nr. 40 - 't Limburgs Bosbelang - lente 2013

ntoor: hasselt

1 - 3de a

afgifteka

er o.a.

boliek derspel Bomensym wordt kin n bomen Snoeien va De vlier

in dit numm

art 2012

bruari-ma

t | januari-fe

delijks tijdschrif

driemaan

r

35 | winte

afgiftekantoor: hasselt 1 - 3de afdeling - p3a9010 elgique België-B p.b.

1 hasselt

afgifteka

ntoor: hasselt

1 - 3de afdeling

12/675

- p3a9010

er o.a.

uwsels Levende bo en in boswett Snuisteren Dunnen

driemaan

33 | zomer

driemaandelijks tijdschrift | april-mei-juni 2013 elgique

+

België–B

p.b.

1 hasselt 12/675

elgique België-B p.b.

1 hasselt

in dit numm

ember 2011

stus-sept

t | juli-augu

delijks tijdschrif

+

t? rasiet of nie 40 | lente Klimop: pa in de bouw er o.a. in dit numm

ntoor: hasselt

Bij Zomerwerk Snoeitips es Bosmachin

ntoor: hasselt

1 - 3de afdeling

12/675

- p3a9010

juni 2012

t | april-mei-

delijks tijdschrif

driemaan

36 | lente

er o.a.

ntoor: hasselt

1 - 3de afdeling

t Energiehou g r)bebossin Subsidie (he berk boliek: de Bomensym

elgique België-B p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010 r 2011

-decembe

november

t | oktober-

delijks tijdschrif

driemaan

34 | herfst

phakhout Korteomloo beuk boliek: de Bomensym eheer en en bosb Vleermuiz er o.a.

smier

De rode bo

try België-Belgique Agrofores De bosrand p.b. hasselt 1 12/675

bos en in het

in dit numm elgique België-B p.b.

1 hasselt

er o.a.

in dit numm

r 2012

-decembe

38 | herfst

in dit numm

afgifteka

12/675

- p3a9010

november

t | oktober-

delijks tijdschrif

driemaan

afgifteka

Hout s! en in je bo Breng lev

1 - 3de afdeling

afgifteka

er o.a.

1 - p3a9010

hasselt ntoor: 3500 hasselt afgifteka 1, 3500 eitslaan universit

in dit numm elgique België-B p.b.

1 hasselt ntoor: hasselt

1 - 3de afdeling

afgifteka

12/675

- p3a9010

juni 2011

t | april-mei-

delijks tijdschrif

driemaan

32 | lente

elgique

België–B

1 - 3de afdeling

ntoor: hasselt

p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010

t bos gen in he us iek: de tax r osbaromete

driemaand

loeiers Voorjaarsb lenten bosconsu Gezocht: tijd on ho De sc

lgique België-Be P.B. 1 3500 HASSELT 12/1675

rgs ’t Limbu ng

Bosbela

er o.a.

in dit numm

00 Natura 20 voor Eerherstel populier da na Ca de rs De boske

lgique België-Be P.B. 1 HASSELT

elijks tijdschrift er 2003 us-septemb 1 - 3de afdeling toor: hasselt

12/1675

rgs ’t Limbu juli-august

afgiftekan

Bosbela voor álle

ng

bose igen

3 | zomer [ N°1 | 200 jaargang

voor álle

jaargang

Nuttige

dbeheer

tieblad informa

]

jaargang

1

ng

bose igen

4 | lente

]

Nuttige

aars

Milieu - Sectie

en Natuur,

Universite

itslaan

Hasselt 1, 3500

adressen

Nuttige

rg

st-Limbu

3de Directie

Milieu - Sectie

en Natuur,

Universitei

tslaan

Hasselt 1, 3500

Broek Van den - V.U.: Johan

+

elgique

België–B

p.b.

1 3500 hasselt 12/1675

epenoverleg

1 - p3a9010 hasselt ntoor: 3500 hasselt afgifteka 1, 3500 eitslaan universit

| Het bos

Staan je bomen

| Erkende

Hoe en waarom?

.........

....

De oop lijke houtverk Gezamen

|

?… . . . . . 9

verlag | Excursie van de toekomst urgh, bos ject?

Mattemb via het Eikenpro . . . 10 es kopen ......... ......... | Boompj dit jaar! . .........

+

elgique

België–B

. . . . . 10

ntoor: hasselt

1 - 3de afdeling

afgifteka

.

p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010

18 | herfst

adressen | Nuttige

ntoor: hasselt

3de Directie

Milieu - Sectie

en Natuur,

Universite

itslaan

Hasselt 1, 3500

- V.U.: Patrick

+

Boucneau

elgique

België–B

r bosbehee duurzaam Leidraad mars en De es in op uiz erm rde vle Geadoptee ten /of wach Planten en er o.a.

in dit numm

+

elgique

België–B

ntoor: hasselt

1 - 3de afdeling

p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010 ember 2007

afgifteka

stus-sept

t | juli-augu

delijks tijdschrif

driemaan

17 | zomer

+

nt afgifteka

+

Is dit het NG BOSBELA LAATSTE angt?a 3! dat u ontv op Lees meer

+

elgique

ntoor: hasselt

1 - 3de afdeling

on ......

Autochto ......... t. . . . . . . . diversitei

28 | lente

+

elgique

België–B

ntoor: hasselt

elgique

België–B

der. . . . . . tenkalen . . . . . 19 ......... | Activitei ......... adressen | Nuttige

p.b.

1 3500 hasselt 12/1675

1 - p3a9010 hasselt ntoor: 3500 hasselt afgifteka 1, 3500 eitslaan universit

r 2009

-decembe

26 | herfst

t-Limbur .....

Noordoos .........

Bosgroep e Duinen . . . . . 15 Limburgs .........

Bosgroep burg . . . . . . . . . . 15 West-Lim .........

Bosgroep burg . . . .

Zuid-Lim . . . . . 17 Bosgroep .........

?6

verklaard

+

p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010

november

t oktober-

delijks tijdschrif

driemaan

+

| Nieuws Hoge Kempen . . . . . . . . . . . . . . . 14 g .

14 Bosgroep

aar

1 - 3de afdeling

afgifteka

. 10

pen . . 14 van de bosgroe . . . . . . . . . . . .

boseigen

, vogelvrij

.........

hap rond

Uniek partnersc

elgique

België–B

ntoor: hasselt

+

adressen | Nuttige

elgique

België–B

elgique

p.b.

1 hasselt 12/675

België–B ember 2006 er stus-sept t | juli-augu 2006/13/zom tijdschrif

r 2008

ntoor: hasselt

delijks

-decembe

driemaan

november

t | oktober-

driemaan

e ie Limburgs combinat annen: een beheerpl

erupsen | Processi handschoenen aan

te pakken

Niet zonder

.........

.. | In de kijkeresdoorn . . . . . . . . .

elgique

België–B

p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010

er o.a.

boliek derspel Bomensym wordt kin n bomen Snoeien va De vlier

in dit numm

art 2010

r

..5 ...6

eigenaars

1 - 3de afdeling

p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010

bruari-ma

t | januari-fe

delijks tijdschrif

driemaan

27 | winte

De Gewone

ntoor: hasselt

1 - 3de afdeling

afgifteka

+

rd | Voorwoo werking lijke bospen en hun ..2 | De bosgroebosgroepen en gezamen die wérkt

22 | herfst

r bosbehee | Privébos igenaars en duurzaam . . . . . . . . . 8 huwelijk Privébose een geslaagd werken aan r . . . . . . . . 10 uit de bossecto Bos & Groen | Nieuws van Afdeling Afscheid ? . . . 11 dat? ik verzekerd | Hoe zit bos: ben en in het Ongevall . . . . 12 bosgroepen ......... | Nieuws Hoge Kempen. . . . . . . . . . . . . . . . . 12 rg .

Bosgroep st-Limbu . . . . . 13 Noordwe .........

Bosgroep e Duinen . . . . . 14 Limburgs .........

Bosgroep burg . . . . . . . . . . 15 West-Lim .........

Bosgroep burg . . . .

Zuid-Lim . . . . . 16 Bosgroep ......... ......... ut . . . . . . . | Brandho aar . . . . . . 16 een boseigen bos. . . . . | Tip van inheems groeit een . . . . . 17 In Alken ......... der. . . . . . tenkalen . . . . . 19 ......... | Activitei .........

+

elgique

+

België–B

ntoor: hasselt

1 - 3de afdeling

p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010

er o.a. in dit numm

ember 2009

afgifteka

stus-sept

Zwarte els n s evaluere Exploitatie pit!

Zaad met

t |juli-augu

delijks tijdschrif

driemaan

25 | zomer

+

adressen | Nuttige

elgique België-B p.b.

1 hasselt ntoor: hasselt

art 2009

afgifteka

delijks tijdschrif

driemaan

ntoor: hasselt

1 - 3de afdeling

afgifteka

1 - 3de afdeling

+

p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010

er o.a. in dit numm

t? rasiet of nie Klimop: pa bouw Hout in de bos! je in en Breng lev

-juni 2009

t |april-mei

delijks tijdschrif

driemaan

24 | lente

elgique België-B p.b.

1 hasselt

+

12/675

t bos Bijen in he Zomerwerk s Snoeitip es Bosmachin er o.a.

in dit numm elgique België-B p.b.

1 hasselt ntoor: hasselt

1 - 3de afdeling

12/675

- p3a9010 art 2012

bruari-ma

t | januari-fe

delijks tijdschrif

driemaan

r

e i t i d e m u e Jubil elgique België-B p.b.

1 hasselt

ntoor: hasselt

1 - 3de afdeling

afgifteka

- p3a9010 ember 2011

stus-sept

t | juli-augu

delijks tijdschrif

driemaan

33 | zomer

er o.a.

in dit numm

00 Natura 20 voor Eerherstel populier da na de Ca rs De boske

+

e winterlind Zomer- en het bos Spelen in es idi bs ngssu Herbebossi loep onder de

12/675

roepen urgse Bosg

r 2011

-decembe

34 | herfst

b 15 jaar Lim er o.a.

rgs ’t Limbu g

Bosbela

n

bose igen

er 4 | wint [ N°3 | 200

aars

]

1

e driemaand

rgs ’t Limbu ng

Bosbela

lgique België-Be P.B. 1 HASSELT

tieblad informa

12/1675

belang

voor

igen álle bose

] 4 | lente

jaargang

1

aars

Milieu - Sectie

en Natuur,

Universite

itslaan

Hasselt 1, 3500

p.b.

1 3500 hasselt 12/1675

elgique

p.b.

1 hasselt 5 12/167

r m at i eblad seige lle bo voor á

ng

gs Bosbela

r 2005

-decembe

november

t | oktober-

delijks tijdschrif

en ....

Verwarm ......... ......... vuurtje. .

zoek .. | Beursbe inspiratiebron . . .

naars

rg

st-Limbu

3de Directie

Milieu - Sectie

en Natuur,

Universitei

tslaan

Hasselt 1, 3500

.........

Zweden als

...6

.........

De hazelaar,

3de Directie

Broek Van den - V.U.: Johan

Milieu - Sectie

en Natuur,

Universite

itslaan

Hasselt 1, 3500

+

.8

- V.U.: Patrick

ng

Nuttige

boseigen

maak er werk

van! . . . .

.........

1 - 3de afdeling

aar

in een bos?

.........

.......8

Niemand

rg .

Bosgroep st-Limbu . . . . . 12 Noordwe g........

Bosgroep t-Limbur . . . . . 14 Noordoos .........

Bosgroep burg . . . . . . . . . . 15 West-Lim .........

Bosgroep burg . . . .

Zuid-Lim Bosgroep

.. | In de kijker eik. . . . . . . . . . . . . . . .

.6 ......... .......8

....

De inlandse oop . . . . . lijke houtverk Gezamen

ulier ingsform | Inschrijv van de Bosgroep

. 16 ......... .........

Lid worden vzw . . . . . . . . . . 17 Hoge Kempen .........

?… . . . . . 9

.........

+

elgique

België–B

p.b.

1 3500 hasselt 12/1675

. . . . . 10

1 - p3a9010 hasselt ntoor: 3500 hasselt afgifteka 1, 3500 eitslaan universit

.

..... utzoekertjes . . . . . 18 ......... | Brandho der. . . . . . tenkalen . . . . . 19 ......... | Activitei ......... adressen | Nuttige

+

der. . . . . . tenkalen . . . . . 19 | Activitei ......... ......... adressen | Nuttige ember 2006 er stus-sept t | juli-augu 2006/13/zom tijdschrif delijks

driemaan

e ie Limburgs combinat annen: een beheerpl

erupsen | Processi handschoenen aan

te pakken

Niet zonder

.........

.. | In de kijkeresdoorn . . . . . . . . .

..5 ...6

De Gewone

r bosbehee eigenaars | Privébos igenaars en duurzaam . . . . . . . . . 8

delijks

Afscheid

driemaan

.........

?6

verklaard , vogelvrij | In de kijker nse vogelkers Amerikaa s ...8 anse vogelker . . . . . . . . . . . . . | Amerika n dan lijden

+

elgique

België–B

Beter bestrijde

rg .

Bosgroep st-Limbu . . . . . 12 Noordwe .........

Bosgroep e Duinen . . . . . 12 Limburgs .........

Bosgroep burg . . . . . . . . . . 13 West-Lim .........

Bosgroep burg . . . .

Zuid-Lim Bosgroep

ntoor: hasselt

1 - 3de afdeling

- p3a9010

p.b.

1 hasselt 12/675

1 - 3de afdeling

ember 2010

driemaan

29 | zomer

rg .

Bosgroep st-Limbu . . . . . 13 Noordwe .........

Bosgroep e Duinen . . . . . 14 Limburgs .........

Bosgroep burg . . . . . . . . . . 15 West-Lim .........

Bosgroep burg . . . .

Zuid-Lim . . . . . 16 Bosgroep ......... ......... ut . . . . . . . | Brandho aar . . . . . . 16 een boseigen bos. . . . . | Tip van inheems groeit een . . . . . 17 In Alken ......... der. . . . . . tenkalen . . . . . 19 ......... | Activitei .........

+

adressen | Nuttige

art 2010

afgifteka

bruari-ma

t | januari-fe

delijks tijdschrif

driemaan

r

27 | winte

ulier ingsform | Inschrijv van de Bosgroep

. . . . . . 15 .........

Lid worden vzw? . . . . 16 e Duinen .........

Limburgs ......... utzoekertjes . . . . . 17 ......... | Brandho der. . . . . . tenkalen . . . . . 19 ......... | Activitei .........

+

adressen | Nuttige

België–B

. . . 10 ntoor: hasselt

1 - 3de afdeling

p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010 art 2009

afgifteka

bruari-ma

t | januari-fe

g..

Bosgroep t-Limbur . . . . . . 13 Noordoos rg . . . . . .

