GOSPODARKA LEŚNA
Nadleśnictwo Dynów
Pozycja na mapie: B5 | GPS 49.7576, 22.378
Część drzew leśnicy pozostawiają na zrębach do naturalnego rozkładu. Taki zabieg powoduje zwiększenie różnorodności biologicznej lasów, ponieważ martwe drewno jest miejscem życia wielu gatunków grzybów i zwierząt.
WYDAWNICTWO QUERCUS Tomasz Dębiec ul. 3 Maja 6/2, 32-500 Chrzanów www.wydawnictwoquercus.pl
Jodła to jeden z ważniejszych gatunków drzew w karpackich lasach. Jeśli przez pierwsze 30–40 lat rośnie w cieniu, to będąc już starszym drzewem, długo zachowuje dobrą kondycję zdrowotną. Jodły wycinane są w wieku ok. 110 lat.
Cerkiew w Piątkowej
Tekst: Tomasz Dębiec, Małgorzata Szywacz Korekta: Małgorzata Haze Zdjęcia: Tomasz Dębiec Projekt graficzny, DTP: Joanna Kozek
Nadleśnictwo Dynów
1
Chrzanów 2018
Podstawową zasadą polskiego modelu leśnictwa jest zachowanie trwałości lasu. Oznacza to, że najpóźniej pięć lat po wycięciu dojrzałego drzewostanu leśnicy muszą doprowadzić do tego, by na zrębie pojawił się młody las. Można to zrobić poprzez posadzenie młodych drzewek lub takie kształtowanie warunków świetlnych i glebowych na odnawianych powierzchniach, by wysiały się tam same.
WARTO ODWIEDZIĆ ISBN 978-83-64084-31-7
NASZE LASY
G ŁÓW N E GATU N K I N AS Z YCH L ASÓW
40,5% SOSNA
30%
21%
JODŁA
BUK
3%
2,5%
MODRZEW
1,5% 1,5% DĄB
ŚWIERK
Usytuowana na uboczu nad potokiem drewniana świątynia greckokatolicka św. Dymitra uważana jest za jedną z najpiękniejszych cerkwi Podkarpacia. Należy do nielicznych na terenie południowo-wschodniej Polski trójdzielnych cerkwi kopułowych. Jej budowa została zakończona prawdopodobnie w 1732 r., o czym świadczy napis na nadprożu wejścia głównego, wykonany cyframi arabskimi i cyrylicą. Niemniej niektórzy badacze uważają, że świątynia jest starsza, a we wspomnianym roku została jedynie przebudowana. Obok znajduje się niewielki cmentarz z kilkoma zachowanymi nagrobkami.
POZOSTAŁE:
OLSZA, GRAB, JAWOR, JESION, BRZOZA
Lasy, jakich chce natura
2
Cerkiew w Uluczu Pozycja na mapie: D4 | GPS 49.6756, 22.2782
Młode pokolenie buków w dynowskich lasach pojawia się najczęściej w wyniku obsiewu nasion z dojrzałych drzew. Przez pierwsze 20 lat drzewka rosną pod koronami starszego pokolenia, które stopniowo jest usuwane, aby zrobić miejsce swoim następcom. Przemiana pokoleń drzew w lasach gospodarczych odbywa się podobnie jak w lasach bez ingerencji człowieka.
Dynów
Nadleśnictwo Dynów leży na obszarze Pogórza Dynowskiego i Przemyskiego, gdzie zarządza lasami o powierzchni ok. 10,6 tys. ha. To bez wątpienia jeden z najbardziej malowniczych zakątków Polski. Łagodne grzbiety, których wysokość na ogół nie przekracza 500 m n.p.m., pokrywa mozaika lasów, łąk i pól uprawnych. Liczne potoki i strumienie, płynące niekiedy w dolinach o stromych stokach, znajdują ujście w Sanie, będącym piątą co do wielkości rzeką w Polsce. Warto wspomnieć, że spacerując wśród tutejszych lasów, można się natknąć na liczne pozostałości po dawnych osadach i wsiach – kapliczki, sady, stare piwnice i ruiny domostw zatopione w leśnym krajobrazie tworzą niezwykłą atmosferę, charakterystyczną dla tej części Karpat.
Praca w lesie
Las daje pracę wielu ludziom. W całej Polsce w zakładach usług leśnych zatrudnionych jest ok. 50 tys. osób. Są to pilarze, zrywkarze, operatorzy maszyn leśnych czy pracownicy sezonowi sadzący młode drzewa na uprawach leśnych. W przemyśle drzewnym – ściśle powiązanym z leśnictwem – pracuje kolejne 350 tys., a w Lasach Państwowych – 25 tys. osób. Praca w lesie, choć w pięknym otoczeniu, nie jest jednak łatwa. Do najtrudniejszych zadań należy ścinka, zwłaszcza w warunkach gór i pogórza. Nawet samo dotarcie na miejsce prac leśnych wymaga nie lada wysiłku. W nizinnych lasach sosnowych ścinkę mogą prowadzić harwestery. W Nadleśnictwie Dynów, w lasach bukowych i jodłowych, często na stromych stokach, praca pilarzy nadal jest niezastąpiona.
Zarówno warunki glebowe, jak i klimatyczne powodują, że w dynowskich lasach rośnie cała paleta polskich gatunków drzew: od sosen, przez jodły i buki, dęby, modrzewie, graby, po jesiony, jawory i olchy. Można tu również spotkać czereśnie, zwane przez tutejszą ludność trześniami, które w maju pięknie zakwitają, a ich białe korony łatwo wypatrzeć na tle zieleni innych drzew. Dzięki różnorodności gatunkowej lasy na Pogórzu Karpackim są uznawane za stosunkowo odporne na czynniki chorobowe, takie jak gradacje owadów czy grzyby pasożytnicze. Rozległe tereny niezurbanizowane zapewniają miejsce do życia większości naszych dużych gatunków ssaków, takich jak: wilki, rysie, jelenie, sarny, dziki, zające, lisy i borsuki, a nawet niedźwiedzie. Natknąć się można również na rzadkie gatunki ptaków – bociana czarnego, orlika krzykliwego oraz puchacza.
