosering – Krachtig product Amitriptyline (Redomex) - Eerder sedatief - Ook als antipijnproduct gebruikt Dosulepine (Prothiaden) – Zacht sedatief – Goed doseerbaar Doxepine (Sinequan ) – Licht sedatief – Goed doseerbaar Imipramine (Tofranil ) – Oudste preparaat – Activerend Notriptyline R (Notrilen) – Eerder activerend
– Tot 50 mg /dag bij ouderen
NORADRENALINE EN SEROTONINE HEROPNAME REMMERS • Duloxetine Cymbalta ® ) – 1 inname per dag – 60 mg per dag is courante dosis – Eerder activerend • -Venlafaxine (Efexor ® ) en generieken – eerder activerend – Cave omslag naar manie – Patiënten zweten erg – Niet plots staken: onthoudingsverschijnselen !
MAO - REMMERS MONO AMINEACIDASE – INHIBTITOREN • Weinig gebruikt • Gevaarlijke neveneffecten • Fenelzine (Nardelzine ® en generieken) – kan hypertensie uitlokken • Moclobemide ( Aurorix ® en generieken) – veiliger dan nardelzine – kan hypertensie uitlokken
ANTIANTI-DEPRESSIVA WERKEND OP DE NEURONEURO-RECEPTIONEN • Mianserine ( Lerivon®) – licht sedatief – eetlust verhogend – breed doseerbaar • Mirtazapine (Remergon ®) – werkt op α 2 receptoren – eerder sedatief – eetlust verhogend – goed doseerbaar • Trazodone ( Trazolan®) en generieken – sterk sedatief – wordt als slaapmiddel gebruikt
VARIA • St janskruid – onduidelijkheid over doeltreffendheid bij ernstige depressie – gasto-interstinaal – fotosensibilisatie – serotoninesyndroom bij combinatie met andere geneesmiddelen • Li-zouten – Af te raden bij ouderen o.w.v. talrijke neveneffecten • Agomelatine (Valdoxane ®) – Weinig gegevens bekend wat betreft het gebruik bij ouderen – Controle leverfuncties • Ect – Te overwegen voor melancholisch toestanden.