nr. 50 - 't Limburgs Bosbelang - herfst 2015

afgiftekantoor: hasselt 1 - 3de afdeling - p3a9010 driemaandelijks tijdschrift | oktober-november-december 2015

50 | winter

PB- PP B- 01675 BELGIE(N) - BELGIQUE

in dit nummer o.a.

Limburgse bosenergie Beleggen in bos Ecosysteemdiensten

voorwoord Beste bosbeheerder In juni vond de dertiende houtverkoop van hout op stam van de Limburgse Bosgroepen plaats. De resultaten vind je in deze editie van ’t Limburgs Bosbelang.

Voor hout geeft de marktprijs de economi­ sche waarde goed weer. Maar bossen betekenen veel meer dan hout alleen.

In deze editie verneem je meer over de verschillende ecosysteemdiensten (ESD), die het bos levert. Recreatie is zo’n belang­ rijke ESD, die aan bod komt in de Week van het Bos van 11 oktober tot en met 18 oktober 2015.

Invalshoek dit jaar zijn de talloze natuur­ helden. Deze eretitel kan aan de meesten van jullie worden toegekend. De Bosgroepen kozen na lang wikken en wegen een vooruitstrevende beheerder uit Zuid-Lim­ burg als dé natuurheld van onze provincie.

Neem ook deel aan één van de begeleide wandelingen tijdens de Week van het Bos. Voor de grootouders bedachten de Bos­ groepen activiteiten om de boshelden in spé, spelenderwijs het bos te leren kennen.

bosgroepwerking

Bosgroep Hoge Kempen De Duinengordel multifunctioneel beheerd Rondom de hoogste landduin van Vlaanderen is Europese topnatuur in volle ontwikkeling. Het ANB, de betrokken gemeenten en de Bosgroep Hoge Kempen herstellen de uitgestrekte Duinengordel van 6 kilometer en stimuleren een multifunctioneel beheer in de bossen.

Van wind en van zand

Voor het ontstaan van de landduinen moeten we terug naar de laatste ijstijd. Het Noordzeebekken stond droog en de constante noordenwind blies een dikke laag zand vanaf de kust over de Kempen. Aan het einde van de ijstijd draaide de wind naar het westen. Deze westenwind vormde het zand tot golven en landduinen. Waar de wind het zand wegblies, ontstonden vennen. Zo ontstond het gevarieerde duinen- en vennenlandschap.

Het is geen geheim dat door de besparingen, die de Vlaamse overheid oplegt aan de provincies, de toekomst van de Bosgroepen helemaal niet meer verzekerd is.

Wij denken momenteel na over een nieuw werkingsmodel, waarbij er vooral naar nieuwe, bijkomende inkomsten zal moeten gezocht worden. Alle ideeën en suggesties zijn welkom op de volgende raden van bestuur.

Veel leesplezier en hopelijk ontmoeten we elkaar op één van onze activiteiten.

Ludwig Vandenhove gedeputeerde van Leefmilieu en Natuur voorzitter Limburgse Bosgroepen foto: Patrick Meesters

Omvorming en multifunctionaliteit

Dat onze Kempische bossen met het oog op de mijnen zijn aangelegd en vroeger vooral een economische functie hadden, is algemeen geweten. Na de sluiting van de mijnen bleven ze geruime tijd onbeheerd achter. De laatste decennia werd de omvorming naar loofhout van deze naaldhoutbossen sterk gestimuleerd en werd de multifunctionaliteit ervan steeds belangrijker. Meer nog dan opbrengst speelden ecologische, recreatieve, sociale en cultuurhistorische doelstellingen een rol. Deze trend zet zich voort waarbij ook nog andere ecosysteemdiensten meer en meer belangrijk zijn (zie ook blz. 12).

Van gebied tot project

De gemeentebesturen namen initiatieven om het gebied van de Duinengordel nog coherenter en beter te beheren. Zo ontstond sinds 2010 een samenwerking van de betrokken gemeenten met het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), de provincie Limburg, het Regionaal Landschap Kempen en Maasland en de Bosgroepen Hoge Kempen en Noordoost-Limburg.

Het project Duinengordel werd geboren. Ze stelden gezamenlijk een geïntegreerde visie op voor het behoud en de versterking van natuur-, landschaps- en cultuurhistorische waarden.

2 | ‘t Limburgs Bosbelang | 50 | herfst

Bree

Meeuwen-Gruitrode

Maaseik

Opglabbeek

Detailbeeld van de Duinengordel. Geel: duinrelict, groen: bos, blauw: vennen, paars: heide

Unieke duinen De Duinengordel is een unieke natuurkern in het noordoosten van Limburg. Het gebied van 3 000 ha strekt zich uit over Meeuwen-Gruitrode, Opglabbeek en Maaseik tot in Bree en is samengesteld uit een enorme verscheidenheid aan landschappen: landduinen, vennen, heide, bossen, graslanden en velden. Ruimtelijk gezien bestaat het gebied uit een open natuurkern (de duinenrelicten en vennen) met 3 schillen: de bossen, de landbouwgronden en de bebouwing.

Hierbij is ook aandacht voor duurzame houtproductie, duurzame recreatie, educatie en toerisme. De belangrijkste doelstelling is om tegen 2035 het duinenlandschap te vergroten tot 400 ha. Vergeleken met de situatie van vandaag is dat een verdubbeling! Het grootste deel van de heide, duinen en bossen is eigendom van de deelnemende gemeenten en de Vlaamse overheid. Het zijn hoofd­zakelijk deze bossen die het ANB open kapt en omvormt tot heide en duinen.

De Oudsberg

De kern van de Duinengordel is de Oudsberg: de hoogste landduin van Vlaanderen. Hij stijgt boven de boomkruinen uit en geeft een prachtig uitzicht op de ruime omgeving. De duin is een onderdeel van een uitgestrekte gordel landduinen, die de omgeving een

uniek reliëf biedt. De meeste duinen zijn bedekt door bos of gaan via heidelandschappen over in bos. De Duinengordel is omringd door verschillende andere belangrijke natuurgebieden: het Nationaal Park Hoge Kempen, Bosland, Kempen-Broek, de Wijers en de Maasvallei.

Bosbeheer in topnatuur

De Duinengordel is Europese topnatuur en behoort tot de speciale beschermingszone Mangelbeekvallei. Glooiende zandheuvels en heide zullen het kerngebied van de Duinengordel blijven domineren.

Inheemse loofbomen krijgen de overhand op uitheemse naaldhoutsoorten. Het kappen van bos voor duinherstel gebeurt in het kader van Europese doelen. ‘t Limburgs Bosbelang | 50 | herfst | 3

foto: Kris Thijs

Dystrofe venen, psammofiele heide, duingrasland, droge en vochtige heide zijn habitattypes waarvoor in dit gebied doelstellingen werden gesteld (voor meer info over deze habitattypes: zie www.natura-2000.be. Europees beschermde diersoorten die voorkomen zijn: de heikikker, de gevlekte witsnuitlibel, de gladde slang, de maanwaterjuffer, de kommavlinder, de heivlinder, de zadelsprinkhaan en de rugstreeppad. Typische planten en dieren die niet meer voorkomen, zoals de zandbij, de gladde slang en de mierenleeuw zullen worden aangetrokken.

