INFORMATIEBLAD BOSGROEP LIMBURG
DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT - N`87
JANUARI, FEBRUARI, MAART 2025
Bosbelang
AFGIFTEKANTOOR: HASSELT 1
3DE AFDELING P3A9010
In de ban van de ring: wat jaarringen ons vertellen
Elsbes en Noorse esdoorn: Exoten met potentieel
Bosgroep Limburg en stad Beringen gaan intense samenwerking aan
MAART 27
donderdag Algemene Vergadering
Provinciehuis Hasselt
Kom jij naar onze Algemene Vergadering?
Op het moment dat dit winterse Bosbelang verschijnt, kijken we vooral uit naar de aankomende feestdagen: onze kerstboom staat al te schitteren, we brainstormen over mogelijke nieuwjaarswensen en kunnen de kroketjes al bijna proeven.
Hoewel het voorjaar nu misschien nog ver weg lijkt, willen we jullie binnen die sfeer van gezellig samenzijn alvast meenemen naar eind maart, wanneer onze Algemene Vergadering op de agenda staat.
Op donderdag 27 maart 2025 (van 18.30 tot 22 u.) ben je van harte welkom in de Boudewijnzaal van het Provinciehuis om samen met ons een boeiende avond te beleven. Naar goede gewoonte geven we een overzicht van de cijfers en de werking van het voorbije jaar. Dit jaar vindt ook de verkiezing van de nieuwe bestuurders plaats.
Na het formele gedeelte geeft ir. Jan Seynaeve, coördinator Bosgroep Zuiderkempen, een inspirerende voordracht. Afsluiten doen we met een smakelijk hapje, een fris drankje en een leuke babbel. We kijken er alvast naar uit om jullie te ontmoeten.
Voor nu willen we jullie vanuit het voltallige team van Bosgroep Limburg fijne feesten wensen. Dat 2025 een jaar vol warme liefde en goede gezondheid mag worden, voor ieder van jullie én uiteraard ook voor onze bossen!
Meer info:
Evi – 011 23 73 29
Bosbeheer
Persoonlijke uitnodiging volgt later
In de ban van de ring: wat jaarringen ons vertellen _ 4
Elsbes en Noorse esdoorn: Exoten met potentieel _ 8
in dit nummer
Bosgroepwerking
Het is altijd lente in de ogen van de bosconsulenten _ 7
Nieuws uit de regio Bosgroep Limburg en stad Beringen gaan intense samenwerking aan _ 10
Heidi al ontmoet_ 13
Bos online _ 14
Bos te koop _ 15
Activiteitenkalender _ 15
Contactgegevens _ 16
Beste bosbeheerder
Het was een druk en vruchtbaar jaar in de Limburgse bossen en ook deze winter staan er nog heel wat werken op het programma. Zoals je verderop in dit Bosbelang kunt lezen, zoeken we momenteel extra bosconsulenten. Deze vrijwilligers zijn de afgelopen jaren onmisbaar geworden binnen onze werking en nemen heel wat taken op zich, van het opvolgen van dunningen tot het in goede banen leiden van evenementen.
Bosbeheerders uit Beringen zullen zeker ons regio-artikel interessant vinden, waarin we de nieuwe, intense samenwerking met de stad Beringen uit de doeken doen. Een win-winsituatie voor alle boseigenaars. Hopelijk volgen er soortgelijke samenwerkingen met andere Limburgse gemeentebesturen.
Verder gaan we in op twee bosbomen die momenteel nog als uitheems worden beschouwd, maar die mogelijk heel wat voordelen opleveren voor het creëren van klimaatbestendige bossen en ontdekken we dat jaarringen zoveel meer kunnen vertellen dan enkel de leeftijd van een boom.
Veel leesplezier!
De deputatie van de provincieraad van Limburg, Jos Lantmeeters, gouverneur-voorzitter, Inge Moors, Laura Olaerts, Igor Philtjens, Tom Vandeput, gedeputeerden en Wim Schoepen provinciegriffier I Coördinatie Heidi Deckers, Bosgroep Limburg I Tekst Leen Raats, Teksttype.be, Lore Bellings, Pieter Flamend, Heidi Deckers I Taaladvies Yvette Vandormael, Informatie en Communicatie, provincie Limburg I Concept en vormgeving Hilde Winters, Informatie en Communicatie, provincie Limburg I Fotografie en illustraties Robin Reynders (Informatie en communicatie, provincie Limburg), Luc Daelemans, Heidi Deckers, ANB, Krzysztof Ziarnek (wikicommons), Julia Schab (Pixabay), Pixabay, Global climate changeNASA, Onroerend Erfgoed Vlaanderen I Drukwerk Drukkerij Haletra-Leën I Oplage 1200 ex. I Verantwoordelijke uitgever Vera Boesmans, Universiteitslaan 1 - 3500 Hasselt I Wettelijk depotnummer D/2008/5857/82 Deze publicatie werd gedrukt op houtvrij gerecycleerd CO2-neutraal papier met EU Ecolabel en FSC certificaat.
