JAMY FOREST DISTRICT Lasy
NadleśnictwoPaństwowe
Jamy
Z jednej strony Nadleśnictwo Jamy to przeciętne nadleśnictwo w Polsce. Z drugiej jednak podobnego doń nie ma. Dlaczego? Leży w trzech województwach, siedmiu powiatach i szesnastu gminach. W efekcie takiego rozdrobnienia jego lesistość wynosi zaledwie 16%, a odległość między dwoma skrajnymi kompleksami leśnymi przekracza 100 km. W jego centrum leży 100-tysięczny Grudziądz, początek i koniec granic nadleśnictwa wyznaczają dwa miasta: Chełmno, zwane miastem zakochanych, i Nowe Miasto Lubawskie, stanowiące bramę na Mazury. Tak ogromny zasięg sprawia, że przyroda i krajobraz są bardzo
Widok na różnowiekowe lasy Leśnictwa Łunawy / View on uneven-aged forests of Łunawy Forest Range
Jamach FALL IN LOVE WITH JAMY
Zakochaj się w urozmaicone. Ziemia Chełmińska, leżąca w południowej części nadleśnictwa, zachwyci ludzi wrażliwych na piękno widokami Wisły i jej pradoliny; środkową część definiuje dolina nieokiełznanej Osy; północny fragment to typowe Pojezierze Iławskie i jego niepowtarzalna rzeźba terenu; wschód z kolei pyszni się licznymi jeziorami, które przyroda otuliła pierzyną lasu – to już Pojezierze Brodnickie.
2
NADLEŚNICTWOJAMY JAMYDISTRICTFOREST
3
scope – powierzchnia lasów prywatnych – private forests area 1365 km² 27,5 km² 16%
On the one hand, Jamy Forest District is no different than other forest districts in Poland. On the other hand, it is one of a kind. Why? It is situated in three Polish provinces, seven districts and sixteen communes. As a result of such fragmentation, its forest cover is only 16%, and the distance between the two furthest forest complexes exceeds 100 km. Its center is occupied by Grudziądz, city inhabited by 100,000 people, the start and the end of Forest District terytorialny territorial the forest district borders are marked by two cities: Chełmno, known as the city of lovers and Nowe Miasto Lubawskie, which is the gateway to Masuria. Such a huge area range makes nature and landscape very diverse. Chełmno Land, located in the southern part of the forest district, will please people sensitive to beauty with its views of the Vistula River and its meltwater valley; the middle part is dominated by unbridled Osa River Valley; the northern part stands out thanks to the characteristics of Iława Lake District and its unique topography; the east, on the other hand, is famous for its numerous lakes surrounded by beautiful forests – this is also where Brodnica Forest District starts.
– powierzchnia w zarządzie – area managed by
–
NADLEŚNICTWO JAMY W LICZBACH: JAMY FOREST DISTRICT IN NUMBERS: lesistość afforestation rate 188,8 km² – zasięg
Wraz z nadejściem wiosny „jamski” las zmienia się w kwiecisty kobierzec o niezliczonej ilości kwiatów, które budzą się do życia po zimowym odpoczynku. Lato to dla lasu czas na rozwój i zebranie sił na przetrwanie. Przyroda dosłownie szaleje i nie sposób jej okiełznać. Jesień swymi barwami jest tak intensywna, że onieśmiela nawet artystów, a zapach lasu o tej porze roku pobudza wyobraźnię i wzywa na łono natury. Zima, choć to czas spoczynku, bywa groźna i bezwzględna. Siarczyste mrozy potrafią z trzaskiem wdzierać się w prastare nawet buki i kruszyć jak zapałki ich majestat, a śnieg gdy spadnie, zamienia leśne ostępy w baśniową krainę. Ludzie, którzy stworzyli i tworzą historię Nadleśnictwa Jamy i których codzienna praca wyznaczała, i dalej wyznacza jego charakter, to Wiosna w Leśnictwie Zwierzyniec / Spring in Zwierzyniec Forest Range