Bosgroep st-Limbu . . . . . 14 Noordwe .........

Bosgroep burg . . . . . . . . . . 15 West-Lim .........

Bosgroep burg . . . . . 16 Zuid-Lim .........

Bosgroep ......... utzoekertjes . . . . . 17 ......... | Brandho der. . . . . . tenkalen . . . . . 19 ......... | Activitei .........

delijks tijdschrif

driemaan

r

23 | winte

+

adressen | Nuttige

elgique

België–B

ntoor: hasselt

aart 2008

1 - 3de afdeling

afgifteka

ebruari-m

t | januari-f

- p3a9010

juni 2010

p.b.

1 hasselt 12/675

28 | lente

+

adressen | Nuttige

elgique

België–B

1 - 3de afdeling

elgique

België–B

ei-juni 2007 ntoor: hasselt

1 - 3de afdeling

n de .....4 .........

er o.a. in dit numm

khoorn De rode ee Mare Magische bes ter Wilde lijs

stus-sept

t | juli-augu

delijks tijdschrif

driemaan

21 | zomer

beuk van eik en Het ABC r chijnvlinde De weers ord wo t he n Leden aa er o.a.

in dit numm

.......6

+

elgique

België–B

od, een ........8 ......... n. . . 9 ooie resultate

ntoor: hasselt

1 - 3de afdeling

afgifteka

p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010 r 2007

-decembe

november

t | oktober-

delijks tijdschrif

driemaan

18 | herfst

+

roepen

. . . 14 ......... en . . . . . . . . . 15 .........

Limburg . . . . 15 .........

Duinen . . . . . 15 ......... urg . . . . . . . . . . 15 ......... urg . . . . . . . . . . 16 ......... ossen’ . . . . . . . 17 ......... der. . . . . . . . . . . 19 ......... .........

+

er o.a.

+ er o.a. in dit numm

+

t NG E BOSBELA ntvangt? 3!

a r op pagin

+

er o.a.

+

r bosbehee duurzaam Leidraad mars De es in op uizen erm vle rde Geadoptee wachten er o.a.

in dit numm

+

gelkers kaanse vo Zelf Ameri bestrijden omische on , van ec Populieren ort gische so naar ecolo

in dit numm

boliek derspel Bomensym wordt kin n bomen Snoeien va r De vlie

in dit numm

+

n

er o.a.

uwsels Levende bo en in boswett Snuisteren Dunnen

in dit numm

r 2009

-decembe

26 | herfst

+

p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010 ember 2008

afgifteka

+

p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010

november

t oktober-

delijks tijdschrif

driemaan

Zwarte els n s evaluere Exploitatie pit!

Zaad met

er o.a.

in dit numm

t | april-mei-

delijks tijdschrif

driemaan

r

19 | winte

....2 I ....... ...3 denblad!

- p3a9010

stus-sept

t | juli-augu

delijks tijdschrif

en

Ongevall

. . . . 12 bosgroepen ......... | Nieuws Hoge Kempen. . . . . . . . . . . . . . . . . 12

...4

zoek ....... | Beursbe .5 in Arnhem. .........

Hout keuren aar . . . . . . een boseigen | Tip van

elgique

ntoor: hasselt

afgifteka

? . . . 11

dat? ben ik verzekerd | Hoe zit in het bos:

rd | Voorwoo koop ....2 ......... eerde houtver | Gegroep uit je houtverkoop!

Haal meer

+

huwelijk Privébose aan een geslaagd

werken r . . . . . . . . 10 uit de bossecto Bos & Groen | Nieuws van Afdeling

te juni 2006 t | april-mei2006/12/len tijdschrif

delijks tijdschrif

driemaan

boseigen

Staan je bomen

p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010

een | Tip van | Het bos

. . . . 12 bosgroepen ......... | Nieuws Hoge Kempen. . . . . . . . . . . . . . . . . 12

elgique

ntoor: hasselt

afgifteka

betere

rd | Voorwoo werking lijke bospen en hun ..2 | De bosgroebosgroepen en gezamen die wérkt

adressen

+

juni 2005

t | april-mei-

Grotere loten,

. . 10 pen en nog af! | 10 jaar bosgroe de bosgroep pakt ons

r 2004

-decembe

november

t | oktober-

Hoe en waarom?

West-Lim g .......

Bosgroep t-Limbur . . . . . . 16 Noordoos .........

Bosgroep 17 burg. . . . .........

Zuid-Lim .........

Bosgroep Hoge Kempen . . . . . 18 Bosgroep .........

ntoor: hasselt

praktisch

ng

gs Bosbela

st

delijks tijdschrif

rd .2 bosgroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . | Erkende ......

. . . . 11 bosgroepen ......... | Nieuws Hoge Kempen. . . . . . . . . . . . . . . . . 11

...8

.........

ng

Bosbela

e

| Voorwoo

1 - p3a9010 hasselt ntoor: 3500 hasselt afgifteka 1, 3500 eitslaan universit

afgifteka

. . 12 e tips . . .

/ls Lim8/lent ‘t 2005/

delijks tijdschrif

n Lang erplanne 12 ide bosbehe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . | Uitgebre ... van zaken Een stand 15 bosgroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . | Nieuws burg . . . . . 15

+

. . . . . . . . 10

+

adressen | Nuttige

driemaan

België–B

.........

p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010

Mil - Sectie

1 - p3a9010 hasselt ntoor: 3500 hasselt afgifteka 1, 3500 eitslaan universit

. . . . . . 16 van .........

Lid worden ......... burg vzw . . . . 17 Zuid-Lim ......... ......... . 17 utaanbod ......... | Brandho ......... utzoekertjes . . . . . 18 | Brandho ......... der. . . . . . tenkalen . . . . . 18 | Activitei ......... ......... website . . . . . . 19 | Nieuwe ......... .........

driemaan

bur Lim6/herf ‘t 2004/

p.b.

1 3500 hasselt 12/1675

p.b.

1 3500 hasselt 12/1675

od hout

3de Directie

+

g ...

Bosgroep t-Limbur . . . . . . 12 Noordoos .........

Bosgroep 14 burg . . . . .........

Zuid-Lim .........

Bosgroep . . . . . . 15 Hoge Kempen rg . . . . . .

Bosgroep st-Limbu Noordwe Bosgroep

.......6 ingen! . . | je jonge aanplant .......7 Bescherm .........

elgique

goed mpen: geen . . . . . . . 11 ... .........

het Bos 2004 en. . . . . . . . . . . . . 10 bosgroep

n met de

Wandele

12 bosgroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . | Nieuws 12 burg .........

West-Lim

Wildschade

elgique

bruari-ma

Samen sterk . . . . . . . . . . . . . . . . . en .

Vlaander

Boucneau

6

België–B

. . 10

.. aien ......... | Houtdra tot kunstwerk . . . .

Van boom . . . 11 bosgroepen . . . . . . . . . . . . . . . . 12 | Nieuws Kempen. .........

Hoge g...

Bosgroep t-Limbur . . . . . . 13 Noordoos rg . . . . . .

Bosgroep st-Limbu . . . . . 13 Noordwe .........

Bosgroep burg . . . . . . . . . . 14 West-Lim .........

Bosgroep burg. . . . . 16 Zuid-Lim .........

Bosgroep ......... utzoekertjes . . . . . 17 ......... | Brandho der. . . . . . tenkalen . . . . . 19 ......... | Activitei .........

.........

rd | Voorwoo ..2 ......... oitatie | Bosexpl én een kunst!

Een must Kappen? koop ....5 ......... eerde houtver prijzen . . | Gegroep

België–B

.

penoverleg én in | Bosgroe in Limburg

...5

.........

| In de kijker een levende legende

abeel

........ .........

afgifteka

2

t | januari-fe

. . . . 11 bosgroepen ......... | Nieuws Hoge Kempen. . . . . . . . . . . . . . . . . 12

zoek .. | Beursbe ng in Libramont . .7 .........

Op ontdekki aar . . . . . . een boseigen | Tip van

ram rtjes p? utzoeke bij de Bosgroe r kan u terecht der tenkalen Activitei adressen Nuttige

Waarvoo

De grauwe

| Week van

en het landscha

er o.a.

leven zullen we

en g voor kopers . . . . . . . . . . . . 6 gsregelin .........

Erkennin .7 ten van hout ......... exploitan aar . . . . . .

De berk,

p.2

voor de natuur

| In de kijker

elgique

1 - 3de afdeling

Het kan ook

uit de bossecto

een | Tip van | In de kijker

Een gratie

..... utzoekertjes | Brandho . . . 11 pen ......... ......... | 10 jaar bosgroe

delijks tijdschrif

...

Reewild in ......... gast? . . . welkome r

| Nieuws

bruari-ma

t | januari-fe

rd | Voorwoo | De bosrand

België–B

ntoor: hasselt

verlag | Excursie van de toekomst urgh, bos ject?

Mattemb via het Eikenpro . . . 10 es kopen ......... ......... | Boompj dit jaar! .

art 2006

ter

art 2005

ter

delijks tijdschrif

driemaan

ulier ingsform | Inschrijv de Bosgroep

aars

rd | Voorwoo of wildbeheer | Bos- en onze bossen: veelvraat. . . . . . . . . . . . 2

rd | Voorwoo een brandstof ...2 | Hout als met hout, niet zomaar .........

Brandho

]

driemaan

driemaan

Organog

jaargang

ng

bose igen

jziging Adreswi en in Limburg van de bosgroep Nieuws burg p West-Lim rg Bosgroe st-Limbu p Noordoo Bosgroe burg p Zuid-Lim Bosgroe der tenkalen Activitei

gs Bosbela

bur Lim11/win ‘t 2005/ In dit nummer Woord vooraf en in Limburg het bos zien de bomen van de bosgroep Nieuws sector: door bosbouw n De Vlaamse wgronde g van landbou (deel 2) bebossin s voor de Meer subsidie rtje ? utzoeke de bosgroep Brandho terecht bij r kan je Waarvoo adressen Nuttige

ng

bur Lim7/win ‘t 2005/

er o.a.

in dit numm

loeiers Voorjaarsb lenten bosconsu Gezocht: tijd on De scho

In dit nummer het bos zien de bomen Woord vooraf sector: door bosbouw De Vlaamse na (deel 3) risico’s! denk erover lling bos: niet zonder Openste , mooi, maar bosbezit Bomen en Bos in 2004 van het ject De Week via het Eikenpro s kopen tamme kastanje Boompje rper: de de schijnwe se bossen Boom in Limburg de ? in hert de bosgroep Vliegend terecht bij r kan je Waarvoo rtje utzoeke Brandho

Boucneau

België–B

1 - p3a9010

rfst

[ N°5

voor álle

er | 2004 | zom

elgique

hasselt ntoor: 3500 hasselt afgifteka 1, 3500 eitslaan universit

bur Lim10/he ‘t 2005/

tieblad informa

België–B

- V.U.: Patrick

imburgs

Bosbela

1 - p3a9010 hasselt ntoor: 3500 hasselt afgifteka 1, 3500 eitslaan universit

lente ]

3de Directie

’t L

in de investeren Dunnen, van je bos toekomst linde de boliek: Bomensym eheer n en bosb Everzwijne

[ 2|2003|

12/1675

afgiftekan 0 P3A901

[ N°4 | 200

In dit nummer en in Limburg van de bosgroep Nieuws ls utkache Brandho sector: bosbouw (deel 1) De Vlaamse bos zien et: bomen het door de bosdecre aars n bij het besluite boseigen 4 nieuwe heden voor he mogelijk praktisc rtjes p? utzoeke de Bosgroe Brandho terecht bij r kan je Waarvoo adressen Nuttige

lgique België-Be P.B. 1 HASSELT

elijks tijdschrift er 2004 us-septemb 1 - 3de afdeling toor: hasselt

juli-august

er o.a.

lgique België-Be P.B. 1 3500 HASSELT 12/1675

elijks tijdschrift

ni 2004 1 april-mei-ju hasselt toor: 3500 afgiftekan 0 P3A901

In dit nummer Woord vooraf p West Bosgroe p Noor Bosgroe p Zuid Bosgroe en De omstred loep onder de utzo Brandho rk Waarvoo ten Activitei ad Nuttige

p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010

in dit numm

in dit numm

driemaand

1 - 3de afdeling

gs Bosbela

s n in het bo Markeringe reet het Bosdec Nieuw in cht Paardenkra

12/675

- p3a9010

juni 2012

t | april-mei-

t Energiehou g r)bebossin Subsidie (he berk boliek: de sym en m Bo

elgique België-B p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010

november

t | oktober-

phakhout Korteomloo beuk boliek: de Bomensym eheer en en bosb Vleermuiz

in dit numm

lgique België-Be P.B. 1 3500 HASSELT 12/1675

elijks tijdschrift t 2004 ruari-maar 1 hasselt toor: 3500 afgiftekan 0 P3A901

januari-feb

In dit nummer 3 koop 2002-200 Woord vooraf eerde houtver De gegroep groot?

Boompje bos van een Kappen ethode tboomm De toekoms

1 - 3de afdeling

delijks tijdschrif

er o.a.

1 - 3de afdeling

delijks tijdschrif

elijks tijdschrift ni 2003 1 - 3de afdeling april-mei-ju toor: Hasselt Afgiftekan

elgique België-B p.b.

1 hasselt

ntoor: hasselt

afgifteka

in dit numm

ntoor: hasselt

1

elgique

36 | lente

driemaan

jaargang

België–B

ntoor: hasselt

bo

3 | zom [ N°1 | 200

afgifteka

driemaan

driemaand

er o.a.

er o.a. in dit numm

afgifteka

voor álle

tieblad informa

smier De rode bo try Agrofores De bosrand

in dit numm

r 2012

-decembe

38 | herfst

35 | winte

he

12/675

- p3a9010

november

t | oktober-

delijks tijdschrif

driemaan

afgifteka

Bosbela

elgique België-B p.b.

1 hasselt 1 - 3de afdeling

afgifteka

+

elijks tijdschrift er 2003 us-septemb 1 - 3de afdeling toor: hasselt

’t Limbu afgiftekan

ntoor: hasselt

khoorn De rode ee Mare Magische bes Wilde lijster

driemaand

juli-august

er o.a. in dit numm

juni 2011

t | april-mei-

delijks tijdschrif

32 | lente

driemaand

er o.a.

uwsels Levende bo en in boswett Snuisteren en Dunn

37 | zomer

elgique

voor álle

er o.a.

in dit numm

ember 2012

driemaan

België–B

ntoor: hasselt

afgifteka

+

- p3a9010

stus-sept

t | juli-augu

delijks tijdschrif

+

driemaan

Noordoo

elgique België-B p.b.