Van duin tot dorp

Tussen Opglabbeek en Meeuwen, in de buurt van Donderslag, vind je, naast het fietsroutenetwerk, een aantal vennen zoals de Ruiterskuilen en het Turfven. Achter de natuurkern met duinen en bossen ligt een open gebied met landbouw dat overgaat in de omliggende dorpen. Dit gevarieerde landschap maakt het 4 | ‘t Limburgs Bosbelang | 50 | herfst

gebied bijzonder interessant voor de natuur en voor recreanten. Wandelaars, fietsers, ruiters, joggers, … loop je hier regelmatig tegen het lijf.

kende zones van enkele hectare, waar honden zich zonder leiband kunnen uitleven. In de rest van het gebied moeten ze kort aangelijnd zijn, zoals in alle andere Vlaamse bossen.

Bezoekersonthaal

Er zijn 5 onthaalpunten ingericht vanuit de verschillende invalshoeken: Sentower Park in Opglabbeek, het Dorpshuys en camping Zavelbos in Opoeteren, CC Cultuurpunt en het Orshof in Meeuwen-Gruitrode. Hier kan de bezoeker parkeren, informatie vragen/vinden en een wandel-, fiets-, ruiter- of mountainbikekaart kopen. Op termijn worden de Commanderij in Gruitrode en Sentower Park in Opglabbeek uitgebouwd tot 2 echte toegangspoorten.

Bijzondere belevingen

In 2015 werd in de Duinengordel een nieuw mountainbikenetwerk van 45 km aangelegd.

Voor eigenaars van honden zijn er 3 afgeba-

Vanaf deze zomer heeft de Duinengordel 2 paalkampeerplaatsen. Weg van alle luxe kun je wildkamperen in de natuur: rust en stilte zijn de enige ingrediënten. De zone voor paalkamperen beslaat 10 m rondom een paal. Hier mag je gratis je tent voor maximaal 2 nachten opslaan. De bivakzones zijn uitgerust met een platform, fietsenrek, picknicktafel, ecotoilet en palen voor een hangmat.

Activiteiten in de Duinengordel tijdens de Week van het Bos! Bosgroep Hoge Kempen, de gemeente Opglabbeek en de Duinengordel organiseren tijdens de Week van het Bos twee activiteiten.

• BOSPLEZIER op woensdag 14 oktober van 14.00 tot 17.00 uur. Hier ontdek je een ruim aanbod van bosactiviteiten speciaal voor (groot)ouders en hun (klein)kinderen: kastanjes poffen, marshmallows roosteren, huifkartocht, nestkastjes maken, workshops, grimmeren, spelletjes, … Thema van het spelprogramma: ”Held van het bos” van BOS+. De helden kunnen knutselen, krijgen workshops, ...

Locatie: bijeenkomst fietscafé Sentower Park, Leemkuilstraat 21 Opglabbeek. De activiteit vindt plaats in het Joekelbos (bij slecht weer: Sentower Park). Aangepaste kleding en schoeisel meebrengen. Deelname is gratis.

• TWEE BOSWANDELINGEN op zondag 18 oktober van 9.00 tot 12.00 uur. Keuze uit een wandeling van 1.30 of 2.30 uur.

Ervaren gidsen geven uitleg over het beheer van de duinen en de bossen, verkennen de Oudsberg. Aanvullend krijg je een demo houthakkersvuurtjes maken, je kunt kastanjes poffen, marshmallows roosteren, …

Locatie: samenkomst aan het kerkhof van Opglabbeek, Oude Kerkweg 72 Opglabbeek. Inschrijven voor 15-10-2015 op 011 23 83 63 of bosgroephogekempen@limburg.be. Aangepast schoeisel en regenkleding voorzien . Niet toegankelijk voor buggy’s en rolstoelen.

Meer info op www.limburg.be/bosgroepen of www.duinengordel.be of www.opglabbeek.be

De rol van de Bosgroepen

De gevlekte witsnuitlibel (foto: Christian Fischer - Wikimedia Commons)

De Bosgroepen Hoge Kempen en Noordoost-Limburg contacteren de privé-eigenaars en geven advies. Zij zijn vrij om aan het project deel te nemen of hun eigen beheer voort te zetten. Wie deelneemt kan subsidies ontvangen voor de inrichting en het onderhoud van de percelen. Momenteel zijn de juiste bedragen nog niet gekend. Beide Bosgroepen organiseren binnenkort info­ vergaderingen en zijn bereid met de eigenaars op het terrein de mogelijkheden van hun bos te bespreken.

TO B OK

ER 2 0 1

5

W

W

W.W

TB

OS

.B E

1 1-1

8

Bosgroep Hoge Kempen is dit najaar actief in Opglabbeek. Op vraag van 53 privé-eigenaars worden bosbeheerwerken uitgevoerd op bospercelen die al zeer lang onbeheerd liggen.

E E K VA N

HE

De kommavlinder (foto: Alastair Rae - Wikimedia Commons)

‘t Limburgs Bosbelang | 50 | herfst | 5

bosgroepwerking

Resultaten gezamenlijke houtverkoop Op woensdag 17 juni 2015 organiseerde de Coöperatieve van de Limburgse Bosgroepen (CoLimBo) alweer voor het 13de jaar op rij een gezamenlijke houtverkoop voor de 5 Limburgse Bosgroepen. Ondanks een iets gedaalde prijs waren de resultaten opnieuw goed.

De bossen

Maar liefst 131 boseigenaars verkochten hout uit hun bossen. Samen boden zij 36 loten aan die over de hele provincie verspreid liggen: goed voor 19 235 m³ hout. 32 van de 36 loten konden worden toegewezen aan de hoogste bieder. 3 kleinere loten haalden de minimumprijs niet en voor 1 lot werd geen bod uitgebracht. Van de 18 bieders konden uiteindelijk 13 erkende kopers of exploitanten 1 of meer loten kopen.

De prijzen

Momenteel noteren we overal prijsdalingen: bij hout speelt de wereldmarkt een belangrijke rol en de exportkosten zijn drastisch gestegen. Er is ook nog maar één erkend product dat mag gebruikt worden voor de behandeling van boomstammen tegen houtaantastende insecten. Enkel gespecialiseerde en erkende bedrijven mogen dit product toedienen, waardoor de kosten oplopen. Bij onze verkoop bleek de prijsdaling gelukkig nog beperkt.

In totaal is deze keer 18 838 m³ hout verkocht voor een bedrag van € 700 459,00. De gemiddelde prijs per m³ bedroeg € 37,18, tegenover € 39,34 in 2014. Voor populier bleef de prijs ongeveer dezelfde, maar voor naaldhout constateerden we een lichte daling ten opzichte van vorig jaar. Ook de vraag naar loofhout was beperkt.

foto’s: Annemie Hannosset

6 | ‘t Limburgs Bosbelang | 50 | herfst

De tabel geeft per lot een overzicht van de boomsoort, het aantal bomen, het volume in m³, het biedingsbedrag en de firma waaraan het hout werd toegewezen. Het gemiddelde bedrag per m³ is het gemiddelde exclusief de administratieve kosten.

