Côte & Provence by Publiera Publishers

De koning te rijk in Zuid-Frankrijk

Wijn: Zuid-Frankrijk natuurlijk! Onderschat: de Provençaalse ‘rouge’

Châteauneuf-du-Pape: hét wijnstadje in de Vaucluse De beste 21 wijnen smuladressen! De nieuwste trend: de pique-chic

Schrijver Bert Wagendorp over ‘zijn’ Mont Ventoux De mooiste wandelkust van de Rivièra Klassiek zeilen in Saint-Tropez

14e jaargang • najaar 2014 www.coteprovence.nl

€ 6,95

ÂŠ Virginie Garnier / 3e Oeil Productions

Proef het echte Frankrijk op TV5MONDE Art de vivre met Nederlandse ondertiteling

TV5MONDE ist via Kabel, Satellit und DSL verfĂźgbar.

.nl 'Les carnets de Julie' - iedere vrijdag om 19:00 (vanaf 12 september)

Colofon

I N T R O

Jaargang 14, Najaarseditie 2014 Côte & Provence verschijnt 4x per jaar en is een uitgave van Publièra Publishers BV Gonnetstraat 26 2011 KA Haarlem Tel. (+31) (0)23 574 89 74 www.publiera.nl Uitgever Michiel Bom – michiel@publiera.nl Hoofdredacteur Renée Vonk – redactie@coteprovence.nl Art director Marcel Reimer – M4Media Eindcorrectie Robert Wiedenhoff Medewerkers aan dit nummer Ellen van Linschoten, Peter Hooft, mr. Viola van der Meer, Raoul Duchemin, Maria Edelman, Helena Stork, Rémi de Ridder, Joost Schwartz, Peter Hagtingius, Denise Baudet, Paul Smit, Mick Palarczyk, Wilma de Rek, Paul Schmit, Joost Kubbe, Gerard de Bos, Eric van Rooy, Gabrielle Voinot, David en Fijette Worm Drukwerk: PRinterface Losse verkoopprijs: € 6,95 Abonnementen: € 23,50 (NL/B) / € 29,50 (overig) Meer informatie over combi-abonnementen met andere Frankrijk-tijdschriften En Route en Maison en France vindt u op de websites www.coteprovence.nl en www.publiera.nl Advertentieverkoop: Publièra Publishers BV (info@publiera.nl) Abonnementen worden aangegaan voor een bepaalde tijd. Voortijdige beëindiging is niet mogelijk. Na deze eerste periode worden abonnementen automatisch omgezet in een abonnement voor onbepaalde tijd met een opzegtermijn van 1 maand. © 2014 Côte & Provence Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden overgenomen of vermenigvuldigd. Hoewel aan alle artikelen de grootst mogelijke zorg wordt besteed kan niet worden ingestaan voor eventuele onjuistheden. Uitgever, redactie en auteurs aanvaarden deswege geen enkele aansprakelijkheid. Coverfoto: Wijn: Zuid-Frankrijk natuurlijk! Foto: Kotkoa (Fotolia)

We vieren 12,5 jaar C&P! IK HAD HET BIJNA GEMIST. DRUK. MAAR JA, IK WIST DESTIJDS OOK NIET DAT IK 12,5 jaar getrouwd was. Hoe heet zoiets in het noorden? Nog steeds een ‘koperen’ jubileum? En moet je dat vieren? Ik houd van ongetemde feestelijkheden in Provençaalse sfeer, dus dat komt wel goed. Eerst moest dit jubileumnummer samengesteld worden. En het moest ook heel goed worden. Wat voor elke editie van Côte & Provence geldt. Toch zei ik natuurlijk geen ‘nee’ tegen het goede glas ‘rooie Provençal’ dat vinoloog Paul Schmit me ter keuring aanbood. In zekere zin een openbaring. Iedereen weet dat de Provence bijna exclusief met rosé geassocieerd wordt. Niks mis mee. En ik heb met enige regelmaat een ‘rouge’ uit mijn omgeving gedronken, ik was niet altijd onder de indruk. Tot Paul me liet proeven van tamelijk onbekende ‘rouges’, nota bene van domaines bij mij om de hoek. Hij schrijft er in deze editie over. En lees verderop meteen even over hét wijnstadje van de Vaucluse, Châteauneufdu-Pape. Je struikelt er bijkans over de proeﬂokalen van de Côtes du Rhône. Amper 2.000 inwoners, tussen Avignon en Orange. Uitgegroeid tot het epicentrum van de wijnbouw in het departement. Met dank aan de pausen van Avignon, die wisten toen al waar ze de beste wijn konden laten verbouwen. Fotografen Paul Smit en Mick Palarczyk wandelden intussen langs de Capo Mortola en maakten een adembenemende reportage over dat stukje ongeschonden rotskust met zijn ongerepte mediterrane flora en schitterende botanische tuinen. Eigenlijk ligt deze prachtige kaap net 3 km over de grens in Italië, maar daar doen we niet moeilijk over. Per slot was de Provence vroeger een provincie van het Romeinse rijk, dus die grens herzag ik zelf maar even. Wist zo’n Caesar veel. Het ‘saison estivale’ loopt op z’n einde. Het slotakkoord: ‘Les Voiles de Saint-Tropez’: hét zeilevenement van het jaar, er komen horden liefhebbers op af. Maar daarna wordt het rustig. En dan kun je aan de kust en in het achterland op de prachtigste plekjes nog wekenlang genieten van het mooie weer en een uitgebreide picknick. De nieuwste trend: de ‘pique-chic’. Ik weet niet goed hoe dat in Vlaanderen en Nederland is, maar bij ons zie je steeds meer wijnbars. Waar je ook prima terecht kunt voor ‘tapas’ van hoog niveau. Zoals er ook steeds meer restaurants zijn die zich onderscheiden door een ambitieuze wijnkaart. Gastronomisch redacteur Raoul Duchemin verzamelde de beste adressen. Deze editie gaat in hoge mate over wijn. Niets feestelijkers dan een goed glas. Dat ik hief toen mijn Vlaamse vrienden en jarenlange medewerkers Dieter Ruys en Cindy Van Eeckhout hun ideale gids ‘100 % Provence’ presenteerden. En natuurlijk proostten we meteen op het 12,5 jarig bestaan van C&P. Proost u mee? Het magazine dat voor u ligt geeft er alle aanleiding toe, dus chin chin!

Inderdaad, we hebben wat te vieren, ik hef graag het glas op deze mooie mijlpaal

Renée Vonk Hoofdredacteur Côte & Provence redactie@coteprovence.nl

CÔTE & PROVENCE IS OOK TE VINDEN OP FACEBOOK EN TWITTER, MET VRIJWEL DAGELIJKS NIEUWS EN TIPS UIT ZUID-FRANKRIJK.

COTEPROVENCE.NL

GRATIS C&P NIEUWSBRIEF

Neem nu een abonnement op de gratis Nieuwsbrief van Côte & Provence. Meld u aan via www.coteprovence.nl Maar ook: vrijwel dagelijks nieuws en tips via Facebook en Twitter.

De Ventoux: entrée dans la légende

Bert Wagendorp schreef de bestseller Ventoux. Waarin die gevreesde kale berg in de Vaucluse een voorname rol speelt. Is de vraag waarom uitgerekend die verschrikkelijke megasteenpuist al decennialang zo’n bizarre aantrekkingskracht uitoefent.

C&P Journal

Wandelen: de mooiste tuinen van de Rivièra

Wat er speelt in Zuid-Frankrijk. Naar Capo Mortola ga je om twee redenen. Om de botanische tuinen - de mooiste van de Riviera. De tweede reden kent bijna niemand. Dat is het wandelpad langs de kust.

de Vaucluse weinig tot niets te zoeken. Je struikelt er over de proeﬂokalen van de Côtes du Rhône. Het stadje tussen Avignon en Orange is uitgegroeid tot het epicentrum van de wijnbouw in het departement.

lekkers van het Île de Beauté 48 Het Al in de oudheid werd Corsica ontdekt als de ideale omgeving voor wijnbouw. Er ging van alles mis. Dankzij 30 unieke druivensoorten is het eiland weer hard op weg erkenning af te dwingen als leverancier van topwijnen.

de megahit van de Provence 50 ZoRosé: ongeveer de hele wereld drinkt rosé uit de Provence.

Shopping

De pizza’s van het Spaanse Haantje

vier odes aan Zuid-Frankrijk 20 Kunst: Zuid-Frankrijk staat centraal op diverse

In de rubriek Couleur Locale de financiële achtergrond van de gloednieuwe ‘pizza à emporter’.

Die mevrouw op haar stoel

Trend: de pique-chic

Boeken met een Frans tintje

Recepten: uit de keuken van David Worm

Logisch, we maken de beste en gaan het nóg beter doen. Lees de boeiende geschiedenis van een megahit.

Olijven! Ze hangen te rijpen. Een reeks olijvenproducten haalt u zo in huis. Met lezersaanbiedingen.

tentoonstellingen. Lees hoe een fotografe, een verzamelaar, een schilder en een kunst biennale de verleidelijke charme van Zuid-Frankrijk misschien wel meer dan ooit op de kaart zetten.

Châteauneuf-du-Pape 42 Wijnparadijs Wie geheelonthouder is, heeft in Châteauneuf-du-Pape in

Columnist Joost Schwartz ontdekt een moord in zijn dorp.

Zoals in elke editie van Côte & Provence geeft een Nederlandse of Vlaamse patron-cuisinier in Zuid-Frankrijk zijn of haar recepten prijs. Dit keer is het woord aan David Worm van restaurant La Fleur Bleue in Crestet (Vaucluse).

Een pleidooi voor Provençaals ‘rood’

Volgens vinoloog Paul Schmit is het een tragisch misverstand dat we bij ons in de Provence alleen maar goed zijn in rosé. Rode (maar ook witte) wijn uit ons deel van de wereld verdient meer waardering.

CÔTE & PROVENCE

Agenda

Veel te beleven! Côte & Provence maakte een keuze.

Het mooiste filmdecor ter wereld

Wijnbars en restaurants: uit eten en/of vooral uit drinken?

Nergens worden zoveel speelfilms, tv- series en documentaires opgenomen als in de Provence. Vooral vanwege het overweldigende natuurschoon van onze regio.

Ook in Zuid-Frankrijk neemt de populariteit van wijnbars en restaurants met een meer dan bijzondere wijnkaart toe. Tapas in een wijnbar of een hele maaltijd in een specifiek wijnrestaurant? Côte & Provence selecteerde 21 adressen.

Deze nazomer wordt er een nieuwe buitentrend zichtbaar: de pique-chic. De totale picknickbelevenis, geserveerd door de betere traiteur of sterrenchef. De C&P-selectie van recent verschenen boeken die allemaal over Frankrijk gaan.

Shopping

De mooiste wijnen van de Provence. Met lezersaanbiedingen.

Voiles de Saint-Tropez: de eindspurt 66 Les van de zomer

Het begon in 1981 met een zeilwedstrijd tussen twee schepen. Beetje bij beetje groeide die match uit tot de zeilregatta ‘Les Voiles de Saint-Tropez’. De afsluiting én het hoogtepunt van het mediterrane zeilseizoen.

Alles over onroerend goed in Zuid-Frankrijk

Informatie over de huizenmarkt, nieuwe wetgeving, fiscaaljuridisch advies en méér.

82 Prijsvraag Test uw kennis van Zuid-Frankrijk en maak kans op een vakantiecheque van € 500, te besteden bij Liberty Resorts.

De koning te rijk in Zuid-Fankrijk

6 38

34 66

12 56 18

71 COTEPROVENCE.NL

I N T E R V I E W

Bert Wagendorp (1956) is journalist, columnist en schrijver. Hij studeerde Nederlandse taal- en letterkunde aan de RU van Groningen. Voor de Volkskrant versloeg hij tussen 1989-1994 zes keer de Tour de France. Hij is mede-oprichter van het literaire wielertijdschrift De Muur en auteur van een respectabel aantal (sport)boeken. Van zijn jongste boek ‘Ventoux’ gingen inmiddels meer dan 130.000 exemplaren over de toonbank. In maart 2015 komt de film uit, een toneelbewerking is in de maak

CÔTE & PROVENCE

entoux V entrée dans la légende

Bert Wagendorp schreef een bestseller onder de titel Ventoux. Waarin die gevreesde kale berg in de Vaucluse een voorname rol speelt. Is de vraag waarom uitgerekend die verschrikkelijke megasteenpuist al decennialang zo’n bizarre aantrekkingskracht uitoefent op literatoren, andere kunstenaars, (amateur) wielrenners en de fans van de Provence. BEELD: WILMA DE REK E.A.

COTEPROVENCE.NL

I N T E R V I E W

“Als je langs het monument van Tommy Simpson bent gereden en denkt: zo, ik ben nog niet dood.”

“DE ‘MIDLIFE MOUNTAIN’, ZEGT BERT WAGENDORP, “EN DE VLEES-

bergen. Als je de klim voltooid hebt, heb je daarom ook het idee dat je

geworden angst.” En ik had alleen nog maar naar een verklaring voor

een ‘entrée dans la légende’ maakt. Je maakt deel uit van het verhaal

de attractie van de Mont Ventoux gevraagd.

van de Ventoux. Dat is mooi.

Eerlijk gezegd vind ik zelf die Mont Ventoux dus helemaal niks.

Hij heet in Nederland niet voor niets de ‘midlife mountain’,

Lelijk is wel het minste vonnis dat je over die berg kunt vellen. Ik ben

dat je als vijftiger bovenkomt nadat je vlak voor de top langs het

er (zoals het kennelijk vrijwel ‘iedereen’ betaamt) tegenop gereden,

monument van Tommy Simpson bent gereden en denkt: ‘Zo. Ik ben

jaren geleden. Maar dan wel in mijn Deux Chevaux, af en toe in de

nog niet dood’.”

eerste versnelling. Op de fiets? Ik zou wel gek zijn. Onlangs las ik het spannende boek Ventoux van Wagendorp. En meteen drong zich de vraag op: wat is dat toch met die ellendige Ventoux waar het ’s winters vriest en ’s zomers veel te warm is?

In 1988 kwam ik voor het eerst echt in de Provence Leuk land, Frankrijk? “Erg leuk. Ik ging met mijn ouders nooit naar Frankrijk, die gin-

Bert Wagendorp: “Het heeft ermee te maken hoe die berg daar

gen niet op vakantie. Ik kwam er voor het eerst met vrienden toen ik

ligt, hij is klaar om beklommen te worden. Hij is vrij intimiderend en

een jaar of 16, 17 was. Gewoon ‘klassiek’ naar Parijs met de trein: een

hij daagt je uit om jezelf te overwinnen. Dat je boven komt en kunt

stokbrood kopen, een stuk kaas, een ﬂes wijn, en dat op een bankje

zeggen ‘zo, dat heb ik toch maar even gedaan’. Hij is steil, het waait

opeten en zeker weten: ‘dit is Frankrijk’.

er bijna altijd, het is er vaak bloedheet, het stikt er van de vliegen, allemaal factoren die het zwaar maken … Je ziet die berg ook al van heel veraf liggen. Hij is heel anders dan bijvoorbeeld de Alpe d’Huez.”

Later ben ik met vrienden op de brommer door Frankrijk getrokken, ik had een oude Kreidler, we zijn zelfs nog de Puy-de-Dôme op geweest, rokend en wel. Aan het eind van de middelbare school had ik al eens gewerkt bij een boer in Noord-Frankrijk. In een appelboomgaard.

“Ik vind hem ook wel een beetje eng” “In dat prachtig glooiende landschap ligt ineens die reus. Ik vind

moment trok ik elk jaar door Frankrijk en leerde ik het land goed

hem ook wel een beetje eng. Als ik dan omhoog fiets, denk ik ‘waarom

kennen. En onderweg dacht ik dan: ‘gôh, hier wil ik nog weleens een

wil ik dit eigenlijk doen?’

keer naartoe, en hier wil ik naartoe …

Die berg is eigenlijk de vleesgeworden angst die je moet over-

In 1988 kwam ik voor het eerst in de Provence, we hadden een

winnen. Ik moet voortdurend de stemmen in mijn hoofd tot zwijgen

huisje gehuurd bij Gordes, in de Luberon. Toen dacht ik: wat is dit

brengen die zeggen ‘doe het toch niet, waar begin je aan?’

eigenlijk een ontzettend mooi gebied. Leuke dorpjes als Apt, steden

Ik heb hem beklommen vanuit Bédoin, de zwaarste klim, maar ook vanuit Sault, wat ze de ‘watjeskant’ noemen. Dat deed ik samen met mijn vriendin Wilma de Rek. Dat is wel de mooiste route. Dat is mijn favoriete manier van een berg opfietsen, niet zo steil, door een leuk landschap. Vanaf de ‘stoere’ kant vanuit Malaucène vind ik het minder leuk. Als je eenmaal in Chalet Reynard bent aangekomen, kun je zien waar je naartoe gaat. Dat is aan de ene kant prettig want dat geeft je een steuntje in de rug, maar aan de andere kant denk je ook ‘jeetje, wat is het nog een eind! Daar loopt nog een heel stuk weg, dat moet ik óók nog voor ik op de top ben.” Geldt voor wel meer bergen. “Ja ja, maar het is ook die legende die aan die berg kleeft. Het is een berg vol verhalen en dat maakt ’m ook boeiender dan andere

Vanaf 1989 ging ik de Tour de France verslaan. Vanaf dat

CÔTE & PROVENCE

als Avignon.”

Chapelle Sainte Croix - foto: Veronique Pagnier

“We zouden ons er met gemak thuis kunnen voelen”

restaurantjes, ze zijn allemaal buitengewoon vriendelijk. Je kunt

“Ik houd ook van Italië, maar daar word je op zeker moment

als je ook maar een beetje Frans spreekt, met de bakker een prettig

gewoon een beetje moe van de puinzooi, de chaos, al zijn de steden

praatje aanknopen.”

prachtig. En de Provence is zeg maar, iets meer aangeharkt. Dat vind ik wel prettig. En de mensen zijn aardig. Het is dat de Provence

‘Er gaat ook weleens iets goed’

iets te ver weg van Nederland vandaan is, maar anders zou ik er wel

En toen schreef je je boek over de Ventoux?

een huisje willen hebben. We zouden daar best kunnen wonen, we

“Ventoux begon als idee voor een fi lmscript van producent

zouden ons er met gemak thuis kunnen voelen. We zitten zo’n drie

Hans de Wolf, de regisseur was ook al bekend, Nicole van Kilsdonk.

keer per jaar een week in Parijs, ook geweldig. Maar als het gaat om

Het moest gaan over vier mannen en de Ventoux, nadrukkelijk de

het platteland heeft de Provence toch wel een sfeer en een uitstra-

Ventoux.

ling die buitengewoon aangenaam zijn. Stadjes als Carpentras en

Dat was het basisidee. Maar daar kon het niet bij blijven. Er

Bédoin vind ik heel prettig. In september zijn er opnames voor de

moet iets gebeuren wat het verhaal smaak geeft, vaart, er moest

film Ventoux en daarom hebben we een huis gehuurd in Mazan, zo’n

drama in. In elk verhaal dat we elkaar sinds mensenheugenis vertellen

klein dorpje maar waar nog wel alles is: een bakker, een restaurantje;

is de dood een heel belangrijke factor, die geeft een verhaal tragiek.

dat vind ik wel fijn.”

Net als liefde, vriendschap en verraad. Klassieke thema’s die er niet voor niets zijn.

Een soort ‘dolce vita’ in de Provence

Dus ik dacht, er moet behalve die vier nog iemand bij, en die

Wat doe je dan, als je bij ons bent?

iemand die gaat dood. Dat zorgt voor het schuldgevoel, nog zo’n

“Nou, er zijn prachtige fi etsroutes, dus de fi etsen gaan zeker

klassieke verhalenmotor. En er moest een vrouw bij, dat is natuurlijk

mee, maar dan gaat het niet in de eerste plaats om het fietsen. ’s Och-

ook al zo oud als de mensheid: liefde,wraak, passie, afgunst, jaloezie.

tends ga ik in een heel laag tempo naar de bakker, lópend hè, ik sjok.

Dat komt allemaal samen op die berg. Jaren later gaan ze daar als een

Dan koop ik brood, wat fruit bij de groenteboer en lekkere kaasjes en

soort boetedoening, maar ook als een vorm van loutering, omhoog.

dan slof ik weer terug. Het leven vertraagt, ik ga echt in de laagste

Dat voltooit het verhaal.

versnelling. Zo maak ik mijn hoofd leeg, zo komt er weer ruimte voor

Het eindigt inderdaad goed. Maar dat wilde ik zelf graag, er

nieuwe dingen. Misschien wel een boek. Het is een soort ‘dolce vita’

gaat in het leven ook weleens iets goed. Zelfs op de Mont Ventoux.”

dat we in Zuid-Frankrijk beleven. Komt door het klimaat, de geuren, de kleuren, alles eigenlijk draagt daaraan bij. Ook de mensen. Nee, wat er ook gezegd wordt, ik vind de Fransen niet arrogant. Met name in die kleine dorpjes, de middenstand, de mensen in de

COTEPROVENCE.NL

C & P JOU R NA L wat r speelt in Zuid-Fankrijk SAMENGESTELD DOOR R AOUL DUCHEMIN

De Mercantour in de top tien

Commerciële trouvaille: socca chips

WAT WIJ NATUURLIJK AL LANG WETEN, BEGINT NU OOK internationaal door te dringen: volgens de reisgids Lonely Planet behoort ons nationale park Le Mercantour tot de tien mooiste stukken natuur ter wereld. In hetzelfde rijtje staan onder meer de Grand Canyon, de Galapagos, de Iguaçu (Argentinië) en het nationale park Banff in Canada. De directie van de Mercantour ziet in die top tien-notering een erkenning: “Al 35 jaar werken we aan de handhaving van de natuurlijke en authentieke kwaliteit van het landschap en beschermen we de landschappelijke integriteit”. De waardering van Lonely Planet komt goed uit. Er worden immers pogingen in het werk gesteld de Mercantour op de UNESCO-lijst van werelderfgoed geplaatst te krijgen

SOCCA IS DE PROVENÇAALSE PANNENKOEK, DIE JE maakt van kikkererwtenmeel en olijfolie. In Nice zeggen we altijd dat het onze lokale specialiteit is, maar dat is betrekkelijk. De socca is destijds in Genua ‘uitgevonden’. Chef Luc Salsedo van het gelijknamige Niçoise restaurant (in de Rue Maccarani) heeft nu iets nieuws bedacht: socca chips. Toevalstreffertje. Op een avond had hij wat soccabeslag over dat hij frituurde. De gasten van de chef, die het keurlabel ‘Cuisine Nissarde’ mag voeren, waren enthousiast. Imiddels liggen hele zakken ‘chips de socca’ in de supermarkten en delicatessenwinkels

Historisch ﬁlerecord ZOALS TE VREZEN VIEL EN MIN OF MEER WEER AANGEKONdigd in dit magazine: op zaterdag 2 augustus werd in Frankrijk een historisch filerecord van nog net geen 1.000 km gescoord. Een week later was het amper rustiger op de wegen: de combi van automobilisten op weg naar het zuiden die aan hun vakantie begonnen, én vakantievierders die alweer naar het noorden terug moesten. Ondertussen was er nog een soort record: in de maand juli ‘slechts’ 344 verkeersdoden, het laagste aantal in 60(!) jaar. Dat is 11,6% minder dan in 2013. Ook het aantal gewonden liep terug: met 15,6%. Dit zou te maken hebben met de zwaar ingezette radarcontroles op de autoroutes en het extra toezicht van de gendarmes op de binnenwegen.

CÔTE & PROVENCE

Zijn we niet aardig? HET ENGELSTALIGE REIS-EN LIFEStyle magazine ‘Condé Nast Traveler’ vroeg zijn lezers: wat zijn de meest ‘onvriendelijke’ steden ter wereld? Johannesburg eindigt op één. Cannes komt qua Frankrijk het slechtst uit de bus, nog voor Parijs, Marseille en Monaco. In Cannes (‘saai’) schijnen we ‘teleurstellend onvriendelijk’ te doen tegen toeristen. In Marseille zou de dienst uitgemaakt worden door zakkenrollers en Monaco is ‘overbevolkt, onpersoonlijk en excessief op glamour en uitgeven georiënteerd’, aldus deelnemers aan de enquête.

We boeren ‘schoon’

Bevrijdingsbeweging Corsica legt de wapens neer HET FLNC (FRONTE DI LIBERAZIONE NAZIUNALE Corsu), dat de onafhankelijkheid van het Île de Beauté nastreeft, heeft bekendgemaakt dat men de wapens neerlegt. Naar het voorbeeld van de IRA (Noord-Ierland) en de ETA (Baskenland) kiest men voor de politieke route om zijn doel te bereiken. Het FLNC wil uit de illegaliteit treden, een politieke macht vormen die Corsica regeert en naar de onafhankelijkheid leidt. Hierbij zij aangetekend dat het Front al een legale politieke tak had, Corsica Libera. Het Front zou sinds 1976 verantwoordelijk zijn voor circa 10.500 aanslagen en meer dan 40 moorden.

