Εικονογραφίες ηρώων ps mavro stavriotis hiresss

Π Α Ν Α Γ Ι ΩΤ Η Σ Μ Α Υ Ρ Ο Π Ο ΥΛΟ Σ

Ηρωικές Εικονογραφίες ΖΩ Γ ΡΑ ΦΙ ΈΣ ΗΡ Ώ Ω Ν - Α ΓΩ Ν Ι ΣΤ ΏΝ

ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΗΡΑΚΛΕΙΟY

21 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ - 17 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2017

Έργα αφιερωμένα εξαιρετικά στους αναμενόμενους «εν δύναμη Ήρωες» που, οποιαδήποτε στιγμή, μπορούν να φανούν και να δράσουν... σύμφωνα με την απαίτηση της εποχής.

2

Π Α Ν Α Γ Ι ΩΤ Η Σ Μ Α Υ Ρ Ο Π Ο ΥΛΟ Σ

Ηρωικές Εικονογραφίες ΖΩΓΡΑΦΙΈΣ ΗΡΏΩΝ - ΑΓΩΝΙΣΤΏΝ

Έτσι «γεννιούνται» οι Ήρωες Αναζητώντας σε παλαιούς Ήρωες - νέα Πρότυπα

Αναζητώ τους Ήρωες των μαθητικών μου χρόνων, τους ανασύρω από τη μνήμη μου και επιχειρώ να ξανά ζωγραφίσω τη μορφή τους, με το δικό μου τρόπο! ...και μη φαντάζεστε πως όλοι αυτοί ήταν «άγιοι» άνθρωποι... Άνθρωποι της (τότε) καθημερινότητας ήταν! Άνθρωποι γεμάτοι όνειρα, επιθυμίες, ελαττώματα και πάθη. Και όμως, ο τρόπος σκέψης και ζωής τους, οι αποφάσεις τους, ο σκοπός και η θυσία τους... τους χάρισε Φήμη, Τιμή και Δόξα! Ο κάθε ένας, από αυτούς τους Ήρωες, ακολούθησε το δικό του «εσώτερο Δαίμονα» που τον οδήγησε στην Αθανασία! (Προφανώς, εμείς, σήμερα δεν έχουμε Ήρωες, γιατί πάψαμε να ακούμε τον «Εαυτό Δαίμονα» μας... και ακολουθούμε - υπακούμε με δουλικότητα - μόνο τα ξένα «δαιμονικά»...)

3

Eικονογραφίες Ηρώων Γράφει ο Κ. ΣXΙΖΑΚΗΣ

Iδρυτής του Μουσείου Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου τους σε κάθε επίπεδο, καθώς και για την ανάδειξη και διάσωση των έργων των δημιουργών κρητικής καταγωγής.

Επιθυμώντας να γράψω δυο λόγια, ως πρόλογο, για την έκθεση αυτή που θα παρουσιάσουμε τον προσεχή Οκτώβριο στο Ηράκλειο καλόν είναι να αναφέρω και κάτι τι για μας, για το ΜΕΤΗ, που αδιαλείπτως περισσότερο από 10 χρόνια καταπιάνεται με τα καλλιτεχνικά δρώμενα της χώρας και όχι μόνο. Το Μουσείο Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου ιδρύθηκε το Μάιο του 2000 ως αστική εταιρεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με σκοπό τη στήριξη της πολιτιστικής και καλλιτεχνικής δραστηριότητας και ιδιαίτερα την προαγωγή και ενδυνάμωση των εικαστικών τεχνών. Το Μουσείο ενδιαφέρεται ειδικότερα για την προβολή του έργου των Κρητών καλλιτεχνών και την προώθηση της παρουσίας

Μέχρι σήμερα, εκτός από τις ετήσιες θεματικές εκθέσεις που πραγματοποιεί, ασχολείται και με την διοργάνωση ερευνητικών, επιμορφωτικών και εκπαιδευτικών σεμιναρίων και διαλέξεων σε θέματα καλλιτεχνικής δημιουργίας και με την έκδοση ενημερωτικών βιβλίων, φυλλαδίων, καταλόγων κ.λ.π., ενώ συμβάλλει γενικότερα στην πολιτισμική ανάπτυξη του τόπου, φιλοξενώντας ποικίλες εκδηλώσεις που αφορούν τη λογοτεχνία, τη μουσική και το χορό. Η δραστηριότητα του Μουσείου άρχισε το 2006 με την έκθεση “Σύγχρονη Τέχνη, Μια ματιά στο εικαστικό τοπίο της Κρήτης”,που αποτελείται από έργα της συλλογής και η οποία μεταφέρθηκε σε πολλές πινακοθήκες στην Ελλάδα επιχειρώντας να ερμηνεύσει και να αναδείξει την πορεία της τέχνης τα τελευταία 150 χρόνια, αναλύοντας διεξοδικά τις ποικίλες τεχνικές και τα ρεύματα που επηρέασαν τους καλλιτέχνες της Κρήτης μέχρι σήμερα. Σημαντικές ακόμα εκθέσεις - σταθμοί στην πορεία του Μουσείου ήταν η έκθεση “Τιμή στον Έλληνα” με αναφορά στον Θεοτοκόπουλο, οι “Λογοτεχνικές Εικονογραφίες” όπου περισσότεροι από 100 καλλιτέχνες συμμετείχαν σε κάθε μία από αυτές ,δίδοντας τη δική τους άποψη στα λογοτεχνικά κείμενα που ερμήνευσαν και ακόμη ο “Έρως Ήρως”που εγκαινιάστηκε στο Ηράκλειο και συνεχίζεται

4

τις ημέρες αυτές στην Αθήνα ,στον Ελληνικό Κόσμο,με την επιμέλεια της Ίριδος Κρητικού. Η συνεχής παρουσία του Μουσείου στα καλλιτεχνικά δρώμενα και η ελεύθερη συμμετοχή των καλλιτεχνών που δύνανται να εκθέτουν δωρεάν άνευ ουδενός ανταλάγματος, καθιέρωσαν το Μουσείο στο χώρο των εικαστικών δυνάμεων αλλά και τις σχέσεις του Μουσείου με το κοινό που παρακολουθεί και αναζητά την εικαστική δημιουργία αφενός όπως και τους εικαστικούς δημιουργούς έναν εκ των οποίων σας παρουσιάζω ευθύς αμέσως. Τον Παναγιώτη, η όπως του αρέσει να τον αποκαλούν P.S Mavro, τον γνώρισα από το διαδίκτυο χάριν μιας μαγειρικής συνταγής που μου είχε προκαλέσει το ενδιαφέρον και που είχα την περιέργεια και την αδημοσύνη να την δοκιμάσω αμέσως υπακούοντας απολύτως στις οδηγίες του. Λίγο αργότερα άρχισα να εκτιμώ και τα έργα του που κατά δεκάδες γνωστοποιούσε πάντα μέσα από το διαδίκτυο επεξηγώντας μάλιστα τις μορφές αλλά και τις αφορμές που του έδιναν την δύναμη να τις υλοποιήσει. Τον καιρό εκείνο, εμείς, ήδη είχαμε προκηρύξει τις Λογοτεχνικές Εικονογραφίες και βρισκόμουν σε συνεχή επαφή με τους καλλιτέχνες προκειμένου να επιλέξουν τους τίτλους βιβλίων που θα επεξεργάζονταν έτσι ώστε να ταιριάζει το θέμα και με την ψυχοσύνθεση αλλά και με το ύφος της δουλειάς τους. Για τον Παναγιώτη λοιπόν επέλεξα

5

τον Ερωτόκριτο και πέτυχα διάνα στον στόχο, που λένε. Όντως, μου έστειλε τον Άγιο Ερωτόκριτο , εντυπωσιακό παλληκάρι, και μαζί, την Αρετούσα φυσικά καθώς και δύο εκδοχές ακόμα προσφορά όλα στο Μουσείο μας. Η γενναιοδωρία του αυτή μας έφερε ακόμα πιο κοντά και βοήθησε τη γνώση μου να επεκταθεί και να εκτιμήσει βαθύτερα το έργο του που θα το χαρακτήριζα πολυσχιδές χωρίς να πέφτω έξω καθόλου. Κατ αυτό τον τρόπο φτάσαμε στην συμφωνία τη σημερινή, να παρουσιάσουμε δηλαδή στο κοινό μας την έκθεση για τους “Ήρωες”, επετειακά σχεδόν τον μήνα Οκτώβριο δίχως να γίνουν διακρίσεις χρονολογικού περιεχομένου μιας κι όλοι έπεσαν υπέρ πατρίδος. Ευχαριστούμε θερμά όλους όσους βοήθησαν με οποιοδήποτε τρόπο να πραγματοποιηθεί η έκθεση αυτή η οποία φρονώ ότι με την θεματολογία της όχι μόνον συμβάλλει στην ολοκλήρωση των οφειλομένων τιμών προς τον κόσμο που μας παρακολουθεί, αλλά και υπενθυμίζει, προβάλλει και αναδεικνύει υψηλότατα ιδεώδη που πάντοτε διέκριναν το έθνος μας. Για το ΜΕΤΗ Κ. Σχιζάκης

Η «Ηρωική Εικονογραφία» του Παναγιώτη Μαυρόπουλου  Ζούμε σε μια άκρως αντιηρωική περίοδο, όπου

Δρ. Δημήτριος Γ. Μεταλληνός

Διδάσκων Τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας του Ιονίου Πανεπιστημίου

αφενός καταβάλλεται από ορισμένους κύκλους φιλότιμη προσπάθεια αποδόμησης των ηρώων της ιστορίας και αφετέρου ο χαρακτηρισμός «ήρωας» αποδίδεται στις ημέρες μας κυρίως στους γνωστούς και άγνωστους συμπολίτες μας, θύματα ουσιαστικά της σύγχρονης οικονομικής-κοινωνικής κρίσης. Έτσι, όμως, αλλοιώνεται το ιστορικό μέγεθος της έννοιας «ήρωας».

 Ο Παναγιώτης Μαυρόπουλος, ο καταξιωμένος

κερκυραίος εικαστικός, καταφέρνει με την Έκθεσή του αυτή με τίτλο «Ηρωική Εικονογραφία», αφιερωμένη στις εμβληματικές μορφές του πολύχρονου (1821-1828) Αγώνα των επαναστατημένων Ελλήνων, να μας υπενθυμίσει τα πραγματικά όρια της ιδιότητας (εθνικός) «ήρωας». Με τον τρόπο αυτό «ιστορεί», αποτυπώνοντας στον καμβά του τη χορεία των «Ηρώων του ΄21». Κληρικοί, οπλαρχηγοί, πολιτικοί, καραβοκύρηδες, λόγιοι, αρματωλοί, άνδρες και γυναίκες, πλούσιοι και φτωχοί, ρωμηοί από ολόκληρο τον γεωπολιτισμικό χώρο της «καθ’ ημάς Ανατολής και Δύσης», συνθέτουν το Πάνθεον των Ηρώων (του). Με την εικαστική του δράση συμβάλλει επικουρικά στη μελέτη της νεώτερης ιστορίας και ιδιαίτερα της σημαντικής περιόδου της Ελληνικής Επανάστασης, της οποίας θα τιμήσουμε την επέτειο των διακοσίων ετών πολύ σύντομα (2021).