De kosten

De administratieve kosten bedragen 7 %.

De koper betaalt deze bovenop de geboden som. Dit bedrag is een vergoeding voor de dienstverlening van de Bosgroep bij de organisatie van de verkoop. Die organisatie gaat van het opstellen en verzending van de catalogus, de opvolging en uitvoering van de betaling tot controle en eindoplevering van de exploitaties.

GEZAMENLIJKE VERKOOP VAN HOUT OP STAM VIA INSCHRIJVING - 17 JUNI 2015 Boomsoort

Aantal Aantal m3 bomen

Hoogste bod

Lot nr

Lot naam

15/1135

Meldert - Geeneinde

100% fijnspar

660

40,04

105,00

2,62

15/1136

60% grove den, 37% Am. eik, 2% Am. vogelkers, 1% berk, 1% zomereik 82% grove den, 13% Cors. den, 2% zomereik, 1% fijnspar, 1% berk, 1% overige

168

109,59

3 960,00

36,13

Deracourt

15/1137

Heusden-Zolder Keienberg Ham / Leopoldsburg

5211

2 792,77

98 565,00

35,29

Meulendijks

15/1138

Ham - xPo

90% populier, 10% fijnspar

167

277,01

8 400,00

30,32

Adams Ward

Totaal Bosgroep West-Limburg

Prijs/m3

Hoogste bieder niet toegewezen

6 206

3 219,41

111 030,00

34,49

15/2110

Bree - Berkenbroek - xPo

100% populier

165

230,89

9 162,00

39,68

Bollen Patrick

15/2111

Bree - Opitter

54% zomereik, 32% Am. eik, 14% grove den

171

164,08

4 106,00

25,02

niet toegewezen

15/2112

Neerglabbeek

96% fijnspar, 2% grove den, 2% Am. vogelkers

15/2113

Gruitrode

76% grove den, 14% larix, 8% fijnspar, 2% Am. eik

15/2114

Peer - Kleine-Brogel

15/2115 15/2116 15/2117

Neerpelt

100% grove den

15/2118

Hamont-Achel Beverbeek - FSC Bree - Eetseveld - xPo

91% grove den, 6% larix, 3% Cors. den

15/2119

314

182,35

7 596,00

41,66

Meulendijks

3 989

2 182,95

82 215,00

37,66

Meulendijks

100% grove den

590

270,87

9 207,00

33,99

G. Ras

Sint-Huibrechts-Lille - xPo

100% populier

92

173,72

9 000,00

51,81

Dedoncker

Neerpelt - xPo

100% populier

45

47,14

1 120,00

23,76

Rondho

100% populier

Totaal Bosgroep Noordoost-Limburg

469

207,39

8 100,00

39,06

Meulendijks

1 366

704,36

25 678,00

36,46

Meulendijks

23

34,04

/

geen bod

geen bod

7 224

4 197,79

156 184,00

37,21

15/3080

Bilzen - Eik

96% grove den, 2% Am. eik, 2% Am. vogelkers

108

70,32

2 215,00

31,50

Deracourt

15/3081

Bilzen - Schoonbeek

490

159,16

2 800,00

17,59

niet toegewezen

15/3082

Kermt - LH

86% Am. eik, 8% zomereik, 3% berk, 2% grove den, 1% Am. vogelkers 68% Am. eik, 25% zomereik, 4% es, 2% zwarte els, 1% hazelaar

60

80,77

4 250,00

52,62

Cohout

15/3083

Kermt - xPo

90% populier, 10% grauwe abeel

183

432,36

20 000,00

46,26

Dedoncker

15/3084

Widooie - xPo

100% populier

137

792,25

26 542,00

33,50

Rondho

15/3085

Teuven - xPo

100% populier

164

591,97

22 000,00

37,16

Dedoncker

15/3086

Teuven - LH

77% es, 11% esdoorn, 8% zomereik, 4% beuk

310

495,19

10 100,00

20,40

EFM

15/3087

Teuven - fijnspar

95% fijnspar, 5% overige

3 798

1 472,34

79 999,00

54,33

INT HH Ras

5 250

4 094,36

167 906,00

41,01

15/4181

Totaal Bosgroep Zuid-Limburg Zutendaal

100% grove den

300

106,40

3 354,00

31,52

Deracourt

15/4182

92% Am. eik, 6% grove den, 2% berk

558

641,20

22 500,00

35,09

Weijtmans

15/4183

Maasmechelen Mechels Bos Maasmechelen - xPo

100% populier

207

401,13

13 400,00

33,41

Adams Ward

15/4184

Leut - xPo

100% populier

57

106,59

3 367,00

31,59

Rondho

15/4185

Leut - Vilain XIV - xPo

100% populier

219

792,84

32 000,00

40,36

Dedoncker

15/4186

Opglabbeek - xPo

100% populier

78

120,29

4 066,00

33,80

Rondho

15/4187

Opglabbeek - Hoeverweg

183

55,26

1 456,00

26,35

Muffels

15/4188

Opglabbeek - Duinengordel

54% zomereik, 31% berk, 6% Am. vogelkers, 5% Am. eik, 4% overige 93% grove den, 3% Cors. den, 2% larix, 2% overige

5 980

3 004,16

102 200,00

34,02

G. Ras

15/4189

Opglabbeek - Ophoven fijnspar Opglabbeek - Bosbeekvallei

97% fijnspar, 3 % grove den

1 415

216,81

6 999,00

32,28

INT HH Ras

44% grove den, 40% Cors. den, 11% fijnspar, 4% larix, 1% overige

1 498

913,22

32 200,00

35,26

G. Ras

10 495

6 357,90

221 542,00

34,85

83

31,10

465,00

14,95

Deracourt

226

152,23

4 650,00

30,55

Norbord

15/4190

Totaal Bosgroep Hoge Kempen 15/5125

Zonhoven - Teneikenen

15/5126

Hechtel-Eksel - Bronhoeve

15/5127

Hechtel-Eksel - Locht

100% grove den

15/5128

Hechtel-Eksel Vlasmeerheide

61% grove den, 34% Cors. den, 2% zeeden, 2% Am. eik, 1% overige

Totaal Bosgroep Limburgse Duinen ALGEMEEN TOTAAL:

60% zwarte els, 28% larix, 6% Am. vogelkers, 5% berk, 1% grove den 99% grove den, 1% overige

460

296,43

10 660,00

35,96

Deracourt

1 902

886,48

35 033,00

39,52

Meulendijks

2 617

1 366,24

50 808,00

37,19

30 502

18 838,38

700 459,00

37,18

‘t Limburgs Bosbelang | 50 | herfst | 7

bosgroepwerking

Limburgse bosenergie

Met steun van de Vlaamse overheid Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland

Op 1 januari 2012 klonk voor de Limburgse Bosgroepen het startschot van het PDPO-project Loket voor energiehout uit de Limburgse privébossen. Via dit project onderzochten we de verkoop van houtige biomassa voor energiedoeleinden en de mogelijkheid om dit op te nemen in de werking van de Limburgse Bosgroepen. Op 30 juni 2015 liep het project ten einde. Hieronder vind je een overzicht van de voornaamste resultaten en conclusies van het project.

