2015 Jaarverslag Leader Haspengouw

JAARVERSLAG 2015 Interlokale vereniging Plaatselijke Groep Haspengouw

= = = = =

éä~ííÉä~åÇKäáãÄìêÖKÄÉ===J===ïïïKîä~~åÇÉêÉåKÄÉLéÇéç===J===ÉÅKÉìêçé~KÉìL~ÖêáÅìäíìêÉ=

JAARVERSLAG 2015 1. Stand van zaken 1.1.

Projectoproepen ter goedkeuring van projecten =

Op de oprichtingsvergadering d.d. 2015-06-08 is de projectoproep 2015 gelanceerd ter waarde van € 452 583,89 binnen de drie thema’s en bijhorende maatregelen van de lokale ontwikkelingsstrategie van de Plaatselijke Groep Haspengouw.

Het Leadersecretariaat heeft voor het verstrijken van de deadline d.d. 2015-07-31 (12u) 23 projectconcepten ontvangen. Alle concepten zijn ontvankelijk bevonden. In totaal bedroeg de gevraagde cofinanciering € 1 982 579. De Plaatselijke Groep heeft in zijn vergadering d.d. 2015-09-04 acht concepten weerhouden om uitgewerkt te worden tot een volledige aanvraag.

Het Leadersecretariaat heeft voor de deadline d.d. 2015-11-03, 12u acht projectaanvragen ontvangen. De acht ingediende projectaanvragen zijn ontvankelijk.

De projectaanvragen zijn als volgt ingediend op de verschillende maatregelen: •

Thema ‘Leefbare dorpen’: maatregel 1 ‘inzetten op sociale inclusie via ontmoetingsmomenten’ o Digitale Dorpspleinen in Haspengouw o Vrijwilligersnetwerk Haspengouw

•

Thema ‘Bodem- en waterbeheer’: maatregel 3 ‘kennisoverdracht ter bevordering van het gebruik van duurzame technieken en processen in het kader van bodem- en waterbeheer’ o Op weg naar efficiëntere bemesting o Koester de koolstof

•

Thema ‘Landbouw- en natuureducatie’: maatregel 1 ‘Verbeteren van het aanbod van landbouw- en natuureducatie’ o Het begint in… Haspengouw o De boomgaard als school en atelier

•

Thema ‘Landbouw- en natuureducatie’: maatregel 2‘Het ondersteunen van belevingsvolle en educatieve activiteiten en belevingselementen naar het grote publiek’ o Landbouw anders beleven o Biobeleefboerderij De Alverberg

Conform de procedure heeft de Technische Werkgroep d.d. 2015-11-13 elke aanvraag individueel besproken en een individueel advies gegeven.

Rimo heeft zijn projectaanvraag ‘Digitale Dorpspleinen in Haspengouw’ d.d. 2015-12-10 ingetrokken.

De totale projectkost van de 7 projectaanvragen bedraagt € 828 205,17 waarvan voor € 517 895,86 aan cofinanciering wordt gevraagd.

De Plaatselijke Groep heeft de projecten en het advies van de Technische Werkgroep besproken. Zij beslist in haar beoordelingsverslag ten aanzien van het Leadercomité het advies van de Technische Werkgroep te volgen.

Om alle projecten te kunnen honoreren keurt ze de bijkomende afname van € 65 311,97 van de jaartranche 2016 goed. Het Leadercomité bekrachtigt het beoordelingsverslag van de Plaatselijke Groep, waarmee onderstaande projecten zijn goedgekeurd: •

Gemeente Kortessem: Vrijwilligersnetwerk Haspengouw

Totale projectkost: 125 895,00 euro Cofinanciering: 81 831,75 euro

2

Het project zal in de twee plattelandsgemeenten Kortessem en Nieuwerkerken een vrijwilligerscentrale oprichten. In elke gemeente zal hierdoor samenwerking en verbinding uitgebouwd worden tussen enerzijds de groep van vrijwilligers en anderzijds de organisaties waar ze ingezet worden. Dit project geeft de lokale besturen de mogelijkheid om samen met Stebo en De Wroeter Arbeidscentrum alle inwoners mee te betrekken bij dit burgerparticipatieproject. De rekrutering en matching zal zich richten op jonge ouderen, nieuwe inwoners en kansengroepen. Activeringsmethodieken vanuit de sociale economie kunnen ertoe bijdragen dat deze groepen eveneens hun weg vinden tot het vrijwilligerswerk binnen verenigingen en organisaties.