Mozaika łąk i lasów w Leśnictwie Zakurzewo Mosaic of meadows and forests in Zakurzewo Forest Range
W NADLEŚNICTWIE JAMY STALE ROSNĄ: – powierzchnia leśna [ha] – przeciętna zasobność lasów [m3/ha] – przeciętny wiek drzewostanów [lata]
JAMY FOREST DISTRICT IS CHARACTERIZED BY THE CONSTANT GROWTH OF: – forest area [ha] – average forest abundance [m3 / ha] – average age of stands [years] całe pokolenia leśników, którzy swoje życie poświęcili dla lasów i ojczystej przyrody. To ludzie bez reszty im oddani i na ich punkcie pozytywnie zakręceni. Ten stan niezmiennie trwa od ponad dwustu lat, i niech tak dalej będzie. Obecna załoga jest tego gwarantem. Mam nadzieję, że ten folder przybliży naszą pracę i zachęci do bliższego poznania Nadleśnictwa Jamy z jego wszystkimi urokami. Zapewniam, że warto. Nadleśniczy Nadleśnictwa Jamy 4
Leśna droga w zimowej szacie w Leśnictwie Wąkop Winter forest road in Wąkop Forest Range
Zima w Leśnictwie Skarlin Winter in Skarlin Forest Range 1986 1996 2007/ year: [ha] [lata][m3/ha] [ha] [years][m3 ha] nature. They are wedded to their forests and are positively crazy about them. Everything has been that way for over two hundred years and hopefully it will never change. The current forest crew will guarantee it. I hope that this brochure will get you acquainted with what we do and encourage you to get to know Jamy Forest District with all its charms. I can assure you it is worth it. Jamy Forest Manager
1976
With the advent of spring, the Jamy forest turns into a flowery carpet with countless flowers that come to life after a winter rest. Summer is a perfect time for the forest to develop and gather strength to survive. That is when nature literally goes crazy and it is impossible to tame it. Autumn is so intense with its colors that it intimidates even artists, and the smell of the forest at this time of year stimulates the imagination and invites you to the bosom of nature. Winter, considered a time of rest, can be dangerous and ruthless. Bitter frosts can crash even ancient beeches and destroy them, and when snow falls, it turns our backwoods into a fairy-tale land. People who would create and still create the history of Jamy Forest District and whose daily work would determine and still determines its character, are whole generations of foresters who devoted their lives to forests and native
Złota polska jesień w buczynach w Leśnictwie Zarośle Polish golden autumn in beech forests in Zarośle Forest Range
5
2017 18 000 17 500 17 000 16 500 16 000 15 500 15 000 14 500 506070403020100300350250200150100500 rok
/
68% SOSNA 11,6% DĄB OAKPINESiewka dębu / Oak seedling Buki w Leśnictwie Zarośle Beeches in Zarośle Forest Range 6
Najważniejszymi czynnikami warunkującymi to, jakie gatunki tworzą lasy na danym obszarze, są klimat oraz gleby. Na żyznych glebach tworzą się siedliska nazywane przez leśników lasem świeżym i lasem wilgotnym, które są odpowiednie dla gatunków o dużych wymaganiach. W takich miejscach występuje prawdziwe bogactwo naszych rodzimych drzew z dębami, bukami i grabami na czele. Spotykamy w takich miejscach m.in. wiązy, czereśnie i klony. Na uboższych glebach, w tzw. borach, dobrze radzą sobie mało wymagające sosny i brzozy. Zajmują one około 70% naszych lasów. Nad brzegami cieków wodnych i jezior najdogodniejsze warunki do wzrostu znajduje olsza czarna.
