nr. 7 - 't Limburgs Bosbelang - winter 2005

afgiftekantoor: hasselt 1 - 3de afdeling - p3a9010

België–Belgique

p.b. hasselt 1 12/675

‘t 2005/7/winter Limburgs Bosbelang driemaandelijks tijdschrift | januari-februari-maart 2005

| Voorwoord | De bosrand Een gratie voor de natuur en het landschap . 2

| In de kijker De grauwe abeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

| Week van het Bos 2004 Wandelen met de bosgroepen. . . . . . . . . . . . . 10

| Nieuws bosgroepen Bosgroep West-Limburg . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Bosgroep Noordoost-Limburg . . . . . . . . . . . . 12 Bosgroep Zuid-Limburg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Bosgroep Hoge Kempen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Bosgroep Noordwest-Limburg . . . . . . . . . . . . 15

+

| Inschrijvingsformulier Lid worden van de Bosgroep Zuid-Limburg vzw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

| Brandhoutaanbod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 | Brandhoutzoekertjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 | Activiteitenkalender. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 | Nieuwe website . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 | Nuttige adressen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

+

| Voorwoord Winter in het bos: een mens kan er heerlijk van genieten. De zon die door de takken schijnt, de geur van humus en hout… Maar als boseigenaar moeten er plannen worden gemaakt, want er moet zoveel gebeuren in het bos: snoeien, kappen, planten …

Daarom zit in dit nummer veel praktische informatie. Zo vind je een artikel terug over het aanleggen van bosranden, want mooi ontwikkelde bosranden zijn namelijk een echt gemis in onze bossen. Misschien zet het artikel je er wel toe aan om zelf tot actie over te gaan.

Als je dit voorjaar nog wilt planten of herbebossen, is het artikel over de grauwe abeel zo mogelijk een nog betere opsteker. Deze wat vergeten boomsoort heeft immers heel wat eigenschappen die pleiten voor zijn eerherstel.

En onze Limburgse bosgroepen staan nimmer stil. De erkenningsaanvragen van de Bosgroep vzw’s West- en Noordoost-Limburg zouden op één januari van dit jaar worden goedgekeurd door het Vlaamse gewest. Dit is zeer goed nieuws voor de leden onder jullie! En op 15 maart zal de Bosgroep Zuid-Limburg een vzw worden en ook de Bosgroep Hoge Kempen bereidt de oprichting volop voor. Op 1 november 2004 ging bovendien de Bosgroep NoordwestLimburg van start. Met trots kunnen we jullie dan ook vertellen dat we de eerste provincie zijn met een bosgroepwerking voor haar hele gebied! Dit kan alleen maar werken door het engagement van de boseigenaars in de bosgroep: gebruik dus de kans om mee uw bosgroep gestalte te geven.

Frank Smeets gedeputeerde van Leefmilieu

| De bosrand

Een gratie voor de natuur en het landschap Bosranden vormen van nature uit de overgang tussen bos en open veld en zijn zeer waardevol, zowel landschappelijk als ecologisch. Naargelang het seizoen tooien ze zich telkens weer in nieuwe vormen, geuren en kleuren en voor dieren zijn ze onmisbaar. Maar hoe moet je een bosrand inrichten en beheren? We geven hier graag een aantal richtlijnen en nuttige tips.

Bosranden in ‘t kort Bosranden zijn stroken van een 5-tal meter breed waarin hoge struiken aan de boszijde geleidelijk overgaan in lagere kruidenvegetatie naar het open veld toe. Door de overgang van schaduw naar licht vormen ze zeer waardevolle biotopen: • ze zijn vaak zeer rijk aan zowel schaduw- als zonminnende plantensoorten en vormen uitwijkplaatsen voor zeldzame planten; • struiken kunnen er uitbundig bloeien in volle zonlicht en massaal bessen en zaden dragen. Zo bieden ze voedsel en ook schuil- en nestgelegenheid voor tal van insecten, vogels en kleine zoogdieren; • ze vormen een buffer tussen bos en open veld.

2 | ‘t Limburgs Bosbelang | 7 - 2005

Een bosrand siert het bos en brengt leven

Exoten of streekeigen groen?

Vaak worden bospercelen omgeven door een strook van groenblijvende bomen of struiken om de inkijk te belemmeren. Favoriete soorten hiervoor zijn fijnspar, sierconiferen in diverse kleuren, laurierkers of rododendron. Ze hebben het grote voordeel dat ze wintergroen zijn en dus meestal een goede visuele bescherming bieden. Soms wordt gekozen voor uitheemse soorten of gekweekte variëteiten die echter heel wat nadelen hebben. Inheemse, streekeigen soorten bieden daarentegen talrijke voordelen.

Hoe begin je er aan?

Het is van groot belang dat je zorgvuldig te werk gaat. Daarom werd met de hulp van een groep experts uit verschillende organisaties (afdeling Bos en Groen, Natuur, Educatief bosbouwcentrum van Groenendaal, IBW en de

bosgroepen) een methodiek vastgelegd voor het ontwikkelen van bosranden. Maar vooraleer je enthousiast begint te planten ga je best na of er reeds een bosrand aanwezig is.

Bekijk aandachtig wat er reeds staat. Er zijn dan 3 mogelijkheden, die we je hier uitleggen.

Heb je een waardevolle bosrand?

Dan heb je geluk. Je opdracht is dan om deze bosrand zo goed mogelijk in stand te houden.

Vergeet niet om regelmatig het hout aan de rand te kappen. Alleen wanneer de randbomen te dik geworden zijn, moet je oppassen.

Bij b.v. oude hakhoutstoven van eik is het niet zeker dat de stoven terug zullen uitgroeien.

Misschien kun je dan een klein experiment uitvoeren met het kappen van 1 exemplaar.

Als dit lukt, kan ook de rest worden aangepakt. De aanwezigheid van voldoende licht bevordert zeker het opnieuw uitgroeien.

Heb je een bosrand die niet echt interessant is?

Dan kan je best alle bomen en struiken (b.v. exoten) verwijderen die niet interessant zijn voor jou. Vervolgens wacht je 2 jaar om te zien wat er spontaan groeit. Indien er zich spontaan geen interessante bosrand ontwikkelt, dan kan je beginnen aanplanten (zie verder).

Heb je geen bosrand?

Dan ben je zeker niet alleen! De meeste bossen in Vlaanderen hebben geen bosranden.

Wil je echter graag een nieuwe bosrand vormen, dan wordt er aangeraden om eerst de buitenste rand van het bos (5 à 10 meter breed) zwaar te dunnen (80 %) en de eerste 2 jaar de natuur haar gang te laten gaan. Heb je voldoende geduld, laat dan de bosrand op natuurlijke wijze ontstaan. Indien er na 2 jaar onvoldoende natuurlijke verjonging is, dan kan je denken aan bijplanten.

Hoe creëer je een nieuwe bosrand?

Je begint met het sterk dunnen aan de rand van het bos. Daardoor komt er meer lichtinval en stimuleer je de spontane vestiging van heel wat planten, zoals b.v. zomereik, berk, lijsterbes en sporkehout, die zullen evolueren tot een gevarieerde bosrand. Spontane verjonging is ook goedkoper en de soorten die er op die manier komen, zijn standplaatsgeschikt.