Ontmoetingen zijn essentieel voor het leggen van sociale contacten en om te netwerken. Beide gemeenten zullen daarom ook hierop sterk inzetten, elk met hun eigen insteek. Een lerend netwerk voor ervaringsuitwisseling, waar ook de lokale besturen van Wellen en Alken toe uitgenodigd worden, draagt de ervaringen in de regio uit. De gemeente Kortessem investeert in een digitaal platform, het OCMW van Nieuwerkerken in een fysieke vrijwilligersbalie. Daarnaast worden er budgetten vrijgemaakt voor promotie, opleiding, ontmoeting en beloning van vrijwilligers.

•

Bodemkundige Dienst van België vzw: Op weg naar efficiëntere bemesting

Totale projectkost: 102 450 euro Cofinanciering: 66 592,50 euro In het nieuwe mestactieplan krijgt de landbouwer een grotere vrijheid en verantwoordelijkheid om het nitraatresidu en ook het fosforgehalte op perceelniveau onder controle te houden. In het kader van een toenemend aanbod van diverse organische meststoffen is correcte informatie omtrent de bemestingswaarde van het perceel essentieel. Doel is om landbouwers doelgericht te ondersteunen om op perceelniveau de bemesting te optimaliseren en hen hierbij de beschikbare tools correct te laten gebruiken. Via dit project volgen landbouwers extra opleiding inzake bemesting. De aangebrachte technieken worden daarnaast gedemonstreerd via veldproeven. Binnen het project ontwikkelt de Bodemkundige Dienst van België een rekentool die landbouwers de mogelijkheid geeft de hoeveelheid meststof op perceelniveau aan te passen. Een efficiënte organische bemesting heeft een positieve impact op zowel bodem- als waterkwaliteit. Dit leidt tot minder gebruik van kunstmest, hetgeen een flinke kostenbesparing is voor de sector. Bovendien is dit goed voor het leefmilieu.

•

Eco² Agrobeheercentrum vzw: Koester de koolstof

Totale projectkost: 152 794,21 euro Cofinanciering: 99 316,24 euro Erosie is een bekend probleem in Haspengouw. Dit project wil landbouwers ondersteunen om op een brongerichte manier de erosieproblematiek aan te pakken en tegelijkertijd de bodemvruchtbaarheid van de percelen voor de komende generaties te bestendigen. Landbouwers worden begeleid via kennisuitwisselingsactiviteiten en demonstraties van innovatieve technieken om de koolstof in hun bodems beter vast te houden. Hierdoor verbetert de bodemstructuur en het bodemleven, tegelijkertijd verhoogt de bodemvruchtbaarheid en wordt erosie bestreden. Deze innovatieve techniek heeft hiernaast een positieve impact op de biodiversiteit, de waterbufferingscapaciteit en weerbaarheid tegen verdroging. Bovendien slaan landbouwers door deze technieken meer Co² in de bodem op, waardoor ze bijdragen aan de klimaatdoelstellingen’. De lokale besturen van Riemst, Tongeren, Voeren en Sint-Truiden investeren mee in de aanleg van demovelden om zo landbouwers te overtuigen met deze technieken aan de slag te gaan. Promotor Eco² investeert ook in een kennisuitwisselingsmoment met de Centre des Technologies Agronomiques in Strée-Modave (provincie Luik).

•

Centrale Landelijke Gilden vzw: Het begint in… Haspengouw

Totale projectkost: 173 330,56 euro Cofinanciering: 112 664,86 euro Landelijke Gilden wil leerkrachten uit het lager en secundair onderwijs ondersteunen om met de hedendaagse land- en tuinbouw uit de streek aan de slag te gaan in de klas via een vernieuwend en kwalitatief kant en klaar aanbod. Dat wil de copromotor Plattelandsklassen vzw realiseren door een digitaal lessenpakket te ontwikkelen voor leerkrachten maar ook door kinderen een bezoek te laten brengen aan een land –of tuinbouwbedrijf.