 «Μια εικόνα χίλιες λέξεις». Η διαπίστωση αυτή

ανταποκρίνεται απόλυτα στο συγκεκριμένο έργο του

6

Π. Μαυρόπουλου, ο οποίος δεν περιορίζεται απλά στην αποτύπωση της μορφής του εθνικού ήρωα, αλλά εικονογραφεί και το απαραίτητο εισαγωγικό «ιστορικό πλαίσιο» (background), στο οποίο προβάλλονται αντιπροσωπευτικά στοιχεία του βίου και της πολιτείας του. Ουσιαστικά «εξιστορεί», σύμφωνα με την εκκλησιαστική αγιογραφική παράδοση και τέχνη, τον ήρωά του, προσφέροντας στον «αναγνώστη-θεατή» την ουσιαστική ιστορική πληροφορία, που αποτελεί αφορμή για βαθύτερη διερεύνηση και γνωριμία με τον συγκεκριμένο ήρωα. Το έργο αυτό καθίσταται πολύτιμο μαθησιακό εργαλείο για τον δάσκαλο της ιστορίας, ο οποίος απευθύνεται στην πρώτη (κατεξοχήν) ψηφιακή γενιά, η οποία ζει με (και για) την εικόνα. Μια κατεξοχήν εικονολατρική γενιά, όπου ο λόγος έρχεται σε δεύτερη (ή και τελευταία) θέση, ενώ η εικόνα προτάσσεται, καθίσταται κυρίαρχη και πολλές φορές αποκλειστική. Έτσι, μπορεί να θαυμάσει κανείς την εικόνα του πρώτου Κυβερνήτη της νεώτερης Ελλάδας κερκυραίου Ιωάννη Καποδίστρια και να αντλήσει απαραίτητες πληροφορίες για την εμβληματική προσωπικότητά του μέσα από τη συνολική σύνθεση της εικόνας του Π. Μαυρόπουλου.

 Θεωρούμε, ότι η Έκθεση αυτή οφείλει να καταστεί

επισκέψιμη από τη μαθητιώσα νεολαία της πατρίδας μας, αλλά όχι με μαζικό, άρα αντικαλλιτεχνικό και αντιπαιδαγωγικό, τρόπο. Αλλά κάθε τμήμα τάξης ξεχωριστά και με τον απαραίτητο χρόνο, προκειμένου να

7

δοθεί η δυνατότητα μαθητείας στις εικόνες των ηρώων, μια εκπαιδευτική διαδικασία που θα ασκήσει τους συμμετέχοντες στην καλλιέργεια της ιστορικής μνήμης-κρίσης, με την άντληση των απαραίτητων για την πορεία τους συμπερασμάτων. Με τον τρόπο αυτό συμβάλλουμε στην ιστορική διαπαιδαγώγηση των νεοελλήνων, καθιστώντας ταυτόχρονα τη διαδικασία αυτή μια αξέχαστη εκπαιδευτική εμπειρία για διδάσκοντες και διδασκομένους.

 Αξίζει όχι απλά έπαινο, αλλά κυρίως την

ευγνωμοσύνη μας ο εκλεκτός και αγαπητός καλλιτέχνης Π. Μαυρόπουλος, ο οποίος σε καιρούς χαλεπούς προβάλλει με την «Ηρωική Εικονογραφία», τη σημαντικότερη περίοδο της νεώτερης ιστορίας μας (1821). Ιδιαίτερα δε, αναδεικνύει τους πρωταγωνιστές της ως ηρωικά (άρα διαχρονικά) πρότυπα, που συνθέτουν έναν ανεκτίμητο πολιτισμικό και πληροφοριακό θησαυρό για το φιλοηρωικό γένος μας, που συνεχίζει την ιστορική του πορεία αντιμετωπίζοντας πολλές και ισχυρές εθνικές προκλήσεις.

Δρ. Δημήτριος Γ. Μεταλληνός

Διδάσκων Τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας του Ιονίου Πανεπιστημίου

Από την Ανατολική Εικαστική θεώρηση... στη Ηρωική, λαϊκή εικονογραφία Σκέψεις για τις «Εικονογραφίες Ηρώων» του Παναγιώτη Μαυρόπουλου

 Ο λεγόμενος (από τους Δυτικούς Αναγεννησιακούς Γράφει ο γλύπτης ΓΕΏΡΓΙΟΣ ΜΈΓΚΟΥΛΑΣ (Ιππότης της Γαλλικής Ακαδημίας Γραμμάτων και Τεχνών)

 Ο Ζωγράφος (με το διακριτικό διαδικτυακό όνομα Ps.Mavro/Stavriotis...) δεν ζωγραφίζει με την Δυτική έννοια της ανάμιξης των χρωμάτων... ούτε ακολουθεί την διαδοχική τονικότητα ή το παιχνίδισμα του φωτός όπως αυτό πηγάζει από ένα συγκεκριμένο σημείο εκπόρευσης... Ο ζωγράφος δεν ακολουθεί καμία (Δυτικά καθορισμένη) αναγνωρίσιμη τεχνοτροπία. Μοιάζει να μην τον ενδιαφέρει να «ζωγραφίσει»... αλλά να «γράψει» να «περιγράψει», να «σχεδιάσει» με χρώμα αυτό που επιλέγει να μας πεις. Ο ζωγράφος σκηνοθετεί (εικαστικά) ένα θέμα και μας το αφηγείται... Ανασύρει ένα κομμάτι της ζωής του, το αναπλάθει και μας το παρουσιάζει με τον «Ελληνικό τρόπο» που έχει μάθει!

ζωγράφους) «Ελληνικός τρόπος», ή η μετέπειτα ονομαζόμενη «Ανατολική ζωγραφική», αναζητά το εσωτερικό φώς και την πνευματικότητα που πηγάζει μέσα από το εικονιζόμενο θέμα - πρόσωπο... Αυτός ο τρόπος ζωγραφικής, δεν ξεπηδά από το πουθενά - αλλά έχει μία χρονική ακολουθία και παράδοση - που είναι διακριτή και αναγνώσιμη από την αρχαιότητα ως τις ημέρες μας.

 Η ταφική αρχαϊκή ζωγραφική (στον Ελλαδικό χώρο)

εξελίσσετε στην ζωγραφική της Κλασσικής εποχής, στις ρωμαϊκές τοιχογραφίες της Πομπηίας, στα Ελληνιστικά νεκρικά πορτρέτα του Φαγιούμ... και από εκεί περνά στις πρώτες χριστιανικές εικόνες του Σινά...

 Η Ορθόδοξη Δογματική θεώρηση της εικονογραφίας,

δημιουργεί την αυστηρή φορμαλιστική Παλαιολόγια ιερατική ζωγραφική (των Κωνσταντινουπολίτικων εργαστηρίων) ... αλλά ευτυχώς, η «αυθεντικότητα» δραπετεύει - μέσα από την εικονογραφία της αυστηρής Κρητικής σχολής - και ελεύθερη πια, εκφράζετε, μέσα από την πολύχρωμη χαρούμενη Μακεδονική σχολή! Μέσα από την φιλελεύθερη Μακεδονική σχολή ξεπηδούν πολύχρωμα χαρούμενα θέματα, μυθολογικά θέματα, κήποι αρχοντικών, αφηγηματικές τοπιογραφίες, λαϊκά πορτρέτα αστών... πορτρέτα ηρώων... Ώπα, φτάσαμε εδώ... «Ηρώων Εικονογραφίες»!)

8

 Θυμηθείτε την ζωγραφική του Παναγιώτη Ζωγράφου

που εικονογραφεί τα απομνημονεύματα του Στρατηγού Μακρυγιάννη... Θυμηθείτε τον δραματικό λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο, που ζωγραφίζει τον Αλέξανδρο, τον Ερωτόκρητο, τον Κατσαντώνη και τους άλλους ήρωες...

 Αναζητήστε να δείτε τις λαϊκές Λιθογραφίες εποχής

με τα Ηρωικά θέματα, τους Ήρωες, τις μάχες των Ελλήνων, τις τοποθεσίες, τα ρομαντικά θέματα κλπ. Αυτές οι Λιθογραφίες στόλιζαν τους δημόσιους χώρους, τις αίθουσες διδασκαλίας των σχολείων, τα λαϊκά καφενεία, τα σαλόνια των αστών... Αυτές τις ηρωικές λιθογραφίες είχαν σαν πρότυπο και οι λαϊκοί ζωγράφοι της επαρχίας (και όχι μόνο) και από αυτές αντέγραφαν ή εμπνέονταν τα θέματά τους.

 Και τώρα σας καλώ να κάνουμε μαζί

ένα τολμηρό άλμα... Ας θυμηθούμε τις φιγούρες των Ηρώων που ζωγραφίζουν οι μεγάλοι δάσκαλοι του Θεάτρου Σκιών! (Βασίλαρος, Χαρίδημος, Σπαθάρης... αλλά και νεότεροι). Ας ανατρέξουμε στις λαϊκές φιγούρες του Διάκου, του Κολοκοτρώνη, του Ανδρούτσου, του Καραϊσκάκη, του Κατσαντώνη και τόσων άλλων Ηρώων! ...και κάπου εκεί ας δούμε και τον δάσκαλο Γιάννη Τσαρούχη να ζωγραφίζει και τις δικές του φιγούρες...

 Ένα μεγάλο αριθμός καλλιτεχνών της εικαστικής

γενιάς του Μεσοπολέμου και των Μεταπολεμικών χρόνων,

9

φαίνεται να ακολουθεί και να επηρεάζεται εμφανώς, από μια όμοια θεώρηση της πορίας της σύγχρονης εικαστικής έκφρασης.

 Αυτή την θεώρηση και ακολουθία, φαίνετε

να επιλέγει τώρα, ο ζωγράφος, για να μας αφηγηθεί (με χρώμα) αυτό που θέλει, με τον τρόπο του. Ο ζωγράφος διαλέγει τα πρότυπα πορτρέτα Ηρώων μέσα από τα ζωγραφικά έργα (κυρίως) Δυτικότροπων ζωγράφων (και όχι μόνο)... αφαιρεί τα «δυτικά», ή τα περιττά στοιχεία - κρατά την ομοιότητα - για να παραμένει αναγνωρίσιμος ο Ήρωας – και τον αποδίδει και πάλι - με τον δικό του, αυθεντικό και προσωπικό τρόπο!

 Αξίζει να δείτε τις «Εικονογραφίες Ηρώων» του Παναγιώτη Μαυρόπουλου.

Γεώργιος Μέγκουλας * Πολλοί (επώνυμοι ή ανώνυμοι) λαϊκοί ζωγράφοι του Ελλαδικού (αλλά και του Βαλκανικού) χώρου, φαίνεται να κουβαλούν μέσα στα γονίδιά τους, τη γνώση αυτής της θεώρησης και της ακολουθίας! ** Παναγιώτης Ζωγράφος, Θεόφιλο, Κόντογλου, Σπαθάρης, Μοστ, Μίνως Αργυράκης, Γιάννης Τσαρούχης... κλπ)

Tα “γιλεκάκια” των Ηρώων, στις ζωγραφιές του Ps. Mavro Γράφει η ΛΙΖΑ ΑΛΕΞΑΚΗ - ΓΑΣΤΕΡΑΤΟΥ Χοροδιδασκάλισσα του Λυκείου Ελληνίδων Κέρκυρας

 Το πρώτο που προσέχει κανείς, όταν αντικρίζει

 Είχα την ευκαιρία να δω πρώτη και από κοντά,

αυτές τις ζωγραφιές. Ο Ps. Mavro Stavriotis (κατά κόσμο Π. Μαυρόπουλος) με προσκάλεσε – ως «ειδήμονα» επί του ενδυματολογικού (και όχι μόνο) και μου ζήτησε ευγενικά, τη γνώμη μου, γι' αυτές τις ζωγραφιές του. Δέχτηκα, ομολογώ με κάποια επιφύλαξη... Όταν είδα τα έργα του όμως, ξαφνιάστηκα ευχάριστα από την θεματογραφία! Δεν ήταν «συνηθισμένες» ζωγραφιές, γιατί ο τρόπος που τις είχε φιλοτεχνήσει (αν και δεν είμαι τεχνοκριτικός) δεν ήταν ο αναμενόμενος! Πρόσωπα Ηρώων της Επανάστασης (μπούστο) σε λαϊκότροπο στυλ, με χρώματα έντονα μεν, αλλά που είχαν υποστεί κάποια τεχνιτή «παλαίωση». (Όπως μου είπε ο ίδιος, χρησιμοποιεί την «κάσια» ως επιπλέον «χρώμα» για να μπορέσει να προσθέσει και τον «παρελθόντα χρόνο» στο έργο, δημιουργώντας έτσι την ατμόσφαιρα «παλαιότητας» που επιδιώκει...).