Tips bij het dunnen • probeer de diepte van de bosrand af te wisselen (tussen 5 à 10 m), zo krijg je een rafelige rand • verwijder alle exoten in de rand (Amerikaanse vogelkers, Amerikaanse eik, laurierkers, enz.)

• dun sterk genoeg (tot 80 %) zodat er voldoende licht op de bodem komt • behoud bestaande zaadbomen (zomereik, boskers, berk, trilpopulier) en stel ze vrij indien ze waardevol zijn (bij twijfel kan je contact opnemen met het IBW); deze zaadbomen kunnen dan zorgen voor de natuurlijke verjonging in de rest van de bosrand • om structuurvariatie te bevorderen kun je eventueel plaatselijk hopen takhout laten liggen; dat zal langzaamaan inzakken en verteren en vaak plaats bieden aan braamstruwelen die een interessante trekplaats zijn voor heel wat insecten en vogels; heb je een waardevolle ongestoorde bosrand dan vermijd je dat echter beter • indien er niet te veel bemesting is van naburige landbouwpercelen, kan je eventueel overwegen om de zoom (de kruidlaag langs het bos) te maaien zodat het verschraalt

Planten mag natuurlijk.

Indien er na 2 jaar spontaan weinig nieuwe struiken en bomen komen, dan kan er bijgeplant worden. Wil je echter ook vlugger resultaat, voor visuele bescherming of omdat je handen jeuken, dan hoef je geen 2 jaar te wachten en kan je reeds kort na de dunningskap aanplanten. Via het aanplanten kan je, mits een goede soortenkeuze, een mooie, gevarieerde bosrand creëren. Bij die soortenkeuze kan je je het best laten leiden door de natuur zelf (wat groeit er nu al aan inheemse soorten spontaan in de buurt?). Je kiest dus best voor streekeigen of inheemse soorten die je onderling veelvuldig, op een natuurgetrouwe manier gaat combineren. In bijgaande tabel vind je een leidraad om je op te baseren.

Welke soorten plant je aan?

Baseer je bij je keuze van de samenstelling op volgende elementen: - de regio waar je zit (b.v. de Kempen) - de karakteristieken van je perceel (arme of rijke grond, aanwezige soorten, enz.)

De tabel is een goed hulpmiddel bij je keuze.

Uitheemse soorten, enkele minpunten • ze hebben ecologisch weinig te bieden • ze zijn door hun onnatuurlijke uitzicht moeilijk in te passen in het landschap • ze blijken soms minder effectief te zijn dan aanvankelijk gedacht: fijnspar kan onderaan kaal worden zodat de visuele bescherming vermindert; sierconiferen kennen door gebrek aan licht een ijle groei of vallen open; rododendron groeit vooral in de breedte en duldt geen spontane verjonging in zijn buurt en laurierkers groeit zo sterk dat de aanplanting in de verste verte niet meer op het nette haagje lijkt dat men bij het planten voor ogen had.

Inheemse soorten, enkele pluspunten • ze zijn goedkoper in aanschaf • ze hebben betere overlevingskansen omdat ze beter aan ons klimaat aangepast zijn en hebben een grotere weerstand tegen ziekten en plagen • ze groeien meestal sneller • ze zijn ecologisch interessanter omdat ontelbare dieren, zoals vlinders, mezen en egels ervan afhankelijk zijn voor hun voedsel (zaden, bessen, bloesems, blaadjes) en hun schuil- en nestgelegenheid • soorten als hulst en taxus blijven in de winter groen en heel wat soorten bieden een uitstekende visuele bescherming.

‘t Limburgs Bosbelang | 7 - 2005 | 3

Geïnteresseerd in bosranden?

Heb je de kriebels in de vingers om een eigen bosrand aan te leggen? Neem dan gerust contact op met de coördinator van jouw bosgroep. Die kan je immers gratis advies geven en je ondersteunen bij de realisatie ervan.

Nr Bodemtype

Aangeraden

Kan eventueel ook nog

1

zeer arm en droog

hulst, gewone brem, sporkehout, wilde lijsterbes

zomereik

2

vrij arm en droog

idem + hazelaar, eenstijlige meidoorn

zomereik, tamme kastanje, hondsroos*, gewone vlier (NV**), trilpopulier (NV**)

3

vrij arm en nat

spork, gagel (NV**), boswilg (NV**)

zwarte els, gewone vlier (NV**), trilpopulier (NV**)

4

voedselrijk en nat

gelderse roos*, eenstijlige meidoorn*, sleedoorn*, Europese vogelkers*, wilde kardinaalsmuts*, rode kornoelje*

grauwe abeel, zwarte els, iep

5

voedselrijk en droog 1 + 2 veldesdoorn, sleedoorn, eenstijlige meidoorn

*

**

zomereik, gewone esdoorn, boskers, haagbeuk, gewone vlier, iep, es

Het Instituut voor Bos en Wildbeheer (IBW) kan je vertellen waar je het vindt (IBW, Gaverstraat 4, 9500 Geraardsbergen, tel. 054 43 71 11).

NV: enkel via natuurlijke verjonging (niet aanplanten!)

Hoe leg je een bosrand aan?

Bij de aanleg ga je verschillende soorten door elkaar mengen; echter niet willekeurig, want dan zouden de sterk groeiende soorten in de kortste tijd de zwakkere groeiers overwoekeren. Er bestaan verschillende mogelijkheden om aan te planten. Groepsgewijze menging verdient de voorkeur boven individuele menging. Je begint met het dunnen van een strook van 5 meter breed. De 2 plantenrijen komen dan ongeveer in het midden van deze strook en uiteindelijk zullen de geplante struiken de hele strook bedekken. Eventueel kan je er rekening mee houden dat de meer schaduwverdragende soorten en de sterkste groeiers op de achtergrond (boszijde) komen te staan.

Om sneller een dicht scherm te bekomen, kan je de plantafstand verkleinen tot 1 meter.

Klimmers in de bosrand Aan de buitenzijde van de aanplanting zal vaak spontaan een braamstruweel ontstaan. Op rijkere, niet te droge gronden kan zich hierin inheemse klimop of hop vestigen, die dan verder in de struiken omhoog klimt. Op die manier wordt een scherm gevormd dat niet alleen wintergroen is, maar ook ecologisch waardevol door de late bloei en vruchtvorming. Op armere gronden groeit in dergelijke struwelen vaak de wilde kamperfoelie, die met

4 | ‘t Limburgs Bosbelang | 7 - 2005

welriekende bloemen nachtvlinders aantrekt.

Natuurlijk kan je de natuur ook een handje helpen door zelf klimmers aan te planten. Let er wel op dat je enkel inheemse soorten gebruikt zoals b.v. inheemse klimop (Hedera helix) en niet de alom in tuinen voorkomende, sterk woekerende Ierse of grootbladige klimop.

Hoe beheer je een bosrand?

De bomen en struiken in je bosrand gaan niet allemaal even snel groeien; na een aantal jaren zullen de sterkere groeiers de zwakkeren overwoekeren. Als je hier niets aan doet, zou dit tot een soortenverarming leiden. Om voldoende variatie in je bosrand te behouden, is beheer dus noodzakelijk.

De eerste jaren na aanplant beperkt het beheer zich tot het vrijstellen van de planten en een beperkte correctiesnoei ten voordele van de zwakkere groeiers.