Kiedyś pola, dzisiaj las
3
Zamek w Dubiecku Pozycja na mapie: A5 | GPS 49.8217, 22.394
mmaappaa t tuur ryysst tyycczznnaa
San to jedna z najbardziej urokliwych polskich rzek. Płynąc między łagodnymi wzgórzami, przecina nadleśnictwo i rozdziela Pogórze Przemyskie od Pogórza Dynowskiego, by przedostać się na dno szerszej doliny i łagodnie meandrować w stronę Przemyśla. Koryto rzeki nie zostało uregulowane, jest całkowicie naturalne. San to nie tylko nieodzowny element w krajobrazie okolic Dynowa, ale też atrakcja dla kajakarzy i wędkarzy.
Brzegi rzeki w kilku miejscach łączą promy umocowane do specjalnych lin. Podczas jednego kursu mogą przewieźć dwa, trzy samochody osobowe. Kolejnym interesującym sposobem przekraczania rzeki są zawieszone nad nią kładki, które ułatwiają mieszkańcom przedostanie się na drugą stronę, a jednocześnie mogą stanowić ciekawy punkt pieszej lub rowerowej wycieczki.
Nadleśnictwo Cerkiew w Uluczu urzeka zarówno pięknem drewnianej architektury, jak i położeniem na zalesionym wzgórzu, z dala od zabudowań. Jest jedną z najstarszych w Polsce, została wzniesiona prawdopodobnie w 1659 r. Ze świątynią wiąże się legenda głosząca, że pomimo trzykrotnej próby rozpoczęcia jej budowy u stóp wzgórza za każdym razem nieznana siła przenosiła materiał budowlany na szczyt, póki nie został uznany za cudownie wybrane miejsce. Cerkiew można zwiedzać, stanowi filię Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, a każdego roku w dzień odpustu odbywają się tu nabożeństwa.
mapa tur yst yczna
Nadleśnictwo
Dynów
Co nam daje las?
Lasy spełniają wiele ważnych funkcji, co czyni je pod tym względem wyjątkowymi. Są miejscem bytowania różnych gatunków roślin i zwierząt, chronią wodę, powietrze oraz dostarczają naturalnego i odnawialnego surowca, jakim jest drewno. Las jest także idealnym miejscem do wypoczynku i rekreacji. Kluczową funkcją lasów jest ochrona zasobów wodnych. Spowalniają one spływ wody opadowej, gromadzą ją w czasie deszczu, żeby potem powoli oddać ją podczas suszy. Leśnicy wspomagają naturalne właściwości lasów do zatrzymywania wody poprzez budowę i modernizację zbiorników retencyjnych.
Zamek w Dubiecku został wzniesiony w połowie XVI w. przez Stanisława Mateusza Stadnickiego. W miejscu tym przyszedł na świat znany wszystkim poeta i biskup, Ignacy Krasicki. Mająca miejsce na przełomie XVIII i XIX w. przebudowa nadała budowli styl klasycystyczny. Obecnie funkcjonuje tu hotel i restauracja. W otaczającym zamek parku uwagę zwraca wiele starych, majestatycznych drzew, m.in. 300-letni dąb.
4
Muzeum skamieniałości w Dubiecku Pozycja na mapie: A5 | GPS 49.8224, 22.3919
Ponad 40 proc. powierzchni tutejszych lasów rośnie na tzw. gruntach porolnych. W większości są to sośniny posadzone w latach powojennych przez leśników na terenach opuszczonych wsi. Sosna, jako gatunek przedplonowy, spełniła swoje zadanie, zmieniając glebę z rolnej na leśną, gdzie mogą już być wprowadzane gatunki charakterystyczne dla naturalnych lasów pogórza – głównie jodła, buk oraz dąb. Na terenie nadleśnictwa rośnie również tzw. sosna wdziarowa – rodzimy, podgórski ekotyp sosny pospolitej. W odróżnieniu od sadzonych ręką ludzką większości spotykanych tutaj sosen jest to drzewo wysokie, smukłe, bezsęczne i o dobrej jakości drewna. Śladami po dawnych miejscowościach są stare studnie, kapliczki i pozostałości sadów.
Gatunkiem, któremu wybitnie służy czyste środowisko leśne, są pszczoły. Dlatego, tak jak widać na zdjęciu, pszczelarze chętnie umieszczają swoje ule wśród drzew. Na terenach rolniczych pszczoły nie mają się zbyt dobrze, ponieważ szkodzi im chemia używana w rolnictwie.
Muzeum Skamieniałości i Minerałów w Dubiecku mieści się w trzech pomieszczeniach prywatnego domu. Kilka tysięcy eksponatów to w większości skamieniałości. Można tutaj obejrzeć trylobity, jeżowce, małże, ślimaki, amonity oraz ramienionogi, a także wiele minerałów, m.in. ametysty, agaty, kryształy górskie czy rudy żelaza. Na uwagę niewątpliwie zasługują kości ssaków plejstoceńskich – mamutów, nosorożca włochatego czy skamieniały fragment poroża łosia. Szczególną atrakcję stanowi ptak z epoki oligocenu.
NA MAPIE: • ciekawe obiekty • ścieżki edukacyjne • kładki i przeprawy promowe na Sanie
skala 1:45 000
