afgiftekantoor: 3500 hasselt 1 - p3a9010 universiteitslaan 1, 3500 hasselt
België–Belgique
p.b. hasselt 1 12/1675
‘t 2005/9/zomer Limburgs Bosbelang driemaandelijks tijdschrift | juli-augustus-september 2005
| Voorwoord | Duurzaal bosbeheer Gecertificeerd hout redt bossen . . . . . . . . . . . . 2
| Bosgroepen West- en NoordoostLimburg vzw Wij zijn voorlopig erkend! . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
| De teek Bloedzuigende spinachtigen en de ziekte van Lyme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
| Processierups Geen rupsje om zonder handschoenen aan te pakken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
| Tip van een boseigenaar . . . . . . . . . . . . . . . . 7
+
| In de kijker Bramen, een doorn in het oog? . . . . . . . . . . . . 8
| Mottenplaag Opruimen, die kastanjemineermot . . . . . . . 10
| Snoeien ... wanneer de boom het verkiest . . . . . . . . . 11
| Nieuws bosgroepen Bosgroep Hoge Kempen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Bosgroep Noordwest-Limburg . . . . . . . . . . . . 13 Bosgroep Noordoost-Limburg . . . . . . . . . . . . . 13 Bosgroep West-Limburg . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Bosgroep Zuid-Limburg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
| Brandhoutzoekertjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 | Activiteitenkalender. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 | Nuttige adressen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
+
| Voorwoord De zomer is aangebroken en de Limburgse bossen bruisen van leven. De bomen groeien volop en de dieren en planten in het bos doen het goed. Helaas gedijen in deze periode ook minder geliefde levensvormen optimaal. Niet dat we u willen afschrikken, maar een geïnformeerde boseigenaar telt voor 2. In dit nummer verneemt u dan ook meer over een aantal hinderlijke bosbewoners zoals de teek, de eikenprocessierups en de kastanjemineermot. En we hebben het ook over de vaak ergerlijke bramen, hoewel we u er graag bij vertellen dat ze best nuttig zijn voor het bos en zijn bewoners. En ook de Limburgse bosgroepen zorgen voor extra leven. Met terechte trots kunnen we meedelen dat de Bosgroepen Noordoost-Limburg vzw en West-Limburg vzw officieel hun erkenning voor 3 jaar ontvingen van minister Kris Peeters. De Bosgroepen Zuid-Limburg en Hoge Kempen zetten de afgelopen maanden een belangrijke stap op de weg naar dit statuut: zij werden omgevormd tot zelfstandige vzw's waarin privé-bosbeheerders nog meer inspraak krijgen. Dat het goed gaat met de Limburgse bosgroepen, is in de eerste plaats te danken aan jullie, want onze werking is sterk afhankelijk van de inzet van geëngageerde bosbeheerders. Als bevoegde gedeputeerde blijf ik me inzetten voor goed werkende en goed ondersteunde bosgroepen in Limburg. Gelukkig kan ik hiervoor rekenen op een gemotiveerde ploeg van bosgroepcoördinatoren en –medewerkers.
| Duurzaam bosbeheer
Gecertificeerd hout redt bossen Steeds meer consumenten vragen naar hout uit duurzaam beheerde bossen. Dit hout herken je dankzij een houtlabel.
Gecertificeerd hout In de jaren '90 ontstonden verschillende initiatieven die de wereldwijde achteruitgang van de bossen wilden inperken. Daartoe werden verschillende systemen uitgewerkt rond certificaten voor bossen en houtlabels. Zo zien bewuste consumenten meteen of het hout dat ze kopen uit duurzaam beheerde bossen komt. Hout is immers een erg milieuvriendelijk materiaal, maar dan wel op voorwaarde dat het uit bossen komt die op een verant-
woorde manier worden beheerd én dat het hout op een correcte manier wordt verwerkt. Elk systeem heeft eigen criteria en controlemechanismen. Deze criteria situeren zich rond het bosbeheer zelf, maar ook rond de wijze van exploitatie, de arbeidsomstandigheden bij de exploitatie, … Ook uit jouw bos! Ook jij kan op termijn gecertificeerd hout uit je bos verkopen. Met een uitgebreid bosbeheer-
Ik wens jullie aangename zomerdagen en veel leesplezier! Frank Smeets gedeputeerde van Leefmilieu en Natuur
En in Vlaanderen? In Vlaanderen richt de overheid zich vooral op het FSC-certificatiesysteem (Forest Stewardship Council), dat door het WWF (World Wide Fund for Nature) momenteel 'vertaald' wordt naar de Vlaamse situatie. Hierbij wordt rekening gehouden met de reeds opgestelde 'criteria duurzaam bosbeheer', die door het Vlaamse gewest werden opgesteld in het kader van de beheerplannen volgens de criteria duurzaam bosbeheer (ook 'uitgebreide beheerplannen' genoemd). Vanaf dit
2 | ‘t Limburgs Bosbelang | 9 - 2005
jaar organiseert de vzw Fair Timber in Vlaanderen een marketingcampagne om houtkopers te sensibiliseren over het belang van gelabeld hout. Bedrijven zoals b.v. Colruyt, Casa, Norbord en Gamma ondertekenden reeds hun FSC-engagement. Hierbij merken we op dat Vlaanderen ook op het vlak van de certificering van Wallonië verschilt. Daar is men al langer bezig met het certificeren van bossen, maar dan wel met het PEFCcertificatiesysteem (Programme for the Endorsement of Forest Certification schemes).
| Bosgroepen West- en Noordoost-Limburg vzw
We zijn voorlopig erkend! De aanvraag tot voorlopige erkenning van de Bosgroepen West- en Noordoost-Limburg vzw werd door Vlaams minister van leefmilieu Kris Peeters goedgekeurd. Sinds 1 januari is de fase van het pilootproject voorbij en kunnen beide vzw's dus autonoom functioneren, dankzij subsidies van het Vlaamse gewest.
3 jaar vooruit kijken Dankzij deze erkenning kunnen beide bosgroepen aanspraak maken op een financiering door het Vlaamse gewest. Zonder financiële ondersteuning kunnen bosgroepen immers geen goede dienstverlening uitbouwen voor boseigenaars. Eén van de basisbezorgdheden van de bosgroepen is de kosten voor boseigenaar zo laag mogelijk houden. Om erkend te kunnen worden, moesten we eerst een zelfstandige vereniging met rechtspersoonlijkheid (vzw) oprichten. Een tweede belangrijke voorwaarde was het voorleggen van een goed werkplan met een beschrijving van alle activiteiten die onze bosgroepen de eerstkomende 3 jaar (2005 t.e.m. 2007) zullen uitvoeren. Beide werkplannen werden positief geëvalueerd! Foto links: De beuken van Heverlee bos: weldra met FSC-label. Foto rechts boven: Een uitgebreid bosbeheerplan is een eerste aanzet naar duurzaam geproduceerd hout in Vlaanderen. (© FSC Internationaal) Foto rechts onder: Hout met het FSC-logo. (© FSC Internationaal)
plan heb je alvast de best mogelijke voorbereiding in handen. Intussen kan je mede-boseigenaars overal ter wereld een duurzaam hart onder de riem steken. Hoe? Door gelabeld hout te kopen!
logo FSCcertificatiesysteem (Forest Stewardship Council)
logo PEFCcertificatiesysteem (Programme for the Endorsement of Forest Certification schemes).
Het subsidiepakket De bosgroepen kunnen in de toekomst aanspraak maken op een: • basissubsidie: € 100 000 per jaar voor de basiswerking; • beheersubsidie: € 5 per jaar, per ha bos in beheer van een lid van de bosgroep; • projectsubsidie: max. € 50 000 per jaar voor duidelijk omschreven projecten (hiermee betalen we b.v. gedeeltelijk de kosten van de arbeidersploeg); • vormingssubsidie: daarmee organiseren we cursussen voor boseigenaars en het bosgroeppersoneel.