Hakhoutbeheer en afzetten Wanneer je bosrand eenmaal volgroeid is, ga je de struiken tot aan de basis afzagen, op arme bodems om de 10 à 15 jaar en op rijke bodems om de 5 à 10 jaar. Uit de stobbe of “stoof” ontstaan nieuwe scheuten uit slapende ogen. Dit is het traditionele zogenaamde “hakhoutbeheer”. Het “afzetten” van de strui-

ken (vooral de zware exemplaren) gebeurt best in de winter, voordat vogels gaan nestelen in de bosrand (vóór 1 maart). Je kan ook selectief afzetten ten voordele van de zwakste groeiers of minder courante soorten, zoals Europese vogelkers of rode kornoelje. Om nog meer structuurvariatie te bekomen kan je het afzetten spreiden in ruimte en tijd: een lange bosrand zet je best niet in 1 keer helemaal af. Probeer dit werk over meerdere jaren te spreiden.

Op die manier blijft de bosrand continu behouden en heeft de aanwezige fauna nog uitwijkmogelijkheden.

Vraag subsidies aan!

Als je een subsidie aanvraagt voor een (her)bebossing met inheemse boomsoorten, dan kan je een extra subsidie van € 500 /ha krijgen wanneer je 10 tot 25 % van de hoofdboomsoort mengt met andere boom- of struiksoorten. Aangezien je zowel stam- als groepsgewijs mag mengen, kan je ook voor bosranden extra subsidies ontvangen!

Neem contact op met je bosgroepcoördinator voor meer details (zie achteraan bij 'Nuttige adressen').

links: brem rechts: eenstijlige meidoorn

‘t Limburgs Bosbelang | 7 - 2005 | 5

| In de kijker

De grauwe abeel De grauwe of grijze abeel is veel minder gekend dan andere populieren, die in de volksmond wel eens 'canada's' of 'waaibomen' worden genoemd. Aan het einde van de jaren 60 was de abeel omwille van zijn inheemse karakter wel geliefd, maar met de komst van nieuwe en sneller groeiende Euramerikaanse klonen werd hij nog slechts sporadisch aangeplant. Bij de invulling van de Criteria Duurzaam Bosbeheer en de optie voor inheemse boomsoorten treedt hij echter opnieuw op het voorplan. Tijd om deze vergeten inheemse populier in de kijker te plaatsen.

In de plantkunde De grauwe abeel behoort samen met de witte abeel (Populus alba) en de ratelpopulier (Populus tremula) tot de sectie van de Europese Leuce-populieren. Volgens plantensociologen behoort hij net als de ratelpopulier tot de inheemse soorten.

De witte abeel zou in de prehistorie eveneens inheems zijn geweest, maar klimaatsveranderingen hebben zijn terugkomst uitgesloten en de voorkomende witte abelen zijn aangeplant.

Door kruising in de prehistorie met de trilpopulier is de grauwe abeel (Populus x canaescens) ontstaan, waarbij het xteken in de naam duidelijk aangeeft dat het om een hybride of bastaard gaat.

6 | ‘t Limburgs Bosbelang | 7 - 2005

Je herkent de abeel aan zijn karakteristieke schors

In de handel De grauwe abelen in de handel zijn zaailingen of klonen uit Duitsland, Nederland of Oost-Europa. Plantgoed dat uit zaad opgekweekt wordt, heeft vaak de neiging terug uit te splitsen en de eigenschappen van een van beide ouders te vertonen.

Omdat allerlei overgangen tussen de witte en grijze abeel kunnen voorkomen, is een duidelijk onderscheid alleen op bladkenmerken niet mogelijk. De soorten kunnen enkel gescheiden worden door verschillen in bloeiwijzen.

In het IBW Momenteel verzamelt het Instituut voor Bosbouw en Wildbe-

heer plantenmateriaal van grauwe abeel in oude bossen van Vlaanderen. De verzameling bevat nu al 27 genetisch verschillende klonen. Recent werd een veelbelovende kloon uit die verzameling, waarvan zich enkele oude bomen in een tuin bevonden, op zijn houtkwaliteit geëvalueerd. Bij het klonaal gebruik van de abeel moet men rekening houden met enkele specifieke eigenschappen.

Overal thuis De grauwe abeel komt voor langs rivieren en in binnenduinen, maar kan bijna overal groeien omwille van zijn zeer vage bodemeisen, zowel op kalkrijke als erg zure gronden. Hij kan vrij goed tegen droogte maar ook tegen een hoge grondwatertafel tijdens de vegetatieperiode verdragen. Ook aan de bodemvruchtbaarheid stelt hij weinig eisen; alleen voldoende fosfor heeft hij nodig. Omdat hij zeer goed zout en wind verdraagt, kan hij ook worden gebruikt in de kuststreek, als lijnbeplanting of windscherm.

In het meervoud De Grauwe abeel kan niet gestekt worden. De meest voorkomende voortplanting gebeurt via wortelopslag, maar dat kan in je bos soms voor problemen zorgen omwille van woekering.

Uit economisch oogpunt heeft deze techniek echter een te laag rendement, en dit omwille van de grote variabiliteit in grootte en beworteling van het verkregen materiaal. Een tweede techniek bestaat in het enten op een witte abeel die wel uit een winterstek te vermeerderen is. Dit heeft wel als nadeel dat alle planten het eerste jaar dienen opgebonden te worden.

Deze manier is dus omslachtiger en duurder. Het Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer past daarom de vermeerdering via invitrocultuur toe, en dat verloopt vlot en blijkt veelbelovend.

Subsidies voor een veelbelovende houtopbrengst Voor de aanplantingsubsidies wordt de grauwe abeel, samen met de esdoorn, olm, wilg, grove den en ratelpopulier, ondergebracht in klasse IV, dit zowel in het kader van privé-aanplant (€ 1 500/ha) als voor bebossing van landbouwgrond (€ 2 000/ha). In het laatste geval is het belangrijk te weten dat deze subsidies eveneens gelden binnen het VEN-gebied, in tegenstelling tot de bepalingen voor de cultuurpopulieren. Men verbindt zich er dan toe om 25 jaar niet te kappen en er wordt een minimumstamtal verplicht van 123/ha (d.i. een plantafstand van 9x9 meter, zoals bij populierenplantages), tegenover een stamtal van 2000 voor wilg of 1600 voor de trilpopulier.

Dat is een goeie stimulans voor deze inheemse snelgroeiende pioniers met een veelbelovende houtopbrengst.

De gegevens die we je hier graag meegeven zijn gebaseerd op een specifieke kloon waarvan twee 65-jarige bomen, geveld in een tuin, werden onderzocht op zowel fysische als mechanische eigenschappen en geven je een idee van de mogelijke toepassingen en aandachtspunten bij verwerking van het hout van de grauwe abeel.

In de groei Bij opmeting van de gemiddelde groei op borsthoogte blijkt dat de diameteraanwas tussen de 7 en 8,5 mm/jaar bedraagt, met maxima tot 25 mm/jaar en minima van 2 mm/jaar. De abelen hebben dus een tragere groei dan de gangbare populierenklonen, maar halen rond 30 jaar een kaprijpe diameter van 40 cm.