1 hasselt 12/675

+

jaargang

n ag slaat aa Contactd eik boliek: de Bomensym r lie Popu

in dit numm

art 2013

r

39 | winte

gelkers kaanse vo Zelf Ameri bestrijden omische on ec n va , Populieren ort gische so naar ecolo

tieblad informa

12/675

- p3a9010

bruari-ma

t | januari-fe

delijks tijdschrif

driemaan

r

23 | winte

- p3a9010

1 - 3de afdeling

afgifteka

bruari-ma

t | januari-fe

+

n het bos de taxus rometer

ember 2010

29 | zomer

delijks tijdschrif

elgique

p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010

stus-sept

t | juli-augu

delijks tijdschrif

. . . . . . 15 .........

Lid worden vzw? . . . . 16 e Duinen .........

Limburgs ......... utzoekertjes . . . . . 17 ......... | Brandho der. . . . . . tenkalen . . . . . 19 ......... | Activitei .........

p.b.

1 hasselt 12/675

1 - 3de afdeling

afgifteka

driemaan

ulier ingsform | Inschrijv van de Bosgroep

België–B

- p3a9010

juni 2010

delijks tijdschrif

driemaan

+

p izendknoo Japanse du n herbebosse Origineel uis De Hazelm er o.a.

is. | In de kijker de eikvaren thuis Halen, waar er . . . . . . 12 m bosbehe het Pijnven | Duurzaa

Beter bestrijde

1 - 3de afdeling

p.b.

1 hasselt 12/675

in dit numm

e Bosgroep . . . . . . . . . . .

Limburgs ...... bij . . . . . .

ntoor: hasselt

+

België–B

afgifteka

...

kennis er ...8 ch bosbehe ingbare afsluiting | Ecologis ondoordr Gelegde heg, eling voor de ek en ontwikk | Onderzo plantsoen: de strijd . . . . . . . . . . 9

.4 ......... ......... | in Arnhem. .......5 Hout keuren .........

Beursbezoek

30 | her

uk

be van eik en Het ABC r chijnvlinde De weers ord wo t he n Leden aa

in dit numm

t | april-mei-

.........

de

driemaan

er o.a.

pagin

art 2007 ter bruari-ma t | januari-fe 2007/15/win tijdschrif

rplannen

Limb 19 B Me

+

delijks

nse vogelkers

er

in dit numm

art 2008

r

19 | winte

adressen | Nuttige

+

Alles wat

rg .

Bosgroep st-Limbu . . . . . 12 Noordwe .........

Bosgroep e Duinen . . . . . 12 Limburgs .........

Bosgroep burg . . . . . . . . . . 13 West-Lim .........

Bosgroep burg . . . .

Zuid-Lim Bosgroep

p.b.

1 hasselt 12/675

- p3a9010

bruari-ma

delijks tijdschrif

driemaan

..2 ......... bij SAPPI ! ...3 leden te gast Bosgroep g wordt ledenblad Bosbelan ‘t Limburgs koop oop van de | Houtver ....4 lijke houtverk . . . . . . . . . . . . . . . .

Gezamen en, een succes Bosgroep ....6 de kijker hout . . . | Soort in specht, tuk op dood De zwarte ut een | Brandho tverkoop per opbod, . . . . . . . . . . . . 8 ....

Brandhou nt . . . . . . n. . . 9 experime mooie resultate geslaagd tcircuit boekt Brandhou . . . . 10 zen ......... | Houtprij en pieken! . . . . . .

De houtprijz r de eigenaa Kempen: geen goed . 11 | Tip van de ........ thden in ......... . . .

Weymou . . . . . ........ idee . . . . . . 12 e tips . . . ut | Brandho met hout: praktisch en Verwarm pen . . . . 14 van de bosgroe ......... | Nieuws Hoge Kempen . . . . . . . . . . . . . . . . 15 g .

Bosgroep t-Limbur . . . 15 Noordoos ......... . .

Bosgroep e Duinen . . . . . 15 Limburgs .........

Bosgroep burg . . . . . . . . . . 15 West-Lim .........

Bosgroep burg . . . .

Zuid-Lim . . . . . . . . 16 Bosgroep ’ ........ ldbossen . . . . . 17 Project ‘Voorbee ......... der. . . . . . tenkalen . . . . . 19 ......... | Activitei .........

p.b.

1 3500 hasselt 12/1675

1 - p3a9010 hasselt ntoor: 3500 hasselt afgifteka 1, 3500 eitslaan universit

delijks

afgifteka

1 - 3de afdeling

afgifteka

| Voorwoo | Excursie

bosbehee aar .5 een boseigenuit de Zuiderkempen | Tip van een tip Handig zagen: tenverslag spijkeren hun .6 en | Activitei .........

er o.a. in dit numm

elgique

België–B

t | april-mei-

delijks tijdschrif

t | januari-fe

Haal meer

elgique

adressen | Nuttige

r 2007

-decembe

november

delijks tijdschrif

driemaan

driemaan

Amerikaa

- p3a90

juni 2008

t | april-mei-

20 | lente

+

adressen | Nuttige

. . . . 11 bosgroepen ......... | Nieuws Hoge Kempen. . . . . . . . . . . . . . . . . 11

1 - 3de afdeling

delijks tijdschrif

driemaan

+

West-Lim g .......

Bosgroep t-Limbur . . . . . . 16 Noordoos .........

Bosgroep 17 burg. . . . .........

Zuid-Lim .........

Bosgroep Hoge Kempen . . . . . 18 Bosgroep ......... der. . . . . . tenkalen . . . . . 19 | Activitei ......... .........

driemaan

rd | Voorwoo koop ....2 ......... eerde houtver | Gegroep uit je houtverkoop!

p.b.

1 hasselt 12/675

ntoor: hasselt

afgifteka

+

. 16 van de Bosgroep ......... .........

Lid worden vzw . . . . . . 17 .........

Hoge Kempen ......... utzoekertjes . . . . . 18 ......... | Brandho der. . . . . . tenkalen . . . . . 19 ......... | Activitei .........

juni 2007

lente

In dit nummer Woord vooraf en in Limburg het bos zien de bomen van de bosgroep Nieuws sector: door bosbouw n De Vlaamse wgronde g van landbou (deel 2) bebossin s voor de Meer subsidie rtje ? utzoeke de bosgroep Brandho terecht bij r kan je Waarvoo adressen Nuttige

driemaan

België–B

+

ulier

Inschrijvingsform

t | oktober-

n Lang zullen erplanne 12 ide bosbehe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . | Uitgebre ... van zaken Een stand 15 bosgroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . | Nieuws burg . . . . . 15

p.b.

1 3500 hasselt 12/1675

6

.......8

rg .

Bosgroep st-Limbu . . . . . 12 Noordwe g........

Bosgroep t-Limbur . . . . . 14 Noordoos .........

Bosgroep burg . . . . . . . . . . 15 West-Lim .........

Bosgroep burg . . . .

Zuid-Lim Bosgroep

.......6

we leven

.........

Niemand

. . . . 12 bosgroepen ......... | Nieuws Hoge Kempen. . . . . . . . . . . . . . . . . 12

....2 .........

..... | In de kijker eik. . . . . . . . . . . . . . . . .......8 ......... inlandse

adressen

in een bos?

. . 10 pen en nog af! | 10 jaar bosgroe de bosgroep pakt ons

r 2004

-decembe

november

t | oktober-

rd bosgroepen

.........

ade | Wildsch je jonge aanplantingen! .7 .........

Bescherm aar . . . . . . een boseigen | Tip van

ng

st

delijks tijdschrif

| Voorwoo

rd | Voorwoo n de erplanne uitgebrei | Bosbehe je moet weten over . . . . . . . . . . . . 3

- p3a9010

juni 2005

t | april-mei-

Boucneau

+

1 - 3de afdeling

ng

Bosbela

e

driemaan

elgique

te juni 2006 t | april-mei2006/12/len tijdschrif

ntoor: hasselt

adressen | Nuttige

+

delijks tijdschrif

gs Bosbela

bur Lim6/herf ‘t 2004/

België–B

ttige adressen

s ...8 anse vogelker . . . . . . . . . . . . . | Amerika n dan lijden

11

driemaan

Het kan ook

p.b.

1 3500 hasselt 12/1675

e ie Limburgs combinat annen: een beheerpl ..5 te pakken erupsen | Processi handschoenen aan Niet zonder .....6 ......... | In de kijkeresdoorn . . . . . . . . .

De Gewone r bosbehee eigenaars | Privébos igenaars en duurzaam . . . . . . . . . 8 huwelijk Privébose een geslaagd werken aan r . . . . . . . . 10 uit de bossecto Bos & Groen | Nieuws van Afdeling Afscheid ? . . . 11 dat? verzekerd ik zit | Hoe bos: ben en in het Ongevall . . . . 12 bosgroepen ......... | Nieuws Hoge Kempen. . . . . . . . . . . . . . . . . 12 rg .

Bosgroep st-Limbu . . . . . 13 Noordwe .........

Bosgroep e Duinen . . . . . 14 Limburgs .........

Bosgroep burg . . . . . . . 15 West-Lim ......... . . . . . . .

Bosgroep burg Zuid-Lim . . . . . 16 Bosgroep ......... ......... ut . . . . . . . | Brandho aar . . . . . . 16 een boseigen bos. . . . . | Tip van inheems groeit een . . . . . 17 In Alken ......... der. . . . . . . 19 tenkalen ......... . . . . . | Activitei . . . .....

3 koop 2002-200 Woord vooraf eerde houtver De gegroep groot?

Boompje bos van een Kappen ethode tboomm De toekoms ram Organog rtjes p? utzoeke Brandho bij de Bosgroe r kan u terecht Waarvoo der tenkalen Activitei

p.b.

1 hasselt 5 12/167

betere Grotere loten,

1 - p3a9010 hasselt ntoor: 3500 hasselt afgifteka 1, 3500 eitslaan universit

- V.U.: Patrick

...8

. . . . . . . 10 .........

. 19

/ls Lim8/lent ‘t 2005/

..... utzoekertjes | Brandho . . . 11 pen ......... ......... | 10 jaar bosgroe

delijks

Noordoo

afgifteka

België–B

1 - p3a9010 hasselt ntoor: 3500 hasselt afgifteka 1, 3500 eitslaan universit

....

website .... | Nieuwe ......... ......... adressen | Nuttige

p.b.

1 hasselt 12/675

.........

het verkiest

rd | Voorwoo ..2 ......... oitatie | Bosexpl én een kunst!

Een must Kappen? koop ....5 ......... eerde houtver prijzen . . | Gegroep

jziging Adreswi en in Limburg van de bosgroep Nieuws burg p West-Lim rg Bosgroe st-Limbu p Noordoo Bosgroe burg p Zuid-Lim Bosgroe der tenkalen Activitei

rd | Voorwoo werking lijke bospen en hun ..2 | De bosgroebosgroepen en gezamen die wérkt

s

of veelvraat .2 nze bossen: . . . . . . . . . . . . . . . . . .... st? . . . . . .

een | Tip van | In de kijker

+

. . . . . . 16 van .........

Lid worden ......... burg vzw . . . . . 17 Zuid-Lim .........

- p3a9010

de boom

rg .

Bosgroep st-Limbu . . . . . 13 Noordwe g........

Bosgroep t-Limbur . . . . . 14 Noordoos .........

Bosgroep burg . . . . . . . . . . 15 West-Lim .........

Bosgroep burg . . . . . 17 Zuid-Lim .........

Bosgroep ......... utzoekertjes . . . . . 18 ......... | Brandho der. . . . . . tenkalen . . . . . 19 ......... | Activitei .........

elgique

ulier ingsform | Inschrijv de Bosgroep

In dit nummer het bos zien de bomen Woord vooraf sector: door bosbouw De Vlaamse na (deel 3) risico’s! denk erover lling bos: niet zonder Openste , mooi, maar bosbezit Bomen en Bos in 2004 van het ject De Week via het Eikenpro s kopen tamme kastanje Boompje rper: de de schijnwe se bossen Boom in Limburg ? hert in de bosgroep de Vliegend terecht bij r kan je Waarvoo rtje utzoeke Brandho

driemaan

..6 regeling voor . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .7 en van hout ......... aar . . . . . . .

voor álle

[ N°4 | 200

ember 2006 er stus-sept t | juli-augu 2006/13/zom tijdschrif

In dit nummer

r t de bossectokopers en

én in . . . . . . . . 10 sterk in Limburg ......... ......... eren . . . .

11 pen ......... s bosgroe ......... . . . . . 12 Kempen. g........ oep Hoge t-Limbur . . . . . . . 13 oep Noordoosst-Limburg . . . . . . . . . . . . 14 oep Noordwe burg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 roep West-Limburg . . . . . . . . . . . . 16 roep Zuid-Lim ......... s. . . . . . . . . ndhoutzoekertje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 r.

19 iviteitenkalende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....

... wanneer

. . . . 12 bosgroepen ......... | Nieuws Hoge Kempen. . . . . . . . . . . . . . . . . 13

rd

art 2006

van! . . . .

igenaars

in het oog?

n,

Opruime

| Snoeien

elgique

bruari-ma

maak er werk

en. . . .

bosgroep

aar

boseigen

een doorn

laag | Mottenp die kastanjemineermot

België–B

| januari-fe

ker

Bosbela

In dit nummer en in Limburg van de bosgroep Nieuws ls utkache Brandho sector: bosbouw (deel 1) De Vlaamse bos zien et: bomen het door de bosdecre aars n bij het besluite boseigen 4 nieuwe heden voor he mogelijk praktisc rtjes p? utzoeke de Bosgroe Brandho terecht bij je kan r Waarvoo adressen Nuttige

enen .

Geen rupsje . . . . . . . . . . . . . . . . .......7 aan te pakken .........

een | Tip van | In de kijker

10 .........

........ . 17 utaanbod ......... | Brandho ......... utzoekertjes . . . . . 18 | Brandho ......... der. . . . . . . . 18 tenkalen ......... | Activitei

lgique België-Be P.B. 1 3500 HASSELT 12/1675

elijks tijdschrift

Bloedzuig ... van Lyme de ziekte

erups | Processi om zonder handscho. . . . . . . . . . . . 6

........6

. . . . . 12 ......... | burg . . . . . . . . . 12 West-Lim g .......

Bosgroep t-Limbur . . . . . . 12 Noordoos .........

Bosgroep 14 burg . . . . .........

Zuid-Lim .........

Bosgroep . . . . . . 15 Hoge Kempen rg . . . . . .

Bosgroep st-Limbu Noordwe Bosgroep

elgique

1 - p3a9010 hasselt ntoor: 3500 hasselt afgifteka 1, 3500 eitslaan universit

enaar

belang

.........

het Bos 2004

pen Nieuws bosgroe

1 - 3de afdeling

| De teek ende spinachtigen en . . . . . . . . . . . . 4 .........

Bramen,

...... abeel . . .

n met de

België–B

12/1675

eig le bos oor ál blad v

elgique

België–B

p.b.