Naast het ontwikkelen van een digitaal lessenpakket voor het lager onderwijs omtrent de sectoren fruitteelt, akkerbouw en pluimvee worden er ‘Binnenbijboerendagen’ in elke deelnemende gemeente – Borgloon, Heers,

3

Herk-de-Stad, Hoeselt, Kortessem, Riemst, Sint-Truiden, Tongeren en Wellen - georganiseerd. Dit evenement staat open voor alle lagere scholen van de deelnemende gemeenten. De inwoners krijgen een heuse ‘Plattelandskrant’ in hun bus, waarin zij deze ‘Binnenbijboerendagen’ op de voet kunnen volgen.

Plattelandsklassen vzw zal daarnaast ook excursies voor de eerste graad secundair uitwerken, gekoppeld aan de leerdoelstellingen. De kennismaking van jongeren met de moderne landbouw maakt hun bewust hoe hun voedsel wordt geproduceerd. Zo worden ze later ook bewuste consumenten. Binnen het project voorzien de promotoren ook bijkomende vorming voor landbouwers, leerkrachten en gidsen.

•

Nationale Boomgaardenstichting vzw: De Boomgaard als school en atelier

Totale projectkost: 69 750,00 euro Cofinanciering: 45 337,50 euro Met de slogan 'jong geleerd is oud gedaan' wil Nationale Boomgaardenstichting vzw de hoogstamfruitboomgaarden veilig stellen voor de volgende generaties. In de regio Haspengouw en Voeren zijn hoogstamboomgaarden in de graasweides van het vee gedurende lange tijd landschapsbepalend geweest. De economische waarde van deze boomgaarden is echter aan het verdwijnen. Boomgaardeigenaars en streekbewoners dienen zich bewust te zijn van de grote waarden en het nut van de boomgaarden. Daarom wil de promotor grote groepen sensibiliseren en onderwijzen over al de elementen die een boomgaard waardevol maken voor mens en leefmilieu. Samen met lokale besturen, het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren, Proefcentrum Fruit en Plattelandsklassen worden er in 16 gemeenten educatieve, sensibiliserende en demonstratieve activiteiten op touw gezet. Het project biedt zowel lagere als middelbare scholen, maar ook geïnteresseerde boomgaardliefhebbers en professionele fruittelers een interessant aanbod aan over de meerwaarden en mogelijkheden van hoogstamboomgaarden en hun productie. De educatieve pakketten voor scholen worden gekoppeld aan de leerdoelstellingen. Daarnaast investeert de Nationale Boomgaardenstichting ook in een samenvattende brochure die zowel gedrukt als digitaal ter beschikking gesteld zal worden.

•

Gemeente Heers: Landbouw anders beleven

Totale projectkost: 53 010,40 euro Cofinanciering: 34 456,76 euro Het jaarlijkse klaprozen – en akkerbloemenfestival is een toeristisch topevenement in de gemeente Heers. De klaprozenroute leidt de wandelaar langs de mooiste landschappen en hoeves in de regio. Deze route wordt verfraaid met belevings- en comfortelementen om het jaarlijkse festival op een hoger niveau te tillen. De gemeente investeert onder andere in banken, infoborden maar ook in bomenpaspoorten en educatieve speelelementen. Een multisectorale werkgroep met lokale ondernemers, het Regionaal Landschap en Voeren, Natuurpunt Heers, Boerenbond, Plattelandsklassen, Nationale Boomgaardenstichting, een imker en een kruidendame zullen de relatie natuur, ecologie, landbouw, streekproducten en lokaal ondernemerschap uitwerken. Alle informatie over de verwevenheid landbouw, ecologie en natuur wordt gebundeld in een educatieve brochure voor gezinnen die ter beschikking ligt bij de vele prachtige vierkanthoeves langs het traject. Voor de kleinsten wordt er een educatief doeboekje ontwikkeld waarmee ook scholen aan de slag kunnen gaan. Dit project verbindt landbouw, natuur en toerisme tot een economische meerwaarde voor de ondernemers in de regio.