Nasze lasy OUR FORESTS
1,5% GRAB HORNBEAM 6% BUK BEECH Nasienny drzewostan wyłączony w Leśnictwie Zakurzewo Excluded seed stand in Zakurzewo Forest Range Zrośnięte dęby
Leśnictwie Chełmno Oaks fused together in Chełmno Forest Range 7
3,7% BRZOZA BIRCH 4,3% INNE OTHER 4,9% OLSZA CZARNA ALDER
It is the climate and the soil that mostly determine species prevalent in particular areas of forests. Fertile soils create habitats which are called fresh or wet forests by the foresters. They are good for very demanding species. Such places are abundant in our native trees, especially oaks, beeches and hornbeams. You can easily see elms, cherries, and maples there too. In the coniferous forests, where undemanding species prevail, it is the pines and birches that do well. They occupy about 70% of our forests. Black alder finds the best conditions for growth on the shores of watercourses and lakes. w
Rola martwego drewna w lesie ROLE OF DEAD WOOD IN FORESTS Martwe drewno odgrywa ważną rolę w ekosystemach leśnych. Jest ono miejscem życia dla licznych ptaków oraz małych ssaków, jak wiewiórki, popielice i nietoperze. Leżące pnie i konary stanowią schronienie na czas zimy dla wielu płazów i gadów. Znaczne ilości martwego drewna zobaczymy w lasach objętych różnymi formami ochrony, ale także w drzewostanach gospodarczych leśnicy pozostawiają stojące drzewa dziuplaste i leżące kłody do naturalnego rozkładu. Średnia ilość martwego drewna w lasach Nadleśnictwa Jamy wynosi prawie 5,7 m3/ha. To więcej niż przeciętnie w kraju. Dead wood plays an important role in forest ecosystems. It is where numerous birds and small mammals such as squirrels, dormice, and bats live. Fallen trunks and boughs provide winter shelters for many amphibians and reptiles. You can observe significant amounts of dead wood under various forms of protection in our forests. You can often see the managed stands where foresters leave standing hollow trees and lying logs for natural decomposition. The average amount of dead wood in the forests of Jamy Forest District is almost 5.7 m3 / ha. This is more than the national average.
Powalone buki w Leśnictwie Zarośle Fallen beeches in Zarośle Forest Range
8
9
10
lasów
Las chroni glebę, wodę, zwierzęta, rośliny i ludzi. Zmniejsza ryzyko wystąpienia powodzi, gdyż gleba leśna i ściółka magazynują bardzo duże ilości wody. Las chroni także przed wiatrem i hałasem. Forest protects soil, water, animals and people. It reduces the risk of flooding as the forest soil and litter store large amounts of water. Additionally, forest protects from wind and noise.
Funkcje FUNCTIONS OF FORESTS
Las dostarcza surowców – nie tylko drewna, lecz także owoców, grzybów i ziół, które każdy może bezpłatnie zbierać na własny użytek. Las to także zwierzyna, która jest źródłem najzdrowszego pożywienia, które trafia na nasze stoły. Forest provides natural resources: not only timber but also fruit, fungi and herbs that can be collected for personal use for free. Forest is also a source of the healthiest food that we eat on a daily basis.
Las daje pracę zarówno leśnikom, jak i pracownikom zakładów usług leśnych wykonujących prace z zakresu hodowli i ochrony. Dostarcza surowca gwarantującego zatrudnienie pracującym w przemyśle drzewnym. Drewno pozyskane w Nadleśnictwie Jamy daje pracę dla około 1500 osób. Forest provides jobs to foresters, as well as to those who work in forest breeding and conservation (employees of forestry services companies). It also provides the resources that guarantee employment in timber industry. The wood harvested in Jamy Forest District provides employment for about 1,500 people.
Las jest miejscem rekreacji. Leśne ścieżki i szlaki turystyczne to doskonałe miejsce na relaksujący spacer i do uprawiania sportów – biegania czy jazdy na rowerze. Dzięki wszechobecnej zieleni łatwo się odprężamy. Forest is a place for recreation. Forest educational paths and tourist trials are perfect places for relaxing walks and doing sports – cycling and running. This is where we can relax easily, being surrounded by greenness.
Starorzecze Osy w Leśnictwie Słup Osa oxbow in Słup Forest Range
11
lasu FOREST PROTECTION
Zabezpieczona sadzonka sosny Young tree protected against being eaten
12
Ochrona
W ramach działań z zakresu ochrony lasu uwaga leśników skupia się m.in. na zapobieganiu szkodom powodowanym przez zwierzynę, głównie jelenie, które w młodym lesie zgryzają pędy lub zdzierają korę z drzewek. W tym celu grodzi się uprawy leśne lub zabezpiecza specjalnymi preparatami, które mają nieprzyjemny smak dla zwierząt. Jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla lasu jest ogień. Podstawą skutecznego działania systemu przeciwpożarowego, jaki został wypracowany w całych Lasach Państwowych, jest błyskawiczne wykrywanie i lokalizowanie zarzewi ognia dzięki sieci dostrzegalni. Z umieszczonych tam kamer przesyłany jest obraz do punktu alarmowo-dyspozycyjnego. Żeby umożliwić szybkie dotarcie wozów strażackich, w lasach funkcjonuje specjalna sieć dróg dojazdowych do pożaru.