Verdere samenwerking met de provincie Limburg? De Bosgroepen West- en Noordoost-Limburg kozen ervoor om dankzij een overeenkomst samen te blijven werken met de provincie Limburg. De coördinatoren en administratieve medewerkers blijven in dienst van de provincie, maar werken voltijds voor de bosgroepen. De provincie zorgt ook voor omkadering voor de bosgroepen (locatie, pc's, auto, …). In ruil voor deze diensten storten de bosgroepen de basissubsidie door naar de provincie Limburg.
En nu? Aan onze dagelijkse werking en dienstverlening aan boseigenaars verandert weinig of niets. Boseigenaars kunnen nog altijd terecht bij de bosgroep! Meer nog: wij blijven jullie vrijblijvend uitnodigen om deel te nemen aan gezamenlijke beheerwerken (zoals b.v. dunningen, onze jaarlijkse gegroepeerde houtverkoop, het aanleggen van bosranden, …) en bosbeheerplannen. Voor het uitvoeren van onrendabele beheerwerken (b.v. de bestrijding van Amerikaanse vogelkers) kan je onze arbeidersploeg inzetten. Daarnaast blijven we cursussen, excursies, … organiseren voor bosbeheerders die hun kennis willen bijschaven of opfrissen. Reden genoeg om eens met de bosgroep samen te werken!
‘t Limburgs Bosbelang | 9 - 2005 | 3
| De teek
Bloedzuigende spinachtigen en de ziekte van Lyme Dapper dat je ondanks zo’n titel verder leest. En maar goed ook, want als boseigenaar en -liefhebber moet je je kunnen wapenen tegen de ‘gevaren’ van het bos. De teek is er zo één: deze kleine spinachtige wordt vaak als een ‘bloedzuiger’ bestempeld omdat hij zich graag vasthecht om bloed te drinken. Je ontmoet hem tegenwoordig bijna overal in ons land. Dit diertje is nog vervelender door de wetenschap dat hij heel wat ziekten kan verspreiden, zoals de ziekte van Lyme. Daartegen werkt geen vaccin, maar wel je gezond verstand en enkele voorzorgsmaatregelen als je op wandel gaat. Het gevaar loert Een teek brengt het grootste deel van zijn leven door in bossen en graslanden, wachtend tot er een gastheer voorbijkomt, zoals b.v. knaagdieren, egels en herten of … jijzelf! In het voorbijgaan springt hij op zijn prooi, kruipt naar een plaats waar de huid het dunst is en bijt hij zich stevig vast om bloed te zuigen. Eenmaal volgezogen maakt hij zich los van de huid en laat zich op de grond vallen. Op een beschutte plaats legt het vrouwtje zo’n 2 000 eitjes waarna ze sterft. Uit deze eitjes ontwikkelen zich binnen een maand 6-potige larven die in grashalmen klimmen en wachten op een gastdier, waarop ze 3 tot 8 dagen lang bloed zuigen tot ze verzadigd zijn. Vervolgens laten ze zich op de grond vallen en ontwikkelen ze zich in 3 maanden tot 8–potige nimfen, die op hun beurt ook op zoek gaan naar bloed. De ontwikkeling tot volwassen teek duurt dan nog zo’n 3 tot 5 maanden. Hoe warmer en vochtiger, hoe sneller hij groeit en hoe meer last hij kan berokkenen.
4 | ‘t Limburgs Bosbelang | 9 - 2005
De teek, een piepklein diertje dat heel wat klachten veroorzaken kan.
De ziekte van Lyme Van een tekenbeet op zich word je normaal gesproken niet ziek, maar de teek kan wel een ziekte overbrengen. Zo wordt de ziekte van Lyme veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi. Die zit in de darm van de teek en vermenigvuldigt zich van zodra er bloed is gezogen. Hoe sneller je de teek er dus uit krijgt, hoe kleiner de kans op een infectie. Maar het is niet omdat je gebeten bent, dat je automatisch ook de ziekte van Lyme of een andere ziekte zal krijgen: in Europa is ongeveer 10 % van de teken besmet met Borrelia. En van de personen die worden gebeten, lopen 1,1 tot 3,4 % de ziekte van Lyme op. De grootste kans op besmetting heb je tussen juni en oktober, maar ook in de lente en in de herfst zijn teken actief. Besmette teken zijn overal in ons land terug te vinden en dan vooral in de Kempen, de Oostkantons, het Zoniënwoud en de Ardennen.
Laat je niet bijten! Tips voor wanneer je bossen bezoekt waar besmette teken voorkomen of waar veel lage onderbegroeiing is: • zorg voor lange broekspijpen en gesloten schoenen; • blijf op de paden en kruip niet door struiken en planten; • zet kinderen een pet op (teken laten zich ook op je hoofd vallen!); • kampeer niet aan de bosrand of omzoming van een camping; • kijk het hele lichaam om de 3-4 uren zorgvuldig na op teken, want de beet is pijnloos; • insectenwerende producten zijn niet altijd even werkzaam of slechts tijdelijk en geven dus een vals gevoel van veiligheid.
Deze typische ringverkleuring wijst op een besmetting met de ziekte van Lyme.
Wat zijn de symptomen? Afhankelijk van de duur van de infectie, of je immuun bent of niet, enz. kunnen infecties een brede waaier aan symptomen vertonen of net zonder symptomen verlopen. 2 tot 30 dagen na de beet zie je in meer dan de helft van de gevallen een rode, ringvormige verkleuring van de huid. Die kan zich uitbreiden van een diameter van 5 cm tot maximaal 60 cm. Soms voel je je grieperig en heb je last van koorts, hoofdpijn, vermoeidheid, spier- en gewrichtspijn of gezwollen klieren … Na enkele weken klaagt 15 % van de gevallen die niet of slecht werden behandeld van pijn in de armen of benen of is er vervorming van het gelaat door verlamming van de gezichtsspieren. Dubbelzien, hartritmestoornissen en/of verspreide huidletsels zijn andere mogelijke klachten. Maanden tot jaren na de infectie kan je nog pijn en zwellingen hebben aan één of meerdere gewrichten, vooral ter hoogte van de knie. Ook voorkomend zijn chronische huidaandoeningen op armen en benen. Sommige mensen blijven zelfs na een goede behandeling klachten hebben zoals vermoeidheid of spierpijn. Dit syndroom wordt ook wel de chronische ziekte van Lyme of het postLymesyndroom genoemd.
We willen je boslust zeker niet vergallen met dit artikel! Tot op heden veroorzaakte nog geen enkele teek die zich in een Limburgse bosgroepcoördinator vast beet, hoger vermelde problemen. Toch adviseren we op zijn minst om je na elk bosbezoek tijdens de zomermaanden grondig te controleren. Heeft er toch een teek je te pakken, verwijder hem dan heel voorzichtig en wees alert voor eventuele ziektesymptomen. Dan kan er haast niets misgaan en kan je volop van het bos genieten!
Teken losmaken Een teek verwijder je best met een tekentang of een pincet. Grijp de teek zo dicht mogelijk bij de huid vast en vermijd daarbij hem te verpletteren. Probeer de kop van de teek te vatten en draai/trek zachtjes in tegenwijzerzin. Laat geen enkel deel van de teek onder de huid zitten. Probeer de teek niet uit te branden en gebruik geen olie of alcohol om de teek te verdoven. Ontsmet nadien de huid en gooi het pincet even in kokend water. Noteer de datum en de plaats van een tekenbeet en onderzoek de beet regelmatig gedurende een maand. Treden er ziektesymptomen op of blijft de huid rond de beet rood, of kreeg je de teek er niet helemaal uit, contacteer dan je huisarts.