COLOFON
Bosbeheer
In de ban van de ring: wat jaarringen ons vertellen
Iedereen die met bos en hout bezig is, weet dat je uit jaarringen de leeftijd van een boom kunt afleiden. Maar wist je dat deze intrigerende patronen ons nog veel meer kunnen vertellen, onder meer over het historisch klimaat, de geschiedenis van een houten meubel of de leeftijd van een archeologische vondst? Na het lezen van dit artikel kijk je voortaan helemaal anders naar bomen of hout.
Weer een jaar(ring) erbij!
Dendrochronologie is een samentrekking van de Griekse woorden voor boom (dendron) en tijd (chronos). Maar het is vooral een boeiend studiegebied. Met dit onderzoek naar jaarringen kun je niet enkel bomen, maar ook archeologische vondsten dateren. Ook klimatologen leren veel van jaarringen. Die cirkels in het hout vormen natuurlijke archieven die een schat aan informatie herbergen.
Jaar- of groeiringen ontstaan doordat bomen in ons gematigd klimaat niet het hele jaar door groeien. In de winter ligt het groeiproces zo goed als stil. Aan het begin van het seizoen groeit de boom, zeker bij ideale omstandigheden, snel en heeft het hout een lichte kleur. Later op het jaar vertraagt de groei en vormt de boom kleinere vaten en cellen die donkerder van kleur zijn. Het resultaat: concentrische cirkels in het hout. In streken waar een duidelijk groeiseizoen ontbreekt, zie je dan ook geen jaarringen in het hout.
In normale omstandigheden vormt er zich elk jaar een nieuwe jaarring. Door de ringen te tellen, kun je de leeftijd van een boom bepalen. Gelukkig hoeven we hier niet de hele boom voor te vellen. Je kunt bijvoorbeeld een staal uit een levende boom halen via een kernboring.
De opbouw van hout
Als we naar de doorsnede van een boom kijken, herkennen we verschillende structuren. Van buiten naar binnen zijn dat: - de schors - het floëem, beter gekend als de bast, dat bestaat uit zeefvaten
- het cambium; dit is de laag cellen van waaruit een boom groeit, zowel naar binnen (xyleem) als naar buiten (floëem)
- het xyleem, dat we opdelen in kernhout, spinthout en houtstralen. Dit zijn de houtvaten. Elk jaar maakt een boom in het voorjaar veel vrij grote houtvaten. Daardoor neemt een boom in dikte toe. In de zomer zijn de nieuwe vaten kleiner. In de herfst en winter komen er bijna geen vaten bij.
Het patroon is niet bij elke boomsoort even duidelijk. Dat komt doordat niet elke soort het hout op dezelfde manier opbouwt. Bomen zoals eik, tamme kastanje en es produceren in het begin van het groeiseizoen een heel duidelijke band met grote houtvaten. We noemen deze soorten ringporig.
Soorten zoals beuk, berk, linde en populier zijn verspreidporig. Ze vormen het hele groeiseizoen lang vaten, die daardoor verspreid in het hout liggen. Deze jaarringen kun je soms iets moeilijker onderscheiden. Daarnaast heb je halfringporige uitzonderingen, zoals kers en walnoot.
Geschiedenislessen van jaarringen
Jaarringen wijzen echter op meer dan enkel de leeftijd van de boom. Als er iets gebeurt in de omgeving, zoals een lange, droge periode of zelfs een bosbrand, vormen de jaarringen zich niet altijd even mooi en vertonen ze afwijkingen. Door het patroon van de ringen te bestuderen en deze te vergelijken met de patronen van andere bomen, kun je heel
Een boorkern nemen met een Presslerboor, ook gekend als “aanwasboor”.
Opbouw van hout.
wat te weten komen over de geschiedenis van een boom en zijn omgeving.
Een jaarring is dus niet zomaar een lijn, maar vertelt een heel verhaal. Kijk bij je volgende bosbezoek eens naar het hout van een afgezaagde tak of stronk, of onderzoek je favoriete tafel of kast. Wat heeft deze boom meegemaakt?
Wat kan je zoal zien in jaarringen?
- Een boom die lang in de schaduw stond (smalle jaarringen) en plots vrijgezet wordt, doordat zijn buur omvalt of omgezaagd wordt, zal veel meer licht opnemen en zo sneller groeien (brede jaarringen), tot hij weer ingehaald wordt en concurrentie krijgt van nieuwe buren.
- Beschadigingen tijdens oorlogen zoals de impact van een explosie. Zo’n brandvlek onderscheid je vaak als een zwarte zone.
- Factoren die de groei vertragen, zoals ziekte of droogte, geven eerder smalle jaarringen.
- Omstandigheden die de groei versnellen, zoals voldoende licht, water en voedingstoffen, zorgen voor brede jaarringen.
Daarnaast onthullen jaarringen veel over het klimaat en de klimaatverandering: vroegere temperatuurschom-
melingen, neerslagpatronen en natuurrampen hebben allemaal hun weerslag in de houtpatronen. Voor archeologen helpen jaarringen om vondsten, zoals houten gereedschap en meubelen, te dateren. Door balken en andere bouwmaterialen te dateren, kunnen restaurateurs heel nauwkeurig de bouwperiode bepalen en deze kennis gebruiken voor een waarheidsgetrouwe restauratie. Ze bestuderen ook vaak kaders van schilderijen om de leeftijd te bepalen.