De initiële doelstellingen waren: 1. Het potentieel van de houtige biomassa, bruikbaar voor energie, uit de Limburgse privé-bossen helpen ontsluiten.

2. Een draagvlak creëren bij de Limburgse boseigenaars en bevolking voor duurzaam bosbeheer en hernieuwbare energie.

3. De werking van de Limburgse Bosgroepen uitbreiden met een Loket voor energiehout, ondersteund door bosconsulenten.

De markt van houtige biomassa voor energie en meer specifiek de markt van houtsnippers, is niet zo snel geëvolueerd als we bij de start van het project voorspelden.

Dit zijn de belangrijkste oorzaken: • de versnipperde eigendommen in Vlaanderen maken het benutten van houtige biomassa voor energie moeilijk • de koper wil een gegarandeerde aanvoer, wat niet eenvoudig is (keuzevrijheid van de eigenaar, broedseizoen, gebrek aan voldoende opslagcapaciteit, …)

• oogsttechnieken en gespecialiseerde machines voor de oogst van houtsnippers ontbreken nog of zijn erg duur in gebruik • de aanwezige juridische en beleidsinstrumenten zijn (nog) niet aangepast aan de huidige omstandigheden • de markt is onvoldoende transparant, waardoor de prijs en opbrengst voor houtsnippers heel erg schommelt • transportkosten zijn hoog door het ontbreken van lokale afzet • …

Verchippen van kroonhout in Kinrooi (foto: Frederik Bollen)

Bosgroepen steeds meer bossen beheren. Daarnaast bracht ook de vermarkting van energiehout uit het project extra werk met zich mee.

De coördinatoren komen dus letterlijk handen tekort. Als onderdeel van het project werd de samenwerking met vrijwilligers als nieuw onderdeel van onze werking op punt gezet. Deze bosconsulenten zijn de ogen en oren op het terrein van de Bosgroep. Elke bosconsulent is verantwoordelijk voor een gebied dichtbij zijn of haar woonplaats en houdt daar een oogje in het zeil. De afgelopen jaren leidden de Limburgse Bosgroepen hiervoor 40 vrijwilligers op, die nu bepaalde taken in de Limburgse privébossen uitvoeren. Ze volgen (brandhout) exploitaties op, controleren beplantingen en aangeduide dunningen, helpen bij het aanduiden van brandhoutloten. Kortom … in de dagelijkse werking zijn ze stilaan onmisbaar geworden.

Wat biedt de toekomst?

foto: Benjamine Bufkens

Succesvolle experimenten

Uit de experimenten blijkt echter wél dat vermarkten van energiehout (in de vorm van houtsnippers of brandhout) rendabel kan zijn, indien je aan bepaalde voorwaarden voldoet. Zo hebben we succesvolle experimenten uitgevoerd waar we als bijzondere voorwaarde bij de verkoop oplegden dat je het kroonhout moest opruimen tot op een diameter van 7 centimeter. De koper van het rondhout zorgde ervoor dat ze hier tijdens de exploitatie rekening mee hielden. Wanneer er voldoende volume overbleef, benutten ze dit als energiehout.

Vrijwilligers aan het werk

De Limburgse Bosgroepen krijgen steeds meer leden, waardoor de 8 | ‘t Limburgs Bosbelang | 50 | herfst

Gedurende het project is meer en meer duidelijk geworden dat er geen ideaal scenario mogelijk is voor de verkoop van houtsnippers als biomassa. We kunnen stellen dat de meeste privébossen kunnen aansluiten als (micro)leverancier voor biomassaprojecten en/ of -installaties, maar dat ze niet de rol kunnen opnemen van een ”basisleverancier”. De markt eist een garantie op de continuïteit en hoeveelheid en dit is voor de meeste privé-eigenaars niet haalbaar.

In de toekomst kunnen samenwerkingsverbanden om biomassa te centraliseren op een zogenaamde ”biomassawerf ” wél extra mogelijkheden bieden voor de vermarkting van houtsnippers.

In de tussentijd moeten we elke verkoop afzonderlijk bekijken en zijn er heel wat randvoorwaarden. De belangrijkste hiervan zijn: de bereikbaarheid van het bos, het houtvolume, de houtkwaliteit, de marktprijs van de houtsnippers, de wensen van de eigenaar, … Om dit weer te geven, hebben de Limburgse Bosgroepen een afwegingskader voor de houtverkoop opgemaakt.

Op 15 december 2015 stellen we het afwegingskader, samen met de bevindingen en resultaten van het project voor in een eindrapport. Dat zal je kunnen terugvinden op www.issuu. com/limburgs_bosbelang of je kunt een papieren exemplaar opvragen bij de Limburgse Bosgroepen.

bos online

Opvallende berichten over bos en hout Ook op het wereldwijde web verschijnen berichten waarover we onze leden willen informeren. Natuurlijk verwijzen we graag naar onze website en onze pagina op Facebook, maar soms duikt op een andere plaats een opvallend bericht op. Zoals het zorgwekkende bericht over kastanjekanker in Vlaanderen.

Tamme kastanje planten?

Bosgroepen in de bloemen

Ondanks alle kwaliteiten van deze boomsoort is dat even geen goed idee. Vorige winter stelden we ook in onze regio kastanjekanker vast. Deze schimmel komt uit Azië en is meestal fataal voor de Europese en Amerikaanse tamme kastanje. Als je de tamme kastanje volgend seizoen plant, neem je een groot risico.

Je overweegt beter een andere soort. Via onderstaande websites vind je de juiste informatie over deze ziekte.

Op 21 mei ontvingen de 19 Vlaamse Bosgroepen de Bosere­ prijs 2015 namens Bos+ uit handen van prof. dr. ir. Kris Verheyen, hoogleraar Bosecologie en Bosbeheer aan de Universiteit Gent.

Deze prijs is een erkenning voor de werking van de Vlaamse Bosgroepen in de afgelopen jaren.

Samen met diverse actoren uit de bossector (professoren bosbouw, bosboomkwekerijen, houtkopers en verwerkende industrie) richtte Bos+ een brief aan minister Schauvliege om het belang van de Bosgroepen voor de Vlaamse natuur te benadrukken. De privéboseigenaars beheren immers in belangrijke mate de Vlaamse natuur. Zij verdienen blijvende ondersteuning.

Bomen herkennen

Kastanjekanker aantasting (foto: Claudette Hoffman)

Onze nieuwe administratief medewerkster Sally is volop bezig om zich in te werken. Bij het oefenen van de boomsoorten vond ze een interessante link, die ze graag met jullie deelt: www.bomen-determineren.com. Op deze site kun je op een leuke en laagdrempelige manier jouw bomenkennis oefenen.

