9 minute read

tapaswi (Leo Tolstoy

Next Article
kamus

kamus

Satua Cutet Terjemahan

tapaswi

Advertisement

Leo Tolstoy

Uskup sedek numpang kapal uli Archangel ka biara Solovétsk, lan

di duur kapalé ento ada masi makudang penumpang ané lakar

matirtayatra ka candi-candi ané ada di tongosé ento. Pajalané

antar. Aginé makesiur tis. Ané lakar matirtayatra ada ané

mabahan, madaaran lan ada masi ané ngrembug. Uskup, masi,

majalan kema, lan dugas ragané matolihan menék tuun tepukina

makudang nak muani sedeng majujuk di haluan tur ningehang raos

bendéga ané nujuh-nujuhang limané ka tengah pasih. Uskup

marérén lan nyurengang paningalan ka tongos ané tujuhanga tekén

bendégané. Sakéwala tusing ada apa tepukina sajaba yéh pasih

ané makenyah kasunarin ai. Uskup majalan maekang meled bareng

ningehang, nanging tatkala bendégané nepukin Uskup, ia ngelés

topongné tur mendep. Ané lénan masi bareng ngelés topong tur

nguntul.

Jero sareng sami, sampunang mrasa kagulgul,” ucap Uskup. “Tiang “ meriki wantah meled miragi napi sané wau pisan baosanga tekén nak lanang sané becik niki.”

“Bendégané niki sedek maosang indik tapaswi,” masaut sodagar ané jeegné tegehan tekén ané lénan.

“Tapaswi napi?” Uskup matakon, majalan ka sisin kapalé lantas negak di duur peti ané ada ditu. ”Nikain tiang indik tapaswiné nika. Tiang meled miragi. Napi sané tujuh-tujuhang Jero wau?”

“Nusa alit punika,” saut bendégané, nujuhang tongos di luanan ané sada ka kenawan. “Nika nusa genah tapaswiné sareng tiga.”

“Cén nusané nika?” Uskup matakon. “Ten wénten napi cingak tiang.”

“Derika, doh, indayang uratiang liman tiang. Betén gulemé nika sada ka kébot. Nika sampun nusané.”

Uskup makelo nlektekang nanging paningalané tusing nepukin apa-apa sajaba yéh ané kenyah-kenyah.

“Ten cingak tiang,” baos Uskup. “Sira tapaswiné sané wénten derika?”

“Jadma-jadma suci,” saut bendégané. “Tiang sampun sué mireng indik tapaswiné punika, nanging nénten naen kacunduk kantos warsa sané sampun lintang.”

Bendégané lantas nuturang unduk ragané kampih ka nusané ento kenjekan peteng dedet. Semengané dugas majalan ka tengah nusané sagét ragané nepukin kubu tanah tur katemu nak muani tua sedeng majujuk di samping kubuné. Buin jahané ada nak muani ajaka dadua pesu, lan disubané ngmaang ragané dadaaran tur ngetuhang panganggoné, makejang nulungin ragané menahin pedau.

“Sakadi napi dané?” Uskup matakon.

“Sané kapertama jeegné cerik tur bungkut. Dané nganggén busana tapaswi tur sampun lingsir; minab sampun mayusa lintang ring satus warsa. Tiang purun matur kadi nika dwaning jénggot dané sané panjang sampun lumutan,

nanging dané setata makenyem lan semitan dané macaya kadi dewa saking swargan. Sané kakalih ganggasan, nanging taler sampun lingsir pisan. Dané nganggén busana wék. Jénggot dané samah lan mawarna kelau masawang kuning. Dané nak lanang sané katong. Dané ngingsirang pedaun tiangé kadi ngingsirang émbér. Sané katiga ganggas pisan, lan jénggot dané sané putih kadi kapas magambahan kantos ka entud. Dané nénten nganggén napi-napi lianan ring wastra sané nglilit wangkong.”

“Tapaswiné polih mabaos sareng Jero?” Uskup matakon.

