2017 Jaarverslag Leader Kempen & Maasland

JAARVERSLAG 2017 Interlokale Vereniging Plaatselijke Groep Kempen en Maasland

JAARVERSLAG 2017 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Kempen en Maasland

1

© Robin Reynders - provincie Limburg

Voorwoord Mensen, landschap, landbouw en platteland met elkaar verbinden en versterken is de rode draad binnen het Europese plattelandsprogramma LEADER Kempen en Maasland. Dankzij een goede en duurzame samenwerking met inwoners, gemeenten en tal van partnerorganisaties slagen we erin nieuwe stappen voorwaarts te zetten.

Ook vorig jaar hebben we met middelen van PDPO III 2014-2020 gebiedsgerichte en geïntegreerde plattelandsacties kunnen realiseren binnen het Leadergebied Kempen en Maasland. Ze waren een hefboom voor waardevolle projecten waarmee er ruimte gecreëerd is voor de verdere duurzame en kwalitatieve ontwikkeling van de regio.

De oprichting van een dorpshuis voor en door de bewoners van de Grote Heide, educatieve boerderijdagen voor de kleuters, een ontmoetingstuin in een zorgcentrum, ontdekkende dorpswandeling in Achel, …. illustreren de diversiteit van de realisaties binnen de Leaderwerking. Intussen zijn we halfweg de programmaperiode en is het een uitgelezen moment om tussentijds terug te blikken op de algemene werking en de lopende projecten en nieuwe inzichten en kansen te formuleren voor de komende jaren. Op deze wijze kunnen we onze eigen expertise efficiënter inzetten en optimaliseren.

Naast de begeleiding en ondersteuning van de lopende projecten, werden er in 2017 zes nieuwe gebiedsgerichte en geïntegreerde projecten binnen het Leadergebied Kempen en Maasland goedgekeurd. Daarmee wordt verder gewerkt aan warme en veerkrachtige gemeenschappen met aandacht voor de dorpsrestaurants en mobiliteitsalternatieven en wordt de land- en tuinbouwsector ondersteund bij het verbeteren van de bodem- en waterkwaliteit, het ontdekken van landbouwbedrijven door het brede publiek.

Binnen de LEADER thema’s staat verbinding centraal. Een verbinding tussen de landbouw en natuur, tussen landbouwer en plattelandsbewoner en tussen de plattelandsbewoner en plattelandsgebruikers maar ook tussen de plattelandsactoren onderling.

Ook in 2018 zullen we verbinding in alle facetten trachten na te streven. Een nieuwe oproep naar innovatieve en gebiedsgerichte projecten, nieuwe projectsubsidies en vormingsmomenten vormen daarbij een sterk bindmiddel.

Graag wil ik alle leden van de Plaatselijke Groep Kempen en Maasland, de projectpromotoren en plattelandsactoren bedanken voor het verrichtte werk en de inzet. Een sterke bottom-up benadering helpt om onze Lokale Ontwikkelingsstrategie voor het plattelandsgebied Kempen en Maasland verder uit te voeren.

Inge Moors, Voorzitter Plaatselijke Groep Kempen en Maasland Gedeputeerde van Ruimtelijke Ordening, Landbouw en Platteland

JAARVERSLAG 2017 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Kempen en Maasland

3

4

JAARVERSLAG 2017 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Kempen en Maasland

Inhoud Voorwoord 3 1. Stand van zaken ontwikkelingsplan 7 1.1 Projectoproepen 7 Projectoproep 2017 7 Projectoproep 2018 8 Samenvatting goedgekeurde projecten in 2017 10 1.2 FinanciĂŤle stand van zaken 12 1.3 Uitgevoerde controles 12 1.3.1 Administratieve controle 12 1.3.2 Projectvisitatie/terreincontrole 12 1.3.3 Promotorendag 12 1.4 Afgelopen projecten 13 1.5 Overzicht goedgekeurde projecten 14 2. Overzicht PG-vergaderingen 2017 15 3. Overzicht vergaderingen LeadercomitĂŠ 2017 15 4. Samenwerking 16 5. Lijst met publicaties 17

5

6

Š Robin Reynders - provincie Limburg

1. Stand van zaken ontwikkelingsplan 1.1 Projectoproepen

Een overzicht van de ingediende projectaanvragen is hieronder opgenomen:

Projectoproep 2017

Thema Bodem- en waterbeheer; Maatregel 2 ‘Verbeteren van de waterkwaliteit en –kwantiteit: Project: Aanpak van nitraatproblematiek −− Projectpromotor: PcFruit vzw −− Copromotor(en): Proefstation voor Groenteteelt vzw , PVL vzw, Pibo campus vzw −− Partners: Inhoudelijk: CVBB, Boerenbond, Eco², Loonwerkbedrijf Weltjens Bocholt, Kring van de Noord-Limburgse groentetelers −− Projectkost: € 145 531,75 −− Cofinanciering: € 94 595,64 −− Plaats van uitvoering: Leadergebied Kempen en Maasland

De Plaatselijke Groep Kempen en Maasland heeft na de schriftelijke ronde d.d. 2016-10-10 de oproep 2017 gelanceerd. Binnen deze oproep zijn de 3 maatregelen van het thema ‘Bodem en waterbeheer’ en maatregel 2 van het thema ‘Landbouw- en natuureducatie’ geselecteerd. Het beschikbaar gestelde budget aan cofinanciering bedraagt € 400 000.

Echter is in deze oproep het budget voor Thema 3 ‘Landbouw- en natuureducatie’ beperkt tot maximaal € 150 000 aan cofinanciering. Hierdoor is er minimaal € 250 000 beschikbaar voor het thema ‘Bodem- en waterbeheer’. Op 3 februari 2017 om 12u, is de projectoproep afgesloten. 4 projectconcepten zijn tijdig bij het Leadersecretariaat ingediend.

In tabel 1 is een overzicht van de ingediende projectconcepten opgenomen. Conform de procedure van de Plaatselijke Groep zijn de ingediende projectconcepten gescreend op ontvankelijkheid door de Leadercoördinator. Alle projectconcepten zijn ontvankelijk bevonden. De totale projectkost voor de 4 projectconcepten bedroeg € 650 915,00, waarvan voor € 347 219,75 aan subsidies werd gevraagd. De PG heeft in zijn vergadering van 9 maart 2017 de 4 ontvankelijke projectconcepten besproken en alle 4 projectconcepten weerhouden, die verder uitgewerkt kunnen worden tot projectaanvragen. Het Leadersecretariaat heeft de betrokken promotoren begeleid bij het indienen van de projectaanvragen.