Bericht op het web www.inbo.be/nl/weer-een-nieuwe-boomziekte-ons-land-nb-0515 www.inbo.be/sites/default/files/bestanden/bijlagen/infoblad-kastanjekanker.pdf www.bosplus.be/nl/kenniscentrum/nieuws/ www.bomen-determineren.com www.vilt.be/bos-zet-vlaamse-bosgroepen-in-de-bloemetjes

Bos op het web www.facebook.com/LimburgseBosgroepen www.bosgroepen.be/bosgroepen-limburg

Heb je ook een interessant of verrassend bericht gelezen?

Stuur het ons en wie weet verschijnt jouw bericht wel op deze plaats!

Like us on Facebook

Vind ons leuk en volg de nieuwtjes van de Limburgse Bosgroepen op de voet via onze nieuwe facebookpagina: www.facebook.com/limburgsebosgroepen

‘t Limburgs Bosbelang | 50 | herfst | 9

bos en maatschappij

Beleggen in bos foto: Karolien Van Diest

Groei verzekerd!

Wie zijn spaargeld in bos investeert, ziet zijn investering letterlijk groeien. Nu de rente op spaartegoeden onder het historische dieptepunt blijft zakken, zoeken veel mensen alternatieven. Investeren in onroerend goed kent hierdoor een revival en investeren in bos blijkt om verschillende redenen een aantrekkelijke piste.

Een schaars goed

Met hoog rendement

Bos neemt in oppervlakte steeds verder af: zowel in Vlaanderen als in de rest van de wereld. Volgens de economische wetmatigheid zou de waarde van bosgrond moeten toenemen. Dat is zeker het geval in Vlaanderen. Bij ons is in een periode van 15 jaar de prijs van bosgrond met volgroeide bomen meer dan verdubbeld. De gemiddelde prijs bedraagt inmiddels ongeveer € 18 000,00 per ha met in sommige regio’s pieken tot € 25 000,00 à € 30 000,00 per ha.

Door de financiële crisis heeft het investeren in grond - en dus ook in bosgrond - aan populariteit gewonnen. Het is een interessante diversificatie voor investeerders: institutionele beleggers en pensioenfondsen reserveren een deel van hun portefeuille voor (uitgestrekte) bosmassieven.

Dit heeft soms te maken met een grotere waarde van de houtvoorraad in het bos, maar is vaker het gevolg van het aankoopbeleid van overheden en natuurverenigingen. Het onttrekken van die gronden aan de particuliere markt creëert in bepaalde regio’s bijkomende schaarste, waardoor de prijzen nog sneller stijgen.

10 | ‘t Limburgs Bosbelang | 50 | herfst

Cijfermateriaal (sectorindex NCREIF Timberland) toont aan dat bossen in de Verenigde Staten de voorbije 25 jaar gemiddeld 13 % rendement per jaar opleverden door de stijgende grondwaarde en houtverkoop.

Met houtopbrengst

Naast de steeds toenemende grondwaarde leveren duurzaam beheerde bossen uiteraard inkomsten uit de houtproductie. Zonder de kosten van aanleg en onderhoud kan een goed groeiend populierenbos jaarlijks een

Brandhout uit eigen bos, de meest duurzame energie! (foto: Pascal Vanhees)

nettorendement geven van ongeveer € 200 per ha. Dit is wat lager dan de pachtprijs voor een weiland, maar de eigenaar houdt meer zeggenschap over zijn grond. Bovendien val je als eigenaar buiten de strenge pachtwet­ geving.

Anderzijds beplanten eigenaren hun grond met loofhout om zo op termijn zelfvoorzienend te zijn in brandhout. Dit kan met ongeveer 1 ha bos voor het verwarmen van een gemiddelde gezinswoning. Op die manier kun je jaarlijks al snel € 500 besparen.

Met stijgende houtprijzen

Vroeger dacht iedereen dat hout een grondstof was die altijd tegen een goede prijs voorradig zou zijn. Recente studies tonen echter aan dat we in de komende jaren een mondiaal houttekort moeten verwachten (peak wood): het bosareaal waarin op een duurzame manier hout gewonnen wordt, zal afnemen. De oorzaak is tweeledig: ontbossing voor stadsontwikkeling en landbouw en aanduiding van bosreservaten waar houtkap verboden is.

(zie ook blz. 12). Zo zullen bijvoorbeeld boseigenaars kunnen rekenen op een tegemoetkoming als zij zich in de toekomst willen inzetten voor het behoud van onze biodiversiteit in Europees beschermde gebieden. Dergelijke vormen van diversificatie van inkomsten uit een bos, maken investeren in bos interessant.

Wandelen in je spaarboek

Recente ontwikkelingen in de biomassasector stimuleren dit effect.

Het is een Europese doelstelling om 20 % van de totale energieconsumptie tegen 2020 te halen uit hernieuwbare grondstoffen.

Wind- en zonne-energie zullen niet volstaan. De overheid steunt het verbranden van hout (pellets en chips) voor energieopwekking. Zo zouden 2 Vlaamse biomassacentrales het komende decennium voor ongeveer 4 miljard euro aan subsidies ontvangen om houtpellets uit Canada te verbranden. De toenemende houtvraag die door dergelijke projecten ontstaat, heeft impact op de mondiale houtprijzen.

Maar naast alle bovenstaande financiële beschouwingen, moet een investering in bos in de eerste plaats uit het foto: Karolien Van Diest hart komen. Die ochtendwandeling op een mistige herfstmorgen in het ontwakende bos, kun je niet in financiële termen uitdrukken. Evenmin het rendement van een groeiende eik die je zelf met veel liefde plantte.

Die beleving maakt, misschien zelfs meer dan financiële overwegingen, dat investeren in bos loont. Of zoals een boseigenaar het uitdrukte: ”Ik ga nog eens wandelen in mijn spaarboek.”

Dit artikel is een bewerking van het artikel dat in het ledenblad van de OostVlaamse Bosgroepen verscheen (de Bosbode, jaargang 10, nr 4, pag 4-6).

Belang van hout als grondstof zal toenemen (foto: Pascal Vanhees)

Deze trend zal in de toekomst worden versterkt door het gebruik van hout voor nieuwe toepassingen. Door de toenemende schaarste aan grondstoffen zullen we steeds meer zullen evolueren naar een biobased economy. In deze bio-economie gebruiken we hernieuwbare grondstoffen om via chemische processen producten te maken die wij dagelijks gebruiken. Hout is een van die grondstoffen.

Bijkomend rendement

Wie vandaag investeert in bos, mag in de toekomst rekenen op een vergoeding voor andere ecosysteemdiensten die het bos levert

Goed begonnen is ...

Heb je nog gronden die je niet gebruikt en droom je van een (bijkomend) bos? Zet dan de stap en begin goed! Nog tot eind 2015 kunnen de Bosgroepen je ondersteunen bij alle administratieve en praktische voorbereidingen die opduiken tussen jouw intentie en een legale aanplanting. Met een vergoeding van minstens € 15 000,00 per ha betaal je vlot de aanleg van een mooi bos en het onderhoud dat dit nodig heeft. Mooi meegenomen: de betaling gebeurt niet in schijven en laat niet eindeloos op zich wachten. De vergoeding komt van een ontbossende instantie, die voor een vergund project een oppervlakte te ontbossen bos, in natura moet compenseren. De Bosgroep maakt alle afspraken en stelt de nodige overeenkomsten op. Zo kun je op de beste manier starten met jouw bosverhaal!

