YAYIN KURULU
Fatih UYUMAZ Şehriban UYUMAZ Özgür TÖNBÜL Yasemin ÖZÇELİK Rahime ÜNAL ÇETİNKAYA
YAZI İŞLERİ VE TASARIM
Fatih UYUMAZ Şehriban UYUMAZ Özgür TÖNBÜL Yasemin ÖZÇELİK Rahime ÜNAL ÇETİNKAYA
İLETİŞİM VE YAZI GÖNDERME psikomavi@gmail.com https://www.facebook.com/groups/psikomavi/
Psikomavi E-Dergisi 2 ayda bir yayınlanmaktadır. Psikoloji, kültür ve edebiyat konularında yazılar içermektedir. Dergide yayınlanan yazılardan yazarın kendisi sorumludur.
Psikomaviden… Hepimizin farklı bakış açısıyla yaşadığı bu hayatta yeni bir dergi için koyulduk yola. Çıktığımız bu yolda dergimizin konusu UMUT. Psikomavi dergisi, kendini geliştirmek, bir şeyler yapmak isteyen psikolojik danışmanlar tarafından düşünce olarak ortaya çıktı. Psikoloji ile edebiyatı buluşturmak gayretiyle mavinin gökyüzü ve özgürlük tonunu psikolojinin ruhuna yerleştirdik.
Psikoloji biliminin insana sunduğu sayısız hizmete psikomavi psikolojik danışmanları olarak internet üzerinden katkı sağlamayı umuyoruz. Amacımız çevremizi insanın ruhsal doğasının gizemine ufak da olsa bir pencere açmak.
Dergimiz iki ayda bir yayınlanacak olup psikoloji ve edebiyat içerikli yazılar olacaktır. Psikoloji araştırmaları, makaleleri, edebiyat denemeleri, serbest çağrışım ve kitap alıntılama köşelerimiz ile PsiKitap ve PSinema bölümlerimizle karşınızda olacağız.
Biz dergimizle psikomavi ailesine dahil olmaya davet ediyoruz sizi. Yazmaya çokça yazmaya, okumaya çokça okumaya. Yazalım, okuyalım, çizelim, düşünelim. Vizyonumuz “kim ne derse desin sözcükler ve düşünceler dünyayı değiştirebilir” (Ölü Ozanlar derneği). Misyonumuz “zaferden değil seferden sorumluyuz”(İbrahim Tenekeci).
“Hayatta yaptıklarımız sonsuzlukta yankılanır.” Bunun bilinciyle dergi dünyasına maviyle geldik mavi bulmanız dileğiyle… İÇİNDEKİLER
1-2 3-5
Psihaber-Araştırma Umut, Umutsuzluk ve Psikopatoloji
6-8
Kariyerim İçin “Umut”luyum
9-10
Umut Rengarenktir
11
19-21
Mutluluk İçin Umut
22-23
Umudun Bittiği Yer, Ölümdür Nihayetinde
24-25
Umudun Sokaklarında
26
PSinema
27
PsiKitap
Serbest Çağrışım
12-14
Umut ve İyimserliğin Diyalektiği
15-17
Varoluşçuluk Bağlamında Umut
18
Mavi Ayraç
Psikomavi
1
Psikohaber – Araştırma
*
Dr. Bilge Uzun Özer’in 09/02/2012 tarihli yazısından alınmıştır.
“Umutsuz” Kişi Daha Mutsuz Umudun, olumlu duygularımızla (neşe,
Geçtiğimiz
yıllarda
Türkiye’de
heyecan, mutluluk vb.) yakından ilişkisi
Prof.Dr. Esin Tezer ile yapılan çalışmada
yadsınamaz. Peki umut düzeyi ile olumsuz
elde edilen sonuçlar; umutlu olmanın
duygular arasında nasıl bir bağlantı var?
olumlu
Bu doğrultuda yapılan araştırmalar umut
desteklemektedir.
düzeyi azaldıkça stres, kaygı ve depresyon
üniversite
gibi
duyguları
sıkıntı
veren
duyguların
artış
duyguları
arttırdığı
görüşünü
Sonuçlar;
umutsuz
öğrencilerinin çok
sıklıkla
olumsuz yaşadıklarını
gösterdiğini ortaya koyuyor ve dolayısıyla
gösteriyor. Yüksek düzeyde umut, olaylar
umutlu olmanın bizi duygusal sorunlardan
karşısında olumlu beklentiler edinmemizi
koruduğunu, stres verici durumları daha
sağlayarak,
olumlu
sağlamlığımızı arttırıyor.
olarak
algılamamıza
yardımcı
iyi
oluş
ve
psikolojik
olduğunu vurguluyor. Örneğin umudun olumsuz
duygulardan
biri
olduğuna
inanılan aşırı kaygı ile olan ilişkisini inceleyen bir çalışmada, insanların stresli günlerinde yaşadıkları olumlu ve olumsuz duyguları arasında bir fark görülmüyor. Buna karşın yaşanan olumlu olaylara yönelik
olarak
hissedilen
olumlu
ve
olumsuz duygular arasında farklılıklar olduğu gözleniyor.
Tüm bu araştırmalarda ortaya çıkan tablo aslında psikolojik destek uygulamalarında umut kavramının etkili bir iyileştirme aracı ve koruyucu olarak algılanabileceğini gösteriyor. Bu bağlamda bireyler ve çiftler için hazırlanan psikoloji
2
Psikomavi danışma programlarında kullanılan geleceğe yönelik ‘umudun yerleştirilmesi’
Nijerya en mutlu, Fransa ise en mutsuz ülke olarak çıktı.
yönteminin önemi burada öne çıkıyor. Stres,
depresyon,
kaygı
gibi
olumsuz durumlardan korunmak, yaşam kalitemizi ve mutluluğumuzu arttırmak için umudu geliştirmeye çalışmanın pek çoğumuz için oldukça etkili bir yöntem olacağı unutulmamalı.1 1
ajanspsikoloji.com/umutlu-ol-iyi-hisset
Rahatladıkça Şikayeti Artan Ülkeler İngiliz Times gazetesinde yer alan habere göre, Gallup şirketi tarafından yapılan ankette Nijerya'yı, Vietnam, Gana, Çin ve Brezilya izliyor. Fransız yazar Victor Hugo'nun kitabından esinlenerek habere 'Sefiller' başlığını atan
'Umut
Ve
Umutsuzluk'
Kimlerdeymiş...
gazete,
mutsuz
ülkeler
sıralamasında
Fransa'yı İzlanda, Romanya, Sırbistan ve İngiltere'nin takip ettiğini bildirdi.2 2
Dünyada 53 ülkede yapılan 'umut ve
http://www.aktuelpsikoloji.com/umut-ve-
umutsuzluk-kimlerdeymis-9115h.html
umutsuzluk' anketinin sonuçlarından
TÜİK’in 2013 yılında yaptığı yaşam memnuniyeti anketine göre Türkiye’de yaşayan insanların umut düzeylerini göstermektedir.3 3
http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBulten leri.do?id=18507
Psikomavi
3
Makale
UMUT, UMUTSUZLUK VE PSİKOPATOLOJİ Özgür TÖNBÜL Psikolojik Danışman
Umut; “ummaktan doğan güven duygusu”
olarak
tanımlanmaktadır.1
böyle olacağı sadece düşünülen beklentiler söz konusu olduğunda kendini belli eder.
