2018 Jaarverslag Leader Haspengouw by Provincie Limburg

JAARVERSLAG 2018 Interlokale Vereniging Plaatselijke Groep Haspengouw

JAARVERSLAG 2018 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Haspengouw

Voorwoord De landen tuinbouwsector stond in 2018 wederom voor verschillende uitdagingen. De erosieproblematiek vanwege de veelvuldige regen tijdens het voorjaar en de daarop lange periode van extreme droogte stelde de bedrijfsvoering van de Haspengouwse landbouwers op de proef. De sector zet met verschillende innovaties volop in op de toekomst en beraadslaagt over de manier waarop ze zich zal aanpassen aan de klimaatveranderingen. Het is die veerkracht die onze provincie typeert en ons perspectief biedt. Een veerkracht die berust op een krachtenbundeling van de telers, onderzoeks- en praktijkcentra, plattelandsactoren en lokale besturen. Die synergiën maakten van Haspengouw het voorbije jaar een krachtige plattelandsregio met innovatieve gebiedsgerichte projecten. De oplevering van de projecten die meteen na de opstart van het huidige Leaderprogramma zijn goedgekeurd, brachten ons de eerste tastbare resultaten die vier jaar van intensieve projectwerking in de regio illustreert. De Nationale Boomgaardenstichting (NBS vzw) verkleinde dankzij het project ‘Boomgaard als school en atelier’ de kloof tussen producent en consument en vestigde de aandacht op het biodiversiteitsaspect dat de Haspengouwse hoogstamboomgaarden zo typeert. Ook in het project ‘Landbouw anders beleven’ staat educatie centraal. De bewegwijzerde landschapswandeling ontwikkeld door de gemeente Heers en het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren (RLH vzw), brengt de wandelaar langs belevingsplekken met landbouwen natuurelementen die het Haspengouwse platteland kenmerken. Daarnaast werkte de Bodemkundige Dienst van België (BDB vzw) een gids uit waarmee landbouwers op hun perceel de bemesting kunnen optimaliseren, geheel in lijn met de actuele wet- en regelgeving zoals vastgelegd in het MAP5. 2018 was ook het jaar van nieuwe engagementen. Zeven innovatieve projecten zagen dankzij twee nieuwe projectoproepen het levenslicht binnen Leader Haspengouw. Ze bouwen verder aan warme dorpsgemeenschappen, bieden ondersteuning aan de landen tuinbouwsector en nemen nieuwe acties om de toenemende kloof tussen maatschappij en de agrarische sector verder te verkleinen. Nieuwe ambities en energie doen ons verwachtingsvol uitkijken naar datgene wat 2019 voor Haspengouw zal brengen. De projectpromotoren, maar ook de Plaatselijke Groep Haspengouw, wil ik bedanken om die vibe kracht bij te zetten. Samen met hen kunnen we de regionale landbouw en het sociale weefsel errond nog beter omarmen.

Inge Moors, Voorzitter Plaatselijke Groep Haspengouw Gedeputeerde Landbouw en Platteland

JAARVERSLAG 2018 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Haspengouw

Inhoud Voorwoord 3 1. Stand van zaken Leader Haspengouw 7 1.1. Projectoproepen ter goedkeuring van projecten 7 1.1.1. Oproep 2018 7 1.1.2. Oproep 2018B 9 1.2. Samenvatting goedgekeurde projecten 9 1.3. Financiële stand van zaken 14 1.4. Uitgevoerde controles 15 1.4.1. Administratieve controle 15 1.4.2. Projectvisitatie en terreincontrole 15 2. Afgelopen projecten 15 3. Overzicht goedgekeurde projecten 16 4. Overzicht vergaderingen Plaatselijke Groep Haspengouw 19 5. Overzicht vergaderingen Leadercomité Haspengouw 19 6. Samenwerking 20 7. Communicatie 21

JAARVERSLAG 2018 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Haspengouw

1. Stand van zaken Leader Haspengouw 1.1. Projectoproepen ter goedkeuring van projecten 1.1.1. Oproep 2018 De Plaatselijke Groep Haspengouw heeft d.d. 2017-12-01 een 5de oproep binnen het Leadergebied Haspengouw gelanceerd voor het indienen van projectconcepten binnen de drie thema’s en bijhorende maatregelen van de lokale ontwikkelingsstrategie van de Plaatselijke Groep Haspengouw. Het beschikbaar gestelde budget aan cofinanciering bedroeg 407.677,92 euro. Binnen de oproeptermijn zijn er 15 projectconcepten bij het Leadersecretariaat van de Plaatselijke Groep Haspengouw ingediend. De Plaatselijke Groep heeft d.d. 2018-03-13 van de 15 projectconcepten 9 weerhouden voor verdere uitwerking. De 9 weerhouden projectconcepten hebben samen een projectkost van 1.087.860,74 euro, waarvoor 707.109,48 euro aan cofinanciering gevraagd werd. Het Leadersecretariaat heeft de betrokken promotoren begeleid bij het uitwerken en indienen van de projectaanvragen. Voor de deadline van 23 mei 2018 heeft het Leadersecretariaat 8 projectaanvragen online via het e-loket ontvangen. Het Leadersecretariaat heeft bij de indieners verduidelijkende vragen gesteld, deze vragen zijn allen tijdig en volledig beantwoord. De ingediende projectaanvragen zijn mede hierdoor allen ontvankelijk bevonden. Conform de procedure heeft de Technische Werkgroep elke aanvraag individueel besproken en een individueel advies opgesteld. De totale projectkost voor de 8 projectaanvragen bedroeg 845.447,95 euro, waarvan voor 549.541,17 euro aan cofinanciering werd gevraagd. De adviezen werden in de PG-vergadering d.d. 2018-06-29 toegelicht waarna door de Plaatselijke Groep Haspengouw 6 projecten werden weerhouden en opgenomen in het beoordelingsverslag van de PG. De toegelichte projectaanvragen zijn als volgt ingediend onder de drie thema’s: Thema 1: Leefbare dorpen Fietsbieb −− Maatregel 1: Inzetten op sociale inclusie via ontmoetingsmomenten −− Maatregel 2: Ondersteunen van voorzieningen in kleine dorpskernen −− Projectpromotor: Beweging.net vzw −− Copromotor(en): Sociaal Engagement cvba so −− Projectkost: 41 500,00 euro −− Gevraagde subsidie: 26 975,00 euro −− Quotering TW: Onvoldoende −− Quotering PG: Onvoldoende Levenslang wonen in Zuid-Limburgse dorpen −− Maatregel 1: Inzetten op sociale inclusie via ontmoetingsmomenten −− Projectpromotor: Universiteit Hasselt −− Copromotor(en): / −− Projectkost: 132 974,45 euro −− Gevraagde subsidie: 86 433,39 euro −− Quotering TW: Voldoende −− Quotering PG: Voldoende