τις υπέροχες ηρωικές φιγούρες των Ηρώων του, είναι τα τεράστια στρογγυλά μάτια, τα γεμάτα φως και αποφασιστικότητα, με τις μικρές ρυτίδες τριγύρω να φανερώνουν τον προβληματισμό, την αγωνία και την ελπίδα του εικονιζόμενου προσώπου. Το άλλο που προσέχει κανείς, είναι οι πλουμιστές, με χρυσοκλωστές, στολές των ηρώων! Η καθημερινή ζωή (τότε) ήταν πολύ σκληρή, φτωχική για τους περισσότερους, κουραστική και δύσκολη, όμως οι γυναίκες πάντα βρίσκουν τον τρόπο... Κάθε σπίτι κι ένας αργαλειός και κάθε αργαλειός ήταν η πηγή παραγωγής όλων των καθημερινών ρούχων της οικογένειας.

 Μα, τούτα δω (τα έργα) είναι διαφορετικά. Μπορεί

να μην αναπαραστούν με ακρίβεια την όποια ενδυμασία εποχής... αλλά δημιουργούν την «περιρρέουσα ατμόσφαιρα» που απαιτείται! Ο καλλιτέχνης εδώ, δεν αντιγράφει πιστά μια στολή - αλλά δημιουργεί την «αίσθηση» της στολής - γιατί εδώ είναι δημιουργία, είναι τέχνη! Λάμπουν (οι ζωγραφιές) από τις χρυσοκλωστές, την τέχνη και τη λεβεντιά. Ναι, θαρρώ πως ο ζωγράφος δημιούργησε, με τον τρόπο του, μια αξιόλογη συλλογή από πρωτότυπες ηρωικές ζωγραφιές, λαϊκής τέχνης! Λαμπερά χρώματα χαράς - που έρχονται σε μάχη με τα κρυμένα αισθήματα που βράζουν βαθιά στο στήθος των Ηρώων. Εκείνες οι χρυσές, συρμάτινες κλωστές που πλέκονται τόσο περίτεχνα γύρω απ’ τη βελόνα και φτιάχνουν ένα στόλισμα, μία κλάρα, ένα λουλούδι, στο “γιλεκάκι” του Ήρωα, μήπως δεν θέλουν να πλέξουν έναν ύμνο στη ζωή?

10

 Βλέπουμε στο στήθος του πρίγκηπα Δημήτριου

Υψηλάντη έναν υπέροχο, στιβαρό δικέφαλο αετό και ένα παλτό φορεμένο στον ένα ώμο ώστε να μην κρύβει το μικρό θησαυρό. Και τί άλλο θα μπορούσε να συμβολίζει ένας δικέφαλος αετός παρά τη δύναμη, τη σοφία και την υπεροχή του αντρός. Το γυμνό, δασύτριχο στήθος του Οδυσσέα Ανδρούτσου και η απλή λιτή μορφή του, λέει στον εχθρό: Έλα, είμαι έτοιμος να ζήσω ή να πεθάνω για μια πατρίδα που να αξίζει και μια ζωή που να θέλω να τη ζήσω.

 Κι ο εθνικός μας ποιητής, Διονύσιος Σολωμός, με τα ευρωπαϊκά του και τα οικόσημα της επτανησιακής του καταγωγής... Κι ο Φεραίος ο Ρήγας, με το Θούριό του κρυμμένο στο στήθος, στο μέρος της καρδιάς... Κι ο Ιωάννης Καποδίστριας, με το σκεπτικό βλέμμα και το όραμα της Ελεύθερης Ελλάδας, να φέρνει μια ιδέα χαμόγελου στα χείλη του.

 Και κάπου ανάμεσα στο γιλέκι και τη φέρμελι να

σου και τα παράσημα της ανδρείας (!) - και κάπου εκεί ανάμεσα στις πτυχές του πουκαμίσου - να κι ένα φυλαχτό, ένα μενταγιόν αναγνωριστικό, ευλογημένο από την εκκλησιά, χαρισμένο από μια αγαπητικιά ή μια μάνα που περιμένει πίσω με λαχτάρα. Ένα σκουλαρίκι (!) στην άκρη του αυτιού, θυμίζει καπετανέους κλεφτο-πειρατές (σαν τον Νικοτσάρα) που προσπαθούν να κερδίσουν πίσω το καράβι που χάσανε, το καράβι της ζωής, της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας. Σε κάποιους Ήρωες ξεχωρίζουν οι σπάθες, τα μαχαίρια, οι πιστόλες, μισοκρυμμένα στο στήθος ή στερεωμένα καλά στο σφιχτό ζωνάρι. Σε άλλους πάλι, το στριφτό κορδόνι περνάει λοξά απ’ το στήθος και πάει να συγκρατήσει τη σπάθα που θα πάρει όσο περισσότερες ζωές αντέξει να

11

πάρει το χέρι του ιδιοκτήτη, με σκοπό να χαρίσει ζωή και φως σε κάποιους άλλους που ο θάνατος και το σκοτάδι τους πνίγει τετρακόσια χρόνια τώρα.

 Και στο φόντο... κάποιο καριοφίλι περιμένει

το αφεντικό του, στη σκιά ενός δέντρου, ή μια σπάθα ξεκουράζετε πριν τη μάχη. Βουνά και λαγκάδια, γκρεμοί και θάλασσες που περιμένουν να λευτερωθούν. Κάστρα, μοναστήρια, εκκλησίες και καμπαναριά που ανατινάζονται, χωριά και πόλεις που καίγονται... Παντού Τόποι θυσίας! ...κι όλοι τούτοι οι χρυσοντυμένοι Ήρωες, να είναι πάντα έτοιμοι να πέσουν στη φωτιά. Και πάντα εκεί (δίπλα στους Ήρωες) τα ίχνη από την αρχαία Ελλάδα, να ενώνουν το χθες με το σήμερα και να σφραγίζουν τη συνέχεια αυτού του Έθνους...

 Νομίζω ότι αυτές οι ζωγραφιές, με αρασύρουν... Είναι η γοητεία της ανδρείας και της καθαρότητας στο βλέμμα των Ηρώων που με πάνε σε άλλα μονοπάτια και σε άλλους χρόνους! ...αλλα είναι και η έμπνευση και ο χρωστήρας του ζωγράφου που με ταξιδέυει...

 Συγχαρητήρια αγαπητέ Ps. Mavro Stavriotis.

Καλοτάξιδες να είναι οι ζωγραφιές των Ηρώων σου!

ΑΛΕΞΑΚΗ- ΓΑΣΤΕΡΑΤΟΥ ΛΙΖΑ(*)

ΧΟΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

Ευχαριστώ που φιλοξενείτε τις σκόρπιες και αυθόρμητες σκέψεις μου στο έντυπο ετούτο.

alexakiliza@gmail.com

Βλαχαρμάτας Βέργος (+1760 Άγνωστο πότε γεννήθηκε)

Ρουμελιώτης Αρματολός της προεπαναστατικής περιόδου. Έδρασε προεπαναστατικά. Εξεγέρθηκε στην Παρνασσίδα και τη Δωρίδα. Τραυματίστηκε θανάσιμα στο χωριό Δεσφίνα, κατέφυγε σε μοναστήρι, κοντά στους Δελφούς, αλλά προδόθηκε, αιχμαλωτίστηκε και θανατώθηκε με φρικτό τρόπο. «Το πτώμα αυτού εσύρθη επί της πετρώδους οδού, οίτοις άγει εκ Δελφών προς το Κρισσαίον πεδίον και κατακερματισθέν ανεστηλώθη επί πασσάλων κατά το διασταύρωμα των προς Χρυσόν και Σάλονα οδών». * Ο Βλαχαρμάτας αναφέρεται – καταγραφεται - μαζί με άλλους ήρωες, από τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη στο «ΑΣΜΑ τέταρτον / Αποκάλυψις»!

Iωάννης Μαυρομιχάλης (Σκυλογιάννης) (1726, +1769)

Γόνος της σπουδαίας μανιάτικης οικογένειας των Μαυρομιχαλαίων. Στην περίοδο των Ορλωφικών ήταν ο κύριος άρχοντας (Κεφαλάς) της Μάνης. Έδρασε προεπαναστατικά. Παρά τις αμφιβολίες του, πρωτοστάτησε στα Ορλωφικά και πολιόρκησε (χωρίς επιτυχία) τη Μεθώνη και την Κορώνη. Έδωσε γενναία αλλά άνιση μάχη, επί τριήμερο, στο Ριζόμυλο. Αποσύρθηκε στον Μελίπυργο της Μεσσηνίας, όπου πολιορκήθηκε και φαίνεται πως σκοτώθηκε σε ηρωική έξοδο. * Λέγεται πως ο Σκυλογιάννης υπήρξε ένας από τους εραστές της τσαρίναςΑικατερίνης Β, κάτι που δεν είναι ι στορικά εξακριβωμένο και αμφισβητείται.

12

Κατσαντώνης (1775,+ 1808) Ο Έδρασε προεπαναστατικά στα Άγραφα και την Αιτωλοακαρνανία. Στη δεκαετία του 1790-1800 ήταν η ψυχή της κλεφτουριάς. Το 1805 φόνευσε τον Βεληγκέκα, έναν από τους στρατηγούς του Αλή Πασά. Ο Ι. Καποδίστριας πραγματοποίησε στη Λευκάδα Συνέλευση των Κλεφταρματολών αναγνωρίζοντας τον, ως Γενικό Αρχηγό των Κλεφτών στη Δυτ. Ελλάδα. Μετά από προδοσία, ο Κατσαντώνης συλλαμβάνεται και δολοφονείται.

Νικοτσάρας (1770,+1807)

Πολεμά στη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου (1787-92) και του κινήματος του Λ. Κατσώνη. Ο Νικοτσάρας συμμετέχει στη λεγόμενη «Μαύρη Μοίρα», ως κλέφτης-πειρατής της θάλασσας. Το 1807 σε μια αψιμαχία τραυματίστηκε θανάσιμα, οπότε «Απέθανεν ηρωϊκώς ο Νίκος Τζιάρας τριανταέξι ετών, εις το άνθος της ανδρικής ηλικίας του»!

Ρήγας Βελεστινλής (Αντώνιος Κυριαζής) Βελεστίνο 1757 - Βελιγράδι 1798

Συγγραφέας, πολιτικός στοχαστής και επαναστάτης. Εθνομάρτυρας και πρόδρομος της Επανάστασης. Πολύγλωσσος και πολυταξιδεμένος, από εύπορη οικογένεια. Έδρασε προεπαναστατικά, σε όλο τον Βαλκανικό κόσμο. Επηρεασμένος από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, ο Ρήγας απέβλεπε στην απελευθέρωση και ενοποίηση όλων των Βαλκανικών λαών. Είναι γνωστός για τη «ΧΑΡΤΑ» και το «ΘΟΥΡΙΟΣ» του. Συνελήφθη στην Τεργέστη, οδηγήθηκε στη Βιέννη και φυλακίστηκαν στον πύργο Νεμπόισα. Βασανίστηκε άγρια και στραγγαλίστηκε το 1798. Το σώμα του ρίχτηκε στον Δούναβη. * Χαρακτηριστικό της φήμης του είναι ότι, ακόμα και ο Αλή Πασάς είχε παρακαλέσει για να του δοθεί χάρη... μάταια όμως...