Helaas heeft de dendrochronologie ook beperkingen. Bij een gebrek aan voldoende boommonsters wordt het heel moeilijk om sluitende tijdreeksen te ontwikkelen. Factoren zoals bosbranden en insectenplagen kunnen de interpretatie van jaarringpatronen belemmeren. Digitale beeldvorming en statische modellering kunnen de analyse van jaarringpatronen in de toekomst verder verbeteren. Statische modellering is een techniek waarbij je een overzicht krijgt van de structuur en de groei van bomen zonder rekening te houden met de tijdsgebonden veranderingen.
Schematische voorstelling van gebeurtenissen die je onderscheidt in jaarringen.
Kalender van het bos
Wanneer je (deels overlappende) patronen aan elkaar kunt linken, kun je als het ware een kalender van het bos opmaken. Dit noemen we crossdating of kruisdatering.
Zwammen met jaarringen
Wist je dat niet enkel hout groeiringen vertoont? Ook bepaalde soorten zwammen, zoals de echte tonderzwam, groeien elk jaar een laagje bij. Dit kun je goed zien.
Verder lezen?
Geboeid door jaarringen? Dan kunnen we het boek ”Wat bomen ons vertellen” van Valerie Trouet warm aanbevelen.
Leestip: Wat bomen ons vertellen, een geschiedenis van de wereld in jaarringen –Valerie Trouet
Ook de Tonderzwam vertoont jaarringen..
Het is altijd lente in de ogen van de bosconsulenten
De Bosgroepmedewerkers kunnen al jaren rekenen op de steun van vrijwilligers: onze bosconsulenten. Wij en onze leden kunnen ondertussen niet meer zonder. Meer nog: we zoeken extra helpende handen.
Wat doe je?
Je helpt de boseigenaars om de bomen door het bos te zien, je bent een aanspreekpunt en volgt boswerken op. Controles en inventarisaties staan ook op het menu. Op activiteiten van Bosgroep Limburg steek je de handen uit de mouwen. Afhankelijk van je interesse en kennis kun je nog meer taken uitvoeren.
Wat kun je?
Een grote kennis over bosbeheer is niet nodig, maar wel goesting om bij te leren. Je kunt goed luisteren en neemt een neutrale positie in.
Wat krijg je?
Een vrijwillige functie die echt een verschil maakt, met volop leuke ontmoetingen met onze gezellige, gepassioneerde leden. Wij zorgen
voor steun en begeleiding op maat, fijne ontmoetingsmomenten, opleidingen en terreinbezoeken. De unieke connectie met het bos vormt misschien nog de mooiste beloning voor je inzet!
Kriebelt het al?
Laat ons dan even iets weten via bosgroep@limburg.be of tel. 011 23 73 28.
Bosbeheer
Elsbes en Noorse esdoorn: Exoten met potentieel
Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) beschouwt Noorse esdoorn en elsbes momenteel nog niet als inheems. Dat betekent dat je geen subsidies ontvangt voor de aanplant van deze bomen in het kader van een (her)bebossing en dat je ze ook niet voor elke herbebossing mag gebruiken. Nochtans zijn het klimaatrobuuste soorten die kwaliteitshout leveren en bijdragen aan de biodiversiteit. Op vraag van het ANB onderzocht het Instituut voor Bos- en Natuuronderzoek (INBO) het potentieel en de mogelijke risico’s wanneer we deze soorten in onze bossen aanplanten.
Waarom deze lijst?
Soorten zijn inheems wanneer ze hier ”van nature” voorkomen. Duidelijk. Of toch niet? Sommige uitheemse soorten introduceerden we zo lang geleden dat ze helemaal ingeburgerd zijn. Denk maar aan tamme kastanje. Bovendien is Vlaanderen klein. Het zou dus goed kunnen dat een soort hier van nature wel kan voorkomen, maar er toevallig niet (meer) is. De vorming van onze bossen is na de laatste ijstijd, zo’n 12.000 jaar geleden, opnieuw begonnen en de mens had hier ook al vrij snel invloed op. Wat is dan nog ”van nature”?
Wetenschappelijk gezien is het voor sommige soorten weinig zinvol om ze als inheems of uitheems te bestempelen. Het beleid heeft echter nood aan een duidelijke lijst voor de natuurwetgeving, het beoordelen van beplantingsplannen en het toekennen van bebossingssubsidies.
Elsbes: de kaviaar van het bos
De elsbes (Sorbus torminalis) komt voor in grote delen van Europa, Noord-Afrika en Azië. In België vind je hem bijna uitsluitend op kalkrijke, zuidelijke hellingen in Wallonië. De boom kan 25 meter hoog worden.
De grote bladeren met hun getande lobben kleuren in de herfst mooi dieprood. Ook de witte bloemen, de opvallende, bolvormige knoppen en de bessen dragen bij aan de charme van deze neef van de wilde lijsterbes.
Waar groeit hij?