QUA BIOLOGISCHE LANDBOUW IS DE VAR HET ‘schoonste’ departement van Frankrijk. Aldus cijfers van het Agence Française pour le développement et la promotion de l’agriculture biologique. Vooral in de wijnbouw neemt men in hoog tempo afscheid van pesticiden en andere chemische middelen. In cijfers: 18,2% van de akkerbouw in de Var is nu ‘bio’, in 2012 nog maar 11,2%. Ruim 3.500 hectares wijnbouw zijn nu vrij van chemicaliën, er zijn nu 451 wijnboeren die biologisch produceren. In 2012: 365. Nog meer goed nieuws: van alle Franse regio’s is PACA de ‘groenste’. Zo’n 2.500 biologische landbouwbedrijven bewerken ruim 91.000 hectares, wat neerkomt op 15,2% van de in cultuur gebrachte grond

Toeristische trend: weg van het strand VOLGENS JEAN-PIERRE SERRA, ZO ONGEVEER DE HOOGSTE BAAS van het departementale Agence du Tourisme in de Var, is er sprake van een trend: vakantiegangers willen niet meer hele dagen op het strand bakken. Wat dan wel? Het achterland verkennen, echt kennismaken met Zuid-Frankrijk. Dus op weg naar de talloze natuurschatten en onderweg een oud kerkje of een museum binnenlopen. Daar lijkt deze zomer een attractie bijgekomen: ontmoetingen met handwerkslieden in de sfeer van de traditionele ambachten die hun werkplaatsen openstellen voor toeristen, kunstenaars die vakantievolk in hun ateliers ontvangen, boeren die behalve een verhaal ook een drankje en een hapje bieden. Vanouds bekende ‘alternatieve’ toeristische uitjes als bijvoorbeeld een bezoek aan de parfumfabrieken in Grasse profi teren mee van deze ontwikkeling

Nieuwe kans voor het communisme? IN VILLES-SUR-AUZON IN DE VAUCLUSE HEBBEN ZE een tankstation dat van iedereen is. Of althans van de gemeente. Er wonen in het dorp 1.300 mensen. Er waren exploitanten die hun ‘station service’ failliet zagen gaan. ‘s Zomers voldoende omzet in het toeristisch aantrekkelijke gehucht, aan de voet van de Mont Ventoux. Maar ‘s winters? De nieuwe burgemeester vond dat er altijd getankt moest kunnen worden. En dus niet 50 km verderop. De gemeente investeerde € 60.000 in een ultra-modern, volautomatisch, onbemand ‘station service’; dag & nacht open. Als je een ‘carte bancaire’ hebt. De brandstoftarieven worden bepaald door een gemeentelijke commissie: inkoop plus een heel klein beetje winst. En in Avignon is er nu een moestuin ‘Les Incroyables Comestibles’ voor en van iedereen. Gratis eten. Achter de Bar de l’Angle (Ave. de la Trillade). De bedoeling is dat buurtbewoners de boel onderhouden. Naar het voorbeeld van het Noord-Engelse stadje Tedmorden. Daar schijnen de armoe en de agressie sterk teruggelopen te zijn. Het communisme zoals het ooit bedoeld was?

COTEPROVENCE.NL

D E

De Hanbury Tuinen zijn de visie van een Engelsman, die droomt van Het Zuiden, met de Middellandse Zee als decor. De villa is het baken dat altijd weer opduikt als je de weg kwijtraakt, te midden van een geslaagde symbiose tussen lokale, mediterrane planten en exoten, die zich in 150 jaar goed hebben weten te acclimatiseren.

CÔTE & PROVENCE

K A P E N

V A N

D E

C Ô T E

D ’ A Z U R

CAPO MORTOLA DE EXOTISCHE DROOM VAN EEN ENGELSMAN

Naar Capo Mortola kom je om twee redenen. De botanische tuinen – de mooiste van de Rivièra – die het interieur van de complete kaap in beslag nemen, vormen de eerste en belangrijkste reden: de Giardini Botanici Hanbury. De tweede reden kent bijna niemand. Dat is het wandelpad langs de kust. T E K S T: PA U L S M I T – F O T O G R A F I E : PA U L S M I T & M I C K PA L A R C Z Y K

COTEPROVENCE.NL

S E R I E

ITALIË HEEFT NIET DE WETTELIJKE VERPLICHTING VOOR LANDeigenaars om langs de zee altijd plek over te laten voor een publiek pad, zoals het Sentier des Douaniers langs de Côte d’Azur. Maar

Buiten de muren van de Hanbury Tuinen om kun je de kust van Capo Mortola verkennen. Hier het zicht op Italië, met uiterst rechts Ventimiglia.

rondom driekwart van Capo Mortola loopt wel degelijk een pad. En

weg van Capo Mortola, had de ruïne van het 16e-eeuwse palazzo op

het uitzicht, vooral op de Franse kust, is verrassend, met Cap Martin

de kaap verworven en stukje bij beetje ook de hand weten te leggen

en de Cime de Baudon als meest in het oog springende elementen.

op de 18 hectare agrarisch land eromheen. Winter mocht die omvor-

Wie van een stevige wandeling houdt zal aan het kustpad

men tot een serie tuinen, waar Thomas samen met zijn broer Daniel,

niet genoeg hebben. Gelukkig zijn de Hanbury Tuinen uitgestrekt en

farmacoloog en botanist, exotische planten wilde laten acclimatiseren,

gevarieerd; daarna is zelfs de fi tste wandelaar moe. Dan kun je de

waaronder medicinale soorten. Al snel verwierven de tuinen faam.

benen strekken op het terras van het café, op het laagste niveau van

Die faam trof ook Ludwig Winter, die zich Lodovico ging noe-

de tuinen, dat een beperkte keuze aan versnaperingen biedt. Feitelijk

men en in 1873 zijn eigen boomkwekerij begon in Bordighera. Hij

zit je er pal aan zee; jammer dat het hek je scheidt van de golven.

richtte zich vooral op palmen; de palmen die sindsdien zo onstuitbaar de Riviera veroverden.

Van Ludwig tot Lodovico In 1867 kwam de Duitse landschapsarchitect Ludwig Winter naar

De perfecte locatie voor exoten

de Côte d’Azur en ontmoette er de Engelsman Thomas Hanbury, rijk

Hanbury had herkend dat de kaap een perfecte locatie was voor

geworden met de import van thee en zijde uit China. Die was helemaal

het acclimatiseren van exotische planten. Hier immers bereikte de

Wandelen met Côte & Provence – De Alpes-Maritimes telt drie kapen: Cap d’Antibes, Cap Ferrat en Cap Martin. Wij smokkelen er een vierde bij: Capo Mortola, net drie kilometer over de grens in Italië. Stuk voor stuk zijn het wandelparadijzen. Natuurliefhebbers zoeken ze op vanwege de ongeschonden rotskust met haar mediterrane ﬂora, tuiniers halen inspiratie uit de botanische tuinen onderweg, anderen komen zwemmen en zonnebaden in de verstopte baaitjes en dan zijn er nog de cultuurliefhebbers die geen genoeg kunnen krijgen van de villa’s uit de belle époque. In volgende nummers van Côte & Provence nemen we u mee naar die andere kapen.

CÔTE & PROVENCE

D E

K A P E N

V A N

D E

C Ô T E

D ’ A Z U R

In 1867 kocht Thomas Hanbury het 16e-eeuwse Palazzo Orengo, restaureerde de bouwval en voegde een vleugel toe. In tegenstelling tot de villa zelf is de elegante loggia, die aan deze westelijke vleugel vast zit, toegankelijk voor het publiek. Het uitzicht over de Middellandse Zee kan magistraal genoemd worden.

Aloë-soorten kunnen iets buitenaards hebben. De oudste bladeren verkleuren langzaam rood. De Giardini Hanbury bezitten een tuin die aan deze plantenfamilie gewijd is, aangevuld met agaven en cactussen. Links: Niet alleen de Hanbury botanische tuinen, die vrijwel de complete kaap innemen, bieden bloemenpracht. Langs het kustpad valt te genieten van de lokale, mediterrane ﬂora.

COTEPROVENCE.NL

S E R I E

bergrug die Italië van Frankrijk scheidde - de Alpen - de zee; een ideale

tuinen zwaar te lijden hadden onder de Tweede Wereldoorlog, is het

beschutting tegen winterse noordenwinden. In 1912 - Thomas was

plantenaanbod sindsdien alweer uitgebreid tot 2500 soorten, het

toen al gestorven maar zijn schoondochter Dorothy zette het project

werk van de universiteit van Genua, die het tuinencomplex beheert.

met evenveel verve voort - waren er al 5800 plantensoorten geacclimatiseerd. Ze werden wetenschappelijk beschreven in een catalogus en met de zaden werden andere tuinbezitters verblijd. Hoewel de

Op z’n mooist in november Je zou verwachten dat de Hanbury Tuinen het meest te bieden hebben in de lente en inderdaad is april de op één na beste maand voor een bezoek, o.a. vanwege de pergola’s met Blauwe Regen. De beste maand blijkt echter november! Qua bloei gaat het om een tweede lente, na de droogte van de zomer, met opnieuw opvallend veel planten in bloei, waaronder talloze soorten Brugmansia’s. Maar wat het uittilt boven het voorjaar is dat de bloemen contrasteren met knallende herfstkleuren! Van de Ginkgobomen bijvoorbeeld. En met het geel en oranje van rijpe citroenen, mandarijnen en sinaasappels. Want de giardini staan ook bekend om hun rijke collectie oorspronkelijke citrusvruchtsoorten. Maar niet alleen om hun botanische waarde kom je naar de Hanbury Tuinen. Ook hun ontwerp, de tuinarchitectuur en het zicht op zee dragen bij aan de ervaring. Het is een totaalkunstwerk, dat je de rest van de dag bezig houdt. Thomas Hanbury houdt nog altijd een oogje in het zeil: zijn as en dat van zijn echtgenote ligt in het hart van het tuinencomplex begraven onder de Moorse Kiosk uit 1886.

CÔTE & PROVENCE

D E

K A P E N

V A N

D E

C Ô T E

D ’ A Z U R

Praktische informatie WANNEER De beste tijd voor een bezoek aan de Hanbury Tuinen (in volgorde van interessantste maand naar minder interessant): november, april, mei, oktober, maart, februari, december, tweede helft september, januari. Tussen eind juni en half september is een bezoek af te raden, want dan zijn de meeste planten in zomerrust. De kustwandeling is het hele jaar door interessant. PARKEREN Voor de deur van de Hanbury Tuinen zijn slechts weinig parkeerplaatsen. Wil je er toch plek vinden, arriveer dan als de tuinen open gaan, om 09.30 uur. Ben je te laat, dan is er meestal nog wel plek in de bochten voor en na de ingang. De parkeerplaatsen zijn gratis. TOEGANG TOT HET KUSTPAD De toegang vind je door, staand voor de ingang van de Hanbury Tuinen, het hek naar links te volgen tot de weg buigt. Daar verdwijnt een straatje tussen een paar huizen parallel aan het hek, overgaand in het pad dat verderop de kust bereikt en blijft volgen. Uiteindelijk loopt het dood, echter niet waar een klein bruggetje Succulententuinen vind ik vaak te rigide, met overal bodem en bordjes zichtbaar tussen de planten. Maar dankzij Hanbury’s Engelse visie krijgt zelfs een verzameling vetplanten iets weelderigs. In de Hanbury Tuinen houdt men niet van kale grond en lelijke bordjes tussen de vetplanten. Het resultaat is een lust voor het oog.

is ingestort (daar moet je even met handen en voeten twee meter overbruggen) maar pas na de kaap voor driekwart omrond te hebben. De beloning vormt een voor velen onbekend zicht op de Franse Rivièra. HET DORP Loop ook even het dorp in, Mortola Inferiore, via het weggetje pal tegenover het hek van de Hanbury Tuinen, en zigzag omhoog. Leuke steegjes volgen, een aardig kerkplein en ten slotte een fraai uitzicht over de kust en de tuinen. KAARTEN & GIDSEN De bezoekersbrochure kun je hier downloaden: http://bit.ly/1op3xp7 – Op de laatste bladzijde is de plattegrond te vinden. INTERNET www.giardinihanbury.com Website van de Hanbury Tuinen, Italiaans/Engels, met openingstijden, prijzen, etc. www.parks.it/giardini.botanici.hanbury/Eindex.php Website over Italiaanse tuinen, Engelstalig.

COTEPROVENCE.NL

L E Z E R S A A N B I E D I N G E N

Uw olijven hangen te rijpen

Aanedingen van Het Fanse Wanhuis, gescialiseerd in de Povence Nog een paar maanden, dan gaat de olijvenpluk in de Provence beginnen. Ze worden nog steeds merendeels met de hand geplukt. Dat wil zeggen, van de bomen afgeratst met behulp van een soort harkjes en opgevangen in netten. Daarna worden de olijven geperst in een traditionele ‘moulin’, een olijfoliemolen. De bekendste olijvenvariëteiten uit de Provence zijn Lucques en Picholine.

BIOLOGISCHE OLIJFOLIE 100% PROVENCE

Merk: Lumière de Provence – Een mooi

BLIKJE OLIJVENZEEP

Merk: Provence Tradition

cadeaublikje met een stuk zeep in de geur

De olijven waarvan deze olijfolie gemaakt is,

olijven. Prijs € 5,95 – Lezersaanbieding: € 5,50

zijn onder de Provençaalse zon gerijpt. De bomen staan op een klein perceel bij Avignon.

TAFELOLIJVEN

De olijven zijn op verschillende stadia van

Merk: L’Oulibo – Een pot groene olijven van

rijpheid geperst. Dit geeft de olijfolie een spe-

de variëteit Lucques. De olijven zijn niet ont-

cifieke smaak. Er is olijfolie van groene, extra

pit. Zo puur zijn ze het lekkerst. Prijs: € 5,95

rijpe en zwarte olijven. Prijs € 10,75

Lezersaanbieding: € 5,50

Lezersaanbieding: € 9,95

ZEEPPOMPJE MET AOC OLIJFOLIE Merk: Un été en Provence AOC staat voor appellation d’origine contrôlée. In Frankrijk wordt dit keurmerk onder meer aan wijn, kaas en olijfolie verstrekt.

SNIJPLANK VAN OLIJFBOOMHOUT

In deze zeep zit extra veel

Merk: Lumière de Provence

olijfolie, dat maakt de zeep

Deze snijplank is van stoer olijfboomhout,

heel zacht. De AOC olijfolie

te herkennen aan de mooie tekening van

komt uit de Provence. Te

het hout. Het is een natuurproduct, de dikte

TAPENADE VAN ZWARTE OLIJVEN

gebruiken als zeeppompje

per plank verschilt daarom. De afmeting is

Een combinatie van zwarte olijven en laven-

of als badzeep. Prijs: € 8,50

ongeveer 24x12 cm, de dikte 1,5-2 cm.

delhoning uit de Provence. Lekker op toast!

Lezersaanbieding: € 7,95

Prijs: € 9,50, Lezersaanbieding: € 8,75

Prijs: € 4,90, Lezersaanbieding: € 4,50

VERZENDKOSTEN € 3,– VANAF € 50 GRATIS LEVERING. BESTELLEN: WWW.HETFRANSEWARENHUIS.NL. AANBIEDINGEN ZIJN GELDIG TOT 15 NOVEMBER 2014 EN ZOLANG DE VOORRAAD STREKT. GEBRUIK BIJ HET BESTELLEN DE KORTINGSCODE CP09.

CÔTE & PROVENCE

C O U L E U R

L O C A L E

DE PIZZA’S VAN HET SPAANSE HAANTJE T E K S T :

P E T E R

H A G T I N G I U S

EN TOEN KREGEN WE INEENS EEN FIRMA DIE IN PIZ Z A’S ‘À

hij van een voortreffelijke pizza gesnoept, nog goed warm toen

emporter’ doet, zo’n ‘afhaal-Italiaan’. Waren we opgestoomd in de

hij thuiskwam. En minstens zo belangrijk: hij had uitgevogeld dat

vaart der volkeren? Enige huiver in het café, we zijn niet zo van de

niemand minder dan het Spaanse Haantje de geheime financier van

moderniteit. We hebben ook al een Engelse achter de tap en hooguit

het pizzaproject was. “Óns Spaanse Haantje?”, riepen we getroffen.

een stuk of vijftig van ons oordeelde het de moeite waard op zon-

“Oui, mes amis!”.

dagochtend onze Alpe d’Huez naar de mairie op te stumperen om

Het Spaanse Haantje is een dorpsgenoot die altijd onderweg

een stem uit te brengen in het kader van de EU-verkiezingen. Met

is. Of eigenlijk zoek. Hij heeft een mini-appartementje in de Rue de

overmacht gewonnen door Marine natuurlijk. Toen de oude Le Pen

l’Église geërfd van zijn ouders die tot de ‘hard core’ van het gemeen-

er nog toe deed, haalde het Front National altijd al dertig procent

schapje hoorden. Meestal is hij er niet. Maar een jaar of drie geleden

van de stemmen.

was-ie er opeens weer maandenlang. Met twee opwindende dames

We besloten tot behoedzaamheid. “In hoeverre”, riep het in

uit Andalusië die meer deden dan een beetje gitaar spelen dan wel

eigen waarneming filosofisch getinte gemeenteraadslid Jacques de

ﬂamencodansen. Sindsdien heeft François die bijnaam, ‘het Spaanse

Boskabouter, “onderscheidt zich een pizza à emporter van zo’n Big

Haantje’.

Mac van die cultuurbarbaarse Amerikanen?” We wisten het zo gauw niet. De Boskabouter (die ik zo noem omdat mijn vrouw in zijn echtgenote de heks Eucalypta meent te herkennen, ook zo’n stem) begon een college. We waren aan het aperitief en vroegen de Engelse om maar vast bij te schenken. Als de Boskabouter het woord nam, dan wist je het wel. Diens betoog vergde 20 minuten, hetgeen neerkwam

De pastamama was niet helemaal voorbereid op een ‘succes fou’. Of we over een uurtje (of twee) terug wilden komen.

op zo’n anderhalf glas rosé per persoon. Het raadslid had wel een

We haastten ons met een mannetje of vijf naar het pizza-adres.

punt. Hij attendeerde erop dat er drie jaar geleden zo’n gruwel McDo,

Er stond een qua rondingen zo te zien echte Italiaanse ‘pastamama’

15 km verderop, was geopend. Een ‘attentat’ op de Provençaalse

bij de four. Ze sprak enig Frans, of althans Provençaals patois. Op een

gastronomie, aldus de kroegprofessor. Dat vijf jongens en meisjes

’succes fou’ was ze niet helemaal voorbereid. Of we over een uurtje

uit ons werkloze gehucht een vaste betrekking bij die McDo hebben

(of twee) terug wilden komen. En nee, er was voor wie wilde blijven

veroverd, haalde zijn oratie niet. Wél de ondergang van een paar

wachten geen wijn. Iets met een vergunning. Of we voortaan ruim

vanouds befaamde ‘routiers’.

tevoren telefonisch wilden bestellen.

Het café wees een pizzaproefkonijn aan. Het werd de kleine

Het dorp heeft besloten dat het gastronomisch aanbod verrijkt

aannemer. Wegens zijn internationale ervaring. Hij heeft – ver

is. Het raadslid is op een lange neus getrakteerd. Blijft de vraag wie

genoeg buiten het dorp – tweedehuizen gebouwd voor types uit rare

die Italiaanse mama is. De tijdelijke schoonmoeder van het Haantje,

buitenlanden en zelfs voor Parijzenaars. Bovendien heeft hij enige

vermoeden we. Als dit zo is, zal haar geen lange carrière beschoren

reputatie als amateurkok. Op zijn verjaardag komt het hele dorp bij

zijn, het ﬂ exibele transferbeleid van onze François in aanmerking

‘m eten. Aan lange schragentafels in de tuin.

genomen. Het is zeer de vraag of we volgend jaar nog een ‘pizza à

Zijn rapportage sloeg in als illegaal vuurwerk. Niet alleen had

emporter’ kunnen bekomen.

COTEPROVENCE.NL

Voor het eerst in Europa, de Pearlman-collectie in Aix-en-Provence Het spel van licht en schaduw van de platanen

een ontembaar gevoel voor ‘ joie de vivre’

CÔTE & PROVENCE

C U L T U U R

Vier odes aan Zuid-Frankrijk – en steeds anders –

Zuid-Frankrijk staat dit seizoen centraal op een hele reeks tentoonstellingen. En terecht natuurlijk. Lees hoe een fotografe, een verzamelaar, een schilder en een kunstbiennale de verleidelijke charme van Zuid-Frankrijk misschien wel meer dan ooit op de kaart zetten. T E K S T: H E L E N A S T O R K

I ~ De Wereld van Van Gogh in zwart-wit

Ze streefden allen naar perfectie op het technische vlak, zoals camera standpunten (diagonale beeldop-

FOTOGRAFE EMMY ANDRIESSE (1914-1953) REISDE IN OPDRACHT

bouw) in de details en stofuitdruk-

van uitgever Bert Bakker in 1952 af naar de Provence. “Het resultaat

king, maar in hun werk dringt ook

is een serie prachtige foto’s in de geest van schilderijen en tekeningen

een sterk humanistische betrok-

van Van Gogh, die bovenal Andriesses eigen kracht toonden: haar

kenheid door.

vermogen de wereld om haar heen op het juiste moment in haar lens

De tentoonstelling in het Van

te vangen. Ze tonen hoe Van Gogh na zijn dood nog steeds kunste-

Gogh is niet zo groot, maar door

naars blijft inspireren”, aldus directeur Axel Rüger van het Van Gogh

het zwart-witte fotowerk bijzonder

museum, waar de serie tot begin oktober te zien is.‘De wereld van

intens. Emmy Andriesse is absoluut

Van Gogh’ was haar laatste

op haar best in de ontroerende por-

opdracht, een onbedoelde

tretten waarin ze vlijmscherp het persoonlijke in de (gewone) mens

apotheose.

naar voren haalt. Daarnaast zijn er ook andere prachtige observaties:

A n dr ie s s e w as e en leerlinge van de avantgardis tische fotogr aaf Paul Schuitema. Bij deze ‘Nieuwe

de weerspiegeling van een boot in het water, of het spel van licht en schaduw van platanen tegen de achtergrond van een gebouw. Foto’s die - getuigend van toen - de tand des tijds moeiteloos zullen doorstaan.

Fotografi e’, ontstaan in het begin van de jaren dertig, hoorden ook haar genera-

Tot begin oktober

tiegenoten Cas Oorthuys,

Van Gogh Museum

Eva Besnyö en Carel Blazer.

ww.vangoghmuseum.nl

COTEPROVENCE.NL

C U L T U U R

II ~ De ras verzamelaar in Aix-en-Provence

in Aix-en-Provence, waaronder ‘Après le bain’ van Edgar Degas en ‘les roulottes’ van Vincent van Gogh. Verder werk van Paul Gauguin, Oskar Kokoschka, Wilhelm Lehmbruck, Jacques Lipchitz, Edouard

DERTIG JAAR LANG KOCHT DE NEW YORKSE ZAKENMAN HENRY

Manet en Amedeo Modigliani, Camille Pissarro, Auguste Renoir en

Pearlman (1895-1974) met zijn vrouw Rose (1901-1996) kunst en

Henri de Toulouse-Lautrec.

bracht met een scherp oog een verfi jnde collectie van hoge kwaliteit bij elkaar. Het eerste

Tot 5 oktober

werk dat Pearlman in 1945

Musée Granet

kocht was van Chaïm Sou-

www.museegranet-aixenprovence.fr

tine (later kwamen daar nog zes prachtige schilderijen

gevormd door een aantal

III ~ De mediterrane biennale in Haut-de-Cagnes

p r a c ht ige a quarellen en

‘MISE EN SCÈNE’, DE THEATRALE TITEL VAN DE HEDENDAAGSE

schilderijen van Cézanne;

kunst biennale die zich afspeelt in en rond het Château-Musée

ook een doek van de ‘Mon-

Grimaldi in Cagnes-sur-Mer, is voor iedere hedendaagse kunstlief-

tagne Sainte-Victoire’ ont-

hebber een aanrader. Voor andere bezoekers van het onlangs geheel

brak niet.

gerenoveerde en van oorsprong middeleeuwse Grimaldi kasteel en

bij), maar de hoeksteen van d e colle c t ie zo u wo rd en

Pearlman was een ras verzamelaar. Hoezeer hij aan zijn col-

alles wat daarbij hoort, is het een historische belevenis.

lectie gehecht was blijkt wel uit de volgende anekdote. Hij had met

De één van de oudste, en nog steeds actieve, hedendaagse

een kunsthandelaar afgesproken twee Renoirs en een Soutine (met

kunstmanifestaties ging in 1946 van start en stond toen onder patro-

bijbetaling) te ruilen tegen ‘La diligence de Tarascon’ van Van Gogh,

nage van Pierre Bonnard en Henri Matisse: hun musea in Cannet en

waar hij helemaal gek van was. Maar de nacht na de overdracht werd

Nice zijn nog steeds betrokken bij de jury van de biennale.

Pearlman wakker gehouden door het onverdraaglijk besef dat hem een geliefde Soutine ontbrak. De volgende dag kocht hij het doek meteen weer terug. Het is voor het eerst dat de totale collectie van het echtpaar, die sinds 1976 wordt bewaard in Princeton University, in Europa te bewonderen is. Behalve de Soutines, Cézannes en Van Gogh zijn er nog vele andere topwerken van (post) impressionisten te zien

SUZY: VAN BRETAGNE VIA PARIJS NAAR HET ZUIDEN In de portretzaal van Château-Musée Grimaldi in Cagnes-sur-Mer slechts één persoon: Suzy Solidor. De mooie blonde van oorsprong Bretonse zangeres, die in de jaren dertig haar eerste cabaret in Parijs opende, werd graag geportretteerd, onder anderen door Jean Cocteau, Kees van Dongen, Raoul Dufy, Foujita, Marie Laurencin, Tamara de Lempicka en Francis Picabia. In 1966 verhuisde ze naar Haut-de-Cagnes en begon daar opnieuw een cabaret aan de overkant van het kasteel. De naam ‘Espace Solidor’ getuigt daar nog van. Er is nu een internationaal belangrijk hedendaags bijoux centrum gevestigd. Suzy Solidor had de omvangrijke collectie portretten aan het museum vermaakt op voorwaarde dat ze daar altijd zichtbaar zouden zijn.