Ontmoetingsplekken als hefboom voor sociale cohesie −− Maatregel 2: Ondersteunen van voorzieningen in kleine dorpskernen −− Projectpromotor: Gemeente Nieuwerkerken −− Copromotor(en): / −− Projectkost: 116 000,00 euro −− Gevraagde subsidie: 75 400,00 euro −− Quotering TW: Zeer goed −− Quotering PG: Zeer goed Thema 2: Bodem- en waterbeheer Koolstofcirkels in Haspengouwse landen tuinbouw −− Maatregel 1: Verbeteren van de bodemkwaliteit en beheer −− Maatregel 3: Kennisoverdracht ter bevordering van het gebruik van duurzame technieken en processen in het kader van bodem- en waterbeheer −− Projectpromotor: ECO² vzw −− Copromotor(en): BDB vzw, PIBO campus vzw, Pcfruit vzw, Innovatiesteunpunt vzw −− Projectkost: 160 100,50 euro −− Gevraagde subsidie: 104 065,32 euro −− Quotering TW: Goed −− Quotering PG: Goed Thema 3: Landbouw- en natuureducatie Belevingsvolle Kevie −− Maatregel 1: Verbeteren van het aanbod landbouwen natuureducatie −− Maatregel 2: Het ondersteunen van belevingsvolle en educatieve activiteiten en belevingselementen naar het grote publiek −− Projectpromotor: Stad Tongeren −− Copromotor(en): / −− Projectkost: 62 763,00 euro −− Gevraagde subsidie: 40 795,95 euro −− Quotering TW: Goed −− Quotering PG: Goed Educatie Bijenstand “Panoven” −− Maatregel 2: Het ondersteunen van belevingsvolle en educatieve activiteiten en belevingselementen naar het grote publiek −− Projectpromotor: IHO vzw −− Copromotor(en): / −− Projectkost: 90 450,00 euro −− Gevraagde subsidie: 58 792,50 euro −− Quotering TW: Voldoende −− Quotering PG: Voldoende Haspengouw da’s klasse! −− Maatregel 1: Verbeteren van het aanbod landbouwen natuureducatie −− Projectpromotor: De Wroeter vzw −− Copromotor(en): Plattelandsklassen vzw, De Wroeter vzw −− Projectkost: 108 800,00 euro −− Gevraagde subsidie: 70 720,00 euro −− Quotering TW: Onvoldoende −− Quotering PG: Onvoldoende

JAARVERSLAG 2018 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Haspengouw

STEMmig boeren −− Maatregel 1: Verbeteren van het aanbod landbouwen natuureducatie −− Projectpromotor: Plattelandsklassen vzw −− Copromotor(en): / −− Projectkost: 132 860,00 euro −− Gevraagde subsidie: 86 359,00 euro −− Quotering TW: Voldoende −− Quotering PG: Voldoende

1.2. Samenvatting goedgekeurde projecten

Het Leadercomité heeft d.d. 2018-06-30 de 6 weerhouden projecten goedgekeurd. De 6 goedgekeurde projecten hebben samen een totale projectkost van 695.147,95 euro, waarvoor 451.846,17 euro aan cofinanciering is toegekend. Hiervoor heeft het Leadercomité beslist om het budget binnen de oproep te verhogen met 44.168,25 euro. De goedgekeurde projecten konden van start gaan vanaf 1 januari 2019, met een uitvoeringsperiode tot uiterlijk 30 juni 2021.

Het natuurgebied De Kevie bestaat uit 4 deelgebieden: Beemden, Hardel, Kevie en Groot Meers. Het is een landschap van hooilanden, moerassen, bossen, poelen, houtkanten en knotwilgen. Men kan deze gebieden het hele jaar door vrij bezoeken via vier volledig bewegwijzerde wandelroutes. Natuurpunt is zeer actief in dit gebied: iedere eerste zondag van de maand organiseert Natuurpunt een geleide wandeling. De eerste zaterdag van de maand kan men komen meebouwen aan de natuur tijdens de beheerswerken. Op aanvraag van scholen, verenigingen,... worden extra wandelingen georganiseerd. Binnen het project wil men het grote publiek langs de Neremweg op een veilige en belevingsvolle manier vanuit de Zuurbeemden naar de Netbeemden loodsen. Daarnaast vraagt de brug om een nieuwe constructie over de Jeker. Men denkt hierbij aan een boomstambrug of een hangbrug met platform en trappen. De locatie langs de waterloop wordt heringericht naar een plek waar men kan rusten met een zit- en rustbank; maar ook de kinderen/bezoekers kan begeleiden naar het vervolg van de wandeling via een avontuurlijk parcour. De belevingsplaats is gesitueerd met uitzicht op de Jeker en bloemrijke hooilanden. Dit is een belangrijk aandachtspunt voor educatie en duiding. Daarnaast wil men verrekijkers aankopen, zodat de kinderen/groepen o.a. in de omgeving van de nieuwe brug de vogels en de fauna in het natuurgebied kunnen spotten, wat bijdraagt aan de beleving tijdens de maandelijkse begeleide wandelingen en de aangevraagde begeleide wandelingen van scholen, verenigingen,... van Natuurpunt. Dit project zal er ook voor zorgen dat het gebied meer bovenlokale uitstraling krijgt, door aan te sluiten bij het Limburgse wandelproduct. Dit wil men bekomen door een startbord te laten opmaken, een wandelfolder uit te brengen en het wandelgebied te laten opnemen op de website www. wandeleninlimburg.be.

1.1.2. Oproep 2018B De Plaatselijke Groep Haspengouw heeft d.d. 2018-06-29 een 6de oproep binnen het Leadergebied Haspengouw gelanceerd voor het indienen van projectconcepten binnen het derde thema “Landbouw- en Natuureducatie”’ en bijhorende maatregelen van de lokale ontwikkelingsstrategie van de Plaatselijke Groep Haspengouw. Het beschikbaar gestelde budget aan cofinanciering bedroeg 225.000,00 euro. Binnen de oproeptermijn zijn er 2 projectconcepten bij het Leadersecretariaat van de Plaatselijke Groep Haspengouw ingediend. De Plaatselijke Groep heeft d.d. 2018-09-24 van de 2 projectconcepten 1 weerhouden voor verdere uitwerking. Het weerhouden projectconcept heeft een projectkost van 108.466,80 euro, waarvoor 70.503,42 euro aan cofinanciering gevraagd werd. Het Leadersecretariaat heeft de betrokken promotor begeleid bij het uitwerken en indienen van de projectaanvraag. Voor de deadline van 26 oktober 2018 heeft het Leadersecretariaat de projectaanvraag online via het E-loket ontvangen. Conform de procedure heeft de Technische Werkgroep de aanvraag individueel besproken en een advies opgesteld, d.d. 2018-11-14. De totale projectkost bedroeg 110.466,80 euro, waarvan voor 71.803,42 euro aan cofinanciering werd gevraagd. Het advies werd in de PG-vergadering d.d. 2018-12-20 toegelicht waarna door de Plaatselijke Groep Haspengouw het project werd weerhouden en opgenomen in het beoordelingsverslag van de PG. De toegelichte projectaanvraag is als volgt ingediend onder thema 3: Thema 3: Landbouw- en natuureducatie Haspengouw da’s klasse! −− Maatregel 1: Verbeteren van het aanbod landbouwen natuureducatie −− Projectpromotor: De Wroeter vzw −− Copromotor(en): Plattelandsklassen vzw, De Wroeter vzw, De Alverberg vzw −− Projectkost: 110.466,80 euro −− Gevraagde subsidie: 71.803,42 euro −− Quotering TW: Goed −− Quotering PG: Goed Het Leadercomité heeft d.d. 2018-12-20 het weerhouden project goedgekeurd. Het goedgekeurde project heeft een totale projectkost van 110.466,80 euro, waarvoor 71.803,42 euro aan cofinanciering is toegekend. Het goedgekeurde project kan van start gaan vanaf 1 januari 2020, met een uitvoeringsperiode tot uiterlijk 30 juni 2022.