Momenteel groeit elsbes vooral op droge plekken met veel zon en ondiepe, kalkrijke bodems. Een vrij extreme standplaats, waar hij weinig competitie hoeft te vrezen. Zonder concurrentie zou je elsbes waarschijnlijk op meer voedselrijke, vochtige en lemige bodems vinden. Natte groeiplekken zijn niet geschikt. Specialisten zijn het er nog niet over eens hoe goed hij tegen vorst kan, maar warmte en droogte vormen geen probleem, waardoor ze elsbes vaak aanbevelen als klimaatbestendige soort.
Natuurwaarden
Elsbes trekt heel wat soorten aan, waaronder kevers en vlinders. De uitbundige bloei vormt een belangrijke nectarbron. Het bladstrooisel breekt goed af en verrijkt dus de bodem. Omdat de soort moeilijk verjongt, veel licht nodig heeft en wei-
nig competitief is, is er weinig risico op woekeren. Na vorst zijn de vruchten eetbaar. Elsbessen hebben een zure smaak. De soortaanduiding torminalis slaat op maagpijn, waaraan deze vruchten verlichting zouden bieden.
Hout
Elsbes kan bijzonder mooi en waardevol hout opleveren voor onder meer meubels, muziekinstrumenten, vloeren en kunstwerken. Eind vorige eeuw haalde elsbes de media als duurste hout van Europa omdat het gegeerd was als fineer voor luxemeubels. In Frankrijk kreeg hij de bijnaam ”kaviaar van het bos”.
Noorse esdoorn: snelgroeiende bodemverrijker
Er zijn meer dan honderd verschillende soorten esdoorns. De Noorse esdoorn wordt tot 30 meter hoog. Je kunt hem van de gewone esdoorn onderscheiden door de bruine knoppen en aan de bladeren, die veel puntiger zijn. In tegenstelling tot de gewone esdoorn, bladdert de schors van oude Noorse esdoorns niet af. Volgens de literatuur zou de Noorse esdoorn, net als de veldesdoorn (Spaanse aak), niet giftig zijn voor paarden, in tegenstelling tot de gewone esdoorn.
Waar groeit hij?
De Noorse esdoorn groeit in grote delen van Europa. In Wallonië vinden we hem vooral op voedselrijke bodems. In Vlaanderen komt de soort algemeen voor, maar we veronderstellen dat hij hier is geïntroduceerd, al blijft dat voer voor discussie. Deze snelgroeiende bossoort is niet zo kieskeurig. Zijn voorkeur gaat uit naar diepe, vruchtbare, vochtige bodems die niet te zuur zijn en voldoende gedraineerd. Zeer droge en
zeer natte stand plaatsen mijdt hij en hij is gevoeliger voor late vorst dan de gewone esdoorn. Dat de Noorse esdoorn beter bestand is tegen droogte en hitte maakt hem tot een interessante boom in klimaatrobuuste bossen.
Natuurwaarden
Veel diersoorten voelen zich thuis op en rond de Noorse esdoorn. De vroege bloei levert nectar voor insecten zoals hommels. De vele bladluizen vormen een lekkernij voor andere soorten en de boom kent een rijkdom aan zwammen. Het goed afbreekbaar bladstrooisel verrijkt de bosbodem.
De soort kan goed overleven in de schaduw en zich massaal vestigen op open plekken. Hij groeit sneller dan heel wat (andere) inheemse soorten. In hoeverre de massale verjonging stand houdt en op termijn het bosbeeld kan bepalen, is onduidelijk. Uit de inventaris van een aantal Vlaamse bosreservaten met Noorse esdoorn blijkt alvast dat er nauwelijks hoge exemplaren overleven. In de kustduinen zien we de uitzaaiing wel als een bedreiging voor de open natuurtypen.
Hout
We verwerken het hout in meubels, vloeren en muziekinstrumenten. Stradivarius gebruikte hout van de Noorse esdoorn voor de rugzijde van zijn beroemde violen. In onze regio ontbreekt nog de ervaring met het bosbouwkundig gebruik van deze soort.
Conclusie
De natuurlijke afwezigheid van elsbes en Noorse esdoorn in Vlaanderen is waarschijnlijk te wijten aan de mens, of aan de standplaatsen, zo-
als te zure of te arme bodems. Beide bomen kunnen interessant zijn om het soortenpalet in de Vlaamse bossen te verruimen en voordelen opleveren voor zowel ecologie, houtproductie als weerbaarheid tegen de klimaatverandering. Wel is het belangrijk om te werken met plantgoed uit geschikte herkomstgebieden, zoals standplaatsen die niet te oostelijk en lager dan 300 meter hoogte liggen. De Vlaamse overheid stelt een lijst op van aanbevolen herkomsten.
Voor elsbes zijn er geen ecologische risico’s gekend. Noorse esdoorn kan uitbundig verjongen en opslag vormen, waardoor hij eventueel moeilijk te controleren is. De Noorse esdoorn is echter al algemeen aanwezig. Wanneer de omstandigheden geschikt zijn, zal de soort sowieso zijn plaats verder innemen.
Ook goed om te weten: in België zijn er nog soorten die van nature bijna uitsluitend in Wallonië voorkomen, zoals donzige eik (Quercus pubescens), meelbes (Sorbus aria), wollige sneeuwbal (Viburnum lantana), Zweedse lijsterbes (Sorbus intermedia), gele kornoelje (Cornus mas), taxus (Taxus baccata) en wilde peer (Pyrus communis). De laatste drie staan op de lijst van inheemse soorten in Vlaanderen, de overige niet. Nog meer voer voor discussie …
Artikel gebaseerd op een artikel van Jan Goris (Bosgroep Houtland), naar een advies van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO).