Ummak beklentileri içeren bir bekleyiştir.
Dinsel açıdan umut bir erdemdir.
Umut ve güven insanın olumlu düşünceleri
Umutsuzluk ise Tanrı’ya isyan olarak
sonucu oluşan olumlu duygulardır.
tanımlanmaktadır. Çoğu dinlerde inanç ile
Umutsuzluk ise bir olay karşısında duyulan
beklentilerin
olumsuz
umut birliktedir. Mitolojilerde de umut
yönde
kavramı farklı hikayeler ile anlatılmıştır.
olması veya beklentilerin olumsuz yönde
Pandora’nın Kutusu hikayesine göre; Zeus
gittiği sanrısıdır. Bu duygu çoğu zaman ve
kendisinden ateşi çalıp insanlara veren
hiçbir şekilde gerçekleşmeyecek olan veya
Prometheus’un kardeşi Epimetheus’a
4
Psikomavi Pandora’yı
eş
Pandora’ya
olarak
gönderir.
evlilik
Umutsuzluk
karamsarlığı
da
olarak
beraberinde getirmektedir. Maruz kalınan
topraktan yapılmış çömlek benzeri bir
yaşam olayı karşısında olumsuz düşünceler
kavanoz hediye etmiştir ama bu kavanoz
harekete geçmekte ve olumsuz duygular
asla
sonra
peşi sıra ortaya çıkmaktadır. Bir insan
merakına yenilen Pandora kavanozu açar
durup dururken umutsuzluğa düşmemekte,
ve
dünyaya
özellikle bir yaşam olayının var olması
yayılmaya başlar. Ancak son anda kutuyu
gerekmektedir. Yaşanan olumsuzluklarla
kapatır
içindeki
birlikte hayata karşı beklentiler düşmekte,
“umut”tur; kötülüğün yayılmamış olması
umutlar azalmaktadır. Umutsuzluk arttıkça
umudu…2
insanın kendisine, geleceğine ve çevresine
açılmamalıdır.
içindeki
tüm
bu
da
hediyesi
Zeus
Bir
süre
kötülükler
insanların
Yaşamın
ilk
evrelerinden
günümüze kadar insanlar hep umut dolu olmuşlardır.
Geleceklerini,
hayatlarını,
karşı karamsarlık düzeyi de artmaktadır. Umutsuzluk rahatsızlıkların
birçok
psikolojik
temelini
de
hayallerini hep umut etmişlerdir. Dinler,
oluşturmaktadır. Umutsuzluk, kişinin iyilik
yaşam biçimleri, kültürler umudun önemini
halinden yoksunluğunu, isteksizliğini ve
vurgulamışlardır.
amaçsızlığını içermektedir.4
Ancak
insanlar
bir
taraftan bu kadar umutla iç içeyken, bazı insanlar
umutsuzluk
Umutsuzluk
yetişkinler
gibi
girdabında
çocuklarda da görülebilen bir duygudur.
göre
Bowlby’nin çocuklarla yaptığı “bağlanma”
umutsuzluk, insanoğlunun kendisine karşı
araştırmaları bebeklik çağındaki çocukların
hazırlayabileceği
en
terk edilme durumlarına karşı umutsuzluk
bir
yaşadıklarını
boğulmuşlardır.
korkuncudur.
Sartre’ye
suikastlerin
Umutsuzluk
manevi
intihardır.
göstermektedir.
Bebeklik
döneminde yaşanan bağlanma sorunlarında
Umutsuzluk,
kişilerin
umutsuzluk
düşünce
depresyonu”nu tetiklemektedir. Ayrıca 1-3
yapılarının en önemlilerindendir. Umudu
yaş çocuklarında “ayrılma anksiyetesi
olan insan her türlü zorluğu göğüsleyebilir,
bozukluğu” görülebilmektedir. Bebeklik ya
tüm acı ve sıkıntılara katlanabilir. Çoğu
da çocukluk dönemindeki umutsuzluk
kişide de umutsuzluk duyguları derinlere
duyguları
“tepkisel
bastırılmıştır ve bu duygu başarı ve
bozukluğu”na
temel
mutluluklarını
nevrozlu
gölgeleyen
mutluluğu engeller. Umutsuzluk girdabına giren birçok kişinin hayat hikayelerinde travmatik yaşantılar görülmektedir.3
özellikle
“bebeklik
bağlanma teşkil
etmekte
Psikomavi
5
ve bu çocukların başkaları ile güvensiz
Umutsuzluk ayrıca depresyonun bir
ortamlarda bağ kurma çalışmaları ile daha
ileri boyutu olan intiharda kendini en çok
çok travmaya maruz kalmalarına neden
belli eden duygudur. İntihara eğilimli
olabilmektedir.
kişiler yoğun depresif duyguları olan,
Ergenlik
ve
yetişkinlik
umutsuzluk
dönemlerinde ise umutsuzluk daha çok
insanlardır.
ve
çaresizlik
içerisindeki
“depresyon” ile iç içedir. Birçok kişi
İnsan umudu var olduğu sürece
psikiyatriste mutsuzluk ve umutsuzluk
yaşamdan zevk alacak ve diğer insanlara
belirtileri
faydalı olabilecektir.
ile
başvurmaktadır.
Beck
hastaların %78’den fazlasının geleceğe umutsuz
baktıklarını
Depresyon
olumsuz
belirtmiştir.5
düşüncelerin
ve
KAYNAKÇA 1. TDK Türkçe Sözlük
duyguların yoğun olarak yaşandığı bir
2. tr.wikipedia.org/wiki/Pandora
rahatsızlıktır.
bilişsel
3. www.antalyapsikiyatri.com/psikiya
açıklamasında kişinin kendisi, çevresi ve
tris-emine-filiz-uluhan/umutsuzluk-
geleceği ile ilgili olumsuz inançları ve
ve-depresyon
Depresyonun
umutsuzluğu
vurgulanmıştır.
depresyon
çalışmalarında
geliştirme
araştırmalarında
Beck’in ve
ölçek
umutsuzluk
4. Tarhan
F,
Kardeş
F,
Van
Depremini Yaşayan Ortaöğretim Öğrencilerinin
Travmadan
önemli bir yer tutmuştur. Depresyonun
Etkilenme
ve
Umutsuzluk
psikanalitik açıklamasında da yitirilen
Düzeylerinin İncelenmesi, Sakarya
sevgi nesnesinin kaybı ve ona eşlik eden
University Journal of Education,
umutsuzluk duygusu yer almıştır. Freud
4/1 (Nisan/April 2014) ss.102-115
“Yas ve Melankoli” çalışmasında sevgi
5. Dilbaz N, Seber G, Umutsuzluk
nesnesinin kaybının gerçek bir yas gibi
Kavramı: Depresyon ve İntiharda
yaşanabileceğini
Önemi
umutsuzluğun değinmektedir.