Belevingsvolle Kevie −− Projectpromotor: Stad Tongeren −− Projectkost: 62 763,00 euro −− Cofinanciering: 40 795,95 euro

Educatieve bijenstand “Panoven” −− Projectpromotor: vzw IHO −− Projectkost: 110 450,00 euro −− Cofinanciering: 71 792,50 euro Met het oprichten van een educatieve bijenstand op het domein Panoven in Loksbergen wil men de bijenpopulatie vergroten, de mensen bewust maken van de noodzaak van de bijenteelt en de mensen informeren en sensibiliseren. De bijenstand moet een opleidings- en ontmoetingsplaats worden voor alle imkers uit de omgeving. Deze moet er naast de opleiding van imkers ook voor zorgen dat alle inwoners van Halen en omstreken de kans krijgen om kennis te maken met het leven van de insecten, in het bijzonder met de bijenteelt en de bijen. De educatieve bijenstand zal worden uitgerust met een bijenweide inclusief kweekkasten, een belevingspad rond de vijf zintuigen gelinkt aan de bij, een open bijenstand, een bijenhotel, een slinger- en een leslokaal, … In het leslokaal voorziet men demokasten, posters en benodigde imkermaterialen. Er zullen in de wijde omgeving zoveel mogelijk bloemenweides aangelegd worden die ook voor de wilde bijen, de hommels en de vlinders aantrekkelijk zijn. De nadruk blijft natuurlijk liggen op de bijenteelt. In het bevruchtingsstation zal er gewerkt worden met geselecteerde darrenlijnen die meer kans op overleven hebben in de huidige omstandigheden. Buiten zal men een duurzaam amfitheater

JAARVERSLAG 2018 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Haspengouw

in de vorm van een honingbij bouwen waar groepen info kunnen krijgen over bijensoorten, bestuiving, het belang van planten en bomen, de taken van de verschillende bijen in de kast, de bij doorheen de seizoenen... er zal hier ruimte zijn voor verschillende groepsmethodieken. Men richt zich naar zowel scholen, bedrijven, als verenigingen. De doelgroep zijn zowel kinderen en jongeren als volwassenen en senioren. Voor elke doelgroep zal er een educatief pakket op maat uitgewerkt worden. Het leslokaal op de bijenstand dient vooral voor praktijklessen maar ook voor onderzoek.

Koolstofcirkels in Haspengouwse landen tuinbouw −− Projectpromotor: vzw ECO² −− Projectkost: 163 393,83 euro −− Cofinanciering: 106 205,98 euro In het Leaderproject Koester de Koolstof werd op vier demo-akkerbouwpercelen verspreid over evenveel gemeenten in Haspengouw geëxperimenteerd met de innovatieve BRF-techniek (Bois Raméaux Fragmentés). Hierin werd nagegaan of de restfractie van houtsnippers, vrijgekomen uit beheer van houtkanten gebruikt kan worden als bodemverbeteraar op nabijgelegen akkerbouwpercelen. De positieve ervaringen uit dat project en o.a. de actuele problemen rond afvalhout in andere sectoren in de regio tonen aan dat er nog veel mogelijkheden zijn om deze innovatieve techniek toe te passen op nieuwe plaatsen. −− Valorisatie van hout in fruitplantages en boomkwekerijen In boomkwekerijen en laagstamfruitplantages komt op regelmatige basis heel wat hout vrij. Momenteel wordt dat vaak in containers afgevoerd en verwerkt door afvalverwerkers en brengt het een grote kost met zich mee voor de kwekers. Voor plantages gaat het om het hout dat vrijkomt bij het rooien. Dit is een minder frequente gebeurtenis, maar het gaat wel om een grotere hoeveelheid hout. Het stamhout wordt er vaak uitgehaald om te gebruiken als brandhout en de overige takken werden vroeger vaak samengeduwd en verbrand. Het opbranden is echter wettelijk niet meer toegestaan en de alternatieven zijn niet éénvoudig: door de aanwezigheid van ijzerdraad in de hout en de wortelknoesten kan het niet zomaar gehakseld worden. Daarom is er nood aan meer cradle-to-cradle aanpak waarbij bij de aanleg van de plantages reeds wordt nagedacht over een kostenefficiënte en nuttige verwerking van het resthout achteraf. In het project wil men nagaan en demonstreren wat de mogelijkheden zijn voor efficiënte toepassingen en welke effecten dit heeft op de bodem. −− Toepassing op probleempercelen Het inwerken van organisch materiaal in de bouwvoor kan nog andere interessante voordelen opleveren: grond wordt lichter bewerkbaar, betere infiltratie van regenwater, positieve invloed op bodemstructuur, minder gevoelig aan erosie, … Om het exacte effect van BRF op deze factoren te testen voorziet men de aanleg van twee proeven met specifieke problemen (verdicht, nat, erosiegevoelig, moeilijk bewerkbaar). −− Gebiedsgerichte aanpak Een duurzaam bodembeheer kijkt verder dan de fysische structuur, en houdt ook rekening met de chemische én biologische bodemkwaliteit, zodat de bodem zijn functies bij biomassaproductie, als filter en buffer van organische en anorganische componenten, bij waterberging en voorziening, als habitat en bewaarplaats voor genetische reserve en als landschap ecologisch element ook in de toekomst kan blijven uitoefenen. Op deze manier tracht duurzaam bodembeheer een antwoord te zijn op de huidige bedreigingen zoals afname van het organische stof gehalte, erosie, afname van bodembiodiversiteit, verontreiniging, … Binnen het project wil men een integrale en gebiedsgerichte aanpak van bodemconservering (bodemkwaliteit + erosiebestrijding), waarbij de BRF-techniek als onderdeel van een bredere set maatrege-

len, ruimer wordt toegepast in specifieke regio’s. Hierbij voorziet men de begeleiding en advisering van landbouwers en implementatie van de verschillende technieken. −− Analyse van houtsnippers Gezien de stijgende vraag naar houtsnippers i.f.v. warmteproductie is het toch ook belangrijk om de afweging te maken in welke gevallen de houtsnippers beter gevaloriseerd kunnen worden in functie van warmte of in functie van bodemkwaliteit. Analyses van houtsnippers gebruikt tijdens het project Koester de Koolstof tonen aan dat de chemische samenstelling en de fysische eigenschappen sterk kunnen verschillen in functie van de houtsoort, tijdstip, de ouderdom van het hout, enz. Een verdere analyse van de verschillende houtsoorten die in aanmerking kunnen komen voor deze toepassing in de regio is dus zeer belangrijk. −− Overleg met bevoegde instanties wettelijke kader Bijdragen tot het wettelijk kader voor het gebruik van houtsnippers als bodemverbeteraar, in overleg met OVAM en VLM. Onderzoeken van de mogelijkheden tot courante toepassingen, aftoetsen afval- en mestwetgeving op basis van actuele vragen zoals: Onder welke voorwaarden kan de toepassing van houtsnippers uit de afvalwetgeving blijven? Welke zijn de minimum kwaliteitsnormen en hoe kunnen deze gecontroleerd worden? Moeten houtsnippers opgenomen worden in de mestbalans?

Levenslang wonen in Zuid-Limburgse dorpen: delen van innovatieve woonpraktijken −− Projectpromotor: Universiteit Hasselt −− Projectkost: 132 974,45 euro −− Cofinanciering: 86 433,39 euro De bevolking in Haspengouw vergrijst. Zo zal in 2020 in elke Leader-gemeente minimum 25% van de inwoners 60 jaar of ouder zijn; in 2030 zal dit percentage al toenemen tot +/- 33%. Op lokaal en provinciaal niveau is er ondertussen heel wat ervaring aanwezig rond levenslang wonen (‘ageing in place’) in kleine kernen. Tegelijkertijd blijven heel wat gemeenten en organisaties met vragen zitten: welke woningtypes moeten we voorzien? Waar doen we dat best: in elke kern? Enkel in grotere kernen? Wat doen we met het huidige (verouderde en slecht aangepaste) woningbestand? Ook bewoners worstelen met “levenslang wonen”. Het doel van dit project is om te leren uit de wijze waarop een aantal bewoners op dit moment al levenslang wonen in kleinere kernen in drie Zuid-Limburgse plattelandsgemeenten (Gingelom, Nieuwerkerken en Borgloon). Men wil dit concreet aanpakken door met oudere bewoners zelf aan tafel te gaan zitten, en hun levenslang-woonpraktijken in kaart te brengen. Samen met hen wil men leren over de rol en betekenis van ruimte in het algemeen en hun woning, ingebed in een bepaalde ruimtelijke context, in het bijzonder. Men wil leren welke (lokale en regionale) diensten en voorzieningen zij gebruiken, hoe zij zich verplaatsen, hoe hun sociaal netwerk eruit ziet, enz. Op basis van deze informatie wil men samen met deze ouderen antwoorden formuleren op vragen zoals: “Wat kan ik zelf doen om levenslang te wonen in mijn dorp?” “Waarvoor is mijn woning geschikt?” “Waar kan ik best terecht voor advies?”. Finaal beoogt dit project om (geslaagde) levenslang-woonpraktijken inzichtelijk te maken voor een ruimer publiek, zodat mensen geïnspireerd raken om samen te werken aan levenslang wonen. Om de levenslang-woonpraktijken te documenteren en te ontsluiten wil men werken met een innovatieve vorm van output die grote groepen mensen aanspreekt, namelijk stop-motion films. Dit zijn films gemaakt op basis van foto’s, die versneld achter elkaar getoond worden. Stop-motion films zijn eenvoudig te maken en te bewerken, en zijn laag technologisch. Deze films zal men laten maken door kinderen van de 3e graad van de lagere school (11-12 jarigen) uit de gemeente en hen vragen

