Aangeboden door Provincie Limburg - Directie Economie - POM en gerealiseerd door Content Connections
Limburg, terug in de energiebusiness
Motor van de duurzame economie Amper twee jaar na de sluiting van Ford Genk is Limburg goed op weg om de groene motor van Vlaanderen te worden, met als voorlopig hoogtepunt de opening van het onderzoekscentrum EnergyVille in Genk.
T
hor Park, het 93 ha grote technologiepark op de site van de voormalige mijn van Waterschei, is momenteel nog een grote bouwwerf. Daar waar tot 29 jaar geleden het zwarte goud werd opgedolven, verrijst nu een stad in de stad die volop inzet op het groene goud: hernieuwbare energie en slimme energiesystemen. Een paar gebouwen zijn al afgewerkt en sinds kort in gebruik, zoals het onderzoekscentrum EnergyVille, het brein van dit nieuwe ecosysteem. Hier werken 200 energieonderzoekers samen die vroeger verspreid zaten over verschillende topinstellingen: VITO in Mol en KU Leuven en Imec in Leuven. In EnergyVille werkt met andere woorden het kruim van het Vlaamse energie-onderzoek, wat tot kruisbestuivingen en versnelde innovatie moet leiden. De Genkse burgemeester Wim Dries is enthousiast: “Thor Park en EnergyVille betekenen evenveel voor Genk als de aanleg van het Albertkanaal 75 jaar geleden. De tijd van mono-industrieën zoals de kolenmijnen en Ford is voorbij. Tegelijk is Genk altijd heel heterogeen geweest. Met EnergyVille zetten we in op energie en technologie, met C-mine op creativiteit. Maar we geloven ook in de maakindustrie en in een slimme en inclusieve stad. Thor moet niet alleen een site van onderzoek zijn, maar ook een plek waar mensen thuis zijn.”
evenveel mensen als vroeger in de tijd van de mijnen. “Als je niet groot durft dromen, kom je nergens”, zegt hij. “Maar ik ben ervan overtuigd dat die droom binnen de tien jaar werkelijkheid kan worden.”
Duurzame jobs Flashback naar april 2013. Na de aankondiging van de sluiting van Ford Genk presenteerde de Vlaamse regering het SALK-plan, voluit het Strategisch Actieplan voor Limburg in het Kwadraat. Het SALK-eindrapport maakte een harde analyse: Limburg had te weinig innovatiekracht, zwak ondernemerschap, dalende in-
novatiekredieten en minder patentaanvragen in vergelijking met andere provincies. Het SALK-plan bood de remedie: nieuwe, duurzame jobs creëren, beter opleiden, doelgericht innoveren en sterker ondernemen. Een injectie met overheidsgeld zorgde voor de vliegende start van tal van initiatieven, waaronder EnergyVille. De Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij investeerde 4 miljoen euro in de realisatie van de researchgebouwen. Ook het Europese structuurfonds EFRO, VITO, KU Leuven, Imec, de Limburgse Investeringsmaatschappij LRM, het Hermesfonds van de Vlaamse overheid, Nuhma, de Limburgse kennisinstellingen, diverse gemeentebesturen
en economische actoren legden geld op tafel. Om de onderzoeksactiviteiten te kickstarten is een miljoenenbudget beschikbaar: 10 miljoen euro van Europa, 7,5 miljoen euro van Vlaanderen en 3,4 miljoen euro vanuit de provincie. Met EnergyVille werkt Limburg op twee sporen: de uitbouw van een innovatieve, duurzame kenniseconomie én het realiseren van de klimaatambities. Vlaams minister Philippe Muyters, bevoegd voor onder meer Innovatie, reageert enthousiast. “Ik ben altijd een fan van samenwerkingen die bottom-up groeien omdat je op die manier vaak veel meer bereikt dan de som van de onderdelen. Bovendien past dit onderzoekscen-
EnergyVille en Thor Park willen meer zijn dan een paradepaardje en een wetenschapshub
trum heel goed in de prioriteiten van de Vlaamse Regering. We willen onze doelstellingen op het vlak van klimaat echt wel halen en daar maakt het energiebeleid onlosmakelijk deel van uit.” Het nieuwe gebouw van EnergyVille is in meerdere opzichten een duurzaam en innovatief huzarenstukje. Het is deels opgetrokken uit groen beton - technisch hoogstaand beton vervaardigd uit gerecycleerde non-ferroslakken van Umicore. Het gebouw is uitgerust met warmtepompen, een vierdegeneratie-warmtenet, warmteopslagtechnieken, domotica en andere controlemechanismen. “Het is het meest duurzame kantoorgebouw
De officiële opening van het klimaatneutrale gebouw van EnergyVille in Genk eergisteren is een teken van veerkracht na mokerslagen als de sluiting van onder andere Ford Genk eind 2014 en Philips Hasselt. Bij Ford gingen 8.000 arbeidsplaatsen verloren (inclusief de indirecte tewerkstelling). Kan de transitie naar een duurzame economie het jobverlies goedmaken en op termijn zelfs zorgen voor nog meer jobs in Limburg? Als het aan EnergyVilleCEO Ronnie Belmans ligt, werken op deze site binnen afzienbare tijd
Themotechnisch labo EnergyVille. Het volledige gebouw is uitgerust met warmtepompen, een vierde generatie warmtenet, warmteopslagtechnieken, domotica en andere controlemechanismen.