‘t Limburgs Bosbelang | 50 | herfst | 11

bos en maatschappij

Ecosysteemdiensten Het bos levert meer dan hout!

Ecosysteemdiensten (ESD) geven heel wat voordelen aan de samenleving. Die voordelen kunnen zowel materieel van aard zijn: hout, voedsel, ... als immaterieel: diensten zoals het reguleren van luchtkwaliteit, het behoud van bodemvruchtbaarheid, ...

Multifunctioneel bosbeheer als pionier

Het principe van ecosysteemdiensten is eigenlijk niet nieuw. Vroeger zat dit concept vervat in het Vlaamse kader van multifunctioneel bosbeheer, met een opsplitsing in een economische (productieve diensten), milieubeschermende (regulerende en ondersteunende diensten) en sociaal-recreatieve functie (culturele diensten). Maar zoals Victor Hugo al in de 19de eeuw zei: “Niets heeft meer kracht dan een gedachte waar de tijd rijp voor is”. Momenteel lijkt ook de bredere maatschappij klaar te zijn voor het principe van ecosysteemdiensten.

Concurrerend evenwicht

Biodiversiteit is geen ecosysteemdienst op zich, maar een randvoorwaarde om duurzaam ecosysteemdiensten aan te bieden.

Het is aangetoond dat bossen met een grotere biodiversiteit stabieler en robuuster zijn tegen allerlei ziektes en catastrofes en meer ecosysteemdiensten tegelijk kunnen vervullen. Bovendien apprecieert de gemiddelde recreant vooral gevarieerde landschappen met veel structuurdiversiteit.

Ecosysteemdiensten kun je combineren, maar ze zitten elkaar tegelijkertijd in de weg.

In bossen waar sterk op wild wordt ingezet, zal de wildstand verhogen. Tegelijkertijd zal de houtproductie in het gedrang komen. Een homogene fijnsparaanplanting kan weliswaar op houtproductie en fijnstoffiltering

3 categorieën diensten Productieve diensten Hieronder ressorteert het produceren van hout, voedsel, wild, energiegewassen, watervoorziening, …

Regulerende en ondersteunende diensten Deze diensten werken aan het reguleren van waterkwaliteit, luchtkwaliteit, het milderen van geluidsoverlast en erosie- en overstromingsrisico’s, het behouden of herstellen van de bodemvruchtbaarheid, het bieden van bestuivingsbronnen, het verminderen van plagen, het beschermen van kustlijnen en oevers, ...

Culturele diensten Culturele diensten bieden ruimte voor buitenactiviteiten die het welbehagen en de gezondheid ten goede komen, ...

De 16 bestudeerde ecosysteemdiensten voor vlaanderen (bron: INBO)

hoog scoren, maar geeft een lager potentieel voor drinkwater, wildproductie, erosie­ bescherming, plaagbestrijding, …

het globaal klimaat. Als klimaatopwarming niet langer een probleem zou zijn en er geen maatschappelijke vraag voor koolstofopslag zou bestaan, valt die ecosysteemdienst weg.

De ESD-cyclus

foto: Frederik Bollen

12 | ‘t Limburgs Bosbelang | 50 | herfst

Van een ecosysteemdienst is alleen sprake als de eigenaar of de maatschappij de dienst benut. Elk bos groeit en produceert bijvoorbeeld hout, maar alleen als je dat hout oogst en benut, is de ecosysteemdienst houtproductie van toepassing. Als je de bomen niet oogst, blijven ze koolstof opslaan en dragen zo bij tot de ecosysteemdienst reguleren van

Benutte ecosysteemdiensten kunnen gewaardeerd worden. Voor de productieve diensten is dat vrij eenvoudig uit te drukken in marktwaarde via geld. Je verkoopt hout aan een bepaald bedrag per m³ of je verbruikt het zelf als brandhout. Het is op deze manier goed mogelijk om het bedrag te berekenen dat je als waardering kunt inbrengen.

foto: Frederik Bollen

Niet-materiële waarde

Voor veel bosbeheerders is het bos een belangrijke bron van plezier en voldoening.

Deze dienst is moeilijk in geld uit te drukken. De mogelijkheid om bijvoorbeeld in het bos te jagen zal meer recreatieve en culturele waarde geven dan de opbrengst van enkel het geoogste wild.

Er zijn uitgebreide studies verricht om deze waarden verantwoord om te zetten in economische en dus tastbaar financiële waarden.

Het belangrijkste referentiewerk daarvoor is het TEEB-syntheserapport (zie kader). Met de natuurwaardeverkenner (zie kader) kun je zelf scenario’s berekenen (enkel voor Vlaanderen).

verstrekken voor bosuitbreiding, de realisatie van ecologische doelen, openstelling, ... Of indirect, door de bosgroepwerking te continueren die boseigenaars ondersteunt, vertegenwoordigt, informeert en hen helpt om bijvoorbeeld de rechtstreekse subsidies aan te vragen.

Op die manier betaalt de maatschappij voor de verkregen niet-materiële diensten.

Met dank aan Kris Vandekerkhove van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek.

Vergoeding en subsidie

Meer dan 70 % van het Vlaamse bos is in privé­bezit. Ook dat bos levert de maatschappij heel wat diensten: het bos filtert fijnstofdeeltjes, houdt het regenwater op, slaat koolstof op, … Sommige boseigenaars stellen bovendien hun domein open voor het publiek. Het is logisch dat de maatschappij deze diensten apprecieert. Deze appreciatie wordt concreter als daar een financiële waarde aan gegeven wordt. Dit kan door bijvoorbeeld aan de eigenaar een directe subsidie te foto: Pascal Vanhees

Interessante bronnen Algemene informatie

Het natuurrapport 2014 van het INBO

www.ecosysteemdiensten.be www.inbo.be/nl/thema/maatschappij/ecosysteemdiensten-esd www.biodiversiteit.nl/biodiversiteit-is-levensbelang/ecosysteemdiensten

www.inbo.be/nl/natuurrapport-2014

TEEB-syntheserapport

Natuurwaardeverkenner Vlaanderen

(The Economics of Ecosystems and Biodiversity) www.teebweb.org/our-publications/teeb-study-reports/synthesis-report

www.natuurwaardeverkenner.be

‘t Limburgs Bosbelang | 50 | herfst | 13

activiteitenkalender

Activiteiten Limburgse Bosgroepen WEEK VAN HET BOS Onderwerp / Plaats

Doelpubliek

Zondag 11 oktober t.e.m. zondag18 oktober 2015

Week van het Bos: De Natuurhelden

iedereen

Woensdag 14 oktober 2015

Dag van de Boseigenaar

iedereen

Woensdag 14 oktober 2015 (namiddag)

Wandeling: Bosheldin in Nieuwenhoven

bosgroepleden en geïnteresseerden in bos(beheer)

€3

Woensdag 14 oktober 2015 (namiddag)

Bosactiviteiten grootouders en kleinkinderen Duinengordel Opglabbeek

grootouders en kleinkinderen bosgroepleden

€0

Zondag 18 oktober 2015 (voormiddag)

Wandeling: Duinengordel Opglabbeek

bosgroepleden

€3

TO B OK

ER 2 0 1

.B E

OS W.W

TB

W

W

E E K VA N

Prijs

Week van het Bos: de Natuurhelden

5

1 1-1

8

Datum

HE

De Week van het Bos heeft dit jaar als thema Natuurhelden. Iedereen die zich inzet voor de natuur in het bos mag zich namelijk een held noemen. Zeker de vele privé-eigenaars. Daarom organiseren de Vlaamse Bosgroepen voor de tweede keer de Dag van de Boseigenaar. Dit jaar vindt die plaats op woensdag 14 oktober 2015.

Alle Vlaamse Bosgroepen organiseren in die week activiteiten om de realisaties van de boseigenaars onder de aandacht te brengen. Voor een volledig overzicht in elke provincie kun je terecht op de bosgroepenwebsite.

In elke provincie kozen de Bosgroepen een held.

Limburg koos Jeanne Hoogenboom.

Jeanne Hoogenboom is een echte pionier. Op haar domein in Sint-Truiden is ze erin geslaagd van een troosteloze toestand een mooi en gevarieerd bos te maken door vooral niet te veel te doen. Na een kaalkap gaf zij de kans aan de natuurlijke verjonging en waar nodig plantte ze groepjes inheems loofhout: QDbeheer* voor de kenners. Jeanne zette zich bij de Bosgroep in als bestuurslid en liet als één van de eerste Vlaamse privéboseigenaars haar bos FSC-certificeren. *QD: kwalificatie en dimensioneren. Zie ‘t Limburgs Bosbelang nr. 41.

Te gast in een heldenbos

Wil je het bos van deze bosheldin leren kennen? Sluit je dan aan bij de begeleide wandeling op woensdag 14 oktober om 13.30 uur. Het gevoerde bosbeheer en het resultaat staan dan in de kijker. Aangepast schoeisel en regenkleding voorzien. Niet toegankelijk voor buggy’s en rolstoelen. Afspraak op de binnenplaats van Kasteel Nieuwenhoven om 13.30 uur.

Inschrijven is vereist en kan telefonisch: 011 23 83 63.

Te gast in de Duinengordel

Alle informatie over de bosactiviteiten op woensdag 14 oktober en op zaterdag 18 oktober vind je op blz. 5.

Brandhoutverkopen najaar 2015

Ook deze herfst organiseren we in iedere regio een brandhoutverkoop. Om te kunnen deelnemen aan de verkoop moet je vooraf inschrijven, daarvoor kun je contact opnemen met de Bosgroep via 011 23 83 63 of vera.reymen@limburg.be. Enkele weken voor de verkoop ontvang je van ons een catalogus met een overzicht van de loten. Tijdens de verkoop gaat het lot naar de hoogste bieder.

Datum

Onderwerp / Plaats

Doelpubliek

Zaterdag 10 oktober 2015 (voormiddag)

Brandhoutverkoop regio - Opglabbeek

Bosgroep Hoge Kempen

Zaterdag 24 oktober 2015 (voormiddag)

Brandhoutverkoop - Heppen, Leopoldsburg

Bosgroep West-Limburg

Zaterdag 7 november 2015 (voormiddag)

Brandhoutverkoop - Peer, Kleine-Brogel

Bosgroep Noordoost-Limburg

Zaterdag 21 november 2015 (voormiddag)

Brandhoutverkoop - Teuven, Voeren

Bosgroep Zuid-Limburg

Woensdag 25 november 2015 (avond)

Brandhoutverkoop - Tongeren

Bosgroep Zuid-Limburg

Donderdag 3 december 2015 (avond)

Brandhoutverkoop - Hechtel-Eksel

Bosgroep Limburgse Duinen

14 | ‘t Limburgs Bosbelang | 50 | herfst

Cursussen en excursies

Colofon ’t Limburgs Bosbelang 50 | herfst

AANBOD LIMBURGSE BOSGROEPEN De Limburgse Bosgroepen organiseren regelmatig vormingsactiviteiten voor hun leden. Wil je zeker zijn van een plaats, schrijf je dan snel in via de Coöperatieve van de Limburgse Bosgroepen cvba (tel.

011 23 83 63). Je inschrijving is pas definitief na overschrijving van de deelnameprijs op bankrekening BE48 7795 9073 9027. Meer gedetailleerde informatie over de vormingsactiviteit ontvang je later per post.

Datum

Onderwerp

Organisatie / Plaats

Maandag 26 en dinsdag 27 oktober 2015

Cursus - Kettingzaag ECS 2, Limburgse Bosgroep* basisveltechnieken

€ 100

Vrijdag 20 november 2015

Excursie Sappi en Populieren

€ 15

Limburgse Bosgroep*

Prijs

uitgave De deputatie van de provincieraad van Limburg, Herman Reynders, gouverneurvoorzitter, Marc Vandeput, Ludwig Vandenhove, Igor Philtjens, Frank Smeets, Jean-Paul Peuskens, Inge Moors, gedeputeerden en Renata Camps, provinciegriffier.

hoofdredactie

* i.s.m. Inverde (www.inverde.be)

Johan Van den Broek

coördinatie Veilig werken met de kettingzaag – ECS 2: basisveltechnieken

Het 2de niveau is geschikt als basisvorming na ECS 1 (het getuigschrift van ECS1 is vereist). Na een korte theoretische uiteenzetting vel je onder begeleiding en stapsgewijs zelf.

Annemie Hannosset annemie.hannosset@limburg.be Karolien Van Diest karolien.vandiest@limburg.be

eindredactie

Sappi en Populierenexcursie

In de voormiddag brengen we een bedrijfsbezoek aan de papierproducent Sappi in Lanaken: één van de grootste houtverwerkers van de regio. Heel wat kruinhout van canadapopulieren en fijnsparren verwerken ze tot papier. De recycleermethodes en zuinigere omgang met water en energie maken een bezoek waardevol. In de namiddag bezoeken we een terrein in Hoeselt waar verschillende populierenklonen en hun prestaties worden besproken.

zoekertjes

Yvette Vandormael yvette.vandormael@limburg.be

redactiesecretariaat Annemie Hannosset annemie.hannosset@limburg.be

redactieraad Sally Dewallef, Jasper Goffin, Annemie Hannosset, Johan Van den Broek, Karolien Van Diest

redactie

Bos te koop

Lore Bellings, Patrick Meesters, Karolien Van Diest

foto cover Pascal Vanhees

Ben je lid van de Bosgroep en wil je je bos verkopen of ben je net op zoek naar een bos?

In deze rubriek vind je een overzicht van percelen privébos die te koop staan. Wij hopen natuurlijk dat andere Bosgroepleden het bos kopen, zodat de duurzaamheid van het bos­ beheer gegarandeerd is.

cartoons Dirk Vercampt

tekstbewerking zeggenofschrijven.be: Vincent Westerwoudt

vormgeving & lay-out Dion Boodts, Grafische Producties, Informatie & Communicatie provincie Limburg Designpartner - Opglabbeek

Afspraken bij de zoekertjes • Voordat het zoekertje gepubliceerd wordt, ondertekent de eigenaar een toelating.

• Het zoekertje verschijnt eenmalig in ’t Limburgs Bosbelang.

• De publicatie van het zoekertje is geen garantie voor de verkoop van het bos.

• Als je het bos niet meer zou willen verkopen, breng je de Bosgroep op de hoogte.

druk Drukkerij Paesen - Opglabbeek

postbus Limburgse Bosgroepen p/a provincie Limburg, Directie Ruimte Afdeling Milieu en Natuur Universiteitslaan 1, B-3500 Hasselt tel. 011 23 83 20 bosgroepen@limburg.be www.bosgroepen.be

Hoe reageer je op een zoekertje?

• Je neemt zelf contact op met de boseigenaar.

• Bij aankoop geef je de Bosgroep een seintje.

Te koop • ZUTENDAAL: 1,60 ha; naaldhout; lcops@live.be; 0473 86 48 47 • PEER: 42,81 are; naaldhout; herman.boonen@chello.be; 0483 09 05 45 • PEER: 26 are; loofhout; evens.grolig@skynet.be; 02 461 09 20 • BREE: 13,92 are; gemengd loofhout; bjanssen@telenet.be; 089 85 67 37

Wil je je bos verkopen?

Plaats een zoekertje of contacteer je Bosgroep!

oplage 4 000 exemplaren

wettelijk depotnummer D/2008/5857/82

verantwoordelijke uitgever Johan Van den Broek Universiteitslaan 1, B-3500 Hasselt Deze publicatie werd gedrukt op houten chloorvrij kringlooppapier, zonder optische witmakers.

‘t Limburgs Bosbelang | 50 | herfst | 15

50 | herfst | in dit nummer

nuttige adressen

driemaandelijks tijdschrift | juli-augustus-september 2015

Bosgroepen Noordoost-Limburg vzw

Coöperatieve van de Limburgse Bosgroepen cvba

ondernemingsnummer 459 481 087

Universiteitslaan 1 3500 Hasselt

Coördinator

Medewerkers

ir. An Pierson tel. 011 23 83 24 gsm 0473 88 53 95 bosgroepnoordoost@ limburg.be

Vera Reymen ir. Frederik Bollen tel. 011 23 83 63 fax 011 24 92 35

Adjunct-coördinator: Pascal Vanhees tel. 011 23 83 63

Secretariaat

Agentschap voor Natuur en Bos

Bosgroep Hoge Kempen vzw ondernemingsnummer 874 667 014

Bosgroep

Coördinator

Coördinator

ir. Patrick Meesters tel. 011 23 83 23 gsm 0475 46 04 42 bosgroephogekempen@ limburg.be

ir. Benjamine Bufkens tel. 011 23 83 29 gsm 0479 40 08 48 bosgroepwest@limburg.be

Secretariaat

Evi Ghijsens tel. 011 23 73 28

Administratief coördinator: Sally Dewallef tel. 011 23 83 14 P.a. provincie Limburg Universiteitslaan 1 3500 Hasselt www.limburg.be/bosgroepen www.bosgroepen.be fax 011 24 92 35

Bosgroep

Patricia Rouffa tel. 011 23 83 30

West-Limburg vzw

ondernemingsnummer 479 742 895

Sabine Schraepen tel. 011 23 73 82

Secretariaat

Bosgroep Bosgroep

Zuid-Limburg vzw

Limburgse Duinen vzw

ondernemingsnummer 874 670 378

ondernemingsnummer 882 247 464 Coördinator

ir. Lore Bellings tel. 011 23 83 19 gsm 0471 23 82 14 bosgroeplimburgse duinen@limburg.be Secretariaat

Coördinator

ir. Karolien Van Diest tel. 011 23 83 25 gsm 0473 88 53 94 bosgroepzuid@limburg.be

Het ANB staat in voor het beleid, het duurzaam beheren en versterken van natuur, bos en groen, samen met alle partners.

De uitdaging is dan ook het verder uitbouwen van een partnerschap met de Limburgse Bosgroepen, als schakel tussen de private boseigenaren en ANB. Aanspreekpunt Bosgroepen

Jasper Goffin Agentschap voor Natuur en Bos Koningin Astridlaan 50 bus 5 3500 Hasselt gsm 0479 54 90 09

voorwoord .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 bosgroepwerking Bosgroep Hoge Kempen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 bosgroepwerking Resultaten gezamenlijke houtverkoop . . . . . . . . . . . . . . 6 Limburgse bosenergie.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 bos online Opvallende berichten over bos en hout . . . . . . . . . . . . 13 bos en maatschappij Beleggen in bos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 0 Ecosysteemdiensten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 activiteitenkalender Activiteiten Limburgse Bosgroepen. . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Cursussen en excursies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 zoekertjes Bos te koop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 nuttige adressen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Nuttige websites

Agentschap Natuur en Bos: www.natuurenbos.be BOS+: www.bosplus.be Landelijk Vlaanderen vzw: www.landelijkvlaanderen.be Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek: www.inbo.be Inverde vzw: www.inverde.be Unie Vlaamse Bosbouw vzw: www.uvb.be

Secretariaat

Annemie Hannosset tel. 011 23 83 20

Ine Houbrechts tel. 011 23 83 15 H a m o n tAchel

Lommel

Waarvoor kun je terecht bij de Bosgroep?

Een bos bezitten en beheren, daar komt heel wat bij kijken. Voor vragen of informatie kun je evenwel altijd te rade bij de Bosgroep. We sommen hier even op waarmee de bosgroepmedewerkers je van dienst kunnen zijn: • gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, wettelijke, financiële en administratieve aspecten) • informatie over hoe een duurzaam bosbeheer eruit ziet, wat je wettelijke rechten en plichten zijn als

provincie Limburg Universiteitslaan 1 B-3500 HASSELT limburg.be

boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waarop je aanspraak kunt maken • hulp bij het invullen van kapaanvragen of het opstellen van beheerplannen • kaartmateriaal • adressen van houtexploitanten en boomkwekerijen • coördinatie van de samenwerking tussen verschillende boseigenaars.

Ne d e r land

N e e r p e lt O v e r p e lt

B o c h o lt

A nt w e rp e n

Kinrooi

Bree

HechtelEksel

Peer

Leopoldsburg Ham

Maaseik MeeuwenGruitrode

Beringen Tessenderlo HouthalenHelchteren

Opglabbeek DilsenStokkem

HeusdenZolder

As Zonhoven

Lummen

Genk H e r k- D e - S t a d Halen

Maasmechelen

H a s s e lt Diepenbeek

Zutendaal Lanaken

Nieuwerkerken Alken

Bilzen Kortessem

Wellen

B rab ant

H o e s e lt S i n t- T r u i d e n Borgloon

Heers

Riemst

Tongeren Voeren

Gingelom Herstappe

Luik