13

Η Φιλική Εταιρία 1814

Το 1814, ο Νικόλαος Σκουφάς, ο Εμμανουήλ Ξάνθος και ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, ιδρύουν στην Οδησσό τη «Φιλική Εταιρεία». Ήταν έμποροι αστοί, εμπνευστές και οργανωτές της Επανάστασης – όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλα τα Βαλκάνια. Έδρασαν (κατά τα πρότυπα μυστικών αδελφοτήτων) προεπαναστατικά και κατά την Επανάσταση, οργανώνοντας ξεσηκωμούς - βάζοντας στο «μεγάλο μυστικό», κλέφτες, αρματολούς, προεστούς, δημογέροντας, ιερωμένους και εμπόρους... διαφόρων εθνοτήτων... (Θάνατος ιδρυτών: + 1818 Νικόλαος Σκουφάς, Εμμανουήλ Ξάνθος, + 1851 Αθανάσιος Τσακάλωφ) Πέθαναν φτωχοί, ξεχασμένοι και συκοφαντημένοι. Ακόμα και τώρα, οι πιό πολλοί από εμάς, «σιωπούμε ένοχα» απέναντι τους.

Αγόρω Αγραφιώτισσα

...βρήκε ηρωικό θάνατο (+) στη μάχη στο Σοβολάκο το 1823

Καπετάνισσα που έδρασε προεπαναστατικά στην περιοχή των Αγράφων. Η παρουσία της μόλις και γίνετε εμφανής στα πλαίσια της τοπικής μυθοπλασίας. Άγνωστο πότε γεννήθηκε, πού, και από ποιούς. Ήταν «Αρχόντων θυγατέρα» (!) κατά το σχετικό δημοτικό τραγούδι. Ως καπετάνισσα, είχε κοντά της «νταϊφά» από 6 γυναίκες, αρκετούς άνδρες και παλικάρια. καταγραμμένα ονομαστικά. Γύρω στα 1810 η παρουσία της Αγόρως καταγράφετε στ’ Άγραφα. Δεκατρία χρόνια αργότερα (το 1823) τη βρίσκουμε να πολεμά μαζί με τον Καραϊσκάκη, σε μάχη στο Σοβολάκο όπου και βρίσκει ηρωικό θάνατο. Διασώζονται τοπωνύμια όπως «Της Αγόρως το Μνήμα» και «Η Σπηλιά της Καπετάνισσας». * Η γενναιότητα της Αγόρως της Αγραφιώτισσας εξυμνείται σε ένα δημοτικό τραγούδι.

14

Ιερωμένοι Ήρωες Ο ΠΑΤΡΙΆΡΧΗΣ ΓΡΗΓΌΡΙΟΣ Ε΄ (1746 ... +1821). Ύστερα από διαβουλεύσεις που είχε με τον Σεϊχουλισλάμης, Χατζή Χαλίλ Εφέντη, ο Γρηγόριος ''ξεκαθάρισε'' πως ο ίδιος και το Γένος ήταν "αμέτοχοι" στην επανάσταση. Μετά από αυτό, ο Σεϊχουλισλάμης, αρνήθηκε να εγκρίνει την απόφαση, τη σχετική με τη σφαγή του χριστιανικού πληθυσμού της Πόλης. Ο Σουλτάνος εξοργιστικέ, τιμώρησε με θάνατο τον Χατζή Χαλίλ Εφέντη και θεώρησε υπεύθυνο και τον Γρηγόριο Ε’. Ο Πατριάρχης συνελήφθη, κηρύχθηκε έκπτωτος, φυλακίστηκε και απαγχονίστηκε στην κεντρική πύλη του Πατριαρχείου. Υπήρξαν πολλοί ιερωμένοι που πολέμησαν θυσιάστηκαν για την Ελευθερία, όπως... ο Παλαιών Πατρών Γερμανός Γ΄, ο Άνθιμος Γαζής, ο Σεραφείμ Αρχιεπίσκοπος Φαναρίου, ο Μητροπολίτης Διονύσιος, ο Φιλόσοφος +1611. ο Μοναχός Κοσμάς, ο Αιτωλός. ο Παπα - Θύμιος Βλαχάβας, κλπ.

Φιλέλληνες Μουσουλμάνοι Ο Τούρκος ΣΕΪΧΟΥΛΙΣΛΆΜΗΣ, ΧΑΤΖΉ ΧΑΛΊΛ ΕΦΈΝΤΗΣ (... +1821) Ιεροδικαστής που θυσιάστηκε για τους Ρωμιούς. Όταν ο Σουλτάνος πήρε τη απόφαση εξόντωσης των Χριστιανών της Πόλης, χρειάστηκε τη γνωμοδότηση του γέροντα Σεϊχουλισλάμη. Ο Ιεροδικαστής (βασιζόμενος στο Κοράνι) δεν επέτρεψε τη σφαγή των αθώων! Ο Σουλτάνος καθαίρεσε τον Σεϊχουλισλάμη, τον βασάνισε και τον εξόρισε. Ο γέροντας, υπέκυψε και τον καταπόντισαν στην Προποντίδα.

Άλλοι Φιλέλληνες Μουσουλμάνοι ήταν... ο Τούρκος, Χασάν Αγά Κούρταλη, έμπιστος γιατρός των Ανδρούτσου και Μακρυγιάννη, ο Αλβανός, Μουσταφά Γκέκας, αρχηγός της Οθωμανικής Εκατονταρχία, Οθωμανών που πολεμούσαν στο πλευρό των Ελλήνω, ο Μαμελούκος, Εκβέν Δαβουσσί, που πέθανε στη μάχη του Πέτα, ο Αιγύπτιος, Καραγιώργης Χαμπέσσης, που πολέμησε στο πλευρό του Καραϊσκάκη , ο Αλβανός, Μπαϊράμης Λιάπης, που έδειξε μεγάλη γεναιότητα, πολεμώντας στο πλευρό των Ελλήνων.

15

Αθανάσιος Διάκος (1788 +1821 Αλαμάνα)

Οπλαρχηγός που έδρασε στη Στερεά Ελλάδα. Σε ηλικία 12 ετών μπήκε σε μοναστήρι για να μάθη τα ιερά γράμματα. Δεκαεπτά ετών εγινε μοναχός και πολύ γρήγορα Διάκος. Ήρθε σε σύγκρουση με τους τούρκους, κατηγορήθηκε για ένα θάνατο και αναγκάστηκε να βγει στο βουνό ως Κλέφτης. Υπήρξε αρματολός για δύο χρόνια (1814-1816) αλλά υπηρέτησε και στο στρατό του Αλή πασά! Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Τον Απρίλιο του 1821 κατέλαβε το φρούριο της Λιβαδειάς. Κατέλαβε την γέφυρα της Αλαμάνας και στις 22 Απριλίου 1821 έδωσε μάχη με τον Ομέρ Βρυώνη. Συνελήφθη, μεταφέρθηκε στη Λαμία και δολοφονήθηκε με ανασκολοπισμό, στις 24 Απριλίου 1821. Λόγω της ομορφιάς, της λεβεντιάς, της γενναιότητας του... αλλά και λόγω του μαρτυρικού θανάτου του, είναι από τους πλέον αγαπητούς και σεβαστούς ήρωες της επανάστασης.

Ολύμπιος Γεωργάκης (, +1821 Μονή Σέκου)

Στα 1804 ξέσπασε η Σερβική Επανάσταση. Οι Έλληνες, ιδιαίτερα της Μακεδονίας, Θεσσαλίας και της Ηπείρου, είδαν με μεγάλη συμπάθεια τον αγώνα των Σέρβων. Με τέτοια αισθήματα έσπευσε και ο Ολύμπιος, προς βοήθεια του Σέρβου αρματολού Βέλκου Πέτροβιτς. Κατά την παραμονή του στη Σερβία, ο Γεωργάκης Ολύμπιος αγωνίστηκε ηρωικά στο πλευρό του Σέρβου ηγεμόνα Καραγεώργη, αποκτώντας την αγάπη και το θαυμασμό όλων των Σέρβων. * Όπως και ο Ρήγας Φεραίος, ο Γεωργάκης Ολύμπιος, πίστευε πως οι Βαλκανικοί λαοί θα απελευθερώνονταν από τους Τούρκους μόνο αν πολεμούσαν ενωμένοι. Ακόμα έλεγε... «Ο αγωνιστής την ελευθερία ή την κερδίζει μαχόμενος ή την καθαγιάζει πεθαίνοντας».

16

Πετμεζάς Αναγνώστης (1765, +1822 Ακροκόρινθος Τριπολιτσά)

Καταγόταν από την ιστορική οικογένεια των Πετιμεζάδων και γεννήθηκε στα Σουδενά Καλαβρύτων. Ήταν γιος του Σωτήρη Πετιμεζά, αδελφού του Αθανασίου Πετιμεζά που φονεύθηκε στη Βυσωκά Καλαβρύτων. Μετείχε στη κήρυξη της Επανάστασης, στην Αγία Λαύρα και έλαβε μέρος στις μάχες των Καλαβρύτων, στην Ακροκόρινθο και στην Τρίπολη υπό τις διαταγές του Κολοκοτρώνη. Δολοφονήθηκε μαζί με τον 17χρονο γιο του Σωτήρη Πετιμεζά, στο Βασιλικό της Σικυώνας, κοντά στην Κόρινθο, στις 12 Αυγούστου 1822 σε τουρκική ενέδρα, ενώ κατευθυνόταν εναντίον των υπολειμμάτων του στρατού του Δράμαλη.

Mάρκος Μπότσαρης (1790, +1823 Μάχη του Κεφαλόβρυσου)

Αρχιστράτηγος. Καπετάνιος των Σουλιωτών. Μετά την πτώση του Σουλίου, πήγε στην Κέρκυρα όπου κατατάχτηκε στο σώμα των Σουλιωτών που συγκρότησαν οι Γάλλοι. Στην Κέρκυρα, συνέγραψε ένα ελληνο-αλβανικό γλωσσάριο. Το 1814 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία. Πολέμησε κατά του Αλή Πασά, μετά ήρθε σε συμφωνία μαζί του (1820) και πολέμησε κατά των Τούρκων. Έλαβε μέρος στη μάχη του Πέτα και πολέμησε και στην πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου, στα τέλη του 1822. Πολεμώντας τον Ομέρ Βρυώνη πείρε τον τίτλο του Αρχιστράτηγου της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας. Τραυματίστηκε στη Μάχη του Κεφαλόβρυσου και πέθανε... με δόξα! Για τον θάνατο του Μπότσαρη (μεταξύ άλλων) ο Δ. Σολωμός έγραψε ποίημα όπου παρομοιάζει την συρροή των Ελλήνων στην κηδεία του Μπότσαρη με την συρροή των Τρώων στην ταφή του Εκτώρα.

17

Λόρδος Βύρων

George Gordon Byron, 6th Baron Byron. (1788, +1824 Μεσολόγγι)

Ο Λόρδος Βύρων γεννήθηκε χωλός... αλλά ήταν ωραίος ως Άδωνης! Περιφρονητής της κρατούσας κοινωνικής ηθικής. Υπήρξε ευπατρίδης, σχετικά πλούσιος, αλλά ιδιαίτερα σπάταλος. Επιτυχημένος ποιητής. Πολλά ποιήματα του είχαν θέματα από την Ανατολή. Ο Βύρων ήταν ιδιαίτερα ενοχλημένος με την αφαίρεση των γλυπτών του Παρθενώνα από τον Έλγιν. Στην Ιταλία υποστήριξε ενεργά το κίνημα των Καρμπονάρων. Το 1823 φτάνει στο Μεσολόγγι και δημιουργεί ιδιωτικό στρατό από 40 Σουλιώτες, υπό τους Δράκο, Τζαβέλα και Φωτομάρα. Δυστυχώς, απεβίωσε στις 19 Απρ. 1824 στο Μεσολόγγι, ύστερα από πυρετό. Το πένθος για τον θάνατό του ήταν γενικό και ο Διονύσιος Σολωμός συνέθεσε μακρά ωδή στη μνήμη του (“Ωδή εις τον θάνατο του Λόρδου Μπάιρον”). Η θυσία του ξεσήκωσε μεγάλο Φιλελληνικό κύμα και έκανε γνωστή την Επανάσταση σε όλο το κόσμο.