Nieuws uit de regio
Bosgroep Limburg en stad Beringen gaan intense samenwerking aan
De stad Beringen en de Bosgroep Limburg zijn geen vreemden voor elkaar. De volgende jaren zullen ze nog meer samenwerken om de 500 ha aan bossen die de stad in bezit heeft op een goede manier te beheren. De stad stelde ons namelijk aan om de technische uitvoer van het bosbeheer op ons te nemen, wat we maar al te graag doen. Goed nieuws ook voor de vele Bosgroepleden in de regio, omdat we het beheer van de openbare en privébossen voortaan optimaal op elkaar kunnen afstemmen.
Brecht Rabijns van de stad Beringen motiveert de keuze van het stadsbestuur.
In 2022 voerde de overheid een wijziging door aan het ”Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu”, wat betreft het technisch beheer van openbare terreinen. Door deze aanpassing kunnen openbare besturen, waaronder gemeenten, voortaan het beheer van de bossen die ze in eigendom hebben volledig overdragen aan het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB). Voorwaarde is wel dat ze over een goedgekeurd natuurbeheerplan (NBP) beschikken voor deze bossen, of dat ze de intentie hebben om een natuurbeheerplan te laten opmaken. Bij zo’n overdracht voert ANB het volledige takenpakket uit voor de gemeente in kwestie.
Het decreet bepaalt echter nog twee andere opties: openbare besturen kunnen ervoor opteren om het technisch beheer van hun openbare bossen volledig zelf uit te voeren of om het beheer uit te besteden aan een derde partij via een openbare aanbesteding. Bosgroep Limburg komt in aanmerking als derde partij en kan dus het beheer van gemeentebossen op zich nemen. Deze verandering heeft uiteraard vooral een grote impact op gemeenten met een groot bos- en natuurpatrimonium. Zeker in Oost- en West-Limburg zijn er zo veel gemeenten.
Logische en
efficiënte keuze
De afgelopen maanden ging Bosgroep Limburg het gesprek aan met heel wat gemeenten om de mogelijkheden rond het beheer van openbare bossen te bespreken. Als Bosgroep beschikken we over heel wat jaren ervaring met het ontzorgen en
ondersteunen van boseigenaars. Hoewel privé-eigenaars onze topprioriteit blijven, werken we de laatste jaren ook meer en meer in openbare bossen. Dat de privé- en gemeentebossen in heel wat Limburgse gemeenten sterk met elkaar zijn verweven, maakt een gezamenlijk beheer logisch en efficiënt. Vooral eigenaars van kleinere bospercelen plukken daar veel voordelen van.
Zelf de touwtjes
in handen
De stad Beringen besloot om samen te werken met een derde partij voor het beheer van de bossen uit hun eigen patrimonium. Via een aanbestedingsprocedure haalde de Bosgroep deze opdracht binnen, iets waar we zeer blij mee zijn. Het is de eerste keer dat we op deze manier en op dergelijke schaal met een gemeentebestuur samenwerken.
Als deskundige Beheer Publieke Ruimte bij de stad Beringen volgde Brecht Rabijns het proces van bij het begin op. “Het gaat om 500 ha, dat is heel wat. We hebben dan ook een zorgvuldige afweging gemaakt: zullen we intern iemand aannemen die enkel en alleen voor het beheer van de bossen instaat, of kiezen we voor samenwerking met een derde partij?
Al vrij snel werd duidelijk dat we voor een derde partij wilden kiezen, maar wel zelf de zeggenschap over onze bossen behouden, zowel om ecologische als economische redenen. Er zijn namelijk ook redelijk wat stedelijke inkomsten aan onze bossen verbonden. We namen een jaar de tijd om de oefening echt goed te maken en alle factoren in overweging te nemen. Bij de openbare aanbesteding kwam Bosgroep Limburg
als meest geschikte kandidaat uit de bus. Ik geloof dat we de eerste stad in Limburg zijn die de keuze maakt om het beheer op deze manier uit te besteden.”
Veel technische kennis
Dat Beringen uiteindelijk voor Bosgroep Limburg koos, sluit nauw aan bij hun wens om zelf de touwtjes in handen te houden. Net zoals bij privébossen respecteren we namelijk volledig de vrijheid in beheerkeuzes. Maar dat is natuurlijk niet de enige doorslaggevende factor. “Een grote troef van Bosgroep Limburg is dat ze over veel technische kennis beschikken wat betreft bosbeheer. Dat ze ook intens samenwerken met privé-eigenaars is een win-winsituatie. Het staat ons toe om ons beheer af te stemmen op dat van de privé-eigenaars rond de openbare bossen. Dat is beter voor de bossen en voor de eigenaars. In het verleden gebeurde het wel eens dat wij op een ander ogenblik kapwerken uitvoerden dan de eigenaars van nabijgelegen bossen die bij de Bosgroep zijn aangesloten.”