Dostrzegalnia przeciwpożarowa w Leśnictwie Lipowa Góra Fire tower in Lipowa Góra Forest Range
Ćwiczenia ze Strażą Pożarną Exercises with a fire
przy
As part of forest protection activities, the foresters focus on preventing damage caused by game, mainly deer, which gnaw the shoots or strip the bark from the trees in the young forest. In order to prevent the damage, forest crops are fenced or protected with special preparations that have an unpleasant taste for animals.
Forest
Dojazd pożarowy w Leśnictwie
in
Pożarnej w Grudziądzu /
Punkt
Kora świerka zdarta przez jelenia Spruce
torn by
13
One of the most serious threats to the forest is fire. The basis for the effective management of the fire protection system which has been developed in entire State Forests, is the instant detection and localization of fire sources thanks to the network of fire towers. The cameras located there send images to the Ranger’s alert and disposition post. In order to allow fire engines to reach the fire quickly, there is a special network of fire access roads in our forests. Wąkop Fire access road in Wąkop Range Alarmowo Dyspozycyjny Straży Ranger’s alert and disposition post a National Fire Service building brigade bark deer
14
Zadaniem leśników jest dopilnowanie, aby las trwale występował na danym obszarze. Najpóźniej pięć lat po wycięciu dojrzałego drzewostanu leśnicy odnawiają daną powierzchnię. Młode drzewka są sadzone przez pracowników zakładów usług leśnych lub powierzchnia odnawiana jest naturalnie poprzez obsiew nasion z sąsiednich drzew. The main aim of the foresters is to sustain the forest in a particular area for as long as possible. No longer than five years after the mature stand has been cut down, the foresters regenerate the area. Young trees are planted by workers of forestry services companies or the area is regenerated naturally by natural seeding from nearby trees.
Jak odnawia się las? HOW DOES FOREST REGENERATE?
DOJRZAŁY LAS Stary las wycinamy w wieku około 120–140 lat aby zrobić miejsce nowemu, młodemu pokoleniu lasu i wykorzystać uzyskane drewno. MATURE FOREST We cut the old forest at the age of 120–140 to make room for the new, young generation of forests and use the obtained wood.
OAK NEST Oaks grow slowly, so we plant them about 20 years earlier than the surrounding pines on the so-called “nests”. As a result, the solid pine stand that grew here will be replaced by a mixed oak and pine stand.
Na tym etapie leśnicy zaczynają prace pielęgnacyjne, usuwając egzemplarze, które przeszkadzają w rozwoju najładniejszym drzewkom.
15
SAMOTNE DRZEWO NA ZRĘBIE Część drzew na zrębie pozostawia się do naturalnej śmierci i rozkładu. Martwe drewno to ważny element ekosystemów leśnych, także lasów gospodarczych.
PINE CoppiceCOPPICEisaforest development phase, in which trees compete for light and water. At this stage, foresters start maintenance work by removing species that prevent the development of the prettiest trees.
MŁODNIK SOSNOWY Młodnik to faza rozwojowa lasu, w której drzewa konkurują ze sobą o światło i wodę.
Widok na las w różnych fazach rozwojowych na terenie Leśnictwa Dusocin View of the forest in various development stages in Dusocin Forest Range
Some of the felled trees are allowed to die and decay naturally. Dead wood is an important element of forest ecosystems, including commercial forests. GNIAZDO DĘBOWE Dęby rosną wolno, więc sadzimy je około 20 lat wcześniej niż otaczające je sosny na tzw. gniazdach. Dzięki temu lity drzewostan sosnowy, który rósł tu wcześniej, zostanie zastąpiony mieszanym dębowo-sosnowym.