CÔTE & PROVENCE

Sinds 2007 is er het nodige veranderd. De U.M.A.M.(Union

Wereldoorlog vaak en lang heeft gewerkt. De laatste jaren van zijn

Méditerranéenne pour l’Art Moderne) is bedoeld voor kunstenaars uit

leven woonde hij in Forcalquier (boven Manosque in de Alpes-de-

landen rond de Middellandse Zee, maar de versie van dit jaar is dui-

Haute-Provence) waar het droge, warme klimaat de gevolgen van

delijk internationaler met kunstenaars uit België, China, Venezuela,

zijn pijnlijke artritis iets verzachtte. Dufy is daar ook gestorven en

de Verenigde Staten en Zuid-Korea.

ligt op dezelfde begraafplaats in Nice als Matisse, die grote invloed

Het thema ‘Mise en scène‘ slaat niet alleen op de manier

had op zijn decoratieve kwaliteiten.

waarop de kunstwerken worden neergezet en hoe ze zich tot elkaar

Matisse was niet de enige. Dufy leek wel een kleurige vlinder, die

verhouden: het kasteel speelt hierin van top tot teen een belangrijke

overal was, iedereen kende en duidelijk gestimuleerd werd door met

en spannende rol.

anderen te werken. Hij ﬂirtte met de impressionisten, de fauvisten, zelfs met de kubisten, voor hij zijn eigen beweeglijke schetsende stijl

tot 22 november

vond. In 1904 kwam hij voor het eerst naar Marseille met Georges Bra-

Château-Musée Grimaldi

que om het land van Cézanne te verkennen. Hij was sinds 1911 bevriend

Haut-de-Cagnes

met de bekende couturier Paul Poiret en ontwierp meer dan vijfdui-

www.cagnes-sur-mer.fr/culture/chateau_musee.php

zend stofpatronen voor de zijdeproducent Bianchini-Férier in Lyon. Met Jean Cocteau maakte hij theaterdecoraties; voor Apollinaire illustreerde hij o.a. ‘Le Bestiaire’ en voor de Zuid-Franse schrijver Alphonse

IV ~ Raoul Dufy: de ‘vlinder’ van de Alpes-de-Haute-Provence

Daudet ‘Tartarin de Tarascon’. Hij werkte met keramiek, ontwierp tapijten (Beauvais), decoreerde huizen, maakte muurschilderingen (o.m. het gigantische oeuvre ‘La Fée Electricité (60 x 10 meter) over de geschiedenis van de elektriciteit voor de wereldtentoonstelling in

AAN DEZE ZÓ FRANSE SCHILDER WORDT IN NEDERLAND MAAR weinig aandacht besteed, maar dit najaar zal zijn kleurige, lichtvoetige werk in Laren de grijze luchten doen vergeten. Bij Raoul

1937 in Parijs (nu het Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris). Kortom een bijzonder veelzijdig en productieve kunstenaar met een ontembaar gevoel voor ‘la joie de vivre’.

Dufy (Le Havre 1877-1953 Forcalquier) denk je aan zon overgoten zeilregatta’s, paardenraces, ﬂaneren langs het strand, aan eigenlijk

13 september tot 11 januari

alles wat het leven plezierig maakt. Het is dus niet verwonderlijk

Singer Museum Laren

dat ook hìj uitkwam bij de Franse Rivièra, waar hij sinds de Eerste

www.singerlaren.nl

COTEPROVENCE.NL

PAYSAGISTE

Création et entretien des jardins et des espaces verts

GOLFE DE SAINT-TROPEZ

TUINEN EN ZWEMBADEN IN ZUID-FRANKRIJK

WWW.INTER-GARDEN.FR Ontwerp, aanleg en onderhoud van tuinen en zwembaden. Een équipe van 10 man onder Hollandse leiding, werkzaam sinds 1979 aan de Côte d’Azur. Profiteer van onze langdurige ervaring in het Franse land. Neem contact op voor een vrijblijvend informatiegesprek.

Serge de Bos Sven de Bos

– techniek en aanleg – ontwerp en onderhoud

14, Avenue des Artisans – Z.A. du Camp Ferrat 2 – 83120 Sainte-Maxime Tél. / fax: (+31) (0)4 94 43 21 30 – debos@inter-garden.fr

Joost Schwartz vertelt over zijn ervaringen en belevenissen aan de Côte d’Azur. Hij is werkzaam bij Bastion d’Azur in Les Issambres. www.bastiondazur.com

DIE MEVROUW OP HA AR STOEL C Ô T E

D ’ A Z U R

SINDS DRIE JA AR WOON IK NU IN MIJN DORP EN RIJD IK ELKE

Je zou denken dat zo’n ellendig voorval andere ondernemers

dag dezelfde route naar mijn werk. Daar zat op de parking net voor

in dit specifieke vakgebied afschrikt. Niets bleek minder waar.

het stadje vrijwel altijd een mevrouw op zo’n goedkope plastic

Binnen de kortste keren was de dame op de stoel vervangen door

tuinstoel. Was ze er niet dan lag de stoel op zijn kop iets dichter

een peloton jonge meiden in ultrakorte rokjes. In de gemeenteraad

tegen de bosjes aan.

werd er schande van gesproken. Maar er gebeurde niets. Bij ons

Tja, noem me gerust naïef. Maar het duurde even voor ik door

gebeurt nooit iets. Als ik nu naar mijn kantoor rijd, zie ik tussen de wijnvelden

had wat die mevrouw daar deed. Op die stoel zitten, dat kon toch geen baan zijn? Ze zat er in

steeds vaker mevrouwen op plastic stoeltjes. De prostitutie heeft

weer en wind, af en toe stopte er een auto. Soms stond er al een

zich (voor een deel) verplaatst van de boulevards in Nice en Cannes

auto. Dan was er geen spoor van

naar het achterland. Ooit draaide ik op de Croisette in Cannes mijn

de dame op de stoel en evenmin

autoraampje omlaag omdat ik dacht dat een jong meisje de weg

van de bestuurder en/of passa-

wilde vragen. Prostitutie is officieel verboden in Frankrijk, de

giers van de vierwieler.

beoefenaars van het vak komen vaak uit andere landen. Zij kunnen

Ik had een zwak voor haar ontwikkeld. Ik was verdrietig over haar trieste einde in de bosjes

Inderdaad: prostitutie.

een bekeuring krijgen, net zoals hun clientèle.

Misschien ligt het aan mij

Sinds kort zwaai ik twee keer per dag naar een donker getinte

of allicht ervaart iedereen dat

mevrouw die – laten we zeggen – kantoor houdt ergens halverwege

oudste beroep ter wereld toch

mijn huis en mijn bedrijf. Ik vermoed dat ze een kleine zelfstandige

op de een of andere manier als

met ambitie is. Niks bosjes, met haar bus heeft ze het zo te zien

spannend. Hoe dan ook: elke

prima voor elkaar.

dag in het voorbijrijden hield ik de boel min of meer in de gaten. Is ze er? Heeft ze klanten? Jee, ze zit er zo laat nog ... Als je drie jaar lang twee keer dagelijks

hetzelfde traject moet afleggen, is elke vorm van afleiding welkom. Maar ineens waren die mevrouw en haar stoel er niet meer. Wel een soort wal, opgeworpen tussen de parkeerplaats en de erachter gelegen bosjes. Nieuwsgierig Aagje als ik ben, besloot ik op onderzoek uit te gaan. Het duurde niet lang of ik achterhaalde het grote nieuws: ‘mijn’ mevrouw op haar stoel was vermoord. Haar stoffelijk overschot was op haar werkplek in het groen gevonden. De schok in het stadje had niet groter kunnen zijn. Bij ons gebeurt nooit iets. Hoe het komt weet ik niet, maar ook ik had een zwak ontwikkeld voor de dame op de stoel. Ik was verdrietig over haar trieste einde.

COTEPROVENCE.NL

R E P O R T A G E

Nieuwe trend: de pique-chic SMU L L EN VA N EEN BU I T EN F EE STJ E

Deze nazomer wordt er een nieuwe buitentrend in alle hevigheid zichtbaar: de pique-chic. Geen gesleep als een eigentijds Roodkapje met een armoedig mandje aan de arm, maar de totale picknickbelevenis, geserveerd door de betere traiteur of sterrenchef. Wij houden het liever simpel, met zoâ&#x20AC;&#x2122;n mandje en een kleedje. Maar dan wel op een prima plekje. We zochten de mooiste voor u bij elkaar. T E K S T: E L L E N VA N L I N S C H O T E N

CĂ&#x201D;TE & PROVENCE

PI N I QT UE ER -VCI HE IWC

COTEPROVENCE.NL

R E P O R T A G E

Rond de grote meren zoals het Lac de Sainte-Croix en het Lac de Saint-Cassien zijn prachtige plekjes te vinden ZEG ‘PIQUE-NIQUE’ TEGEN EEN ONVER-

gewone landman at eenvoudigweg zijn mee-

de mooiste zeezichten aan de Côte d'Azur,

valste Provençaal en diens ogen beginnen te

gebrachte etenswaar op z’n werkplek op, de

loop je in een uurtje. Je komt er door vanuit

glanzen. Want Zuid-Fransen zijn dol op pick-

simpele burger deed het hem graag na zodra

Nice de N98 richting Villefranche-sur-Mer te

nicken. Liefst aan een prettig strookje strand

die de kans kreeg de stad even te ontvluchten.

nemen en rechtsaf te slaan na Villefranche,

of op een lommerrijke locatie. Bij voorkeur

Het waren de gegoede burgerij en de

Saint-Jean-Cap-Ferrat in. Per bus te bereiken

met dagverse (streek)producten en een pret-

edelen die zich – vergezeld door (veel) perso-

tig ﬂesje van het plaatselijke domaine. Voor

neel – op een buitenlocatie naar keuze lieten

Nog een aangename picknickplaats:

hen geen prefab voedsel of boterhammen

verwennen met de meest uitgelezen spijzen

aan de oever van de fraaie rivier l'Estéron. Je

uit een zakje. Maar een goed verzorgde en

en dranken. Vanzelfsprekend geserveerd aan

kunt er zwemmen en er zijn tal van intieme

royale maaltijd met een keur aan lekkernijen.

hun eigen eetameublement.

strandjes. Neem vanuit Nice de N202 en daarna la D17 in de vallée de l'Estéron. Aan het

Alles zelf klaar gemaakt heeft de voorkeur, plastic bakjes uit de supermarkt worden niet

Eerst de prettige plekjes

eind van het dorp Gilette (zo'n 20 km van Nice)

op prijs gesteld. En vanzelfsprekend picknick

Waar je ook voor kiest, zo'n buiten-

rechtsaf richting Roquesteron en parkeren

je met de hele familie. En de vrienden van de

maaltijd 'en famille' moet natuurlijk niet al

zo’n 4 km verder, bij de splitsing. Het begin

familie. Plus de vrienden van de vrienden van

te zeer verstoord worden door hele horden

van de wandeling begint zo'n 20 meter na de

de familie. En dan graag ook die vriend die

langssjokkende toeristen, dus een beetje

brug bij wegwijzer nr. 17.

zo leuk gitaar/mondharmonica/saxofoon en

prettig privéplekje is wel zo aangenaam. Bij-

Wie toch liever wil picknicken aan de

vul maar in, kan spelen. Natuurlijk moet ook

voorbeeld ergens langs het pad 'Le Sentier du

Middellandse Zee, kiest voor de wat rustigere

het setje boules ballen mee voor een spelle-

Littoral' op het schiereiland Saint-Jean-Cap-

stranden in de buurt van Le Lavandou, Hyères

tje pétanque. En ja, dan wordt zo’n picknick

Ferrat, met uniek uitzicht op de zee en een-

of Seyne-sur-Mer. Perfect te combineren met

vanzelf een buitenfeestje dat uren kan duren.

zame zeilbootjes. Niet geschikt voor té hete

een ontspannende strandwandeling van l'Es-

dagen, want er is geen schaduw. Ook op win-

calet (Ramatuelle) naar Cap Lardier. Eilanden

Niks nieuws onder de zon

derige dagen is een picknick hier af te raden

als Porquerolles met hun uitbundige natuur

Maar zie, ook hier in het zuiden rukt

omdat de golven de rotsen overspoelen. Bij

(te bereiken per boot vanuit Hyères) zijn ook

de glamour van de beter bedeelden op. Een

de nabijgelegen plage Paloma kan gezwom-

geschikt voor een uitgebreide picknick.

mooie familiemaaltijd, geserveerd vanaf een

men worden en 'het rondje Cap Ferrat', met

eenvoudig tafelkleedje is niet goed genoeg meer. Men sleept riante zitkleden, of desnoods een heel tuinameublement mee, en ruime koelboxen om de champagne/wijn en bederfelijke waar in koel te houden. Plus steeds vaker een kant-en-klare picknickmand. Niet met zelf bereid voedsel, maar met de luxe producten van de betere traiteur of een sterrenrestaurant, die gretig inspelen op de nieuwe trend en via deze manier een beetje bijklussen om de doorgaans magere (na)zomeragenda gevuld te houden. Voilà, de pique-chic. Eigenlijk is er niks nieuws onder de zon: de term pique-nique stamt al uit de zeventiende eeuw en ook toen al was er een duidelijke tweedeling in de maatschappij: de

vanuit het busstation in Nice.

CÔTE & PROVENCE

Rond de grote meren zoals het Lac

de Sainte-Croix en het Lac de Saint-Cassien

op de ‘Col de Belle Barbe’ in Agay, laadt de

zijn tal van prachtige plekjes te vinden, te

proviand uit, en trek het ruige en wonder-

combineren met diverse watersporten. Maar

schone natuurgebied in, waar tal van pick-

ook het kleinere Lac de Carcès is meer dan de

nicktafels verdekt staan opgesteld. En na de

moeite waard.

maaltijd is het uitstekend wandelen langs

De grote sterrenchefs bemoeien zich ermee

de vele paden. Of u daalt af naar de lager En dan de betere plekjes

gelegen zeereep, waar overigens eveneens

We beginnen in het westen van de

gepicknickt kan worden.

Var bij Six-Fours-les-Plages, met z’n Parc de

In de Alpes-Maritimes ligt het ideale

la Méditerranée. Een groene oase van zo’n

picknickgebied tussen Villeneuve-Loubet en

zeven hectares, in het hart van de befaamde

Antibes. Het ‘parc départemental de Vaugr-

Cap Nègre (waar de schoonmoeder van

enier’, dat zich uitstrekt over circa honderd

ex-president Sarkozy woont), met onover-

hectares, met een verleidelijk meer en een

troffen uitzicht over de baai van Sanary. Wie

uitgebreide mediterrane èn exotische ﬂora

hier zijn kleedje uitspreidt voor de lunch komt

en fauna. Een heerlijke plek voor een dagje

gegarandeerd niet voor donker thuis.

onvervalst natuur genieten; er is zelfs een

Nog zo’n droomplek: de picknickplaats

vogeluitkijkpost voor liefhebbers van onze

in Le Brusc, grenzend aan de zee waarop

gevederde vrienden. In de schaduw van de

vreedzame bootjes dobberen tegen het decor

pijnbomen staan picknicktafels opgesteld, er

van het Île des Embiez; de mooiste aanzicht-

zijn speelterreinen, een wandelparcours en

Dat de pique-chic aanslaat is duidelijk

kaart verbleekt erbij.

een trimbaan. En dat alles op een steenworp

te merken aan het animo van de ‘grote

afstand van ‘la grande bleue’.

namen’ voor het fenomeen. Chefs

Dat Île des Embiez zelf is ook meer dan de moeite waard. Je komt er met een pontje

Wat meer naar het oosten, en dan zijn

vanaf Le Brusc. Vraag bij aankomst naar de

we al bijna in Italië, is onze bestemming het

Gorges de Pennafort, Callas), Gilles

plek die bekend staat als ‘six-fournais’, een

dorpje Èze, of liever gezegd de hoogvlakte

Demaure (l’Atelier du goût, Bandol),

magische picknick-locatie. Bekijk onderweg

erboven. Vanaf het ‘plateau de la Justice’

Sébastien Giraud (Au Fil du temps,

de informatieborden, die alles vertellen over

is het panorama adembenemend. Met aan

Grasse), Benoît Witz (Hostellerie de

de rijke ﬂora en fauna.

de ene kant het zicht op de zich tot aan de

l’Abbaye de la Celle), Mauro Colagreco

als Philippe da Silva (Hostellerie Les

In het midden van de Var komen we

einder uitstrekkende Méditerranée, en aan

(Mirazur, Menton), Chun Wong

terecht bij Besse-sur-Issole, een klein stadje

de andere kant de hoog oprijzende bergen

(Vinivore, Nice), Alain Ducasse (Louis

in de buurt van Brignoles, met een schit-

van het nationale ‘parc du Mercantour’. Hier

XV, Monaco - foto), Jacques Maximin

terend meer en een prachtig beschermd

bent u middenin de natuur, terwijl u uitziet op

(Bistrot de la Marine, Cros-de-Cagnes)

natuurgebied. Aan de oevers van het meer

de klokkentoren van de Notre-Dame-de-l’As-

en Christophe Ferré ( l’Antidote,

zijn tal van picknick-accommodaties, je kunt

somption die vanuit Èze de azuurblauwe

Cannes) laten graag hun licht schijnen

er bovendien zwemmen en vissen, riante

hemel in priemt. Overweeg vanaf het dorp

over de ideale picknickmand. En zijn

wandelingen maken en…. paardrijden. Bekijk

het steile pad naar zee af te dalen, waar-

even gretig bereid die tot aan de nok

in het stadje zelf de kapel Saint-Quinis uit

langs ooit de filosoof Friedrich Nietzsche zijn

toe voor je te vullen.

de 16e eeuw, het oude stadshart uit de 17e

inspiratie opdeed voor zijn meesterwerk ‘En

eeuw, en de middeleeuwse brug over de

zo sprak Zarathoestra’. Maar uitbuiken met

Eenvoudiger kan ook, want tal van

rivier Issole.

het laatste glaasje uit de verder lege picknick-

chambres d’hôtes, hotelletjes en

mand kan natuurlijk ook

lokale restaurants zijn best bereid een

Op de grens van de Var en de Alpes-Maritimes, tussen Saint-Raphaël en Théoule,

goed gevulde picknickmand mee te

bevindt zich het Massif de l’Estérel. Parkeer

geven. Gewoon even naar vragen.

COTEPROVENCE.NL

P U B L I - R E P O R T A G E

Vakantie vieren op een bio-wijndomein Astrid Segaar is makelaar en heeft haar eigen makelaarskantoor. Maar samen met haar man Paul runt ze ook Azur Pavillon, voor verhuur van vakantiewoningen van klein tot groot, van mensen die ze persoonlijk kennen. Op de mooiste locaties, zoals een 18-holes golfbaan, of langs de kust in het gebied tussen Saint-Tropez en Cannes. Kortgeleden kwam er een toplocatie bij: een heerlijke villa en een studio op een biologisch wijndomein. Astrid vertelt hoe het zo gekomen is. “ W E KO C H T E N I N 2 0 0 0 E E N H U I S I N

Zelfstandig onder dezelfde vlag

zoek gegaan naar samenwerking. Die vond

Roquebrune-sur-Argens in de Var. Daar gin-

“Maar we hebben de knoop door-

ik eerst in Nice, maar al snel bleek dat de

gen we lekker met vakantie heen. In Neder-

ge h a k t . Ik b e n m e t m ijn N e d e r la n ds e

kopers in die regio totaal anders zijn dan die

land waren we gewoon hartstikke druk. Ik

werk gever gaan praten en ben uit de zaak

in ‘mijn eigen’ gebied in de Var. In 2011 kwam

ben al bijna 25 jaar makelaar en m’n man

gestapt. In 2010 besloten we ons hier echt

ik Rob Brink (van makelaardij New Home)

Paul had een eigen bedrijf in financiering en

te vestigen. Omdat ik de juiste opleiding had

tegen op een bijeenkomst van de Neder-

hypotheken. Maar we hadden altijd het plan:

kreeg ik mijn Franse ‘carte professionnelle’

landse Club hier in de Provence. Rob was

later, als we groot zijn, gaan we in ons huis in

en kon hier ook als makelaar aan de slag.

net op zoek naar een partner aan de kust.

Frankrijk wonen, maar dan moeten we nog

Paul concentreerde zich intussen op ons ver-

Vanaf die tijd opereren we samen onder

wel iets gaan doen, je wilt wel bezig blijven.

huurbedrijf Azur Pavillon. Dus werd het én

dezelfde vlag, maar wel als twee zelfstan-

In 2009 verkocht Paul zijn bedrijf en ging

een makelaardij, én een verhuurbedrijf. En

dige bedrijven. Dat werkt heel goed. En het

freelance werken. Ook vanwege de crisis

dat allemaal gewoon van huis uit. Inmiddels

breidt zich steeds verder uit: inmiddels zijn

toen, leek het hem geen slecht idee om het

draaien beide bedrijven hartstikke goed.

we door allerlei samenwerkingsverbanden

vakantieverhuurbedrijf dat ons voor ogen

In Nederland was ik altijd ERA-makelaar,

uitgegroeid tot het grootste Nederlandsta-

stond, rustig aan te gaan beginnen. Paul had

dus ook hier in Frankrijk ben ik met mijn

lige makelaarsnetwerk van de Côte d’Azur

bedacht dat-ie dan alvast alleen vooruit naar

makelaardij ‘Astrid Segaar Immobilier’ op

en de Var.’’

Frankrijk zou gaan om de boel op te starten. Ik, en onze zoon Wouter (toen 14) zouden dan later volgen. ‘Dan kunnen jullie vanaf het voorjaar in de weekenden lekker overkomen om te helpen.’ “ Dat vond ik niet zo’n goed idee. Bovendien vond Wouter het best leuk om zijn school in Frankrijk af te maken. Eigenlijk stonden we een beetje te klapperen met onze oren, want ... welke puber wil dat? Daarnaast, we spraken allemaal geen woord Frans! ”

CÔTE & PROVENCE

om de villa en de studio op het wijndomaine

wonen. Ja, daar is het ook heel mooi. Ik moet

voor de vakantieverhuur door ons te laten

toegeven dat de natuur in het gebied waar

verhuren. Dat vonden we prima en zo is

zij wonen ontzettend veel op Zuid-Frankrijk

het gekomen. Dus, voor een schitterende

lijkt. Maar je mist daar wel de ‘histoire de

vakantie op de wijngaard van Domaine des

France’; de karakteristieke Franse dorpjes

Planes kan iedereen die geïnteresseerd is

met fontein op de marktplaats, de oude

bij ons terecht. En het mooie is, het is daar

luiken voor de ramen, de kleine straatjes,

allemaal echt helemaal biologisch en de

de markten, de geuren en kleuren en sfeer

wijn heeft al vele prijzen op het Concours

van de Provence ... We zijn blij dat we dé

Général Agricole in Parijs gewonnen. Er is

stap gemaakt hebben om hier, in dit deel van

een supermooi biologisch natuurzwembad.

Frankrijk, te gaan wonen en werken.”

Elke vrijdag organiseert de wijnboer een Alles helemaal biologisch

rondleiding en wijnproeverij. Je mag over het

“Ook de verhuur breidt zich steeds

hele domein wandelen, bij aankomst krijg je

verder uit. Zoals onlangs weer met het wijndomaine. Wij wonen in Roquebrune-sur-Argens tussen de 18-holes golfbaan

Meer informatie: www.azurpavillon.com

een lekker ﬂesje wijn.” En hoe gaat het intussen met jullie zoon Wouter?

en de biologische wijngaard Domaine des

“Die is afgelopen voorjaar voor z’n

Planes in. We wandelen regelmatig met onze

‘bac’ geslaagd (zeg maar middelbare school)

hond over het wijndomein. Zo maakten we

en die gaat nu terug naar Nederland om

af en toe een praatje met de zoon van de

te studeren: een internationale opleiding

wijnboer en van het een kwam het ander.

management en toerisme in Breda. En hij

Op zeker moment bespraken we of we niet

gaat niet bij ons in de zaak, zegt-ie. Hij gaat

konden samenwerken, en hij stelde voor

liever naar Australië, waar zijn twee zussen

“De verhuur is ontzettend leuk, maar ik ben makelaar in hart en nieren.” COTEPROVENCE.NL

LEZEN Elk kwartaal verschijnt er een hele reeks boeken met een Frankrijk-connectie. Dit is de selectie van Côte & Provence. SAMENGESTELD DOOR MARIA EDELMAN

COCO: LAK AAN CONVENTIES

VALT ER WAT TE LACHEN?

In 1918 begon Gabrielle Chanel een kleine modeboetiek aan de Rue Cambon in Parijs. Binnen tien jaar was haar boetiek uitgegroeid tot een toonaangevend modebedrijf. Chanel veroorzaakte een revolutie in de mode; in korte tijd wist ze vrouwen ertoe te verleiden hun korsetten in te ruilen voor comfortabele en sportieve kleding. Maar ook in haar privéleven had ‘Coco’ lak aan conventies. Ze was bevriend met verschillende vrouwen, met wie ze kleding, sieraden, liefdesperikelen en soms het bed deelde. Marie-Dominique Lelièvre beschrijft het leven van de ‘koningin van de mode’ door haar blik te richten op de vriendschappen en relaties die Coco onderhield. Zo brengt ze een wereld tot leven die al lang geleden verloren is gegaan, maar aan invloed niets heeft ingeboet. Chanel & Co is meer dan een biografie: het is een levensverhaal dat leest als een roman. Marie-Dominique Lelièvre werkt als journaliste voor Libération en Vogue. Ze verwierf in Frankrijk bekendheid met haar veelgeprezen en succesvolle biografieën van Serge Gainsbourg, Françoise Sagan, Yves Saint Laurent en Brigitte Bardot.

Vrijwel maandelijks wordt de schier eindeloze serie boekjes over dat malle Frankrijk verder uitgebreid. Dit leidt tot een zekere vermoeidheid, want we weten het nu wel, dat die Fransen een beetje raar doen. Althans in de waarneming van mensen uit het noorden. Ludique le Vert (het ongetwijfeld grappig bedoelde pseudoniem van een gepensioneerde leerkracht die naar de Corrèze emigreerde) beleefde met zijn stukjes op internetfora enig succes en die columns zijn gebundeld onder de titel ‘Hilarisch Frankrijk’. Tja. Maar het beste stuk gaat over een antieke aardappelrooimachine en dat is eigenlijk helemaal niet zo om te lachen. Elders overheerst de joligheid en je komt niet zo heel veel te weten over het bestaan in de Corrèze, de thuisbasis van het echtpaar Chirac. Daarentegen krijg je veel te horen over de relatie tussen de auteur en zijn echtgenote. De titel van het boek wordt maar betrekkelijk waargemaakt.

Chanel & Co. Een biograﬁe, door Marie-Dominique Lelièvre. Uitgeverij Thomas Rap, € 19,90. ISBN: 9789400401693. Verschijnt 24 september.

CÔTE & PROVENCE

Hilarisch Frankrijk, door Ludique le Vert. Uitgeverij Grenzenloos, € 16,95. ISBN: 9789461851024.

A L L E M A A L

F R A N K R I J K !

