Mapa Nadleśnictwa Siewierz by Wydawnictwo Quercus

Nadleśnictwo Siewierz jest położone w północno-wschodniej części województwa śląskiego i obejmuje swym zasięgiem ok. 1035 km 2, co czyni je jedną z większych tego typu jednostek Lasów Państwowych. Północna i wschodnia część omawianych terenów należy do Jury Krakowsko-Częstochowskiej, natomiast południowa i zachodnia to już obszar Wyżyny Śląskiej.

ZAPRASZAMY DO LASU

Podstawową zasadą polskiego modelu leśnictwa jest zachowanie trwałości lasu na danej powierzchni. Oznacza to, że najpóźniej pięć lat po wycięciu dojrzałego drzewostanu leśnicy muszą doprowadzić do tego, by na zrębie pojawił się młody las. Można to zrobić poprzez posadzenie młodych drzewek lub takie kształtowanie warunków świetlnych i glebowych na odnawianych powierzchniach, by wysiały się tam same.

Mamy świadomość ogromnego znaczenia lasów będących pod naszą opieką dla licznych mieszkańców miast znajdujących się w granicach i w sąsiedztwie Nadleśnictwa Siewierz. Lasy Państwowe są otwarte dla społeczeństwa – zapraszamy do nich wszystkich, którzy chcą zbierać grzyby, jagody, biegać, jeździć na rowerze czy choćby wybrać się na zwykły spacer. Dla wygody odwiedzających lasy organizujemy miejsca postojowe, gdzie można zostawić samochód, a także wyposażone w wiaty, stoły, ławy i kosze miejsca wypoczynku. Zostały one zaznaczone na niniejszej mapie.

Na zrębie, który powstał kilka miesięcy temu, zostaną posadzone młode sosny wyhodowane w szkółce leśnej z nasion pochodzących z drzewostanów o najwyższej jakości genetycznej. Im szybciej zostanie posadzony las, tym mniej pojawi się roślin konkurujących z młodymi drzewami o światło, wodę i składniki pokarmowe w glebie.

Na zrębach zostawia się część drzew do naturalnej śmierci. Stanowią one ważny element ekosystemów leśnych – między innymi są miejscem życia dla wielu gatunków owadów oraz grzybów.

skala 1:65 000

Nadleśnictwo Siewierz

Po osiągnięciu odpowiedniego wieku ten drzewostan również zostanie usunięty, a następnie w jego miejsce pojawi się młode pokolenie lasu. Wiek danego fragmentu lasu, który pozwala na zakładanie zrębów, jest różny dla różnych gatunków – dla sosny wynosi ok. 100 lat, a dla dębu nawet 140–160 lat.

Młodnik to faza rozwojowa drzewostanu, w której drzewa silnie konkurują ze sobą o światło i wodę. Już na tym etapie leśnicy zaczynają prace pielęgnacyjne, usuwając egzemplarze źle ukształtowane lub nadmiernie wybujałe.

WARTO ODWIEDZIĆ Zamek w Siewierzu

Gotycki zamek książęcy, a w latach późniejszych biskupi w Siewierzu jest jednym z lepiej zachowanych zamków w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Wybudowano go w XIV w. na miejscu wcześniejszej zabudowy drewnianej z XIII w. Charakterystyczny dla tej budowli jest działający most zwodzony, jeden z dwóch tego typu w kraju. Na dziedzińcu zamku warto się przyjrzeć starannie wyeksponowanym fundamentom wolno stojącej wieży kamiennej. Pozycja na mapie: C3 | GPS 50.467336, 19.241803

Fot. Fotolia / Artur Henryk

NA MAPIE: • miejsca postoju • miejsca wypoczynku • ciekawe obiekty • ścieżki edukacyjne • rezerwaty przyrody

