Côte & Provence Automne 2016 by Publiera Publishers

De koning te rijk in Zuid-Frankrijk

WEELDE in een luxe golfparadijs

RE EADSRTESOJE’SSVAN

R S! E Z E L E Z N O

Nice lééft! Kom maar kijken in de oude binnenstad

ONTMOET

De Vlaamse ‘deerne’ Micheline Van Hautem KUNST

Marc Chagall in 3D MONACO

Misdaad van de eeuw HERFSTWANDELING

langs de Var VAUCLUSE

De enclave Orange

15e jaargang • nazomer 2016 www.coteprovence.nl

Côte & Provence

Prix d’amis: nu geen € 6,95 maar slechts € 5,45 BP

€ 6,95

PAYSAGISTE

Création et entretien des jardins et des espaces verts

GOLFE DE SAINT-TROPEZ

TUINEN EN ZWEMBADEN IN ZUID-FRANKRIJK

WWW.INTER-GARDEN.FR Ontwerp, aanleg en onderhoud van tuinen en zwembaden. Een équipe van 10 man onder Hollandse leiding, werkzaam sinds 1979 aan de Côte d’Azur. Profiteer van onze langdurige ervaring in het Franse land. Neem contact op voor een vrijblijvend informatiegesprek.

Serge de Bos – techniek en aanleg Sven de Bos – ontwerp en onderhoud

14, Avenue des Artisans – Z.A. du Camp Ferrat 2 – 83120 Sainte-Maxime Tél. / fax: (+31) (0)4 94 43 21 30 – debos@inter-garden.fr

Colofon

I N T R O

Jaargang 15, nazomereditie 2016 Côte & Provence verschijnt 4x per jaar en is een uitgave van Publièra Publishers BV P.C. Hooftlaan 85, 1985 BH Driehuis Tel. +31 (0)255 79 30 20 www.publiera.nl – info@publiera.nl Uitgever Michiel Bom – michiel@publiera.nl Hoofdredacteur Renée Vonk – redactie@coteprovence.nl Art director Marcel Reimer – m4media@mac.com Eindcorrectie Nynke Postma Medewerkers aan dit nummer Nicolas d’Arty, Denise Baudet, Jan de Boer, Esther Brink-Hamers, Nicole de Bruin, Patrick Brusse, Raoul Duchemin, Maria Edelman, Patrick de Graaf, Edzard Groeneveld, mr. Elisabeth Grunberg, Peter Hagtingius, Siebe Huisman, Ellen van Linschoten, Frederic Luyten, Mick Palarczyk, Rémi de Ridder, Eric van Rooij, Joost Schwartz en Paul Smit

Drukwerk: PRinterface Losse verkoopprijs: € 6,95 Abonnementen: € 24,50 (NL/B) / € 31,50 (overig) abonnementen@publiera.nl Tel. +31 (0)6 83 60 41 83 Meer informatie over combi-abonnementen met andere Frankrijk-tijdschriften En Route en Maison en France vindt u op de websites www.coteprovence.nl en www.publiera.nl Advertentieverkoop: Publièra Publishers BV – info@publiera.nl Tel. +31 (0)6 81 29 09 50 Abonnementen worden aangegaan voor 1 jaar. Voortijdige beëindiging is niet mogelijk. Na deze eerste periode worden abonnementen automatisch omgezet in een abonnement voor onbepaalde tijd met een opzegtermijn van 1 maand. © 2016 Côte & Provence Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden overgenomen of vermenigvuldigd. Hoewel aan alle artikelen de grootst mogelijke zorg wordt besteed kan niet worden ingestaan voor eventuele onjuistheden. Uitgever, redactie en auteurs aanvaarden deswege geen enkele aansprakelijkheid. Coverfoto: Vieux Nice – foto: Marek Uszynski

Wees gerust, Zuid-Frankrijk is okay!

p 14 juli ben ik er in mijn dorpje altijd bij, de viering van de Revolutie van 1789 is zo’n feest dat ik niet graag mis. Komt nog bij dat mijn dochter op die dag jarig is. Ik hoopte op de muziek van een vertrouwd orkestje, maar de jonge burgemeester had in zijn oneindige wijsheid besloten dat hij anno 2016 niet om een DJ met de geluidsapparatuur voor drie aaneengesloten stadions heen kon. Ook mijn dochter vonniste ‘pokkenherrie’ en tegen elven waren we alweer thuis. Ik zette de tv aan en las in de tekstbalk bij BFMTV dat er in Nice wat aan de hand was. Een paar uur later was de verschrikkelijke werkelijkheid van het gruweldrama pas duidelijk. Mijn redactie was zoals iedereen aangeslagen. Maar we besloten: natuurlijk gaan we niet somberen, natuurlijk gaan we juist nu bevestigen dat Zuid-Frankrijk het mooiste deel van de wereld is en vertellen dat niemand zich moet laten afschrikken. Dus staat er ‘Nice lééft!’ op de cover van deze Côte & Provence. En terecht, want wie er nu een kijkje neemt treft een stad die bruist. Weliswaar hard getroffen, maar de veerkracht lijkt me ongekend. Met een hart dat klopt als nooit tevoren. Ga maar kijken in de oude binnenstad. ‘Wie Nice, de briljante hoofdstad van Côte d’Azur, écht wil beleven en ondergaan, kiest voor een verkenning van Le Vieux Nice’, noteerde onze verslaggever opgetogen. Volgende week ga ik er zelf heen, heerlijk vooruitzicht. Omdat een lieve vriend er woont en ik van de prachtige opera’s in het Théâtre Antique houd, ben ik bijna kind aan huis in Orange, in de Vaucluse. En toch wist ik niet dat protestanten – zoals ik ooit was – er destijds gedwongen werden katholiek te worden. Ten tijde van de Zonnekoning, die dus zo ‘zonnig’ niet was. Die rijke geschiedenis leek me een verhaal. Zoals ik meende dat we het juist nu moesten hebben over onbekommerd nazomeren in het uitgestrekte achterland van de Provence. Eeuwenoude stadjes en verscholen bergdorpjes, kies maar. Of je weldadig laten verwennen in een superdeluxe golfresort, dat kan natuurlijk ook. Deze editie van Côte & Provence is ook een beetje door onze lezers samengesteld. Want ze vertellen welke restaurant(je)s, vaak min of meer ‘per ongeluk’ ontdekt, volgens hen echt de moeite waard zijn. Geldt in elk geval voor de recepten van de Vlaamse chef Frederic Luyten in de Vaucluse. Enfin, u ziet het verderop vanzelf wel.

De veerkracht van Nice is ongekend

Renée Vonk Hoofdredacteur Côte & Provence redactie@coteprovence.nl CÔTE & PROVENCE IS OOK TE VINDEN OP FACEBOOK EN T WIT TER, MET VRIJWEL DAGELIJKS NIEUWS EN TIPS UIT ZUID-FRANKRIJK.

COTEPROVENCE.NL

GRATIS C&P NIEUWSBRIEF

Neem nu een abonnement op de gratis Nieuwsbrief van Côte & Provence. Meld u aan via www.coteprovence.nl Maar ook: vrijwel dagelijks nieuws en tips via Facebook en Twitter.

‘Dit huis heeft ons letterlijk gelokt’, zegt de zangeres en Brel-

met een Frans tintje 38 Boeken In elke editie van Côte & Provence een keus uit recent

vertolkster over haar Domaine La Cigogne op een steenworp

verschenen boeken die allemaal over Frankrijk gaan.

De ‘Vlaamse deerne’ Micheline Van Hautem

van het kunstenaarsdorp Saint-Paul-de-Vence.

Couleur locale

Nizza La Bella!

een reli-enclave in de Vaucluse 40 Orange: Ooit was Orange een prinsdom van het Huis van Oranje. Een protestantse enclave die aan de katholieke Lodewijk de

Foute boel: een Parisienne in het dorp!

Wie de hoofdstad van de Cote d’Azur écht wil beleven gaat naar Le Vieux Nice. Waar het leven bijna authentiek Italiaans

Veertiende werd verspeeld.

Zuid-Frankrijk! 44 Beleef Agenda: van alles te doen, te zien en te beleven. Van

traag zijn gangetje gaat tussen toeristische ultra-mondaine boetieks en galerieën. Je ruikt de zee, pizza en verse vis als je in de kathedraal Sainte-Réparate een kaarsje opsteekt. En intussen swingt de oudste wijk van de stad als nooit tevoren.

Journal 20 C&P Wat er allemaal speelt in Zuid-Frankrijk.

lavendelfeest tot jazzfestival.

Uit de keuken van Frederic Luyten 46 Recepten: Een en al truffel in O’Rabasse in Richerenches (Vaucluse). de pareltjes van het achterland 50 Nazomeren: Lekker nazomeren in Zuid-Frankrijk waar het wemelt van de bezienswaardigheden in prachtige steden en verscholen

Het ‘succès fou’ van de Provençaalse rosé Zeg Provence en je zegt rosé. Tuurlijk. Per slot is hier de bakermat van het rozige geluk in je glas. En dat geluk stijgt mét het glas, want de Provençaalse rosé wordt elk jaar beter.

bergdorpjes.

meloenen en heilige vijgen 54 Gezegende Streekproducten hebben vaak een eigen appellation d’origine controlée. Toch moet de befaamde ‘melon

leed van een villa-beheerder 25 Het Columnist Joost Schwartz verhaalt over zijn belevenissen aan de Côte d’Azur.

Wentelen in weelde Landgoed Terre Blanche in de Var staat zo ongeveer voor het toppunt van ultieme chique en luxe. Nu eens niet aan de Côte d´Azur maar circa 30 kilometer verderop het ´arrière

de Cavaillon’ het zonder doen. En dat is op z’n minst merkwaardig.

in Zuid-Frankrijk 56 Ondernemen ‘Entrepreneur’ Patrick Brusse zit in de e-commerce. de ‘geheime’ adresjes 58 Restauranttips: van onze lezers Als je in Zuid-Frankrijk vakantie viert, kom je misschien ‘per

pays´ in. Twee unieke 18 holes in combinatie met een intiem

ongeluk’ in een lekker restaurant(je) terecht. We vroegen er

vakantiedorpje, plus top-gastronomie en een weldadige spa.

multimedia show van Marc Chagall 30 De In Les Baux-de-Provence, vlakbij Arles en Avignon, maak je op een unieke manier nader kennis met het werk van de

onze lezers naar.

dáár begint de Var! 64 Dus Op verkenning langs de bovenloop van de rivier die niet door het departement Var maar door de Alpes-Maritimes

grote schilder.

Shopping De Provence aan tafel, ook als je weer thuis bent! Met heerlijke vissoep bijvoorbeeld.

van de eeuw 34 Misdaad Wie vermoordde vastgoed-miljardair Hélène Pastor in Monaco? Haar schoonzoon de Poolse consul?

stroomt. Dus waar komt die rivier nu eigenlijk vandaan?

Wonen in Zuid-Frankrijk Informatie over de huizenmarkt, nieuw regelgeving, fiscaal/ juridisch advies en meer.

82 Prijsvraag Test uw kennis van Zuid-Frankrijk en maak kans op een vakantiecheque ter waarde van € 250 euro van Liberty Resorts.

CÔTE & PROVENCE

De koning te rijk in Zuid-Frankrijk

6 32

22 34

26 40

64 COTEPROVENCE.NL

‘Goed Nederlands met een sexy Frans accent’

foto: Willem Couwenberg

CÔTE & PROVENCE

I N T E R V I E W

Micheline Van Hautem, de Vlaamse deerne van Vence:

‘Dit huis heeft ons letterlijk gelokt’

La Cigogne – foto: Martijn Buter

Op een steenworp afstand van het kunstenaarsdorp Saint-Paul-de-Vence en op nog geen half uur rijden van het strand én het vliegveld van Nice, heeft de Vlaamse zangeres en begenadigd Brel-vertolkster Micheline Van Hautem haar domicilie gekozen. T E K S T: N I C O L E D E B R U I N

HIER, OMRINGD DOOR BERGEN EN BOS-

het zelf zegt, trok 15 jaar geleden de wijde

Herald Angel Award kreeg voor haar Brel-in-

sen en door haar liefhebbende familie, komt

wereld in gewapend met haar stem, gitaar

terpretaties, en naar Australië waar ze ook

ze tot rust tussen alle drukke optredens en

en laptop. Haar eerste stop was New York,

al volle zalen trok. Eenmaal terug in Europa

gereis door. Nou ja rust. Ook als ze thuis is,

ook toen al een smeltkroes van inspire-

kreeg ze meteen het Amsterdamse Concert-

is Micheline druk. Met het voorbereiden

rende culturen.

gebouw vol. Ze begon haar eigen songma-

van volgende optredens bijvoorbeeld.

Micheline: ‘Om me te onderscheiden

teriaal te schrijven, wat resulteerde in de cd

Met het vertroetelen van haar gasten in

tussen al het goeds en groots in de stad, zong

‘Chocolat’, waaraan ook The Alessi Brothers,

de boerderij-gîte die bij haar Domaine La

ik vooral liedjes in het Frans, met name Brel

Erik de Jong (Spinvis), Tim Finn (Crowded

Cigogne hoort, met het geven van zang- en

en Piaf. Dat leidde tot uitverkochte concerten

House) en de Nederlandse zangeres Mathilde

gitaarlessen of een reiki-sessie. Of ‘gewoon’

in de Florence Gould Hall in Manhattan.’

Santing meewerkten. Er volgden meer cd’s

met quality time met haar gezin. Micheline

Maar rusteloze Micheline trok verder.

en samenwerkingen, zoals ‘L’esprit de Jac-

Van Hautem, ‘Vlaamse deerne’ zoals ze

Naar Edinburgh, waar ze de prestigieuze

ques’ met Bruno Brel waarmee Micheline

COTEPROVENCE.NL

Het bleef dus bij twee koters. Hoe ziet je gezin er nu uit? ‘Micheline Van Hautem – kreeft uit 1968, Willem-Hein Couwenberg – stier uit 1969, Alexander Couwenberg – schorpioen uit 2007 en Max(imiliaan) Couwenberg – stier uit 2009.’ Ze grijnst er ontwapenend bij. foto: Martijn Buter

Geridderd tot leesmoeder J e kinderen gaan naar school op

een perfect duo blijkt te zijn. Net als met de

tact gekomen met televisieregisseur Nico

de Gouden Klomp, een welbekende

Belgische eminence grise Zjef Vanuytsel met

Knapper en huurden we voor twee weken

Nederlandse school in Opio, in de

wie ze geregeld het podium deelde in hun

het huis waar we nu nog wonen. Tijdens

Alpes-Maritimes. Zijn ze goed inge-

duo-show ‘Lief en Leed’.

een serieuze hittegolf, wat we fantastisch

burgerd, spreken ze hun talen?

Micheline’s jongste cd ‘Brel & Brass’

vonden. Mijn man Willem en ik zeiden tegen

‘Wij wilden dat onze kindjes hun moe-

staat vol met chansons van Jacques Brel,

elkaar: “we gaan verhuizen”. Dat waaide

dertaal niet zouden vergeten. Op een borrel

met begeleiding van HaFaBra (Harmonie,

weer over. Maar toen ik in New York was

van JOP (Jong of Professioneel, een afdeling

Fanfare en Brassband). Begin 2017 is er een

voor concerten zonder Willem, en dacht

van De Nederlandse Club, red.) heb ik de

tournee door Nederland.

dat ik zwanger was van nummer 3, kwam

oprichtster van De Gouden Klomp leren

het gevoel om niet nog een keer met de

kennen, Yvonne Keijzer-Natan. En nu gaan

‘Hoe dan ook voor het zuiden

kinderwagen in de regen door Amsterdam

Alexander en Max daar elke woensdag

kiezen’

waar we toen woonden rond te sjokken,

naartoe om te leren lezen en schrijven in het

E n toen woonde je dus ineens in

enorm naar boven. En daarmee ook weer de

Nederlands en over de Nederlandse cultuur

Zuid-Frankrijk. Hoe lang al? En hoe is

plannen om te verhuizen. Die keer hebben

te leren. Sinterklaas, Koningsdag zijn nog

dat zo gekomen?

we wel stappen ondernomen en de nakende

steeds aantrekkelijke feestjes. Yvonne heeft

‘Eind augustus 2013 zijn we hier

verhuizing stond met één telefoontje naar

me tot leesmoeder geridderd, ik lees elke

Nico in de steigers.’

woensdag met alle kindjes in hun moerstaal.

gestrand na een maand Edinburgh Fringe Festival. We zouden het eerst een schooljaar

En ik merk dat het de moeite loont, ze gaan

proberen maar al na een paar maanden

goed vooruit. Alexander en Max spreken

werd dat een paar jaar en nu hebben we

zeker goed Nederlands met een sexy Frans

nog steeds geen plannen om te vertrekken.

accent en soms uitdrukkingen die letterlijk

We waren enkele jaren daarvoor al op pros-

vertaald zijn. “Dat doet niets, mama” (ça ne

pectie geweest, in het zuiden en het midden

fait rien) in plaats van “dat geeft niets”. Of

van Frankrijk. En we wisten voor onszelf dat,

“ik heb bang” (j’ai peur) maar na een lang

áls we verhuisden, we hoe dan ook voor het

verblijf in België en Nederland merken we

zuiden zouden kiezen. Het huis waar we nu

echt dat ze de taal alweer meer op de tong

wonen heeft ons letterlijk naar hier gelokt.’

hebben, letterlijk!’ ‘En!’ voegt ze er glunderend aan toe:

Maar hoe kwam je hier terecht? ‘We zijn hier op vakantie geweest. Na een concert in 2011 waren we in con-

‘Ze leren ook de internationale taal hè, de foto: Esther Brink-Hamers

taal van de muziek. Alexander speelt drums en xylofoon en Max blokfluit.’

‘Niet nog een keer met de kinderwagen door de regen in Amsterdam’ 8

CÔTE & PROVENCE

Saint-Paul-de-Vence

Max’ beach bike – foto: Gert Wenneke

Micheline chante Brel & Brass – foto: Patrick Van Hautem In de kersenboom – foto: Tilda de Boeck

Willems trots: Peugeot 504 Coupé – foto: Willem Couwenberg

COTEPROVENCE.NL

Laat je inspireren... Exclu s reizeieve n

Bekijk onze aanbiedingen online

Vlakbij het vliegveld Hoe combineer je een carrière als zangeres met het moederschap, met het echtgenote-schap, met het runnen van een gîte, lesgeven … ‘Toen Willem en ik elkaar hebben leren kennen waren we beiden dertigers. Hij heeft me meteen in de eerste week dat we samen waren gevraagd hoe ik tegenover kinderen

Bij het Lac de Sainte-Croix – foto: Karin Cayla

stond. Ik antwoordde: “Ik ben daar niet

Anderen laten meegenieten

Is er niet nog een groot verschil? Voor

tegen. Maar ik wil wel blijven zingen”. Ik ben

‘Omdat er altijd wel iemand thuis is,

je profcarrière heb je een manager,

nu heel blij dat ik toen zo eerlijk heb durven

konden we de gîte beginnen.

voor je gîte moet je alles zelf doen …

zijn want hij is een super-papa die door

We houden van onze Provençaalse

‘Dat doe ik met plezier hoor. Ik sta

onze jongens op handen gedragen wordt en

boerderij en willen daar anderen graag van

graag dichtbij de mensen. De zangeres

daarmee mama niet te veel missen wanneer

laten meegenieten. We wonen op een steen-

Micheline staat op het podium, in de Gîte de

ze een weekendje weg is om te zingen. Ik

worp van het kunstenaarsdorpje Saint-Paul-

La Cigogne kom je op bezoek bij de Micheline

vertrek donderdag of vrijdag, zing vrijdag,

de-Vence, in hartje bossen waar je heerlijk

die taart bakt, zelf limoncello maakt, met

zaterdag en zondag en ben maandag terug

kunt wandelen, of de bergen ingaan, en het

man en boys in het zwembadje plonst, in

in Vence. Daarom wonen we ook zo graag

strand is ook maar een half uurtje weg. De

haar groentetuintje prutst en vroeg in de

in La Cigogne, ’t is maar 23 minuten van

meeste van onze gasten kennen mij op de

ochtend gaat paardrijden.’

’t vliegveld van Nice.

één of andere manier al via vrienden, kennis-

Willem heeft zijn bedrijf Webfruit. fr aan huis en bouwt websites. Hij heeft

sen of fans. Daar zing ik dan graag een liedje

Fijne vrienden van alle

voor’, glimlacht ze.

nationaliteiten

inmiddels een aardig netwerk aan de Côte,

Heb je veel Zuid-Franse vrienden, voel

maar heeft daarnaast ook nog andere inter-

Elk jaar een groot feest in de tuin

nationale klanten. Met een team neemt hij

Wat is voor jou het verschil tussen

het opzetten van de hele website onder zijn

Vlaanderen en Zuid-Frankrijk?

geven, en Willem via sport, hij doet aan

hoede: vanaf de structuur en het design tot

‘In volgorde van wat in me opkomt:

fietsen, klimmen en restaureert z’n Peugeot

en met de complete content, foto’s en tekst;

het weer; de verse lucht en het mooie licht;

504, hebben we al heel wat fijne vrienden

van verhuur en onroerend goed tot en met

de smaak van het voedsel, vooral het verse

gemaakt, van alle nationaliteiten. Allemaal

webshops.’

fruit; de levensgenieterij van de mensen; de

mensen die snappen waarom we hier alle-

ruimte; de taal.

maal zo graag wonen. We gaan geregeld

je jezelf ingeburgerd? ‘Via school, paardrijden, gitaarles

We geven elk jaar eind juni een groot

onze “roots” in het noorden opzoeken om

feest in de tuin: La fête des lucioles. De

ook daar familie en vrienden bij te houden,

vuurvliegjes komen in grote getale uit de

of zij komen bij ons logeren. Iemand vertelde

bossen en omringen ons terwijl we lekker

me toen we hier pas waren neergestreken:

samen eten, drinken en naar muziek luiste-

“Nu je aan de Côte d’Azur woont, ga je niet

ren. In principe is iedereen welkom, je kan je

wéten hoeveel vrienden je hebt”. Haha, hij

inschrijven op onze Franse nieuwsbrief en

heeft gelijk!’

dan ontvang je een uitnodiging. Kijk maar op Samen met Willem bij Alain Llorca

de site voor alle info, ook over de gîte, schrijf maar op: www.michelinemusic.com

‘Nu je aan Côte woont, ga je niet wéten hoeveel vrienden je hebt’ COTEPROVENCE.NL

Encart_191x131_Cotes-et-provence 15/05/15 11:40 Page1

Vinothèque de 800 vins

“Zien , ruiken , proeven”

AOP Côtes de provence RDN 7 - 83460 LES ARCS-SUR-ARGENS TÉL. +33 (0)4 94 99 50 20 - FRANCE

maison-des-vins.fr Photo : © Philippe Besacier

- 16 WIJNEN ELKE DAG GRATIS TE PROEVEN - 800 WIJNEN VOOR DEZELFDE PRIJS ALS BIJ HET WIJNDOMEIN - ADVIES EN SERVICE DOOR ONZE WIJNEXPERTS - OPEN 7/7 HET HELE JAAR DOOR L’ABUS D’ALCOOL EST DANGEREUX POUR LA SANTÉ A CONSOMMER AVEC MODÉRATION

Rust en ruimte in het zuiden van de Provence: Nans-Les-Pins In het zuiden van de provence ligt Villapark Jardin du Golf. Vanuit uw luxe woning kunt u eenvoudig de prachtige Provence verkennen. Boek nu met de voordelen van Liberty Resorts: • kies zelf uw aankomst- en vertrekdag • gratis jaar abonnement op ‘Côte & Provence’ • zeer scherpe prijzen Bekijk al onze resorts in de Provence online.

www.libertyresorts.nl | 0318 470 700 | info@libertyresorts.nl

C O U L E U R

L O C A L E

FOUTE BOEL: EEN PARISIENNE IN HET DORP! T E K S T :

P E T E R

H A G T I N G I U S

ER SPEELDE OOK WEL WAT IN SYRIË EN ZO EN BIJ ONS GOLD DE

de déchetterie, de vuilnisbelt. Opdracht van de Parisienne. Mijn

noodtoestand waarvan we niets merkten. Al stond er ineens een

Engelse min of meer buurman stak zijn hand op, hij heeft behalve

soort barrière voor het schooltje, er kon daar niet meer gepar-

een ultra-dikke BMW ook een enorme aanhanger. Een glaasje ver-

keerd worden. Dit leek de burgemeester voldoende afschrikwek-

der bood ik mijn assistentie aan. Ik maak dan wel vaker zo’n fout.

kend voor eventuele terroristen, hij verstrekte ook geen pistool

Ik wist wel van het bestaan van de déchetterie, een eind

aan de champêtre die sinds een tijdje gedwongen rondloopt in het

verderop, maar ik was er nooit geweest. Als je niks bezit, hoef

officiële tenue van een policier municipal. Vindt hij zelf ook geen

je ook niets weg te gooien. ’t Was vrijdagmiddag, voor het hek

gezicht, maar alla. En na de eerste paar dagen waarin hij zo uitge-

kwamen we in een file terecht alsof we op een zomerse dag naar

dost in het café verscheen, sprongen we niet meer in de houding

Saint-Tropez onderweg waren. De belt bleek gerund door foncti-

als hij zijn entree maakte. We boden als vanouds een pastis aan.

onnaires die met hun monstertrucks met hef- en schuifvermogen

Hakken klakken hebben we nooit gedaan. Lukt niet met espadrilles. Nee, óns grote nieuws was dat er een huis verkocht was. De erfgenamen van Monsieur Maurice hadden een koper gevonden. Het tamtamgerucht via onze lokale twitterdienst, efficiënt gerund

Qua levenstempo worden we gemakkelijk ingehaald door slakken, zelfs als die geen epo hebben gebruikt. Dit bevalt goed

door de weduwen in het maison de

speelden als waren het Dinky-Toys. We sloten achteraan in de rij, ik stak een sigaartje op en stelde met de Brit vast dat we getuige waren van de uitwassen van het kapitalisme. Zoveel huisraad, elektronische apparatuur, voedselresten, boeken, allemaal de supervermalers in. Het duurde een halfuurtje voor we aan

retraite, luidde dat ’t een Parisienne betrof. Die haar begerige oog

de beurt waren. We bespraken de optie van recycling en de desbe-

had laten vallen op de relatieve bouwval, maar wel op een mooi

treffende kans van Hollande.

plekje. Uitzicht over de vallei, een attractie voor wie niet snapt dat

We mochten uitladen. Ik sjouwde met een kastje naar de

je halverwege een heuvel ook wegspoelt als het een tijdje regent.

dichtstbijzijnde megacontainer. Ik werd staande gehouden door

Wij denken over de prijs van een panorama genuanceerder dan

een oranje uniform. Nee, nee, hout gaat daarin, ik moest 100

makelaars. Die het trouwens nooit over regen hebben.

meter verderop zijn. Ik begreep dat ik aan een vorm van milieu-

Qua levenstempo worden we makkelijk ingehaald door slakken, zelfs als die geen epo hebben gebruikt. Dit bevalt goed. Niettemin al razendsnel de bevestiging van het gerucht, Made-

vriendelijke afvalscheiding moest doen. Boeken? Daar! Die computer, eerst linksaf naar beneden en dan dat trapje op! Het duurde ongeveer twee uur voor we de remorque leeg

moiselle Jeanne-Marie, nicht van Maurice, kwam ’t zelf vertellen.

hadden. De Brit en ik reden uitgeput naar het café terug en brach-

Een matrone van gewicht aan wie de firma Weight Watchers

ten verslag uit. We kregen een dorstlessend biertje aangeboden.

nog een hele kluif zou hebben. Ze vertoont zich zelden in de

‘Foute boel’ stelden we vast, ‘een Parisienne in het dorp’. Daar

kroeg, maar ik mag haar wel, een ex-onderwijzeres die graag in

lieten we ’t bij.

broccoli-Engels het woord tot me richt. Ik ben zo’n étranger van wie ze denkt dat ie Engels spreekt en ze laat zich graag van haar internationale zijde zien. Ze informeerde of er iemand een remorque had, een aanhangwagentje. Want de hele huisraad van haar oom moest naar

COTEPROVENCE.NL

NISSA LA BELLA! DE OUDSTE WIJK SWINGT ALS NOOIT TEVOREN

CÃ&#x201D;TE & PROVENCE

R E P O R T A G E

Wie Nice, de briljante hoofdstad van Côte d’Azur, écht wil beleven en ondergaan, kiest voor een verkenning van Le Vieux Nice. Waar het leven bijna authentiek Italiaans traag zijn gangetje gaat in de toeristische ambiance van ultra-mondaine boetieks en galerieën. Het ruikt er naar de zee, pizza en verse vis als je in de kathedraal Sainte-Réparate een kaarsje opsteekt. T E K S T: PAT R I C K D E G R A A F, M . M .V. R A O U L D U C H E M I N

COTEPROVENCE.NL

R E P O R T A G E

In welk land ben je nou eigenlijk: Frankrijk of Italië? ijscoboer Fenocchio, maar mensen die er verstand van hebben (ik niet, ik houd niet van ijs) zeggen dat dit adres geen toppertje is. Tevens nogal aan de prijs. Dat is op zich niet zo verwonderlijk, want die Place Rossetti is een toeristische attractie van jewelste. Met dank aan de 17e eeuwse Alziari

Topchef

op het plein die gewijd is aan de heilige

OP DE PROMEN A DE DE S A NGL A IS, DE

Meranda) kritisch zien rondlopen. Je hebt

martelaar van de stad. De kerk (gebouwd

wereldberoemde boulevard die zomaar

op die markt ook een vrijwel onafzienbare

tussen 1650 en 1699) wordt bekroond

ineens in een bloedbad veranderde, zag ik

rij restaurants die ik over het algemeen niet

door een koepel met veelkleurige dak-

zo’n billboard. De tekst luidde: ‘Sieu Nissa’.

zou durven aanraden. Gemiddeld genomen

pannen en is versierd met een gevel die in

De vertaling in het Frans stond erbij: ‘Je

‘touristtraps’ op mager pizza- en saladeni-

1980 opnieuw geschilderd werd. Binnen

suis Niçois’. Het was nog maar kort na de

veau, vooral gespecialiseerd in calculeren.

heb je er weelderige barokke kapellen, de

gruwelaanslag, ik begreep het wel. Toch

Zo had iemand me verteld dat ik voor

sacristie is van houtwerk uit de 18e eeuw

vroeg ik me af waarom die tekst in het

de Niçoise specialiteit socca op de Cours

en er zijn de relikwieën van de heilige Alex-

Niçoise dialect het grootst was afgedrukt.

terecht kon bij Chez Thérésa. Je krijgt wel

ander die vaak aanbeden werd (en juist nu

Ik vroeg me af: Nice en Frankrijk, nog altijd

vaker verkeerde tips, voor de beste socca

misschien wordt) in tijden van droogte.

een ingewikkelde relatie? Dat Italiaanse

kun je beter even doorlopen naar Nissa

verleden, tot 1860 bleef Italiaans er de

Socca in de Rue Sainte-Réperate.

voertaal.