BART VERHEIJEN GESCHIEDENIS VAN DE GUILLOTINE

BART VERHEIJEN

Twee eeuwen geschiedschrijving van de Franse Revolutie Vantilt

Vantilt 21-12-12 13:26

INTERPRETATIES VAN LA TERREUR

26 EEUWEN FRANKRIJK IN EEN REISGIDS

ONTDEKKINGEN IN DE PROVENCE EN AAN DE CÔTE

SOCIETY-STAR AVANT LA LETTRE

Een ‘humane’ executie, dat was allicht het idee van de arts en politicus Joseph-Ignace Guillotin (1738-1814). Hij kreeg bij wet geregeld dat de doodstraf alleen nog via de ‘guillotine’ voltrokken mocht worden. Alleen al in Parijs eindigden ten tijde van de Franse Revolutie 40.000 mensen onder de bijl. De guillotine was ook een aardig exportproduct naar landen als België, Zweden en Zwitserland. Zoals bekend mondde de Franse Revolutie uit in La Terreur, een periode die veel denkers hoofdbrekens bezorgde en misschien nog wel. De historicus Bart Verheijen geeft in zijn boeiende boek ‘Geschiedenis onder de guillotine’ een intrigerend overzicht van de Franse historici en andere wetenschappers die zich vanaf 1820 tot nu met de Franse Revolutie hebben beziggehouden. Verheijen legt de ‘pijnpunten’ van een aantal idealistisch georiënteerde geleerden op vaak lichtvoetige wijze bloot. Het is vast geen toeval dat het boek voor € 17,89 te koop is.

Lorànt Deutsch (pseudoniem van Laszlo Matekovics, Hongaarse vader, Franse moeder) scoorde een internationale bestseller met Metronome, een geschiedenis van Parijs aan de hand van metrostations. In zijn nieuwe boek ‘En Route’ kiest hij dezelfde formule: een (niet: de) geschiedenis van Frankrijk via bepalende wegen en rivieren. Zo ontstaat een unieke ‘reisgids’ door de tijd én door Frankrijk. Deutsch (1975) begint mythologisch met de landing van Herakles in Marseille, zes eeuwen voor het begin van de jaartelling. En finisht met de Kanaaltunnel. Hij brengt de mooiste verhalen uit de rijke historie tot leven en waar het aan feiten ontbreekt, laat hij zijn fantasie het werk doen. Deutsch kon er natuurlijk op wachten dat hij door historici als een onwetenschappelijke knoeier zou worden weggezet. Hoogst informatief voor wie door Frankrijk reist.

Ze wonen al jaren in de Provence (design chambres d’hôtes in Aups, de Var) en zijn al bijna even lang vaste medewerkers van Côte & Provence. De Vlamingen Dieter Ruys en Cindy Van Eeckhout hebben nu onder de titel ‘100 % Provence en Côte d’Azur’ een unieke reisgids samengesteld. Ze gingen maanden op reis en beschrijven plekken die ze als echte ontdekkingen ervaren, ‘waar verder niemand komt’. De vanouds bekende toeristische attracties staan er natuurlijk ook in. Met allerlei aanbevolen adressen. Maar een tweede verdienste van deze gids is dat je letterlijk op weg geholpen wordt. Met wegenkaarten en uitneembare wandelroutebeschrijvingen. Plus een gratis te downloaden app. Hun grootste ontdekkingen: het MuCEM, de renaissance van Marseille, een kustwandeling ter hoogte van Saint-Tropez en het Lac de Sainte-Croix.

Nee, de weduwe Joséphine de Beauharnais, in 1763 geboren op Martinique, zag aanvankelijk niks in de kleine, slonzige Corsicaanse militair. Ze kon wel wat beters krijgen. Ze veranderde van opinie toen die Corsicaan, ene Napoleon, steeds machtiger werd. Hij was weliswaar zes jaar jonger, maar so what? Voor hem was zij de ideale opstap naar een grootse carrière. Met haar aan zijn zijde werd hij de machtigste man van Europa, keizer van Frankrijk. Ze werden het beroemdste echtpaar van hun tijd, vaste klanten van de roddelpers als die al had bestaan. Natuurlijk ging het mis, er kwam geen zoon en erfgenaam. Ondanks haar seksuele attracties besloot de keizer zijn vrouw te verlaten. Staat allemaal te lezen in de perfect geschreven biografie Joséphine van de Engelse historica Kate Williams. Het portret van een overambitieuze, gewiekste en spilzieke levensgenietster die ook de paus voor haar karretje spande.

Geschiedenis onder de guillotine, door Bart Verheijen. Uitgeverij Van Tilt, € 17,89. ISBN: 9789460041389.

En Route, door Lorànt Deutsch. Uitgeverij Thomas Rap, € 19,90. ISBN: 9789400403888.

100 % Provence en Côte d’Azur, door Dieter Ruys en Cindy Van Eeckhout. Uitgeverij Mo’media, € 24,95. ISBN: 9789057676659.

Joséphine, door Kate Williams. Uitgeverij Prometheus Bert Bakker, € 17,99. ISBN: 9035136195.

COTEPROVENCE.NL

R E C E P T E N

Uit de keuken van David Worm Zoals in elke editie van Côte & Provence geeft een Nederlandse of Vlaamse patron-cuisinier in Zuid-Frankrijk zijn of haar recepten prijs. Dit keer is het woord aan David Worm van restaurant La Fleur Bleue in Crestet (Vaucluse). Bekijk wat hij bedacht heeft en ga er desgewenst zelf mee aan de slag. T E K S T: R A O U L D U C H E M I N – F O T O G R A F I E : G A B R I E L L E V O I N O T

van mijn vader kwamen we in contact

onderkomen betrekken. Wat niet bete-

met Lodewijk Schröder (die ooit bij Joop

kende dat alles meteen ook maar in orde

Braakhekke in

was. Maar de oude boerderij is intussen

Le Garage in de keuken stond) die met suc-

geheel gerenoveerd, met behoud van de

ces een eigen restaurant runde in het Zuid-

authenticiteit, en biedt thans twee gîtes.

Franse Fayence in het departement Le Var.

Het restaurant heeft inmiddels een stevige

Hij zocht een ‘souschef’. Na één telefoontje

reputatie opgebouwd.

kon David daar aan de slag en ik ook, in de bediening. Dat hebben we een jaar gedaan.”

Midden tussen de

Een jaar waarin ze intussen zochten naar

beroemdste wijngaarden

een eigen etablissement, want dat bleef de

La Fleur Bleue is heel centraal

droom: iets van hen zelf. EEN OUDE BOERDERIJ UIT 1850, AAN DE

Uiteindelijk werd die oude boerderij

gelegen tussen Vaison-la-Romaine en Malaucène. Van hieruit kunt u de vele

voet van de befaamde Mont Ventoux. Rus-

in Crestet, aan de voet van de befaamde

schatten van de ‘pays des Voconces’

tiek en gastvrij in de beste traditie van het

kale berg gevonden. Begin 2004 werd de

ontdekken. Op korte afstand vindt u onder

verleden, maar met het comfort van van-

koop gesloten en konden ze hun nieuwe

meer de Mont Ventoux en Romeinse opgra-

daag de dag. Met uitzichten om bij weg te

vingen in Vaison-la-Romaine. En niet te

dromen, en met bovendien een culinaire

vergeten de beroemde wijngaarden van de

belofte om van te watertanden. Want

Côtes du Rhône zoals Gigondas, Vacquey-

hier kom je niet alleen voor een heerlijke

ras, Beaumes-de-Venise. De markt van

ontspannen vakantie vol zorgeloos zonnig

Vaison is één van de grootste en gevari-

luieren. Hier kom je ook om de smaak-

eerdste van de streek. L’Isle-sur-la-Sorgue,

papillen optimaal te laten verwennen.

bekend om zijn antiquités en rommel-

David is een chef de cuisine die

markten. De steden Avignon en Orange

gewerkt heeft in bekende Nederlandse

op 30 kilometer afstand met hun musea,

restaurants als ‘Tout Court’ van John

amfi theater, winkels. Een uurtje rijden en

Fagel, De Kersentuin en Hotel Pulitzer in

je bent in Marseille of gewoon aan zee.

Amsterdam. Zijn vrouw Fiejette doorliep de Hogere Hotelschool in Den Haag en is een getalenteerde vinologe. Fiejette: “We wilden weg uit Holland

La Fleur Bleue – Fiejette & David Worm Chemin de Sublon, 84110 Crestet

én we wilden voor onszelf beginnen. Leuk,

(+ 33) (0)4 90 36 23 45

maar hoe en waar begin je? Via een kennis

www.laﬂeurbleue.fr

CÔTE & PROVENCE

R E C E P T E N

Entrée voor  personen

Gâteau de crabe INGREDIËNTEN

400 gram krabvlees 125 gram aardappelpuree 1 lente-uitje

BEREIDING

Laat het krabvlees uitlekken. Prak het fijn in een kom en meng het ei en de aardappelpuree er doorheen. Hak de koriander, de lente-ui en de gember fijn en roer die door

½ bosje koriander

het krabmengsel. Voeg peper en zout naar smaak toe.

handje postelein

Verdeel het mengsel in vier porties en vorm er plakken

10 gram Japanse gember 1 ei zout en peper 1 dl sojasaus 1 theelepel sambal 1 dl gembersiroop

van. Bak ze op laag vuur in een licht met olijfolie ingevette koekenpan aan twee kanten goudbruin. Meng de soja, de gembersiroop en de sambal tot een saus en giet een beetje op elk bord. Leg de krabburger erop en versier die met een eetbaar bloemetje, bijvoorbeeld een Oost-Indisch kersbloemetje of een courgettebloem.

COTEPROVENCE.NL

R E C E P T E N

Hoofdgerecht voor  personen

Paella op Davids manier INGREDIËNTEN

BEREIDING

200 gram paella-rijst

4 zeeduivelfilets

4 dl gevogeltefond

4 grote mosselen

grote pan en laat de knoflook even aansmoren. Voeg de rijst toe en roer om. Doe er de witte wijn en de paellakruiden bij, plus de

1 dl witte wijn

4 sint-jakobsschelpen

1 zakje paellakruiden

4 grote garnalen

1 eetlepel olijfolie

1 dl visfond

1 teen knoflook

5 draadjes saffraan

50 gram erwtjes

1 dl room 50 gram boter 1 theelepel Thaise vissaus (Nuöc Màm)

Pel de knoflook en hak hem fijn. Doe een scheut olijfolie in een

gevogeltefond. Laat alles zo’n 20 minuten sudderen op laag vuur; doe er op het laatst de erwtjes bij. Bak de zeeduivelfilets in zo’n 15 minuten gaar. Laat de coquilles en de mosselen in een voorverwarmde oven op 200 graden in zo’n 4 minuten open gaan. Bak de garnalen in een scheutje olijfolie in een koekenpan. Maak een saus door de visfond, de saffraan, de room en de boter in een pannetje op laag vuur onder af en toe omroeren tot de helft te laten inkoken. Verdeel de ingrediënten over de borden en schenk er de saus overheen.

CÔTE & PROVENCE

R E C E P T E N

INGREDIËNTEN

300 gram suiker

BEREIDING

Laat 50 gram boter op laag vuur smelten in een pannetje (niet laten verbranden!), voeg er

50 gram boter

de 300 gram suiker en de in stukjes gebroken chocolade aan toe en laat ook die smelten. Af

160 gram pure chocolade

en toe roeren. Laat de massa 5 minuten afkoelen en voeg er dan een voor een al roerend de

4 eieren 70 gram bloem 400 gram fijngehakte gedroogde vijgen 200 gram suiker

eieren aan toe, vervolgens de bloem en de fijngehakte vijgen. Verwarm de oven voor op 180 graden. Doe de chocolademassa over in een ingevette (of anti-aanbak) cakevorm en laat zo’n 15-20 minuten bakken in het midden van de oven. Laat afkoelen en snij er plakken van. Doe de 200 gram suiker in een droge pan en laat op laag vuur karameliseren; de suiker moet een lichtbruine siroop worden. Voeg de room en de boter toe en laat al roerend nog zo’n

50 gram room

3 minuten pruttelen. Laat afkoelen en doe de massa over in een spuitzak. Spuit een mooi

50 gram boter

patroontje op de borden en leg er een dikke plak chocoladecake bovenop.

4 bolletjes ijs

Maak af met een bolletje ijs.

Dessert voor  personen

Gâteau au chocolat

COTEPROVENCE.NL

O N D E R S C H A T T E

W I J N

Het is een tragisch misverstand dat we bij ons in de Provence alleen maar goed zijn in rosé. Rode (maar ook witte) wijn uit ons deel van de wereld verdient meer waardering. Een probleem is vaak dat ‘rouge’ uit de Provence te jong gedronken wordt. T E K S T: PA U L S C H M I T

WIJN UIT DE PROVENCE = DUS ROSÉ? WAT EEN ONZIN. OKEE, DE

kent daarom zijn favoriete wijnbouwgebied. Experimenteren met

Provence is er als wijnproducent beroemd mee geworden en er wordt

het mengen van uitheemse soorten blijft altijd een grote uitdaging.

hard gewerkt om die reputatie in stand te houden. Dat gaat lukken,

Om het voorzichtig te zeggen.

want de rosé uit de Provence is vaak van topkwaliteit. Ondertussen staat de productie van rode wijnen nu in de schaduw. Een hele reeks wijnboeren heeft zich toegelegd op de exclusieve productie van rosé. Die keus is in commerciële zin goed te

De voornaamste druiven voor ‘rood’ Wat mij betreft zijn de ideale druiven voor een aantrekkelijke rode wijn uit de Provence de volgende:

begrijpen. Maar daardoor raakt ondergesneeuwd dat de Provence óók voortreffelijke rode wijn te bieden heeft.

1. Grenache noire. Bekend als de Garnacha in Spanje. Ook wel de

Naar mijn mening zijn de beste ‘rouges Provençales’ gemaakt

karakterdruif van Zuid-Frankrijk genoemd. Smaaknuances van

van druivensoorten die hier veel gebruikt mogen worden binnen de

noten, leer, zwarte bessen, honing, gemberkoek, zwarte kersen,

AOP (Appellation d’Origine Protégée). Al zal ik niet ontkennen dat

peper, koffie, specerijen en zelfs teer en zwarte olijven. De Gren-

er ook schitterende rode wijnen bestaan waarbij bijvoorbeeld de

ache geeft droge rode wijnen met een aangenaam zacht karakter.

Cabernet Sauvignon of Merlot worden gebruikt.

2. Carignan (Cariñena), geboren in Spanje. Geeft niet al te zware wijnen, soepel en aangenaam licht. Vroeger ontzettend veel

De combi van druivenrassen Elk verhaal begint met de druiven, die verantwoordelijk zijn voor de karakterwijnen uit onze unieke wijnprovincie. Maar eerst even dit. Zoals ieder mens, heeft ook elke drui-

gebruikt in de massawijnen van Zuid-Frankrijk. 3. Cinsault. De blauwe druif met wit sap. Allereerst veel gebruikt voor de rosé en als toegevoegde druif bij rode wijnen om wat zuren en frisheid mee te geven.

vensoort zijn eigen karakter. Als mens maak je vrienden, vind je de

4. Syrah/Shiraz. Jonge Syrah ruikt vaak naar exotische bloemen

ware en ben je gelukkig. Voor druiven geldt hetzelfde. Om mooie

als anjers en viooltjes. Smaken van rokend hout, rozemarijn,

wijn te maken heb je druiven nodig die elkaar een warm hart toe-

frambozen, bramen en zwarte bessen. Door rijping verkrijgt de

dragen. Druiven die samen een mooie wijn kunnen realiseren. Er

wijn een aroma dat doet denken aan wild en leer met een bijna

zijn uiteraard ook druiven die elkaar niet zo mogen en dan wordt de

chocolade-achtig karakter en een vleugje viooltjes en wat tabak.

wijn ook minder van kwaliteit. Het klinkt simpel maar hier ligt wel

5. Mourvèdre, de jonge wijn van Mourvèdre biedt een mix van

de basis. Voeg daarbij nog het feit dat de druif het naar zijn zin wil

scherpe kruiden, met het bekende boerenerfgeurtje, plus her-

hebben (lees: een genoeglijke verzorging), dan ontstaat er iets bij-

kenning van bramen en bosbessen in de smaak. Oude Mourvèdre

zonders. Je zou kunnen zeggen: druiven zijn net mensen. Elke druif

hebben aroma’s van leer, gember en wild.

CÔTE & PROVENCE

pleidooi Een

‘rood’ voor Provençaals

COTEPROVENCE.NL

CÔTE & PROVENCE

O N D E R S C H A T T E

W I J N

De extra zorg voor rode wijnen uit de Provence verklaart dat ze vaak stevig geprijsd zijn Bij het produceren van wijn gaat het natuurlijk om het eindproduct. In het algemeen wordt de wijn samengesteld uit een groot

ook wat langer mogen lageren, omdat dan de kwaliteit de tijd krijgt om optimaal te overtuigen.

deel Grenache, met als belangrijke smaakmakers de Syrah, de

Om op de juiste manier van de rode wijnen van de Provence te

Mourvèdre en de Cinsault. Voor de wat eenvoudige wijnen wordt

genieten is het aan te bevelen om de jonge, wat zwaardere wijnen

dankbaar gebruik gemaakt van de Carignan. Voor de productie

te karafferen. Veelal worden deze wijnen veel te jong gedronken en

van de jongere drinkwijnen zijn het de opbrengsten van de jongste

daarom als niet aangenaam ervaren. Met uitzondering van enkele

druiven die voor een soepele frisse wijn zorgen.

stevige karaktervolle ‘rouges’ kun je stellen dat de rode Provence wijnen niet al te oud mogen worden. Maar vooral ook niet te jong!

Daarom zijn ze niet goedkoop Vandaag de dag worden er veel mooiere rode wijnen gesterkt

TIP • Gekocht, thuisgekomen en weer geproefd, niet lekker? Een

door de Cabernet Sauvignon en Merlot. Deze twee kanjers van de

miskoop? Dit kan meevallen als u de wijn een dag later nog een keer-

wijnwereld krijgen hier in het wat warmere zuiden een zorgvuldige

tje proeft, dan gebeurt het vaak genoeg dat de wijn dan een stuk

begeleiding. Worden de druiven eenmaal te rijp dan wordt het

beter is geworden. Dit betekent dat de wijn sowieso veel lucht nodig

tegendeel bereikt.

heeft. Kortom, niet gelijk wegdoen maar een tweede kans geven!

Uiteraard is het lageren op eikenhouten vaten en fusten van groot belang voor de evenwichtigheid in de wijn. Kortom: de extra

Paul M.L. Schmit is SVH-wijnmeester

zorg die hier moet worden gegeven aan het produceren van mooie

en registervinoloog. Werkte als sommelier

rode wijnen verklaart dat ze vaak stevig geprijsd zijn. Al zijn er af

in een reeks sterrenrestaurants. Veroverde

en toe aangename rode wijnen met zeer interessante prijs-kwali-

de titel ‘beste sommelier van Nederland

teitverhouding te scoren.

1992-1993’. Docent voor het SVH Wijncer-

Een kwestie van geduld

tificaat/Nationaal Wijnbrevet. Woont en

Wat ook heel bijzonder is in de Provence is dat men op meer-

werkt in de Provence waar hij proeverijen

dere locaties druivenplanten tegenkomt van hoge leeftijd, die

en rondleidingen organiseert.

overigens nog steeds mooie opbrengsten bieden. Wijnen die dan

plmschmit@gmail.com

COTEPROVENCE.NL

Wijnparadijs Châteauneuf-du-Pape WIE GEHEELONTHOUDER IS, HEEFT IN CHÂTEAUNEUF-DU-PAPE IN DE Vaucluse weinig of niets te zoeken. Want je struikelt er bijkans over de proeflokalen van de Côtes du Rhône en uiteraard de Châteauneuf-du-Pape. Het oude stadje met ruim 2.000 inwoners tussen Avignon en Orange is uitgegroeid tot het epicentrum van de wijnbouw in het departement. Met dank aan de pausen van Avignon. T E K S T: R É M I D E R I D D E R

CÔTE & PROVENCE

R E P O R T A G E

COTEPROVENCE.NL

R E P O R T A G E

De pausen wisten wel waar ze hun zomerverblijf moesten vestigen JE KUNT VEEL VAN KATHOLIEKE KERKVORSTEN ZEGGEN, MAAR van het goede leven in een recreatieve ambiance hadden ze veel verstand. Paus Johannes XXII vond het destijds in Avignon een beetje te druk of te warm en besloot dat er een zomerverblijf moest komen. Hij liet zijn oog vallen op de Vlakte du Comtat, een kilometer of achttien ten noorden van Avignon. Hij liet er tussen 1316 en 1333 een kasteel, of eigenlijk een fort, bouwen in wat nu Châteauneuf-du-Pape heet. Hoezo daar? Nog even afgezien van het aspect ‘om de hoek’ was hij waarschijnlijk getipt dat het klimaat en de bodemgesteldheid van die vlakte meer dan geschikt waren voor de wijnbouw. Het is geen geheim dat menige ‘pontifex maximus’ in wijn een godendrank herkende. Zo ook deze Johannes, die behalve dat fort ook wijngaarden liet aanleggen. Al in 1377 was het gedaan met Avignon als katholieke hoofdstad van de westerse wereld, Rome werd weer het machtscentrum van de kerk. Wijngaarden kun je niet

meenemen. Maar het rare is dat op de een of andere manier eeuwenlang min of meer geheim bleef dat er ter hoogte van Châteauneufdu-Pape superieure wijn werd geproduceerd. Pas ergens in de 19e eeuw drong het tot de rest van Frankrijk door dat er daar zo’n beetje langs de Rhône nogal lekkere wijn werd gemaakt. En toen ging het hard. In 1929 werd er een ‘Appellation Châteauneuf-du-Pape’ toegekend. Er zijn (nog steeds) maar weinig Franse gemeenten met een eigen ‘appellation’. Het duurde tot 1937 voor er een AOC (Appellation d’Origine Contrôlée) Côtes du Rhône kwam. Dan praat je niet alleen over de Vaucluse. Ik begon op de Place de la Fontaine Tot zover de geschiedenis. Ik ging een kijkje nemen in Châteauneuf-du-Pape, nooit eerder geweest. Een schitterend ritje vanaf m’n logeeradres in de Var, je beleeft de essentie van de Provence. En dan arriveer je in een middeleeuws stadje (of eigenlijk een dorp) om te zoenen. Ik stapte uit op de Place de la Fontaine, in het centrumpje. Meteen werd ik overvallen door een hele reeks caves, proeﬂ okalen. In en rond Châteauneuf-du-Pape heb je nu (liet ik me vertellen) 55 domaines en châteaux, die iets van 3.000 hecatares exploiteren. Nog niet allemaal (nog niet?) hebben ze zo’n cave ter kennismaking in het stadje. Soms met een heel chique uitstraling, soms moet je ergens achterom en anders gaat het om een kelder onder een appartementsgebouw. Ik besloot voorzichtigheidshalve nog even niet te gaan proeven. Dat straatje met talloze restaurants Eerst maar even iets eten. Het Office du Tourisme attendeerde me op de Rue Joseph Ducos, een omhooglopend straatje naar het

CÔTE & PROVENCE

zomerverblijf van de pausen. Waar overigens vrijwel niks meer van

broodoven en een olijfmolen was gepasseerd. De authentieke sfeer

over is. Vernield tijdens de godsdienstoorlogen en echt kapotgescho-

van de Provence. Maar ik wilde ook en vooral naar het museumpje,

ten in 1944. Er staat nog een muur en een restant van een toren. Maar

in heel Frankrijk immers beroemd om zijn collectie kurkentrekkers.

er is wel fantastisch uitzicht, ook in dit opzicht wisten de pausen van

Hoe kun je daar een museum aan wijden? Het viel mee. Het gaat daar

wanten. En je kunt er terecht voor een goede lunch, werd me verteld.

ook over klassieke spullen die vroeger bij de wijnmakerij werden

Ik zag tegen de wandeling op en besloot me te beperken tot

gebruikt.

die aanbevolen Rue Joseph Ducos. Ja, makkelijk gezegd. Zoveel op

En ja, natuurlijk liep ik en passant binnen bij een paar (nou ja,

het oog aantrekkelijke restaurants! Ik koos uiteindelijk voor een

een paar?) van die caves, wijnproeverijen. Dit bleek niet ongevaarlijk.

overzichtelijke lunch bij Le Pistou, geen seconde spijt.

Want, ik wist het al, de wijnen van Châteauneuf-du-Pape zijn nogal, zullen we maar zeggen, aantrekkelijk. En niet zo ‘licht’.

Het kurkentrekkersmuseum

Ik shopte voor een niet gering bedrag en besloot de weg niet

Toen op verkenning. Kleine smalle straatjes langs de ene na

meer op te gaan. Ik kon nog terecht in de laatste kamer van La Som-

de andere fontein, waaronder de Fontaine de Souspiron uit nota

mellerie, zo’n oude bergerie te midden van de wijngaarden. Ik heb er

bene de 14e eeuw. Ik kwam bij de kerk terecht nadat ik een oude

uitstekend gegeten en daarna niet minder goed geslapen.

De lekkerbekkenwinkel Wie het stadje binnenrijdt, moet zich bijna verplicht achten meteen even te stoppen bij de veruit verleidelijkste winkel van de wijde omgeving: Chocolaterie Castelain. Waar je behalve voor chocolade ook voor zo ongeveer alle wijnen van de Côtes du Rhône terecht kunt. Bernard Castelain is een meester-chocolatier wiens aanbod gemiddeld meer dan 300 ‘snoeperijen’ omvat. Van onbetwiste kwaliteit. En hij heeft daarnaast dus een enorme voorraad wijn, exclusief Côtes du Rhône. Je kunt er een cursus chocolade-maken volgen, en alles te weten komen over de combi wijn-choco. Kijk op www.vin-chocolat-castelain.com

R E P O R T A G E

500 Domaines en châteaux in de omgeving van het stadje. Al in 1929 werd een Appellation Châteauneuf-du-Pape toegekend

Goed om te bewaren

Maison des Vins

AOC Châteauneuf-du-Pape (linker Rhône-oever) levert dankzij 2.800

Het plaatselijke Maison des Vins stelt niet zo heel veel voor. Maar men

uur zon, enige bescherming tegen de mistral en een gemiddelde tem-

organiseert wel het een en ander. Op 25 september bijvoorbeeld een

peratuur van 14 graden iets van 100.000 hectoliter per jaar. Waarvan

proeverij van wijnen die al geruime tijd geleden werden gebotteld.

ruim 90% rood. Er worden voor rood (en de niet te onderschatten

Op 16 oktober een vergelijkbaar evenement, maar dan met hapjes

‘blanc’) veel verschillende druiven gebruikt, maar voor de ‘rouge’ is

erbij (€ 18). Er zijn maar 12 couverts. Reserveren via het Offi ce du

de Grenache noir veruit de belangrijkste. Bij wit spelen de Grenache

Tourisme (+33)(0)4 90 83 71 08.