Nadleśnictwo Siewierz

GOSPODARKA LEŚNA

Miejsca na styku wody i lasu często są wykorzystywane rekreacyjnie

Zamek w Ogrodzieńcu

90 lat

60 lat

Fot. Fotolia / Mirek Kijewski

Nadleśnictwo Siewierz należy do zróżnicowanych pod względem krajobrazowym. Na północy dominuje pejzaż rolniczy i leśny z licznymi mniejszymi miejscowościami rozsianymi po całym terenie. Południowa część nadleśnictwa jest za to silnie zurbanizowana. Z terenów leśnych Nadleśnictwa Siewierz może korzystać ok. 800 tys. ludzi, przede wszystkim mieszkańców takich miast jak: Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec, Zawiercie, Myszków, Będzin czy Siewierz oraz dalsze kilkaset tysięcy przyjeżdżających tu ze Śląska. Tutaj miejski krajobraz płynnie łączy się z leśnym. Ponadto jednym z najbardziej charakterystycznych elementów w krajobrazie południowej części nadleśnictwa są Pogorie, tj. cztery zbiorniki wodne powstałe w wyrobiskach po piaskach podsadzkowych, które dziś wykorzystywane są rekreacyjnie.

12 lat 7 lat

Pozycja na mapie: F3 | GPS 50.453099, 19.552051

Tutejsze lasy bardzo chętnie odwiedzają grzybiarze

„Schodkowe” podwyższanie ściany lasu zwiększa jego odporność na niszczycielską siłę wiatru.

Fot. Fotolia / Rafał Rębacz

1 rok

Największy w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej gotycki zamek z XIV w. znajduje się na najwyższej w okolicy górze zwanej Zamkową (515 m n.p.m.) we wsi Podzamcze. Twierdza została wybudowana w systemie tzw. orlich gniazd, usytuowanych na wysokich, trudno dostępnych skałach. Atrakcją miejsca jest tradycyjna karczma Rycerka znajdująca się w pomieszczeniach dawnego spichlerza. Miejsce słynie z organizowanych imprez rekonstruktorskich, w tym turniejów rycerskich.

Nadleśnictwo Siewierz mapa tur yst yczna mapa tur yst yczna

Ruiny prochowni

OCHRONA PRZYRODY Mimo dużego stopnia urbanizacji terenów leżących w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Siewierz znajdują się tu miejsca i obiekty, których wartość przyrodnicza została potwierdzona objęciem ich różnymi formami ochrony. Można do nich zaliczyć dwa rezerwaty przyrody – Cisy w Hucie Starej o powierzchni prawie 3 ha oraz Góra Chełm zajmujący ponad 23 ha starego bukowego lasu. Ponadto wyznaczono tu siedem pomników przyrody oraz sześć obszarów Natura 2000.

Fot. Agnieszka Zawada-Piątkowska

Fot. Mariusz Kowalski

Mozaika pól i lasów typowa dla północnej części nadleśnictwa

OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA

Pozycja na mapie: E3 | GPS 50.436479, 19.498538

Jedna z licznych ścieżek w okolicy Sosnowca, wykorzystywana zarówno przez spacerowiczów, jak i rowerzystów

Fot. archiwum nadleśnictwa

Pozycja na mapie: E3 | GPS 50.408716, 19.496805

Zachód słońca nad sztucznym zbiornikiem wodnym Pogoria III

Bunkry w Zagłębiu Dąbrowskim

Na terenie Zagłębia Dąbrowskiego znajdują się poniemieckie betonowe bunkry z czasów drugiej wojny światowej. Są to małe dwuosobowe schrony bojowe z otworami na karabin, nazywane potocznie kochbunkrami. Są one częścią tzw. linii B2, która biegnie tutaj od Sosnowca przez Dąbrowę Górniczą, Mierzęcice i dalej na północ.

Fot. Fotolia / Adam Szypowski

Najczęstszą przyczyną pożarów na terenach leśnych są podpalenia

Wydawnictwo Quercus Tekst i zdjęcia: Tomasz Dębiec Korekta: Małgorzata Haze

ISBN 978-83-64084-15-7

Pożary to jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla terenów leśnych w Nadleśnictwie Siewierz. Wynika to ze specyﬁki tutejszych drzewostanów (większość z nich to sośniny) oraz z dużej penetracji lasów przez ludzi. Można jednak powiedzieć, że wypracowany przez lata model ochrony przeciwpożarowej w Lasach Państwowych działa bardzo dobrze – choć pożary wybuchają, to ich średnia powierzchnia jest mała. Podstawą systemu przeciwpożarowego w lasach jest lokalizacja zarzewi ognia dzięki prowadzonym obserwacjom ze specjalnych dostrzegalni oraz szybka akcja gaśnicza. Bardzo ważne są także utrzymywanie w odpowiednim stanie przeciwpożarowych zbiorników wodnych oraz sieć leśnych dróg umożliwiających sprawne dotarcie służbom gaśniczym do pożarów.