ve
bu
belirleyici
süreçte olduğuna
6
Psikomavi Makale
KARİYERİM İÇİN “UMUT”LUYUM Erkan ÖZ Psikolojik Dnş. / Kariyer Danışmanı Üzülme der Mevlana ve; "Bir
beklediğiniz kavramlardır. Tabi ki meslek
yandan korkun bir yandan umudun varsa
seçimi, kariyer planlamasında da “Umut”
iki kanatlı olursun; tek kanatla uçulmaz
un önemli rolü vardır. Nedir kariyer?
zaten. Sopayla kilime vuranın gayesi, tozunu
Kariyer hareket edilen yol veya
almaktır. Allah sana sıkıntı vermekle
patika gibi bir anlam taşır. Kariyer
kirini, tozunu alır, niye kederlenirsin? Taş
denildiğinde bir kişinin yaşamı boyunca
taşlıktan geçmedikçe, parmaklara yüzük
deneyimlediği
olamaz.
görevler, roller ve faaliyetler akla gelir.
kilimi
dövmek
Yüzük
değil
kilimin
olmayı
dileyen
taş,
ezilmeyi yontulmayı göze almalıdır."
iş
ve
meslekle
ilgili
Kariyer çocukluk döneminden başlayarak hayatın her anında var olan dinamik bir
Umut etmek, umutlu olmak hayatın her anında olmasını istediğiniz, olmasını
kavramdır.
Psikomavi
7
Dolayısıyla bu dinamik kavramı etkileyen
“Kimsenin sana bir şey yapamayacağını
birçok unsur vardır. Bunlardan biri de
söylemesine izin verme. Bir hayalin varsa
“umut”tur.
onu korumalısın. Bir şeyi istiyorsan git ve al”.
Hayatımızın
tüm
alanlarında
beklentilerimiz ya da umudumuz; seçim
Kariyer planlamasında umut etmek
yapma, karar verme, yeni düşünceler
ile
ortaya koyma aşamalarında önemli rol
karıştırmamak
oynar.
yolculuğuna
Bu
beklentileri
sosyal
statü
hayal
kurmak
kavramlarını
gerekir. başlamadan
Kariyer önce
kişinin
kazanma, yüksek kazanç ve sorumluluk
gerçekçi olmayan hayaller kurmasıyla
beklentileri olarak nitelendirebiliriz.
kişinin var olan durumunu ve yeterliliğini göz önünde bulundurarak planlar yapması
Will
Smith’in
“Umudunu
birbirinden farklıdır.
Kaybetme”(2006) filminde canlandırdığı Chris Gardner karakteri düzgün bir işi
Son yıllarda kullanılmaya başlanan
olmayan ve maddi problemler yaşayan bu
bir yaklaşım olan “umut odaklı kariyer
yüzden de karısı tarafından terk edilmiş
gelişim modeli” çalışanların karşılaştığı
biridir. En dibe vurduğu ve kendini çaresiz
kariyer güçlüklerini aşmak için bireyin
hissettiği anda çok lüks bir araba onun
sahip olduğu donanımları ortaya koyma ve
önünde durur. Chris Gardner arabanın
geliştirmede umut değişkeninin üzerinde
içindeki
nasıl
durur. Bu yaklaşımı kullanmak kariyer
başardın buna nasıl sahip oldun”? diye
gelişimi ve kariyer planlamasında kişinin
sorar. Bundan sonraki kariyer planlaması o
kendi
adamın yaptığı işi yapmaya çalışmak olur
gelişme sağlar. Çoğu insanın kendi kariyer
ve sonunda da yapar. Görüldüğü gibi
gelişiminde sıkça zorluklar yaşadığı göz
kariyer planlamasına şekil veren verdiğiniz
önünde bulundurulursa, bu türden bir
kararı etkileyen şey ne durumda olursanız
yaklaşımın
olun umutlar, hayaller ya da beklentilerdir.
özellikle kullanışlı olacaktır. Umut odaklı
Buradaki karakterin arabanın sahibi olan
kariyer gelişimi bir kez uygulandıktan ve
kişinin yaptığı işle ilgili tam olarak fikri
geliştirildikten sonra kişinin sonraki başka
yoktur ama bunu yapabileceği ile ilgili
durumlara karşı da hazır olmasını ve uyum
umudu
sağlayabilmesini sağlayacaktır.
adama
vardır.
“adamım
Filmden
bunu
bir
alıntı
rolünü
bilmesinde
geçerli
olumlu
olduğu
bir
ortamda
8
Psikomavi
Umut
odaklı
gelişim
olabilir. Ama yine de hep umut ederek, var
yaklaşımı genç bir nüfusa sahip olan ve
olan umutlarımızı sürdürerek ve yeni
bilim, ekonomi, kültür, sosyal ve hemen
umutlar ekleyerek bu yolculuğa kimlerle,
hemen çoğu alanda istikrarsız bir yapıda
ne zaman, nasıl çıkacağımıza kendimiz
olan
karar vermeliyiz.
ülkemizde
kariyer
başarılı
bir
şekilde
uygulanabilir. Kariyer Son olarak
kariyer
kavramının
sürecini
bir
otobüse
benzetirsek otobüsün içindeki kişiler yani
çocukluk çağından başlayarak hayatın her
çevremizdekiler
döneminde
gösterecektir. Yolumuzu tarif eden bize yol
gerekir.
var
olduğunu
Beklentilerimizi
unutmamak oluştururken
gösterenler
sürekli
yenilenecektir.
değişkenlik
Otobüsün
yaşadığımız toplumun şartlarını, yapısını
içindeki kişiler ve sizi yönlendirenler kim
göz ardı etmek bize kariyer yolculuğumuza
olursa olsun direksiyonda daima siz olun.
başlamamızda ve ilerlememizde engel
Psikomavi
9
Makale
UMUT RENGARENKTİR Yasemin ÖZÇELİK Psikolojik Danışman
Umut,
kapıdır.
Ne
bulmak
Merak ediyorum acaba insanlar ne
istiyorsan ona açılan bir kapı. O kapının
umut ediyor yarınlardan mesela durakta
arkasını istediğin her şeyle doldurabilirsin,
beklerken yanımdan geçen bisikletli çocuk
her şeyle...
ya da pencereden gördüğüm renkli fularlı
Herkesin yarınlara dair umutları var, olmalıdır da zaten. Daha anlamlı ve daha verimli yaşamanın sebebidir umut. Her gün yüzlerce insan görüyoruz; yürürken, durakta beklerken, pazardayken, camdan bakarken, umutlarının peşinde bir yerlere giderken…
kadın.