Γρηγόριος “Δικαίος” Παπαφλέσσας (1788, +1825 Μανιάκι)

Κληρικός, πολιτικός και αγωνιστής. Στην Κωνσταντινούπολη χειροτονήθηκε αρχιμανδρίτης από τον πατριάρχη Γρηγόριο Ε’, και ο Αναγνωσταράς τον μύησε στη Φιλική Εταιρεία (1818). Πίεσε με κάθε τρόπο την επίσπευση της επανάστασης. Στη Συνέλευση της Επιδαύρου (1821) συμμετέχει ως γερουσιαστής. Αποδείχθηκε «αμφίρροπος κατά τον εμφύλιον πόλεμον», αλλά, όταν το 1825 ο Ιμπραήμ εισέβαλε στην Πελοπόννησο, πρώτος ο Παπαφλέσσας ζήτησε να ελευθερωθεί ο Κολοκοτρώνης. Τελικά βάδισε μόνος του κατά των τουρκοαιγυπτίων. Σε μάχη στο Μανιάκι (20 Μαΐου 1825) βρήκε τον θάνατο προβάλλοντας ηρωική αντίσταση.

* Ο Ιμπραήμ ζήτησε να βρουν το νεκρό σώμα του Παπαφλέσσα και διέταξε να τον στήσουν σε μια βελανιδιά... πλησίασε τον νεκρό Παπαφλέσσα και τον φίλησε στο μέτωπο σε ένδειξη αναγνώρισης της γενναιότητας του...

18

Οδυσσέας Ανδρούτσος (1790, +1825)

Υπηρέτησε στην αυλή του Αλή Πασά και σύντομα κατάφερε να γίνει αρχηγός της προσωπικής φρουράς του. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Πολέμησε μέχρι το 1820 για λογαριασμό του Αλή Πασά και στη συνέχεια εναντίον των Τούρκων. Αποκορύφωμα η ηρωική Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς (8 Μαΐου 1821) όπου με 120 συντρόφους του αντιμετώπισε τον τρομερό Ομέρ Βρυώνη. Ως «αρχηγός των όπλων» και από το 1822 ως Αρχιστράτηγος της ανατολικής Στερεάς, αναλαμβάνει και Φρούραρχος στην Αθήνα. Αργότερα κατηγορήθηκε για «συνεργασία» με τους Τούρκους (ενώ αυτός, απλά «ηπάτα τους Τούρκους δια τον σκοπόν του»! Το 1825 τον φυλάκισαν στην Ακρόπολη των Αθηνών και προτού προλάβει να έρθει να τον ελευθερώσει ο Καραϊσκάκης τον θανάτωσαν (εσπευσμένα) γκρεμίζοντας τον από τον ψηλό «Γουλά», στο λιθόστρωτο του ναού της Απτέρου Νίκης.

Καραϊσκάκης Γεώργιος (1782, +1827)

Κλέφτης, Αρματολός και Αρχιστράτηγος. Ονομαστός βλάσφημος και βωμολόχος. Βρέθηκε από μικρός στην αυλή του Αλή Πασά και πολέμησε γι αυτόν, μέχρι που λιποτάκτησε, και πήγε στα λημέρια του Κατσαντώνη. Έγινε καπετάνιος των Αγράφων. Όταν μέρος του στρατού των Ομερ Βρυώνη και Κιουταχή επιχείρησαν να περάσουν από τα Άγραφα, ο Καραίσκος τους κτύπησε κοντά στον Άγιο Βλάση (1823) Κατηγορήθηκε (1824) για προδοσία αλλά γρήγορα αποκαταστάθηκε και ονομάστηκε κατά σειρά «στρατοπεδάρχης απολύτου εξουσίας», «διορισμένος γενικός αρχηγός όλων» και «Αρχιστράτηγος της Στερεάς». Το Νοέμβριο του 1826 στην Αράχοβα, πέτυχε συντριπτικές νίκες και έστησε μία πυραμίδα από 1.500 κεφάλια τουρκαλβανών. Την 22α Απρ. του 1821 (έξω από το στρατόπεδο του Φαλήρου) τραυματίστηκε σοβαρά σε μία «ύποπτη» αψιμαχία. Την επομένη ο Αρχιστράτηγος πέθανε.

19

Αλέξανδρος Υψηλάντης (1792, +1828)

Πρίγκιπας, στρατιωτικός, αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας. Γιος του Ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας από ισχυρή Φαναριώτικη οικογένειας. Έφιππος σωματοφύλακας του Τσάρου Αλέξανδρου Α΄ της Ρωσίας. Διακρίθηκε στους πολέμους κατά του Ναπολέοντα, όπου σε μάχη έχασε το δεξί του χέρι. Το 1820 ο Υψηλάντης μπήκε στη Φιλική Εταιρεία όπου την υπηρέτησε ως «Γενικός Επίτροπος της Αρχής»! Εκδίδει προκήρυξη ανεξαρτησίας (22 Φεβρ.1821) και υψώνει τη σημαία της Επανάστασης και άμεσα συγκροτείται ο Ιερός Λόχος. Ο Υψηλάντης υψώνει τη σημαία στο Βουκουρέστι και "αφορίζεται" από τον Πατριάρχη. Ο (ανεκπαίδευτος) στρατός του καταστράφηκε στη μάχη του Δραγατσανίου (7 Ιουν. 1821). Ο Υψηλάντης παραδόθηκε στους Αυστριακούς, φυλακίστηκε και απελευθερώθηκε στις 24 Νοεμβρίου 1827. Δύο μήνες μετά την αποφυλάκισή του στις 31 Ιανουαρίου 1828 πέθανε (βαριά άρρωστος) στη Βιέννη.

Καποδίστριας Ιωάννης (1776, +1831)

Διπλωμάτης και πολιτικός. Διετέλεσε υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας και αργότερα πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας. Καταγόταν από παλιά κερκυραϊκή οικογένεια, σπούδασε Νομική, Φιλοσοφία και Ιατρική. Άσκησε στη Κέρκυρα, το ιατρικό επάγγελμα αφιλοκερδώς! Τον Απρίλιο του 1803 αναλαμβάνει την θέση του γραμματέα της Ιονίου Πολιτείας. Τον Μάιο του 1808 διορίστηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας. Μετά από πολλές διακρίσεις παραιτήθηκε και αποφάσισε να ακολουθήσει το δρόμο της προσφοράς για το έθνος μας, αρνούμενος κάθε αμοιβή. Ως πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας προώθησε μεταρρυθμίσεις για τη θέσπιση του νομικού πλαισίου της Πολιτείας. Επίσης, αναδιοργάνωσε τις ένοπλες δυνάμεις υπό ενιαία διοίκηση. Για αυτή την πολιτική του, ήρθε σε προστριβή με διάφορους τοπικούς οπλαρχηγούς με αποτέλεσμα τη δολοφονία του.

20

Δημήτριος Υψηλάντης (1793, +1832)

Πρίγκιπας, στρατιωτικός. Γιος του Ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας, γόνος ισχυρής Φαναριώτικης οικογένειας. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Αδελφός του ήταν ο Αλέξ. Υψηλάντης. Υπηρέτησε στην φρουρά του Τσάρου. Το 1818 μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία. Στις 20 Ιουνίου του 1821 ανέλαβε την αρχιστρατηγία των επαναστατών και προσπάθησε να οργανώσει τακτικό στρατό. Η προσπάθειά του είχε σαν αποτέλεσμα την εκδίωξη του από τους Κοτζαμπάσηδες. Ο λαός όμως απαίτησε την αποκατάσταση του και με την υποστήριξη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη επανήλθε στην θέση του. Ως πρόεδρος του Βουλευτικού εκπροσώπησε την πλευρά των Δημοκρατικών. Έλαβε μέρος σε πολλές μάχες, πολιορκίες και εκστρατείες. Με την έλευση του Καποδίστρια ο Υψηλάντης διορίστηκε Στρατάρχης και ανέλαβε την μετατροπή του Στρατού από άτακτου σε τακτικού - με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Απεβίωσε στο Ναύπλιο... τιμημένος.

Ξηρός Δημήτριος / Πανουργιάς (1759 ή 1767, +1834)

Κλέφτης και Αρματολός. Σε νεαρή ηλικία καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά ένας Οθωμανός, ο Δελή Αχμέτ μεσολάβησε να του χαρίσουν τη ζωή. Όταν ο Δελή Αχμέτ έγινε Κλέφτης τον πήρε μαζί του σαν πρωτοπαλίκαρο. Πεθαίνοντας ο Τούρκος Κλέφτης, ο Πανουργιάς πήρε τη θέση του και συνεργάστηκε με τον Οδ. Ανδρούτσο. Το 1813 ο Αλή πασάς τον διόρισε Αρματολό στην Άμφισσα. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και προετοίμασε την τοπική επανάσταση το 1821. Αυτός εκπόνησε το σωτήριο σχέδιο καύσεως των σιτηρών κατά την κάθοδο του Δράμαλη. Το 1824 οχυρώνεται στην Άμπλιανη και αποκρούει πολυάριθμους Τούρκους. Δεν έλαβε μέρος στις εμφύλιες διαμάχες και προσπάθησε, ανεπιτυχώς, να σώσει τον Οδ. Ανδρούτσο. Διορίστηκε το 1833 μέλος επιτροπής για να εξετάσει τις υπηρεσίες που είχαν προσφέρει οι αγωνιστές κατά την επανάσταση. Πέθανε στις 4 Αυγούστου του 1834.

21

Μιαούλης Ανδρ. & Κανάρης Κων. ΑΝΔΡΈΑΣ ΜΙΑΟΎΛΗΣ (+1835) Πλοιοκτήτης πυρπολητής, διοικητής, ναύαρχος του Ελληνικού στόλου κατά το 1821. Μοναδικά μελανό σημείο στην ηρωική ζωή του ήταν η ανταρσία της Ύδρας κατά του Καποδίστρια και η πυρπόληση του Εθνικού στόλου στον Πόρο. Λέγετε πως, οι τύψεις τον βασάνιζαν ως τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Αγαπήθηκε (παρά το λάθος του) από το λαό και τιμήθηκε πολλές φορές από το Οθωνικό καθεστώς... ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΚΑΝΆΡΗΣ (...., +1877) Πυρπολητής, ναύαρχος και πολιτικός. Το 1821 ο ανέλαβε να βάλει μπουρλότο στη ναυαρχίδα του Καρά Αλή. Τον Αύγουστο του 1824 πυρπόλησε τη φρεγάτα του Χοσρέφ στη Σάμο και μια κορβέττα στη Μυτιλήνη. Στις 10 Αυγούστου 1825, μαζί με τα πυρπολικά του Ανδρέα Μιαούλη, έφθασε έξω από την Αλεξάνδρεια και επιχείρησε (χωρίς επιτυχία) να πυρπολήσει τον ενωμένο Τούρκο/Αιγυπτιακό στόλο. Πέντε φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας! Το 1877 πέθανε, όντας εν ενεργεία Πρωθυπουργός.

Μαντώ Μαυρογένους (+1840) Μπουμπουλίνα Λασκαρίνα (+1825) Τη Μαντώ και τη Μπουμπουλίνα ο Γάλλος Rybaud τις περιγράφει σαν ηρωικές προσωπικότητες, με φλογερό πατριωτισμό. Αναφέρει: “Από τη μια μεριά (Μπουμπουλίνα) το θάρρος, σπάνιο σε γυναίκες, που συνοδεύεται όμως από τη «επιθυμία» για το κέρδος (?)... Κι’ από την άλλη (Μαντώ) η φιλοπατρία σε όλη της την καθαρότητα, χωρίς ίχνος ιδιοτέλειας, η απόλυτη αυτοθυσία, η πιο συγκινητική απρονοησία για το προσωπικό μέλλον”. Αυτά γράφει ο Γάλλος Rybaud το 1821 συγκρίνοντας της δυο γυναίκες. Είναι πολύ «σκληρός» απέναντι στη Ναύαρχο (κατά τους Ρώσους) Μπουμπουλίνα... αλλά απόλυτα «τρυφερός» απέναντι στη «Υποστράτηγο» (κατά τον Καποδίστρια) Μαντώ Μαυρογένους... Η Μαντό πέθανε συκοφαντημένη και φτωχή, ενώ η Μπουμπουλίνα πέθανε άδοξα, δολοφονημένη σε μια απλή «συμπλοκή συμπεθέρων»...