De gemiddelde diameteraanwas bedraagt immers voor de periode tot 30 jaar 13 tot 15 mm/jaar. Het is mogelijk om abelen in een gemengd loofhoutbestand op te nemen. Met deze bomen op hogere leeftijd is een respectabele aanwas te realiseren mits een oordeelkundig bosbeheer. Langere bedrijfstijden van 60 jaar lijken dan niet uitgesloten. Ervaring ontbreekt om te zien of de gevoeligheid voor inrotting aan afgebroken takken deze mogelijkheid niet hypothekeert.

In vergelijking Bij vergelijking van de fysische eigenschappen met de gangbare populierenklonen lijken die voor de grauwe abeel op het eerste zicht minder gunstig te zijn. De grauwe abeel heeft wel een hoger volumegewicht dan de populier en overtreft zelfs de zware Robusta klonen. Feit blijft wel dat de grauwe abeel veel minder stabiel is dan de populier, die zelf al geldt als een middelmatig tot sterk werkende houtsoort. Deze eigenschap bemoeilijkt de droging en het gebruik als massief hout.

In gewicht De mechanische eigenschappen van hout hangen sterk samen met het volumegewicht. De sterktewaarden van de grauwe abeel liggen dan ook hoger dan van de populier en benaderen de eigenschappen van het gangbare naaldhout. De resistentie tegen plotse krachtinwerking, ligt echter laag, wat een brosse, kortvezelige structuur laat vermoeden.

In de neus Een laatste fysische eigenschap die vaak ten nadele van deze houtsoort naar voren wordt gebracht is de geur van het hout.

Vers gezaagd hout zou een ranzige geur verspreiden. Tijdens de velling en opdeling van de stammen voor recente testen van de houtkwaliteit werd echter nooit een abnormale geur waargenomen. Wellicht zal de geur van het hout samengaan met bomen die groeien op natte gronden, zoals ook wel bekend bij populieren.

In de industrie Het hout van de abeel kan aangewend worden in elke gangbare toepassing van populierenhout. Voor de toepassing als massief hout zijn de opmerkingen rond stabiliteit belangrijk.

Omwille van de grote krimpfactoren zal een aangepast droogproces nodig zijn, dat door verder onderzoek geoptimaliseerd moet worden. Verlijming, spijkeren en schroeven vormen net als bij populier geen probleem. De groep van toepassingen die berusten op fineerschillen kunnen ook ingevuld worden met abelenhout. Alhoewel slechts zeer sporadisch abelenstammen worden gefineerd, is de indruk van de verwerkende industrie

‘t Limburgs Bosbelang | 7 - 2005 | 7

Te goed om te vergeten De grauwe abeel heeft zowel bosbouwkundig als houttechnologisch enkele belangrijke troeven in handen. Als inheemse loofhoutpionier kan hij bij nieuw aan te leggen bossen snel een bosklimaat creëren. Technologisch kan het hout voor dezelfde toepassingen gebruikt worden als populier. De rendementsverliezen door een mindere stamvorm en stamverloop worden gecompenseerd door een zwaarder en sterker hout.

Grauwe abeel kan een verstandig alternatief zijn voor de cultuurpopulier. Vóór de introductie van de cultuurpopulier was de grauwe abeel immers dé productieboom bij uitstek in onze streken.

unaniem positief. Deze stammen worden op dezelfde manier geschild als de snelgroeiende Beauprè-kloon, namelijk in dunne fineren die als buitenzijden van multiplexplaten kunnen worden toegepast. De homogenere verdeling van het trekhout zorgt bovendien voor een beter droogrendement van de fineren. Toch haalt de abeel maar hetzelfde rendement als de Beaupré-stammen. Dit komt door de mindere gunstige stamvorm. Het sterkere verloop en de meer ovale stammen compenseren aldus de betere droging. Toch betekent dit dat het abelenhout kan toegepast worden in de meest veeleisende toepassing met economisch aanvaardbaar rendement. Ook de kleur van de fineren voldoet aan de gestelde eisen.

In de papierindustrie Verder onderzoek is nodig naar de mogelijkheid tot gebruik in de papierindustrie. Aanvullende vergelijking met de populier maakt van de abeel mogelijk een bron van korte vezels die meer soepelheid en ondoorschijnbaarheid geven aan het papier.

Blad grauwe abeel (links) versus ratelpopulier (rechts)

8 | ‘t Limburgs Bosbelang | 7 - 2005

Wil je graag meer informatie over een beplanting met grauwe abeel en de mogelijke subsidies, neem dan contact op met je bosgroepcoördinator (zie achteraan bij ‘Nuttige adressen’).

Met dank aan Lieven De Boever en Joris Van Acker van het Labo houttechnologie aan de Universiteit Gent en Linda Meiresonne van het Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer.

| Tip van een boseigenaar...

Wandelstok 'puur natuur' Eddy Cryns uit Zutendaal kan zo op pad met zijn zelfgemaakte wandelstok van hulst

Heb je veel geduld, ben je vooruitziend voor 'de oude dag' of kom je gewoon graag origineel uit de hoek? Dan hebben we hier ongetwijfeld een prachtige tip voor jou: een wandelstok gemaakt van hulst! Eddy Cryns uit Zutendaal bezorgde ons dit interessante idee: “Als je een jong hulstplantje in je bos hebt staan, leg dan een zware steen op de voet van de plant. Dat zorgt voor een kromming in de vorm van een handvat. De rest van de plant groeit mooi naar boven zodat je een rechte steel

krijgt. Nog een beetje afwerken en je hebt een stevige wandelstok puur natuur!”

Heb je zelf ook een interessante tip? Laat het ons gerust weten.

Wie weet kan jij de lezers inspireren in het volgende nummer van 't Limburgs Bosbelang!

| Nieuwe website www.bosgroepen.be In samenwerking met de bosgroepen en de afdeling Bos & Groen heeft het Educatief Bosbouwcentrum Groenendaal een nieuwe overkoepelende website gemaakt over en voor de bosgroepen. De website geeft een mooi overzicht van wat de bosgroepen in Vlaanderen te bieden hebben en bevat een pak nuttige informatie die bruikbaar is bij jullie bosbeheer, inclusief een overzicht van de relevante wetgeving. Je kan er ook alle

formulieren downloaden die je nodig hebt om subsidies aan te vragen bij de Vlaamse overheid.

De initiatiefnemers willen met deze website een nieuwe service bieden om jullie zo goed mogelijk te ondersteunen bij jullie beheer. Ga dus zeker eens kijken wat www.bosgroepen.be voor jou te bieden heeft!

‘t Limburgs Bosbelang | 7- 2005 | 9

| Week van het Bos 2004

Wandelen met de bosgroepen De ‘Week van het Bos’ stond in het teken van recreatie en toe-gankelijkheid. In Limburg organiseerden de bosgroepen dan ook 3 boeiende wandelingen rond dit thema.

Het domein van de familie Crahay De Bosgroep Zuid-Limburg nam ons onder begeleiding van dhr. Pierre Crahay mee op een fraaie herfstwandeling op het domein van de familie Crahay in Kuringen. We laten hier een wandelaar aan het woord: “We hebben het gehad over exoten en inheemse boomsoorten, over ecologie, over arme zandbodems en de beperkingen die ze voor bosbouw impliceren, over beleidskeuzes en economie, en zelfs ideologie. Diversiteit is belangrijk bij het beheer op het domein. Zo zagen we o.a. Amerikaanse en zomereik, grauwe abeel, haagbeuk, moeraseik, linde, douglas en rododendron. Dhr. Crahay wist ons heel wat interessante anekdotes te vertellen: de weymouthden wordt makkelijk ziek, de tannine van de tamme kastanje ontwormt dieren en valse acacia (robinia) is meedogenloos voor zagen. We vernamen ook wat het hoofdvoedsel voor reeën is: braamstruiken(!), en dit dankzij hun bessen in de herfst en eetbare blaadjes in de winter. De wandeling bracht me zelfs nieuwe standpunten over bosbouwkundige en juridische kwesties bij.”