10
Psikomavi Sordum. Umut nedir? Rengi var mıdır? Ne
önceki
umut ediyorsun diye insanlara.
olmamışlığını yok eder bir anda yeniden
Bir tanesi umut mavidir dedi, uçsuz
günün
karamsarlığını,
yakalarsın hayallerini bir ucundan.
bucaksız bir deniz gibi. Nerede bitti,
Sonra anladım. Hayatın, geçmişin,
nereye kadar gidiyor göremiyorsun derin
hataların, başarıların, mesleğin, duyguların,
ve ışıl ışıl hayallerin gibi. Umut bir
düşüncelerin,
denizdir sadece fırsatlarını değerlendirerek
eşin, arkadaşın bunun gibi birçok şey yani
üzerinden geçebileceğin bir deniz.
hayata dair her şey umudun içinde kimi az
Bir başkası umut kırmızıdır dedi, aşktır
yani
Seviyorum
onun benden
gibi
var
mı
bilmiyorum bile; ama umut ediyorum bir gün elini tutabilmeyi dedi.
söylediklerin,
kimi çok hepsi umudunu şekillendiriyor.
kıpkırmızı.
haberi
yaptıkların,
Umut biziz aslında onu var eden biziz
rengarenk
büyütüyoruz
onu
içimizde… O
zaman
hayatını
umutlarınla
Bir çocuk pembedir umut dedi,
zenginleştirecek olan sensin bunu fark et
pembe bir ayakkabı. O ayakkabıyı giyip
biraz düşün ve sor kendine yarından
koşabilmek… Bunu söyleyen bedensel
umudun
engeli olan bir çocuktu ama umutlarının onu
iyileştirdiğini
söylüyordu.
Engeli
bacaklarındaydı umutlarında değil. Başka biri umut sarıdır dedi, güneş gibi. Her gün yeniden doğar içinde bir
ne?
Psikomavi
11
Serbest Çağrışım Serbest Çağrışım, modern psikanalizin en önemli tekniklerindendir. Danışana herhangi bir konu hakkında aklına gelenleri baskı uygulamadan serbestçe aktarması söylenir. Söylenen şeyler bilinçaltının bir yansıması olarak kabul edilir. Bu
sayımızda
“Umut”
ile
ilgili
serbest
çağrışımlarımızı aktarıyoruz. Her renk bir kişiye ait çağrışımları betimlemektedir.
KAHVERENGİ
Barış
Barış
Özgürlük
Hayal Kırıklığı
Başarı
Yitirilmemesi gereken
Amaçlarım
Evlilik
yegane duygu
KIRMIZI
Şans
Gerçekleşmediğinde en
Sonsuza Kadar
Arzu
büyük işkence
Tükenmez
İstek
YEŞİL
Olmazsa olmaz
Karamsarlık
Gelecek
Çoğalır
Sevgi
Sevinç
Mutluluk
Yılbaşı
Cennet
Yeniden Doğmak
Öğrencim
Çocuklarım
LACİVERT
Anne
MAVİ
İnsan ismi
TURUNCU
İnanmak
İnanmak
Yaşama Tutunmak
Başarmak
Düşünce
Çocuğum
Yapmak
Ev
Vaatler
MOR
Çiçek
Mutluluk
Mutluluk
Onur
Planlarım
Dünya
Mutlaka
12
Psikomavi Makale
UMUT VE İYİMSERLİĞİN DİYALEKTİĞİ Fatih UYUMAZ Psikolojik Danışman
Umut insanın gelecekte iyi şeyler
boyutunda kişilik haline gelmesidir. Umut
olacağına dair olumlu beklentilerini ifade
ve iyimserlik hayatta kazanç sağlar. Bir
eden bir duygudur. İyimserlik ise tıpkı
olayda başarılı olacağını düşünen bir kişi
umut gibi zorluklara ve engellere rağmen
aynı
genel
düşünen
olarak
hayatta
her
şeyin
iyi
durumda bir
kötü kişiye
sonuç göre
alacağını daha
iyi
gideceğine dair güçlü bir beklentidir.
performans gösterir ve kendini daha iyi
İyimser
her
hisseder. Örneğin yapılan bir çalışmada
düşünce ve işi iyi olarak değerlendirme
kalp ameliyatı olacak hastalara ameliyatla
eğiliminde olan kişilerdir. Tabii ki burada
ilgili beklentileri sorulmuştur. Ameliyat
ifade etmek istediğimiz gerçekçi bir umut
sonrası beklentileri olumlu olan ameliyata
ve iyimserlik. Umut bir duygunun adıdır.
umutlu bakan iyimser hastaların
insanlar
bu
doğrultuda
İyimserlik bunun karakter ve mizaç
Psikomavi
13
iyileştikten sonra günlük hayata daha hızlı
durumlarla ilişkili daha derin umutsuz
uyum sağladıkları görülmüştür.
açıklamalar
Umut gibi iyimserlik de gelecekte
yapmakta
değişmeyecek kaynaklandığını
1984
İyimserlik
Pennsylvania
sorunun
nedenlerden
akademik başarının göstergesi olabilir. yılında
ve
ve
düşünmektedirler. umut,
çaresizlik
ve
Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada beş
umutsuzluk öğrenilebilir kavramlardır. Her
yüz birinci sınıf öğrencisinin iyimserlik
birinin temelinde kişinin, hayatın yaşattığı
düzeyi ölçülmüştür. İyimserlik testinden
zorluk ve engellere göğüs gerilebileceğine
aldığı
dair duyulan bir inanç vardır. İşte bu inanç
puanlar
öğrencilerin
o
seneki
başarılarını yordamada giriş sınavları ya da
insanları
umutlu-umutsuz,
lise notlarından daha başarılı olmuştur.
kötümser olmaya itmektedir.
iyimser-
Görüldüğü gibi sınavlar yeteneği ölçer,
Şu ana kadar iyimser ve umutlu
açıklama tarzları ise kimin önce pes
olmanın başarıda, sağlıkta, zorluklarla başa
edeceğini.
çıkmada etkililiğini ifade ettik. İyimser ve
İyimserlik
konusunda
umutlu insanların başarılı olmaya daha
dikkat çeken bir araştırma da Seligman
yakın olduğunu belirttik. Tersi bir şekilde
tarafından yapılmıştır. Bu çalışmayı bir
düşünecek olursak hayatta başarılı olan
sigorta acentesiyle yapmıştır. Burada işe
bireylerin de iyimserlik puanlarının ve
başlayan iyimser yapıya sahip poliçe
umut
satıcılarının kötümserlere oranla daha fazla
gerekmektedir. Araştırmalara baktığımızda
poliçe sattığı görülmüştür. Bu satışlar
kariyerinde başarıdan başarıya koşan bazı
esnasında retler arttıkça moral bozulabilir
kişilerin
ve kişi umutsuzluğa kapılabilir. İyimser
konusunda sınırları zorladıkları ama buna
bireylerin bu başarıları nasıl kazandığı
rağmen
incelendiğinde
görülmektedir. Peki bu nasıl oluyor? Bu
kendilerini
ve
her
umut
denemelerinde
yüksek
umutsuzluk
yine
de
ve
başarılı
olması
kötümserlik
oldukları
ve
motive
kişiler incelendiğinde yaklaşan bir olayla
buldukları;
ayrıca
başa çıkmak için belirledikleri stratejinin
başarısızlıklarını değiştirilebilir nedenlerle
bir parçası olarak umutsuz beklentiler
açıkladıkları görülmüştür. İyimser bireyler
oluştururlar. Kötü sonuç alacaklarını, kendi
kendi
kendilerine
edecek
bir
umutlandıracak
düzeylerinin
neden
içlerinde
‘Benimsediğim
tavır
başarılı
olamayacaklarını
yanlış.’ Ya da ‘Bu son kişi herhalde kötü
söylerler. Ne sonuç almayı planladıkları
bir
sorulduğunda pek çok insandan kötü sonuç
ruh
hali
içindeydi.’