JAARVERSLAG 2018 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Haspengouw

de ouderen te interviewen, deze interviews te verwerken tot stop-motion films en deze films voor te leggen aan een reeks experten met de vraag om te reflecteren over hoe deze levenslang-woonpraktijken nog verbeterd zouden kunnen worden. Door kinderen, ouderen en experten te betrekken bij het maken van deze films wil men een laagdrempelig collectief leerproces stimuleren rond het ondersteunen van levenslang wonen in kernen. Na productie zal men de interviews, films en reflecties ontsluiten via een tentoonstelling, publicaties, websites en sociale media (vb. van de betrokken overheden en organisaties). Door alle actoren (kinderen, ouderen, experten) ook te betrekken bij het ontsluiten van al het geproduceerde materiaal hoopt men dat het project ook na afloop blijft doorlopen en dat de aanpak, die in dit project gehanteerd wordt, ook toegepast wordt in andere plattelandsgemeenten.

Ontmoetingsplekken als hefboom voor sociale cohesie in kleine dorpskernen −− Projectpromotor: Gemeente Nieuwerkerken −− Projectkost: 123 000,00 euro −− Cofinanciering: 79 950,00 euro De doelstelling binnen het project bestaat erin om een masterplan op te maken om de verschillende locaties in Kozen bij elkaar te verbinden. Zo wil men de schoolomgeving, kerk, beschermd monument, buurthuis en de hoogstamboomgaard met elkaar verbinden. Men wil op deze manier al de voorzieningen (op het vlak van ontmoeten) centraliseren. Binnen dit masterplan staat het buurthuis en de boomgaard centraal. Aan het buurthuis wil men de reeds bestaande buitenruimte heropwaarderen en transformeren naar een groene ontmoetingsplek, dit door het aanleggen van een nieuwe verharding met de integratie van groenelementen en petanquebanen. Daarnaast wil men de voorgevel van de repetitieruimte (tegenover de achtergevel van het buurthuis) omvormen tot krijtbord / filmwand. Hierdoor krijgt de verharde zone achter het buurthuis een multifunctioneel verhaal. In de zone tussen de kerk en het buurthuis willen de promotoren enkele hoogstamfruitbomen aanplanten met een intensief onderhouden groenzone. Hierin wil men enkele speeltoestellen plaatsen voor de kleinste kinderen. Op deze manier kunnen de kleinste kinderen buiten spelen wanneer de volwassen vertoeven op het verharde ontmoetingsplein achter het buurthuis. De hoogstamboomgaard wil men in samenwerking met de Nationale Boomgaardenstichting, Plattelandsklasse en het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren omvormen tot een educatieve belevingsboomgaard. De boomgaard wil men op een extensieve manier beheren, zodoende kan men steeds opnieuw verschillende wandelpaden in het lange gras maaien van speeltoestel tot speeltoestel. Dit extensieve beheer zal ervoor zorgen dat men een rijke fauna en flora kan laten ontwikkelen wat de belevingswaarde en educatieve waarde ten goede zal komen. Inzake de speeltoestellen zal er gekozen worden voor natuurlijke speeltoestellen. Daarnaast wil men rond enkele bomen lage platformen voorzien die als zitruimte kunnen dienen. Zoals in de projectdoelstellingen omschreven wil men naast beleving ook educatie inbrengen in de boomgaard. Dit wil men verwezenlijken door enerzijds in te zetten op infoborden maar ook door de mensen de boomgaard mee te laten ontwikkelen en tastbare dingen aan te bieden in de verschillende seizoenen (snoeien, bloesem/bevruchting, oogsten, …). In overleg met lokale imkers zal men ook onderzoeken of een integratie van een bijenhotel wenselijk/mogelijk is. Inzake het onderhoud wil men mede een beroep doen op vrijwilligers. Hierdoor maakt men de link met een voorgaand leaderproject, nl. het oprichten van een vrijwilligerscentrale. Een toekomstbeeld hierin is een boomgaard die gedragen wordt door de inwoners. Hierdoor ontstaat er ook een vorm van sociale controle en geeft het een zekerheid dat verwaarlozing zal tegengegaan worden.

STEMmig boeren −− Projectpromotor: vzw Plattelandsklassen −− Projectkost: 132 860,00 euro −− Cofinanciering: 86 359,00 euro Met het project “STEMmig boeren” wil men enerzijds een STEM-gericht aanbod (AgroSTEMevenementen) uitwerken voor het lager (6 leerjaar) en het secundair (1e middelbaar) onderwijs en anderzijds bezoekbedrijven ondersteunen in het ontvangen van leerlingen uit het buitengewoon basisonderwijs (STEMmig beleven). AgroSTEMevenementen: Voortdurende wetenschappelijke en technologische innovatie vraagt om wetenschapsonderwijs dat kinderen en jongeren uitrust met de nodige vaardigheden. Tot deze vaardigheden behoort het kunnen oplossen van een real-world probleem door flexibel gebruik van kennis uit de verschillende STEM-disciplines. Vanuit deze vaststelling roept Europa en ook de Vlaamse overheid leerkrachten lager en secundair onderwijs op tot meer aandacht voor STEM of met andere woorden meer aandacht voor wetenschappen en techniek in hun lessen. Leerkrachten zijn op zoek naar uitdagende leeromgevingen om deze thema’s aan te pakken. Een land- of tuinbouwbedrijf is zo’n rijke STEM-omgeving. Het bulkt er van de STEM-toepassingen: waterrecuperatie, erosie, biodiversiteit, bodem en bodemleven, riemoverbrenging, hefboomsystemen, melkrobot, sorteermachines, fotosynthese,... Anders dan bij een klassieke rondleiding op een landbouwbedrijf of bij een BinnenBijBoerendag is het onderwerp van het aanbod hier niet het productieproces van voedsel, maar wordt de (wetenschappelijke en technologische) context van dit productieproces ingezet als omgeving om specifieke vaardigheden als probleemoplossend denken te oefenen en om de interesse in wetenschap en techniek aan te wakkeren. Leerlingen worden zelf aan de slag gezet en uitgedaagd rond een authentieke vraagstelling binnen de landen tuinbouw, ze maken er op een onderzoekende manier kennis met de veelheid aan wetenschap en techniek. Om de AgroSTEMevenementen bij het begin van het project, maar ook in de toekomst, verder te promoten wil men twee educatieve filmpjes, één per doelgroep, laten ontwikkelen. Stemmig beleven: Via “Stemmig beleven” wil men boeren ondersteunen in het opzetten van interactieve belevingsmomenten op hun bedrijf aangepast aan de noden van specifieke doelgroepen van het buitengewoon basisonderwijs (BO). In een samenwerkingsverband met leerkrachten BO, docenten met expertise op dit vlak uit de lerarenopleiding en boeren/gidsen, wil men een vorming, handleiding, materialen en praktische tools uitwerken om de boeren/gidsen te ondersteunen in het ontvangen van specifieke doelgroepen op hun bedrijf. Het zal in de eerste plaats belangrijk zijn om in overleg te bepalen welke doelgroepen uit het BO men wil aanspreken. Men voorziet voor de educatieve hoeves een draaiboek met praktische handvaten, een (uitleen-)koffer met ondersteuningsmaterialen en minimaal één vormingsmoment (theorie, getuigenis leerlingen/leerkracht) en één oefen-/belevingsmoment (praktijk). Na het uitwerken van zo’n aanbod op maat wil men in elke deelnemende Leadergemeente de leerlingen van de BO-scholen de kans geven om gratis op boerderijbezoek te gaan, dit op maat van hun noden. Voor het promoten van boerderijbezoeken op maat van specifieke doelgroepen van het BO wil men een educatief filmpje maken en dit verspreiden via website, facebook, maar ook via gerichte mailing naar de BO-scholen.