Je weet niet in welk land je bent Zo kort na de aanslag liep ik er maar

De kleurige kathedraal met

even naar binnen en stak een kaarsje op.

Place de la Justice, blij dat ik in een kleine

barokke kapellen

Het was er druk, de stilte bijna bedruk-

auto rondtuf, de plekjes in die garage zijn

Even doorlopen? Ja, want Le Vieux

kend. Buiten scheen de zon als vanouds

ontworpen door de designers van Dinky

Nice is een overzichtelijk wijkje van amper

en het leek me tijd voor de lunch. Ik slen-

Toys. Maar even later stond ik op de Cours

een paar vierkante kilometers tussen de

terde naar de Rue Saint-Augstin en legde

Saleya, de fameuze groenten-, fruit- en

Boulevard Jean Jaurès en de oude haven.

op het nippertje beslag op een tafeltje

bloemenmarkt van de stad en zo ongeveer

Omdat het al tegen half twaalf liep, tip-

op het mini-terras van La P’tite Cocotte.

waar Le Vieux Nice begint. Ik was er wel

pelde ik naar de Place Rossetti voor een

Had ik eerder goed gegeten en ik bestelde

eerder geweest, op een maandagochtend.

goed glas rosé bij Antonia’s café & bar.

opnieuw Sint Jacobs-mosselen. Met een

Toen bleken de agrarische leveranciers

Zo ongeveer ernaast zit de Italiaanse

pichet rosé erbij. Niet verkeerd.

Ik parkeerde ondergronds op de

plaats gemaakt te hebben voor handelaren in antiek en brocantes. Ik legde er beslag op een als antiek geafficheerde asbak à 50 francs. Afdingen moest ik nog leren. Iedereen die een kijkje wil nemen in Vieux-Nice komt onvermijdelijk op die markt van de Cours Saleya terecht, slechts door een muur en de weg gescheiden van de zee. Goeie méditerrane sfeer en het is echt waar dat topchefs er hun inkopen komen doen, ik heb er zelf Franck Cerutti (destijds de keukenbaas van Hôtel de Paris in Monaco, en Dominique Le Stanc (La

kleurige kathedraal Sainte-Réparate

CÔTE & PROVENCE

Cours Saleya

Het wandelingetje erheen door de Rue Droite, de Rue de la Préfecture en de Rue du Marché (niet de kortste weg) langs soms reumatisch kromgetrokken huisjes, waarschijnlijk de er fenis van middeleeuwse projectontwikkelaars die niets van cao’s wisten, was als altijd een belevenis op zich. In Vieux-Nice weet je niet in welk land je nou eigenlijk bent. Is dit Frankrijk of Italië? Ik denk: Italië. En niet alleen omdat in de smalle straatjes (die je dwingen je buik in het houden zodra

Sainte Reparate

andere voetgangers je tegemoet komen) er wasgoed boven je hoofd te drogen

een van de drukste handelsplaatsen aan

Ga maar even kijken in de talloze boetieks

hang t. Ik ben er nooit geweest, maar

de Liturgische kust. Om een hele reeks

in (vooral) de Rue de la Préfecture. ‘Italian

trieste droogrekjes schijnen een van de

(ook godsdienst)oorlogen over te slaan,

design’ van de hoogste orde en als je niet

toeristische attracties van bijvoorbeeld

in 1793 werd het graafschap Nizza bij

oppast, struikel je in Le Vieux Nice over

Napels te wezen. Tja…

Frankrijk gevoegd nadat het eerder tot

de galerietjes die je confronteren met

Italië behoorde. Het werd het 85e depar-

ultra-moderne kunst. Misschien is dat wel

tement, genaamd Alpes-Maritimes. Van

de essentie van de charme van de wijk,

daaruit begon Napoléon zijn Italiaanse

die combi van toen, nu en straks in een

veldtocht in 1796.

unieke ambiance van joie-de-vivre op z’n

Joie-de-vivre: die Italiaanse combi van toen, nu en straks

mediterraans. Koffie met een glaasje limoncello

Het is allemaal al lang geleden, maar

Zo tegen achten had ik weer honger,

Le Vieux Nice (ook ‘onaangetast’ doordat

nou ja, trek. Ik had al wat gedronken op

de eerste spoorlijn in 1864 eindigde op

de Place Garibaldi (iets ten noorden van

onbebouwd terrein ver buiten de stad)

Le Vieux Nice), vernoemd naar de voor-

heeft zijn Italiaanse veren nooit afge-

vechter van de Italiaanse eenheidsstaat,

De naam betekent zegerijk

schud. De eerste toeristen, Engelse en

in 1807 geboren in Nice. Het leek me wel

Eigenlijk is het ook echt de vraag of

Russische adel, meden de oude, relatief

wat de dag af te ronden met een beetje

Nice wel Frankrijk is. Iets van 400.000

armoedige binnenstad. De schrijver Alex-

Italiaanse maaltijd, ik kwam terecht bij de

jaar geleden zouden er al nederzettingen

andre Dumas noteerde in 1851 dat Nice ‘in

Comptoir du Marché in de Rue du Marché.

bij het huidige Nice hebben bestaan. Ook

principe een Engelse stad is, waarin men

Ik koos voor een ‘aangeklede’ pasta, en

die lui van toen hadden blijkbaar in de

af en toe ook iemand van de oorspron-

deed er bij de koffie een glaasje limon-

gaten dat het aan de Côte goed toeven

kelijke bevolking kan tegenkomen’. Een

cello bij.

is. Hoe dan ook, in de vierde eeuw voor

fundamentele vergissing van de auteur,

Teruglopend naar de parkeergarage

Christus kwamen de Grieken langs en die

die waarschijnlijk nooit in Le Vieux Nice

wist ik zeker dat Le Vieux Nice in overtref-

stichtten Nikaia, vernoemd naar hun godin

rondkeek. Daar had je geen Britten, maar

fende trap Nizza La Belle is. Of Nice de

van de overwinning, Nikè. Dat staat voor

des temeer Italianen die er hun stempel

Mooie, in de eigen taal van de stad.

zegerijk. Al snel werd het toenmalige Nice

drukten. Doen ze trouwens nog steeds.

Maar oordeel zelf!

Le Nissart: eigen taal Niet veel mensen spreken het nog, maar Nice heeft een eigen taal: le Nissart. Een plaatselijk dialect binnen het Occitaans (Langue d’Oc), de overkoepelende naam voor een boel streektalen in Zuid-Frankrijk. Het Nissart is een variatie op dat Occitaans, lijkt op het Provençaals, en werd (en soms nog) gesproken in het voormalige Graafschap van Nice. Voorbeeldjes: beau is in het Nissart bèu, bon is boan, petit is pichon.

COTEPROVENCE.NL

Waar eten?

BAR DES OISE AUX 5 Rue Saint-Vincent, +33 (0)4 93 80 27 33 Tot voor kort vooral pasta, maar nu ook de traditionele Franse keuken, onder leiding van chef Emilien Hemschoot, nog vaak in combi met pasta. Denk aan linguine met saffraan ter begeleiding van geroosterde kabeljauw. Ook in orde was de ravioli met slakken. Ontspannen sfeer, lunchmenu ongeveer € 20.

L E B I S T R O T D ’A N T O I N E 27 Rue de la Préfecture, +33 (0)4 93 85 29 57. De voormalige Bar Antoine (1904), nu de eerste zaak van de Portugees Armand Crespo, in Zuid-Frankrijk opgeleid door Jacques Maximin. In de Bistrot d’Antoine staat Sébastien Krieger in de keuken die voor oer-klassiekers kiest: paté van konijn, salade Niçoise, risotto met boudin noir, tartare de boeuf. Terras.

LE BANTHAI 29 Rue Droite, +33 (0)9 73 57 19 06. Een prima Thaïs restaurant. De Niçois Stéphane Maros werd opgeleid in ZuidFrankrijk, verkaste naar Thailand en leerde daar zijn vrouw Thiap kennen. Die nu de keuken voert. We proefden een voortreffelijke kippensoep met kokosmelk, niet al te heet gebakerd, en een aantal vegetarische nems. Dagschotels vanaf € 13.

C ARRÉ LLORC A 3 Rue de la Préfecture, +33 (0)4 93 92 95 86, www.carrellorca.com De bistro van Alain Llorca, met een Michelinster onderscheiden in zijn restaurant in La Colle-sur-Loup. Maar eerder weinig succesvol op gerenommeerde adressen als Le Chandler in Nice en Moulin des Mougins in Mougins. Op dit kleurrijke adres (3 etages) zit het wel goed, de chef is Gabriella Stockler Martinez, de rechterhand van Llorca. Ze neemt weinig risico met gevulde courgettebloemen, tartare de boeuf met frites van socca en nog zo wat. Een surprise waren haar met vijgen gevulde kalfsniertjes. Reken voor een lunch op iets van € 40. C H E Z PA L M Y R E 5 Rue Droite, +33 (0)4 93 85 72 32. Terug naar 1926, toen de Toscaanse Palmyre Moni dit restaurant begon. Nu gerund door Vincent Verneveaux, leerling van Guy Savoy en Jacques Maximin. Kleine eetzaal (25 couverts) en een kleine kaart, één vast menu. Heel goed als je van klassiekers (inclusief orgaanvlees) houdt. Wij kregen onder meer rillettes van sardientjes met ‘kaviaar’ van aubergines, pens à la niçoise. Vriendelijk prijspeil: complete lunch voor € 17.

COMP TOIR DU MARCHÉ 8 Rue du Marché, +33 (0)4 93 13 45 01. Armand Crespo liet dit adres aan zijn chef Lois Guenzati over, jong en Niçois. Twee ‘vintage’ eetzalen, open keuken als ‘trait d’union’. Vrij klassieke gerechten als ganzenlever, tartaar van rode mul begeleid door eekhoorntjesbrood en couscous met duif. Prima desserts! Reken op iets van € 35 tot € 55. LE GR AND BALCON 10 Rue Saint-François-de-Paule, +33 (04)4 93 62 60 74, www.legrandbalcon.net Je hebt in deze straat (formeel net iets buiten Vieux-Nice) ook La Petite Maison waar Sarkozy stamgast is. Dit adres is van een andere orde, iets theater-achtigs, met terras. De prima keuken van Jean-Luc Rossi die het vooral bij de Méditerranée houdt. Dan praat je over Sint Jacobsmosselen à la truffe, bourride van kabeljauw met absint. Lunchmenu vanaf € 20.

L A MERENDA 4 Rue Raoul Bosio. Geen telefoonnummer? Nee, is er niet. Cheques, creditcards? Geen sprake van. Chef Dominique Le Stanc scoorde in 1996 twee Michelinsterren in Le Chantecler, het sjieke restaurant van hotel Negresco. En nam als een van de eersten afscheid van het ‘sterrengedoe’. Begon een eigen ‘kleine’ zaak, bepaald niet toevallig om de hoek van de marché Saleya. Hij doet er dagelijks zijn inkopen. Geldt nog steeds als een van de topchefs van Zuid-Frankrijk. Reserveren lukt alleen als je ruim op tijd bij ‘m binnenloopt. De keuken van de Provence in optima forma. Prijsindicatie:

De keuken van Nice Er zijn vier typisch Niçoise gerechten: 1. Socca, een soort hartige pannenkoek van kikkererwtenmeel, water en olijfolie. Het recept is uit Noord-Italië komen overwaaien. 2. Pizzalardière, een pizza-achtige uientaart met ansjovis op basis van broodmeel. ‘Armeluisvoedsel’ sinds de 14e eeuw. 3. Salade Niçoise, Maaltijdsalade van rauwe groenten en vis. Tonijn, komkommer, tomaat, paprika, ansjovis, knoflook, gekookt ei, ui, olijfolie. Al decennia een verwoede strijd over het enige échte recept. 4. Pan Bagnat (pain baignant, ‘badend’ broodje, in olijfolie). Klassieke (maar omstreden) versie: met tomaat, radijs, jonge tuinboon, artisjok, ui, groene paprika, tonijn en/of anjovis, hardgekookt ei, zwarte olijven.

CÔTE & PROVENCE

€ 28 à € 40. L A P ’TITE COCOT TE 10 Rue Saint-Augustin, +33 (0)4 97 08 48 61, www.la-ptitecocotte.fr Twee eetzaaltjes in zakformaat, met een mini-terras. Chef Cédric Biron doet niet mee aan de ‘bistronomie’-trend en houdt vast aan de Franse klassiekers. Ambachtsman die weet wat je doet met ganzenlever, Sint Jacobsmosselen, runderwang, ‘ouderwets’ lekker.

berichten. Prijsindicatie: € 30 à € 35. KO KO G R E E N 1 Rue de la Loge, +33 (0)7 81 63 14 88. Aanbevolen adres voor vegetariërs en voor wie 100% glutenvrij wil eten. Kleine kaart, simpele gerechten, veelal rauw. We proefden onder meer een lekkere loempia.

Fastfood TRY BURGER 1 Rue de l‘Ópera.

Lekkerste winkels

Lunchmenu vanaf € 17. L’ E S C A L I N A D A 22 Rue Pairolière, +33 (0)4 93 62 11 71, escalinada.fr Omvangrijke kaart, van pizza’s tot klassiekers als lamsniertjes met knoflook en gnocchi met stoofvleessaus. Qua Niçoise specialiteiten valt het aanbod tegen. Maar je zit goed op het prettige terras en de prijs/ kwaliteit-verhouding is oké. L A ROSSETTISSERIE 8 Rue Mascoïnat, +33 (0)4 93 76 18 80, www.larossettisserie.com Retro-ambiance in deze voormalige bakkerij van de kathedraal. Bistro met buffet, terrasje. Jean-Michel Caruana houdt het allemaal overzichtelijk, een beknopte kaart. Maar zijn pissaladière of zijn rillettes van sardientjes, zijn kip aan het spit, niet verkeerd. Formulelunch vanaf € 20. N I S S A S O CC A 7 Rue Sainte-Réparate, +33 (0)4 93 80 18 35. Super-Niçois, alle locale gerechten als socca en pissaladière. Op de kaart aangevuld met Italië: pizza, ravioli, lasagne, etc. Kwaliteit dik in orde. Menu’s vanaf € 18. Hét adres van veel Niçois zelf. PEIXES 2 Rue de l’Opéra, +33 (0)4 93 85 59 15. De nieuwste zaak van de eerder genoemde Armand Crespo. Peixes is Portugees voor vissen. Chef Thomas Rocha komt uit Lissabon en (vrijwel) alles is hier cuisine de la mer’. Net geopend, gunstige eerste

12 Avenue de Verdun, www.boscoloplazanice.com

Confiserie en fruits confits: Auer (sinds 1820), 7 Rue Saint-François de Paule. Kruiden: Girofle et Cannelle, 4 Rue Pairolière. Kaas: Lou Froumaï, 25 Rue de la Préfecture. IJs: Oui, Jelato, 5 Rue de la Préfecture. Olijfolie: Alziari, 14 Rue Saint-François de Paule. Oliviera, 8 bis Rue du Collet. Pasta: Barale, 7 Rue Sainte-Réparate. La Clé aux Pâtes, 8 Rue de la Boucherie. Truffel: Terre de Truffes, 11 Rue Saint-François de Paule. Wijn: Cave Caprioglio, 16 Rue de la Préfecture

Chambres d’hôtes LE BLASON Place Garibaldi, +33 (0)4 93 89 21 88 LE DORTOIR 11 Rue Paradis, +33 (0)4 93 88 93 63, www. ledortoir.net

Kamperen Niet in Nice, wel in de nabijgelegen gemeenten Villeneuve-Loubet, Cagnessur-Mer en La Colle-sur-Loup. www.campingfrance.com

Naar Nice ME T DE AUTO Ongeveer 1.500 km vanaf Utrecht. De A7 (Autoroute du Soleil), ter hoogte van Aixen-Provence naar de A8 (La Provençale). Dan is het nog een kleine 200 km.

Waar slapen?

H Ô T E L B E A U R I VA G E Rue Saint François de Paule www.hotelnicebeaurivage.com IBIS ST YLES VIEUX PORT 8 Rue Emmanuel Philibert, www.ibis.com

MET DE TEIN TGV vanaf Amsterdam ongeveer 9,5 uur. www.nsinternational.nl en www.b-europe.com VLIEGEN L’aéroport Nice-Côte d’Azur (op twee na het grootste van Frankrijk, 12 miljoen passagiers per jaar). Vluchten van Amsterdam, Rotterdam, Eindhoven, Brussel, Charleroi, Düsseldorf. KLM, Transavia, Easyjet, JetairFly, Air Berlin.

HÔTEL VILL A L A TOUR 4 Rue de la Tour, www.villa-la-tour.com BOSCOLO PL A Z A

COTEPROVENCE.NL

C & Pwat erJspeeltO U R N A L in Zuid-Frankrijk S A M E N G E S T E L D D O O R PAT R I C K D E G R A A F

Woningmarkt: er staat nog wel iets te koop

RUZIE OVER DE SAVON DE MARSEILLE ER WORDT NAGEDACHT OVER DE VRAAG OF AAN SAVON de Marseille een IG (indication géographique) toegekend kan worden. Natuurlijk, zou je zeggen. Maar binnen de club van 12 fabrikanten is ruzie uitgebroken. Vier van hen werken daadwerkelijk in Marseille en ze willen niet dat hun collega’s die buiten de stad (maar wel in de buurt) gevestigd zijn hun producten ook met zo’n IG gaan labelen.

ELDERS IN DEZE EDITIE (PAGINA 73) LEEST U DAT ER ALLICHT sprake is van een keerpunt op de huizenmarkt: voor het eerst sinds de crisis (2008) stijgen de prijzen voorzichtig. Maar makelaars in het topsegment van de markt zijn (nog?) niet optimistisch, ofschoon Johnny Depp zijn landgoed (half dorp) in Plan-de-la-Tour (Var) voor € 50 miljoen wist te verkopen. En een Russische oligarch kocht onlangs voor € 12,4 miljoen de beroemde Villa Santo Sospir in Saint-Jean-Cap-Ferrat (Alpes-Maritimes). Een ‘monument historique’, ook omdat Jean Cocteau er 13 jaar woonde en de binnenmuren schitterend illustreerde. Maar modekoning Pierre Cardin (1922) raakt zijn Palais Bulles in Théoule-sur-Mer (Alpes-Maritimes) aan de straatstenen niet kwijt. Vraagprijs: € 350 miljoen. Château Miraval in Correns (Var) van Brad Pritt en Angelina Jolie is ook nog steeds niet verkocht.

Alpes-deHaute-Provence: speciaal welkom voor Chinezen! HET DEPARTEMENT ALPES-DEHaute-Provence (04) is ontdekt door Chinese toeristen. Wat vooral te maken zou hebben met een in China kennelijk populaire, romantische tv-serie. De lavendelvelden van het Zuid-Franse departement vormen in een reeks afleveringen het decor. Veel Chinezen willen die velden met eigen ogen zien, ze kunnen binnen 48 uur een visum voor Frankrijk krijgen. Om die mensen beter te kunnen ontvangen, heeft het Office du Tourisme in Gréoux-les-Bains drie Chinese stagiaires in dienst genomen. In Valensole heeft de bekende winkel Terraroma (regionale producten waaronder lavendel) twee Chinese medewerkers aangesteld. Op de eerste verdieping van de winkel is nu zelfs een Chinese snackbar.

CÔTE & PROVENCE

De ‘cabanon’ van Le Corbusier: werelderfgoed DE UNESCO HEEFT 17 BOUWWERKEN VAN DE ZWITsers-Franse architect Le Corbusier (1887 - 1965) op de lijst van Werelderfgoederen geplaatst. Waaronder diens ‘cabanon’ in Roquebrune-Cap-Martin (Alpes-Maritimes) en La Cité Radieuse in Marseille (Bouches-du-Rhône). Die uniek aan het ‘sentier des douaniers’ gelegen cabanon van 15 m2, ook bekend als ‘la cellule minimum’ bouwde hij in 1951 voor zichzelf.

Margarita Louis-Dreyfus

La corrida géén Frans erfgoed meer DE RAAD VAN STATE HEEFT HET STIERENVECHTEN DEFINITIEF geschrapt van de lijst van immaterieel Frans erfgoed. In 2011 was la corrida aan die lijst toegevoegd. Het CRAC (Comité Radicalement Anti-Corrida) en de Association Droits des Animaux tekenden bezwaar aan en in 2015 werden ze door het Cour administrative in het gelijk gesteld: géén Frans erfgoed, luidde het vonnis. L’Union des villes taurines en L’Observatoire national des cultures taurines gingen bij de Raad van State in beroep. Tevergeefs. In onze regio PACA worden nog stierengevechten georganiseerd in onder meer Arles, Saintes-Mariesde-la-Mer, Saint-Rémy-de-Provence, Tarascon en Fontvieille.

Aéroport Nice-Côte d’Azur verkocht DE FRANSE STAAT HEEFT ZIJN MEERDERHEIDSBELANG (60%) IN DE luchthaven Nice-Côte d’Azur voor € 1,222 miljard verkocht aan het Italiaans-Franse consortium Azzurra, een samenwerkingsverband van Atlantia en EDF Invest. Atlantia exploiteert ‘autostrada’s’ in Italië en is mede-eigenaar van het vliegveld Rome-Fiumicino. De familie Benetton heeft op haar beurt weer een meerderheidsbelang in Atlantia. EDF Invest is de investeringsmaatschappij van Electricité de France. De Franse regering gebruikt de opbrengst van Nice-Côte d’Azur om het begrotingstekort te verkleinen. Overige aandeelhouders van het op twee na drukste vliegveld van Frankrijk (12 miljoen passagiers): de Kamer van Koophandel Nice-Côte d’Azur (25%), de regio PACA (5%), het departement Alpes-Maritimes (5%) en de Métropole Nice-Côte d’Azur (5%).

De Mont Ventoux nagemeten ALTIJD GELOOFD DAT DE MONT VENTOUX ‘OFFICIeel’ 1.911 meter hoog is? Burgemeester Reynard van Bédoin (Vaucluse) was het desbetreffende gesteggel met zijn buurgemeenten Malaucène en Sault zat. Vanuit die dorpen beklim je de ‘Gevreesde Kale’ langs een andere kant en op internationale fora ging het steeds over 1.911 of 1.912 meter. Reynard haalde er een ‘géomètre-expert’ (landmeter) bij. Die vaststelde dat de berg op centimeters na ‘kleiner’ is dan 1.900 meter. Wordt ongetwijfeld vervolgd. Ook wielrenners die in hun prestatieoverzicht meer dan 1.900 meter hebben staan, zijn woedend.

Toeristenbelasting aan de Côte d’Azur AIRBNB, DE INTERNATIONALE ORGANISATIE voor de verhuur van privé-kamers en -huizen, houdt voortaan namens onder meer de gemeenten Nice, Cannes en Antibes toeristenbelasting in. Er zullen meer gemeenten volgen. In de waarneming van de hoteliers blijft er niettemin sprake van oneerlijke concurrentie.