De projectaanvragen konden tot 10 mei 2017 ingediend worden via het E-loket. Binnen de indientermijn zijn 3 projectaanvragen via het E-loket ingediend. Eén projectconcept is niet uitgewerkt tot een projectaanvraag gezien een cruciale partner zich niet meer wenst te engageren.

Conform de procedure van de Plaatselijke Groep zijn de ingediende projectaanvragen gescreend op ontvankelijkheid door het Leadersecretariaat. Het Leadersecretariaat heeft bij de indieners verduidelijkende vragen gesteld. Deze vragen zijn allen tijdig beantwoord. Alle projectconcepten zijn ontvankelijk bevonden. De totale projectkost voor de 3 projectaanvragen bedraagt € 338 457,50 waarvan voor € 219 997,37 aan cofinanciering wordt gevraagd.

Thema Bodem- en waterbeheer; Maatregel 3 ‘Kennisoverdracht ter bevordering van het gebruik van duurzame technieken en processen in het kader van bodem- en waterbeheer’: Project: Inventariseren - voorkomen door nieuwe technologie en bestrijden van knolcyperus −− Projectpromotor: PVL −− Partners: Biotechnicum, Boerenbond, Greenyard, Departement Landbouw en Visserij, Loonwerkbedrijf Weltjens Bocholt, −− Projectkost: € 100 000,00 −− Cofinanciering: € 65 000,00 −− Plaats van uitvoering: Leadergebied Kempen en Maasland Thema Landbouw- en natuureducatie, Maatregel 2 ‘Het ondersteunen van belevingsvolle en educatieve activiteiten en belevingselementen naar het grote publiek’ Project: Update Landbouw fietsroute −− Promotor: Gemeente Neerpelt −− Copromotoren: Plattelandsklasse vzw −− Partners: de betrokken 20 landbouwers, Noord Limburgs instituut voor Kunstonderwijs −− Projectkost: € 92 925,75 −− Cofinanciering: € 60 401,73 −− Plaats van uitvoering: gemeente Neerpelt Conform de procedure heeft de Technische Werkgroep d.d. 2017-05-30 elke projectaanvraag individueel besproken en een individueel advies gegeven. De TW heeft de 3 projectaanvragen positief beoordeeld.

De Technische Werkgroep heeft ook een ranking opgesteld, zie tabel 2.

Tabel 1: overzicht projectconcepten ‘oproep 2017’.

Project

Promotor

Beoordeling PG

Thema ‘Bodem- en waterbeheer’: maatregel 1: ‘Verbeteren van de bodemkwaliteit en –beheer’ Inventariseren - voorkomen door nieuwe technologie en bestrijden van knolcyperus

PVL vzw

Positief: uitwerking tot aanvraag

Thema ‘Bodem- en waterbeheer’: maatregel 2: ‘Verbeteren van de waterkwaliteit en –kwantiteit’ Aanpak van nitraatproblematiek

PcFruit vzw

Positief: uitwerking tot aanvraag

Thema ‘Landbouw en natuureducatie’: Maatregel 2 ‘Het ondersteunen van belevingsvolle en educatieve activiteiten en belevingselementen naar het grote publiek’ Landbouwfietsroute

Gemeente Neerpelt

Positief: uitwerking tot aanvraag

Agropolis Experience Park

Vzw Boterakker

Positief: uitwerking tot aanvraag

JAARVERSLAG 2017 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Kempen en Maasland

7

Tabel 2: ranking Technische Werkgroep projectoproep 2017 Titel project

Promotor

Cofinanciering

Quotering

1

Landbouwfietsroute

Gemeente Neerpelt

€ 60 401,73

goed

2

Aanpak van nitraatproblematiek

Pcfruit vzw

€ 94 595,64

goed

3

Inventariseren - voorkomen door nieuwe technologie en bestrijden van knolcyperus

PVL vzw

€ 65 000,00

voldoende

Totaal positief beoordeelde projectaanvragen

€ 219 997,37

De Plaatselijke Groep heeft, in zijn vergadering d.d. 2017-06-23, de projecten en het advies van de Technische Werkgroep besproken. Zij heeft in haar beoordelingsverslag ten aanzien van het Leadercomité beslist het advies van de Technische Werkgroep te volgen. Het Leadercomité heeft het beoordelingsverslag van de Plaatselijke Groep in de vergadering d.d. 2017-06-23 bekrachtigd en de cofinanciering zoals opgenomen in tabel 2 toegewezen aan de desbetreffende projecten.

Projectoproep 2018 De Plaatselijke Groep Kempen en Maasland heeft d.d. 2017-03-09 de oproep 2018 gelanceerd. Binnen deze oproep zijn de 3 thema’s en bijhorende 7 maatregelen van het ontwikkelingsplan van de Plaatselijke Groep Kempen en Maasland opengesteld. Het beschikbaar gestelde budget aan cofinanciering bedraagt € 550 000. De startdatum van de projecten is ten vroegste 1 januari 2018. Op 6 juli 2017 is de projectoproep afgesloten. Het Leadersecretariaat heeft voor de deadline 6 projectconcepten ontvangen. In tabel 3 is een overzicht van de ingediende projectconcepten opgenomen. Conform de procedure van de Plaatselijke Groep zijn de ingediende projectconcepten gescreend op ontvankelijkheid door de Leadercoördinator. Alle projectconcepten zijn ontvankelijk bevonden. De totale projectkost voor de 6 projectconcepten bedroeg € 675 855,50, waarvan voor € 439 306,08 aan subsidies werd gevraagd. De PG heeft in zijn vergadering van 11 september 2017 de 6 ontvankelijke projectconcepten besproken en alle 6 projectconcepten weerhouden, die verder uitgewerkt kunnen worden tot projectaanvragen. Het Leadersecretariaat heeft de betrokken promotoren begeleid bij het indienen van de projectaanvragen.

De projectaanvragen konden tot 8 november, 16 u, ingediend worden via het plattelandsloket. Binnen de indientermijn zijn 4 projectaanvragen bij het Leadersecretariaat ingediend. Twee projecten zijn niet verder uitgewerkt tot een definitieve projectaanvraag, het betreft de projectconcepten ‘Dommelt(h)uis’ van de stad Peer en ‘Duin tot Boer’ van de promotor BOS + Vlaanderen. Betreffende het Dommelt(h)uis wil de stad Peer nog werk maken van draagvlak voor het project om de slaagkansen van het project te vergroten en om de lokale landbouw-, natuursector, blauw groene diensten en lokale overheid samen te laten

werken in het Dommelhuis. Voor de verdere uitwerking van ‘Van Duin tot Boer’, heeft de promotor aangegeven dat ze meer tijd nodig hebben om aan de voorwaarde van de PG te kunnen werken. Beide promotoren gaan waarschijnlijk hun project terug indienen bij een volgende oproep.