22

Κολοκοτρώνης Θεόδωρος (+1843)

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (από μικρά παιδιά) πολέμησε και δοξάστηκε! Κατηγορήθηκε για προδοσία, φυλακίστηκε – καταδικάστηκε και παραλίγο να εκτελεστή. Αποφυλακίστηκε (όταν τον είχαν ανάγκη) ...έδιωξε και πάλι τους εχθρούς που είχαν επανέλθει... και τιμήθηκε με το τίτλο του αρχιστράτηγου των Ελλήνων! Σύνθημά του, ήταν το «Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους»! Υπήρξε ένθερμος οπαδός του Καποδίστρια... αλλά και του Όθωνα. Υπαγόρεψε απομνημονεύματα... και του αποδόθηκαν όλες οι Τιμές που του άξιζαν. Ο «Γέρος του Μοριά» γλύτωσε - από των Τούρκων τα σπαθιά και από των«φίλων» τα μαχαίρια» - για να πεθάνει άδικα (αλλά δοξασμένος) την 4η Φεβρουαρίου του 1843 - από αποπληξία - μετά από ένα γλέντι στο Παλάτι, όπου και ήταν προσκεκλημένος του Όθωνα...

Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης (+1831) και Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης (+1848) Ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης (αδελφός του Πετρόμπεη) γενναίος πολεμιστής, αψής, θηριώδης ως λέοντας αλλά χωρίς περίσκεψη, ευθύνεται (μαζί με τον ανιψιό του Γεώργιο) για τη δολοφονία του Καποδίστρια. Ο ίδιος είπε «Δεν φταίω εγώ, άλλοι με βάλανε...» (?) Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης ήταν η «Κεφαλή» της Μάνης. Πολέμησε γενναία τους Τούρκους και τους Αιγύπτιους του Ιμπραήμ αλλά ήρθε σε αντίθεση με το Καποδίστρια. Ο Πετρόμπεης στα 1840 ομολόγησε την αλήθεια για την δολοφονία, λέγοντας σε κάποιον (που κατηγορούσε τον Ιωάννη Καποδίστρια) τούτα τα λόγια: «Δεν μετράς καλά… Ανάθεμα στους ξένους που ήσαν η αιτία... κι εγώ έχασα τους δικούς μου, και το Έθνος έναν άνθρωπο που δε θα τονε μεταβρει... και που το αίμα του με παιδεύει ως τώρα…» Πέθανε το 1848 τιμημένος με πολλούς τίτλους.

23

Νικηταράς ο Τουρκοφάγος (Νικήτας Σταματελόπουλος) (+1849)

Ο ανιψιός του Κολοκοτρώνη, ο τρομερός ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ ο Τουρκοφάγος, καταδιώχτηκε (ως Ρωσόφιλος) από τον Όθωνα. Αν και αθωώθηκε από το δικαστήριο - φυλακίστηκε, βασανίστηκε (χωρίς έλεος) και τελικά τυφλώθηκε από τις κακουχίες της φυλακής. Σε άθλια κατάσταση, τον αποφυλάκισαν. Η κόρη του, όταν τον είδε, δεν άντεξε και τρελάθηκε. Ο Ήρωας έζησε (τυφλός και σακάτης) ζητιανεύοντας (με “άδεια επαιτείας” του κράτους, μία ημέρα την εβδομάδα, παρακαλώ!) στα σκαλιά μιας εκκλησίας! Τελικά ο Όθωνας αναγκάστηκε να του δώσει το Βαθμός του Υποστράτηγου μαζί με μία πενιχρή σύνταξη. Ο ήρωας του Βαλτετσίου, των Δολιανών, της Τριπολιτσάς και των Δερβενακίων... πέθανε (Σεπτεμβρίου 1849) και θάφτηκε πρόχειρα δίπλα στον θείο του Κολοκοτρώνη. Ο τάφος και τα οστά του χάθηκαν... μια και κανένας δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ γι’αυτόν...

Κίτσος Τζαβέλας (1800, +1855)

Ο Κίτσος Τζαβέλας μεγάλωσε στην Κέρκυρα. Το1820, σε ηλικία 19 χρονών, γύρισε στο Σούλι, όπου ανακηρύχτηκε καπετάνιος. Το 1822 πήρε μέρος στις μάχες του Κεφαλόβρυσου μαζί με τον Μάρκο Μπότσαρη. Συνεργάστηκε με τον Καραϊσκάκη στη νίκη της Άμπλιανης το 1824. Πολέμησε στο Δίστομο. Διέσπασε τα στρατεύματα του Κιουταχή το 1825 στο Μεσολόγγι. Το 1826 πρωταγωνίστησε στη μάχη της Κλείσοβας και απώθησε τα Τουρκικά στρατεύματα. Κατά την έξοδο των Μεσολογγιτών έσπασε τις γραμμές των Τούρκων και πήγε στα Σάλωνα. Πήρε μέρος μαζί με τον Καραϊσκάκη στις μάχες τις Αττικής. Ο Καποδίστριας τον έκανε χιλίαρχο. Μαζί με τον Κολοκοτρώνη, ρίχτηκε στη φυλακή. Ο Όθωνας τον έκανε υποστράτηγο, αντιστράτηγο και υπασπιστή του. Αναδείχτηκε δύο φορές Υπουργός Στρατιωτικών, και το 1847-1848 πρωθυπουργός.

24

Κάρολος Φαβιέρος (1783, +1855)

Ο Charles Nicolas Fabvier ήταν Γάλλος Φιλέλληνας Στρατηγός και διοικητής του τακτικού στρατού της Ελλάδας από το1823. Το1826 έλαβε μέρος στην μάχη του Χαϊδαρίου, στη συνέχεια διέσπασε την πολιορκία της Ακρόπολης μεταφέροντας πολεμοφόδια, έμεινε πολιορκημένος εκεί μέχρι το Μάιο του 1827. Το καλοκαίρι του 1827 έλαβε μέρος στην εκστρατεία της Χίου... Πήρε μέρος στην εκστρατεία του Μοριά, συνοδεύοντας τον τακτικό Γαλλικό στρατό. Το 1828 μετά από διαφωνία του με τον Καποδίστρια έφυγε από την Ελλάδα για την Γαλλία όπου εκεί πήρε μέρος στην επανάσταση του Ιουλίου του 1830 και διορίστηκε Φρούραρχος του Παρισιού. Το 1839 έγινε γενικός επιθεωρητής στρατού, και το 1845 ομότιμος της Άνω Βουλής. Στην Ελλάδα ονομάστηκε «Επίτιμος Πολίτης» και του απονεμήθηκε ο Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Σωτήρος.

Διονύσιος Σολωμός (1798, +1857)

Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο. Καταγόταν από οικογένεια Κρητικών προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στη Ζάκυνθο το 1670, μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Οθωμανούς. Σύμφωνα με τη συνήθεια των ευγενών, το1809 έφυγε για σπουδές στην Ιταλία. Επέστρεψε στη Ζάκυνθο το 1818. Ο Διονύσιος Σολωμός είναι Εθνικός Ποιητής των Ελλήνων, όχι μόνο γιατί έγραψε τον Εθνικό Ύμνο, αλλά και γιατί αξιοποίησε - καλλιέργησε συστηματικά τη δημοτική γλώσσα και άνοιξε τον δρόμο για τη χρησιμοποίησή της στη λογοτεχνία. Εκτός από τον Ύμνον εις την Ελευθερίαν, σπουδαία έργα του είναι: Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, Ωδή εις το θάνατο του Λόρδου Μπάιρον, Εις Μάρκο Μπότσαρη... κλπ. Το 1828 ο Σολωμός μετακόμισε στην Κέρκυρα. Πέθανε τον Φεβρουάριο του 1857. Ο λαός της Κέρκυρας τον πένθησε βαριά. Τα οστά του μεταφέρθηκαν στη Ζάκυνθο το 1865.

25

Γιάννης Μακρυγιάννης (1797, +1864)

Αγωνιστής και πολιτικός. Αυτοδίδακτος συγγραφέας απομνημονευμάτων. Γεννήθηκε στη Φωκίδα. Το 1820 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Πήρε μέρος σσε πολλές μάχες και τραυματίστηκε σοβαρά. Στήριξε τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και έγινε «πολιτάρχης» των Αθηνών. Από τoν Καποδίστρια αναγνωρίστηκε ως Γενικός Αρχηγός της Εκτελεστικής δύναμης της Πελοποννήσου. Κατηγορήθηκε ως «κυβερνητικός» και θεωρήθηκε «εχθρός» του Κολοκοτρώνη. Η «υποστήριξή» του, προς τους «αδικημένους» οπλαρχηγούς, τον έκαναν να έλθει σε ρήξη με τον Καποδίστρια. Με την άφιξη του Όθωνα, ο Μακρυγιάννης στηρίζει τον νέο ηγεμόνα - αλλά (το 1843) δεν θα διστάσει να πάρει μέρος στο κίνημα της 3ης Σεπτεμβρίου και να ζητήσει «Σύνταγμα». Το 1853 καταδικάζεται σε θάνατο για εσχάτη προδοσία. Το 1862 θα αποκατασταθεί με το βαθμό του Υποστρατήγου και το 1864, σε ηλικία 67 ετών, πεθαίνει και κηδεύετε (ως Αντιστράτηγος).

Πλαπούτας Δημήτρης (1786,+1864)

Ο Δημήτρης (Δημητράκης) Πλαπούτας (ή Κολιόπουλος) ήταν Έλληνας στρατηγός, βουλευτής Καρύταινας. Είχε σημαντικές στρατιωτικές και ηγετικές ικανότητες και κατάφερνε πάντα να αναπτερώσει το ηθικό των ανδρών του! Το 1834, με την κατηγορία της συνωμοσίας κατά του βασιλιά Όθωνα, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο Δημήτρης Πλαπούτας καταδικάζονται σε θάνατο αλλά η απόφαση δεν εκτελείτε...

Γενναίος Ιωάννης (1806-1868)

Ο Ιωάννης (Γενναίος) Κολοκοτρώνης ή Ιωάννης Θ. Κολοκοτρώνης (1806- 3Μαΐου 1868) ήταν Έλληνας στρατιωτικός και πολιτικός, γιος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

26

Γρίβας Αλέξης ή Γαρδικιώτης (1803,+1855) Διακρίθηκε στην Μάχη της Αράχοβας (1826). Έφθασε από τους πρώτους στην Αράχοβα και οχύρωσε το χωριό, φτιάχνοντας πολεμίστρες, ενώ ο ίδιος ταμπουρώθηκε στην εκκλησία του Αγ. Γεωργίου. Συνέβαλε έτσι στην μεγάλη νίκη. Το 1827 υπερασπίζετε και το μετόχι του Κερατσινίου, συμβάλλοντας στη συντριβή του Κιουταχή, υπό του Καραϊσκάκη.

Γιατράκος Παναγιώτης (1790,+1851)

Από τo Άρνα του Μυστρά. Διακρίθηκε στη πολιορκία και την άλωση της Τριπολιτσάς, στην Αργολίδα, στην Κορινθία και στο Μεσολόγγι. Ο Γιατράκος πολέμησε εναντίον του Δράμαλη και συμμετείχε στη νίκη στο Πολυάραβο, η οποία ματαίωσε την εισβολή στη Μάνη. Τάχθηκε εναντίον του Καποδίστρια. Το 1843 διορίστηκε υποστράτηγος και έγινε γερουσιαστής. Πέθανε στην Αθήνα το 1851.