1 3500 hasselt 12/1675

1 - p3a9010

De grauwe Wandele

ntoor: hasselt

Wij zijn voorlopig

p.2

| In de kijker

stus-sept

t | juli-augu

rd | Voorwoo er ...2 ......... l bosbehe redt bossen | Duurzaa eerd hout stGecertific en Noordoo pen West| Bosgroe ........3 vzw .........

Limburg erkend!

en het landscha

afgifteka

lgique België-Be P.B. 1 HASSELT

m at i e

Universite

Boucneau

bruari-ma

t | januari-fe

de natuur

voor Een gratie

| Week van

]

lente ]

- V.U.: Patrick

art 2005

ter

delijks tijdschrif

rd | Voorwoo | De bosrand

ember 2005

er

delijks tijdschrif

driemaan

driemaan

.........

[ 2|2003|

Hasselt 1, 3500

4 | zomer

2

rgs ’t Limbu

ang ’tBosbel

asselt 00 hasselt

..8 .........

jaargang

ni 2004 1 april-mei-ju hasselt toor: 3500 afgiftekan 0 P3A901

infor

en Natuur,

itslaan

bose voor álle

[ N°5 | 200

driemaand

adressen

Milieu - Sectie

tieblad informa

aars

3de Directie

3de Directie

B

g osbelan

ng

gs Bosbela

bur Lim7/win ‘t 2005/

aars

]

In dit nummer Woord vooraf burg p West-Lim rg Bosgroe st-Limbu p Noordoo Bosgroe burg n opuliere p Zuid-Lim Bosgroe van cultuurp en positie De omstred n loep genome onder de rtjes p? utzoeke de Bosgroe Brandho terecht bij r kan je Waarvoo der tenkalen Activitei

en boseigen

imburgs

1

1

elijks tijdschrift ni 2003 1 - 3de afdeling april-mei-ju toor: Hasselt Afgiftekan

ijdschrift

bose igen

er 4 | wint [ N°3 | 200

tieblad informa

driemaand

Bos nters urg

’t L

in de investeren Dunnen, van je bos toekomst linde de boliek: Bomensym eheer n en bosb Everzwijne er o.a.

in dit numm

elijks tijdschrift t 2004 ruari-maar 1 januari-feb hasselt toor: 3500 afgiftekan 0 P3A901

tieblad informa

12/1675

afgiftekan 0 P3A901

driemaand

driemaand

lgique België-Be P.B. 1 HASSELT

elijks tijdschrift er 2004 us-septemb 1 - 3de afdeling toor: hasselt

juli-august

bur Lim9/zom ‘t 2005/

er o.a.

er o.a.

in dit numm

ng

gs Bosbela

s n in het bo Markeringe reet het Bosdec Nieuw in t ch Paardenkra

in dit numm

afgifteka

Contactd Bomens Populie

voorwoord Beste bosbeheerder en/of –liefhebber De tijd gaat enorm snel. Het 15–jarig bestaan van de Limburgse bosgroepen is daar een mooi voorbeeld van.

In dit bijzonder nummer (nummer 40) van ’t Limburgs Bosbelang naar aanleiding van de 15de verjaardag – mijn eerste nummer als bevoegd gedeputeerde – vind je artikels van A tot Z, waarin elk onderdeel van de werking vervat zit. Tussendoor komen er heel wat interviews aan bod met personen, die in die afgelopen 15 jaar een belangrijke rol gespeeld hebben.

Ik wil hen, en niet in het minst mijn voorganger Frank Smeets, van harte bedanken voor hun inzet de afgelopen jaren.

En wat brengt de toekomst? In het kader van de Vlaamse interne staatshervorming blijft de bevoegdheid over de Bosgroepen bij de provincies. Wij kunnen dus verder het beleid hierrond waarmaken. Het nieuwe beleidsplan legt alvast de klemtoon op drie belangrijke punten. Zo zullen de Bosgroepen in de toekomst meer inzetten op houtverkoop met als kernidee “het bos als hernieuwbare natuurlijke hulpbron”. Ook biodiversiteit krijgt een prominente plaats binnen het beleid van de Bosgroepen. Op het programma staan onder andere het uitvoeren van de instandhoudingsdoelstellingen (de IHD’s) en het terugdringen van agressieve exoten. De derde klemtoon is het inzetten op bosuitbreiding om zo de CO2-opname en de biodiversiteit te verhogen.

jubileum

De Limburgse Bosgroepen bestaan vijftien jaar en dat wordt gevierd!

Het jubileumfeest van de Limburgse Bosgroepen geeft dit nummer van ’t Limburgs Bosbelang een feestelijk tintje. Je kunt lezen over de werking van de Bosgroepen tijdens de afgelopen vijftien jaar: van A tot Z. Tussendoor zijn enkele personen met wie we al jaren samenwerken aan het woord.

Professioneel en samenwerkend

De werking van de Bosgroepen vervult ons met gepaste trots: kleine privéboseigenaren en openbare besturen kunnen al vijftien jaar een beroep doen op de Bosgroepen voor professioneel advies over duurzaam bosbeheer. Uitgangspunt daarbij is dat elke eigenaar baas blijft in zijn eigen bos.

Een jonge maar mooie geschiedenis

De vijftienjarige geschiedenis van de Bosgroepen heeft zijn oorsprong in 1998 in het pilootproject Bosgroep West-Limburg. Dit luidde de start in van wat later succesvol Limburgs bosbeheer zou worden. De Bosgroep Noordoost-Limburg ging in 1999 onafhankelijk van de provincie van start. Dankzij een overeenkomst tussen de afdeling Bos & Groen van het Vlaams Gewest en het Dienstencentrum voor Bosbouw was de ondersteuning van dit privéinitiatief verzekerd en kon een vzw worden opgericht. De provincie Limburg nam later dit initiatief over. Nadien volgden overeenkomsten tussen de provincie en de Vlaamse overheid voor de Bosgroepen Zuid-Limburg (maart 2003), Hoge Kempen (november 2003) en Limburgse Duinen (november 2004).

Ondertussen werken de Bosgroepen gebiedsdekkend over heel Vlaanderen. In Limburg is een ledenbestand van maar liefst 3 383 leden: 2 242 bosbeheerders en 1 141 sympathisanten.

Samen beheren we ruim 19 000 ha bos!

In dit nummer lees je van A tot Z over de geschiedenis en de toekomst van de Bosgroepen.

Naast het bosbeheer dat door de Bosgroepen gebeurt, lijkt het me als bevoegd gedeputeerde een uitdaging om ook bijkomende klemtonen te leggen. Een samenwerking met andere diensten of sectoren behoort daarin zeker tot de mogelijkheden. Zo kunnen we bijvoorbeeld bepaalde vormen van kunst naar de bossen brengen of educatieve initiatieven naar kinderen toe organiseren. Ideeën die we in de toekomst kunnen bespreken.

Tot zaterdag 23 maart 2013 voor de Contactdag van de Limburgse Bosgroepen in Alden Biesen (Bilzen)!

Ludwig Vandenhove gedeputeerde Leefmilieu en Natuur

2 | ‘t Limburgs Bosbelang | 40 | lente foto: An Olaerts

bosgroepwerking

Nieuwe uitdagingen vereisen nieuw beleid De Bosgroepen staan voor veel uitdagingen. Een nieuw beleidsplan, de interne staatshervorming, de aanpassingen aan het Bosdecreet, de implementatie van de InstandHoudingsDoelstellingen (IHD’s), … Vijftien jaar Bosgroepen leverde in ieder geval voldoende kennis op om deze nieuwe uitdagingen aan te gaan in een nieuw beleidsplan waarin de werking voor de periode 2014-2019 wordt vastgelegd.

Een gezamenlijk nieuw beleidsplan

De vijf Limburgse Bosgroepen namen het initiatief om één gezamenlijk beleidsplan op te stellen. Dit beschrijft de prioriteiten, de accenten en de activiteiten van de Limburgse Bosgroepen voor hun volgende werkingsperiode. Het beleidsplan maakt deel uit van het dossier dat bij het Agentschap voor Natuur en Bos zal worden ingediend om een verlenging van erkenning te krijgen.

groepen is de toekomst op heel wat vlakken onzeker. Denk maar aan de realisatie van de interne staatshervorming, de wijzigingen van de aan het Bosdecreet gekoppelde subsidies, de totstandkoming van de regelgeving rond InstandHoudingsDoelstellingen (IHD’s) en andere ontwikkelingen in het Vlaamse bosbeleid. Ook in het nieuwe beleidsplan blijft duurzaam bosbeheer de toetssteen van de werking van de Limburgse Bosgroepen.

foto: Karolien Van Diest

houtoogst met een constante houtproductie, verhoogt de opnamecapaciteit. Zo kunnen de Limburgse boseigenaars meewerken aan een klimaatneutraal Limburg. Ook het Wilde lijsterbes (Wikimedia Commons) beschermen en verhogen van de biodiversiteit blijft deel uitmaken van de activiteiten en En drie acties adviezen van de Bosgroepen. De strategie om De overkoepelende visie van het beleidsplan deze visie te realiseren bestaat uit drie acties: gaat uit van drie speerpunten. Op de eerste foto: Ine Houbrechts plaats zullen de Limburgse Bosgroepen in - inzetten op houtverkoop: het bos als hernieuwbare natuurlijke hulpbron; hun werking de wensen en mogelijkheden Na dialoog en discussie van de individuele boseigenaar en -beheerder Bestuurders en medewerkers van de verschil- centraal blijven stellen. Daarnaast slaan bos- - inzetten op biodiversiteit: het uitvoeren van de IHD’s en het terugdringen van agreslende Bosgroepen zijn hiervoor in 2011 een sen zeer veel CO2 op. Door een duurzame sieve exoten; constructieve dialoog over de toekomst van de Bosgroepen aangegaan met eigenaren van - inzetten op bosuitbreiding: de CO2-opnaprivébedrijven en vertegenwoordigers van de me én de biodiversiteit kunnen hierbij verhoutsector. De resultaten van deze dialoog hoogd worden. werden met de leden van de Bosgroepen besproken op de algemene vergaderingen van 24 maart 2012. Alle leden kregen daarna de gelegenheid een enquête in te vullen waarin ze konden aangeven hoe zij de toekomst van de Limburgse Bosgroepen zien. Op deze manier kwamen de Bosgroepen tot een plan dat rekening houdt met de prioriteiten van de leden en de partners. De visie, doelstellingen en acties van het beleidsplan worden op de komende algemene vergaderingen op 23 maart 2013 met de leden besproken.

Met een toekomststrategie

Ondanks de succesvolle werking van de Bos-

foto: Karolien Van Diest

‘t Limburgs Bosbelang | 40 | lente | 3

Limburgse Bosgroepen van A tot Z

Bosbeheer: meer dan een abc’tje De Bosgroepen hebben zich met hun leden en partners de afgelopen vijftien jaar ingespannen om de Limburgse bossen bekwaam en toekomstgericht te beheren. Na vijftien jaar Bosgroepen maken we graag de balans op. Bosbeheer is van A tot Z een mooie, maar niet eenvoudige taak. Een overzicht van goede jaren!

A. Arbeidersploeg

A

Arbeidersploegen zijn cruciaal voor de werking van de Bosgroepen. De Bosgroepen werkten tot nu toe steeds samen met arbeidersploegen van de sociale werkplaats De Winning (vzw Groenwerk), met standplaatsen in Lummen en Genk. In 2003 beet de Bosgroep West-Limburg de spits af met een ploeg die in privébossen onrendabele boswerkzaamheden ging uitvoeren om zo de ecologische waarde te verhogen. We startten met één arbeidersploeg die aan de slag ging met het vrijstellen van jonge aanplantingen en de bestrijding van Amerikaanse vogelkers in

De arbeidersploeg bestrijdt, interview beplant en beheert Thomas Hellings is de ploegbaas (monitor) van één van de arbeidersploegen van de Bosgroepen. Zo’n arbeidersploeg bestaat uit één ploegbaas en vier arbeiders en is een vorm van sociale tewerkstelling.

Hoe lang werk je al bij De Winning?

De arbeidersploegen werken sinds 2003 voor de Limburgse Bosgroepen. Vóór mij waren er een aantal andere monitoren: ikzelf ben begonnen op 4 augustus 2008. Ik kwam pas van de schoolbanken en kon dadelijk als ploegbaas bij De Winning in Genk aan de slag. Na vier dagen meelopen met de vorige ploegbaas Filip Eykens werd ik voor de leeuwen gegooid! Ik kreeg een ploeg en kon dadelijk opdrachten uitvoeren. Uiteraard kreeg ik vanuit de De Winning de nodige ondersteuning. De arbeidersploegen van de Bosgroepen worden nu door mezelf en Bert Govaerts geleid.

Doe je het nog altijd even graag?

Jazeker. Het is wel belangrijk om afwisseling te hebben. Als het plantseizoen eraan komt, zijn we blij dat we kunnen planten, maar na twee maanden planten zijn we weer blij dat we Amerikaanse vogelkers kunnen bestrijden. foto: Benjamine Bufkens

Wat doet de arbeidersploeg voor de Limburgse Bosgroepen?

We doen veel bestrijding van Amerikaanse vogelkers, maar planten ook aan. Verder maaien we de beplantingen en open plekken en onderhouden we bosranden. Het betreft enkel onrendabele bosbeheerwerken.

Is het anders werken sinds je begonnen bent?

Het is niet echt anders werken, maar ik heb inmiddels meer ervaring en dus pak ik het werk soms anders aan. Ook merk ik dat ik anders omga met de arbeiders. Ik ben vlotter in de begeleiding geworden en ben ook meer op de hoogte van wat er allemaal beschikbaar is aan machines. Dit maakt dat ik beter kan aansturen en dat ik sommige opdrachten vlotter kan uitvoeren. Ook de ploeg heeft meer ervaring gekregen en de arbeiders hebben meer opleiding achter de rug. We hebben regelmatig nieuwe mensen in de ploeg, maar we vangen die veranderingen goed op en slagen er altijd snel in een evenwicht te vinden. foto: Annemie Hannosset

Vind je het fijn om voor de Bosgroepen te werken?

de boscomplexen Gerheserheide, Eversel en Ubbersel. Deze arbeidersploeg was een groot succes! Dankzij subsidie via Vlaamse Groenjobs en projectsubsidies van het Agentschap voor Natuur en Bos hebben de Limburgse Bosgroepen met de arbeidersploegen vele beheerwerken kunnen uitvoeren.

We hopen dat de arbeidersploegen nog lang ingezet kunnen worden. Dankzij het bestaan van deze ploegen kunnen immers veel onrendabele, maar ecologisch belangrijke beheerwerken worden uitgevoerd, die anders niet zouden gebeuren. Dit is bijvoorbeeld het bestrijden van invasieve exoten, maaien van open plekken, onderhouden van bosranden … en zoveel meer!