Bron: www.gezondheid.be Voor meer info: mevr. G. Ducoffre, Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (W.I.V.) – Afdeling Epidemiologie, tel. 02 642 57 77
‘t Limburgs Bosbelang | 9 - 2005 | 5
| Processierups Vernietigen of niet? Omdat de processierups de knoppen niet eet, ondervinden gezonde bomen er weinig hinder van. De rups moet dus alleen verwijderd worden waar hij hinder geeft aan mens en dier, in b.v. de bebouwde kom en langs drukke wandel- of fietswegen. In natuur- of bosgebieden zorgen natuurlijke vijanden voor het biologische evenwicht. Is bestrijding in jouw bos toch nodig, dan is branden samen met zuigen van rupsen de meest directe en milieuvriendelijke manier. Dit is echter werk voor gespecialiseerde diensten!
Meer info bij Met eventuele vragen kan je terecht bij je gemeente. Meer informatie over gezondheidsklachten veroorzaakt door de eikenprocessierups vind je in de informatiefolder ‘Eikenprocessierupsen: wat je zeker moet weten’. Deze folder is eveneens verkrijgbaar bij je gemeente. Je kan de folder ook downloaden via onderstaand adres. http://www.wvc.vlaanderen.be /gezondmilieu/recreatie/ processierups.pdf
Geen rupsje om zonder handschoenen aan te pakken! Vanaf juni tot augustus zie je soms op eiken rupsen in processie over de bomen trekken. Op een zaligverklaring zal de processierups (Thaumetopoea processionea) echter niet snel moeten rekenen, want hij vreet bomen kaal en kan met zijn haartjes mensen irriteren. Omdat de soort het recent ook ‘goed doet’ in Limburg wordt hij vanaf dit jaar nauwgezet opgevolgd met een permanent monitoringsysteem, ontwikkeld door het Provinciaal Instituut voor Hygiëne van de provincie Antwerpen. Daarmee worden de geplaagde gemeenten op de hoogte gebracht van de ontwikkeling van de processierups, zodat er op tijd kan worden gewaarschuwd voor hinder. Vorig jaar kwam de processierups wel bijna uitsluitend voor in de zanderige Kempen. Hier alvast enkele tips om je te beschermen. Van ei tot nachtvlinder Processierupsen eten ‘s nachts en vervellen samen in spinsels op stammen of op dikke takken. Van daaruit trekken ze in processie naar het gebladerte. Vandaar hun benaming. Het grijsgrauwe rupsje met lichtgekleurde zijden en lange haren komt tevoorschijn in mei en eet tot eind juni. Dan verpopt en ontpopt het zich tot een onopvallende grijze nachtvlinder of mot. Die vliegt uit van eind juli tot eind augustus en legt zijn eitjes op één- en tweejarige twijgen van de, in hoofdzaak, zomereik. Niet aankomen! Bij verstoring lossen de rupsen microscopisch kleine haren met een weerhaakje, die ook mierenzuur bevatten. Die brandharen dringen makkelijk huid en luchtwegen binnen, en kunnen leiden tot o.a. jeuk, huiduitslag, keelpijn, ontstekingen, astma, koorts of braken. De ogen worden geïrriteerd en rood. Vooral niet wrijven of krabben, want zo verspreid je de
6 | ‘t Limburgs Bosbelang | 9 - 2005
haartjes. Je goed wassen en de ogen spoelen is de boodschap. Je kan de haartjes ook met plakband van de huid strippen. Was best ook je kleding. Bij jeuk bieden anti-jeukmiddelen met kamfer of menthol verlichting. En vergeet niet bij blijvende hinder contact op te nemen met de huisarts. Bescherm jezelf Ga je wandelen in een gebied met rupsen, bedek dan je hals, armen en benen, ga niet op de grond zitten en wijs kinderen op het gevaar. Heb je in je bos rupsen, blijf dan zeker uit de buurt. Hou er rekening mee dat spinselnesten en vervellingshuiden tot 7 jaar later nog irritaties kunnen veroorzaken. Inderdaad, voorkomen is beter dan krabben …
| Tip van een boseigenaar …
Geef je bos een extra dimensie!
Leo Camps in een rustig hoekje van zijn bos.
Foto links: De rupsen vervellen in gemeenschappelijke spinsels. (© Archief Natuurcel provincie Antwerpen) Foto rechts: De processierups in close-up. (© Archief Natuurcel provincie Antwerpen)
Aan het bos herken je de eigenaar. De Bosgroep NoordoostLimburg trof een heel bijzonder bos aan bij een van haar leden. Het Boenderbos in Ellikom (Meeuwen-Gruitrode) krijgt een heel opmerkelijk cachet: eigenaar Leo Camps stelt er zijn beeldhouwwerken tentoon. Deze familieman is in het dagelijks leven lasleraar in het Sint-Lodewijkinstituut in Genk en daarnaast ook natuur- en bosliefhebber én beeldhouwer. Bescheiden als hij is, noemt hij zichzelf beeldhouwer en geen kunstenaar. Dat laat hij over aan de bezoekers. “Het bos en de natuur geven me de ideale kans om mijn beeldhouwwerken tot hun recht te laten komen. De meeste van mijn werken hebben een achtergrond, een soort draagvlak nodig en het bos vervult die rol perfect!”, aldus Leo Camps. Het tentoonstellen van beelden in een bos zorgt bovendien voor een verrassingselement en nodigt mensen uit om verder te kijken dan de paden waarop ze wandelen. In het bos staan ongeveer 20 beeldhouwwerken. Samen met deze in de tuin kan je ruim 35 beelden bewonderen, elk met hun eigen verhaal. Waar Leo Camps in zijn beginperiode met klei en gips werkte en later ook met hout, staal en steen, gebruikt hij nu vooral brons.
Zelf op ontdekking in het Boenderbos en de aangrenzende familietuin? Dat kan, elke zondag van 10 tot 18 u. of na afspraak (tel. 011 63 39 56). Om 15 u. kan dat ook samen met Leo Camps.
Heb je zelf ook een interessante tip? Laat het ons weten. Wie weet kan jij de lezers inspireren in het volgende nummer van ‘t Limburgs Bosbelang!
‘t Limburgs Bosbelang | 9 - 2005 | 7
| In de kijker
Bramen, een doorn in het oog? “Wat kan ik doen tegen die vervelende bramen in mijn bos?” is een vraag die we bij de bosgroepen vaak horen. Weinig boseigenaars weten echter dat de braamstruik (Rubus fructuosus) ook heel nuttig voor het bos en zijn bewoners is. Door bomen aan te planten en schaduw te creëren, kan je het woekeren intomen. Maar sta vooral eerst even stil bij de zaken waar je wél van houdt in je bos …
Je houdt niet van bramen, maar wel van bomen? Oké, maar dan moeten we je er wel even bij vertellen dat die vervelende braamstruwelen jaarlijks per ha vele tonnen loof produceren. Dat loof vormt een zeer goede humus. Het struweel heeft, zeker op de Kempense zandbodems met naaldhout, onmiskenbaar een vruchtbaarmakend effect. Als je goed kijkt naar middelhoge bomen die omringd zijn door bramen, dan zie je dat deze meestal zeer goed groeien. Ook dennen in bossen met bramen groeien dikwijls zeer goed. Zolang ze jonge bomen niet overwoekeren, hebben bramen ook een gunstig effect op de groei ervan. Dit dankzij de creatie van een stimulerend en beschermend microklimaat. Niet voor niets worden bramen in de volksmond wel eens ‘eikenmoeders’ genoemd. Denk dus 2 keer na voor je de strijd wil aanbinden met de bra-
8 | ‘t Limburgs Bosbelang | 9 - 2005
Foto links: De braam vormt dichte struwelen, die voor menig dier nuttig zijn, maar helaas de bosbeheerder sterk kunnen storen. Foto midden en rechts: De braam produceert veel vruchten, die in de smaak vallen bij vele dieren.
men. Als je ze verwijdert, dan gaan je bomen er in elk geval niet sneller van groeien, integendeel.