Het opvoedpad rond het Centrum Bethanië De Bosgroep Hoge Kempen en René Jacobs lieten ons het bos op een andere manier beleven en namen ons mee langs het

10 | ‘t Limburgs Bosbelang | 7 - 2005

links: Iedereen was één en al oor rechts: De wandelaars bewonderden prachtige najaarspaddestoelen

opvoedpad door het bos rondom het Centrum Bethanië in Genk. We konden onze zintuigen hier werkelijk volop laten werken en toch ontspannen het bos verlaten! Kijken naar bomen, struiken en de aarde, luisteren naar geritsel van wind en vogels, ruiken aan kruiden, bodem en bloemen, proeven van besjes en kruiden, voelen aan bomen, … Tussen voornamelijk grove den en sporadisch een jonge zomereik, wat berk en een struiklaag vol spork en lijsterbes staat ook de alomtegenwoordige Amerikaanse vogelkers. Voor de bestrijding daarvan heeft René wel een heel originele manier bedacht: aan de bezoekende kinderen vertelt hij dat de vogelkers ‘trollenvoer’ is, en terwijl een als trol verklede opvoeder hen probeert te verschalken, moeten ze zijn voer zoveel mogelijk uit de grond trekken!

We willen hierbij René hartelijk bedanken voor zijn inzet!

Het domein ‘de Tomp’ In Hamont-Achel ging de Bosgroep Noordoost-Limburg wandelen in de vallei van de Warmbeek in domein ‘de Tomp’. De naam verwijst naar de oude, zware toren op het domein, waar je ook prehistorische grafheuvels en een Romeinse nederzetting en begraafplaats vindt. Turfontginningen leidden tot veenkuilen die zich vulden met regen- en grondwater waar-

RenĂŠ Jacobs gaf nuttige tips over het gebruik van de jeneverbes

door een gevarieerd en ecologisch zeer waardevol landschap ontstond. Het domein is bosrijk met talrijke elzenbroeken en wilgenstruwelen. Onder leiding van een gids en de eigenaar doorkruisten we het domein en stonden we stil bij haar rijke geschiedenis en bezienswaardigheden, zoals een stokoude vliegden.

Het domein de Tomp is een mooi geheel van talrijke vijvers, open plekken en bossen

Na de wandeling werd nog even nagepraat bij een lekkere kop koffie. We bedanken de eigenaar Stijn Lauwers voor zijn gastvrijheid en de deskundige uitleg.

Ook jouw bos?

Ben je van mening dat ook jouw bos de moeite loont en wil je graag eens een wandeling gidsen of organiseren, geef je bosgroep dan gerust een seintje!

De wandelaars waren geboeid door een rijke geschiedenis en natuur

‘t Limburgs Bosbelang | 7- 2005 | 11

| Nieuws bosgroepen Bosgroep WestLimburg Uitgebreid bosbeheerplan Tessenderlo: informatievergadering op 23 oktober 2004 Op zaterdag 23 oktober 2004 werden alle eigenaars van een bos in het zuidelijke deel van Tessenderlo uitgenodigd op een infovergadering en een wandeling in het domeinbos Gerhagen.

Een primeur voor West-Limburg is dat de gemeente Tessenderlo voor haar bossen en de openbare bossen in haar gemeente een bosbeheerplan laat opstellen. Dit bosbeheerplan zal voldoen aan de criteria duurzaam bosbeheer. Bovendien krijgen jullie de kans om aan dit uniek project deel te nemen!

De enthousiaste boseigenaars onder jullie konden met de coördinator van de bosgroep een afspraak maken om jullie bos te bekijken en het beheer ervan te bespreken. Later zullen alle gegevens verzameld worden en zal een studiebureau, aangesteld door de gemeente, voor de opmaak van het beheerplan zorgen. In het voorjaar en het najaar zullen in de deelnemende bossen inventarisaties gebeuren van de aanwezige boom- en plantensoorten. Door de bossen samen in één beheerplan op te nemen kunnen de beheerwerken beter op elkaar worden afgestemd en zullen ze dus ook efficiënter gebeuren, wat de bossen en de natuur alleen maar ten goede komt!

Cursus snoeien op 16 oktober 2004 Onze tweede cursus van dit jaar vond plaats op 16 oktober en uitzonderlijk in een gemeente buiten het werkingsgebied. Het aantal inschrijvingen was enorm (en het aantal plaatsen helaas beperkt) en de cursus werd laaiend enthousiast onthaald. Na een theoretisch gedeelte mochten de cursisten hun snoeitalent immers botvieren op jonge aanplantingen van o.a. moeraseik, bos-

12 | ‘t Limburgs Bosbelang | 7 - 2005

kers, els en es. Hoeft het nog gezegd dat deze cursus beslist voor herhaling vatbaar is?

Bosgroep NoordoostLimburg Anette Winters, privéboseigenaar en lid van de Raad van Bestuur (RvB) van de Bosgroep Noordoost-Limburg vzw is alvast erg opgetogen over de vergaderingen waaraan zij deelneemt: “De vergaderingen van de RvB zijn voor mij nooit te lang of te saai. Er worden verschillende punten besproken, o.a. de opmaak van gezamenlijke uitgebreide beheerplannen. Ik moet toegeven dat mijn visie op bosbeheer nu een stuk ruimer is geworden. De gemaakte afspraken worden goed opgevolgd en er worden voldoende initiatieven genomen om de ‘kleine’ boseigenaars bij de werking te betrekken. Ook deze aanpak blijkt de nodige vruchten af te werpen.”

Bosgroep ZuidLimburg Cursus kettingzaag Op 9 en 10 november konden boseigenaars in Zuid-Limburg een praktijkcursus rond het ‘werken met de kettingzaag’ volgen. Het theoretische luik van deze tweedaagse cursus werd op 9 november 2004 gegeven. De volgende dag kozen de cursisten voor een bos van één van de deelnemers. Hier werd de theorie in de praktijk omgezet waarbij onvermijdelijk enkele bomen sneuvelden. De 6 deelnemers (omwille van veiligheidsredenen is dit het toegelaten maximum) keerden allen zeer tevreden naar huis. Meer nog: de goed gevulde wachtlijst bewijst dat heel

wat boseigenaars maar al te bereid zijn om hun praktische kennis van bosbeheer bij te schaven, of ‘bij te zagen’ in dit geval.

Bosgroep Zuid-Limburg wordt vzw!

Sinds onze bosgroep van start is gegaan, merken we dat er ook in ons werkingsgebied heel wat behoefte is aan concrete hulp. Die bieden we jullie dan ook graag aan, vrijblijvend en met respect voor het eigendomsrecht. Dit alles motiveert ons om door te groeien met onze bosgroep.