Blanc, de Clairette, de Bourboulenc en de Roussanne een rol van betekenis. De witte 2005 van Le Clos des Papes werd in 2007 door een vooraanstaand Amerikaans wijntijdschrift uitgesproken tot de beste wijn ter wereld. In dit verband: de wijnen uit Châteauneuf-duPape zijn over het algemeen uitstekende bewaarwijnen. Als dat lukt, laat zo’n ﬂes gerust een paar jaar liggen.

CÔTE & PROVENCE

Waar slapen?

CHAMBRES D’HÔTES

LA SOMMELLERIE

LE CLOS DE L A CERISE,

Route de Roquemaure

14 Chemin du Bois de la Ville

+33 (0)4 90 83 50 00

H O S T E L L E R I E C H ÂT E A U

+33 (0)4 90 83 74 76.

www.la-sommellerie.fr

DES FINES ROCHES

Zwembad. 2 kamers, € 75.

Formule-lunch € 23, menu’s van € 32, € 48 en € 65. À la carte circa € 47 à € 79.

Route de Sorgues, +33 (0)4 90 83 70 23, www.chateaufinesroches.com

C A M P I N G L’A R T D E V I V R E

11 kamers van € 115 tot € 302.

Islon Saint-Luc, +33 (0)4 90 02 65 43.

HÔTEL DE L A MÈRE GERMAINE

Kasteel uit 19e eeuw, fantastische

2 sterren, zwembad, ook bungalows.

Ave. Commandant Lemaître

uitzichten. Met restaurant, zie verder.

15 minuten lopen van het centrum.

+33 (0)4 90 83 54 37 www.lameregermaine.fr

LA SOMMELLERIE Route de Roquemaure +33 (0)4 90 83 50 00

Waar eten?

Sinds 1922, begonnen door Germaine Vion, voordien chef-kok van het Élysée. Formulelunch € 29, overige menu’s € 35 en € 45.

www.la-sommellerie.fr H O S T E L L E R I E C H ÂT E A U

HÔTEL L A GARBURE

17e eeuwse bergerie te midden van de

DES FINES ROCHES

3 Rue Joseph Ducos, +33 (0)4 90 83 75 08

wijngaarden. Met restaurant, zie verder.

Route de Sorgues

www.la-garbure.com

+33 (0)4 90 83 70 23

Menu’s van € 29, € 34 en € 55.

16 kamers en suites van € 78 tot € 190.

HÔTEL DE L A MÈRE GERMAINE

www.chateaufinesroches.com

Ave. Commandant Lemaître

Formule-lunch € 25, lunchmenu € 29,

LE PISTOU

+33 (0)4 90 83 54 37

overige menu’s € 41 tot € 100. À la carte

15 Rue Joseph Ducos, +33 (0)4 90 83 71 75.

www.lameregermaine.fr

ongeveer € 66. Wijnkaart exclusief

Prima Provençaalse keuken.

8 kamers vanaf € 75.

Côtes du Rhône, waaronder heel veel

Dagschotel € 9,50, formule-lunch € 14,

Met restaurant, zie verder.

Châteauneuf-du-Pape.

overige menu’s € 17 en € 26. À la carte

HÔTEL L A GARBURE

L E V E R G E R D E S PA P E S

3 Rue Joseph Ducos, +33 (0)4 90 83 75 08,

bij het kasteel, +33 (0)4) 90 83 50 40,

L A M A I S O U N E TA

www.la-garbure.com

www.vergerdespapes.com

7 Rue Joseph Ducos, +33 (0)4 90 32 55 03.

8 kamers van € 76 tot € 92.

Lunchmenu € 20, dinermenu € 33.

Terras, pasta’s, de keuken van Nice.

Met restaurant, zie verder.

À la carte € 22 à € 55.

Formule-lunch € 15, menu € 30.

ongeveer € 40.

COTEPROVENCE.NL

Die specifieke druiven van het

ÎLE DE BEAUTÉ Ten onrechte staat het kleine Corsica niet bij iedereen bekend als een groot wijngebied. Maar iets van 6.000 jaar voor Christus hadden de Grieken al in de smiezen dat het best eens de moeite waard zou kunnen zijn op het woeste eiland wat druivenstokken te planten. Ze kwamen niet bedrogen uit. T E K S T: P E T E R H O O F T

ALTIJD WEER DIE BARBAREN! HET WAREN DESTIJDS DE GRIEKEN

zover er nog wijn verbouwd werd, was er geen afzet meer. Pas eind

die als eersten druivenranken op Corsica plantten, tot groot genoe-

jaren vijftig van de vorige eeuw werd wijnbouw weer serieus ter

gen van de Romeinen die wat later het eiland bezetten en wel een

hand genomen. Vooral door Fransen die het onafhankelijk geworden

glaasje lustten. Daarna kwamen de Barbaren en andere veroveraars,

Algerije ontvlucht waren en zich op Corsica hadden gevestigd. Ze

die op barbaarse wijze korte metten maakten met de Corsicaanse

produceerden vooral landwijn ‘en masse’, van bedenkelijk allooi. Maar

wijnbouw. Er bleef nog wel iets over, maar veel was het niet. De rest

inmiddels gaat het crescendo met de Corsicaanse wijn. In kwalitatief

van de geschiedenis slaan we maar even over. Al is het opmerkelijk

en commercieel opzicht.

dat Corsica na de inlijving door Frankrijk een tijdlang vooral zoete

wijn produceerde. Halverwege de negentiende eeuw verwoestten

Hete zomers, koude wind

druiﬂuizen zo ongeveer de hele wijnbouw. En de Corsicanen waren als

Bodem en klimaat zijn mede-bepalend voor de wijnbouw.

wijnboeren net weer een beetje overeind gekrabbeld toen de Eerste

Corsica is maar klein, toch is er qua bodemgesteldheid veel varia-

Wereldoorlog uitbrak. Landarbeiders moesten soldaat worden, voor

tie, van graniet tot lei- en kalksteen. Het klimaat is er in de diverse

CÔTE & PROVENCE

C O R S I C A A N S E

W I J N

Corsica profiteert ten onrechte amper van de internationale reputatie van Franse wijn

delen al even uiteenlopend. Maar algemeen

Altijd hoge transportkosten

geldt: hete zomers en gemiddeld 2855 uren

Corsica heeft nu 9 AOC’s (Appellation

zon per jaar (in dit opzicht de Franse record-

d’Origine Contrôlée) in de aanbieding. Waarvan

houder), maar óók meer dan naar het Franse

6 met een gemeente-aanduiding. Een soort

gemiddelde: regen. Op de bergen k an de

‘overkoepeling’ namens het hele eiland is de

sneeuw het hele jaar blijven liggen. Kortom:

AOC Patrimonio, maar ook andere AOC’s wer-

een mediterraan klimaat met afkoeling door

ken behalve met hun eigen authentieke druiven

de koude berglucht plus de Tramont agne

ook met chardonnay, ugni blanc, cabernet

(koude wind uit het noorden), opwarming door

sauvignon, syrah en merlot. Allemaal goed te

de ‘Libeccio’ (hete zuidwestenwind) en weer

doen op Corsica.

matiging door de ‘Grecale’ (noordoostenwind

Corsica is met 17.000 ha. wijnbouw na

die regen, natte winters geeft). Het klimaat op

Sicilië en Sardinië het grootste wijneiland van

Corsica is per saldo gunstig voor de creatie van heel goede wijn.

de Méditerranée. De jaarlijkse productie: iets van 333.000 hectoliter.

Vermoedelijk snapten de Grieken dat al.

Export naar het vasteland van Europa, naar de VS, Japan en China. Maar zelfs als een ﬂes Corsicaanse wijn naar het nabijgelegen Nice

Echte bewaarwijn dankzij de sciaccarello

moet, bedragen de transportkosten al 10 procent.

Bovendien is er een aantal specifi eke druivenrassen dat op Corsica goed gedijt. Dan hebben we het onder meer over de ver-

Amper erkenning als ‘Franse’ wijn

mentinu (elders bekend als de vermentino), van oorsprong Spaans,

Blijft de vraag waarom Corsica als wijnstreek nog steeds

geschikt voor een krachtige, aromatische witte wijn. Zeldzamer is

minder geliefd is dan de Provence. Of de Languedoc. De geïsoleerde

de bianco gentile die aan de basis van tamelijk exotische wijn staat.

ligging waardoor mensen er minder snel op vakantie gaan? Met

Verder heb je op Corsica de aleatico, een rode druif die meestal als

alle consequenties van dien voor een serieuze kennismaking met

‘vin de pays’ eindigt. Minder geschikt om te bewaren. Geldt ook

het lokale product? Of heeft het met de politiek te maken? Veel

voor wijn (rood en wit) die gemaakt wordt van de barbarossa, in

Corsicanen worden liever niet met Frankrijk in verband gebracht.

roze schil. Is er nog de niellucciu (eigenlijk de Italiaanse sangiovese),

Allicht profi teert het eiland daardoor nauwelijks van het aanzien,

de hoofddruif van de AOC Patrimonio. Maar onze voorkeur geldt de

de reputatie van Franse wijn. Ondanks de eigen druivensoorten,

sciaccarello, die op graniet het best tot zijn recht komt. En die een

die resulteren in vaak uitstekende wijnen die zich over het geheel

echte bewaarwijn oplevert.

genomen karakteriseren als fris, fruitig en sterk.

Italië of Frankrijk? • Corsica ligt dichter bij Italië dan bij Frankrijk. Het eiland was ook lange tijd in Italiaanse handen.

Vandaar dat appellations als Ajaccio, Patrimonio, Porto-Vecchio en Calvi eerder aan Italië dan aan Frankrijk doen denken.

COTEPROVENCE.NL

R O S É

Rosé: he handelsmerk van de Provence

DE GESCHIEDENIS VAN

EEN MEGAHIT

Wie Provence zegt, denkt onvermijdelijk meteen aan een fris glas fruitige rosé. Of eigenlijk aan een hele ﬂes. De ideale combi immers met de salade Niçoise en met knoﬂook verrijkte gerechten uit het zuiden. Naast het toerisme is de wijnbouw de voornaamste inkomstenbron van de regio PACA, de meeste châteaux en domaines zijn gespecialiseerd in rosé. Maar hoe zit dat, die Provençaalse achtergrond van de rosé? T E K S T: E L L E N VA N L I N S C H O T E N

ZO ZAT IK DUS OP EEN TERRAS IN MAR-

jaartelling met de wijnbouw ter hoogte van

Het staat vast dat een aantal rosés juist

seille. Met een glas rosé, what else? Begon

Marseille begonnen.

opleeft als ze wat langer in de ﬂes mogen

mijn gesprekspartner me uit te leggen dat

“Je drinkt nu een wijn die 2.600 jaar

blijven bivakkeren. Ik ga het straks toch eens uitzoeken,

ik dat glas in zekere zin aan de oude Grie-

oud is”, werd er gegrapt. Onzin natuurlijk.

ken te danken had die volgens de overleve-

En zeker rosé staat niet bekend als een

dacht ik. Die historie van de rosé in de

ring circa 6000 jaar voor het begin van de

bewaarwijn, wat overigens ook niet klopt.

Provence, de internationale bestseller die

CÔTE & PROVENCE

Rosé staat ten onrechte niet bekend als bewaarwijn

De crus classés Natuurlijk is er enig onderscheid binnen de wereld van de Provençaalse rosés. Dit jaar genieten de volgende vijftien châteaux en domaines de erkenning cru classé. De huidige (2014) Crus Classés zijn: » Château Minuty in Gassin, Saint-Tropez » Château Sainte-Roseline, Les Arcs-sur-Argens » Domaine de l’Aumérade, Pierrefeu-du-Var » Domaine Clos Cibonne, Le Pradet » Domaine de Rimaurescq, Pignans » Château Roubine, Lorgues » Château du Galoupet, La Londe-les-Maures » Château de Saint Martin, Taradeau » Château Saint-Maur, Cogolin » Château Sainte Marguerite, La Londe-les-Maures

heeft bijgedragen aan het succes van de Provençaalse rosé. Het schijnt zo te zijn dat de wijnen uit de Provence al een grote reputatie hadden toen de Romeinen kwamen. Maar ook dat weet je natuurlijk niet zeker.

» Château de Selle, Taradeau » Domaine du Jas d’Esclans, La Motte » Château de Brégançon, Bormes-les-Mimosas » Château de Mauvanne, Hyères » Domaine du Noyer, Bormes-les-Mimosas

Om tijd te winnen sla ik nu even een heleboel eeuwen over. Want er ging bij ons in het zuiden iets gruwelijks mis aan het de economie van de regio overeind houdt.

eind van de 19e eeuw: de druiﬂuis die zo

En waarvan ik graag een glaasje proef. En

ongeveer de hele wijnbouw verwoestte.

toen bleek me dat het maar de vraag is of

De herbeplanting kwam traag op gang, er

die klassieke Grieken destijds de eersten

werd gekozen voor de Carignandruif, die

waren die perspectief zagen in wijnbouw

een hoge oogst combineert met tweede-

in de buurt van wat nu Marseille heet.

rangs kwaliteit. Althans destijds. Pas in de

‘t Zou best kunnen zijn dat vroege bewo-

tweede helft van de vorige eeuw begon de

ners van de streek al inheemse wijnstok-

wijnbouw in onze regio weer wat voor te

ken gebruikten en dus verstand hadden

stellen. Mede met dank aan het toerisme.

van een lekker slokje. We weten het niet.

Vakantiegangers ontdekten de charme van

Min of meer vaststaat dat Grieken serieus

de Provençaalse rosé tijdens mediterrane

werk maakten van de wijnbouw langs de

maaltijden.

mediterrane kust.

Sindsdien gaat het hard. De rosé uit de Provence groeide uit tot een wereldhit.

Een mengelmoes van druiven

Die op de kaart staat van zo ongeveer alle

Na de Grieken kwamen de Romeinen,

sterrenrestaurants, van Parijs tot New

de Galliërs, de Catalanen en de Kelten.

York, van Marseille tot Tokio. En terecht,

Die allemaal weer hun eigen druiven

zeg ik als rosé-liefhebber. En zonder onze

meebrachten. Het lijkt waarschijnlijk dat

rosé zou de Provence economisch niet

die mengelmoes van druiven uiteindelijk

overleven.

40 miljoen ﬂessen per jaar De Provence produceert jaarlijks gemiddeld 140 miljoen ﬂessen rosé. Ruim 16% daarvan wordt geëxporteerd. De VS zijn met 27,6% de grootste afnemer, gevolgd door België (23%). Nederland staat op de vijfde plaats met 6,6%. China wordt door de 600 producenten (540 domaines en châteaux, 60 coöperatieve caves, samen goed voor 26.000 hectares) als de markt van de toekomst gezien. Met de Provençaalse wijnbouw is jaarlijks € 71 miljoen gemoeid, een stijging van 390% in tien jaar.

Welke druiven? De meest gebruikte druivensoorten voor de productie van Provençaalse rosé zijn: Syrah, Grenache, Cinsault, Tibouren, Mourvèdre, Carignan en Cabernet Sauvignon.

De allerbeste? De onderscheiden vinoloog Paul Schmit, medewerker van Côte & Provence, benoemt de rosé van Château Simone (A.C. Palette) tot zijn favoriet.

COTEPROVENCE.NL

Aan het juiste vakantieadres in Frankrijk Ruikt u de lavendel als u denkt aan Frankrijk? Dwaalt u in gedachten door pittoreske dorpjes? Of ziet u de uitgestrekte velden met zonnebloemen al voor u? Beleef het Franse leven in één van onze Domaines in Frankrijk. Wat dacht u van een luxe villa in de Provence, de Ardèche of Poitiers? Uw keuze is bij ons in goede handen! Liberty Resorts BV | De Smalle Zijde 18-B | 3903 LP Veenendaal | Nederland telefoon: +31 (0)318-470 700 | e-mail: info@libertyresorts.nl

www.libertyresorts.nl

Onze Evenementen

Liefhebbers van Frankrijk ontmoeten elkaar niet alleen tijdens de Côte & Provence Infosessies voor huiseigenaren (zie pagina 70) of aan tafel tijdens de Franse Dinerdagen A Table (zie pagina 81) maar ook op de:

Maison en France Kasteeldagen Kopers, eigenaren en verkopers en van een huis in Frankrijk bezoeken al jaren de Maison en France Kasteeldagen. Voor de lezingen en presentaties over actuele/praktische onderwerpen, voor het uitgebreide aanbod van makelaar, adviseurs, verenigingen en natuurlijk voor de wijn van Nederlandse en Vlaamse

wijnbouwers. Dit najaar op 22 en 23 november in Kasteel Brasschaat (B) resp. Kasteel Woerden. Meer info op www.maisonenfrance.com

De Franse Dagen Het grote voorjaarsevenement van En Route, Côte & Provence en Maison en France. Franser wordt het niet in het Noorden. Met diverse muziekoptredens, een Franse markt, een wijnproeverij, workshops, klassieke Franse auto’s en een Franse avond. Komend voorjaar in en rond Kasteel Heeswijk (nabij ’s-Hertogebosch) op 16 en 17 mei 2015. Kijk op www.de fransedagen.nl

2014-15

TOU TES DIR ECT ION S

L E Z E R S A A N B I E D I N G E N

Superieure wijnen uit de Provence Voor u geselecteerd door importeur Lavielavie, dé specialist in wijn uit Zuid-Frankrijk

CLOS CIBONNE CUVÉE TIBOUREN ROUGE 2013 A.O.C. CÔTES DE PROVENCE

DOMAINE LA GOUJONNE COTEAUX VAROIS-ENPROVENCE BLANC 2012

DOMAINE DES ANGES VENTOUX ROUGE 2011

DOMAINE DE L’OLIVETTE ROUGE 2008 A.O.C. BANDOL

DE TIBOUREN DRUIF BESTAAT al meer dan 2000 jaar en is één van de druiven waarmee de wijnbouw in Frankrijk begonnen is. Clos Cibonne is de plek waar deze druif, na de desastreuze druiﬂuis epidemie begin vorige eeuw, voor het eerst weer is aangeplant. Sinds enige jaren maakt men hier ook een rode wijn van deze zeldzame druif. Bijzonder is dat deze wijn juist in zijn jonge jaren op zijn best is. Hoewel relatief licht van kleur is het een krachtige wijn met veel fruit en de kenmerkende kruidigheid van de Tibouren. Drink hem, bij voorkeur licht gekoeld, bij droge worst, kazen, geroosterd vlees of zomerse gerechten met tomaat.

ALS JE IN HET PRESTIGIEUZE Hotel Negresco aan de Boulevard des Anglais in Nice een glas witte wijn bestelt dan krijg je deze wijn. Deze heldere witte wijn, gemaakt van de lokale Rolle-druif aangevuld met wat Ugni-blanc, ruikt naar oranjebloesem en bananen en geeft in de mond een prachtige zoet/zuur balans met hints van ananas en citrusfruit. Domaine la Goujonne is een echt familiebedrijf van broers, ooms, tantes, neven en nichten

DE RODE WIJNEN VAN DE befaamde Vaucluse-appelations Rasteau en Châteuneufdu-Pape worden, net als deze Ventoux rouge, gemaakt van hoofdzakelijk Grenache, doorgaans in combinatie met Syrah en eventueel nog de nodige andere druivensoorten. Deze traditioneel gemaakte wijn is nu, na drie jaar, op dronk, maar zal de komende vijf jaar nog verder ontwikkelen. Drink hem bij een lekker stuk Goudse kaas, wild konijn of in en met een klassieke Coq au Vin. Het domein, gelegen op een heuvel pal ten zuiden van de Mont Ventoux, is sinds 1998 in Ierse handen

TOULON STAAT BEKEND ALS de stad met de meeste zonuren van Frankrijk. Gevolg is dat in de omgeving eigenlijk nooit “slechte” wijnjaren voorkomen. Zoals het een Bandol betaamd wordt deze wijn van hoofdzakelijk Mourvèdre gemaakt. De neus geeft in eerste instantie veel rijp fruit, peper en lichte houttonen. In de mond is hij vol, krachtig en lang met tonen van kersen, inkt en zachte tannine. Deze wijn begint nu mooi op dronk te komen maar kan, mits zorgvuldig opgeslagen, nog tenminste tot kerst 2020 mee. Drink hem bij wild, harde kazen of geroosterd vlees met krachtige sauzen

Lezersaanbieding Van € 9,95 voor € 8,95 per ﬂes

Lezersaanbieding Van € 22,95 voor € 19,95 per ﬂes

Lezersaanbieding Van € 17, 50 voor € 15,95 per ﬂes

Lezersaanbieding Van € 7,95 voor 6,95 per ﬂes

HOE TE BESTELLEN? VIA WWWLAVIELAVIE.NL EN VERMELD OP HET BESTELFORMULIER DE CODE CP ACHTER UW NAAM 53

CÔTE & PROVENCE

E V E N E M E N T E N

Beleef Zuid-Frankrijk! spektakel te worden met tal van festiviteiten, waaronder proeverijen, een 2 CV-race tussen chefs, een poging van 650 kinderen om de grootste taart ter wereld te maken, een concours voor jonge chefs en een expositie van suikersculpturen en van culinaire fotografie. www.lesetoilesdemougins.com

12, 19 en 26 oktober Collobrières (83): Kastanjefeesten in het Massif des Maures 19-21 september Mougins (06): Gastronomisch festival Les Étoiles de Mougins

Voor de negende keer wordt er in Mougins het Festival International de la Gastronomie gehouden. Met dit keer het dessert in de hoofdrol. Befaamde patissiers als Pierre Hermé, Sébastien Gaudard en Philippe Conticini strijden onder leiding van Christelle Brua, chef-patissier van het Parijse drie-sterrenrestaurant Le Pré Catelan, om de eer. Het belooft weer een waar culinair

Het 32e Fête de la Châtaigne in het Varoise dorpje Collobrières, in het hart van het Massif des Maures. Ongerept natuurschoon en in de omgeving zijn er circa 900 ha. voor de kastanje-cultuur uitgetrokken. Wat mag u verwachten? Muziek, zang & dans, oude ambachten en heel veel kastanjes die in dit deel van de wereld tot het gastronomisch erfgoed worden gerekend. Voor de lunch is La ferme de peigros (Col du Babou, 8 km verderop) veruit het beste adres. Goede Provençaalse keuken, fantastisch uitzicht. www.collobrieres-tourisme.com

16-18 oktober Avignon (84): Blues Festival van Avignon De zeventiende aﬂevering van dit in heel Europa befaamde festival telt ook dit jaar weer een aantal grote namen uit diverse disciplines, zoals gospel, rhythm and blues, soul, cajun, Louisiana en blues-rock, en pop-folk. Virtuositeit, spiritualiteit, poëzie in de traditionele en moderne varianten staan garant voor een spetterend festival. In de Salle Benoît XII en in de Salle Polyvalente de Montfavet. www.avignonbluesfestival.com

17 oktober tot 29 november Vaison-la-Romaine (84): 23e Soepfestival

Het Soepfestival van het Pays de Vaison-la-Romaine-Ventoux, de 23e aﬂevering. Vrijwel alle dorpen in de omgeving maken in de wedstrijdperiode soep, vaak op basis van recepten die door generaties zijn overgedragen. Soms gaat het in zo´n gehucht om wel 200 soepen, die door de plaatselijke bevolking (en de toeristen) aan lange tafels geproefd mogen (of moeten) worden.

CÔTE & PROVENCE

De winnende soepen gaan door naar de finale in Vaison, waar leden van de ´Confrérie des Louchiers Voconces´ (vrij vertaald: het Gilde der Soeplepelaars) het laatste oordeel uitspreken. www.vaison-la-romaine.com

S A M E N S T E L L I N G :

M A R I A

E D E L M A N

tot 4 januari 2015 Les Baux-de-Provence (13): Klimt et Vienne Honderd jaar Weense schilderkunst van Gustave Klimt en tijdgenoten, in de Carrières de Lumières van Les Baux-deProvence. Een unieke en spectaculaire belevenis, want de beelden worden geprojecteerd op de wanden van de 14 meter diepe afgravingen in het hart van de Alpilles in de Val d’Enfer. De mysterieuze vallei vormt al eeuwenlang een inspiratiebron voor kunstenaars. www.carrieres-lumieres.com

10-11 november Saintes-Maries-dela-Mer (13) : Festival d´Abrivado

Zo’n 200 ruiters en 1000 paarden mag u verwachten op dit traditionele volksfeest. Het begint allemaal rustig genoeg met een ontbijt op het strand. Daarna galoppeert de colonne ruiters – met in hun midden een aantal jonge stieren – in woeste vaart van het strand dwars door het dorp naar de zes km verder gelegen arena. Terwijl het publiek alles in het werk stelt om ontsnapte stieren (met afgezaagde horens) weer bij de troep terug te brengen. Een spektakel is het zeker, maar wie van dieren houdt kan er slechts met afgrijzen naar kijken. Hoewel de stieren niet aan het eind van de rit worden afgemaakt, zijn ze wel de prooi van de ‘durfals’ die ze in de arena nog even verder opfokken. www.saintesmarie.com

15 november Richerenches (84): De eerste truffelmarkt

Aan het begin van het truffelseizoen wordt in Richerenches de grootste markt voor zwarte truffels in Frankrijk officieel geopend. Daarna wordt die tot en met maart elke zaterdag gehouden. Er is een heel programma, afgezien van de officiele opening door het Gilde van de Diamant Noir, in vol ornaat, plus de mis en wijding van de eerste truffels. U kunt ook met vierpotige speurneuzen op zoek naar truffels, proeven, en van speciale menu´s genieten in tal van restaurants. www.richerenches.frw

COTEPROVENCE.NL

C I N E M A

Bij ons: het MOOISTE FILMDECOR ter wereld Nergens worden zoveel speelfilms, tv-series, documentaires en reclamespots opgenomen als in de Provence. En niet alleen omdat in Nice toevallig één van de oudste filmstudio’s ter wereld staat, of door het wereldbefaamde festival van Cannes, maar ook en vooral vanwege het overweldigende natuurschoon dat de Provence te bieden heeft. T E K S T: D E N I S E B A U D E T

HET ZIJN ER INMIDDELS DUIZENDEN, DE

de stomme film. Maar slimme ondernemers

Een stroom aan inkomsten

ene nog beroemder dan de andere. En al die

zagen al snel de ongekende mogelijkheden.