Conform de procedure van de Plaatselijke Groep zijn de ingediende projectaanvragen gescreend op ontvankelijkheid door het Leadersecretariaat. Het Leadersecretariaat heeft bij de indieners verduidelijkende vragen gesteld. Deze vragen zijn allen tijdig beantwoord. Alle projectconcepten zijn ontvankelijk bevonden. De totale projectkost voor de 4 projectaanvragen bedraagt € 498 609,75 waarvan voor € 324 096,34 aan cofinanciering wordt gevraagd. Een overzicht van de ingediende projectaanvragen is hieronder opgenomen: Thema: Leefbare dorpen, M1: Inzetten op sociale inclusie via ontmoetingsmomenten, M2: Ondersteunen van voorzieningen in kleine dorpskernen.

Project: Iedereen aan tafel −− Projectpromotor: De Biehal STC vzw −− Copromotor(en): / −− Partners: OCMW Bree, OCMW Hechtel-Eksel, Mobiel 21, Agnetencollege Peer, St-Augustinusinstituut Bree, WICO campus Salvator, Mater Dei Overpelt, Biotechnicum Bocholt, Rimo Limburg, Gezinsbond Limburg. −− Projectkost: € 127 625,00 −− Cofinanciering: €82 956,25 −− Plaats van uitvoering: Bree, Neerpelt, Hamont-Achel, HechtelEksel, Overpelt Thema: Bodem- en waterbeheer, M3: Kennisoverdracht ter bevordering van het gebruik van duurzame technieken en processen i.h.k.v. bodem- en waterbeheer.

Project: De grond van de zaak: gezonde bodem in de paardenweide −− Projectpromotor: RLLK vzw −− Copromotor(en): PXL, Bodemkundige dienst van België −− Partners: Paardenpunt Vlaanderen, Biotechnicum, Domein Panhof, CVG Stables, De Heithoeve, DAP Den Dijk GCV (dierenarts). −− Projectkost: € 168 541,00

Tabel 3: overzicht projectconcepten ‘oproep 2018’.

Project

Promotor

Beoordeling PG

Thema ‘Leefbare dorpen’: maatregel 1 ‘Inzetten op sociale inclusie via ontmoetingsmomenten’ Iedereen aan tafel

De Biehal STC vzw

Positief: uitwerking tot aanvraag

Thema ‘Bodem- en waterbeheer’: M3: Kennisoverdracht ter bevordering van het gebruik van duurzame technieken en processen i.h.k.v. bodemen waterbeheer De grond van de zaak: gezonde bodem in de paardenweide

Regionaal Landschap Lage Kempen vzw

Positief: uitwerking tot aanvraag

Irri-WIJS

proefstation voor de Groenteteelt vzw

Positief: uitwerking tot aanvraag

Thema ‘Landbouw- en natuureducatie’: Maatregel 1: ‘Verbeteren van het aanbod landbouw- en natuureducatie’

8

Gezonde speelprikkels

Centrum Duurzaam Groen vzw

Positief: uitwerking tot aanvraag

Dommelt(h)uis

Stad Peer

Positief: uitwerking tot aanvraag

Van duin tot boer

BOS vlaanderen+ vzw

Positief: uitwerking tot aanvraag

JAARVERSLAG 2017 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Kempen en Maasland

−− Cofinanciering: € 109 551,65 −− Plaats van uitvoering: Bocholt, Neerpelt, Hamont-Achel, Hechtel-Eksel, Overpelt en Peer

het advies van de Technische Werkgroep te volgen. Het Leadercomité heeft het beoordelingsverslag van de Plaatselijke Groep in de vergadering d.d. 2017-12-13 bekrachtigd en de cofinanciering zoals opgenomen in tabel 4 toegewezen aan de desbetreffende projecten.

© Centrale Landelijke Gilden vzw

Project: Irri-WIJS −− Promotor: proefstation voor de Groenteteelt vzw −− Copromotoren: PCfruit vzw en Bodemkundige Dienst van België −− Partners: de telers van groenten / klein fruit, Kring van Noord Limburgse groentetelers −− Projectkost: € 106 300,00 −− Cofinanciering: € 69 095,00 −− Plaats van uitvoering: Leadergebied Kempen en Maasland Thema: Landbouw- en natuureducatie, M1: Verbeteren van het aanbod landbouw- en natuureducatie Project: Gezonde speelprikkels −− Promotor: Centrum Duurzaam Groen vzw −− Copromotoren: Maatwerk vzw De Winning, Talea cvba −− Partners: 5 lagere scholen, Plattelandsklassen, Nationale Boomgaardenstichting, Provinciaal Natuurcentrum, De Wroeter, Natuurpunt CVN vzw - Dienst Natuur - Educatief Natuurbeheer −− Projectkost: € 96 143,75 −− Cofinanciering: € 62 493,44 −− Plaats van uitvoering: Leadergebied Kempen en Maasland

© Robin Reynders - provincie Limburg

© Plattelandsklasse vzw

Conform de procedure heeft de Technische Werkgroep d.d. 2017-11-17 elke projectaanvraag individueel besproken en een individueel advies gegeven. De Technische Werkgroep heeft de 3 projectaanvragen positief beoordeeld en 1 projectaanvraag negatief beoordeeld. De Technische Werkgroep heeft ook een ranking opgesteld, zie tabel 4. Betreffende de projectaanvraag ‘Iedereen aan tafel’ adviseert de Technische Werkgroep om in te zetten op meer dan 1 testcase inzake avondopeningsuren van een buurtrestaurant en dat het project de lager- en kleuterscholen betrekt in de werking van de buurtrestaurants, dit vergroot de kans om gezinnen en kansarme gezinnen te bereiken.

Betreffende de projectaanvraag ‘gezonde speelprikkels’ is de Technische Werkgroep van oordeel dat het projectidee waardevol is maar dat uit de projectaanvraagfase blijkt dat de promotor voornamelijk alleen handelt en er geen degelijke samenwerking of afstemming is met de inhoudelijke partners. De Technische Werkgroep vindt samenwerking essentieel voor de goede uitwerking van het project, communicatie vanuit het project en de afstemming met andere gelijkaardige initiatieven.