Stary las bukowy w rezerwacie Góra Chełm Pozycja na mapie: C1 | GPS 50.561256, 19.207202

Łoś – największy przedstawiciel rodziny jeleniowatych. Te zwierzęta można spotkać w lasach Nadleśnictwa Siewierz

Projekt graﬁczny, DTP: Joanna Kozek Treści zawarte w publikacji nie stanowią oﬁcjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach

NASZE LASY Nadleśnictwo Siewierz prowadzi gospodarkę leśną na powierzchni blisko 15 tys. ha, ponadto sprawuje nadzór nad lasami prywatnymi o powierzchni ok. 13 tys. ha. Tutejsze drzewostany tworzy najczęściej sosna, której udział wynosi 66 proc. Inne ważne gatunki na tym terenie to brzoza, zajmująca ponad 12 proc. powierzchni leśnych, dąb (ok. 7 proc.), a także buk z udziałem wynoszącym prawie 4 proc. Warto wiedzieć, że powierzchnia lasów oraz ich zasobność w drewno stale rosną – zarówno w skali Nadleśnictwa Siewierz, jak i całej Polski.

W borach sosnowych w dużych ilościach występują borówki czarne, potocznie nazywane jagodami

Rezerwat Cisy w Hucie Starej chroni stanowisko kilkudziesięciu cisów

Pozycja na mapie: C4 | GPS 50.370301, 19.236825

Na przełomie czerwca i lipca w tutejszych lasach pojawiają się poziomki

Pozycja na mapie: C3 | GPS 50.412105, 19.258337

Pogorie

To zespół różnej wielkości sztucznych zbiorników wodnych w Dąbrowie Górniczej. Pogorie powstały na skutek zalania wodą wyrobisk piasków podsadzkowych. Największy ze zbiorników wodnych, Pogoria IV, ma ok. 8 km długości i 4 km szerokości. Pozycja na mapie: C4 | GPS 50.344327, 19.198306

10,2% Pozostałe: modrzew, świerk, jodła, olsza, klon, jawor, jesion, grab, osika, wiąz, lipa

Przeciwpożarowe zbiorniki wodne, oprócz pełnienia swojej głównej funkcji, wpływają także na zwiększenie różnorodności biologicznej ekosystemów leśnych

ZASTOSOWANIE DREWNA

Buk

3,8% Bory sosnowe to najczęściej spotykany rodzaj lasów w nadleśnictwie

Jednym z najstarszych znanych nam surowców naturalnych jest drewno. Od wieków wytwarzamy z niego najróżniejsze przedmioty codziennego użytku, od domów i ich wyposażenia po sprzęt sportowy, rzeźby czy instrumenty muzyczne. Drewno używane jest także jako opał, zarówno w formie łupanych szczap, jak i odpadów produkcyjnych w postaci wiórów oraz trocin. Jest to surowiec całkowicie odnawialny i w dobrze zagospodarowanych lasach jego ilość ciągle rośnie. Niemal 2 proc. PKB Polski wytwarzane jest w przemyśle opartym na drewnie.

Buk – pomnik przyrody w okolicach Dąbrowy Górniczej

Fot. Fotolia / Magdalena Kowalik

Nadleśnictwo Siewierz

Po dawnej rosyjskiej Fabryce Prochu „Zawiercie” z 1891 r. została pamiątka w postaci ruin ceglanych budynków. W dwudziestu gmachach fabrycznych produkowano proch strzelniczy dla przemysłu górniczego. Podczas pierwszej wojny światowej uciekające wojska rosyjskie wysadziły fabrykę.

Miejsca postoju przygotowane przez nadleśnictwo zapełniają się popołudniami nawet w środku tygodnia

Zasady zachowania się w lesie Nie stwarzaj zagrożenia pożarowego.

Nie rozpalaj ognisk poza miejscami do tego wyznaczonymi.