Ja, het is echt wel fijn werken. Er is voldoende afwisseling. Het is ook heel fijn om op voorhand te weten welke opdrachten we gaan uitvoeren. We kunnen ons dan goed voorbereiden op de opdracht en als we ’s morgens toekomen, weten we al wat we die dag gaan doen en hoe we dat gaan aanpakken.

Welke opdrachten vind je het leukst om uit te voeren?

Het is belangrijk veel afwisseling te hebben, maar eigenlijk zijn alle opdrachten interessant. Soms is het wat moeilijker of wordt er meer geëist. Vorig jaar hebben we een heel grote opdracht uitgevoerd en dan is het wel leuk dat we meer zicht hebben op het resultaat. We kunnen dan ook beter inspelen op de weersomstandigheden. Als het regent, gaan we niet sproeien, maar kunnen we dikkere Amerikaanse vogelkers omzagen. Is het droog, dan kunnen we net bladbehandeling doen. Die afwisseling houdt het werk interessant.

4 | ‘t Limburgs Bosbelang | 40 | lente foto: Eddy Cryns

B. Bosconsulent

B

De bosconsulenten lopen sinds 2012 in de privébossen van jouw gemeente rond. Zij houden in de lokale bossen een oogje in het zeil en kregen daarvoor een specifieke opleiding. Je zou kunnen zeggen dat de bosconsulenten de ogen en oren zijn van de Bosgroepcoördinatoren. Zo kunnen de Limburgse Bosgroepen de boseigenaar een nog betere dienstverlening aanbieden. Tijdens dit jubileumjaar maak je voor het eerst kans één van deze veertig vrijwilligers in het bos te ontmoeten! De Bosgroepen zijn alvast trots op de pioniers: de eerste bosconsulenten!

foto: Lore Bellings

foto: Patrick Meesters

C

De Bosgroepen hopen in 2013 andermaal op de bosconsulenten te kunnen rekenen!

C. Contactdag

De jaarlijkse Contactdag is hét ideale moment voor de leden om elkaar op een ontspannen manier te ontmoeten. Naast de algemene vergaderingen, bieden de Limburgse Bosgroepen ook steeds een gevarieerd programma aan van lezingen en gegidste wandelingen.

foto: Annemie Hannosset

foto: Annemie Hannosset

foto: Annemie Hannosset

foto: Karolien Van Diest

foto: Annemie Hannosset

‘t Limburgs Bosbelang | 40 | lente | 5

Limburgse Bosgroepen van A tot Z D. Dunnen

Bosbeheerders denken bij ‘dunnen’ aan ‘dikker worden’. Een bos dunnen is nodig omdat bomen de ruimte moeten krijgen om te groeien. Door het extra licht op de bodem ontwikkelt zich een laag van kruiden en struiken en ook jonge bomen krijgen zo de kans om te groeien. Zolang er niet méér wordt weggenomen dan de jaarlijkse aangroei van het bos, is dit geen roofbouw. Integendeel, de bomen nemen in volume toe.

Het voordeel van dunnen is dat men een selectie kan maken van de gewenste boomsoorten en van de bomen met een betere houtkwaliteit. De Bosgroepen hanteren meestal de toekomstboommethode:

foto: Jan Mampaey

Harvester (foto: Patrick Meesters)

6 | ‘t Limburgs Bosbelang | 40 | lente

D

een positieve selectie waarbij per hectare de tachtig à honderd beste bomen of meest geliefde boomsoort behouden blijven. Bij elke daaropvolgende dunning worden telkens de concurrenten van deze geselecteerde bomen verwijderd.

De mechanisatie van het dunnen kende de laatste vijftig jaar een enorme evolutie: van handmatig vellen van bomen met handzaag en bijl naar kettingzagen en van het uitslepen van bomen met paarden naar harvesters en forwarders. Ook voor het aanduiden van dunningen gebruiken de Limburgse Bosgroepen al enkele jaren een standaardmethode. De houtoogst gaat hierdoor nog gemakkelijker en ook het bos ondervindt hiervan enkel voordelen.

foto: Frederik Bollen

interview

Bomen, dun en dik Frederik Vaes is al lang werkzaam bij het Dienstencentrum voor Bosbouw: één van de firma’s die de dunningen aanduiden. Hij begon als coördinator van een Antwerps proefproject dat later is uitgegroeid tot Bosgroep.

Wat is volgens jou de kracht van Bosgroepen?

De grote kracht van de Bosgroepen is dat jullie zoveel eigenaars kunnen bereiken. De impact op de denkwijze van deze eigenaars is niet te onderschatten. De Bosgroepen hebben daardoor een belangrijke maatschappelijke verantwoordelijkheid. Bovendien kunnen eigenaars elkaar stimuleren en motiveren en dat lijkt bij de Limburgse Bosgroepen aardig te lukken, mede onder impuls van jullie vrijwilligers.

Bovendien kunnen eigenaars steeds bij jullie terecht met vragen. De ontwikkeling van de informatietechnologie, de afgelopen twintig jaar, heeft de Bosgroepen zeker ook een duwtje in de rug gegeven. Toen ik als coördinator begon, was er van een mobieltje nog nauwelijks sprake …

E. Educatie

E

Educatie en vorming zijn een belangrijke doelstelling van de Bosgroepen.

Elke privéboseigenaar moet goed geïnformeerd zijn, zodat hij zijn bos verantwoord kan beheren. Daarom organiseren de Bosgroepen sinds het prille begin vormingsactiviteiten van een hoog niveau: theoretische cursussen en praktische workshops. Altijd met een ervaren lesgever en zoveel mogelijk op het terrein. Zo kunnen boseigenaars verantwoord aan de slag in hun bos! De cursussen Werken met de kettingzaag zijn ondertussen een vaste waarde in ons aanbod. Ook de cursus Dunnen en toekomstbomen die al heel wat leden gevolgd hebben, is nog steeds een aanrader. Maar de Bosgroepen organiseren ook excursies, zoals de succesvolle uitstappen naar Sappi, Kamp C en de bosbouwbeurs van Libramont.

Deze activiteiten zijn ook een geschikte manier om andere boseigenaren te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen. De Limburgse Bosgroepen zullen zich ook de volgende jaren blijven inzetten voor educatie!

F. Forest Stewardship Council: een keurmerk

F

De Bosgroepen ondersteunen sinds 2009 leden die hun bossen willen laten certificeren door de Forest Stewardship Council (FSC). FSC is een internationaal keurmerk voor verantwoorde bosbouw. Dit label houdt rekening met het milieu, de sociale aspecten en de economische haalbaarheid. In de Vlaamse boswetgeving zitten deze principes min of meer vervat in de Criteria Duurzaam Bosbeheer. Het uitvoeren van een goedgekeurd uitgebreid bosbeheerplan brengt je al een heel eind op weg richting certificering. In de winkels zie je het FSC-label meer en meer en dat wil zeggen dat de marktvraag naar FSChout stijgt!

Dunning aanduiden (foto: DCB)

Kan je kort beschrijven hoe jullie een dunning op terrein aanpakken?

Meestal is de instructie de toekomstbomen door dunning sneller dik te laten worden. In homogene bosbestanden markeren we ongeveer honderd toekomstbomen per ha (met blauwe verf ). Het gaat om bomen die liefst recht en dik zijn over een minimale lengte van 6 m, die geen gebreken vertonen en die een goed ontwikkelde, evenwichtige en gezonde kroon hebben. De markering in gemengde bestanden is ingewikkelder. Allereerst zetten we ruimingspistes uit met oranje verf en pas dan markeren we de dunning.

Eenmaal de toekomstbomen aangeduid zijn, gaat het aanduiden van de te kappen bomen zeer snel. Die worden elektronisch gemeten. Zo kunnen we met zijn tweeën ongeveer 7 tot 10 ha dunning markeren op één dag.

Bosbeheer is geëvolueerd naar een ‘geïntegreerde aanpak’. Wat vind je daarvan?

Ik blijf ervan overtuigd dat deze aanpak werkt, alleen laat de toepassing van deze principes nog wel eens te wensen over.

Beheerders zien eerder de ‘slechte’ bomen dan de enkele ‘goede’, terwijl ook die voor het bos belangrijk zijn. Deze zogenaamde ‘slechte’ bomen blijven als dood of toekomstig dood hout in het bos, zorgen voor structuurvariatie en dragen bij tot de stabiliteit.

foto: FSC Belgium

In Vlaanderen is 18 646 ha bos FSC-gecertificeerd. Hiervan is 206 ha in privébezit. Het FSC-groepscertificaat van het Agentschap voor Natuur en Bos omvat 63 boseigenaren, waarvan 38 openbare instanties en 25 privéboseigenaren. Het grootste gedeelte hiervan bevindt zich in Limburg: 7 203 ha.

In 2012 werd er in totaal 101 611 m³ aan FSC-gelabeld hout verkocht, waarvan 48 773 m³ uit Limburgse bossen kwam. Dit hout kwam vooral van kappingen waarbij naaldhoutbos werd omgevormd tot loofhoutbos.

Voor meer informatie: www.natuurenbos.be/fsc ‘t Limburgs Bosbelang | 40 | lente | 7

Limburgse Bosgroepen van A tot Z G. Gratis

De Bosgroepen helpen je gratis en voor niets verder! Zo kunnen alle Limburgse boseigenaren rekenen op toegankelijk en onafhankelijk beheeradvies over hun bos. Ook bosliefhebbers die geen bos bezitten, kunnen sympathiserend lid worden en ons ledenblad ’t Limburgs Bosbelang gratis ontvangen. Dit dankzij de steun van de Vlaamse overheid en de provincie Limburg, die op deze manier het belang van bosbeheer voor privébos en privéboseigenaren erkennen!

G

H. Houtverkoop

H

Deze cvba bundelt de economische activiteiten van de vijf Bosgroepen. In 2009 werd een voltijdse ‘specialist houtverkoop’ aangesteld.

CoLimBo verkocht in 2012 circa 20 600 m³ hout.

Naast de industriële houtverkopen beginnen brandhoutverkopen aan particulieren een steeds belangrijkere rol te spelen. Dit biedt een winwinsituatie voor de boseigenaar en de particuliere houtkoper. De boseigenaar kan op een economisch interessante manier bosbeheerwerken - zoals het bestrijden van Amerikaanse vogelkers - laten uitvoeren en de koper krijgt de kans om in zijn ‘achtertuin’ tegen schappelijke prijzen hout op stam te kopen. Sinds deze winter organiseren de Bosgroepen in heel Limburg per Bosgroep één gezamenlijke brandhoutverkoop per jaar.

Het beheren van een bos kan - ondanks het gratis lidmaatschap van de Bosgroepen - helaas niet gratis. Dat maakt dat houtverkoop een belangrijk instrument is.

Elke Bosgroep werkt gebiedsgericht en/of per boscomplex. Op deze manier zijn de Bosgroepen in staat het hout van meerdere privéboseigenaren te bundelen in één lot. Zo krijg je betere prijzen voor het hout, aangezien het voor bosexploitanten en houtkopers met moderne houtoogstmachines van groot belang is een groot houtvolume binnen eenzelfde gebied te kunnen oogsten. Om efficiënter te kunnen werken, hebben de vijf Limburgse Bosgroepen in 2007 de Coöperatieve van de Limburgse Bosgroepen cvba (CoLimBo) opgericht.

De houtverkoop: achter de schermen

interview

Guy Coolens is bestuurder van de Bosgroep Limburgse Duinen en voorzitter van CoLimBo. Met zijn juridische achtergrond waakt hij streng over het toepassen van de wetgeving en de statuten van CoLimBo. Wat zijn de voordelen van een gezamenlijke houtverkoop?

In Limburg zijn er veel versnipperde en kleine percelen die vaak ook nog eigendom zijn van verschillende mensen. De Bosgroepen coördineren de beheerwerken die in het bos uitgevoerd moeten worden door ze te bundelen in verschillende loten. Door dit gezamenlijk aanbieden van hout hebben we een groter volume en kunnen we een betere prijs voor de boseigenaar bekomen.

Wat is het geheim achter het succes van de houtverkoop?

Hout als product zit in de lift. Onder andere door het duurder worden van de fossiele brandstoffen gaat men meer en meer op zoek naar natuurlijke brandstoffen, zoals hout.

Dit vertaalt zich in een stijgende vraag en een hogere prijs. Daarnaast heeft de oprichting van CoLimBo ervoor gezorgd dat de houtverkoop efficiënter verloopt. CoLimBo is een servicevennootschap, het is een instrument dat de Limburgse Bosgroepen in staat stelt om de boseigenaars verder te helpen. Het bos en de boseigenaars blijven op de eerste plaats 8 | ‘t Limburgs Bosbelang | 40 | lente

staan. Ook de werking van CoLimBo zelf heeft doorheen de jaren een ware evolutie gekend, de aanpak is professioneler geworden. Zo hebben we een handleiding opgesteld voor de ideale houtverkoop. Deze is sinds enkele jaren uitsluitend op inschrijving.

Wat is daarvan de meerwaarde?

Voornamelijk minder strenge regels en minder administratie. Daarnaast maken de fiscale regels die verbonden zijn aan een openbare houtverkoop deze duurder en dat is rechtstreeks nadelig voor de boseigenaar. Bij een gezamenlijke houtverkoop via inschrijvingen weten we wie onze potentiële klanten zijn en die schrijven we allemaal aan. Zij sturen ons hun offerte en die openen we allemaal op dezelfde dag en hetzelfde uur. Zo kunnen we onmiddellijk de verschillende biedingen vergelijken.

Gedurende het hele proces werken de Limburgse Bosgroepen zo transparant mogelijk.

Dit moet echter niet altijd stijf en stroef, maar mag ook wat ‘gezellig’ verlopen.

Hoe zie je de toekomst?

CoLimBo levert goed werk en heeft een mooie toekomst voor de boeg. Elk jaar wordt er meer en meer hout verkocht en ook de houtprijs is de afgelopen jaren gestegen.

Verder zouden we kunnen uitbreiden door een houtverkoop voor andere partners te organiseren. CoLimBo heeft hiervoor de nodige kennis in huis en kan werkelijk alle richtingen uit. We hebben een brede waaier van mogelijke taken: zowel juridisch als statutair kunnen we veel doen.

foto: Ine Houbrechts

I. Infovergadering

I

Bosgroepen delen informatie, vergaderend en zelfs wandelend. De infovergadering of -wandeling is meestal de eerste kennismaking met de boseigenaren. Een leuk moment voor de Bosgroep want dit samenzijn geeft een eerste indruk van de eigenaren in een boscomplex of gemeente. Ook voor de boseigenaren is dit een leuke ervaring.