COTEPROVENCE.NL

W I J N

Onze rosé is niet aan te slépen! HET ‘SUCCÈS FOU’ VAN DE PROVENÇAALSE ROSÉ! Zeg Provence en je zegt rosé. Tuurlijk. Per slot is hier de bakermat van het rozige geluk in je glas. En dat geluk stijgt mét het glas, want de Provençaalse rosé wordt elk jaar beter. Plus populairder. Tot grote vreugde van de wijnboeren. En de liefhebber. T E K S T: D E N I S E B A U D E T

ZO’N VIJFTIEN JAAR GELEDEN MOCHT DE

En naast kwaliteit, zijn er meer

Zover je kijkt, overal

consumptie van rosé amper naam hebben.

redenen voor het belang van de Provence

wijndomeinen

Maar vooral dankzij de inspanningen van de

en speciaal het departement de Var (83)

Tegenwoordig is de Var de belang-

Provençaalse wijnboeren, die in plaats van

als het om rosé gaat. Want bijna alle

rijkste rosé-producent van de wereld, en

voor kwantiteit, inzetten op kwaliteit, kun-

ontwikkelingen en trends hebben hier

worden de wijnen volgens de modernste

nen we inmiddels van een glorieuze weder-

hun oorsprong. En dan moet je eigenlijk

methoden en technieken gefabriceerd

opstanding spreken. En vandaag de dag is

terug naar de Feniciërs, die al in 600 voor

en geperfectioneerd. Dankzij die lange

de Provence de grootste roséwijnproducent

Christus hier de eerste ranken aanplant-

geschiedenis, en eigentijds onderzoek,

ter wereld. Kijk er de cijfers in het kader op

ten. Of nee, naar de Romeinen, die vonden

steken de wijnen uit de Provence met

deze pagina’s maar op na. Natuurlijk, ook

dat het beter kon en die in ‘hun’ Provincia

kop en schouders uit boven de concur-

elders in de wereld worden tegenwoordig

Romana de wijngaarden verder culti-

rentie uit de rest van de wereld. En die

heel behoorlijke rosé’s gemaakt, maar als je

veerden. Drie keer raden wat de eerste

van Frankrijk trouwens, want ook in

naar kwaliteitsrosé kijkt, dan is de Provence

drinkbare wijn was die ze produceerden.

bijvoorbeeld de Bourgogne en de Bor-

verreweg de belangrijkste regio.

Inderdaad, rosé.

deaux waagt met zich tegenwoordig

CÔTE & PROVENCE

aan de rosé-productie. Daar halen de

alles leidt tot een andere, unieke wijn.

Een AOC èn een bio-keurmerk

Provençaalse wijnboeren dan maar hun

Le Centre Provençal de Recherche et

Dat ‘goede gedrag’ willen de boeren

schouders over op. Want van de oevers

d’Expérimentation sur le Vin Rosé werd

wel beloond zien, graag ook in de prijs.

van de Méditerranée tot aan de heuvels

in 1999 in het leven geroepen om de

Daarom vragen de meesten een keurmerk

van de Haut Var, van het massief van de

kwaliteit van de rosé te waarborgen en

aan voor hun biologisch geoogste druiven

Sainte Baume tot aan de Pays de Fayence:

te perfectioneren. Ze doen wetenschap-

en biologisch gemaakte wijnen, zodat het

overal vind je wijndomeinen, coöperaties

pelijk en experimenteel onderzoek en

zichtbaar is. Ook zo’n keurmerk krijg je -

en kleine wijnboertjes, minstens zo’n 600

delen hun kennis met lokale wijnboeren.

net als een AOC - niet zomaar, daarvoor

in totaal.

Zodat die een beter begrip van grond,

gelden strenge normen.

Leuk voor een ontdekkingstocht

techniek, vinificatie en conservering

Overigens heeft de kleur van de rosé

natuurlijk, maar waar het echt om gaat

krijgen en dus betere wijnen kunnen

niks met da alles te maken. Van donker-

zijn de drie AOC’s van de Var: Coteaux

produceren. Een speciale cuvée bijvoor-

roze kleurde de rosé door de jaren heen

Varois, Bandol en Côtes de Provence.

beeld, waar selectief wordt geoogst en

naar licht zalmkleurig tot zelfs zeer bleek.

Zeker als het om export gaat, want het

het maximale uit de druif wordt gehaald.

Een modekwestie, door de vraag van de

leeuwendeel van de Provençaalse rosé

Dat betekent vaak meer werk en minder

consument bepaald. Dat betekent evenwel

gaat naar het buitenland, met name de

oogstopbrengst.

niet dat de wijnen aan smaak hebben

Verenigde Staten (zie kader) en dat wil

Of de boer gaat voor biologisch, in

graag een keurmerk op de fles zien als

navolging van de trend naar steeds ver-

voller geworden. Door natuurlijke tech-

teken van kwaliteit.

antwoorder en gezonder genieten. Zo min

nieken in de wijnkelder bijvoorbeeld. Die

mogelijk bestrijdingsmiddelen en toevoe-

minder kleur, maar wèl meer smaak aan

Een rosé-ontwikkelingsinstituut

gingen in de wijn en natuurlijke landbouw,

de druivenschillen onttrekken. Dat geeft

Zo’n keurmerk krijg je niet zomaar.

die zorgt voor een beter evenwicht en het

elegante, fruitige wijnen, met veel smaak

Hoewel er al vele eeuwen rosé wordt

behoud van een gezonde, zelfregulerende

en een lange afdronk. Droog, of heel licht

gemaakt, gaat het onderzoek naar per-

bodem. Ook dat kan trouwens weer van

gezoet door het rijpe fruit. Helemaal ‘la vie

fectie onverdroten voort. De Provence

invloed zijn op de grootte van de oogst

en rosé’.

kent zeer veel bodemsoorten en (micro)

en dus de opbrengst. Omdat insecten en

klimaatverschillen. De kuststrook, het

‘ziektes’ meer ruimte krijgen en aange-

hoog- en het laaggebergte, de valleien:

taste druiven als verloren beschouwd.

Het buitenland lust er wel pap van

ingeboet, ze zijn juist krachtiger en smaak-

het eerste kwartaal van dit jaar (2016)

sterren Brad Pitt en Angelina Jolie. En

bericht men een consumptiestijging van

met het feit dat op Château d’Esclans in

35% in vergelijking met dezelfde periode

La Motte (ook Var) de duurste - en vol-

in 2015. Heeft allemaal veel te maken

gens de Russische eigenaar Sacha Lichine

met de toegenomen export, en dan

ook de beste - rosé ter wereld wordt

vooral naar de VS. Ongeveer 70% van de

gemaakt: Garrus, waarvan de jaargang

Provençaalse rosé gaat naar het buiten-

2012 € 109 per flesje doet. Ook mooie

land. De Amerikanen sloegen in 2015 ruim

marketing voor de regio.

31 miljoen flessen in, het ging ‘slechts’

Inmiddels richten de Provençaalse

om 20 miljoen ‘bouteilles’ in 2014. Met

wijnbouwers hun pijlen vooral op Azië, en

name in Florida, Californië, New York

dan vooral op China. Een erkende attractie

en Chicago weten ze Provençaalse rosé

voor Chinese toeristen in de Vaucluse is

IN 2015 IS DE CONSUMPTIE VAN ROSÉ

te waarderen. De toegenomen belang-

een bezoek aan de ‘domaines’. Overigens

met 58% toegenomen ten opzichte van

stelling daar heeft volgens ‘marketeers’

wordt er intussen ook steeds meer rosé

2014. Aldus de CIVP (Conseil Interprofes-

ook te maken met alle publiciteit rond

naar Engeland geëxporteerd. De Russen

sionnel des Vins de Provence). En over

Château Miraval in Correns (Var) van de

blijven flink achter

COTEPROVENCE.NL

Géén reserveringskosten • Direct contact met de verhuurder

www.ChambresdHotesWijzer.nl Meer dan 850 kleinschalige vakantieadresjes door heel Frankrijk

vanaf

€ 85

€ 60

€ 165

Zelf verhuren? Ga naar www.chambresdhoteswijzer.nl/verhuren

Joost Schwartz vertelt over zijn ervaringen en belevenissen aan Côte d’Azur. Hij is werkzaam bij Bastion d’Azur in Sainte-Maxime. www.bastiondazur.com

HET ZOMERSE LEED VAN EEN VILLA-BEHEERDER A A N

D E

C Ô T E

D ’ A Z U R

TIJDENS DE ZOMER IS EEN VAN MIJN ACTIVITEITEN HET BEHE-

papa, kijk eens naar het zwembad!’, nu is het direct bij aankomst:

ren van huizen die te huur worden aangeboden. Dat doe ik met

‘Meneer wat is de wificode?’. De kids ploffen binnen op de bank

veel plezier, maar ik plaats er wel een paar kanttekeningen bij.

en de vakantie kan beginnen.

Kijk, er bestaat aan de Côte d’Azur altijd grote belangstel-

Een vakantie zonder wifi is vandaag de dag onmogelijk en o

ling voor de huur van een mooi gelegen villa met zeezicht en een

wee als het niet werkt. Dat kan aan de livebox liggen die hier nog

eigen zwembad. Nogal wiedes. En die mensen hebben groot

regelmatig doorbrandt na een onweersbui. Of de provider heeft

gelijk dat ze verlangen dat alles tiptop in orde is. Al stellen ze

een probleem dat dus buiten de woning ligt. Nou, maak dan je

steeds strengere eisen, soms buiten proportie. Dus als beheer-

borst maar nat. Huurders zeer ontevreden, zon, zee en zwembad

der moet ik af en toe een dikke huid hebben.

vallen in het niet, er MOET wifi zijn en een beetje snel ook. Er is

Ik begrijp best dat mensen die de hele nacht hebben doorgereden en die dus al om negen uur ’s ochtends bij hun vakantiehuis arriveren, er meteen in willen. Maar de vorige huurders zitten dan nog aan hun ontbijt. Ze hoeven pas om tien uur te vertrekken. De vermoeide nieuwe huurders hebben daar lang niet altijd begrip voor. Zoals ze ook vaak niet snappen dat ze ook na tien uur nog een tijdje zullen moeten wachten. Want eerst is de beurt aan de

dan niet zoveel begrip voor dat ik ook niet veel méér kan doen dan bellen met de provider en afwachten.

Zon, zee en zwembad vallen in het niet, er MOET wifi zijn

schoonmaakploeg die zich ontfermt over het wasgoed van wel

Ook met de verhuurders maak ik van alles mee. Ze hebben de mooiste huizen, maar menen dat de tijdelijke bewoners net zo goed onder het oude beddengoed van oma kunnen slapen. Of ze leggen stapels handdoeken klaar waar je doorheen kunt kijken. Huurders zijn echt beter gewend.

Nog zoiets. Verhuurders mopperen omdat het buurhuis

zes tot twaalf personen, die alle bedden opnieuw opmaakt en die

wel verhuurd is en dat van hen niet. Tja, kijk bij die buren even

ervoor zorgt dat het huis, de terrassen en het zwembad blinkend

naar die loungeset en eethoek, dat is iets anders dan een witte

schoon zijn. Dat kost tijd en daarom is de regel dat nieuwe huur-

plastic tafel en stoelen zonder kussens. Dat wil niemand meer.

ders eigenlijk pas om vier uur welkom zijn.

En de buren hebben overal airco. Dat willen huurders anno nu.

Je hebt mensen die dan beginnen te drammen en soms echt onbeleefd worden: men moet en zal eerder naar binnen. Na zoveel jaar doet me dat weinig meer. Geen probleem als de schoonmakers eerder klaar zijn, maar iets van waardering voor het werk van die mensen lijkt me niet teveel gevraagd. En het is niet zo handig binnen te vallen als er nog schoongemaakt wordt. En tien tegen één dat er vervolgens geklaagd wordt. Ik heb er iets op gevonden. Niet goed schoon? Binnen 24 uur contact met me opnemen en ik stuur de schoonmaakploeg terug. En daar zitten de vakantiegangers dan weer niet op te wachten. Resultaat: veel minder klachten! Wat tegenwoordig ook speelt: er moet overal wifi zijn. Kinderen stappen uit de auto en was het jaren geleden nog ‘wauw

COTEPROVENCE.NL

CÃ&#x201D;TE & PROVENCE

R E P O R T A G E

WENTELEN IN Landgoed Terre Blanche in de Var WEELDE EEN EXCLUSIEF ADRES VOOR ZO ONGEVEER HET TOPPUNT VAN ULTIEME CHIQUE LUXE: TERRE BLANCHE HOTEL SPA GOLF RESORT. NU EENS NIET AAN DE CÔTE D’AZUR, MAAR IN DE VAR, CIRCA 30 KILOMETER VERDEROP HET ‘ARRIÈRE PAYS’ IN. TWEE UNIEKE 18 HOLES GOLFBANEN IN FEITELIJK EEN EVEN INTIEM ALS ULTRAMODERN PROVENÇAALS DORPJE WAAR JE KUNT WONEN EN/OF VAKANTIE VIEREN. IN COMBINATIE MET TOP-GASTRONOMIE EN EEN WELDADIGE SPA. T E K S T: N I C O L E D E B R U I N

COTEPROVENCE.NL

T E R R E

B L A N C H E

EEN BELEVENIS EN HEEL APART!

tussen nog een heel eind verderop als je op Terre Blanche bent.

Betere trefwoorden schieten

Vanaf de heuvels in de 300 hectares omvattende enclave (helemaal

me zo gauw niet te binnen als

omheind!) zie je het liggen, evenals Callian, Montauroux en Fayence.

ik mijn visite aan Terre Blanche

Oók van die toeristisch aantrekkelijke dorpjes.

moet samenvatten. Een vrien-

De entree van het resort is imposant. Een soort triomfboog,

din had me uitgenodigd voor

een portier, slagbomen. Op internet had ik de ‘formule’ al achter-

de lunch en ik had natuurlijk ja

haald: privacy & sécurité. Anno nu misschien geen verkeerd idee.

gezegd. Ook omdat ik chef Phi-

Bij de receptie, al gauw een kilometer van de ingang verwijderd,

lippe Jourdin weer wilde zien,

hielden drie portiers de deur voor me open. Er waren me onder-

ik had ’m een keer gesproken

tussen al dingen opgevallen: de fantastische natuur, hele bossen,

toen hij nog in Parijs in La Tour

afgezien van de greens ongerept, en de stilte. De panoramische

d’Argent werkte. Aardige man.

vergezichten vergeet ik nog te noemen.

Daarna was hij – geloof ik – in Marrakesh terechtgekomen, de transfers in het gastro-milieu zijn amper bij te houden. Mijn

Je kunt er gewoon gaan wonen

vriendin had geboekt in Le Gaudina, het ‘tweede’ restaurant van

Ja, ik zou hier best willen wonen, bedacht ik.

het immense landgoed, iets van 300 hectares ‘en pleine nature’.

‘Nou, dat kan’, werd me enthousiast verteld. Er is een beperkt

Het ‘officiële’ restaurant heet Faventia, maar daar kun je alleen

aantal grondstukken te koop waarop je naar eigen inzicht een villa

’s avonds terecht. Wat maakt het uit, de keuken van Le Gaudina wordt óók gerund door Jourdin, die met Faventia alweer een Michelinster te pakken heeft. Tien tegen één, maar dat worden er dus twee. En hij kwam hoogstpersoonlijk even aan tafel langs, Jourdin. Sympa als altijd, niks kouwe drukte. En ja, voortreffelijk geluncht. Op minder dan een uur van Saint-Tropez Nu moet ik u eerst even bijpraten. Want Terre Blanche, waar gáát dat over? Het resort valt onder de mini-gemeente Tourrettes (2.500 inwoners) in de Var, canton de Fayence. Zo’n typisch Provençaals gehucht, een half uurtje rijden van Cannes. Binnen ruim een uur zit je in Saint-Tropez. Het dorp Tourrettes ligt onder-

CÔTE & PROVENCE

R E P O R T A G E

kunt (laten) bouwen. Met of zonder zwembad. En je praat dan over een ‘tuin’ van minimaal 2.000 m2. Ik mocht er een paar van dichtbij bekijken, ‘optrekjes’ die er al staan. En meende dat je eerder van paleisjes dan van villa’s kunt spreken. ‘De eigenaren zijn mensen die kiezen voor privacy en veiligheid’, werd me uitgelegd. ‘En ze hechten aan het comfort en de luxe die we bieden. Golfen, een spa, toprestaurants, tennis, kinderopvang. Wie een avondje geen zin heeft om zelf te koken, laat zich cateren door onze restaurants’. Ik werd naar het hotel gereden en mocht de kamers zien, een ‘understatement’. Het begrip ‘suite’ is in alle gevallen meer van toepassing. Voor zover ik kan oordelen ongewone luxe en perfectie, tot en met toiletartikelen speciaal ontwikkeld voor Terre Blanche, door Fragonard in Grasse, een van de topmerken in de wereld van de parfumindustrie. Sublieme villa’s te huur Ik werd nader rondgeleid. Naar de villa’s die beschikbaar zijn voor vakantieverhuur. We kwamen terecht in een soort moderne variant van een Provençaals dorpje binnen het resort. Het enige verkeer betrof golfkarretjes. Uitermate eigentijdse luxe huizen met opvallend ruime tuinen en privé-zwembaden, op loopafstand van de restaurants. Golftechniek, zelfs voor kinderen Ik ging, werd gereden, naar de golfbanen. Dan praat je over twee 18 holes-golfcourses. Ik weet niet zoveel van golf. Maar wat

En Terre Blanche doet nadrukkelijk aan lessen, de David

een suprême ambiance om aan die sport te doen! Schitterend

Leadbetter Academy, óók voor kinderen van 7 tot 17 jaar. Zoals er

onderhouden banen (met even schitterende panorama’s), lastige

met ultramoderne apparatuur als video en min of meer medische

obstakels als valleien en meren. Je praat dan over de banen ‘Le

waarnemingen aan verbetering van de swing gewerkt kan worden.

Château’ (6.616 meter) en `Le Riou’(6.005 meter), bedacht en ontworpen door de ‘golfarchitect’ Dave Thomas, volgens kenners

Spa en het binnenzwembad

de beste op dit gebied. Geen wonder dat Franse professionals er

Via het verwarmde buitenzwembad met het grill-restaurant

komen trainen. Geen wonder dat er hier internationale titelstrijden

voor simpele hamburgerhapjes werd ik in een golfkarretje over

worden uitgevochten.

smalle paadjes naar een groot okeren pand vervoerd met wat we hier noemen een ‘plafond cathédrale’. In zekere zin nogal afgelegen, dat gebouw. Ik kreeg er van alles te zien. Een enorm binnenzwembad, ‘Romeins’ aangekleed, een bijna net zo groot verwarmd buitenzwembad. Ik zag de hammam, de sauna, de fitness-studio, de beauty-salon. Het rook er naar de parfum van Fragonard. ‘One of a kind`, bracht ik thuisgekomen verslag uit.

TERRE BLANCHE HOTEL SPA GOLF RESORT 3100 Route de Bagnols-en -Fôret, 83440 Tourrettes +33 (0)4 94 39 36 00, www.terre-blanche.com

COTEPROVENCE.NL

S O N G E S

D ' U N E

N U I T

D ' É T É

Marc Chagall: expo van het jaar Multimedia-show in Les Baux-de-Provence

ZELFS WIE NIET IN DE BUURT IS, HAAST ZICH NAAR LES BAUX-DE-PROVENCE (86 KM VAN Marseille, bij Arles en Avignon) in het departement Bouches du-Rhône. Want daar maak je in de Carrières de Lumières op een unieke manier nader kennis met het werk van de grote schilder Bonnard: Vue sur Le Cannet, 1942 Marc Chagall (1887-1985). Een ‘multimedia experience’ die duurt totPierre 8 januari 2017. Niet te missen!

T E K S T: R É M I D E R I D D E R • F O T O ’ S : M A R C E L R E I M E R

EERST MAAR EVEN OVER DIE CARRIÈRES,

4.000

tentoonstellingsruimte in de

of aan een aantal ‘verwante’ kunstenaars.

rotsen van Val d’Enfer aan de weg naar

Dit jaar viel de keus op de Wit-Russische

Maillane. In 1976 kwam iemand op het idee

grootmeester Marc Chagall, bij de bur-

de immense stenen muren van ongerept

gerlijke stand ingeschreven als Movsja

kalksteen te gebruiken voor de projec-

Zacharovitsj Sjagal. Na veel omzwervingen

tie van dia’s. Zo ontstond de Cathédrale

vestigde hij zich in 1950 in Saint-Paul-de-

d’Images die na talloze ruzies ter gelegen-

Vence (Alpes-Maritimes) waar hij in 1985

heid van de herstart werd omgedoopt in

overleed. Hij ligt er ook begraven.

de Carrières de Lumières. Tevens werd

Al in 1910 was hij naar Parijs ver-

er flink geïnvesteerd in de hoge zalen die

huisd, destijds het centrum van het cultu-

nu geschikt zijn voor de bijna magische

rele leven in Europa. Hij raakte er bevriend

projectie van reusachtige dia’s op driedi-

met onder anderen Guillaume Apollinaire,

mensionale schermen.

Robert Delaunay en Fernand Léger. Veel

‘Persona non grata’

kunstkenners menen dat hij in die periode

In zijn lange leven woonde en werkte

In 1950 naar Saint-Paul-de-Vence

zijn beste werk maakte, misschien vooral

Chagall onder meer in Berlijn, New York

Er werd een nieuw idee geboren:

te definiëren als een mix van expressio-

en Israël nadat hij ten tijde van de Eerste

nisme en kubisme.

Wereldoorlog eerst nog naar Rusland

elk jaar een visuele (en muzikale) multi

media-show, gewijd aan een kunstschilder

CÔTE & PROVENCE

C U L T U U R

Maar in Frankrijk kende de waardering

Carrières. Mensen die hem gekend heb-

voor zijn superieure artisticiteit nauwelijks

ben, twijfelen geen seconde: hij zou het

grenzen. Geen wonder dus dat er nu in

fantastisch hebben gevonden! Evenals

Nice (Avenue Docteur Ménard) het Musée

de duizenden belangstellenden die zich

National Marc Chagall is dat over een uit-

dezer dagen naar Les Baux-de-Provence

gebreide collectie van zijn werk beschikt.

spoeden. Er wonen in dat prachtige dorpje amper 500 mensen, maar dankzij de Carri-

was teruggekeerd. Hij werd er politiek actief en steunde de Russische Revolutie. Ook omdat joden toen voor het eerst het Russisch staatsburgerschap konden verwerven. In zijn nadagen heeft hij Rusland nooit meer teruggezien. Hij gold jarenlang als ‘persona non grata’, de val van de Berlijnse Muur heeft hij niet beleefd.

Vele duizenden toeschouwers

ères staat het groot op de culturele kaart

Is de vraag hoe hij zou oordelen

van Frankrijk. U kunt er trouwens ook chic

over de bijna avantgardistische multi-

logeren en eten: L’Oustau de Baumanière,

media-presentatie van zijn kunst in de

www.oustaudebaumaniere.com

S H O P P I N G

De Provence aan tafel, ook als je weer thuis bent! alleen de foto’s en de video’s, maar ook en

professionals kind aan huis zijn bij Au Bec

vooral die geuren en die smaken. Je duikt

Fin, wat je trouwens kunt vertalen als ‘de

de keuken in; zo’n lunch, zo’n diner, dat

fijnproever’. En niet minder logisch dat elk

moet te doen zijn. Om tot de ontdekking

product de zon mee aan tafel brengt. En

te komen dat het heel aardig in de buurt

dat l’esprit provençal ze in het assorti-

komt, maar het toch nèt niet helemaal …

ment heeft opgenomen.

Tja, de smaken en de geuren uit de Provence zijn nu eenmaal uniek. En waar ze dat als geen ander weten is bij

met grote stukken vis: Ja, zo had je die

richt en gevestigd in Cogolin in de Golf van

aan dat haventje! Met die heerlijke rouille

Saint-Tropez, dus met recht een geboren

erbij! En die croutons! En die smeltzachte

en getogen kind van de Provence. Er

geraspte Gruyere kaas!

in de statuten), zonder conserveermid-

zo’n overheerlijke vissoep, de Soupe de Langoustine (kreeftensoep), Soupe de

naar originele, traditionele – vaak van

Moules (mosselsoep), Soupe de Crabes

generatie op generatie overgeleverde –

(krabsoep) … Ze zijn zelfs in eenpersoons

Provençaalse recepten. De passie voor

porties verkrijgbaar voor wie zijn herin-

de gastronomie en de regionale culinaire

neringen nog moet voeden.

te vinden. Logisch dat particulieren én

avondmaaltijd aan dat pittoreske haventje terwijl de zon onweerstaanbaar fraai in zee zonk. Die heerlijke lunch op dat dorpsterras onder de platanen, waar de kruidige geuren je zomaar tegemoet waaiden en je al voorzichtig overwoog om opzettelijk per ongeluk extra langzaam langs die vitrine van dat makelaartje op de hoek te schuifelen. Wat zijn de herinneringen aangenaam en wat zou het niet geweldig zijn als je – eenmaal weer thuis – alles nog eens in geuren en kleuren terug kon halen. ‘Weet je nog …’ En dan niet

CÔTE & PROVENCE

Of de Soupe de la Roche, ook al

delen, met eerlijke streekproducten en

traditie is dan ook in alle producten terug

WAT WAS HET MOOI EN O NVERGETELIJK,

Neem bijvoorbeeld de Bouillabaisse

La Conserverie Au Bec Fin, in 1991 opge-

wordt ambachtelijk gewerkt (staat zelfs

de vakantie in de Provence. Die mooie

Houd de herinnering levend

En dan de echte Provençaalse Soupe au Pistou! Rijk gevuld met verse

normale ketchup! Je kunt de ketchup ook

Heus, die herinneringen aan die heerlijke

gebruiken als (basis) voor pastasaus.

vakantie zijn levendiger en veel dichterbij

De croutons (zak van 150 gram) zijn

dan je wellicht denkt. En ook nog eens

eigenlijk voor alles inzetbaar: bij de vis-

extra voordelig. L’esprit provençal viert

soepen (insmeren met rouille, bestrooien

het twee-jarig bestaan met een aantrek-

met Gruyère, op de bodem van het bord

kelijke aanbieding. Kijk snel naar de bon

leggen en overgieten met hete soep),

hieronder.

maar ook als ‘onderleggertje’ voor een van de overheerlijke tapenades die we in het assortiment hebben opgenomen. Provençaalse groenten en pasta. Een échte maaltijdsoep. Tijdens de nazomer kun je ook genieten van de Tomatensoep met basi-

Tapenades van zwarte en groene olijven in potjes van 90 gram, of in een cadeausetje van zwarte en groene tapenade, plus een potje gedroogde tomaten.

licum, gemaakt met verse Provençaalse tomaten en kruiden. En warm of koud te genieten. Heeft wat weg van Gazpacho (ook in ons assortiment trouwens) maar dan op z’n Provençaals. En oh, verrassing! Er bestaat ook Provençaalse tomatenketchup. Gemaakt van verse Provençaalse tomaten en kruiden, heerlijk vol van smaak en ook

Koester dat vakantiegevoel De herinneringen aan die heerlijke vakantie zijn levendiger en veel dichterbij dan je wellicht denkt. Sterker nog, we hebben ze in een speciale aanbieding voor de lezers van Cote & Provence gestopt. Met een kennismakingskorting voor de producten van Au Bec Fin van maar liefst 15%. Kortingscode: CPabf-16

nog eens met 50% minder suiker dan een

L’ESPRIT PROVENÇAL • WWW.LESPRITPROVENCAL.COM • CONTACT@LESPRITPROVENCAL.COM

COTEPROVENCE.NL

C R I M E

Wie

Familiedrama Vastgoed-miljardaire Hélène Pastor (77) was de rijkste weduwe van Monaco. In mei 2014 werd ze in Nice doodgeschoten. Haar chauffeur Mohamed Darwich (64) ook. Mevrouw Pastor was in een hospitaal op bezoek geweest bij haar ernstig zieke zoon Gildo. De vraag die ZuidFrankrijk sindsdien bezighoudt: welke rol speelde haar ‘schoonzoon’, de consul van Polen in het prinsdom Monaco, bij die dubbele moord? T E K S T: PAT R I C K D E G R A A F

CÔTE & PROVENCE

AAN HET BEGIN VAN DE AVOND OP 6 MEI

die auto liep, stapte er iemand uit de Lancia

2014 stond er keurig een Lancia Voyager

die haar een helpende hand toestak. Op dat

met Monegaskisch kenteken geparkeerd bij

moment dook er een gemaskeerd type op

het Niçoise hospitaal l’Archet. Toen er een

dat met een jachtgeweer schoten loste. De

oudere mevrouw vanuit het ziekenhuis naar

vrouw en haar begeleider werden geraakt,

vermoordde Hélène Pastor?

in Monaco Dik bevriend met de Grimaldi’s

bouwvergunningen. Het vermogen van de

een gereedstaande auto. De slachtoffers

In zekere zin begint dit verhaal al in

Pastors wordt nu geschat op (veel) meer

waren de 77-jarige Monegaskische vast-

1880. In dat jaar ging de Italiaanse metselaar

dan een € 1 miljard. Prins Albert II toonde

goed-miljardaire Hélène Pastor en haar

Jean-Baptiste Pastor in Monaco aan de slag

zich diep geschokt toen het overlijden van

64-jarige chauffeur, de Egyptenaar Moha-

en hij kon meer dan stenen stapelen en met

Hélène bekend werd gemaakt. Ze leidde een

med Darwich. Ze overleefden de aanslag,

een troffel scoren. Hij stond aan de basis

teruggetrokken bestaan in het jetset-milieu.

maar stierven zwaargewond kort na elkaar

van een vastgoedimperium dat zijn (klein-)

alsnog in het ziekenhuis. Het zou het begin

kinderen zouden uitbouwen. De familie Pas-

zijn van wat nu de ‘affaire-Pastor’ heet.

tor zette de eerste flatgebouwen in Monaco

De Franse justitie maakte werk van de

Op z’n vroegst in 2017 volgen er mogelijk

neer en raakte dik bevriend met de prinse-

zaak en achterhaalde al vrij snel de moor-

veroordelingen.

lijke familie Grimaldi. Ook niet verkeerd qua

denaar: Samine Saïd Ahmad, een ‘kleine’

de schutter rende weg en verdween in

De moordenaar snel gevonden

Bedrog, geld en liefde in de hoofdrol COTEPROVENCE.NL

C R I M E

Een maandelijkse toelage van € 500.000 Met zoon Gildo

crimineel uit Marseille die voor iets van

totaal € 250.000 onderling hebben mogen

tevens de schoonzoon van Hélène Pastor.