Het is slechts het topje van de ijsberg,

films, series, documentaires en reclame-

Het aantal studio’s spoot de grond uit. Vele

want zowel nationale als internationale

spots lieten hun sporen na in de Provence.

verdwenen weer even snel toen de spre-

studio’s vechten om de gunsten van (depar-

Of er nu gedraaid werd aan de befaamde

kende film rond 1930 eenmaal een feit was.

tementale) overheden om toch vooral van

Côte d’Azur of ergens in een middeleeuws

Een studio die het allemaal overleefde was

het hemelse decor van de Provence gebruik

dorpje in het achterland, er is altijd wel een

La Victorine, die tegenwoordig als Studios

te mogen maken.

plek, een herinnering, een verhaal, of zelfs

Rivièra door het leven gaat en staatssub-

een echte ster te vinden voor wie er even

sidie geniet. Daar werden befaamde films

ministerie van cultuur levert elke euro die

naar zoekt.

gemaakt als ‘Et Dieu créa la femme’ (1956)

tijdens het draaien van een film of aanver-

die Brigitte Bardot en Saint-Tropez op de

want, wordt uitgegeven, zo’n zeven euro

ders Lumière besloten het Carnaval van

kaart zette, ‘La Nuit Américaine’ (1973) van

aan inkomsten op. In 2013 werd er alleen al

Nice te filmen. Dat was in 1897, de cine-

François Truffaut, en - meer recent - de

in de Var - zeer gewild bij het filmvolk - circa

matografie zette de eerste stapjes in de

tv-serie Prison Break (2005-2009), om

€ 6,5 miljoen aan directe en nog eens € 15

kinderschoenen en er was alleen nog maar

maar wat te noemen.

miljoen aan indirecte inkomsten binnen

Het begon allemaal toen de gebroe-

CÔTE & PROVENCE

Dat is zeer profijtelijk. Volgens het

COTEPROVENCE.NL

C I N E M A

Uit sommige slaperige dorpjes zijn filmcrews zelfs met hooivorken verjaagd

het maar tijdelijk, wordt al snel gedacht.

geharkt. De Alpes-Maritimes zag rond de

opgenomen, doet het goed. De Vaucluse,

€ 33,5 miljoen binnenstromen bij een omzet

waar ‘A Good Year’, ‘La Gloire de mon

van € 230 miljoen, maar daar zit dan wel het

Père’, ‘Manon des Sources’ en recenter ‘La

vallen. Want na de filmcrew, komen de toe-

filmfestival van Cannes bij.

grande Boucle’ werden gedraaid, mag ook

risten. Die ook weleens in het echt willen zien

niet klagen.

waar die en die film is opgenomen en waar

Monaco scoort op het ogenblik heel

die en die befaamde acteur of actrice van een

behoorlijk met de (eigenlijk mislukte) film ‘Grace’, maar dat is vooral te danken aan het veto van de Monegaskische prinselijke

Dat blijkt in de praktijk vaak tegen te

De Provence volgens de filmlocaties

‘cáfe et croissant’, een ‘rouge’ of een ‘repas

Zo’n invasie van filmvolk met toeters en

rapide’ dan wel ‘gastronomique’ smulde.

familie, dat de film een cultstatus gaf; nu wil

bellen en sterrenvolk geeft hier en daar wat

En eerlijk gezegd is het ook een hele

iedereen zien waar de voetstappen liggen.

ongemak, en uit sommige slaperige dorpjes

leuke manier om de Provence aan de hand

zijn filmcrews zelfs met hooivorken verjaagd,

van al die filmlocaties beter te leren kennen.

Maar ook de Bouches-du-Rhône,

Daarom hierbij een link naar een site

met de Vieux Port van Marseille waar

maar over het algemeen draait de lokale

bijvoorbeeld veel Jean-Paul Belmondo

bevolking snel bij als blijkt dat er een aardige

waar al die fraaie filmplekken te vinden zijn:

films, plus The French Connection, werden

grijpstuiver te verdienen valt. Bovendien is

http://goo.gl/SIOiw7

De eerste film met eco-keurmerk • Filmopnames kunnen veel verstoren. Van rust en stilte tot het milieu. Minuscule (2013) is een animatiefilm over de avonturen van een lieveheersbeestje dat een kolonie zwarte mieren te hulp schiet in de strijd (om een suikertrommeltje) tegen een clan boosaardige rode mieren. Pure fictie, maar vrijwel geheel opgenomen in het meer dan echte Parc National du Mercantour, een schitterend natuurgebied in de Alpes-Maritimes. Alle scènes zijn gedraaid bij bestaand licht, met zo min mogelijk verstoring van de natuurlijke omgeving. De crew at uitsluitend bio-producten van lokale leveranciers en reed voornamelijk in elektrische autootjes rond. Op de lokaties zelf werd (vracht)verkeer zoveel mogelijk geweerd. Vandaar dat de film van de regio PACA (Provence, Alpes, Côte d’Azur) het eco-tournagelabel AGIR kreeg. Hier een impressie: http://vimeo.com/81422837

CÔTE & PROVENCE

R E S T A U R A N T S

UIT ETEN en/of vooral UIT DRINKEN Ook bij ons in Zuid-Frankrijk neemt de populariteit van wijnbars en restaurants met een meer dan bijzondere wijnkaart toe. Tapas met een goed glas wijn in plaats van hele maaltijden in een wijnbar, met niettemin een serieuze chef. Of écht uit eten op een adres met een wijnkaart die honderden opties biedt. Côte & Provence selecteerde de aantrekkelijkste keuzemogelijkheden. » SAMENSTELLING: R AOUL DUCHEMIN

COTEPROVENCE.NL

R E S T A U R A N T S

Cru 2008 à raison van € 1.200? Misschien zijn er toch mensen wier voorkeur de Château Lafi te Rothschild 1er Grand Cru classé 2005 geldt. La Cave heeft ‘m, in ruil voor € 1.800. L’Enoteca

Alpes-Maritimes

L’Enoteca

6 Rue Aubernon, Antibes (+33)(0)4 93 34 03 90. Zo ongeveer de beste ‘wijnbar’ van de Côte d’Azur. Staat onder leiding van de fameuze sommelier Christian Belmanne, die jarenlang in dit blad over zijn favoriete wijnen schreef. Buitengewone ambiance (gewelven, ‘chic & cosy’) in het oude stadscentrum. Een voortreffelijke selectie van de mooiste wijnen, per glas vanaf € 6. Nog afgezien van een reeks tapas biedt dit adres ook hele maaltijden. Denk aan eendenborst, lamsbout, ganzenlever. Kwalitatief dik in orde. Lunch alleen van oktober tot mei, formule € 18. De wijnbar is in die periode vanaf 18.00 tot 0.30 uur open. De diners (het hele jaar) vergen iets van € 50 à € 60. De wijnbar is in het hoogseizoen tot 02.30 uur open.

La Mise au Verre

Bistrot Terrasse La Pinède

19 Avenue Gallice Juan-les-Pins (+33)(0)4 93 61 08 70 www.hotel-juana.com Ooit het met twee Michelinsterren onderscheiden restaurant van het luxe hotel Juana (40 kamers en suites van € 108 tot € 1.300), nu een tamelijk chique bistro met een imposante vinothèque van glas. Riant aanbod van grands crus, toppers uit de Provence en gelukkig ook niet-Franse wijnen. Het prijspeil is opvallend sympathiek, er is keus

uit minstens 20 ‘open’ ﬂessen (vanaf € 6 per glas). Ondertussen kan hier ook prima gegeten worden. De keuken staat onder leiding van Yoric Tièche die ook het nabijgelegen gastronomisch restaurant La Passagère bestiert. Formule-lunches van € 19 en € 21. A la carte ongeveer € 40.

La Cave

9 Bld. de la République Cannes (+33)(0)4 93 99 79 87 www.lacave-et-fils.com Klassieke bistro waar zakelijk en ambtelijk Cannes veelvuldig voor kiest. Je zou kunnen zeggen dat de kaart al even ‘gedateerd ‘is met andouillette in mosterdsaus, aioli , kalfsniertjes in madeirasaus, crème brûlée, etc. Niets mis mee, kwaliteit gegarandeerd. Formule-lunch € 25, dinermenu € 35. Maar de echte attractie is de wijnkaart, samengesteld door sommelier Olivier Giudice. Een boekwerk. Dat opent met een simpel wit wijntje uit de Provence à € 21. Maar allengs gaat het om serieuzer ‘spul’. Wat te denken van de Romanée-Conti Grand

CÔTE & PROVENCE

La Mise au Verre

17 Rue Pastorelli, Nice (+33)(0)4 93 85 69 90. Kleine zaak, grote bar, leistenen tafeltjes en tegen de wanden een opeenstapeling van honderden ﬂessen wijn. De selectie daarvan valt onder de verantwoordelijkheid van de vermaarde sommelier François Chassaignon die als zodanig naam maakte bij Les Bacchanales in Vence. Hij is een fervent aanhanger van de bio-wijn, maar dat impliceert allerminst dat hij klassieke grands crus uit de weg gaat. Bij onze artisjoksalade, gedroogde runderwang en baba au rhum toe dronken we een voortreffelijke bio-blanc uit een van de talloze ‘open’ ﬂessen, € 4,50 per glas. Je eet hier à la carte voor € 20 à € 35.

La Cave Rembrandt

In Vino Verità

2 Rue de l’Hôtel de Ville, Nice, (+33)(04) 93 80 21 64 www.invinoverita.com Bistro-wijnbar tegenover de mairie, open keuken, klein terras. Vader en zoon Keller, die voor de afdeling ‘vloeibaar’ van de kaart de sommelier van het Grand Hôtel du Cap Ferrat aantrokken. Hij selecteerde iets van 100 ﬂessen, met name uit de Languedoc en de Provence. Maar wat ons betreft gelukkig ook wijn uit andere landen. Zo grepen we de kans aan om eindelijk weer eens de Portugese cru Duas Quintas d’Adriano Ramos Pinto te proeven. Tien ‘open’ wijnen vanaf € 3 per glas. Omvangrijke keus uit tapas en uiteraard klassieke bistroschotels als charcuterie, niertjes, ganzenlever etc. Maar bijvoorbeeld ook pot-au-feu de la mer. A la carte ongeveer € 32 à € 40. Voordeligste wijn € 19.

54 Bld. Delfino, Nice (+33)(0)4 93 55 03 04 Dit adres van Delphine en Carlos Del Mazo is veel meer dan een buurtrestaurantje. Steevast bijzondere schotels met de charcuterie van Chez Oteiza, risotto’s, pot-au-feu van ganzenlever. Maar meteen bij binnenkomst zie je al dat het hier ook om de wijn draait. De muren zijn behangen met zo’n 600 ﬂessen. Carlos is een kenner met een duidelijke voorkeur voor wijnen uit de Bourgogne en de Loire-streek. Op zijn aanraden maakten we kennis met de Côte de Provence bio van Château Roquefort en de al even betaalbare landwijn

U I T

E T E N

E N / O F

V O O R A L

U I T

D R I N K E N

Saint Jeannet. Dagschotel € 12, menu du marché € 25, wijn per glas vanaf € 3,50, ﬂessen vanaf € 12.

door sommelier Gilles Ozzello. We kozen heel eenvoudig voor de witte Côte du Rhône Viognier van Château Gigognan (€ 45). Voordien speelden we slechts heel even met de optie champagne Ambonnay 1995 à raison van € 3.500. Er zijn uitgevers die niet elke consumptie vergoeden. We aten overigens uitstekend (kreeftensoep, gnocchi met bieten en zwarte truffel). Lunchmenu € 99, menu dégustation € 199. A la carte tussen € 150 en € 200.

Vingt sur Vin

18 bis Rue Biscarra, Nice (+33)(0)4 93 92 93 20. Onvervalste bistro met terras, voor de hand liggende kaart met charcuterie, ganzenlever, eend met olijven, kalfskop, biefstuk. In omvangrijke hoeveelheden. Maar de liefde van Franck Caramel geldt in de eerste plaats de wijn. Hij beheert een schat van een stuk of 300 flessen. Grote namen als de Meursault van François Jobart, La Romanée-Conti etc., maar minstens zo aantrekkelijk is het aanbod aan wijn van producenten die in een niche-markt opereren. We proefden een fles Mas Foulaquier, die diepe indruk maakte. Waarom waren we dit domaine nooit eerder op het spoor gekomen? Wijn per glas vanaf € 4, per fles vanaf € 20. Dagschotel € 12, à la carte van € 25 tot € 35.

Le Bistrot du Sommelier

21 Rue Eugène Giraud, Valbonne (+33)(0)4 93 12 17 95 www.lebistrotdusommelier.fr Eric Graziotti was sommelier bij Le Moulin de Mougins, La Chèvre d’Or, La Réserve de Beaulieu, onderscheiden restaurants. Daarna begon hij voor zichzelf. In het hartje van Valbonne, 30 couverts, terrasje. De kaart op een schoolbord, denk aan gerookte tonijn, sint-jakobsmosselen met artisjok, andouillettes, kalfslever. Dagschotel € 12, formule-lunch € 16,50, menu € 34. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan. En dus heeft de ex-sommelier een minstens opmerkelijke wijnkaart samengesteld. Met ‘grote namen’ én aanbevolen Provençalen als Château Léoube en Villa Mina. Graziotti heeft ook altijd mooie verhalen bij de wijnen die hij aanbeveelt. Minstens 20 ‘open’ wijnen, vanaf € 3 per glas.

La Cave de Tourrettes

8 Rue de la Bourgade, Tourrettes-sur-Loup (+33)(0)4 93 24 10 12, www.lacavedetourrettes.com Niet alleen vanwege de twee terrassen (eentje met uitzicht op zee, de andere kijkt uit over het dorpsplein) komen we graag bij de cave (min of meer verborgen achter de kerk) van de Sardijnse Caterina Murgia. Aardige mevrouw die al sinds 1997 een bescheiden keuken voert (artisjok, polenta met champignons, noten en amandel, peer met anijs, maar kijk hier vooral ook naar de kaas) en die een onverwacht rijk wijnaanbod heeft. Sommelier Christophe Orta kan zomaar met vermaarde grands crus komen aanzetten, of met meer bescheiden wijnen uit het zuiden, bijvoorbeeld de rosé van Domaine Piqueroque die ons heel goed beviel. Wijn per glas vanaf € 3,50. Dinermenu’s € 26 en € 32, à la carte circa € 35.

Bouches-du-Rhône

L’Oustaù de Baumanière

Route d’Arles Les Baux-de-Provence (+33)(0)4 90 54 33 07 www.oustaudebaumaniere.com Dit meest mytische adres van het departement (ongekende luxe, 2 Michelinsterren, lid van Relais & Châteaux, 30 kamers en suites van € 220 tot € 945) heeft natuurlijk ook een cave die ertoe doet. Om precies

te zijn: een voorraadje van 70.000 ﬂessen, de oudste dateert uit 1897. Zou die wijn nog drinkbaar zijn? Je weet het niet. Hoe dan ook: je hebt ongeveer anderhalve week nodig om de wijnkaart serieus te bestuderen. Samengesteld

Var

La Vigne à Table

RND 7, Les Arcs-sur-Argens (+33)(0)4 94 47 48 47 www.maison-des-vins.fr Het restaurant binnen het ‘proeflokaal’van de Provençaalse wijnen, het Maison des Vins. In de vinothèque circa 800 wijnen, allemaal Appellation d’Origine Contrôlée (AOC) Côte de Provence. Hét adres om nader kennis te maken met de godendranken uit de Provence. Proeven en eventueel kopen. Er kan dus ook gegeten worden. La Vigne à Table is niet subliem, maar voor een eenvoudige lunch kunt u hier gerust aanleggen. Wij kozen voor asperges in hollandaise saus, rollade van kip en een dessert. De rekening vermeldde € 25, exclusief de wijn die we elders in het pand eerder zelf hadden uitgekozen.

La vigne à table

L’Oustaù de Baumanière

COTEPROVENCE.NL

R E S T A U R A N T S

Le Baraza 2 Ave. Ambroise Thomas, Hyères (+33)(0)4 94 35 21 01, www.baraza.fr Tussen de mairie en het casino, beneden een redelijk eenvoudig restaurant, op de eerste verdieping tapas (en iets meer omvattende hapjes) in de wijnbar. Het wordt allemaal gerund door de sommelier en wijnkenner Olivier Giuliano. Hij heeft minstens 100 ﬂessen in de aanbieding, waarvan er 15 per glas gedronken kunnen worden (vanaf € 4). Côte de Provence, Languedoc-Roussillon, Vallée du Rhône, Côtes du Ventoux, veel en vaak bio. We dronken boven een glas Domaine de Fondrèche, aten beneden ganzenlever met mango-chutney en finishten weer boven met twee glazen Sainte-Marguerite. Formule-lunch € 18,50, menu € 22. A la carte € 40 à € 50.

La Bastide des Magnans

de cave is in die zin werelds dat er ook een ruime keus is uit ﬂessen die niet uit Frankrijk komen. Niettemin gold onze voorkeur de uitstekende domaines uit Bandol: Pibarnon, Sainte-Anne, Terrebrune. Glas wijn vanaf € 6. Formule-lunch € 15, menu’s van € 25 en € 38.

Var

KV&B

5 Rue de la Paroisse Bandol, (+33)(0)4 94 74 85 77 www.lekvb.fr Restaurant-vinothèque in het centrum, met terras. Patron Philippe Kopecky heeft

La Bastide des Magnans

gekozen voor wat ‘bistronomie’ heet. Grote bar met een snijmachine voor de ham, Provençaalse klassiekers als stoofpotje rundvlees, lamszadel met tapenade, sint-jakobsmosselen met zwarte rijst uit de Camargue. Allemaal dik in orde. En het mooie is:

Cristina Saulini

11 Rue des Feniers Saint-Tropez (+33)(0)4 94 97 46 10 www.cristinasaulini.com Wat is dat toch met wijn uit Italië, raar genoeg maar beperkt verkrijgbaar in Zuid-Frankrijk. Nogal veel Italiaanse wijnen spreken ons aan en ook om die reden voelen we ons altijd op ons gemak in het beste Italiaanse restaurant van Saint-Tropez. De Siciliaanse gezusters Cristina en Roberta Saulini. Achteraf mini-straatje in het centrum van het dorp.

CÔTE & PROVENCE

Overweeg hier de getruffeerde burrata (kaas, mozzarella), de gevulde courgettebloemen, de spaghetti met inktvis. En doe er dan een door Roberta aanbevolen ﬂes Siciliaanse wijn bij. Amper bekend in Zuid-Frankrijk, maar vaak verrassend goed. Wel even opletten: zo’n ﬂes van Sicilië kan tot wel € 500 kosten. Begin dus met een glas, vanaf € 12. Menu’s van € 65 tot € 118.

Route de la Garde-Freinet Vidauban (+33)(0)4 94 99 43 91 www.bastidedesmagnans.com In deze voormalige zijdefabriek (met terras) heeft Christian Bœuf een uitstekend restaurant (plus 5 chambres d’hôtes) neergezet, met dank aan chef Ludovic Cosnier. Zijn kaart is traditioneel Provençaals met een stoofpotje van rundvlees en garnaaltjes, zwezerik, geroosterde zeewolf, geitenkaas of vijgentaartje toe. Formule-lunch € 19, menu’s van € 30, € 45 en € 60. Nu de wijn. Er is keus uit zo’n 60 wijnen uit de Var! Denk onder meer aan Mouresse, Jale, Verez, Astros, Saint-Julien d’Aille, bepaald niet de minste. Vaak ook per glas verkrijgbaar, vanaf € 5. Maar wees gerust: de wijnkaart heeft méér dan het beste van de Var te bieden. Er zijn ook grands crus uit de rest van het land.

U I T

E T E N

E N / O F

Buddha Bar

Place du Casino, Monaco (+377)98 06 1919 www.buddhabarmontecarlo.com Het valt niet mee in Zuid-Frankrijk een behoorlijk en/of bekoorlijk glas saké te bemachtigen. In Monaco geen

probleem. De Buddha Bar (in de oude concertzaal uit de 19e eeuw, met entresol) biedt de Japanse keuken (sushi, sashimi), maar bijvoorbeeld ook een kreeftensalade met mango. Wij kozen voor de sint-jakobsmosselen in een

Le Dolium 228 Route de Carpentras, Beaumes-de-Venise (+33)(0)4 90 12 80 00, www.dolium-restaurant.com Eigentijds restaurant met terras van Fabrice Martin. Zo ongeveer naast de coöperatieve cave Balma Venitia. In dit gebied zijn ze al een jaar of tweeduizend met wijnbouw bezig, nu iets van 100 producenten en 15 domaines. Rood en de zoete witte Muscat hebben hun AOC Beaumes-de-Venise. De druivenranken staan aan de voet van de Dentelles-de-Montmirail, tussen de Rhône en de Luberon. Het ligt voor de hand dat Martin en zijn vrouw Laurianne, de sommelier, vrijwel exclusief voor wijn uit de naaste omgeving kiezen ter begeleiding van de maaltijden. Die er mogen zijn. We genoten van ravioli van ganzenlever, dorade in een jus van vissoep, lamsbout met gekonftijte aubergines. Formule-lunch € 25 en € 27, menu’s van € 31 en € 40.

V O O R A L

U I T

D R I N K E N

(kennelijk) Japanse saus en biefstuk met Thaise basilicum. Geen verkeerde keuzes. En daarbij dan superieure versies van saké. Aan de overzijde van de tafel hield men liever Europa in ere. Dus viel de keus op een van de grands crus uit de Bordeaux-streek. Bourgogne had ook gekund, de Provence trouwens ook. De (prijzige) wijnkaart van dit adres biedt een ruime keus. Menu € 78, à la carte van € 60 tot € 90.

Vaucluse

Le 46

46 Rue de la Balance Avignon (+33)(0)4 90 85 24 83 www.le46avignon.com De moderne tijd in de Cité des Papes: Nicolas Martin was er de eerste die in de gaten had dat er een markt is voor een bistro annex wijnbar (of andersom) met loungepotentie. Terras. Open van de vroege ochtend tot na middernacht. In de praktijk zijn de hele dag tapas van ganzenlever, gerookte zalm, charcuterie en kaas verkrijgbaar. Voor de lunch en het diner gaat chef Antoine Tamekloe vele stappen verder: zeewolf in saffraan,

lamskoteletjes met doperwtenpuree, etc. Waarbij een glas wijn niet misstaat. In de vitrine minimaal 150 ﬂessen uit Frankrijk, maar ook uit Italië, Australië, Zuid- Afrika. En nog een paar van die ‘nieuwe’ wijnlanden. Er zijn regelmatig proeverijen. Dagschotel met ‘café gourmand’ € 15, voorgerechten van € 6 tot € 9, hoofdschotels van € 14 tot € 21. Wijn per glas vanaf € 3,50.

Chez Serge

90 Rue Cottier Carpentras (+33)(0)4 90 63 21 24 www.chez-serge-com Interessant restaurant van de soms tamelijk luidruchtige Serge Ghoukassian. Centrum van de stad. Het bijzondere: ‘exotische’ elementen op de kaart. Kom je in deze omgeving niet vaak tegen. In elk geval hadden wij niet verwacht onthaald te worden op voortreffelijke sashimi van gemarineerde tonijn in Thaise saus en taboulé. De zeewolf met een puree van artisjok, basilicum en gedroogde tomaat scoorde aan de overzijde van de tafel amper minder punten. Maar het allerbelangrijkste van dit huis is de cave met 400 ﬂessen van sterk uiteenlopende origine, prijs en kwaliteit. Voor ieder wat wils, is het minste dat je kunt zeggen en de Côte Ventoux (vaak onderschat) is natuurlijk sterk vertegenwoordigd. Formule-lunch € 17, menu’s van € 27 en € 37. Truffelmenu’s van € 59 en € 87. Fles wijn vanaf € 15.

Chez Serge

COTEPROVENCE.NL

Vaucluse

La Sommellerie

Route de Roquemaure Châteauneuf-du-Pape (+33)(0)4 90 83 50 00 www.la-sommellerie.fr Laten we zeggen: een ‘pastorale’ hostellerie met pergo-

la-terras te midden van de wijngaarden, 16 kamers en suites van € 78 tot € 190. De wijnkaart is niets minder dan een unieke gids voor wie (bijna) alles wil weten van de 35 domaines die Châteauneuf-duPape aan zijn gouden wijnreputatie hebben geholpen. Er staan (vrijwel) uitsluitend wijnen van de naaste buren vermeld. Soms unieke ﬂessen die al jaren oud zijn. Een ﬂink aantal gereputeerde wijnen kun je per glas proeven, vanaf € 5. Ook de keuken onder leiding van de recent aangetreden chef Stéphane Decker is van niveau. De kabeljauwsalade met passievruchten was bijzonder, de lamszadel als hamburger met een groententaartje met knoflook erg lekker. Lunchmenu € 23, overige € 32, € 48 en € 60.

Les Florets

Route des Dentelles Gigondas (+33)(0)4 90 65 85 01 www.hotel-lesflorets.com Prachtig aan de voet van de Dentelles gelegen hotel-restaurant van de familie Bernard, sinds 1960. Er zijn 15 kamers van € 81 tot € 175. Men exploiteert ook een domaine en het mag dus geen verrassing heten dat de wijnkaart bijna exclusief Côtes-duRhône vermeldt. Of nauwkeuriger gezegd: Gigondas.

In de gauwigheid geteld kwamen we tot 50 verschillende flessen Gigondas, veruit de meeste te proeven vanaf € 4,50 per glas. Chef JeanPierre Minéry toonde zich een gedegen ambachtsman die de vooral lokale keuken op dit adres voorzichtig vernieuwt. We waren te spreken over de tonijn met mango en avocado, de sint-jakobsmosselen in kokosmelk met citronella. Formule-lunch € 28, menu’s van € 34, € 45 en € 51. De voordeligste fles wijn € 17.