Soms vinden verre familieleden of oude kennissen elkaar terug op deze ontmoetingsmomenten, bijvoorbeeld als zij het bos geërfd hebben van hun gemeenschappelijke ‘voorouders’. Na een korte toelichting over de werking van de Bosgroepen en de concrete voorstelling van het boscomplex worden er afspraken gemaakt voor een terreinbezoek. Dit is voor veel eigenaren het begin van een jarenlange samenwerking met de Bosgroepen.

slechts 2 475 ha bos in Vlaanderen officieel speelzone. Voor de volledigheid: in Vlaanderen is ongeveer 148 000 ha bos aanwezig.

K

K. Kennis (van zaken)

De Limburgse Bosgroepen bezitten heel wat kennis over bosbeheer en delen deze maar al te graag met de leden.

Omgekeerd verrijken de leden ons met hun ervaring en wijsheid. De afgelopen vijftien jaren deden de Bosgroepen heel wat kennis en ervaring op over bosbeheer en samenwerking met privéboseigenaren. De coördinatoren hebben al een goede kennis van bosbeheer maar foto: Pascal Vanhees het in de praktijk brengen ervan is vaak niet zo eenvoudig. De Bosgroepen proberen de boseigenaren te motiveren en warm te maken voor een duurzaam bosbeheer.

Uiteraard kan iedere eigenaar zijn eigen accenten leggen en blijft hij baas in zijn of haar bos. De coördinatoren en medewerkers staan de eigenaren graag met raad en daad bij!

L

L. Limburg

J

foto: Pascal Vanhees

J. Jong en oud

Toegegeven: de gemiddelde leeftijd van onze boseigenaren en -beheerders ligt ruim boven de 45 jaar. Maar laten we de jongste bosliefhebbers niet vergeten! Kinderen kunnen volop genieten van het zorgeloos ravotten in bossen en zo sluiten ze het bos voor altijd in hun hart!

De provincie Limburg ondersteunt met de Bosgroepen het Limburgs privébosbeheer. De overtuiging dat Bosgroepen boseigenaars kunnen stimuleren hun bossen goed te beheren heeft geleid tot het succesvol functioneren van alle Limburgse Bosgroepen onder de ‘vleugels’ van het provinciebestuur. Zo was Limburg de eerste provincie in Vlaanderen waar een gebiedsdekkend netwerk van Bosgroepen ontstond. De Limburgse Bosgroepen organiseren twee keer per jaar een overkoepelend overleg dat wordt voorgezeten door de gedeputeerde voor Leefmilieu. Dit overleg stelt de Bosgroepen in staat afspraken te maken over hun werking, gemeenschappelijke acties en initiatieven als de inzet van arbeidersploegen, de houtverkoop, … De werking van de Limburgse Bosgroepen krijgt op deze manier de juiste afstemming. Vandaag de dag vervullen de Limburgse Bosgroepen een voorbeeldrol in Vlaanderen, dankzij deze jarenlange steun!

M. Multifunctioneel bosbeheer

Wandeling Zutendaal (foto: Pascal Vanhees)

De Bosgroepen helpen je om je bos goed verzekerd toegankelijk te maken voor de kleinsten onder ons. Je krijgt daarvoor een jaarlijkse vergoeding. Helaas is er nog veel werk aan de winkel. In Vlaanderen geldt weliswaar de principiële toegankelijkheid op paden in bos- en natuurgebieden, maar die paden mag je in de meeste gevallen niet verlaten. En dat is net wat de jeugd af en toe moet kunnen doen: zich buiten de paden begeven. Hiervoor kunnen speelzones afgebakend worden! Dat zijn stukken bos van gemiddeld enkele hectaren groot waar de jeugd naar hartenlust mag spelen en ravotten. Momenteel is

Al in 2003 introduceerde één van onze oudste leden dit vooruitstrevend begrip in het Vlaamse bosbeleid. Bosfuncties sluiten elkaar niet uit, maar zijn een aanvulling op elkaar. Zo ontstaat multifunctioneel bosbeheer: bosbeheer dat alomvattend is en rekening houdt met economie (houtopbrengst, jachtinkomst, … ), ecologie (planten en dieren), recreatie (sport en spel en een positieve invloed op ons welzijn), landschapswaarde (visuele buffer) en klimaatsverbetering (CO2-vastlegging, waterhoudend vermogen, geluidsbuffer, …).

foto: Pascal Vanhees

Zo zorgt een dunning bijvoorbeeld voor inkomsten door houtverkoop, maar tevens voor meer licht op de bodem en dat is dan weer positief voor de planten en ‘t Limburgs Bosbelang | 40 | lente | 9

interview dieren. De Bosgroepen stimuleren multifunctioneel bosbeheer en op Vlaams niveau ijveren ze voor behoud en uitbouw van deze visie.

N

N. Negentien

De negentien verschillende Bosgroepen in Vlaanderen hebben allemaal dezelfde basiswerking. Door de geografische eigenheid van elke regio legt iedere Bosgroep zijn eigen accenten.

In 1994 begon de eerste Bosgroep in Vlaanderen, het pilootproject Bosverpleging Kempense Heuvelrug. Al snel volgde de eerste Limburgse Bosgroep in 1998. Overal in Vlaanderen kan de boseigenaar bij zijn Bosgroep terecht voor advies en ondersteuning bij zijn beheer. Om dat bosbeheer goed en deskundig te ondersteunen, gaat de coördinator met zijn eventuele adjunct-coördinator met de boseigenaren op terreinbezoek. De medewerkster zorgt ervoor dat alle documenten goed afgehandeld worden.

De Bosgroepen op maat Jan Spaas gaf de maat aan door het initiatief te nemen om de Bosgroep Noordoost-Limburg op te richten.

Hoe is dat vroeger gegaan met de Bosgroep NoordoostLimburg?

In 1999 hebben we met zo’n dertig boseigenaren de Bosgroep Noordoost-Limburg gesticht. Toen de gemeenten mochten aansluiten, konden we met eigen middelen de werking financieren totdat het ANB besliste dat we ons onder de hoed van de provincie moesten schikken.

Na negentien jaar Bosgroepen in Vlaanderen en vijftien jaar Bosgroepen in Limburg tellen de Vlaamse Bosgroepen samen 9 054 leden die samen 48 771 ha bos beheren. Dit is een mooi resultaat!

Toch zijn er nog veel groeimogelijkheden. Zeker als je bedenkt dat er ongeveer 104 000 ha privébos is in Vlaanderen.

O. Op maat

O

De Limburgse Bosgroepen geven de boseigenaren advies op maat.

Ze leveren regelmatig hetzelfde product, maar telkens een beetje anders, omdat het bos anders is én omdat de eigenaar anders is.

Want laat één zaak helder zijn, de boseigenaar staat centraal! Misschien kunnen we zeggen dat de Bosgroepen de dirigenten zijn die weliswaar graag de maat aangeven, maar ondertussen het orkest van eigenaren nodig hebben om de muziek te laten klinken.

De Limburgse Bosgroepen luisteren met plezier naar de klant, analyseren de wensen van de klant, van jou dus, en spelen hier zo precies mogelijk op in. Op die manier is de klant tevreden, zijn de andere bosbeheerders tevreden, zijn de bosgebruikers tevreden, en, last but not least, is het bos tevreden! Een tevreden eigenaar, tevreden gebruikers én een goede biodiversiteit. Moet er nog meer zijn? foto: Patricia Rouffa

En dat ging vlot onder die hoed?

Nee, dat gaf wat wrijving. De privé opgerichte Bosgroep begon goed te werken, maar toen moesten wij opgaan in de provinciale werking.

We dachten dat die opgelegde werking niet effectief zou zijn, omdat de mensen van de provincie in Hasselt zaten: ver van het werk ... Wij waren gewend vanuit de houtvesterijen kort op elkaar te werken en dicht bij elkaar te zijn.

Hoe is dit uiteindelijk in orde gekomen?

De provincie respecteerde onze kunde en kennis. Omgekeerd zagen wij in dat de coördinatoren van de Bosgroepen zeer deskundig waren en ons logistiek en administratief ondersteunden. Sinds haar aantreden heeft de voortreffelijke coördinator An Pierson de leden van onze Bosgroep met wijze raad bijgestaan en ervaar ik een prettige samenwerking met haar en de andere medewerkers van de Bosgroep. Ook is de raad van bestuur een fijne club met veel deskundigheid. En er was natuurlijk Frank Smeets …

Hoe kijk je op hem terug?

Een buitengewone voorzitter. Het is zeer te betreuren dat hij niet kan blijven voor de bosbouwsector. Niet zozeer voor ons, niet zozeer voor Limburg, maar eigenlijk voor heel Vlaanderen. Een zeer deskundige en geëngageerde man die op alle vlakken excellent was.

10 | ‘t Limburgs Bosbelang | 40 | lente

P. Planten

P

Boompje groot, plantertje dood? Lange tijd dachten we dat houtopbrengst binnen eenzelfde generatie enkel met een bos van Canadapopulier of grove den haalbaar was. Canadapopulieren kunnen na twintig tot veertig jaar worden gekapt, terwijl dat bij andere boomsoorten veel langer duurt. De Canadapopulier en grove den werden dus veel geplant en gekapt (mijnhout), maar dat is veranderd. De nieuwe interesse in brandhout en de herontdekking van oude bosbouwmethodes (hakhoutbeheer, middelhoutbeheer, ongelijkvormig hooghout, …) bewijzen dit.

De Bosgroepen besteden veel aandacht aan de geschiktheid van de standplaats en de herkomst van nieuwe planten. Planten van autoch-

foto: Annemie Hannosset

tone herkomst hebben de voorkeur, al is het maar omdat ze beter aangepast zijn om in onze streken te leven. Natuurlijke zaailingen kunnen echter zeker worden meegenomen bij de aanplant, al is het maar in de jeugdfase. Naast de expertiseopbouw in houtexploitaties en -verkoop, zijn de Bosgroepen ook steeds actiever in dit beheeraspect.

foto: Karolien Van Diest

Zo bouwen we samen aan de toekomst van veel gezonde en mooie Limburgse bossen! Zelfs door plantacties met scholen. Boompje groot - kindje ook!

De bosbalans tussen ecologie en economie

interview

Patrick Bollen is al vele jaren houtkoper van de Limburgse Bosgroepen. Hij koopt vooral populier.

ten van. Mijn specialisatie in deze spreekwoordelijke tak was voor de hand liggend. Het is verder eigen aan de sector dat men zich in één of enkele houtsoorten specialiseert.

Tot welke eindproducten wordt het geëxploiteerde rondhout uiteindelijk verwerkt?

De takvrije onderstammen worden doorgaans gebruikt voor fineer.

Het grootste aandeel van deze stammen wordt geëxporteerd naar Azië. Een beperkt gedeelte wordt in het binnenland verwerkt tot fruit- en groentekistjes. Ongesnoeide bomen kunnen enkel verwerkt worden tot industrieel verpakkingsmateriaal en paletten. Het is evident dat deze lagere kwaliteit minder opbrengt voor de eigenaar. De toppen van de bomen, die sterk betakt zijn, worden geleverd aan de papierindustrie. De kruinen worden meestal opgewerkt tot brandhout. Zo zie je maar dat ieder deel van de boom optimaal benut wordt. foto: Jos Fuchs

Je bedrijf is gespecialiseerd in de aankoop van populieren.

Waarom eigenlijk?

De populier werd in het begin van de twintigste eeuw massaal in Vlaanderen op de kalkrijke bodems aangeplant omwille van zijn goede groei-eigenschappen. Nog steeds plukken we daar de vruch-

Waarop zouden de Bosgroepen zich de komende jaren moeten focussen?

De privéboseigenaar kent als geen ander de economische en ecologische belangen van de bosbouw. Het is onze taak om de volgende generaties te blijven voorzien van een voldoende grote voorraad hout, zoals ook de vorige generaties dat voor ons gedaan hebben. Het is van groot belang dat de Bosgroepen dit thema blijven verdedigen bij de betrokken overheden. ‘t Limburgs Bosbelang | 40 | lente | 11

Limburgse Bosgroepen van A tot Z Q. Quality

Q

De ‘q’ is de minst voorkomende letter in het alfabet. In een volgend nummer schrijven we over de ‘QD-methode’: een bijzondere Duitse methode van bosbeheer die hout van topkwaliteit oplevert. Daarom staat de ‘q’ hier voor Quality of ‘kwaliteitshout’. Van al het hout dat de Limburgse Bosgroepen verkocht hebben, komt maar weinig hout als ‘kwaliteitshout’ op de markt.

Het overgrote deel van het naaldhout komt op de markt in de vorm van OSB-platen of spaanplaten. Zelfs eikenhout wordt als brandhout verkocht. De onderstammen van populieren worden wel verkocht voor hoogwaardige toepassingen via export, maar in het binnenland worden van het populierenhout in het beste geval fruitkistjes of wit papier gemaakt.

bestuurderstafel is iedereen gelijk, openbaar of privé, eigenaar van een groot of klein bos, jager of natuurvereniging. Iedere bestuurder brengt zijn mening in en luistert naar de andere bestuurder. Dit open platform garandeert een veelzijdige aansturing en opvolging van onze werking!

S. Subsidies

S

Via de Limburgse Bosgroepen stroomt heel wat overheidsgeld naar de privéboseigenaar.

Toch is dat op Vlaams niveau maar 5 % van de middelen die de overheid aan de bossen besteedt, terwijl 70 % van de bossen in Vlaanderen in privébezit is. In 2011 werd ongeveer 580 000 euro subsidies vastgelegd voor Vlaams privébos. Dat lijkt veel, maar vergeleken met de middelen die de overheid aan aankoop en beheer besteedt of geeft aan natuurverenigingen voor dezelfde doelen, is de balans nog erg scheef.

Voor boseigenaren is de weg lang om subsidies te bekomen. De Bosgroep begeleidt dit proces met het indienen van gegroepeerde aanvragen. De Bosgroepen vragen voor hun leden een meer gelijke verdeling van de middelen. Bosbeheer door enthousiaste privéeigenaren blijkt een erg kostenefficiënte strategie te zijn om mooie bossen te verkrijgen en te behouden!

T. Toekomst

T

Bij toekomst denkt de bosbeheerder aan ‘duurzaamheid’. Degelijk bosbeheer vereist een langetermijnvisie. Vandaag gemaakte keuzes bepalen de mogelijkheden of beperkingen voor toekomstige beheerders. Aangezien de meeste bomen ouder worden dan de

foto: Benjamine Bufkens

Het probleem waarvoor de Bosgroepen staan, is dubbel: er moet eerst kwaliteitshout aanwezig zijn en daarna moet dat als kwaliteitshout verkocht kunnen worden. In Limburg zijn beide aspecten moeilijk. De Limburgse Bosgroepen zijn ondertussen groot genoeg om te proberen meer kwaliteitshout in de Limburgse bossen te krijgen en uit te zoeken hoe dat het best wordt vermarkt. Dat is een belangrijke taak voor de toekomst!