€ 60.000 de moord(en) wel had willen

verdelen.

Een heer van stand, gerespecteerd in het

plegen. De ex-gendarme Salim Youssouf

ministaatje. Er zijn foto’s waarop hij te zien is Ze wantrouwde haar schoonzoon

in gezelschap van ex-president Lech Walesa

verd en ene Alhair Hamadi had uitgevogeld

De grote vraag was natuurlijk: in

en hij kreeg door de toenmalige Franse pre-

wanneer er het best geschoten kon worden

wiens opdracht handelde het trio? Het

sident Sarkozy een eremedaille uitgereikt.

en hij stond op de uitkijk. Hij zat ook in de

spoor leidde naar Wojciech Janowski, tot

‘Schoonzoon’ is strikt formeel onjuist,

auto waarin de schutter vluchtte. Men zou in

voor kort consul van Polen in Monaco. En

maar Janowski had al vele jaren een hoogst

bekende het jachtgeweer te hebben gele-

intieme relatie met Sylvia Pastor, de nu 59-jarige dochter van Hélène. Ze leefden als een getrouwd stel. En moeder Hélène maakte maandelijks € 500.000 (geen tikfout) aan haar dochter over. Ze moest toch ergens van leven en het kan bijna niet anders of haar Poolse amant profiteerde mee. Vrijwel zeker is dat moeder Hélène de consul wantrouwde. Maar ja, haar dochter was zo gelukkig met die man. Onvoldoende Frans, geen Cambridge-econoom Vrijwel meteen na zijn arrestatie bekende de consul dat hij opdracht had Arrestatie van moordenaar Samine Saïd Ahmad

CÔTE & PROVENCE

gegeven zijn schoonmoeder om te leggen. Om daar een paar dagen later weer

op terug te komen. Hij had het tijdens de verhoren allemaal niet zo goed begrepen, onvoldoende kennis van het Frans en er was inderdaad geen tolk bij geweest. Maar ja, na 25 jaar in Monaco waar de voertaal Frans is, en dan in de war raken? Misschien niet zo’n sterk verweer. Vond ook de rechter

Wojciech Janowski en Sylvia Pastor

die zijn verzoek om voorlopige invrijheidstelling afwees, ofschoon de Franse wet

contact had gehad met de vermoedelijke

voorschrijft dat er een tolk ingeschakeld

(want nog niet veroordeelde) moordenaar

moet worden als justitie een buitenlander

Samine Saïd Ahmad. Dauriac werd opge-

aan de tand voelt.

pakt en vertelde dat hij in opdracht van

De Fransen belden met Polen en kre-

zijn superrijke klant Janowski naar een

gen een paar interessante dingen te horen.

doodseskader op zoek was gegaan. Hij had

De heer Janowski bleek in zijn vaderland

wat telefoontjes gepleegd, maar zich verder

waarvan hij dus de consul was, een beden-

nergens meer mee bemoeid.

kelijke reputatie te hebben opgebouwd. Hij had er een failliete olieraffinaderij gekocht,

Financieel akkoord in de bajes

maar betaalde niet. Het zou gaan om een

Het kat- en muisspel begon. De Pool

bedrag van € 30 miljoen. Onderzoeksjour-

en zijn trainer beschuldigden elkaar en jus-

nalisten van dagblad Nice Matin vonden uit

titie kreeg het bewijs niet rond: wie was de

die juriste bleek een nicht van Janowski te

dat hij nooit economie gestudeerd heeft aan

opdrachtgever? In de gevangenis ontmoette

zijn. Men besloot tot een heterdaadje toen

de voorname universiteit van Cambridge

Dauriac ene Francis, een 60-jarige bandiet

de advocate in dat hotel een envelop met

in Engeland. In Monaco heeft hij zich altijd

uit Marseille die tot nu toe 25 jaar in de bak

€ 23.000 cash aan Francis overhandigde.

voorgedaan als een daar afgestudeerde

heeft doorgebracht. Hij wilde wel getuigen

Hem hangt nu weer 5 jaar boven het hoofd,

econoom. Sinds zijn arrestatie heeft Sylvia

dat Janowski de kwade genius was geweest.

wegens valse getuigenverklaringen. De

Pastor alle contact met haar levenspartner

Ze kwamen tot een financieel akkoord.

Poolse advocate werd onder voorwaarden

verbroken.

Maar toen werd Francis overgeplaatst

vrijgelaten. In Frankrijk en Polen loopt een

naar de beruchte gevangenis La Baumette

onderzoek tegen haar: waar kwam dat geld

De ‘personal trainer’ van de

(bij Marseille) waar de voormalige consul

vandaan? Een onderzoek binnen een onder-

sportschool

gehuisvest is. En daar raakte hij met Janow-

zoek, dat gaat allemaal lang duren.

In nieuwe verhoren (nu wél met een

ski in gesprek. En die deed – naar het zich

De stelling van de Franse justitie is:

tolk en advocaten erbij) betoogde Janowski

laat aanzien – een beter bod. Francis zou bij

Janowski moest in zijn thuisland Polen

dat hij op geen enkele manier bij de moorden

nader inzien gaan getuigen dat toch Dauriac

€ 30 miljoen aftikken. Dat geld had hij niet.

betrokken was, hij wist van niets. Niettemin

de moord(en) had besteld.

Maar als Sylvia Pastor nou eens zou erven?

noemde hij de naam van een mogelijke

Wojciech Janowski verlaat het commissariaat van Politie in Nice – 27 juni 2014

Probleem opgelost. Zijn advocaten wijzen

opdrachtgever: zijn ‘personal trainer’ in de

Men besloot tot een heterdaadje

erop dat natuurlijk echt helemaal niemand

sportschool van Monaco, de nu 46-jarige

Toen hij op vrije voeten was, besloot

zo dom is een lieve schoonmoeder te laten

Paul Dauriac. Beetje raar om iemand te

de Franse justitie die Francis te blijven

vermoorden die je elke maand met 5 ton

noemen als je tegelijkertijd beweert nergens

volgen. Men had al gauw beet. De ex-gevan-

sponsort.

vanaf te weten? Justitie ging toch eens naar

gene had een paar ontmoetingen met een

die Dauriac kijken en kwam erachter dat hij

Poolse advocate in een hotel in Marseille en

De affaire-Pastor houdt Zuid-Frankrijk nog wel een tijdje bezig.

COTEPROVENCE.NL

LEZEN Elk kwartaal verschijnt er een hele reeks boeken met een Frankrijk-connectie. Dit is de selectie van Côte & Provence. SAMENGESTELD DOOR MARIA EDELMAN

tip! HET ALLERBESTE FRANKRIJK-BOEK De Vlaamse auteur en cabaretier Bart van Loo (1973) behoeft verder geen introductie. Wél gezegd moet worden dat hij de schepper is van het allerbeste Frankrijk-boek dat (vermoedelijk) ooit verschenen is. Zijn Frankrijk-trilogie (iets van 1.000 pagina’s) is een bundeling van drie eerder verschenen Van Loo-boeken met als thema’s eten, lezen en vrijen. Allicht zou je Frankrijk en zijn ‘joie-de-vivre’ in die trefwoorden kunnen samenvatten. Van Loo draagt overtuigend bewijsmateriaal aan, zoveel is zeker. Hij schrijft meer dan voortreffelijk en lardeert zijn betogen en bespiegelingen met mooie anekdotes en lekkere recepten. Ook zwart-wit illustraties. Deel I is een reis door het leven en werk van grote Franse schrijvers uit de 19e eeuw, deel II gaat over de Franse keuken vanaf de middeleeuwen, het slotdeel over erotiek en pornografie. Wie zich tot de francofielen rekent (wie niet?), mag dit boek niet missen. Van Loo is een formidabele schatgraver in de Franse geschiedenis en cultuur. De Frankrijk Trilogie door Bart van Loo. Uitgeverij De Bezige Bij. € 17,50. ISBN: 9023498356.

CÔTE & PROVENCE

EEN AFGELADEN KARAVAAN OP DRIFT Als in juni 1940 de Duitsers op het punt staan Parijs binnen te vallen, slaan acht miljoen Parijzenaars op de vlucht. Zo goed en zo kwaad als dat gaat, in auto’s, op de fiets, in ossenwagens, liftend of lopend. Op zoek naar onderdak, eten, benzine. Een afgeladen karavaan op drift. De schrijver Léon Werth (1878 - 1955) tracht de Jura te bereiken en doet in zijn boek ‘Adieu Parijs’ (overigens pas in 1992 gepubliceerd) een even boeiend als aangrijpend verslag van die tocht. Zijn bezorgdheid, de confrontaties met vriend en vijand, met medevluchters. Een kroniek van geruchten en wantrouwen, over verzetsstrijders, profiteurs en collaborateurs. Adieu Parijs, door Léon Werth. Uitgeverij De Geus. € 19,95. ISBN: 9044536273.

A L L E M A A L

F R A N K R I J K !

VOOR WIE NOG GEEN EI KAN BAKKEN?

OP ONTDEKKINGSREIS BIJ ONS IN DE BUURT

ARSÈNE LUPIN, DE GENTLEMAN-INBREKER

ACHTER DE FAÇADE VAN DIE DORPJES

Een ‘succcès fou’ in Frankrijk, het nieuwe kookboek van chef, foodstylist en culinair fotograaf Jean-François Mallet (1967). In zijn ‘Het allermakkelijkste kookboek ter wereld’ behandelt hij bijna 200 simpele recepten van maximaal zes ingrediënten en een bereidingswijze in hooguit drie stappen. Schitterende foto’s, maar of het allemaal zo makkelijk is? Je kunt je afvragen of ongeschoolde gastro-amateurs snappen wat de kooktechniek ‘au bain-marie’ behelst en hoezo moet je een eendenpaté na bereiding 24 uur in de koelkast zetten? Dat doe je pas nadat de paté eerst op kamertemperatuur is gekomen. En wat is ‘worstvlees’ bij de eendenbout? Dit is niet het àllermakkelijkste kookboek.

De reeks Capitool Reisgidsen geniet al jaren een internationale reputatie en het is dus goed nieuws dat de editie Provence-Côte d’Azur in velerlei opzichten geactualiseerd is. De gids is opgedeeld in vijf gebieden, elk in een apart hoofdstuk beschreven. Prachtige illustraties en kaartmateriaal, geografie en geschiedenis, maar vooral ook praktische info over verblijf en restaurants. Je komt veel te weten over historische trekpleisters, uitgaan en openluchtactiviteiten, over vervoer, veiligheid etc. in een nieuwe layout.

Het werd een keertje tijd dat de belevenissen van Arsène Lupin werden vertaald. Onbetwiste volksheld in Frankrijk, bedacht door Maurice Leblanc (1864– 1941) die in 1905 zijn eerste Lupin-verhaal in het tijdschrift ‘Je sais tout’ publiceerde. Het Franse antwoord op Sherlock Holmes en meteen een daverend succes. Er volgden 21 boeken over de Robin Hood van de Belle Époque, een elegante oplichter/ inbreker, jurist en arts die zeven talen spreekt, tal van vechtsporten beheerst en vrouwen respecteert. Inspecteur Ganimard is zijn grootste vijand, maar niet heus. Er zijn nu twee Lupin-boeken in vertaling: Arsène Lupin, gentleman-inbreker en Arsène Lupin versus Herlock Sholmes. (Arthur Conan Doyle, de bedenker van, had auteursrechtelijke bezwaren tegen het gebruik van de naam Sherlock Holmes).

De New Yorkse schrijfster en magazineredactrice Constance Leisure kwam in 1990 in het noorden van de Provence terecht en kocht er een vervallen boerderijtje. Zoals zoveel mensen. Ze heeft nu het prima boek ‘Amour Provence’ geschreven over het leven in die als schilderachtig beoordeelde ambiance. Over zorgvuldig bewaarde dorpsgeheimen en opbloeiende liefde, over rivaliteit tussen wijnmakers, over de historie van de Duitse bezetting, over de pogingen de banden tussen de dorpjes en hun families toch overeind te houden. Er speelt van alles in die op het eerste gezicht schattige Provençaalse gehuchten en Leisure schrijft er knap over.

Het allermakkelijkste kookboek ter wereld. Door Jean-François Mallet. Uitgeverij Kosmos. € 25. ISBN: 9089021563268.

Capitool Reisgids Provence Côte d’Azur, door John Flower en Jim Keeble. Uitgeverij Capitool. € 26,99. ISBN: 9789041033444

Amour Provence door Constance Leisure. Uitgeverij Luiting-Sijthoff. € 15. ISBN: 9024572509.

Arsène Lupin, gentlemaninbreker en Arsène Lupin versus Herlock Sholmes door Maurice Leblanc. Uitgeverij Oevers. € 16,50. ISBN: 9789492068026 en ISBN: 978949206804.

COTEPROVENCE.NL

Notre Dame de Nazareth

Orange: een reli-enclave in de Vaucluse

Alle protestanten moesten katholiek worden Ooit was Orange, nu een aangename city met bijna 30.000 inwoners in het noorden van de Vaucluse, een prinsdom in het bezit van het Huis van Oranje. Een protestantse enclave die aan de katholieke Fransen werd verspeeld. Op bevel van Lodewijk de Veertiende moest iedereen zich tot het roomse geloof bekeren. Of anders: wegwezen! T E K S T: R É M I D E R I D D E R

langs de Église Réformée waarvan ik wist

Maar om de een of andere reden

dat de Nederlandse dominee en schrijver

heeft dat bescheiden protestantse

Caspar Visser ‘t Hooft er de voorganger

gebedshuis toch ook wel wat. De onbe-

was. ‘t Is geen imposant gebouw en van

noembare attractie van een religieuze

binnen nogal kaal zoals het een protes-

enclave in een ooit vijandig milieu? Ik

tants godshuis betaamt. Nee, dan de

weet het niet zo één-twee-drie. Het is

barokke roomse kathedraal Notre-Da-

waar dat Orange destijds een protes-

EEN STADWANDELING KAN JE VEEL VER-

me-de-Nazareth, een stuk verderop.

tants bolwerk was. Tot Lodewijk XIV de

tellen over machtsverhoudingen. Heb ik

Imponerende uitstraling en een minstens

stad in 1703 in handen kreeg. Zoals van

het even niet over de ultrarechtse burge-

rijk te noemen interieur. Zo gek is het niet

veel meer dingen had het zonnekoninkje

meester Jacques Bompard, al sinds 1995

dat deze kerk een nationaal monument

ook van tolerantie geen kruimel kaas

burgemeester van Orange. Maar ik liep

is. De Fransen zijn er trots op.

gegeten en hij verordonneerde dat alle

CÔTE & PROVENCE

G E S C H I E D E N I S

protestanten katholiek moesten worden. Of anders benen maken. Ik weet niet of en hoe dat werkt, een gedwongen bekering. Maar volgens de geschiedschrijving kozen tamelijk veel protestanten voor wegwezen, terwijl de achterblijvers alleen maar acteerden dat ze rooms waren geworden. Pas in een veel latere fase mocht het weer, openlijk protestant zijn. Dat kerkje van de Église Réformée maakt van deze bizarre historie deel uit. Verwikkeld in Europese godsdienstoorlogen Overigens nog een heel verhaal, die stadsgeschiedenis, met een hoofdrol voor het Huis van Oranje. Moeten we volgens de overlevering terug naar 793 toen een hoveling van Karel de Grote er graaf werd. Hij stichtte er een klooster en liet Orange al zijn bezittingen na. Er volgde

Romeinse triomfboog

een hoop gedoe waarover je boeken

Orange verwikkeld raakte in de Europese

vol kunt schrijven. De pest bijvoorbeeld

godsdienstoorlogen. Er volgde in 1562

waardoor in 1348 de bevolking hal-

een strafexpeditie tegen de protestanten

veerde. Maar in 1530 kwam het prinsdom

die zich in Orange verschanst hadden.

via allerlei erfenissen in handen van René

Oranje won en Prins Maurits maakte er

van Nassau, Heer van Breda en Prins

een voor die tijd moderne burcht van.

van Oranje. Hij heette ook wel René van

Uiteindelijk tevergeefs. In 1703 sloegen

Châlon en zijn devies luidde: ‘Châlon-

de troepen van ‘Zonnekoning’ Lodewijk

Orange Maintiendrai’. Zegt men.

XIV toe en bij de Vrede van Utrecht (1713)

Juliana

werd het prinsdom Orange definitief

Romeinse Triomfboog, die evenals het

Verkwanseld aan de Fransen

verkwanseld aan de Franse provincie

hoogbejaarde Théâtre Antique op de

Hoe dan ook: die René stierf kinder-

Dauphiné. De familie Oranje heeft het er

werelderfgoedlijst van de Unesco prijkt.

loos en vermaakte Orange aan zijn neef,

verder maar bij laten zitten. Al heeft de

Ik ben er langs getippeld, ik vond er niet

Willem de Zwijger. Wat betekende dat

toenmalige Nederlandse vorstin Juliana

veel aan. Mag je dat zeggen: oude stenen?

de stad in 1951 nog een keertje met een

Er worden in die arena in de openlucht

visite vereerd. En de zustersteden Breda,

opera’s ten gehore gebracht, voor een

Steenbergen, Buren, Diest en Dillenburg

uitverkocht huis van 9.000 man. Dus het

vormen samen de Unie van Oranjesteden.

gaat wel ergens over. Toen ik even een espresso dronk op de Place Langes had

René van Nassau

Twee Unesco Werelderfgoederen

ik ook al het gevoel dat Orange Romeins

De geschiedenis van Orange gaat

is gebleven. De sfeer van Trastevere, de

natuurlijk nog veel verder terug. Naar

Jordaan van de Italiaanse hoofdstad.

verteld wordt is Orange omstreeks 35 tot

Een paar uur later genoot ik er van een

30 voor Christus gesticht door vetera-

glas Châteauneuf du Pape, de bewon-

nen van het Tweede Romeinse Legioen.

derde wijn van om de hoek. Het waren

Vechtersbazen met Olympische ambities.

de pausen van Avignon die de bijzondere

Er staat in Orange ook nog altijd een

potentie van het wijngebied ontdekten.

COTEPROVENCE.NL

VOORPRET EN E! INSPIRATI 017 I 2017 RIU2A R AN U N A J 2 2 A + 1 J 2 • 2 RDAM 1 +2 AMSTE ERDAM • 2

AMST

Dé beurs voor de mooiste Frankrijkvakanties Volg De Franse Vakantiedagen ook op Facebook:

Chambres d’Hôtes • Gîtes • Domaines • Campings • Vakantievilla’s Workshops • Evenementen • Arrangementen • Rondreizen ... Locatie: hartje Amsterdam met als middelpunt de Westergasfabriek en diverse ‘Franse’ adresjes daaromheen.

WWW.DEFRANSEVAKANTIEDAGEN.NL ChambresdHotes.nl

G E S C H I E D E N I S

De relatie met de katholieken is vandaag de dag dik in orde LE GLACIER www.le-glacier.com 46 Cours Aristide Briand +33 (0)4 90 34 02 01. 28 kamers van € 68 tot € 135.

Waar eten? LE PARVIS Theatre Antique

restaurant-le-parvis-orange.com 55 Cours Pourtoules,

Al waren de Romeinen hen al voorge-

het hoofd, vaak de allerzwaarste. Het zou

+33 (0)4 90 34 82 00.

gaan. Ook die lui hadden wel verstand

tot na de Franse Revolutie duren voor het

Vlakbij het Théâtre Antique.

van lekkers. Orange is nu zo ongeveer de

weer mocht: openlijk protestant zijn.

Lunchmenu € 17, overige menu’s

wijnhoofdstad van de Côtes du Rhône.

En ofschoon ze er dus hun kerkje

van € 30 tot € 49.

hebben, is ook de protestantse gemeen Protestantse soldaten naar

schap in Orange van beperkte omvang.

AU PETIT PATIO

Amsterdam

Maar je kunt nog wel degelijk van een

58 Cours Aristide Briand

Er is betrekkelijk weinig betrouw-

‘enclave’ spreken waar men met enige

+33 (0)4 90 29 69 27.

baars te achterhalen over hoe de protes-

trots naar de geschiedenis verwijst. Ze

Formule lunch € 18. Overige menu’s € 25

tanten de katholieke onderdrukking in

komen graag bij elkaar voor een Bijbel-

en € 35. Á la carte ongeveer € 37 à € 47.

Orange doorstonden. Vaststaat dat veel

studie, ook al is die bijeenkomst dertig

aanhangers van de Calvinistische leer

kilometer verderop. Ze nemen cake en

LA ROM’ANTIQUE

de stad ontvluchtten. Ze vestigden zich

cider mee voor het samenzijn. Voor de

5 Place Silvain,

elders in Frankrijk en creëerden daar hun

goede orde: de relatie met de katholieken

+33 (0)4 90 51 67 06.

eigen protestantse gemeenschappen. Nu

is vandaag de dag dik in orde. Christenen

Terras. Formule-lunch € 13, overige menu’s

is ongeveer 1% van de Franse bevolking

onder elkaar.

€ 25 en € 35.

protestant. Een aantal protestantse soldaten van de Zonnekoning belandde in Amsterdam en stichtte er de Waalse

Waar slapen?

LE FORUM 3 Rue Mazeau,

Kerk. Wie in Orange achterbleef, deed

ARÈNE KULM

+33 (0)4 90 34 01 09, markt-lunchmenu €

mee aan het grote spel: zogenaamd

www.hotel-arene.fr

19, overige menu’s

katholiek. Wie niet naar de mis ging en

8 Place Langes, +33 (0)4 90 11 40 40. 40

€ 25 en € 39. In het seizoen truffelmenu

verklikt werd, hing een zware straf boven

kamers van € 81 tot € 300.

€ 69,50.

– ANNONCE –

T E KO O P I N O R A N G E T EG E N OV E R D E A R C D E T R I O M P H E VO O R € 7 9 0. 0 0 0

Grote stadsvilla met zwembad (terrein 1.850 m2) – 13, Rond-point de l’Arc de Triomphe. Wim van Teeffelen & Marijke Spiekerman. WWW.VILLADELARC.COM

COTEPROVENCE.NL

E V E N E M E N T E N

Beleef Zuid-Frankrijk! kleine dorp in de Camargue verzamelden. Om er het feest van hun beschermheilige Sara la Noire te vieren. Een geweldige party die eindigt met een indrukwekkende processie vanuit het dorpscentrum naar zee. Begeleid door ruiters en vrouwen in traditionele kostuums eert men ondertussen ook nog even de twee lokale heiligen: Marie Jacobé en Marie Salomé. Meer informatie: goo.gl/8MmMTY

Vaison-La-Romaine (84) 10 oktober–26 november Festival des Soupes

Collobrières (83) 16, 23 en 30 oktober:

Fête de la Châtaigne

Het 34e kastanje-feest in het Varoise dorpje Collo brières, in het hart van het Massif des Maures. Ongerept natuurschoon in een van de mooiste natuurgebieden van Zuid-Frankrijk. En in de omgeving zijn er circa 900 hectaren voor de kastanje-cultuur uitgetrokken, waarvan de oogst elk jaar in oktober wordt gevierd. Met muziek, zang & dans, oude ambachten en heel veel kastanjes die in dit deel van de wereld tot het gastronomisch erfgoed worden gerekend. Voor de lunch is La Ferme de Peigros (Col du Babou, 8 km verderop) veruit het beste adres. Goede Provençaalse keuken, fantastisch uitzicht. Informatie: collobrieres-tourisme.com

CÔTE & PROVENCE

Saintes-Maries-dela-Mer (13) 22 – 23 oktober:

Pélerinage Gitan Een traditioneel volksfeest van de eerste orde, waaraan duizenden pelgrims deelnemen. Een opwindend zigeunerfeest met een traditie die teruggaat tot de middeleeuwen toen de ´gens de voyage´ zich voor het eerst in dit

Het Soepfestival van het Pays Vaison Ventoux beleeft inmiddels z’n 26e editie. Vrijwel alle dorpen in de omgeving maken in de wedstrijdperiode soep, vaak op basis van recepten die door generaties zijn overgedragen. Soms gaat het in zo´n gehucht om wel 200 soepen, die door de plaatselijke bevolking (en de toeristen) aan lange tafels geproefd mogen (of moeten) worden. De winnende soepen gaan door naar de finale in Vaison, waar leden van de ´Confrérie des Louchiers Voconces´ (vrij vertaald: het Gilde der Soeplepelaars) het laatste oordeel uitspreken. Meer informatie: goo.gl/uNwcR2

S A M E N S T E L L I N G :

M A R I A

E D E L M A N

Avignon (84) t/m 2 oktober:

Les Luminessences Monumentaal spektakel op de binnenplaats van het pauselijk paleis met lichtshow en metershoge projecties op de muren. Over de geschiedenis van het paleis waar 9 pausen woonden. In die tijd was Avignon het centrum van de christelijke wereld. Ook bijpassende muziek. Elke avond na zonsondergang (iets van 21.15 uur). Op maandag, woensdag en vrijdag ook in het Engels. Meer info: www.lesluminessences-avignon.com

Saint-Tropez (83) 24 september–2 oktober Les Voiles de Saint-Tropez

Het begon allemaal in 1981 met een zeilwedstrijd tussen slechts twee schepen. Maar beetje bij beetje groeide dat wat een eenmalige gebeurtenis leek, uit tot de fameuze zeilregatta ‘Les Voiles de Saint-Tropez’, waarvan in 1999 de eerste officiële editie werd gehouden. Sindsdien vormt het evenement – dat een kleine week duurt – de afsluiting én het hoogtepunt van het méditerrane zeilseizoen. Er worden regatta’s gezeild met antieke en ultramoderne schepen, er is een heel feestdorp, er zijn braderieën en tal van andere activiteiten.