Γιάννης Ξύκης ή "Δυοβουνιώτης" (1757 ,+ 1831 )

Οπλαρχηγός της Στερεάς, απο τη Φθιώτιδα. Πολέμησε το 1770 τους Τουρκαλβανούς. Αρματολός του Ζητουνίου και των Σαλώνων. Ύψωσε τη σημαία στη Μενδενίτσα. Αναχαίτισε της στρατιάς του Μπεϊράν πασά, στα Βασιλικά (26 Αυγ.1821) Του απονεμήθηκε τιμητικά ο βαθμός του στρατηγού.

Τζαμάλας Παπακώστας (1790,+1862)

Απο τη Δρέμισσα. Συνέβαλε στην άμυνα της Ακροπόλεως των Αθηνών υπο τον Γκούρα. (εμπλέκεται όμως, στη δολοφονία του Οδ. Ανδρούτσου) Δέχτηκε μεγάλη κτηματική έκταση και έγινε αντισυνταγματάρχης, αλλά περιέπεσε σε δυσμένεια. Το 1847 κατέφύγε στην τουρκοκρατούμενη Θεσσαλία. Με τουρκαλβανούς εισέβαλε στη Φθιώτιδα. Το 1854, πολεμά και πάλι τους Τούρκους και με τον Δυοβουνιώτη οδηγεί το Πήλιο σε επανάσταση. Πέθανε στη Λαμία το 1862.

27

ΚΡΗΤΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ

ΙΩΆΝΝΗΣ ΔΑΣΚΑΛΆΚΗΣ–ΔΑΣΚΑΛΟΓΙΑΝΝΆΚΗΣ Γεννήθηκε στα Σφακιά, (ή το 1722 ή το 1730) και βρήκε βάρβαρο αποτρόπαιο θάνατο στο Χάνδακα (Ηράκλειο) το 1771. Ένας από τους πλέον μορφωμένους και πολυταξιδεμένους Σφακιανούς. Πλούσιος πλοιοκτήτης. Έδρασε προεπαναστατικά, κατά την περίοδο των Ορλωφικών, όπου μετα την αποτυχία της επανάστασης, εξαναγκάστηκε σε παράδοση. ΜΙΧΆΛΗΣ ΚΟΥΡΜΟΎΛΗΣ (+1824 Άγνωστο πότε γεννήθηκε) Οπλαρχηγός από τη Μεσαρά. Κρυπτοχριστιανός ως Χουσεΐν Αγάς, μέχρι το 1821. Συμμετείχε στην προετοιμασία της εξέγερσης στην Κρήτη, όντας μέλος της Φιλικής Εταιρείας. ΣΝΙΚΌΛΑΟΣ ΜΑΛΙΚΟΎΤΗΣ (+1830 Άγνωστο πότε γεννήθηκε) Οπλαρχηγός. Ένας από τους ξακουστούς χαΐνηδες της Μεσαράς. Τον Απρίλη του 1827 πολεμά στην μάχη του Φαλήρου.

ΡΟΔΆΝΘΗ ΚΡΙΤΣΩΤΟΠΟΎΛΑ Η Λογοτεχνική Ηρωίδα του Κρητικού λαϊκού δραματουργού Μιχάλη Διαλλινά (1853-1927)! Η Ροδάνθη είναι κόρη του πρωτόπαπα της Κριτσάς. Ένας Τούρκος την απήγαγε (αφού σκότωσε τους γονείς της) για να την παντρευτεί. Τη βραδιά του γάμου ξεγελώντας τον, εκείνη τον μαχαιρώνει και το σκάει στο βουνό, στο λημέρι του καπετάν Καζάνη... και το έργο τελειώνει με τον ηρωικό θάνατό της, στη μάχη της Κριτσάς το 1823 ΧΑΡΊΚΛΕΙΑ ΔΑΣΚΑΛΆΚΗ Η Δασκαλάκαινα ήταν κόρη, σύζυγος και μάνα πολεμιστών, από τα Χάρκια Ρεθύμνου. Σύζυγος του Μιχαήλ (Αναγνώστη) Δασκαλάκη, από την Αμνάτο Ρεθύμνου (απόγονος του Δασκαλογιάννη). Πρωταγωνίστησε στην πολιορκία του Αρκαδίου. Λίγο μετά την κατάληψη της Ι.Μονής και την διαφυγή της, κατέφυγε στη Σύρο και μετά στην Αθήνα όπου και πέθανε.

28

ΚΑΠΕΤΆΝ ΜΕΛΊΤΑΚΑΣ (ΜΙΧ. ΜΑΥΡΟΓΙΆΝΝΗΣ) Το 1821 ο Ζωνιανός οπλαρχηγός του Μυλοποτάμου, πολεμά τους Τούρκους στην Κρήτη. Όταν καταπνίγηκε η επανάσταση πηγαίνει στην Πελοπόννησο με δική του ομάδα από Ζωνιανούς και πολεμά τον Ιμπραήμ. Σκοτώνονται όλοι εκτός από τον ίδιο. Επιστρέφει στα Ζωνιανά αλλά μη αντέχοντας τις κατάρες των συγγενών των σκοτωμένων μετακομίζει στ' Αργουλιό. Συνεχίζει να πολεμά τους Τούρκους, τραυματίζεται στο Μπραχίμο και πεθαίνει. ΙΩΑΣΆΦ ΞΩΠΑΤΈΡΑΣ (1847,+1828) Ιωάννης Μαρκάκης. To 1828 ένας από τους ανδρειωμένους ήρωες της Κρητικής Επανάστασης, ο καλόγερος Ξωπατέρας, σκοτώνεται στη Μονή Οδηγήτριας, στη Μεσαρά, ύστερα από τριήμερη μάχη με τους Τούρκους. Στη συνέχεια τον αποκεφάλισαν και περιέφεραν το κεφάλι του στην περιοχή για να δείξουν ...το θρίαμβό τους

ΕΜΜ. ΚΑΖΆΝΗΣ (1793,+1846) Οπλαρχηγός Λασιθίου του 1821. Το Μαρμακέτω είναι η γενέτειρα του οπλαρχηγού της Κρητικής Επανάστασης Καπετάν Καζάνη. Από 17 χρονών ξεκίνησε τη χαΐνικη ζωή του. Εκτός από τη Κρήτη, πολέμησε και στο Μεσολόγγι. Αφού τελείωσε η Επανάσταση, το 1829, κατέφυγε στη Νάξο. Εκεί εργάστηκε ως εργάτης, και ξεχασμένος, πέθανε το 1846, από τις κακουχίες και από τη φτώχια (χωρίς κάποια βοήθεια από το κράτος) σε ηλικία 50 ετών. ΓΕΏΡΓΙΟΣ ΤΣΟΥΔΕΡΌΣ (1768,+1859) Οπλαρχηγός από τον Ασώματο Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνης. Έλαβε μέρος σε όλες τις μάχες στην Kρήτη που έγιναν μέχρι το 1830. Ανακηρύχτηκε Στρατάρχης απ’ όλους τους οπλαρχηγούς, ολόκληρης της Μεγαλονήσου! O Γ.Tσουδερός μετά την αποτυχία του επαναστατικού κινήματος στην Kρήτη (1841) πέθανε πάμπτωχος και πικραμένος, μακριά από την πατρίδα του το 1849, σε ηλικία 91 ετών.

29

ΚΡΗΤΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ

ΧΆΛΗΣ ΒΑΣΊΛΕΙΟΣ (1785,+1846) Από τη Θέρισο, Στρατάρχης Κρήτης (1821) Από τους πρώτους «Φιλικούς» και ιδρυτής του «Πατριωτικού Δεσμού». Πολέμησε για την απελευθέρωση της Κρήτης αλλά διακρίθηκε και στις μάχες της Αθήνας. Στάθηκε, μέχρι τέλους, αγωνιστής της Κρήτης, αλλά και υπερασπιστής του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια. Πέθανε στο Ναύπλιο το 1846. ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΆΚΗΣ ΓΕΏΡΓΙΟΣ (1790,+1822). Γέννημα - θρέμμα του Ασφένδου Σφακίων. Πεντηκοσίαρχος. Οπλαρχηγός Ρεθύμνου. Συμμετείχε σε πολλές μάχες από την αρχή του αγώνα... αλλά στις 18 Οκτωβρίου 1822, ο ήρωας θα πέσει σε ενέδρα στον Aρμενόκαμπο Ρεθύμνης και θα σκοτωθεί μαχόμενος, σε ηλικία μόλις 32 ετών... μαζί με δώδεκα από τα παλικάρια του.

ΙΩΆΝΝΗΣ ΔΗΜΑΚΌΠΟΥΛΟΣ (1833 ή 1835,+1866) Έλληνας αξιωματικός του Ε.Σ. από την Βυτίνα της Αρκαδίας. Πολέμησε ως εθελοντής το 1854 στην επανάσταση της Θεσσαλίας. Το 1856 κατατάχτηκε ως εθελοντής στο στράτευμα και το 1863 προήχθη στο βαθμό του ανθυπολοχαγού. Το 1866 υπηρετούσε ως υπασπιστής του Γενναίου Κολοκοτρώνη. Συμμετείχε ως εθελοντής στην Κρητική Επανάσταση του 1866 και σκοτώθηκε κατά το ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου ως Φρούραρχος της. Από επιζώντες υποστηρίχτηκε πως ο Δημακόπουλος συνέχισε να μάχεται και μετά την έκρηξη της πυριτιδαποθήκης που οδήγησε στο ολοκαύτωμα του Αρκαδίου, πιάστηκε όμως την ίδια ημέρα αιχμάλωτος με συνέπεια να εκτελεστεί διά λογχισμού.

30

Ο ΠΑΎΛΟΣ ΜΕΛΆ ΚΑΙ ΤΡΕΙΣ ΚΡΉΤΕΣ ΕΘΕΛΟΝΤΈΣ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΆΧΟΙ Πάντοτε οι Κρήτες έδιναν το αγωνιστικό τους «παρών» στις Κρητικές επαναστάσεις, στα προεπαναστατικά κινήματα στην κυρίως Ελλάδα, σε όλη τη διάρκεια της Επανάστασης αλλά και σε όλους τους μετά αγώνες του Έθνους. Εδώ (ενδεικτικά) τρεις Κρήτες εθελοντές Μακεδονομάχοι, μαζί με τον κορυφαίο Μακεδονομάχο, Παύλο Μελά*. Κατά σειρά απεικόνισης οι καπεταναίοι: Στυλιανός Κλειδής, Γεώργιος Μακρής (Δικόνιμος), Παύλος Μελάς και Γεώργιος Τσόντος (Βάρδας). Παύλος Μελάς (1870,+1904) αξιωματικός πυροβολικού του Ε.Σ. Πρωτεργάτης του Μακεδονικού αγώνα. Πέθανε υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες στην Μακεδονία.

Η ΤΡΙΑΝΔΡΊΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ Π. ΔΑΓΚΛΉΣ, ΕΛ. ΒΕΝΙΖΈΛΟΣ, Π. ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΏΤΗΣ (26/09/1916) Εγκαθιδρύεται στη Θεσσαλονίκη προσωρινή κυβέρνηση υπό τον μεγάλο Κρητικό Ελευθέριο Βενιζέλο και τα δύο άλλα μέλη της Τριανδρίας (Στρατηγό Παναγιώτη Δαγκλή και Ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη).

H κυβέρνηση περιλαμβάνει και μέλη από την Επιτροπή Εθνικής Άμυνας, που είχε συγκροτηθεί στη Θεσσαλονίκη το Δεκέμβριο του 1915. Kατά την περίοδο του 1ου Παγκόσμιου πολέμου, το έθνος είχε χωριστεί σε βασιλικούς και βενιζελικούς. (Εθνικός Διχασμός 1914-17) Βασική αιτία και κεντρική κόντρα του λαού ήταν αν θα βγαίναμε στον πόλεμο υπέρ των συμμάχων της Αντάντ όπως ήθελε ο Βενιζέλος, ή αν θα κρατούσαμε μια γερμανόφιλη ουδετερότητα όπως σχεδίαζε ο βασιλεύς Κωνσταντίνος ο Α’.