•

De Alverberg vzw : Biobeleefboerderij De Alverberg

Totale projectkost: 150 975,00 euro Cofinanciering: 77 696,25 euro Het biologische landbouwbedrijf De Alverberg wil via het opstarten van een schaapskudde een brede waaier aan educatieve activiteiten ontwikkelen zowel rond landbouw als natuurbeheer. Naast de opstartende schaapskudde zal ook de biologische werking omtrent varkens, kippen, angusrunderen en akkerbouw op een educatieve wijze belicht worden aan scholen en tal van andere verenigingen. Het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren richt hiertoe verschillende plekken met interactieve educatieve elementen in op de boerderij, zodat een belevingsvol en attractief boerderijbezoek gegarandeerd is. Nieuwe evenementen zoals lammetjes- en schaapsscheerdagen, bloesem- en fruitfeesten vormen een ideale gelegenheid om burgers over de meerwaarde van het platteland te informeren. Om de zichtbaarheid voor alle bezoekers, ook voor kinderen en mindervaliden, te garanderen investeert De Alverberg in nieuw hekwerk om zijn schapenstal herin te richten. De Alverberg begeleidt mensen met een taakstraf.

4

1.2. Financiële stand van zaken =

In haar vergadering=d.d. 2015-06-08 heeft de Plaatselijke Groep volgende items met betrekking tot het budget goedgekeurd: o Kennisname van het programmabudget 2014-2020 o Leadersecretariaat: budget en vestiging o Lancering projectoproep 2015 In haar vergadering=d.d. 2015-12-11 heeft de Plaatselijke Groep volgende items met betrekking tot het budget goedgekeurd: o Beoordeling ontvankelijke projectaanvragen projectoproep 2015 o Projectoproep 2016 In de projectoproep 2015 zijn volgende bedragen vastgelegd door de Plaatselijke Groep: o Jaartranche 2015: € 302 583,89 o Jaartranche 2016: € 215 311,98 o Totale vastlegging 2015: € 517 895,87 De Plaatselijke Groep heeft in de projectoproep 2016 volgende bedragen uitgeschreven: o Jaartranche 2015: € 187 532,02 o Jaartranche 2016: € 350 000,00 o Totale oproep 2016: € 537 532,02 =

1.3.

Uitgevoerde controles

=

De Plaatselijke Groep Leader Haspengouw organiseert haar controles op de betoelaagde projecten op diverse manieren. De Plaatselijke Groep heeft hiertoe verschillende instrumenten beschikbaar, zoals administratieve controle, projectvisitatie, terreincontrole en/of een promotorendag. =

1.3.1 Administratieve controle De administratieve controle houdt een controle in van de door de projectpromotor over te maken boekhoudkundige bescheiden en betalingsbewijzen. Deze administratieve controle wordt per project volledig uitgevoerd door de Leadercoördinator voor de PG. De controle heeft een dubbel objectief: J J

Het verifiëren van de intrinsieke waarde van de documenten (datum, leverancier, bestemmeling, prijs, BTW).

Het controleren of de facturen en betalingsbewijzen betrekking hebben op het project waarvoor steun was aangevraagd. Elke uitgave die niet in verband staat tot het project wordt verworpen. Onvolledige documenten of documenten waarover onduidelijkheid bestaat kunnen slechts worden aanvaard nadat zij door bijkomende inlichtingen kunnen worden gerechtvaardigd. Ook eventuele opgelegde bijkomende voorwaarden en/of aanbevelingen maken het voorwerp uit van de administratieve controle.