şeklinde
düşünmektedirler. Kötümser bireyler böyle
alacaklarını ifade ederler.
14
Psikomavi Bir kişi neden bu kadar umutsuz olsun?
kişiliğin hayata umutla bakmaya hayatın zorluklarıyla
Ve o kişi neden bu kadar umutsuz
gelmede
mücadelede
gereken
inancı
üstesinden verdiğini
hissetmesine rağmen çalışmaya devam
gösteriyor. Kötümser bireylerin aksine
edip başarılı olsun?
umutlu kişilerin dışsal ve değiştirilebilir
Bu kişileri bu kadar motive eden şey
etkenlere
sonucun olumlu olmasından daha çok
Savunmacı kötümserlerin ise bulundukları
başarısızlık
yaptığını
görüyoruz.
Bu
umutsuz
ortamda öncelikle son derece umutsuz bir
için
kurarlar.
şekilde felaket senaryoları yazıp bu esnada
Mantık olarak bu kadar umutsuz ve
bir iyimser kadar çok çalışarak başarıya
kötümser düşünüp başarılı olmak bizlere
ulaştıklarını görüyoruz.
yanlış gelse de bu bireyleri motive eden
KAYNAKÇA
başarısızlık korkusunun dışında iki şey
*Daniel Goleman, Duygusal
vardır. Birincisi kendileriyle ilgili büyük
Zeka,(Çev.Banu Seçkin Yüksel), Varlık
umutlar besleyip hem kendilerini hem
Yay. İstanbul,2007.
çevresindekileri
*Nevzat Tarhan, Duyguların Psikolojisi,
tabloyu
korkusudur.
atıf
başarılı
olmak
hayal
kırıklığına
uğratmamak. İkincisi ise; böylesi umutsuz
Timaş Yay. İstanbul 2011.
bir
*Jerry M. Burger, Kişilik, (Çev. İnan
tablodan
sonra
başarının
tadını
yaşamak. Sonuç olarak söylemek gerekirse Daniel Goleman’ın da ifade ettiği gibi ‘Yakın akrabası iyimserlik gibi umudun da şifa gücü vardır.’ Araştırmalar iyimser bir
Deniz Erguvan Sarıoğlu),Kaknüs Yay. İstanbul, 2006
Psikomavi
15
Makale
VAROLUŞÇULUK BAĞLAMINDA UMUT Şehriban UYUMAZ Psikolojik Danışman
“Yağmura bırak kendini, bırak yağmurun çelik okları vücudunu delip geçsin ve her şeye rağmen orada kal; seni ansızın sonsuz ışığına boğacak olan güneşi dimdik bekle.” Franz Kafka
Oluş, sorgu, arayış, kaçış, bunaltı,
unutacak ya da tüm dikkatini kendi var oluşuna
yoğunlaştıracaktır’
der
Kierkegaard. İşte bu noktada kişinin kendi var oluşuna yoğunlaştığı durumda en önemli duygulardan biridir umut.
seçim, yabancılaşma, ölüm, içe bakış,
Filozof Gabriel Marcel’e göre umut
yalnızlık, özgürlük, sorumluluk, iyimserlik
insanda var oluş duygusunu oluşturur.
ve umut. Her birinde keşfi tamamlanmamış
Kişinin
yabancılaşmasını
olan ‘BEN’i bulma telaşı. Bütün bu
kendini
gerçekleştirme
kavramlardan sonra ‘kişinin var oluşu için
kararlılığına yol açar. Diğer
iki seçenek vardır. İnsan ya kendi oluşunu
Friedrich Wilhelm Nietzsche umuda
engeller
ve
yönündeki yandan
16
Psikomavi karamsar yaklaşmış ve umudun insanın
varoluşunun
yaşadığı
göstergesidir.
eziyetin
süresini
artırdığını
ontolojik
derinliğinin
bir
belirtmiştir. Erik Erikson’a göre umut
Varoluşsal bu yolculuk sürecinde
kişinin isteklerini elde edebileceğine ilişkin
insan nihai noktaya ulaşabilmek ya da
kalıcı bir inançtır. Sıtaats’a göre istekler ve
yolunu kaybedebilmek seçenekleriyle karşı
beklentiler
etkileşimdir.
karşıyadır. Bu durumdaki insan umut ya da
Kierkegaard umutsuzluğu ölümcül bir
umutsuzluk arasında bir seçim yaparak
hastalık olarak tanımlar. Ona göre BEN’in
kendi
gelişimi
Victor
onaylayabileceği gibi onu reddedebilir de.
Frankl ise insanın ruhsal durumuyla yani
Başka bir deyişle kişi umut yoluyla
umut
ve cesaretin olup olmamasıyla
başkasına (ben olmayana) açılmaya hazır
vücudun bağışıklık durumu arasında çok
bulunduğunu kendisini tüm samimiyetiyle
yakın bir ilişkinin olduğunu ifade eder.
vererek
Kemal Sayar ise umudun iyimserlikle
girebileceğini gösterebileceği gibi kendi
yakından ilişkili olduğunu ifade eder.
Ben’ini merkeze alıp yoksun bir biçimde
Synder’in tarifine göre umut engellere
çaresizliğe
rağmen istenen amaç uğruna alternatif
gerçekleştirmekten
yollar planlama kapasitesi ve bu yolları
ipuçlarını da verebilir.
arasındaki
umutsuzluktan
uygulamak
başkasıyla
anlamıyla
bir
düşerek
ilişkiye
kendisini
vazgeçebileceğinin
Umudun varoluşsal açıdan önemi
günümüz
diğer tüm kavramlara hükmedebilen bir sır
psikiyatristlerinden Nevzat Tarhan umudu
olarak anlaşılır. Umut eden kişi hayata
insan doğasında var olan bir duygu olarak
rahat
ele almışlardır.
kendisinde
gibi
motivasyondur.
tam
Kant,
Hume
için
geçer.
varlığını
filozoflar
ve
bakar.