Je houdt niet van bomen, maar wel van vogels? Besef dan dat bramen in tegenstelling tot o.a. varens zeer goede waardplanten voor insecten zijn. Ook voor bijen! Daarom tref je heel wat insectenetende zangvogels aan in bramen. Anderzijds bieden de struwelen een eindeloze gelegenheid tot nestbouw. Een bijzondere verschijning in sommige bossen is de doortrekkende houtsnip. Deze schitterende vogel zoekt de struwelen op voor het voedsel op de bodem eronder.
Je houdt niet van vogels, maar wel van reeën? Wel, reeën houden zich zeer graag op in bossen met veel
maatregel.” Dus ‘zomaar’ de bramen verwijderen omdat ze in de weg staan, zal niet snel worden toegestaan. Het mechanisch in toom houden (b.v. met de bosmaaier) om een zekere toegankelijkheid te behouden of om jonge bomen vrij te stellen, zijn goede voorbeelden van situaties waar bestrijding wel kan worden vergund.
Vanwaar een brameninvasie? De braam is wat men noemt ‘een ruigtekruid’. Dit wil zeggen dat hij, in tegenstelling tot de meeste kruiden, goed groeit op (té) vruchtbare bodems. Als je weet dat onze Vlaamse bossen constant gratis worden bemest door de regen, begrijp je meteen waarom de braam het hier zo goed doet. Dan spreken we nog niet over de nutriëntenaanvoer vanuit akkers via het bodemwater. Daarnaast is de braam een lichtplant, die niet graag in de schaduw groeit.
struiken en struwelen. Het edele ree vindt er niet alleen een zeer gevarieerd aanbod aan hoogwaardig voedsel, maar ook de ideale dekking. Bramen hebben ook bladeren in de winter en vormen in dit barre seizoen voor de reeën een belangrijke voedselbron. Het klinkt misschien vreemd, maar nergens in Europa vinden we een zo grote dichtheid aan reeën als in de bosrijke streken van ons verstedelijkt Vlaanderen. En dat hebben we vooral te danken aan de vele braamstruwelen …
Je bent de bramen gewoonweg beu? Kan best, maar weet dan wel dat je voor het verwijderen een machtiging moet aanvragen bij de afdeling Bos & Groen. Het bosdecreet zegt in artikel 97 §2 “…dat het zonder machtiging van het Bosbeheer in alle privé-bossen verboden is om planten weg te nemen, uit te rukken of af te snijden, tenzij als beheer-
‘Die bramen vreest, moet uit het bos blijven’ Zover als dit gezegde, willen we met ons advies niet gaan. Maar nu je weet wat bramen voor het bos kunnen beteken, doet de doorn in het oog hopelijk wat minder zeer!
Niet wanhopen, bomen planten! Bosbouw is sowieso iets dat je best gedurende verscheidene generaties kan bekijken. Ook voor het probleem van bramenwoekering bestaat geen snelle oplossing. Toch kan je met je beheer wel degelijk iets aan het bramenprobleem doen. Als je bramenprobleem in een homogeen, gelijkjarig bestand voorkomt, kan je beginnen met het bestand meer licht te geven door een stevige dunning uit te voeren. Door de exploitatie wordt het bramenstruweel een stuk beschadigd en krijgen andere bomen en struiken meer groeikansen. De behouden bomen profiteren van de extra ruimte en op de gecreëerde open plekken kan je eventueel een aantal bomen of struiken bij planten. In ons artikel over de bescherming van aanplantingen tegen wildschade uit het vorige nummer (nr. 8) vind je nuttige tips indien er veel reeën in je bos zitten. Plant niet te veel bomen, neem bomen die niet te klein zijn en verzorg ze goed. Je zal ze immers moeten vrijstellen, zodat ze binnen een paar jaar boven de bramen kunnen uitgroeien. In die periode zal je wel plaatselijk de bramen mogen wegsnoeien. Van zodra de struiken of bomen groter worden, zullen ze meer schaduw geven en de bramen langzaam onderdrukken.
Welke bomen gooi je best in de strijd tegen bramen? Houd bij de soortenkeuze van de bomen niet alleen rekening met je bodemsituatie, maar ook met het bladstrooisel en de schaduw die ze in de toekomst zullen geven. Tamme kastanje is b.v. ideaal voor combinaties om snel het braamstruweel tot een aanvaardbaar peil te brengen. Tamme kastanje kan ook worden geplant op arme zandbodems. Na enkele jaren kan je hem gedeeltelijk verwijderen ten voordele van soorten met een mildere schaduw en vruchtbaarder strooisel, zoals boskers, haagbeuk en diverse inheemse struiken (meidoorn, veldesdoorn, vlier, kornoelje).
‘t Limburgs Bosbelang | 9- 2005 | 9
| Mottenplaag Niet wanhopen Tot op heden gaan bomen niet dood van de kastanjemineermot. Evenmin worden het aantal bloeiwijzen en kastanjes per boom beïnvloed. Een kortlopend onderzoek toonde wel aan dat het gewicht van de kastanjes een maat voor de zaadkwaliteit – lager ligt bij aangetaste bomen. Er zal echter nog veel onderzoek nodig zijn vooraleer we exact weten wat de aantasting op lange termijn kan betekenen. Vandaag is het vooral een esthetisch probleem: door de bladverkleuring en vroegtijdige bladval zien aangetaste bomen er minder fraai uit.
Opruimen, die kastanjemineermot! Op een zonnige zomerdag biedt het dicht bladerdak van een paardekastanje een weldadige verkoeling. Alleen, die paardekastanje lijkt wel in herfsttooi en verliest pakken bruine bladeren. Boosdoener is de vraatzuchtige larve van een kleine mot, de kastanjemineermot. Ze laat zich niet vangen met natuurlijke vijanden of chemische middelen, maar als je de afgevallen bladeren opruimt en degelijk composteert, ben je al goed op weg!
Wij danken de VBV (Vereniging voor Bos in Vlaanderen vzw) en Peter Roskams van het IBW (Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer) in Geraardsbergen voor dit artikel. Word jij ook geconfronteerd met ziektes in jouw bos of heb je vragen over bestrijding, dan kan je terecht bij Arthur De Haeck van het ‘Diagnosecentrum voor bomen’ op 054 43 61 96 of op 0473 60 89 22. In principe wordt enkel advies verleend aan de eigenaar van de bomen. Eenvoudig advies (telefonisch, brief of e-mail) is gratis. In geval van een betalend onderzoek wordt dit steeds vooraf besproken.
Snelle veroveringstocht De kastanjemineermot (Cameraria ohridella) werd ontdekt in 1984 aan het Ohridmeer in Macedonië. De soort verspreidde zich razendsnel doorheen Europa: in 1989 landde de mot in Oostenrijk, in 2000 tastte ze massaal de Vlaamse paardekastanjes aan en 2 jaar later bereikte ze zelfs het Verenigd Koninkrijk. Vraatzuchtige mijnwerkertjes Rond half april ontpoppen zich de eerste motjes en vliegen ze naar de stam van de paardekastanje om er te paren. De wijfjes leggen enkele dagen later elk 20 tot 40 eitjes boven op de bladeren, vooral in het onderste deel van de kroon. Per jaar zijn er gemiddeld 3 generaties. De uitgekomen larven boren zich in het blad om het bladmoes weg te vreten, waardoor je stilaan steeds meer blaasvormige mijngangen ziet verschijnen. De sterk aangetaste bladeren verkleuren geel en okerbruin en vallen soms in augustus al af.