© Nathalie Belmans
Werkelijkheid
van Vlaanderen”, zegt professor Belmans. “Maar het is vooral ook aangenaam om in te werken, met veel licht en lucht. Duurzaamheid gaat hand in hand met comfort. Met douches voor de fietsers, laadpalen en een halte voor de bus.”
Silicon Valley Maar EnergyVille en Thor Park willen meer zijn dan een paradepaardje en een wetenschapshub. Het moeten ook trekkers worden van een nieuwe economie, waar de bedrijfswereld en de maatschappij aansluiting vinden bij de nieuwste inzichten en er de vruchten van plukken. Philippe Muyters licht toe: “De hoop en verwachting is dat de concentratie van expertise en labofaciliteiten ondernemingen uitnodigt om te investeren en bij EnergyVille hun experimenten en testfases uit te voeren. Hoe beter we dit soort ontwikkelingen in Vlaanderen kunnen verankeren, hoe sterker we zelf zullen staan in de toekomst op het vlak van energievoorziening en -verbruik. Tegelijk waarschuwt de minister voor overdreven optimisme: “Overal in Europa kijkt men naar Silicon Valley en trekt men soms een te lineair verband tussen onderzoek en het ontstaan van bedrijven, terwijl dat natuurlijk allemaal geen automatisme is. Niettemin: als we onderzoeksinstellingen effectief ruimte geven en ook voldoende flankerende maatregelen voorzien, zoals bijvoorbeeld de werking van LRM in Limburg, dan heeft dat zeker een positieve impact.” Daarom ook heeft EnergyVille acht business developers in dienst, die permanent zorgen voor het aantrekken van nieuwe business en contractonderzoek. Met het Thor-park en de bijhorende incubator creëert Limburg alvast de nodige ruimte voor de vestiging van innovatieve energiebedrijven. Een themagerichte bedrijvenzone met in de onmiddellijke nabijheid onderzoek van topniveau is ook elders in Vlaanderen en Europa al een winnende combinatie gebleken.
“Limburg wordt terug een energieprovincie” De provincie investeerde flink wat middelen in EnergyVille. Wat is de motivatie daarachter? En vloeit het geld op termijn ook terug naar de economie? Een gesprek met gedeputeerde Erik Gerits, bevoegd voor economie. Waarom zet Limburg met EnergyVille zo hard in op duurzame energie en intelligente energiesystemen? Erik Gerits: “Met de uitbouw van een sector rond duurzame energie en slimme energienetwerken en -distributie wil Limburg zich terug sterk positioneren in het Vlaamse en euregionale energielandschap. Deze doelstelling sluit perfect aan bij het Europese en Vlaamse energiebeleid en de dwingende beleidsdoelstelling inzake energie-efficiëntie en duurzame economische ontwikkeling. Met Energyville heeft Limburg een onderzoeksinstituut van Europese allure in huis dat ons in staat moet stellen de ambitie van energieprovincie waar te maken.” Wat is de toegevoegde waarde voor de Limburgse economie? “De uitbouw van een sterke energiecluster moet een significante bijdrage leveren aan de verdere ontwikkeling van een duurzame groene economie in Limburg en Vlaanderen. Ik heb er goede hoop op dat de onderzoeksresultaten op middellange termijn zullen leiden tot heel wat nieuw ondernemerschap en nieuwe, hoogtechnologische jobs. Onderzoek versterkt het gevestigde ondernemerschap. Omgekeerd genereert de dagelijk-
se ondernemerspraktijk nieuwe onderzoeksvragen. Het is ook een onmiskenbare troef in het aantrekken van buitenlandse investeerders.” Dreigen laaggeschoolden niet in de kou te blijven staan? “Het onderzoek in EnergyVille is hoogtechnologisch, maar dat wil niet zeggen dat laaggeschoolden minder aan bod zullen komen. Het onderzoek moet immers leiden tot nieuw ondernemerschap, nieuwe beroepsinvullingen en markteisen waar ook plaats is voor tewerkstelling van midden- en lagergeschoolden. Denk bijvoorbeeld aan de bouwsector. Het bouwproces wordt nog steeds in belangrijke mate uitgevoerd door beroepskrachten die niet hooggeschoold zijn maar wel een goede technische opleiding hebben gehad. Als Limburg wil excelleren in de duurzame energiesector moeten we blijven inzetten op goede opleidingen. Ik geloof ook in een nog sterkere samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven. Zo haakt de T2-campus, een opleidingscluster rond technische profielen en beroepen, met het opleidingsdomein ‘Heating/Cooling/Energy’ nu al aan bij de nieuwe energiebusiness.”
Meer weten? Surf naar www.limburg.be/economie European Union European Regional Development Fund