De eerste projecten binnen PDPOIII (2014-2020) zijn d.d. 2015-12-11 goedgekeurd. De eerste declaratiedossiers zullen bijgevolg door de promotoren pas d.d. 2016-07-15 bij het Leadersecretariaat ingediend worden. =

1.3.2

Projectvisitatie en terreincontrole

=

De eerste projecten binnen PDPOIII (2014-2020) zijn d.d. 2015-12-11 goedgekeurd. Bijgevolg hebben in 2015 nog geen projectvisitaties of terreincontroles plaatsgevonden.= = = = = = =

5

1.3.3

Promotorendag

=

D.d. 2015-05-08 heeft het Leadersecretariaat in samenwerking met het Leadersecreatariaat Kempen en Maasland het inspiratiemoment plattelandsontwikkeling ‘bouwen aan een leefbaar platteland’ georganiseerd in de Kasteelhoeve van Dessener te Kortessem. Meer dan 45 plattelandsactoren hebben het inspiratiemoment rond plattelandsontwikkeling bijgewoond. Na een inleiding door gedeputeerde Moors, is er door dr. Nol Reverda, bijzondere lector geografische krimp aan de Zuyd Hogeschool en wetenschappelijk directeur van NEIMED, een presentatie gegeven over ‘leefbaarheid en dorpen’. Na deze presentatie heeft er een panelgesprek plaats gevonden waar de gastspreker in discussie trad met Marcel Kerff (voorzitter Rimo Limburg), Mevrouw Elsje Stevens (Beleidsmedewerker afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling), Prof. dr. ir. Oswald Devisch (faculteit architectuur en kunst, UHasselt), Geert Nijst (Skyeye) en de aanwezige plattelandsactoren. Het gesprek werd in goede banen geleid door de heer Hans Put, reporter, fotograaf en freelance journalist voor de TVL en de VRT. Na afloop van het panelgesprek hebben de aanwezigen nog de kans gehad om na te praten met een hapje en een drankje. =

1.3.4

Andere

Naast administratieve controle, projectvisitatie, terreincontrole en de jaarlijkse promotorendag volgt de Plaatselijke Groep de projecten op door het behandelen van projectwijzigingen en –verlengingen. Ook andere items kunnen tijdens deze vergaderingen aangebracht worden. De Plaatselijke Groep kan ook voor kiezen om promotoren uit te nodigen voor een projecttoelichting of een projectbezoek te brengen aan promotoren.

1.4

Afgelopen projecten

De eerste projecten binnen PDPOIII (2014-2020) zijn d.d. 2015-12-11 goedgekeurd. Er zijn bijgevolg nog geen projecten afgelopen.=

6

NKR=

lîÉêòáÅÜí=ÖçÉÇÖÉâÉìêÇÉ=éêçàÉÅíÉå=

Projectnummer

HAS15/01

HAS15/02 HAS15/03 HAS15/04

HAS15/05 HAS15/06 HAS15/07

Promotor

Projecttitel

Vrijwilligersnetwerk Gemeente Kortessem Haspengouw Op weg naar Bodemkundige Dienst efficiëntere van België vzw bemesting Agrobeercentrum Eco² vzw Koester de koolstof Het begint in…

Plattelandsklassen vzw Haspengouw Nationale De boomgaard als boomgaardenschool en atelier stichting vzw Landbouw anders Gemeente Heers beleven Biobeleefboerderij De Alverberg vzw De Alverberg