10 | ‘t Limburgs Bosbelang | 9 - 2005
De bladeren sterven af nadat de larven gangen door het bladmoes vreten.
Ruim de bladeren op! De larven verpoppen zich in het blad en de laatste generatie overwintert in de afgevallen bladeren. Je bestrijdt de mot dus het best door consequent de afgevallen bladeren op te ruimen. Het maakt niet uit of je dat vroeg in de herfst of in de lente doet, zolang het maar vóór half april gebeurt. Dan sluipt de eerste generatie van motjes uit! Laat de bladeren composteren door specialisten (b.v. via het containerpark) of doe het zelf. Je zorgt er dan wel best voor dat je de temperatuur in de composthoop hoog genoeg krijgt om de poppen te doden. Bedek daartoe de composthoop met een ca. 10 cm dikke laag aarde. Leg de bladeren vooral niet achteloos ergens op een hoop, want zo creëer je een ideale overwinteringsplaats voor de kastanjemineermot! Met deze strategie stop je de aantasting niet, maar beperk je alvast de schade voor volgend jaar.
| Snoeien
… wanneer de boom het verkiest Bosbeheerders die onze cursus ‘snoeien’ volgden, weten dat over het snoeien van bosbomen heel wat te zeggen valt. We krijgen b.v. vaak vragen over het ideale snoeimoment. Snoeien kan je eigenlijk het hele jaar rond, hoewel er meestal in het rustseizoen wordt gesnoeid (cultuurpopulieren uitgezonderd). Het rustseizoen is het bladloze seizoen, vanaf het einde van de herfst tot het einde van de winter. Op dat ogenblik is het bos makkelijker toegankelijk en kan je de vorm van de boom beter zien. Maar verkiezen ook jouw bomen dit tijdstip? Volgende tabel geeft een overzicht van verschillende factoren per seizoen, die het succes van jouw snoeibeurt mee bepalen. Tabel: voor- en nadelen van het snoeien in de verschillende seizoenen Seizoen
Kans op bloeden
Wondafgrendeling Overgroeien
Kans op waterloten
Gevaar schimmelaantasting
Overzicht op snoeiwerk
Lente Zomer Herfst Winter
groot klein klein groot
goed goed slecht slecht
Klein Klein Groot Groot
klein klein groot groot
goed slecht slecht goed
Zeker niet … … in de lente of vroege zomer. In de lente steekt de boom zijn energie immers in zijn groei en de bladontwikkeling. Bovendien hebben sommige bomen dan al een intense sapstroming, zodat de boom bij snoei veel voedingsstoffen verliest en meer kans loopt op infecties.
Als het aan de boom lag, dan … … werd hij in de zomer gesnoeid! Juli, augustus en september zijn eigenlijk de beste maanden om te snoeien. Er is dan minder kans op bloeden en de boom heeft de kracht om de wonden af te grendelen. Zeker ‘moeilij-
ke’ boomsoorten zoals boskers of relatief dikke takken, worden dan best gesnoeid. Ook de kans op waterloten is dan kleiner, omdat er een nieuw evenwicht tussen wortels en takken wordt gevormd vooraleer de boom in rust gaat. Waterloten zijn de vele kleine zijtakken, die ontstaan op de stam onder de kruin wanneer het evenwicht tussen bladerdek en wortels verstoord geraakt. Zoals b.v. na een te sterke snoei. Voor de boom zelf zijn ze niet schadelijk, maar ze creëren een extra tekening in het hout. Het enige nadeel is de reële kans dat de snoeier zich een weg moet worstelen door een onderlaag van bramen (zie ook blz. 8) of netels…
Op 17 augustus, resp. 27 augustus organiseren de Bosgroepen NoordoostLimburg, resp. Zuid-Limburg een cursus ‘snoeien’. Voor meer informatie, zie bij ‘Activiteitenkalender’.
‘t Limburgs Bosbelang | 9- 2005 | 11
| Nieuws bosgroepen Bosgroep Hoge Kempen Plezante en leerrijke cursussen Tijdens onze cursus 'inheemse bomen en struiken' op zaterdag 30 april leerden 10 boseigenaars weer heel wat bij over de verschillende bomen en struiken die in de Hoge Kempen groeien. Heb je zin om zelf ook op een prettige manier je kennis bij te schaven, neem dan vlug een kijkje in onze activiteitenkalender! In het kasteelpark van Dilsen-Stokkem waren heel wat verschillende soorten bomen en struiken terug te vinden. Bosgroep Hoge Kempen vzw vlot van start We willen hierbij alle enthousiaste bosliefhebbers die aanwezig waren op onze oprichtingsvergadering in Leut van harte bedanken. Bovendien wensen we de gloednieuwe Raad van Bestuur veel succes toe! Deze mensen hebben het engagement aangegaan om de werking van de bosgroep in goede banen te leiden. Kon je er zelf niet bij zijn, maar wil je vooralsnog graag onze werking steunen door (gratis) lid te worden van de bosgroep, vraag ons dan gauw een toetredingsformulier.
Onze Raad van Bestuur bestaat uit 7 privé-bosbeheerders: Jef Bobbaers, Ludo Cops, Eddy Cryns, Jean Dreessen, Martin Reyskens, Johan Vandekerckhove en Mahtieu Thomassen, en Martinus Hermans van de gemeente Zutendaal, Tom Seurs van de gemeente As en Frank Smeets van de provincie Limburg.
het verst gevorderd: een studiebureau is volop bezig met het inventariseren van alle bossen die opgenomen zijn in het beheerplan. Ook in Dilsen-Stokkem is veel interesse voor het beheerplan bij de privé-boseigenaars. Nog tot eind augustus gaat de coördinator daar met de geïnteresseerden mee op stap door hun bos om meer uitleg te geven over het beheerplan en de -mogelijkheden. Intussen werkt ook de gemeente Maasmechelen naarstig om een samenwerking op te zetten voor een uitgebreid beheerplan. Hierover meer in ons volgend nummer.
Werk maken van een werkplan
Uitgebreide bosbeheerplannen Bijna alle gemeenten in het werkingsgebied zijn bezig met het opstellen van een uitgebreid bosbeheerplan voor de gemeentebossen in samenwerking met privé-boseigenaars of zijn van plan dit te doen. De gemeente Zutendaal is hierin al
De Bosgroepen Hoge Kempen en ZuidLimburg zijn in 2004 allebei van start gegaan als een pilootproject en in het voorjaar werden beide bosgroepen dankzij de steun van talrijke eigenaars vzw's. Hoog tijd dus om uit te groeien tot een voorlopig erkende bosgroep, zodat we voor de periode 2006-2009 aanspraak kunnen maken op subsidies van het Vlaamse gewest en we de werking van onze bosgroepen nog meer kracht kunnen bijzetten. Daarvoor moeten we evenwel een werkplan indienen, waarin we de planning voor de komende 3 jaar uit de doeken doen. Dit werkplan stellen we op in overleg met de Raad van Bestuur. Op de Algemene Vergadering in september mogen alle werkende leden van beide bosgroepen hierover hun stem uitbrengen. Ben je werkend lid van de bosgroep, dan mag je hiervoor eind augustus een uitnodiging in de bus verwachten! Wil je actief bij het opmaakproces betrokken worden, neem dan zeker contact op met je coördinator.
Een boswandeling is ideaal om het beheerplan toe te lichten.