Kişi
varoluş
ve
sürecini
başkalarında
Varoluş sürecinde insan somut bir
gerçekleşmesine sakin bir şekilde izin
durumdan geçerek daima yolculuk halinde
vermiştir. Bunu yaparken ve beklerken
‘homo viator’dur. Homo viator yani umut
sabır gösterir. Aslında umut ve irade
insanıdır. Umut onun için bir yaşam
arasında yakın bir bağ vardır.
biçimidir. Umut insanın dünya içindeki
Kierkegaard’a
fiziksel seyri açısından olduğu kadar
uyumsuzluktan değil kendi derinliklerine
kendini gerçekleştirme amacıyla mutlak
yönelen
varlığa yönelme sürecindeki metafizik
umutsuzluktan geçer.
seyri açısından da büyük önem taşır. Zira umut kişinin gerçekleştirme yolundaki kararlılığıdır. Umut varlık sırrına bir katılım
biçimi
olduğu
için
insan
göre
bir
umutsuzluğun
ilişkinin
sonucu
Psikomavi
17
Karşıtların bir sentezi olması sebebiyle
KAYNAKÇA
insan için umutsuzluğun kaçınılmazlığına
*Roger Reneaux, Egzistansiyalizm Üzerine
değinen Kierkegaard gibi Gabriel Marcel
Dersler (çev.Murtaza Korlaelçi), Erciyes
de umudun ancak bizleri umutsuzluğa
Üniversitesi Yayınları Kayseri, 1994,s.86-
sürükleyen durumların olması
87
ortaya
çıkabileceğini
halinde
düşünür.
Bu
*Kierkegaard, a.g.e., s.30-33
bağlamda kişinin umut ve umutsuzluk
*KOÇ Emel, Bir Umut Metafiziği Olarak
arasında yapacağı özgür bir seçim onun
Gabriel Marcel Felsefesi, Sosyal Bilimler
kurtuluşu ya da kayboluşu yani kendini
Dergisi Aralık 2008, s.171-194
gerçekleştirme yolunda ileri ya da geri adımı anlamına gelmektedir. Zira umut kişinin kendini gerçekleştirme yolundaki onayıdır. Sonuç olarak mutlak anlamda umut eden kişi hiçbir koşul öne sürmediği için olası
hayal
kırıklıklarının
karşısında
umutsuzluğa düşmeksizin mutlak güven duygusuyla teslimiyet halindedir. İşte bu sebeple umut bizatihi aşk olan, bir dosta bir tür çağrı aynı zamanda çaresiz bir başvurudur. Umudun temelini teşkil eden doğaüstü öğe kendi aşkın doğası kadar açıktır.
Çünkü
umut
tarafından
aydınlatılmamış doğa bize yalnızca uçsuz bucaksız ve acımasız bir tür muhasebe yeri gibi görünecektir. "Acaba bir gün hepimiz kendi yıldızımızı yeniden bulalım diye mi yıldızlar böyle parlıyor?" Küçük Prens-Saint Exupery
.
18
Psikomavi “Mavi Ayraç” “Mavi Ayraç” köşemizde edebiyat ve psikoloji alanında yer alan yazarların konu ile ilgili alıntılamalarına yer veriliyor. Bu ayki konumuz “Umut”…
“İlkbahar için şöyle söyleyemezsin: "Erken gelsin
ve
uzun
sürsün."
Sadece
*******
şunu
diyebilirsin: "Gelsin bahar, taşıdığı umutla yıkasın beni ve elinden geldiği kadar kalsın.” Paulo Coelho, On Bir Dakika ******* Olanaksızı hayal etmenin özel bir ismi var. Biz ona "ümit" deriz. Kimileyin seviyorum Jostein GAARDER, Portakal Kız ******* Eğer onu nasıl bir gelecek beklediğini ona söyleseydim, hayatını hayat yapan temel dayanağı elinden almış olurdum. Her şey onun için önceden kararlaştırılmış, kaçınılmaz hale
(Sevmek kuşların Bir an boş bıraktıkları ağaçtır) Ve yalnızlığın kırmızı yapraklara Çalan büyüsünü duyuyorum. Ey cesaret Hep dolu tut bardağımı. Sevgi ve umut Birdir, yalnızlık ve cesaret bir.
gelirdi. Yalnızca umudunu değil, korku duygusunu da kaybederdi. İnsan umut ve
Melih Cevdet ANDAY, Rahatı Kaçan Ağaç
korku olmadan nasıl yaşar? *******
Zoran ZIVKOVIC, İmkansız Karşılaşmalar)
Umud ki, insani en son bırakan cevher ve en *******
kıymetli hazinedir.
Tünelin ucunda ışık göremesek de bir ışığın İskender Pala, Od
var olduğuna, er ya da geç görüneceğine inanmamız gerekir.
******* Bir yalnızlık okyanusundaki adadır, Yaşam,
Amin MAALOUF, Doğu'nun Limanları *******
Kayaları
umuttur
Ada'nın,
ağaçları
düş;
çiçekleri ıssızlıktır, dereleri özlem.
Herkes onun gibi değil miydi? En az umutlanmaları gerektiği zamanlar en çok
Halil CİBRAN, Sözler(The Voice of the
umarlardı.
Master ) Yusuf ATILGAN, Aylak Adam
Psikomavi
19
Makale
MUTLULUK İÇİN UMUT Rahime ÜNAL ÇETİNKAYA
Bir kapısından girip bir kapısından çıktığımız iki kapılı bu handa nedir bizi
anlamına gelir. Umudu olan kişi her şeye sahiptir.
hayata bağlayan, nedir ki insana çareyi
Umut etmek, düşüncelerimizi iyi ve
ölümde bulduran? Yaşamla ölüm arasına
güzel duygularla beslemek, gelecek için
sıkışıp kalmış zamanımızda kimine aldığı
iyimser hayaller kurmak hayata anlamlar
nefes yeterken hayata tutunmasına, kimi
yüklemektir.
kalp çarpıntısını dahi duyamaz… Ya
zaman dingin denizlerde seyretmiyor, yer
yeşertmişizdir içimizdeki umut filizlerini
yer fırtınaya da yakalanıyor. Kişi de her
ya da kırılmıştır hiç büyümeden.
zaman umutlu olamıyor. Hayatımızdaki
Elbette hayat gemisi her
Umut bir kişinin sahip olması
olumsuz gelişmeler umudun elimizden
gereken en önemli şeydir. Umut etmek
kayıp gitmesine neden oluyor. Umutsuzluk
kişiyi yaşama bağlayan ve yaşamdan zevk
kısa
almasını sağlayan en önemli davranıştır.
mutsuzluğa ve huzursuzluğa dönüşüyor.
Bir insanın en önemli varlığı umududur.
Umutsuzluk yaşama sevincini köreltmek,
Hiçbir şeyi olmayan bir insanın eğer
yaşarken tüm hayalleri öldürmek, ölmeden
umudu
ölmek demektir.
varsa
bu
bir
hedefi
olduğu
sürede
aşılmazsa
karamsarlığa,
20
Psikomavi Umutsuzluğa düşen kişi kendini
doğrultusunda başarılı olmak için tüm
çaresiz yalnız hissediyor hayata küsüyor.
çabayı göstermeli mücadelemizi sonuna
Ruhuna çöken karamsarlığa ve karanlığa
kadar sürdürmeliyiz. Hayat devam ettikçe
teslim oluyor, hayattan vazgeçiyor. Mevcut
geri
durumun
tutunmalıyız.
geçeceği,
zamanın
yaşanan
durmamalı
bir
Çünkü
köşesinden
hayata
tutunmak
sorunu çözeceği, sıkıntının sona ereceği
sadece kendimiz için değil sevdiklerimiz
bunun için sabretmek gerektiğini söylemek
için de onların bize karşı besledikleri
bu durumdaki kişi için anlamlı olmuyor.
umutlar için de önemlidir. Umut etmek
Bu durumda iş kişinin içsel değerlerine
onlar için belki de tek sahip olduklarıdır.
kalıyor. Derin umutsuzluk yaşayan birinin
Hayat sürprizlerle doludur. Hiç bir
çıkış yolu bulabilmesi için her şeyden önce
zaman
hayata dair değerlerinin olması gerekiyor.