Bijkomend is er een Limburgs subsidieprogramma inzake ‘vergroening op school’ in de maak en de Technische Werkgroep is van oordeel dat de vergroening op school beter geplaatst wordt in een provinciedekkend programma dan in een gebiedsgericht initiatief en dat twee gelijkaardige projecten alleen maar onduidelijkheid teweeg brengen voor de scholen binnen en buiten het Leadergebied.

De Plaatselijke Groep heeft, in zijn vergadering d.d. 2017-12-13, de projecten en het advies van de Technische Werkgroep besproken. Zij heeft in haar beoordelingsverslag ten aanzien van het Leadercomité beslist

Tabel 4: ranking Technische Werkgroep projectoproep 2018 Titel project

Promotor

Cofinanciering

Quotering

1

Iedereen aan tafel!

STC de Biehal

€ 82 956,25

goed

2

Irri-WIJS: Duurzaam watergebruik door druppelirrigatie in groenten en kleinfruit

Proefstation voor de Groenteteelt vzw

€ 69 095,00

goed

3

De grond van de zaak: gezonde bodem in de paardenweide

RLLK vzw

€ 109 551,65

voldoende

Totaal positief beoordeelde projectaanvragen 4

Gezonde Speelprikkels

€ 261 602,90 Centrum Duurzaam Groen

Onvoldoende

JAARVERSLAG 2017 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Kempen en Maasland

9

Samenvatting goedgekeurde projecten in 2017 KML 18-01: Iedereen aan tafel KML17-01: Aanpak van nitraatproblematiek – Promotor PCFruit vzw −− Projectkost: € 145 531,75 −− Cofinanciering: € 94 595,64 Beknopte projectomschrijving (uit de aanvraag): Met de aanduiding van de focusgebieden voor 2017 is gebleken dat, op basis van oppervlakte, een groot aandeel van de nieuwe focusgebieden voor grondwater in Vlaanderen gelegen zijn in Noord- Limburg. De hoofddoelstelling van dit project is daarom om stikstof (N) uitspoeling naar grond- en oppervlaktewater te reduceren in het volledige Leadergebied. Hiertoe worden demoproeven uitgevoerd rond aanpassing van het tijdstip en de locatie van bemesting. Daarnaast wordt een app geïntroduceerd waarmee de telers op elk moment de bemesting op perceels- en bedrijfsniveau kunnen opvolgen. Als laatste worden kleinschalige technieken gedemonstreerd waarmee het gedraineerde water gebufferd kan worden. De drie aspecten van dit project laten een brede doch doelgerichte benadering toe die de boeren zal aanspreken. Alle technieken werden reeds lokaal of op sectorniveau (fruit) toegepast en de ervaringen van landbouwers zijn positief. Het project combineert de ervaring vanuit de partners van het CVBB met de lokale partners, die gewend zijn de akkerbouwers te benaderen.

KML17-2: Inventariseren - voorkomen door nieuwe technologie en bestrijden van knolcyperus – promotor PVL vzw −− Projectkost: € 100 000,00 −− Cofinanciering: € 65 000,00 Beknopte projectomschrijving (uit de aanvraag): De bedoeling van het project is om de gebruikers van grond in de buitengebieden te informeren over de knolcyperus. Hoe kunnen we het erkennen? Wat te doen bij een besmetting? En nog belangrijker hoe kunnen we besmettingen voorkomen? Daarnaast is het de bedoeling nieuwe technieken te bedenken hoe verdere besmettingen kunnen worden voorkomen. Tot slot wil de promotor een kenniscentrum voor de bestrijding en het voorkomen van knolcyperus installeren, zodat na afloop van het project landbouwers, gebruikers van gronden in de buitengebieden maar ook de lokale besturen informatie kunnen bekomen indien ze geconfronteerd worden met knolcyperus.

KML 17-3: Update Landbouw fietsroute −− Projectkost: € 92 925,75 −− Cofinanciering: € 60 401,73 De bestaande landbouwfietsroute wordt opgewaardeerd en bijkomend zal deze uitgebreid worden met 2 kinderlandbouwfietsroutes.

Deze routes zijn zowel educatief, verkennend en belevend. Zo wordt de kwaliteit, de betekenis en vitaliteit van het platteland versterkt. Aangezien het gaat om een nieuwe landbouwfietsroute en 2 bijkomende kinderlandbouwfietsroutes kan niet enkel de plaatselijke bevolking overtuigd worden om de trajecten af te fietsen, maar kunnen er over de grenzen heen fietsers aangetrokken worden om in Neerpelt te komen fietsen en van het platteland en de huidige landbouw te laten proeven.

Eveneens worden de plaatselijke landbouwbedrijven betrokken in deze route, zodat de fietser landbouw educatief en belevingsvol kan ervaren.

De routes zijn bewegwijzerd, worden digitaal uitgerust (gemeentelijke App & info) + voorzien van talrijke belevingselementen. Er zijn 2 uitgeruste parkings als vertrekpunt van de routes. Voor het plaatsen van de borden dient nog een stedenbouwkundige vergunning aangevraagd te worden, de panelen dienen nog ontwikkeld te worden in samenwerking met KANL.

10

−− Projectkost: € 127 625,00 −− Cofinanciering: €82 956,25 Via conceptuitbreiding van de buurtrestaurants en het aangaan van nieuwe duurzame samenwerkingsverbanden met onder andere scholen, tracht de promotor sociaal geïsoleerde groepen en andere groepen zoals gezinnen in de plattelandsgemeenten van het Leadergebied Kempen-Maasland te bereiken. Specifieke doelstellingen: −− Door uitbreiding van het activiteitenaanbod gekoppeld aan de buurtrestaurants tracht de promotor meer doelgroepen en kansengroepen uit de kleine dorpskernen te bereiken, werkt de promotor drempelverlagend en zet de promotor in op sociale inclusie. −− Verbeteren van de mobiliteit in de kleine dorpskernen zodat sociaal geïsoleerde groepen en andere groepen kunnen deelnemen aan de buurtrestaurants en de daaraan gekoppelde activiteiten. −− Door een aangepaste communicatiestrategie de toegankelijkheid en aantrekkelijkheid van de buurtrestaurants verhogen met een extra focus op de sociaal geïsoleerde groepen en gezinnen. −− Voorzien in een uitbreiding van het partnernetwerk, samenwerking met scholen.

KML 18-02: Irri-WIJS −− Projectkost: € 106 300,00 −− Cofinanciering: € 69 095,00 Innovatief en duurzaam omspringen met water wordt een uitdaging voor de landbouw. Druppelirrigatie kan voor intensieve tuinbouwteelten hiervoor een meerwaarde bieden. Momenteel is er echter nog te weinig kennis om dit succesvol te implementeren in de meeste teelten.