Richerenches (84) 19 november Le Ban des Truffes

De eerste truffelmarkt van het jaar vindt traditioneel plaats in Richerenches – de grootste markt voor zwarte truffels in Frankrijk – en dat betekent officieel de opening van het truffelseizoen. Die eerste markt wordt immer gehouden op de 1e zaterdag na 15 november, daarna

Meer informatie: lesvoilesdesaint-tropez.fr/en/

Avignon (84) 13–15 oktober Avignon Blues Festival

De 19e aflevering van dit in heel Europa befaamde festival telt ook dit jaar weer een aantal grote namen uit binnen- en buitenland. Diverse disciplines zoals gospel, rhythm & blues, funk, soul, cajun, blues-rock, en pop-folk. Virtuositeit, spiritualiteit, poëzie in de traditionele en moderne varianten staan garant voor een spetterend festival. In de Salle Benoît XII en in de Salle Polyvalente de Montfavet. Voor meer informatie: avignonbluesfestival.com

wordt die tot en met maart elke zaterdag gehouden. Er is een heel programma, afgezien van de officiële opening door het Gilde van de Diamant Noir, in vol ornaat, plus de mis en wijding van de eerste truffels. Met demonstraties van truffelvarkens en -honden, proeverijen en speciale menu´s in tal van restaurants. Informatie: goo.gl/OxuwVQ

COTEPROVENCE.NL

R E C E P T E N

Uit de keuken van Frederic Luyten

In elke editie van Côte & Provence geeft een Nederlandse of Vlaamse chef in Zuid-Frankrijk zijn of haar recepten prijs. Dit keer is het woord aan Frederic Luyten, die samen met echtgenote Liesbeth het in Richerenches (Vaucluse) en wijde omstreken zeer gewaardeerde restaurant O’Rabasse runt. Rabasse is Provençaals voor truffel, Richerenches is dé truffelhoofdstad, dus logisch dat truffel een hoofdrol op het menu vervult. Lees wat Frederic bedacht heeft en ga er desgewenst zelf mee aan de slag.

’WE ZIJN BEIDEN AFKOMSTIG UIT DE

in februari 2015 bekroond met een Bib

middag tijdens de truffelmarkt - enorm

streek rond Antwerpen, Edegem en

Gourmand door de Guide Michelin! We

veel volk. En we hebben veel trouwe en

Schilde. Liesbeth heeft de klassieke

koken zoveel mogelijk met groenten van

vaste klanten die hier in de buurt een

koksopleiding gevolgd in het middelbaar

een lokale bio-boer uit het naburige dorp,

buitenverblijf hebben, zowel Fransen als

onderwijs en is meteen op haar 18e in keu-

we koken met het aanbod van het seizoen.

Nederlanders, Belgen en enkele Duitsers.

kens van restaurants in het Antwerpse

Een vaste menukaart hebben we dus niet.

Vanaf april/mei komt het zomerseizoen

aan de slag gegaan. Ik heb zelf een iets

Op de door ons samengestelde wijnkaart

op gang en hebben we voornamelijk een

ander parcours afgelegd.’

vind je vooral de wijnen van kleinere

Nederlands en Belgisch cliënteel. We

Frederic studeerde economie en talen

lokale domeinen, vaak gemaakt door erg

werken bovendien samen met enkele

(algemeen secundair onderwijs), maakte

gepassioneerde wijnmakers.’

chambres d’hôtes in de buurt die ons heel

nog een omweggetje langs de universiteit

Inmiddels is Frederic 35 en Liesbeth 33,

vaak hun gasten sturen. Al krijgen we ook

en hogeschool in de economische sfeer,

het werd tijd voor gezinsuitbreiding. ‘Ons

spontaan gasten uit alle hoeken van de

maar had al van jongs af aan een passie

eerste kindje, we hebben ons de voorbije

wereld, vorige week nog enkele Canade-

voor koken en deed dat regelmatig op

jaren vooral geconcentreerd op het res-

zen. Maar het merendeel bestaat toch wel

recepties of feestjes bij familie en vrien-

taurant, om het te ontwikkelen en goed te

uit Nederlanders en Belgen. We denken

den. Op z’n 21e hakte hij de knoop door:

laten draaien.’

dat dat door onze stijl van koken komt,

zijn passie werd zijn beroep. Via avond-

Dat is gelukt. ‘Tussen november en maart

en omdat we zelf Belg zijn natuurlijk.’ Hij

scholing en met een leercontract in ver-

zijn het vooral Parijzenaars en mensen

grijnst er ontwapenend bij.

schillende restaurants haalde hij in twee

uit Lyon die hier komen voor een truffel-

jaar tijd zijn koksdiploma. Frederic: ‘Ik had

weekend. Want we zitten weliswaar in

O’RABASSE

het geluk om een tijdje te mogen werken

een heel klein dorpje, maar daar wordt

5 Place de la Pompe

in “Absoluut Zweeds”, het restaurant van

wel de grootste hoeveelheid zwarte truf-

84600 Richerenches

kok Christer Elfving waar ook kok Seppe

fel van heel Europa verhandeld. Dat trekt

Tel. +33 (0)9 52 97 34 93

Nobels werkte, die in de huidige Belgische

elk weekend - en vooral op zaterdagvoor-

www.orabasse.com

restaurantwereld veel aanzien heeft.’ Liesbeth was 23, Frederic 25 toen ze de kans kregen om in de buurt van Valence en Tain-l’Hermitage, in het huis van familie, een chambres d’hôtes op te starten. ‘Dat hebben we vier seizoenen gedaan, maar de kriebels om een eigen restaurant te beginnen bleven altijd. En op een zonnige dag in mei hebben we het huis waar nu ons restaurant gevestigd is, toevallig gevonden. Iets minder dan een jaar later in januari 2011 – gingen we officieel open. Sindsdien is het restaurant een succes,

T E K S T: R E N É E V O N K

CÔTE & PROVENCE

INGREDIËNTEN

VOOR DE TARTAAR: Ongeveer 80–120 gram kalfs tartaar per persoon, vraag naar de allermalste biefstuk 1 theelepel mosterd per 200 gr vlees 1 fijngesnipperd sjalotje peper en zout VOOR DE VINAIGRETTE: ¼ oude balsamico-azijn ¾ goede olijfolie Voor deze vinaigrette gebruiken we in het restaurant olijfolie van Richerenches zelf, volledig lokaal gemaakt, en een 20 jaar oude balsamico. Gebruik geen ‘gewone’ jonge balsamico, die zal de delicate smaak van de zomertruffel volledig overheersen. VOOR DE CRÈME VAN AMANDEL: 150 gr amandelen 300 gr water

BEREIDING

VAN DE TARTAAR: Laat je de slager er ‘gehakt’ van maken of hak je zelf? Probeer het liefst zelf te versnijden, dan kan het iets grover dan bij de beenhouwer. Snijd eerst dunne plakjes tegen de draad in. Draad is de structuur van de spiervezels in het vlees die evenwijdig aan elkaar lopen. Je moet altijd dwars op de draad snijden, anders krijg je enorm taai vlees. Van die dunne plakjes snijd je fijne reepjes en nadien maak je er kleine blokjes van, maximaal 4 mm x 4 mm. Hoe groter je je blokjes snijdt, hoe meer je zult moeten kauwen! Meng het vlees met de mosterd en het fijngesnipperde sjalotje. Mix de balsamico en de olijfolie stevig door elkaar tot een lobbige saus en meng die door de tartaar. Vergeet vooral niet goed af te kruiden met peper en zout! VAN DE AMANDELCRÈME: Laat de amandelen met het water gedurende een nacht weken en pureer ze zeer fijn in de keukenrobot of de thermomix. Zeef alles en bind eventueel met wat xanthaangom o.i.d. Bewaar in een knijpfles. Plaats de kalfstartaar in een ring in het midden van een bord, garneer rijkelijk met fijne schijfjes zomertruffel. De crème van amandel komt er rond, samen met een paar strepen honing. Leg er ook enkele geroosterde amandelen of pistachenoten omheen. In het restaurant werken we met de minischeuten van Koppert cress, zoals shiso en dergelijke, dit zorgt voor een aangename fris-zurige toets. Als je het kunt vinden, leg er ook enkele enoki champignons bij. Afwerken doen we met lompviseitjes of als je het helemaal royaal wil maken, met echte kaviaar! Een eenvoudig gerecht, maar als je producten van topkwaliteit gebruikt, komt alles mooi tot zijn recht!

EN VERDER: honing lompviseitjes zomertruffel naar believen wat geroosterde pistachenoten en/of amandelen

Entrée voor 4 personen

Tartaar van kalfsvlees en zomertruffel, amandel, honing en ‘kaviaar’ COTEPROVENCE.NL

Hoofdgerecht voor 4 personen

Traag gegaard buikspek, crème van aubergine, harissa, framboos en tomatencrumble

BEREIDING

INGREDIËNTEN

1 zij buikspek (circa 500 gram) VOOR DE AUBERGINECRÈME: 3 aubergines 1 sjalotje 2 tenen knoflook snufje suiker scheutje balsamico houtskoolpoeder VOOR DE HARISSA: 5 kleine Spaanse pepertjes 1 sjalotje 2 tenen knoflook 1 tomaat een flinke scheut wijnazijn snufje gerookte paprikapoeder snufje suiker VOOR DE FRAMBOZENCOULIS: 150 gram frambozen 1 ½ gram agar agar VOOR DE TOMATENCRUMBLE: 3 grote tomaten 2 tenen knoflook 3 eetlepels olijfolie 6 eetlepels panko (of fijne paneermeel)

CÔTE & PROVENCE

VAN HET BUIKSPEK: In het restaurant werken wij met een warmwaterbad, waarin het buikspek 24 uur op 62° sous vide gegaard wordt. Nadien kleuren we het even aan en gaat het 2 minuten in de oven om daarna meteen gedresseerd te worden. Voor thuis: bak het spek mooi aan in de pan en gaar het nadien ongeveer 45 minuten zachtjes verder in de oven op 160 graden. Een gouden regel is: als je vlees een mooi bruine kleur heeft van het braden en de braadjus in je bakplaat ook wat begint in te dikken, dan is je vlees gaar. VAN DE AUBERGINECRÈME: Stoof het gesnipperde sjalotje en de gesnipperde tenen knoflook aan in wat olie of boter, voeg de fijngesneden aubergines toe. Doe er een snufje suiker en een scheutje balsamico bij en zoveel water tot alles net onder staat. Laat alles mooi zacht en gaar worden op laag vuur. Doe er het houtskoolpoeder bij voor de kleur en mix alles fijn in de thermomix of de keukenmachine, de bedoeling is dat er een heel gladde puree ontstaat. Eventueel nog door een zeef doen. VAN DE HARISSA: Fruit de fijngesneden Spaanse pepers (zonder de zaadjes!) de knoflook en het gesnipperd sjalotje, het gerookte paprikapoeder en een flinke scheut rode wijnazijn, een snuif suiker en de tomaat, aan in een scheutje olie of wat boter. Zet onder water en laat gaar koken. Pureer en zet koud weg. VAN DE FRAMBOZENCOULIS: Kook de frambozen gaar, zeef ze en doe ze in een knijpfles. Of maak er een gel van met behulp van agar agar. Per 100 gr coulis, 1 gr agar agar mee opkoken, afkoelen en mixen. VAN DE CRUMBLE VAN TOMAAT: Verwarm de oven voor op 120 graden. Pureer de tomaten met de uitgeperste knoflook en voeg de olijfolie en de panko toe. Mix alles goed door elkaar en spreid uit op een bakplaat. Laat de crumble in het midden van de oven drogen; als je ‘m makkelijk kunt breken is hij droog. Begint hij donker te kleuren terwijl hij nog vochtig is, dan de oven lager zetten en nog wat langer laten drogen. Eenmaal afgekoeld, fijnmalen in de thermomix of de keukenmachine. Dresseer op een bord de crème van aubergine, daarop een stukje buikspek, enkele druppels harissa en giet de frambozencoulis of -gel eromheen. Werk af met de crumble van tomaat. Eventueel kan er nog een gegrilleerd lente-uitje bij.

Nagerecht voor 4 personen

Dessert tout chocolat INGREDIËNTEN

VOOR DE COULIS VAN WITTE CHOCOLADE EN KOFFIE: 75 gr melk 250 gr room 150 gr witte chocolade 10 gr glucose 15-tal koffiebonen VOOR DE PRALINÉ VAN CHOCOLADE: 100 gr donkere chocolade 225 gr hazelnootpasta 235 gr feuilletine (verkruimelde gedroogde pannenkoek; koekkruim is een alternatief) VOOR DE CRÈME VAN CHOCOLADE: 250 gr melk 50 gr room 75 gr eierdooiers 50 gr suiker 15 gr maïzena 100 gr donkere chocolade 50 gr boter VOOR DE WITTE CHOCOLADEMOUSSE: 150 gr melk 50 gr eidooiers 30 gr suiker 8 gr ‘instangel’ of 2 ½ blaadje geweekte gelatine 300 gr witte chocolade 450 gr room VOOR DE GANACHE VAN CHOCOLADE: 225 gr room opkoken 110 gr boter 235 gr donkere chocolade VOOR DE CRUMBLE VAN CACAO: 100 gr bloem 100 gr boter 100 gr amandelpoeder 100 gr suiker 2 eetlepels cacaopoeder VOOR DE SORBET VAN CHOCOLADE: 1000 gr water 325 gr suiker 150 gr cacaopoeder 400 gr donkere chocolade

BEREIDING

VAN DE COULIS VAN WITTE CHOCOLADE EN KOFFIE: Verwarm de melk, de chocolade, de glucose en de koffiebonen een vijftal minuten op 70°. Voeg de room toe en eventueel een mespuntje xanthaangom om te binden. Een andere optie is om de coulis op een heel zacht vuur onder af en toe doorroeren te laten reduceren/indikken. Daarna zeven, laten afkoelen en in de koelkast bewaren. VAN DE PRALINÉ VAN CHOCOLADE: De donkere chocolade en de hazelnootpasta lichtjes verwarmen tot alles mooi gesmolten en vermengd is. Dan de feuilletine toevoegen en goed mengen. In de koelkast bewaren. VAN DE CRÈME VAN CHOCOLADE: De melk en de room laten opkoken en nadien gieten op het mengsel van de eierdooiers, de suiker en de maïzena. Alles goed mengen en op een zacht vuur enkele minuutjes al roerend doorkoken. Voeg er de donkere chocolade en de boter aan toe. Alles goed door elkaar mengen en bewaren in de koelkast. VAN DE WITTE CHOCOLADEMOUSSE: De opgekookte melk mengen met de eidooiers en de suiker, nadien ‘vaneren à la nappe’ (tot ongeveer 85 graden al roerend verwarmen) op een zacht vuurtje. Direct mengen met de witte chocolade, laten afkoelen en de lobbig opgeklopte room er doorheen spatelen. Koud wegzetten in de koelkast. VAN DE GANACHE VAN CHOCOLADE: Kook de room op en meng direct met de boter en de donkere chocolade. Goed doorroeren, uitstorten in de gewenste vorm en goed laten opstijven in de koelkast. VAN DE CRUMBLE VAN CACAO: Meng alle ingrediënten goed in de keukenrobot, verdeel over een bakplaat en bak af in de voorverwarmde oven op 175 gr gedurende ongeveer een kwartier tot twintig minuten. VAN DE SORBET VAN CHOCOLADE: Breng het water met de suiker en het cacaopoeder aan de kook en meng er de donkere chocolade doorheen. Wij gebruiken in het restaurant de pacojet, waarmee we portie per portie à la minute ijs kunnen ‘afdraaien’. Voor thuisgebruik: de afgekoelde ijsmassa in een sorbetière (of een afsluitbaar plastic bakje in de vriezer) laten opstijven. In het laatste geval af en toe doorroeren zodat het geen keihard ijsblok wordt. Alternatief: een kant-en-klaar ijsje kopen en dat in de diepvries bewaren.

COTEPROVENCE.NL

Lekker nazomeren in Zuid-Frankrijk

De pareltjes van het achterland De zomer is voorbij, aan de stranden is de rust teruggekeerd. Maar ook voor een fantastische herfstvakantie kan natuurlijk niemand om Zuid-Frankrijk heen. Kom maar kijken en genieten in het uitgestrekte achterland van de Provence waar het wemelt van de bezienswaardigheden in prachtige steden en verscholen bergdorpjes. We visten voor u zomaar en nogal willekeurig een aantal pareltjes uit het enorme aanbod op. Kom kijken en genieten! En over het weer in de Provençaalse nazomer hoeft u zich meestal geen zorgen te maken’. T E K S T: E L L E N VA N L I N S C H O T E N

CÔTE & PROVENCE

T O E R I S T I S C H E

T I P S

ALPES-MARITIMES

Saint-Paul-de-Vence

Tende

Het stadje was oorspronkelijk een

Tende ligt op zo’n 815 meter hoogte in de

natuurlijk observatorium. En eigenlijk is

Alpes-Maritimes tegen de grens met Italië

het dat nog steeds, als je bedenkt hoe-

aan. Het was dan ook lang Italiaans en

veel beroemdheden hier ‘in het wild’ te

behoort pas sinds het vredesverdrag van

observeren waren en nog steeds zijn. Van

1947 definitief bij Frankrijk.

Picasso, Matisse, Marcel Pagnol, Charles Aznavour en Yves Montand tot aan Seth Gaaikema, Jan Cremer, Jan de Bouvrie en Ivo Niehe. De schilder Marc Chagall ligt er begraven. En allemaal kwamen ze samen in het hotel/restaurant La Colombe d’Or, waarvan de wanden behangen zijn met talloze meesterwerken die (toen nog niet zo) beroemde kunstenaars weggaven als ze de rekening niet konden betalen. Saint-Paul-de-Vence is in het hoogseizoen een ‘tourist trap’. Maar daarbuiten is er alle rust om het prachtige oude centrum ALPES-DE-HAUTE-PROVENCE

binnen de stadwallen te bezoeken.

Moustiers-Sainte-Marie Het dorpje ligt vastgeplakt tegen de voet van hoge kliffen aan de westelijke ingang van de Gorges du Verdon en is al eeuwenlang beroemd om zijn faience-aardewerk. Vandaar een faience-museum en tal van ateliers. Het dorp werd gebouwd rondom een klooster dat in 434 door monniken – afkomstig van het eiland Lérins voor de

Het vestingdorp ligt aan de oude zout-

kust bij Cannes – werd gebouwd. Het is

route en was oorspronkelijk een nederzet-

één van de mooiste en meest authentieke

ting van machtige zouthandelaren die hun

dorpjes van de Alpes-de-Haute-Provence,

waar per muilezels over de bergen van het

met een klaterende waterval en een

ene naar het andere land lieten vervoeren.

enorme goudkleurige ster boven het

Het rijke religieuze erfgoed dateert uit

kerkje uit de twaalfde eeuw, hangend aan

die tijd, met een gotische kerk uit de XVe

een 227 meter lange ketting die tussen de

eeuw, de dominante Tour de l’Horloge en

rotsen is gespannen. Volgens de legende

de vestingwallen van het Château Lascaris.

werd die ster in de tiende eeuw uit dank-

Het tot de gemeente Tende behorende

baarheid geschonken door een kruisridder

gehucht Casterino staat bekend als de

die heelhuids was teruggekeerd in zijn

toegang tot het nabij gelegen Parc national

geboortedorp.

du Mercantour.

COTEPROVENCE.NL

T O E R I S T I S C H E

T I P S

BOUCHES-DU-RHÔNE

VAR

Aix-en-Provence

Correns

Aix is een echte studentenstad, met de

Wie Correns zegt, zegt bio. Want dit dorp

Université de Provence Aix-Marseille, de

aan de oevers van de rivier de Argens is het

Université de la Méditerranée Aix-Mar-

enige dorp in heel Frankrijk dat zich 100%

seille II, de Université de Paul Cézanne, het

biologisch mag noemen. Dat geldt voor de

Institut d’études politiques, de École Nati-

‘gewone’ landbouwproducten als groenten

onale Supérieure d’Arts et Métiers, the

en fruit, voor de honing en de kruiden, de

American University Center of Provence.

kazen maar bovenal voor de wijnen. Dat

Met een geheel autovrij stadshart en de

leek het Amerikaanse acteursechtpaar

indrukwekkende Cours Mirabeau als klop-

Angelina Jolie en Brad Pitt wel wat.

pende slagader. Het is één van de mooiste steden van Frankrijk, met een rijke historie, schitterende architectuur en een bruisend uitgaansleven. Bestel in de brasserie Les Deux Garçons (sinds 1792) aan de Cours Mirabeau een overvloedig ‘plateau fruits-de-mer’, dat kwalitatief niet onderdoet voor een schaal zeevruchten aan de Côte d’Azur. En laat tot je doordringen dat op jouw stoel hoogstwaarschijnlijk ook grootheden als Paul Cézanne, Émile Zola en Ernest Hemingway hebben gezeten.

BOUCHES-DU-RHÔNE

Les-Baux-de-Provence Ingeklemd tussen een duizelingwekkende afgrond en de imposante ruïnes van wat eeuwenlang een onneembare vesting was, strekt het dorpje zich uit op een rotsplateau van de Alpilles. Eigenlijk bestaat het uit twee delen. Het onderste telt de meeste inwoners (circa 460) en bestaat uit klinkerstraatjes omzoomd door Renaissance-huizen, een charmant pleintje en de indrukwekkende kerk van Saint Vincent uit de twaalfde eeuw. Het bovenste gedeelte is vrijwel uitgestorven, herbergt zo’n 22 inwoners en wordt van de rest van het dorp gescheiden door een forse stadwal en

CÔTE & PROVENCE

een gracht. Er komen per jaar zo’n ander-

Ze kochten het Château Miraval, huurden

half miljoen bezoekers langs. Maar die

de vakkennis in van de familie Perrin (van

komen ook en vooral af op de ‘Carrières de

het gerenommeerde Château de Beau-

Lumières’ waar in een steeds wisselende

castel in Châteauneuf-du-Pape) en zijn

tentoonstelling beelden worden geprojec-

sindsdien wijnboer. Helaas mogen ze het

teerd op de wanden van de 14 meter diepe

predicaat ‘bio’ niet voeren; hun wijnen zijn

afgravingen in het hart van de Val d’Enfer.

niet volledig biologisch. Ze verkopen er

Een spectaculaire belevenis.

echter niet minder om.

VAUCLUSE

Gordes

l'Isle-sur-la-Sorgue

Het dorp bovenop een bergtop lijkt de

Antiek, antiek en nog eens antiek. En ‘bro-

wacht te houden over de Vallée d’Apt en

cante’ natuurlijk, en kunstvoorwerpen, en

de vlakte van Cavaillon. Kleine omhoog

vlooienmarkten: l’Isle-sur-la-Sorgue is een

klimmende straatjes rond het imposante

absolute ‘must’ voor ‘chineurs’ (koopjes

kasteel waardoor Gordes gedomineerd

jagers) en iedereen die graag kraampjes en

wordt en de massieve kerk, waaraan het

winkeltjes afschuimt op zoek naar die ene

enige luchtige element de smeedijzeren

unieke vondst. L’Isle telt maar liefst zo’n

‘campanile’ (klokkenstoel) is. Dat kasteel is

300 antiquairs en galerieën. Met Pasen en

een mengeling van stijlen, samengesteld

op 15 augustus wordt er bovendien een

uit een feodale vesting en een herenhuis

enorme antiekmarkt gehouden met meer

uit de Renaissance, met glas-in-loodramen

dan 500 exposanten.

en een veelkleurig pannendak. Tegen-

Het stadje aan de voet van het Plateau du

woordig is er een museum voor moderne

Vaucluse wordt doorsneden door diverse

kunst in gevestigd. Er is een permanente

kanalen die gevoed worden door de rivier

tentoonstelling van het werk van de kun-

de Sorgue. Langs één van die kanalen is

stenaar Vasarely, die tevens het kasteel

een aaneenschakeling van restaurantjes

restaureerde.

te vinden ‘pieds dans l’eau’. De Sorgue zelf omsluit het stadje via twee rivierarmen; zo’n kilometer boven het dorp splitst de rivier zich (le partage des eaux) en daar is

VAR

Tourtour Tourtour wordt ook wel ‘het dorp in de

het goed toeven langs de beschaduwde groene oevers. De grote schoepraderen in het water wekten gedurende eeuwen de energie op die nodig was voor de talloze ateliers waar zijde en papier werden gefabriceerd.

hemel’ genoemd en dat is terecht. Op z’n bergplateau op zo’n 600 m hoogte, kijkt Tourtour uit over de pijnboombossen die het domineert. Vanaf het dorp heb je een fantastisch uitzicht dat reikt van de Golf van Saint-Tropez, het Massif des Maures en het Massif de la Sainte-Baume tot aan de Mont Ventoux. Maar de charme van dit dorpje schuilt ook in de straatjes met fraai gerestaureerde oude huisjes, het vele groen en de talloze fonteinen en fonteintjes. Twee kastelen: het ene uit de Middeleeuwen, het andere – met vier ronde torens en bijzonder pannendak – uit de zestiende eeuw. De kerk uit de twaalfde eeuw werd in de negentiende eeuw geheel gerestaureerd.

COTEPROVENCE.NL

Ordre du melon de Cavaillon

Streekproducten

Gezegende meloenen en heilige vijgen Je hebt meloen en je hebt de ‘melon de Cavaillon’, veruit de populairste meloen van heel Frankrijk en ver daarbuiten. En je hebt vijgen èn de ‘violettes de Solliès’, de enige vijg met een eigen appellation d’origine contrôlée. De laatste is beschermd, de eerste niet. En dat is op z’n minst merkwaardig. T E K S T: E L L E N VA N L I N S C H O T E N

EEN ECHTE CAVAILLON-MELOEN IS NIET

zachter, hoe rijper). Jawel, op de meeste

hoofdstad van de meloen, ideaal gelegen

groot, groen-gestreept van buiten en

Zuid-Franse markten doen ze er niet moei-

aan de toegang tot de Luberon.

oranje van binnen, met stevig vruchtvlees

lijk over, je wordt als een kenner herkend. Maar omgekeerd ligt het net een tikje

tels in de Oriënt heeft, India, Egypte. En in

Hoe zwaarder de meloen weegt, des te

anders. Er is een probleem met de melon

eerste instantie ‘onze kant’ op kwam als

zoeter en sappiger hij zal zijn. En zoet is in

de Cavaillon; hij beschikt namelijk niet over

medicijn. Tijdens het verblijf van de naar

dit geval héél zoet. Voorwaarde is wel dat

een AOC (appellation d’origine contrôlée).