ADVERTENTIES

ARIE DE BOOM YACHT YARDS | MARINA MANAGEMENT | YACHT SALES

Uw Hollandse kaasboer in FRANKRIJK Meer dan 50 soorten Nederlandse kwaliteitskaas In Frankrijk! www.fromageriechampsfleuris.eu ACTIE: 10% korting op uw aankoop en vanaf 60 euro kaas, GEEN verzendkosten! vermeld bij uw bestelling: Côte & Provence Alle kazen worden vacuüm verpakt, dus lang houdbaar, Bezorgkosten 9 euro per verzending. Binnen 2 werkdagen vers van het mes in Frankrijk, Corsica en Monaco. Deze actie is geldig tot 1 december 2014

DELIVERING YACHTING SOLUTIONS For the past 40 years, Arie de Boom has been a name to trust in the Yachting industry. At our shipyard a well trained professional staff is ready to take on any kind off work and we provide indoor and outdoor storage. Whatever your requirement may be, we deliver the right yachting solution!

YACHT YARDS

• Expert teams • 70-tonne Travelift • Maintenance and repairs • All major brands marine engines • Winter storage (inside/outside) • Dry-stack storage • Fuel dock • Brokerage service

MARINA MANAGEMENT

YACHT SALES

Arie de Boom Port de la Rague, BP 920, 06210 Mandelieu La Napoule, France T +33 (0) 4 92 97 48 90 | info@ariedeboom.com | www.ariedeboom.com

CÔTE & PROVENCE

Exclusieve kortingen voor Côte&Provence-abonnees

Côte&Provence verwent u! DRIE UNIEKE AANBIEDINGEN, UITSLUITEND VOOR DE ABONNEES VAN CÔTE & PROVENCE. UW ABONNEMENT OP CÔTE & PROVENCE HEEFT U DUS ZÓ TERUGVERDIEND.

Nazomeren op prachtig Corsica Overweeg eens het ‘ÎIe de Beauté’. In het begin van de herfst vaak op z’n mooist. Goed weer (niet al te warm) en niet druk meer. Binnen anderhalf uur met Transavia van Amsterdam naar Ajaccio (tot eind september). Huurauto erbij en op verkenning van het mooiste eiland van de Middellandse Zee. Het Frankrijk Huis regelt Corsica-reizen die helemaal op uw individuele wensen zijn afgestemd. In september naar Corsica? Alleen als abonnee van Côte & Provence ontvangt u de onderscheiden Capitool-reisgids Corsica, plus een uitgelezen selectie van aanbevolen overnachtingsadressen, die verder reikt dan hotels. www.frankrijkhuis.nl.

Golfen en dineren op topniveau

Najaarsvakantie op een vertrouwd adres Het alom bekende Van der Valk-hotel in Saint-Aygulf (letterlijk aan de

Het subliem gelegen Royal Mougins Golf & Resort

Méditerranée, tussen Cannes en Saint-

(bij Cannes om de hoek) biedt u een uitzonderlijk

Tropez) biedt abonnees van Côte &

arrangement aan. Dat omvat twee overnachtingen

Provence een 5-daags droomarran-

in een ultra-luxe superior-suite, gevolgd door een

gement aan. U overnacht 5 keer in

uitgebreid ontbijt. U kunt een keer terecht op de

een 2-persoons Comfort-kamer, u

befaamde green en u krijgt een diner aangeboden,

geniet elke ochtend van een uitge-

waarvoor de gelauwerde Nederlandse chef Servé

breid ontbijt, u krijgt elke avond een 3

Vromen tekent. Eerder was hij een hoofdrolspeler

gangendiner, menu naar keuze. Plus:

in de keuken van Beluga (2 Michelinsterren) in

twee keer een halfuur massage per

Maastricht. Kortom, een verblijf bij Royal Mougins

persoon, indien gewenst. Uiteraard

Golf & Resort is een belevenis om nooit te vergeten.

staat er een ﬂes huiswijn voor u klaar

De normale prijs voor dit tweedaagse arrangement

zodra u bent ingecheckt. Dit alles voor

is € 435. Abonnees van Côte & Provence betalen

de vriendenprijs van € 412 p.p., in de

slechts € 335. De aanbieding is geldig van septem-

periode van 1 september tot 12 okto-

ber t/m december 2014. www.royalmougins.fr.

ber. Van 20 oktober tot 20 december: € 357. Onder voorbehoud van de keuze voor een 2-persoonskamer.

Proﬁteer! Hoe maakt u gebruik van deze aanbiedingen? Ga naar www.coteprovence.be/abonnnee-aanbiedingen en u wordt de weg gewezen.

www.hotelstaygulf.fr.

COTEPROVENCE.NL

R E P O R T A G E

CÔTE & PROVENCE

K L A S S I E K

Z E I L E N

LesVoiles de Saint-Tropez DE EINDSPURT VAN DE ZOMER

Het begon allemaal in 1981 met een zeilwedstrijd tussen slechts twee schepen. Maar beetje bij beetje groeide dat wat een eenmalige gebeurtenis leek, uit tot de fameuze zeilregatta ‘Les Voiles de Saint-Tropez’, waarvan in 1999 de eerste officiële editie werd gehouden. Sindsdien vormt het evenement – dat een kleine week duurt – de afsluiting én het hoogtepunt van het mediterrane zeilseizoen. T E K S T: R É M I D E R I D D E R

COTEPROVENCE.NL

R E P O R T A G E

Een race met als inzet: wie betaalt de lunch bij Club 55?

ELKE LIEFHEBBER DIE JE SPREEKT IS HET

jaar maakt al het plastic in de haven van

aantrekkingskracht lijkt te hebben op

ermee eens: ‘Les Voiles de Saint-Tropez’ is

Saint-Tropez plaats voor hout!”

alles en iedereen. In de zomer is er het

een uniek zeilfestijn dat zijn weerga niet

En Irene Hin, directeur van de Golf

kent. Na de wedstrijden in Antibes en Can-

Club Saint-Tropez, verwoed zeilster vanaf

sersplaatsje gerust kunt vergelijken met

nes om de Coup d’Automne van de Yacht

haar jeugd, voegde daaraan toe: “Pas in

Volendam. Maar in de Voiles-week lopen

Club de France, zeilen veel boten speciaal

het najaar begint de wind weer flink op

er voornamelijk sportieve zeiltypes rond.

door naar Saint-Tropez om dit bijzondere

te steken, waardoor de oude zeilboten

Dat geeft meteen een heel ander sfeertje.

vaarfeest mee te maken. Maar ze komen

vooruit kunnen komen. Het is ongelofelijk

ook vanuit Marseille en Monaco, of worden

spannend om al die enorme jachten in de

zeilschepen door monseigneur Michel

speciaal met het oog op ‘St. Trop’ uit de VS

baai te zien manoeuvreren.”

Hayes vanaf het balkon van Hôtel Sube

die ‘Voiles de Saint-Tropez’ nou zo speciaal maakt. We gingen maar eens een kijkje nemen. Al snel wordt duidelijk dat ‘Les Voiles’ een ‘must’ voor zeilers en bewonderaars van schitterende en vooral klas-

Ook bijzonder: de zegening van de

aan de Vieux Port. Waar vind je dat? En je

overgevaren. Dan vraag je je al snel af wat

massatoerisme waardoor je het oude vis-

Dat heel speciale sfeertje

kunt er gewoon bij zijn, maandagochtend

Men is het er roerend over eens:

29 september om 09.00 uur.

hoe indrukwekkend de zeilregatta’s elders aan de Côte ook zijn, nergens vind je de sfeer die je in Saint-Tropez beleeft. Om maar wat te noemen, in Cannes

Een dramatisch ongeluk in 1995 Op 29 september 1981 werd de eerste zeilrace georganiseerd door Patrice de

sieke schepen is. Of, zoals Robert-Jan van

liggen de boten verspreid over twee

Colmont, de eigenaar van de roemruchte

Straaten, de Nederlandse manager van

havens, dus iedereen loopt hele einden

Club 55 (zie de vorige editie) Twee boten

het gereputeerde hotel-restaurant Villa

heen en weer, terwijl je elkaar in Saint-

moesten toen zo snel mogelijk om de rots

Belrose dat ook ver buiten het beroemd-

Tropez overal tegenkomt. En het heeft

Nioulargue heen varen, met als inzet dat

ste dorp van Zuid-Frankrijk faam geniet,

ook veel te maken met de bijzondere

de verliezer de lunch zou betalen bij Club

ooit verzuchtte: “Heerlijk, één week per

magie van Saint-Trop dat een eeuwige

55, het eindpunt.

CÔTE & PROVENCE

K L A S S I E K

Z E I L E N

Er zijn veel ‘ouwe jongens’ bij, die vroeger aan alle grote wedstrijden meededen

De race, die al snel grote bekendheid kreeg onder de naam ‘La Nioulargue,’ zou na het dramatische ongeluk in 1995,

defilé plaatsvindt van de bemanningsle-

van indrukwekkende jachten in volle

den, al gauw zo’n drieduizend man.

glorie, soms oude twee- en driemasters.

Bijzonder aan het evenement is dat

Want de zeilboten gaan voor anker in de

waarbij de zes meter lange Taos Brett

er geen enkele boot gesponsord wordt. Of

baai en zijn dus niet alleen bij de start en

na een botsing zonk en waarbij één man

het nu gaat om mooie, eenvoudige boten

finish te zien.

omkwam, drie jaar lang niet worden

of om schepen die wel honderd miljoen

gehouden. In 1999 werd de wedstrijd

waard zijn. Nergens zie je groot ‘merk zus

onder de naam ‘Les Voiles de Saint-

of merk zo’ op de zeilen staan. Dat houdt

Tropez’ nieuw leven in geblazen en sinds-

het wel zo gemoedelijk.

dien is het succes onverminderd groot.

Al is de competitie er niet minder

Inderdaad, ‘Les Voiles de SaintTropez’ is een uniek zeilfeestje.

Meer informatie Les Voiles de Saint-Tropez

Zowel met de klassieke houten schepen,

om. Aan de ene kant heb je de moderne

die een lust zijn voor ieders oog, als met

boten van eerzuchtige eigenaars die

de moderne zeiljachten worden er een

elkaar proberen de loef af te steken door

kleine week lang elke dag races gezeild.

op hun boten jonge ambitieuze zeilers

Voor moderne jachten:

te zetten. Aan de andere kant zijn er de

van 29 september tot 4 oktober.

Het defilé van donderdagavond

boten waarop de leeftijd van de beman-

Ondertussen valt er gedurende die

ning varieert van ruim dertig tot boven de

Voor de klassiekers:

week ook op de kade van alles te beleven.

tachtig. Daar zijn veel ‘ouwe jongens’ bij,

van 30 september tot 4 oktober.

De jeu de boules wedstrijd, de anchoïade

die vroeger alle grote wedstrijden hebben

in de haven, veel muziek en animatie in de

gezeild en nu voor de lol en de gezelligheid

Société Nautique de Saint-Tropez

straten, vuurwerk en de zondagse picknick

meedoen.

Tel. (+33) (0)4 94 97 30 54

tijdens de prijsuitreiking bij de Citadelle, terwijl donderdagavond traditioneel het

Maar ook vanaf de kade kan iedereen genieten van het machtige gezicht

snsttropez@aol.com www.lesvoilesdesaint-tropez.fr

COTEPROVENCE.NL

De experts van Cote & Provence komen naar u toe! NU MOE T ALLES WAT U IGENA AR OF W E T EN A L S E VERKOPER!

Bent u eigenaar van een huis in Zuid-Frankrijk? Bezoek dan 17 of 18 september de Informatiesessie voor huiseigenaren op het prachtige Château des Launes in La Garde Freinet (Var). Met vanaf 14.30 uur diverse presentaties over: • Onderhoud van uw woning (Excellence France) • Financiering van uw woning (BNP Paribas) • Verkoop van uw woning (New-Home) • Verkoop en de ﬁscus (Steinz & Dijkstra Advocaten) • Home-staging (Zantos Interiors & Exteriors) Tijdens de apéro, na afloop van de presentaties, krijgt u alle gelegenheid om úw individuele vragen te stellen, en natuurlijk de wijnen te proeven van het domein! Entree: € 15,- per persoon (leden van de ANM: € 10,-) Gratis toegang voor abonnees van Côte & Provence, Maison en France en En Route * Voor uitgebreide informatie over presentaties, programma, en aanmelding, ga naar:

www.coteprovence.nl * per abonnement één persoon

Wonen in Zuid-Frankrijk

In elke editie van Côte & Provence informatie over de huizenmarkt, nieuwe wetgeving, fiscaal-juridisch advies en méér.

Onze regio internationaal nóg verleidelijker JAARLIJKS DOET DE FRANSE BANK BNP Paribas een uitgebreid onderzoek naar de buitenlandse interesse in een huis in Frankrijk. Onlangs kwam het desbetreffende rapport over 2013 uit. Daaruit blijkt onder meer:

Tip: Europa en de ‘plus value’ DE FR A NSE W E TGE V ING ROND OM DE zogeheten ‘plus value’- belasting ( ‘overwinst’ bij verkoop) staat op gespannen voet met het Europees recht. Sinds eind 2012 moet namelijk niet alleen een fi scale heffing van 19% worden betaald, maar ook een heffi ng van 15,5 % voor sociale lasten. Rep en roer onder vooral buitenlandse huizenbezitters in Frankrijk want zij profi teren niet van het sociale stelsel in Frankrijk. Tegen die achtergrond is nu een procedure gestar t tegen Frankrijk bij de Europese Commissie. Als verkoper is het mogelijk om een bezwaarschriftprocedure te beginnen. Om te voorkomen dat je behalve die vermogenswinstbelasting ook nog die extra sociale heffing voor je kiezen krijgt. Als Frankrijk in het ongelijk wordt gesteld (en dat lijkt vrij zeker) valt er allicht geld terug te vorderen, mocht u al afgedragen hebben. Meer informatie op www.maisonenfrance.com en op http://goo.gl/dx084Y

Hypotheekrente verder gedaald DE GEMIDDELDE HYPOTHEEKRENTE IN Frankrijk is in juli van dit jaar verder gedaald. Reken op iets van 2,7%. Even afgezien van eventueel aanvullende levensverzekeringen. Afgelopen december ging het nog om 3,12%. De huidige hypotheekrente komt overeen met het tarief in de jaren veertig van de vorige eeuw. Bij nieuwbouw praat je nu gemiddeld over een woninglening-rente van 2,67%, bij oudbouw over 2,69%. Geld lenen voor een verbouwing: gemiddeld 2,73%. Eerste indicatie met betrekking tot augustus: de hypotheekrente lijkt weer iets op te lopen.

» dat het Verenigd Koninkrijk koploper is wat betreft het aantal door buitenlanders gekochte huizen in Frankrijk. Om precies te zijn: 25% van het aantal internationale verkopen » op enige afstand gevolgd door de Belgen als goede tweede (17%) » terwijl Nederland met 4% een subtopper is geworden. Opvallend is de groeiende belangstelling uit Duitsland (7%) waar lange tijd een huis in Frankrijk nooit hoog op de verlanglijst stond. Bij maar liefst een kwart van de ca. 11.000 koop/verkoop-trans ac ties met ‘etrangers’ in 2013 ging het om onze regio PAC A . Gemiddelde koop/verkoopprijs: € 565.000. Vooral Belgen, Britten en Italianen (in die volgorde) betaalden een bedrag in die orde van grootte. Meer informatie over het onderzoek in de najaarseditie van Maison en France.

COTEPROVENCE.NL

Elke dag

is in Frankrijk? Een huis in Frankrijk? Op een Frans huis is het Franse recht van toepassing. Wij adviseren hierover en kunnen de aan- en verkoopbegeleiding verzorgen op juridisch, notarieel en fiscaal gebied. Oprichting SCI, Frans erf- en successierecht, etc. Neem contact op met Steinz & Dijkstra Advocaten, of kijk op onze site: www.steinz-dijkstra.nl.

De koning te rijk in Zuid-Fankrijk Volg ons op Facebook en Twitter en ontvang vrijwel dagelijks nieuwtjes en tips over en uit Zuid-Frankrijk. Of kijk op onze website: www.coteprovence.nl met tal van aanbiedingen, columns en nog veel meer! Exclusief voor abonnees: minimaal 4 keer per jaar de gratis nieuwsbrief Côte & Provence Journal. Aanmelden via het formulier op www.coteprovence.nl

Steinz & Dijkstra Advocaten Zuid-Hollandlaan 7, 2596 AL Den Haag, telefoon 070 08 75,www.steinz-dijkstra.nl www.steinz-dijkstra.nl Eemnesserweg 11-07, 1251 NA Laren, 035 240 5313143,

BOUWBEGELEIDING PROVENCE/CÔTE D’AZUR

Met meer dan 25 jaar ervaring bij bouwen renovatiewerkzaamheden zal Edzard Groeneveld u graag begeleiden bij het realiseren van uw droomhuis in de Provence/Côte d’Azur. www.bouwbegeleidingprovence.nl Mobiel: 0033 671 700 422

“Zonder jou was het ons nooit gelukt”

Dat hoor ik regelmatig. Bouwen in Frankrijk vereist ervaring en kennis van zaken. Ik ben Nederlandstalig architect en woon reeds 18 jaar in de Vaucluse (84). Met een gerenomeerd bouwbedrijf, met meer dan 40 jaar ervaring, begeleid ik zowel nieuwbouw als renovatie. • het vinden van een mooi bouwperceel EIGEN SELECTIE VAN MOOIE BOUWGRONDEN, kontakteer mij voor info • de ontwikkeling van uw droomhuis, toegespitst op uw terrein, de locale regelgeving en uw budget • nazicht van de bouwaanvraag en het uitvoeringsdossier • advies bij het uitzoeken van de materialen • regelmatige inlichtingen omtrent de bouwvorderingen, via mail en foto’s • de gegarandeerde oplevering van uw huis binnen de afgesproken termijn en budget NIEUW: nu ook advies en begeleiding in het vinden van een geschikte bestaande woning in de streek ten zuiden van de Mont-Ventoux (84) Voor meer inlichtingen kontakteer: Colette Vanden Bogaerde e-mail: colette.vdb2@gmail.com telefoon: (+33) (0)6 19 91 25 16

Eric van Rooy is directeur van een vastgoed onderhoudsbedrijf in Nederland én Zuid-Frankrijk. Hij woont al geruime tijd een deel van het jaar in de Var en werkt exclusief met Nederlandstalige vakmensen. Hij maakt deel uit van een netwerk van Nederlandse ondernemers in Zuid- Frankrijk. www.excellence-france.com

ONDERHOUD & VERBETERING:

GOEDKOOP VERSUS DUURKOOP D I E N S T V E R L E N I N G

I N

Z U I D - F R A N K R I J K

buitenland gevestigde onderneming, met een buitenlandse bankrekening. Avonturiers die denken in korte tijd snel rijk te worden? Het belang van een Franse factuur Het grote bezwaar tegen deze aanbieders is dat ze geen officiële Franse(!) factuur kunnen overleggen. Dat heeft financiële gevolgen. Een niet-Franse factuur speelt later geen rol bij de berekening van de ‘plus-value’ (winstbelasting bij verkoop) én er kan niet geprofiteerd worden van het lage TVA-tarief dat vaak van toepassing is op onderhoud en verbetering van woningen. En vergeet in dit verband de zogeheten décennale-verzekering niet. Als die er niet is, brengt dat voor de klant grote risico’s met zich mee. Wanneer een bedrijf failliet gaat of er is echt iets mis met de HOE ZORG JE ERVOOR DAT HET ONDERHOUD OF DE VERBOUWING

kwaliteit van het geleverde werk, dan kan de klant zich beroepen op

aan uw villa of appartement perfect verloopt? Bepaald niet om u af te

die verzekering. Toen ik in Frankrijk mijn bedrijf begon heb ik direct

schrikken, maar er spelen dan nogal wat facetten een rol. Nog even

een s.a.r.l. opgericht, een Carte Professionnelle aangevraagd en een

afgezien van de taalbarrière, de praktijk leert dat veel aanbieders

décennale afgesloten.

gouden bergen beloven die als een relatieve schroothoop finishen. Met alle financiële en fiscale consequenties van dien.

Voor 4 ton het schip in Helaas word ik er vaak pas (te) laat bijgehaald als er al veel

Zowel Franse als niet-Franse aanbieders van onderhouds- of

ellende speelt. Laatst had ik een klant die € 20.000 had betaald aan

verbouwingswerkzaamheden kunnen je een behoorlijke teleurstel-

een aanbieder om de materialen te kunnen kopen. Hij heeft hem

ling bezorgen. Kijk, we kunnen er lang of kort over praten, maar de

nooit meer gezien.

mentaliteit, de gewoontes en gebruiken van Franse aannemers zijn

Ook kom je gevallen tegen waarbij een grote verbouwing is

veelal toch anders dan je gewend bent of waarop je hoopt. Een beetje

uitgevoerd zonder constructieberekeningen en gedegen onderzoek.

vaak hoor ik verhalen over Franse aanbieders die hun afspraken niet

Ik ontmoette (veel te laat dus) een klant die voor € 400.000 het schip

nakomen, over aanbetalingen van ruim 30%, over een te summiere

was ingegaan. Na twee jaar was de aanbouw van zijn huis verzakt,

omschrijving van de werkzaamheden. Ook blijkt het begrip kwaliteit

de aannemer spoorloos. De gemeente heeft nu bevolen de zaak af

bij de beoordeling van het geleverde werk vaak een punt van discus-

te breken. Wat ik wil zeggen: laat een gewaarschuwd mens voor

sie. En dan is er bijna altijd ook nog die taalbarrière.

twee tellen.

Nederlandstalige (of andere niet-Franse) aanbieders blijken in veel gevallen niet over een zogeheten ‘Carte Professionnelle’ te beschikken, in Frankrijk verplicht. Ze werken vaak vanuit een in het

COTEPROVENCE.NL

Nederlandse Makelaar In Frankrijk Arjan MANSIER +33 (0)6 22 54 41 37

Begeleiding bij aan- en verkopen aan de Côte d’Azur

LE DRAMONT - 700 m van schitterende baai Duplex appartement van 40 m² + 28 m² terras. Binnen het complex is er een zwembad. Vrij uitzicht. Gelegen op 8 km van Fréjus en Saint-Raphaël. Ref: 287va – € 239.600

AGAY - 2 kamer appartement tegenover park Ruim appartement van 53 m² + 14 m² terras. Binnen het complex is er een zwembad. Gelegen op 150 m van het zandstrand en 10 km van Fréjus en Saint-Raphaël. Ref: 277va – € 325.000

AGAY - Luxe 3 kamer appartement op 150 m van zee Gezellige en modern ingerichte woning van 76 m² op de begane grond met hoogwaardige uitrusting. Zwembad, garage en grandioos uitzicht over het park. Ref: 249va – € 420.000

ANTHÉOR - 300 m van strand - 1577 m² grondoppervlakte Villa avec charme van ca. 120 m² met 3 slaapkamers. Rustige ligging op een heuvel in een afgesloten park. Schitterend zeezicht, zwembad, jeu de boules, carport ... Ref: 464vm – € 930.000

AGAY - Penthouse van 170m² Gelegen op slechts 150 m van de wandelboulevard van de prachtige baai van Agay. Er zijn 3 slaapkamers, 3 badkamers, een moderne keuken en een terras van 120 m². Binnen dit complex, gebouwd in 2010, is er een concierge, een park met zwembad, garages, etc. Ref: 289va – € 1.237.000

www.classimmobilier.com e-mail: info@classimmobilier.com

Joost Kubbe woont en werkt sinds 1976 in Frankrijk. Aanvankelijk in de Bourgogne/Morvan, daarna ook aan de Côte d’Azur. Makelaar én specialist in beheer en onderhoud van tweede huizen. www.immoboulevard.com/nl

CÔTE D’AZUR ALTIJD EEN VOORKEURSBESTEMMING: HÉT MOMENT OM TOE TE SLAAN! D I E N S T V E R L E N I N G

I N

Z U I D - F R A N K R I J K

JA, A AN HET BEGIN VAN DE ECONOMISCHE CRISIS KWAM DE

diverse fiscale voordelen, en natuurlijk vakantie vieren in uw eigen

tweede huizenmarkt ook In Zuid-Frankrijk abrupt tot stilstand. Niet

huis als dat zo uitkomt. Belegging in ‘stenen’ gaat over de lange

zo gek, want er is maar zelden een dwingende reden voor de aankoop

termijn. Na 30 jaar bent u bij verkoop geheel vrij van alle soorten

van een tweede huis. Bovendien was er toen sprake van vaak over-

plus-value heffingen, dus hoe jonger raak ‘geschoten’, des te langer

dreven vraagprijzen. Nu we een aantal jaren verder zijn, gelden er

het plezier!

vraagprijzen die gemiddeld ongeveer marktconform zijn. Inclusief een meestal redelijke onderhandelingsruimte, denk aan 5 à 10 procent.

Een aankooptip

Met andere woorden: dit zou wel eens hét moment kunnen zijn

Tot slot een aankooptip. Als u in de zomer een huis vindt dat u

om de aankoop van een huis in Zuid-Frankrijk (nader) te overwegen.

bevalt, denk er dan aan dat de zon op zijn hoogst staat. Schijnt hij in

Redelijke vraagprijzen, een historisch lage rente, plus een zogeheten

de winter, als u hem echt nodig heeft, ook op uw terras? De zon schijnt

‘kopersmarkt’ wat wil zeggen dat kopers meer voor het zeggen heb-

hier bijna altijd, maar niet steeds. En niet voor iedereen.

ben dan verkopers. Potentiële kopers staan sterker dan verkopers die moeten opboksen tegen een riant aanbod. De wet van vraag en aanbod: de prijzen staan onder druk als het aanbod ruim is. Een historisch lage rente Over die rente gesproken: Aan een ‘ideale leningnemer’ (voldoende inkomen of vermogen, ook op termijn rendabel onderpand) lenen de Franse banken op het ogenblik voor 2,9% op 15 jaar en 3,2% op 20 jaar vast. Dit zijn historisch lage tarieven. En zoals hiervoor gezegd: het aanbod is ruim. Van een kwalitatief goed dorpshuis in het achterland van Grasse vrij op naam voor € 150.000, via een appartement niet ver van zee voor € 270.000, tot de luxe van een villa met zwembad vanaf € 500.000, mede afhankelijk van uw wensen. Het klimaat en de bereikbaarheid De Rivièra zal altijd, gezien het aangename klimaat in zomer én winter, en de gemakkelijke bereikbaarheid vanuit heel Europa, een voorkeursbestemming blijven voor bovenmodale levensgenieters. Gezien het lange seizoen is het ook een uitstekende investering voor een rendabele vakantieverhuur belegging, met in de nieuwbouw

COTEPROVENCE.NL

Huren of kopen aan de Côte d’Azur doe je met IMMO Bastion d’Azur www.immobastiondazur.com – (+33) (0)6 75 02 76 88

Enkele voorbeelden uit ons aanbod:

Aankoop, verkoop en verhuur ... Immo Bastion d’Azur is het adres voor een verstandige aankoop van uw toekomstige villa of appartement aan de cote d’Azur. Ook als u uw eigendom wilt verkopen of verhuren begeleiden wij u van A tot Z. Wij verhuren alleen exclusieve privé villa’s en appartementen. Alle door ons te huur aangeboden objecten bezoeken wij persoonlijk alvorens ze in ons bestand op te nemen. U kunt geheel vrijblijvend contact met ons opnemen, en wij vinden voor u het huis dat bij u past.