Tuinbouwers hebben op vlak van sturing, plaatsing en productkeuze nog vele vragen. Ook economisch zijn er nog open vragen. Dit project wil met doorgedreven demonstraties en een sterke communicatie inzetten op de toekomst van duurzaam geteelde groenten en fruit.

Het project omvat 6 luiken: −− Luik 1: Marktonderzoek: wat kunnen we leren van elkaar? −− Luik 2: Productkeuze: welke irrigatieslang voldoet voor mij? −− Luik 3: Plaatsing: Boven of onder de grond te plaatsen? −− Luik 4: Mechanisatie: Hoe kunnen irrigatieslangen geplaatst en verwijderd worden? −− Luik 5: Sensoren: Hoe stuur ik mijn druppelirrigatie aan? −− Luik 6: Hoe bereiken de resultaten de telers

KML 18-03: De grond van de zaak: gezonde bodem in de paardenweide −− Projectkost: € 168 541,00 −− Cofinanciering: € 109 551,65 De traditionele paardenweide kent een lage omgevingskwaliteit. Zeer veel paardenweides hebben te kampen met uitputting, een snelle verzuring, een verstoorde bodembalans en een onregelmatige waterhuishouding. Bovendien kampen veel hobbypaardenhouders met een mestprobleem, ze weten niet wat te doen met hun stalmest. Met de ‘Grond van de zaak: gezonde bodem in de paardenweide’ willen de partners een concreet en onderbouwd antwoord bieden op deze problemen. Het project wil paardenhouders aanzetten om de bodem in hun weides te verbeteren door gebruik te maken van gecomposteerde paardenmest. Samen met haar partners PXL Bioresearch en de Bodemkundige Dienst onderzoekt RLLK de mogelijkheden van composteren van paardenmest en de resultaten van de toediening op de bodem, zowel bodemchemisch als bodemfysisch. Innovatieve onderzoekstech-

JAARVERSLAG 2017 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Kempen en Maasland

© Open thuis Limburg vzw © De Biehal STC vzw

JAARVERSLAG 2017 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Kempen en Maasland

11

nieken worden ingezet om de kwaliteit van de bodem te analyseren.

Extra aandacht gaat uit naar de veiligheid van het gebruik van paardenmest onder andere naar wormbesmetting. De resultaten worden besproken met dierenartsen in de regio en gebundeld in een handleiding en animatie rond weide - en bodembeheer die digitaal ruim verspreid wordt. In 6 bodemcafé’s in 6 gemeenten wordt er interactief gewerkt rond bodembeheer en bemesting. Het orgelpunt van het project wordt een seminarie waarin alle info verwerkt wordt en de verduurzaming van het project naar de toekomst toe verzekerd wordt.

1.2 Financiële stand van zaken De Plaatselijke Groep keurde in haar vergadering d.d. 9 maart 2017 volgende items met betrekking tot het budget goed: −− het jaarverslag en de jaarrekening 2016; −− de begroting van de werkingsmiddelen voor 2017.

De Plaatselijke Groep heeft in de vergadering d.d. 2017-03-09 voor de projectoproep 2018 volgende bedragen uitgeschreven: −− Totale oproep 2018: € 550 000,00 −− Jaartranche 2017: € 177 504,31 −− Jaartranche 2018: € 372 495,69 De Plaatselijke Groep heeft in de vergadering d.d. 2017-09-11 voor de projectoproep 2018B volgende bedragen uitgeschreven: −− Totale oproep 2018B: € 400 000,00 −− Jaartranche 2018: € 268 405,04 −− Jaartranche 2019: € 131 594,96 Het Leadercomité heeft d.d. 2017-06-23 in het kader van de projectoproep 2017 drie projecten goedgekeurd, hierbij werd een cofinanciering van € 219 997,37 toegewezen. D.d. 2017-12-13 heeft het Leadercomité in het kader van de projectoproep 2018 drie projecten goedgekeurd, hierbij werd een cofinanciering van € 261 602,90 toegewezen.

In de onderstaande tabel 6 wordt een geactualiseerd overzicht gegeven van de reeds toegewezen en uitgeschreven budgetten en de verdeling over de verschillende jaartranches (JT) i.k.v. de projectoproepen.

1.3 Uitgevoerde controles

1.3.1 Administratieve controle De administratieve controle houdt een controle in van de door de projectpromotor over te maken boekhoudkundige bescheiden en betalingsbewijzen. Deze administratieve controle wordt per project volledig uitgevoerd door de Leadercoördinator voor de PG. De controle heeft een dubbel objectief: −− Het verifiëren van de intrinsieke waarde van de documenten (datum, leverancier, bestemmeling, prijs, BTW). −− Het controleren of de facturen en betalingsbewijzen betrekking hebben op het project waarvoor steun was aangevraagd.

Elke uitgave die niet in verband staat tot het project wordt verworpen. Onvolledige documenten of documenten waarover onduidelijkheid bestaat kunnen slechts worden aanvaard nadat zij door bijkomende inlichtingen kunnen worden gerechtvaardigd. −− Ook eventuele opgelegde bijkomende voorwaarden en/of aanbevelingen maken het voorwerp uit van de administratieve controle.

Deze administratieve controle vond tijdens de declaratieronde van februari en juli 2017 plaats voor de projecten in de onderstaande tabel.

1.3.2 Projectvisitatie/terreincontrole Het Leadersecretariaat heeft 6 projectbezoeken afgelegd: −− Gemeente Neerpelt, ‘Dorpshuis ’t Kruispunt’, KML15/03 d.d 2017-01-17 −− Open Thuis vzw, ‘de Akkerboom’, KML15/02 d.d. 2017-03-17 −− VZW De Biehal stc, ’Soep als bindmiddel’ KML15/04 d.d. 2017‑04-24 −− Gemeente Neerpelt, ‘Dorpshuis ’t Kruispunt’, KML15/03, d.d. 2017‑12-11 −− Regionaal Landschap Lage Kempen, KML16/05, d.d. 2017-10-20.

In het 2017 heeft het Leadersecretariaat per opstartend project een overleg gehad. In dit overleg werd behandeld: −− Het overlopen van het goedgekeurde project −− De voorwaarden en de bemerkingen van de PG −− Overlopen goedkeuringsbrief −− Toelichting van het declaratiereglement −− Toelichting communicatieverplichtingen 1.3.3 Promotorendag

De Plaatselijke Groep Kempen-Maasland organiseert haar controles op de betoelaagde projecten op diverse manieren. De Plaatselijke Groep heeft hiertoe verschillende instrumenten beschikbaar, zoals administratieve controle, projectvisitatie en/of een promotorendag.