“Dané maka tiga ten akéh mabaos.Yéning asiki makejit sané lianan pastika uning. Tiang polih matakén ring sané pinih ganggas napiké dané sampun sué jenek derika, dané ngrenggeng menggah. Nanging daweg sané pinih lingsir nundikin tur makenyem dané meneng. Sané pinih linsir punika wantah ngandika, “Ampura,” lan dané makenyung.

Bendégané iteh nyatua lan kapalé ngancan paek ke nusané ento.

“Derika, mangkin sampun ilis, pastika Uskup prasida ngantenang,” raos sodagaré nujuhang lima.

Uskup nlektekang, lan jani ragané sajan-sajan nepukin nusané ento. Buin kejepné ragané majalan ka buritan tur matakon tekén jurumudi.

“Nusa napi nika?”

“Nika,” jurumudi masaut. “Ten madué aran. Akéh nusa kadi nika deriki.”

“Yakti wéntén tapaswi jenek derika?”

“Kénten kocap. Nanging tiang tén uning yakti napi ten. Para bendéga maosang, ragané naen nyingakin, sakéwanten minab ragané ngaé-ngaé.”

“Tiang meled merika nyingakin,” Uskup mapitau, “sapunapi carané merika?”

“Kapalé niki ten mrasidaang malabuh derika,” saut jurumudi, “nanging Uskup dados merika nganggén pedau. Becikné, baosang dumun sareng Kaptén.”

Kaptén kaukina lan teka.

Wayan Jengki Sunarta

“Tiang meled katemu para tapaswi,” Uskup mapitau, “Mrasidaang ngateh tiang rauh ka pasisi?”

Kapten mautsaha nuturin Uskup.

“Mrasidaang,” saut Kaptén, “nanging galahé jagi ical akéh. Tiang purun matur kadi nika dwaning manusa-manusané nika nénten jagi ngajiang Uskup. Tiang naen mireng orti, tapaswiné nika wantah jadma-jadma lingsir nambet, tén uning napi-napi, ten naen mabaos pateh kadi ulam-ulamé ring segara.”

“Tiang meled kacunduk sareng tapaswiné,” Uskup masaut, “Jagi taur tiang galahé sané ical. Icén tiang pedau.”

Kapten tusing nyidang nulak pangidih Uskup. Para kelasi nabdab bidak, jurumudi ijek ajak setirné lan kapal kalékokang ka nusané ento. Kursi pejanga di haluan lan Uskup negak ditu, nyurengang paningalan ka arep. Makejang penumpangé mapupul di haluan lan nlektekang nusané ento. Ané paningalané celang énggal nyidang nepukin kaang-kaang lan kubu tanah di nasané ento. Pamuputné silih tunggil ada ané nepukin tapaswi-tapaswiné ento. Kapten ngaba teleskop, lan disubané nropong, alaté ento enjuhanga tekén Uskup.

“Yakti, wéntén nak lanang sareng tiga ring pasisi. Derika, sada ka tengen saking batu kaang sané ageng nika.”

Uskup nrima teleskopé ento, pasanga, lan ragané nepukin nak muani ajaka telu: ané ganggas, ané éndépan lan ané buin abesik cenik sajan tur bungkut, majujuk di pasisi madandan tangan.

Kaptén nguratiang Uskup.

“Kapalé ten mrasidaang malabuh nampekan ring niki. Yéning Uskup jagi mrika, nganggén pedau kémanten, kapalé jagi mulang jangkar iriki.”

Jangkaré énggal katuunang lan bidaké kagulung. Kapalé mancogan agigis. Lantas pedau katuunang, makudang tukang dayung mekecos kema. Uskup nuunin undagan lantas ngalih tongos negak. Tukang dayung pada ngedeng bongkol dayungné ngaé pedauné enggal ngeser ke nusané ento. Disubané paek, sawatara ada apanimpugan batu, makejang nepukin nak muani ajaka telu: ané

ganggas tuah nganggon kamen ané lilitanga di bangkiang, ané éndépan ganggon kamen suba uék an ané pinih tua tur bungkut nganggon kamen ané suba latuh. Maka telu majujuk saling gisi.

Tukang dayung ngedeng pedauné ka pasisi lan Uskup tuun. Sedek maka telu nguntul nyapa tan pasuara, Uskup menékang lima buka ngmaang

panugran.