12 | ‘t Limburgs Bosbelang | 9 - 2005
| Nieuws bosgroepen …
Bosgroep NoordoostLimburg Uitgebreid bosbeheerplan Bocholt-Neerpelt In februari gingen we van start met het gemengd, gezamenlijk uitgebreid bosbeheerplan BocholtNeerpelt. Op 4 informatievergaderingen toonden ruim 70 boseigenaars hun interesse. 30 van hen nemen nu reeds deel aan het beheerplan en het worden er ongetwijfeld meer! Ben ook jij geïnteresseerd, dan kan je best met de coördinator een individuele terreinafspraak maken. Tijdens een bezoek aan jouw bos beantwoordt de bosgroepcoördinator al je vragen, krijg je een eerste advies en kan je eventueel specifieke wensen kenbaar maken. Van zodra je van de voordelen overtuigd bent, kan je je deelname in het beheerplan ondertekenen. In de loop van juni komt de stuurgroep bijeen voor een stand van zaken en maken we afspraken voor het verdere verloop van het project. Deelnemers worden uiteraard zeer goed op de hoogte gehouden! Ook hier geldt: voor meer informatie contact opnemen met de bosgroepcoördinator (zie 'Nuttige adressen' achteraan). Zeker doen!
Individueel of samen? Op de stuurgroepvergadering in maart beslisten we om op 2 pistes verder te gaan: individueel advies en een gebiedgerichte aanpak via boscomplexen. Een boscomplex is een gebied waarin de bossen een min of meer samenhangend geheel vormen. Op termijn delen we het hele werkingsgebied op in zulke boscomplexen en pakken we jaarlijks een tweetal gebieden aan, met aandacht voor een goede spreiding over de verschillende gemeenten. Dit is alvast ons voorlopig lijstje met de eerste 5 boscomplexen die we met de bosgroep zullen uitbouwen: • Lindel-Hoeven in Overpelt • Kwalaak in Houthalen-Helchteren • Vlasmeer in Hechtel-Eksel • Waard in Zonhoven • Locht in Hechtel-Eksel
Ons eerste boscomplex: Lindel-Hoeven Dit gebied rond Overpelt is ongeveer 107 ha groot en bestaat vooral uit vrij homogene naaldbossen met een versnipperde eigendomsstructuur, typisch voor de Kempen. Voor 192 kleine eigenaars hier is het moeilijk om een gericht beheer uit te voeren. Op een infovergadering legden we daarom uit wat onze bosgroep met een boscomplex precies wil bereiken: de eigenaars verenigen om zo gezamenlijk werken te laten uitvoeren met het oog op minder administratie, meer resultaat, meer afzetmogelijkheden, hogere houtprijzen, enz. We benadrukken nogmaals dat we te allen tijde jullie beheervrijheid respecteren: de bosgroep neemt het beheer niet over, maar geeft advies en coördineert volgens jullie wensen!
Omdat de respons op de infoavonden nog moeilijk in te schatten valt, plakken we hier nog geen timing op.
75 % van de bossen in de Bosgroep Noordwest-Limburg bestaan uit naaldhout zoals Corsicaanse dennen.
Dennenbestanden met hier een daar een berk en open plekken met heide en gagel vormen het typische boslandschap van de Bosgroep Noordwest-Limburg.
Bosgroep NoordwestLimburg Bosgroep op dreef Dit voorjaar was er veel bedrijvigheid bij de Bosgroep Noordwest-Limburg. Dankzij artikels in de gemeentelijke infobladen, 5 gemeentelijke infoavonden, persoonlijke uitnodigingen en mondaan-mond reclame heeft onze bosgroep meer bekendheid verworven. Vanuit de hele regio hebben enthousiaste eigenaars gemeld dat ze een beroep willen doen op de bosgroep of zich ervoor willen inzetten.
‘t Limburgs Bosbelang | 9- 2005 | 13
| Nieuws bosgroepen …
Bosgroep WestLimburg Nieuwe bestuurders Op 21 april kwam onze Algemene Vergadering samen. Na het overlopen van de jaarrekening, de begroting en het jaar-
verslag, werden 3 nieuwe bestuurders verkozen. De Raad van Bestuur ziet er nu als volgt uit: Frank Smeets, gedeputeerde van Leefmilieu, voorzitter Tony Hellings (Heusden-Zolder), secretaris Jean Vaes (Heusden-Zolder) Jef Coenen (Lummen) Charlie Pauwels (Leopoldsburg) René Ghoos (Ham)
Marc Goossens (Tessenderlo) Marc Reynders, schepen van Leefmilieu en vertegenwoordiger van de gemeente Leopoldsburg Selahattin Koçak, schepen van Leefmilieu en vertegenwoordiger van de stad Beringen Dhr. Jean Vanhoudt nam ontslag, maar blijft actief als lid. Wij bedanken hem in ieder geval van harte voor zijn inzet tijdens de voorbije 2,5 jaar! De vergadering werd afgerond met een toelichting over duurzaam beheerde bossen door Dhr. Kurt Ostyn, een deskundige van WWF Vlaanderen (zie ook blz. 2). Het secretariaat van de bosgroepen bezorgt je graag op vraag een kopie van het jaarverslag (zie 'Nuttige adressen' achteraan).
Hoe spaar je deze oude berk bij de exploitatie?
Eerst de eiken nummeren … … dan de omtrek meten.
14 | ‘t Limburgs Bosbelang | 9 - 2005
| Nieuws bosgroepen …
Meetoefening Een bont gezelschap van boseigenaars, coördinatoren, bestuurders van de Bosgroep West-Limburg en andere bosgroepen kwam samen voor een meetoefening van een grote partij te kappen oude eiken. Daartoe nummerden we de bomen, maten we de omtrek en bepaalden we zowel de totale als commerciële hoogte. Daarna discussieerden we over een exploitatie zonder schade aan de omringende bomen en de bodem. Een leerrijke oefening waarbij we mekaar ook beter leerden kennen en we over de grenzen van de bosgroepen heen informatie uitwisselden!
De buurtbewoners kunnen opnieuw volop van het Sint-Jansbos genieten!
Bosgroep ZuidLimburg Eerste Raad van Bestuur! Op de oprichtingsvergadering van 15 maart werd onze eerste Raad van Bestuur verkozen: 13 leden, waaronder 8 privé-bosbeheerders. De komende 3 jaar zullen deze mensen de koers van onze bosgroep mee bepalen en - indien nodig - bijsturen. Als bestuurder vertegenwoordigen zij de belangen van alle privé-bosbeheerders in ons werkingsgebied. Eén van hun eerste belangrijke taken is het opvolgen van de vorderingen in het werkplan voor 20062009.
Boscomplex 'Bossen van Hees' Op 21 mei organiseerden we in Halen een tweede infovergadering over het uitgebreide gezamenlijke bosbeheerplan voor de Halense openbare bossen. De gemeente wil dit jaar starten met de opmaak ervan. Privé-eigenaars met bos in de Hese bossen werden uitgenodigd om gratis deel te nemen. In april besloten reeds 12 eigenaars van dit mooie aanbod gebruik te maken. Voor meer informatie kan je terecht bij je bosgroepcoördinator (zie 'Nuttige Adressen' achteraan). Boscomplex 'Grote Beemd' in Wellen Ook de gemeente Wellen nodigde de privé-bosbeheerders van de dichtst beboste regio binnen de gemeente uit om aan hun uitgebreid bosbeheerplan deel te nemen. Het betrof de regio van de 'Grote Beemd'. De samenwerking tussen privé-boseigenaars, de bosgroep, de gemeente, vertegenwoordigers van de afdeling Bos & Groen en het studiebureau gebeurt volgens dezelfde aanpak als in Halen. Op 30 april vonden een infovergadering en een geleide wandeling plaats.