Voortaan kunnen we de beheerwerken bundelen, wat de kosten drukt en de impact op de natuur en de recreatie vermindert. Ook de gezamenlijke houtverkoop biedt heel wat voordelen voor zowel de stad als de andere boseigenaars. Bosgroep Limburg heeft in totaal zo’n 230 aangesloten eigenaars in Beringen, samen goed voor 190 ha. Daar komt nu de 500 ha van de stad Beringen bij. Een natuurbeheerplan ligt op tafel en wordt later nog uitgebreid. “Ons uitgebreid bosbeheerplan is recent omgezet naar een natuurbe-
heerplan type 2. Nadien is het ons doel om onze bossen die momenteel nog niet in dit plan zijn opgenomen, ook toe te voegen, net zoals enkele natuurlijke graslanden die ook waardevol zijn voor de natuur.” Een mooie doelstelling, waar we als Bosgroep maar al te graag mee onze schouders onder zetten.
Van dennenbossen naar streekeigen loofhout
Door met de Bosgroep in zee te gaan, kan Beringen meer dan ooit hun stadsgroen doordacht beheren met aandacht voor lokale accenten. Net zoals de andere gemeenten in de Limburgse Kempen zet de stad Beringen al jaren actief in op het omvormen van de monotone dennenbestanden naar gemengd loofbos. “Bij nieuwe aanplantingen opteren we altijd voor een mengeling van zes à zeven soorten loofhout. We kiezen daarbij steeds voor planten met het label Plant van Hier, omdat die het best zijn aangepast aan hun standplaats.”
Maar dat is zeker niet de enige uitdaging waar ze de komende jaren, samen met Bosgroep Limburg, hun tanden inzetten. “We moeten de komende jaren in sommige van onze bossen een beheerachterstand wegwerken. We kijken ernaar uit om het nieuwe natuurbeheerplan nauwgezet uit te voeren en hopen om binnenkort het FSC-label voor duurzaam bosbeheer binnen te halen voor onze openbare bossen. Dat is zowel economisch als ecologisch interessant.”
Proactief aankoopbeleid
De stad voert al jaren een actief aankoopbeleid en wil dat de komende jaren zeker doorzetten. “We blijven proactief bossen aankopen. Wanneer er bossen te koop staan die in de buurt van onze stedelijke boscomplexen liggen, probeer ik die steeds aan te kopen. Soms stappen we ook zelf naar eigenaars toe met de vraag of ze interesse hebben om hun bospercelen aan ons te verkopen. Dat deden we onlangs bijvoorbeeld omdat een mountainbikeroute voor een stuk over een privédomein liep. In Tervant kochten we bossen van nv De Scheepvaart omdat veel burgers de bezorgdheid hadden geuit dat deze bossen zouden verdwijnen. Ook bosuitbreiding wordt steeds belangrijker. Vorige winter plantten we nieuwe bossen op twee percelen, volgend voorjaar volgen er nog eens vier nieuwe percelen.”
De samenwerking met Bosgroep Limburg is ook niet nieuw. “In het verleden kochten we al regelmatig uren in van de arbeidersploegen van Bosgroep Limburg, vooral in de periodes waarin zij weinig werk hadden bij privéleden. In onze bossen is er namelijk meer dan werk genoeg.”
Voor Brecht is de Bosgroepwerking alvast niet onbekend. Tot aan de fusie van de Limburgse Bosgroepen zetelde hij, namens de stad Beringen, in de Raad van Bestuur van Bosgroep West-Limburg. Zelf is hij geen boseigenaar, maar hij is wel vaak in de natuur te vinden. “Al van jongs af aan ben ik graag buiten. Zo vond je me vaak in de natuur met de Chiro. Ik had ook echt groene vingers en koos voor een opleiding aan de tuinbouwschool en deed vakantiewerk en stages bij plantenkwekerijen in Munsterbilzen, waarvan ik afkomstig ben. Ook nu nog trek ik graag vaak de natuur in, vooral om te mountainbiken.”
Heidi
Deckers
verantwoordelijke communicatie
Heidi al ontmoet?
Het Bosgroepteam heeft een nieuwe aanwinst: Heidi Deckers neemt de communicatiefakkel over van Pascal Vanhees. Deze bosliefhebster uit Bilzen gaat de uitdaging met open vizier aan, gewapend met een diploma pers en voorlichting en een stevige dosis ervaring in communicatie.
“Bos, dat is thuiskomen. Als kind was ik al het liefst buiten, in de weides achter ons huis in Rijkhoven. Daar vond je me vaak hoog en droog in de massieve kersenbomen, tot grote ontsteltenis van mijn moeder. Ik had een rijke fantasie en beleefde heel wat avonturen. Als ik niet buiten was, dan was ik aan het tekenen, schilderen of schrijven, meestal met de natuur als onderwerp.
Ook nu vind je me overal waar bomen zijn. Mijn batterijen laad ik al wandelend op, waaronder een wekelijks rondje Munsterbos. Van thuis uit kreeg ik een diep respect voor mens, dier en natuur mee. Ik waardeer wat niet vanzelfsprekend is en geniet van de kleine dingen. Die ge-
luksmomentjes deel ik graag met mijn man Kevin en dochter Isolde. Al is het voor hen niet altijd evident om met me mee te gaan. Mama wandelt ofwel aan een flink tempo door, of verdwijnt plots in het groen om een plantje, boom of dier te fotograferen.