Het Leadersecretariaat heeft i.s.m het Leadersecretariaat van de PG Haspengouw twee vormingsmomenten voor PG-leden, promotoren en plattelandsactoren georganiseerd.

Tabel 6 Budget uitvoering lokale ontwikkelingsstrategie

JT 2015

JT 2016

JT 2017

Uitvoering Lokale Ontwikkelingsstrategie

€ 283 576,79

€ 383 836,89

oproep 2015

€ 298 568,97

oproep 2016

oproep 2017

JT 2018

JT 2019

JT 2020

Totaal

€ 410 238,74

€ 371 510,54

€ 396 782,09

€ 169 209,72

€ 467 778,69

€ 237 649,18

€ 31 743,97

€ 269 393,15

€ 219 997,37

€ 219 997,37

oproep 2018

€ 158 497,40

€ 103 105,50

€ 261 602,90

oproep 2018b*

€ 268 405,04

€ 131 594,96

€ 400 000,00

€ 298 568,97

€ 406 858,90

€ 410 238,74

€ 371 510,54

€ 131 594,96

Totaal toegewezen budget Beschikbaar bugdet

€ 265 187,14

* het uitgeschreven budget van de oproep 2018b.

12

JAARVERSLAG 2017 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Kempen en Maasland

€ 407 420,15 € 2 253 365,22

€ 1 618 772,11 € 407 420,15

D.d. 2017-02-10 heeft de studiedag ‘Leefbare dorpskernen’ plaatsgevonden in het provinciehuis te Hasselt, waarbij er specifiek wordt gekeken naar de problematiek rond het wegtrekken van voorzieningen.

Volgende thema’s werden achtereenvolgens besproken: Programma: −− Verwelkoming – Inge Moors, gedeputeerde voor landbouw en platteland −− Schets van de algemene problematiek rond lokale voorzieningen in dorpskernen en reflectie naar situatieschets in Limburg – Willem de Laat −− Dorpen in verandering – Frans Thissen −− Toelichting DORV-concept Barmen (Duitsland) – Heinz Frey −− Begeleiden en ondersteunen van participatieve/co-creatieve buurtinitiatieven en projecten ter verbetering van het aanbod aan basisvoorzieningen – Tom Maertens −− Slotwoord – Erik Gerits, gedeputeerde voor economie en Europa

vergadering op 20/02/2017 met de verschillende actoren duidelijk dat er ook hiervoor geen zeker engagement is. Uit deze vergadering blijkt dat het project niet gerealiseerd kan worden binnen de projectperiode en dat een verlenging van het project niet opportuun is.

Het Leadersecretariaat heeft d.d.2017-04-28, de einddeclaratie van het project ‘Bakovencarrousel’ (KML15/01) van de promotor KVLV ontvangen. Het leadersecretariaat heeft deze declaratie voor controle verwerkt en bij de promotor bijkomende informatie opgevraagd. Het declaratiedossier werd in juli 2017 overgemaakt aan de beheersdienst.

© De Meander vzw

D.d. 2017-11-28 heeft de masterclass ‘Innovatieve projecten voor een sterk platteland’ plaatsgevonden in ’t Roren ijsje te Opitter, hierbij werden de verschillende stappen van projectidee tot projectrealisatie binnen PDPO III verduidelijkt. Volgende agendapunten werden achtereenvolgens besproken: Agenda −− Verwelkoming −− Praktijkvoorbeeld – Gemeente Neerpelt, Dorpshuis ‘t Kruispunt −− Van projectidee tot definitieve projectaanvraag −− E-loket als tool −− En daarna… declaraties −− Communicatieverplichtingen

1.4 Afgelopen projecten

© Robin Reynders - provincie Limburg

Het project ‘Bakovencarrousel’ (KML15/01) is vroegtijdig beëindigd op 28-04-2017 door de promotor. Het project steunt op de inzet van vrijwilligers voor de ontwikkeling en de organisatie van de bakovencarrousel en op de medewerking van de bakoveneigenaars aan het project.

Deze vrijwilligers zijn wel positief over het project, maar de vrijwilligers konden zich momenteel niet engageren voor het project. Vooral bij de heemkundige kring Kinrooi leven er schitterende ideeën om binnen de bakovencarroussel te realiseren. Zij geven nu echter de voorrang aan de restauratie en de heropbouw van een eigen bakhuis. De timing hiervan is zeer onzeker waardoor zij zich niet kunnen engageren om in 2017 de bakovencarrousel te verwezenlijken. Eventuele verlenging van het project zou een oplossing kunnen bieden maar het werd na een laatste

Tabel 8 projectnummer

promotor

projecttitel

KML15/01

KVLV Vrouwen met Vaart vzw

Bakovencarrousel in Kinrooi

KML15/02

Open Thuis Limburg vzw

De Akkerboom, de plaats voor enthousiaste mensen met en zonder beperking

KML15/03

Gemeente Neerpelt

Dorpshuis ‘t Kruispunt

KML15/04

Vzw de Biehal STC

Soep als bindmiddel

KML15/05

Agrobeheercentrum Eco² vzw

Drainage plus

KML15/06

Centrale Landelijke Gilden Vzw

Tintelboeren

KML16/01

Centrale Landelijke Gilden vzw

Ontdek het dorp

KML16/02

De Meander vzw

Het vierkant “een tuin om te ‘ont’moeten”

KML16/03

Watering Het Grootbroek

Samenwerking tussen bevers en landbouwers in Noordoost Limburg

KML16/04

Regionaal Landschap Kempen en Maasland

De Wissen, speerpunt van plattelandseducatie in het Rivierpark Maasvallei

KML16/05

Regionaal Landschap Lage Kempen

Educatieve natuur-, water- en landbouwbeleving Domein De Bever

JAARVERSLAG 2017 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Kempen en Maasland