Hiçbir zaman ne yaşanılacağını önceden
Kişinin kendine ve hayata değer vermesi
kimse
ve verdiği değere sıkı sıkıya sarılması
karanlık dönemlerinde kendimizi çaresiz
gerekiyor. Umutsuzluktan kurtuluşun tek
hissederiz. İşte o anlarda umut bizleri
yolu kendini sevmekten ve kendi değerini
canlandırır, hayata bağlar. Bazen mutlu bir
yüceltmekten geçiyor.
günü
Beklentilerimiz
kimi
umutsuzluğa
bilemez.
bazen
yer
Hepimiz
hüzünlü
olmamalıdır.
hayatımızın
bir
akşamı
zaman
yaşadığımız
zamanlarda
umudumuzun kaybolup gitmesine neden
kapılmamız
durumunda
olur.
beraberinde
uzaklaşır ve içimize kapanırız. Böyle
karamsarlığı getirebilir. Böyle durumlarda
zamanlarda bir anda parlatan bir ışık bize
ya
yol gösterir ve karanlığı dağıtır. İşte o ışık
Başarısızlıklarımız
beklentilerimizi
gerçekleştirilebilir
düzeye çekmeliyiz ya da amaçlarımız
umut
umutsuzluğa her
şeyden
ışığıdır.
Psikomavi
21
Umudumuzun
tükenmemesi
gerektiğinin en güzel örneği güneştir. Her akşam batar her sabah yeniden doğup bize
Umutsuzluklar
umut olur. Güneşin doğuşunu beklemek
mutluluklar çoğalıp artsın…
umut, doğması ise mutluluk… Hiçbir kış sonsuza kadar sürmez. İnsan
gözlerinde
kaybetmeden,
var
olan
yenilgilere
ışıltıyı
karşı
pes
etmeden geleceğe dair umut taşımalıdır. Umut
ile
yaşamak
alışkanlık
haline
geldiğinde mutlu bir ruh haline sahip olmayı başarabiliriz. Albert Camus’un “Yabancı” adlı kitabına yazdığı önsözde Vedat Günyol bu konuda diyor ki: “Yaşamın sonu ölümle bitiyor diye, kapayacak mıyız gözümüzü, yüreğimizin
kapılarını,
bu
yaşanası
dünyanın güzelliklerine, bunların yanında insanların
acılarına,
çaresizliklerine?
Mademki yaşıyoruz, yaşadığımız sürece mutlu
olmaya,
sağımızda
solumuzda
mutluluk yaratmaya bakmalıyız. Mutluluk, bir yerde ve her yerde, hiçbir şey beklemeden dünyayı, insanları sevmektir.
yok
olsun,
22
Psikomavi Makale Umudun bittiği yer, ölümdür nihayetinde…. Ebru KÖSE Psikolog
Ne zor bir durumdur ki, öleceğini bilerek
yaşamını sürdüren tek varlık
insandır ve ne garip bir haletiruhiyedir, sonunun
olacağını
bildiği
bu
hayata
tutunmayı “anlamla” sağlamıştır insanoğlu. Anlam dediğimizde yaşamın bir nedeninin olması, nam-ı diyar herkese özgü olan, kendine münhassır umut çıkar karşımıza. Anlam arayışı hem birey olarak sonu olan yaşamı
idame
ettirmemizi
sağlarken,
uygarlık olarak da hep daha ileriye( bazen sapmalar
dahilinde…)
gitmemizi
sağlamıştır.
Umut, Pandora’nın
Yunan armağanıdır
Eric From’un Nazi kamplarında
mitolojisinde insanlara.
Tanrıların oyununa gelen Pandora son bir çabayla umudu kutunun içinde saklamayı başarmıştır. Acı, korku, tüm felaketler içinde yaşama sevinci sağlayan umut, tüm bunlara rağmen direnme gücü sağlamıştır insanlığa. Kaosun içinde kum taneleri gibi savrulan insan tutunacak dalını Pandoranın kurtarmayı başardığı, yüreğinden verdiği anlamdan köken alan umutla sağlamıştır.
yaşantılayarak ve gözlemleyerek elde ettiği hayatın özüdür umut. From “öldürmeyen şey insanı güçlendirir” birçok
yaşanmışlık,
sözünün altına
gözlem
ve
bilgi
saklamıştır. Tüm zor koşullarda her an öleceğin gerçeğine rağmen anlam bularak hayatta kalmayı başarmış ve başaranlara şahit olmuştur. Bir
nevi
anlam
kaybıdır
depresyon
özünde, yani umudun tükendiği nokta her şeyin
anlamsızlaştığı
Özellikle
yaşlılıkta
tehlikelisidir,
kör
kuyudur.
depresyon
en
erken tanınıp müdahale
edilmezse ölümü getirir.
Psikomavi
23
Aslında her yaşta zordur umutsuzluk,
her gün olduğu gibi, ama birleşiminden
şiddetli depresyon neticesinde intihar riski
muhteşem bir şaheser doğar. Her mevsimi
yoğundur. Anlam yoksunluğunda, intiharla
anlatır eserinde ama bilir ki yazı yaşarken
ya da değil vücut da yaşama isteğinden
kışın soğuğunu, sonbaharın hüznünü de
vazgeçer.
hayata
hissettirir. Bütün içinde yaşatır duyguları,
bağlanmayı başaran insan, gün olur evinde
yansıtmayı dışavurumu sağlar, katharsistir.
otururken de anlamdan yoksun kalabilir ve
Eserleri hayatın taklidi birer yansımasıdır.
Zor
koşullarda
direnmeyi bırakabilir.
Sisis efsanesinde de buna rastlarız Herkes için farklı anlamlar vardır
Sisifos bir taşı dağın tepesine kadar
elbet; kimi için evlenmek, kimi için eş, iş,
taşımaktadır. Zirveye ulaştığında taş düşer,
varlığın özüne ulaşmak olsun ya da en
inip tekrar yukarı taşır tüm hayatı bundan
basitinden temiz bir havanın ciğerlerine
ibarettir.
nüfus ettiğini hissetmek olsun… İçeriğinin
misalindedir bu efsane hayat tekrarlardan
ne olduğu değil yaşama kattığı değerdir
ibaret sonu belli bir zaman aralığıdır ve bu
önemli olan, her şeyin sonunun olduğunu
aralık bize kimi zaman şaheser bir eser
bile
kimi zaman bir efsane kimi zaman direnme
bile
yaşamak
için
direnmektir
neticede. Freud’un dediği gibi aslında ölmek için yaşarız varlığımızın özünde. Vivaldi’nin dört mevsimi gibidir hayat hep aynı melodinin tekrarıdır aslında
İnsan
mücadelesini verir.
hayatının
bir
krokisi
24
Psikomavi Hikaye
UMUDUN SOKAKLARINDA Fatih UYUMAZ Psikolojik Danışman
O gün sabahtan akşama yoktu.