De afgelopen vijftien jaar werkte ik bij de politie, o.a. bij beleid en communicatie. Toen deze job eerder onverwacht mijn pad kruiste, voelde het als het stukje dat de puzzel voltooide. Ik doe mijn best om de schoenen van mijn voorganger te vullen en de communicatie van Bosgroep Limburg op een inspirerende manier te ondersteunen.”
MAART 19
woensdag
Opleiding Brandhout
De Winning Lummen
Opleiding Brandhout
Meer weten over verwarmen met hout en zelf aan de slag gaan om het beste brandhout te verkrijgen? Tijdens deze opleidingsdag leer je alles over het kiezen, klieven, verzagen en stoken van brandhout.
Wat mag je verwachten?
- Je leert alles over de voor- en nadelen van hout stoken.
- Je krijgt inzicht in de voorwaarden waaraan een goede installatie moet voldoen.
- Wat is een goede verbranding en hoe verkrijg je die?
- Stooktips en good practices.
Handen uit de mouwen:
- brandhout verzagen en klieven
- werken met verschillende materialen, waarbij je het verschil ervaart tussen machinaal en manueel
- brandhout stapelen.
Praktisch
Wanneer: woensdag 19 maart van 9 – 17 u.
Locatie: De Winning, Lummen
Kostprijs: € 95 per persoon
Inschrijven en info: bosgroep@limburg.be of 011 23 73 28
Inschrijven voor: 20 februari 2025
(Je inschrijving is pas definitief na betaling op het rekeningnummer
BE48 7795 9073 9027 met vermelding van ”opleiding brandhout + jouw naam”
Max. 15 pers. kunnen deelnemen!
Als bosgroepmedewerkers lezen we regelmatig interessante berichten die we graag met onze leden delen. Meer artikelen lezen om over door te bomen? Dat kan, op onze website en Facebookpagina.
NATUUR OP WANDELAFSTAND
Natuur werkt helend. De ervaring van de natuur en zich er deel van voelen heeft een positieve invloed op de manier waarop onze hersenen informatie verwerken en op het voorkomen en herstellen van stress en ziekte. Natuur boost ons immuunsysteem en onze veerkracht. Personen met een zorgnood kunnen hier zeker baat bij hebben.
Om de genezende kracht van de natuur te implementeren als onderdeel van therapie, start het Agentschap Natuur en Bos, i.s.m. de Koning Boudewijnstichting en de onderzoeksteams van Universiteit Antwerpen en HOGENT/UGent, enkele proefprojecten. In Limburg zullen Asster in Sint-Truiden en Ter Heide in Zonhoven deel uit maken van het project.
bit.ly/41g55ub
BOMEN ALS MEDICIJN TEGEN HART- EN VAATZIEKTEN
We voelen intuïtief aan dat de natuur zalvend werkt voor onze geest en kunnen terugvallen op heel wat studies die dit effect staven, maar tot nu toe was er weinig wetenschappelijk bewijs om ook het positieve effect van ‘groen’ op ons fysieke welzijn te onderbouwen. In Amerika werd de proef op de som genomen binnen een grootschalige studie onder de bewoners van sterk versteende buurten in ZuidLouisville. Na ruim vijf jaar onderzoek zijn de resultaten duidelijk. Bewoners in buurten waar het aantal bomen meer dan verdubbelde, hadden veel lagere ontstekingswaarden in hun bloed dan bewoners van buurten waar geen bomen werden bijgeplant. Ontstekingen zijn een belangrijke risicofactor voor hartziekten, diabetes en bepaalde vormen van kanker. Volgens de onderzoekers komt de daling in ontstekingswaarden overeen met een vermindering van 10 tot 15 procent van het risico op hartaanvallen en vroegtijdig overlijden. Dat bomen goed voor ons zijn, is dus eens temeer duidelijk. Hoe dit precies in z’n werk gaat, dat weten we nog niet helemaal… Tot dan rekenen we het tot één van die mysteries van de natuur om gewoon dankbaar voor te zijn!
bit.ly/4girpaS
-
Zoekertjes
BOS TE KOOP
Ben je lid van de Bosgroep en wil je je bos verkopen of ben je net op zoek naar een bos? In deze rubriek vind je een overzicht van percelen privébos die te koop staan. Wij hopen natuurlijk dat andere Bosgroepsleden het bos kopen, zodat de duurzaamheid van het bosbeheer gegarandeerd is.
Afspraken bij de zoekertjes
Voordat het zoekertje gepubliceerd wordt, ondertekent de eigenaar een toelating.
Het zoekertje verschijnt eenmalig in het Bosbelang.
De publicatie van het zoekertje is geen garantie voor de verkoop van het bos.
Als je het bos niet meer zou willen verkopen, breng je de Bosgroep op de hoogte.
Hoe reageer je op een zoekertje?
Je neemt zelf contact op met de boseigenaar.
Bij aankoop geef je de Bosgroep een seintje.