Zoals je uitvoerig in ons herfstnummer kon lezen, is het nu belangrijk dat de bosgroep een zelfstandige vereniging wordt. Zoals je ook op p. 13 kan lezen, richten wij op 15 maart 2005 om 19 u. de Bosgroep Zuid-Limburg vzw op. Door je aanwezigheid kan je je steun en sympathie voor het project betuigen. Op de receptie achteraf kan je kennis maken met grote en kleine boseigenaars uit je eigen buurt. Inschrijven voor de oprichtingsavond en lid worden van de bosgroep kan via het inschrijvingsformulier op p. 16.

Het bos rust onder een sneeuwdeken

| Nieuws bosgroepen …

Kandidaat-bestuurders gezocht!

Onze vereniging heeft een Raad van Bestuur nodig waarin, zoals vastgelegd in de statuten, privé-bosbeheerders steeds in de meerderheid zullen zijn. Daarnaast is ook een stem voorzien voor de afdeling Bos & Groen, de provincie, de natuurverenigingen en de gemeenten. Sta je achter de bosgroep en wil je actief meedenken over onze werking, aarzel dan niet om je kandidaat te stellen!

Meer informatie vind je in ons herfstnummer of krijg je bij Karolien Van Diest via 011 23 83 25.

Boscomplex ‘Bossen van Hees’ te Halen Dit voorjaar starten we in de bossen van Hees in Halen met de opmaak van een gezamenlijk beheerplan. Dit beheerplan biedt je als eigenaar een hoop voordelen, zowel praktisch als financieel. De eigenaars van dit gebied worden gecontacteerd en uitgenodigd om van deze gelegenheid gebruik te maken. Wil je graag reeds meer informatie of deelnemen aan dit project, neem dan contact op met de bosgroep.

Oefening voor de exploitatie van cultuurpopulieren Op 21 oktober organiseerde de bosgroep een oefening over het aanduiden van exploitatiewegen, het opmeten van bomen en al wat bij de exploitatie komt kijken.

Deze oefening vond plaats in het boscomplex in Beverst op een heel nat stuk met 113 populieren (robusta’s met een omtrek van ca. 140-300 cm en ongeveer 40 jaar oud). We bespraken welke machines het best gebruikt worden en waar deze machines dan het beste rijboom meten met klem 3

gids met groep

den. We waren alvast in goed gezelschap: 4 bosbouwers, 1 gespecialiseerde onderzoeker van de Universiteit van Gent, 1 lokale exploitant/populiereneigenaar en 7 boseigenaars, waaronder de eigenaar van het perceel in kwestie. Er waren voldoende deelnemers om met enkele teams de bomen op te meten voor kubering.

In de namiddag kregen we een zeer interessante rondleiding in de houtzagerij ‘De Slagmolen’ in Bilzen. Particulieren kunnen hier o.a. zelf een stam naar wens laten verzagen tegen een faire prijs.

planken vers van de plakzaagmachine

Bosgroep ZuidLimburg vzw Word nu lid!

Na de pilootfase van twee jaar wordt de Bosgroep Zuid-Limburg een zelfstandige vereniging. De oprichtingsvergadering vindt plaats op 15 maart 2005 om 19 u.

Alle geïnteresseerden zijn van harte welkom!

Doel van de vzw?

De bosgroep wil jullie zoveel mogelijk helpen bij het duurzaam beheren van jullie bossen en het leren kennen er van.

We hebben veertien doelstellingen uitgeschreven in de statuten. Je kan ze bij ons inkijken of een afschrift aanvragen.

Hoe, wat en hoeveel kost het?

Om lid te worden, stuur je het formulier op de bladzijde 16 ingevuld naar ons terug. Heb je graag hulp bij het invullen, bel ons dan op 011 23 73 28. De werkende leden bepalen het bedrag van het lidgeld op de algemene vergadering.

En de plichten?

Het lidmaatschap is vrijblijvend en houdt geen enkele verplichting in. Je kan te allen tijde uit de bosgroep stappen. Door

‘t Limburgs Bosbelang | 7- 2005 | 13

| Nieuws bosgroepen …

Bosgroep Hoge Kempen Opstart van de vzw Op 25 oktober had de eerste werkgroepvergadering plaats om de ontwerpstatuten van de vzw te bespreken.

We danken de verschillende eigenaars die een nuttige bijdrage leverden om tot degelijke statuten te komen. Op de tweede en laatste werkgroepvergadering zal een datum worden voorgesteld voor de oprichtingsvergadering van de vzw, vermoedelijk in mei.

De bosgroep is een ideale ontmoetingsplaats voor boseigenaars, bosbouwkundigen en exploitanten

lid te worden geef je aan de bosgroep op geen enkele manier de bevoegdheid over het beheer van je eigendom en blijf je dus steeds baas in eigen bos.

Waarom een vzw?

• jullie inspraak als boseigenaars wordt officieel gegarandeerd • we krijgen toegang tot meer subsidies • de werking op het terrein kan geoptimaliseerd worden • de bosgroep wordt wettelijk erkend

Wie kan lid worden?

Ben je de bosgroep genegen en wil je graag je steentje bijdragen? Laat het ons weten! In ons volgend nummer vind je alle informatie die je nodig hebt om in te schrijven voor de oprichtingsavond en om lid te worden van de bosgroep.

Boscomplex Mandel Het beheerplan voor dit boscomplex in Zutendaal hebben we intussen kunnen afronden. Meer dan 40 eigenaars hebben gebruik gemaakt van het aanbod van een terreinbezoek in jullie bos en het opstellen van een gezamenlijk beperkt beheerplan. Je kan dus de volgende 20 jaar volop in je bos werken zoals je dat hebt aangevraagd. In februari wordt het hout dat jullie willen verkopen aangeboden op de gezamenlijke houtverkoop van de Limburgse bosgroepen. Nu we een groot volume bij elkaar hebben, hopen we dan ook een goede prijs te krijgen!

• alle boseigenaars en bosbeheerders die een bos beheren in ons werkingsgebied • je kan werkend of adviserend lid worden; beide ledentypes kunnen een beroep doen op onze normale werking, en later op de arbeidersploeg - Als werkend lid ben je stemgerechtigd en kan je bestuurslid worden.

- Als adviserend lid heb je geen stemrecht en kan je geen bestuurslid worden.

- Via een schriftelijke vraag aan de raad van bestuur kan je je lidmaatschap te allen tijde wijzigen.

• Bosliefhebbers die geen bos beheren, kunnen sympathiserend lid worden.

14 | ‘t Limburgs Bosbelang | 7 - 2005

Uitgebreid beheerplan Zutendaal Ook de gemeenten in ons werkingsgebied zitten niet stil. Zoals je in ons vorig nummer kon lezen, stelt de gemeente Zutendaal een uitgebreid beheerplan op voor de gemeentebossen waaraan ook jullie kunnen deelnemen! Op zaterdag 6 november was er in De Lieteberg een informatievergadering om te verduidelijken wat de bedoeling is van zo’n uitgebreid beheerplan, hoe het in z’n werk

| Nieuws bosgroepen …

Cursus aanduiden van dunningen en toekomstbomen Tijdens onze eerste cursus ‘aanduiden van dunningen en toekomstbomen’ krijg je informatie over de praktische uitvoering van dunningen, de bepaling van het dunningstijdstip en de toekomstboommethode. Ook maak je kennis met de elementaire begrippen bij het gebruik van kubeertabellen, hoogtemetingen en het werken met opbrengsttabellen.