JAARVERSLAG 2018 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Haspengouw

Haspengouw da’s klasse

−− Streekverkenning: kennismaking met de regio en ook met het aanbod in en rond het Klokhuis −− Filosoferen met kinderen: hoe kun je kinderen en jongeren stimuleren om creatief, out of the box te denken? Dit in het kader van STEM en zelf tot innovatieve oplossingen te komen voor authentieke problemen en uitdagingen.

−− Projectpromotor: vzw De Wroeter Maatwerkbedrijf −− Projectkost: 110 466,80 euro −− Cofinanciering: 71 803,42 euro Ervaring uit voorgaande projecten en initiatieven rond het thema landbouwen plattelandseducatie leert ons dat leerkrachten steeds minder vertrouwd zijn met de thema’s landbouw en platteland. Bijgevolg wordt de drempel voor leerkrachten groter om zelf rond dit thema aan de slag te gaan. Met het project Haspengouw da’s klasse wil men een aanbod van meerdaagse openluchtklassen uitwerken in de unieke landbouwen plattelandsregio Haspengouw, op maat van het lager onderwijs en met kant en klare activiteiten rond de thema’s gezonde, duurzame voeding en STEM. Scholen worden, vanuit de Vlaamse Overheid, uitgedaagd om te werken rond gezonde voeding en daarnaast rond STEM liefst in een authentieke omgeving. Dit laatste om wetenschap en techniek dichter bij de kinderen en jongeren te brengen. Men engageert zich binnen dit project om minimaal 8 nieuwe activiteiten uit te werken rond de thema’s duurzame landbouw, natuur, STEM en gezonde voeding: −− Techniek op de boerderij −− Ons broodje is gebakken −− Biobeleefboerderij De Alverberg −− Levende bodem −− Fruit, techniek en wetenschap −− Op stroperstocht −− Gezond gezzzoem −− Kruid of onkruid?...kruidenwandeling −− Workshop sjorren en bouwen In kader van het garanderen van de continuïteit en kwaliteit van het aanbod beoogt men binnen dit project een sterke vrijwilligerspoule te werven en op te leiden. In de vorming voor vrijwilligers voorziet men volgende thema’s: −− Kennismaking met de werking van Het Klokhuis en met de werking van Plattelandsklassen vzw

Eenmaal de activiteiten op punt staan en de vrijwilligerspoule is opgeleid, wil men de activiteiten uittesten. Men geeft 2 scholen de kans om, met maximaal elk 2 klassen, aan verminderd tarief op plattelandsklassen te gaan in Het Klokhuis.

1.3. Financiële stand van zaken De Plaatselijke Groep heeft in de projectoproep 2018 volgende bedragen uitgeschreven: −− Jaartranche 2018: € 16.575,86 −− Jaartranche 2019: € 391.102,06 −− Totale oproep 2018: € 407.677,92 Het Leadercomité heeft d.d. 2018-06-29 in het kader van de projectoproep 2018 zes projecten goedgekeurd en hierbij het budget verhoogd met € 44.168,25, hierdoor werd een cofinanciering van € 451.846,17 toegewezen. De Plaatselijke Groep heeft in de projectoproep 2018B volgende bedragen uitgeschreven: −− Jaartranche 2020: € 225.000,00 −− Totale oproep 2018B: € 225.000,00 Het Leadercomité heeft d.d. 2018-12-20 in het kader van de projectoproep 2018B één project goedgekeurd, hierbij werd een cofinanciering van € 71.803,42 toegewezen. In de onderstaande tabel (tabel 1) wordt een overzicht gegeven van de reeds toegewezen en uitgeschreven budgetten en de verdeling over de verschillende jaartranches.

Tabel 1: Algemeen overzicht jaartranches/oproep.

2015

2016

2017

2018

2019

2020

€ 302 583,89

€ 402 843,99

€ 429 245,84

€ 390 517,64

€ 391 102,06

€ 340 718,39

2015

2016

2017

2018

2019

2020

TOTAAL cofinanciering

TOT 2015

€ 302 583,89

€ 150 000,00

€ 0,00

€ 452 583,89

TOT 2015 ->

€ 302 583,89

€ 215 311,97

€ 0,00

€ 517 895,86

TOT 2016

€ 0,00

€ 187 532,02

€ 350 000,00

€ 0,00

€ 537 532,02

TOT 2016 ->

€ 0,00

€ 187 532,02

€ 72 014,41

€ 0,00

€ 259 546,43

TOT 2016B

€ 0,00

€ 282 126,48

€ 0,00

€ 282 126,48

TOT 2016B ->

€ 0,00

€ 139 403,55

€ 0,00

€ 139 403,55

TOT 2017

€ 0,00

€ 217 827,88

€ 390 517,64

€ 0,00

€ 608 345,52

TOT 2017 ->

€ 0,00

€ 217 827,88

€ 373 941,78

€ 0,00

€ 591 769,66

TOT 2018

€ 0,00

€ 16 575,86

€ 391 102,06

€ 0,00

€ 407 677,92

TOT 2018 ->

€ 0,00

€ 16 575,86

€ 391 102,06

€ 44 168,25

€ 451 846,17

TOT 2018B

€ 0,00

€ 225 000,00

TOT 2018B ->

€ 0,00

€ 71 803,42

€ 302 583,89

€ 402 843,99

€ 429 245,84

€ 390 517,64

€ 391 102,06

€ 115 971,66

€ 2 032 265,08

€ 0,00

€ 224 746,73

CUM TOT RESTEREND

JAARVERSLAG 2018 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Haspengouw

1.4. Uitgevoerde controles De Plaatselijke Groep Haspengouw organiseert haar controles op de betoelaagde projecten op diverse manieren. De Plaatselijke Groep heeft hiertoe verschillende instrumenten beschikbaar, zoals administratieve controle, projectvisitatie, terreincontrole en/of een promotorendag. 1.4.1. Administratieve controle De administratieve controle houdt een controle in van de door de projectpromotor over te maken boekhoudkundige bescheiden en betalingsbewijzen. Deze administratieve controle wordt per project volledig uitgevoerd door de Leadercoördinator voor de Plaatselijke Groep. De controle heeft een dubbel objectief. Enerzijds het verifiëren van de intrinsieke waarde van de documenten (datum, leverancier, bestemmeling, prijs, BTW), anderzijds het controleren of de facturen en betalingsbewijzen betrekking hebben op het project waarvoor steun was aangevraagd. Elke uitgave die niet in verband staat tot het project wordt verworpen. Onvolledige documenten of documenten waarover onduidelijkheid bestaat kunnen slechts worden aanvaard nadat zij door bijkomende inlichtingen kunnen worden gerechtvaardigd. Ook eventuele opgelegde bijkomende voorwaarden en/of aanbevelingen maken het voorwerp uit van de administratieve controle. Voor elke project kunnen er twee keer per jaar kosten worden gedeclareerd. De deadlines van deze declaratieperiodes zijn 15 februari en 15 juli. 1.4.2. Projectvisitatie en terreincontrole Tijdens de eerste drie maanden na goedkeuring van een project wordt er een opstartvergadering voorzien met de promotor (en copromotoren). Volgende items worden tijdens dit overleg aangehaald en verduidelijkt; overlopen van de goedkeuringsbrief en eventueel opgenomen voorwaarden, jaartrancheverdeling van het goedgekeurde budget, opmaak van het declaratiedossier en de communicatieverplichtingen. In het derde kwartaal, na het ontvangen van het declaratiedossier, wordt er een evaluatiemoment voorzien van de lopende projecten, waarbij het voortgangsverslag wordt besproken en eventuele kritieke punten worden aangehaald. Daarnaast wordt de financiële stand van zaken van het project besproken.