13

1.5 Overzicht goedgekeurde projecten

projectnummer

promotor

projecttitel

datum goedprojectbedrag keuring

cofinanciering

maatregel ontwikkelingsplan

looptijd

status

KML15/01

KVLV Vrouwen met Vaart vzw

Bakovencarrousel in Kinrooi

201512-14

€ 82 804,57

€ 53 822,97

Thema 1

1/1/201631/12/2017

stopgezet

KML15/02

Open Thuis Limburg vzw

De Akkerboom, de plaats voor enthousiaste mensen met en zonder beperking

201512-14

€ 55 000,00

€ 35 750,00

Thema 1

1/1/201630/06/2018

uitvoering

KML15/03

Gemeente Neerpelt

Dorpshuis ‘t Kruispunt

201512-14

€ 91 716,50

€ 59 615,73

Thema 1

1/1/201630/06/2018

uitvoering

KML15/04

Vzw de Biehal STC

Soep als bindmiddel

201512-14

€ 130 750,00

€ 84 987,50

Thema 1

1/1/201630/06/2018

uitvoering

KML15/05

Agrobeheercentrum Eco² vzw

Drainage plus

201512-14

€ 157 649,45

€ 102 472,14

Thema 2

1/1/201630/06/2018

uitvoering

KML15/06

Centrale Landelijke Tintelboeren Gilden Vzw

201512-14

€ 201 739,00

€ 131 130,35

Thema 3

1/1/201630/06/2018

uitvoering

KML16/01

Centrale Landelijke Ontdek het dorp Gilden vzw

201612-12

€ 95 038,50

€ 61 775,03

Thema 1

1/1/201730/06/2019

uitvoering

KML16/02

De Meander vzw

Het vierkant “een tuin 2016om te ‘ont’moeten” 12-12

€ 57 824,45

€ 37 585,89

Thema 1

1/1/201730/06/2019

uitvoering

KML16/03

Watering Het Grootbroek

Samenwerking tussen bevers en landbouwers in Noordoost Limburg

201612-12

€ 109 638,06

€ 71 264,73

Thema 2

1/1/201730/06/2019

uitvoering

KML16/04

Regionaal Landschap Kempen en Maasland

De Wissen, speerpunt van plattelandseducatie in het Rivierpark Maasvallei

201612-12

€ 24 700

€ 38 000

Thema 3

1/1/201730/01/2018

uitvoering

KML16/05

Regionaal Landschap Lage Kempen

Educatieve natuur-, water- en landbouwbeleving Domein De Bever

201612-12

€ 113 950

€ 74 067,50

Thema 3

1/1/201730/06/2019

uitvoering

KML17/01

Pcfruit vzw

Aanpak van nitraatproblematiek

201706-23

€ 145 531,75

€ 94 595,64

Thema 2

27/06/2017uitvoering 30/06/2019

KML17/02

PVL vzw

Inventariseren voorkomen door nieuwe technologie en bestrijden van knolcyperus

201706-23

€ 100 000,00

€ 65 000,00

Thema 2

1/7/201730/06/2019

uitvoering

KML17/03

Gemeente Neerpelt

Landbouwfietsroute

201706-23

€ 92 925,75

€ 60 401,73

Thema 3

1/8/201730/06/2019

uitvoering

KML18/01

De Biehal STC

Iedereen aan tafel

201712-13

€ 123 625,00

€ 82 956,25

Thema 2

1/1/201830/06/2020

in opstart

KML18/03

Proefstation voor Groenteteelt

Irri-Wijs

201712-13

€ 106 300,00

€ 69 095,00

Thema 2

1/1/201830/06/2020

in opstart

KML18/03

Regionaal Landschap Lage Kempen

De Grond van de zaak

201706-13

€ 168 541,00

€ 109 551,65

Thema 2

1/1/201830/06/2020

in opstart

14

JAARVERSLAG 2017 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Kempen en Maasland

2. Overzicht PG-vergaderingen 2017

●● Gemeentehuis Neerpelt, d.d. 2017-12-13 Agenda: 1. Goedkeuring van het verslag van de vergadering d.d. 2017-09-11 2. Aanvragen tot projectverlenging 3. Beoordeling ontvankelijke projectaanvragen - oproep 2018 4. Varia

De PG Kempen en Maasland heeft in 2017 vier keer vergaderd. ●● Gemeentehuis Bocholt, d.d. 2017-03-09 Agenda: 1. Vaststelling afgevaardigde 2. Goedkeuring van het verslag van de vergadering d.d. 2016-12-12 3. Goedkeuring jaarverslag, jaarrekening 2016 4. Goedkeuring begroting 2017 5. Beoordeling ontvankelijke projectconcepten - oproep 2017 6. Projectoproep 2018 7. Varia ●● Stadhuis Bree, d.d. 2017-06-23 Agenda: 1. Goedkeuring van het verslag van de vergadering d.d. 2017-03-09 2. Beoordeling ontvankelijke projectaanvragen - oproep 2017 3. Varia

Het Leadercomité van de Plaatselijke Groep Kempen en Maasland vergaderde in 2017 op onderstaande data. ●● Stadhuis Bree, d.d. 2017-06-23 Agenda: 1. Goedkeuring van het verslag d.d. 2016-12-12 2. Selecteren van projecten voor toekenning van Leadersteun – Projectoproep 2017 3. Toekennen van Leadersteun – Projectoproep 2017 4. Varia ●● Gemeentehuis Neerpelt, d.d. 2017-12-13 Agenda: 1. Goedkeuring van het verslag d.d. 2017-06-23 2. Selecteren van projecten voor toekenning van Leadersteun – Projectoproep 2018 3. Toekennen van Leadersteun – Projectoproep 2018 4. Varia

© ABC ECO2

●● Kijkdoos van de Waterburcht Pietersheim, d.d. 2017-09-11 Agenda: 1. Vaststelling afgevaardigde 2. Goedkeuring van het verslag van de vergadering d.d. 2017-06-23 3. Beoordeling ontvankelijke projectconcepten - oproep 2018 4. Projectoproep 2018 B 5. Varia

3. Overzicht vergaderingen Leadercomité 2017

JAARVERSLAG 2017 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Kempen en Maasland

15

Twee samenwerkingsmogelijkheden tussen Leader Haspengouw en Leader Kempen & Maasland werden voorgesteld aan de Plaatselijke Groep: Projectvoorstelling: ●● Reductie van gewasbeschermingsmiddelen in Limburg.

Doelstelling: Binnen Leadergebieden K&M en Haspengouw, landbouwers, toekomstige landbouwers en fytohandelaars sensibiliseren om vanuit voortschrijdende inzichten in spuittechniek en productefficiëntie omzichtiger om te gaan met gewasbeschermingsmiddelen. Het is geenszins het opzet dat de landbouwers inboeten inzake de productie of productkwaliteit. Het is niet de doelstelling om te proberen de gebruikte dosissen van de beschermingsmiddelen te verminderen gezien deze veelal wetenschappelijk onderbouwd zijn en bij lagere dosissen het risico op resistentie verhoogt.

De lokale landbouwers, die proactief zijn in het beheer van hun gewasbeschermingsmiddelen, zouden fungeren als kennispunt binnen het project.