De Raad van Bestuur, v.l.n.r.: Pierre Crahay, Thierry de Grunne, Leon Koopmans, Herman Schrijvers, Guy Van Oirbeek, Ghislain d'Ursel, Dirk Ottenburghs (Stichting Limburgs Landschap), Frank Smeets (provincie Limburg), Jürgen Vanelderen, Danny Deneuker (stad Borgloon), Eric Smeets en Karolien Van Diest (bosgroepcoördinator).
Het Sint-Jansbos herademt! De buurtbewoners van het Sint-Jansbos in Heusden-centrum bedankten ons voor het werk dat onze arbeidersploeg er leverde. In 2004 bestreed de arbeidersploeg daar de Amerikaanse vogelkers en de afdeling Bos & Groen dunde de dennen. Dit jaar werd ook de ondergroei vrijgemaakt voor beplanting, wordt de Amerikaanse vogelkers nabehandeld en worden er i.s.m. de afdeling Bos & Groen inheemse loofbomen en een streekeigen onderbegroeiing aangeplant. Leuk is dat ook de buurtwerking 'de vrienden van de Sint-Janskapel' zeer actief is en b.v. het sluikstorten aanpakt. Kortom: een fantastisch staaltje bosbeheer, waarbij eigenaars, buurtbewoners, de afdeling Bos & Groen en de bosgroep de handen in mekaar slaan!
‘t Limburgs Bosbelang | 9- 2005 | 15
| Nieuws bosgroepen …
Noodkapping stopt letterzetter In april werd in Voeren ruim 2 ha fijnspar gekapt om de verspreiding te verhinderen van de letterzetter, een schorskever (Ips typographus). Nadat eerst enkele toppen verdroogden, stierven al gauw verschillende bomen af. De afdeling Bos & Groen vroeg de eigenaar om zijn sparren vóór 1 mei te kappen, zodat de kever de naburige bossen niet kon aantasten. De Bosgroep ZuidLimburg hielp hem hierbij. De firma Norbord NV bleek de ideale partner om deze kapping snel tot een goed einde te brengen. Momenteel krijgt de eigenaar hulp van de bosgroep voor zijn herbebossing. Er is echter geen reden tot paniek voor andere bosbeheerders: de letterzetter beperkt zich tot fijnsparbestanden, en dan vooral tot donkere bestanden, waar sprake is van achterstallige dunningen.
Deze eindkap moet de letterzetter in de fijnspar stoppen.
Jacques Hamelrijckx samen met Jan Milis en de harvester die de klus netjes klaarde.
Een aantasting van de letterzetter wordt verder gezet door verschillende secundaire aantastingen. Met heuse ravages tot gevolg …
16 | ‘t Limburgs Bosbelang | 9 - 2005
Op 3 mei gingen verschillende boseigenaars met de bosgroep en de eigenaar ter plaatse de situatie evalueren. Ook Bert Wierbos van de firma Norbord, de kapper Lieuwe Vroom en Huub Broers, burgemeester van Voeren, waren erbij.
| Brandhoutzoekertjes De Limburgse bosgroepen willen vraag en aanbod voor (brand)hout beter op elkaar afstemmen. Heb je (brand)hout te koop of zoek je (brand)hout, breng ons dan op de hoogte! We slaan je gegevens op in een databank. We beperken onze inbreng tot het samenbrengen van aanbieders en geïnteresseerden en tot het geven van informatie en advies. De verkoop en de afhandeling kunnen dan rechtstreeks gebeuren tussen aanbieder en geïnteresseerde. Hiernaast vind je alvast een deel van het huidige aanbod, alfabetisch gerangschikt volgens (deel)gemeente. Indien je interesse hebt in één van de loten, kan je de volledige gegevens opvragen bij Patricia Rouffa of An Olaerts op 011 23 83 30 of 011 23 73 28.
Brandhoutaanbod Beverst: populierkruinen op te ruimen na de exploitatie in het najaar van 2005, makkelijk bereikbaar Bocholt: 50 m3 (stère) wilg op stam waaronder een deel zwarte els Halen: aanbod Amerikaanse vogelkers (te behandelen) Helchteren: ong. 15 jaar oude grove den op stam, verspreid op 1 ha Herk-de-Stad: populierenhout, verzaagd op 40-45 cm, 1 jaar gedroogd Neerpelt: ong. 80 a populier (deel omgewaaid, deel op stam) en zwarte els (op stam)
| Adreswijziging/-annulering/brandhoutzoekertjes Ben je verhuisd? Staat er een foutje in het adres? Of wens je het gratis tijdschrift niet langer te ontvangen? Verkoop je brandhout of wil je brandhout kopen? Laat het ons weten en stuur dit strookje in een voldoende gefrankeerde omslag terug naar ’t Limburgs Bosbelang, provincie Limburg, Limburgse Bosgroepen, Universiteitslaan 1, B–3500 Hasselt of fax: 011 23 83 10. Voornaam:
Naam:
Straat:
Nummer:
Postcode:
Plaats:
Bus:
Telefoon: O wenst ’t Limburgs Bosbelang te ontvangen op bovenstaand adres; O wenst ’t Limburgs Bosbelang niet meer te ontvangen. O ik zoek
O ik verkoop 3
O aantal stères of m (indien gekend) _____________
O gekapt
O niet gekapt
O plaats waar het brandhout gelegen is ________________________________________________________________ O prijs (indien gekend) ________________________ loof-/naaldhout
houtsoort (indien gekend) ________________
(gelieve aan te kruisen wat van toepassing is) conform de bepalingen van de wet van 8 december 1992 betreffende de bescherming van uw privé-leven zullen uw gegevens enkel gebruikt worden om u op de hoogte te houden van de activiteiten van ‘t limburg bosbelang. u hebt het recht jaarlijks uw persoonlijke gegevens op te vragen en eventuele fouten te laten verbeteren.
‘t Limburgs Bosbelang | 9- 2005 | 17
| Activiteitenkalender In het lentenummer kon je reeds ons volledig cursusaanbod van 2005 inkijken. De Bosgroepen West-, Noordoost- en Zuid-Limburg en Hoge Kempen organiseren de cursussen samen met Inverde, het vroegere Educatief Bosbouwcentrum Groenendaal (EBG). Ze vormen dé ideale gelegenheid om je theoretische of praktische kennis over bossen en bosbeheer bij te schaven! Voor late inschrijvers is er goed nieuws: voor onderstaande cursussen waren er bij het schrijven van dit nummer nog (enkele) plaatsen beschikbaar. Wil je zeker zijn van een plaatsje en meer gedetailleerde informatie over de cursus van jouw interesse ontvangen? Schrijf dan zo vlug mogelijk in bij An Olaerts of Patricia Rouffa op 011 23 73 28 of 011 23 83 30. Snoeien Bijdrage: gratis •Datum: woensdag 17 augustus Plaats: Lozerheide, Lozen-Bocholt Organisatie: Bosgroep NoordoostLimburg •Datum: zaterdag 27 augustus Plaats: Rukkelingen-Loon, Heers Organisatie: Bosgroep Zuid-Limburg
In kleine groepjes krijg je de kans om veel bij te leren, zoals op deze cursus over de bodem onder je bos!