In de namiddag volgt een praktijkoefening in een bosperceel waarbij jullie zelf toekomstbomen aanduiden, een dunning aantekenen en de resultaten verwerken.

Inschrijven voor deze cursus kan bij Patricia Rouffa op het nummer 011 23 83 30.

Tijdstip:

Heel wat boseigenaars waren aanwezig op de infovergadering over het beheerplan

zaterdag 12 februari 2005, van 10 tot 16 u.

Plaats: De Lieteberg, Zutendaal Organisatie: Bosgroep Hoge Kempen Bijdrage: gratis

Bosgroep NoordwestLimburg We gaan van start!

Heuglijk nieuws: de vijfde en laatste bosgroep in Limburg is op 1 november 2004 van start gegaan!

Voortaan is ook in de gemeenten Lommel, Overpelt, HechtelEksel, Houthalen en Zonhoven een bosgroep aan de slag en zijn er daardoor voor heel Limburg bosgroepen.

De regen hield de geïnteresseerden niet tegen om deel te nemen aan de infowandeling

gaat en wat de voordelen zijn voor de deelnemende eigenaars. Eerder hadden al 8 privé-boseigenaars te kennen gegeven dat ze graag willen meedoen. Zo’n 50 geïnteresseerden namen deel aan de vergadering. Aansluitend was er een korte boswandeling en konden er praktische vragen gesteld worden.

Boscomplexen in 2005 Enkele andere boscomplexen zitten in een voorbereidende fase. Over de volgorde moet de stuurgroep van de bosgroep nog beslissen. Hierover vind je meer informatie in ons volgend nummer.

Sommigen van jullie kennen de coördinator van onze bosgroep, Jan Mampaey, misschien nog als de eerste bosgroepcoördinator in Limburg van de Bosgroep West-Limburg. Na een wereldreis van een jaar en een jaartje werken aan het project Kempen~Broek, komt Jan terug naar de bosgroepen. Je kan de bosgroep Noordwest-Limburg bereiken op het mailadres bosgroepnoordwest@limburg.be of telefonisch op nummer 011 23 73 34.

‘t Limburgs Bosbelang | 7- 2005 | 15

| Inschrijvingsformulier Lid worden van de Bosgroep Zuid-Limburg vzw

Stuur dit formulier vóór 1 maart 2005 terug naar Bosgroep Zuid-Limburg, p.a. Provincie Limburg, Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt

Ik, ondergetekende bosbeheerder/eigenaar, Naam en voornamen: Adres: tel./fax/e-mail: Enkel in te vullen door kandidaat-bestuurders: Geboortedatum en –plaats: Rijksregisternummer: Rechtspersonen dienen ons volgende gegevens te bezorgen: maatschappelijke benaming, rechtsvorm, adres van de zetel, persoonsgegevens van de vertegenwoordiger en een kopie van de beslissing m.b.t. de aanstelling van de bestuurders.

1. verklaar op erewoord bosbeheerder te zijn van een bos gelegen binnen het werkingsgebied van de Bosgroep Zuid-Limburg vzw met de volgende kadastrale gegevens: Kadasternummers percelen (ken je ze niet, dan zoeken wij dit voor je op): Gemeente

Afdeling

Sectie

Nummer

Kadastrale opp.

2. (kruis aan wat je wenst) O wens als bosbeheerder werkend lid te worden. Dit impliceert dat ik stemrecht heb op de algemene vergadering en mij kandidaat kan stellen voor het bestuur.

O wens als bosbeheerder adviserend lid te worden. Dit impliceert dat ik op dezelfde wijze als werkende leden van de bosgroepwerking geniet, doch geen stemrecht heb op de algemene vergadering en mij niet kandidaat kan stellen voor het bestuur.

O heb geen bos in het werkingsgebied van de Bosgroep Zuid-Limburg vzw in eigendom of in beheer, doch wens sympathiserend lid te worden.

Bij het lidmaatschap behoud ik het volledige zeggenschap over mijn eigendom. Mijn toetreding houdt op geen enkele manier een volmachtverlening in aangaande het uitvoeren van beheerdaden door de bosgroep op mijn eigendommen. Bovendien kan ik te allen tijde uit de vereniging stappen door de Raad van Bestuur daarvan schriftelijk op de hoogte te brengen.

Handtekening:

Datum: Plaats:

16 | ‘t Limburgs Bosbelang | 7 - 2005

| Brandhoutaanbod Hieronder vind je alvast een overzicht van het huidige aanbod, alfabetisch gerangschikt volgens (deel)gemeente. Indien je interesse hebt in één van de loten kan, je de volledige gegevens opvragen bij Patricia Rouffa of An Olaerts op het nummer 011 23 83 30 of 011 23 73 28.

Berbroek: kruinhout van 12 cultuurpopulieren en een gedeelte zwarte els, moet nog verzaagd worden Beringen: ca. 30 m3 Amerikaanse vogelkers, verzaagd op 120 cm Bilzen Beverst en Groenendaal: kruinhout cultuurpopulieren, na machinale exploitatie in de loop van 2005; Amerikaanse vogelkers, zelf op het terrein om te zagen, gratis mits behandeling glyfosaat; Amerikaanse eik, zelf op het terrein om te zagen Hechtel-Eksel: kroonhout grove den, na machinale exploitatie Herk-de-Stad: ca. 100 m3 kruinhout van cultuurpopulieren, verzaagd op 45 cm Hoeselt: 65 m3 Canada, verzaagd op 30-40 cm, gedroogd Kuringen: eerste dunning in 21 are fijnspar, op stam Kuringen: Amerikaanse vogelkers, zelf op het terrein om te zagen, gratis mits behandeling glyfosaat Peer: 40 fijnsparren op stam De Limburgse bosgroepen willen vraag en aanbod voor (brand)hout beter op elkaar afstemmen. Heb je (brand)hout te koop of zoek je (brand)hout, breng ons dan op de hoogte!

We slaan je gegevens op in een databank. We beperken onze inbreng tot het samenbrengen van aanbieders en geïnteresseerden en tot het geven van informatie en advies. De verkoop en de afhandeling kan dan rechtstreeks gebeuren tussen aanbieder en geïnteresseerde.

| Adreswijziging/-annulering/brandhoutzoekertjes Ben je verhuisd? Staat er een foutje in het adres? Of wens je het gratis tijdschrift niet langer te ontvangen? Verkoop je brandhout of wil je brandhout kopen? Laat het ons weten en stuur dit strookje in een voldoende gefrankeerde omslag terug naar ’t Limburgs Bosbelang, provincie Limburg, Limburgse Bosgroepen, Universiteitslaan 1, B–3500 Hasselt of fax: 011 23 83 10.

Voornaam:

Naam:

Straat:

Nummer:

Postcode:

Plaats:

Bus:

Telefoon: O wenst ’t Limburgs Bosbelang te ontvangen op bovenstaand adres; O wenst ’t Limburgs Bosbelang niet meer te ontvangen.