LONELY FELLED TREE
Wybór drzewa przeznaczonego do wycięcia to zadanie leśniczego i podleśniczego – pracowników nadleśnictwa w głównej mierze odpowiedzialnych za to, jak prowadzona jest gospodarka w lesie. Decyzje o tym, które drzewa zostaną usunięte, są podejmowane podczas prowadzonych każdego roku szacunków brakarskich. Pomagają one również określić ilość i jakość drewna, które zostanie wycięte w kolejnym sezonie. Całość wyciętego drewna jest ewidencjonowana. Każda sztuka i stos podlega pomiarowi, ocechowaniu i oznaczeniu specjalną tabliczką z unikalnym numerem. Wyniki pomiarów przesyłane są do biura nadleśnictwa, które koordynuje sprzedaż drewna. Racjonalna gospodarka leśna zapewnia trwałe dostawy surowca drzewnego dobrej jakości, nie uszczuplając jednocześnie jego zasobów na pniu. Odbywa się to dzięki użytkowaniu tylko około 60% tego co przyrosło. Oznacza to pozostawienie dla przyszłych pokoleń, czyli zainwestowanie pozostałych 40% przyrostu. Rejestracja drewna w Leśnictwie Skarlin Wood registration in Skarlin Forest Range Pomiar średnicomierzem Wood measurement with a caliper
16
Drewno jest z lasu WOOD COMES FROM THE FOREST
U P R A W A DOJR ZA ŁY AL S ZIBÓRANSIONDREW N O S Z K Ó ŁK A CULT I V ATION MATUR EF OR E TS SDEESHARVEST TIBM E R N URS E RY
Pomiar stosu drewna Stack measurement Każda sztuka i stos drewna są oznaczone Each piece and stack of wood is marked 17
Foresters and deputy foresters are in charge of selecting trees that need to be felled. These forest district employees are mainly responsible for the forest management. Decisions about the tree removal are made during the annual stock survey. They help determine the quantity and quality of wood that should be felled the following season. They compile an inventory of the wood felling process as well. Each piece and stack are measured, marked, and then given a special plate with a unique number. The measurement results are sent to the forest district office, where the wood sale is coordinated. Rational forest management ensures a sustainable supply of good-quality wood raw material without depleting its natural resources on the trunk. What makes it possible is the use of only about 60% of what has grown. This means that we leave a lot of resources for future generations, which in other words is investing in the remaining 40% of rings.
Drewno – surowiec doskonały TIMBER—A PERFECT RESOURCE BUDO W N ICTWO WNĘTRZ A M E B L E YTNEMURTSNIEIPAP Z A B A W K I OPAŁ ARCHITECTURE INTERIORS F U R N I ERUT STNEMURTSNIREPAP T O Y S FUEL 18
19
Drewno to naturalny surowiec, który pomimo wprowadzenia na rynek wielu innych, nowoczesnych materiałów użytkowych, wciąż wiedzie wśród nich prym. Szacuje się, że ma około 30 tysięcy zastosowań, m.in. w budownictwie, meblarstwie, przemyśle papierniczym, produkcji instrumentów muzycznych czy zabawek. Używane jest także jako materiał opałowy. To surowiec doskonały: ekologiczny, wszechstronny, trwały i co najważniejsze, odnawialny w stosunkowo krótkim czasie. Powstaje tylko i wyłącznie dzięki siłom natury – energii słońca, wodzie, powietrzu i składnikom pokarmowym zawartym w glebie. Przedmioty z niego zrobione, nawet gdy przestają nam służyć, pozostają bezpieczne dla środowiska. Należy podkreślić, że w polskich lasach wycina się jedynie część tego, co w roku przyrosło, w wyniku czego ilość drewna ciągle rośnie, żeby go nie zabrakło dla przyszłych pokoleń. Timber is a natural resource which, despite the fact that a number of other modern functional materials have been introduced to the market, is still in the lead. It is estimated that it has over 30 thousand applications, e.g. in construction, furniture and paper industries, manufacture of musical instruments or toys. It is also used as heating fuel. Timber is a perfect resource: ecological, versatile, sustainable, and, what is the most important, renewable – in a relatively short time. It grows solely and exclusively thanks to the power of nature – solar energy, water, air and minerals that are present in soil. Objects that are made of timber are safe for the environment even after they aren’t used anymore. It must be noted that only a part of what has grown in a year is cut, thanks to which the amount of wood is constantly growing. This, in turn, will ensure that future generations will not run out of wood.