R. Raad van bestuur

De raden van bestuur zijn cruciaal voor de werking van de Bosgroepen. Van de nauwe samenwerking en de afstemming tussen de vijf Bosgroepen plukken de Limburgse Bosgroepen, bestuurders en leden dagelijks de vruchten.

Dankzij de jarenlange samenwerking met zowel gemotiveerde openbare en privéboseigenaren in de raden van bestuur groeiden de Bosgroepen uit tot een begrip. Rond de Bosgroep-

foto: Bosgroep West-Limburg

foto: Frederik Bollen

meeste visies, zijn die keuzes niet altijd evi- dergelijk beheerplan moet voldoen aan de Criteria Duurzaam Bosbeheer en moet worden dent. Waar vroeger Amerikaanse vogelkers opgesteld door een studiebureau. Deze opmaak duurt meestal een tweetal jaren. werd aangeplant als bodemverbeteraar, wordt De Bosgroepen stimuleren boseigenaren om deel te nemen aan de opmaak van beperkte of hij nu gezien als een plaag … uitgebreide beheerplannen. De beheerdoelstellingen van versnipperde percelen bos kunnen De Bosgroepen introduceerden in de context namelijk op elkaar worden afgestemd en dit kan leiden tot gezamenlijke en dus kostenbespavan dunning de visie op toekomstbomen. rende beheerwerken. Zo kunnen beheerplannen leiden tot een win-win situatie. De boseigeAfhankelijk van het doel van de bosbeheerder naar beheert zijn bos adequaat, maakt minder kosten en kan hogere opbrengsten verkrijgen.

Bovendien zijn deelnemers aan een uitgegaat het hierbij om bomen die hij wil behoubreid beheerplan vrijgesteld van successieden. Bij de dunning stelt hij ze daarom vrij en rechten. spaart hij ze. Is het doel houtproductie (economisch), dan is de toekomstboom een boom V. Vergunning waarvan de beheerder verwacht dat hij veel en Bij ‘vergunningen’ in het bos denken we mooi hout (en dus een hoge prijs) zal opleveren. Als de beheerder de ecologische kaart snel aan de goedkeuring om bomen in een trekt, kan het een boom zijn met een hoge bos te kappen. Wie beheerwerken in zijn natuur- of belevingswaarde. Dankzij toebos wil uitvoeren, moet een beheerplan komstbomen zien we weer de goede bomen hebben of een kapmachtiging aanvragen en waarden in het bos en richten we ons op de bij het Agentschap voor Natuur en Bos. Een toekomst. belangrijk deel van de taken van de Bosgroepen bestaat uit het inschatten en Wat de toekomst voor de Bosgroepen zelf beoordelen van noodzakelijke dunningen brengt, is onduidelijk. In het kader van de en het aanvragen van de daaraan gekoppelde kapmachtigingen. interne staatshervorming bestaat de kans op belangrijke wijzigingen. Bovendien bedreigt De wetgeving omtrent bossen wordt de financiële crisis de instrumenten die de bepaald door het Bosdecreet. De nadruk Bosgroepen nodig hebben om de boseigefoto: Annemie Hannosset naars verder te helpen. ligt op de bescherming en het duurzaam gebruik van het bos, dat in zijn multifunctionaliteit erkend wordt. Bos dat gekapt wordt met U. Uitgebreid beheer een kapmachtiging, blijft bos, ook indien er na de kapping geen bomen meer staan. Het bos Bossen vervullen een economische, ecologi- moet nadien terug worden aangeplant. Wie echter wil ontbossen, moet een kapvergunning sche, sociale, recreatieve, educatieve en aanvragen: een stedenbouwkundige vergunning die de gemeente in welbepaalde gevallen milieubeschermende rol. Deze functies komen naar voor in het beheerplan. Ondanks dat de omgevingsfactoren de functionaliteit van de bossen sterk beïnvloeden, kan de eigenaar de functies bijsturen. Om dit te stimuleren, creëerde de Vlaamse overheid de beheerplannen.

V

U

Een beheerplan begint bij de inventarisatie: een beschrijving en opmeting van het gehele bos in zijn omgeving. Wat zijn de aanwezige plantsoorten en wat zijn dus de mogelijke functies van het bos? De boseigenaar stelt in overleg beheerdoelstellingen op met als bepalende vraag: wat is het uiteindelijke doel van het bos over twintig jaar? Deze doelstelling leidt tot beheermaatregelen die tijdens die twintig jaar leidend zijn in het bosbeheer.

Alle eigenaren mogen een beheerplan opmaken voor hun bos, maar eigenaren met meer dan 5 ha bos zijn dat verplicht. Openbare boseigenaren en eigenaren met meer dan 5 ha bos die deels of volledig in het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) (ecologisch waardevol gebied) gelegen zijn, worden geacht een uitgebreid beheerplan op te maken. De opmaak van een beperkt beheerplan is eenvoudiger en minder veeleisend: het volstaat om de aanwezige natuurwaarden in stand te houden. Voor de opmaak van een uitgebreid beheerplan voorziet de Vlaamse overheid subsidies: een ‘t Limburgs Bosbelang | 40 | lente | 13

interview

De balans tussen ANB en de Bosgroepen Jasper Goffin is het aanspreekpunt van de Bosgroepen bij het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) Limburg. Hij is ook regelmatig aanwezig bij de raden van bestuur.

De Bosgroepen zijn opgericht op initiatief van het ANB. Waarom?

Het ANB staat in voor het beleid, het duurzaam beheren en het versterken van natuur, bos en groen in Vlaanderen en dit in samenwerking met alle partners. Het agentschap is zich de laatste decennia op vlak van bosbeheer steeds meer gaan richten op openbare eigendommen en domeinen in eigendom van de Vlaamse Overheid. Vijftien jaar geleden is door de toenmalige afdeling Bos en Groen de eerste Bosgroep opgericht als schakel tussen de overheid en de private bosfoto: Annemie Hannosset eigenaar. Vroeger was het de lokale boswachter die private boseigenaren op weg hielp met het bosbeheer. Deze rol is nu overgenomen door de Bosgroepcoördinator. Op vlak van bosbeleid (en dus het bosdecreet) is het ANB nog steeds nauw betrokken bij de private bossen.

Wat is voor jou de kenmerkende evolutie van de Bosgroepen?

Sinds de oprichting van de eerste Vlaamse Bosgroep hebben de Bosgroepen een heuse evolutie en uitbreiding doorgemaakt. Momenteel zijn er negentien Vlaamse Bosgroepen. De Limburgse Bosgroepen zijn een voorbeeld voor de andere Vlaamse Bosgroepen door het bekwame personeel, de goede interne organisatie, de goede onderlinge samenwerking op provinciaal niveau en de goede samenwerking met de provincie Limburg en het ANB Limburg. Deze goede samenwerking wordt bereikt door regelmatig overleg waar alles op de agenda komt: beleidsmatige aspecten, praktische zaken en knelpunten. Dit overleg heeft ongeveer vijf keer per jaar plaats.

Hoe werken het ANB en de Bosgroepen samen?

Het ANB voorziet de financiële basismiddelen voor een voltijdse Bosgroepcoördinator en een halftijdse medewerker en verstrekt subsidies. Een beheersubsidie op basis van het aantal leden en de oppervlakte bos, een vormingssubsidie voor het organiseren van allerlei educatieve activiteiten en een projectsubsidie om projecten in voordeel van duurzaam bosbeheer te promoten, zoals bijvoorbeeld de arbeidersploeg.

Het ANB beoordeelt verder de dagelijkse werking van de Bosgroepen door het jaarlijkse activiteitenverslag goed te keuren en de werkplanning voor het volgende jaar. Bovendien (h)erkent het ANB de Bosgroepen op basis van hun beleidsplan (om de zes jaar) en zetelt het ANB als raadgevend lid in de raad van bestuur en de algemene vergadering.

Door de uitvoering van de interne staatshervorming, voorgesteld door minister Bourgeois van de Vlaamse regering, zal de bevoegdheid van de Vlaamse overheid in de Bosgroepen afnemen en grotendeels overgeheveld worden naar de provincie.

14 | ‘t Limburgs Bosbelang | 40 | lente

aflevert. Waar ontbost wordt, moet echter gecompenseerd worden. Dit kan door aan te planten op een andere locatie of door een financiële vergoeding te betalen aan het boscompensatiefonds.

Naast het kappen van bomen zijn sommige andere ingrepen of activiteiten in het bos verboden, tenzij die zijn voorzien in een goedgekeurd bosbeheerplan of als hiervoor een machtiging is verkregen.

Wil je een wandeltocht, ruitertocht, oriëntatiewedstrijd, ... organiseren? Bekijk dan vooraf goed wat kan en mag en welke stappen je moet ondernemen. De site van het ANB geeft duidelijke uitleg: http://www.natuurenbos.be.

W. Wandeling

W

Ook voor een stevige boswandeling ben je bij de Limburgse Bosgroepen op het juiste adres!

Jaarlijks worden een aantal wandelingen georganiseerd waarbij onze leden de gelegenheid krijgen om het Limburgse bos te ontdekken!

X. X

X

Deze onbestemde letter staat voor het groeiende aantal leden van de Bosgroepen in de afgelopen vijftien jaar. We zijn daar trots op! De constante ledengroei toont dat dit type van organisatie werkt: overheden die op een gelijkwaardige manier privébeheerders ontmoeten en ondersteunen.

interview

De droomjob van een gedeputeerde Frank Smeets was twaalf jaar de betrokken gedeputeerde en blikt terug op de Bosgroepen.

Vanwaar jouw jarenlange interesse in Bosgroepen?

foto: Annemie Hannosset

Op dit moment tellen de Limburgse Bosgroepen 2 242 leden die in totaal 19 000 ha in beheer hebben. Naast deze bosbeheerders tellen de Bosgroepen 1 141 sympathiserende leden. Dit zijn vooral bosliefhebbers die om uiteenlopende redenen de Bosgroepen een warm hart toedragen. Zoals de particuliere brandhoutkopers die door hun lidmaatschap op de hoogte blijven van onze activiteiten. We hopen dat ons ledenbestand mag blijven groeien! Tot X!

Ik ben de kleinzoon van Hem Kerkhofs. Hij was in de eerste helft van de vorige eeuw in Neerpelt bosexploitant, houthandelaar en zagerijuitbater en beboste de helft van de Grote Heide in Neerpelt. De bossen, het hout en ‘het zagen’: ze zitten me in het bloed.

Gedeputeerde voor Leefmilieu en Natuur worden, was dus voor mij een droomjob. En de aandacht voor goed bosbeheer hoorde daar natuurlijk bij, want bossen vervullen een belangrijke rol voor het milieu en de natuur. Neem de opname van CO2, het herbergen van fauna en flora, …

Welke dingen onthoud je na al die jaren?

Ik heb fijne herinneringen aan de samenwerking met de bestuurders van de Bosgroepen en de waardering die we krijgen van onze leden. Ik heb heel wat fijne mensen mogen ontmoeten van wie ik heel wat geleerd heb over bosbouw, bosbeheer en natuur. Ik vind het belangrijk dat we de Bosgroepen in Limburg professioneel hebben kunnen uitbouwen met bekwame en enthousiaste coördinatoren en medewerkers. We hebben structuur kunnen geven aan onze organisaties met het Limburgs Overleg Platform, de oprichting van de CoLimBo en de Vlaamse koepel.

foto: Annemie Hannosset

Welke aandachtspunten wil je zeker meegeven?

De Vlaamse interne staatshervorming brengt de Bosgroepen onder de verantwoordelijkheid van de provincies. Ik vind het belangrijk dat de provincie Limburg de Bosgroepen blijft ondersteunen.

Zeker in het licht van de toch wat onzekere toekomst.

‘t Limburgs Bosbelang | 40 | lente | 15 foto: Annemie Hannosset

Limburgse Bosgroepen van A tot Z Y. Years

Y

In den beginne was er niets. Maar toen begon het! De afgelopen jaren werkten twintig verschillende mensen bij de Limburgse Bosgroepen.

Momenteel bestaat de ploeg uit veertien gedreven mensen die werken aan een goede toekomst.

Deze tijdslijn geeft een beknopt overzicht:

1998

Start van het pilootproject Bosgroep West-Limburg

1999

Ontstaan Bosgroep Noordoost-Limburg, vanuit een privéinitiatief meteen als vzw opgericht Eerste cursus ‘Dunningen aanduiden en kuberen’ in West-Limburg Eerste nummer van ’t Bosbelang

2000

Aanduiding dunningen in Limburgse privébossen Eerste gezamenlijke houtverkoop door de Bosgroep West-Limburg Eerste gezamenlijk beheerplan Gerheserheide in Ham-Leopoldsburg

2001

Eerste exploitatie in privébossen door de Bosgroep West-Limburg

2002

Oprichting Bosgroep West-Limburg als vzw

2003

Start pilootprojecten Bosgroepen Hoge Kempen en Zuid-Limburg

2004

Start pilootproject Bosgroep Limburgse Duinen

2005

Oprichting Bosgroep Hoge Kempen en Zuid-Limburg als vzw

2006

Oprichting Bosgroep Limburgse Duinen als vzw Eerste gezamenlijke houtverkoop door de vijf Limburgse Bosgroepen

2007

Oprichting van de Coöperatieve van de Limburgse Bosgroepen cvba

2008

Eerste gezamenlijke contactdag van de Limburgse Bosgroepen in Genk Lottoproject Houtverkoop en Lottoproject Databeheer Start van het PDPO-project: uitbouw ondersteunende diensten

2009

Eerste privébossen in Limburg met FSC-label

2010

Project bosexploitatiewegen

2011

Eerste plantacties Million trees van BOS+

2012

Eerste gezamenlijke brandhoutverkoop per Bosgroep voor alle Limburgse Bosgroepen Start van het PDPO-project: Loket voor energiehout uit de Limburgse privébossen Start werking bosconsulenten

2013

Eerste gezamenlijke beleidsplan

16 | ‘t Limburgs Bosbelang | 40 | lente foto: Benjamine Bufkens

Z. Zijn goed bezig

Z

Met het bosbeheer gaat het de goede kant op. De boseigenaren, bosbeheerders en de Bosgroepen zijn goed bezig! Als we omkijken, staan er mooie resultaten. Zo hadden de Limburgse Bosgroepen als eerste: een gebiedsdekkende werking, alle Bosgroepen op één locatie, een uitgewerkt provinciaal overleg, een uitgewerkte intraprovinciale samenwerking, een Bosgroepencontactdag, een cvba, …

Maar niet alleen de Bosgroepen zijn goed bezig, ook de boseigenaars hebben het afgelopen jaar weer heel wat bereikt! Zo hebben de boseigenaars in Limburg in 192 ha onrendabele ecologische beheerwerken laten uitvoeren door de arbeidersploeg van De Winning. Verder zijn er

29 beperkte beheerplannen opgesteld, goed voor 94 ha. Daarnaast is nog eens 234 ha bos opgenomen in 4 uitgebreide beheerplannen.