“Tiang mireng,” Uskup mabaos, “Jero sareng tiga jadma mautama sané meneng deriki, nylametang jiwatman Jero tur ngastiti bakti ring Kristus. Tiang pangayah Kristus sané tan paaji, rauh meriki sangkaning pituduh Ida gumanti jagi ngemit lan nguwéhan papelajahan ring pangayah Ida. Tiang meled kacunduk sareng Jero lan ngmargiang napi sané prasida margiang tiang, nguwéhin ajah-ajahan taler ring Jero.”

Nak muani ajaka telu makenyem tur saling tolih tan paraos.

“Nikain tiang,” ucap Uskup, “napi sané margiang Jero mangda jiwatmané prasida selamet lan sapunapi carané Jero ngastiti Ida ring nusané niki?”

Tapaswi ané sada ganggas ngunjal angkihan tur makipekan ka timpalné ané pinih tua. Ané pinih tua laut masaut, “Tiang sareng tiga nénten uning sapunapi carané ngaturang ayah ring Ida. Tiang wantah ngayahin déwék padidi.”

“Nanging sapunapi carané Jero ngastiti ring Ida?”

“Tiang sareng tiga wantah masaa kadi niki,” masaut tapaswiné, “Ratu sareng tiga, tiang sareng tiga, tiang nunas ica.”

Tatkala tapaswi ané tua ngraos buka kéto makatelu lantas nuléngék langit tur bareng-bareng masaa, “Ratu sareng tiga, titang sareng tiga, tiang nunas ica.”

Uskup makenyem.

“Sinah Jero sampun naen mireng indik Trinitas Suci, nanging pangastitin Jero iwang. Jero ngardi tiang lega. Tiang uning Jero meled magda Ida seneng, nanging Jero ten uning sembah bakti sané patut. Néntén kadi nika carané ngastiti, indayang pirengang tiang. Tiang jagi ngajahin Jero sapunapi carané ngastiti ring Ida anut kadi pituduh sastra suci.”

Uskup lantas midartaang tekén tapaswiné indik Allah Bapa, Allah Putera lan Roh Kudus.

“Allah Putera rauh ka marcapada,” Uskup mabaos, “mangda iraga pada rahajeng, nika mawinan iraga kaajahin ngastiti bakti. Pirengang, lan wawanin wusan tiang: Bapan tiang.”

Panyumu tapaswiné ané pinih tua nuutang, “Bapan tiang,” lan ané ganggasan bareng nuutang “Bapan tiang,” kéto masi ané pinih ganggas, “Bapan tiang.”

“Sané wénten ring swargan,” Uskup nglanturang.

Tapaswi ané simalu nuutang, “Sané wénten ring swargan,” sakéwala tapaswi ané ganggasan abot baana nuutang mapan bulu samah di bibihné ngentukin. Tapaswi ané pinih tua, mapan suba pawah, kemik-kemik tusing karuan.

Uskup buin majumu. Para tapaswi ané majujuk di maluné pada seleg mabalih bibih Uskup tur nuutang apa ané orahanga. Kanti awai Uskup ngajahin tapaswiné, majumu ngucapang kruna ané abesik kanti ping duang dasa, ping telung dasa, ping satus lebih, lan tapaswiné tusing kenyel nuutang. Yéning ada kruna ané pelih, benahina tekén Uskup.

Uskup tusing nyak magedi uli ditu satondén makejang pangastitiné ajahina kanti tapaswiné tusing ja tuah bisa nuutang nanging bisa masi ngucapang padidi. Ané ganggasan ané simalu bisa ngucapang makejang padidi. Uskup ngorahin dané ngucapang buin kanti ané lénan masi bisa ngucapang. Dugas ragané ngorahang lakar ngalahin tapaswiné, maka telu matimpuh nyembah. Uskup mangunang tapaswiné tur dimana sakabesik lan orahina ngastiti buka ané suba ajahina. Uskup lantas menék ka pedau ané ngatehang ka kapal.