Chronimy przyrodę WE PROTECT NATURE
Na terenie Nadleśnictwa Jamy wyznaczono 10 rezerwatów przyrody o łącznej powierzchni ponad 960 ha. Największy z nich – Dolina Osy – obejmuje ponad 665 ha. Brzegi meandrującej rzeki porastają lasy łęgowe, a stoki doliny i bocznych wąwozów wielogatunkowe grądy. Występują tu liczne chronione rośliny runa, jak lilia złotogłów, czosnek niedźwiedzi czy dzwonek szerokolistny. W rezerwacie przyrody Jamy – znajdującym się w sąsiedztwie siedziby nadleśnictwa – głównym przedmiotem ochrony jest starodrzew buczyny pomorskiej. Warto wspomnieć, że północno-wschodnia granica zasięgu buka przebiega właśnie przez omawiane tereny. Ciekawy obszar pod względem przyrodniczym chroniony jest w rezerwacie Zbocza Płutowskie. Na stromym stoku o pochyleniu około 30 stopni wytworzył się – łączna rezerwatówpowierzchniaprzyrody total area of nature reserves 960 ha rezerwatów przyrody nature reserves10 Rezerwat Dolina Osy w Leśnictwie Słup Osa River Valley Nature Reserve in Słup Forest Range zespół roślinności stepowej z udziałem miłka wiosennego – gatunku charakterystycznego dla ciepłolubnych muraw. Zachowanie tak nietypowej i rzadkiej roślinności dla obszaru Polski, wymaga tzw. czynnej ochrony w postaci wykaszania i usuwania krzewów. Bez ingerencji człowieka nadmierny ich rozwój spowodowałby w krótkim czasie utratę dla środowiska tego niezwykle ciekawego przyrodniczo miejsca. Przykładem ochrony biernej prowadzonej bez ingerencji człowieka są fragmenty rezerwatów przyrody wzdłuż dolin rzek Osy i Gardęgi.
–
20
Miłek wiosenny / Pheasant’s eye Rezerwat Jamy w Leśnictwie Zarośle Jamy Nature Reserve in w Zarośle Forest Range Rezerwat Zbocza Płutowskie w Leśnictwie Chełmno Zbocza Płutowskie Nature Reserve in Chełmno Forest Range
21
There are 10 nature reserves in Jamy Forest District with its total area of over 960 ha. The largest of them – Osa River Valley – covers over 665 ha. The meandering riverbanks are covered with riparian forests, and the slopes of the valley and side gorges are covered with multispecies oak-hornbeam forests. There are numerous protected ground cover plants here, such as the martagon lily, wild garlic, and the giant bellflower. Jamy Nature Reserve – located in the vicinity of the forest inspectorate – focuses on protecting the old growth of the Pomeranian beech. It is worth mentioning that the north-eastern border of the beech range runs through the areas in question. An interesting area in terms of nature is protected in Zbocza Płutowskie Nature Reserve. On a steep slope with a dip of about 30 degrees, a grassland has formed together with the pheasant’s eye – a species characteristic of thermophyllous grasslands. Preservation of such unusual and rare flora in Poland requires the active protection in the form of mowing and removing shrubs. Without human interference, their excessive development would result in the loss of this extremely interesting natural heritage in a short time. Parts of nature reserves along the valleys of the Osa and Gardęga River are a good example of passive protection carried out without human interference.