Avignon uitgeweken pausen (Babylonische

hij goed rijp is. Dat controleer je door er op

ballingschap, 14e eeuw) kwam de meloenZaadjes uit Cantalupo

cultuur tot grote bloei. De grond in de buurt

door het steeltje eraf te trekken (dat vinden

De originele melon de Cavaillon stamt

van Cavaillon (Vaucluse) bleek ideaal, het

ze niet overal even leuk) en als dat steeltje

al uit de Romeinse tijd. En zelfs toen al was

water van de nabij stromende Durance

ontbreekt, door voorzichtig met de dui-

Cavaillon – een vestiging op een belangrijk

uitbundig, de pausen gulzige genieters.

men het topje of kontje in de drukken (hoe

knooppunt van wegen – zo’n beetje de

Met name ene kardinaal Mazarin heeft

te kloppen (hoe holler het geluid, hoe rijper),

Vast staat dat de meloen zijn oerwor-

en makkelijk te verwijderen zaadlijsten.

CÔTE & PROVENCE

S T R E E K P R O D U C T E N

beetje de schoen, want inmiddels wordt

uit de Vallée du Gapeau (circa 75%), waar

er meer en meer ‘melon de Cavaillon’ in

de gelijknamige rivier doorheen stroomt,

bijvoorbeeld Marokko geproduceerd. Die

met een rijke, goed gedraineerde bodem

aanduiding is namelijk niet beschermd door

en een microklimaat waarin de vijg prima

een AOC (appellation d’origine contrôlée)

gedijt. Een perfecte plek voor de vijg: koel

omdat de meloen oorspronkelijk niet uit

aan de voeten en met het gezicht in de zon.

Cavaillon komt maar ooit als zaadje uit

Vooral de omgeving van Solliès-Pont, dat

het buitenland werd meegenomen. Dat

zich graag als de hoofdstad van de vijg

er jaarlijks ruim 70.000 ton meloen van

afficheert, is de oogst goed voor zo’n 2.500

Franse bodem wordt geproduceerd doet

ton per jaar.

daar niets aan af. veel voor de promotie en ontwikkeling van

De variëteit ‘violettes de Solliès’ stamt eigenlijk ‘pas’ uit de middeleeuwen, maar

Vijgenbomen in Versailles

overtrof in kwaliteit en populariteit al gauw

vanuit Rome naar Avignon en nam meloen-

Zo’n appellation heeft de beroemde

andere varianten. Liefhebber Lodewijk XIV

zaad mee vanuit de pauselijke moestuin

vijg uit Solliès-Pont wèl. De vijgeboom komt

liet zelfs 700 vijgenbomen planten in de

die in een klein plaatsje vlakbij Rome was

hier namelijk al zo lang voor dat hij onlos-

moestuin van Versailles. Naast de naam

gelegen, Cantalupo. Dat werd Cantaloup

makelijk bij het culturele erfgoed is gaan

‘Violette’ wordt ook de naam ‘Parisienne’

in het Frans en dus heet de Cavaillonese

horen. En al komt ie oorspronkelijk uit Azië,

gebruikt. ‘Parisienne’ ontstond omdat bui-

meloen sinds die tijd ook zo.

vijgen worden al duizenden jaren in het

ten de Provence de vijg vooral veel aftrek

méditerrane gebied gekweekt en gegeten.

had bij de Parijzenaars toen eenmaal in de

Uitbetaald in meloenen

Pakweg sinds ruim 9.000 voor Christus. De

19e eeuw de vijgen per spoor vervoerd kon-

Overigens was ook de schrijver Alex-

beschermde status zal er wellicht ook mee

den gaan worden. Maar het gaat gewoon

andre Dumas (De drie Musketiers) dol op

te maken hebben dat de vijg zo’n beetje

om ‘onze’ Provençaalse vijg (die we in het

de vrucht: hij bedong voor zijn boeken die

heilig is verklaard doordat hij deel uitmaakt

occitaans ‘figa’ noemen), uit Solliès-Pont.

de stad Cavaillon in de bibliotheek wilde

van de traditionele ‘treize desserts’, de der-

En die heeft dus die eigen AOC gekregen.

hebben een ‘huur’ van 12 meloenen per

tien nagerechten die bij geen enkele kerst-

jaar. Levenslang.

dis mogen ontbreken. Maar eerlijk is eerlijk,

de ‘goddelijke’ vrucht betekend. Hij kwam

Vanuit de Vaucluse begon de opmars van de meloen, samen met die van het

de vijgen van Solliès-Pont zijn overheerlijk, mollig, succulent en suikerzoet.

spoor, tot aan Parijs en zelfs over de lands-

Ruim 90% van alle vijgen die tegen-

grenzen heen naar Algerije, Tsjaad en zelfs

woordig in Frankrijk worden geoogst komt

Egypte. En Marokko. En daar wringt een

uit het departement de Var, met name

Ook schrijver Alexandre Dumas lustte er wel pap van Fête de figues

COTEPROVENCE.NL

O N D E R N E M E N

I N

Z U I D - F R A N K R I J K

‘Entrepreneur’ Patrick Brusse in de e-commerce:

‘Ja, je hebt Franse hulp nodig’ Patrick Brusse, de zoon van journalist, auteur en tv-maker Jan, heeft zijn eigen onderneming in Zuid-Frankrijk. Hij groeide er op, keek elders rond en meent dat het niet zo ingewikkeld is er voor jezelf te beginnen. Moet je wel de juiste adviseurs inschakelen. Een monoloog. T E K S T: D E N I S E B A U D E T

IK BEN HIER IN FRÉJUS, IN DE VAR, GEBO-

het skigebied voor een weekje skilessen. In

vaak over zaken die niets met computers te

ren uit twee Nederlandse ouders en ik heb

die tijd waren er nog geen computers, dus

maken hadden. Over het kopen van auto’s

hier bijna altijd gewoond. Maar toen ik klein

moest je je buiten met vriendjes amuseren.

of zo, waar ik wel wat vanaf weet. Of over

was gingen we elke maand naar Nederland

En vanwege het mooie weer kon dat eigen-

onderhoud, renovatie en management van

vanwege het werk van mijn vader die jour-

lijk het hele jaar door.

huizen en appartementen, de begeleiding

nalist was. Hij had steeds een tv-uitzending

Maar tijdens de zomervakanties die

van Nederlandse firma’s. Ik werk nu vooral

en hij schreef een column in Elseviers Maga-

destijds ongeveer drie maanden duurden,

voor een Nederlands e-commerce bedrijf

zine. Hij schreef altijd over de eenvoudige

ging ik vaak voor een maand naar een

en mijn vrouw heeft ook veel om handen.

zaken uit het dagelijkse leven in Frankrijk.

boerderij in Nederland. In Ouderkerk aan de

Hij was gek op verhalen die over ‘atypique’

Amstel. Daar moest ik vroeg opstaan om de

Eénmansbedrijfjes en de fiscus

mensen gingen. Snap ik wel.

boer mee te helpen, ik heb er veel geleerd.

Hier voor jezelf beginnen? Dat is niet

Op de trekker rijden, koeien melken en dat

zo ingewikkeld. Het is mogelijk om een klein

soort dingen. Een fijne herinnering.

bedrijf snel en zonder al te veel kosten op te zetten. Om je te lanceren zijn er uiteraard

Nederlandse klanten

veel administratieve zaken te regelen maar

vroegen méér

ik denk dat dit niet veel verschilt van andere

We zijn uit Bargemon vertrokken

landen. Een bevriende advocaat helpt me

omdat ik na de lagere school naar een

vaak bij deze dingen. Voor iemand die snel

middelbare moest en het dichtstbijzijnde

de markt op wil, heb je het auto-entrepre-

collège in Draguignan had geen goeie repu-

neurschap. Eénmansbedrijfjes met een

tatie. Toen dachten mijn ouders: dan maar

vereenvoudigde fiscale administratie, én

verhuizen naar de Alpes-Maritimes. We

een gelimiteerde omzet.

zijn in Golfe-Juan terecht gekomen waar

Ja, natuurlijk klopt het dat er veel

ik tot mijn drieëntwintigste gewoond heb.

bureaucratie is in Frankrijk. Maar er wordt

Diploma’s masters in marketing manage-

aan gewerkt, de ‘choc de simplification’. Als

ment in Nice gehaald en een internationale

ik een advies zou moeten geven aan een

opleiding aan Hogeschool Utrecht gevolgd.

Nederlander die in Frankrijk iets wil onder-

Tot mijn tiende jaar hebben wij in het

Doordat ik een aantal stages deed,

nemen: vraag hulp van een boekhouder,

dorp Bargemon in de Var gewoond waar

kwam ik bij toeval in de computerbusi-

advocaat of fiscalist. Dit bespaart veel geld,

ik naar de kleuterschool en lagere school

ness terecht. In het begin deed ik com-

tijd en energie. Ook heel belangrijk om te

ben gegaan. Daar heb ik superleuke herin-

puterassistentie bij klanten aan huis, met

weten: het is moeilijk om een medewerker

neringen aan. Heerlijk zo’n dorpsschooltje.

name bij Nederlanders die hier wonen.

die niet bevalt te ontslaan als hij een vaste

In de winter gingen we met de klas naar

Mijn Nederlandse klanten vroegen mij ook

aanstelling heeft.

CÔTE & PROVENCE

Jonge mensen spreken behoorlijk Engels Tja, ik heb altijd in Frankrijk op school gezeten, ik spreek accentloos Frans, beter dan Nederlands. Ik ben eraan gewend met Fransen om te gaan en te werken, ze weten vaak niet dat ik Nederlander ben. Over het algemeen heb ik een goed contact met collega’s en partners. Ik heb een positief beeld van de Franse werknemer. Een prettig aspect is dat de jonge mensen van mijn generatie, ik ben 37, nu eigenlijk allemaal behoorlijk Engels spreken. Ik zeg dit omdat velen denken dat de taalbarrière nog altijd actueel is. Het zuiden van Frankrijk is een regio die ik voor niets ter wereld wil verlaten. Geografisch en cultureel gezien echt ideaal. En dan natuurlijk het klimaat en de gastronomie. Ik heb vaak met gepensioneerde Nederlanders gesproken die een beetje overal in de wereld hebben gewoond maar die uiteindelijk weer hier aan de kust belandden omdat dit het mooiste en fijnste is dat ze ooit hebben gekend. De Franse arrogantie Naar Nederland? Nee, ik denk dat het nooit zal gebeuren. Ik ben gelukkig met mijn familie, en kindje van bijna twee jaar en in september een tweede zoontje. Nederland is zeker mijn land van herkomst maar niet het land waar ik zou willen wonen of werken. Okay, ik woon in een regio waar de mensen houden van “show-off ”, een

Minder regels: ‘le choc de simplification’

vorm van arrogantie. Ik denk dat voor veel Nederlanders de Fransen als arrogant overkomen als er communicatieproblemen zijn. Wat Nederlanders vaak voelen is – vermoed ik – de verlegenheid van Fransen die ze proberen te verbergen achter een vorm van arrogantie. Denk daar maar eens over na!

COTEPROVENCE.NL

R E S T A U R A N T S

De ‘geheime’ adresjes VA N O N Z E L E Z E R S

Als je in Zuid-Frankrijk vakantie viert, kom je misschien ‘per ongeluk’ in een lekker restaurant(je) terecht dat nog lang niet iedereen kent. We vroegen onze lezers deze zomer via de site en de Facebookpagina van Côte & Provence hun favorieten met andere lezers te delen. Elkaar tippen, dat was (en is) zo ongeveer de bedoeling. Kijk maar welke adresjes door de lezers van Côte & Provence worden aanbevolen. SAMENSTELLING: R AOUL DUCHEMIN

CÔTE & PROVENCE

E T E N

D R I N K E N

Alpes-de-Haute-Provence (04)

LE CAFÉ DE LA LAVANDE IN LARDIERS

Emmanuelle Burollet kookt hier zoals ze dat thuis zou doen in haar ‘bistrot de pays’. Creatief: wat de dagmarkt haar ingeeft, en dan heb je ’t over gevulde tomaten, taboulé met spelt, salade van erwten en aubergines, konijn met boleet of stokvis à la Nîmes. Binnen maar vijf tafeltjes, er is een klein terras. Bijzondere ambiance, zeer hartelijk welkom. Menu’s van € 20 en € 27. Dagschotel € 12.

Gourdon AU VIEUX FOUR

Rue Basse +33 (0)4 93 09 68 60

Mandelieu-La-Napoule LA MANDARINE

Rue de la Poste, +33 (0)4 93 32 90 97

Grasse LOU PIGNATOUN

13 Rue de L’Oratoire, +33 (0)4 93 36 11 80 www.lou-pignatoun.com

Peymeinade LA LANDOLINA

93 Route de Draguignan +33 (0)4 93 66 24 80

Peymainde LE JARDIN DE CAMILLE ET QUENTIN Alpes-de-Haute-Provence (04)

Alpes-Maritimes (06)

32 Avenue de Boutiny +33 (0)4 93 60 02 08 www.lejardindecamilleetquentin.fr

Céreste LA PASTORALE

Cagnes-sur-Mer CHEZ DAVID

Vence LA ONDA

Cours Aristide Briand +33 (0)4 92 79 08 00, www.lapastorale.eu

Rue Général Bérenger +33 (0)4 97 02 11 72

3 Rue Place Vieille +33 (0)4 93 32 90 97, www.la-onda.fr

Castellane RESTAURANT LAC DU CASTILLON Résidence du Lac de Castillon +33 (0)6 87 09 2740 www.restaurant-lac-du-castillon.com

Lardiers LE CAFÉ DE LA LAVANDE Place de la Fontaine +33 (0)4 92 73 31 52.

COTEPROVENCE.NL

R E S T A U R A N T S

Nice CHEZ JULIE

Alpes-Maritimes (06)

LE CENTRAL IN GUILLAUMES

10 Rue Grimaldi, +33(0)6 75 01 96 68

Iets van 90 km van Nice, woont bijna niemand. Des te verrassender de voortreffelijke maaltijden van chef Gaël Voillemin, onder anderen door Alain Ducasse opgeleid. Le Central was ooit een dorpsbar, nu een sober aangekleed, klein restaurant met een flink terras. Taartje van rauwe en gekookte groenten, kip met cantharellen in een saus van rivierkreeftjes, ossenstaart met boleet. Sla hier nooit de kaas over. Formulelunch € 19, menu € 29.

Contes LA FLEUR DE THYM

Ave. Charles Alunni, +33(0)4 93 79 47 33 www.fleurdethymcontes.fr

Roquebrune-Cap-Martin LE CABANON

Plage du Buse, +33(0)4 93 28 95 56

Cannes LE BOUCHE À OREILLE

7 Rue des Gabres, +33(0) 4 93 39 97 90 www.lebouchaoreille.com

Nice BEL OEIL

12 Rue Emmanuel Philibert +33(0)9 80 33 08 38

Plan-du-Var CASSINI

231 Ave. Portede Alpes +33(0)4 93 08 91 03 Hautes-Alpes (05)

Saint-Véran LA MARMOTTTE

Les Forannes, +33(0)4 92 45 84 77

Guillaumes LE CENTRAL

Bouches-du-Rhône (13)

Aix-en-Provence LES DEUX FRÈRES

Porte de France +33 (0)4 93 05 50 30

4 Ave. Reine Astrid +33(0)4 90 42 27 90 32 www.les2freres.com

Nice CAFÉ LÉA

31 Rue Gioffredo, +33 (0)983 56 57 59

Cagnes-sur-Mer LE VILLAGE

Place du Château, +33 (0)4 93 20 08 86

Nice LE PLONGEOIR

Bld Franck-Pilatte, +33(0)4 93 26 53 02

Villeneuve-Loubet LA FLIBUSTE

Port Marina/Baie des Anges +33(0)4 93 20 59 02

Grasse CAFÉ DANIEILLI

Var (83)

Menton A BOIRE A MANGER

Le Petit Pouvet le Mas d’Aimé +33 (0)4 94 80 72 03 www.tabledefanette.com

Rue du Thouron, +33(0)4 93 36 85 17

Rue du Vieux Collège, +33(0)4 93 07 87 84 60

CÔTE & PROVENCE

Fox-Amphoux LA TABLE DE FANETTE

E T E N

D R I N K E N

Seillans CHEZ HUGO

4 Rue de L’Hospice, +33 (0)4 94 85 54 70 www.chezhugo.fr

Toulon L’O BEACH

Plage de Mourillon, +33 (0)4 94 42 13 74

Fayence L’ESCOURTIN

Roquebrune-sur-Argens L’ABRI COTIER

159 Chemin de Notre Dame +33 0)4 94 76 00 84 www.camandoule.com

Port des Issambres, +33 (0)4 94 55 31 44

Seillans LA GLOIRE DE MON PÈRE

Place du Thouron, +33 (0)4 94 60 18 65 www.lagloiredemonpere.fr

Gassin BELLO VISTO

Les-Salles-sur-Verdon L’ESCAPADE

Lorgues LE JARDIN DE BENJAMIN

Seillans HÔTEL DES DEUX ROCS

Le Lavandou SAINT-PONS

Sillans-la-Cascade LE GRAND CHÊNE DE SILLANS

Place des Barrys, +33 (0)4 94 56 47 33 www.bellovisto.eu

Route de Salernes/Chemin de Berne +33 (0)4 94 60 49 79

Avenue du Maréchal Juin +33 (0)4 94 71 03 93

2 Rue Pierre Blanche, +33 (0)4 94 70 20 36 www.verdon-escapade.fr

1 Place Font d’Amont, +33 (0)4 94 76 87 32 www.hoteldeuxrocs.com

Le Plan (2 km Route de Barjols) +33 (0)4 94 04 63 65

Var (83)

Le Lavandou LA FAVOUILLE

Place Jean Argaud, +33 (0)4 94 71 34 20

Sainte-Maxime LA RÉSERVE

8 Place Victor Hugo, +33 (0)4 94 96 18 32 www.lareservestemaxime.com

LA TABLE D‘ YVES IN FAYENCE

Buiten, beneden het dorp, het prima restaurant (met prachtterras) van Yves en Isabelle Merville. Chef Yves bouwde een naam op aan de Côte, maar zag weinig in het ‘stardom’ en koos voor een eigen zaak in het achterland. Provençaals geïnspireerde keuken, absolute kwaliteit. Courgettebloemen gevuld met een emulsie van langoustines, geitenkaas met zomertruffel, zeebaarsrug à la plancha met een bouillon van citroen, venkel en rozemarijn. Menu’s van € 30, € 45 en € 60.

Fayence LA TABLE D’YVES

1357 Route de Fréjus, +33 (0)4 94 76 08 44 www.latabledyves.com

Montauroux LE MARINA

2 Rue de la Rouguière +33 (0)4 94 76 43 33

Entrecasteaux LA FOURCHETTE

10 Rue Le Courtil, +33 (0)4 94 04 42 78

Bormes-les-Mimosas LA TONNELLE DE GIL RENARD

23 Place Gambetta, +33 (0)4 94 71 34 84 www.restaurant-la-tonnelle.com

COTEPROVENCE.NL

noteer e vast in j ! agenda

Franse Restaurantdagen 22 t/m 30 oktober 2016

Geniet van een heerlijk en voordelig avondje in een Frans restaurant bij jou in de buurt. Reserveren vanaf 3 oktober. Abonnees reserveren met voorrang vanaf 26 september.

www.franserestaurantdagen.nl

E T E N

D R I N K E N

Monieux LES LAVANDES

Vaucluse (84)

LE MAS DES VIGNES IN BEDOIN

Op 600 meter hoogte, aan de voet van de Mont Ventoux. Perfecte ambiance en chef Yann de Coëtlogon voert een meer dan overtuigende, streek- en seizoengebonden keuken. Denk aan carpaccio van zalm met pistou, biefstuk met aardappel in olijfolie en een saus van boleet en wie hier vaker eet, zal het dessert nooit laten schieten. Menu’s vanaf € 38.

Place Léon Doux, +33 (0)4 90 64 05 08 www.restaurant-les-lavandes.fr

Carpentras RESTAURANT CAMILLE 2598 Chemin de la Lègue +33 (0)4 90 66 87 80 www.camillerestaurant.fr

Vaugines LE P’TIT RESTO

33 Place de la Mairie, +33 (0)4 90 77 11 08 www.leptitrestovaugines.com

Caromb LE 6 À TABLE, PLACE NATIONALE +33 (0)6 71 18 97 74

Caseneuve LE SANGLIER PARESSEUX

HLM St. François, +33 (0)4 90 75 17 70 www.sanglierparesseux.com

Avignon LA TREILLE Garéoult L’ESTABLE

Entrecasteaux CHEZ ELLIE GRIGNOTAGE

Flayosc LE NID

Vaucluse (84)

Néoules LISSOLE

Avenue du Château/Place de la Mairie +33 (0)4 32 50 19 97 www.aubergedescarrieres.com

Route de Brignoles, +33 (0)4 94 37 50 45

37 Bld. Jean-Moulin, +33 (0)4 94 68 09 96

Place de la Convention +33 (0)4 94 72 72 58

Bargemon LA PESCALUNE

Rue de la Résistance, +33 (0)6 29 94 66 64 www.la-pescalune.com

Fayence LE TEMPS DES CERISES

2 Place de la République +33 (0)4 94 76 01 19 www.restaurantletempsdescerises.fr

26 Chemin de l’Île Piot +33 (0)4 90 16 46 20 www.latreille-avignon.fr

9 Cours Gabriel Peri, +33 (0)6 33 66 06 66

Les Taillades AUBERGE DES CARRIÈRES

Richerenches O’RABASSE

Place de la Pompe +33 (0)9 52 97 34 93, www.orabasse.com

Bedoin LE MAS DES VIGNES

Chemin de Jas (Route du Mont Ventoux) +33 (0)4 90 65 63 91 www.restaurant-lemasdesvignes.fr

Carpentras LE GALUSHA

30 Place de l’Horloge +33 (0)4 90 60 75 00, www.galusha.fr

Lourmarin LE NUMÉRO 9

9 Rue du Temple, +33 (0)4 90 79 00 46

Drôme (26)

Omblèze AUBERGE LE MOULIN DE LA PIPE +33 (0)4 75 76 42 05 Monaco

Monte Carlo PULCINELLA

17 Rue du Portier, +377 (0)93 30 73 61 www.pulcinella.mc Gard (30)

Montaren-et-Saint-Médiers LA TABLE 2 JULIEN

12 Route d’Uzès, +33 (0)4 66 03 75 38

COTEPROVENCE.NL

Het brongebied van de Var, Sanguinière genoemd, met beneden de schitterende domaniale bossen. Het is maar zelden dat je in de Alpen zo’n uitgestrekt dal tegenkomt waar elk menselijk spoor ontbreekt. Zonder nationale parken – in dit geval Mercantour – zou het niet meer voorkomen.

O P

V E R K E N N I N G

DUS DÁÁR BEGINT DE VAR! WANDELEN ROND DE BOVENLOOP VAN DIE RIVIER

NICE LIGT AAN DE MONDING VAN DE VAR. MAAR NIET IN HET DEPARTEMENT VAR MAAR IN DE ALPES-MARITIMES. DUS WAAR KOMT DIE RIVIER NU EIGENLIJK VANDAAN? IK ZOCHT HET UIT. EN GING ER HEEN. MEER PRECIES NAAR DE BOVENLOOP EN HET BRONGEBIED. DE VAR IS EEN KORTE RIVIER, DUS VANAF DE KUST HOEF JE MAAR ANDERHALF UUR TE RIJDEN OM HET SCHITTERENDE WANDELGEBIED TE BEREIKEN. T E K S T: PA U L S M I T – F O T O G R A F I E : PA U L S M I T & M I C K PA L A R C Z Y K

Het Circuit des Lacs, één van de mooiste bergwandelingen die je in het nationale park Mercantour kunt maken IK WAS ER AL EENS EERDER GEWEEST EN OM TWEE REDENEN

wilde ik terugkeren. Ten eerste om de herfst mee te maken. Met de loofbossen beneden en het uitgestrekte larixwoud erboven zou het nog mooier worden dan in de zomer. Ten tweede omdat Gudrun’s maaltijden zo lekker waren.

Omgeven door imposante zandsteenpieken Het eerste meertje, op de Pas du Lausson gelegen, is bevroren. Wat een schitterende lijnen! Jean-Marie moet opnieuw in mijn foto

Nu ik terugkom heeft dochter Léonie mijn verwenadresje

figureren, maar het bepalen van de compositie duurt lang, dus hij

van de vorige keer, de Gîte Ferran, overgenomen. Ik schrik; wat

staat te kleumen. Het uitzicht verzacht zijn lijden, want links ligt

betekent dat voor het avondeten? ‘Wacht maar af,’ zegt Gudrun,

het Vardal, dat vanuit het hooggebergte afdaalt naar de zee, die

die me ontvangt omdat Léonie inkopen doet.

achter de blauwe heuvelrug op de horizon schuilgaat. En rechts van

Het is vroeg als ik arriveer, want ik woon slechts één dal

de pas kijken we uit over het Lac d’Allos. Dit grootste natuurlijke

verderop, en dus moet ik nog een dag geduld hebben voor ik

hooggebergtemeer van de Alpen wordt omgeven door imposante

Léonie’s kookkunst kan beoordelen. Samen met Jean-Marie, een

zandsteenpieken: de Tours du Lac. Het doet denken aan de Canadese

wandelvriend uit mijn dorp, beginnen we aan het Circuit des Lacs,

Rockies, die achter Moraine Lake in Banff National Park oprijzen.

één van de mooiste bergwandelingen die je in het nationale park

Vanaf de pas volgen we de graat en ook daar komen we

Mercantour kunt maken. Het heeft vannacht gevroren en is nog

meren tegen. Lac des Garrets, temidden van een minerale wereld,

ijskoud. Goed nieuws voor de herfstkleuren, die daardoor definitief

heeft een natuurlijke kleur azuur, maar Lac de la Petite Cayolle

zullen doorbreken. Het geel knalt al van de populieren en esdoorns

daarna oogt alsof een kind zich met een turkooise viltstift heeft

af, die het gehucht Estenc omgeven, maar in de larixbossen erboven

uitgeleefd.

overheerst nog groen. Tot we de boomgrens naderen. Daar worden de naalden goud, wat prachtig kleurt bij het okeren gras. Foto!

Boven: Het hoogste meer van het Circuit des Lacs, op de Pas du Lausson, is eind oktober bevroren

CÔTE & PROVENCE

Na de kou van vandaag kan er wel een goed maal in. Kan Léonie aan haar moeder tippen?