LE VAL (VAR) op ca. 1,5 km van het Middeleeuwse Le Val ligt deze Provençaalse villa uit 1977 van 188 m2. Aangrenzend een compleet ingericht gastenverblijf van 53 m2. 5 slaapkamers, zwembad 5 x 10 en geheel omheinde vlakke tuin van 1700 m2. Vraagprijs: € 398.000

LES ISSAMBRES (VAR) Luxe complex van woonhuis met daarbij 5 appartementen. Ideaal als gastenverblijven of als investering voor de verhuur. Terrein 1700 m2 overal zeezicht, zwembad en privé parking. 3 min van strand, privé tuin voor het hoofdhuis en riant dakterras. Vraagprijs: € 1.775.000

TE KOOP OF TE HUUR AAN DE CÔTE D’AZUR Diverse luxe appartementen en villa’s met zwembad en/of zeezicht. Verhuur vanaf 2 tot 12 personen. Voor informatie e-mailt u naar: info@immobastiondazur.com of bel naar (+33) (0)6 75 02 76 88. Al onze aanbiedingen vindt u ook overzichtelijk terug op www.immobastiondazur.com.

Wat kunnen wij voor u betekenen? • Coördinatie bij de bouw of verbouwing van uw woning • Beheer-service op maat van uw woning tijdens uw verblijf, afwezigheid en verhuur • Onderhoud en schoonmaak door ons eigen personeel van uw tuin, zwembad, etc. • Het voor u regelen van gewenste administratieve werkzaamheden zodat uw verblijf zorgeloos verloopt

Bastion d’Azur is een professioneel servicebureau dat met een zeer uitgebreid aanbod u veel werk uit handen kan nemen. Wij zijn altijd ter plaatse in Zuid-Frankrijk en beschikken over de kennis, ervaring en het lokale netwerk om uw zaken betrouwbaar en adequaat voor u te regelen als intermediair. Ons aanbod is ﬂexibel en wij stemmen onze service graag af op uw persoonlijke wensen. Belt u ons gerust om uw situatie te bespreken op telefoonnummer: (+33) (0)4 94 81 01 32. Onze medewerkers spreken Nederlands, Frans, Duits en Engels en staan u graag te woord.

www.bastiondazur.com • info@bastiondazur.com • (+33) (0)4 94 81 01 32

T U I N T I P S

De kleurrijke herfst van het zuiden Najaar alweer! In Nederland betekent dat met frisse moed de paraplu uit de kast halen en de kaplaarzen in stappen. Hier aan de Côte d’Azur verruilen we gewoon de witte wijn voor de rode en genieten we op het terras van de kleurenpracht in de tuin. T E K S T: G E R A R D D E B O S

IN HET NAJAAR MAG DE BEPLANTING ZICH ver heugen op een bescheiden t weede groeiseizoen. Neem de rozen: na een start met veel knoppen in april, een uitbundige bloeiperiode en een rustpauze in de zomer, volgt een kleurrijke herfst. Dat geldt voor een ﬂink aantal vroege bloeiers, mits goed teruggesnoeid. Zoals de Lagerstroemia, de Oleanders, Callistemon, Tulbachia, Abelia, Escallonia, Clerodendron, Camelia hiemalis, Cassia corymbosa, Polygala. Dus wat nou herfst? Ik spreek liever van een verlengde nazomer overgaand in een vroege zachte winter. In de tuinen is

Pyracantha, de vuurdoorn

zeker in de periode oktober-januari nog veel moois te zien. Afgezien van de hiervoor

gevormde, uit naaldjes samengestelde bla-

al genoemde kleurmakers zijn er – net als

deren, een prachtige gele gloed geeft; indien

in de Ardennen, Nederland of Duitsland –

goed geplaatst, dat wil zeggen solitair en

loofbomen met hun bladverkleuring. Niet zo

met een goede rugdekking komt ze fraai uit,

massaal misschien, maar minstens zo mooi.

zowel als laanboom of als strakke zuil (in de

De kleurenpracht van de Liquidanbar styra-

wat kleinere tuin) of als groepje van drie.

ciﬂua (Amberboom) is overweldigend, soms knalrood dan weer koperkleurig en samen

Bessen, een lust voor het oog

met zijn kurkbast is het een kor te maar

Behalve door bloemen wordt er ook

hevige aandachttrekker. Hetzelfde geld

nog op andere manieren kleur in de tuin

van de voorjaarsperiode. De opengebarsten

voor de Ginkgo biloba die met zijn vreemd

gebracht. Zoals met bessen: Pyracantha

zaaddozen met fel oranjerode bessen zijn

(vuurdoorn) in geel, rood of oranje, en lager

een lust voor het oog. Echt een plant voor de

op de grond de Hypericum met zijn zwarte

liefhebber. En heeft-ie eenmaal een plaatsje

bes. De wilde Arum krijgen we gewoon

in uw tuin gevonden, dan wilt u hem nooit

cadeau met een stevige stengel dikke rode

meer kwijt.

Liquidanbar styraciflua

bessen. En voor de liefhebbers is er nog

Callistemon – rode lampenpoetser

de Iris foetidissima: een gemiddeld snel

Gerard de Bos, Intergarden

groeiende soort, groenblijvend – met een

sinds 1981 gevestigd in

bescheiden maar heel fraai bloempje – die

Sainte-Maxime (Var).

zich des te duidelijker manifesteert gedu-

www.intergarden.fr

rende de gehele najaars-, winter- en een deel

debos@intergarden.fr

COTEPROVENCE.NL

Bedrijf, appartement of huis in Frankrijk? Dan kent u de uitdaging die dit met zich meebrengt, zeker op het gebied van onderhoud. Excellence France ondersteunt Nederlandse bezitters van Frans vastgoed met een uitgebreid palet onderhoudsdiensten van topniveau; schilderwerk, onderhoud en kleine verbouwingen. U regelt het snel, eenvoudig én in uw eigen taal. Excellence France werkt met betrouwbare Nederlandse vakmensen. Onze slagvaardige Nederlandse aanpak in combinatie met onze lokale aanwezigheid staat garant voor een vlekkeloos eindresultaat. En - niet te vergeten - gemoedsrust.

• Onderhoud van uw Franse vastgoed volgens Nederlandse kwaliteitsmaatstaven. • Regel kleurbepaling, opdracht, betalingen en andere zaken - indien gewenst - vanuit Nederland. • Betrouwbaar en hooggekwalificeerd Nederlands personeel. • Betrouwbare planning. Oplevering zoals afgesproken. • Onderdeel van de van Rooy Groep bedrijven.

Kijk voor meer informatie op www.excellence-france.com.

www.excellence-france.com

nETHErlanDs

FrancE

Het Sterrenbeeld 23 5215 MK ‘s-Hertogenbosch Netherlands

Excellence-France s.a.r.l 208, Quartier Les Sauvachans 83690 Villecroze France

T F M E

0031 - 73 64 43 363 0031 - 73 64 43 476 0031 - 65 57 07 733 e.vanrooij@excellence-france.com

T 0033 - 49 46 75 910 M 0033 - 67 50 07 881 E g.appels@excellence-france.com

centraal postadres: Postbus 3608, 5203 DP ‘s-Hertogenbosch the netherlands

De auteur, mr. Viola van der Meer, is werkzaam als kandidaat-notaris bij Kennedy Van der Laan in Amsterdam. viola.van.der.meer@kvdl.nl – (+31) (0)20 550 66 58

WEES GEWAARSCHUWD: ERFBELASTING BLIJFT LOKAAL RECHT F I S C A A L - J U R I D I S C H

PER 17 AUGUSTUS 2015 GAAT VOOR BIJNA ALLE EU-LANDEN DE

blijven de discussies over wie wat waar moet betalen aan de orde

Europese Erfrechtverordening gelden. Als u geen testament heeft

van de dag. Nederland kent een systeem van terugtreden voor zover

waarin u een keuze heeft gemaakt voor het recht dat u van toepassing

Frankrijk heft, maar voor uw planning blijft het van belang om met

verklaart, telt in verband met uw erfenis het recht van uw gewone

zowel het Franse als het Nederlandse belastingstelsel rekening te

verblijfplaats. Als Nederlander met een (tweede) huis in Frankrijk

houden.

geldt dan het Nederlandse recht voor uw hele nalatenschap. Ook voor wat betreft de vererving van uw huis in Frankrijk. Maar is dit ook het uitgangspunt voor de toepassing van de buitenlandse erfbelasting? Moeten we even bekijken. Als u geen testament heeft gemaakt, geldt wat dan heet de Nederlandse ‘wettelijke verdeling’ wanneer u:

En hoe oordeelt Frankrijk? Als de Nederlandse wettelijke verdeling wordt uitgevoerd, is de vraag hoe de Franse fiscus handelt. Gaan de kinderen akkoord met de wettelijke verdeling, dan zou de Franse fiscus dit kunnen zien als een schenking. De langstlevende krijgt namelijk alles en de kinderen krijgen

1. getrouwd bent en

hun deel pas veel later. Daarnaast kan het voor de erfbelasting op

2. één of meer kinderen achter laat.

een andere manier erg ongunstig uitpakken. Het risico bestaat dat bij het overlijden van de eerste echtgenoot de Franse fiscus zich op

Ook al erven de langstlevende echtgenoot en de kinderen ieder

het standpunt stelt dat de langstlevende alles heeft geërfd, zonder

een gelijk deel, de echtgenoot die overblijft krijgt de hele nalaten-

rekening te houden met de vorderingen van de kinderen. En dat

schap in handen en kan die ook opmaken. De kinderen krijgen hun

bij het overlijden van de langstlevende de woning in één keer aan

erfdeel niet ter beschikking. Hun erfdeel wordt omgerekend in een

de kinderen vererft zonder dat de schulden (de vordering) mogen

geldbedrag. De kinderen kunnen dit geldbedrag pas opeisen bij het

worden afgetrokken.

overlijden van de langstlevende echtgenoot of bij diens faillissement/ schuldsanering. Voor zo’n wettelijke verdeling wordt ook vaak gekozen in een testament.

Actie ondernemen of stilzitten? Om in de toekomst discussies te voorkomen over uw verblijf-

Na 17 augustus 2015 vererft uw huis in Frankrijk volgens de

plaats, blijft het verstandig om een testament op te maken waarin u

Nederlandse wettelijke verdeling als u niets heeft geregeld. Dus de

een rechtskeuze maakt voor Nederlands recht. Daarnaast is het aan

overblijvende echtgenoot moet er dan ook de Nederlandse erfbe-

te raden om in uw testament een apart hoofdstuk te wijden aan uw

lasting over betalen. De kinderen niet, want zij krijgen nog niks in

Franse huis waarin u rekening houdt met de bemoeienissen van de

handen. Zij moeten het doen met een vordering. Hun vorderingen

Franse fiscus. Ik raad u aan hiervoor naar een adviseur te gaan die

gelden als aftrekpost voor de te betalen belasting.

zowel het Nederlandse als het Franse recht kan overzien. Voorkomen blijft beter dan genezen.

De verordening en de fiscus Het is de vraag of dit ook geldt voor uw huis in Frankrijk. De Europese Erfrechtverordening zegt niets over fiscale regels. Het land van ligging, Frankrijk, zal net als Nederland erfbelasting (voorheen successierecht) heffen over het huis in Frankrijk. Daarmee

COTEPROVENCE.NL

Selectie Côte d’Azur – Provence

www.immoboulevard.com

Cabinet de France SARL, carte prof. 58/32, J.M. Kubbe, Les Courreaux, F-58370 Glux en Glenne, tel. +33 493770892, fax +33 369638395 NL mobiel: +31 6059161679, F mobile: +33 629321133, kubbe@immoboulevard.com

06 – CÔTE D’AZUR – SAINT PAUL DE VENCE

06 – CÔTE D’AZUR – GRASSE

83 – VAR – BARGEMON

Dichtbij de Fondation Maeght, prachtige villa. Verw zwb en poolhouse 100 m², teak terras. Aparte studio. Zeer zeldzaam! Ref. BB-10022, € 1.990.000. Joost Kubbe, +33 493 770 892

Appt 175 m², grote/hoge volumes. 2e en laatste etage van villa 1900. Charme, zuid-expo, panor. zeezicht. 2 terrassen, tuin. Makkelijk parkeren. Ref. CDA-7831, € 525.000. Marianne Kubbe +33 609 398 874

Nabij het dorp, huis van 50 m² ter renovatie met 700 m² tuin. In totaal 200 m² bewoonbaar mogelijk. Zuid-expositie, terras, nieuw dak. Ref. BB-9886, € 169.000. Joost Kubbe +33 493 770 892

AANKOOPBEGELEIDING

Indien u ons vroegtijdig inschakelt voor een zoek- of begeleidingsproces, waar dan ook in Frankrijk, dan kan dit vaak zonder méérkosten – maar wel met vele extra zekerheden – voor u gerealiseerd worden.

06 – CÔTE D’AZUR – GOLFE-JUAN Op 1 km van zee, villa 240 m². 3 slaapkamers, badkamer + gastenapp. Zwembad, tuin 1830 m². Perfecte staat, airco. Ref. BB-9751, € 1.575.000 Joost Kubbe +33 493 770 892

Aan de Côte d’Azur zijn wij lid van een makelaarspool met ca 500 deelnemers, stuurt U ons vrijblijvend uw wensen, wij presenteren U uw droomhuis in de zon onder dezelfde voorwaarden! begeleiding@immoboulevard.com

RECHERCHES EXCLUSIVES

06 – CÔTE D’AZUR – PÉGOMAS/CANNES Half vrijstaand huis, recent, zeer verzorgd. Zonnig, met 3 slaapkamers. Garage voorzien van wasruimte. Ref. BB-10009, € 397.000. Joost Kubbe +33 493 770 892

97 – FR. ANTILLEN - ST. MAARTEN/ST. MARTIN

06 – ALPES MARITIMES – BOVEN GRASSE

06 – CÔTE D’AZUR – MOUGINS/CANNES

Top heuvel van Orient Bay met panoramisch uitzicht strand, zee en St Barth. Luxe villa 5 slk/badk/ airco marmer terras 200 m², zwb. + Apart 3k app, terrein 4.000 m². Ref. JMK-6803, € 3.150.000 Joost Kubbe, +33 493 770 892

LE MAS, 1 uur van Grasse, dorpshuis (rand), solarium/terras op 3e niveau, zonder inkijk. Gerenoveerd ext-int, rustig, panoramisch uitzicht. Ref. CDA-9568, € 139.000. Marianne Kubbe +33 609 398 874

Rand Le Cannet, stadshuis 123 m², 960 m² tuin met zwb. Onderhuis 65 m². Perfect voor gezin, winkels/ school vlakbij. Electra vernieuwd, dubbel glas. Ref. BB-10002, € 745.000. Joost Kubbe +33 493 770 892

UW EIGEN HUIS IN FRANKRIJK

Loopt u met het idee rond in Frankrijk een (tweede) huis te kopen en weet u al naar welke streek uw interesse uitgaat? Onze medewerker in het gebied van uw keuze zal u graag behulpzaam zijn om – in uw eigen taal – uw huis te vinden en u deskundig te begeleiden voor, tijdens en ook na de aankoopprocedure. Hypotheek (vanaf 2,9%!), verzekering, aangepast erfrecht, nutsaansluitingen etcetera, verzorgen wij ook graag voor U!

Uitgebreidere omschrijvingen op de website IMMOBOULEVARD – CABINET DE FRANCE SARL is een samenwerkingsverband van 12 onafhankelijke o.g. adviseurs door geheel Frankrijk, onder leiding van J.M. Kubbe (37 jaar ervaring en France). Voor u een waarborg voor kwaliteit, deskundigheid en service. Alle prijzen incl. makelaarscourtage, excl. ca. 7 % notariskosten

groupe M3

Franse Dinerdagen 14 t/m 23 november 2014

Kom een avond genieten in een Frans restaurant bij u in de buurt. 4-gangen diner, inclusief koďŹ&#x192;e voor â&#x201A;Ź 34,50 + gratis Frankrijkmagazine!

Reserveren: vanaf 15 oktober op www.enroute-magazine.nl/atable Bent u abonnee? Dan heeft u voorrang en kunt u vanaf 1 oktober al reserveren

win!

Prijsvraag

Zo dingt u mee – Vul het antwoord op onderstaande vragen in op de website www.coteprovence.nl, in een mail aan prijsvraag@ coteprovence.nl of stuur een kaartje naar Côte & Provence, P.C. Hooftlaan 85, 1985 BH Driehuis. Vermeld bij inzending duidelijk uw naam, adres, e-mail en telefoonnummer. Onder de goede inzendingen verloten we één vakantiecheque van € 500 te besteden bij Liberty Resorts. De winnaar krijgt persoonlijk bericht. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.

1. Wie ontwierp de Hanbury tuinen?

2. Waar staat de (wijn)afkorting AOP voor?

3. Wat is de bijnaam van de afhaal-Italiaan?

4. In welk departement ligt het restaurant La Fleur Bleue?

5. In welke plaats bevindt zich het Kurkentrekkersmuseum?

Uitslag vorige prijsvraag: 1: Johannes XXII – 2: Bono – 3: 50 jaar – 4: Rockorama – 5: La longue De winnaar van de vakantiecheque ter waarde van € 500,– is Karin Helmig uit Doorn. Gefeliciteerd!

In het volgende nummer: De lekkerste streekproducten De mooiste holes/golfbanen van Zuid-Frankrijk De Provence van fluitist en componist Thijs van Leer Indrukwekkende wandelroutes langs Cap d’Antibes De beste skigebieden van het zuiden 82

CÔTE & PROVENCE

De koning te rijk in Zuid-Frankrijk EEN HEEL JAAR VOOR MAAR

C Ô T E & P R O V E N C E • N A J A A R 2 0 1 4 • WIJN: ZUID-FRANKRIJK NATUURLIJK! • BERT WAGENDORP OVER ‘ZIJN’ MONT VENTOUX • DE MOOISTE WANDELKUST • KLASSIEK ZEILEN IN SAINT-TROPEZ

€ 23,50

De koning te rijk in Zuid-Frankrijk

Wijn: Zuid-Frankrijk natuurlijk! Onderschat: de Provençaalse ‘rouge’

Châteauneuf-du-Pape: hét wijnstadje in de Vaucluse De beste 21 wijnen smuladressen! De nieuwste trend: de pique-chic

Schrijver Bert Wagendorp over ‘zijn’ Mont Ventoux De mooiste wandelkust van de Rivièra Klassiek zeilen in Saint-Tropez

14e jaargang • najaar 2014 www.coteprovence.nl

€ 6,95

Côte & Provence vertelt u alles over Zuid-Frankrijk. Droomlokaties, ‘geheime’ restaurantjes, wijnadressen, de swingende Rivièra, verscholen dorpjes in het achterland, evenementen, uw (tweede) huis, de fiscus, de huizenmarkt. Maar ook: Gratis entree tot De Franse Dagen (16 en 17 mei 2015) en korting op een abonnement op En Route en/of Maison en France. Côte & Provence verschijnt 4 x per jaar. Neem een voordelig abonnement op

www.coteprovence.nl

& EEN UITGELEZEN WELKOMSTCADEAU VOOR NIEUWE ABONNEES! Dé reisgids voor de Provence en de Côte d´Azur. Highlights, heel bijzondere adressen, plekken die niemand kent. Met wegenkaarten en uitneembare wandelroutekaarten. Plus een GRATIS app. Samengesteld door de Vlaamse auteurs Dieter Ruys en Cindy van Eeckhout, al jaren vaste medewerkers van Côte & Provence. Winkelwaarde: € 24,95. * Verzendkosten: € 4,50 (Frankrijk: € 8,50). Aanbieding geldig t/m 30 november of zolang de voorraad strekt.

COTEPROVENCE.NL

Wonen in Wonen in de Provence de Provence

www.new-home.fr

new home is een Nederlands-Franse makelaar actief in de Provence, met vestigingen in new new home home is is een een Nederlands Nederlands makelaarskantoor, makelaarskantoor, gevestigd gevestigd in in Lorgues Lorgues in in de de Lorgues (Var) en Roquebrune-sur-Argens (Côte d’Azur). Door een uitgebreid netwerk en Provence. Provence.ervaring Door Door een een uitgebreid uitgebreid netwerk netwerk en jarenlange jarenlange ervaring ervaring beschikt beschikt new new jarenlange beschikt new home als geenen ander kantoor over kennis van de regio en home home als als geen geen ander ander kantoor kantoor over over kennis kennis van van de de regio regio en en de de lokale lokale onroerendonroerendde lokale onroerendgoedmarkt. goedmarkt. goedmarkt. Nederlands sprekende vastgoedadviseurs van new home staan relaties bij op het gehele De De Nederlands Nederlands sprekende sprekende vastgoedadviseurs vastgoedadviseurs vande new new home home staan staan relaties bij bij aanof verkooptraject. Inclusief de juridische aspecten van van geldende wetenrelaties regelgeving op op het het hetgebied gehele gehele aanaanof of verkooptraject. verkooptraject. Inclusief Inclusief de de juridische juridische aspecten aspectenzevan van de de op van internationale onroerendgoedtransacties. Daarmee behoeden u voor geldende geldende wetweten en regelgeving regelgeving op op het het gebied gebied van van internationale internationale onroerendonroerendonvoorziene valkuilen. goedtransacties. goedtransacties. Daarmee Daarmee behoeden behoeden ze ze uu voor voor onvoorziene onvoorziene valkuilen. valkuilen. Zoekt u een Provençaals huis, vakantiewoning, kasteel, wijndomein of bouwperceel? new home eenProvençaals bijzonder ruime, gevarieerde keus, zoals kasteel, te zien opwijndomein www.new-home.fr. Bevat Zoekt Zoektbiedt uu een een Provençaals huis, huis, vakantiewoning, vakantiewoning, kasteel, wijndomein of of bouwbouwonze portfolio niet hetgeen u zoekt, dan gaan wij graag voor u op zoek. Vanzelfsprekend perceel? perceel? new new home home biedt biedt een een bijzonder bijzonder ruime, ruime, gevarieerde gevarieerde keus, keus, zoals zoals te te zien zien vrijblijvend. op op www.new-home.fr. www.new-home.fr. Bevat Bevat onze onze portfolio portfolio niet niet hetgeen hetgeen uu zoekt, zoekt, dan dan gaan gaan wij wij graag graag voor uu op op zoek. zoek. Vanzelfsprekend Vanzelfsprekend vrijblijvend. vrijblijvend. Wilt u voor een huis verkopen, maak dan gebruik van ons uitgebreide partnernetwerk. Daarmee bereikt alle belangrijke Middenen Noordeuropese landen. En meeste onroerend goed Wilt Wilt uuueen een huis huis verkopen, verkopen, maak maak dan dan gebruik gebruik van van ons onsdeuitgebreide uitgebreide partnerpartnerportals in Europa. netwerk. netwerk. Daarmee Daarmee bereikt bereikt uu alle alle belangrijke belangrijke MiddenMidden- en en Noordeuropese Noordeuropese lanlanden. den. En En de de meeste meeste onroerend onroerend goed goed portals portals in in Europa. Europa. Wilt u meer informatie over de succesvolle aanpak van new home, ga dan naar onze website: www.new-home.fr of bel (+33) (0)4 94 47 49 54 en vraag naar Rob Brink (Var) of Wilt Wilt uu meer meer informatie informatie over over de de succesvolle succesvolle aanpak aanpak van van new new home, home, ga ga dan dan naar naar Astrid Segaar (Côte d’Azur). www.new-home.fr www.new-home.fr of of bel bel +33 +33 494 494 474954 474954 en en vraag vraag naar naar Rob Rob Brink. Brink.

Agence Agence Immobilière Immobilière || Makelaar Makelaar || Real Real Estate Estate

ROQUEBRUNE-SUR-ARGENS € 569.000,– REF: 2138 Vrijstaande villa van ca 130 m2 met garage in kleinschalige domaine, aan de rand van 18-holes golfbaan, met gem. zwembad. Lichte living, moderne keuken, 4 slaapkamers, 2 badkamers, fraaie tuin (zuid). Perceel 460 m2. Bouwjaar 2010. Gelegen op 5 minuten van de badplaatsen Les Issambres met toegang naar Ste. Maxime en St.Tropez of St. Aygulf.

LORGUES € 535.000,– REF: 1326 Provençaalse bastide van ca 140 m2 gelegen op een bosachtig terrein van 5000 m2. In de tuin bevindt zich een zwembad in de vorm van een basin. Op de begane grond: een fraaie Provençaalse keuken, een eetkamer en een woonkamer. 1e etage: 3 slaapkamers en 2 badkamers. Aan het huis vast is er een separate gastenkamer met een badkamer en toilet. Het huis bevindt zich in een zeer goede staat.

new new home home SARL 7, Cours Cours de la République 83510 Lorgues, France Tel./Fax Tel./Fax ++494 33 33494 491 491 474954 474954 || info.new-home.fr info.new-home.fr|||www.new-home.fr www.new-home.fr www.new-home.fr|||Carte Carte Carteprofessionelle professionelle professionelle 5081 5081 494 home SARL|| 7, Coursde dela laRépublique République|||83510 83510Lorgues, Lorgues,France France||| Tel. + 33 474954 | info@new-home.fr