2. Afgelopen projecten De eerste projecten binnen PDPOIII (2014-2020) zijn d.d. 2015-12-11 goedgekeurd binnen oproep 2015. Volgende projecten werden afgerond in 2018.

HAS15/02 Op weg naar een efficiëntere bemesting −− −− −− −− −−

Projectpromotor: vzw Bodemkundige Dienst van België Projectkost: 102.450,00 euro Cofinanciering: 66.592,50 euro Startdatum: 2016-01-01 Einddatum: 2018-06-30

In het huidige mestactieplan kreeg de landbouwer een grotere vrijheid en verantwoordelijkheid om het nitraatresidu en ook het fosforgehalte op perceelniveau onder controle te houden. In het kader van een toenemend aanbod van diverse organische meststoffen is correcte informatie omtrent de bemestingswaarde van het perceel essentieel. Een

efficiënte organische bemesting heeft een positieve impact op zowel bodem- als waterkwaliteit. Dit leidt tot minder gebruik van kunstmest, hetgeen een flinke kostenbesparing is voor de sector. De doelstelling binnen het project was om landbouwers doelgericht te ondersteunen om op perceelniveau de bemesting te optimaliseren en hen hierbij de beschikbare tools correct te laten gebruiken. De aangebrachte technieken werden daarnaast gedemonstreerd via veldproeven. Binnen het project ontwikkelden de Bodemkundige Dienst van België een rekentool die landbouwers de mogelijkheid geeft de hoeveelheid meststof op perceelniveau aan te passen, deze informatie werd ook gebundeld in een handige praktijkgids.

HAS15/05 De boomgaard als school en atelier −− −− −− −− −−

Projectpromotor: vzw Nationale Boomgaardenstichting Projectkost: 69.750,00 euro Cofinanciering: 45.337,50 euro Startdatum: 2016-01-01 Einddatum: 2018-06-30

In de regio Haspengouw en Voeren zijn hoogstamboomgaarden in de graasweides van het vee gedurende lange tijd landschapsbepalend geweest. De economische waarde van deze boomgaarden is echter aan het verdwijnen. Boomgaardeigenaars en streekbewoners dienen zich bewust te zijn van de grote waarde en het nut van de boomgaarden. Daarom was de doelstelling binnen het project om grote groepen te sensibiliseren en onderwijzen over al de elementen die een boomgaard waardevol maken voor mens en leefmilieu. Samen met lokale besturen, het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren, Proefcentrum Fruit en Plattelandsklassen werden er in 16 gemeenten educatieve, sensibiliserende en demonstratieve activiteiten op touw gezet. Het project biedt zowel lagere als middelbare scholen, maar ook geïnteresseerde boomgaardliefhebbers en professionele fruittelers een interessant aanbod aan over de meerwaarde en mogelijkheden van hoogstamboomgaarden en hun productie. De 11 ontwikkelde educatieve pakketten voor scholen werden gekoppeld aan de leerdoelstellingen waardoor deze breed konden worden verspreid.

HAS15/06 Landbouw anders beleven −− −− −− −− −−

Projectpromotor: Gemeente Heers Projectkost: 53.010,40 euro Cofinanciering: 34.456,76 euro Startdatum: 2016-01-01 Einddatum: 2018-06-30

Het jaarlijkse klaprozen- en akkerbloemenfestival is een toeristisch topevenement in de gemeente Heers. De klaprozenroute leidt de wandelaar langs de mooiste landschappen en hoeves in de regio. Deze route werd verfraaid met 3 educatieve belevingselementen om het jaarlijkse festival op een hoger niveau te tillen. Binnen het project investeerde men onder andere in banken, infoborden maar ook in bomenpaspoorten en educatieve speelelementen. Een multisectorale werkgroep met lokale ondernemers, het Regionaal Landschap en Voeren, Natuurpunt Heers, Boerenbond, Plattelandsklassen, Nationale Boomgaardenstichting, een imker en een kruidendame werkten de relatie natuur, ecologie, landbouw, streekproducten en lokaal ondernemerschap uit. Alle informatie over de verwevenheid landbouw, ecologie en natuur werd daarna gebundeld in een educatieve brochure voor gezinnen die ter beschikking ligt bij de vele prachtige vierkanthoeves langs het traject en bij de toeristische dienst van de gemeente. Dit project verbindt landbouw, natuur en toerisme tot een economische meerwaarde voor de ondernemers in de regio.