O P

V E R K E N N I N G

Het zit wel goed, met Léonie Behalve wij zijn er nog vier gasten. De jongste ken ik van gezicht: Claire Castillon! Ze verschijnt af en toe in praatprogramma’s als er een nieuw boek van haar uit is. Uit de roddelbladen bij de tandarts weet ik dat ze samenwoont met de bekendste nieuwslezer van Frankrijk. Maar dat blijkt uit. Haar nieuwe liefde, bergbeklimmer in zijn vrije tijd, kijkt toe hoe ze als eerste haar tanden in het kalfsvlees zet. ‘Ongelooflijk, wat is dit mals!’ klinkt het tenslotte. Het zit dus goed met Léonie. Moet ook wel; ze heeft al vier zomers meegedraaid, vooral in de keuken. Het vlees komt van broer Basil, die Highlander-runderen houdt, en de groenten uit de eigen biotuin. Met overvloedig gespreksstof – Jean-Marie is de bibliothecaris van ons dorp en had Claire uitgehoord over het ontstaan van haar verhalen; een avond in een gîte kan soms verrassend zijn –

In het Forêt Domaniale des Sources du Var, een schitterend larixwoud dat in de herfst goud kleurt, komen de verschillende beken samen die de Var voeden.

beginnen we aan een dag in het teken van de herfst. Sanguinière, de kom waar de vijf brondalen van de Var samenkomen, is bedekt met een gouden larixbos en oogt lieflijk. In schril contrast met de zandsteenpieken eromheen. Kan het Franser? Idyllisch tafereel aan het oeverpad langs de Var ten noorden van Entraunes.

Léonie Ferran op de veranda van Gîte Ferran in Estenc. Zij heeft de teugels in juli 2015 overgenomen van haar ouders Gudrun en Daniel. Een ezel met een iPhone aan het oor We kiezen voor het dal naar de Col de Sanguinière, maar halen tot verdriet van Jean-Marie nooit de top, vanwege de schitterende Meertje op de hellingen ten zuiden van de Tête de Sanguinière.

larixen onderweg en de foto’s die dat uitlokt. Vorig jaar verkende ik een ander dal, naar de Col de la Roche Trouée, met inderdaad een gatenkaas van zandsteen op de pas. Terug in het dal liep ik destijds gelijk op met twee Nederlandse gezinnen, die een deel van hun bagage op ezels geladen hadden. Ze vertelden hoe op een bepaald moment een ezel weigerde een bruggetje te passeren. Duwen, trekken, dreigen, lieve woordjes, een lekkere boterham – niets werkte. Met hun mobieltje belden ze Itinérance, de organisatie waar ze de ezels hadden gehuurd, en vroegen om raad. Maar niets hielp. Toen zei Christine van Itinérance: ‘Geef me de ezel dan maar!’ ‘Pardon?’ De moeder van het gezin sprak goed Frans, maar hier moest ze toch iets verkeerd verstaan hebben. ‘Donnez-moi l’âne, s.v.p.’ herhaalde Christine. De iPhone werd voor een oor van het eigenwijze dier gehouden.

COTEPROVENCE.NL

O P

V E R K E N N I N G

Duwen, trekken, dreigen, lieve woordjes, een lekkere boterham - niets werkte, de ezel wilde het bruggetje niet over Wat volgde was een niet mis te verstane verbale schop onder

afgrond van de Gorges de Daluis zich opent. Het is één van de

de kont, een blik van ‘oei, oei, de bazin!’ en reeds was de ezel het

spectaculairste kloven van Europa, minder bekend dan de Gorges

bruggetje over.

du Verdon en ook minder lang, maar veel smaller. Door zijn rode kleur doet hij, voor wie ‘s zomers beneden door de rivier waadt, niet

Hier ruikt het naar de Provence

onder voor de beroemdste slot canyons in Arizona. Maar ook van

Drie dagen later zitten we zelf bij Christine aan tafel, in Ville

boven af, bijvoorbeeld vanaf het Point Sublime, 300 m loodrecht

plane boven het Vardal, waar Itinérance gevestigd is. Ze moet

boven de Var, maakt hij grote indruk.

lachen om mijn verhaal. ‘Ja, dat herinner ik me nog goed. Weet je,

Op de laatste avond, als ik Christine en haar schoondochter

als we nieuwe gezinnen krijgen, die met een paar ezels op pad gaan,

Anita, die tegenwoordig Itinérance leidt, mijn foto’s op het camera

is onze belangrijkste taak psychologie. In de korte tijd dat we de

schermpje toon, laat ik me ontvallen dat het me ook weleens leuk

mensen voor vertrek meemaken, moeten we hen tegen het licht

lijkt met een ezel te vertrekken. ‘Oh, dan krijg je Lulu mee,’ zeggen

houden – zonder dat ze het merken, natuurlijk. Daarop baseren

ze in koor. Verbaasd kijk ik hen aan, me realiserend dat ik onder-

we welke dieren we meegeven. Ezels zijn even individualistisch

tussen psychologisch doorgelicht ben. Ik durf het haast niet te

als mensen; onze keus maakt of breekt de vakantie. We maken

vragen: ‘Waarom Lulu?’

weleens een foutje, maar geloof me, we moeten ervan leven, dus

‘Dat is de geduldigste.’

we zijn meesterpsychologen geworden!’

Jean-Marie schiet proestend in de lach.

Nog twee dagen wandelen we in de buurt van Villeplane. Zonder ezels. Hier, in het zuidelijke deel van de bovenloop van de Var, is het warmer, het ruikt naar de Provence en het gesteente is wijnrood. Alle hellingen zijn afgerond, behalve waar de gapende

CÔTE & PROVENCE

Vanuit het rode landschap boven de Gorges de Daluis kijken we dieper Mercantour in, naar de streek waar de Var vandaan komt.

R O N D

D E

B O V E N L O O P

V A N

D E

Itinérance, dat de eco-gîte in Villeplane runt, organiseert ook trekkings waarbij je op pad gaat met een paar ezels. Na aankomst op de pleisterplaats willen de kinderen graag nog een beetje met de dieren spelen; onderweg zijn het echte maatjes geworden.

V A R

Het rode landschap rond de Gorges de Daluis telt merkwaardige landschaps vormen, zoals deze ‘tafels’.

De Var stroomt niet door de Var De Var stroomt niet door de Var en dat

Constituante gecreëerde departement

Maritimes te creëren. Met als resultaat

is op z’n minst bijzonder. In Frankrijk zijn

Var vernoemd naar de rivier die er

dat de rivier de Var dus niet meer door

maar liefst 68 departementen van de 101

doorheen stroomde; de rivier vormde de

het departement Var stroomt, maar door

vernoemd naar een rivier of ander water

grens tussen het toenmalige koninkrijk

de Alpes-Maritimes. En dat steden en

binnen het grensgebied. Dus waarom

Sardinië en Frankrijk.

dorpjes als Saint-Laurent-du-Var, Saint-

stroomt de Var door de Alpes-Maritimes?

Maar in 1860 wordt het arrondissement

Martin-du-Var en La-Roquette-sur-Var

De uitleg heeft simpelweg met de

Grasse (en dus ook het stroomgebied van

weliswaar naar de rivier vernoemd zijn,

loop van de geschiedenis te maken. In

de rivier de Var) bij het Comté de Nice

maar dus niét in de Var liggen, maar in het

1790 werd het net door de Assemblée

gevoegd om zo het departement Alpes-

buurdepartement.

Praktische Informatie

INTERNET

Itinérance Trekking: hameau de

goo.gl/CdzKAh

Villeplane, 06470 Guillaumes.

WANNEER

Informatie, routebeschrijvingen en

itinerance.net, info@itinerance.net,

Wandelen rond de bovenloop van de

kaartjes van wandelingen rond de

+33 (0)4 93 05 56 01.

Var is op z’n mooist in de herfst. Maar in

bovenloop van de Var. Kijk onder Gorges

de zomer is het er ook prachtig, vooral

de Daluis, Circuit des Lacs, Circuit d’Amen

rond het brongebied, waar het dan

en de Col de la Boucharde (de laatste tot

aangenaam koeler is dan aan de kust.

aan wegwijzer 287 en daarna richting Col

Voor de wandelingen rondom de Gorges

de la Sanguinière, zelfde route terug).

de Daluis is het dan erg warm. In het brongebied boven Estenc kun je ook

OVERNACHTEN

fantastisch sneeuwschoenwandelen,

Gîte Ferran: hameau de Estenc, 06470

mede omdat Gîte Ferran het hele jaar

Entraunes. giteferran.com,

door geopend blijft.

fleonie@hotmail.fr, +33 (0)4 93 05 54 22.

COTEPROVENCE.NL

â&#x20AC;&#x153;V k n j t t B , j â&#x20AC;Ť ×&#x201D;â&#x20AC;Źt Đžs Äłk Â?Â?Đ°t Â?or ÂÂ&#x20AC; Â&#x201A;Â&#x192; Â&#x201E;Â&#x2026;Â&#x2020;Â&#x2021;d Â&#x2030;Â&#x160;e Â&#x152;Â&#x17D;Â&#x2018;e ! WÄł Â&#x201D;Â&#x2022;Â&#x2013; nog Â&#x201A;Â&#x2122; Â&#x161;g Â&#x203A;n Đžs Â&#x153; Đ°Â&#x17E;Â&#x;â&#x20AC;ŤÂĄ ×&#x201D;â&#x20AC;ŹÂ˘.â&#x20AC;? Henk Kruik en Mariette van Driel

Zoekt u een huis in Lorgues of omgeving? Dan bent u bij Your Life in Provence aan het juiste adres. Na een uitgebreide intake waarin u uw wensen geformuleerd heeft, ga ik graag aan de slag. Ik zoek het voor u ideale huis met de beste prijskwaliteit verhouding. Als geen ander zijn wij bekend met de lokale huizenmarkt,

our w w .y

lifein

hebben wij een uitgebreide portefeuille en werken wij samen met collega-makelaars. Ik organiseer de bezichtigingen, doe namens u de onderhandelingen en begeleid u in het aankoopproces. Hierbij komen alle fiscale en juridische aspecten van de aankoop van uw huisÂ aan de orde.

enc prov

e.com

Anke Bos, Nederlandse juriste en al 15 jaar werkzaam als makelaar in Lorgues en omgeving.

www.yourlifeinprovence.com â&#x20AC;&#x201C; info@yourlifeinprovence.com Anke Bos: +33 (0)6 79 78 90 13 of +33 (0)4 94 73 53 96

Maison en France Kasteeldag Kasteel Kerckebosch, Zeist â&#x20AC;&#x201C; 27 november 2016

entree: â&#x201A;Ź 15 voorverkoop: â&#x201A;Ź 12,50 abonnees: gratis!

Jaarlijks event voor kopers, eigenaren en verkopers van een huis in Frankrijk â&#x20AC;˘ Persoonlijk advies over uw huis â&#x20AC;˘ Seminars over actuele onderwerpen â&#x20AC;˘ Aanbod van professionals en particulieren â&#x20AC;˘ Regionale verenigingen uit Frankrijk â&#x20AC;˘ Verenigingen van eigenaren â&#x20AC;˘ Muzikale afsluiting

Meer informatie en tickets: www.maisonenfrance.com

Wonen in Zuid-Frankrijk

In elke editie van Côte & Provence informatie over de huizenmarkt, nieuwe wetgeving, fiscaal-juridisch advies en méér.

Ai, toch weer de fiscus! PER 1 JANUARI 2017 GELDT DE NIEUWE wet TSER, Taxe Spéciale d’Équipement Régional. In de praktijk een belasting verhoging (gemiddeld 0,2%) voor huis- en grondeigenaren. President Hollande had destijds beloofd dat hij de belastingen zou verlagen. Deze nieuw taxe biedt ruimte aan de regio’s: wel of niet invoeren. Onze regio PACA komt ook geld tekort, maar de ‘regionale’ president Estrosi heeft al aangekondigd dat hij er niet aan begint. Er was overigens al sprake van een nieuwe wettelijke mogelijkheid om de belastingen per gemeente te verhogen. Die heeft vooral betrekking op bouwgrond. En richtte zich met name op gemeenten waar de sociale woningbouw achterblijft. Een aantal PACA-gemeenten heeft die belasting ingevoerd, andere juist niet. Allicht van belang voor wie nu (bouw)grond in onze regio zou willen kopen. De ene gemeente is ook in dit opzicht de andere niet.

De huizenmarkt: het keerpunt? VOOR HET EERST IN JAREN BEVESTIgen de notarissen én makelaarsorganisatie FNAIM dat de (gemiddelde!) huizenprijzen in onze regio PACA niet meer dalen. Er was al sprake van een toegenomen verkoop, maar de werkelijke verkoopprijs bleef nadrukkelijk onder de vraagprijs. In landelijke gebieden bedroeg het verschil soms wel 25%. Er lijkt nu een keerpunt bereikt: de gemiddelde verkoopprijs is nu een paar procent hoger dan in het vorige kwartaal. Dat wil niet zeggen dat die prijzen alweer in de buurt komen van die van vóór het begin van de crisis in 2008. Wie toen kocht, lijdt nu een ‘papieren’ verlies. En: bij de jongste officiële cijfers is het eventuele effect van ‘Brexit’ nog niet meegenomen. Het lijkt er nu op dat het pond in waarde verliest ten opzichte van de euro. Zeker is dat een aantal makelaars in onze regio voor iets van 30% van Britse klanten afhankelijk is. Of waren.

Wereldrecord vraagprijs MOCHT IEMAND BELANGSTELLING hebben: de Villa Les Cèdres in SaintJean-Cap-Ferrat staat te koop. Destijds de woning van de Belgische koning Leopold II (1835–1909), of eigenlijk van zijn maîtresse Blanche Delacroix (1883– 1948). Het landgoed (14 ha, waarvan 10 met een exotische tuin) kent een rijke geschiedenis en is nu feitelijk in handen van de Italiaanse drankenfirma Campari. Die nog een hoofdstukje aan de sage van de villa toevoegt: wereldrecord vraagprijs € 1 miljard.

COTEPROVENCE.NL

Bedrijf, appartement of huis in Frankrijk? Dan kent u de uitdaging die dit met zich meebrengt, zeker op het gebied van onderhoud. Excellence France ondersteunt Nederlandse bezitters van Frans vastgoed met een uitgebreid palet onderhoudsdiensten van topniveau; schilderwerk, onderhoud en kleine verbouwingen. U regelt het snel, eenvoudig én in uw eigen taal. Excellence France werkt met betrouwbare Nederlandse vakmensen. Onze slagvaardige Nederlandse aanpak in combinatie met onze lokale aanwezigheid staat garant voor een vlekkeloos eindresultaat. En - niet te vergeten - gemoedsrust.

• Onderhoud van uw Franse vastgoed volgens Nederlandse kwaliteitsmaatstaven. • Regel kleurbepaling, opdracht, betalingen en andere zaken - indien gewenst - vanuit Nederland. • Betrouwbaar en hooggekwalificeerd Nederlands personeel. • Betrouwbare planning. Oplevering zoals afgesproken. • Onderdeel van de van Rooy Groep bedrijven.

Kijk voor meer informatie op www.excellence-france.com.

www.excellence-france.com

nETHErlanDs

FrancE

Het Sterrenbeeld 23 5215 MK ‘s-Hertogenbosch Netherlands

Excellence-France s.a.r.l 208, Quartier Les Sauvachans 83690 Villecroze France

T F M E

0031 - 73 64 43 363 0031 - 73 64 43 476 0031 - 65 57 07 733 e.vanrooij@excellence-france.com

T 0033 - 49 46 75 910 M 0033 - 67 50 07 881 E g.appels@excellence-france.com

centraal postadres: Postbus 3608, 5203 DP ‘s-Hertogenbosch the netherlands

CP1_2013_060-061.indd 60

05-03-13 12:31

Zorgel s genieten aan de Côte d’Azur! Coördinatie bij de bouw of verbouwing van uw woning

Beheer-service op maat van uw woning tijdens uw verblijf, afwezigheid en verhuur

Onderhoud en schoonmaak door ons eigen personeel van uw tuin, zwembad, etc.

Het voor u regelen van gewenste administratieve werkzaamheden zodat uw verblijf zorgeloos verloopt

Bastion d’Azur is een professioneel servicebureau dat met een eigen equipe medewerkers zorg draagt voor uw villa of appartement aan de Cote d’Azur. Wij werken vanuit Sainte Maxime en beschikken over de kennis, ervaring, de medewerkers en het lokale netwerk om adequaat en professioneel te regelen dat u zorgeloos kunt genieten van uw villa of appartement. Ons aanbod is flexibel en wij stemmen onze service graag af op uw persoonlijke wensen. Belt u ons gerust om uw situatie te bespreken. Onze medewerkers spreken Nederlands, Frans, Duits en Engels en doen u graag een aanbod op maat.

‘Le Patio Fleuri’ – 32 Avenue Georges Pompidou, 83120 Sainte Maxime – France 088 - 2278466

info@bastiondazur.com

www.bastiondazur.com

T U I N T I P S

Geen groene vingers? Geen moestuin! Bijna alle plattelandelijke Provençalen hebben een eigen moestuin. Ik niet. Ik geloof dat je er niet aan moet beginnen als je niet echt over groene vingers beschikt. Tijm en rozemarijn groeien toch wel overal, een wilde vijg is zo gescoord. En voor de rest is er de publieksmoestuin ‘Cueillette du Rocher’. T E K S T: R E N É E V O N K

TOMATEN, SLA EN NOEM MAAR OP VAN eigen kweek zijn véél lekkerder en gezonder dan wat je bij de supermarché of op de marché paysan kunt scoren. Dat wordt me altijd onder de neus gewreven door mensen met een moestuin. Soms tronen ze me trots mee naar zo’n armetierig stukje grond met wat verpieterde plantjes en dan denk ik ‘zou het?’. En toen kreeg ik de tip dat ik eens moest gaan kijken op de Ferme du Rocher in Roquebrune sur Argens. Een tamelijk toeristisch stadje tussen Fréjus en Draguignan in de Var, niet ver van de kust. Ik kende het en was altijd onder de indruk van die grimmige bruine rots die het plaatsje domineert. Die Fer me du Rocher, werd me ver teld, had onder de titel ‘Cueillette du Rocher’ (de Oogst van de Rots) een soort ‘formule’ ontwikkeld die in essentie behelsde dat iedereen onbelemmerd in de drie hectares grote moestuin van de boerderij mocht komen plukken en uitgraven. Dat leek me wel wat; wel de lusten, niet de lasten. Toch wel toeristisch ook De boerderij is makkelijk te vinden, net buiten het dorp, aan de weg naar Les Issambres. Volop parkeerruimte en dat is maar goed ook, want het is druk op die zomerse zondagochtend. Er zijn hele gezinnen gearriveerd en aan de kentekens op de auto’s te zien bepaald niet alleen mensen uit de nabije omgeving. Kennelijk geniet de Ferme ook in toeristenkringen al een zekere reputatie. Hetgeen niet zo gek is, de co-exploitanten Franck Ferré en Jean-

François Wind ontwikkelden hun concept al in 2005. En het unieke is dat hun idee nog nergens in de regio navolging heeft gevonden. Eerste indruk: de boerderij stelt op zichzelf niet zo heel veel voor. Een gering gebouwtje dat eerder aan een kantine dan aan een serieuze behuizing doet denken. Er blijkt van alles te koop: groenten en fruit voor wie de eigen oogst wil aanvullen, honing, jams, Provençaalse sauzen als tapenade, anchoïade en pistou, wijnen, kaasjes. Maar daar kwam ik niet voor, ik wilde oogsten. En kreeg de procedure netjes uitgelegd, plus een mandje, een tas, een schepje en een scherp gesneden snoeimes en een strenge preek: ik mag alleen toeslaan op de percelen waar een desbetreffend bordje bij staat. En dat bordje moet ik eerst zorgvuldig lezen, daar staan de oogstaanwijzingen op. Mij best. Even later loop ik door de druk bevolkte moestuin. En zie tot mijn verbazing dat een meloen zomaar op de grond ligt te rijpen. Niet aan een boom, niet in de bodem; hij ligt daar maar gewoon, tussen wat warrig groen bodemkruipsel waarvan je hem los moet knippen met je scherpe snoeischaar.

de gaten dat ik hier aan een voortreffelijk adres ben voor soms ‘vergeten’ groentes en fruitsoorten waarvan de kwaliteit onovertroffen is, en die je in supermarchés tevergeefs zoekt. Duurder, dat wel, maar wel logisch, gezien de kleinschaligheid en de milieuvriendelijke aanpak. Ik vul mijn tas af met paprika’s en m’n mandje met een heleboel kruiden, lever mijn gereedschap in en reken af. Een glaasje fris op het mini-terrasje met kreupele stoeltjes zie ik niet echt zitten. De thuislunch met een prima coeur de boeuf-tomatensalade wel. Gewoon in plakjes op een bord, snufje zout, draai uit de pepermolen, scheutje olijfolie, drupje wijnazijn van mijn eigen mère de vinaigre. Verbeeld ik het me of smaken zelfgeplukte tomaten toch net even beter? Meer info: www.fermedurocher.com

En dan die vergeten groentes Binnen een half uur scoor ik verder nog ‘tomates coeur de boeuf les SaintPierre’, ‘courgettes trompettes’, witte aubergines en ‘mara des bois’ (bosaardbeitjes) wat een pielerig pokkenwerkje is maar de moeite waard. Ik heb al gauw in

COTEPROVENCE.NL

Zorgeloos genieten aan de Côte d’Azur! VILLA LE PARRAGE - LES ARCS S/ ARGENS

VILLA ERMITAGE - SAINTE MAXIME

VILLA LE PETIT VERDON - SAINT AYGULF

2 slaapkamers

prachtig uitzicht

4 slaapkamers

dubbele garage

4 slaapkamers

dubbele garage

2 badkamers

patiotuin

4 badkamers

1500 m2 terrein

4 badkamers

zeezicht

Zwembad 10 x 4mtr

zeezicht

Zwembad

ligging in historisch stadscentrum Charmant stadshuis met vele details, midden in middeleeuwse deel van Les Arcs-sur-Argens met prachtig uitzicht over het oude stadje en het landschap eromheen. Er is een entree met kleine hal. Van daaruit bereikt u de keuken met openhaard. Naast de keuken is er een ruimte met toilet douche en wasruimte. Op de eerste etage bevindt zich de gezellige woonkamer met open haard en een 2e toilet. U heeft vanuit deze kamer toegang tot een klein terras. Vanaf de patio voor het huis is er ook een trap naar dit terras. Op de tweede etage ligt een ruime slaapkamer met badkamer en suite. Op de derde en hoogste etage is er een ruime kamer ook weer met open haard,hier heeft u een groot balkon met een prachtig uitzicht over de oude stad en de heuvelachtige omgeving.

Ruim opgezette en rustig gelegen luxe villa met diverse terrassen en een zwembad met zwembadverwarming. Prachtig zeezicht met uitzicht op Saint-Tropez. Woonkamer met openhaard en een aangrenzende eetkamer. Beide ruimtes hebben door middel van schuifpuien toegang tot het ruime terras met ligbedden en het grote privé-zwembad. De keuken is van alle gemakken voorzien met onder andere een vaatwasmachine, magnetron, oven en een Amerikaanse koelkast. Ook vanuit de keuken heeft u toegang tot het overdekte terras. Verder bevinden zich op de begane grond naast het woongedeelte een ruime entree, toilet, drie slaapkamers en twee badkamers. Op de eerste verdieping bevinden zich nog eens 2 slaapkamers ieder met een badkamer en suite.

€ 319.000,-

Gelegen in een prachtige residentiele wijk ligt deze luxueuze villa met zwembad en een geweldig zeezicht. Het perceel is geheel omheind en biedt veel privacy. Vanaf het toegangshek heeft u een lange oprit naar de entree en de dubbele garage. Op de begane grond van de villa liggen de entree, een grote split level woonkamer, een royale half open keuken met alle voorzieningen en een slaapkamer met eigen badkamer. De woonkamer heeft toegang tot het terras met aansluitend het grote ronde zwembad. Op de verdieping bevinden zich nog drie slaapkamers die ieder een eigen badkamer hebben. De villa is enkele jaren geleden volledig gerenoveerd en alle vertrekken hebben airco. Rondom het huis ligt een mooie tuin met diverse terrassen. Dit huis is scherp geprijsd!

€ 1.995.000,-

€ 1.150.000

We houden ons sinds 2008 bezig met de verhuur en verkoop van luxe appartementen en villa’s aan de Côte d’Azur. Ons team spreekt Nederlands en is het hele jaar ter plaatse aanwezig. Alle woningen die we te koop aanbieden en /of verhuren kennen wij persoonlijk. Hierdoor kunnen wij u optimaal inlichten over locatie, uitzicht en staat van de woningen. Tevens kunnen wij tijdens uw verblijf de nodige ondersteuningen en services aanbieden.

+31 (0)88 - 2278466

Wilt u uw woning verkopen dan bent u bij ons ook in goede handen, naast ons eigen klantenbestand werken wij ook samen met enkele lokale makelaars. Indien u een woning zoekt kunnen wij zowel in Frankrijk als in Nederland met u afspreken waarna wij voor u op zoek

info@immobastiondazur.com

gaan naar de woning die bij u past. U wordt door ons begeleid gedurende het gehele aankoopproces. Vriendelijke groeten van het Immo d’Azur team en graag tot ziens aan de Côte d’Azur!

www.immobastiondazur.com

Siebe Huisman is directeur van ‘Siebe Huisman moves you!’ Hij is al 30 jaar gespecialiseerd in transporten van en naar Zuid-Frankrijk. +31 (0)6 51 37 62 70 – www.siebehuisman.nl

’ALS IEMAND ZEGT DAT HET NIET KAN, GA IK ER JUIST IN GELOVEN’ T R A N S P O R T

‘YES, EINDELIJK WEER HEERLIJK GENIETEN NA EEN PERIODE VAN

hard werken en hectiek in je eigen vakantiehuis in Zuid-Frankrijk. Het laatste wat je dan wilt, is bezig te zijn met dingen die je ontspannen vakantiegevoel in de weg gaan staan. Er moet een nieuwe tuinset komen, een versleten bank moet worden vervangen of andere kleine of grote spullen moeten worden aangekocht. Keus genoeg, maar wie heeft er op een prachtige zonnige dag zin in om uren in de auto te gaan zitten om onbekende winkels langs te gaan? Die vaak veel duurder zijn dan verwacht, die misschien onduidelijke kwaliteit verkopen en die – wie weet – voor de Franse slag kiezen als het op afleveren aankomt. Dat soort dingen wil je allemaal niet als je vooral volop wilt genieten van je huis en verblijf in het mooiste gebied van de hele wereld. Kijk, er kan van alles gezegd worden over ons kikkerlandje maar de winkels zijn om de hoek, op internet is alles super snel te bestellen, leveringen op tijd, je weet wat je koopt en ... je spreekt dezelfde taal. Maar ja, bol.com levert niet in Frankrijk, die prachtige scherp geprijsde tuinset past niet in de aanhanger en hoe krijg je je spullen waaraan je zo gehecht bent in vredesnaam in die kamer boven?

Ik hou niet van onvoorziene omstandigheden Natuurlijk wordt alles professioneel en met de grootste zorg vervoerd. ’t Gaat immers vaak om kostbare spullen met

Je eigen auto op dinsdag voor je Franse deur

soms ook een emotionele waarde. Elk transport wordt zorgvuldig

Ik weet dan wel een oplossing. Bijna elke dag word ik gebeld

voorbereid, extra kosten voor noodzakelijke documenten zoveel

met dit soort vragen. En eigenlijk kan het me niet gek genoeg. Ik

mogelijk vermeden. Ik houd niet van onvoorziene omstandig-

geniet van uitdagingen, ik vind het heerlijk om het leven van mijn

heden, wél van details. Vanaf het eerste gesprek tot en met de

klanten een stuk aangenamer te maken. Een compleet interieur

daadwerkelijke uitvoering van het project.

naar de Côte? Geen probleem. Zegt iemand anders dat het niet

In mijn vak maak ik van alles mee, maar het vervoer van

kan, dan ga ik er juist in geloven. Een hoekbank op 16-hoog, een

een uniek schilderij vind ik even spannend als het transport van

golftas met je eigen clubs nog op tijd voor die ongeplande maar

bijzondere bouwmaterialen. Ik vertel daar nooit zoveel over, want

perfecte golfdag, je auto op dinsdag voor je Franse deur, terwijl je

wat ook telt, is respect voor de privacy van mijn klanten’.

zelf met het vliegtuig bent gekomen? Kom maar op! Ik rij elke week naar de Côte d’Azur en ik vind het fantastisch om dit soort dingen voor mijn klanten te organiseren en te realiseren. Doe ik al meer dan 30 jaar met hart en ziel.