Nie zaśmiecaj terenów leśnych.

W trakcie spacerów i grzybobrania swoje odpady zabieraj ze sobą.

Miejsca pamięci

Na terenie Nadleśnictwa Siewierz znajduje się wiele miejsc pamięci poświęconym oﬁarom i męczennikom wojennym. Przykładem jest cmentarz z okresu pierwszej wojny światowej w Łazach (6) oraz groby powstańców styczniowych położone w Zawierciu i okolicach (7, 8). W 2015 r. Nadleśnictwo Siewierz zostało odznaczone Złotym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci. Pozycja na mapie: D3

Pozycja na mapie: E2

Dąb

Sosna

7,7%

65,9%

Nie spuszczaj psa ze smyczy W

podczas spacerów w lesie. Psy mogą być niebezpieczne dla mieszkających w lesie zwierząt.

12,4%

INSTR

Fot. Wikipedia / Petr Filippov

R I E

Fot. archiwum nadleśnictwa

Dyptam jesionolistny

Wilczomlecz pstry

w czasie pobytu w lesie. Głośne zachowanie nie tylko płoszy zwierzęta, lecz także może przeszkadzać innym w odpoczynku.

GPS 50.434456, 19.385733

GPS 50.477266, 19.467335

Pozycja na mapie: E3 | GPS 50.459333, 19.425353

Nie niszcz nieznanych Ci grzybów i roślin. Są one pokarmem dla zwierząt mieszkających w lesie, a także częścią ekosystemu.

Olszyny spotkamy na glebach o największej wilgotności

Nie hałasuj

Nie podchodź do dzikich zwierząt.

Zwierzę, które nie płoszy się na Twój widok, stanowi zagrożenie, ponieważ jest prawdopodobnie chore bądź ranne.

Biwakuj w miejscach do tego przeznaczonych.

Swój namiot rozkładaj tylko tam, gdzie będziesz bezpieczny.

Fot. archiwum nadleśnictwa

Brzoza

MEBLE

BAWKI

DOWNICT WO

Borsuk to skryte zwierzę podlegające ochronie gatunkowej; występuje na terenie nadleśnictwa

Piękne lasy bukowe rosną na podłożu wapiennym typowym dla Jury Krakowsko-Częstochowskiej

w specjalnie przygotowanym do tego miejscu postojowym.

Fot. Fotolia / byrdyak

Samochód pozostaw

GŁÓWNE GATUNKI NASZYCH LASÓW

Jak nie zgubić się w lesie Kiedy już się zgubisz, pamiętaj, że las jest podzielony na oddziały tzw. liniami oddziałowymi, wyznaczającymi z reguły w ten sposób prostokąty. Każdy z nich ma swój numer. Na skrzyżowaniu sąsiadujących oddziałów znajdują się słupki, na których naniesiono te numery. Numeracja oddziałów rośnie z północnego wschodu na południowy zachód. Aby odnaleźć się w lesie, poszukaj słupka oddziałowego znajdującego się na skrzyżowaniu linii. Następnie odszukaj oddział o danym numerze na niniejszej mapie. W celu uzyskania pomocy podaj numery znajdujące się na słupku pracownikowi Lasów Państwowych, straży pożarnej lub policji. Dzięki temu szybko uzyskasz pomoc.

Oddział 147

148

Oddział 148

147

160 59 1

Oddział 160

Oddział 159

Nadleśnictwo Siewierz Wykaz leśnictw Nr

Nazwa

Telefon

Pozycja na mapie

Mitręga

668 324 403

Łazy

608 092 697

Poręba

608 092 181

Kuźnica

668 191 891

Winowno

608 092 715

Mirzęcice

608 092 816

Rudniki

608 092 764

Lgota

608 092 778

Koziegłówki

608 091 987

Trzebyczka

608 090 652

Ząbkowice

668 403 226

Grodziec, szkółka leśna

608 091 587

Maczki

608 091 585

Łosień

608 091 898

Łysa Góra 6, 42-470 Siewierz tel. 32 674 29 57, 32 674 29 58 faks 32 67 41 160 www.siewierz.katowice.lasy.gov.pl siewierz@katowice.lasy.gov.pl

miejsca opisane na odwrocie mapy