JAARVERSLAG 2018 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Haspengouw

3. Overzicht goedgekeurde projecten Projectnr.

Promotor

Projecttitel

Datum Projectbedrag Cofinanciering goedkeuring ELFPO

Vlaams

Provinciaal

2015-12-11

€ 125 895,00

€ 40 915,88

€ 20 457,94

€ 20 457,94 T1 – M1

2016-01-01

Lopende

2015-12-11

€ 102 450,00

€ 33 296,25

€ 16 648,13

€ 16 648,13 T2 – M3

2016-01-01

Afgerond

Koester de Koolstof

2015-12-11

€ 152 794,22

€ 49 658,12

€ 24 829,06

€ 24 829,06 T2 – M3

2016-01-01

Lopende

Het begint in Haspengouw

2015-12-11

€ 173 330,56

€ 56 332,43

€ 28 166,22

€ 28 166,22 T3 – M1

2016-01-01

Lopende

2015-12-11

€ 69 750,00

€ 22 668,75

€ 11 334,38

€ 11 334,38 T3 – M1

2016-01-01

Afgerond

HAS15-01 Gemeente Kortessem Vrijwilligersnetwerk

Thema en Startdatum maatregel

Status

Haspengouw

HAS15-02 Bodemkundige Dienst Op weg naar van België vzw

HAS15-03 Agrobeheercentrum

efficiëntere bemesting

ECO² vzw

HAS15-04 Centrale van de Landelijke Gilden vzw

HAS15-05 Nationale

De boomgaard als Boomgaardenstichting school en atelier vzw

HAS15-06 Gemeente Heers

Landbouw anders beleven

2015-12-11

€ 53 010,40

€ 17 228,38

€ 8 614,19

€ 8 614,19 T3 – M2

2016-01-01

Afgerond

HAS15-07 De Alverberg vzw

Biobeleefboerderij De Alverberg

2015-12-11

€ 150 975,00

€ 38 848,13

€ 19 424,06

€ 19 424,06 T3 – M2

2016-01-01

Lopende

HAS16-01 Centrale van de

Ontdek het dorp

2016-12-05

€ 95 038,50

€ 30 887,52

€ 15 443,76

€ 15 443,76 T1 – M1

2017-01-01

Lopende

Driftreductie

2016-12-05

€ 121 031,00

€ 39 335,08

€ 19 667,54

€ 19 667,54 T2 – M2

2017-01-01

Lopende

Controle van stikstof (N) uitspoeling

2016-12-05

€ 183 232,69

€ 59 550,63

€ 29 775,31

€ 29 775,31 T2 – M2

2017-01-01

Lopende

HAS16-04 Stad Halen

De Buurtbus

2017-03-16

€ 116 800,00

€ 37 960,00

€ 18 980,00

€ 18 980,00 T1 – M2

2017-04-03

Lopende

HAS16-05 Innovatiesteunpunt

Dorpen in 't kwadraat 2017-03-16

€ 97 667,00

€ 31 741,78

€ 15 870,89

€ 15 870,89 T1 – M2

2017-06-01

Lopende

HAS17-01 Stad Sint-Truiden

Pop-up café in het dorp

2017-12-01

€ 10 000,00

€ 3 250,00

€ 1 625,00

€ 1 625,00 T1 – M1

2018-01-01

Lopende

HAS17-02 Provincie Limburg

Dorp aan zet

2017-12-01

€ 300 000,00

€ 97 500,00

€ 48 750,00

€ 48 750,00 T1 – M2

2018-01-01

Lopende

2017-12-01

€ 131 820,00

€ 42 841,50

€ 21 420,75

€ 21 420,75 T2 – M2

2018-01-01

Lopende

Bewuster omgaan met 2017-12-01 bemesting en GBM

€ 104 170,05

€ 33 855,27

€ 16 927,63

€ 16 927,63 T2 – M3

2018-01-01

Lopende

HAS17-05 PIBO campus vzw

Blik op de bodem

2017-12-01

€ 135 280,00

€ 43 966,00

€ 21 983,00

€ 21 983,00 T2 – M3

2018-01-01

Lopende

HAS17-06 VCM vzw

Dikke fractie als boost 2017-12-01 voor organische stof

€ 80 069,82

€ 26 022,69

€ 13 011,35

€ 13 011,35 T2 – M3

2018-01-01

Lopende

HAS17-07

Stad Sint-Truiden

Biodivers van akker tot bakker

2018-06-29

€ 149 075,00

€ 48 449,38

€ 24 224,69

€ 24 224,69 T3 – M2

2018-03-01

Lopende

HAS18-01

Stad Tongeren

Belevingsvolle Kevie

2018-06-29

€ 62 763,00

€ 20 397,97

€ 10 198,99

€ 10 198,99 T3 – M2

2019-01-01

Lopende

HAS18-02

IHO vzw

Educatieve bijenstand 2018-06-29 Panoven

€ 90 450,00

€ 29 396,25

€ 14 698,125

€ 14 698,125 T3 – M2

2019-01-01

Lopende

HAS18-03

ECO² vzw

Koolstofcirkels in Haspengouwse landen tuinbouw

2018-06-29

€ 160 100,50

€ 52 032,66

€ 26 016,33

€ 26 016,33 T2 – M3

2019-01-01

Lopende

HAS18-04

Universiteit Hasselt

Levenslang wonen in Zuid-Limburgse dorpen

2018-06-29

€ 132 974,45

€ 43 216,70

€ 21 608,35

€ 21 608,35 T1 – M1

2019-01-01

Lopende

HAS18-05

Gemeente Nieuwerkerken

Ontmoetingsplekken als hefboom voor sociale cohesie

2018-06-29

€ 116 000,00

€ 37 700,00

€ 18 850,00

€ 18 850,00 T1 – M1

2019-01-01

Lopende

HAS18-06

Centrale van de Landelijke Gilden vzw

STEMmig boeren

2018-06-29

€ 132 860,00

€ 43 179,50

€ 21 589,75

€ 21 589,75 T3 – M1

2019-01-01

Lopende

HAS18-07

De Wroeter vzw

Haspengouw: da’s klasse

2018-12-20

€ 110 466,80

€ 35 901,72

€ 17 950,85

€ 17 950,85 T3 – M1

2020-01-01

Opstart

Landelijke Gilden vzw

HAS16-02 Proefcentrum fruitteelt vzw

HAS16-03 Proefcentrum fruitteelt vzw

vzw

HAS17-03 Bodemkundige Dienst Inzichten in van België vzw

HAS17-04 Proefcentrum fruitteelt vzw

nitraatuitspoeling

JAARVERSLAG 2018 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Haspengouw

4. Overzicht vergaderingen Plaatselijke Groep Haspengouw De Plaatselijke Groep Haspengouw heeft in 2018 vijf keer vergaderd. De verslagen van de betrokken vergaderingen werden, na goedkeuring door de PG, op de PDPO III teamwebsite van de VLM geplaatst. 2018-03-13, t Muiken, 3545 Halen. Agenda −− Vaststelling afgevaardigde en plaatsvervangers −− Goedkeuring van het verslag van de vergadering d.d. 2017-12-01 −− Goedkeuring van het jaarverslag en –rekening 2017 −− Goedkeuring van de begroting 2018 −− Beoordeling projectconcepten - oproep 2018 −− Stand van zaken “Dorp aan zet” −− Stand van zaken samenwerkingsprojecten −− Varia 2018-06-29, Domein Marsnil, 3870 Heers. Agenda −− Vaststelling afgevaardigde + plaatsvervangers −− Goedkeuring van het verslag van de vergadering d.d. 2018-03-13 −− Beoordeling projectaanvragen - oproep 2018 −− Stand van zaken “Dorp aan zet” −− Stand van zaken samenwerkingsprojecten −− Varia

5. Overzicht vergaderingen Leadercomité Haspengouw In 2018 heeft er, aansluitend op de PG-vergadering, tweemaal een vergadering van het Leadercomité plaatsgevonden. 2018-06-29, Domein Marsnil, 3870 Heers. Agenda −− Goedkeuring van het verslag van de vergadering d.d. 2017-12-01 −− Selecteren van projecten voor toekenning van Leadersteun oproep 2018 −− Toekennen van Leadersteun - oproep 2018 −− Varia Tijdens deze vergadering werden er zes projecten goedgekeurd. 2018-12-20, C.C. Mozaïek, 3720 Kortessem. Agenda −− Goedkeuring van het verslag van de vergadering d.d. 2018-06-29 −− Toekenning leadersteun voor de oproep 2018B −− Varia Tijdens deze vergadering werd er één project goedgekeurd.

2018-09-24, Provinciehuis Limburg, 3500 Hasselt. Agenda −− Vaststelling afgevaardigde en plaatsvervangers −− Goedkeuring van het verslag van de vergadering d.d. 2018-06-29 −− Beoordeling projectconcepten - oproep 2018B −− Stand van zaken “Dorp aan zet” −− Stand van zaken samenwerkingsprojecten −− Varia 2018-10-29 | 2018-11-09, Schriftelijke ronde. Agenda −− Goedkeuring van het verslag van de vergadering d.d. 2018-09-24 −− Goedkeuring van de projectverlenging en jaartrancheverlenging HAS15/04 −− Varia 2018-12-20, C.C. Mozaïek, 3720 Kortessem. Agenda −− Goedkeuring van het verslag van de schriftelijke ronde d.d. 2018-10-29 −− Beoordeling projectaanvragen - oproep 2018B −− Stand van zaken “Dorp aan zet” −− Engagement vanaf januari 2019 −− Stand van zaken samenwerkingsprojecten −− Varia

JAARVERSLAG 2018 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Haspengouw

6. Samenwerking In 2018 werden er binnen Leader Haspengouw twee samenwerkingsprojecten verder uitgewerkt maar beide projecten ervoeren grenzen binnen de Leaderwerking:

Samenwerkingsproject met Leader JeSuisHesbignon inzake de erosieproblematiek −− Het project bestaat uit twee belangrijke luiken waarin luik 1 met betrekking tot de bestaande maatregelen in Vlaanderen en Wallonië en de aftoetsing van de verschillende maatregelen om er de best practices uit te halen voornamelijk mogelijkheden biedt voor samenwerking tussen Vlaanderen en Wallonië. Voor dit eerste luik werd er tot op heden nog geen partner gevonden die dit deel wil uitwerken. Er werd tot op heden contact opgenomen met de erosiecoördinator van de dienst water en domeinen en met de Bodemkundige dienst van België. Beide diensten haalde aan dat er geen tijd en middelen waren om deze actie uit te werken. −− De diverse partners halen aan dat er geen financieel engagement kan worden aangegaan om de projecten uit te werken. Het draagvlak wordt hierdoor in vraag gesteld. −− De meerwaarde van de deelacties in luik twee wordt erkend en er wordt voorgesteld om de acties als afzonderlijke projecten uit te werken binnen de projectwerking van Leader Haspengouw aangezien de samenwerkingsopportuniteiten van deze acties beperkt zijn en weinig meerwaarde creëren voor het Waalse Leadergebied waardoor goedkeuring op Vlaams niveau van dit project weinig kans heeft met voorliggend projectconcept.