COTEPROVENCE.NL

Aankomende Aankomende winter winter uw uw eigen eigen chalet chalet aan aan de de piste? piste?

Les Chalets de la Madeleine Les Les Chalets Chalets de de la la Madeleine Madeleine

Les Les Chalets Chalets de de la la Madeleine Madeleine is is een een bijzonder bijzonder smaakvol project in Saint François Longchamp smaakvol project in Saint François Longchamp 1650. 1650. Dit Dit charmante, charmante, karakteristieke karakteristieke bergdorp met gezellige bergdorp - met gezellige bars bars en en restaurants restaurants -- ligt centraal in Le Grand Domaine: ligt centraal in Le Grand Domaine: een een van van de mooiste skigebieden in de Franse Alpen. de mooiste skigebieden in de Franse Alpen.

Appartementen: In In het het hoofggebouw hoofggebouw vindt vindt Appartementen: u u -- naast naast de de receptie receptie met met gezellige gezellige bar, bar, grote grote openhaard en en loungeruimte loungeruimte -- ook ook 12 12 luxueuze luxueuze openhaard appartementen (2 - 8 persoons). Vanuit uw appartement kunt u, zonder naar buiten te gaan, gebruik maken van deze gemeenschappelijke voorzieningen. Dit geldt ook voor de onder het gebouw gelegen parkeergarage.

Chalets: Rond het hoofdgebouw worden 25 prachtige chalets gerealiseerd die in grootte variëren van 6 tot 10 personen. Vanuit de voordeur van uw chalet staat u direct op de piste.

Rendement: Gezien de prachtige locatie en de hoogwaardige voorzieningen lenen de appartementen en chalets zich uitstekend voor de verhuur.

Prijzen: Appartementen Appartementen vanaf vanaf € € 210.000,210.000,v.o.n. v.o.n. excl. excl. btw, btw, chalets chalets vanaf vanaf € € 449.000,449.000,- v.o.n. v.o.n. excl. btw. excl. btw.

Enthousiast? Enthousiast? Graag Graag maken maken wij wij met met uu een een persoonlijke afspraak voor een bezichtiging persoonlijke afspraak voor een bezichtiging ter ter plaatse. plaatse. U U zult zult versteld versteld staan staan van van de de charme! charme!

Wonen in de Provence uw droom is dichterbij dan u denkt!

Enkele voorbeelden uit ons aanbod:

ROQUEBRUNE-SUR-ARGENS € 640.000 Gelegen in een beveiligde d omaine aan de rand van de Golfbaan: vrijstaande villa uit 2010 (ca. 110 m2) met garage, verwarmd zwembad, 4 slaapkamers waarvan 1 op de b.g. en 2 badkamers . Luxe open keuken, open haard in de living met openslaande deuren naar het terras, automatische zonwering, fraai aangelegde en onderhoud vrije tuin met verlichting en jeu-de-boulesbaan.

www.new-home.fr – ref. 2206

LORGUES

€ 885.000

Fraaie neo provençaalse bastide van ca 200m2 met panoramisch uitzicht over de gehele omgeving tot aan het massif des Maures, gelegen op een perceel van 4.637 m2 vol met olijfbomen. Indeling: entree, WC, een woonkamer, eetkamer en een woonkeuken, werkkamer 4 slaapkamers, 2 badkamers en een inkoopkast. Garage, wasmachine ruimte, zwembad met een poolhouse.

www.new-home.fr – ref. 1571

new home is Nederlands-Franse makelaar en erkend taxateur, actief in Zuid-Frankrijk, met vestigingen in Lorgues (Var) en Roquebrune-surArgens (Côte d’Azur). Door een uitgebreid netwerk en jarenlange ervaring beschikt new home als geen ander over kennis van de regio en de lokale onroerendgoedmarkt. Nederlands sprekende vastgoedadviseurs staan onze relaties bij tijdens het gehele aan- of verkooptraject. Inclusief de juridische aspecten van de geldende weten regelgeving op het gebied van onroerendgoedtransacties. Daarmee behoeden ze u voor onvoorziene valkuilen. Zoekt u een Provençaals huis, vakantiewoning, chateau, wijndomein of bouwperceel? new home biedt een bijzonder ruime, gevariëerde keus. Kijk op www.new-home.fr of bel met +33 (0)4 94 47 49 54 en vraag naar Rob Brink (Var) of Astrid Segaar (Côte d’Azur).



de specialist in het nationaal en internationaal transporteren van uw waardevolle bezittingen

Siebe Huisman moves you! Siebe Huisman is de specialist in het nationaal en internationaal verhuizen en transporteren van uw waardevolle bezittingen. Of het nu gaat om een compleet interieur, een schilderij, koffers, motor of bijzondere bouwmaterialen, van een eerste gesprek tot daadwerkelijke uitvoering; met Siebe wordt het een zorgeloos gegeven. Zo rijdt hij elke week naar de Cote d'Azur voor al uw kleine en grote goederen. Snel, betrouwbaar, met kennis van zaken ĂŠn met begrip voor de privacy van de klant.

Lijndienst Nederland - Frankrijk o.a. Cote dâ&#x20AC;&#x2122;Azur

www.siebehuisman.nl +31(0)6 - 51 376 270

Elisabeth Grunberg is advocaat ingeschreven bij de Balie in Parijs. Ze is werkzaam bij Steinz & Dijkstra Advocaten in Den Haag. grunberg@steinz-dijkstra.nl

SAGA WINSTBELASTING: FRANKRIJK GEEFT NIET ZOMAAR TOE F I S C A A L- J U R I D I S C H

NU VELEN VAN ONS VAN EEN ZOMERPAUZE HEBBEN GEPRO-

Daarnaast beweert de Franse overheid dat één van de vijf

fiteerd, kunnen we een wat minder zomers onderwerp aan:

sociale heffingen ook een bijstandprogramma financiert en dat

belastingen en Europees recht. Daar hebben Belgen en Neder-

dit buiten de sociale verzekering valt. Dit maakt de soms lastige

landers die niet in Frankrijk wonen maar onroerend goed bezit-

afwikkeling van de claims nog lastiger.

ten als zogenoemde ‘niet-ingezetenen’ (non-résidents) mee te

Even inzoomen op deze twee punten. Voor verkopen in

maken. En dan met name met de sociale heffingen over winst uit

2013 en 2014 worden maar 4 van de 5 heffingen terugbetaald.

verkoop of verhuur van onroerend goed (prélèvements sociaux

Van de 2%-solidariteitsheffing (prélèvement de solidarité) vindt

sur plus-value immobilière, of sur revenu immobilier). Deze

de Franse overheid dat de opbrengst geen sociale verzekerings-

heffingen worden in geval van verkoop boven op de ‘klassieke’

programma’s financiert maar bijstand-programma’s en dus niet

winstbelasting (taxe sur la plus-value) geheven en hakken met

in strijd is met Europees recht. Die 2% lijkt niet veel maar vertaal

15,5% fors in op de meerwaarde.

dat even naar 13% van de totale heffingen die u dacht terug

Het onderwerp lag al geruime tijd bij de Franse rechtbanken op tafel, in verband met het Europees verbod op dubbele heffing via verschillende stelsels van sociale verzekering. In

te kunnen vorderen! Rekenvoorbeeld: als u € 50.000 claimde, wordt de teruggaaf geweigerd voor ca. € 6.500. Ik heb dit goed bekeken en ben tot de conclusie gekomen

februari 2015 is door het Europese Hof in Luxemburg geoordeeld

dat de Franse visie duidelijk in strijd is met het Europees recht.

dat men ook over winst uit vermogen niet twee keer sociale

De enige manier voor een non-résident om dit standpunt te

lasten hoeft af te dragen. Daarmee is vastgesteld dat mensen

doen gelden, is om binnen een termijn van 4 maanden naar de

die aan de sociale verzekering deelnemen van een ander EU-land

bestuursrechtbank te stappen en door te procederen totdat er

(die bijvoorbeeld in Nederland premie volksverzekering afdra-

een definitieve uitspraak in zijn eigen of in een soortgelijke zaak

gen) niet belastbaar zijn voor sociale heffingen over winst uit

komt, waarschijnlijk van de hoogste bestuursrechtbank, de Conseil

vermogen in Frankrijk. En daarmee is de weg geopend om deze

d’État. De tot nu toe bekende uitspraken in eerste aanleg zijn

sociale lasten bij de Franse belastingdienst terug te vorderen,

tegenstrijdig. Maar er wordt doorgeprocedeerd. Anders gezegd:

wat door velen gedaan is en door velen nog gedaan kan worden.

juridische onzekerheid + een mogelijk lange procedure + enige

Voor de Franse overheid is dit natuurlijk vervelend. Niet

proceskosten = strijdlustige vechters gezocht! Een paar van mijn

alleen omdat er een bron van inkomsten wegvalt, maar ook

cliënten zijn deze strijd aangegaan. Redelijkerwijs zult u dit alleen

omdat er dus een categorie belastingplichtigen feitelijk is vrij-

overwegen als het om een belang van meer dan € 5.000 gaat.

gesteld. Want mensen die in Frankrijk of buiten de EU wonen,

En in 2016 dan? Ook hier is het standpunt van de Franse

moeten deze heffingen wél betalen. De Franse overheid worstelt

overheid niet gegrond. De fondsen waar de opbrengst van de

ermee en is vooralsnog dezelfde heffingen blijven opleggen alsof

heffingen naar toe gaat maken duidelijk deel uit vande sociale

er niets aan de hand is:

verzekering. En opnieuw geldt: wie een kans wil maken op terug-

1. In 2015 zijn de sociale heffingen ondanks het arrest van het

gaaf moet de weg bewandelen van onzekerheid + procedure +

Europese Hof gewoon geheven; vervolgens moet een inwo-

enige proceskosten = strijdlustige vechters gezocht. Dat is de

ner van de EU zelf het initiatief nemen om deze heffingen

enige manier om de Franse overheid te dwingen zich aan

terug te vorderen;

de regels te houden. Wordt vervolgd!

2. In 2016 is de gehele opbrengst van de sociale heffingen aan bijstandprogramma’s toegewezen die volgens de Franse overheid buiten sociale verzekeringswetgeving vallen.

COTEPROVENCE.NL

“Zonder jou was het ons nooit gelukt” Dat hoor ik regelmatig. Bouwen in Frankrijk vereist ervaring en kennis van zaken. Ik ben nederlandstalig architect en woon reeds 20 jaar in de Vaucluse (84). Met een gerenomeerd bouwbedrijf, met meer dan 40 jaar ervaring, begeleid ik jullie bouwprojekt van A tot Z.

NIEUW: ‘IMMOBILIEN’ Nu ook advies en begeleiding bij aankoop van een bouwgrond, villa, mas of dorpshuis. Kontakteer mij vrijblijvend, geef mij uw zoekwensen en ik zal een eerste selectie opsturen, gelegen in de streek ten zuiden van de Mont Ventoux (van Vacqueras, Beaumesde-Venise, Bedoin, Pernes-les-Fontaines tot L’Isle-sur-la-Sorgue).

is in Frankrijk? Een huis in Frankrijk? Op een Frans huis is het Franse recht van toepassing. Wij adviseren hierover en kunnen de aan- en verkoopbegeleiding verzorgen op juridisch, notarieel en fiscaal gebied. Oprichting SCI, Frans erf- en successierecht, etc. Neem contact op met Steinz & Dijkstra Advocaten, of kijk op onze site: www.steinz-dijkstra.nl.

Voor meer inlichtingen: Colette VANDEN BOGAERDE 6 chemin du Tinel, 84210 St-DIDIER +33 (0)490 61 68 52 - +33 (0)619 91 25 16 colette.vdb2@gmail.com

BOUWBEGELEIDING PROVENCE/CÔTE D’AZUR

Met meer dan 25 jaar ervaring bij bouwen renovatiewerkzaamheden zal Edzard Groeneveld u graag begeleiden bij het realiseren van uw droomhuis in de Provence/Côte d’Azur.

Steinz & Dijkstra Advocaten Zuid-Hollandlaan 7, 2596 AL Den Haag, telefoon 070 08 75,www.steinz-dijkstra.nl www.steinz-dijkstra.nl Eemnesserweg 11-07, 1251 NA Laren, 035 240 5313143,

Uw aankoopmakelaar in Frankrijk

www.bouwbegeleidingprovence.nl Mobiel: 0033 671 700 422

BOUWBEGELEIDING PROVENCE/CÔTE D’AZUR Met meer dan 25 jaar ervaring bij bouwen renovatiewerkzaamheden zal Edzard Groeneveld u graag begeleiden bij het realiseren van uw droomhuis in de Provence/Côte d’Azur. Van advies tot volledige begeleiding, van zoeken en beslissen tot aan oplevering, precies zoals u dat wenst. www.bouwbegeleidingprovence.nl / Mobiel: 0033 671700422

Kopen in Frankrijk zonder zorgen! Wĳ begeleiden u bĳ het gehele aankoopproces van uw droomwoning in Frankrĳk PARLAAN 2, 8241 BG LELYSTAD T +31 320 264 175 | WWW.DOP.NL | INFO@DOP.NL

Eric van Rooij is directeur van Excellence France, gespecialiseerd in Nederlandse service en onderhoud voor uw huis in Frankrijk. www.excellence-france.com, e.vanrooij@excellence-france.com

CULTUURVERSCHIL: HET ZIT ’M VAAK IN DETAILS U I T

D E

P R A K T I J K

JA, HET VERSCHIL ZIT ‘M IN DETAILS. DAT HOOR JE VAAK. NOU, IK

kan u vertellen: dat is ook zo. Waarbij ik moet aantekenen dat Nederlanders en meer in het algemeen de Noord-Europeanen er een kritischer oog voor hebben dan Zuid-Europanen. Ik weet het, ik generaliseer en dat hoort niet. Kijk, als je in Zuid-Frankrijk vakantie viert, dan doen details er niet zo toe. Gewoon genieten van de omgeving, lekker eten en drinken, leuke markten bezoeken en ronddwalen in prachtige steden en mooie dorpjes, verscholen in een nog bijna ongerepte natuur. Oude gebouwen, versleten deuren, dorpels en kapotte ramen, heel pittoresk, zoals dat heet. Maar als je zelf een huis in Zuid-Frankrijk hebt, dan wordt dat ‘romantische’ ineens een heel ander verhaal. Niet zo raar natuurlijk. En al helemaal niet als je de cultuurverschillen tussen Noord- en Zuid-Europa in aanmerking neemt. Die enorme verschillen zie je ook in Frankrijk en Nederland zelf. Kijk naar die andere in mentaliteit in Parijs, Normandië of de

stellen dat de afwerking binnen te wensen overlaat, dan zien de

Provence. Of het onderscheid in beleving tussen een Fries, een

aannemers uit die cultuur vaak niet waarover nou precies geklaagd

Zuid-Hollander en een Limburger.

wordt. Voorbeeldjes: een koelkast voor een deur, drie verlengkabels over de vloer, een defecte stortbak op het toilet, een slot dat niet

Grote verschillen in bouwen en onderhoud

werkt en ga zo maar door. Misschien op zich geen grote kwesties,

Nu naar de essentie van mijn verhaal. Wat ik wil zeggen is dat

maar er moet toch iets aan gedaan worden. Eigenlijk is het allemaal

cultuur ook een voorname rol speelt als je het hebt over bouwen en onderhoud. In Nederland bijvoorbeeld hebben we te maken met

heel tegenstrijdig. Noord-Europese huiseigenaren in Zuid-Frankrijk vinden de

het natte klimaat, de natte ondergrond, de zuidwesten wind.

sfeer, het klimaat, de culinaire geneugten top. Maar het gedonder

Om nog maar te zwijgen over de zilte omgeving bij de Wadden en

over lekkages, kapotte sloten en verkeerd aangesloten leidingen,

de Noordzeekust. Moet je rekening mee houden bij het bouwen en

het uitvallen van de elektra en het niet nakomen van afspraken

het onderhoud van de huizen. Heb ik het over waterslagen bij ven-

irriteert hen enorm. Nogal logisch.

sterbanken, afdekken van bovenzijden van muurtjes, kopse gevels

Je zou kunnen verdedigen dat we per saldo heel veel van

met dakpannen en het maken van een overstek. Afvoeren van water

elkaar kunnen leren. De relaxte houding en de ontspannen levens-

bij zware regenval en het voorkomen van waterdoorslag op natte

stijl van ‘het zuiden’, in combinatie met oog voor detail, meer service

ondergronden en ga zo maar door.

en betere kwaliteit. Een idealere mix is eigenlijk niet voorstelbaar en ik vermoed dat de Zuid-Fransen zelf daar ook wel voorstanders

We kunnen veel van elkaar leren Een probleem waarmee ik in de praktijk te maken heb: als Nederlandse huiseigenaren in Zuid-Frankrijk bijvoorbeeld vast-

van zouden zijn. Ik kan in elk geval bevestigen ook onze Franse klanten onze manier van werken weten te waarderen.

COTEPROVENCE.NL

win!

Prijsvraag Zo dingt u mee – Vul het antwoord op onderstaande vragen in op de website www.coteprovence.nl, in een mail aan prijsvraag@coteprovence.nl of stuur een kaartje naar Côte & Provence, P.C. Hooftlaan 85, 1985 BH Driehuis. Vermeld bij inzending duidelijk uw naam, adres, e-mail en telefoonnummer. Onder de goede inzendingen verloten we één vakantiecheque van € 250 te besteden bij Liberty Resorts. De winnaar krijgt persoonlijk bericht. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.

1. Naar welke heilige heet de 17e-eeuwse kathedraal aan de Place Rossetti in Nice?

2. Hoe heet de schoonzoon van de vastgoed-miljardaire Hélène Pastor?

5. Hoe heet het kookboek voor mensen die nog geen ei kunnen bakken?

3. Welke vijgen hebben een eigen AOC (Appellation d’Origine Contrôlée)?

4. Wat was de vorige naam van de Carrières de Lumières waar thans een expositie van Marc Chagall te zien is?

Uitslag vorige prijsvraag: 1 – Narbonne, 2 - Absinthe, 3 - Bij La Fleur Bleu, in Le Crestet, 4 - Francesco Petrarca, 5 - De kurkeik. De winnaar van de vakantiecheque ter waarde van € 250,– is Paul Brons uit Renesse. Gefeliciteerd!

In de Frankrijkmagazines IN DE VOLGENDE EDITIE VAN CÔTE & PROVENCE – Het gehuchtje Dormillouse (Hautes-Alpes) van de markante dominee Felix Neff • Wintersport: dé ‘places to be’ • Tien geheime plekjes die je gezien moet hebben • De gouden driehoek van de Vaucluse • Stadsreportage: Roussillon • Ondernemen: een Hollandse bierwinkel in Pernes-les-Fontaines • En nog veel meer! IN DE NAJAARSEDITIE VAN EN ROUTE – Interview met Frankrijk-correspondent Frank Renout • Route door de Mayenne • Simone de Beauvoir: feministe, filosofe en schrijfster • Stadsreportage: Metz • Bretagne: de beroemde sardientjes-industrie van Douarnenez IN DE NAZOMEREDITIE VAN MAISON EN FRANCE – Landelijk wonen: vrijheid blijheid in de Auvergne • Slim verbouwen: alles over een realistische aanpak • Binnenkijken bij een designwoning in de Var • Nederlandse chambres d'hôtes ontvangen de NOS Avondetappe • Goudse kaas uit de Dordogne 82

CÔTE & PROVENCE

Een abonnement op een heel jaar Zuid-Frankrijk? C Ô T E & P R O V E N C E • Z O M E R 2 0 1 6 • TO U R E N RO N D D E M O N T V E N TO U X • C AP ROUX • FEMKE HEEMSKERK • PA STIS • TAFELEN IN JE EIGEN TA AL • DE ANDERE K ANT VAN C ANNES • REISAPPS

• REISAPPS • DE ANDERE K ANT VAN C ANNES • TAFELEN IN JE EIGEN TA AL • FEMKE HEEMSKE RK • PA STIS E M O N T V E N TO U X • C AP ROUX E R 2 0 1 6 • TO U R E N RO N D D CÔTE & PROVENCE • ZOM

IN DE PROV ENCE EN SCHIL DEREN VAUC LUSE • YOGA • GOLFE N IN DE PIERR E C ARDIN IES DE SADE EN KR ABBÉ • MARK EILLE • JEROE N HOTS POT MARS JA AR 2016 • ENCE • VOOR CÔTE & PROV

PROVEN CÔTE &

De koning te rijk in Zuid-Frankrijk

te rijk in Zuid-Frankrijk De koning id-Frankrijk

De koning te rijk in ZuWEELDE

NTER CE • WI E: A D RÔ M 2015 • L

BUITENB

RE PORTAG

JE ROEN KR

E E N TJ E

e van ce ison van Het mooist e-PrDe ovenlia Les Baux-d Sade en

P ROV E N VA N D E

Markies de

US E XCL

IEF:

ANS TOOAANN DEHMÉEDITRERMRANNÉE

TIP:

13 CHAMBRES D'HÔTES

R S! ONZE LEZE

REPORTAG E

De andere kant van Cannes

Nice lééft! t O p s T Ho

MOOIST CE • HET

n de rdin De diva va MonPie aco rre Ca INTER VIEW Opera van IS OL A 20

ZOFESTIVMALSER!

aan de Côte

t dan “Geen mooier lich in de Provence”

RE EADSRTESOJE’SSVAN

ZON,ZEE,

in een luxe golfparadijs ROU CAP ra ijXk e kaap nkrcaans F dui Z Corsi Een in k ij e koning te r ABBÉ:

Origineel idee: een geschenkabonnement op Côte & Provence

00:

D E S B AU XE VA N L

iën in mondain skrijk Zuid-Frank

2.0 De beste apps Zwemster Femke Heemskerk: de naar rijk voor onderweg van Zuid-Frank Spelen in Rio Kom maar kijken in de oude binnenstad

l a L i e s R M Touren roendtodeux PAST IS

E- P ROV E

de geschiedenis van : ONTMOET NTJinEje glas De EEzon LA DRÔEMBEUITENBde Vlaamse ‘deerne’

O : ZO N D O 0 • WIJN O L A 200 NCE • IS

T HET BESP Micheline Van Hautem OVENCE VANBRDESED’HÔRTES & GITES ANCE VAN DE TWEEDE STAD VAN FR ANKRIJK DE RENAISS

+ CH AM

ne’in ‘roug de lfe ofGo zondoorsto

PROVENÇA

R S TO O FD

WIJN : SE PR ACHT

Mont Ven

de Vaucluse

E’ E ‘ RO U G

EREN YOGA EN SCH ILD

KUNST

Marc Chagall in 3D

• winter 2015 14e jaargang ence.nl prov www.cote

2016 MONACO jaargang • voorjaFrank 15ein rijk Zuid- ar € 6,95 vakan tiewww. coteprovence.nl mooiste JeMisdaad van de eeuw

HERFSTWANDELING TAAL in de ProvenceTAFE LEN IN JE EIGEN langs de Var BP

Nederlandse & Vlaamse Provence restaurants in deVAUCLUSE

De enclave Orange

15e jaargang • zomer 2016 www.coteprovence.nl

€ 5,95

15e jaargang • nazomer 2016 www.coteprovence.nl BP

€ 6,95

Côte & Provence

Prix d’amis: nu geen € 6,95 maar slechts € 5,45 BP

CÔTE & PROVENCE is uw Zuid-Frankrijk belevenis. Droomlokaties, ‘geheime’ restaurantjes, wijnadressen, de swingende Rivièra, verscholen dorpjes in het achterland. In elke editie nieuws van de huizenmarkt, over juridische en fiscale ontwikkelingen.

Neem een abonnement: 12 maanden Zuid-Frankrijk voor maar

€ 24,50

Inclusief voorrang, korting of gratis toegang tot onze Frankrijk-evenementen (o.a. de Franse Dagen, de Franse VakantieDagen, Maison en France Kasteeldag, etc.) en korting op aanvullende abonnementen op onze zusterbladen En Route en Maison en France. Côte & Provence verschijnt 4 x per jaar. Neem een voordelig abonnement op

www.coteprovence.nl

€ 6,95

Uw welkomstgeschenk: Echte Provençaalse vissoep Wat was ’ie onvergetelijk, de vakantie in de Provence. Die mooie avondmaaltijd aan dat pittoreske haventje terwijl de zon onweerstaanbaar fraai in zee zonk. Die heerlijke lunch op dat dorpsterras onder de platanen, waar de kruidige geuren je zomaar tege moet waaiden. Wat zou het niet geweldig zijn als je, eenmaal weer thuis, alles nog eens in geuren en kleuren terug kon proeven. Dat kan. Bijvoorbeeld met de overheerlijke Proven çaalse vissoep – met croutons en rouille – van het gerenommeerde merk Au Bec Fin (winkelwaarde € 17,85) uit het rijk gesorteerde aanbod van www.lespritprovencal.com die u zomaar cadeau krijgt bij een nieuw (geschenk)abonnement op Côte & Provence. Een complete Zuid-Frankrijkervaring om nooit meer te vergeten.

Verzendkosten € 4,50 (Frankrijk € 8,50) Deze aanbieding is geldig t/m 16 november 2016 of zolang de voorraad strekt.

EEN VOORDELIG ABONNEMENT PLÚS EEN VERRUKKELIJKE PROVENÇAALSE VISSOEP!

Wat houdt u nog tegen ... om te bouwen in de

PROVENCE

VILLA – BLAUVAC – VUE MONT-VENTOUX

Referentiewoning – op maat van onze klant ontworpen en gebouwd Bouw: Lennart van der Meulen (woont in Nîmes)

Aankoop: Werner Spranghers (Woont in Antwerpen)

De maître-oeuvre – uw ogen en oren op de werf in Frankrijk. Hij treedt op in opdracht van de bouwheer. Zorgzaam bewaakt hij het bouwbudget en de bouwkwaliteit. Hij begeleidt zijn opdrachtgever en zijn ‘artisans’ in iedere fase van het traject.

De aankoopbegeleider – uw ogen en oren vóór de werf. De schakel tussen België, Nederland én Frankrijk. Hij selecteert, bemiddelt en coördineert de aankoop van het terrein voor de opdrachtgever en begeleidt deze in iedere fase van het traject.

Wij vinden uw perceel en bouwen uw woning in Frankrijk. Stel al uw vragen. ‘Pas de soucis’. We beantwoorden ze graag! Contact (BELGIË en NEDERLAND): Antwerpsesteenweg 124 te 2630 AARTSELAAR (B) – tel: +32 (0)489 411 447 – werner@aankoopbegeleidingfrankrijk.com