Negak duur pedauné nu dingeha tapaswiné ngapalang pangastiti ané ajahina. Disubané pedauné paek ka kapal, tusing buin dingeha munyin tapaswiné nanging nu tepukina majujuk di pasisi di betén sunaran bulané, patuh buka dugas kalahina: ané pinih éndep di tengah, ané pinih ganggas di

kenawan lan ané sada ganggas di kébot. Uskup menék ka kapal. Jangkaré kangkat lan bidaké kebat. Anginé makesir lan kapalé ngeser. Uskup negak di buritan tur nyurengang paningalané ka nusa ané mara sajan gedinina. Aslabsaban nu tepukina tapaswiné nanging buin jahané suba ilang yadiastun nusané nu ngenah. Pamuputné nusané masi bareng ilang, tuah yéh pasihé ané kenyah-kenyah kasunaran bulan.

Ané matirtayatra suba pada nylempang sirep, lan kahanan di duur kapalé mangmung. Uskup tusing makita sirep, ragané negak padidi di buritan sinambi nlektekang pasih tongos nusané ané suba tusing ngenah. Ragané nu minehin nak muani tua melah ajaka telu ento. Uskup mrasa lega mapan tapaswiné ento suba mlajahin pangasititi, lan ragané sanget nyuksmaang mapan Ida suba swéca nguwéhin galah ragané kacunduk ajak tapaswiné ento tur ngajahin ngastiti.

Uskup negak bengong, paliatné joh ka nusané ané suba ilang. Sunaran bulan makelépan di malun paningalané, sagét dini sagét ditu duur ombaké. Nadak sara ada lawat putih tepukina masunar duur yéh pasihé. Kediské ento apa sunar lampu pedau? Uskup nlektekang dot nawang.

“Sinah ento pedau,” kéto ragané mapineh. “Nanging ngudiang énggal sajan nutug. Ibusan nu joh sajan, jani sagét suba paek. Tusing ja pedau ento, tusing ada bidakné ngenah. Apa ya sujatiné ento?” Uskup tetep nlektekang.

Uskup tusing nyidang mastiang apa sujatiné ento. Pedau tidong, kedis tidong, ebé masi boya. Yén orahang jlema jeegné bas gedé, lénan tekén ento jlema tusing ja pantes nengok buka kéto di tengah pasihé. Uskup majujuk laut ngomong tekén jurumudi:

“Indayang cingak merika, napi nika, Jero? Napi nika?” Uskup nyumunin matakon yadiastun jani ragané suba ilis nepukin tapaswiné sedeng malaib duur yéhé, makejang macaya putih, jénggotné pada masunar lan tapaswiné maekin kapal buka makeber.

Jurumudi makesiab tur nglébang setir laut bengong.

“Dewa Ratu! Tapaswiné malaib duur yéhé nguber kapalé buka mentas duur tanahé.”

Ningeh nak uyut penumpangé pada bangun tur pagrunyung di buritan. Makejang pada nepukin tapaswiné ajak telu madandan tangan. Ané ada di kenawan lan di kébot maang kelép apang kapalé marérén. Maka telu maserét duur yéhé tan panindakang batis. Satondén kapalé marérén tapaswiné suba menék ka kapalé tur ngraos:

“Tiang lali ring ajah-ajahan Jero. Daweg tiang ngapalang tiang inget, nanging sasampun masandekan a jebos, tiang lali. Ten wénten sané ingetang tiang malih. Nawegang ajahin tiang malih.”

Uskup ngaé tanda salib di malun tangkahné lan masadah di sisin kapalé tur masaut:

“Pangastitin Jero padidi jagi nganteg ring Ida. Tiang nénten pantes ngajahin Jero. Astitiang taler tiang sané papa puniki.”

Uskup matimpuh di malun tapaswiné satondén nak muani tua ajaka telu ento mabalik malaib duur pasihé. Nu ada caya kanti ka semengan di tongos tapaswiné ngilang.

Catetan: Satua cutet punikik kabasabaliang olih Ketut Sugiartha saking “The

Three Hermits” sané mungguh ring cakepan: 75 Short Masterpieces: Stories

from the world’s Literature (Bantam Books, 1961).

This article is from: