I N FO RM AT I E B L AD B O SG ROE P LI M BU RG D RI EMA AND E L I J K S T I JDSC H RI F T - N` 70 O K TO B E R , NO VE M B E R , DE CE M BE R 2 02 0
Bosbelang
Eerste gezamenlijke natuurbeheerplan is een feit
Maak van je bos een speelparadijs
PB- PP B- 01675 BELGIE(N) - BELGIQUE
Fiscale opties van een natuurbeheerplan
Dag van de Boseigenaar Op 29 november 2020 slaan de Vlaamse Bosgroepen opnieuw de handen in elkaar voor de zevende editie van de Dag van de Boseigenaar. Met dit initiatief willen we de privéboseigenaars in de kijker zetten. En met een goede reden: samen beheren ze 60 % van het Vlaamse bos! Hun werk is onmisbaar voor het voortbestaan van onze bossen en het vrijwaren van hun diensten aan de maatschappij en de biodiversiteit. Dat verdient erkenning en waardering. Tegelijkertijd is het een uitgelezen kans om onze Bosgroepwerking aan een breed publiek voor te stellen. KOM HELPEN PLANTEN Wij stropen alvast de mouwen op om een bos van meer dan 2,5 hectare in Oudsbergen te herplanten. De fijnsparren stierven er de voorbije jaren af ten gevolge van de letterzetter. Op zondag 29 november blazen we dit bos nieuw leven in en jij kan daarbij helpen! We kunnen nog wat hulp gebruiken, dus kom op zondag 29 november helpen planten. Locatie: Oudsbergen, omgeving van het kruispunt Akkerstraat – Anjerstraat Uur: 10 u. – 16 u. Registreer je: Zin om te komen helpen? Meldt je dan alvast aan via bosgroep@limburg.be of 011 23 73 28. Voor meer informatie en de laatste corona-maatregelen, raadpleeg onze website.
in dit nummer
Nieuws uit de regio
Bosgroepwerking
Bosbeheer
Eerste gezamenlijke natuurbeheerplan is een feit _ 4
Herstelplan voor fijnsparbossen _ 7
Maak van je bos een speelparadijs _ 8
2 Nieuws uit de regio
Beste bosbeheerder De veelzijdigheid van bossen blijft verbazen. De afgelopen maanden werd meer dan ooit duidelijk in welke mate bossen kunnen bijdragen aan onze mentale en fysieke gezondheid. Heel veel mensen vonden hun weg naar de natuur, ook mensen die normaal gezien zelden of nooit het bos opzoeken. Dat bracht helaas soms ook bijkomende uitdagingen met zich mee, maar ik hoop dat het vooral een zoveelste bevestiging mag zijn dat je als bosbeheerder een onschatbare bijdrage aan de maatschappij levert. Het maakt ook duidelijk dat het hoog tijd is om werk te maken van de lang uitgestelde bosuitbreiding. Het ambitieuze Bosuitbreidingsplan en de Bosteller, die minister Zuhal Demir eind mei lanceerde, willen die uitdaging aanpakken. Een samenwerking met privéeigenaars en bebossers is van essentieel belang om het ambitieuze doel van 4 000 hectare extra bos te realiseren. Eenvoudig wordt het niet, maar ik maak me sterk dat onze bosbeheerders al decennialang bewijzen dat ze niet terugdeinzen voor een uitdaging. Daarnaast hebben we het in dit nummer over het belang van spelen in de natuur voor kinderen en nemen we een kijkje in Hoeselt, waar 11 privéboseigenaars een eerste gezamenlijk natuurbeheerplan laten opstellen onder coördinatie van onze Bosgroep. We gaan ook dieper in op de fiscale opties van zo’n plan. Verder brengen we boeiende nieuwtjes rond hout en bos, en stellen we met de nodige trots een nieuwe collega voor. Veel leesplezier!
Bert Lambrechts
gedeputeerde van Leefmilieu en Natuur voorzitter vzw Bosgroep Limburg
COLOFON
Wetgeving
Fiscale opties van een natuurbeheerplan _ 10 Het Vlaamse bosplan in een notendop _ 12
Zoekertjes _ 13 Bos online _ 14 Activiteitenkalender _ 15 Contactgegevens _ 16
De deputatie van de provincieraad van Limburg, Jos Lantmeeters, gouverneur-voorzitter, Inge Moors, Igor Philtjens, Bert Lambrechts, Tom Vandeput, gedeputeerden en Wim Schoepen provinciegriffier I Coördinatie & Hoofdredactie Karolien Van Diest, Bosgroep Limburg I Tekst Leen Raats, Teksttype.be Hasselt en Karolien Van Diest, Bosgroep Limburg I Taaladvies Informatie en Communicatie, provincie Limburg I Concept en vormgeving Informatie en Communicatie, provincie Limburg I Fotografie Informatie en Communicatie provincie LImburg, ivn.nl, Bosgroep Limburg, Erik Karits, Marc Scheepers, Pascal Vanhees Drukwerk Drukkerij Chapo, Hasselt I Oplage 4300 ex. I Verantwoordelijke uitgever Vera Boesmans, Universiteitslaan 1 - 3500 Hasselt I Wettelijk depotnummer D/2008/5857/82 Deze publicatie werd gedrukt op houtvrij gerecycleerd CO2-neutraal papier met EU Ecolabel en FSC certificaat.
Nieuws uit de regio
3
Op verkenning in Hardingen Op 11 oktober kunnen geïnteresseerde leden een kijkje komen nemen in het boscomplex van Hardingen. Alle informatie vind je in de Activiteitenkalender van dit Bosbelang
Nieuws uit de regio
Hardelingen bijt de spits af
Eerste gezamenlijke natuurbeheerplan is een feit Op vraag van enkele privéboseigenaars begeleidt Bosgroep Limburg de opmaak van een eerste gezamenlijk natuurbeheerplan voor een ecologisch waardevol gebied in Hoeselt, op de overgang van Droog naar Nat Haspengouw. In dit boscomplex, Hardelingen genaamd, ligt ook vanuit Natura 2000 de focus op het behoud en de versterking van de bossen, conform de wensen van de privéeigenaars.
4 Nieuws uit de regio
Andere aanpak Het boscomplex van Hardelingen ligt integraal op Hoeselts grondgebied. Het gebied wordt in het oosten begrensd door de Tongersesteenweg. In het noorden en het zuiden wordt het, op één perceel na, ingesloten door de Goosstraat en de Hernerweg. Het gebied wordt in dit beheerplan opgedeeld in HardelingenNoord en Hardelingen-Zuid, op het terrein gescheiden door de Hardelingenstraat. De beheerders konden enkele mooie, oude boskernen in dit gebied verwerven, maar de afgelopen jaren werden ze geconfronteerd met overmatige windval en een versnelde uitbreiding van de Amerikaanse eik ten nadele van de inheemse soorten. In de jongere bestanden plantten ze, zoals dat gangbaar is in Haspengouw, populieren aan. Die zijn snel kaprijp, maar gaven na de eindkappen weer een open uitgangssituatie. De gewenste opbouw van boshabitats bleef dus achterwege. Ze stapten naar Bosgroep Limburg met de vraag om een beheerplan op te maken.
Rol voor populieren Bosgroep Limburg gaf vorm aan een transparant instapmodel aan een voordelig tarief en nodigde de lokale privéboseigenaars uit om mee te doen. Elf van hen stapten aan boord. De Bosgroep stuurde een offertevraag uit en neemt de prefinanciering van de Vlaamse opmaaksubsidies voor de betrokken eigenaars op zich, in afwachting van de latere uitbetaling na goedkeuring. In januari vatte het studiebureau verbonden aan Thomas More Hogeschool de opdracht aan. Ondanks de
coronapandemie konden de voorjaarsinventarisaties toch op het terrein gebeuren. De mensen van Thomas More werkten in overleg met de Bosgroep enkele beheervoorstellen uit. De bosexperts van het INBO hielpen om delicatere beheervraagstukken op te lossen. In juni werd de verkenningsnota bij het ANB ingediend. In september koppelen we terug met de betrokken eigenaars, waarna de beheermaatregelen per bestand verder worden uitgewerkt. Het gezamenlijk beheerplan moet leiden tot een versterking van de oude boskernen en het herstel van verruigde bestanden zodat relicten van de waardevolle bosflora zich kunnen uitbreiden. Daarnaast blijft de houtproductie een belangrijke focus daar waar de houtafvoer minder ingrijpende effecten heeft. Een groot deel van de verruigde kaalkapvlakten van populier kunnen potentieel ontwikkelen tot de waardevolle boshabitat 9160 (essen-eikenbos zonder wilde hyacinten). Het Agentschap van Natuur en Bos ging ermee akkoord om in die bestanden beperkt oude populierenklonen in te brengen. Het gaat om maximaal 33 populieren per hectare, die moeten aangevuld worden met inheemse kensoorten, en die niet mogen worden geoogst. Toch betekent dit een belangrijke erkenning van de ecologische rol die populieren kunnen spelen!
Natura 2000-gebied Het boscomplex Hardelingen ligt voor 63 % (46 ha) in de Speciale Be-
schermingszone (SBZ) Bossen en kalkgraslanden van Haspengouw BE2200038, deelgebied 2 Hardelingen. De relevante doelstellingen en prioritaire inspanningen uit de managementplannen komen ook terug in het beheerplan. De beoogde bostypes zijn 9120 (eiken-beukenbos op zure bodems), 9160 en 91E0 (valleibossen, elzenbroekbossen en zachthoutooibossen). Via dit plan zullen de oude boskernen versterkt worden en zal op vrij korte termijn, dankzij de gerichte inzet van oude populierenklonen, een belangrijke oppervlakte 9160-bos hersteld worden. Dit zullen we realiseren door de bestaande, niet-habitatwaardige bossen om te vormen en bestaande oude boskernen uit te breiden. Kleinere boskernen bufferen en/of verbinden is een algemene doelstelling voor deze SBZ. De rijke leembodems in deze regio maken dat hier vooral akkers voorkomen. De schaarse bosgebieden situeren zich van oudsher rond landgoederen. De grens tussen bossen en omliggende akkers is vaak scherp. In de gemengde bossen vinden we vooral soorten zoals eik, beuk, haagbeuk, es en esdoorn. Smalle beekvalleien met populieren slingeren tussen de heuvels.
Eén gebied, drie functies ECOLOGIE De ecologische functie primeert in het beheerplan. Het complex bestaat uit een mozaïek van biologisch waardevolle tot zelfs zeer waardevolle bestanden met divers loofhout, voorjaarsflora en dassenburchten,
Nieuws uit de regio
5
die deel uitmaken van of aansluiten bij Natura 2000-gebied. De winterbeek met haar ongestoorde hydrologie en de verschillende bronzones zorgen voor een groenblauwe verbinding. Op de overgang van hoog naar laag zijn kansen voor Europees te beschermen bostypes. Er zijn ook zwakke punten. De relatief jonge loofbossen bevatten weinig dood hout. In het verleden werden de bosbestanden veelal beheerd als reguliere populierenplantages in een wijd plantverband. De gekapte bestanden werden niet allen herplant of beheerd, wat zorgde voor een verruiging en achteruitgang van de flora. Bovendien staat het gebied onder druk van de omlig-
6 Nieuws uit de regio
gende landbouw en is er een verruiging en vervliering gaande, waarbij de voorjaarsflora dreigt verloren te gaan. ECONOMIE Jacht is ook belangrijk op het domein. Daarom voorzien we een soortenrijke struiklaag en een toename van dood hout. Houtproductie is geen prioriteit en er zijn momenteel weinig volwassen bomen. De kaprijpe populieren worden wel geoogst. Ze worden deels herplant met populier (daar waar ze vlot bereikbaar zijn en de bodem dit verdraagt) en deels vervangen door gemengde, inheemse bosaanplantingen. Zoals vermeld kan voor het herstel van het bostype
9160 in het laatste geval ook een beperkt aantal oud wordende populierenklonen ingemengd worden. Bij de bestanden waar populier niet domineert, zetten we in op een boomgericht bosbeheer dat in de toekomst kwaliteitshout oplevert. SOCIAAL De bossen uit het natuurbeheerplan Hardelingen zijn normaal niet toegankelijk, maar er zijn wandel- en fietsroutes rondom het gebied. Dit brengt helaas wel verstoringen, zoals zwerfvuil en loslopende honden, met zich mee. Voortaan zal minstens één keer per jaar een begeleide wandeling in het gebied doorgaan.
Het eetbare bos Voedselbossen zijn niet nieuw. In China doen ze al minstens 1 700 jaar aan agrobosbouw (agro-forestry), waarbij ze voedselteelt en houtproductie combineren op hetzelfde perceel. Ook in Zuid-Amerika, onder meer in Ecuador, vind je voedselbossen: stukken oerwoud of wilde vegetatie die zijn omgevormd tot ‘bostuin’, waarin bananen, mango’s, koffie, cacao, cassave en kruiden door elkaar groeien, zowel wild als aangeplant. In vergelijking met onze monoculturen voelt het als een eetbare oase.
Bosgroepwerking
In het westen deden de voedselbossen hun intrede binnen de permacultuur in de jaren 1980. De Brit Robert Hart vertaalde de principes van tropische bostuinen naar ons gematigd klimaat en bedacht de term ’forest gardening’.
En in Vlaanderen? Jan Seynaeve van Bosgroep Zuiderkempen ging via een Platteland Plus-project op zoek naar alternatieve bosproducten. Hij merkte dat voedselbossen erg interessant zijn, maar dat het niet evident is om bestaande bossen om te zetten. Punt is dateerste wij in instantie Vlaanderen al erg we weinig In proberen de bos kleine hebben en dat te een echt voedvele percelen bundelen om selbos zeldenkostenefficiënt een volledige aan kroonhet probleem te sluiting kent (een elke voorwaarde vanuit pakken, wat voor deelnemende de boswetgeving) enNameestal met eigenaar voordelig is. de kapping heel de watdode exoten werkt.willen we zo van sparren Wij zijn gewendnieuw om bij bosbeheer de snel mogelijk bos creëren. focus te leggen op en biodiversiteit, Omdat aanplantingen hun jeugdhoutproductie recreatie. Ookwe al verzorging veel en geld kost, kiezen
EHBA in de praktijk
zijn het exoten of naaldbomen, dan nog hebben deze voor de biodiversiteit een waarde door hun voorkomen in bosverband.
nen met oogsten. De opbrengst is daarbij niet enkel voor de mens: het is de bedoeling dat de natuur haar graantje mee kan pikken.
En in bestaand bos?
Een natuurlijk, gezond bossysteem herbergt een grote biodiversiteit en productiviteit. Dat komt door de verschillende lagen die op elkaar afgestemd zijn. Soorten die bijvoorbeeld veel stikstof nodig hebben om vrucht te dragen, krijgen als buur een stikstofbindende plant, die met zijn afstervende blad en wortels voedsel vrijmaakt dat weer in de kringloop terecht komt. Dat resulteert in een rijke oogst. Of je kunt een Romeinse traditie in ere herstellen en druivelaars en andere klimplanten via geknotte veldesdoorns begeleiden.
Het kan dus niet de bedoeling zijn om onze bossen door agroforestry te vervangen, hoe hip en mooi het concept ook is. Als je als beheerder toch een variant wilt aanleggen in bestaand bos, vormen sneukelbossen een perfect compromis. Sneukelbossen vallen volledig onder de boswetgeving en hebben een hoger aandeel van eetbare (inheemse) soorten. Denk maar aan bramen, aalbessen, zwarte bessen, bosbessen, vlier, hazelnoten, frambozen, gele kornoelje, meidoorn, kers, appel en peer. Jonge linde- en berkenJe las of hoorde het misschien al in de media: Bosgroep blaadjes kunnen in de salade, beuk is In een goed aangelegd voedselbos Limburg lanceerde een herstelplan voor afgestorven wordt de arbeid steeds minder. ideaal om oesterzwammen te telen, fijnsparbossen. letterzetter blijftnog, genadeloos een goed ontworpen van sleedoornbessenDe maak je lekke- Sterker houdt op werd lange termijn re jenever, berkensap zuivetoeslaan en dat inwerkt zowat heelvoedselbos Europa. In 2019 bij rend. En zo kunnen we nog wel even zichzelf in stand! Hier en daar zal je Bosgroep Limburg maar liefst 119 hectare aangetast wat moeten kappen en snoeien om doorgaan. fijnsparbos aangemeld van eigenaars die hulp vroegen. licht en ruimte te geven. Een teveel Daarom lanceren we het project EHBA oftewel van een bepaalde soort kun je maaien en als mulch weer in het systeem Eerste Hulp Bij Afgestorven fijnsparren. brengen. Opruimen doet de natuur Een voedselbos hoeft niet groot te zelf. Zoals de naam zijn bomen bossen zijn verklapt, beter opgewassen ervoor om het bos zoveel zijn. Belangrijker is dat je demogelijk ecologi- ne erg belangrijk in een voedselbos: ze de klimaatverandering én beop natuurlijk wijze te een verjongen met tegen sche principes van natuurlijke zorgen voor beschutting en veel orde biodiversiteit. gespecialiseerde machines bosrand combineert met (hierover voedsel- vorderen lees je meerEen in een volgend nummer productie. voedselbos bestaat ganisch materiaal. Wist je dat de meeste van onze offruitbomen bijje beheerder eigenaar van van hetuit Bosbelang). deels meerjarige, houtige plan- Ben voorbeeld typische bosrandsoorten aangetast fijnsparbos en heb je Waar dit ook gewenst of verplicht is, een ten, maar uit eenjarige en doorzijn en veel gezonder zijn in de benodig? planten een mixHosta’s van klimaatrolevende we groenten. passen hulp schutting van boom, in de onseen tijdens dedan kantoorbuuste boomsoorten. Zoin. creëren we Contacteer daar bijvoorbeeld ook Om echt klassieke boomgaarden of 73 als28 soliop het nummer 011 23 of mozaïeken in het landschap van af- uren van je voedselbos te genieten, moet taire boom? bosgroep@limburg.be. wisselend oudere en jonge, je bereid zijn gevarieerder te meer gaan via gemengde bossen.jaren Deze heterogeeten. Al na enkele kun je begin-
Herstelplan voor
fijnsparbossen
Hoe leg je een voedselbos aan?
Bosgroepwerking Bosbeheer
7
Bosbeheer
Maak van je bos een speelparadijs Denk eens terug aan je kindertijd. Speelde je weleens in het bos en is dat een van de redenen waarom je nu een trotse boseigenaar bent? We durven erom te wedden dat dat voor veel van onze leden geldt. Kinderen van nu leven in een andere tijd, maar buiten spelen en dan vooral in het bos ravotten, blijft belangrijk voor hun ontwikkeling tot gelukkige, gezonde volwassenen met een groen hart voor al wat leeft en groeit. Helaas krijgen steeds minder kinderen de kans om kampen te bouwen en in bomen te klauteren. Gelukkig kun jij als eigenaar helpen om daar verandering in te brengen.
8 Bosbeheer
‘Het uitroeien van een ervaring’ en ‘het gevangen houden van kinderen’, zo omschrijven bepaalde auteurs het feit dat kinderen haast niet meer de kans krijgen om nog vrij buiten te spelen, laat staan in het bos. We ontzeggen hen de mogelijkheid om met de natuur op te groeien. Dat gaat gepaard met hoge sociale kosten (Deveraux, 1991, Louv, 2005).
De voordelen van spelen in het bos Spelen in het bos heeft tal van voordelen voor de ontwikkeling van kinderen. Veel en divers bewegen is essentieel om een goede motoriek te ontwikkelen. Doordat de bosbodem voortdurend verandert en bezaait ligt met hindernissen, leren kinderen omgaan met obstakels. Ze slalommen tussen bomen en langs braamstruiken en springen over takken en stronken. Zo ontwikkelen ze een goede, grove motoriek, die de basis vormt voor hun fijne motoriek en maakt dat ze ook op latere leeftijd minder snel vallen (Cosco & Moore, 1999). In het bos leren kinderen om hun grenzen te verleggen in een omgeving die voortdurend verandert. Ze leren risico’s inschatten en bouwen zelfvertrouwen op. Ook hun creativiteit wordt geprikkeld en ze leren het bosleven en alles wat ermee samenhangt, kennen. Daardoor zullen ze zich de rest van hun leven meer verbonden voelen met de natuur en er hopelijk zorg voor dragen. De natuur is de beste leerschool, waar kinderen talloze belangrijke vaardigheden ontwikkelen, zoals het inschatten van afstanden en het lokaliseren van geluidsbronnen. Bovendien vinden ze er psychische rust, even weg van de drukte van alledag.
Het ideale speelbos Als eigenaar kun je je bos openstellen en zo de kinderen uit de buurt waardevolle speeltijd en herinneringen voor de rest van hun leven bezorgen. En dat is broodnodig, want volgens een onderzoek van Humo is slechts 1,3 % van het Vlaamse bos speelzone. Maar welke kwaliteiten zijn nu juist belangrijk voor kleine bosavonturiers? Ze moeten kunnen hollen, springen, rennen en klimmen. Laat omgevallen bomen liggen en maak eventueel een verhoging met aarde of zand, die je spontaan laat verbossen. Struiken en ondergroei zoals hazelaar, varens en bramen zijn ideale verstopplaatsen. Grachten en geulen nodigen uit om over te springen. Maar het summum voor veel kinderen is in bomen klimmen. Bomen die laag vertakken zijn ideaal. Als al je bomen zijn opgesnoeid, kun je eventueel een paar klimtouwen ophangen. Let wel op: omdat dit geen natuurlijk speelelement is, ben je als eigenaar verantwoordelijk voor de veiligheid. Je moet de touwen enkele keren per jaar controleren en dit bijhouden in een logboek. Dood hout is een zegen voor de biodiversiteit in je bos én biedt volop speel- en bouwmogelijkheden. Kampen bouwen zet aan tot creativiteit en fantasie. Alle beheerwerken die de biodiversiteit van je bos ten goede komen, zoals het aanplanten van streekeigen bomen en planten of het creëren van open plekken, poelen en bosranden helpen meteen ook om het natuurbewustzijn bij jonge ravotters te stimuleren. De kinderen zullen verwonderd zijn over de dieren die ze in je bos tegenkomen.
Wil je nog meer leven in de brouwerij? Neem dan zeker eens contact op met Bosgroep Limburg of promoot je speelbos bij de plaatselijke jeugdverenigingen. Naar een artikel van Dieter Willems, Regionaal Landschap Houtland vzw.
Bosbeheer
9
Wetgeving
De fiscale opties van een natuurbeheerplan Ondertussen ben je misschien al op de hoogte van de diverse aspecten van de nieuwe natuurwetgeving, die al meer dan twee jaar van kracht is en waarover we al meermaals berichtten in ons ledenblad. In dit artikel zetten we de veranderingen in de fiscale gunstmaatregelen voor particuliere eigenaars op een rij.
10 Wetgeving
Wat is er veranderd?
VRIJSTELLINGEN IN HET KADER VAN EEN NATUURBEHEERPLAN Type 2
Type 3
Type 4
Erfbelasting
50 %
75 %
100 %
Voor de wetswijziging kon je als eigenaar met een goedgekeurd uitgebreid bosbeheerplan rekenen op een fiscale vrijstelling van 100 % op de successierechten van je bos. Dit was een onderdeel van het twintig jaar durend engagement dat je als eigenaar aanging. De nieuwe regelgeving is ruimer dan erfbelasting, maar veel hangt af van het ambitieniveau van het natuurbeheerplan waarvoor je kiest. In de tabel vind je een overzicht van de mogelijke vrijstellingen.
Schenkbelasting
75 %
100 %
100 %
Deze fiscale vrijstellingen gelden zowel voor de grond- als de opstandswaarde. Dat is de waarde van het hout dat geoogst kan worden uit de bomen of het bos op het perceel in kwestie. Hoe je deze vrijstelling concreet verkrijgt, lees je op www.natuurenbos.be/ natuurbeheerplan
Wat betekent dit voor jou? Ga je voor een natuurbeheerplan type 1 (vergelijkbaar met het beperkt bosbeheerplan), dan verandert er niets. Er zijn geen vrijstellingen op schenkings- of successierechten. Kies je voor type 2, dan geniet je van 50 % vrijstelling op de erfbelasting en 75 % vrijstelling indien het bos voor overlijden wordt geschonken. Voor een type 3 natuurbeheerplan is dit 75 % vrijstelling van de erfbelasting en 100 % bij schenking. De overheid wil hiermee schenkingen aanmoedigen. Voor een type 4 natuurbeheerplan gelden de maximale vrijstellingen. In
Type 1
Verkooprecht 100 % Onroerende voorheffing
de praktijk is dit type beheerplan, omwille van de verplichte erfdienstbaarheid, vooral populair bij natuurverenigingen.
Hoe verloopt de overgang? Op 9 juni 2020 eindigde de overgangsregeling voor de vroegere vrijstelling van successierechten, voor bossen gelegen in VEN of opgenomen in een goedgekeurd uitgebreid bosbeheerplan. De oude vrijstellingen zijn dus niet langer van toepassing en de nieuwe wetgeving is van kracht. Dit betekent concreet dat de fiscale stimulans eenzijdig wordt stopgezet, hoewel je goedgekeurd bosbeheerplan nog van toepassing is tot 2021 (bos in Natura 2000-gebied) of 2023 (bos buiten Natura 2000-gebied). Sinds 9 juni is de 100 % vrijstelling van de successierechten afgeschaft. De Bosgroepen en Landelijk Vlaanderen hebben dit knelpunt via het Aanspreekpunt Privaat Beheer (APB) aangekaart bij de Vlaamse overheid. Tot op heden bestaat hiervoor echter nog geen oplossing. Als eigenaar heb je twee opties: Optie 1: je neemt akte van bovenstaande stopzetting van de fiscale stimulans en voert je beheerplan gewoon verder uit tot 2023. Optie 2: je hebt interesse in de nieuwe mogelijkheden van vrijstelling van erfbelasting en schenkbelasting naast het verder duurzaam beheren van je bos. Om hiervoor in aanmerking te komen, moet je eigenaar zijn
100 %
van een bos met een goedgekeurd natuurbeheerplan type 2 of 3. Bosgroep Limburg helpt je graag om een (gezamenlijk) plan op te stellen. In tussentijd kun je een intentieovereenkomst laten opmaken.
Hoe verloopt de omzet van de beheerplannen? Zoals we eerder al schreven, worden alle lopende bosbeheerplannen geleidelijk omgezet naar natuurbeheerplannen. Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) nam hiervoor een studiebureau onder de arm dat een evaluatie maakte van alle bestaande uitgebreide bosbeheerplannen. Elke eigenaar wordt aangeschreven met een voorstel voor de omzetting en je kunt hier al dan niet mee akkoord gaan. Werd je beheerplan opgemaakt via Bosgroep Limburg, dan zijn wij op de hoogte van de beheerplannen die het eerstvolgende jaar geĂŤvalueerd worden. Bij die evaluatie voor omzetting worden naast beheer en mogelijke subsidies ook de nieuwe fiscale maatregelen bekeken. Je krijgt als boseigenaar dus duidelijk een beeld van wat er concreet voor jou verandert. Nog vragen? Neem gerust contact op met Bosgroep Limburg. Je vindt ook meer info op www.natuurenbos.be/ natuurbeheerplan Naar een artikel uit de Bosgazet, het ledenblad van de Antwerpse Bosgroepen
Wetgeving
11
Jouw bos in de bosteller
Wetgeving
Als je sinds oktober 2019 nieuw bos hebt aangeplant, kun je dit melden via www.bosteller.be. Na controle van het ANB voegen ze jouw bos aan de bosteller toe als nieuw of compensatiebos. Wil jij ook bebossen? Contacteer de Bosgroep Limburg en we maken er samen werk van!
Het Vlaamse bosplan in een notendop
Binnenkort kennen we de details van het bosplan, maar hiernaast lees je alvast de grote lijnen. De Vlaamse overheid werkte een ambitieus bosuitbreidingsplan uit: 4 000 ha extra bos tegen 2024 en 10 000 ha tegen 2030.
Wie gaat bebossen? De Vlaamse overheid plant zelf heel wat bos aan en zet in op samenwerking met lokale besturen, natuurorganisaties en de bosgroepen. Via initiatieven en communicatie mobiliseren ze ook burgers, bedrijven en verenigingen.
Waar komen die extra bossen? Deze extra bossen leggen we liefst aan op percelen met een groene bestemming en nog te bestemmen gronden. De focus ligt op het uitbreiden en verbinden van bestaande bossen, valleigebieden en bossen bij woonkernen. Daarnaast zetten we in
12 Wetgeving
op grotere projecten zoals ruimtelijke uitvoeringsplannen, landinrichtingsprojecten en ruilverkavelingen.
Wat doet de overheid concreet? – Natuur en Bos koopt actief gronden aan om te bebossen. Ook privéeigenaren krijgen hierbij de kans om bossen te planten. – De overheid biedt subsidies aan voor de aankoop van gronden (bos) met het oog op erkenning als natuurreservaat (natuurbeheerplan type 4) en voor de inrichting van nieuwe, toegankelijke bossen. – Het steunpercentage voor de aankoop van gronden in groene bestemmingen wordt verhoogd.
– De bebossingssubsidie wordt verhoogd en vereenvoudigd. – De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) zet instrumenten in zoals recht van voorkeur en recht van voorkoop. Een grondenbank Bebossing moet het verwerven van gronden versnellen. – De contracteelt met Vlaamse kwekers garandeert voldoende plantsoen. – De recent uitgebreide lijsten van INBO met erkende zaadbronnen en herkomsten vormen een werkbasis. – Enkele praktische drempels worden aangepakt, zoals de pachtwetgeving, het verkrijgen van vergunningen, subsidiemechanismen en de mestwetgeving.
Zoekertjes
P BOS TE KOO Ben je lid van de Bosgroep en wil je je bos verkopen of ben je net op zoek naar een bos? In deze rubriek vind je een overzicht van percelen privĂŠbos die te koop staan. Wij hopen natuurlijk dat andere Bosgroepsleden het bos kopen, zodat de duurzaamheid van het bosbeheer gegarandeerd is. Afspraken bij de zoekertjes
Beringen 28,50 are naaldhout tuerlinckxmichel@hotmail.com 0496 50 18 56
Pelt 67,72 are naaldhout 053 70 05 61 - 0476 58 27 93 Recht van voorkoop
Beringen 52,30 are naaldhout tuerlinckxmichel@hotmail.com 0496 50 18 56 Recht van voorkoop
Tessenderlo 30,92 are gemengd hout wmarien@axiphar.be 0478 31 08 43 Recht van voorkoop
Voordat het zoekertje gepubliceerd wordt, ondertekent de eigenaar een toelating. Het zoekertje verschijnt eenmalig in ‘t Limburg Bosbelang. De publicatie van het zoekertje is geen garantie voor de verkoop van het bos. Als je het bos niet meer zou willen verkopen, breng je de Bosgroep op de hoogte.
Hoe reageer je op een zoekertje?
+
Je neemt zelf contact op met de boseigenaar. Bij aankoop geef je de Bosgroep een seintje.
Beringen 70,70 are loofhout jozeftheunis@telenet.be 0494 70 69 00
Zutendaal 33,20 are gemengd hout + marleen_kuypers2@hotmail.com 0475 66 30 86
Beringen 1,89 hectare gemengd hout tuerlinckxmichel@hotmail.com 0496 50 18 56
Zutendaal 39,70 are naaldhout lambij@telenet.be 0478 54 18 28
Ham 30,86 are naaldhout tuerlinckxmichel@hotmail.com 0496 50 18 56
Oudsbergen 66,67 are naaldhout 011 22 46 52 Recht van voorkoop
Oudsbergen 99,46 are gemend hout aertstony@telenet.be 0499 38 53 01
+
+
Bos te koop
13
Bos online
Als bosgroepmedewerkers lezen we regelmatig interessante berichten die we graag met onze leden delen. Meer artikelen lezen om over door te bomen? Dat kan, op onze website en Facebookpagina.
HET IS 5 VOOR 12 VOOR INSECTEN In hun rapport “Reversing the decline of insects� brengt de Britse natuurkoepel The Wildlife Trusts de zorgwekkende terugval van insecten in kaart. Ze benadrukken nog maar eens het belang van insecten voor de natuur en de mens en tonen met cijfers aan wat we allemaal instinctief aanvoelen: er zijn veel minder insecten dan vroeger. Het goede nieuws? Volgens een Brits onderzoek kunnen we het tij nog keren. Maar dan moeten we snel handelen! wildlifetrusts.org
WELKE SOORTEN PLANT JE IN HET BOS VAN DE TOEKOMST? De klimaatverandering en de verspreiding van nieuwe boomziekten roepen heel wat vragen op wat de keuze van soorten en herkomsten betreft. Omdat er nog geen eenduidige visie bestaat, wordt een voorzichtige aanpak aanbevolen. Je leest er meer over in dit artikel, dat linkt naar het uitgebreid advies van het INBO en hun lijst met erkende zaadbronnen voor bosplantsoen. www.inbo.be
EEN MINIBOS OP DE PARKING Tiny forests of miniatuurbosjes zijn al een tijdje aan een voorzichtige opmars bezig. De Nederlandse natuurvereniging IVN ging een samenwerking met het bedrijf Lister Building aan. Zij vormden tien parkeerplaatsen aan hun bedrijfsterrein in Weert om tot een miniatuurbos en beloven om een tiny forest aan te leggen in elke nieuwe woonwijk die ze de komende jaren bouwen. Hopelijk inspireren ze anderen om hetzelfde te doen! www.ivn.nl
AFSCHOTGEGEVENS WILD NU ONLINE TE BEKIJKEN In Vlaanderen zijn er vier soorten die we wettelijk gezien als grofwild bestempelen: ree, edelhert, damhert en everzwijn. Jagers moeten bepaalde gegevens bijhouden over de geschoten dieren. Sinds kort kun je die gegevens raadplegen op de website grofwildjacht.inbo.be. Je vindt er het aantal geschoten dieren, maar ook biologische gegevens zoals leeftijd, geslacht, leeggewicht en onderkaaklengte. www.inbo.be
14 Bos online
kalender
Covid-19 maatregelen dragen mondmasker is verplicht.
OKTOBER
ONTBOSSING DRAAGT BIJ AAN VERSPREIDING VIRUSSEN Uit wetenschappelijke studies blijkt dat het ontbossen van tropische wouden sterk bijdraagt aan de overdracht van virussen van dier op mens. De onderzoekers ontdekten dat gele koorts, malaria, ebola en wellicht ook corona op mensen overgingen aan de rand van recent ontgonnen bos. www.bosplus.be
WAT BETEKENEN BOOMMARKERINGEN? Als boseigenaar krijg je misschien weleens vragen van recreanten over de markeringen op de bomen in je bos. Dan is dit artikel een handige link om door te geven. De auteur legt uit waarom beheerders bomen schalmen (of blessen) en gaat in op de reden waarom een goede communicatie tussen markeerder en uitvoerder zo belangrijk is. Het artikel is ook interessant voor beheerders die op zoek zijn naar nuttige tips rond blessen. www.naturetoday.com
WELKOM AAN BOORD, ELS! Met Els Kimpe verwelkomt Bosgroep Limburg een nieuwe medewerker. Vanaf dit voorjaar ondersteunt ze de Bosgroepwerking in de regio’s west en oost. We laten haar graag zelf aan het woord. “Ik ben Els Kimpe. Van kleins af aan ben ik gefascineerd door de natuur. Jarenlang hield ik vol dat ik later boswachter zou worden. Ik hou van tuinieren en in mijn vrije tijd zet ik mij graag in voor dieren. Zo organiseren we bijvoorbeeld ieder voorjaar een paddenoverzet in de buurt. Ik ben immers erg geïnteresseerd in amfibieën, met de boomkikker als absolute favoriet.”
4
zondag
Celtic Fields Kolisbos We nemen je graag mee naar de “Celtic fields” in het Kolisbos. Tijdens deze wandeling vertellen we je alles over dit beschermd erfgoed en hoe aangepast bosbeheer bijdraagt aan het bewaren ervan. Meer info vind je in de vorige editie (N69) van het Bosbelang. Tijd van 10-12 u. Locatie Brandtoren, Torenstraat 26, Pelt Afstand 7 km Inschrijven is verplicht via vera.reymen@limburg.be of 011 23 83 63
OKTOBER
11
zondag Op verkenning in Hardelingen Dit gebied is normaal niet publiek toegankelijk, maar samen met de Bosgroep kan je het uitzonderlijk ontdekken. Zorg voor aangepast schoeisel en kleding. De wandeling is niet geschikt voor mensen die slecht te been zijn of kinderwagens. Honden zijn niet toegestaan. Het aantal deelnemers wordt tot 15 personen beperkt. Tijd van 10-12.30 u. Locatie Hardelingenstraat 6, Hoeselt Inschrijven is verplicht via vera.reymen@limburg.be of 011 23 83 63 Meer info op pagina 4 van dit nummer.
NOVEMBER
29 zondag
Dag van de Boseigenaar Meer info over deze activiteit vind je op pagina 2 van dit nummer.
15
contactgegevens
HamontAchel Lommel Pelt
Regio West
Bocholt
Peer
Ham
BOSGROEP LIMBURG
Boekhouding, cursussen, excursies Vera Reymen tel. 011 23 83 63 gsm 0475 29 37 30 vera.reymen@limburg.be Communicatieverantwoordelijke Pascal Vanhees tel. 011 23 83 74 gsm 0478 55 16 14 pascal.vanhees@limburg.be
Oudsbergen HouthalenHelchteren
HeusdenZolder Lummen
Herk-De-Stad
DilsenStokkem
As
Zonhoven Genk
Halen
Maasmechelen
Hasselt Diepenbeek
Zutendaal Lanaken
Nieuwerkerken Alken
Algemene coördinatie ir. An Pierson tel. 011 23 83 24 gsm 0473 88 53 95 an.pierson@limburg.be
Administratief coördinator Sally Dewallef tel. 011 23 83 14 sally.dewallef@limburg.be Ilse Vanhoudt tel. 011 23 74 26 gsm 0479 54 30 72 ilse.vanhoudt@limburg.be
Maaseik Beringen
Tessenderlo
p.a. provincie Limburg Universiteitslaan 1 B-3500 Hasselt bosgroep@limburg.be bosgroeplimburg.be tel. 011 23 73 28
Coördinator houtverkoop ing. Frederik Bollen tel. 011 23 83 71 gsm 0479 19 10 08 frederik.bollen@limburg.be
Kinrooi
Bree
HechtelEksel Leopoldsburg
Bilzen
Regio Oost
Kortessem
Wellen Hoeselt Sint-Truiden Borgloon
Heers
Riemst Tongeren Herstappe
Gingelom
Voeren
Regio Zuid REGIO OOST
REGIO WEST
Coördinator ir. Lore Bellings tel. 011 23 83 19 gsm 0471 23 82 14 lore.bellings@limburg.be Adjunct coördinator Pieter Flamend tel. 011 23 83 29 gsm 0476 93 11 50 pieter.flamend@limburg.be Els Kimpe tel. 011 23 73 85 gsm 0470 57 67 15 els.kimpe@limburg.be secretariaat Evi Ghijsens tel. 011 23 73 29 evi.ghijsens@limburg.be
Coördinator ir. Patrick Meesters tel. 011 23 83 23 gsm 0475 46 04 42 patrick.meesters@limburg.be Adjunct coördinator Pieter Flamend tel. 011 23 83 29 gsm 0476 93 11 50 pieter.flamend@limburg.be Els Kimpe tel. 011 23 73 85 gsm 0470 57 67 15 els.kimpe@limburg.be secretariaat Ine Houbrechts tel. 011 23 83 15 ine.houbrechts@limburg.be Inge Bosch tel. 011 23 83 20 inge.bosch@limburg.be
REGIO ZUID
Coördinator ir. Karolien Van Diest tel. 011 23 83 25 gsm 0473 88 53 94 karolien.vandiest@limburg.be secretariaat Patricia Rouffa tel. 011 23 83 30 patricia.rouffa@limburg.be Clara Caradonio tel. 011 23 83 12 domenicaclara.caradonio@ limburg.be
Waarvoor kun je terecht bij de Bosgroep? Een bos bezitten en beheren, daar komt heel wat bij kijken. Voor vragen of informatie kun je evenwel altijd te rade bij de Bosgroep. We sommen hier even op waarmee de bosgroepmedewerkers je van dienst kunnen zijn:
vragen en hulp bij bosuitbreiding gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, wettelijke, financiële en administratieve aspecten) informatie over hoe een duurzaam bosbeheer eruit ziet, wat je wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waarop je
aanspraak kunt maken. hulp bij het invullen van kapaanvragen of het opstellen van beheerplannen kaartmateriaal coördinatie van de samenwerking tussen verschillende boseigenaars ondersteuning bij FSC-certificering, boscompensatie in natura, aanplantingen en ecologische beheerwerken.