Maar ook aan de toekomst werd gedacht: in 2012 is er in Limburg weer 5,6 ha nieuw bos bijgekomen!

Dat vervult ons allen hopelijk met gepaste trots. Maar: goed bezig zijn betekent vooral goed bezig blijven. Hoe kunnen we beter? Hoe betrekken we boseigenaren meer en beter? Hoe zetten we betere resultaten neer? Hoe geven we de Limburgse bossen meer kansen? Die vragen zijn de start om het nóg beter te doen, mét de onontbeerlijke steun van de Limburgse boseigenaren! Met wie het zeer goed samenwerken is!

Contactdag Alden Biesen (foto: Annemie Hannosset)

zoekertjes

Bos te koop Ben je lid van de Bosgroep en wil je je bos verkopen of ben je net op zoek naar een bos? In deze rubriek bieden we een overzicht van percelen privébos die te koop staan. Wij hopen natuurlijk dat andere Bosgroepleden het bos kopen, zodat de duurzaamheid van het bosbeheer gegarandeerd is.

Afspraken bij de zoekertjes: • Voordat het zoekertje gepubliceerd wordt, ondertekent de eigenaar een toelating • Het zoekertje verschijnt eenmalig in ’t Limburgs Bosbelang • De publicatie van het zoekertje is geen garantie voor de verkoop van het bos • Indien je het bos niet meer zou willen verkopen, breng je de Bosgroep op de hoogte

Hoe reageer je op een zoekertje?

• Je neemt zelf contact op met de boseigenaar • Bij aankoop geef je de Bosgroep een seintje

Te koop HECHTEL-EKSEL: 61,29 are; gemengd; tel. 03/651.79.18 of jozef.haagdorens@telenet.be BREE: 24,72 are; naaldhout; tel. 0473/52.75.64 of chris.van.tricht@telenet.be

Percelen in voorkooprecht: MEEUWEN-GRUITRODE: 42,30 are; naaldhout; tel. 011/20.12.59 of monique.bertrand@telenet.be BOCHOLT: 21,74 are; loofhout; tel. 014/71.45.33 of willy.hendrix@telenet.be BREE: 7,5 are; loofhout; tel. 089/70.25.65

Wil je je bos verkopen?

Zet een zoekertje of contacteer je Bosgroep! ‘t Limburgs Bosbelang | 40 | lente | 17

activiteitenkalender

Activiteiten Limburgse Bosgroepen Datum

Onderwerp

Organisatie/ Plaats

Donderdag 20 juni 2013

Gezamenlijke houtverkoop

Limburgse Bosgroepen

Gezamenlijke houtverkoop van de Limburgse Bosgroepen Al voor de 11de keer zullen de Limburgse Bosgroepen gezamenlijk hout aanbieden op hun jaarlijkse gezamenlijke houtverkoop. Dit is een ‘houtverkoop op inschrijving’ voor erkende exploitanten en houtkopers die we hiervoor een houtcatalogus opsturen. De percelen worden momenteel opgemeten, gekubeerd en in verschillende loten ingedeeld. We hebben een aanbod van zowel naald- als loofhout op stam uit Limburgse privébossen. De loten zijn gelegen in o.a. de gemeenten Ham, Tessenderlo, Meeuwen-Gruitrode, Peer, Alken, Gingelom, DilsenStokkem, Maasmechelen en Hechtel-Eksel. De biedingen worden op donderdag 20 juni geopend. Wij kijken uit naar een succesvolle verkoop!

Cursussen en excursies AANBOD Limburgse Bosgroepen De Limburgse Bosgroepen organiseren regelmatig vormingsactiviteiten voor hun leden. Wil je zeker zijn van een plaats, schrijf je dan snel in via CoLimBo (tel. 011 23 83 63). We verwachten jouw inschrijving minimaal drie weken vóór de cursusdatum. Je inschrijving is pas definitief na overschrijving van de deelnameprijs op bankrekening BE48 7795 9073 9027. Meer gedetailleerde informatie ontvang je enkele weken voor de vormingsactiviteit per post.

Datum

Onderwerp

Organisatie/ Plaats

Prijs

Vrijdag 12 en zaterdag 13 april (2-daagse cursus)

Cursus: kettingzaag ECS 1: basistechnieken

Bosgroep Limburgse Duinen vzw*

€ 60

Vrijdag 3 en zaterdag 4 mei (2-daagse cursus)

Cursus: kettingzaag ECS 2: lichte vellingen

Bosgroep West-Limburg vzw*

€ 60

Dinsdag 14 t.e.m. zondag 19 mei 2013

Excursie: Ledenreis Bosgroepen

Lincolnshire UK*

€ 620

Zaterdag 6 juli 2013

Cursus: dunnen en toekomstbomen

Bosgroep Noordoost-Limburg vzw*

€ 20

* In samenwerking met Inverde (www.Inverde.be) Veilig werken met de kettingzaag – nieuwe modules!

Vanaf 2013 zijn de kettingzaagmodules aangepast aan de European Chainsaw Standards (ECS).

ECS 1 - basisveltechnieken: Dit eerste onderdeel is ontworpen als inleidingsniveau voor kettingzaaggebruikers. Het omvat de basisprincipes rond gezondheid en veiligheid van de kettingzaaggebruiker. Natuurlijk komt op dag 1 ook het onderhoud en inspectie van de kettingzaag aan bod. De tweede dag zullen we in het bos hout met een beperkte doorsnede afkorten. Er wordt ook aandacht besteed aan hulpmiddelen bij het manipuleren en stapelen van hout.

ECS 2 - lichte vellingen: Het tweede niveau is geschikt als basisvorming voor kettingzaaggebruikers. De praktijkdagen brengen we volledig in het bos door. Het omvat het vellen van kleine (diameter < 40 cm) en hellende bomen, gebruikmakend van verschillende technieken, het neerhalen van vasthangende bomen met gebruik van hulpmiddelen en het onttakken en afkorten van stammen. Voorkennis van het eerste onderdeel (ECS 1) is vereist.

Ledenreis Bosgroepen Lincolnshire UK Na de reis naar Duitsland in 2011 en ons bezoek aan Flevoland in Nederland vorig jaar, trekken we dit jaar naar Engeland, meer bepaald naar het graafschap Lincolnshire. Verschillende bos- en natuurbeheerders van zowel privé- als openbare bossen zullen ons verwelkomen en hun inzichten met ons delen over heel wat facetten van het bosgebeuren. Dit is een meerdaagse excursie op eigen kosten voor bestuurders en leden van de Vlaamse Bosgroepen. Inschrijven kan tot donderdag 11 april! Meer details vind je op: www.bosgroepen.be/excursiesinverde.

Dunnen en toekomstbomen Tijdens deze cursusdag leer je hoe je dunningen aanduidt en leer je werken met toekomstbomen. In een bosbestand kunnen dunningen de natuurlijke processen zoals concurrentie, verjonging en aanwas zodanig sturen dat het vooropgestelde toekomstbeeld efficiënt wordt bereikt.

Er bestaan verschillende methoden: laagdunning, hoogdunning en toekomstbomendunning. We passen de theorie toe in de praktijk.

18 | ‘t Limburgs Bosbelang | 40 | lente

Colofon ’t Limburgs Bosbelang 40 | lente uitgave De deputatie van de provincieraad van Limburg, Herman Reynders, gouverneurvoorzitter, Marc Vandeput, Ludwig Vandenhove, Igor Philtjens, Frank Smeets, Jean-Paul Peuskens, Inge Moors, gedeputeerden en Renata Camps, provinciegriffier.

hoofdredactie Johan Van den Broek

coördinatie Karolien Van Diest karolien.vandiest@limburg.be Annemie Hannosset annemie.hannosset@limburg.be Lore Bellings lore.bellings@limburg.be

eindredactie Katrien Wittemans katrien.wittemans@limburg.be

redactiesecretariaat Annemie Hannosset annemie.hannosset@limburg.be

redactieraad Lore Bellings, Katrien Wittemans, Jasper Goffin, Annemie Hannosset, Johan Van den Broek, Karolien Van Diest

redactie Lore Bellings, Frederik Bollen, Jasper Goffin, Benjamine Bufkens, Pascal Vanhees, Jan Mampaey, Jan Spaas, Frederik Vaes, Karolien Van Diest, Frank Smeets, Johan Van den Broek, An Pierson, Patrick Meesters, Jan Mampaey en Vera Reymen.

foto cover Limburgse Bosgroepen

cartoons Dirk Vercampt

tekstbewerking zeggenofschrijven.be: Vincent Westerwoudt

vormgeving & lay-out Dion Boodts, Grafische Producties, Informatie & Communicatie provincie Limburg Designpartner - Opglabbeek

druk Drukkerij Paesen - Opglabbeek

postbus

Bestuurdersreis Flevoland (foto: Pascal Vanhees)

Limburgse Bosgroepen p/a provincie Limburg, Directie Ruimte Afdeling Milieu en Natuur Universiteitslaan 1, B-3500 Hasselt tel. 011 23 83 20 bosgroepen@limburg.be www.bosgroepen.be

oplage 3 700 exemplaren

wettelijk depotnummer

‘t Limburgs Bosbelang digitaal!

D/2008/5857/82

verantwoordelijke uitgever

Hier kan iedereen steeds de recente edities online raadplegen: www.issuu.com/limburgs_bosbelang Het ledenblad van de Limburgse Bosgroepen valt elk seizoen in je brievenbus. Wil jij graag bomen sparen? Wens je ‘t Limburgs Bosbelang enkel nog digitaal te raadplegen? Geef dan een seintje aan jouw Bosgroepsecretariaat!

Johan Van den Broek Universiteitslaan 1, B-3500 Hasselt Deze publicatie werd gedrukt op houten chloorvrij kringlooppapier, zonder optische witmakers.

‘t Limburgs Bosbelang | 40 | lente | 19

40 | lente | in dit nummer

nuttige adressen

driemaandelijks tijdschrift | april-mei-juni 2013

Bosgroepen Noordoost-Limburg vzw

Coöperatieve van de Limburgse Bosgroepen cvba

ondernemingsnummer 459 481 087

Universiteitslaan 1 3500 Hasselt

Coördinator

Medewerkers

ir. An Pierson tel. 011 23 83 24 gsm 0473 88 53 95 bosgroepnoordoost@ limburg.be

Vera Reymen ir. Frederik Bollen tel. 011 23 83 63 fax 011 23 83 10

Adjunct-coördinator: Pascal Vanhees tel. 011 23 83 63

Secretariaat

Agentschap voor Natuur en Bos

Bosgroep Hoge Kempen vzw ondernemingsnummer 874 667 014

Bosgroep

Coördinator

Coördinator

ir. Patrick Meesters tel. 011 23 83 23 gsm 0475 46 04 42 bosgroephogekempen@ limburg.be

ir. Benjamine Bufkens tel. 011 23 83 29 gsm 0479 40 08 48 bosgroepwest@limburg.be

Secretariaat

Evi Ghijsens tel. 011 23 73 28

Administratief coördinator: ir. Lore Bellings tel. 011 23 83 14 P.a. provincie Limburg Universiteitslaan 1 3500 Hasselt www.limburg.be/bosgroepen www.bosgroepen.be fax 011 23 83 10

Bosgroep

Patricia Rouffa tel. 011 23 83 30

West-Limburg vzw

ondernemingsnummer 479 742 895

Sabine Schraepen tel. 011 23 73 82

Secretariaat

Bosgroep Bosgroep

Zuid-Limburg vzw

Limburgse Duinen vzw

ondernemingsnummer 874 670 378

ondernemingsnummer 882 247 464 Coördinator

ir. Jan Mampaey tel. 011 23 83 19 gsm 0478 78 07 21 bosgroeplimburgse duinen@limburg.be Secretariaat

Coördinator

ir. Karolien Van Diest tel. 011 23 83 25 gsm 0473 88 53 94 bosgroepzuid@limburg.be

Het ANB staat in voor het beleid, het duurzaam beheren en versterken van natuur, bos en groen, samen met alle partners.

De uitdaging is dan ook het verder uitbouwen van een partnerschap met de Limburgse Bosgroepen, als schakel tussen de private boseigenaren en ANB. Aanspreekpunt Bosgroepen

Jasper Goffin Agentschap voor Natuur en Bos Koningin Astridlaan 50 bus 5 3500 Hasselt gsm 0479 54 90 09

Secretariaat

voorwoord .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 jubileum 15 jaar Limburgse bosgroepen .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 bosgroepwerking Nieuwe uitdagingen vereisen nieuw beleid .. . . . . . . 3 Limburgse Bosgroepen van A tot Z ..........................................................................

4

zoekertjes Bos te koop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 activiteitenkalender Cursussen en excursies. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 nuttige adressen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Nuttige websites

Agentschap Natuur en Bos: www.natuurenbos.be BOS+: www.bosplus.be Landelijk Vlaanderen vzw: www.landelijkvlaanderen.be Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek: www.inbo.be Inverde vzw: www.inverde.be Unie Vlaamse Bosbouw vzw: www.uvb.be www.bosmarkt.be

Annemie Hannosset tel. 011 23 83 20

Ine Houbrechts tel. 011 23 83 15 H a m o n tAchel

Lommel

Waarvoor kun je terecht bij de Bosgroep?

Een bos bezitten en beheren, daar komt heel wat bij kijken. Voor vragen of informatie kun je evenwel altijd te rade bij de Bosgroep. We sommen hier even op waarmee de bosgroepmedewerkers je van dienst kunnen zijn: • gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, wettelijke, financiële en administratieve aspecten) • informatie over hoe een duurzaam bosbeheer eruit ziet, wat je wettelijke rechten en plichten zijn als

provincie Limburg Universiteitslaan 1 B-3500 HASSELT limburg.be

boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waarop je aanspraak kunt maken • hulp bij het invullen van kapaanvragen of het opstellen van beheerplannen • kaartmateriaal • adressen van houtexploitanten en boomkwekerijen • coördinatie van de samenwerking tussen verschillende boseigenaars.

Ne d e r land

N e e r p e lt O v e r p e lt

B o c h o lt

A nt w e rp e n

Kinrooi

Bree

HechtelEksel

Peer

Leopoldsburg Ham

Maaseik MeeuwenGruitrode

Beringen Tessenderlo HouthalenHelchteren

Opglabbeek DilsenStokkem

HeusdenZolder

As Zonhoven

Lummen

Genk H e r k- D e - S t a d Halen

Maasmechelen

H a s s e lt Diepenbeek

Zutendaal Lanaken

Nieuwerkerken Alken

Bilzen Kortessem

Wellen

B rab ant

H o e s e lt S i n t- T r u i d e n Borgloon

Heers

Riemst

Tongeren Voeren

Gingelom Herstappe

Luik