Tessenderlo
2,42 hectare gemengd bos, wim.marivoet@telenet.be 0496 27 96 50 recht van voorkoop
Houthalen-Helchteren 97,60 are naaldbos info@lilistea.com 0475 25 01 03 recht van voorkoop
Houthalen-Helchteren 20,00 are loofbos mjschraepen@gmail.com 0479 79 22 61
Genk
77,70 are naaldbos
rita.olaerts@telenet.be
Zutendaal
1,07 hectare naaldbos rita.olaerts@telenet.be
Zutendaal
45,95 are naaldbos rita.olaerts@telenet.be
Hechtel-Eksel
2,57 hectare naaldbos jef.bie@telenet.be
0473 72 87 23 recht van voorkoop
Heppen
41 are gemengd bos heidi.hermans@telenet.be 0494 56 11 35 recht van voorkoop
Zutendaal
1,50 hectare gemengd bos (85% naald) lieve.cappuyns@hotmail.com 0478 55 93 46
Zutendaal
69,93 are loofbos jef@assuria.be 0476 96 08 87
MAART 19
woensdag
Opleiding Brandhout De Winning Lummen
Bosgroep Limburg organiseert de praktische dagopleiding “brandhout”. In een klein groepje leert de cursist alles over brandhout: van de juiste keuze maken tot het efficiënt en veilig stoken. Interesse? Kijk snel op pagina 13 van dit Bosbelang voor alle info!
MAART
27
donderdag Algemene Vergadering Provinciehuis Hasselt
Een avondvullend programma met een terugblik op het voorbije werkjaar, een boeiende gastspreker, en dit jaar ook de verkiezing van onze bestuursraad. Dit en meer mogen onze leden verwachten tijdens de Algemene Vergadering eind maart. Lees er al een beetje meer over in onze intro op pagina 2!
BOSGROEP LIMBURG
p/a provincie Limburg
Universiteitslaan 1
B-3500 Hasselt bosgroep@limburg.be bosgroeplimburg.be
tel. 011 23 73 28
algemene coördinatie
ir. An Pierson
tel. 011 23 83 24
gsm 0473 88 53 95 an.pierson@limburg.be secretariaat
Patricia Rouffa tel. 011 23 83 30 patricia.rouffa@limburg.be coördinator
ing. Frederik Bollen
tel. 011 23 83 71 gsm 0479 19 10 08 frederik.bollen@limburg.be coördinator houtverkoop
ir. Ludo Dams
tel. 011 23 83 14
gsm 0472 92 54 18 ludo.dams@limburg.be bosbouwtechn. medewerker
Liam Van Eyck
tel. 011 23 83 63
gsm 0470 47 37 21 liam.vaneyck@limburg.be administratief coördinator
Ilse Vanhoudt tel. 011 23 74 26
gsm 0479 54 30 72 ilse.vanhoudt@limburg.be boekhouding
Matty Colla tel. 011 23 83 63 gsm 0475 29 37 30 matty.colla@limburg.be communicatieverantwoordelijke
Heidi Deckers tel. 011 23 83 74 gsm 0477 88 23 01 heidi.deckers@limburg.be
Regio West
Regio Oost
Regio Zuid
REGIO WEST coördinator
ir. Lore Bellings
tel. 011 23 83 19 gsm 0471 23 82 14 lore.bellings@limburg.be adjunct-coördinator
Pieter Flamend
tel. 011 23 83 29 gsm 0476 93 11 50 pieter.flamend@limburg.be secretariaat
Evi Ghijsens
tel. 011 23 73 29 evi.ghijsens@limburg.be
De Bosgroep ondersteunt je!
Een bos bezitten en beheren, daar komt heel wat bij kijken. Voor vragen of informatie kun je evenwel altijd te rade gaan bij de Bosgroep. We sommen hier even op waarmee de Bosgroepmedewerkers je van dienst kunnen zijn.
REGIO OOST coördinator
ir. Patrick Meesters
tel. 011 23 83 23 gsm 0475 46 04 42 patrick.meesters@limburg.be adjunct-coördinator
Bram Onclin
tel. 011 23 73 85 gsm 0470 57 67 15 bram.onclin@limburg.be secretariaat
Ine Houbrechts
tel. 011 23 83 15 ine.houbrechts@limburg.be
Vragen en hulp bij bosuitbreiding.
Gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, wettelijke, financiële en administratieve aspecten).
Informatie over hoe een duurzaam bosbeheer eruitziet, wat je wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waarop je aanspraak kunt maken.
REGIO ZUID coördinator
ir. Aelyn Van Diest tel. 011 23 83 25 gsm 0473 88 53 94 aelyn.vandiest@limburg.be adjunct-coördinator
Jolan Wouters tel. 011 23 83 89 gsm 0471 85 63 30 jolan.wouters@limburg.be secretariaat
Clara Caradonio tel. 011 23 83 12 domenicaclara.caradonio@ limburg.be
Hulp bij het invullen van kapaanvragen of het opstellen van beheerplannen.
Coördinatie van de samenwerking tussen verschillende boseigenaars.
Ondersteuning bij FSC-certificering, boscompensatie in natura, bedrijfssponsoring voor (her)bebossingen, aanplantingen en ecologische beheerwerken.
Herstappe
Tongeren
Riemst