stref ochronnych wokół gniazd protection zones around the nests15 Dąb, pomnik przyrody w Leśnictwie Chełmno Oak, a natural monument in Chełmno Forest Range Grupowy pomnik przyrody w Leśnictwie Łunawy Natural monument in Łunawy Forest Range
pomniki przyrody natural monuments133
Ciekawym rezerwatem jest też Góra św. Wawrzyńca, który obejmuje m.in. wał ziemny dawnego prasłowiańskiego grodziska. Do jednych z ważniejszych form ochrony przyrody należą pomniki przyrody. Na terenie nadleśnictwa jest ich 133. W większości są to pojedyncze drzewa lub ich grupy (w ich skład wchodzi ponad 512 drzew). Dla najrzadszych gatunków ptaków tworzone są specjalne strefy ochronne wokół miejsc ich rozrodu i bytowania. W Nadleśnictwie Jamy wyznaczono ich 15 (9 dla bielika, 3 dla orlika krzykliwego i 3 dla bociana czarnego). Ponadto na terenie Nadleśnictwa Jamy funkcjonuje 278 użytków ekologicznych o łącznej powierzchni prawie 489 ha, obszary Natura 2000, stanowisko dokumentacyjne, parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu. Nie sposób pominąć także niszy siedliskowej, głazu narzutowego czy 7 wychodni piaskowca plejstoceńskiego. Rezerwat Góra św. Wawrzyńca w Leśnictwie Chełmno St. Wawrzyniec Mount Nature Reserve in Chełmno Forest Range
22
landscape
sandstone outcrops. Bocian czarny Black stork Bielik / White-tailed eagle obszarów Natura 2000 – powierzchnia 3053,50 ha Natura 2000 areas – 3053.50 ha8 parki krajobrazowe – powierzchnia 6149,13 ha landscape parks – 6149.13 ha3 obszarów chronionego krajobrazu – powierzchnia 8954,46 ha protected landscape areas – 8954.46 ha6 zespoły przyrodniczo-krajobrazowe – powierzchnia 20,53 ha nature and landscape complexes – 20.53 ha3 stanowisko dokumentacyjne – powierzchnia 92,96 ha documentation site – 92.96 ha1 użytków ekologicznych – powierzchnia 488,7 ha ecological sites – 488.7 ha278 23
an
and protected landscape
you
St. Wawrzyniec Mount is a most interesting nature reserve. It includes, among others an earthwork of the old pre-Slavic settlement. Natural monuments are one of the most important forms of nature protection. There are 133 of them in the forest district. Most of them are single trees or groups of trees (they include over 512 trees). Special protection zones are created for the rarest bird species around the places of their breeding and living. 15 of such zones were created in Jamy Forest District (9 for the white-tailed eagle, 3 for the lesser spotted eagle and 3 for the black stork). In addition, Jamy Forest District comprises of 278 ecological forest sites with a total area of almost 489 ha, Natura 2000 sites, documentation site, parks areas. Other areas cannot ignore are ecological niche, a boulder and 7 Pleistocene
Zapraszamy do lasu VISIT OUR FOREST zadaszenia covered tourist stops23 miejsc postoju pojazdów, w tym 1 parking leśny oraz 3 miejsca postoju dla wędkarzy parking spaces, including 1 forest car park and 3 parking spaces for fishermen 30 ścieżka dydaktyczna educational path szlaki konne horse trails 1 4 Leśne drogi często są wykorzystane do spacerów i uprawiania sportów (Leśnictwo Łunawy) / Forest roads are often used for walks and sports (Łunawy Forest Range) 24
Im bardziej codzienność i praca oddalają nas od natury, tym chętniej odwiedzamy las. To miejsce, gdzie biegamy, jeździmy na rowerach lub konno, zbieramy grzyby i spacerujemy. Instynktownie czujemy, że to dobre miejsce na odpoczynek. Nadleśnictwo Jamy, starając się sprostać społecznym potrzebom, udostępnia tereny leśne, tworząc miejsca postoju i zadaszenia dla turystów oraz lokalnej społeczności. Od wielu lat leśnicy prowadzą również zajęcia z edukacji przyrodniczoleśnej, m.in. na specjalnej ścieżce dydaktycznej Białochowo w Leśnictwie Dusocin.
Wiata i ścieżka edukacyjna (zdj. poniżej)
The more everyday life and work separate us from nature, the more willingly we visit forests. This is where we go for a run or a bike ride, go horse riding, pick mushrooms, and go for walks. We instinctively feel that this is a good place to rest. Jamy Forest District tries to meet social needs and makes forest areas available by creating stopover spots and covered stops both for tourists and the local community. For many years, foresters have been teaching nature and forestry education classes on a special Białochowo educational path in Dusocin Forest Range.