Samenwerkingsproject met Leader Kempen en Maasland inzake de everzwijnenproblematiek in Limburg −− De everzwijnenproblematiek wordt vanuit de dienst landbouw en platteland en diensten van de gouverneur ook opgevolgd waarbij diverse sectoren worden betrokken. Door hun generalistisch visie en mogelijkheden kunnen ze ruime acties ondernemen en zijn ze niet gehouden aan specifieke thema’s zoals bij leader. De vraag wordt dan ook gesteld of landbouwen natuureducatie als thema efficiënte oplossingen kan bieden. −− Doordat de problematiek zich niet enkel tot de leadergebieden beperkt is het aangewezen om het project niet binnen Leader uit te werken maar vanuit de dienst landbouw en platteland voor de hele provincie Limburg. −− De faunabeheerzones zijn lopende, afstemming tussen sectoren vindt binnen deze groepen plaats. Acties die hier worden voorbereid kunnen niet worden gekopieerd binnen het Leaderproject omwille van het additionele karakter. −− De initiële acties (Trichine onderzoek, …) binnen het project passen niet binnen het thema waardoor het project wordt herleid tot een hoofdzakelijk informatief project waarbij vormingen en educatie worden aangeboden aan de doelgroep. −− Bij het uitwerken van het projectconcept werd er input en engagement gevraagd van mogelijke partners. Hier kwam

weinig respons op waardoor het engagement en draagvlak in vraag werd gesteld.

JAARVERSLAG 2018 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Haspengouw

Door deze beperkingen en kritische aandachtspunten werden de mogelijkheden nagegaan voor beide projecten en werd er voorgesteld om het project rond everzwijnen te laten opnemen binnen de algemene werking van de dienst landbouw en platteland en om de reeds uitgeschreven deelacties van het project rond erosie te laten uitwerken binnen thema 2 Bodem- en Waterbeheer van Leader Haspengouw. Het budget voorzien voor samenwerking wat hierdoor niet wordt gebruikt kan worden toegevoegd aan het programma onderdeel “uitvoering van de lokale ontwikkelingsstrategie”. Dit voorstel werd voorgelegd aan de Plaatselijke Groep en hiermee werd ingestemd waardoor het budget niet verloren gaat. Wanneer het budget wordt toegevoegd aan de uitvoering van de lokale ontwikkelingsstrategie komen we tot de volgende stand van zaken van het budget:

Tabel 2: Stand van zaken van het budget. Thema

Budget (A)

%/totaal

Budget (B) samenwerking

Totaal budget (A+B)

Resterend budget

Thema 1 Leefbare dorpen

€ 564.252,95

25,00%

€ 31.250,00

€ 595.502,95

-€ 50.840,77

Thema 2 bodem en water

€ 902.804,72

40,00%

€ 50.000,00

€ 952.804,72

€ 191.688,35

Thema 3 Landbouw- en natuur

€ 789.954,13

35,00%

€ 43.750,00

€ 833.704,13

€ 208.899,14

Totaal € 2.257.011,81 100,00% € 125.000,00 € 2.382.011,81 € 349.746,72 Opmerking: Het resterende budget is indicatief en geeft een weergave van het budget wanneer alle projecten hun volledige cofinanciering declareren gedurende de projectperiode.

7. Communicatie De website “platteland.limburg.be” biedt plattelandsactoren, promotoren en PG-leden de meest recente informatie over het reguliere plattelandsbeleid van de provincie Limburg en de maatregelen Omgevingskwaliteit, Platteland Plus en Leader. Op deze website worden ook de nodige documenten ter beschikking gesteld van de (potentiële) promotoren.

Het Leadersecretariaat heeft i.s.m. het Leadersecretariaat Kempen & Maasland en het Plattelandsloket de Facebookpagina “Het Limburgs Platteland Leeft” opgestart. De opzet is om het Limburgse platteland in de kijker te zetten. Langs deze weg wil het Leadersecretariaat activiteiten van de plattelandsactoren en de promotoren bekend maken en communiceren over de verschillende Leaderprojecten.

Het Leadersecretariaat heeft een samenvattende publicatie van de Lokale Ontwikkelingsstrategie Haspengouw laten opmaken in 2015. Deze is ook in 2018 verdeeld onder potentiële promotoren.

Het Leadersecretariaat heeft i.s.m. het Leadersecretariaat Kempen & Maasland en het Plattelandsloket een campagne in “De Week” opgezet in 2018 om de inwoners van de desbetreffende Leadergebieden te informeren over de Leaderprogramma’s en te communiceren over een aantal projectrealisaties in het desbetreffende Leadergebied.

Het Leadersecretariaat heeft een publicatie van het jaarverslag 2017 van de Plaatselijke Groep Haspengouw opgemaakt in 2018. Deze is verdeeld onder de PG-leden, lokale besturen, provincieraadsleden, Vlaamse Leader-coördinatoren, VLM en VRN. Onderstaande kanalen zijn gebruikt om de projectoproep 2018 en 2018B te verspreiden: −− Persbericht naar lokale algemene pers en vakpers −− Nieuwsbericht op www.limburg.be −− Bericht op platteland.limburg.be −− Mailing (e-mail) naar plattelandsactoren −− Mailing (per brief) naar PG-leden, gemeentebesturen en plattelandsactoren −− Communicatiekanalen van gemeentebesturen en plattelandsactoren (vb. Landelijke Gilden, ECO², VLEVA, VRN, Dorpsbelangen)

Op 7 oktober 2018 heeft de provincie Limburg deelgenomen aan de Voka openbedrijvendag. Het Leadersecretariaat heeft i.s.m. het Leadersecretariaat Kempen & Maasland en het Plattelandsloket van deze mogelijkheid gebruik gemaakt om de plattelandswerking binnen de provincie Limburg onder de aandacht te brengen van de bezoekers. De bezoekers konden kennis maken met lopende Leaderprojecten (Soep als bindmiddel KML15/03; Tintelboeren KML15/06; Buurtbus HAS16/04; Dorp aan zet HAS17/02, Dorpen in ‘t kwadraat HAS16/05). Ook werden aan de hand van divers communicatiemateriaal (poster, flyers, infozuil) de bezoekers geïnformeerd over het Leaderprogramma.

JAARVERSLAG 2018 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Haspengouw

Contactgegevens Leadersecretariaat Haspengouw Diesterstraat 1, 3800 Sint-Truiden 011 23 74 18 0473 94 51 73 Een uitgave van De deputatie van de provincieraad van Limburg Herman Reynders, gouverneur-voorzitter Inge Moors, Bert Lambrechts, Igor Philtjens, Tom Vandeput, gedeputeerden, en Liliane Vansummeren, provinciegriffier wd. Grafisch ontwerp Dion Boodts - Informatie en Communicatie, provincie Limburg Foto cover Luc Daelemans – provincie Limburg Verantwoordelijke uitgever Bruno Bamps, directeur directie Ondernemen, provincie Limburg Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt

D/2019/5.857/04

platteland.limburg.be

www.vlaanderen.be/pdpo

ec.europa.eu/agriculture

provincie Limburg Universiteitslaan 1 JAARVERSLAG 2018 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Haspengouw 3500 Hasselt, BE

limburg.be