Aanduiden van dunningen en de toekomstboommethode Bijdrage: gratis Datum: zaterdag 27 augustus Plaats: Hamont-Achel Organisatie: Bosgroep NoordoostLimburg Kettingzaag - beginners Bijdrage: ¤ 30 Datum: zaterdag 15 en zaterdag 22 oktober Plaats: Meeuwen-Gruitrode Organisatie: Bosgroep NoordoostLimburg Duurzaam bosbeheer Bijdrage: gratis Datum: zaterdag 24 september Plaats: buurthuis Heppen Organisatie: Bosgroep West-Limburg Planten Bijdrage: Datum: Plaats: Organisatie:
gratis woensdag 9 november Hasselt Bosgroep Zuid-Limburg
Libramont Beurs Deze landbouw-, bosbouw- en agrovoedingsbeurs is een reusachtige tentoonstelling in openlucht en een echt uitstalraam van het landelijke leven in zijn verschillende facetten (machines, veeteelt, bosbouw, agrovoeding, tuinbouw, reflectie, onderzoek, onderwijs, cultuur, …). Een unicum in Europa! Datum: Plaats:
'Herbos jezelf' tijdens de Week van het Bos Het centrale thema van deze 27ste editie is bos en gezondheid. Datum: zondag 2 tot en met zondag 9 oktober Organisatie: afdeling Bos & Groen en VBV (Vereniging voor Bos in Vlaanderen) Het volledige programma kan je vanaf 1 augustus aanvragen bij je bosgroep of bij de afdeling Bos & Groen Website: http://www.vlaanderen.be/weekvanhetbos
29, 30 en 31 juli en 01 augustus, van 9 tot 19 u. Libramont
Er zijn bosbouwdemonstraties op 2 en 3 augustus (zie kader). Toegangsprijs: ¤ 5 Toegangsprijzen voor de beurs: Volwassene: ¤ 10 Groepen en mindervaliden: ¤ 7,5 Kinderen 6-12 jaar: ¤ 0,5 Parking + pendelbus: ¤ 3 Meer info krijg je bij WALEXPO op tel. 061 23 04 04 of via: http://www.foiredelibramont.com
18 | ‘t Limburgs Bosbelang | 9 - 2005
Film in het bos Datum: donderdag 18 augustus Organisatie: VBV (Vereniging voor Bos in Vlaanderen) en Inverde, Houtvesterij Groenendaal, Natuurgidsen Zoniënwoud. Plaats: het bos achter Inverde, Duboislaan in Groenendaal Programma: 19 u.: bezoek aan het bosmuseum waar diverse standjes opgesteld staan 20 u.: wandeling met bossprookjes 21 u.: filmvoorstelling 'A bug's life' ('Een luizenleven') Bijdrage: volwassenen ¤ 2, gratis voor kinderen tot 12 jaar en VBV leden
Met de bosgroepen naar de bosbouwdemonstraties! Op 3 augustus nodigen de Vlaamse bosgroepen hun leden uit om samen naar de bosbouwdemonstraties te gaan kijken. Bij voldoende interesse wordt er vanuit Hasselt een bus ingelegd. Inschrijven is dan ook verplicht! Voor meer informatie, contacteer je best je bosgroepcoördinator of surf eens naar de bosgroepenwebsite.
| Nuttige adressen Bosgroepen P.a. Provincie Limburg Universiteitslaan 1 3500 Hasselt www.bosgroepen.be Secretariaat An Olaerts tel. 011 23 73 28 Patricia Rouffa tel. 011 23 83 30 Evy Van Eynde tel. 011 23 73 34 fax 011 23 83 10
Colofon Bosgroep West-Limburg vzw ondernemingsnummer 0479742895 Coördinator: ir. Benjamine Bufkens tel. 011 23 83 29 gsm 0479 40 08 48 bosgroepwest@limburg.be Bosgroep Zuid-Limburg Coördinator: ir. Karolien Van Diest tel. 011 23 83 25 gsm 0473 88 53 94 bosgroepzuid@limburg.be
Bosgroep Hoge Kempen Coördinator: ir. Lise Hendrick tel. 011 23 83 23 gsm 0475 46 04 42 bosgroephogekempen@limburg.be Bosgroep Noordoost-Limburg vzw ondernemingsnummer 0459481087 Coördinator: ir. An Pierson tel. 011 23 83 24 gsm 0473 88 53 95 bosgroepnoordoost@limburg.be
Bos & Groen, Inspectie Hasselt Woudmeester a.i. ir. E. Van Boghout Ambtenaar privé-bos: ir. Griet Beckers Koningin Astridlaan 50/5 3500 Hasselt tel. 011 74 25 00 fax 011 74 25 39 Houtvesterij Bree Houtvester ir. Gui Winters Ter Rivierenwal 9A 3960 Bree tel. 089 46 21 31 fax 089 48 17 24 Houtvesterij Hasselt Houtvester ir. G. Mees Koningin Astridlaan 50/5 3500 Hasselt tel. 011 74 25 03 fax 011 74 25 39 Houtvesterij Hechtel Houtvester ir. E. Van Boghout Peerderbaan 31 3940 Hechtel-Eksel tel. 011 73 41 50 fax 011 73 54 84
Websites Boseigenaars en andere bosliefhebbers vinden ook nuttige informatie op de websites van de volgende instanties: www.bosengroen.be www.natuur.be www.vbv.be www.ibw.vlaanderen.be www.instnat.be www.inverde.be
De Bosgroep Hoge Kempen, Bosgroep Noordoost-Limburg, Bosgroep Noordwest-Limburg, Bosgroep West-Limburg en Bosgroep Zuid-Limburg zijn een samenwerking van de afdeling Bos & Groen van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap en de provincie Limburg. De bestendige deputatie Steve Stevaert, gouverneur-voorzitter, Marc Vandeput, Sylvain Sleypen, Jos Claessens, Sonja Claes, Jules D’Oultremont, Frank Smeets gedeputeerden en Marc Martens, provinciegriffier Provincie Limburg, Sectie 3.3.2., Universiteitslaan 1, B–3500 Hasselt.
Bosgroep Noordwest-Limburg Coördinator: ir. Jan Mampaey tel. 011 23 83 19 bosgroepnoordwest@limburg.be
Afdeling Bos & Groen: Afdeling Natuur: Vereniging voor Bos in Vlaanderen: Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer: Instituut voor Natuurbehoud: Inverde:
’t Limburgs Bosbelang 2005/8/lente
voorzitter gedeputeerde Frank Smeets redactie Rita Bogaerts, Benjamine Bufkens, Lise Hendrick, Jan Mampaey, An Olaerts, An Pierson, Patricia Rouffa, Johan Van den Broek, Karolien van Diest, Frank Vranken, Peter Roskams, Luc Crèvecoeur en Maarten Minschart coverfoto Eddy Daniels fotografie binnenwerk Benjamine Bufkens, Jan Goris, Lise Hendrick, Bart Holvoet, An Olaerts, An Pierson, Robin Reynders, Peter Roskams, Karolien Van Diest, Sus Willems en Provinciaal Natuurcentrum Limburg illustratie Dirk Vercampt vormgeving en lay-out Dion Boodts, Chantal Janssens Informatie en Onthaal, Grafische Producties, Provincie Limburg druk Drukkerij Paesen - Opglabbeek oplage 4 500 exemplaren Deze publicatie werd gedrukt op hout- en chloorvrij kringlooppapier, zonder optische witmakers. verantwoordelijke uitgever Johan Van den Broek Universiteitslaan 1 B–3500 HASSELT
‘t Limburgs Bosbelang | 9- 2005 | 19
| Waarvoor kan je terecht bij de bosgroep? Een bos bezitten en beheren, daar komt heel wat bij kijken. Voor vragen of informatie kan je evenwel altijd te rade bij de bosgroep. We sommen hier even op waarmee de bosgroepmedewerkers je van dienst kunnen zijn: • gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, wettelijke, financiële en administratieve aspecten); • informatie over hoe een duurzaam bosbeheer eruit ziet, wat je wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waarop je aanspraak kan maken; • hulp bij het invullen van kapaanvragen of het opstellen van beheerplannen; • kaartmateriaal; • adressen van houtexploitanten en boomkwekerijen; • coördinatie van de samenwerking tussen verschillende boseigenaars.
provincie Limburg Universiteitslaan 1 B–3500 HASSELT limburg.be