De projectopzet is vierledig: −− Selecteren van een aantal landbouwbedrijven/ landbouwers die reeds proactief werken inzake het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Deze bedrijven zijn een referentie inzake het toepassen van de gewasbeschermingsproducten en hebben een vertrouwensband met één van de proefcentra. De referentie landbouwbedrijven worden ingezet als kennispunt, waarbij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, uitgangsmateriaal en de opbrengstresultaten worden gedeeld met de collega landbouwers. De sensibiliserende actie bestaat er in de doelgroep, nl. collega landbouwers, bewust te maken van het feit dat het inzetten van minder of het anders inzetten van gewasbeschermingsmiddelen niet noodzakelijkerwijze moet leiden tot opbrengstderving of een inferieure productkwaliteit.

Ook kan het gebruik van de gewasbeschermingsmiddelen op het terrein worden gedeeld met demo acties (spuittechniek – workshop spuitschema opstellen – resistente zaadtypen - …). Waarom werken met demo bedrijven? Vanuit het project - en met medewerking van de praktijkcentra – willen we een synergistische kenniscirkel tussen landbouwers realiseren die op een positieve manier gewasbescherming uitdragen in de sector. −− De vertegenwoordigers en handelaars van de gewasbeschermingsmiddelen hebben vaak een adviserende rol naar de gebruikende landbouwers of particulieren. Het opzetten van een informatiecampagne en sensibiliseringscampagne gericht aan de fytohandelaars.

Hierbij is de doelstelling om de handelaars: te bereiken via korte boodschappen; te informeren over de laatste ontwikkelingen in het duurzaam gebruik van

16

●● Invasieve soorten (o.a. everzwijnen).

De problematiek van de everzwijnen verschijnt steeds vaker in de actualiteit en zorgt in het leadergebied Kempen en Maasland voor de nodige problemen. In de PG vergadering is deze problematiek ter sprake gekomen. De PG heeft aangegeven dat het een innovatief project wil initiëren, waarbij de doelstelling is om te werken aan de beheersbaarheid van de bestaande populaties en aan de beheers-

JAARVERSLAG 2017 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Kempen en Maasland

© Hans Schuurmans

Op basis van geografische nabijheid en gemeenschappelijke inhoudelijke doelstellingen van de lokale ontwikkelingsstrategieën heeft het Leadersecretariaat vrijblijvend, per mail en telefonisch, contact opgenomen met de Nederlandse Lokale Actiegroep Grenscorridor N69. Het Leadergebied N69 is verbonden aan de heraanleg van de N69 (Nederlands gedeelte van N-Z verbinding) en dit dossier heeft een procedure bij de Raad van State doorlopen, waardoor de opstart van de Leaderwerking van de N69 vertraging heeft opgelopen. Uit de laatste contacten blijkt dat, gezien de moeilijke opstart van de Leaderwerking van de N69 de focus ligt op hun projectwerkingen en er binnen hun Plaatselijke Groep geen animo is voor een grensoverschrijdend samenwerkingsproject tussen de Leadergebieden grenscorridor N69 en PG Kempen en Maasland.

gewasbeschermingsmiddelen; trainen in het correct informeren van de klanten en het detecteren van verkeerdelijk gebruik van fytoproducten door de klanten; voldoende kennis te laten maken met de informerende rol van de Limburgse praktijkcentra. −− Inzetten op de toekomstige landbouwers (en eventueel tuinaannemers) in de Leadergebieden door een vernieuwende kennisoverdracht van de recente duurzame technieken inzake gewasbeschermingsmiddelen.

De doelgroep zijn de leerlingen van de Limburgse landbouwscholen en de studenten van de PXLGroenmanagementopleiding. De opzet is om i.s.m. de scholen een lespakket met verschillende opties/modules op te maken, dat aanvulling of een andere invulling kan geven aan de bestaande fytolessen, maar wel passend binnen het curriculum van de scholen. Een belangrijke focus die in het pakket naar voren dient te komen zijn de economische haalbaarheid van de beschikbare technieken inzake het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Een andere doelstelling is om zoveel mogelijk naar de scholen te gaan en niet dat de scholen zich dienen te verplaatsen. −− Het opmaken van een praktische fiche op teeltniveau van de best beschikbare technieken en methoden om om te gaan met gewasbeschermingsmiddelen.

Samenwerking: negatief Thema: Bodem- en waterbeheer, M3

© Hans Schuurmans

4. Samenwerking

baarheid van de overlast. De PG heeft de doelstelling om een methodiek of werkwijze te ontwikkelen die gebruikt kan worden voor verschillende invasieve diersoorten, waarbij de focus voornamelijk ligt op educatie. De PG wenst hierbij samen te werken met de PG Haspengouw.

Samenwerking: positief Thema: Landbouw- en natuureducatie

5. Lijst met publicaties Het Leadersecretariaat heeft, in 2017, een publicatie van het jaarverslag 2016 opgemaakt. Deze publicatie is verdeeld onder de stakeholders.

© Plattelandsklasse vzw

De samenvattende publicatie van de Lokale Ontwikkelingsstrategie van de Plaatselijke Groep Kempen en Maasland, die in 2015 is opgemaakt is in 2017 verder verdeeld onder potentiële promotoren.

JAARVERSLAG 2017 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Kempen en Maasland

17

Contactgegevens Leadersecretariaat Kempen en Maasland Dorpsstraat 44, 3670 Meeuwen-Gruitrode 011 23 74 22 0473 12 17 22 Een uitgave van De deputatie van de provincieraad van Limburg, Herman Reynders, gouverneur-voorzitter; Frank Smeets, Ludwig Vandenhove, Igor Philtjens, Erik Gerits, Jean‑Paul Peuskens, Inge Moors, gedeputeerden, en Renata Camps, provinciegriffier Grafisch ontwerp Dion Boodts - Grafische Producties, Informatie en Communicatie, provincie Limburg Foto cover Robin Reynders - Grafische Producties, Informatie en Communicatie, provincie Limburg Verantwoordelijke uitgever Bruno Bamps, directeur directie Ondernemen, provincie Limburg Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt D/2018/5.857/08

18

19

© Els Verbakel

JAARVERSLAG 2017 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Kempen en Maasland

platteland.limburg.be

www.vlaanderen.be/pdpo

© Robin Reynders - provincie Limburg

ec.europa.eu/agriculture

provincie Limburg Universiteitslaan 1 JAARVERSLAG 2017 | Interlokale Vereniging - Plaatselijke Groep Kempen en Maasland 3500 Hasselt, BE

limburg.be