25
w Leśnictwie Dusocin / Shed and educational path (picture below) in Dusocin Forest Range
Na szlaku konnym / On the horse trail
Miejsce postojowe w Leśnictwie Skarlin Parking space in Skarlin Forest Range
Miejsce postojowe w Leśnictwie Krotoszyny Parking space in Krotoszyny Forest Range
Jamy 5, 86-318 Rogóźno tel. 056 46 897 34, 056 46 897 32 email: www.jamy.torun.lasy.gov.pljamy@torun.lasy.gov.pl Legenda / Key:
Kiedy już się zgubisz, pamiętaj, że las jest podzielony na oddziały tzw. liniami oddziałowymi, wyznaczającymi z reguły w ten sposób prostokąty. Każdy z nich ma swój numer. Na skrzyżowaniu sąsiadujących oddziałów znajdują się słupki, na których naniesiono te numery. Numeracja oddziałów rośnie z północnego wschodu na południowy zachód. Aby odnaleźć się w lesie, poszukaj słupka oddziałowego znajdującego się na skrzyżowaniu linii. Następnie odszukaj oddział o danym numerze na leśnej mapie dostępnej w Banku Danych o Lasach. W celu uzyskania pomocy podaj numery znajdujące się na słupku pracownikowi Lasów Państwowych, straży pożarnej lub policji. Dzięki temu szybko uzyskasz pomoc.
HOW TO FIND YOURSELF IN THE FOREST? Forest is divided into sections with so-called section lines, marking out rectangular areas. Each of them is given its own number. At the crossing of the nearby sections you can find a section post with a number written on. The numeration follows from north-east to south-west. In order to find yourself in the forest, look for the section post situated at the crossing of the lines. Next, find the section with the same number on the forest map available in Forests Databank. If you are looking for help, give the number to State Forests worker, firefighter or police officer. You will find help. Danych o Lasach
Bank
Forests Databank 27
nr # Nazwa rezerwatu Name of the reserve 1 Ostrów Panieński 2 Kociołek 3 Łabędź 4 Góra św. Wawrzyńca 5 Zbocza Płutowskie 6 Jamy 7 Rogóźno Zamek 8 Dolina Osy 9 Łęgi na PanieńskimOstrowiu 10 Uroczysko Piotrowice Oddział Branch 147 Oddział Branch 151 Oddział Branch 150 147 146 151 150 Oddział Branch 146 JAK ODNALEŹĆ SIĘ W LESIE?
2, 9 mld zł 2.9 billion P L N 2,9 mldzł 2.9billionPLN Gdzie trafiają pieniądze z podatków płaconych przez Lasy Państwowe? WHERE DOES THE MONEY FROM THE STATE FORESTS TAXES GO? 48 mln zł million PLN 2,0 mld zł 2.0 billion PLN 66 mln zł million PLN 480 mln zł million PLN 38 mln zł million PLN 270 mln zł million PLN BADANIA NAUKOWE BUDŻET PAŃSTWA – VAT, CIT, wpłata z tytułu sprzedaży drewna –SAMORZĄDYpodatkilokalneDROGILOKALNE–budowairemont –SPOŁECZNEZABEZPIECZENIEZUS,PFRON STATE BUDGET – VAT, CIT, wood sale payment LOCAL GOVERNMENTS – local LOCALtaxesROADS – construction and renovation SOCIAL SECURITY – ZUS, PFRON PARKI NARODOWE Na podstawie danych za 2017 rok / Based on data from 2017 To tyle co koszt stypendiów dla 615 uczniów przez 15 lat To tyle co roczna wartość zasiłku 500+ na ponad 333 tys. dzieci This equals the annual value of the 500+ allowance for over 333 thousand children This equals the cost of scholarships for 615 students over 15 years old This equals the cost of maintaining bisons living in the State Forest for 22 years This equals the value of 222 thousand regular pensions This equals the cost of buying 6 low-floor trams This equals the cost of building 150 km of local roads To tyle co koszt budowy 150km dróg lokalnych To tyle co wartość 222 tys. przeciętnych emerytur To tyle co koszt zakupu 6 niskopodłogowych tramwajów To tyle co koszt utrzymania żubrów żyjących w LP przez 22 lata NATIONAL PARKS RESEARCH Kontakt: Tomasz Dębiec +48 667 869 www.wydawnictwoquercus.plkontakt@wydawnictwoquercus.pl976 Zdjęcia: Tomasz Dębiec; Archiwum Nadleśnictwa Jamy: Henryk Kapusta (s. 4, 13), Grzegorz Gust (s. 5, 28); Adobe Stock (s. 18, 19, 23) Tekst: Tomasz Dębiec Tłumaczenie: Justyna Rzeszut Korekta: Bartosz Szpojda Projekt graficzny, DTP: Joanna Kozek