çıkmasını istemese de karanlık gelir belki
Akşam eve geldiğinde ıslak bir karanlığa
diye ışıkları yaktı. Lamba yanınca içindeki
girdi.
evde
umut ışığı söndü. Artık yüzü gerçekten
sessizliğin sesi bir de sadece kendine yeten
ıslaktı. Tek istediği son damlayı da yutacak
sobanın ateşi. Karanlıktı sokak, beklediği
o ufak gerçekti. Bir yudum zehir yutulması
şey de karanlıktı. Karanlıkta ayak sesleri
zor bir lokma gibi boğazda düğümlenen…
bekliyordu
serpecek.
Arkası gelmeyen bekleyiş, duyulan ses
Karanlıkta bir gölgenin yapbozdan bir
halüsinasyonları, kendini bilmeden içeri
parçanın
ayrılmasını
giriş çıkışlar… Bir anda hayatın anlamını
bekliyordu. Sonra aklına ışığı yakmak
kaybetmesiyle dünyaların senin olması
geldi. Islak yalnızlığının daha da ortaya
arasındaki minik mesafede atılan binlerce
Dışarıda
köpek
yüreğine
ayrılması
sesleri
su
gibi
Psikomavi
25
tur. Bir o yanda bir bu yanda. Kalbinde
hızla koştu hızlı koştuğunu düşünürdü hep
salıncak gibi sallanan duyguların içinde
hatta hızlı koştuğunda arkasına bakardı
mide bulantıları. Bu bulantıyı geçirecek tek
çocuk aklıyla ne kadar hızlı uzaklaştığını
bir ilacın olmaması… Bekledi çocuk
görmek için. Koştu kapıda bir iki yüz,
akşam karanlığında, her zaman televizyon
değişik
izlediği
gelmeyecekti
kanepenin
yanındaki
camda
bakan.
Beklemenin
anlaşılan
yavaş
sonu yavaş
bekledi. Saatlerce izlediği televizyonun o
sönüyordu iman tahtasının altındaki mum,
an varlığı umurunda bile değildi. Geldi
tekrar zil çaldı artık koşmaya gerek yoktu
gelecek dense karanlıktan o televizyonu
ayak
atomlarına
çoktan haber vermişti.
ayırabilirdi
küçük
çocuk.
sesleri
beklediğinin
olmadığının
Dakikalar dakikaları kovaladı, yo hayır çocuk dakikaları kovaladı, elinde bir sopa
Yorgun
olsa zamanı kırbaçlardı. Bekledi sevmediği
düğmesine bastı. Havadan sudan sesler
yeşil battaniyeye sabrederse gelir diye
gelmeye başladı içindeki sesi bastıran.
düşündü
bekledi.
Allah’tan arkadaşının sesi çevrenin sesini
Bilinci ikiye bölündü. Uyuyan ya da
bastırıyordu da kafası dağılıyordu biraz.
uyuduğunu sanan beyni bir de ayak sesini
Arkadaşı sustuğunda içindeki mumun alevi
bekleyen. O güne kadar şımarıklığından
titredi tekrar. Üşüdü yoruldu ve uyudu.
akıttığı
boşa
Sabah uyandığında tortop olmuş yatağında
harcadığını düşünecek halde değildi. Ama
beklediği haberin kapıya bırakıldığını fark
yine de ağladı, uyudu, uyandırıldı. Yeşil
etti. İlk defa öyle kelimeler okuyordu
battaniye de işe yaramadı.
heceleyerek okudu.
kafasını çıkarmadan
gözyaşlarını
ne
kadar
düştü
en
yakın
arkadaşının
Ekinözü Ad-li-ye-si Uyandığında hadi diyordu artık hadi, o
A-i-le Mah-ke-me-si
karanlıkta o ayak sesi gelsin istiyordu. Zil
Salıncak,
çaldı birden, ayak sesi gelmeden zil çaldı,
noktada durdu…
hayatın
anlamını
kaybettiği
26
Psikomavi
PSinema
sürekli baskı altında direncini kaybetmek üzeredir.
Artık
dayanamayacağını
anlayınca, istemeye istemeye evi terk eder... Artık bekar bir baba olan Chris, yılmadan, bildiği tüm satış becerilerini kullanarak daha iyi kazandıran bir işin peşine düşer. Prestijli bir borsa şirketinde stajyerlik bulur
ve ücret
almasa da
programın sonunda iş ve parlak bir gelecek elde edeceğini umarak kabul eder. Parasal güvencesi olmayan Chris ve oğlu, kısa süre sonra oturdukları daireden çıkartılırlar ve düşkünler evi, otobüs durağı, tuvalet; geceyi geçirmek için bulabildikleri her yerde kalırlar. Çektiği sıkıntılara rağmen, Chris, babalık görevini sevgi ve özenle The
Pursuit
Happyness/Umudunu
yerine getirmeye devam eder ve oğlunun
Kaybetme’de, Chris Gardner (Will Smith)
kendisine karşı duyduğu sevgi ve güveni,
iki yakasını bir araya getirmeye çalışan bir
karşısına
aile babasıdır. Ailesini ayakta tutmak için
kullanır. 1
cesurca yaşındaki
of
çabalamasına oğlu
rağmen,
Christopher’ın
zorlukların
aşmak
için
(Jaden 1
maddi
engelleri
beş
Christopher Syre Smith) annesi (Thandie Newton)
çıkan
yarattığı
http://www.sinemalar.com/film/295/umudunu-
kaybetme
Psikomavi
27
PsiKitap
Ölümcül Hastalık Umutsuzluk Soren Kierkegard-Doğu Batı Yayınları-2013
Soren Kierkegard; şu Danimarkalı filozof,
varoluşçuluğun
babası…
Kierkegard’a göre umutsuzluk evrenseldir, çünkü insan sonluluktan sonsuzluğa geçişi umutsuzluk
yoluyla
Umutsuzluk
kaçınılmazdır,
karşıtların
bir
sentezi
gerçekleştirir. insanın,
olmasının,
daha
doğrusu diyalektik bir varlık oluşunun bir gereğidir. Sonlu varlığı ile sonsuz varlığı arasına sıkışan insan kendi olma sürecini umutsuzluk içinde yaşar.
Kierkegard için umutsuzluk ölümcük hastalıktır. Bu hastalıkta ölünmesinden veya bu hastalığın fiziksel ölümle sona ermesinden çok, bu hastalığın işkencesi can çekişen ama ölemeden ölümle savaşan kişi gibi ölememektedir, sürekli bir can çekişme hali içindedir. Ölümcül hastalık dar anlamda kendisinden sonra hiçbir şey bırakmadan ölüme giden bir hastalık demektir. Ve umutsuzluk budur. Umutsuzluğun özü yaşamın hiçbir şey olmamasıdır.1 1
http://www.kitapyurdu.com/kitap/default.asp?id=86798&sa:186396356