O ik zoek

O ik verkoop 3

O aantal stères of m (indien gekend) _____________

O gekapt

O niet gekapt

O plaats waar het brandhout gelegen is ________________________________________________________________ O prijs (indien gekend) ________________________ loof-/naaldhout

houtsoort (indien gekend) ________________

(gelieve aan te kruisen wat van toepassing is) conform de bepalingen van de wet van 8 december 1992 betreffende de bescherming van uw privé-leven zullen uw gegevens enkel gebruikt worden om u op de hoogte te houden van de activiteiten van ‘t limburg bosbelang. u hebt het recht jaarlijks uw persoonlijke gegevens op te vragen en eventuele fouten te laten verbeteren.

‘t Limburgs Bosbelang | 7- 2005 | 17

| Activiteitenkalender

Naar goede gewoonte organiseren de Limburgse bosgroepen samen met het Educatief Bosbouwcentrum Groenendaal (EBG) cursussen voor alle Limburgse boseigenaars en bosbeheerders.

In het verleden was dit reeds het geval voor de Bosgroepen West-, Noordoost- en Zuid-Limburg. Vanaf 2005 biedt ook de Bosgroep Hoge Kempen deze werking aan haar leden aan.

Jaarprogramma Bij het ter perse gaan van dit nummer waren de precieze data van de activiteiten nog niet gekend. Het volledig jaarprogramma verschijnt daarom in ons lentenummer dat in de loop van de maand april in je bus zal vallen. Onderstaande cursussen vinden plaats vinden vóór april 2005! Contacteer An Olaerts of Patricia Rouffa op het nummer 011 23 73 28 of 011 23 83 30, om in te schrijven. Zij brengen je op de hoogte van alle details bekend zijn. Let op, inschrijven is noodzakelijk!

Cursus aanduiden dunningen en toekomstbomen Datum: zaterdag 5 februari Plaats: Tessenderlo Organisatie: Bosgroep West-Limburg Bijdrage: gratis

van links naar rechts: Benjamine, Patricia, An P., Karolien Lise, An O

Cursus aanduiden dunningen en toekomstbomen Datum: zaterdag 12 februari Plaats: Zutendaal Organisatie: Bosgroep Hoge Kempen Bijdrage: gratis Cursus herkennen inheemse bomen en struiken Datum: zaterdag 5 maart Plaats: Bocholt Organisatie: Bosgroep Noordoost-Limburg Bijdrage: gratis

18 | ‘t Limburgs Bosbelang | 7 - 2005

| Nuttige adressen Bosgroepen P.a. Provincie Limburg Universiteitslaan 1 3500 Hasselt www.bosgroepen.be

Colofon ’t Limburgs Bosbelang 2005/7/winter

Bosgroep Noordwest-Limburg Coördinator: ir. Jan Mampaey bosgroepnoordwest@limburg.be tel. 011 23 83 19

Secretariaat An Olaerts tel. 011 23 73 28 Patricia Rouffa tel. 011 23 83 30 Evy Van Eynde tel. 011 23 73 34 fax 011 23 83 10

Bos en Groen, Inspectie Hasselt Woudmeester a.i. ir. E. Van Boghout Ambtenaar privé-bos: ir. Griet Beckers Koningin Astridlaan 50/5 3500 Hasselt tel. 011 74 25 00 fax 011 74 25 39

Bosgroep West-Limburg Coördinator: ir. Benjamine Bufkens tel. 011 23 83 29 gsm 0479 40 08 48 bosgroepwest@limburg.be

Houtvesterij Bree Houtvester ir. Gui Winters Ter Rivierenwal 9A 3960 Bree tel. 089 46 21 31 fax 089 48 17 24

Bosgroep Noordoost-Limburg Coördinator: ir. An Pierson tel. 011 23 83 24 gsm 0473 88 53 95 bosgroepnoordoost@limburg.be

Houtvesterij Hasselt Houtvester ir. G. Mees Koningin Astridlaan 50/5 3500 Hasselt tel. 011 74 25 03 fax 011 74 25 39

Bosgroep Zuid-Limburg Coördinator: ir. Karolien Van Diest tel. 011 23 83 25 gsm 0473 88 53 94 bosgroepzuid@limburg.be

Houtvesterij Hechtel Houtvester ir. E. Van Boghout Peerderbaan 31 3940 Hechtel-Eksel tel. 011 73 41 50 fax 011 73 54 84

De Bosgroep West-Limburg, Bosgroep Noordoost-Limburg, Bosgroep Zuid-Limburg, Bosgroep Hoge Kempen en Bosgroep Noordwest-Limburg zijn een samenwerking van de afdeling Bos & Groen van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap en de provincie Limburg.

De bestendige deputatie Hilde Houben-Bertrand, gouverneurvoorzitter, Marc Vandeput, Sylvain Sleypen, Jos Claessens, Sonja Claes, Jules D’Oultremont, Frank Smeets gedeputeerden en Marc Martens, provinciegriffier Provincie Limburg, Sectie 3.3.2., Universiteitslaan 1, B–3500 Hasselt. voorzitter gedeputeerde Frank Smeets redactie Rita Bogaerts, Benjamine Bufkens, Lise Hendrick, An Olaerts, An Pierson, Patricia Rouffa, Johan Van den Broek, Karolien van Diest, Frank Vranken, Lieven de Boever, Joris Van Acker, Linda Meiresonne, Jan Seynaeve en Myriam Timmermans coverfoto Katrien Van Isacker fotografie binnenwerk Benjamine Bufkens, Lise Hendrick, An Olaerts, An Pierson, Karolien van Diest, Lieven De Boever, Linda Meirsonne, Jan Seynaeve

Bosgroep Hoge Kempen Coördinator: ir. Lise Hendrick tel. 011 23 83 23 gsm 0475 46 04 42 bosgroephogekempen@limburg.be

vormgeving en lay-out Dion Boodts, Chantal Janssens Informatie en Onthaal, Grafische Producties, Provincie Limburg druk Drukkerij Paesen - Opglabbeek

Websites Boseigenaars en andere bosliefhebbers vinden ook nuttige informatie op de websites van de volgende instanties: Afdeling Bos & Groen: Afdeling Natuur: Vereniging voor Bos in Vlaanderen: Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer: Instituut voor Natuurbehoud: Educatief Bosbouwcentrum Groenendaal:

www.bosengroen.be www.natuur.be www.vbv.be www.ibw.vlaanderen.be www.instnat.be www.ebg.be

oplage 4 000 exemplaren Deze publicatie werd gedrukt op hout- en chloorvrij kringlooppapier, zonder optische witmakers. verantwoordelijke uitgever Johan Van den Broek Universiteitslaan 1 B–3500 HASSELT

‘t Limburgs Bosbelang | 7- 2005 | 19

| Waarvoor kan je terecht bij de bosgroep?

Een bos bezitten en beheren, daar komt heel wat bij kijken. Voor vragen of informatie kan je evenwel altijd te rade bij de bosgroep. We sommen hier even op waarmee de bosgroepmedewerkers je van dienst kunnen zijn: • gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, wettelijke, financiële en administratieve aspecten); • informatie over hoe een duurzaam bosbeheer eruit ziet, wat je wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waarop je aanspraak kan maken; • hulp bij het invullen van kapaanvragen of het opstellen van beheerplannen; • kaartmateriaal; • adressen van houtexploitanten en boomkwekerijen; • coördinatie van de samenwerking tussen verschillende boseigenaars.

provincie Limburg Universiteitslaan 1 B–3500 HASSELT limburg.be