Datum goedkeuring

2015-12-11

Projectbedrag

Cofinanciering ELFPO

Vlaams

Provinciaal

Thema en maatregel

Status

€ 125 895,00

€ 40 915,88

€ 20 457,94

€ 20 457,94

T1 - M1

Lopend

2015-12-11

€ 102 450,00

€ 33 296,25

€ 16 648,13

€ 16 648,13

T2 – M3

Lopend

2015-12-11

€ 152 794,55

€ 49 658,12

€ 24 829,06

€ 24 829,06

T2 – M3

Lopend

2015-12-11

€ 173 330,56

€ 56 332,43

€ 28 166,22

€ 28 166,22

T3 – M1

Lopend

2015-12-11

€ 69 750,00

€ 22 668,75

€ 11 334,38

€ 11 334,38

T3 – M1

Lopend

2015-12-11

€ 53 010,40

€ 172 28,38

€ 8 614,19

€ 8 614,19

T3 – M2

Lopend

2015-12-11

€ 150 975,00

€ 38 848,13

€ 19 424,06

€ 19 424,06

T3 - M2

Lopend

7

OK

lîÉêòáÅÜí=mdJîÉêÖ~ÇÉêáåÖÉå==

In 2015 heeft de Plaatselijke Groep Haspengouw driemaal vergaderd: =

•

Bilzen, d.d. 2015-06-08 Agenda o Kennisname ‘Selectie van de Leader-gebieden in het kader van het Programmeringsdocument voor Plattelandsontwikkeling in Vlaanderen - periode 2014-2020 (PDPOIII)’ o Stand van zaken overeenkomst betreffende de oprichting van de interlokale vereniging “PG Haspengouw” o Goedkeuring overeenkomst betreffende de oprichting van de interlokale vereniging “PG Haspengouw” o Goedkeuring van het huishoudelijk reglement o Aanstelling van het Leadercomité o Vaststelling Draaiboek o Kennisname van het programmabudget 2014-2020 o Leadersecretariaat: budget en vestiging o Lancering projectoproep 2015 o Varia

•

Nieuwerkerken, d.d. 2015-09-04 Agenda o Vaststelling effectieve en plaatsvervangende afgevaardigden o Goedkeuring van het verslag d.d. 2015-06-08 o Leadersecretariaat: kandidaturen en keuze vestiging o Toetreding van nieuwe leden tot de Interlokale verenging Haspengouw o Beoordeling projectconcepten – Projectoproep 2015 o Varia

•

Riemst, d.d. 2015-12-11 Agenda o Vaststelling effectieve en plaatsvervangende afgevaardigden o Goedkeuring van het verslag d.d. 2015-09-04 o Aanvraag tot toetreding Plaatselijke Groep o Aanstelling lid Leadercomité o Aanpassing draaiboek Plaatselijke Groep Haspengouw o Beoordeling ontvankelijke projectaanvragen projectoproep 2015 o Projectoproep 2016 o Varia

=

PK

lîÉêòáÅÜí=îÉêÖ~ÇÉêáåÖÉå=iÉ~ÇÉêÅçãáí¨=

In 2015 heeft het Leadercomité van de Plaatselijke Groep Haspengouw tweemaal vergaderd: •

Alden Biesen, Bilzen, d.d. 2015-06-08 Agenda o Aanduiding voorzitter en ondervoorzitter Leadercomité o Varia

•

De Smokkelhoeve, Riemst, d.d. 2015-12-11 Agenda o Goedkeuring van het verslag d.d. 2015-06-04 o Selecteren projecten voor toekenning van Leadersteun – Projectoproep 2015 o Toekennen van Leadersteun – Projectoproep 2015 o Varia

= = = = =

8

QK

=

p~ãÉåïÉêâáåÖ=

In 2015 zijn er geen acties ondernomen om een samenwerkingsproject op te starten. De oproep tot samenwerkingsprojecten zal ten vroegste een jaar na goedkeuring van de lokale ontwikkelingsstrategie gelanceerd worden door het Provinciaal Managementcomité.

RK

fåíÉêäçâ~äÉ=îÉêÉåáÖáåÖ=mä~~íëÉäáàâÉ=dêçÉé=e~ëéÉåÖçìï=

=

De interlokale vereniging Plaatselijke Groep Haspengouw is d.d. 2015-06-08 opgericht. Bijgevolg is dit jaarverslag en de bijhorende jaarrekening de eerste die worden voorgelegd. =

SK

iáàëí=ãÉí=éìÄäáÅ~íáÉë=

=

Het Leadersecretariaat heeft een samenvattende publicatie van de Lokale Ontwikkelingsstrategie van de Plaatselijke Groep Haspengouw laten opmaken door ZOZ (zie ook punt 11). Deze publicatie is verdeeld onder de PG-leden, de colleges van burgemeester en schepenen van alle deelnemende lokale besturen, provincieraadsleden en potentiële projectpromotoren.

9