31

Ηρωικές Εικονογραφίες. Ζωγραφιές Ηρώων - Αγωνιστών του 1821 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ

Αναζητώ (και επικαλούμαι ζωγραφίζοντας) τις «Ηρωικές Οντότητες»... που θα μας οδηγήσουν (και πάλι) για να βγούμε έξω από αυτό τον (κάθε είδους) «Μεσαίωνα υποτέλειας» που ζούμε, σήμερα... και που θα μας Ελευθερώσουν!

 Όλα άρχισαν με ένα Εικαστικό παιχνίδι

που έστησα στην αυλή μου (στο «σχολείο των χρωμάτων») το καλοκαίρι του 2016... για να απασχολήσω δημιουργικά τις εγγονές μου. Ακολουθώντας την τεχνική του «παραδόξου» αποφάσισα – Αυγουστιάτικα - να γιορτάσουμε την 25η Μαρτίου!!! Τρελό... αλλά έπιασε!

 Βρήκα σκίτσα από ήρωες της

Ελληνικής Επανάστασης, τα απλούστευσα, τα φωτοτύπησα και τα έδωσα στους «καλοκαιρινούς επισκέπτες μου» - μικρούς και μεγάλους - να τα επιζωγραφίσουν! Τα κορνιζάραμε με πασπαρτού και στήσαμε μια μονοήμερη έκθεση, με καλεσμένους

αγαπημένους φίλους μας, όπου ανταποκρίθηκαν με το παραπάνω! Σας διαβεβαιώνω πως όλοι, μικροί και μεγάλοι, το χάρηκαν και το διασκέδασαν...!

 Κάπως έτσι «γεννήθηκαν» τα τελευταία έργα μου, που

περιλαμβάνουν πορτρέτα Ηρώων του 1821. Έχοντας μπει, για τα καλά, μέσα στο «Εικαστικό παιχνίδι» που έστησα - άρχισα να δουλεύω το θέμα και να το «απλώνω» - Μάλλον συνειδητοποίησα πως... (και εγώ σήμερα) ...αναζητώ, σε παλαιούς Ήρωες, νέα Πρότυπα για την εποχή μας. Αναζητώ (και επικαλούμαι ζωγραφίζοντας) τις «Ηρωικές Οντότητες» που θα μας οδηγήσουν (και πάλι) να βγούμε έξω από αυτό τον - κάθε είδους - «Μεσαίωνα υποτέλειας» που ξαναζούμε...

 Αναζητώντας τους Ήρωες των μαθητικών μου χρόνων, τους ανέσυρα από τη μνήμη μου και επιχείρησα να ξανά ζωγραφίσω τη μορφή τους, με το δικό μου τρόπο!

 Έχοντας βρει τα πρότυπα πορτρέτα των Ηρώων,

άρχισα να τα μελετώ ένα ένα. Γοητεύτηκα από τα κεντίδια

32

 Ο κάθε ένας, από αυτούς τους Ήρωες,

στα γιλεκάκια τους, από τα κεφαλοδεσίματά τους (τα τουρμπάνια τους) ...απο τον πλουμιστό (ασημοσκάλιστο) οπλισμό τους... απο τα γένια τους, τα μουστάκια τους, τις κοφτερές ματιές τους... Άρχισα να (ξανά) διαβάζω τα βιογραφικά τους, που έδρασαν, τί είπαν... και πως θυσιάστηκαν!!!

ακολούθησε το δικό του «εσώτερο Δαίμονα» που τον οδήγησε στην Αθανασία! (Προφανώς, εμείς, σήμερα δεν έχουμε Ήρωες, γιατί σταματήσαμε να ακούμε τον «Εαυτό Δαίμονα» μας... και ακολουθούμε - υπακούμε με δουλικότητα - μόνο τα ξένα δαιμονικά...)

 Στις πρώτες βιαστικές ματιές στα βιογραφικά

τους, άρχισε να μου δημιουργείτε λαθεμένα μία «απομυθοποίηση» τους... μετά όμως ήρθε η «κατανόηση» του τρόπου που σκέπτονταν και ενεργούσαν. Σίγουρα δεν μπορώ να σας μεταφέρω με λέξεις αυτό που ένοιωσα και «κατανόησα»... (γι’ αυτό άλλωστε έφτιαξα αυτές τις ζωγραφιές...)

 Πάντως, ένα είναι σίγουρο. Όχι, όλοι αυτοί, οι Ήρωες δεν ήταν «άγιοι» άνθρωποι... Άνθρωποι της (τότε) καθημερινότητας ήταν! Άνθρωποι γεμάτοι όνειρα, επιθυμίες, ελαττώματα και πάθη. Και όμως, ο τρόπος σκέψης και η ζωής τους... οι αποφάσεις τους, ο σκοπός και η θυσία τους... τους χάρισε Φήμη, Τιμή και Δόξα!

33

 Οι ζωγραφιές μου αυτές είναι «Αφιερωμένες

εξαιρετικά» στους αναμενόμενους «εν δύναμη Ήρωες» που, οποιαδήποτε στιγμή, μπορούν να εμφανιστούν και να δράσουν... σύμφωνα με την απαίτηση της εποχής μας.

Ps.Mavro/Stavriotis Ο Ζωγράφος με το διακριτικό διαδικτυακό όνομα Ps.Mavro/Stavriotis...(κατά κόσμο Παναγιώτης Μαυρόπουλος)... τα τελευταία χρόνια, ζει στο νησί μας (σχεδόν απομονωμένος). Γράφει και ζωγραφίζει αποκλειστικά για τους φίλους, τους συγγενείς, αλλά κυρίως «για τη ψυχή του»... όπως λέει ο ίδιος. Μπορείτε να βρείτε - να διαβάσετε τα κείμενα και να δείτε τις ζωγραφιές του ελεύθερα ΕΔΩ https://issuu.com/psmavro

Παναγιώτης Μαυρόπουλος

▶ O P.S.Mavro/Stavriotis γεννήθηκε το 1955 στο νησί των Oμηρικών Φαιάκων, στο νησί του Αλκίνοου και της Ναυσικάς! Aπό κάποιο χρονικό σημείο και μετά ο καλλιτέχνης στράφηκε σε προσωπικές «εσωτερικές αναζητήσεις» που είχαν σαν αποτέλεσμα τη φαινομενική απομόνωση του. Σήμερα ζει, σχεδόν απομονωμένος, σε ένα βουνό, ζωγραφίζει δε, και γράφει, μόνο για τον εαυτό του και τους φίλους του!

ΖΩΓΡΑΦΙΚΆ ΈΡΓΑ του P.S.Mavro/Stavriotis που σχετίζονται με την Αρχαία Ελλάδα. ▶ Θεοί, Θεές, Ήρωες και Σοφοί! Ζωγραφιές στους τοίχους του σπιτιού μου.

@ https://www.facebook.com/ps.mavro.7/media_set?set =a.149765651791966.24011.100002755951701&type=3

▶ Αρχαίοι Έλληνες Θεοί και θεές! (14 και όχι 12!). Ζωγραφιές σε χαρτόκουτα. @ https://www.facebook.com/ps.mavro.7/media_set?set

▶ O P.S.Mavro/Stavriotis, μέχρι τώρα, έχει κοινοποιήσει, μέσο διαδικτύου, δύο (ιδιότυπες) Ποιητικές συλλογές, που σχετίζονται με την Αρχαία Ελλάδα. Τις δύο συλλογές μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ... ▶ Ελλήνων Θεών και Ηρώων θυμιάματα.

=a.515306755237852.1073741855.100002755951701&type=3

▶ Ζωγραφιές με Ελληνικά Μυθολογικά θέματα. @ https://www.facebook.com/ps.mavro.7/media_set?set

=a.350292175072645.1073741825.100002755951701&type=3

▶ «ΝΕΚΥΙΑ» έργα φιλοτεχνημένα με ιερή ΕΜΟΝΗ..!

@ http://issuu.com/psmavro/docs/psmavro_poems_low-res

@ https://www.facebook.com/ps.mavro.7/media_set?set

▶ Δούρειος Ίππος.

=a.612876355480891.1073741862.100002755951701&type=3 @ Διαβάστε ακόμα περισσότερα ΕΔΩ: https://issuu.com/psmavro

@ http://issuu.com/psmavro/docs/psmavro_dourios_ippos_llow-res

34

Τα ζωγραφικά έργα ανήκουν στην κυριότητα του Ps.Mavro/Stavriotis (κατά κόσμο Παναγιώτης Σπ. Μαυρόπουλος). Επιτρέπεται σε κάθε ενδιαφερόμενο να χρησιμοποιήσει στοιχεία του εντύπου, αρκεί ΝΑ ΜΗΝ ΓINETAI EMΠOPIKH EKMETAΛΛEYΣH με οποιοδήποτε τρόπο... και φυσικά ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ εμφανώς του συγγραφέα ζωγράφου Π.Σ.Μ. (PSMavro).

AΤΟΜΙΚΈΣ ΕΚΘΈΣΕΙΣ 1983 : Αίθουσα Τέχνης Πειραιά.

1984 : Αίθουσα Τέχνης Αντήνωρ 1985 : Αίθουσα Τέχνης DADA 1986 : Αίθουσα Τέχνης Πειραιά.

1988 : Αίθουσα Τέχνης Επίπεδα 2010 : Κερκυραϊκή Πινακοθήκη

Σε περίπτωση παράληψης αναφοράς των παρά πάνω στοιχείων ισχύει η απαγόρευση χρήσης με όλες τις επιφυλάξεις για κάθε νόμιμο δικαίωμα του κύριου ιδιοκτήτη.

• Απαγορεύεται η Πώληση / Μόνο Δωρεάν διάβασμα.

• Τα κείμενα ανήκουν στην κυριότητα του συγγραφέα Ps.Mavro/ Stavriotis (κατά κόσμο Παναγιώτης Σπ. Μαυρόπουλος) • Prohibited the Sale/only free reading. The illustrations and exhibit photos published, does not belong to the author but their creators and in museums-and have “found” in the Internet.

Thank you for using them.

2011 : Αίθουσα Τέχνης Τένεδος 2012 : Κερκυραϊκή Πινακοθήκη 2013 : Κερκυραϊκή Πινακοθήκη 2015 : Κερκυραϊκή Πινακοθήκη 2016 : Κερκυραϊκή Πινακοθήκη

ΖΩΓΡΑΦΙΚΆ ΈΡΓΑ ΤΟΥ ΒΡΊΣΚΟΝΤΑΙ ▶ Στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ίων Bορέ, ▶ Στη Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών, ▶ Στο Σκιρώνιο μουσείο, ▶ Στη Κερκυραϊκή Πινακοθήκη, ▶ Στo Μουσείο Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου... ...και σε πολλές Ιδιωτικές Συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Tα υλικά που χρησιμοποιεί είναι σκόνες, ακριλικά, αυγοτέμπερα, λαδοπαστέλ και ένθετο κολλάζ.

Στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε πληροφορία: PSMavro, Συγγραφέας - Ζωγράφος e-mail: psmavro@gmail.com Σχεδι ασμός παρου σ ί ασ ης:

Ν I K Ο Σ Α Μ Π Λ Ι Α Ν Ι Τ Η Σ Visual Designer Αγίου Πολυκάρπου 19, 17124 Νέα Σμύρνη Τηλ.: 2109346391, 6973686570 e-mail: n.ablianitis@yahoo.gr e-mail: nikos.ablianitis@gmail.com Περισότερα στη διεύθυνση: http://ablianitis.jimdo.com/

35

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ

Ηρωϊκές Εικονογραφίες

ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΗΡΑΚΛΕΙΟY

ΝΥΜΦΩΝ 3, ΠΟΡΟΣ, ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